184

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจยเรอง การศกษาความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และ

องคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย อนสบเนองมาจากความส าคญการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ซงเพอใหเกดมาตรฐานคณภาพในการจดการเรยนการสอน ภายใตภารกจผลตบณฑตทมคณภาพสตลาดแรงงาน ทสอดรบกบเศรษฐกจฐานความรในปจจบน ดงนนในการวจยครงนจงมวตถประสงคหลกเพอศกษาความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงการเรยนรทมตอการประกนคณภาพการศกษา โดยใชเทคนคการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ภาพรวมของกระบวนการด าเนนการวจยครงน เรมขนจากการพฒนาคณภาพการศกษา ดวยการก าหนดการประกนคณภาพการศกษาในสถาบนการศกษาทกระดบ โดยมหนวยงานท าหนาทตรวจประเมนคณภาพการศกษาทก 5 ป โดยเฉพาะในสถาบนอดมศกษาซงท าหนาทผลตบณฑตทเปนแรงงานทางตรงตอตลาดแรงงานและสงคม กลบพบวาแตละสถาบนมผลการประเมนทแตกตางกน ทงระดบดมาก ด พอใช รอพนจ และไมรบรอง ซงสถาบนทไดผลการประเมนระดบดมากมเพยง 45 แหง จากสถาบนทรบการประเมน 246 แหง คดเปนรอยละ 18.29 ซงแสดงถงประสทธภาพในการด าเนนงานตามมาตรฐานคณภาพอดมศกษาย งไมดพอ ดงน นจงท าการศกษาวจยในกลมสถาบนอดมศกษาทไดผลการประเมนระดบดมาก เพอศกษาปจจยทสงผลตอการประเมนดงกลาว จงไดเรมตนท าการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ โดยเฉพาะจากการศกษาแนวคดเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร ประกอบกบเกณฑประกนคณภาพการศกษาทก าหนดโดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (สมศ.) เพอน ามาบรณาการกบแนวคดดงกลาวขางตน เพอพฒนาเปนแบบจ าลองสมการความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ซงท าใหไดตวแปรเชงสาเหตทส าคญคอ การจดการความร องคการแหงการเรยนร และการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา หลงจากนนไดท าการพฒนาเครองมอในการวจย ดวยการสรางแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ตามแนวทางของลเครท (Likert Scale) และไดท าการตรวจสอบความถกตองเบองตนของขอค าถาม (Question) กบอาจารยทปรกษาเพอท าการปรบแกเบองตน แลวจงท าการหาความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และน าไปทดลองใช ตามล าดบ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก กลมผบรหารระดบอ านวยการ และกลมผปฏบตงาน ทอยในสถาบนอดมศกษา ทมผลการประเมนคณภาพการศกษาภายนอก รอบท 2 ของ

185

ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ในระดบดมาก สงกดส านกงานคณะกรรมการอดมศกษา และอยในพนทเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล จ านวน 272 ตวอยาง เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม ซงไดรบกลบคนและมความสมบรณทจะน าไปวเคราะหขอมล คดเปนรอยละ 86.35 การวเคราะหขอมล ด าเนนการวเคราะหตามวตถประสงคการวจย โดยวตถประสงคการวจย ขอท 1 ด าเนนการวเคราะหขอมลดวยการหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) วตถประสงคการวจยขอท 2 ใชเทคนคการพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Model) ท าการวเคราะหขอมล เพอตรวจสอบความสอดคลองระหวางแบบจ าลองสมการทพฒนาขนกบขอมลเชงประจกษ และประมาณคาพารามเตอรคาสมประสทธอทธพล ดวยโปรแกรมส าเรจรป LISREL

ส ำหรบกำรน ำเสนอเนอหำในบทท 5 น ผวจยแบงหวขอกำรน ำเสนออกเปน 4 สวน คอ สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย ขอจ ำกดของกำรวจย และขอเสนอแนะ เรยงตามล าดบดงตอไปน สรปผลการวจย ส าหรบการน าเสนอผลการวจยในครงนไดแบงเปน 6 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ระดบการจดการความร ระดบขององคการแหงเรยนร และระดบการจดการคณภาพการศกษาภายนอก (สมศ.) ของสถาบนอดมศกษา ตอนท 3 การตรวจสอบขอมลกอนการวเคราะหความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ตอนท 4 การวเคราะหขอมลเพอตอบวตถประสงคของการศกษา ตอนท 5 ผลการวเคราะหความสมพนธทางตรงเชงบวก และทางออมเชงบวก เพอตอบสมมตฐานการวจย และ ตอนท 6 ผลการวเคราะหความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ดงน

ตอนท 1 ขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ผลการวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม พบวา กลมตวอยางสวนใหญ เปนเพศหญง จ านวน 199 คน คดเปนรอยละ 73.20 การศกษาสงสดระดบปรญญาโท จ านวน 128 คนคดเปนรอยละ 47.10 จบการศกษาในดานสาขาบรหารธรกจ/การจดการ จ านวน 84 คน คดเปนรอยละ 30.90 อยในกลมงานสายสนบสนนวชาการ จ านวน 189 คน รอยละ 69.50 ต าแหนง / หนาทรบผดชอบ เปนผปฏบตงาน จ านวน 215 คน รอยละ 79.90 และเปนผบรหาร จ านวน 54 คน รอยละ 20.10 มบทบาทการปฏบตงานดานประกนคณภาพการศกษา ระดบหนวยงานใน

186

มหาวทยาลย จ านวน 224 คน มระยะเวลาทรบผดชอบงานดานประกนคณภาพการศกษา 4 – 6 ป จ านวน 91 คน รอยละ 33.50

ตอนท 2 ระดบการจดการความร ระดบขององคการแหงเรยนร และระดบการจดการคณภาพการศกษาภายนอก (สมศ.) ของสถาบนอดมศกษา

ผลการตรวจสอบขอมลเบองตนของตวแปรแฝง 3 ตวแปร ไดแก ระดบการจดการความร ระดบขององคการแหงเรยนร และระดบการประกนคณภาพการศกษาภายนอก (สมศ.) ระดบสถาบน เมอเรยงล าดบจากมากไปหานอย พบวา ระดบการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา (สมศ.) อยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 4.08 ระดบองคการแหงการเรยนร อยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.87 และการจดการความร ในงานดานประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา (สมศ.) อยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.67 และเมอพจารณาในรายละเอยดของแตละตวชวด ของตวแปรทท าการศกษาพบวา 1. ระดบการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา (สมศ.) ทง 3 ตวแปร อยในระดบมาก เมอเรยงล าดบจากมากไปหานอย พบวา มาตรฐานดานระบบการประกนคณภาพ มคาเฉลยสงทสด ซงหมายถง สถาบนอดมศกษาตองด าเนนงานดานประกนคณภาพการศกษาอยางเขมแขงและจรงจง เพอใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษา ดวยการการตรวจตดตามคณภาพ และการประเมนคณภาพ ซงเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษา เพอน าไปสการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาอยางตอเนอง และสามารถรองรบการประกนคณภาพภายนอก โดยใหความส าคญกบการด าเนนงานดานการประกนคณภาพภายในอยางตอเนองทกป รองลงมาคอ มาตรฐานดานการพฒนาสถาบนและบคลากร ซงหมายถง การด าเนนการพฒนาคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษานน สวนหนงจะมาจากการบรหารและการจดการศกษาทผเกยวของทงในและนอกสถาบนมสวนรวม ตามหลกการบรหารจดการทด เนนการกระจายอ านาจ ก ากบดวยนโยบาย การวางแผน ภาวะผน าของผบรหาร การพฒนาบคลากร ทเปนระบบและด าเนนการอยางตอเนอง และมการน าระบบสารสนเทศมาใชในการเรยนการสอน การวจยและการบรหาร โดยมงสรางความเปนเลศทางวชาการรวมทง สรางเสถยรภาพทางการเงน การใชเงนอยางคมคา มอสระ คลองตว โปรงใส และสามารถตรวจสอบได โดยใหความส าคญกบมการก าหนดแผนกลยทธทเชอมโยงกบยทธศาสตรชาตอยางชดเจน และมาตรฐานดานหลกสตรและการเรยนการสอน ซงหมายถง การพฒนาหลกสตรของสถาบนอดมศกษา ควรมงเนนกระบวนการพฒนาและบรหารหลกสตรใหมความทนสมย ยดหยนและสอดคลองกบความตองการของผเรยนและสงคม มการจดการเรยนการสอนทใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพผเรยน โดยใชเทคนคการสอนและอปกรณการสอนทหลากหลาย มการประเมนผลการเรยนการสอนตามสภาพจรง และมการใชประโยชนผลการประเมนในการพฒนาผเรยน การระดมทรพยากรทงดานบคลากร งบประมาณ

187

อาคารสถานท และสงอ านวยความสะดวก รวมทงความรวมมอจากแหลงตางๆ ทงภายในและภายนอกสถาบนอดมศกษา ในการจดกจกรรมเสรมหลกสตร และกจกรรมการศกษา เพอใหการจดการศกษามประสทธภาพสงสด โดยเฉพาะใหความส าคญกบกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ และ การประเมนผลการเรยนการสอนเพอการพฒนา

2. ระดบองคการแหงการเรยนร ทง 5 ตวแปร พบวาอยในระดบมาก เมอเรยงล าดบจากมากไปหานอย พบวา ดานโครงสรางองคการ มคาเฉลยสงทสด ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาใหความส าคญกบการก าหนดโครงสรางขอบเขตการปฏบตงานในดานการประกนคณภาพ ไวอยางชดเจน โดยมการก าหนดนโยบายและวตถประสงคไวอยางชดเจน และ ชแจงใหบคลากรทกฝายไดทราบ และมการวางระบบการท างานไวอยางเหมาะสม ดวยมการก าหนดมาตรฐานการปฏบตงานแตละต าแหนงอยางชดเจน มการออกกฎระเบยบและขอบงคบตางๆ ในสถาบนฯ ชวยใหการปฏบตงานมความคลองตว รองลงมาคอ ดานระบบขอมลสารสนเทศ ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาใหความส าคญกบใชโปรแกรมคอมพวเตอรทชวยในการเรยนร และมเครองมออเลคทรอนคสทชวยในการท างานและการมระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรทมประสทธภาพ เพออ านวยความสะดวกในการเรยนร รวมทงมสงอ านวยความสะดวกอนๆ ในการเรยนร เชน หองสมมนา มสอประสมอเลกทรอนคสทชวยสนบสนนการเรยนร เกดบรรยากาศทเออตอการเรยนร ดานการบรหารทรพยากรมนษย ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาใหความส าคญกบการเตรยมความพรอมของบคลากร โดยใหความส าคญกบการจดสรรทนสนบสนนการพฒนาตนเองของบคลากร ดวยการก าหนดนโยบาย เพอสนบสนนการพฒนาตนเองของบคลากรไวอยางชดเจน เชน จดสรรทนสนบสนนการพฒนาตนเองของบคลากร การศกษาตอหรอเขารบการฝกอบรมระยะสน รวมทงมการจงใจบคลากรใหมความกาวหนาในหนาทการงาน ไดแก การอ านวยความสะดวกใหไดปฏบตหนาทตามความรบผดชอบ การเปดโอกาสใหบคลากรมอสระในการเรยนรและการปฏบตงาน และก าหนดแนวปฏบตทชดเจน ในการพฒนาบคลากรใหไดเรยนรในสงใหมๆ และสดทาย ดานวฒนธรรมองคการ ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาใหความส าคญกบบคลากรในสถาบนฯ ดวยการสรางบรรยากาศการท างานทเอออ านวยใหบคลากรมการพฒนางานอยางสม าเสมอ ใหมการรวมสนบสนนภารกจงานระหวางกนเพอน าไปสความส าเรจตามเปาหมาย สงเสรมใหบคลากรมความคดสรางสรรคในการปฏบตงาน สงเสรมใหบคลากรมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงาน ทงนเพอเอออ านวยใหเกดการพฒนาความสมพนธทดระหวางบคลากรทกฝาย และ ดานภาวะผน า ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาใหความส าคญกบผบรหารใหมภาวะผน า ในการสนบสนนสงเสรมบคลากรในสถาบนใหสามารถปฏบตงานไดอยางมคณภาพ ดวยการใหบคลากรมสวนรวมในการก าหนดวสยทศนของสถาบนฯ สรางแรงจงใจใหบคลากรทมเทความพยายามอยางเตมทในการปฏบตงาน สงเสรมใหบคลากรตระหนกถงปญหาทเกดขน

188

หรอก าลงจะเกดขนในสถาบนฯ และน าเสนอแนวคดใหมๆ ในการปรบปรงวธการปฏบตงานเพอพฒนาคณภาพงาน และเมอเกดความผดพลาดหรอปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน ผบรหารควรใหก าลงใจแกบคลากร

3.การจดการความร ในงานดานประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา (สมศ.) (km) ทง 4 ตวแปร อยในระดบมาก เมอเรยงล าดบจากมากไปหานอย พบวา ดานการแสวงหาและสรางความรอยในระดบสงทสด ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาตองการประสบความส าเรจในงานดานประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ตองใหความส าคญกบการแสวงหาความรจากบคคลหรอจากผลการปฏบตงาน ทเปนความรฝงลกและความรเชงประจกษ โดยอาจแสวงหาจากหลายๆ แหลงอาท จากผลงานในอดต จากประสบการณตรงและการลงมอด าเนนการ และจากการจดฝกอบรมพฒนาบคลากรรวมกบหนวย งานภายนอก เพอน าความรมาใชในการแกปญหาการท างานไดอยางเปนระบบ รองลงมาคอ ดานแบงปนความร ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาสงเสรมแนวคดใหกบบคลากรในทกหนวยงาน เหนวาการจดการความรเปนเรองขององคการในภาพรวมมากกวาเฉพาะหนวยงานของตน และกระตนแนวคดไปสการปฏบต ดวยการมกลมคนหรอหนวยงานทรบผดชอบในการด าเนนงานดานการจดการความร และสงเสรมใหเกดบรรยากาศการแลกเปลยนเรยนร เชน มการท าโครงการหรอกจกรรมการจดการความรรวมกน หนวยงานภายในสถาบนฯ มการท างานทเชอมโยงและประสานกน และจะดยงขนหากมหนวยงานทท าหนาทเปนพเลยงคอยสอนงานดานประกนคณภาพการศกษาใหกบหนวยงานตางๆ ดานการประยกตใชซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาสงเสรมใหมการประยกตใชความร โดยใหความส าคญกบการสงผานหรอถายทอดความรอยางทวถงท งสถาบนฯ เพอใหน าความรทจดเกบไว มาใชเพอพฒนาการปฏบตงานในสถาบนฯ และเพมประสทธภาพการประยกตใชดวยการน าความรมาใชในการสอน และแนะน าใหกบผรวมปฏบตงาน เพอเพมประสทธภาพในการท างาน และดานจดเกบความร ซงหมายถง การทสถาบนอดมศกษาจดเกบความรทไดจากการแสวงหาความร มาวเคราะหสงเคราะห กลนกรองความรใหมคณภาพ เพอจดท ารปแบบความรใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวทงสถาบนฯ มการแบงประเภทของความรเปนหมวดหมสะดวกตอการคนหาและใชงาน

ตอนท 3 การตรวจสอบขอมลกอนการวเคราะหความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาดวยการตรวจสอบการแจกแจงเปนโคงปกตรายตวแปรทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสรางทงหมด โดยการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Model : SEM)

3.1 การตรวจสอบการกระจายของขอมลของตวแปรเชงประจกษ ผลการตรวจสอบการกระจายของขอมลของตวแปรเชงประจกษ (Observation

Variable) ทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสราง พบวาสวนใหญมการแจกแจงในลกษณะ

189

เบซายหรอคาความเบตดลบ แสดงวา คะแนนของกลมตวอยางมคาสงกวาคาเฉลย สวนคาความโดงนน สวนใหญมคาเปนลบ แสดงวาขอมลมการแจกแจงทคอนขางปานหรอโคงนอย ในสวนคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน มการกระจายของขอมลไมมาก แสดงวาขอมลทไดจากกลมตวอยางไมแตกตางกนภายในกลม เมอพจารณาคาความเบและความโดงรวมกน พบวา มบางสวนทมคาต ากวาคาทเขาใกลกบโคงปกต +.50 ซงขอมลทกตวแปรทไมแจกแจงเปนโคงปกต และเมอท าการทดสอบไค-สแควร พบวา ขอมลสวนใหญมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวามการกระจายตวบงชไมเปนโคงปกต สรปไดวาตวแปรเชงประจกษดงกลาว สามารถน ามาวเคราะหในแบบจ าลองสมการโครงสรางนได

3.2 การตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรสงเกตได การตรวจสอบพบวาตวแปรสงเกตได (Observation Variable) ทท าการศกษาใน

แบบจ าลองทงหมด มความสมพนธกนเพยงพอทจะน ามาพฒนาเปนแบบจ าลองสมการโครงสรางเดยวกนได ตวแปรสงเกตไดในภาพรวม ทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสรางนไมมความสมพนธกนมากจนเกนไป และมความสมพนธกนเพยงพอ สามารถทจะท าการวเคราะหรวมกนในแบบจ าลองสมการโครงสรางเดยวกนไดอยางเหมาะสม

3.3 การตรวจสอบความสมพนธเชงเสนตรงของตวแปรเชงประจกษ ซงไดท าการตรวจสอบดวยการ Scatter Plot Graph ตรวจสอบความสมพนธเชง

เสนตรง พบวา ความสมพนธระหวางตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสรางวาทกคนนมความสมพนธกนในเชงเสนตรง (Linear Combination) แสดงใหเหนวาตวแปรเชงประจกษดงกลาวมความเหมาะสม ทจะท าการวเคราะหในแบบจ าลองสมการโครงสราง

ตอนท 4 การวเคราะหขอมลเพอตอบวตถประสงคของการศกษา ดวยการตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสราง (Construct Validity) ของแบบจ าลองการวดทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสราง โดยท าการตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสราง ของแบบจ าลองการวด (Measurement Model) ซงประกอบดวย 1) การจดการความร 2) องคการแหงการเรยนร และ 3) การประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา

4.1 ผลการตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสรางของแบบจ าลองการวด การจดการความร พบวา ตวชวดทเปนองคประกอบของตวแปรแฝงการจดการความร มความสมพนธกนไมมากเกนไปทจะกอใหเกดปญหา โดยพบวาตวแปรเชงประจกษ การจดเกบความรกบการประยกต ใชความร มความสมพนธกนมากทสด 4.2 การตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสรางของแบบจ าลององคการแหงการเรยนร พบวา ตวชวดทเปนองคประกอบของตวแปรแฝง องคการแหงการเรยนร มความสมพนธกนไมมาก

190

เกนไปทจะกอใหเกดปญหา โดยพบวาตวแปรเชงประจกษ วฒนธรรมองคการ กบ การบรหารทรพยากรบคคล มความสมพนธกนมากทสด 4.3 ผลการตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสรางของแบบจ าลองการวดการประกน คณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา พบวา ตวชวดทเปนองคประกอบของตวแปรแฝง การประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา มความสมพนธกนโดยพบวาตวแปรเชงประจกษ มาตรฐานดานระบบการประกนคณภาพ กบ มาตรฐานดานการพฒนาสถาบนและบคลากร มความสมพนธกนมากทสด 4.4 ตรวจสอบความเชอถอไดขององคประกอบ (Composite Reliability) ของตวแปรแฝงภายใน (Endogenous Variable) และภายนอก (Endogenous Variable) ทท าการศกษาในแบบจ าลอง พบวาตวแปรแฝงภายใน (Endogenous Variable) ของแบบจ าลองสมการโครงสรางคอ องคการแหงการเรยนร และ การประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา มคาความเทยง (Variance Extracted, c) เทากนทกตวแปรแฝงมคาอยในระดบทยอมรบได และ ตวแปรแฝงภายนอก (Endogenous Variable) ของแบบจ าลองสมการโครงสราง ซงมตวแปรเดยว คอ การจดการความร (KM) มคาความเทยง (Variance Extracted, c) อยในระดบทยอมรบไดเชนกน

ตอนท 5 ผลการวเคราะหความสมพนธทางตรงเชงบวก และทางออมเชงบวก เพอตอบสมมตฐานการวจย 5.1 การจดการความรมความสมพนธทางตรงเชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษา มคาสมประสทธอทธพลทางตรง .32 ทระดบนยส าคญทางสถต .01 โดยเฉพาะในดานการประยกต ใชความร 5.2 การจดการความรมความสมพนธทางตรงเชงบวกตอองคการแหงการเรยนร มคาสมประสทธอทธพลทางตรง .89 ทระดบนยส าคญทางสถต .01 โดยเฉพาะในดานภาวะผน า 5.3 การจดการความรมความสมพนธทางตรงเชงบวกตอองคการแหงการเรยนร และทางออมเชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษา มคาสมประสทธอทธพลทางตรง .60 และ .89 ทระดบนยส าคญทางสถต .01 ตอนท 6 ผลการวเคราะหความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา รปแบบความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทผวจยไดพฒนาขนจากการทบทวนแนวคดและทฤษฎตางๆ รวมทงผลงานวจยทงในและตางประเทศ ท าใหไดรปแบบความสมพนธเบองตน ดงภาพท 1.2 ในบทท 1 ซงหลงจากไดท าการปรบรปแบบใหมความเหมาะสมกลมกลนกบขอมลเชง

191

ประจกษแลว ท าใหไดรปแบบความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทมคณภาพ ดงภาพท 4.9 ในบทท 4 อภปรายผลการวจย

การอภปรายผลการวจย เรอง การศกษาความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ในครงน ด าเนนการอภปรายผลการวจยทสอดคลองสมพนธกนใน 2 สวน ทงจากวตถประสงคการวจยและสมมตฐานการวจย ดงน

1. การศกษาสภาพการจดการความร องคการแหงการเรยนร และการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย พบวา การประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา (สมศ.) มคาสงทสดในกลมตวแปรแฝงทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Model) ตามดวย ตวแปรแฝงองคการแหงการเรยนร และตวแปรแฝงการจดการความร ตามล าดบ โดยท าการอภปรายผลการวจยเรยงตามล าดบของตวแปรดงกลาว ดงน

1.1 ระดบการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา (สมศ.) มคาสงทสดในกลมตวแปรแฝงทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Model) แปลผลอยในระดบมาก มคาเฉลยสงสดเทากบ 4.08 ทงนเนองจาก การประกนคณภาพการศกษา เปนการสรางความมนใจกบผทเกยวของ ทงผสอน ผเรยน ผใชบณฑต ชมชนสงคม วาผลผลตหรอบณฑตทผลตออกมามคณภาพตามทคาดหมาย โดยทการประกนคณภาพการศกษาใหความส าคญกบการควบคมเชงคณภาพและการประเมนคณภาพการด าเนนการ ทงระบบอยางตอเนอง ตงแตการออกแบบกระบวนการ การก าหนดเกณฑและตวชวด วธการด าเนนการ ทครอบคลมทงในสวน ปจจยน าเขา (Input) กระบวนการ (Process) ผลผลต (Output) และผลลพธ (Outcome) เพอสรางความมนใจตอผลผลตทไดออกมาวามคณภาพเปนทยอมรบ ซงสอดคลองกบ แนวคดของ เมอรกาทรอยดและมอรแกน (Murgatroyd, & Morgan, 1994) ทไดจ าแนกลกษณะเดนของการประกนคณภาพการศกษา ไว 5 ประการ คอ 1) มาตรฐานการศกษาทก าหนดโดยผเชยวชาญภายนอก 2) มาตรฐานทเขยนในรปของความคาดหวงทสถาบนการศกษาตองบรรล 3) มาตรฐานตองสามารถประเมนไดโดยใชเกณฑทเปนปรนย 4) มาตรฐานตองใชอยางเสมอภาค ไมมการยกเวนโดยปราศจากเหตผลทสมควร และ 5) ประกอบดวยการตรวจสอบและทบทวน (Audit and Review) การทดสอบดวยแบบทดสอบมาตรฐานและการประเมนคณภาพการศกษา ซงสอดคลองกบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 47 ทก าหนดใหมการประกนคณภาพการศกษา

192

เพอพฒนาคณภาพ และมาตรฐานการศกษา โดยมระบบประกนคณภาพภายในและระบบการประกนคณภาพภายนอก เมอพจารณาในรายตวชวดหรอรายตวแปรเชงประจกษ พบวา มาตรฐานดานระบบการประกนคณภาพ อยในระดบมาก มคาเฉลยสงสดเทากบ 4.23 ท งนเนองจาก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดจดมงหมายและหลกการของการจดการศกษาทมงเนนคณภาพและมาตรฐาน โดยก าหนดรายละเอยดไวในหมวด 6 มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา ซงประกอบดวย ระบบการประกนคณภาพภายใน และ ระบบการประกนคณภาพภายนอก เพอใชเปนกลไกในการรกษาคณภาพและมาตรฐานของสถาบนอดมศกษา ซงการประกนคณภาพภายใน เปนการสรางระบบและกลไกในการพฒนา ตดตามตรวจสอบและประเมนการด าเนนงานของสถานศกษาใหเปนไปตามนโยบาย เปาหมายและระดบคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด โดยหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาก าหนดใหมระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา และใหถอวาการประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนอง เพอรองรบการประกนคณภาพภายนอก สวนการประกนคณภาพภายนอก เปนการประเมนคณภาพการจดการศกษาเพอใหมการตดตามและตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยค านงถงความมงหมาย หลกการ และแนวการจดการศกษาในแตละระดบ ซงประเมนโดย “ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอเรยกชอยอวา “สมศ.” โดยทสถานศกษาทกแหงตองไดรบการประเมนคณภาพภายนอกอยางนอย 1 ครงในทกรอบ 5 ป ภายใตประกาศใชมาตรฐานการอดมศกษา คณะกรรมการการอดมศกษา เมอวนท 7 สงหาคม 2549 ไดก าหนดกรอบการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษา เพอเปนกลไกก ากบมาตรฐานระดบกระทรวง ระดบคณะกรรมการการอดมศกษา และระดบหนวยงาน และประกาศกระทรวงศกษาธการ เรองมาตรฐานสถาบนอดมศกษา เมอวนท 12 พฤศจกายน 2551 เพอเปนกลไกสงเสรมและก ากบใหสถาบนอดมศกษาจดการศกษาใหมมาตรฐานตามประเภทหรอกลมสถาบนอดมศกษา และประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต เมอวนท 2 กรกฎาคม 2552 และประกาศแนวทางการปฏบตตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต เมอวนท 16 กรกฎาคม 2552 เพอใหการจดการศกษาระดบอดมศกษาเปนไปตามมาตรฐานการอดมศกษาและเพอการประกนคณภาพของบณฑตในแตละระดบคณวฒและสาขาวชา ท าใหทกสถานศกษาใหความส าคญตอการประกนคณภาพการศกษา สอดคลองกบผลการวจยของ บก (Bugg, 2000) ทไดศกษาวจยเรอง การประกนคณภาพการศกษาและการวางแผนพฒนาโรงเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ในมลรฐอลลนอยซ สหรฐอเมรกา พบวา การประกนคณภาพการศกษาเปนเครองมอทชวยในการปรบปรงกระบวนการจดการอยางตอเนอง ชวยใหเกดการกระตนการพฒนาโครงสรางการจด

193

ระเบยบของโรงเรยน สงผลดตอแผนการสอนในโรงเรยน และพฒนาวฒนธรรมการปรบปรงโรงเรยนอยางตอเนอง ทงนตองไดรบความรวมมอจากบคลากรทกสวนในโรงเรยนภายใตความตระหนกในหลกการ ความคดรวบยอดของระบบ ในการสรางคณภาพตอองคการ (Ford, 1998) แตในขณะเดยวกนตวแปรเชงประจกษ ในมาตรฐานดานการพฒนาสถาบนและบคลากรและมาตรฐานดานหลกสตรและการเรยนการสอน ไดคาเฉลยเทากน คอ 4.00 แตกนอยกวา มาตรฐานดานระบบประกนคณภาพ โดยเฉพาะในประเดนการใชประโยชนของทรพยากรภายในและภายนอกสถาบนรวมกน ซงไดคาเฉลยนอยทสด คอ 3.89 ซงแสดงใหเหนวา ในการด าเนนงานดานประกนคณภาพการศกษา สถาบนการศกษายงใหความส าคญกบการการใชประโยชนในทรพยากรรวมกนกบหนวยงานตางๆ อยในระดบทนอยมาก ท าใหเปนการลงทนทยงไมมความคมคาตอการน าไปใช แมเกณฑประกนคณภาพภายใน ของ สกอ. องคประกอบท 8 การเงนและงบประมาณ ตวบงชท 8.2 ไดก าหนดเกณฑใหมการใชทรพยากรภายในและภายนอกสถาบนรวมกน ทไดก าหนดเกณฑมาตรฐานไว 5 ขอ คอ 1) มคณะกรรมการวเคราะหความตองการการใชทรพยากรของคณะ 2) มผลการวเคราะหความตองการในการใชทรพยากรของคณะ 3) มแผนการใชทรพยากรรวมกนกบหนวยงานอนในสถาบน 4) มแผนการใชทรพยากรรวมกนกบหนวยงานอนนอกสถาบน และ 5) มผลการประหยดงบประมาณทเกดจากการใชทรพยากรรวมกบหนวยงานอน หากเพมการใหความส าคญในดานนมากยงขน จะสงผลในดานความคมคาของการลงทนซงเปนประเดนส าคญประเดนหนง ของหลกการจดการทด ตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 หมวด 4 ทไดก าหนดถง การบรหารราชการอยางมประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจภาครฐ ประกอบดวย 3 หลกการ คอ หลกความโปรงใส หลกความคมคา และ หลกความชดเจนในการปฏบตราชการ (หลกความรบผดชอบ) ซงจะเหนวาในหลกดานความคมคา เปนหลกการส าคญทหนวยงานภาครฐควรใหความส าคญในการบรหารงาน ทงนเพอใหเกดการบรหารอยางมประสทธภาพยงขน

ดวยเหตผลและขอมลจากเอกสารดงกลาว สามารถสรปไดวา ผลการส ารวจในการวจยครงนทพบวา กลมตวอยางใหคะแนนการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา อยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 4.08 (ชวงคะแนนอยระหวาง 1 – 5) นน มความสมเหตสมผล เนองจากเปนกลไกส าคญทท าหนาทสงเสรมและผลกดน การด าเนนงานตามภารกจของสถาบนอดมศกษา อนไดแก การผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการและการท านบ ารงศลปวฒนธรรม ด าเนนการไปอยางสอดประสานกนเปนระบบเพอใหเกดคณภาพ มงไปในทศทางเพอบรรลเปาหมายการปฏรปคณภาพการศกษา

1.2 ระดบขององคการแหงการเรยนร พบวามคาเฉลยเปนอบดบท 2 ของตวแปรแฝงทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสรางทงหมด (Structural Equation Model) แปลผลอยใน

194

ระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.87 ทงนเนองจาก องคการแหงการเรยนร องคการทมลกษณะภาพแหงการเรยนร (Learning Characters) มลกษณะเคลอนไหวยดหยนเปนพลวตรอยเปนนจไมหยดนง หรอพงพอใจกบความส าเรจทมอย ซงสมาชกขององคการตองมการขวนขวายหา ความรมาเเบงปนเผยแพรแกกน (Senge, 1990) โดยเฉพาะองคการดานสถาบนการศกษาทตองพฒนางานในหนาท ในการพฒนาหรอสรางคนใหมความร ใหมประสทธภาพสงสด ซงตองใหความส าคญกบความรวดเรวในการเรยนร ซงสอดคลองกบ ผลการศกษาของ รด (Reed, 2001) ทไดศกษาวจย เรององคการแหงการเรยนรในวสาหกจขนาดกลาง พบวา ความเปนองคการแหงการเรยนรมอทธพลทส าคญตอผลการด าเนนงานขององคการ ซงผลการด าเนนงานขององคการนนขนอยกบความเปนองคการแหงการเรยนร โดยเฉพาะในดานการพฒนาการเรยนรในระดบบคคลจนไปสระดบองคการ (Herrera, 2007) โดยเฉพาะในดานการเปนองคการแหงการเรยนรสงผลตอพฒนาการสอนในสถาบนการศกษา และสงผลตอการด าเนนงานของสถาบนการศกษา โดยปจจยความส าเรจขององคการแหงการเรยนรในสถาบนการศกษา ขนอยกบวสยทศนและภาวะผน า การจดการความรและการตดตอสอสาร และวฒนธรรมการเรยนร (Collie, 2002)

เมอพจารณาในรายตวชวดหรอรายตวแปรเชงประจกษ พบวา ดานโครงสรางองคการ อยในระดบมาก โดยเฉพาะการก าหนดโครงสรางขอบเขตการปฏบตงานในดานการประกนคณภาพไวอยางชดเจน ทงนเนองจาก โครงสรางขององคการมอทธพลอยางยงตอการด ารงอยและตอบคลากรในองคการ เปนตวก าหนดระบบการด าเนนงานการตดตามตรวจสอบผลการปฏบตงาน ชองทางการสอสาร กระบวนการตดสนใจ และระดบการควบคมภายในองคการทงนลกษณะทางโครงสรางขององคการแหงการเรยนร ทถกก าหนดไวอยางชดเจน มลกษณะแบนราบ (Flat) ไมมขอบเขตทจ ากด มความเหมาะสม มความยดหยนบรรยากาศทเปดเผยและมความคลองตวสง จะท าใหเกดการไหลเวยนของขอมล และเปดกวางใหองคการไดรบประสบการณมากทสด สามารถตดตอสอสารรวมกนทงภายในและภายนอกองคการ อกทงควรตงอยบนพนฐานของความตองการทจะเรยนร และหลกการบรหารงานขององคการ ดงนนการก าหนดโครงสรางขององคการจงตองค านงถงปจจย ทจะสงเสรมและสนบสนนการเรยนร (James, Ying ,& Man, 2004)

แตในขณะเดยวกนตวแปรเชงประจกษภาวะผน า ไดคาเฉลยนอยทสด มคาเฉลย 3.71 ซงอยในระดบไมสงมาก โดยเฉพาะในประเดนดานผบรหารใหก าลงใจแกบคลากร เมอเกดความผดพลาดหรอปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน ซงแสดงใหเหนวาผบรหารยงมบทบาทในการด าเนนงานดานประกนคณภาพ คอนขางนอย แมผบรหารยงมบทบาทนอยแตผลงานประกนคณภาพกโดดเดน นนอาจเปนเพราะวา งานดานประกนคณภาพการศกษาเปนงานเชงระบบ จะเหนไดจากปจจยความส าเรจอยในดานโครงสรางองคการ นนคอ ถาโครงสรางองคการด มการวาง

195

แผนการมอบหมายงานทด ยอมท าใหงานดานประกนคณภาพส าเรจมาไดดวยด โดยผบรหารสงผลตอความส าเรจในระดบทคอนขางนอย

ดวยเหตผลและขอมลจากเอกสารดงกลาว สามารถสรปไดวา ผลการส ารวจในการวจยครงนทพบวา กลมตวอยางใหคะแนนองคการแหงการเรยนร อยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.87 (ชวงคะแนนอยระหวาง 1 – 5) นน มความสมเหตสมผล สอดคลองกบแนวคดของคมมง และวอรเลย (Cumming ,& Worley, 2005) ทผวจยไดใชเปนกรอบในการศกษาวจยในครงน ไดผลการวจยทสอดคลองกบแนวคดดงกลาว ซงสรปไดวา คอ โครงสรางองคการ ระบบขอมลสารสนเทศ แนวปฏบตดานการบรหารทรพยากรมนษย วฒนธรรมองคการ และภาวะผน า เปนคณลกษณะส าคญขององคการแหงการเรยนรในสถาบนอดมศกษาเชนกน

1.3 ระดบการจดการความร ในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาพบวามคาเฉลยเปนอบดบท 3 หรอเปนอบดบสดทาย ของตวแปรแฝงทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสรางทงหมด (Structural Equation Model) แปลผลอยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.67 ทงนเนองจาก การจดการความร เปนกระบวนการในการสรางความรใหมอยางตอเนอง เผยแพรความรทวทงองคการ (Takeuchi ,& Nonaka, 2004) ซงสถาบนอดมศกษาท าหนาทสงสมและสรางองคความร เพอการผลตบณฑต จงเปนททเหมาะสมทสด ของสงคมทจะพฒนาความรใหม โดยใชแนวคดของการสรางความรจาก ความรทจบตองไดและจบตองไมได (Tacit/Explicit Knowledge) นอกจากนการทสถาบนอดมศกษามเสรภาพทางวชาการ ควรสงเสรมใหเกดพลวตในการสรางความร การทสถาบนอดมศกษาได เปดโอกาสใหมการเรยนรในกลมประชาคมของตนยงมากขนเทาใด กยงสามารถดงจดแขงของบคลากรแตละคนมารวมกนแปลงเปนความรใหม ทใหประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอน การบรหารอดมศกษา การประกนคณภาพ หรอภารกจตามพนธกจ ใหมคณภาพยงขนเทานน

เมอพจารณาในรายตวชวดหรอรายตวแปรเชงประจกษ พบวา ดานการแสวงหาและสรางความร มคาเฉลย 3.91 ซงมคามากกวาตวแปรอนในดานการจดการความร โดยเฉพาะในประเดนการแสวงหาความรจากประสบการณตรงและการลงมอด าเนนการ ทงนเนองจากความผกพนและแรงจงใจของผทท างานเกยวกบการจดการความรพบวา การท างานจะไดผลดตอเมอผทท างานเกดความสมดลระหวางการเตมเตมศกยภาพตนเองกบการพฒนาความสามารถขององคการ ผบรหารจงตองใชทงแรงจงใจจากภายในและภายนอก เพอใหบรรลเปาหมายขององคการ (Malhotra, & Galletta, 2003; Malhotra, 2002) ดวยการ คนหาใหไดมาซงความร การสรางองคความร เขาถงและการใช และเรยนรเกยวกบองคการ เปนกระบวนการจดการความรทเหมาะกบสถาบนอดมศกษา (Goh, 2000)

196

แตในขณะเดยวกนตวแปรเชงประจกษดานการจดเกบความร ไดคาเฉลยนอยทสด มคาเฉลย 3.53 ซงอยในระดบไมสงมาก โดยเฉพาะในประเดนดานการจดเกบความรเปนระบบ ทกคนสามารถเขาถง คนคน และน าไปใชไดสะดวก รวดเรว และถกตอง ในเวลาทตองการใช และมการน าความรจากแหลงตางๆ มาผสมผสานใหเกดเปนความรใหมส าหรบสถาบนฯ มคาเฉลยเทากน ซงอยในระดบปานกลาง คอ 3.43 ซงแสดงใหเหนวา มระบบการจดเกบความรและการน าความรมาประยกตใหเปนความรใหม เพองานดานการประกนคณภาพการศกษา ยงมอยนอยมาก ซงแมวายงมการด าเนนการใหความส าคญในดานนนอยแตกยงมผลการประกนคณภาพไดในระดบสง แตหากมการพฒนาในดานนมากขนไปดวย จะไดใหเกดการพฒนางานดานนไปไดอก ทงนหากพจารณาเกณฑการประกนคณภาพการศกษาตงแต การประเมนคณภาพการศกษารอบแรกในป พ.ศ.2542 เปนตนมา จะพบวา มการปรบเกณฑการประกนคณภาพมาอยางตอเนอง โดยเกณฑเหลานนจะมความครอบคลมการด าเนนงานไดกวางมากยงขน อกทงเกณฑยงก าหนดกรอบการปฏบตงานทเนนใหเกดการพฒนางานในทกดาน ทงตามกรอบพนธกจของสถาบนอดมศกษาและสวนอนๆ ทเพมเตม จะเหนไดจากเกณฑการประกนคณภาพการศกษาภายใน ของ สกอ. ทไดปรบใชตงแต ป พ.ศ.2553 ในองคประกอบท 9 ระบบและกลไกการประกนคณภาพ ตวบงชท 9.1 ระบบและกลไกการประกนคณภาพ เกณฑมาตรฐานขอท 9 ทไดก าหนดให มแนวปฏบตทดหรองานวจยดานการประกนคณภาพการศกษาทหนวยงานพฒนาขน และเผยแพรใหหนวยงานอนสามารถน าไปใชประโยชนการศกษาภายใน ดงนนหากสามารถวางระบบการจดเกบรวมรวมขอมลและความรดานการประกนคณภาพอยางตอเนอง โดยมเอออ านวยใหมการน าไปบรณาการใหเปนองคความรใหมๆ จะท าใหงานประกนคณภาพพฒนาไปอยางไมหยดย ง

ดวยเหตผลและขอมลจากเอกสารดงกลาว สามารถสรปไดวา กลมตวอยางใหคะแนนการจดการความร อยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.67 (ชวงคะแนนอยระหวาง 1 – 5) นน มความสมเหตสมผล เปนไปตามแนวคดของฟรซและคลคาม (Freeze ,& Kulkarni, 2007) ทผวจยไดน ามาเปนแนวคดในการวจย และพบวาองคประกอบในการจดการความร (Knowledge Management) ในงานดานการประกนคณภาพการศกษา ในสถาบนอดมศกษา คอ 1) การแสวงหาและสรางความร 2) การจดเกบความร 3) การแบงปนความร และ 4) การประยกตใชความร โดยทความสามารถในการจดการทมประสทธภาพสงผลตอการจดการความรทมประสทธภาพ ดวยการเพมระบบการจดการขององคความรในองคการ ซงความรและการจดการกบความรเปนสงทท าใหองคการประสบความส าเรจ ถาความรนนมการจดการทด อยางเปนระบบ (Hussian, & Others, 2004; Peyman, & Others, 2005)

2. ความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร กบองคการแหงการเรยนร ทมตอ การประกนคณภาพการศกษา ซงสอดคลองกบวตถประสงคการวจยขอท 2 ซงมวตถประสงค

197

ส าคญ คอ การพฒนาและตรวจสอบความสมพนธเชงโครงสรางของแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Model) ระหวางความสมพนธของการจดการความร องคการแหงการเรยนร ทมตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ในสวนของการพฒนาแบบจ าลองไดท าการพฒนาขนมาจากรากฐานทางทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ และไดท าการตรวจสอบความกลมกลนของแบบจ าลองสมการโครงสรางทไดพฒนาขนดวยโปรแกรมส าเรจรป LISREL พบวา แบบจ าลองทพฒนาขนมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคาสถต คอ 2= 46.36, df= 35, p-value = .095 ; Relative χ2 = 1.32; GFI = .97; AGFI = .94; RMR = .011; SRMR= .018; RMSEA = .035; P-Value for Test of Close Fit = 0.83; NFI = .99; IFI= 1.00; CFI = 1.00; CN = 334.55 ซงผานเกณฑตามทไดก าหนดไว (Joreskog, & Sorbom, 19962) แสดงใหเหน แนวคดและทฤษฏทไดน ามาใชในครงนมประสทธภาพในการอธบายปรากฏการณ ของความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความรกบองคการแหงการเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ไดเปนอยางด แตเมอท าการพจารณาถงคาสมประสทธอทธพลของตวแปรแฝง (Latent Variable) การจดการความร และองคการแหงการเรยนร สงผลตอการด าเนนการดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา พบวาเปนไปตามสมมตฐานทไดก าหนดไว โดยจะอภปรายผลการวจย จ าแนกตามสมมตฐานการวจยยอย ซงม 3 ขอ มรายละเอยดเรยงตามล าดบดงน

2.1 การจดการความรมความสมพนธทางตรงเชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษา ผลการตรวจสอบคาสมประสทธอทธพลจากแบบจ าลองสมการโครงสรางทปรบแกแลวพบวา การจดการความร สงผลทางตรง (Direct Effect) เชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทคาสมประสทธอทธพลเทากบ .32 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสงผลโดยรวม (Total Effect) ทางบวกทคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.85 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจย สามารถอธบายไดวา เมอเกดการเปลยนแปลงทตวแปรการจดการความร 1 หนวย จะท าใหเกดการเปลยนแปลงของตวแปรการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา .32 หนวย

ทงนเนองจากการจดการความรเปนการน าความร มาประยกตใช ซงเหมาะทจะน ามาใชกบวงการอดมศกษาหรอในมหาวทยาลยได เนองจากสถาบนอดมศกษาและแหลงความรจงตองมการพฒนาตนสม าเสมอ การทสถาบนอดมศกษามเสรภาพทางวชาการ ท าใหเกดพลวตในการสรางความร โดยประชาคมในสถาบนอดมศกษา จะตองเปดโอกาสใหมการเรยนรในกลมประชาคมของตนใหมากขน เพอใหสามารถดงจดแขงของบคลากรแตละคนมารวมกนแปลงเปนความรใหมทใหประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอน การบรหารอดมศกษา การประกนคณภาพ หรองานดานตางๆ ตามพนธกจ ดงนน ถาสถาบนอดมศกษาตองการอยรอดในยคปจจบนจะตองมแนวปฏบตใน

198

การจดการความร (ปทมวรรณ สงหศร, 2551) โดยสถาบนอดมศกษาควรใชกระบวนการจดการความรทประกอบดวย 1) การไดมาซงความร 2) การสรางองคความร 3) การเขาถงและการใช และ 4) การเรยนรเกยวกบองคการ (Goh, 2000) ซงสอดรบกบแนวคดของนกวชาการทไดจากการศกษาพบวา การเรยนรอยางตอเนองมาจากการทบคคลมการพฒนาตนเองใหเกดทกษะ ความรความสามารถมทศนคตทดท าใหมประสทธผลสวนบคคล (Individual Effectiveness) และเมอบคลากรหลายคนในกลมมความร ความสามารถเพมขนยอมสงผลตอการเกดเปนประสทธผลของกลม (Group Effectiveness) และพฒนาไปสการเกดประสทธผลขององคการไดในทสด (Senge, 1990; Gibson, Ivancevich, & Donnelly, 1994) และ การประกนคณภาพ เปนสวนหนงของกระบวนการบรหารคณภาพ ทจะตองด าเนนการอยางตอเนอง ซงตองอาศยความรวมมอ ในลกษณะการท างานเปนทมของบคคลในองคการ ซงสถาบนการศกษามเปาหมายในการจดการศกษาตองมมาตรฐาน ตามเกณฑการประกนคณภาพการศกษา โดยกระทรวงศกษาธการ ไดก าหนดวา สถานศกษาระดบอดมศกษาตองด าเนนการใหเกดระบบประกนคณภาพ ซงการประกนคณภาพจะตองด าเนนการทงประกนคณภาพภายในและภายนอกอยางตอเนอง โดยการประกนคณภาพภายในใหด าเนนการภายในสถาบนทกป ถอวาเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษา และหนวยงานตนสงกดตองเขามาตดตามตรวจสอบอยางนอย 1 ครงในทก 3 ป สวนการประกนคณภาพภายนอก จะท าการตรวจประเมน โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ด าเนนการประเมน ทก 5 ป ตามหลกเกณฑการประกนคณภาพภายในสถานศกษาระดบอดมศกษา ดงน นความตอเนองของการด าเนนงานดานการประกนคณภาพการศกษาจ าเปนตองมการจดการความร ใหเกดขนเชอมโยงสอดประสานกนอยางเปนระบบ โดยมแนวคดวาการประกนคณภาพ เปนกระบวนการหนงทสงเสรมใหองคการเกดประสทธภาพ กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนองโดยใชวงจร PDCA ทประกอบดวย การวางแผน (Plan) การจดกระท า (Do) การตรวจสอบ (Check) และการก าหนดมาตรการแกไข (Action) เพอใหเกดคณภาพอยางตอเนอง แนวคดในการพฒนาคณภาพวาประกอบดวย 3 ล าดบขน คอ การควบคมคณภาพ การประกนคณภาพ และการบรหารงานแบบทวทงองคการ (Sallis, 1993)

นอกจากน ปรยนช ชยกองเกยรต, วราภรณ ศวด ารงพงศ และมยร ยปาโละ (2553) ไดขอคนพบจากการศกษาวจย พบวา สามารถน ากระบวนการจดการความร ไปใชใหเกดประโยชนตอการประกนคณภาพ โดยมองคประกอบทส าคญ คอ 1) การพฒนาการสอสารภายในมหาวทยาลย/สถาบนและใชการจดการความรจะกอใหเกด ประโยชนตอการประกนคณภาพไดโดยประโยชนจาก Tacit Knowledge 2) การพฒนาองคกรทเนนการสอสารดานปรชญา/วสยทศน โดยอาจมการพจารณาตวบงชรวมกน ภายใตกระบวนการจดการความรเตมรปแบบ 3) ผบรหารสงสดของ

199

มหาวทยาลย/สถาบน มบทบาทในการรเรมและสนบสนนใหเกดกระบวนการจดการความรในสถาบน

2.2 การจดการความรมความสมพนธทางตรงเชงบวกตอองคการแหงการเรยนร และทางออมเชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษา ผลการตรวจสอบคาสมประสทธอทธพลจากแบบจ าลองสมการโครงสรางทปรบแกแลว พบวา การจดการความรมความสมพนธทางตรง เชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษา โดยท การจดการความร สงผลทางตรง (Direct Effect) เชงบวกตอองคการแหงการเรยนร ทคาสมประสทธอทธพลเทากบ .89 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสงผลทางออม (Indirect Effect) ถงการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทางบวกทคาสมประสทธอทธพลเทากบ .53 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสงผลโดยรวม (Total Effect) ทางบวกทคาสมประสทธอทธพลเทากบ .85 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจย สามารถอธบายไดวา เมอเกดการเปลยนแปลงทตวแปรการจดการความร 1 หนวย จะท าใหเกดการเปลยนแปลงทางตรงของ ตวแปรองคการแหงการเรยนร .89 หนวย ทงนเปนเพราะวา การจดการความร (Knowledge Management) เปนระบบยอยทส าคญ ระบบหนง ทจะพฒนาไปสองคการแหงการเรยนร (Marquardt, 2OO2) โดยทองคการแหงการเรยนรเปนกระบวนการของการน าปจจยทง 5 มาประยกตกบองคการ โดยปรบน ามาใชในรปแบบ 5 ประการ คอ 1) พลวตการเรยนร (Learning Dynamic) 2) การปรบเปลยนองคการ (Organizational Transformation) 3) การเสรมพลง (People Empowerment) 4) การจดการความร (Knowledge Management) และ 5) การสงเสรมการเรยนรดวยเทคโนโลย (Technology support for Learning) การกาวสความเปนองคการแหงการเรยนรนน องคการจะตองมการเปลยนแปลงตลอดเวลา โดยอาศยปจจยประกอบหลายดาน เชน ความเหมาะสมกบบคลากร ภมหลงองคการ ความสามารถทางเทคโนโลย วตถประสงค และวฒนธรรมองคการของแตละองคการ โดยการพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร จะครอบคลมตงแตตวปจเจกบคคลไปจนถงตวองคการ ทจะตองมเปาหมายและมระบบงาน ในการพฒนาผน าและสมาชกทกคนในองคการ โดยมการสงเสรม และยกระดบการเรยนรใหเกดผลอยางเปนรปธรรม ภายใตพนฐานวนย 5 ประการ (5 Disciplines) ซงไดแก ดานความรอบรแหงตน (Personal Mastery) ดานแบบแผนความคดอาน (Mental Models) ดานการมวสยทศนรวม (Share Vision) ดานการเรยนรเปนทม (Team Learning) และดานความคดเชงระบบ (Systematic Thinking) (Senge, 1990)

นอกจากนการจดการความรยงมความสมพนธทสงผลทางออม (Indirect Effect) ถงการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทางบวกทคาสมประสทธอทธพลเทากบ .53 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจย สามารถอธบายไดวา เมอเกดการเปลยนแปลงทตวแปรการจดการความร 1 หนวย จะท าใหเกดการเปลยนแปลง ทางตรงของตว

200

แปรการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา.53 หนวย ทงนเปนเพราะวา สถาบนอดมศกษาเปนทรวมองคความรในการน าความรมาพฒนาผเรยนใหมความร ดงน นสถาบนการศกษาจงเปนหนวยของสงคมทเหมาะสมทสด ในการท าหนาทพฒนาความรใหม โดยใชแนวคดของการสรางความรจาก Tacit/Explicit Knowledge เพอประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอน การบรหารอดมศกษา การประกนคณภาพ หรองานอนๆ ตามพนธกจ ใหมคณภาพยงขน ซงสอดรบกบผลการวจยของ ลและซโคโก (Lee, & Sukoco, 2007) ทไดศกษาการน าการจดการความรเขามาในองคการ พบวา ผลของการน าการจดการความรเขามาในองคการ ชวยใหกระบวนการพฒนาผลตภณฑและบรการเกดความแปลกใหมตอตลาด ซงเปนผลจากการสงเคราะหความรและเกดความรใหม สงผลตอประสทธผลขององคการ และสรางความไดเปรยบในการแขงขนขององคการอยางเปนรปธรรม (Hsu, 2006; Klaus, & Other, 2004; Ellinger, Yang ,& Ellinger, 2000) สงผลทางบวกตอการพฒนาประสทธภาพขององคการ สรปไดวา การจดการความรสงผลตอองคการแหงการเรยนร และสงผลตอคณภาพการศกษาของสถาบนการศกษาเชนกน โดยเฉพาะในดานการพฒนาการสอนในสถาบนการศกษา ซงสอดคลองกบผลการศกษาวจยของ คอลล (Collie, 2002) ไดศกษาวจยพบวา ความส าเรจขององคการแหงการเรยนรในสถาบนการศกษา ขนอยกบ การจดการความร วฒนธรรมการเรยนร วสยทศนภาวะผน า และการตดตอสอสาร

2.3 องคการแหงการเรยนรมความสมพนธทางตรงเชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษาผลการตรวจสอบคาสมประสทธอทธพลจากแบบจ าลองสมการโครงสรางทปรบแกแลวพบวา องคการแหงการเรยนร สงผลทางตรง (Direct Effect) เชงบวกตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทคาสมประสทธอทธพลเทากบ .60 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสงผลโดยรวม (Total Effect) ทางบวกทคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.60 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สามารถอธบายไดวา ผลการด าเนนงานขององคการนนขนอยกบความเปนองคการแหงการเรยนรเปนอยางมาก (Herrera, 2007) พรอมกบการเปลยนแปลงมากกวาในองคการทไมมการเรยนร (Watkins, & Marsick, 1993)

ในสวนความสมพนธขององคการแหงการเรยนรกบการประกนคณภาพการศกษา ผดงศกด หงษทอง (2547) ไดศกษาวจย พบวา การพฒนาสการเปนองคการแหงการเรยนรสงผลตอ ผลการประเมนคณภาพภายนอก โดยเฉพาะการมแบบแผนความคดและความคดเชงระบบ ความสมพนธกบการประเมนคณภาพ เหนไดวาการเปนองคการแหงการเรยนรนนสงผลตอระดบผลการด าเนนงานขององคการใหสงขน ทงในสวนกลมงานทวไปและงานดานการศกษา โดยเฉพาะในดานโครงสรางองคการ ทงนเปนเพราะโครงสรางองคการ เปนจดสรางระบบการบรหารจดการ มารควอรท และ เรยโนล (Marquardt, & Reynolds, 1994) ทไดสรปไววา โครงสรางองคการท

201

เหมาะสม มลกษณะทยดหยน มค าอธบายหนาทความรบผดชอบในงาน และเออตอการตงทมท างาน ปจจยหนงทกอใหเกดความเปนองคการแหงการเรยนร และ โครงสรางขององคการมอทธพลอยางยงตอการด ารงอยและตอบคลากรในองคการ เปนตวก าหนดระบบการด าเนนงานการตดตามตรวจสอบผลการปฏบตงาน ชองทางการสอสาร กระบวนการตดสนใจ และระดบการควบคมภายในองคการ ซงโครงสรางขององคการหรอสถานศกษา มสวนส าคญทสงผลตอการปฏบตงานของบคคลในองคการหรอสถานศกษา ดงนนการจดโครงสรางขององคการแหงการเรยนรทเหมาะสม มความยดหยน บรรยากาศทเปดเผยและมความคลองตว จะกอใหเกดการท างานเปนทม มการแบงปนความรซงกนและกน และในทสดจะสงผลตอประสทธผลขององคการ ตลอดจนชวยเสรมสรางความเปนองคการแหงการเรยนรมากยงขน ขอจ ากดในการวจย การศกษาวจยครงนมขอจ ากดทส าคญ 4 ประการ คอ

1. การศกษาวจยครงน ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎตาง ๆ และทบทวนวรรณกรรมท เกยวของจากแหลงขอมลทตยภม (Secondary Sources) จากวรรณกรรมตางประเทศเปนสวนใหญเพอท าใหไดรบความรพนฐานในการวจย และน ามาใชในการพฒนากรอบแนวความคดในการศกษาวจย เพอน ามาใชในการศกษาถงความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความรในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา กบองคการแหงการเรยนร ทมตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย ดงนนผวจยจะน าผลการวจยไปประยกตใชตองค านงถงขอจ ากดดงกลาว

2. การศกษาครงน มวตถประสงค เพอ 1) ศกษาสภาพการจดการความรในงานดานการ ประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา องคการแหงการเรยนร และการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา และ 2) ศกษาความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความรในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา กบองคการแหงการเรยนร ทมตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา แตในสวนงานดานการจดการความรมงเนนศกษาเฉพาะ การจดการความรในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา เทานน ไมไดหมายรวมถงงานดานอนทมการน าเอากระบวนการจดการความรไปใช

3. การศกษาวจยในครงน เลอกกลมตวอยางจากผทมสวนเกยวของกบงานดานประกน คณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษา ทงจากกลมผบรหารและกลมผปฏบตงาน ซงเปนบคคลทรบ ร ถ งรายละ เ อยดของขอมล ตาง ๆ ท เ ก ยวกบงานดานประกนคณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษา มากทสด ซงตรงกบสงทผวจยตองการจะศกษา จงเปนบคคลทเหมาะสมทสดในการใหขอมล ดงนนผทจะน าผลการศกษาวจย ไปปรบใชตองค านงถงขอจ ากดทเกยวกบขอมล

202

ดงกลาว เพราะเปนมมมองของกลมบคคลเฉพาะกลมทรบผดชอบงานดานน มใชกลมบคคลทวไปในองคการ นอกจากนผวจยรวบรวมขอมลดวยการใชแบบสอบถาม (Questionnaires) ซงไดรบแบบสอบถามกลบคนมา จากกลมผปฏบตงานในจ านวนทสงกวากลมผบรหาร นอกจากนยงมประสบการณท างานในงานดานประกนคณภาพการศกษาเพยง 1-3 ป ขอมลทไดจงอาจมผลกระทบตอความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความรในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา กบองคการแหงการเรยนร ท ม ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย ผทจะน าผลการวจยไปประยกตใชตองค านงถงขอจ ากดดงกลาว

4. การศกษาวจยในครงน เปนการศกษาตวแปร 3 ตว โดย ตวแปรแฝงภายนอก 1 ตว คอ การจดการความรในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา และตวแปรแฝงภายใน 2 ตว คอ องคการแหงการเรยนร และการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ซงในดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาน ผวจย เลอกตวแปรแฝงภายใน เฉพาะในกลมมาตรฐานคณภาพดานกระบวนการเทานน ตามเกณฑทส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ไดก าหนดไวซงประกอบดวย มาตรฐานดานการพฒนาสถาบนและบคลากร มาตรฐานดานหลกสตรและการเรยนการสอน และมาตรฐานดานระบบการประกนคณภาพ ทงนเนองจากตวแปรดานการจดการความรในงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา และองคการแหงการเรยนรนน เปนตวแปรทเปนกระบวนการในการปฏบตงาน ท าใหการเลอกตวแปรทศกษาจงควรอยในกลมกระบวนการดวยกน ขอเสนอแนะการวจย

การประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา เปนภารกจหลกททกสถาบนการ เรยนร มความสมพนธตอการประกนคณภาพการศกษา ซงแสดงใหเหนวาสถาบนการศกษา ควรมการวางแผนการจดการความร อยางเปนระบบและเชอมโยงสการเปนองคการแหงการเรยนร ซงผวจยไดวเคราะหผลการวจย และมขอเสนอแนะ เพอเปนแนวปฏบตแกสถาบนอดมศกษาและสถาบนการศกษาในระดบตางๆ ทตองการใหมผลการประกนคณภาพการศกษาออกมาในระดบทสงขน โดยผวจยมขอเสนอแนะในการด าเนนงานดานการประกนคณภาพการศกษา ซงจ าแนกออกเปน 2 ดาน คอ ดานการจดการและดานการบรหารทรพยากรมนษย ดงน

ดานการจดการ 1. ควรมงเนนการน ากระบวนการจดการความรมาใชในการด าเนนการดานการประกน

คณภาพ ท งความรทไดจากศกษาจากภายนอกเพอน ามาปรบใช แตขณะเดยวกนกตองใหความส าคญกบความรจากภายใน ทงภายในตวบคคลทมความสามารถเฉพาะทมองเหนและมองไมเหน (Explicit-Tacit) และความรระหวางบคคลในการปฏบตงานรวมกนในองคการ ในรปแบบ

203

ตางๆ โดยเฉพาะการสรางความรจากประสบการณตรงและการลงมอด าเนนการ (Learning by Doing) การน าความรมาใชในการแกปญหาและพฒนาการท างานไดอยางเปนระบบ ตามกระบวนการจดการความร ใน 4 ขนตอน ดงน

1.1 ดานการแสวงหาและสรางความร ดวยการจดการใหเกดการแสวงหาความรจาก แหลงตางๆ ทงในและนอกตวบคคล ทความรฝงลกและความรเชงประจกษ ดวยวธการดงน

1.1.1 สงเสรมการแลกเปลยนความร โดยก าหนดนโยบาย พสอนนอง ดวยการ ใหผมประสบการณจากภายใน ผลดเปลยนหมนเวยน มาถายทอดความรและประสบการณในงานดานการประกนคณภาพการศกษาสม าเสมอ

1.1.2 สงเสรมการเรยนรดานการฝกอบรม ดวยการก าหนดนโยบายและงบประมาณสงเสรมการฝกอบรมบคลากร โดยอาจจดรวมกบหนวยงานภายนอก หรอสงบคลากรเขารวมอบรมกบหนวยงานภายนอก

1.1.3 การสรางเครอขายแลกเปลยนความรและประสบการณในงานดานประกนคณภาพทงจากภายในและภายนอกสถาบนฯ เพอน าความรมาใชในการแกปญหาการท างานไดอยางเปนระบบ ทมภาพการรวมมอในระดบสถาบนทชดเจนและมกจกรรมรวมกนสม าเสมอ ทงแลกเปลยนขอมลความร ประสบการณ และรวมแกไขปญหาหรอปองกนปญหาทอาจเกดขน

1.1.4 การน าผลการประเมนคณภาพมาวางแผนปรบปรงการท างานสม าเสมอ (Improvement Plan) ซงเปนการแสวงหาความรจากการเรยนรความส าเรจของผลงานในอดต ทงจากในหนวยงานตนเองและหนวยงานภายนอก

1.1.5 การแสวงหาความรเปดโอกาสใหบคคลทกฝายไดเขามามสวนรวมใน งานดานประกนคณภาพ เพอเปดโอกาสใหไดท าความเขาใจและเรยนรงานดานประกนคณภาพในใหครบทงกระบวนการ PDCA คอ มสวนรวมในการวางแผนงาน การปฏบต การประเมน และการพฒนาปรบปรง

1.1.6 ก าหนดนโยบายใหมการหมนเวยนงาน ดวยการสลบผลดเปลยนหนาทการท างาน ซงเปนการเรยนรในขณะลงมอด าเนนการ (On the Job Training) เชน เปนผจดท า SAR ในหนวยงานตนเองและเปนผประเมนคณภาพภายใน ใหกบหนวยงานอน เปนตน

1.2 ดานการจดเกบความร มการจดท ารปแบบความรใหเปนมาตรฐานเดยวกน ทวทงสถาบนฯ ดวยวธการดงน

1.2.1 จดตงคณะกรรมการท าหนาท สรป วเคราะห สงเคราะห ความรดานการ ประกนคณภาพและรวบรวมไวอยางเปนระบบ ในฐานขอมลสารสนเทศ ทเปดโอกาสใหทกหนวยงานเขามาศกษา เรยนร และสบคน ไดโดยงาย

204

1.2.2 จดแบงประเภทของความรเปนหมวดหม โดยจ าแนกตามรายองคประกอบ ในเกณฑมาตรฐานประกนคณภาพ เพอสะดวกตอการจ าแนก สบคน และท าความเขาใจ ทงตอผ รวบรวมและผน าไปใช และสอดคลองกบองคประกอบท 9 ตามเกณฑมาตรฐานคณภาพระดบ อดมศกษา ทส านกงานคณะกรรมการอดมศกษาไดก าหนดไว

1.3 ดานการแบงปนความร เปนขนตอนทตอเนองจากการแสวงหาและสรางความร เมอไดความรกตองมการแบงปน ผทรมากกวาแบงปนความรใหแกผทรนอยกวา ดวยวธการ ดงน

1.3.1 ก าหนดหนวยงานหลก ทท าหนาทเปนพเลยงคอยสอนงาน ดานประกน คณภาพการศกษา ใหกบหนวยงานตางๆ หรอท าหนาทเปนแกนหลกในการเปนศนยรวมความรในการปฏบตงานดานการประกนคณภาพการศกษา

1.3.2 สรางภาคเครอขายความรวมมอ ภายในสถาบนฯ ในการรวมกนวางแผน ออกแบบ สรางระบบ การด าเนนงานรวมกน โดยมรปแบบทชดเจน เชน การสรางคณะกรรมการด าเนนงานรวมกน ทมาจากบคคลหลายองคการ รวมกนวางแผน วางระบบการท างาน ออกแบบการท างาน ดานการประกนคณภาพการศกษารวมกน มการแบงงานความรบผดชอบตามรายองคประกอบ มการประชมรวมกนสม าเสมอ แลกเปลยนความรประสบการณรวมกน มงชวยกนแกปญหาแมมใชงานของตนเอง และจดกจกรรมท งทเปนทางการและไมเปนทางการรวมกนสม าเสมอ ภายใตแนวคดการท างานเปนทม

1.4 ดานการประยกตใชความร ดวยการวางแผนน าความรจากแหลงตางๆ ทงจาก ภายในและภายนอก มาบรณาการใหเกดเปนความรใหมส าหรบงานดานการประกนคณภาพการศกษา ดวยการรวมมอในรปแบบเครอข ายการประกนคณภาพการศกษา ในก ลมสถาบนอดมศกษาดวยกน และมกจกรรมแลกเปลยนเรยนร รวมกนสม าเสมอ โดยผลดเปลยนหมนเวยนกนเปนเจาภาพ และหมนเวยนผเขารวมกจกรรมดวยเชนกน น าความร มาใชในการสอน และแนะน าใหกบผรวมปฏบตงาน เพอเพมประสทธภาพในการท างาน โดยน าความรจากแหลงตางๆ มาผสมผสานใหเกดเปนความรใหม เพอคณภาพการศกษา เปนปจจยเสรมความแขงแกรงของการจดการความร โดยมวธการ ดงน

1.4.1 มการน าผลการประกนคณภาพการศกษาภายในมาปรบปรงการท างาน ดานประกนคณภาพ ดวยการน าความรทไดรบมาวเคราะหประกอบกบผลการประเมนคณภาพ เพอวางแผนปรบปรงแผนปฏบตการ กลยทธ และเปาหมายการปฏบตงานรายป และสงผลใหมการพฒนาผลการด าเนนงานตามตวบงชของแผนกลยทธทกตวบงช โดยการออกแบบระบบการวางแผนการด าเนนงาน ทแสดงถงรองรอยเชงประจกษในการท างาน และเปนระบบทเปนแนวทางในการด าเนนการดงกลาวในรอบระยะเวลาประกนคณภาพในปตอไปไดอยางมประสทธผล

205

1.4.2 สงเสรมการสรางแนวปฏบตทดหรองานวจยดานการประกนคณภาพ การศกษาทหนวยงานพฒนาขนจากความรและประสบการณ และเผยแพรใหหนวยงานอนสามารถน าไปใชประโยชน 2. การพฒนาระบบการจดการภายในสถาบน ทมงสการเปนองคการแหงการเรยนร ประกอบดวย 5 องคประกอบ ซงควรใหความส าคญ ตามล าดบ ดงน

2.1 ดานโครงสรางองคการ ควรมการก าหนดโครงสรางขอบเขตการปฏบตงานใน ดานการประกนคณภาพ ไวอยางชดเจน ซงหมำยถง กำรวำงแผนจดใหมหนวยงำนเฉพำะในกำรรบผดชอบงำนดำนกำรประกนคณภำพกำรศกษำทงองคกำร โดยมทงในหนวยงำนระดบสถำบน และระดบหนวยงำนยอย โดยมกำรสอดประสำนเชอมโยงกนอยำงเปนระบบจำกระดบหนวยงำนยอยสระดบสถำบน

2.2 ดานระบบขอมลสารสนเทศ ดวยการจดมโปรแกรมคอมพวเตอรทชวยในการ เรยนร และมเครองมออเลคทรอนคสทชวยในการท างาน โดยสรางระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ เพออ านวยความสะดวกในการเรยนร

2.3 ดานการบรหารทรพยากรมนษย ควรใหการสนบสนนการพฒนาตนเองของ บคลากรดานการประกนคณภาพ โดยจะแยกกลาวรายละเอยดไวในสวนขอเสนอแนะดานการบรหารทรพยากรมนษย

2.4 ดานวฒนธรรมองคการ สรางบรรยากาศการมสวนรวมใหบคลากรในสถาบนฯ ดวยการสรางบรรยากาศการท างานทเอออ านวยใหบคลากรมการพฒนางานอยางสม าเสมอ ใหมการรวมสนบสนนภารกจงานระหวางกนเพอน าไปสความส าเรจตามเปาหมาย สงเสรมใหบคลากรมความคดสรางสรรคในการปฏบตงาน สงเสรมใหบคลากรมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงาน ทงนเพอเอออ านวยใหเกดการพฒนาความสมพนธทดระหวางบคลากรทกฝาย รวมกนสนบสนนภารกจงานประกนคณภาพ ซงกนและกนเพอน าไปสความส าเรจตามเปาหมาย

2.5 ดานภาวะผน า ควรมผบรหารระดบสงทท าหนาทรบผดชอบงานดานประกน คณภาพการศกษาเปนการเฉพาะ โดยผบรหารทท าหนาทน ควรมนโยบายดานการมสวนรวม ในการใหบคลากรมสวนรวมในการก าหนดวสยทศนของสถาบนฯ และสรางแรงจงใจใหบคลากรทมเทความพยายามอยางเตมทในการปฏบตงาน รวมทงสงเสรมใหบคลากรตระหนกถงปญหาทเกดขนหรอก าลงจะเกดขนในสถาบนฯ และน าเสนอแนวคดใหมๆ ในการปรบปรงวธการปฏบตงานเพอพฒนาคณภาพงาน และสงส าคญผบรหารควรใหความส าคญดานการสรางขวญและก าลงใจแกบคลากร เมอเกดความผดพลาดหรอปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน

206

ดานการบรหารทรพยากรมนษย การประกนคณภาพการศกษา เปนภารกจทมงเนนใหการด าเนนการดานการศกษาใน

สถาบนการศกษามคณภาพ สงผลตอคณภาพบณฑต โดยมการก าหนดเกณฑและตวชวดตางๆ และในกระบวนการประกนคณภาพมการประเมนคณภาพสม าเสมอ ดงนนการขบเคลอนการด าเนนการจะเกดขนได สถาบนการศกษาควรมการเตรยมความพรอมดานบคลากร ทมความสามารถอยางเพยงพอ และผลกดนใหมการพฒนาอยางตอเนองไปตามการพฒนาเกณฑและตวบงชในการประกนคณภาพการศกษาทมการปรบเปลยนไปอยางตอเนองทก 5 ป ดวยเชนกน

จงมประเดนเพอใหเกดการวางแผนพฒนาทรพยากรมนษย ดงน 1. ดานการจดการความร สงเสรมใหบคคล เขาสกระบวนการเรยนร ดวยการแสวงหา

และสรางความร ดานจดเกบความร ดานแบงปนความร ดานการประยกตใชความร จากแหลงตางๆ ทงในและนอกตวบคคล ทงความรทฝงลกและความรเชงประจกษ ดวยวธการดงน

1.1 จดใหผมประสบการณในงานดานประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ทงจากภายในและภายนอก มารวมแลกเปลยนความรระหวางกน

1.2 จดใหมเรยนรความส าเรจของผลงานในอดต ทงจากในหนวยงานตนเองและหนวยงานภายนอก ดวยการศกษาดงาน การเขารวมกบเครอขายความรวมมอระหวางหนวยงานทงภายในและภายนอก

1.3 ใหบคคลทกฝายไดเขามามสวนรวมในงานดานประกนคณภาพ ดวยการเขามามสวนรวมในการวางแผนงาน การปฏบต การประเมน และการพฒนาปรบปรง ตามกระบวนการ PDCA ดวยการแบงความรบผดชอบทชดเจน เชน แบงความรบผดชอบในงานดานการประกนคณภาพการศกษารายองคประกอบหรอตวบงช ตอคน

1.4 ใหมการหมนเวยนงาน ดวยการสลบผลดเปลยนหนาท เพอเปดโอกาสใหเกดการเรยนรจากการลงมอด าเนนการ (On the Job Training) เชน เปนผจดท า SAR ในหนวยงานตนเองและเปนผประเมนคณภาพภายใน ใหกบหนวยงานอน เปนตน จะชวยใหทเกยวของไดรบความรความเขาใจในงานดานประกนคณภาพการศกษามากยงขน ทงนสามารถชวยลดภาระคาใชจายในการพฒนาและเรยนรในงานดานประกนคณภาพการศกษาไดเปนอยางด

1.5 จดระบบการแบงปนความรและจดเกบความร ดวยการสงเสรมใหมการดงความรจากความรและประสบการณดานการประกนคณภาพการศกษาทฝงลกอยในตวบคคล ออกมาสงเคราะห รวบรวมและจดเกบอยางเปนระบบ ดวยวธการ ดงน

1.5.1 ใหบคลากรท าบนทกรายงานสรปหลงจากการไดรบความรจากกรณตางๆ เชน หลงการเขารบการฝกอบรม ผลการศกษาวจย ผลการศกษาคนควาเพอเขยนต าราหรอบทความ เปนตน แลว

207

1.5.2 จดใหมเวทในการน าเสนอแลกเปลยนความรระหวางกน ในรปแบบตางๆ อาท จดเวทเสวนาแลกเปลยน จดหองจดการความรเพอเปนพนทในการแลกเปลยนความร จดชวงเวลาในการแลกเปลยนความร เชน 1) กจกรรม Tea Time KM ดวยการจดกจกรรม จบน าชาทกบายวนพธท 2 ของเดอน เพอพดคยแลกเปลยนความรระหวางกน โดยก าหนดหวขอไวลวงหนา และท าปฏทนลวงหนารายภาคเรยน 2) จดเวทแลกเปลยนความรและประสบการณหลงจากออกบรการวชาการแกภายนอก ภาคเรยนละ 1 ครง 3) จดเวทแลกเปลยนความรและประสบการณหลงจากการศกษาวจย ภาคเรยนละ 1 ครง 4) จดเวทแลกเปลยนความรและประสบการณหลงจากการตรวจประเมนผลการประกนคณภาพการศกษา ปละ 1 ครง 5) ใชสอ สงคมออนไลน (Social Network) เปนเสนทางในการแลกเปลยนความรระหวางกน เชน เฟสบค (Facebook) แบบกลมปด เปนตน

1.6 สงเสรมใหมการน าความรไปประยกตใชในงานดานการประกนคณภาพการศกษา เกยวกบการสรรสรางวธการหรอแนวปฏบตทดในงานดานการประกนคณภาพการศกษา ทมาจากการพฒนาปรบปรงงานเดมใหมความสะดวก รวดเรว ประหยด โดยมงเนนใหเปนแนวปฏบตทหลอมรวมเปนเนองานเดยวกนกบภาระงานปกตของการเปนสถาบนอดมศกษา ทงน เพอลดความซ าซอนยงยากในการปฏบตงาน สงเสรมดวยการ ใหมการประกวดแขงขน ในทกกลมบคคลในสถาบนอดมศกษา ท งกลมของอาจารย บคลากรและนกศกษา เพอใหไดองคความรใหมๆ ทครอบคลม 2. ดานองคการแหงการเรยนร เปนกรอบในภาพกวางทส าคญในการขบเคลอนองคการสการบรรลเปาหมายดานการประกนคณภาพการศกษา ดวยการใหความส าคญกบ 5 องคประกอบ ไดแก โครงสรางองคการ ระบบขอมลสารสนเทศ การบรหารทรพยากรมนษย วฒนธรรมองคการ และภาวะผน า ซงมขอเสนอแนะดงน

2.1 จดเตรยมบคลากรทมความพรอมตองานดานการประกนคณภาพการศกษา ใน ทกหนวยงานทไดก าหนดใหมหนวยงานยอยดานการประกนคณภาพการศกษา ใหมความพอเพยงตอปรมาณงาน และเหมาะสมกบภารงาน

2.2 จดการฝกอบรมการใช ขอมลจากระบบสารสนเทศ ทไดมการจดเกบขอมลใน งานดานการประกนคณภาพการศกษา และระบบ CHE QA

2.3 สรางบรรยากาศการท างานเปนทม ใหความรแกบคลกรในการท างานเปนทม และการท างานอยางมสวนรวม สรางความตระหนกตอการท างานในภาพรวม รวมทงสงเสรมให บคลากรตระหนกถงปญหาทเกดขนหรอก าลงจะเกดขนในสถาบนฯ และน าเสนอแนวคดเชงสรางสรรค ในการปรบปรงวธการปฏบตงานเพอพฒนาคณภาพงาน

208

2.4 สงเสรมคณลกษณะดานภาวะผน า แกบคลากรทกระดบ ในสวนผบรหารเพอ เปนการกระตนสงเสรมการท างานโดยใชภาวะผน าใหสมฤทธผลตองานดานการประกนคณภาพการศกษา และในสวนของผปฏบตงานทมใชผบรหาร สงเสรมเพอทจะน าคณลกษณะภาวะผน าทไดรบ ไปใชในการปฏบตงาน เพอใหเกดคณภาพในการท างานและเตรยมความพรอมสการปฏบตหนาทในการหมนเวยนงานดานการประกนคณภาพการศกษา โดยเฉพาะการท าหนาทผประเมนคณภาพการศกษาภายใน ทตองหมนเวยนสลบผลดเปลยนกนท าหนาทขามหนวยงาน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป การศกษาวจยในครงน เนนศกษาในกลมสถาบนอดมศกษาทมผลการประเมนคณภาพการศกษาภายนอก รอบท 2 ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ในระดบดมาก จงเปนการศกษาแนวปฏบตทดขององคการทประสบความส าเรจเทานน จงมขอเสนอแนะทนาสนใจ เพอการศกษาวจยครงตอไป ดงน

1. จากผลการศกษาของงานวจยฉบบน พบวา การจดการความรและองคการแหงการ เรยนร มความสมพนธตอการประกนคณภาพการศกษา ซงในพนธกจของสถาบนอดมศกษา ถกก าหนดใหด าเนนการใน 4 ดาน คอ ดานผลตบณฑต ดานวจย ดานการบรการวชาการ และดานท านบ ารงศลปวฒนธรรม ดงนนจงควรทจะมการศกษาในตวแปรเดม แตเพมการศกษาเปรยบเทยบ ในรายพนธกจของสถาบนอดมศกษา เพอเจาะลกถงความเหมาะสมหรอความเปนไปไดในการน าองคความรดานการจดการความรและองคการแหงการเรยนร ไปประยกตใชในแตละพนธกจตอไป

2. การประกนคณภาพการศกษา ไดถกก าหนด ใน พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ใหมการด าเนนการประกนคณภาพการศกษาทงภายในและภายนอก ดงนน จงควรมการศกษาปจจยความส าเรจของการด าเนนการดานการประกนคณภาพการศกษาภายใน โดยอาจเลอกใชตวแปรเดยวกนกบงานวจยฉบบน เพอใหเกดการตอยอดทางวชาการ โดยเฉพาะในองคความรดานการจดการความรและองคการแหงการเรยนร ทน าไปสการวางแผนการบรการจดการในสถาบนการ ศกษา ทเปนสถาบนทจะตองเปยมดวยองคความรตางๆ ไดอยางมประสทธภาพตอไป

3. การศกษาในครงนศกษาโดยใชเกณฑการประเมนภายนอก รอบท 2 ของส านกงาน รบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ใน 3 มาตรฐาน คอ มาตรฐานท 5, 6 และ 7 ซงเปนมาตรฐานดานกระบวนการเทานน ดงนน จงอาจท าการศกษาเพมเตม ในมาตรฐานท 1, 2, 3 และ 4 ซงเปนมาตรฐานดานผลลพธ ดวย ทงนเพอตรวจสอบความสมพนธของการจดการความรและองคการแหงการเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษา ใหมความชดเจนขน

4. ควรมการน าผลการวจยไปท าการทดลอง เพอทดสอบความสมพนธของการจดการ ความรและองคการแหงการเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษา ในเชงประจกษยงขน

209

5. การประกนคณภาพการศกษา เปนการสรางมาตรฐานการศกษา ซงในหลาย ประเทศทวโลก ใหความสนใจในการพฒนาการศกษาดวยการประเมนคณภาพการศกษา นอกจากน จากขอตกลงประชาคมอาเซยน ทเปดโอกาสใหมการเคลอนยายแรงงานไดโดยเสร ใน 8 กลมสาขาอาชพ ดงน น เพอใหไดมาตรฐานแรงงานในระดบประเทศ จงควรมการศกษาเปรยบเทยบการด าเนนการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนการศกษาของกลมประเทศอาเซยน ขอคนพบการวจย ผลการศกษาวจยเรอง การศกษาความสมพนธเชงโครงสรางของการจดการความร และองคการแหงเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา แสดงถงความสมพนธของ การจดการความร และองคการแหงการเรยนร ตอการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา ซงเปนขอคนพบทสามารถน ามาประยกตใชกบการด าเนนงานดานคณภาพการศกษา ของสถาบนตางๆ ในทกระดบ ไมเพยงแตสถาบนอดมศกษาเทานน