สารบญ•

1. ตองรเทาทนอะไรในยคหนา 10

2. ราคาของการใชอนเทอรเนต 18

3. ยคตอจากสมารตโฟน 26

4. 10 เหตผลทตองลบบญชโซเชยลมเดย 32

5. สอสารเพอความสมพนธในโลกโซเชยล 42

6. โลกโรแมนตกใหมออนไลน 50

7. ใชเครองประดบจายเงน 56

8. ผบรโภคกบบรการทไมเทาเทยม 62

9. “โจรไซเบอร” กบขาสองขาง 68

10. งตวเดยวเขยาประเทศ 74

11. “อาณาจกรแหงจกรยาน” แพรไปทวโลก 80

12. รปแบบสอคอค�าตอบ 88

13. อยาปะปน facts กบ truth 94

14. รบมอกบ fake news 100

15. สอสารกระชบและตรงจด 106

16. วจารณอยางไรใหสรางสรรค 112

17. วาดวยเรอง Bullshit 118

18. “ไมรวาตนเองไมร” ท�ารายชวต 124

19. “Normalization” กบชวต 130

20. กงขา “การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ” 136

21. “อาชญากรรม” การใชทรพยากร 142

22. น�าดมปกตทไมธรรมดา 148

23. Australus เพอการตลาด 154

24. ขยะพลาสตกคอมหนตภย 160

25. ออกก�าลงกายไมจ�ากดอาย 166

26. ตองเขาใจความจรงของโลก 172

27. อยาออนใจกบมะเรงตบออน 178

28. อยกเปนปญหา ตายยงเปนภาระ 184

29. “จดบาน” กอนตาย 192

30. อยางไรจงจะเรยกวา “ตาย” 198

31. รจกมนษยเพอเขาใจตนเอง 206

32. ค�าสอนจากทานทะไลลามะ 212

33. เรองดๆ ยงบอกเลายงมพลง 218

ประวตผเขยน 224

6 Global Change 5

คำานำา•

smart city เกดขนไมได เพราะมแต dumb people

ทไมพยายามเรยนรฉนใด การสามารถปรบตวเขากบโลกท

เปลยนแปลงโดยมความเขาใจทจ�ากด กเกดขนไมไดฉนนน

หนงสอชด Global Change เดนทางมาถงเลมท 5 แลว

ผเขยนพยายามวาดภาพใหเหนวาโลกเปลยนแปลงอยางไร และ

กอผลอยางใดขนในปจจบนและอนาคต พรอมสอดแทรกแงมม

ชวนคดทเปนประโยชน

เนอหาของหนงสอรวบรวมและปรบปรงจากบทความ

ทตพมพเปนประจ�าในหนงสอพมพ กรงเทพธรกจ และเวบไซต

สอความรสรางสรรค The101.world ผอานทไมเคยอานหนงสอ

ชดนมากอนกสามารถเรมอานจากเลมลาสดนไดเลย โดยไมม

ปญหาเรองความตอเนองแตอยางใด เพราะหนงสอแตละเลม

และบทความแตละชน จบสมบรณในตว

Global Change 5 เขยนดวยสไตล “ไมตองแบกบนได

มาอาน” เหมอนเคย กลาวคอเขยนเพอใหอานอยางสบายๆ มได

วรากรณ สามโกเศศ 7

เขยนเพออวดโอแสดงความรของผเขยนจนดเหมอนลอยอย

เหนอผอานอยางไรสาระ

การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยครงใหญทก�าลงเกดขน

ท�าใหชวตของเราสะดดขาดตอน ไมเปนไปดงทเคยเปน ท�าให

เรางนงงตกใจ ทอใจ และทกขใจวาจะตามมนไมทน อยางไรกด

ความจรงอยางหนงทผเขยนมนใจกคอ ไมมสงใด ไมวาจะซบซอน

และลกซงเพยงใด ทไมสามารถอธบายอยางงายๆ ใหผคนเขาใจได

ขอเขยนในหนงสอเลมนอยบนความเชอเชนน

เพอมใหยดยาดและนาเบออยางผดยคสมย ขอเชญ

ทานผอานเปดอานไดเลยครบ ส�านกพมพ bookscape พยายาม

ผลตหนงสอททนสมยและตรงกบรสนยมของผอาน ผเขยนหวง

อยางยงวา Global Change 5 เลมนจะไมหลดออกไปจากกรอบ

แหงความตงใจของผผลต

ผเขยนขอขอบคณอาจารยปกปอง จนวทย และวรพจน

วงศกจรงเรอง บรรณาธการอ�านวยการส�านกพมพ bookscape

รวมถงอภรดา มเดช บรรณาธการเลม ทท�าให Global Change 5

เกดเปนจรงขนมาได หนงสอเลมนเปนล�าดบเลมทเกอบครบ 3

โหลของผเขยน และทเปนเชนนไดกเพราะแรงสนบสนนของทาน

ผอานตลอดระยะเวลาอนยาวนานทผานมา ผเขยนส�านกในการ

สนบสนนทอบอนมาตลอด และขอไดรบความขอบคณจากใจจรง

สงใดทผดพลาดผเขยนขอนอมรบไวเพอปรบปรงใหดยงขนตอไป

วรากรณ สามโกเศศ

facebook: วรากรณ-วรกร ตรเศศ

.G L O B A LCHANGE

5.

วรากรณ สามโกเศศ

1

ตองรเทาทนอะไรในยคหนา

วรากรณ สามโกเศศ 11

ไมเพยงแตทกษะใหมทเปนสงจ�าเปนส�าหรบการมชวต

“อยรอด อยด” ในยคสมยแหงการเปลยนแปลงอยางรวดเรวใน

อนาคตอนใกลเทานน ความรกเปนเรองจ�าเปนเชนเดยวกน

โดยเฉพาะอยางยงความรทอยนอกเหนอดานเทคนคและวชาการ

เพราะมนษยยงคงเปน “สตวสงคม” ทจ�าเปนตองใชความสมพนธ

ทดกบผอนในการด�าเนนชวต

ผเขยนขอเรยกลกษณะการมความรทจ�าเปนดงกลาววา

“รเทาทน” เพราะมนสอถงการไลใหทน คนไทยทตองการ “อยรอด

อยด” จ�าเปนตองรเทาทนในเรองตางๆ อยางนอย 5 ประการ

ดงตอไปน

(1) รเทาทนการเปลยนแปลงเทคโนโลย ซงท�าใหชวต

ของเราเปลยนแปลงไปอยางคาดเดาไมได นกคดจ�านวนมาก

แบงลกษณะของการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยแตกตางกน

ออกไป ผเขยนขอแบงเปน 5 เรองดงน ก) ปญญาประดษฐหรอ AI

12 Global Change 5

ข) อลกอรธม ค) Internet of Things (IoT) ง) 5G จ) Quantum

Computing ซงหมายถงวธการท�างานของคอมพวเตอรทไมใช

การโคดขอมลในระบบ 0 และ 1 ดงทใชอยในปจจบน ระบบใหม

จะท�าใหท�างานไดเรวกวา หลากหลายกวา และมประสทธภาพ

มากกวาอยางมหาศาล เชอวาจะเรมใชในป 2022 เปนตนไป

ถาเราไมร เทาทน หรอมไดเหนความจ�าเปนในการ

ปรบตวกอาจตกงาน และรสกต�าตอยเพราะตามโลกไมทน

เนองจากจะมการน�าเทคโนโลยมาประยกตในชวตอกมากมาย

หลายอยาง

(2) รเทาทนชวต ชวตมนษยนนเปราะบางมากยงขนใน

โลกสมยใหม ชวตทเปนปกตและมความสขกอาจยงยากได เชน

ก) ถกปลดจากงานเพราะเทคโนโลยมาแทนท ข) เกดความ

เดอดรอนในชวตจากการโพสตเพยงขอความเดยวในโซเชยล

มเดย ค) ตกอยในกบดกของการชกหนาไมถงหลง ถงจะมเงน

ไมนอยแตกเปนหนไมรจบจนรายไดไมพอรายจาย เพราะถก

ปลกเร าให บรโภคโดยสอหลากหลายชนดอย ตลอดเวลา

(โทรทศนเคเบลทรบทางจานดาวเทยมซงคนไทยจ�านวนมากใช

เกอบทกชองทมนบรอยมแตโฆษณาสนคาเกอบตลอดเวลา)

ทกคนมชวตเดยว อาย 18 25 หรอ 40 เพยงครงเดยว

จงจ�าเปนตองทะนถนอมอยางยง การตดสนใจผดพลาดเพยง

ครงเดยวอาจทนทกขทรมานตลอดชวตได (ลองถามเพอนทม

คชวตผดพลาดดกได) สรอยคอทองค�ามคาไมกหมนบาทยงดแล

รกษาทะนถนอมเปนอยางด ชวตของเรามคามากมายทตเปน

เงนไมได (ลองประเมนงายๆ วาเรายอมรบเงนเทาใด แลกกบ

วรากรณ สามโกเศศ 13

การตดมอขางหนงกคงพอเหนภาพ แตนเปนเพยงมอขางเดยว

มใชชวต) แลวจะใหไมใสใจเปนพเศษไดอยางไร

(3) รเทาทนใจตนเอง นกเศรษฐศาสตรพฤตกรรม

ทดลองและใหขอสงเกตมากมายในปจจบนวา มนษยมไดเปน

คนมเหตมผลจนตดสนใจไดถกตอง แตมความเอนเอยงในหวใจ

อยางมาก อกทงมความสามารถในการปรบตวสงจนอาจท�าให

เกดปญหาได

ไมมสถานการณใดทมขอมลครบถวนส�าหรบการ

ตดสนใจ มนษยจ�าเปนตองตดสนใจดวยขอมลทพอม บางครง

กมมากพอควร บางครงกมนอย และตรงจดนแหละทความ

เอนเอยงเขามาครอบง�า เชน ชอบทจะตดสนใจแบบทเรยกวา

confirmation bias กลาวคอมขอสรปอยแลวในใจวาจะตดสนใจ

อยางไร เพยงแตตองการขอมลเพอมาสนบสนนการตดสนใจ

ของตนเองเพอความสบายใจ (พาครกไปหาพระเพอถามวาเปน

เนอคกนหรอไม คงมพระนอยรปทจะกลาตอบวาไมใช การพาไป

กคอการตดสนใจแลว เพยงแตอยากไดยนค�าตอบทถกใจ

จากพระเทานน)

คนสวนใหญมกขอค�าแนะน�าเพอการตดสนใจท�านองน

มเพยงนอยคนทไปขอค�าแนะน�าจากหลายคน หลายความเหน

เพอน�ามาไตรตรองและตดสนใจ การตดสนใจในระดบชาตชนด

คอขาดบาดตายในลกษณะ confirmation bias จงเปนเรองนากลว

อยางมาก

การปรบตวไดดของมนษยเปนเรองดหากเกยวกบการ

สญเสย แตทตองระวงกคอเรองการบรโภค มนษยนนเมอไดของ

14 Global Change 5

ถกใจใหม ความพอใจและความสขกจะพงขน แตไมชากจะกลบ

มาสระดบปกตตามสญชาตญาณการปรบตว หากไมตระหนก

ถงความจรงขอน กจะตองแสวงหาของใหมจากการบรโภคอยาง

ไมรจบจนเขาสวงจรเปนหน (ถาใชบตรเครดตกจะเขาลกษณะ

มบตรรปแพะและแกะ กลาวคอจบมนชนกนไปเรอยอยางไมรวา

จะจบลงอยางใด)

สงหนงทตองระวงกคอมนษยเลอกทจะรบรรบทราบ

ตามทตนเองเชอและตองการ กลาวคอ เราจะรกจะชอบใคร หรอ

สงใดเปนการเลอกของเรา ศาสนาของเราถกตองและดเสมอ

(ทจรงพอแมเลอกศาสนาใหเรา) ลกเรานารกกวาใคร ตวเราเอง

ไมมอะไรบกพรอง หลวงพอทเรานบถอสดยอดทสดไมมอะไร

บกพรอง ยามรกเขาท�าอะไรกดและถกหมด ฯลฯ เราจะรบฟง

เรยนรแตเฉพาะสงทสนบสนนความเชอและความชอบของเรา

อะไรทตรงขามเรากโยนทง ดงนน เมอจดออนของมนษยเปน

เชนน เราจงตองรอยางเทาทน

(4) รเทาทนมนษยดวยกน การศกษาไทยสอน “วชา”

หนกหนวง แตสอน “ชวต” ไมมาก เดกจ�านวนมากจงด�ารงชวต

และด�าเนนชวตไมเกง รวาคนอาเซยนแตละประเทศมดอกไม

สประจ�าชาต และธงชาตเปนอยางไร แตมความสามารถในการ

คดและแกไขปญหาไมสงจนท�าใหหลายคนไมรเทาทนเพอน

มนษยดวยกนเอง ไมรจกคบเพอน อานคนไมออก และบอยครง

“อานตนเอง” ไมออก ไมรวาตนเองตองการอะไร เพราะชวตอย

ในการเรยนมากจนมไดเรยนรชวต

วรากรณ สามโกเศศ 15

พอแมจ�านวนมากกมไดใหลกมโอกาสเรยนรชวต เขาใจ

วาเรยน “วชา” ส�าคญกวาอยบานโดยไมตองมความรบผดชอบ

ใดๆ ในการชวยการอยรวมกนของครอบครว (ลกไมตองท�าอะไร

ไมวาซกผา ท�างานบาน ชวยพอแมท�ามาหากน กไมตอง ใหเรยน

สงทสด มเวลาแตเรยนอยางเดยว ซงแทจรงลกกใชเวลาเหลานน

ไปกบการเลนเกม หรอเลนโซเชยลมเดยอยางไรสาระ) ทงหมดน

ท�าใหเดกอยในโลกทไมเปนจรง ไมเขาใจชวตจรงของความ

สมพนธของมนษย และทส�าคญทสดกคอ “อานคน” ไมเปน จน

ไมรเทาทนคนอน ถกชกน�า ถกหลอก ไมออนไหวตอความรสก

ของคนอนและในสถานการณอนๆ จนมปญหาเมอออกไปท�างาน

เพราะไมเคยฝกฝนเรองการ “อานคน” มากอน

(5) ร เทาทนการตองมคณคาของมนษย (human

values) ในโลกทซบซอนและสบสนอกทงชวตกเปราะบาง

สงส�าคญทท�าใหมนษย “อยรอด อยด” ไดกคอการมคณธรรม

ประจ�าใจ การชนชมศรทธาความด ความงาม และความจรง

ถาไมมหลกการทมนคงประจ�าใจเปรยบเสมอนมวยหลก (ตรง

ขามกคอมวยวด ทชกไปอยางไมมความรและหลกทตองจ�า

รบรองถกนอกเสมอ) ไมชาไมนานความเดอดรอนตองมาเยอน

ชวตจนหาความสขและความกาวหนาในชวตไดยาก

แตถงแมจะมหลกชยทดแลว (“ธรรมยอมรกษาผ

ประพฤตธรรม”) ระหวางการเดนทางกจ�าตองมหลกการปฏบต

ประกอบดวย เชน การม civility (การมมารยาท มความสภาพ

ออนโยน ใหเกยรตคนอน) การมวาจาสภาพไมกาวราว มความ

เหนอกเหนใจอยางมเมตตา ความเปนมตร การมน�าใจเออเฟอ

16 Global Change 5

มความรสกรวมเหนอกเหนใจผอน (empathy) การมความ

สมพนธทดตอผอน การมจตอาสา จตสาธารณะ ฯลฯ

การทมนษยมชวตเดยว อยคนเดยวในโลกไมได ตอง

ปฏบตตามกฎหมายและกฎศลธรรมของสงคม อกทงตองดนรน

ท�ามาหากนเพอด�ารงชวต จงท�าใหการ “อยรอด อยด” มใช

เรองงาย แตกมใชสงเปนไปไมได ถาใครครวญแลวน�าไปปฏบต

จรงในชวตทามกลางการเปลยนแปลงทถาโถมมาอยางรวดเรว

2

“ราคา” ของการใชอนเทอรเนต

วรากรณ สามโกเศศ 19

สงแรกทคนในบานเราเกนกวา 5 ใน 10 คนควานไปหาเมอ

ตนนอนกคอสมารตโฟน ทงเพอตดตองาน ตดตามขาวคราวของ

บานเมอง ของเพอนฝง และของตนเองวามใครตดตอมา มคน

กดไลกสงทเราเขยนหรอรปทโพสตไวมากนอยเพยงใด

สงเหลานเพงเกดขนมาไมถง 10 ป แตโลกดจทลได

เปลยนแปลงวถชวต ความคด ประสบการณ ความเปนตวตน

ของเรา การรบรรบทราบ นสยใจคอ ของเราและของคนทเรา

ตดตอดวยไปอยางมาก จนนาจะถงจดทควรใครครวญกนสกท

ดงทมขอเสนอโดยสเวน เบอรเครตส (Sven Birkerts) ในหนงสอ

Changing the Subject: Art and Attention in the Internet Age

(2015)

ประเดนทควรพจารณาไตรตรองมดงน

(1) การไดมาซงขอมลอยางงายดาย ท�าใหเราม

ประสบการณทไมอมใจ และท�าใหชวตเรามความหมายนอยลง

20 Global Change 5

เราสามารถหาขอมลและค�าตอบตางๆ ไดอยางสะดวกสบาย

ดวยอนเทอรเนต ขอมลและความรทไดมางายดายเชนนไมได

มาฟรๆ แตมนม “ราคา” ทตองจายอยางนกไมถง

การไดรบความรมางายๆ ท�าใหรสกวาชวตของเรา

มไดถกเตมใหเตม เดมกวาจะคนหาค�าตอบหรอขอมลใดสกชน

ตองเสยเวลาคนควาดวยตนเอง เมอไดมากรสกภาคภมใจและ

เตมอมกบมน อกทงตลอดการเดนทางคนควากไดเรยนรอะไร

ตางๆ มากมาย

ยกตวอยางเชน จพเอสซงเปนเครองมอวเศษ ชวยให

คนหาทหมายบนถนนในเมองทไมคนเคยไดรวดเรว แตมนก

ท�าใหเราไมคนเคยกบพนทรอบขาง กอนหนานกวาจะหาทหมาย

ไดกตองเสยงผดเสยงถกจนคนเคยกบบรเวณรอบๆ แตจพเอส

ท�าใหเราตองพงพงมนในลกษณะทตางจากแผนท ซงตองใช

สมอง สญชาตญาณ และจนตนาการ จนเราไดรบการฝกฝนและ

ประสบการณ เมอถงทหมายกรสกภาคภมใจลกๆ และรสกวา

ตนเองมความหมาย

ความรสกประสบผลส�าเรจ และพงพอใจในผลงานของ

ตนเองเปนเรองส�าคญส�าหรบชวตมนษย การลงมอคนควาจน

ไดมาซงขอมลและความร ชวยเพมพนความรสกวาตนเองม

ความส�าคญ (self-esteem)

(2) โลกดจทลท�าใหเราพงตนเองไดนอยลง และกดกน

ตวเราจากการเผชญความรสกของตวเราเอง การมประสบการณ

ภาคภมใจดงกลาวนนส�าคญ แตยงกวานนคอการมความ

รสกเชอมตอไปยงตวตนของเราขางใน (inner self) กลาวคอ

วรากรณ สามโกเศศ 21

การมความนกคดถงสงทอยในใจเรา ไมวาจะเปนความรก ความ

หวงอาลย ความดงาม ความรบผดชอบ หรอความเหนแกตว

มนษยทกคนจ�าเปนตองมเวลาและโอกาสทจะนกคดตรกตรอง

เชนน เพอใหเกดการตระหนกและเกดความคดใหมๆ ขน

อยางไรกด โซเชยลมเดยซงเชอมตอตวเรากบภายนอก

อยตลอดเวลาอยางไมหยดหยอน ท�าใหเราเกดความคดค�านง

อยางไตรตรองในใจดงกลาวไดยากขน และท�าใหเราพงพงตนเอง

ไดนอยลง เพราะตองอาศยการเชอมตอกบขางนอกอยตลอด

เวลา มฉะนนอาจ “ตกขาว” หรอไมทนโลก

ในสมยยงไมมโซเชยลมเดย การเชอมตอกบขางนอก

มนอยกวามาก เรามเวลาและโอกาสทจะนกคดถงสงทอยในใจ

มการตรกตรองและใครครวญมากกวา เมอทกคนมไดเชอมตอ

กบโลกขางนอกเหมอนกน จงไมมความเหลอมล�าของการไดรบ

ขอมลหรอขาวสาร ความสงบในใจของเรากมมากขน รสกวาเรา

พงพงตนเองไดดวยสงทเรามและเปนอย

การสญหายไปของระยะทางดวยปาฏหารย ของ

อนเทอรเนตนนดเหมอนเปนสงวเศษ แตแทจรงแลวเปรยบ

เสมอนปศาจทแปลงรางมา ใครๆ ไมวาเจานายหรอลกนอง

เพอนหรอเจาหน ลกคาหรอลกเรา กสามารถเขาถงเราไดแบบ

24/7 และเรากคาดหวงเชนเดยวกนกบทกคนทเกยวของกบเรา

เมอทงสองฝายเปนเชนน สงทเกดขนกบทกคนคอการ

ไมมเวลานกถงความคดค�านงของตนเอง ยงไปกวานน เรายง

คาดหวงและรอคอยการตอบกลบ หรอการยอมรบอยตลอด

เวลา (“จะมคนกดไลกใหเรากคนนะ” “เขาจะตอบกลบมาไหม”)

22 Global Change 5

แทนทจะพจารณาเขาไปภายในจตใจของเราวา เราก�าลงท�า

สงทถกตองเหมาะสมหรอไม การไดอยตวคนเดยวเพอรบฟง “the

sound of silence” หรอมความสขกบสโลวไลฟจงเกดขนยาก

ทกวนในโลกโซเชยลมเดย เราจะรสกรมรอนเมอตอง

คอยปฏกรยาตอบกลบจากโลกภายนอก สวนใหญแลวกคอ

การรอคอยการยอมรบโดยบคคลอนในดกรทตางกนในแตละ

ชวงชวต ซงเปนสงทมนษยทกคนตองการ การพงพงเชนนจาก

โลกภายนอกจงเปนการตดขาดความเปนตวของตวเอง และ

ความจรงเกยวกบสถานการณของตวเรา

ปจจบนเวลาผคนรสกเบอ เหงา หรอไมรจะแกไขปญหา

ตวเองอยางไร กจะหนไปหาสมารตโฟนทนท พยายามหลกหน

ความรสกเหลานแทนทจะหาทางเขาใจและเผชญกบมน คดค�านง

วาอะไรเปนสาเหต และจะแกไขมนไดอยางไร พดอกอยางกคอ

ผคนใชสมารตโฟนเปนยาแกสารพดโรคอยางทนดวน โดยหลก

หนการเผชญหนากบความจรงทอาจเปนผลจากพฤตกรรมหรอ

บคลกภาพของตนทไมเหมาะสม ซงสมควรไดรบการแกไข

เมอหนความรสกลบเหลาน และหนไปใชสมารตโฟน

เปนเครองมอแกไขชนดทนใจ กจะวงไปเจอปญหาอนๆ ทผกพน

กบอนเทอรเนตและโซเชยลมเดยเขาอก จนเปนวงจรไมรจบ

(3) การเสพตดดจทล มผลดานลบตอกระบวนการ

จดการสารสนเทศ เราไดยนเสยงบนกนอยบอยๆ วาเดยวน

ไมมเวลาส�าหรบอานหนงสอเลย ตวการส�าคญทกนเวลาไปกคอ

สารพดเครองมอในการหาประโยชนจากโลกอนเทอรเนต เชน

สมารตโฟน ไอแพด แลปทอป

วรากรณ สามโกเศศ 23

ในการจดการสารสนเทศทไดจากการอานหนงสอ เรา

จ�าเปนตองมสมาธและใหความสนใจอยางตอเนอง แตส�าหรบ

อนเทอรเนตแลว การท�างานของมนเปนไปในทางตรงกนขาม

กลาวคอมนท�างานโดยท�าใหเราขาดความสนใจอยางตอเนอง

เราตองยายความสนใจจากลงกหนงไปอกลงกหนง จากหนาซง

กลาวถงเรองหนงไปยงอกหนาของอกเรองหนง ทงหมดนใหเวลา

เรานอยมากทจะคดหรอตรกตรองในเรองใดเรองหนง

เมอเราอานในลกษณะนมากๆ เขา กจะเรมตดเปนนสย

การใหความสนใจจากหนาหนงไปยงอกหนาหนงโดยขาดความ

ตอเนองทางความคด เมอกระท�านานเขา เราจะมนสยในการอาน

เพอรบร อานลวกๆ เรวๆ โดดไปหนาตอไป จากโนนไปนทนท

โดยมไดมงสความเขาใจทลกซงเหมอนดงทเราอานหนงสอ

โลกดจทลท�าใหเรารบรอน ไมใหเวลาเรามากพอทจะคด

และเนนความสนใจอยางลกซง เราพอใจกบการอานเรองตางๆ

อยางเรวๆ เพอรบทราบสงทเกดขน และตอไปเรากจะพอใจกบ

การอานเพยงพาดหวขาวและบทสรป เราจะไมชอบอานขอเขยน

หรอบทความเตม โดยเฉพาะอยางยงหนงสอ ซงเปนสงทให

ขาวสารความร และใหเวลาเพยงพอทจะสามารถพฒนาความคด

ค�านงและความคดเหนของตวเราเองขนได ไมถกยดเยยดใหตอง

รบรอนอาน จนไมมเวลาทจะใหกระบวนการจดการสารสนเทศ

ท�างานไดอยางมประสทธภาพ

การอานหนงสอทใชภาษางดงามและมเนอหาอน

สรางสรรค นบเปนการสรางจนตนาการ พฒนาความคด และ

คานยม การจะไดประโยชนเชนนตองมเวลาและเงอนไขของ

24 Global Change 5

การอานทเหมาะสม

ในเชงวทยาศาสตร มการทดลองโดยนกวจยในป 2006

เพอศกษาการพฒนาของสมองของคนขบรถแทกซ และผล

กระทบจากเทคโนโลย โดยกอนหนาทจะมจพเอส คนขบเหลาน

ตองจดจ�าเสนทางถนน ตรอกซอกซอย ทางลด เพอรบสง

ผโดยสาร ผศกษาพบวาสวนของสมองทเรยกวาฮปโปแคมปส

(hippocampus ใชจดจ�าสงแวดลอมทางภมศาสตร) มขนาดโต

กวาปกต

งานศกษานแสดงว าพฤตกรรมของเราสามารถ

เปลยนแปลงกายภาพของสมองได ไมวาดขนหรอเลวลงกตาม

ถาเรามพฤตกรรมทไมใชสมอง หรอไมใชความคดอยางลกซง

กหมายความวาเราละเลยการพฒนากายภาพของสมองเราตาม

ไปดวย

การใชอนเทอรเนตเปนเรองทดและไมอาจหลกเลยงได

แตกมผลเสยอยมากอยางคดไมถง จงควรใชอยางระมดระวงและ

อยางรเทาทน เพราะมนม “ราคา” ทมองไมเหนทตองจายเสมอ

สวนจะแพงหรอถกนน ผใชแตละคนเปนคนก�าหนดเองทงสน