สารบัญ - DeepSouthWatch.org · สารบัญ หัวข้อ หน้า บทสรุปผู้บริหาร ก สารบัญ ข สารบัญตาราง

ข

สารบญ

หวขอ หนา บทสรปผบรหาร ก สารบญ ข สารบญตาราง ค สารบญภาพ ง บทท 1 บทน า ............................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญขขงงปญขาา ...................................................................... 1 วญตถประสงคการวจญย .................................................................................................. 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรญบจากการวจญย ...................................................................... 2 ขงบเขตขงงการวจญย ................................................................................................... 2 นยามศญพทเฉพาะ ........................................................................................................ 3

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ..................................................................................... 4 1. บรบทและนโยบายการจญดการศกษาในเขตพญฒนาพเศษเฉพาะกจ

จญงาวญดชายแดนภาคใต .......................................................................................... 4 1.1 บรบทเขตพญฒนาพเศษเฉพาะกจจญงาวญดชายแดนภาคใต …………….………….….… 4 1.2 นโยบายในการจญดการศกษาในจญงาวญดชายแดนภาคใต ……………….……………... 8 1.3 นโยบายการจญดการศกษาขงงงงคกรปกครงงสวนทงงถน …………………………. 18 1.4 สภาพปญขาาการจญดการศกษาในพนทจญงาวญดชายแดนภาคใต ……………....……. 23

2. ระบบการจญดการศกษาตลงดชวต .......................................................................... 31 2.1 แนวคดเกยวกญบการศกษาตลงดชวต ............................................................... 31 2.2 การจญดการศกษาในระบบ ................................................................................ 32 2.3 การจญดการศกษานงกระบบ ............................................................................. 40 2.4 การจญดการศกษาตามงญธยาศญย ......................................................................... 45

3. การจญดการศกษาจญงาวญดชายแดนภาคใต ............................................................... 49 3.1 สภาพขงงการจญดการศกษาขงงโรงเรยนในจญงาวญดชายแดนภาคใต …..……....… 50 3.2 าลญกสตรการศกษาในพนทจญงาวญดชายแดนภาคใต ………….……………..….……... 51 3.3 รปแบบการจญดการเรยนรเรงงงสลามศกษา …………………………………..…...….. 55

4. แนวคด ทฤษฎการพญฒนารปแบบ ......................................................................... 58 5. กรงบแนวคดเชงทฤษฏ ......................................................................................... 61

บทท 3 วธด าเนนการวจย ......................................................................................................... 62 ขญนตงน และวธการด าเนนการวจญย ............................................................................. 62 การวเคราะาขงมล ..................................................................................................... 69 บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................................. 70 บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ ............................................................................... 87

ค

สารบญ (ตอ)

หวขอ หนา บรรณานกรม ............................................................................................................................. 100 ภาคผนวก ................................................................................................................................. 109

ภาคผนวก ก เครงงมงการวจญย .............................................................................. 110 ภาคผนวก ข เงกสารและงานวจญยทเกยงขงง ......................................................... 113 ภาคผนวก ค การเกบขงมลการสนทนากลม (Focus group) ................................ 122

ภาคผนวก ง การสญงเคราะา และการสรางรปแบบการจญดการศกษา ในระบบ นงกระบบ และการศกษาตามงญธยาศญย .............................. 142

ภาคผนวก จ การตรวจสงบรปแบบการจญดการศกษาในระบบ นงกระบบ และการศกษาตามงญธยาศญยในเขต พญฒนาพเศษเฉพาะกจจญงาวญดชายแดนภาคใต .................................. 149

ภาคผนวก ฉ การน าเสนงรปแบบทเามาะสมกญบการจญดการศกษา เขตพญฒนาพเศษเฉพาะกจจญงาวญดชายแดนภาคใต ............................ 154

ภาคผนวก ช ประวญตผวจญย ..................................................................................... 180

ค

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 นโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต (พ.ศ.2411-2549) ..................................................................................................... 9

2 ความสมพนธระหวางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน กบหลกสตรอสลามศกษา ......................................................................................... 52

3 แสดงขนตอน และวธการด าเนนการวจย ................................................................. 66 4 แสดงจ านวนและรอยละของประเดนทเกยวของกบการจดการศกษาใน

เขตเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ........................................................................ 71 5 แสดงสภาพปญหาและแนวทางแกไขดานนโยบาย ................................................... 72

ง

สารบญภาพประกอบ

ภาพท หนา

1 แผนท 5 จงหวดชายแดนภาคใต ...................................................................................... 5 2 แผนภมแสดงชวงอายของบคคล และประเภทของการศกษา .......................................... 46 3 กรอบแนวคดเชงทฤษฏ ................................................................................................... 61 4 ขนตอนการสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต .................................................................................................... 65

กรอบแนวคดการวจย

ชวงอาย อายแรกเกด - 6 ป

(ชวงปฐมวย) อาย 7-22 ป

(ภาคบงคบและการเตรยมตวท างาน) อาย 23-59 ป (วยท างาน)

อาย 60 ปขนไป (ผสงอาย)

รปแบบการจด

การศกษา

ในระบบ การพฒนาทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาทเหมาะสมนอกจากนนตองมทกษะความพรอมในดานตางๆ ดงตอไปน 1. ดานทกษะการใชภาษาไทย โดยใชควบคแบบทวภาษา (ภาษาไทย-ทองถน) 2. ดานพหวฒนธรรม (Multicultural Education) โดยเนนใหเดกเกดการยอมรบความแตกตางทางดานภาษา ประเพณ ศาสนา และวถชวตบนพนฐานของสทธและเสรภาพของบคคล โดยมงไปทางสอ เชน นทานพนบาน การละเลน 3. ดานพหปญญา ตามทฤษฏ 9 ดาน

ในระบบ การศกษาขนพนฐาน 1. การพฒนาทางดานอสลามศกษา 1.1 การน าหลกสตรอสลามศกษามาปรบใหเหมาะกบการเรยนรในชวงชนตางๆ 1.2 การสอนสายสามญควบคกบสายศาสนา 2. การพฒนาทกษะภาษาไทย โดยใชพหภาษา ทวภาษา การใชการจดการองคความร 3. การพฒนาทกษะภาษามลายกลาง โดนใชสอตางๆ เชน ชดซอมเสรมการอาน 4. หลกสตรสอดคลองกบบรบททองถน 5. การจดการเรยนรส าหรบผทมความตองการพเศษ ..................................................................................................................... การศกษาระดบอดมศกษา 1. กอนอดมศกษา -ทกษะแรงงาน -อาชพทเชอมโยงกบทองถน 2. การศกษาระดบอดมศกษา - การเตรยมความพรอมกบทกษะการสอสารภาษามลายกลาง - อสลามศกษา - การเตรยมทกษะอาชพ - การพฒนาครทตอบสนองความตองการของทองถน

นอกระบบ การพฒนาวยท างานใหเปนบคคลใฝร ใฝ เรยนและแสวงหาความรดวยตนเองตามตองการอยางตอเนอง เพอน าไปสสงคมแหงการเรยนร และการเรยนรเชงปฏบตการ โดยผานการฝกอบรมและทกษะอาชพ ตามความตองการและความจ าเปน ใหเหมาะสมกบบรบทพนทเชน - การพฒนาทางดานทกษะอาชพทเหมาะ ชาชก กรช หมวดกะปเยาะ ฯลฯ - แหลงเรยนรทางดานอาชพในชมชน - แหลงเรยนรทองถน - การศกษาทางไกล

นอกระบบและตามอธยาศย เปนการศกษาเรยนรเพอเพมทกษะชวตและการดแลตนเอง - การพฒนาอาชพทองถน - การสรางความมนคงในการด าเนนชวต - การสรางคณคาของผสงอาย การศกษาท เ กดจากความตองการและเปนกจกรรมทครอบคลมการพฒนาชมชน แหลงเรยนรของผสงอาย ไดแก - หองสมดประชาชน - หองสมด เฉลมราชกมาร - หองสมดเคลอนท - หองสมดชมชน - ศนยวทยาศาสตร - หอประวตศาสตร - ศนยอนเตอรเนตชมชน - การศกษาทางไกล - วทยเพอการศกษา - สถานโทรทศนทองถนภาษาไทยมลายและจนกลาง - ศนยการเรยนอลกรอานตามบานของปราชญ อลกรอาน และศนยทองจ า อลกรอาน - ศนยศกษาพระพทธศาสนา

นอกระบบและตามอธยาศย การจดหาสอและแหลงเรยนรนอกหองเรยนทมงใหเดกเกดพฒนาการทางดานอารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา ประกอบดวย 1. สนามเดกเลน ทมเครองเลน สนาม ครบทกดานตามเกณฑมาตรฐาน 2. แหลงเรยนรตามธรรมชาต ไดแก ทงนา สวนหยอม สระเลยงปลา มสยด วด ฯลฯ 3. แหลงเรยนรในโรงเรยน ไดแก สวนสมนไพร รานคาสหกรณ หองสมด ฯลฯ 4. ศนยเรยนรในชมชน พพธภณฑ ศนยวทยาศาสตร สวนสาธารณะ ฯลฯ

นอกระบบ - ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและตามอธยาศย (กศน.) สงเสรมใหมการจดการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยกบประชาชนทไมตองการศกษาในระบบการศกษา - ปอเนาะ เปนศนยการศกษาทเกดจากความตองการของชมชน - ตาดกา

ตามอธยาศย เปนองคความรทพฒนาจนตกผลกเกดองคความรใหม และมการถายทอดผานคนสคน ไดแก - โปรแกรมการศกษาภมปญญาทองถน - โปรแกรมการศกษาส าหรบผน าศาสนา - โปรแกรมการศกษาส าหรบผประกอบการ

ตามอธยาศย เปนการศกษาทเปนรปแบบการเรยนดวยตนเอง ผานสอการเรยนรตางๆ - หองสมดประชาชน - ศนยวทยาศาสตร -หอประวตศาสตร - ศนยอนเตอรเนต - การศกษาระบบนเวศตามธรรมชาต - ศนยวฒนธรรม - สถานทจดงานการใหขอมลความร และขาวสารตางๆ - หอศลป

แนวคด ความเสมอภาค ประชาชนมสวนรวมและเปนศนยกลาง ใหโอกาสอยางทวถง มความหลากหลายและยดหยน เปนการอยรวมกนในสงคมวฒนธรรม

การศกษาตลอดชวต ภาพประกอบท 3 กรอบแนวคด

ก

บทสรปผบรหาร

ชอเรอง : รปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

ผวจย : ดร.บญสทธ ไชยชนะ และคณะ ปทพมพ : 2559 แหลงทน : เทศบาลนครยะลา

การวจยเรองรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต มวตถประสงคเพอ ศกษา รวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย รวมทงการน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยไดแบงระยะการวจยเปน 4 ระยะ คอ

1. การศกษารวบรวม สงเคราะหองคความร เกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ประกอบดวย 2 ขนตอน คอการรวบรวมขอมลเกยวกบองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตภาคทฤษฎ จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ จ านวน 57 เรอง

และการรวบรวมขอมลเกยวกบความคดเหนเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตภาคสนาม จากการสนทนากลม (Focus Group) กบครและผบรหารสถานศกษา จ านวน 198 คน 2. การสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย โดยการประชมปฏบตการของคณะผวจยเพอสงเคราะหขอมลสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต 3. การตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยการสนทนากลม(Focus Group) กบผเชยวชาญทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 29 คน และ 4. การน าเสนอขอสรปรปแบบ

เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต โดยไดน าเสนอรปแบบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตในเวทประชาคมแกผมสวนไดสวนเสยกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จากจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สงขลาและสตล จ านวน 540 คน ทงนมการรวบรวมขอมลตงแตป พ.ศ. 2558 -2559 และไดน าขอมลมาสงเคราะหเนอหา (Content Analysis)

ข

ผลการวจยสามารถสรปได ดงน

1. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 0 – 5 ป (ชวงกอนวยเรยน) 1.1 รปแบบการจดการศกษาตามอธยาศยในชวงอายตงแต 0 – 2 ป เปนการจดการศกษาส าหรบเดกวยทารก โดยพอแมผปกครองรวมกบหนวยงานทเกยวของ เชน หนวยงานสาธารณสข , หนวยงานดานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมทงหนวยงานองคกรปกครองสวนทองถน เพอจดท าหลกสตรส าหรบพ อแมผปกครอง ในดานวธการสงเสรมพฒนาการ,การสงเสรมภาระทางโภชนาการ อนจะน าไปสการพฒนาทสมบรณตามวย 1.2 รปแบบการจดการศกษานอกระบบในชวงอายตงแต 2 – 3 ป การจดการศกษาโดยชมชนในพนทโดยการมศนยอบรมเดกกอนเกณฑประจ ามสยดหรอศนยเราเฎาะ ตลอดจนการศกษาทรวมกบหนวยงานทางสาธารณสขเกยวกบการสงเสรมความรทางดานการอบรมเลยงดเดกกอนวยเรยนทางดานพฒนาการและโภชนาการ รวมทงการแหลงเรยนรในชมชนทไดมาตรฐานและมความปลอดภยกบเดกกอนวยเรยน 1.3 รปแบบการจดการศกษาในระบบขนพนฐานในชวงอายตงแต 3 – 5 ป การจดการศกษาใหมพฒนาการทางดานรางกายทสมบรณและสมดลตามวย,ดานการจดสวสดศกษาหรอสภาพความปลอดภยในโรงเรยนให,ดานการสอสารภาษาไทยและภาษาแม, ดานการอยรวมกนในสงคมพห วฒนธรรมและดานการสงเสรมการคด โดยมสาระประกอบดวย 2 สวน คอ 1) สาระการเรยนรตามกรอบของหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ. 2546 ใน 4 สาระ คอ เรองราวทเกยวของกบตวเอง เรองราวทเกยวของกบบคคลและสภาพแวดลอม ธรรมชาตรอบตวและสงตางๆทอยรอบตว 2) สาระการเรยนรตามบรบทของพนทจงหวดชายแดนใต คอ สาระการเรยนรดานภาษาไทยและภาษาแม (มลาย) สาระการคดและน าเสนอความคด และสาระการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

เงอนไขความส าเรจ 1. สถานศกษาตองมสอและแหลงเรยนร ทสงเสรมพฒนาการของเดกนกเรยน ประกอบดวย 1.1 สนามเดกเลนทมเครองเลนสนามครบทกดานตามเกณฑมาตรฐาน 1.2 แหลงเรยนรตามธรรมชาต เชน สวนผลไม ทงนา สวนหยอม บอเลยงปลา สวนยาง สวนปาลม มสยด วด เปนตน 1.3 แหลงเรยนรในโรงเรยน เชน สวนสมนไพร รานคาสหกรณ หองสมด สนามกฬา เปนตน

ค

1.4 ศนยเรยนรในชมชน เชน พพธภณฑ ศนยวทยาศาสตร สวนสาธารณะ ศาล สถานต ารวจ เปนตน 2. สนบสนนใหคร/ผดแลเดกตองมมาตรฐานวชาชพอนบาล/ปฐมวย และมจ านวนครบตามสดสวนของเดก 3. สนบสนนใหมการนเทศตดตาม คร/ผดแลเดก อยางตอเนองโดยใชระบบพเลยง ทมความเชยวชาญใหค าแนะน าอยางตอเนอง 2. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 7 - 22 ป (ภาคบงคบและการเตรยมตวท างาน) รปแบบการจดศกษาในชวงวยนเปนชวงวยทมระยะยาวนานของการอยในระบบการศกษา จงไดแบงเปน 3 รปแบบ คอ 2.1 รปแบบการศกษาในชวงอาย 7 – 18 ป (การศกษาขนพนฐาน) มหลกการในการศกษาดงน 2.1.1 สงเสรมการเรยนรโดยมการบรณาการอสลามศกษากบสาระเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน โดยสอดคลองตามบรบทและความตองการของทองถน 2.1.2 สงเสรมทกษะทางภาษาดวยการเรยนการสอนแบบสองภาษา (ภาษาไทยและภาษามลายถน) ในสถานศกษาขนพนฐาน โดยมหลกสตรและสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบบรบททองถน 2.1.3 สงเสรมการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.1.4 สงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.1.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข 2.1.6 สงเสรมการรวมมอในการจดการศกษาระหวางสถานศกษากบชมชนโดยอาศยหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

โดยมรปแบบ 2 สวน คอ รปแบบการใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรอสลามศกษา โดยสามารถจดแบบบรณาการเนอหาอสลามศกษาในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หรอจดควบคระหวางหลกสตรอสลามศกษาและหลกสตรการศกษาขน

ง

พนฐาน โดยตองมการสงเสรมการสอนแบบสองภาษา กระบวนการคด และทกษะในการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนมมาตรฐานวชาชพตรงตามสาระการเรยนรและมจ านวนครบตามมาตรฐาน 2. ครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนอยางตอเนอง 3. โรงเรยนตองมความพรอมของสอและแหลงเรยนร เชน หองปฏบตการทางภาษา วทยาศาสตร คณตศาสตร หองสมด สออเลคทรอนนกส และแหลงเรยนรในชมชน เปนตน 4. การบรหารจดการของโรงเรยนตองใชโรงเรยนเปนฐาน ยดหลกธรรมาภบาล การมสวนรวม ตามหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

2.2 รปแบบการศกษาทางวชาชพ มการจดการศกษาทางวชาชพ ดงน 2.2.1 สงเสรมใหมหลกสตรตามความตองการของผประกอบการในพนทโดยมการจดการศกษาแบบทวภาคเนนการฝกภาคปฏบตจรงในสถานประกอบการ 2.2.2 สงเสรมการจดตงศนยทดสอบสมรรถนะผเรยนตามเกณฑมาตรฐาน โดยการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของและผประกอบการในพนท 2.2.3 สงเสรมการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจน มการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.2.4 สงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.2.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข และการบรณาการอสลามศกษากบการเรยนดานวชาชพ 2.2.6 สงเสรมการรวมมอในการจดการศกษาระหวางสถานศกษากบชมชน โดยการท ากจกรรมจตบรการชมชน

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนมมาตรฐานวชาชพตรงตามวชาชพและมจ านวนครบตามมาตรฐาน

จ

2. ครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนทางวชาชพอยางตอเนอง 3. สถานศกษาตองมความพรอมของสอและหองปฏบตการทางวชาชพ ตลอดจนแหลงเรยนรในสถานประกอบการ 4. การมสวนรวมของหนวยงานทเกยวของและสถานประกอบการทไดมาตรฐาน เพอใหนกศกษาสามารถใชเปนแหลงฝกประสบการณวชาชพ

2.3 รปแบบการศกษาในระดบอดมศกษา มการจดการศกษาระดบอดมศกษา ดงน 2.3.1 สงเสรมระบบการผลต พฒนาครและบคลากรทางการศกษาทงระบบ เพอสรางความเขมแขงของครและบคลากรทางการศกษาทมความสามารถและมความเขาใจในบรบทของสงคมในทองถน 2.3.2 สงเสรมระบบการเรยนการสอนทตอบสนองความตองการของชมชนทองถน โดยการบรณาการกบหนวยงานในชมชนและใชชมชนเปนฐานในการเรยนร 2.3.3 สงเสรมการบรการวชาการเพอการพฒนาคณภาพชวตของชมชนทองถน โดยการบรณาการภมปญญาทองถนรวมกบภมปญญาสากล สการพฒนาคณภาพชวตอยางยงยน ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 2.3.4 สงเสรมการวจยดานการพฒนาคณภาพการศกษาและการแกปญหาของชมชนทองถน โดยการใชโจทยการวจยจากทองถนตามลกษณะพนท เพอสามารถสรางองคความรทสามารถพงพาตนเองได 2.3.5 สงเสรมการท านบ ารงศลปวฒนธรรมในทองถนและการเรยนรขามวฒนธรรม เพอใหมการอนรกษ ฟนฟประเพณวฒนธรรมทองถน และการเรยนร ปรบตวในวฒนธรรมทแตกตางได 2.3.6 สงเสรมความรวมมอทางวชาการในระดบสากล เพอใหมการแลกเปลยนเรยนรของบคลากรและนกศกษาและสามารถน าความรมาประยกตใชส าหรบการพฒนาชมชนทองถนไดอยางมประสทธภาพ

เงอนไขความส าเรจ 1. อาจารยผสอนมคณวฒและผลงานวชาการตามกรอบเกณฑมาตรฐาน 2. ความรวมมอของหนวยงานการใชบณฑตเพอเตรยมพรอมส าหรบการฝกประสบการณสการท างานไดอยางมประสทธภาพ 3. การบรณาการและแสวงหาความรวมมอของหนวยงานตางๆเพอก าหนดโจทยการวจยทสามารถแกปญหาของชมชนทองถน

ฉ

4. ประสทธภาพการบรหารงานของมหาวทยาลย อยางโปรงใสและตรวจสอบได

2.4 รปแบบการศกษานอกระบบและตามอธยาศย รปแบบการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ดงน 2.4.1 สงเสรมทกษะทางภาษาไทยรวมกนสถาบนปอเนาะ เพอเปนพนฐานส าหรบการเรยนรภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพ 2.4.2 สงเสรมทกษะทางอาชพทสอดคลองกบบรบทของชมชนทองถน เพอใชส าหรบการพฒนาคณภาพชวต

2.4.3 สงเสรมการเรยนรการเรยนรอยางตอเนอง ดวยการพงพาตนเอง สามารถด ารงชวตไดทามกลางการเปลยนแปลงของสงคม 2.4.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนสงกดการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) มมาตรฐานวชาชพตรงตามสาระการเรยนรและมจ านวนครบตามมาตรฐาน 2. ความรวมมอระหวางการศกษาเอกชน สถาบนปอเนาะ และโรงเรยนตาดกา กบการศกษานอกระบบและตามอธยาศย ตองมความใกลชด และมการวางแผนการศกษาอยางเปนระบบ 3. ความพรอมของสอและแหลงเรยนรในชมชน เชน ศนยเรยนรชมชน กลมวสาหกจชมชน กลมผประกอบการในชมชน เปนตน 4. เครอขายความรวมมอในชมชน ทงภาครฐ เอกชน และองคกรในชมชน

3. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 23 - 60 ป (วยท างาน) มรปแบบการจดการศกษา ดงน 3.1 สงเสรมใหมพฒนาคณภาพของผลตภณฑชมชน เชน ชาชก กรช หมวกกะปเยาะ ผาพนเมอง กรงนก เปนตน โดยการใชเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง 3.2 สงเสรมการพฒนาศกยภาพของผประกอบการในทองถนในดานการบรหารจดการทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ บญช ตนทน เทคโนโลย เปนตน

ช

3.3 สงเสรมการแสวงหาความรวมมอกบสถานศกษาในพนท เชน มหาวทยาลย วทยาลยชมชน สถาบนอาชวศกษา เพอรวมมอกนจดท าหลกสตรระยะสนทตรงกบความตองการของชมชนทองถน 3.4 สงเสรมใหมการรวมกลมเพอจดท ามาตรฐานทางวชาชพในทองถนและมการก ากบตดตามเพอใหวชาชพมการพฒนาอยางมประสทธภาพ เชน วชาชพชาชก วชาชพการท ากรช หรอวชาชพการท ากรงนก เปนตน

เงอนไขความส าเรจ 1. ความร ว มม อร ะหว า งอง คกร ชมชน ทอง ถ น ผ ประกอบการ /ว ชา ชพ สถาบนการศกษา รวมทงสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน เพอรวมกนสงเสรมพฒนาวชาชพของชมชนทองถน 2. การมแหลงเรยนรในชมชนทสามารถเขาถงไดงาย มสอทหลากหลาย และสามารถตอบสนองความตองการของผประกอบการรวมทงประชาชนผสนใจทวไป 3. การรวมตวของกลมวชาชพ เพอใหเกดเอกภาพและการพฒนาอยางทวถง

4. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 60 ปขนไป (วยผสงอาย) การจดการศกษาของวยสงอาย ควรเปน ดงน 4.1 สงเสรมความรเกยวกบการดแลสขภาพแบบองครวมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม โดยอาศยภมปญญาทองถนหรอแพทยทางเลอกรวมกบแพทยแผนปจจบน 4.2 สงเสรมการฝกอาชพทเหมาะสมกบวยผอาย เชน การจกสาน การปลกตนไมประดบ ไมสมนไพร อาชพดานการฝมอ เปนตน 4.3 สงเสรมใหมการถายทอดทกษะฝมอของผสงอายทมความเชยวชาญเฉพาะในทองถน เพอสบสานดานอาชพและการยกยองคณคาของผสงอาย เชน การท ากรงนกเขาชวา การท าหมวกกะปเยาะ การท ากรช เปนตน 4.4 สงเสรมใหสถานประกอบการรบผสงอายทมฝมอและมสขภาพด เขาท างานเพอทดแทนแรงงานและสรางรายไดส าหรบผอาย

เงอนไขความส าเรจ 1. ความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของผอาย เชน อง คกรปกครอง สวนทองถน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย โรงพยาบาล สถาบนการศกษา เปนตน

ซ

2. การมสงอ านวยความสะดวกแกผสงอายส าหรบการด ารงชวตประจ าวนและการประกอบอาชพ 3. ความเขมแขงของกลมของผสงอาย เพอใหมระบบการบรหารจดการทมคณภาพ

อภปรายผลการวจย ขอคนพบจากการวจยครงนมประเดนส าคญ 3 ประเดนหลก คอ 1. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะภาษาไทย 2. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการคด และ 3. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม ซงสามารถอภปรายตามประเดน ดงน

1. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะภาษาไทย ทงนจากผลการทดสอบทางการศกษาระดบขนพนฐาน (O-NET) ปการศกษา 2557 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6, ชนมธยมศกษาปท 3 และชนมธยมศกษาปท 6 ของนกเรยนใน 5 จงหวดชายแดนภาคใต ไดคะแนนเฉลย 40.56 คะแนน ซงต ากวาเกณฑระดบประเทศ (44.48) แสดงใหเหนวาปญหาการอานไมออกเขยนไมไดของพนทจงหวดชายแดนภาคใตยงเปนปญหาทส าคญ จะเหนจากการสนทนากลมของผเกยวของกบการจดการศกษา “เราจะพบวาการใชภาษาไทยซงเปนภาษาทางราชการในการสอสารรวมทงใชส าหรบการเรยนการสอน การออกขอสอบ แตนกเรยนเราอานภาษาไทยไมได อนนเรากเสยเปรยบแลว เมอเดกอานไมออก เขยนไมได อยางอนกเดนยาก” ดงนนจะพบวามการพฒนาวธการสอนภาษาไทยรวมถงสอการสอน จะเหนไดจาก การจดเรยนการสอนโดยใชภาภาษาถนและภาษาไทยเปนสอการสอน กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา (ภาษาไทย-มลายถน) ในโรงเรยนเขตพนทสจงหวดภาคใต (สวไล เปรมศรรตน 2551) โดยมการด าเนนการน ารองมาตงแตป พ.ศ. 2551 ถงปจจบนผลการศกษาพบวาสามารถพฒนาทกษะการใชภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพ ซงขณะนยงอยในระยะการขยายผล รวมถงการใชสอทเปนภาษามลาย รวมกบภาษาไทย เชน การพฒนาหนงสอสงเสรมการอานชดพหภาษาส าหรบผเรมเรยนเพอพฒนาทกษะการสอสารในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต (สนทร ปยะวสนต 2552) ผลการศกษากพบวาเปนสอการสอนทเหมาะกบบรบทวฒนธรรมและสามารถพฒนาทกษะทางภาษา ปญหาการอานภาษาไทย ไมออก กเปนวธการสอนทมประสทธภาพ จะเหนไดจากการสมภาษณผบรหารโรงเรยนเอกชนในจงหวดยะลา “ผมใชการแจกลกประสมค าส าหรบเดกทยงอานไมออกเขยนไมได ซ ง ใชไ ดผลมาตงแตอดตแลวและปจจบนยงใชไ ดดนะครบ ” (ประถม เตโช 2559) นอกจากนนกยงมการวจยในชนเรยนทมการพฒนาการใชภาษาไทยอกมากโดยเฉพาะอยางยงการใชแบบฝกทกษะการพด ฟง อาน และเขยน แตอยางไรกตามปญหาการพฒนาทกษะ

ฌ

ภาษาไทยกยงตองมการพฒนารปแบบในการพฒนาอยางตอเนองโดยเฉพาะอยางยงการพฒนานกเรยนทสวนใหญมากกวารอยละ 80 ทใชภาษามลายยถนในการสอสารในชวตประจ าวนจะใชภาษาไทยเฉพาะในโรงเรยนเทานน ดงนนจงควรมการพฒนารปแบบการเรยนการสอนภาษาไทยทเหมาะสมในจงหวดชายแดนภาคใต โดยการน ารปแบบการสอนทใชไดผลอยางมประสทธภาพและไดรบการยอมรบจากคนในพนทมาประยกตใช เชนการสอนทวภาษา การสอนแบบพหภาษา และการสอนแบบแจกลกประสมค า เปนตน ซงรปแบบการสอนเหลาน ตองมการบรณาการและมการขยายผลให มการใชการพฒนาทกษะการใชภาษาไทย รวมทงตองมการจดตงสถาบนการพฒนาทางดานทกษะภาษาไทย เพอใหมการสงเสรมการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอนทางดานภาษาและเผยแพรส าหรบใชในการจดการเรยนการสอนภาษาไทยทเหมาะสมหรบพนทจงหวดชายแดนภาคใตตอไป

2. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการคด จากผลการประเมนการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ปการศกษา 2557 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6, ชนมธยมศกษาปท 3 และชนมธยมศกษาปท 6 ของนกเรยนใน 5 จงหวดชายแดนภาคใตในวชาคณตศาสตร ไดคะแนนเฉลย 34.04 คะแนน ซงต ากวาเกณฑระดบประเทศ (38.06) นอกจากนนยงพบวาการศกษาตอของนกเรยนในพนทสนใจเขาเรยนสาขาคณตศาสตร วทยาศาสตรในระดบอดมศกษามจ านวนนอย จะเหนไดจากการเปดรบนกศกษาของมหาวทยาลยราชภฎยะลาตองเปดรบนกศกษาเพมเตมเขาเรยนในสาขาคณตศาสตรและวทยาศาสตรในทกปการศกษา จากปญหาดงกลาวจงสะทอนใหเหนถงความสามารถหรอทกษะทางดานการคดค านวนซงเปนพนฐานส าหรบการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรค รวมทงการคดอยางมวจารณญาณ ซงเปนกระบวนการทางดานสมองในการแกปญหาตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ (ทศนา แขมมณ 2554 : 188 - 189) ส าหรบการแกปญหาการเรยนการสอนดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรในพนทมการศกษารปแบบการบรหารและจดหองเรยนพเศษดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร (Science and Mathematics Program : SMP) ทเหมาะสมส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาควบคสามญในโรงเรยนจงหวดภาคใต เพอสงเสรมการเรยนการสอนทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร ซงไดด าเนนการมาตงแตปพ.ศ. 2558 ผลการประเมนเบองตนอยในระดบด (มหาวทยาลยราชภฎยะลา 2559 ฐานขอมลออนไลน smp-yru.blogspot.com) และจากผลการจดเวทประชาคม มการเสนอแนะใหมการขยายโครงการ ดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร (Science and Mathematics Program : SMP) ทวทกจงหวดชายแดนภาคใต และมศนยประสานงานแตละจงหวด แตอยางไรกตามเมอมการพจารณาถงสงเสรมทกษะการคดขนพนฐานซงเปนทกษะทจ าเปนและใชมากในชวตประจ าวนรวมทงใชเปนพนฐานในการคดขนสงตอไป โดยเฉพาะ

ญ

อยางยงการคดวเคราะห สงเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ และความคดสรางสรรค ไตรตรองและมวสยทศน ทก าหนดไวในมาตรฐานท 4 (ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา องคกรมหาชน (2547 : 6) จากผลการศกษาครงนยงพบรปแบบการพฒนาทกษะการคดดงกลาวคอนขางนอย ทงน เพราะการคดเปนลกษณะของกระบวนการหรอวธการไมใชเนอหาสาระหรอเนอหาความร การสอนจงเปนเรองยากส าหรบครซงตองอาศยความร ทงดานความหมาย ขนตอนการคด และตวบงชในการคด (ทศนา แขมมณ 2554 : 191 - 192) ดงนนการสงเสรมรปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาดานความคดควรจดควบคไปกบการ

พฒนาครใหมความรความเขาใจทถกตอง การศกษารปแบบการสงเสรมผเรยนใหมการประดษฐ การวเคราะหเหตการณ การตดสนใจ การรบรเทาทนสอ รปแบบของโรงเรยนทสงเสรมการคดเพอสรางนวตกรรมส าหรบแกปญหาโดยมการสนบสนนทางดานนโยบายและงบประมาณ เพอสงเสรมใหมการพฒนาการคดทงระบบตอไป

3. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม จากผลการวจยทพบวาทกระดบการศกษาจ าเปนตองมการพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม ซงผลปรากฏจากสถานการณความรนแรงท เกดขนในจงหวดชายแดนภาคใตตงแตป พ.ศ. 2547 จนกระทงปจจบน สาเหตทส าคญอยางหนงคอความไม เขาใจถงการอย รวมกนในตางวฒนธรรม การยอมรบซ งกนและกน โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 ไดพระราชทานแนวทาง “เขาใจ เขาถง พฒนา” เพอใชเปนแนวทางในการสรางความสมานฉนทในการอยรวมกน และเปนหวใจทส าคญในการด าเนนงานในจงหวดชายแดนภาคใต (ศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต 2551) ดงนนการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตจงจ าเปนตองสงเสรมความเขาใจทมงสสนตภาพหรอสนตศกษา (Peace Education) โดยการสงเสรมทกษะทจ าเปนไดแก ทกษะการแกปญหาความขดแยง ความรวมมอ การสะทอนคด ไมใชความรนแรงในการสอสาร การเหนอกเหนใจ การคดเชงวเคราะห และการมจนตนาการเชงสนต รวมทงรปแบบการจดการศกษาแบบพหวฒนธรรม (Multicultural Education) ทตองท าความเขาใจถงธรรมชาตของความแตกตางและยอมรบในความหลากหลายของแตละบคคล โดยมงใหความส าคญกบสทธและความเสมอภาค และความเปนพลเมองตามแบบประชาธปไตย ทงนตองสงเสรมในนกเรยนเกดความเชอมนและมความภาคภมใจในตนเองและยอมรบความหลากหลายได (จรภรณ มนเศรษฐวทย และคณะ 2556) ดงนนการพฒนารปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพห

วฒนธรรม จงควรจดท าหลกสตรดานสนตศกษาในแตละระดบโดยมเนอหาใหเหมาะสมในแตละระดบ

ฎ

และใชหลกการในการยอมรบความแตกตาง การเคารพในความเชอความเหนของแตละบคคล การ ไมใชความรนแรงในการสอสารและการแกปญหา และการนอมน าแนวทางพระราชทาน เขาใจ เขาถง พฒนา มาใชส าหรบการพฒนารปแบบดงกลาว รวมทงมการบรณาการเนอหาเหลานอยในรายว ชาตาง ๆ เพอสงเสรมใหเกดทกษะการอยรวมกนดวยสนตภาพในสงคมพหวฒนธรรมไดอยางมประสทธภาพตอไป

ขอเสนอแนะส าหรบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

1. ดานนโยบาย

1.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรก าหนดนโยบายใหสอดคลองกบแผนการศกษา ชาตโดยมการส ารวจสภาพปญหา บรบทและความพรอมของโรงเรยนกอนก าหนดนโยบาย 1.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรมการศกษาน ารองกอนน านโยบายสการปฏบต เพอทราบปญหาทจะเกดขนและมวธการปองกน

1.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรการมนโนบายในการก าหนดมาตรฐานการสนบสนนงบประมาณและด าเนนการใหมความเทาเทยม

2. ดานหลกสตร

2.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมหลกสตรเพอพฒนาทกษะทางภาษาดวยการเรยนการสอนแบบสองภาษา (ภาษาไทยและภาษามลายถน) ในสถานศกษาขนพนฐาน โดยมหลกสตรและสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบบรบททองถน 2.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมหลกสตรการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.4 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคม พหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข 2.5 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมการจดตงศนยทดสอบสมรรถนะผเรยนทางวชาชพตามเกณฑมาตรฐาน โดยการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของและ ผประกอบการในพนท

ฏ

2.6 องคกรปกครองสวนทองถนสงเสรมใหมพฒนาคณภาพของผลตภณฑชมชน เชน ชาชก กรช หมวกกะปเยาะ ผาพนเมอง กรงนก เปนตน โดยการใชเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง 2.7 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมหลกสตรดานการพฒนาศกยภาพของผประกอบการในทองถนในดานการบรหารจดการทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ บญช ตนทน เทคโนโลย เปนตน 2.8 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมความรวมมอกบสถานศกษาในพนท เชน มหาวทยาลย วทยาลยชมชน สถาบนอาชวศกษา เพอรวมมอกนจดท าหลกสตรระยะสนทตรงกบความตองการของชมชนทองถน 2.9 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมความรเกยวกบการดแลสขภาพแบบองครวมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม โดยอาศยภมปญญาทองถนหรอแพทยทางเลอกรวมกบแพทยแผนปจจบน 2.10 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมการหลกสตรส าหรบฝกอาชพทเหมาะสมกบวยผอาย เชน การจกสาน การปลกตนไมประดบ ไมสมนไพร อาชพดานการฝมอ เปนตน 2.11 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหมหลกสตรการถายทอดทกษะฝมอของผสงอายทมความเชยวชาญเฉพาะในทองถน เพอสบสานดานอาชพและการยกยองคณคาของผสงอาย เชน การท ากรงนกเขาชวา การท าหมวกกะปเยาะ การท ากรช เปนตน

3. ดานการบรหารจดการ

3.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหการบรหารจดการของโรงเรยนตองใชโรงเรยนเปนฐาน ยดหลกธรรมาภบาล การมสวนรวม ตามหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

3.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหโรงเรยนมการจดท าภาระงานและมการ ก าหนดกรอบอตราต าแหนงใหเหมาะสมตามเกณฑมาตรฐาน

4. ดานการสงเสรมและการพฒนาคร

4.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรวางแผนรวมกบสถาบนการศกษาเพอผลตครใหตอบสนองสาขาทขาดแคลนอยางเปนระบบ

4.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรมการวางแผนการพฒนาครอยางเปนระบบโดยมสถาบนพฒนาครทไดมาตรฐาน 4.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหมระบบการนเทศตดตามครอยางตอเนองโดยใชระบบพเลยงทมความเชยวชาญใหค าแนะน าอยางตอเนอง

ฐ

4.4 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนทางวชาชพอยางตอเนอง

5. ดานกจกรรมการพฒนาผเรยน

5.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรก าหนดใหสถานศกษาตองมสอและแหลงเรยนร ทสงเสรมพฒนาการของเดกนกเรยน ประกอบดวย สนามเดกเลนตามเกณฑมาตรฐาน หองปฏบตการทางภาษา วทยาศาสตร คณตศาสตร หองสมด สออเลคทรอนนกส, แหลงเรยนรตามธรรมชาต, แหลงเรยนรในโรงเรยน และ ศนยเรยนรในชมชน

5.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรเพอจดท าฐานขอมลแหลงเรยนรในชมชน ตลอดจนการสนบสนนอนเตอรเนต/อปกรณใหเพยงพอกบจ านวนนกเรยน

5.3 การจดกจกรรมการพฒนาผเรยนควรก าหนดใหสอดคลองตามหลกศาสนาและมความหลากหลาย

5.4 ควรมรปแบบการชวยเหลอนกเรยนเปนเฉพาะรายกรณควบคกบการใหค าปรกษา

ส าหรบการบ าบดยาเสพตดควรมการบรณาการกบหนวยงานดานการบ าบด/ความมนคงและ

ครอบครว

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1. ควรศกษารปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมกบบรบทพนทจงหวดชายแดนภาคใตใน

แตละรปแบบ เชน รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะภาษาไทย รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการคด และรปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม เปนตน

2. ควรมการวจยศกษาความเปนไปไดในการจดตงศนยพฒนาทกษะทางภาษาไทย ศนยวทยาศาสตรและคณตศาสตร (Science and Mathematics Program : SMP) ศนยพฒนาทางดานการคด และศนยสงเสรมสนตในสงคมพหวฒนธรรม

3. ควรมการศกษารปแบบการจดการศกษาตลอดชวตตนแบบทเหมาะสมกบบรบทพนทชายแดนภาคใต

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา การจดการศกษาเปนเครองมอทส าคญยงในการพฒนาคณภาพของประชากรของประเทศ

ใหเปนคนดมประสทธภาพอยางครบถวน การจดการศกษาใหเหมาะสมกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมมสวนส าคญในการขบเคลอนใหเกดการพฒนาอยางยงยน โดยเฉพาะพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใตมลกษณะพเศษอนเนองมาจากบรบทของสภาพทางสงคมและวฒนธรรม การปฏรปการศกษาจงเปนแนวทางส าคญ ซงควรบรณาการทงหลกการของสงคมและวฒนธรรม เพอจะน ามาซงการยอมรบในหลากหลายของอตลกษณภาษา ศาสนา และ วฒนธรรม เปนการพฒนาคณภาพการศกษาและเครองบงชความเจรญของประเทศดวย (สธรช ชชน. 2555 : 124) แตอยางไรกตามการจดการศกษาในพนท 3 จงหวดภาคใตทผานมายงประสบกบปญหาตางๆ มากมาย ซงพอจะสรปได ดงน 1) การไมผานการประเมนคณภาพของโรงเรยน ซงจากผลการประเมนคณภาพภายนอก โดยส านกงานรองรบมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) พบวายงมโรงเรยนขนาดเลกอกจ านวนประมาณ 200 แหงทยงไมผานการรบรอง อกทงยงมปญหาการออกกลางคน และอตราการเขาศกษาตอในระดบทสงขน ต ากวาคาเฉลยของระดบประเทศ 2) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนต า ซงการทดสอบของส านกทดสอบทางการศกษาแหงชาต พบวานกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มผลสมฤทธทางการเรยนต ากวารอยละ 50 และต ากวาคาเฉลยของประเทศ ทงนยงรวมถงนกเรยนในชนมธยมศกษาปท6 กต ากวาคาเฉลยทกวชา นอกจากนนกยงพบอกวานกเรยนในชวงชนท 1 ยงอานหนงสอไมออก เขยนไมไดถงรอยละ 30.82 3) ความไมปลอดภยในชวตและทรพยสนของครและบคลากรทางการศกษา จากสถานการณความไมสงบทเกดขนนนไดสงผลกระทบอยางมากตอคณภาพการศกษา จะเหนไดจากโรงเรยนถกเผาท าลายมากกวา 200 แหง ครและบลากรทางการศกษาเสยชวตและพการมากกวา 300 คน โรงเรยนตองหยดการเรยนการสอน เฉลยปละ 30-40 วน หรอคดเปน รอยละ 20 ของเวลาเรยนทงหมด นอกจากนนยงมปญหาอนๆ อกมากมาย เชน ระบบการเทยบโอนหนวยกตสายสามญกบสายศาสนา ระบบการอดหนนเงนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา ความหลากหลายของประเภทโรงเรยนทยงขาดความเชอมโยงกบการบรการของภาครฐ เปนตน

จากสภาพปญหาดงกลาวหากยงไมไดรบการแกไขอยางเรงดวนกจะสงผลกระทบตอคณภาพของการศกษาโดยรวมของประเทศ ทงทางดานเศรษฐกจและสงคม ดงนนควรมการศกษาถงรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ทงนเพราะการจดการศกษาตองสอดคลองกบวถชวต ศาสนา ภาษา วฒนธรรมและชาตพนธ โดยตองมมมมองจากหลายแงมม โดยเฉพาะอยางยงมมมองทเปนคนในพนท และมมมองของนกการศกษาทเขาใจบรบทของการจดการศกษาในทองถน รวมทงการก าหนดเงอนไขส าหรบการจดการศกษาในรปแบบตางๆ เพอใชส าหรบเปนแนวทางส าหรบการก าหนดนโยบายการจดการศกษาใหเหมาะกบบรบทของพนท ทมความหลากหลากทางวฒนธรรม สามารถตอบสนองความตองการของพนท อนจะไปสการพฒนาคณภาพการศกษาใหมคณภาพอยางยงยนตอไป

2

วตถประสงค

1. เพอศกษา รวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษา ในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2. เพอน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข และความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ไดรปแบบ เงอนไข และความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต ทเหมาะสมและมประสทธภาพ สามารถน าไปใชในการจดการศกษาไดตอไป

ขอบเขตการวจย

1. ขอบเขตดานเนอหา ประกอบดวย 1.1 ขอมลองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และ

การศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต 1.2 ขอมลรปแบบ เงอนไข และความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต 2. ขอบเขตดานกลมผใหขอมล

2.1 ขอมลดานเอกสารทางวชาการ ประกอบดวย บทความวชาการ งานวจย และเอกสารทางราชการทเกยวของกบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2.2 กลมบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 198 คน

2.3 กลมนกวชาการทเกยวของกบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 29 คน

2.4 กลมผมสวนได สวนเสยกบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 540 คน

3. ขอบเขตดานสถานท จงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส สงขลา และสตล 4. ขอบเขตดานเวลาทงสน 24 เดอน คอตงแตวนท 1 ตลาคม 2557 – 30 กนยายน 2559

3

นยามค าศพทการวจย

รปแบบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต หมายถง กระบวนการหรอวธการสงเสรมการเรยนรของบคคลหรอกลมบคคลใหมพฒนาการทงทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม ประกอบดวย 3 รปแบบ คอ

1. การศกษาในระบบ เปนการศกษาทก าหนดจดมงหมาย วธการศกษา หลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวดและการประเมนผล ซงเปนเงอนไขของการส าเรจการศกษาทแนนอน ซงการศกษารปแบบนจดในโรงเรยน วทยาลย มหาวทยาลย หรอสถาบนการศกษาทมชอเรยกอยางอน สามารถจดการศกษาในชนเรยนหรอเปนการศกษาทางไกล

2. การศกษานอกระบบ เปนการศกษาทยดหยนในการก าหนดจดมงหมาย รปแบบ วธการจดการศกษา ระยะเวลาการศกษา การวดและประเมนผลโดยค านงถงความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของแตละบคคล เชน การศกษานอกโรงเรยน การฝกอบรมหลกสตรตางๆ

3. การศกษาตามอธยาศย เปนการศกษาทใหผเรยนไดเรยนรไดดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอมและโอกาส สามารถศกษาไดจากบคคล สภาพแวดลอม สอหรอแหลงการเรยนรตางๆ การศกษาแบบนมความยดหยน เปดโอกาสใหผสนใจสามารถเลอกเนอหาทสนใจตรงกบความตองการของตนเองและสามารถศกษาในเวลาทปลอดจากภารกจอนได เชน การฟงบรรยายพเศษ การศกษาจากเอกสาร การเยยมชมการสาธต การสบคนขอมลจากอนเตอรเนตหรอแหลงเรยนรอนๆ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของไดดงน

1. บรบทและนโยบายการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

1.1 บรบทเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต 1.2 นโยบายในการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต 1.3 นโยบายการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน 1.4 สภาพปญหาการจดการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2. ระบบการจดการศกษาตลอดชวต 2.1 แนวคดเกยวกบการศกษาตลอดชวต 2.2 การจดการศกษาในระบบ 2.3 การจดการศกษานอกระบบ 2.4 การจดการศกษาตามอธยาศย

3. การจดการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต 3.1 สภาพของการจดการศกษาของโรงเรยนในจงหวดชายแดนภาคใต 3.2 หลกสตรการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 3.3 รปแบบการจดการเรยนรเรองอสลามศกษา

4. แนวคด ทฤษฎการพฒนารปแบบ 5. กรอบแนวคดเชงทฤษฎ

1. บรบทและนโยบายการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

1.1. บรบทเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต วนท 23 พฤศจกายน 2549 คณะรฐมนตร มมตเหนชอบในการก าหนดใหจงหวดชายแดน

ภาคใตเปนเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย จงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สตล และ 4 อ าเภอของจงหวดสงขลา (จะนะ เทพา นาทว และสะบายอย) และวนท 28

พฤศจกายน 2549 กระทรวงศกษาธการไดประกาศใชชอ การจดการศกษา 3 จงหวดชายแดนภาคใตวา “การจดการศกษาเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต”

5

แผนท 5 จงหวดชายแดนภาคใต

ภาพประกอบท 1 แผนท 5 จงหวดชายแดนภาคใต ทมา : (ส านกงานศกษาธการภาค 12, 2558 : 13)

5 จงหวดชายแดนภาคใต จงเปนพนทยทธศาสตรส าคญทางดานการพฒนาเศรษฐกจ สงคม

และความมนคงของภาคใตและประเทศ โดยมวฒนธรรมประเพณแตกตางจากพนทอนๆ ของประเทศ

และมความใกลชดทงทางดานเศรษฐกจ และสงคมกบประเทศเพอนบาน

จงหวดสงขลา สงขลา ตงอยฝงตะวนออกของภาคใตตอนลาง ระหวางละตจดท 6.17 – 7.56 เหนอ ลองตจดท 100.01 – 101.06 ตะวนออก สงจากระดบน าทะเล 4 เมตร อยหางจากกรงเทพฯ 947 กโลเมตร

มอาณาเขต ดงตอไปน ทศเหนอ ตดตอกบจงหวดนครศรธรรมราช และจงหวดพทลง ทศตะวนออก ตดตอกบอาวไทย

ทศใต ตดตอกบจงหวดยะลา จงหวดปตตาน รฐเคดาห และรฐเปอรลสของ

ประเทศมาเลเซย ทศตะวนตก ตดตอกบจงหวดพทลง และจงหวดสตล มพนท 7,393.889 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 4,853,249 ไร มขนาดใหญเปนล าดบท 27

ของประเทศ และใหญเปนล าดบท 3 ของภาคใต แบงเปน 16 อ าเภอ คออ าเภอเมอง เมองสงขลา

อ าเภอระโนด อ าเภอกระแสสนธ อ าเภอสทงพระ อ าเภอสงหนคร อ าเภอควนเนยง อ าเภอรตภม

6 อ าเภอบางกล า อ าเภอหาดใหญ อ าเภอนาหมอม อ าเภอจะนะ อ าเภอเทพา อ าเภอนาทว อ าเภอ

สะบายอย อ าเภอสะเดา และอ าเภอคลองหอยโขง จ านวน ศาสนสถาน รวม 876 แหง จ านวน ประชากร ณ เดอน ธนวาคม พ.ศ. 2557 ทงสน 3,686,868 คน แยกเปนเพศชาย

1,817,576 คน เพศหญง 1,869,296 คน คดเปนสดสวน 49.30 : 50.70

จงหวดสตล จงหวดสตล เปนจงหวดสดเขตแดนใตของประเทศไทยทางชายฝงทะเลอนดามน ซงเปนชายฝงทะเลทางดานตะวนตก อยระหวางเสนรงท 6 องศา ลปดา และ 7 องศา 2 ลปดา และเสนแวงท

99 องศา 5 ลปดา และ 100 องศา 3 ลปดาตะวนออก อยหางจากกรงเทพฯ 973 กโลเมตร มเนอทประมาณ 2,807.522 ตารางกโลเมตร หรอเทากบ 1,754,701 ไร พนทสวนทเปนเกาะประมาณ 105

เกาะ มชายฝงทะเลยาว 144.80 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ดงน ทศเหนอ ตดตอกบอ าเภอรตภม จงหวดสงขลา อ าเภอปาบอน จงหวดพทลง และ

อ าเภอปะเหลยน จงหวดตรง ทศตะวนออก ตดตอกบอ าเภอสะเดา และเปอรลส ของประเทศมาเลเซย ทศใต ตดตอกบรฐเปอรลส และรฐเคดาห ประเทศมาเลเซย ทศตะวนตก ตดตอกบกบทะเลอนดามน

ประชากร ณ เดอนธนวาคม พ.ศ. 2557 รวมทงสน 312,673 คน แยกเปนเพศชาย 155,575

คน เพศหญง 157,098 คน คดเปนสดสวน 49.76 : 50.24

จงหวดปตตาน จงหวดปตตาน ตงอยภาคใตของประเทศ หางจากกรงเทพฯ 1,055 กโลเมตร มเนอท

ประมาณ 1,940.36 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 1,212,723 ไร มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ดงน ทศเหนอ ตดอาวไทย

ทศใต ตดเขตอ าเภอเมองยะลา อ าเภอรามน จงหวดยะลา และอ าเภอบาเจาะ

จงหวดนราธวาส ทศตะวนออก ตดอาวไทย ทศตะวนตก ตดกบเขตอ าเภอเทพา และอ าเภอสะบายอย จงหวดสงขลา

จงหวดปตตาน เปนอาณาจกรทเกาแกและมความเจรญรงเรอนท าใหเปนแหลงศนยรวมของประชากรหลากหลายเชอชาต ศาสนา มาตงแตในอดต ปจจบนเปนแหลงชมชนทมผอยอาศยหนาแนน

โดยเฉพาะลมน าปตตาน จ านวนประชากร ณ เดอนธนวาคม 2557 รวมทงสน 686,186 คนแยกเปนเพศชาย 339,872

คน เพศหญง 346,314 คน คดเปนสดสวน 49.53 : 50.47

7 จงหวดยะลา เปนจงหวดทอยใตสดของประเทศไทย มพนทประมาณ 4,521 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ

2,858,116 ไร มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ดงน ทศเหนอ อ าเภอสะบายอย จงหวดสงขลา และอ าเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน ทศตะวนออก อ าเภอบาเจาะ อ าเภอรอเสาะ จงหวดนราธวาส รฐเปรด ประเทศมาเลเซย ทศใต รฐเปรด ประเทศมาเลเซย ทศตะวนตก จงหวดสงขลา และรฐเคดาห ประเทศมาเลเซย จ านวนประชากร ณ เดอน ธนวาคม 2557 ทงสน 511,911 คน แยกเปนเพศชาย 254,056 คน

เพศหญง 257,855 คน คดเปนสดสวน 49.63 : 50.37

จงหวดนราธวาส จงหวดนราธวาส มเนอททงหมด 4,475.43 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 2,797,143 ไร ม

ประชากร ณ เดอนธนวาคม 2557 จ านวน 774,795 คน เพศชาย 383,850 คน เพศหญง 390,949 คน

คดเปนสดสวน 49.54 : 50.46 ประชากรจงหวดนราธวาสนบถอศาสนาอสลาม 82% พทธ 17%

ศาสนาอนๆ 1% มมสยด 624 แหง วด 70 แหง โบสถครสต 4 แหง (ส านกงานศกษาธการภาค 12, 2558 : 13 - 16)

จงหวดชายแดนภาคใต ไดแก จงหวดปตตาน ยะลา และนราธวาส ตามทปรากฏในแผนทประเทศไทยปจจบนมพนทโดยรวมทงสนประมาณ 10,936.864 ตารางกโลเมตร ประกอบดวยพนทจงหวดปตตาน 1,940,356 ตารางกโลเมตร จงหวดยะลา 4,521.078 ตารางกโลเมตร และจงหวดนราธวาส 4,475.430 ตารางกโลเมตร พนทดงกลาวมทตงหางจากกรงเทพมหานครตามทางหลวงแผนดนไปทางทศใตทตงจงหวดประมาณ 1,000 กโลเมตร คอเปนระยะทางจากกรงเทพฯ ถงปตตาน 1,055 กโลเมตร กรงเทพฯ ถงยะลา 1,084 กโลเมตร และกรงเทพฯ ถงนราธวาส 1,114 กโลเมตร โดยมพรมแดนทางบกดานทศตะวนตกและดานทศใตของอ าเภอเบตง จงหวดยะลา ตดตอกบรฐเคดาห (Kedah) และรฐเปรค (Perak) ของประเทศมาเลเซยตอนเหนอ จงหวดยะลาแมวาไมมพรมแดนตดตอกบทะเลแตเปนทางผานของสายน าจากรฐเปรคในประเทศมาเลเซยทไหลมาบรรจบกบสายน าในอ าเภอเบตง จงหวดยะลาของไทยกลายเปนแมน าปตตานและไหลลงสปากอาวของแมน าปตตาน พรมแดนดานทศใตของอ าเภอตากใบ อ าเภอสไหงโก-ลก อ าเภอแวง และอ าเภอสครน จงหวดนราธวาส ตดตอกบรฐกลนตน ประเทศมาเลเซย จงหวดปตตานไมมพรมแดนทางบกตดตอกบพนทของประเทศมาเลเซย แตดานทศตะวนออกของจงหวดปตตานตดตอกบชายฝงทะเลของไทยเชนเดยวกบจงหวดนราธวาส ดวยเหตทดนแดนบางสวนของจงหวดยะลาและนราธวาสตดตอกบ

บางรฐในประเทศมาเลเซยท าใหรฐบาลไทยและมาเลเซยไดตกลงจดตงดานผานแดนระหวางประเทศไทยและมาเลเซยขนถง 3 ดาน ไดแก ดานสไหงโก-ลก และดานตากใบ จงหวดนราธวาส และดาน เบตง

จงหวดยะลา ประชากรไทยสามจงหวดชายแดนภาคใตเปนทายาททางชาตพนธและสบทอดวฒนธรรม

อนหลากหลายดวยศาสนา ภาษาและเชอสาย กลาวคอประชากรสวนใหญเปนคนไทยเชอสายมลายทนบถอศาสนาอสลามและใชภาษามลายถนในชวตประจ าวน พรอมกนนนมการใชภาษาไทยกลางเปน

8 ภาษาทสอง ซงหากไดมองคนสามจงหวดชายแดนภาคใตโดยผานลกษณะความแตกตางทางชาตพนธในภาพกวาง กสามารถแบงคนเหลานไดเปน 3 กลมใหญ คอ มลาย ไทย และจน หากมองคนกลมดงกลาวตามความแตกตางทางศาสนากจะแบงไดเปน 2 กลม ศาสนกทโดดเดน คอ มสลมหรอผท

นบถอศาสนาอสลาม และพทธศาสนกชนหรอผทนบถอศาสนาพทธ เมอประมาณสบเอดปทผานมา คอ ตงแตวนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2546 มขอมลจากส านกงาน

สถตแหงชาตระบวา สามจงหวดชายแดนภาคใตมจ านวนประชากรรวมทงสน 1,748,681 คน ในจ านวนนเปนคนไทยทนบถอศาสนาอสลาม รวมทงสน 1,386,880 คนและเปนคนทใชภาษามลายในครวเรอนรวมทงสน 997,637 คน คนกลมนเปนคนไทยโดยสญชาตทก าหนดความเปนตวตนของตนเองดวยบรบททางวฒนธรรมมลายอสลาม (Malay Islamic culture) และเรยกตนเองวา “ออแฆนาย” หรอ “ออแฆมลาย”แปลวา ‘คนมลาย’ หมายถงคนเชอสายมลายหรอคนเชอสายอน ๆ ทนบถอศาสนาอสลามและใชวถชวตอยางคนมลาย คนเหลานไดก าหนดกลมตนเองโดยการองบรบททางภม-วฒนธรรมวาเปน ‘ไทยมสลมเชอสายมลายสามจงหวดชายแดนภาคใต’ หรอ ‘มลายมสลมไทย

สามจงหวดชายแดนภาคใต’ หรออยางทเรยกกนสน ๆ วา ‘มสลมสามจงหวดชายแดนภาคใต’ เปนตน

มสลมกลมนเปนผทสบทอดและสบสานลกษณะความเปนวฒนธรรมมลายทตงอยบนฐานคดซงถกก าหนดดวยกรอบศาสนาอสลามเปนหลก กลาวคอเปนวฒนธรรมมลาย-อสลามทเกดจากการผสมผสานแนวคดแบบดงเดมตามบรรพบรษทไมขดกบหลกการของศาสนาอสลามกบแนวคดใหมตามทไดมโอกาสปฏสมพนธกบชาวพลโลกในสวนอนๆ กระบวนการเชนนมผลท าใหบรบททางวฒนธรรมมลายแบบดงเดม (Malay traditional culture) เกดการพลวตในลกษณะการทบซอนดวยระลอกคลนของวฒนธรรมชนชาต (มลาย) วฒนธรรมอนเนองดวยศาสนา (อสลาม) วฒนธรรมแหงชาต

(ไทย) และวฒนธรรมตางชาตอนๆ ทคนมลายมปฏสมพนธกนอยางเปนระบบ จนกลบกลายเปนเอกลกษณเฉพาะตนหรอความเปนตวตน (the self) อยางทปรากฏใหเหนในปจจบน สวนคนไทยทนบถอศาสนาพทธเปนกลมคนเชอสายไทยและจนโดยสวนใหญ ทมลกษณะทางวฒนธรรมแบบดงเดม(วฒนธรรมชนชาต) อยางไทยและจนทผสมผสานกบความเปนสากลนยมพรอมกนนนไดสะทอนถงลกษณะตวตนทโยงยดอยกบหลกพระพทธศาสนา

ส าหรบดานการศกษานนรฐบาลเกอบทกสมยนบแตอดตจนถงปจจบนตระหนกถงความส าคญและความจ าเปนในการพฒนาการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมาโดยตลอด

นบตงแตพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงโปรดเกลาฯ ใหมการปฏรปทางการศกษาและมพระบรมราโชบายเกยวกบการขยายการจดการศกษาสหวเมอง สงผลใหมการจดตงโรงเรยนเพอใหเยาวชนไทยในมณฑลปตตานในสมยนนไดศกษาเลาเรยน รฐบาลในสมยตอๆมากไดก าหนดนโยบายเกยวกบการแกปญหาดานการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตอยางตอเนองตามล าดบ

1.2 นโยบายในการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต การก าหนดนโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต มการปรบปรงอยางตอเนอง

เพอใหเหมาะกบบรบทของพนทและการเปลยนแปลงทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม ซงจะเหนไดจากการศกษา (สมพงษ ปานเกลา 2541. อางองจาก สายสวาท ปจวทย. 2549) ประกอบกบขอมลจากแผนยทธศาสตรปฏรปการศกษาชายแดนสามจงหวดภาคใตเพอสรางสนตสข ป 2548-2551 ของกระทรวงศกษาธการพอจะสรปไดดงน

9 ตารางท 1 แสดงนโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต

(พ.ศ.2411-2549)

ป พ.ศ. เหตการณภายในประเทศและในสามจงหวดชายแดนภาคใต

นโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดน

ภาคใต พ.ศ. 2411- 2453

(รชกาลท 5) - ปฏรปการปกครองแผนดนปรบปรงโครงสรางปกครอง - ตงมณฑลเทศาภบาล ให7 หวเมอง ขนตอมณฑลนครศรธรรมราช

(พ.ศ.2493) - ออกขอบงคบลกษณะปกครองทองท ร.ศ. 117 ก าหนดต าแหนงผวาราชการเมอง ยกเลกเจาเมองทวพระราชอาณาจกร (พ.ศ.2441) - ตงมณฑลปตตาน รวม 4 เมอง คอเมองปตตาน เมองสายบร เมองยะลา เมองนราธวาส แยกออกจากมณฑลนครศรธรรมราช (พ .ศ . 2449)

- มพระบรมราชโองการประกาศจดการเลาเรยนในหวเมอง โดยแตงตงพระราชา คณะชนผใหญให เปนผ อ า น ว ย ก า ร ร บ ผ ด ชอ บ ก า ร จ ดการศกษามณฑลตางๆ รวมถง 7 หวเมองปกษใต ใชวดเปนโรงเรยนและพระสงฆเปนครผสอน โดยมงใหราษฎรเปนพลเมองด มจตส านกยดหลกความมนคงแหงชาตและความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย (พ.ศ.2441) - ยกเลกต าแหนงผอ านวยการทวไปในก า ร จ ด ก า ร ศ ก ษ า ใ น ห ว เ ม อ ง

(พ.ศ.2445) - ปรบแผนการศกษา พ.ศ.2445 เปนแผนการศกษา พ.ศ. 2450 โดยก าหนดนโยบายส าหรบมณฑลปตตานไววาเปนมณฑลทราษฎรนบถอศาสนาทตางออกไป

พ.ศ.2453-2468

(รชกาล ท 6) - ประกาศใช พ.ร.บ. ลกษณะปกครองทองถนทมนายอ าเภอก านน ผใหญบานทวพระราชอาณาจกร (พ.ศ.2457) - ก าหนดใหราษฎรชวยเหลองบประมาณดานการศกษาเรยกวาการจายเงนศกษาพล - ยบมณฑลปตตาน (พ.ศ.2465) - ประกาศหลกรฐประศาสโนบายส าหรบมณฑลปตตาน 6 ประการ

(6 ก.ค. 2466)

- ยงคงนโยบายทใหประชาชนสามารถอานเขยนและพดภาษาไทยไดตอจากสมยรชกาลท 5 - พระราชบญญตการประถมศกษา

พ.ศ.2464 มผลบงคบใช มณฑลปตตานถกก าหนดใหจดการศกษาภาคบงคบทกต าบล - เกดมกลมตอตานนโยบายรฐบาลโดยการน าของตวนกอบดลกาเดร ขนใน ป พ.ศ.2465 - นโยบายจดการศกษาเนนการขยายการศกษาใหเปนการศกษาแหงชาต

10 ตารางท 1 (ตอ) แสดงนโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต

(พ.ศ.2411-2549)



ภาคใต พ.ศ.2468-2478

(รชกาลท 7) - ยกเลกการปกครองมณฑล(พ.ศ.2469) - รชกาลท 7 เสดจ อ าเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน - เปลยนแปลงการปกครองแผนดนเปนระบอบประชาธปไตย

(24 ม.ย.2475) - ประกาศใช พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการแผนผดฉบบแรก

ยกเลกผวาราชการเมอง

(พ.ศ. 2476)

- ยงคงหลกรฐประศาสโนบายทรชกาลท 6 ทรงก าหนดไว แตลดการเนนใหเดกมสลมพดภาษาไทยไดโดยใหคงสภาพการด าเนนการแบบคอยเปนคอยไป ไมท าใหประชาชนมความรสกวาฝาฝน ศาสนบญญตและวฒนธรรมทองถน ไมเครงครดในการเกณฑเดกใหเขาเรยนตามกฎหมายและยงคงสภาพภาษามลายในโรงเรยนประถมศกษา

พ.ศ. 2475-2481 - คณะราษฎรประกาศหลก 6

ประการส าหรบเปนแนวทางการบรหารแผนดน - ยบ เลกมณฑลเทศาภบาล

(พ.ศ.2476)

- การจดการศกษาส าหรบชาวไทยมสลมมการรบฟงความคดเหนของประชาชนเรมปรากฏมากขน มการประชมรวมครงแรกระหวางขาราชการในทองถนกบผน าทางศาสนาอสลาม

เมอวนท 25 ม.ค. 2475 ณ จงหวดปตตาน ซงคณะรฐมนตรเหนชอบ

ผอนผนการหยดเวลาเลาเรยนและใหมการสอนภาษามลายได

พ.ศ. 2482-2487 - รฐบาล จอมพล ป.พบล สงคราม

ประกาศนโยบาย “รฐนยม”

จ านวน 12 ฉบบ - นโยบายรฐนยมฉบบท 10 เมอวนท 15 มกราคม พ.ศ.2484 วาดวยการแตงกายของประชาชนชาวไทยเปนนโยบายทชาวไทยมสลม ถอวากระทบกระเทอนรนแรงมาก เพราะบงคบใหประชาชนตองแตงกาย

- รฐบาลประกาศนโยบายรฐนยมฉบบท 9 เมอวนท 24 ม.ย. 2483 เรองภาษาและหนง สอไทยกบหนาทพลเมองก า ห น ด ให ย ก ย อ ง เ ค า ร พ น บ ถ อภาษาไทยและตองรสกเปนเกยรตในการพดและใชภาษาไทย


(พ.ศ.2411-2549)



ภาคใต แบบตะวนตกและท าใหคนไทย

มสลมรสกวาถกกลนชาต

พ.ศ.2488-2521 - มการเปลยนแปลงรฐบาลถง 6

คณะ - ตงคณะกรรมการการพจารณาปญหาการปกครอง 4 จงหวดชายแดนภาคใต (พ.ศ.2491)

- รฐบาลของนายปร ด พนมยงค (24 ม.ค. 2489-1 ม.ย.2489) รฐไดเปลยนทาทแขงกราวตอชาวไทยมสลมลง นโยบายตาง ๆ คอนขางผอนปรนมากขน เชน อนญาตใหโตะครสอนภาษามลาย ภาษาอาหรบ และศาสนาอสลามได โดยไมถอวาเปนการขดกบลกษณะการสอนตามพระราชบญญตโรงเรยนราษฎร พ.ศ.2486 เนองจากร ฐ บ า ล ไ ด ร บ ก า ร ร อ ง เ ร ย น จ า กผแทนราษฎรชาวไทยมสลม - รฐบาลของ พลตร ถวลย ธ ารงนาวาสวสด (23 ส.ค.2489-30 พ.ค.2490) หะยสหลง เบญอบดลการเดร ประธานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดปตตานไดเปนตวแทนชาวไทยมสลมจงหวดภาคใต ยนค าขอ 7 ประการ ตอรฐบาล และคณะรฐมนตรกไดมมตเหนชอบค าขอทวา “การจดการศกษาในชนประถมศกษาใหมการศกษาภาษามลายตลอด” - รฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม

(พ.ศ.2491-2500) ไดจดใหมการสอนภาษามลายในโรงเรยนประถมศกษาตามโครงการใชหลกสตรพเศษ สอนภาษามลายและการศาสนาในโรงเรยนประถมศกษาและมการปฏบตทเปนจรง


(พ.ศ.2411-2549)



ภาคใต - รฐบาลรกษาการชวคราวของนาย

พจน สารสน 21 ก.ย. 2500 – 26 ธ.ค. 2500 ไดปรบปรงการศกษาของภาคการศกษา 2 ดวยการสรางครสมมนาการ และสรางอาคารประกอบพรอมตดตงโรงพมพขนาดยอมทสามารถพมพหนงสอแบบเรยนได 3 ภาษา

ภาษาไทย ภาษามลาย ภาษาองกฤษ พ.ศ. 2502-2506 - จอมพล สฤษด ธนะรชต ด ารง

ต าแหนงนายกรฐมนตร (9 ก.พ. 2502 - 8 ธ.ค. 2506) - ตงกรรมการพฒนาภาคใต

(พ.ศ. 2501) ผลงานส าคญคอการจดตงมหาวทยาลยสงขลานครนทร

- รฐบาลไดพยายามจดการศกษาใหเปนไปดวยความราบรนโดยมงหวงจะใหชาวไทยมสลมส านกในความเปนพลเมองอยางแทจรง และเพอบรรลเปาหมายความเปนปกแผน ความมนคงภายใน และความเปนเอกภาพของประเทศ - มมตจากการประชมเพอปรบปรงปอเนาะเมอวนท 17 พ.ย. 2503 วาใหมระเบยบวาดวยการปรบปรงปอเนาะในภาคศกษา 2 โดยมการจดทะเบยน ใหมหลกสตรและก าหนดเวลาเรยนและก าหนดวชาทสอนแบงไดเปนหมวดวชาศาสนา วชาภาษาไทย และหมวดวชาชพ มการทดสอบความรและใหมการออกประกาศนยบตรรวมถงใหไดรบความชวยเหลอจากทางราชการ - ประกาศใ ชระ เบยบว า ดวยการปรบปรงสงเสรมปอเนาะในภาคศกษา

2 พ.ศ. 2504 โดยใหปอเนาะยนขอ จดทะเบยนหากจดการสอนไดด


(พ.ศ.2411-2549)



ภาคใต จะไดรบอดหนนจากกระทรวงโดยให

ปอเนาะทจดทะเบยนแลวจดการเรยนการสอนตามหลกสตรศาสนา วชาภาษาไทย และวชาชพ - มมตทประชมเมอวนท 16 เม.ย 2506

ใหเรงรดดานการศกษาโดยใหเรยนภาษาไทยและใชภาษาไทยเปนภาษาหลกแพรหลายและใหเรงรดงานดานปอเนาะและสามญศกษาซงจะท าใหราษฎรเขาใจรฐบาลยงขน และใหมการอบรมกวดขนเจาหนาท โดยเลอกสรรคนด ตลอดทงพจารณาดานสวสดการ

เชน มเบยเลยงเพมเปนกรณพเศษเพอใหเขาถงประชาชนอยางแทจรง

พ.ศ. 2507-2516 - จอมพลถนอม กตตขจร ด ารง

ต าแหนงนายรฐมนตร (9 ธ.ค.2506-7 ม.ค. 2512) ด าเนนการบรหารราชการแผนดนใตกรอบ “แผนพฒนาภาคใต”

ระยะ 3 ป (พ.ศ.2507-2509) - ตงกองประสานราชการในกรมการปกครองใน พ.ศ. 2507

(พ.ศ.2524 เปน ศอ.บต.และยบใน

พ.ศ. 2545) - จอมพลถนอมฯ และพลเอกประภาสฯ ถกโคนลม โดยขบวนการ 14 ต.ค. 2516 - นายสญญาฯ เปนนายกรฐมนตรพระราชทาน

- มงพฒนาการศกษาจงหวดชายแดนภาคใตเพอใหมจตส านกความเปนคนโดยแทจรง สนบสนนการปรบปรงปอเนาะใหจดทะเบยนอยางทวถง - เรงรดปรบปรงการอาชวศกษาทงดานเทคนคเกษตรกรรมใหไ ดผลดยงขน - มมตเหนชอบเมอป 2509 วา หามตงปอเนาะขนมาใหม หากฝาฝนจะถกลงโทษ ปอเนาะทตงอยแลว บงคบใหขออนญาตและจดทะเบยนภายใน

6 เดอน ใหแปรสภาพปอเนาะเปนโรงเรยนราษฎรใหเสรจภายใน 3-5 ป - จดการศกษาส าหรบชาวไทยมสลมในชวงเวลาของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2


(พ.ศ.2411-2549)



ภาคใต (พ.ศ.2510 - 2514) ก าหนดโครงการ

ขยายผลโครงการทดลองการสอนภาษาไทยดวยวธพเศษและแปรสภาพปอเนาะเปนโรงเรยนราษฎร

พ.ศ. 2516-2535 - มรว.คกฤทธ ปราโมช เปนนายกรฐมนตร (1ป) - ธ.ค. 2518 มการเดนขบวนประทวงรฐบาลทจงหวดปตตาน

- มนโยบายเกยวกบการจดการศกษาส าหรบชาวไทยมสลมเมอวนท 29 ม.ค. 2519 วารฐบาลจะใหความเสมอภาคแกคนไทยทกคนทกกลมทกศาสนาเทาเทยมกน สทธพเศษซงบคคลบางกลมเคยไดรบจะถกยกเลก แตใหเขาเรยนในสถาบนการศกษาของภาคใต - รฐบาลจะปรบปรงการศกษาระดบกอนมหาวทยาลยใหมคณภาพสงขน

พ.ศ. 2519-2523 - พล ร.อ.สงด ฯ ยดอ านาจ มรว.เสนย ปราโมช ตงนายธานนทร กรยวเชยร เปนนายกรฐมนตร - คณะทหารฯ ปลดนายธานนทร กรยวเชยร ตงพลเอกเกรยงศกด ชมะนนท เปนนายกรฐมนตร (11 พ.ย. 2520- 21 ธ.ค. 2521), (12 พ.ค. 2521-3 ม.ค.2533) - ประกาศใชนโยบายความมนคงแหงชาตเกยวกบจงหวดชายแดนภาคใตเมอ ม.ค. 2521

- นโยบายในการจดการการศกษามงสงเสรมใหประชาชนมความส านกในความเปนคนไทยทมความจงรกภกดตอชาต ศาสนาและพระมหากษตรย และมงสงเสรมใหประชาชนมความรความสามารถในการใชภาษาไทยเปนภาษาประจ าชาต


(พ.ศ.2411-2549)


นโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต

พ.ศ. 2523 - 2535 - พลเอกเปรม ตณสลานนท

ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร (3 ม.ค.2523-19 ม.ค.2526, 30

เม.ย 2526-3 ส.ค.2531) - ประกาศใชค าสง สร. ท 8/ 2524 จดตง ศอ.บต. และ พตท.43

(แทน ศปต และกอ.รสต) - มถนายน 2533 มการชมนมทมสยดกอเซะ เรยกรองไหทางราชการเพกถอนมสยดกอเซะจากการเปนโบราณสถาน

- มนโยบายมงเนนจะใหการศกษาเปนรากฐานของการปกครอง การอาชพและการพฒนาชนบท มงเนนการประสานงานการศกษาทงดานนโยบายการบรหารและการมอบอ านาจไปสระดบปฏบตเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการขดการศกษา

พฒนารปแบบการประสานงานวทยาลยและการจดการอาชวศกษาและปรบปรงและพฒนาระบบบรหารการประถมศกษา - มการจดสงนกศกษาชาวไทยมสลมจงหว ดชายแดนภาคใ ต เ ข า เ ร ยน ตอมหาวทยาลย อดหนนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามภาคใต สงเสรมทกษะภาษาไทยส าหรบเยาวชนมสลมและพฒนาคณภาพการเรยนการสอนในโรงเรยนปอเนาะ - ก าหนดแผนพฒนาการศกษาจงหวดชายแดนภาคใตโดยการเรงรดจดการศกษาทกระดบ เรงพฒนาคณภาพการศกษาทกระดบ สงเสรมการศกษาเพออาชพทกระดบ เรงพฒนาคณภาพการจดการศกษาของโรงเรยนเอกชนเรงพฒนาและปรบปรงการบรหารการศกษาและเรงรดใหมการจดสวสดการและคมครองสวสดการครในจงหวดชายแดนภาคใต - ป 2526 โรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลามเปลยนเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ตาม พ.ร.บ. โรงเรยนเอกชน

พ.ศ. 2525


(พ.ศ.2411-2549)



พ.ศ. 2535 – 2544 - มการจดตงรฐบาลหลายคณะประกอบดวยรฐบาลของ นายอานนท ปนยารชน (2534-2535) นายชวน หลกภย

(2535-2538) นายบรรหาร

ศลปะอาชา (2538-2539) พลเอกชวลต ยงใจยทธ

(2539-2540) และรฐบาลของนายชวนหลกภย (2540-2544) - มมต เมอ 12 ก.ย. 2535

เหนชอบแผนเปดเขตเศรษฐกจพเศษจงหวดชายแดนภาคใต - ป 2538 มเหตคนรายลอบวางเพลง 34 โรงเรยนพรอมกน

ใน 4 จงหวดชายแดนภาคใต

- มการปฏรปการศกษาและประกาศใช

พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 - โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเปนสถานศกษาตามมาตรา 15(1) และ 15(2) ตาม พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 - มการกระจายอ านาจไปสเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน

พ.ศ. 2544-2549 - พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร (26 ก.พ. 2544 -19 ก.ย. 2549) - ประกาศใชค าสง สร.ท

123/2545 ลงวนท 30 เม.ย. 2545 ยกเลกค าสง สร.ท

8/2524 และ 56/2539 ยบ

ศอ.บต.และ พตท. 43 ตงแต 1

พ.ค.2545

- ออกระเบยบกระทรวงวาดวยสถาบนศกษาปอเนาะ พ.ศ. 2547 เพอเปดโอกาสใหปอเนาะตาง ๆ มาจดทะเบยนขนเปนสถาบน ศกษาปอเนาะ ทถ ก ตอง ตามกฎหมาย - วางระบบเทยบวฒทางการศกษาจากตางประเทศ - สงเสรมการจดการศกษาของวทยาลยชมชนโดยการมสวนรวมของชมชนและภาคอตสาหกรรม เพ อเ ชอมโยงกบการศกษาตอและการมงานท าของเยาวชน - สงเสรมการศกษาตามอธยาศย โดยจดใหมรายการสถานโทรทศนในทองถนเพอสอสารประชาสมพนธ เปนภาษามลายและจนกลาง


(พ.ศ.2411-2549)



- จดคาราวานสรางเสรมสนตสขใหความรและปลกฝงความรกชาตและเจตคตทถกตองในสถานศกษา - ขยายความรวมมอกบมหาวทยาลยในต า ง ป ร ะ เ ท ศ ด าน อ ส ล าม ศ ก ษ าก บมหาวทยาลยอล-ฮสฮร เพอพฒนาการเรยนการสอนใหมความเขมแขง ถกตองตามหลกศาสนา สามารถเปนศนยกลางของอสลามศกษาในภมภาค - มตคณะรฐมนตร วนท 25 ต.ค. 2548 ใหจดการเรยนการสอนตามหลกสตรอสลามศกษาฟรฏอน ประจ ามสยด พ.ศ. 2548 ซงส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดทงสามจงหวดใหการรบรองโดยใชเวลาเรยน 6 ป เพอใหสอดคลองกบห ล ก สต ร ก า ร ศก ษ าข น พ น ฐ าน ข อ งกระทรวงศกษาธการ

จากตารางท 1 แสดงนโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต

ตงแต ป พ.ศ. 2411-2549 และเหตการณส าคญๆในประเทศและสามจงหวดชายแดนภาคใต ทเกยวกบนโยบายการศกษาและการจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต

นอกจากนนศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) ไดก าหนดยทธศาสตรดานการสงเสรมการศกษา ศาสนา ภาษา ศลปะ พหวฒนธรรม และประวตศาสตรทองถน โดยมวตถประสงคเพอพฒนาการศกษาตามความตองการทเหมาะสม น าคณคาแหงศาสนา ภาษา ชาตพนธ รวมทงศลปะ พหวฒนธรรม และประวตศาสตรทองถนทเปนทนอนทรงคณคา สรางความเจรญรงเรองและความมนคงใหกบประเทศ อกทงสนบสนนสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน มสวนรวมในการพฒนาคณภาพการศกษา พฒนาสาธารณปโภค ขนพนฐานใหกบสถาบนการศกษาทงของรฐ และเอกชน (แผนปฏบตการดานการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2556-2557) ดงนนการจดการศกษาจงไดรบการสงตอไปยงองคกรปกครองสวนทองถน และองคกรปกครองสวนทองถนจงไดมบทบาทส าคญในการจดการศกษา

18

1.3 นโยบายการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน นบตงแตการกระจายอ านาจการศกษาสองคกรปกครองสวนทองถน นบเปนนโยบายส าคญ

ทก าหนดใหในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ทระบใหองคกรปกครองสวนทองถนมสทธทจะจดการศกษาอบรม และฝกอาชพตามความเหมาะสม และความตองการภายในทองถนนน และเขามสวนรวมจดการศกษาอบรมของรฐ เจตนารมณดงกลาวไดปรากฏชดเจนยงขนในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 วา การจดระบบโครงสรางและกระบวนการจดการศกษาใหยดหลกกระจายอ านาจไปสองคกรปกครองสวนทองถน และการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน และใหองคกรปกครองสวนทองถน มสทธจดการศกษาระดบใดระดบหนง

หรอทกระดบตามความพรอม ความเหมาะสมและความตองการภายในทองถน และใหกระทรวงศกษาธการก าหนดหลกเกณฑและวธการประเมนความพรอมในการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถจดการศกษาทสอดคลองกบนโยบายและไดมาตรฐานการศกษารวมทงการเสนอแนะการจดสรรงบประมาณอดหนนการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน

หลงจากนนไดมการประกาศใชพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ซงก าหนดแนวปฏบตในการกระจายอ านาจการจดการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยใหเทศบาลเมองพทยา องคการบรหารสวนต าบล

องคการบรการสวนจงหวด และกรงเทพมหานคร มอ านาจหนาทในการจดการศกษาและใหถายโอนภารกจ การใหบรการสาธารณะทรฐด าเนนการอย ภายในระยะเวลา 4-10 ป ซงภารกจการใหบรการสาธารณะดงกลาว ครอบคลมถงการศกษาดวย รวมทงก าหนดใหการจดสรรภาษอากร เงนอดหนน

และรายไดอนใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดเพมขนนอกจากน ยงไดก าหนดใหคณะกรรมการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนจดท าแผนกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน และแผนปฏบตการ แนวนโยบายและวตถประสงค ดงน (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2549)

1. การพฒนาคนอยางรอบดานและสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนา โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) สนบสนนและด าเนนการใหสถานศกษาในสงกดมความพรอมในการจดการศกษาในรปแบบทหลากหลายไดอยางทวถง มคณภาพ และไดตามมาตรฐานการศกษาทก าหนด โดยการประสาน รวมมอ และชวยเหลอซงกนและกนระหวางหนวยงานทเกยวของ เพอผลประโยชนของชมชนทองถนและผเรยนเปนส าคญ

2) ด าเนนการใหมการจดสรรงบประมาณสนบสนนการจดการศกษาของสถานศกษาในสงกดอยางเพยงพอ เพอใหสามารถการจดการศกษาไดตามนโยบายการศกษาแหงรฐ และใหสอดคลองตามบทบญญตในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2554 พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2552 และแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และตามกรอบการปฏรปการศกษาและใหไดตามมาตรฐานการศกษาทก าหนด

2. การปฏรปการเรยนรเพอพฒนาผเรยนตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

19

1) จดฝกอบรมเพอพฒนาบคลากรในสงกดอยางตอเนองใหมความร ความเขาใจ สามารถปฏบตงาน เพอประโยชนตอหนาทราชการและความกาวหนาในการท างานอาชพของตนรวมทงสนบสนน สงเสรมใหบคลากรในสงกดไดเขารบการพฒนาความร ความสามารถส าหรบการปฏบตงานในลกษณะทเปนวชาชพเฉพาะ หรอตองใชเทคโนโลยทจะตองมการฝกฝนเปนพเศษ โดยในระยะแรกอาจใชงบประมาณของรฐ หลงจากนนองคกรปกครองสวนทองถนจะตองจดงบประมาณเพอสนบสนนการศกษา อบรมเพอพฒนาบคลากรของตนอยางเพยงพอ

2) สนบสนนสถานศกษาใหจดการเรยนการสอนไดอยางมคณภาพ ทเนนทงความร คคณธรรม และสอดคลองตามหลกการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ มการประกนคณภาพภายในเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาใหเตมตามศกยภาพ

3. การปลกฝงและเสรมสรางศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม และคณลกษณะท พงประสงคในระบบวถชวตทดงาม โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) ด าเนนการใหมแผนงานและโครงการในการปลกฝงและเสรมสรางศลธรรม คณธรรม

จรยธรรม และคานยมในวถชวตทดงาม โดยใหสถาบนในทองถนทรบผดชอบไดเขามามสวนรวมสรางคณลกษณะอนพงประสงคใหคนไทยอยรวมกนอยางสนต มความสข และเปนสงคมทเอออาทรตอกน

2) สงเสรม สนบสนนใหมการศกษา อบรม และถายทอดศาสนธรรมในสถานศกษา

ชมชน และแหลงเรยนรตางๆ ในทองถน เพอใหเกดการเรยนรและเขาถงศาสนธรรมอยางแทจรง 3) สงเสรมและสนบสนนสถาบนศาสนาใหมสวนรวมด าเนนการ และจดสรรงบประมาณ

เพอการจดการศกษา และการเผยแพรศาสนธรรมเพอการเสรมสรางความรและศลธรรมอนดยงความสงบสขใหเกดแกประชาชนและชมชนในทองถน

4) จดใหมกจกรรมยกยอง เชดชเกยรต และสงเสรมศาสนบคคล ไดแก พระสงฆผน าศาสนา นกบวช คร คณาจารย ผน าชมชนและสถาบนสงคมอน ๆ

4. การพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพงพาตนเองและเพมสมรรถนะการแขงขนในระดบนานาชาต โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) สนบสนนใหมแหลงการเรยนรของชมชนในรปแบบทหลากหลาย เพอสงเสรมใหคนในทองถนมความรและเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอใชประโยชนในชวตประจ าวนและเพอการประกอบอาชพ เพมรายไดทมนคงของคนและชมชนทองถน

5. การพฒนาสงคมแหงการเรยนร เพอสรางสรรคความร ความคดความประพฤตและคณธรรมของคน โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) สงเสรม และสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาใหบาน ชมชนและสถานประกอบการในพนทเปนศนยกลางการพฒนาวฒนธรรมการเรยนรตลอดชวตของประชาชน เชน

การจดตงเครอขายเพอการเรยนรของชมชน การสนบสนนเงนทนโครงการรเรมทมลกษณะสงเสรมการเรยนรของครอบครวและชมชน รวมทงสงเสรมใหมการจดตงศนยวฒนธรรม/พพธภณฑทองถน

ทเกบรวบรวมศลปวตถ โบราณวตถ หตถกรรมพนบาน เพอใหเปนแหลงการเรยนรเกยวกบวฒนธรรมและภมปญญาทองถน

20

2) จดสรรงบประมาณเพอการเรยนร เพอใหทกคนในชมชนทองถนมโอกาสไดเรยนรอยางสอดคลองกบความตองการ ความสนใจ และเออประโยชนตอการด าเนนชวต โดยใชคณธรรม เปนฐาน

3) สงเสรมการเรยนรโดยใชชมชนเปนฐาน เพอใหผเรยนมความรความเขาใจอยางแทจรงเกยวกบวฒนธรรม ภมปญญาทองถน และความไดเปรยบของชมชนทองถนเกดความรกผกพน

และหวงแหนชมชน พรอมทจะรวมพฒนาศกยภาพชมชนของตนใหเขมแขงและเจรญรงเรองตอไป 4) สนบสนนใหมศนยความรของชมชนทสามารถใหบรการแกประชาชนในพนท ทงใน

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ สอการศกษา รวมทงสนบสนนความสามารถในการเรยนรภายในชมชนตางๆ มการพฒนาบทบาทของหองสมด พพธภณฑ ตลอดจนการขยายประโยชนจากศนยทรพยากรการเรยนรของสถานศกษาดวย เชน เปดโอกาสใหใชสถานทเพอการเรยนรของคนในชมชน

6. การสงเสรมการวจยและพฒนาเพอเพมพนความรและการเรยนรของสงคมไทย โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) สงเสรมสนบสนนการวจยและพฒนาความรและการเรยนรในทกดานอยางเหมาะสมเพอน ามาใชหรอประยกตใชในชวตประจ าวน การประกอบอาชพเพอสรางรายได และการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน ทองถน

2) สงเสรม สนบสนนใหคนในชมชน ทองถนสามารถท าวจยเพอสรางความรจากฐานของภมปญญาความรของทองถน และการแสวงหาความรวมมอทงทางดานวชาการและเงนทนสนบสนนจากภายนอก เพอเปนการตอยอดและเพมพนความรของทองถนทมอยเดมใหกวางขวาง และน ามาใชประโยชนไดมากขนกวาเดม

3) สนบสนนใหมการวจยและพฒนาผลตภณฑใหมๆ โดยการสรางสรรค และประยกตใชภมปญญาความรหรอทรพยากรในทองถน เพอเพมรายไดของคนในชมชน

7. การสรางสรรค ประยกตใช และเผยแพรความรและการเรยนรเพอสรางสงคมคณธรรม

ภมปญญาและการเรยนร โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน 1) สรางฐานขอมลระดบทองถนทมการปรบปรงขอมลอยางถกตอง ทนสมย และให

ทกคนมความสะดวก รวดเรวในการเขาถงขอมล เพอเปนฐานในการสรางสรรคและแลกเปลยนความรและการเรยนรรวมกน

2) สรางความรวมมอในระดบทองถนเพอสรางสรรคแลกเปลยนความรทสามารถใชประโยชนรวมกน รวมทงสนบสนนใหมการถายทอดความรดงกลาวสชมชนทองถน เพอเพมรายไดและการด ารงชวตอยางมคณภาพ

8. การสงเสรมและสรางสรรคทนทางสงคมวฒนธรรม ธรรมชาต และสงแวดลอม บนฐานของศาสนา ภมปญญาทองถนไทย โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) จดใหมแผนงานและโครงการสงเสรมสถาบนศาสนา และใหประชาชนในชมชนเรยนรศาสนธรรมและระบบวถชวตของตน เหนความส าคญและประโยชนของการมหลกธรรม ประจ าใจ

21

2) จดใหมแผนและโครงการสงเสรมใหประชาชนในชมชนไดเหนความส าคญของศลปวฒนธรรม มรดกทางดานศลปวฒนธรรม และภมปญญาทองถนไทย เพอน าไปสการสบสานและสรางสรรคไดตอไป

3) จดใหมเวทประชาคมเพอรบฟงความคดเหน สรางกระบวนการเรยนร การมสวนรวมคดรวมท าในการท านบ ารงรกษา และอนรกษมรดกดานศลปะ วฒนธรรม ภมปญญาทองถน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 4) จดระบบการบรหารและจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมความโปรงใส

ตรวจสอบได โดยเฉพาะอยางยงการใหความร เผยแพรขอมลขาวสาร และเพมขดความสามารถใหแกประชาชน ชมชน ทองถน ไดตระหนกถงภาระหนาทในการรบผดชอบและรวมปกปองรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงมความรและเขาใจวธการทจะใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ประหยดและคมคา

9. การจ ากด ลด ขจดปญหาทางโครงสรางทกอใหเกด และหรอคงไวซงความยากจน ดอยโอกาสและศกดศรของคนและสงคมไทย เพอสรางความเปนธรรมในสงคม โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) ก าหนดแผนงานและโครงการเพอด าเนนการถายโอน การเปลยนผานภารกจการจดการศกษา ใหไดตามเปาหมายและแนวทางดงก าหนดตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะอยางยงการก าหนดนโยบายและมาตรฐานการจดการดานการศกษา

การจดสรรทรพยากร การก ากบดแลและตรวจสอบการด าเนนงานรวมทงการประสานความรวมมอระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง

2) ก าหนดแผนปฏบตการระดบทองถนทมการบรณาการแผนงานและโครงการพฒนาดานการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม รวมทงแผนงานและโครงการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคมทเกยวของเขาดวยกน เพอใหมการพฒนาชมชนทองถนในลกษณะทเปนองครวม เพอขจดความซ าซอน

และท าใหเกดการประหยด โดยเปดโอกาสใหประชาชน / องคกรประชาคม / ภาคเอกชน มสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ ตรวจสอบ ตดตาม และประเมนผลเพอใหมการพฒนาเพอประโยชนสขของประชาชนในทองถนโดยตรง

3) ก าหนดสดสวนรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงนรายไดตาง ๆ ทจดเกบเพมขนมาเพอใชประโยชนในการศกษาอยางเหมาะสม รวมทงมการเรยนรและแลกเปลยนประสบการณในการถายโอนภารกจและงบประมาณในการจดการศกษาระหวางอง คกรปกครองสวนทองถนเดยวกน เพอใหสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพและประสทธภาพ

4) จดสรรเงนอดหนนเพอสงเสรมใหสถานศกษาในสงกดมความพรอมในการจดการศกษาอยางมคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของประเทศ

5) จดระบบขาวสารขอมลทจ าเปนตอการด ารงชวต การประกอบอาชพ การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม เพอใหทกคนโดยเฉพาะผยากจนและกลมผดอยโอกาส

มโอกาสเขาถงบรการสาธารณะทกดานไดอยางเทาเทยมกน

22

10. การพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาและการพฒนาประเทศ โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) สนบสนนใหมประชาคมเทคโนโลยในชมชนทองถน โดยเชอมโยงกบประชาคมในระดบภาคถงระดบประเทศ เพอเปนชองทางใหบคคลทมความสนใจในความร และการเรยนรในสาขาวชาตางๆ โดยเฉพาะความรและภมปญญาทองถน ไดมโอกาสแลกเปลยนขอมลความรซงกนและกน โดยผานทางเทคโนโลยและการสอสารตางๆ รวมทงการแลกเปลยนประสบการณการเรยนรระหวางคนในชมชนและระหวางชมชน

11. การจดระบบทรพยากรและการลงทนทางการศกษา ศาสนา ศลปะและวฒนธรรมเพอพฒนาคนและสงคมไทย โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

1) พฒนาศกยภาพทางการเงนการคลงโดยเพมประสทธภาพในการจดเกบและหารายไดใหเพมขน เพอสามารถด าเนนภารกจดานการจดการศกษาไดตามทก าหนดไวในพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนและแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และไดคณภาพและมาตรฐานตามทก าหนด

2) สงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการจดหาทรพยากรเพอการศกษาของทองถน 3) จดสรรเงนเพอสนบสนนการจดการศกษาของทองถนใหไดคณภาพตามมาตรฐานท

ก าหนด

การบรหารแผนสการปฏบต : ระดบองคกรปฏบตในทองถน การจดเตรยมและพฒนากลไกการน าแผนการศกษาแหงชาตไปสการปฏบต

1) ก าหนดกลไกการประสานแผนรวมกบหนวยงานและองคกรทเกยวของ โดยจดใหมองคกรท าหนาทในการประสานแผนดานตางๆ และท าหนาทรบผดชอบการบรหารแผนในเขตพนท

2) ตดตาม เสนอแนะการปรบปรงเปลยนแปลงและแกไขกฎหมาย กฎระเบยบทเปนอปสรรคตอการน าแผนสการปฏบต

3) ตดตามและเสนอแนะการปรบระบบการจดสรรงบประมาณของแผนพฒนาและแผนปฏบตการทสอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาต ทเนนผลลพธของงานในดานปรมาณคณภาพ

และผลผลต 4) สงเสรมความรความเขาใจในกระบวนการของแผนใหกบเจาหนาทและบคลากรท

เกยวของทกระดบทงดานการบรการแผนและการน าสการปฏบต 5) พฒนาระบบการสอสารภายในเขตพนท เพอใหทกฝายทรบผดชอบการน าแผนไป

ปฏบตมความเขาใจในสาระของแผนอยางชดเจนและสอดคลองกน โดยจดใหมองคกรทท าหนาทในการประชาสมพนธแผนในระดบเขตพนท ท าหนาทวางเครอขายขอมลขาวสารเพอแลกเปลยนและเผยแพรภายใน และระหวางองคกรใหมความถกตอง คลองตว และรวดเรว

6) ก าหนดแนวทางการประชาสมพนธใหทกองคกรในเขตพนทรบรขาวสารข อมลเกยวกบกระบวนการน าแผนสการปฏบตผานสอตางๆ อยางตอเนอง

7) ก าหนดภารกจของงาน เกณฑมาตรฐานการปฏบตงานก าหนดกรอบงาน เพอให ทกฝายทรวมรบผดชอบไดเขาใจอยางชดเจน

23

8) ก าหนดรปแบบและวธการก ากบ ตรวจสอบ และประเมนการปฏบตงานทไมซบซอนเพอน าผลไปปรบปรงเปลยนแปลงวธการปฏบต และเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมตรวจสอบไดโดยงาย

จะเหนไดวานโยบายเกยวกบการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทยซงเปนพนททมลกษณะพเศษมากกวาทองถนอน ๆ ทงในแงของความเปนมาทางประวตศาสตร การเปนดนแดนทเปนแหลงเรยนรเกยวกบอสลามทอกทงมความหลากหลายทางเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม โดยสวนใหญเปนชาวไทยเชอสายมลายซงนบถอศาสนาอสลาม ดวยลกษณะเฉพาะทแตกตางไปจากพนทอน ๆ รฐบาลจงใหความส าคญและก าหนดใหจงหวดชายแดนภาคใต เปนเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจทตองด าเนนนโยบายในการพฒนาและแกปญหาทงทางดานเศรษฐกจ

การศกษา ดานความปลอดภย แมวารฐบาลจะไดใชความพยายามในการแกปญหาการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตอยางตอเนอง รวมทงการกระจายอ านาจสการปกครองสวนทองถนใหเขามามส าคญตอการจดการศกษา เพอใหเกดคณภาพอยางตอเนอง แตอยางไรกตามการจดการศกษาในพนทยงคงมปญหา อปสรรคหลายประการ ซงจะเกดผลกระทบตอคณภาพจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ซงจะไดกลาวรายละเอยดในล าดบตอไป

1.4 สภาพปญหาการจดการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใต กอนจะกลาวถงสภาพปญหาการจดการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใต จ าเปนตอง

ทราบถงสภาพปญหาการจดการศกษาระดบชาต ซงส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

(2545 : 30 – 35) ไดสรปปญหาวกฤตเกยวกบการศกษา ศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม ไวดงน 1. สดสวนของประชากรวยท างานและสงอายในอนาคตจะเพมสงขน ขณะทปจจบน พบวา

คณภาพการศกษาของประชากรไทยโดยเฉลยต าลง ซงไมอาจตอบสนองการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดอยางเตมท

2. ภาวะทพโภชนาการและการขาดแคลนอาหาร มผลท าใหเดกปฐมวยและวยการศกษา

ขนพนฐานอยในอตราเสยงของการเกดภาวะทพโภชนาการถง 4.5 ลานคน จากจ านวน 8 ลานคน หรอรอยละ 64.5 ภาวะดงกลาวมผลทางลบตอพฒนาการทางสมองและการเรยนรของเดกไทย

3. ภาวะวกฤตเศรษฐกจท าใหอตราการวางงานสงขน คนตกงานมากขน การปรบ เปลยนอาชพเพอใหมงานท าเปนไปไดยาก เนองจากแรงงานไทยมการศกษาคอนขางต า และขาดทกษะทสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน

4. ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนเหตของปญหาความขดแยงในสงคม และการพฒนาประเทศไมยงยน

5. กฎ กตกา และระเบยบใหมๆ ทมาพรอมกบโลกาภวฒน และการรวมกลมของชมชนนานาชาต สวนหนงน ามาซงความเสยเปรยบ และสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

6. ความขาดแคลนงานวจยและพฒนาทสรางและพฒนาฐาน “ความรและการเรยนร” ของประเทศ กอใหเกดการพงพงจากภายนอกในระดบสง รวมทงความออนแอทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนเหตของความดอยศกยภาพในการแขงขนในเวทโลก

24

7. การเสรมความรและสรางจตส านกในเรองความเปนประชาธปไตย ความรกชาตและคานยมไทยตลอดจนเขามาม สวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศของประชาชนตามกระบวนการพฒนาทางการเมองยงท าไดไมเตมท

8. ความเสอมถอยทางดานศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยมและคณลกษณะทพงประสงคตามระบบวถชวตทดงามของคนไทย

9. การละเลยไมเหนคณคาและความส าคญของศลปะ วฒนธรรม ภมปญญาทองถนไทย

และการถกครอบง าโดยวฒนธรรมตางชาต 10. ปญหาสงคม ไดแก ความยากจน ยาเสพตด ครอบครวแตกแยก อาชญากรรม และการ

ทารณกรรมตอเดกและเยาวชนทวความรนแรงขน อนเนองมาจากการมงเนนการพฒนาเศรษฐกจแบบมหาภาค ละเลยการพฒนาแบบสมดลดานสงคม ธรรมชาต และสงแวดลอม น าไปสความขดแยงและความไมเปนธรรมในสงคม

11. การใหบรการการศกษาขนพนฐานยงไมสามารถสรางความเสมอภาคและความเปนธรรมในการเขารบการบรการการศกษาไดอยางทวถง อนเนองมาจากการขาดรปแบบการจดการศกษาทหลากหลาย ทงในเรองหลกสตรและวธการเรยนการสอนซงไมสามารถสนองตอวถชวตและความตองการของเดกดอยโอกาสกลมตางๆ สภาพทตงทางภมศาสตรของสถานศกษาทอยหางไกลของผเรยน ภาวะความยากจน ยาเสพตด ความเจบปวยของกลมเดกวยการศกษาขนพนฐาน

12. การจดการอาชวศกษาและการศกษาอบรมวชาชพยงขาดศกยภาพและความคลองตวในการด าเนนงาน มความซ าซอนในการบรการ ค านงถงความพรอมของผจดมากกวาความตองการของตลาดแรงงานและผเรยน

13. การศกษาระดบอดมศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยยงจดไดไมมากความหลากหลาย ไมสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานทจ าเปนในการพฒนาประเทศ รวมทงการขาดแคลนก าลงคนทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรในบางสาขาวชา เชน ปรชญา

ภาษาศาสตร การอนรกษงานทางดานศลปะและวฒนธรรม การเพมโอกาสใหกบเยาวชนทยากจน ไดเขาเรยนระดบอดมศกษาในสดสวนทเพมขนเปนไปไดยาก เนองจากระบบการสอบคดเลอกยงเปนระบบแพคดออก

14. การศกษานอกระบบยงจดไดไมเพยงพอกบจ านวนประชากรและสภาพความเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคมทเกดขนอยางรวดเรว การเชอมโยงและเทยบโอนผลการเรยนระหวางการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยยงท าไดนอย ขาดการสงเสรม สนบสนนใหภาคเอกชน ชมชน ประชาชน และสถาบนทางสงคมในการจดการศกษานอกระบบเทาทควร

15. การศกษาตามอธยาศยในปจจบนยงไมสามารถสรางสงคมแหงภมปญญาการเรยนรได

เนองจากแหลงการเรยนรยงไมเพยงพอ และไมกระจายอยางทวถง กจการดานโทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศสวนใหญยงเปนบรการเชงพาณชย ใหขาวสารขอมล และความร เพอบนเทงและธรกจมากกวาการพฒนาการเรยนรของคนและสงคม

16. การน าเทคโนโลยสมยใหมมาใชเพอพฒนาคณภาพการเรยนการสอนและกระจายความร สสถานศกษา ชมชน และสงคมไทยยงท าไดไมมากเทาทควร อนเนองดวยปญหาดาน

25 งบประมาณ ขอจ ากดทางดานความร ความสามารถของครและบคลากรทเกยวของ และทส าคญอยางยงคอ ปญหาดานโครงสรางพนฐาน

17. มปญหาการขยายโครงสรางพนฐานดานสอทกประเภทไมครอบคลมทกพนทและกลมประชากรทวประเทศ การน าเสนอเนอหาสาระสวนใหญเปนการใหขาวสาร ขอมลเรองทวๆไป และมงเนนความบนเทงเปนหลก ขาดความรดานวชาการทเปนพนฐานส าคญ ทงทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคมศาสตร ทเออตอการเสรมปญญา แนวคด และการพฒนาศลธรรม คณธรรม และจรยธรรมของประชาชน

18. คณภาพการศกษาของไทยมมาตรฐานคอนขางต าเมอเปรยบเทยบคณภาพมาตรฐานการศกษาของอกหลายประเทศในระดบเดยวกน เดกและเยาวชนไทยยงไมไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพ ความสามารถทางวชาการโดยเฉพาะวชาวทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษา และคอมพวเตอร ยงไมไดมาตรฐาน ขาดการปลกฝงคณลกษณะทพงประสงค เชน การใฝรใฝเรยน การคด การวเคราะห และใชเหตผลในการแกปญหา ความมระเบยบวนย และความซอสตย เปนตน นอกจากนวธการสอนของครยงใชวธการบอกความรโดยยดวชาเปนทตง ไมยดผเรยนเปนทตง ไมสามารถท าใหผเรยนเผชญและแกปญหาในชวตจรงได

19. ความดอยคณภาพมเหตปจจยมาจากความบกพรองและความดอยคณภาพของปจจยการผลตดานคร หลกสตร วธการเรยนการสอน อปกรณและสอการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล ขาดระบบการประกนคณภาพและมาตรฐานการศกษา รวมทงขาดการมสวนรวมของชมชน และผปกครองของผเรยน

20. แมคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา จะเปนปจจยส าคญยงตอการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา แตวชาชพครไมไดรบการยอมรบเทาทควร สถานภาพและภาพลกษณของครตกต าในสายตาของสงคม อนเนองจากขาดการสงเสรมและพฒนาวชาชพครทมคณภาพทงดานการผลต การพฒนา การบรหารงานบคคล เงนเดอน คาตอบแทน การยกยองเชดชเกยรต และการดแลครใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานจรรยาบรรณวชาชพ

21. ขาดการสนบสนนและสงเสรมการผลตคร และพฒนาบคลากรทมความร ความเขาใจพฤตกรรมกลมเดกทมความตองการพเศษ เพอชวยพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ

22. พระภกษ สามเณร นกบวช และผน าศาสนา ยงไมไดรบการสงเสรม สนบสนน และพฒนาใหเปนผสอนและเผยแพรศาสนธรรมไดอยางถกตองเหมาะสม และกลมกลนกบวถชวตของ

แตละศาสนา ตลอดจนการด าเนนการกจกรรมดานศาสนายงคงเนนพธกรรมมากกวาการเนนดานหลกธรรม ทมงใหศาสนกชนไดเขาใจ และเขาถงแกนแทของศาสนาไดอยางแทจรง

23. กระบวนการเรยนการสอนวชาตางๆ ยงขาดการบรณาการระหวางความร ความเขาใจวชาสามญกบดานศลธรรม คณธรรม จรยธรรม การเรยนการสอนจงอยในลกษณะแยกออกจากวถชวตทแทจรงทมนษยพงเรยนรดวยระบบของความรคคณธรรม

24. ขาดเอกภาพดานนโยบายและมาตรฐานการศกษา มการรวมศนยอ านาจไวทสวนกลางเปนสวนใหญ สถานศกษาขาดความคลองตวในการบรหารจดการอยางอสระ ขาดการมสวนรวมจากประชาชน ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน และองคกรตางๆในสงคม

26

25. ขาดการระดมทรพยากรและการลงทนจากสวนตางๆ ของสงคมเทาทควรขาดการตดตาม ตรวจสอบการใชทรพยากรทางการศกษาเพอใหเกดประสทธสงสด

26. บทบาทของสถาบนและบคลากรทางศาสนา โดยเฉพาะพทธศาสนาถกลงบทบาทดานการศกษาลง สถาบนศาสนาซงเคยเปนพลงส าคญและแหลงการเรยนร การฝกอบรมของกลบตรกลธดาของศาสนกชนไดรบการยอมรบในฐานะทพงทางใจลดนอยลง

27. การเรยนการสอนวชาศาสนาในสถานศกษายงมปญหาในทางปฏบตหลายประการ คอ

ขาดความเอาใจใสจากผบรหารการศกษา ขาดครเฉพาะทาง คร คณาจารย พระภกษ และบคลากรศาสนาซงสวนใหญเปนผสอนยงขาดความรความเขาใจและวธการถายทอดศาสนธรรม และการเรยนการสอนดานศาสนา การเรยนการสอนศาสนาจงเปนเรองทเขาใจยากส าหรบผเรยน ตลอดจนขาดสอและอปกรณการเรยนการสอน การวดผลประเมนผลพฤตกรรมของผเรยน นอกจากนยงขาดความตอเนองการเรยนการสอนวชาศาสนาจากระดบการศกษาขนพนฐานสการศกษาระดบอดมศกษา

28. แมทรพยากรของสถาบนศาสนามเปนจ านวนมาก แตยงน ามาใชเพอการพฒนาคนและสงคมใหเกดความรคคณธรรมนอยเกนไป ยงคงเนนถาวรวตถมากกวาประโยชนเพอการพฒนาจตใจ

คณธรรม จรยธรรมของประชาชนอยางแทจรง 29. สงคมไทยตกอยในสงคมวตถนยมและบรโภคนยม ค านงถงประโยชนสวนตนมากกวา

สวนรวม ซงเปนสาเหตหนงทท าใหเกดวกฤตเศรษฐกจ ประกอบกบคนไทยจ านวนมากยงขาดความสามารถในการกลนกรอง และเลอกใชประโยชนจากวฒนธรรมตางชาตทหลากหลายซงเขามาพรอมกบเทคโนโลยสานสนเทศ และสอบนเทงตางๆ ไดอยางรเทาทน และมเหตผลน าไปสการครอบง าทางวฒนธรรมและเรงใหเกดพฤตกรรมบรโภคนยม สงผลใหวถชวตในสงคมไทยเปลยนแปลงอยางรวดเรว เกดปญหาศลธรรมเสอม และปญหาทางสงคมตางๆ ตามมา

30. ศลปะและประเพณแสดงเอกลกษณของชาตยงไมไดรบการสบสานอยางพอเพยงเพอความยงยน ใหทรงคณคาเปนความภาคภมใจของคนไทยทกคน

31. ภมปญญาทองถนและภมปญญาไทยรวมทงศลปะไทยททรงคณคาถกละเลยผทรง

ภมปญญาไมไดรบการดแลและยกยองจากสงคมใหอยอยางมเกยรตและศกดศร 32. การบรหารและการจดการดานศลปะและวฒนธรรมขาดประสทธภาพ ยงไมสามารถ

ดแลรกษาศลปะและวฒนธรรมใหทรงคณคาอยางเปนมาในอดต ในขณะเดยวกน การสรางสรรคและการพฒนาศลปะและวฒนธรรมไทยยงไมไดรบการพฒนาใหเกดผลส าเรจเทาทควร รวมทงศลปนยงไมไดรบการสงเสรม สนบสนนอยางเหมาะสมเพอใหก าลงใจในการสรางสรรคใหมผลงานทมคณคาตอไป

33. การจดการพลศกษาและการกฬาทผานมา ยงมปญหาทงในดานของโครงสรางและเนอหาของหลกสตร การบรหารจดการ สงอ านวยความสะดวกตางๆ รวมทงงบประมาณสนบสนน

ในสวนของสภาพปญหาการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตนน พบไดจากการศกษาของ เสรมศกด วศาลาภรณ (2552) ทไดศกษาสภาพปญหาการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตซงประกอบไปดวย จงหวดยะลา จงหวดปตตาน จงหวดนราธวาส จงหวดสตล และ 4 อ าเภอ จงหวดสงขลา คอ สะบายอย นาทว เทพา และ จะนะ ด าเนนการวจยโดยใชวธการแบบผสม ประกอบดวย

การศกษาและตรวจสอบเอกสารทเกยวของกบประเดนวจยการจดกลมสนทนา (Focus Group)

27 การสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) ผบรหารและผเกยวของกบการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตจ านวน 7 คน การส ารวจระดมความคดเหนโดยใชแบบสอบถาม และการน าเสนองานวจยฉบบรางในทประชมผเกยวของ และน าการวพากษ วจารณรายงานวจยจากผทรงคณวฒ 5 คน อยางไรกตามการวจยในครงนมขอจ ากดในการเกบขอมล สามารถสรปประเดนปญหาทส าคญได 9 ดาน ไดดงน

1. ดานความปลอดภย ปญหาดานความไมปลอดภยสงผลตอผลสมฤทธนกเรยนทงทางตรงและทางออมเนองจาก

ผเรยนมเวลาเรยนไมเตมเมดเตมหนวยเพราะตองปดโรงเรยนบอยครงและถงแมในชวงเปดเรยนเวลาในการจดการเรยนการสอนกนอยกวาปกตเพราะการเดนทางไป-กลบโรงเรยนของครอยในชวงเวลาประมาณ 09.30-14.30 นาฬกา ตามทหนวยความปลอดภยก าหนดใหเขา-ออกจากพนท ประกอบกบนกเรยนไมมโอกาสเรยนเสรมหรอเรยนเพมเตมไดเหมอนกบนกเรยนในพนทอนๆ สถานทเรยน ขาดความพรอม สอ อปกรณการเรยนการสอนมไมเพยงพอ ความรสกไมปลอดภยในชวตและทรพยสนท าใหครและบคลากรทางการศกษาขาดขวญและก าลงใจในการปฏบตงาน และท าใหครทมประสบการณสงๆ ขอยายออกนอกพนทครทบรรจใหมเขาไปเปนพนกงานราชการมประสบการณนอย ครทมขดความสามารถจากภมภาคอนๆ มความหวาดกลวไมกลาสมครเขาไปสอนในพนท การเดนทางเขาไปนเทศตดตาม ประเมนผลท าไดนอยมาก การทหนวยบรหารไมสามารถเขาถงโรงเรยนจงน ามาสผลกระทบทรนแรงทงในดานความมนคงและประสทธภาพของการจดการศกษา

2. ดานความไมเขาใจตรงกน ความไมเขาใจตรงกนระหวางภาครฐกบชมชนและสถาบนการศกษาเอกชนในพนทโดยฝาย

รฐมกมองโรงเรยนเอกชนในแงลบ ท าใหประเดนทจะสงเสรม สนบสนนไมไดอยบนพนฐานของความไววางใจซงกนและกน บางครงรฐบรหารดวยความระแวงมากกวาสงเสรม ในสวนของชมชนและทองถนบางครงแปลความเจตนารมณของรฐไมตรงสภาพ มองวาการด าเนนการของรฐมกมวาระ

ซอนเรน เชน การก าหนดใหมหลกสตรสองภาษามนยทจะท าใหภาษามลายถนหมดไปจากประเทศไทย และการเขาไปสนบสนนสงเสรมสถาบนการศกษาของทองถนเปนการเขาไปแทรกแซงการจดการศกษาโดยชมชน

3. ดานความเชอ คานยม ความเชอ คานยมตามวถชวตของมสลมในการเลาเรยนศาสนามอทธพลตอการด าเนนชวต

ของประชาชนของพนทในทกๆ ดาน รวมถงดานการศกษา ซงในทศนะของอสลาม มสลมทดจะตองเปนผทยดมนกบหลกค าสอนของอสลามเปนวถในการด าเนนชวตทถกตองและการรจกศาสนาควรจะตองผานกระบวนการศกษา ซงตองเปนการศกษาดานอสลามทมความเขมขน มคณภาพและเปนการศกษาจากสถาบนการศกษาทผเรยนสามารถด ารงชวตตามวถทางศาสนาไดอยางเครงครด ประกอบกบความเชอของผปกครองทวา เปนการไมสมควรหากสงบตรหลานเขาโรงเรยนของรฐซงมการจดการเรยนการสอนรวมกนระหวางนกเรยนชายและหญง มการจดกจกรรมทเปนวฒนธรรมของชาวพทธไมมวฒนธรรมองคกรทเปนมสลมจะกระทบตอความเชอทางศาสนาอสลาม ดวยสาเหตนผปกครองจงนยมสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ซงเปนจดเรมตนส าคญของการแบงแยกระหวางนกเรยนไทยพทธและนกเรยนไทยมสลม

28

4. ดานการก าหนดนโยบายและการน านโยบายไปสการปฏบต ตลอดเวลาทผานมานโยบายและแนวทางการแกไขปญหาในจงหวดชายแดนภาคใตถกผกไว

กบตวบคคล และมกจะเปลยนแปลงตามการโยกยายเปลยนแปลงของบคคลเหลาน และแนวทางการปฏบตงานไมชดเจนเทาทควร ความไมตอเนองของนโยบายท าใหผปฏบตสบสน และเมอมการน านโยบาย แผนงาน มาตรการไปสการปฏบตเพยงแตประเมนวาไดท าแลว แตขาดการวเคราะหประเมนถงสงทท าวามคณภาพ หรอเกดผลตามเปาหมายหรอไม

5. ดานความเหลอมล าระหวางครโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามกบโรงเรยนรฐ การสนบสนน สงเสรมครในพนทจงหวดชายแดนภาคใตซงสอนในพนทเสยงภยและสอน

นกเรยนไทยเชนเดยวกน มความเหลอมล ากนระหวางครในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามกบครในโรงเรยนของรฐ ทงในดานเงนเดอน สวสดการ คาตอบแทน การพฒนาตนเอง โดยครในโรงเรยนเอกชนศาสนาอสลามสวนใหญไดรบเงนเดอนไมตรงตามวฒ ไมไดรบเงนวทยฐานะและเงนคาเสยงภย

6. ดานการจดการศกษาระดบอดมศกษา ในจงหวดชายแดนภาคใตมสถาบนอดมศกษาอยในทกจงหวด ซงหากพจารณาจากจ านวน

สถาบนอดมศกษาในพนทนาจะเพยงพอ แตยงขาดโปรแกรมหรอหลกสตรทสนองตอความตองการของผเรยน จงมนกเรยนในพนทจ านวนไมนอยทไปเรยนตอในตางพนทหรอตางประเทศ โดยเฉพาะคณะหรอสาขาเกยวกบอสลามศกษาดานตางๆ ยงใหบรการไมเพยงพอกบนกเรยนทปหนงๆ จบดานศาสนามากกวาจ านวนทรบได นกเรยนทจบสายศาสนาจงไมมทเรยนตอในสถาบนอดมศกษาอสลามในประเทศเนองจากมทนงไมเพยงพอ อกทงคณภาพดานอสลามศกษายงอาจไมคอยไดรบการยอมรบจากชมชนเพยงพอนอกจากนยงมอปสรรคเรองการขาดคร อาจารยทมความรความสามารถในการสอนเนองจากปญหาดานความปลอดภยและนกเรยนทสอบเขาเรยนตอในสถาบนอดมศกษาไดม พนฐานความรวชาสามญไมเพยงพอจะศกษาในระดบอดมศกษาอยางมนใจ

7. ดานการแบงแยกของนกเรยนชาวไทยพทธและชาวไทยมสลม การจดการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตในระดบกอนประถมศกษาและระดบ

ประถมศกษาเปนชวงทนกเรยนไทยมสลมสวนมากเรยนในโรงเรยนประถมศกษาของรฐบาล ซงถอเปนชวงเวลาทนกเรยนไทยพทธและนกเรยนไทยมสลมมโอกาสเรยนรรวมกนในโรงเรยน แตเมอถงระดบมธยมศกษาในขณะทนกเรยนไทยพทธเรยนตอในระดบมธยมศกษาในโรงเร ยนของรฐหรอโรงเรยนเอกชนทวไป นกเรยนไทยมสลมสวนใหญจะยายไปเรยนทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเนองจากมการเรยนการสอนวชาศาสนาทเขมขนกวา สงผลใหเดกนกเรยนทงสองกลมเรมแยกออกจากกนและอาจแยกจากกนอยางสนเชงในทสดเมอถงระดบอดมศกษาเมอนกเรยนไทยมสลมเลอกเรยนในสถาบนอดมศกษาอสลามทมในประเทศ สวนนกเรยนไทยพทธเลอกเรยนในสถาบนอดมศกษาทวไปทมอยหลากหลายทงในและตางพนท

8. ดานการขาดหนวยงานบรหารจดการศกษาโรงเรยนเอกชนโดยตรงในพนท การมอบอ านาจใหเขตพนทสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาโรงเรยนเอกชนในพนท ตาม

ค าสงส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ท 7/2551 เรองมอบอ านาจใหผอ านวยการของส านกงานเขตพนทการศกษา เจตนาเพอใหการปฏบตราชการของส านกงานเขตพนทการศกษาเกยวกบโรงเรยนเอกชนในเขตพนทการศกษาเปนไปอยางตอเนอง และสงเสรมสนบสนนการจด

29 การศกษาโรงเรยนเอกชนอยางมคณภาพและสอดคลองกบหลกการกระจายอ านาจ จงมอบอ านาจใหผอ านวยการส านกเขตพนทการศกษาทกเขต ยกเวนผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาในกรงเทพมหานครปฏบตหนาทผอนญาตตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ.2550 และมอ านาจหนาทตามทกฎหมายก าหนด สภาพการด าเนนการตามค าสงดงกลาว ส านกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ไดก าหนดใหมบคลากรในกลมการศกษาเอกชน แตละเขตพนทการศกษาเขตละ 5 คน แตมจ านวนผปฏบตงานจรงยงไมเพยงพอ และการฝากภาระการสนบสนน สงเสรมโรงเรยนเอกชนใหเขตพนทการศกษาชวยดแล อาจไมเหมาะสมส าหรบบรบทพนทจงหวดชายแดนภาคใตเพราะลกษณะของโรงเรยนเอกชนในพนทจ งหวดชายแดนภาคใตมความหลากหลาย และสวนใหญเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามและมจ านวนคอนขางมากกวาพนทอนๆ ประกอบกบส านกงานเขตพนทการศกษาในพนทเองมภาระงานมาก และกมบคลากรในกลม ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ไมเพยงพอในการดแลโรงเรยนเอกชน ถงแมส านกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ก าหนดใหมอตราก าลงบคลากร ในกลม ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน แตละเขตพนทการศกษาเขตละ 5 คน แตสวนใหญมประมาณ 3 คนและบางเขตพนทเชน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานยะลา เขต 3 ไมมบคลากรในกลมดงกลาวเลย ท าใหการดแลโรงเรยนเอกชนซงมอยเปนจ านวนมากในพนท และสวนใหญเปนโรงเรยนขนาดใหญไมสามารถท าไดอยางทวถง

9. ดานการประเมนโดยใชมาตรฐานเดยว การประเมนตางๆ ของรฐใชมาตรฐานเดยวกนทงประเทศกอใหเกดปญหาเพราะบรบท

ตางกน การประเมนในบรบททแตกตางควรใชวธการทแตกตาง ควรมเกณฑสวนกลางและเกณฑส าหรบแตละบรบทตามความเหมาะสม โดยเฉพาะในบรบทชายแดนภาคใตซงประชาชนมากกวา รอยละ 80 นบถอศาสนาอสลามและมวถชวตแบบมสลม การใชชวตในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามนกเรยนกมวถชวตแบบมสลม เกณฑบางอยางทใชประเมนจงไมมความเหมาะสม อกทงโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมาตรา 15(1) สวนใหญยงขาดความพรอม ผบรหารโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามสวนใหญยงไมจบปรญญาตรและสวนใหญขาดความรเรองการบรหารจดการ ประกอบกบรฐบาลยนมอเขาไปชวยสนบสนนสงเสรมไดไมกป โรงเรยนเพงตนตวไดไมกปกให สมศ. เขามาประเมนโดยใชเกณฑเดยวกนกบโรงเรยนอนๆ ทไดรบการสงเสรมพฒนามาอยางตอเนอง นอกจากนน บรรจง ฟารงสาง (2550) ศกษานโยบายของรฐเกยวกบการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2540 – 2550 พบวา 1) ปจจยทมผลตอนโยบายการศกษาของรฐในจงหวดชายแดนภาคใตทสงผลตอการก าหนดนโยบายการศกษา คอ ปจจยดานประวตศาสตร ปจจยดานความมนคง ปจจยดานการศาสนา และวฒนธรรม และปจจยดานการบรหารราชการ ดงนนการจดการศกษาเพอน าไปสแนวทางการปฏบตการศกษาตองค านงปจจยพนฐานดงกลาวจงจะสอดคลองกบการด าเนนการศกษาในพนทอยางสมฤทธผลไดในอนาคต 2) ดานนโยบายการศกษาของรฐบาลทมตอสงคมทองถนภาคใตในลกษณะการจดการศกษาเพอชมชนภาคใต พบวา การจดการศกษาทผานมารฐเนนการจดการศกษาจากนโยบายของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตทงฉบบ พ.ศ. 2542-2545 นบเปนนโยบายทมงหวงการสงเสรมโอกาสทางการศกษาแกประชาชนทงระดบทองถนและระดบประเทศ ส าหรบพนทชายแดนภาคใตไดมการสรางยทธศาสตรการศกษาทเปนไปตามแนวพระราชบญญต

30 ดงกลาว และควรน ามาสรางนโยบายทเหมาะสมกบสภาวการณในทองถนใหมากยงขน 3) ดานผลทางนโยบายการศกษาของรฐบาล พบวา รฐไดประสบผลส าเรจสวนหนงคอ ดานการขยายโอกาสทางการศกษาแตยงตองสรางกรอบการด าเนนการใหเขากบสภาวการณทองถน รวมทงการปรบปรงประสทธภาพระบบการบรหารการศกษา หลกสตรการศกษาและการพฒนาบคลากรทนบวาเปนยทธศาสตรส าคญในการจดการศกษาชายแดนภาคใตใหชดเจนมากขน และ 4) ดานประมวล แนวทางการจดการศกษาภาคนโยบายส าหรบพนทจงหวดชายแดนภาคใตในปจจบนและอนาคต พบวา รฐควรมนโยบายการสรางยทธศาสตรใหมทสามารถพฒนาการศกษาทองถนในลกษณะทเหมาะสมกบบรบทสงคมวฒนธรรมเพอใหเกดการพฒนาทกมตของสงคม เศรษฐกจ การเมอง บนพนฐานสนตวธ การเรยนรเพอเขาใจการด ารงอยของประชาคมทงระดบทองถน ระดบประเทศ และมมตของการด ารงอยในสงคมนานาชาตไดอยางสนต

จากผลการศกษาดงกลาวขางตนจะเหนไดวานโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตยงตองเนนใหมการกระจายอ านาจและสอดคลองกบบรบทของความหลากหลายในทองถน

ดงนนจงมการศกษาถงรปแบบการศกษาตางๆทสามารถน ามาปรบใชในการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ซงจะขอเสนอตามล าดบตอไป

สาธต อภยโรจน (2550 : บทคดยอ) ศกษาการจดท าแผนปฏบตการพฒนาเดกและเยาวชนระดบจงหวดในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) : กรณศกษา 5 จงหวดชายแดนภาคใต พบวาจงหวดชายแดนภาคใต ซงประกอบดวยจงหวดสงขลา สตล

ยะลา ปตตาน และนราธวาส ไดมตเปนเอกฉนทในการประชมปฏบตการจดท าแผนพฒนาเดกและเยาวชน โดยก าหนดใหมการเพมเตมจากแผนปฏบตการหลก ซงมยทธศาสตรการพฒนาเดกและเยาวชนอย 7 ยทธศาสตร

1. ยทธศาสตรสงเสรมและพฒนาศกยภาพ 2. ยทธศาสตรพฒนาทกษะชวตเดกและเยาวชนเพอสรางภมคมกนทางสงคม 3. ยทธศาสตรปกปองและคมครองพทกษสทธเดกและเยาวชน 4. ยทธศาสตรสงเสรมการยกระดบเดกและเยาวชนเพอกาวสระดบสากล 5. ยทธศาสตรการมสวนรวมพฒนาสงคมของเดกและเยาวชน 6. ยทธศาสตรสงเสรมใหเยาวชนด ารงชวตอยในสงคมอยางพงพาตนเอง 7. ยทธศาสตรพฒนาองคความร และสงเสรมงานวจยดานเดกและเยาวชน ซงหนวยงานทเกยวของไดจดกจกรรมและโครงการทสอดคลองกบแผนยทธศาสตรดงกลาว

ปรากฏในแผนปฏบตการหลก พ.ศ. 2548 – 2550 ตามนโยบายเยาวชนแหงชาต พ.ศ. 2545 และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว พ.ศ. 2545 – 2554 ซงทกจงหวดไดใชเปนแนวทางในการพฒนาเดกและเยาวชน

31 2. ระบบการจดการศกษาตลอดชวต

2.1 แนวคดเกยวกบการศกษาตลอดชวต การศกษาตลอดชวต หมายถง การจดกระบวนการทางการศกษา เพอใหเกดการเรยนร

ตลอดชวต เปนการจดการการศกษาในรปแบบของการศกษาในระบบโรงเรยน (Formal Education) การศกษานอกระบบ (Non - Formal Education) และการศกษาตามอธยาศย (Informal Education) โดยมงผเรยนเกดแรงจงใจทจะเรยนรดวยตนเอง (สบคนเมอ 6 เมษายน 2559, จาก

www.kruinter.com / file/62820150822224256.(kruinter.com).pdf). ชยยศ อมสวรรณ (2552) กลาว สถานทตางๆ รอบๆ ตวเราเปนสถานททจะใหความรแกเรา

ไดตลอดเวลา เปนแหลงทมความรอยางมหาศาล อยทวาเรามโอกาสไดเขาสสถานททจะใหเราไดเรยนรอยางไร แหลงการเรยนรตลอดชวตเปนแหลงทบคคลสามารถเรยนรไดตามความสนใจ ตามศกยภาพและโอกาส ตามความสามารถ

กลดา ทศนพทกษ (2554) กลาววา การเรยนรตลอดชวตเปนพฤตกรรมของผเรยนในการพฒนาตนเองทจะเรยนร รบความร และสามารถเรยนรไดสงสด ไดตลอดเวลา และทกสถานท ดวยความตงใจและไมตงใจในทกแหลงการเรยนทงจากโรงเรยน บคคล ครอบครว หรอหนวยงานอนๆ และสงแวดลอมรอบตว

การศกษาตลอดชวตเปนแนวคดทไดรบการยอมรบอยางกวางขวางในวงการศกษาในปจจบน แนวคดการศกษาตลอดชวตมใชเรองใหม แตมมานานแลวในคมภรอลกรอานมค าสอนวา

บคคลพงเรยนรตงแตในเปลถงหลมฝงศพ (From cradle to grave) หรอจากครรภมารดาถงสสาน

(From womb to tomb) คอมนศ (Comenius) นกศกษาในสมยนนไดพดถงรายละเอยดของกระบวนการศกษาตลอดชวตวาควรจดใหมโรงเรยน ส าหรบทกคน กลาวคอ โรงเรยนส าหรบทารก

แรกเกด เดกกอนวยเรยน เดกเยาวชนวยเรยน คนหนมสาว และคนชราในชวง 60 กวาปทผานมาน ไดมการเผยแพรเรองเหลานเปนภาษาองกฤษ และเพมความสนใจไปสทวโลก ในการประชมระหวางชาตวาดวยเรองการศกษาผใหญ (World Conference on Adult Education) ทจดโดย UNESCO

ทกรงมอนตรอล ประเทศแคนาดา ค.ศ. 1960 ทกรงโตเกยว ประเทศญปน ค.ศ. 1972 และกรงไนโรบ ค.ศ. 1986 ไดพฒนาแนวคดการศกษาตลอดชวต อนมสาระส าคญดงน

1. มนษยแสวงหาความร และพฒนาตนเองอยตลอดเวลา เพราะมนษยเราเรยนรจากธรรมชาต สงแวดลอม และสงคม เชน การท ามาหากน กานเลน การพกผอน การเขารวมพธกรรม และการสมาคม เปนตน

2. การศกษาทแทจรงไมไดจ ากดแตเพยงในโรงเรยน แตครอบคลมถงการศกษานอกโรงเรยน การศกษาตามอธยาศย การศกษาเกดไดตามโอกาสจงไมมวนสนสด

3. การศกษาตลอดชวตเปดโอกาสใหคนทวไปไดรบการศกษา เพราะสามารถเลอกเรยนตามรปแบบทตนตองการ ยดหยนไดตามโอกาสทกคนสามารถเรยนรไดจากทกแหงตามโอกาสจะอ านวย

ฉะนนมนษยจงมโอกาสจะพฒนาชวตใหสมบรณยงขน โดยการศกษาอยางไมมจดจบไปตลอดชวต หลกการของการศกษาตลอดชวต (สมาล สงขศร. 2544 : 43-54)

1. การศกษาเปนสงจ าเปนส าหรบชวตมนษย 2. บคคลมความสามารถทจะเรยนรตลอดชวต

http://www.kruinter.com/

32

3. การศกษาไมไดสนสดลงเมอบคคลจบจากโรงเรยนหรอสถาบนการศกษา 4. การศกษาตลอดชวตเปนภาพรวมของการศกษาทงหมด 5. การศกษาตลอดชวตเปนการศกษาทมการผสมผสานกนทงในแนวตงและแนวนอน 6. การศกษาตลอดชวตเนนความเทาเทยมกนของโอกาสทางการศกษา 7. การศกษาตลอดชวตควรมความยดหยนและหลากหลาย 8. การศกษาควรมความเปนประชาธปไตยหรอใหอสระแกผเรยน 9. สรางแรงจงใจในการเรยนร 10. ใหเครองมอในการแสวงหาความร 11. ใหศกษาเรยนรเรองของชวตและสภาพปญหาทตองเผชญในชวตจรง 12. บานเปนจดเรมตนของการศกษาตลอดชวต 13. ชมชนมบทบาทส าคญ 14. ตองอาศยสวนรวมของทกฝาย 15. การศกษาตลอดชวตเนนการจดการศกษาเพอใหบคคลพงตนเองได

รปแบบการเรยนรตลอดชวตทกลาวมาขางตนมความสอดคลองกบงานวจยของมานตย ซาชโย (2555 : 293 -294) ไดศกษารปแบบการเรยนรตลอดชวตของคนหลายวยในศนยตมโฮม

ลกหลานบานเหลาลง พบวา 1. การเรยนรในเรองภาษา ศลปะ เพอขดเกลาจตใจ อาชพเพอการด ารงชพของสมาชก โดยการปรบแนวคด สาธตเรยนรชมชนอนๆ น ามาปฏบตตอยอด 2. การคนหาความถนด โดยการเรยนรสงเดมเสรมสรางสงใหม 3. การสรางเครอขาย โดยพฒนาตอยอดความรใหมการเรยนรอยางตอเนอง 4. การปลกฝง โดยการเรยนรพนฐานวถชมชน บนความพอเพยง สดารตน จาภาชยากานต เรอนสวรรณ และจ าเนยร พลหาญ (2556 : 91-94) ศกษาแนวการจดการศกษาตลอดชวตของชมชนส าหรบผสงอายต าบลหนองฮ อ าเภอหนองฮ จงหวดรอยเอด พบวาสภาพการจดการศกษาตลอดชวตของชมชนส าหรบผสงอาย ดานสขภาพ ดานสขภาพจต ดานเศรษฐกจ ดานสงคมมความตองการการจดการศกษาทง 4 ดาน และรปแบบการจดการศกษาตลอดชวตตามความตองการของผสงอาย ผสงอายสวนใหญตองการวธการจดการศกษาในรปแบบของการฝกอบรม โดยผทรงคณวฒทมความเชยวชาญในเรองนน ๆ

นอกจากนนระบบการศกษาไทยยงจดเปนระบบการศกษา ไดทง 3 รปแบบ และใหมการเทยบโอนการเรยนรทง 3 รปแบบ โดยบญญตการศกษาตามมาตรา 15 กลาววา การจดระบบการศกษามสามรปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ การศกษาตามอธยาศย

2.2 การจดการศกษาในระบบ เปนการศกษาทก าหนดจดมงหมาย วธการศกษา หลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวด

และการประเมนผล ซงเปนเงอนไขของการส าเรจการศกษา การศกษาในระบบ (Formal Education) คอ การศกษาทก าหนดจดมงหมาย วธการศกษา

หลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวดและการประเมนผล ซงเปนเงอนไขของการส าเรจการศกษาทแนนอน ทส าคญในการด าเนนกจกรรมทางการศกษานน เกดขนทงทหองเรยน รวมถงการเรยนรนอกหองเรยน อาท ทบาน หรอการเรยนรบนเครอขายอนเตอรเนต โดยยดเอาหองเรยนเปนฐานกลางใน

33 การจดการศกษาเรยนร (สบคาเมอวนท15 กนยายน2558, จาก http://mediathailand. blogspot.com/2012/05/blog-post_3505.html).

การศกษาในระบบมสามระดบ คอ การศกษาระดบปฐมวย การศกษาขนพนฐานและการศกษาระดบอดมศกษา

2.2.1 การศกษาระดบปฐมวยหรอกอนการศกษาขนพนฐานรฐไดสนบสนนใหมการจดการศกษาระดบปฐมวย โดยกระทรวงศกษาธการมนโยบายใหพฒนาการศกษาระดบปฐมวยอยางจรงจง เมอ พ.ศ. 2536 ซงขณะนนเรยกตามแผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 วาการศกษา

ระดบกอนประถมศกษา เพอใหการศกษาระดบนมมาตรฐานเดยวกน กระทรวงศกษาธการจงไดมอบหมายใหกรมวชาการ จดท าแนวการจดประสบการณและพฒนาเปนหลกสตร กอนประถมศกษา

พทธศกราช 2540 และประกาศใหโรงเรยนและศนยพฒนาเดกระดบกอนประถมศกษาทวประเทศใชตงแตปการศกษา 2541 เปนตนไป

ตอมาในป พ.ศ. 2544 กระทรวงศกษาธการไดแตงตงคณะกรรมการพฒนาหลกสตรระดบกอนประถมศกษาขน เพอพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงของสงคม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544

คณะกรรมการชดดงกลาว ไดประชมพจารณาหลกสตรกอนประถมศกษา พทธศกราช 2540 ไดรางหลกสตรกอนประถมศกษาฉบบปรบปรงและน าเสนอเขาทประชมรบฟงความคดเหน ซงผเขาประชมทงภาครฐและภาคเอกชน ประชาชนทวไป ตลอดจนพอแมและผปกครอง มตทประชมไดเปลยนชอหลกสตรกอนประถมศกษาเปนหลดสตรการศกษาปฐมวย เพอใหสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

หลกสตรการศกษาปฐมวยไดมการประชมพจารณาปรบปรงอยางตอเนองใหหลกสตรมความสมบรณทสด ทงนดวยความรวมมอจากคณะกรรมการพฒนาหลกสตรระดบกอนประถมศกษาและคณะกรรมการพฒนาหลกสตรการศกษาปฐมวย ซงประกอบดวย ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ

ผบรหาร นกวชาการศกษา ศกษานเทศก ครและผเกยวของจากหนวยงานตางๆ จนไดหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช พ.ศ. 2546

หลกสตรการศกษาปฐมวยส าหรบเดกอาย 3 - 5 ป มงใหเดกมพฒนาการดานรางกาย

อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความแตกตางระหวางบคคล

จงก าหนดจดหมายถอเปนมาตรฐานคณลกษณะทพงประสงค ดงน - รางกายเจรญเตบโตตามวย และมสขนสยทด - กลามเนอใหญและกลามเนอเลกแขงแรง ใชไดอยางคลองแคลวและประสานสมพนธกน มสขภาพจตด และมความสข

- มคณธรรม จรยธรรม และมจตใจทดงาม - ชนชมและแสดงออกทางศลปะ ดนตร การเคลอนไหวและรกการออกก าลงกาย - ชวยเหลอตนเองไดเหมาะสมกบวย - รกธรรมชาต สงแวดลอม วฒนธรรม และความเปนไทย - อยรวมกบผอนไดอยางมความสขและปฏบตตนเปนสมาชกทดของสงคมในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

http://mediathailand.blogspot.com/2012/05/blog-post_3505.html

34

- ใชภาษาสอสารไดอยางเหมาะสมกบวย - มความสามารถในการคดและการแกปญหาไดเหมาะสมกบวย - มจนตนาการและความคดสรางสรรค - มเจตคตทดตอการเรยนร และทกษะในการแสวงหาความร

สงทตองค านงถงในการพฒนาทกษะอกประการ คอ วชาภาษาไทยทเปนภาษาพนฐาน

สวนใหญไมไดใชภาษาไทยในการด าเนนชวต โดยเฉพาะในจงหวดชายแดนภาคใตยงมผอานไมออกเขยนไมได รวมทงไมสามารถพดภาษาไทยไดเปนจ านวนมาก วชาภาษาไทยเปนวชาในกลมทกษะ

ทตองใชเวลาในการฝกฝนเปนเวลานาน ความสามารถดานการใชภาษาไทย สงผลตอความสามารถในการเรยนรในกลมสาระอนๆ

ภายใตขอจ ากดและปจจยตางๆ ทสงผลตอการจดการเรยนการสอนภาษาไทยของโรงเรยนแนวคดการจดการความร (Knowledge management) จงเปนแนวทางหนงทจะน ามาใชในการบรหารจดการศกษาใหมคณภาพสงขน การจดการเรยนเปนเครองมอผอนแรงในการเรยนรและพฒนางานจากการรวมหมพลงทแตกตางและหลากหลาย สรางความสมพนธในหม ผปฏบตงาน จากการศกษาการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนภาษาไทยเพอพฒนาความสามารถในการ

อานออกเขยนไดของนกเรยนของสถานศกษาขนพนฐานของ เรชา ชสวรรณ และคณะ (2550) พบวา

การพฒนาความสามารถในการอานออกเขยนไดของนกเรยน น าแนวคดในการจดการความรมาเปนเครองมอ เพอสรางและพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนภาษาไทยทสามารถพฒนาความสามารถในการอานออกเขยนไดของนกเรยน ซงจะสงผลตอการเรยนรของนกเรยนและคณภาพการศกษาของสถานศกษาโดยภาพรวม

รปแบบการจดการเรยนการสอนภาษาไทย รปแบบการจดการเรยนการสอนภาษาไทย มองคประกอบทมความสมพนธกนอยางเปน

ระบบและสงผลตอกน 3 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานพฤตกรรมการสอนของคร และดานรปแบบการสอนภาษาไทย คอ รปแบบการใชกระบวนการทางภาษา รปแบบทใชวรรณกรรมน าภาษา

และรปแบบทใชการเชอมโยงภาษาระหวางภาษาทองถน โดยใชสอภาพ เรองราว สถานการณจรง และค าทใกลนกเรยน

2.2.2 การศกษาขนพนฐาน มงพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด มปญญา

มความสขและความเปนไทย มศกยภาพในการศกษาตอและประกอบอาชพ จงก าหนดจดมงหมาย ถอเปนมาตรฐานการเรยนรใหผเรยนเกดคณลกษณะอนพงประสงค ดงตอไปน

1. เหนคณคาของตนเอง มวนยในตนเอง ปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ มคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

2. มความคดสรางสรรค ใฝร ใฝเรยน รกการอาน รกการเขยน และรกการคนควา 3. มความรอนเปนสากล รเทาทนการเปลยนแปลงและความเจรญกาวหนาทาง

วชาการ มทกษะและศกยภาพในการจดการ การสอสาร และการใชเทคโนโลย ปรบวธคด วธการท างานไดเหมาะสมกบสถานการณ

4. มทกษะและกระบวนการ โดยเฉพาะทางคณตศาสตร วทยาศาสตรและทกษะ

การคด การสรางปญญา และทกษะในการด าเนนชวต

35

5. รกการออกก าลงกาย ดแลตนเอง ใหมสขภาพและบคลกภาพทด 6. มประสทธภาพในการผลตและการบรโภค มคานยมเปนผผลตมากกวาผบรโภค 7. เขาใจในประวตศาสตรของชาตไทย ภมใจในความเปนไทย เปนพลเมองด ยดมน

ในวถชวตและการปกครองระบบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 8. มจตส านกในการอนรกษภาษาไทย ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ กฬา ภมปญญา

ไทย ทรพยากรธรรมชาตและพฒนาสงแวดลอม 9. รกประเทศชาตและทองถน มงท าประโยชนและสรางสงทดงาม 10. การศกษาระดบประถมศกษา โดยปกตใชเวลาเรยน 6 ป 11. การศกษาระดบมธยมศกษา แบงเปนสองระดบ ดงน - การศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน โดยปกตใชเวลาเรยน 3 ป - การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย โดยปกตใชเวลาเรยน 3 ป แบงเปน

สองประเภท ดงน 1. ประเภทสามญศกษา เปนการจดการศกษาเพอเปนพนฐานในการศกษาตอใน

ระดบอดมศกษา 2. ประเภทอาชวศกษา เปนการจดการศกษาเพอพฒนาความรและทกษะในการประกอบ

อาชพ หรอ ศกษาตอในระดบอาชพชนสงตอไป จากงานวจยของมสลฮะฮ สหลง อลสรา ชมชน และธรพงศ แกนอนทร (2557 : 865 - 867)

ศกษาสภาพการจดการเรยนรโรงเรยนเอกชนระดบประถมศกษาสงกดส านกงานการศกษาเอกชน

อ าเภอเมอง จงหวดยะลา พบวา หลกสตรมความสอดคลองกบความตองการของชมชน ใหนกเรยน

ไดท ากจกรรมทสรางเสรมคณธรรม จรยธรรม อกทงใหผปกครอง สถานศกษาและชมชนมสวนรวมในการจดการและการพฒนาการศกษา การจดสรรงบประมาณเพอผลตสอการเรยนร การจดมมหนงสอ

แหลงคนควาใหผเรยนไดอยางทงถง การจดอบรมหรอใหค าแนะน าแกครเกยวกบการวดและประเมนผลตามสภาพจรง การสนบสนนและสงเสรมใหครแกปญหาดานพฤตกรรมและการเรยนของผเรยนดวยการท าวจยในชนเรยน นนทพล วทยานนท (2555 : 161 - 164) ศกษารปแบบการจดการศกษาในสถานศกษาขนพนฐานเพอสนตสขในจงหวดชายแดนภาคใต พบวา รปแบบการจดการบรหารงานวชาการ รปแบบการจดการดานบรหารงานบคคล รปแบบการจดการดานงานดานงบประมาณ และงานบรหารงานทวไป

2.2.3 การศกษาระดบอดมศกษา มงตอบสนองผเรยนในวยเรยน วยท างาน และวยสงอาย เพอรองรบการเรยนรตลอดชวตและสามารถปรบตวส าหรบงาน ทเกดขนตลอดชวต

มคณธรรม มความรบผดชอบน าไปสการพฒนาประเทศในกระแสโลกาภวฒนได ในขณะทอดมศกษาไทยนนควรมศกยภาพในการสรางความร และนวตกรรม เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ บนพนฐานของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และการแขงในระดบสากล สนบสนนการพฒนาทยงยนของทองถนไทย โดยใชกลไกธรรมาภบาลเครอขายอดมศกษา บนพนฐานของเสรภาพทางวชาการ ความหลากหลายและเอกภาพเชงระบบ

การศกษาระดบอดมศกษาแบงเปนสองระดบ คอ ระดบต ากวาปรญญาและระดบปรญญา การใชค าวา “อดมศกษา” แทนค าวา “การศกษาระดบมหาวทยาลย” กเพอจะใหครอบคลม

36 การศกษาในระดบประกาศนยบตรหรออนปรญญา ทเรยนภายหลงทจบการศกษาขนพนฐาน

(อบดลสโก ดนอะ. 2555)

วตถประสงคของการศกษาในระบบ 1. ถายทอดหรอปลกฝง เนอหา ความร ความเขาใจทเหมาะสมเพอใหผไดรบการศกษา

วางตวไดเหมาะสมในสงคม และมความสามารถประกอบอาชพตามความถนด ความสนใจ หรอตามโอกาสของแตละบคคล

2. เตรยมเดกกอนวยเรยน ใหมความพรอมในการเรยนรและจดใหเดกในวยเรยน ไดรบการศกษาเพอเรยนร และพฒนาตนเองตอเนองเพอใหมพฒนาการทงทางรางกาย เชาวนปญญา ความสนใจทเหมาะสมมความพรอมในการศกษาระดบสงขนไป

3. เพอพฒนาเดกในวยเรยนทกระดบใหไดรบการศกษา เพอประโยชนส าหรบการเตรยมตวระดบพนฐาน และเพอมความร ความสามารถในการประกอบอาชพการงานตอไป

4. ตอบสนองความตองการทางการศกษาระดบสงในเชงคณภาพ มงสงเสรมใหประชาชนมโอกาสไดพฒนาความรความสามารถเฉพาะดาน เพอประโยชนในการประกอบอาชพ ซงอาจด าเนนการโดยสถาบนอดมศกษา ทเนนการวเคราะห วจยระดบสง มงคดคนเนอหาสาระทแปลกใหมจากเดม นอกจากนยงรวมถงการฝกอบรมเฉพาะทางเชน ดานการเกษตร การอตสาหกรรม

วทยาศาสตรสขภาพ เปนตน 5. พฒนาศกยภาพของบคคลเตมความสามารถและตอบสนองวสยทศนในการพฒนา

ประเทศ เนนพฒนากลมเปาหมายในลกษณะบรณาการ คอ มความสมบรณครบถวนทกดาน ทงทางรางกาย สตปญญาคณธรรม ความคด ความส านก ความรบผดชอบ ฯลฯ ซงตามปกตเปนหนาทของสถานศกษา และอาจจดเสรมเตมในลกษณะฝกอบรมเฉพาะหรอแทรกในกจกรรมการเรยนการสอนปกต

เปาหมายของการจดการศกษาในระบบ 1. เดกกอนวยเรยน เปนการจดกจกรรมในลกษณะการเตรยมความพรอมเพอสงเสรมทง

4 ดาน คอ ดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา ไดแก กจกรรมการเคลอนไหวตามจงหวะ

กจกรรมสรางสรรคกจกรรมกลางแจง กจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมเกมการศกษาเปนตน 2. บคคลในวยเรยน เปนการจดการศกษาใหกบกลมเปาหมาย ดงตอไปน

2.1 การศกษาขนพนฐาน ซงไดแก การจดการศกษาในระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา การศกษาขนพนฐานนน มกใชเวลาประมาณสบสองป เปนสวนใหญ ในชวงปลายของการศกษาเยาวชนทสนใจสายอาชพ แทนทจะศกษาสายสามญ กอาจเลอกเขาเรยนในสถานศกษา

สายอาชพได ซงไดแก โรงเรยนอาชวศกษา ประเภทตาง ๆ 2.2 การศกษาระดบอดมศกษา เมอส าเรจการศกษาขนพนฐาน ผเรยนทมงศกษาตอ

กอาจเขาศกษาในสถาบนอดมศกษา ซงรวมสถาบนอดมศกษาสายอาชพต ากวาปรญญาดวย

37

องคประกอบของการจดการศกษาในระบบ 1. สาระเนอหาในการศกษา การจดการศกษาในระบบ จะจดท าหลกสตรเปนตวก าหนด

เนอหาสาระหลกสตรในหลกสตรกลางแตละระดบ ขณะเดยวกนกเปดโอกาสใหสถานศกษาแตละแหงสามารถจดเนอหาสาระทเหมาะสมกบทองถนไดดวย โดยมเนอหาสาระททนสมย ทนตอเหตการณ

เหมาะสมกบความตองการของผเรยน และสอดคลองกบวตถประสงคของการจดการศกษา ทงนตองทบทวนเนอหาสาระ เพอปรบแกไขใหถกตองทนสมย และใหขอมลทถกตองแกผเรยน

2. คร ครผสอน หรอผใหการเรยนร ผถายทอดเนอหาสาระ ไดแก คร และอาจารย ซงถอเปนผประกอบอาชพชนสง บคคลเหลานตองไดรบการอบรมทงในดานเนอหา และวธการถายทอด

เพอใหสามารถถายทอดความร และสาระวชาทเปนประโยชนตอผเรยนไดอยางมประสทธภาพ 3. สอและอปกรณส าหรบการศกษา เชน อาคารสถานท โตะเกาอ กระดานเขยน หนงสอ

แบบเรยน สมด ดนสอ ตลอดทงอปกรณททนสมยทมราคาแพงทงหลาย เชน อปกรณในหองปฏบตการทางวทยาศาสตร เครองคอมพวเตอร เปนตน สอและอปกรณเหลานเปนสวนประกอบทจ าเปนส าหรบการจดการศกษา

4. รปแบบวธการเรยนการสอน การศกษาในระบบยคปฏรปการศกษา เนนความส าคญทตวผเรยน รปแบบวธการเรยนการสอนใหมแตกตางไปจากเดม ซงมกระบวนการเรยนการสอนทหลากหลาย เชน การระดมความคด การจดกจกรรมการเรยนการสอน การน าชมนอกสถานทเรยน

การใชอปกรณเครองมอประกอบ 5. สถานศกษาและบรรยากาศแวดลอม การจดการศกษาในระบบ ยงตองอาศยชนเรยน

ยงเปนสงจ าเปน ดงนนอาคารสถานทหองเรยน และบรรยากาศแวดลอมทใชในการจดการศกษาเปนสงจ าเปนซงจะตองจดบรรยากาศแวดลอมทเออการเรยนร

6. ผเรยน ผเรยนหรอผศกษาถอเปนองคประกอบส าคญทสดของการจดการศกษา

เพราะผเรยนคอผรบการศกษาและเปนเปาหมายหลกของการจดการศกษา การปรบเปลยนความรและพฤตกรรมของผเรยน เปนดชนชวดผลสมฤทธของการจดการศกษา การจดการศกษาจงครอบคลมขนตอนทเกยวกบการเรยนรของผเรยน ตงแตการเตรยมความพรอม ส าหรบการเรยนร การใหการศกษาอบรมการประเมนและการสงเสรมใหเกดการเรยนรตอเน อง (สบคนเมอ 10 เมษายน

2559, จาก http://mediathailand.blogspot.com/2012/05/blog-post_3505.html)

ทฤษฏพหปญญา ศาสตราจารยโฮวารด การดเนอร (Howard Gardner) นกจตวทยา มหาวทยาลย

ฮาวารด เปนผหนงทพยายามอธบายใหเหนถงความสามารถทหลากหลาย โดยคดเปน

“ ทฤษฎพหปญญา ” (Theory of Multiple Intelligences) เสนอแนวคดวา สตปญญาของมนษยมหลายดานทมความส าคญเทาเทยมกน ขนอยกบวาใครจะโดดเดนในดานไหนบาง แลวแตละดานผสมผสานกน แสดงออกมาเปนความสามารถในเรองใด เปนลกษณะเฉพาะตวของแตละคนไป ในป พ.ศ. 2526 การดเนอร ไดเสนอวาปญญาของมนษยมอยอยางนอย 7 ดาน คอ ดานภาษา ดานตรรกศาสตรและคณตศาสตร ดานมตสมพนธ ดานรางกายและการเคลอนไหว ดานดนตร ดาน

มนษยสมพนธ และดานการเขาใจตนเอง ตอมาในป พ.ศ. 2540 ไดเพมเตมเขามาอก 1 ดาน คอ ดาน

38 ธรรมชาตวทยา เพอใหสามารถอธบายไดครอบคลมมากขน จงสรปไดวา พหปญญา ตามแนวคดของการดเนอร ในปจจบนมปญญาอยอยางนอย 8 ดาน ดงน

1. ปญญาดานภาษา (Linguistic Intelligence) คอ ความสามารถในการใชภาษารปแบบตางๆ ตงแตภาษาพนเมอง จนถงภาษาอนๆ ดวย สามารถรบร เขาใจภาษา และสามารถสอภาษาใหผอนเขาใจไดตามทตองการ ผทมปญญาดานนโดดเดน กมกเปน กว นกเขยน นกพด นกหนงสอพมพ คร ทนายความ หรอนกการเมอง

2. ปญญาดานตรรกศาสตรและคณตศาสตร (Logical-Mathematical Intelligence) คอ

ความสามารถในการคดแบบมเหตและผล การคดเชงนามธรรม การคดคาดการณ และการคดค านวณทางคณตศาสตร ผทมปญญาดานนโดดเดน กมกเปน นกบญช นกสถต นกคณตศาสตร นกวจย

นกวทยาศาสตร นกเขยนโปรแกรม หรอวศวกร 3. ปญญาดานมตสมพนธ (Visual-Spatial Intelligence) คอ ความสามารถในการรบรทาง

สายตาไดด สามารถมองเหนพนท รปทรง ระยะทาง และต าแหนง อยางสมพนธเชอมโยงกน แลวถายทอดแสดงออกอยางกลมกลน มความไวตอการรบรในเรองทศทาง ส าหรบผทมปญญาดานน โดดเดน จะมทงสายวทย และสายศลป สายวทย กมกเปน นกประดษฐ วศวกร สวนสายศลป กมกเปนศลปนในแขนงตางๆ เชน จตรกร วาดรป ระบายส เขยนการตน นกปน นกออกแบบ ชางภาพ หรอสถาปนก เปนตน

4. ปญญาดานรางกายและการเคลอนไหว (Bodily Kinesthetic Intelligence) คอ

ความสามารถในการควบคมและแสดงออกซงความคด ความรสก โดยใชอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย

รวมถงความสามารถในการใชมอประดษฐ ความคลองแคลว ความแขงแรง ความรวดเรว ความยดหยน

ความประณต และความไวทางประสาทสมผส ส าหรบผทมปญญาดานนโดดเดน มกจะเปนนกกฬา

หรอไมกศลปนในแขนง นกแสดง นกรอง นกเตน นกบลเลย หรอนกแสดงกายกรรม 5. ปญญาดานดนตร (Musical Intelligence) คอ ความสามารถในการซมซบ และเขาถง

สนทรยะทางดนตร ทงการไดยน การรบร การจดจ า และการแตงเพลง สามารถจดจ าจงหวะ ท านอง

และโครงสรางทางดนตรไดด และถายทอดออกมาโดยการฮมเพลง เคาะจงหวะ เลนดนตร และรองเพลง ส าหรบผทมปญญาดานนโดดเดน มกจะเปนนกดนตร นกประพนธเพลง หรอนกรอง

6. ปญญาดานมนษยสมพนธ (Interpersonal Intelligence) คอ ความสามารถในการเขาใจผอน ทงดานความรสกนกคด อารมณ และเจตนาทซอนเรนอยภายใน มความไวในการสงเกต สหนา

ทาทาง น าเสยง สามารถตอบสนองไดอยางเหมาะสม สรางมตรภาพไดงาย เจรจาตอรอง ลดความขดแยง สามารถจงใจผอนไดด เปนปญญาดานทจ าเปนตองมอยในทกคน แตส าหรบผทมปญญาดานน โดดเดน มกจะเปนครบาอาจารย ผใหค าปรกษา นกการฑต เซลแมน พนกงานขายตรง พนกงานตอนรบ ประชาสมพนธ นกการเมอง หรอนกธรกจ

7. ปญญาดานการเขาใจตนเอง (Intrapersonal Intelligence) คอ ความสามารถในการรจก ตระหนกรในตนเอง สามารถเทาทนตนเอง ควบคมการแสดงออกอยางเหมาะสมตามกาลเทศะ

และสถานการณ รวาเมอไหรควรเผชญหนา เมอไหรควรหลกเลยง เมอไหรตองขอความชวยเหลอ

มองภาพตนเองตามความเปนจรง รถงจดออน หรอขอบกพรองของตนเอง ในขณะเดยวกนกรวาตน

มจดแขง หรอความสามารถในเรองใด

39

มความรเทาทนอารมณ ความรสก ความคด ความคาดหวง ความปรารถนา และตวตนของตนเองอยางแทจรง เปนปญญาดานทจ าเปนตองมอยในทกคนเชนกน เพอใหสามารถด ารงชวตอยางมคณคา และมความสข ส าหรบผทมปญญาดานนโดดเดน มกจะเปนนกคด นกปรชญา หรอนกวจย

8. ปญญาดานธรรมชาตวทยา (Naturalist Intelligence) คอ ความสามารถในการรจก และเขาใจธรรมชาตอยางลกซง เขาใจกฎเกณฑ ปรากฏการณ และการรงสรรคตางๆ ของธรรมชาต มความไวในการสงเกต เพอคาดการณความเปนไปของธรรมชาต มความสามารถในการจดจ าแนก แยกแยะประเภทของสงมชวต ทงพชและสตว ส าหรบผทมปญญาดานนโดดเดน มกจะเปนนกธรณวทยา

นกวทยาศาสตร นกวจย หรอนกส ารวจธรรมชาต ทฤษฎนไดถกน าไปประยกตใชอยางแพรหลายในกระบวนการสงเสรมการเรยนรตางๆ

เพอใหมประสทธภาพสงสด โดยเนนความส าคญใน 3 เรองหลก ดงน 1. แตละคน ควรไดรบการสงเสรมใหใชปญญาดานทถนด เปนเครองมอส าคญในการเรยนร 2. ในการจดกจกรรมสงเสรมการเรยนร ควรมรปแบบทหลากหลาย เพอใหสอดรบกบ

ปญญาทมอยหลายดาน 3. ในการประเมนการเรยนร ควรวดจากเครองมอทหลากหลาย เพอใหสามารถครอบคลม

ปญญาในแตละดาน ทฤษฎพหปญญา ของการดเนอร ชใหเหนถงความหลากหลายทางปญญาของมนษย ซงม

หลายดาน หลายมม แตละดานกมความอสระในการพฒนาตวของมนเองใหเจรญงอกงาม ในขณะเดยวกนกมการบรณาการเขาดวยกน เตมเตมซงกนและกน แสดงออกเปนเอกลกษณทางปญญาของมนษย(ทวศกด สรรตนเรขา.สบคนเมอ10 เมษายน 2559, จาก http://www.babybestbuy

.in.th/ shop/t-eory_of_multiple_intelligences)

การศกษาพหวฒนธรรม การจดการศกษาแบบพหวฒนธรรมศกษาเปนทางเลอกส าหรบผก าหนดนโยบายในการ

ก าหนดนโยบายการศกษาใหกบพนททมความหลากหลายทางวฒนธรรมดงเชน 3 จงหวดชายแดนภาคใต และทางรอดส าหรบผปฏบตงานและเกยวของ คอ คร นกเรยน ผปกครอง ชมชน และสงคม

เพอน าไปใชใหเกดประโยชนสงสด การจดการศกษาแบบพหวฒนธรรมศกษานน จ าเปนตองปฏรปการศกษาเพอสรางความพรอมในการจดการท าหลกสตรทงในระดบประเทศและระดบทองถนใหเกดประสทธภาพสงสด

1. การเตรยมความพรอม 1.1 ระดบนโยบาย 1.2 ระดบปฏบตการ

2. การจดท าหลกสตร 3. รปแบบการเรยน

3.1 รปแบบทเนนเนอหา 3.2 รปแบบทเนนตวนกเรยน 3.3 รปแบบทเนนสงคม (สธรช ชชน. 2555 : 132-134)

40

บทบาทครกบการจดการศกษาในสงคมพหวฒนธรรม ครตองมความร เจตคตและทกษะการสอสารในชนเรยนสรางบรรยากาศในชนเรยน และจด

กจกรรมในบทเรยน เพอนกเรยนไดเขาใจและยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรมและความหลากหลาย คอผทมบทบาทส าคญในการสงเสรมเจตคตในเรองของการยอมรบในบคคลและกลมบคคลทมความแตกตางจากตนไมวาความแตกตางนนเปนเชอชาต ศาสนา ภาษา และวฒนธรรม ตองปราศจากความอคตตอนกเรยนทมลกษณะแตกตางจากตนและเรยนรนกเรยนกลมตางๆ เพอน าไปสการสอสารและการปฏบตกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสม การจดการศกษาในสงคม

พหวฒนธรรม 5 ประการ 1. การสอนในสภาพทแตกตางของความสามารถพเศษและวฒนธรรมของผเรยน 2. การสรางความสมพนธไมตรในมนษย 3. การสรางหลกสตรทเจาะจงหรอเปนอนหนงอนเดยวกบกลมของผเรยน 4. การสรางใหเกดการศกษาในลกษณะพหวฒนธรรม 5. การสงเสรมแนวทางพหวฒนธรรมใหเกดในสงคม (ชมศกด อนทรรกษ. 2557)

2.3 การจดการศกษานอกระบบ เปนการศกษาทมความยดหยนในการก าหนดจดมงหมาย รปแบบวธการจดการศกษา

ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขส าคญของการส าเรจการศกษา โดยเนอหาและหลกสตรจะตองมความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของบคคลแตละกลม

การศกษานอกระบบ หมายความวา กจกรรมการศกษาทมกลมเปาหมายผรบบรการและวตถประสงคของการเรยนรทชดเจน มรปแบบ หลกสตร วธการจดและระยะเวลาเรยนหรอฝกอบรมทยดหยนและหลากหลายตามสภาพความตองการและศกยภาพในการเรยนรของกลมเปาหมายนน และมวธการวดผลและประเมนผลการเรยนรทมมาตรฐานเพอรบคณวฒทางการศกษา หรอเพอจดระดบผลการเรยนร (ราชกจจานเบกษา. 2551 : 2)

หลกการของการจดการศกษานอกระบบ หลกการจดการศกษานอกระบบ ยดหลกการและความมงหมายโดยภาพรวมตาม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ควบคกบหลกการการศกษานอกระบบ หลกความเสมอภาค การมสวนรวมในความรบผดชอบ กระบวนการเรยนร ความหลากหลาย ความยดหยน การบรณาการ การกระจายอ านาจ เพอใหการศกษานอกระบบเกดประโยชนสงสดแกประชาชน

ความเชอพนฐานของการจดการศกษานอกระบบ เปนความเชอทแสดงจดยนอยางชดเจนวาการศกษาอาจเกดขนไดทกหนทกแหง ไมเฉพาะในโรงเรยนเทานน การศกษานอกระบบอาจพจารณาได 2 มต คอ

มตท 1 เปนการศกษาทจดขนนอกเหนอจากทจดในโรงเรยน โดยมหลกสตรวธการจดการเรยนการสอน การวดและประเมนผลเชนเดยวกน แตกมความยดหยนสามารถปรบใหเหมาะสมกบสภาพของชมชน ผเรยนสามารถน าเนอหาจากสภาพแวดลอม หรอความตองการของผเรยนมาก าหนดเปนหลกสตรกได แนวคดดงกลาวใหความส าคญกบความเปนมนษยทมเลอดเน อ มชวต จตใจ

41 มอารมณ มศกดศรของความเปนมนษย มเสรภาพทจะเลอกและตดสนใจ สามารถรบผดชอบตอสงทตนตดสนใจ เปนมนษยทพฒนาไดดวยตนเอง มใชเครองจกรหรอผจ านนทจะถกใครบงคบชน าได โดยไมยนยอม มนษยเปนผทสามารถคดเองได สามารถคดเปน รจกผดชอบชวด ประเดนส าคญคอ มนษยสามารถเรยนรไดดวยตนเอง มใชถกสอน เมอเขาปรารถนาทจะเรยน กจะขวนขวายทจะเรยน และสามารถเรยนรไดอยางลกซงจนน าความรนนไปใชใหเกดประโยชนแกตนเอง ครอบครว และชมชนของตนได

มตท 2 เปนการศกษาทจดขนส าหรบผทอยนอกระบบโรงเรยน เปนผทไมสามารถเขาถงบรการทโรงเรยนจดใหได โดยขอจ ากดตาง ๆ ทงทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง ตลอดจนทางดานรางกาย จตใจ ทส าคญคอสวนใหญเปนผใหญ ซงมความรและประสบการณในการใชชวตและการท างานมาระดบหนง สามารถรบผดชอบตนเองได การจดการศกษาจงใชหลกการสอนผใหญ (Andragogy) เปนหลกการส าคญ นนกคอ เปนการจดการศกษาทเนนการมสวนรวมของผเรยน และครผสอนในการวางแผนการเรยนรวมกน ตองเขาใจเหตผลของการเรยน มเปาหมายของการเรยน

ทชดเจน ผเรยนสามารถเลอกวธเรยนทเหมาะสมกบตนเองได ผเรยนจงเปนศนยกลางของการเรยนร ทจะรวมตดสนใจกบกลมเพอนและครวาจะเรยนอะไร อยางไร มสวนรวมในการประเมนผลการเรยนของตนเอง ผจดการศกษาส าหรบผทอยนอกระบบโรงเรยนจะตองเขาใจธรรมชาต จตใจและอารมณของกลมเปาหมายและจดโอกาสใหเรยนดวยตนเอง เรยนจากของจรง เอาความรและประสบการณจากการท างานมาเปนสวนหนงของการเรยนรดวย การออกแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนจะตองค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ทงดานรางกาย ความคด จตใจ สตปญญา และสภาพแวดลอม

ความเชอพนฐานทส าคญประการหนงของการจดการศกษานอกระบบ ซงเปนลกษณะท

โดดเดนของประเทศไทย คอ ความเชอทวามนษยทกคนตองการความสขเปนเปาหมายสงสดของชวต

การคดตดสนใจ การเลอกกระท าหรอไมกระท าใด ๆ ลวนใชเหตผล ขอมลประกอบการคดอยาง

รอบดานอยางนอย 3 ดาน คอ ขอมลเกยวกบตนเอง ทงดานรางกาย สขภาพ อนามย จตใจ ฐานะความเปนอย ขอมลเกยวกบสงคม ทงสงคม วฒนธรรม ประเพณและสภาพแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ

รวมทงขอมลทางวชาการคอความรในเรองทเกยวของกบการตดสนใจนน ๆ การคดแบบคดเปนจงเปนการใชขอมลประกอบการคดอยางรอบดาน น ามาสการตดสนใจเลอกทจะเชอ เลอกทจะกระท า โดยสามรถอธบายเหตผลของตนเองได ซงความคดของแตละคนไมจ าเปนตองเหมอนกนเสมอไป การจดการศกษานอกระบบ จงตองสงเสรมใหผเรยนคดและตดสนใจดวยตนเอง หวใจส าคญ คอการยอมรบและเคารพในการตดสนใจของผเรยน ซงเปนรากฐานของความเปนประชาธปไตย ในระดบพนฐานดวย

กลมเปาหมายการศกษานอกระบบสวนมากเปนเยาวชนและผใหญ ซงเปนผมวฒภาวะ

มประสบการณ มความรบผดชอบในการประกอบอาชพ ดแลครอบครว และมขอจ ากดมากมายในการเรยนร ซงลกษณะดงกลาวท าใหการจดกระบวนการเรยนรไมเหมอนกบเดก เพราะมอะไรทแตกตางกนหลายอยาง เชน ความคดอาน ประสบการณ ความพรอม การจดกจกรรมการเรยนการสอนจงจ าเปนตองใหสอดคลองกบความตองการและธรรมชาตของผเรยน สงเสรมใหผเรยนมสวนรวม

น าความรและประสบการณทมอยมาแลกเปลยนเรยนรกน และสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง

42

การศกษานอกระบบเปนกระบวนการของการศกษาตลอดชวต มภารกจส าคญทมงใหประชาชนไดรบการศกษาอยางทวถง โดยเฉพาะการศกษาพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตตามมาตรฐานของสงคมซงเปนสทธทคนทกคนพงไดรบ นอกจากนนยงจะตองไดรบการศกษาทตอเนองจากการศกษาพนฐานน าความรไปพฒนาอาชพ พฒนาคณภาพชวตและพฒนาชมชนและสงคมในทสด

การจดกระบวนการเรยนร การศกษานอกระบบจงยดหลกการส าคญ 5 ประการ คอ หลกความเสมอภาคทางการศกษา หลกการพฒนาตนเองและการพงพาตนเอง หลกการบรณาการ

การเรยนรและวถชวต หลกความสอดคลองกบความตองการของผเรยน และหลกการเรยนรรวมกนและการมสวนรวมของชมชน ดงน

1. หลกความเสมอภาคทางการศกษา กลมเปาหมายของการศกษานอกระบบสวนมากเปนผพลาดโอกาส และผดอยโอกาสทางการศกษา ซงอาจมความแตกตางทางดานสถานภาพในสงคม

อาชพเศรษฐกจ และขอจ ากดตาง ๆ ในการจดการศกษาและกระบวนการเรยนรการศกษานอกระบบตองไมมการเลอกปฏบต หากแตสรางความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาและการเรยนรอยาง

เทาเทยมกน 2. หลกการพฒนาตนเองและการพงพาตนเอง การจดการศกษานอกระบบจะตองจดการ

เรยนการสอน และกระบวนการเรยนรเพอใหผเรยนไดพฒนาศกยภาพของตน สามารถเรยนร เกดความส านกทจะพฒนาตนเองได เปนคนคดเปน ปรบตวเพอใหทนกบกระแสการเปลยนแปลงของสงคม โดยเรยนรอยตลอดเวลา เรยนดวยตนเอง พงพาตนเอง เพอใหสามารถด ารงชวตอยางเปนปกตสขทามกลางการเปลยนแปลงของสงคม

3. หลกการบรณาการการเรยนรกบวถชวต หลกการนอยบนพนฐานของการจดการเรยนรทสมพนธกบสภาพปญหา วถชวต สภาพแวดลอมและชมชนทองถนของผเรยน ซงเปนหลกการทส าคญในการจดท าหลกสตรสถานศกษา สงดงกลาวสงผลโดยตรงตอการจดกระบวนการเรยนร การจดการเรยนรเปนลกษณะของการบรณาการจงมความเหมาะสม โดยบรณาการสาระตาง ๆ เพอการเรยนร และบรณาการวธการจดการเรยนการสอน เพอน าไปสการพฒนาการคณภาพชวตของผเรยนอยางเปนองครวม

4. หลกความสอดคลองกบปญหาความตองการและความถนดของผเรยน หลกการนเปนการสงเสรมใหผเรยนรจกความตองการของตนเอง สามารถจดการศกษาใหกบตนเองไดอยางเหมาะสม คร กศน. มบทบาทในการสงเสรมกระบวนการเรยนรดวยตนเองของผเรยน โดยใหผเรยนรวมก าหนดวตถประสงค สาระการเรยนร วธการเรยน และการประเมนผลการเรยนรของตนเอง ซงเปนกระบวนการการศกษานอกระบบทผเรยนเปนส าคญ

5. หลกการเรยนรรวมกนและการมสวนรวมของชมชน การเรยนรรวมกนในกลมผเรยนนบวาส าคญ เปนการสงเสรมและสรางกลยาณมตรในกลมผเรยน กอใหเกดความรวมมอความผกพน

เอออาทร การชวยกนและกน ปลกฝงวนยในตนเอง ฝกความรบผดชอบ ซงเปนสงทควรเกดขนส าหรบผเรยนทมวฒภาวะ ส าหรบการมสวนรวมของชมชน กนบวาเปนหลกการส าคญในการจดการศกษานอกระบบ ชมชนสามารถเขามารวมในการจดท าหลกสตร สถานศกษา การจดสรรทรพยากรเปนแหลงเรยนร และสนบสนนในเรองอนๆ เพอผลตผเรยนทเปนสมาชกทดของชมชนตอไป

(อญชล ธรรมะวธกล. 2553)

43

ความหมายของการศกษาตอเนอง การศกษาตอเนองเปนอกรปแบบหนงของการศกษานอกระบบ ซงมลกษณะเฉพาะ โดยเปน

การจดการศกษา เพอสนองความตองการ และความจ าเปนของบคคล ตอเนองไปจากการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษา องคการยเนสโก นยามการศกษาตอเนองวาเปน “ความคดรวบยอดอยางกวางๆ ซงรวมถงโอกาสทงปวงตามความตองการและความจ าเปนในการเรยน นอกเหนอไปจากการศกษาเพอการอานออกเขยนไดขนพนฐาน เปนการศกษาทใหโอกาสทางการศกษา เพอสงเสรมการเรยนรตลอดชวตใหกบบคคล”

วตถประสงคของการศกษาตอเนอง - สรางเสรมความร ความเขาใจและทกษะเพอการประกอบอาชพหรอพฒนาอาชพ - สงเสรมความร ความเขาใจและทกษะตาง ๆ เพอการด าเนนชวตอยางมคณภาพ - สงเสรมความร ความเขาใจและทกษะตาง ๆ ทเกยวของกบกระบวนการเพอพฒนา

สงคมและชมชน ซงตอมาในป พ.ศ. 2553 ส านกงาน กศน. ไดก าหนดภารกจและวตถประสงคทชดเจน

เพมขน ดงน 1. มงจดการศกษาเพอพฒนาอาชพ โดยใหความส าคญกบการจดการศกษาหลกสตรระยะสน

และการฝกอบรม ทสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมาย โดยมงใหผเรยนสามารถน าความรไปใชประโยชนไดจรงในชวตประจ าวน ทงนใหพฒนาหลกสตรทหลากหลายและทนสมย สามารถใหบรการไดอยางกวางขวาง

2. มงจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตใหกบทกกลมเปาหมาย โดยจดกจกรรมการศกษาทมงเนนใหทกกลมเปาหมาย มความรความสามารถในการจดการชวตของตนเองใหอยในสงคมไดอยางมความสข โดยเนนกจกรรมของสถานศกษา 3 D รวมทงกจกรรมการใชเวลาวางใหเปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว และชมชน

3. มงจดการศกษาเพอพฒนาสงคมแตละชมชนโดยใชรปแบบการฝกอบรม การเขาคาย

การประชมสมมนา การศกษาแลกเปลยนเรยนร และรปแบบอนๆทเหมาะสมกบกลมเปาหมายเพอใหกลมเปาหมายน าความรไปพฒนาสงคมและชมชน

4. พฒนาระบบคลงหลกสตรการศกษาตอเนองทสถาบน กศน.ภาคทกแหง เพอพฒนาหลกสตรใหไดมาตรฐาน สะดวกตอการน าไปใช

เปาหมายของการจดการศกษาตอเนอง หลกสตรประเภทนโดยทวไปจะเปดกวางส าหรบประชาชนทวไป โดยเฉพาะอยางยง

กลมเปาหมายการศกษานอกระบบโรงเรยนทมอาย 15 ปขนไป ทสนใจและตองการเรยนรเพอน าความร ทกษะหรอประสบการณไปใชประโยชนในชวตประจ าวน โดยมทกษะการอานเขยนภาษาไทยเปนอยางด ยกเวนในบางหลกสตรอาจก าหนดใหมคณสมบตเพมเตมทจ าเปนกบการเรยนรใน

หลกสตรนน ๆ ผเรยนทเรยนตามหลกสตรประเภทการศกษาตอเนอง ทผานการวดผลประเมนผลตามวธการและเกณฑทก าหนด จะไดรบวฒบตรซงสามารถน าไปใชประโยชน ดงน

44

- เพมคณสมบตหรอศกยภาพในการสมครงานและปฏบตงานในสถานประกอบการ - เทยบโอนความรเขาสหลกสตรอน ๆ ตามเกณฑและวธทแตละสถานศกษาก าหนด

รปแบบการจดการศกษาตอเนอง การศกษาตอเนองมรปแบบการจด 6 รปแบบ ดงตอไปน

รปแบบท 1 การจดการศกษาหลงการเรยนรหนงสอแลว การศกษาในรปแบบนมเปาหมายทจะคงสภาพ และสงเสรมการรหนงสอ คดเลขเปน

และมทกษะในการแกปญหาได มทกษะความร พนฐานในการท างาน และสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมประสทธภาพ

รปแบบท 2 การจดการศกษาเพอการเทยบโอน การศกษาในรปแบบนก าหนดใหเปนทางเลอกทางการศกษาทจะเลอกเรยนทางสาย

สามญหรอสายอาชพ รปแบบท 3 การจดการศกษาเพอการมรายได การศกษาในรปแบบนชวยใหผเรยน

สามารถเลอกการเรยน เพอเปนทกษะในการประกอบอาชพ โดยผเรยนสามารถทจะประกอบอาชพได

การเรยนในรปฝกทกษะอาชพน สามารถจดไดในหลายลกษณะ ซงสามารถตอบสนองความตองการของผเรยนโดยตรง โดยเฉพาะผทไมสามารถหารายไดอยางพอเพยง

รปแบบท 4 การจดการศกษาเพอพฒนาคณภาพชวต การศกษาในรปแบบนมเปาหมายเพอใชเปนเครองมอทจ าเปนส าหรบผเรยนและชมชนเกยวกบความร ทศนคตเพอสรางคณคาและทกษะ เพอใหประชาชนสามารถพฒนาคณภาพชวตของแตละคนในอนทจะเปนสมาชกของชมชน

รปแบบท 5 การจดการศกษาเพอสงเสรมความสนใจสวนบคคล การศกษาในรปแบบนจดเพอเปดโอกาสใหแตละคนมสวนรวมและเรยนรเกยวกบ

ทสงคมตองการ วฒนธรรม ความเชอ สขภาพอนามยและความสนใจทางดานศลปะ รปแบบท 6 การจดการศกษาเพอใหสอดคลองกบอนาคต การศกษาในรปแบบน จดใหแกผใชแรงงาน ผช านาญการสาขาตาง ๆ ผน าทองถน

ประชาชน นกธรกจ และนกวางแผน เกยวกบทกษะใหม ๆเกยวกบความรและเทคนคทจะพฒนาตนเองและหนวยงานตาง ๆ ทเขาเหลานนรบผดชอบใหเหมาะสมกบความเจรญเตบโตของสงคม และเทคโนโลยทเปลยนแปลงไปยคสมย (สบคนเมอ 10 เมษายน 2559, จาก http://mediathailand. blogspot.com/2012/05/blog-post_8756.html.)

รปแบบกจกรรมการศกษานอกโรงเรยน และบรณาการ 2 แนวคด ในการจดกจกรรมการเรยนร ไดแก แนวคดการเรยนรดวยการน าตนเองของ Knowles ซงมงเนนการเรยนรดวยตนเองไดท าใหเกดการเรยนรไดทกท ทกเวลา และตลอดชวต กบแนวคดการจดหลกสตรทเนนผเรยนเปนส าคญเปนรายบคคล ไดแก (เกสรา สรพนธพชต. 2554 : 1-2)

ปอเนาะ : การจดการศกษาในปอเนาะไมวาจะอยในระบบของสถาบนศกษาปอเนาะหรอโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามไดกลายเปนวถของพนองมสลมในจงหวดชายแดนภาคใต แตเมอสถานการณโลกเกดการเปลยนแปลงเขาสโลกในยคโลกาภวฒน ท าใหความเปนพหสงคมไดแพรกระจายไปสสงคมมสลมมากยงขน มสลมเองกตองด าเนนการชวตกบตางศาสนกทมวฒนธรรม

45 ทแตกตางกน ดงนนการจดการศกษาโดยเฉพาะหลกสตรการเรยนการสอนในสถาบนตางๆ ตองสามารถปรบปรงและบรณาการกบหลกการศาสนาได (อบดชชะกร บน ชาฟอย ดนอะ. 2552. สบคนเมอ 8 เมษายน 2559, จาก www.prachatai.com/journal/2007/03/12156)

ส านกงานการศกษานอกโรงเรยน เปนหนวยงานการศกษา มหนาทสงเสรมการจดการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยใหกบประชาชนในพนท (ส านกงาน กศน.จงหวดยะลา. สบคนเมอ 8 มนาคม 2559, จากhttp://yaia.nfe.go.th)

และศนยการศกษานอกโรงเรยนมอ านาจหนาท ดงตอไปน 1. ฝกอบรมศลปะโบราณ และศลปวฒนธรรม 2. จดนทรรศการศลปะโบราณ ในรปแบบนทรรศการถาวร และนทรรศการเคลอนทเพอ

เผยแพรศลปวฒนธรรมไทย 3. สงเสรม สนบสนน ประสานงาน การจดฝกอบรมวชาศลปะโบราณ และศลปวฒนธรรม 4. พฒนาหลกสตร สอ กระบวนการเรยนร บคลากรดานวชาชพ ศลปะโบราณ และ

ศลปวฒนธรรม 5. ศกษาคนควา วจย พฒนา เผยแพร เพออนรกษศลปะโบราณ และศลปวฒนธรรม

ใหเปนมรดกทางวฒนธรรมของชาต (อญชล ธรรมะวธกล. 2553) นอกจากนนการจดการศกษาเพอเตรยมความพรอมส าหรบการมงานท าเปนอกมตหนงท

ส าคญจ าเปนตองมการพฒนารปแบบการสอนอาชพตางๆ อยางหลากหลายทงรปแบบ ทกษะทวไป

คอ การสอนทกษะพนฐานแรงงานเพอตลาดงานสมยใหมไปจนถงรปแบบทองถน หรอการสอนอาชพทเชอมโยงกบตลาดทองถน ทงในแงการพฒนาหลกสตร กลมงานอาชพ และเทคโนโลย รวมทงกจกรรมพฒนาผเรยนและสงเสรมใหใชเวลาวางใหเปนประโยชน (อมราวชช นาครทรรพ และคณะ. 2550)

2.4 การจดการศกษาตามอธยาศย เปนการศกษาทใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอมและ

โอกาส โดยศกษาจากบคคล ประสบการณ สงคม สภาพแวดลอม หรอแหลงความรอนๆ ชยยศ อมสวรรณ (2552ก) กลาว การศกษาตามอธยาศย เปนการศกษาทมรปแบบท

หลากหลาย และไมเปนทางการ ดงนนเมอพจารณาถงลกษณะของการศกษาตามอธยาศย พงท าความเขาใจไดวา แมวาเราจะไมสามารถจบตวตนของการศกษาตามอธยาศยไดชดเจนแนนอน แตเรากรวามการศกษาชนดหนงมอยจรง ท าใหบคคลเกดการเรยนร

การศกษาตามอธยาศย หมายความวา กจกรรมการเรยนรในวถชวตประจ าวนของบคคล ซงบคคลสามารถเลอกทจะเรยนรไดอยางตอเนองตลอดชวต ตามความสามารถ ความตองการ โอกาส

ความพรอม และศกยภาพในการเรยนรของแตละบคคล (ราชกจจานเบกษา. 2551 : 2) กรมการศกษานอกโรงเรยน (2545 : 32) อธบายวา การจดการศกษาตามอธยาศยเปนการ

จดกจกรรม ทเปนกระบวนการเพอใหบคคลไดศกษา ไดเรยนร ไดทงความร และการเรยน การทจะใหบรรลเปาหมายดงกลาวการจดการศกษาตามอธยาศย จ าเปนตองมวตถประสงคทชดเจน เชน การให

http://www.prachatai.com/journal/2007/03/12156

46 ความร และประสบการณผานสอหลายๆประเภท แหลงความรทผเรยนสามารถเลอกเรยน เลอกหาประสบการณเพอใหเกดการเรยนร

ความส าคญของการศกษาตามอธยาศย ความส าคญดานการเรยนรในชวงชวตของบคคล การเรยนรเรมตนจากในครรภมารดา เดก

สามารถเรยนรไดตงแตในครรภมารดาและสามารถทจะเรยนรไดทกเรอง ไมวาจะเปนดานภาษา ดนตร จรยธรรม บดา มารดา สามารถใหลกไดเรยนรตงแตในครรภ นอกจากการศกษาตามอธยาศยยงเปนการศกษาทบคคลจะไดรบ ตงแตเกดจนตาย การศกษาตามอธยาศยจงมความส าคญตอการเรยนรในชวงชวตของบคคล ดงแสดงในแผนภม ตอไปน

การศกษาตลอดชวต

นอกระบบ ในระบบ

ในระบบ

นอกระบบ


อธยาศย


อธยาศย

อธยาศย อธยาศย นอกระบบ อธยาศย

อาย 0 3 ป 6 ป 22 ป 60 ป แรกเกด กอนวยเรยน วยเรยน วยท างาน วยสงอาย

ภาพประกอบท 2 แผนภมแสดงชวงอายของบคคล และประเภทของการศกษา ทมา : สนง.คณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2545 : 6).

ประเภทของการเรยนรตามอธยาศย 1. การเรยนรในชวตประจ าวน (Tacit learning) หมายถง การรในคณคา ทศนคต

พฤตกรรม หรอทกษะตางๆ ทเกดขนในชวตประจ าวน มใชแคเพยงเราไมไดตงใจมากอนทจะไดรบมน

แตเราไมไดตระหนกดวยซ าไปวาเราไดเรยนรสงนนๆ 2. การเรยนรทเกดขนโดยบงเอญ (Incidental learning) หมายถงประสบการณในการ

เรยนร ทผเรยนมไดมความตงใจมากอนวาจะตองเรยนสงนน แตเมอไดรบประสบการณรบรไดวาเขาไดเรยนรบางอยางขนมา ดงนนจงเปนความไมตงใจแตรสกตว (Unintended but conscious)

3. การเรยนรดวยการน าตนเอง (Self directed learning) เปนโครงการเรยนรทก าหนดโดยผเรยน ไมจ าเปนตองไดรบความชวยเหลอจากนกการศกษา แตสามารถเปนการน าเสนอของวทยากร

การเรยนรแบบนเปนเรองของความตงใจ เพราะผเรยนมจดหมายในบางสงบางอยางทตองการเรยนรสงนนอาจมากอนทกระบวนการเรยนรจะเกดขน เปนเรองของจตส านก โดยปจยบคคลตระหนกวาเขาตองเรยนรในบางสงบางอยาง

47

แหลงการเรยนรตามอธยาศย แหลงการเรยนรตามอธยาศย เปนการจดสภาพแวดลอมทางการศกษาทมรปแบบท

หลากหลายและไมเปนทางการ ดงนนการท าความเขาใจการศกษาตามอธยาศย จงตองใหพนกรอบของการศกษาทวๆไป การท าความเขาใจในการจดแหลงการเรยนรตามอธยาศย ควรจะไดพจารณาประเดนตอไปน

1. เปนแหลงทสามารถศกษาคนควาทเกดขนไดทกหนทกแหงตามแตสถานการณ

สถานการณแหงการเรยนรเกดขนไดตลอดเวลา ไมจ ากดสถานท อาย กลม รปแบบ หรอวธการเรยนร 2. เปนแหลงการเรยนรทเกดขนเมอบคคลมความสมพนธกบสงทจะกอใหเกดการเรยนร

จะเปนบคคล วตถ สงของ สถานการณใดๆ กตาม จะโดยตงใจหรอไมกตาม เชน เรยนจากพอแม เรยนจากการทดลองท า เรยนจากการพาตนเองไปสเหตการณ เรยนจากการสมผสวสดสงของ สอ

3. เปนแหลงการเรยนร ทมลกษณะของการเรยนรทเกดจากการศกษาตามอธยาศย

โดยทวไปมลกษณะเฉพาะท เชน - เปนการเรยนรทตงอยบนฐานการสนทนา - ผเรยนเปนผก าหนดการเรยนรดวยตนเอง

4. ผลการเรยนรทเกดจากการศกษาตามอธยาศยนนมอยโดยไมรตว ไมอาจคาดหวงไดผลของการเรยนรเปนอยางไรจนกวาจะน ามาใชในชวตจรง การประเมนจงท าไดไมงาย เพราะคณคาของผลการเรยนรตามอธยาศยไมใชสงทจะน าไปสการเรยนตอไดมากเทากบการน าไปใชในชวตจรง

5. รปแบบการจดการแหลงการเรยนรจงมรปแบบเปนการจดการศกษาตามอธยาศย ซงการจดการใหบคคลเรยนอยางไมเปนทางการ ในรปแบบทหลากหลาย โดยการจดสภาพแวดลอม ปจจยเกอหนน บรรยากาศ สถานการณใหบคคลไดเรยนร

แหลงการเรยนรเปนสงทจ าเปนและส าคญส าหรบการจดการเรยนการสอน แบงได 2

ประเภท คอแหลงการเรยนรทเปนบคคล และแหลงการเรยนรทเปนสถานท ดงนนแหลงความรจงมความจ าเปนส าหรบขนตอนส าคญในการสรปความร (สบคนเมอ วนท 6 เมษายน 2559, จากhttps: //

2educationinnovation. Wikispaces.com / แหลงการเรยนร.) แหลงการเรยนในโรงเรยน

- หองสมด - หอง ICT - ศนยวฒนธรรม - ศนยสงเสรมการเรยนรการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม หองรไซเคล

ธนาคารขยะ - สวนพฤกษาศาสตร - ศนยแนะแนว - หองสมดสาระการเรยนร - หองปฏบตการคณตศาสตร - หองปฏบตการวทยาศาสตร - หองปฏบตการภาษาองกฤษ

48

- หองปฏบตการภาษาไทย - หองปฏบตการสงคม - หองปฏบตการคอมพวเตอร - หองปฏบตการคหกรรม - หองปฏบตการพมพดด - หองปฏบตการนาฏศลป - หองปฏบตการดนตร และศลปะ - หองปฏบตการพลานามย - หองปฏบตการอตสาหกรรม - หองจรยธรรม

แหลงการเรยนรนอกโรงเรยน - หองสมดประชาชน - อทยานการเรยนร - พพธภณฑ - อทยานประวตศาสตร - ชมชน - การศกษาระบบนเวศตามธรรมชาต - ศนยวฒนธรรม - สถานทจดงานการใหขอมลความร และขาวสารตางๆ - หอศลป - สวนสตว - สวนสาธารณะ - ศนยสงเสรมการเรยนร การอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม - แหลงเรยนรและเครอขาย ไดแก e-Learning e-Book e-Library e-Education

Courseware Virtual University

แหลงการเรยนรทางภมปญญา เปนองคความรทจดเปนนามธรรม ไดแก ความคด ความร เทคนค วธการ เคลดลบ กระบวน ขนตอน ศาสตรหรอความรทเกดจากการสงสมความรและประสบการณ จากการศกษา อบรม การลงมอปฏบต การคนควาวจย การทดสอบ ทเกดจากประสบการณจากการศกษาทงในระบบนอกระบบและตามอธยาศยสามารถแบงประเภทของภมปญญา ไดดงน

1. ภมปญญาพนบาน คอ องคความรความช านาญ และประสบการณทสงสมสบทอดกนมาเพอใชแกปญหาในการปรบตว โดยมการเรยนรและสบทอดกนมาจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง จงเปนมรดกทางวฒนธรรมพนบานนนๆ

49

2. ภมปญญาชาวบาน คอ ความร ทกษะ และวธปฏบตของชาวบานทไดมาจากประสบการณแตละเรอง แตละสภาพแวดลอม โดยมเงอนไขของปจจยเฉพาะแตกตางกนไปส าหรบการน ามาใชแกไขปญญา

3. ภมปญญาทองถน คอ ความรทมอยทวๆไปในสงคมชมชนและในตวผรเอง เปนความทเกดจากประสบการณในชวตของคนนนๆ สงทเรยนรผานกระบวนการศกษา สงเกต คดวเคราะห และลงมอปฏบตจนเกดปญญาในแตละทองถนนนๆ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2553)

3. การจดการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต การจดการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตพบวามความหลากหลาย พเศษกวาพนท

อนๆ ผจดการศกษามนมนามของรฐและเอกชน หรอภาคประชาชน จากขอมลจดการศกษาแบงการจดการศกษา 3 จงหวดชายแดนภาคใตออกเปน 2 ระบบ

1. สถานศกษาในระบบ มสถานศกษา 1,202 แหง สามารถแบงได 5 ประเภท 1.1 สถานศกษากอนและขนพนฐาน (อนบาล – มธยมศกษาปท 6) เปนของรฐ 925 แหง

สวนใหญเปนการศกษาภาคบงคบ (ประถมศกษาปท 6) ของเอกชน 172 แหง เปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทสอนควบคสามญ ถง 126 แหง (ระดบมธยมศกษา) และทอยภายใตองคกรบรหาร

สวนทองถน 32 แหง (เปนการศกษาภาคบงคบระดบประถมศกษาปท 6) 1.2 สถาบนอาชวศกษา ของรฐ 13 แหง และเอกชน 4 แหง 1.3 วทยาลยชมชน 3 แหง 1.4 สถาบนอดมศกษา 4 แหง 1.5 โรงเรยนพระปรยตธรรม แบงออกเปนแผนกสามญศกษา 2 แหง แผนกธรรม 43 แหง

และแผนกบาล 4 แหง 2. สถานศกษานอกระบบ ซงสามารถแบงไดดงน

2.1 สถาบนศกษาปอเนาะ 303 แหง (ทจดทะเบยน) 2.2 ศนยอบรมศาสนาอสลามประจ ามสยดส าหรบผใหญ และศนยอบรมศาสนาอสลาม

ประจ ามสยดส าหรบเดก เรยกวา ตาดกา 1,605 แหง ซงสวนใหญเปนนกเรยนประถมศกษาของรฐ

และอบรมเดกกอนเกณฑประจ ามสยด 130 แหง และศนยพฒนาเดกเลก 238 แหง 2.3 ศนยศกษาพระพทธศาสนาวนอาทตย 6 แหง 2.4 ศนยบรการศกษานอกโรงเรยน 36 แหง 2.5 ศนยการเรยนอลกรอานตามบานของปราชญอลกรอานและศนยทองจ าอลกรอาน

ไมนบรวมการศกษาตามอธยาศยดานศาสนาอสลามส าหรบเยาวชนและผใหญตามมสยดตางๆ

โดยเฉพาะมสยดกลางทงสามจงหวดชายแดนภาคใต มสยดเราะหมานยะหบานบราโอ อ าเภอเมอง

จงหวดปตตาน ซงด าเนนการสอนโดยปราชญดานศาสนาอสลามทมชอเสยง คอ ชยคอสมาอล ดาอละ

(อสมสแอ เสอรปญยง) และดร.อสมาอลลฏฟ จะปะกยา โดยมผเขารวมฟงไมต ากวาหาพนคน

ทกสปดาห และด าเนนการสอนมากกวาสามสบป (อบดลสโก ดนอะ. 2546)

50

3.1 สภาพของการจดการศกษาของโรงเรยนในจงหวดชายแดนภาคใต 1. โรงเรยนของรฐ ทงระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษาทมนกเรยนมสลมจ านวน

มากจะใหมการจดการเรยนอสลามศกษา อยางไรกตาม สดสวนเวลาทนกเรยนมสลมเรยนคอนขางนอย คอ 2 ชงโมงตอสปดาห ในโรงเรยนทเปดสอนระดบประถมศกษาและมธยมศกษาหลกสตรประถมศกษาและจดเปนรายวชากลมสรางเสรมประสบการณชวตและกลมสรางเสรมลกษณะนสย

ในหมวดสงคม จงไมสอดคลองกบความตองการทแทจรงของประชาชนในพนท จงไดก าหนดใหมการสอนอสลามศกษาประกอบกบทองถนเรยกรองใหโรงเรยนของรฐ มการสอนหลกสตรอสลามศกษาทเขมขนเพอใหบตรหลานมความรวชาสามญควบคกบศาสนาอสลามและไดวฒดานศาสนาเพอศกษาตอในระดบสงขน และท าใหเกดความสอดคลองความตองการของทองถนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตซงมลกษณะเฉพาะ และจ าเปนตองใหความส าคญกบการบรณาการการศกษา ใหสอดคลองกบวถชวต

อตลกษณะ ความหลากหลายทางวฒนธรรม และความตองการของทองถน โดยเชอมโยงกบหลกศาสนา จงไดน าเปนหลกฐานในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตรและมาตรการในการพฒนาการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

2. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามแปรสภาพมาจากโรงเรยนราษฏรสอนศาสนาอสลาม สวนใหญเคยเปนปอเนาะมาดงเดม แปรตามจากนโยบายของรฐ

จดการเรยนการสอนแบงออกเปน 2 สวนหลกคอ วชาสามญและวชาศาสนาตามสภาพขอเทจจรง

พบวา ในระดบมธยมศกษาผปกครองสวนใหญนยมสงบตรหลานไปเรยนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมากกวาโรงเรยนของรฐ เนองจากมการจดการเรยนการสอนทสอดคลองกบความเชอและวถชวต โดยจดวชาดานศาสนามากกวาในโรงเรยนของรฐ

จากการศกษาการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนภาษาไทยเพอพฒนาความสามารถในการอานออกเขยนไดของนกเรยนในสถานศกษาขนพนฐานจงหวดนราธวาส โดยใชการจดการความร ผลการทดสอบระดบชาต (O-NET) พบวาโรงเรยนในจงหวดชายแดนภาคใต

สวนใหญ อยในระดบหลงสด สถานศกษาทกประเภทในพนทต ากวาเกณฑมาตรฐาน (เรชา ชสวรรณ

และคณะ. 2550) ในสวนของสถาบนศกษาปอเนาะ รฐควรปลอยใหมความอสระในการจดการและก าหนด

หลกสตร แตควรใหการสงเสรมในดานกายภาพหรอดานสาธารณปโภคใหแกสถาบนศกษาปอเนาะ

โดยไมเขาไปยงเกยวกบหลกสตร ในสวนของการสงเสรมวชาชพจะตองไมกระทบกบตารางการศกษาทมอย และไมกระทบกบวถชวตทางการศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ สวนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามรฐควรไปสงเสรมและชวยเหลอใหเกดการพฒนาวชาสามญหรอวชาชพใหมความพรอมและมาตรฐาน และมคณภาพทางการศกษาเหมอนกบโรงเรยนของรฐหรอโรงเรยนเอกชนทวไป และทงสองสถาบนการศกษามความส าคญ และความเหมาะสมกบพนทจงหวดชายแดนภาคใต รฐควรใหการสนบสนนอยางเตมท และพฒนาไปบนความเขาใจและยอมรบในความแตกตางทางศาสนา

วฒนธรรม วถคดทมความแตกตาง ใหเปนประโยชนตอเยาวชนและประเทศชาตบนพนฐานของการยอมรบความแตกตางทางดานตางๆ ทเกดขนจรงในสงคม (อบดชชะกร บนชาฟอย ดนอะ. 2552)

51

3.2 หลกสตรการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใต หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ไดยดวสนทศนของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมงพฒนานกเรยน

ทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม และมจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนในการปกครองตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอการประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนนกเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอทวา

ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมทตามศกยภาพ

หลกการ หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ได

ยดวสยทศนของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ดงน 1. เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐานการ

เรยนรเปนเปาหมายส าหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรม บนพนฐานของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล

2. เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยางเสมอภาคและมคณภาพ

3. เปนหลกสตรการศกษาทสนองกระจายอ านาจ ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

4. เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนรเวลาและการจดการ 5. เปนหลกสตรการศกษาทเนนนกเรยนเปนส าคญ 6. เปนหลกสตรการศกษาส าหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

ครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนรและประสบการณ 7. มงเนนพฒนาความร ความเขาใจ ยดมน และปฏบตตามหลกการของศาสนาอสลาม เพอ

เปนแนวทางในการด าเนนชวต 8. เปนการศกษาทมสลมทกคนจะไดรบการศกษาอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน โดยให

สงคมมสวนรวมในการจดการศกษาทสอดคลองกบสภาพและความตองการของแตละทองถน 9. สงเสรมใหนกเรยนพฒนาและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต สามารถพฒนา

ตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ หลกสตรไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรทเปนขอก าหนดคณภาพนกเรยนดานความร ทกษะ

กระบวนการ คณธรรม จรยธรรม เพอพฒนานกเรยนใหเกดความสมดล โดยค านงถงหลกพฒนาการทางสมองและพหปญญา ใหนกเรยนบรรลตามมาตรฐานทก าหนดตามสาระการเรยนร ใหนกเรยนร 8

กลมสาระการเรยนร คอ 1. ภาษาไทย 2. คณตศาสตร 3. วทยาศาสตร

52

4. สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 5. สขศกษาและพลศกษา 6. ศลปะ 7. การงานอาชพและเทคโนโลย 8. ภาษาตางประเทศ

หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดใหนกเรยนไดเรยนรจากสาระ ดงน 9. อล-กรอาน 10. อล-หะดษ 11. อล-อะกดะฮ (หลกศรทธา) 12. อล-ฟกฮ (ศาสนบญญต) 13. อตตารค (ศาสนประวตศาสตร) 14. อล-อคลาก (จรยธรรม) 15. ภาษาอาหรบ 16. ภาษามลาย / ภาษาอาหรบเสรม

ในแตละสาระ ไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายส าคญของการพฒนาคณภาพนกเรยน นอกจากนนมาตรฐานการเรยนรยงเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนการศกษาทงระบบ

เพราะเปนมาตรฐานการเรยนรจะสะทอนใหทราบวาตองการอะไร จะสอนอะไร และประเมนอยางไร

รวมทงเปนเครองมอในการตรวจสอบเพอประกนคณภาพการศกษา

ตารางท 2 แสดงความสมพนธระหวางหลกสตรแกนกลางขนพนฐานกบหลกสตรอสลามศกษา

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หลกสตรอสลามศกษา วสยทศน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนานกเรยนทกคนซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม และมจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนในการปกครองตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอการประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนนกเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอทวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมทตามศกยภาพ

วสยทศน หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนานกเรยนใหเปนคนทมศรทธา มความจงรกภกดตออลลอฮ ซบฮานะฮวะตะอาลา มบ ค ล กภาพตามแบ บอย า ง นบ ม ฮ มหม ด

ศอลลลลอฮ อะลยฮวะสลลาม ยดมนในการปกครอ งตามระบบประชาธ ป ไ ตยอ นมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความสมดลทงดานความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทย และพลโลกทด เพอพฒนาตนเอง

ครอบครว และสงคม กอใหเกดสนตสขทงในโลกนและโลกหนา

53 ตารางท 2 (ตอ) แสดงความสมพนธระหวางหลกสตรแกนกลางขนพนฐานกบหลกสตรอสลามศกษา

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หลกสตรอสลามศกษา จดหมาย

1.มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคเหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2.มความรอนเปนสากล และมความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลยและมทกษะชวต 3.มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก าลงกาย 4.มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนในการปกครองตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5. มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจตสาธารณะมงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

จดหมาย 1.มความศรทธาตออลลอฮ ซบฮานะฮวะตะ อาลา และปฏบ ตต าม ท านนบ ม ฮ มหม ด

ศอลลลลอฮ อะลยฮวะสลลาม ตลอดจนมคณธรรม จรยธรรมอสลาม 2.มความร ความเขาใจ มทกษะในการอาน

อล-กรอาน และสามารถน าหลกค าสอนไปใชในการด ารงชวต 3.มความสามารถในการคด วเคราะห มเหตผลในการวนจฉย พจารณาปญญาตางๆ โดยยดหลกศาสนาอสลาม 4.มความภาคภมใจในความเปนมสลมทด มระเบยบวนย มความซอสตย สจรต อดทน

เสยสละ เพอสวนรวม เหนคณคาของตนเอง

สามารถสรางความสมพนธทดระหวางเพอนมนษยใหอยรวมกนในสงคมดวยความสนตสข 5. มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนในการปกครอ งตาม ระบบ ประช าธ ป ไ ตยอ น มพระมหากษตรยทรงเปนประมข

54 ตารางท 2 (ตอ) แสดงความสมพนธระหวางหลกสตรแกนกลางขนพนฐานกบหลกสตรอสลามศกษา

ทมา : อารผน เทพลกษณ (2555 : 20-29).

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หลกสตรอสลามศกษา สมรรถนะส าคญของนกเรยน 1.ความสามารถในการสอสาร 2.ความสามารถในการคด 3.ความสามารถในการแกปญหา 4.ความสามารถในการใชทกษะชวต 5.ความสามารถในการใชเทคโนโลย

คณลกษณะอนพงประสงค 1.รกชาต ศาสนา

กษตรย 2.ซอสตยสจรต 3.มวนย 4.ใฝเรยนร 5.อยอยางพอเพยง 6.มงมนในการท างาน 7.รกความเปนไทย 8.มจตสาธารณะ

สมรรถนะส าคญของนกเรยน 1.ความสามารถในการอาน

อล-กรอาน 2.ความสามารถในการสอสาร 3.ความสามารถในการคด 4.ความสามารถในการแกปญหา 5.ความสามารถในการใชทกษะชวต 6.ความสามารถในการใชเทคโนโลย

คณลกษณะอนพงประสงค 1.รกการอาน

อล-กรอาน 2.รกการละหมาด 3.รกความสะอาด 4.มมารยาทแบบอสลาม 5.มความรบผดชอบ

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 8 กลมสาระการเรยนร 1.ภาษาไทย 2.คณตศาสตร 3.วทยาศาสตร 4.สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 5.สขศกษาและพลศกษา 6.ศลปะ 7.การงานอาชพและเทคโนโลย 8.ภาษาตางประเทศ กจกรรมพฒนานกเรยน 1.กจกรรมแนะแนว 2.กจกรรมนกเรยน 3.กจกรรมเพอสงคมและสาธารณะประโยชน

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 8 กลมสาระการเรยนร 1.อล-กรอาน 2.อล-หะดษ 3.อล-อะกดะฮ (หลกศรทธา) 4.อล-ฟกฮ (ศาสนบญญต) 5.อตตารค (ศาสนประวต) 6.อล-อคลาก (จรยธรรม) 7.ภาษาอาหรบ 8.ภาษามลาย/ภาษาอาหรบเสรม กจกรรมพฒนานกเรยน 1.กจกรรมพฒนาจรยธรรมอสลาม 2.กจกรรมชมรม/ชมนมทางศาสนาอสลาม

ระดบการศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

- ประถมศกษา - มธยมศกษาตอนตน - มธยมศกษาตอนปลาย

ระดบการศกษาหลกสตรอสลามศกษา - อสลมศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) - อสลามศกษาตอนกลาง (มตตาวซซ

เฏาะฮ) - อสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะฮ)

55

การจดบรณาการเนอหาอสลามศกษาในหลกสตรสามญ เปนโรงเรยนสามญของรฐ

ผปกครองอยากเหนโรงเรยนรฐสอนศาสนามากกวาทเปนอย โรงเรยนมแนวโนมทเดกจะออกกลางคนไปเรยนในโรงเรยนสอนศาสนา โรงเรยนจงเนนการเพมการเรยนรเรองอสลามและอสลามวถในการเรยนการสอนวชาตางๆ เพอใหตอบสนองความตองการของผปกครองมสลม ดงสะทอนวา “พอแมมสลมหลายชมชนสวนใหญคาดหวงเพยงวาใหลกไดเรยนหลกธรรมค าสอน และปฏบตตามหลกศาสนาได ไมตองถงกบไดวฒแตขอใหเปนคนดโดยพนฐาน แคนกพอใจแลว” ทงนไมจดการเรยนรตามหลกสตรอสลามศกษาเตมรปแบบทงระบบ แตเนนบรณาการสาระเกยวกบอสลามไปกบวชาตางๆ

ทสามารถบรณาการได และยงจดเปนรายวชาพทธศาสนา และอสลามเปนชวโมงเฉพาะ (อมรวชช

นาครทรรพ และคณะ. 2550 : 92 อางองจาก ผอ านวยการโรงเรยนวจยพฒน. 2548-2550) สาเหตทตองมการบรณาการ อนเนองมาจากวาการบรณาการการศกษาทสมบรณแบบคอนขางทจะเปนไป

ไดยากในสงคมปจจบน เพราะหลกสตรหนงสอ แบบเรยน วธการสอน ตลอดจนบคลากรทางการศกษาจะตองวางอยบนพนฐานของอสลาม แมวาจะสามารถปฏบตไดในบางระดบ แตตองไดรบการปฏบตอยางรอบคอบ เพราะการบรณาการอยางหละหลวมจะกอใหเกดผลเสยมากกวาผลด อยางไรกตาม

เมอเราตระหนกวาหลกสตรการศกษาในอสลามเปนหลกสตรบรณาการ ความพยายามทจะตองบรณาการ

การศกษาจงควรไดรบการปฏบตอยางตองเนอง (อบดลสโก ดนอะ. 2558 : 4)

3.3 รปแบบการจดการเรยนรเรองอสลามศกษา การจดการเรยนรเรองอสลามศกษา มแนวทางการจดการเรยนรทหลากหลายรปแบบ ดงน 1.การจดการเรยนรในหลกสตรอสลามศกษาควบคหลกสตรวชาสามญ เปนรปแบบการ

เรยนรทพบทงในโรงเรยนสามญของรฐและโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา เกดขนจากความตองการทชมชนตองการเหนเดกเรยนศาสนาควบคกบการไดเรยนวชาสามญอยางเตมท ซงการจดการขนอยกบประเภทของโรงเรยน ซงเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา ไดเพมประสทธภาพหลกสตรสายสามญเพอตอบสนองความตองการของพอแมทอยากเหนลกไดเรยนรสายสามญเชนเดยวกบโรงเรยนของรฐ โดยทลกไดเรยนศาสนาอยางเขมขน สวนโรงเรยนสามญของรฐ พบวา จากการทมการเรยนรวชาสามญเปนพนฐาน ภายหลงไดมการเพมหลกสตรอสลามศกษาใหเรยนควบควชาสามญเชนกน ทงโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาและโรงเรยนสามญของรฐ พบวา มการปรบตวในการเรยนร เชน ตอนเชาเรยนศาสนา บายเรยนสามญ หรอ บายเรยนสามญ ตอนเชาเรยนศาสนา ซงขนอยกบการแบงและออกแบบการเรยนการสอนททงสองหลกสตรจะสามารถจดการไดอยางมคณภาพมาตรฐาน

2. การจดบรณาการเนอหาอสลามศกษาในหลกสตรสามญ เปนลกษณะรปแบบทเกดขนในโรงเรยนสามญของรฐ ทผปกครองอยากเหนโรงเรยนรฐสอนศาสนามากกวาทเปนอย โรงเรยนมแนวโนมทเดกจะออกกลางคนไปเรยนโรงเรยนสอนศาสนา โรงเรยนจงเนนการเพมการเรยนรเรองอสลามศกษาและวถการด าเนนชวตแบบอสลามในการเรยนการสอนวชาตางๆ เพอใหตอบสนองความตองการของพอแมมสลม เนนการบรณาการสาระเกยวกบอสลามศกษาไปกบวชาตางๆ นอกจาก

จะจดการเรยนรแบบบรณาการศาสนาและยงเนนการเรยนรบนฐานพหวฒนธรรมศกษาทได ไดมโอกาสเรยนรการใชชวตของคนตางศาสนาตางวฒนธรรมดวย และการจดกจกรรมการเรยนร ทหลากหลายเพอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมแกเดกตามความตองการของชมชน

56

3. การจดการเรยนรอสลามศกษาทเชอมตอโรงเรยนตาดกา เปนรปแบบทพฒนาขนในโรงเรยนประถมสามญของรฐ ทด าเนนการจดการเรยนรอสลามศกษาในโรงเรยนของตนโดยประสานกบโรงเรยนตาดกาในทองถน โดยมการออกแบบเนอหาการเรยนรรวมกนเพอใหเดกทเรยนศาสนาในโรงเรยนปกตสามารถมาเรยนเสรมหรอเรยนตอกบตาดกาโดยไมตองเรยนเนอหาซ าซอน บางโรงเรยนทจดการเรยนการสอนระดบประถมศกษายงดงครสอนตาดกามารวมสอนในชนเรยนดวย เดกจะไดเรยนไมซ าซอนและสามารถเทยบชนความรทางศาสนาของตนกบครผสอนตาดกาไปพรอมกน

(อมรวชช นาครทรรพ. 2550 : 144-146) รปแบบและวธการในการบรหารจดการการศกษา และการแกไขปญหาทชดเจนมประสทธภาพ

ใหเกดความเขาใจรวมกนทกภาคสวน จงก าหนดแนวทางดงน 1. การพฒนาอสลามศกษา

1.1 พฒนาหลกสตรอสลามศกษาและการจดการเรยนรทกระดบใหมคณภาพ 1.2 สงเสรมสนบสนนการจดการเรยนรอสลามศกษาขนพนฐานในสถานศกษาของรฐ

และเอกชน สงเสรมใหผน าศาสนา ผทรงคณภมปญญาในพนทใหมสวนรวมการบรหารหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของทองถน

1.3 เรงรดการใชหลกสตรบรณาการสารการเรยนรอสลามศกษากบสาระการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ใหสอดคลองกบความตองการของทองถน มการเทยบโอนและสอบเทยบความรอสลามศกษาทกระดบ

1.4 เรงพฒนาผสอนอสลามศกษาในการจดการเรยนร และใหมโอกาสศกษาตอในวชาชพคร

1.5 จดใหมผเชยวชาญอสลามศกษาเปนผนเทศ ตดตาม โดยก าหนดอตราก าลงประจ าในส านกงานเขตพนทการศกษา และส านกผตรวจราชการ

2. การพฒนาหลกสตรการจดการเรยนร 2.1 พฒนาหลกสตรและจดการเรยนการสอนในสถานศกษาทกระดบและทกสงกด

ใหสอดคลองกบความตองการ วถชวต วฒนธรรม และภมหลงของพนท ทงในดานศาสนา วฒนธรรม

ประวตศาสตรทองถน และภาษาตางๆของประเทศ 2.2 สงเสรมใหมการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในระดบการศกษาขนพนฐาน

โดยมสาระการเรยนร 2.3 สงเสรมการจดการเรยนการสอนสองภาษา (ไทยกบมลายทองถน) ในสถานศกษา

ขนพนฐาน โดยจดท าหลกสตร สอการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบทองถน 2.4 จดใหมการเทยบโอนการเรยนวชาศาสนาและวชาสามญทกรปแบบ ทงระบบ

57

2.5 ด าเนนการเทยบวฒทางการศกษาส าหรบผส าเรจการศกษาจากตางประเทศ ใหใชเปนพนฐานในการศกษาตอในประเทศ และเพอใชในการประกอบอาชพ

2.6 สงเสรมกจกรรมพฒนาผเรยนในทกระดบเพอพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะตามทพงประสงคของหลกสตร

3. การพฒนาการจดการศกษาของรฐ 3.1 จดระบบการแนะแนว ระบบการดแลผเรยนในสถานศกษาทกระดบ ในจงหวด

ชายแดนภาคใต ทงดานการศกษาตอ การด ารงชวต และประกอบอาชพ 3.2 เรงพฒนาคณภาพของโรงเรยนทมชอเสยงในอดตของจงหวดชายแดนภาคใต ใหม

การพฒนาคณภาพอยางรวดเรว 3.3 สงเสรมใหสถานศกษารวมมอกบชมชน โดยใหชมชนมสวนรวมในการชวยเหลอดแล

บตรหลานอยางใกลชด เพอเปนฐานในการพฒนาการเรยนร “เขาใจ เขาถง พฒนา” 3.4 สงเสรม สนบสนนการจดการศกษาทางเลอกในรปแบบทสนองความตองการ หรอให

โอกาสในการเขาถงการเรยนรของผเรยนอยางทวถงอยางมคณภาพ 4. การพฒนาการศกษาเอกชน

4.1 พฒนากรรมการมลนธ กรรมการอ านวยการโรงเรยน กรรมการสถานศกษา ผบรหาร

ครในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม เพอเพมคณภาพนกเรยนและสรางความรความเขาใจทถกตอง ทางดานศาสนา วฒนธรรม และประวตศาสตรทองถน

4.2 สงเสรมการสอนวชาสามญ และอาชพแบบครบวงจร ทงดานการผลต การตลาด

และการเขาถงแหลงทนในสถานศกษาปอเนาะ โดยความรวมมอระหวางสถานศกษากบหนวยงานรฐ 4.3 สรางระบบและบคลากรในการนเทศโรงเรยนเอกชนใหสามารถจดการศกษาไดอยาง

มประสทธภาพ 4.4 สงเสรมการสรางเครอขายความรวมมอระหวางสถานศกษาของรฐกบสถานศกษา

เอกชน 5. การพฒนาอาชพ การจดการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

5.1 จดการศกษานอกโรงเรยนใหกบผไมจบการศกษาภาคบงคบและการศกษาขนพนฐาน

5.2 จดการศกษา อบรม เพอยกระดบการศกษาของประชากรวยแรงงาน โดยรวมมอกบภาคเครอขาย

5.3 จดเทยบระดบการศกษา เทยบโอนความร และประสบการณใหกบประชาชนเพอการศกษาตอ และการประกอบอาชพ

5.4 จดการสอนภาษามลายทองถนใหกบขาราชการทหาร ต ารวจ และประชาชนทวไป 5.5 จดสอนภาษาไทยใหกบประชาชนผไมรหนงสอไทย

58

5.6 จดหลกสตรวชาชพและการฝกอบรมตามความตองการของชมชนเพอสรางรายไดและการมงานท า

6. การพฒนาอดมศกษา 6.1 ยกฐานะมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตานเปนมหาวทยาลยเอกเทศ

สงเสรมและพฒนาความพรอมเพอความเปนนานาชาต 6.2 พฒนาศกยภาพของมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร และเรงเปดสอนในสถาบน

อสลามและอาหรบศกษาเปนสาขาทเปนวทยาการสมยใหมของโลกมสลม 6.3 สรางความเขมแขงและเรงขยายเปาหมายการรบนกศกษาของวทยาลยชมชน 6.4 สงเสรมมหาวทยาลยราชภฏยะลาใหมบทบาทในการผลตคร และพฒนาบคลากรใน

สถานศกษาของรฐและเอกชนไดอยางมประสทธภาพ 6.5 สงเสรมการวจยเพอแกปญหาและพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต

(เสรมศกด วศาลาภรณ และคณะ. 2552 : 77-81) การศกษาการพฒนากระบวนการเรยนรเพอทองถนสามจงหวดชายแดนภาคใต พบวา

นวตกรรมการเรยนรเพอทองถนจงหวดชายแดนภาคใต 1. คายวทยาศาสตรทองถน “ดาราศาสตรทองถนและเทคโนโลยอวกาศ” 2. โครงการวทยาศาสตร คอ โรงงานวทยาศาสตร “ชาจากใบทเรยนเทศตานเซลลมะเรง” 3. กจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทองถน คอ กจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทองถน

“รปแบบการเรยนรแบบรวมมอ” การอนรกษสงแวดลอมวชาวทยาศาสตรส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

4. กจกรรมการเรยนประวตศาสตรทองถน คอ กจกรรมการเรยนรการพบผา ขบวนขนหมากแบบมลายทองถน 3 จงหวดชายแดนภาคใต

5. กจกรรมการเรยนรวรรณกรรมสนตสข (เกสร ลดเลย และคณะ. 2557)

4. แนวคด ทฤษฎการพฒนารปแบบ

4.1 ความหมายของรปแบบ นกวชาการไดใหความหมายของรปแบบทงลกษณะทคลายคลงกนและแตกตางกน

ซงพอสรปความหมายของรปแบบทนกวชาการใหความเหนไวใน 4 ลกษณะดงน 1. รปแบบ หมายถง รปแบบของจรง รปแบบทเปนแบบอยาง และแบบจ าลองท

เหมอนของจรงทกอยางแตกตางกน 2. รปแบบ หมายถง สงทแสดงโครงสรางของความเกยวของระหวางชดของปจจยหรอ

ตวแปรตางๆ หรอองคประกอบทส าคญในเชงความสมพนธหรอเหตผล เพอชวยใหเขาในขอเทจจรงทปรากฏ

3. รปแบบ หมายถง ลกษณะทพงปรารถนา ซงมลกษณะเปนอดมคต หรอเปนไปไดอยางในโลกแหงความเปนจรง

59

4. รปแบบ หมายถง ชดของทฤษฎทผานการทดสอบความแมนย า (validity) และความนาเชอถอ (reliability) สามารถระบและพยากรณความสมพนธระหวางตวแปรโดยวธการทางสถต

ประเภทของรปแบบ ไดจดประเภทตางออกเปน 4 ประเภท คอ 1. Analogue Model เปนรปแบบทใชการอปมาอปมยเทยบเคยงปรากฏการณ เปน

รปธรรม เพอสรางความเขาใจในปรากฏการณทเปนนามธรรม เชน รปแบบในการท านายนกเรยนทจะเขาสระบบโรงเรยน

2. Semantic Model เปนรปแบบทใชภาษาเปนสอในการบรรยายหรออธบายปรากฏการณทศกษาดวยภาษา แผนภมและรปภาพ เพอใหเหนโครงสรางความคด องคประกอบ และความสมพนธขององคประกอบของปรากฏการณนนๆ

3. Mathematic Model เปนรปแบบทใชสมการทางคณตศาสตรเปนสอในการแสดงความสมพนธของตวแปรตางๆ

4. Causal Model เปนรปแบบทพฒนามาจากเทคนคทเรยกวา Path Analysis และเปนหลกการสราง semantic model โดยการน าเอาตวแปรตางๆ มาสมพนธกนเชงเหตและผลทเกดขน 4.2 คณลกษณะของรปแบบทด ควฟส (keeves. 1988 อางโดย อรอมา รงเรอนวณชกล. 2556 : 95) กลาววา

รปแบบทใชประโยชนไดนน ควรมขอก าหนด 4 ประการ 1. รปแบบ ควรประกอบดวยความสมพนธอยางมโครงสราง (structural

relationship) มากกวาความสมพนธทเกยวเนอง (associative relationship) 2. รปแบบ ควรใชเปนแนวทางในการพยากรณผลทจะเกดขน ซงสามารถตรวจสอบ

ไดโดยการสงเกต ซงเปนไปไดททดสอบรปแบบพนฐานของขอมลเชงประจกษได 3. รปแบบ ควรจะตองระบหรอชใหเหนถงกลไกเชงเหตผลเรองทศกษา รปแบบเปน

เครองมอในการพยากรณได ควรเชงอธบายปรากฏการณไดดวย 4. รปแบบ ควรเปนเครองมอในการสรางมโนทศนใหม และสรางความสมพนธของ

ตวแปรในลกษณะใหม ซงเปนการขยายเรองทก าลงศกษา 4.3 การพฒนารปแบบ การพฒนารปแบบอาจมขนตอนการด าเนนงานแตกตางกน อาจแบงเปนสองตอนใหญๆ คอ การสรางรปแบบ (construct) และการหาความเทยงตรง (validity) ของรปแบบ งานวจยทเกยวของกบการพฒนารปแบบ ดงน รงรชดาพร เวหะชาต (2543) การพฒนารปแบบการบรหารคณภาพทงองคการของสถานศกษาขนพนฐาน มงศกษาการพฒนารปแบบการบรหารคณภาพทงองคการของสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทเหมาะ ในการด าเนนการ 5 ขนตอน คอ

สอการเรยนร

60 ขนตอนท 1 การศกษาและส ารวจขอมลเบองตนเกยวกบแนวคดและหลกการบรหารคณภาพทงองคการ โดยสมภาษณผบรหารสถานศกษาและครผสอนทไดรบเลอกเปนโครงการน ารองการวจยและพฒนาการเรยนรเพอคณภาพการศกษา รวมทงการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของและการศกษาสภาพจรงจากรายงานการประเมนตนเองของโรงเรยนทผานการประเมนคณภาพ ขนตอนท 2 เปนการสรางรปแบบจ าลองเพอสรางรปแบบการบรหารคณภาพทงองคการ โดยการสงเคราะหแบบสมภาษณจากการศกษาในขนตอนท 1 น ามาสรางเปนรปแบบจ าลองระบบบรหารคณภาพทงองคการดวยการสรางเปนแบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒแบบเลอกตอบ เหนดวยและไมเหนดวย ใหผทรงคณวฒแสดงความคดเหนโดยอสระ ขนตอนท 3 เปนการพฒนารปแบบระบบบรหารคณภาพองคการโดยใชเทคนค

เดลฟายจากผทรงคณวฒ เพอใหไดรปแบบทมความเปนไปไดในทางปฏบตโดยการใชรปแบบจ าลองจากขนตอนท 2 น ามาศกษาวเคราะห และก าหนดรปแบบระบบบรหารคณภาพทงองคการดวยเทคนคเดลฟาย 3 รอบ ขนตอนท 4 การวเคราะหหาความเหมาะสมของรปแบบการบรหารคณภาพทงองค

เพอตรวจสอบความเหมาะสมของรปแบบโดยผปฏบตงานในสถานศกษาคอผบรหารสถานศกษาครผสอน และกรรมการสถานศกษา ขนตอนท 5 การสรปและการน าเสนอรปแบบการบรหารคณภาพทงองคกรและจดท าเปนรายงานผลการวจยตอไป

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต มวตถประสงคเพอ ศกษา รวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย รวมทงการน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยไดแบงการวจยเปน 4 ระยะ คอ

ระยะท 1 การศกษารวบรวม สงเคราะหองคความร เกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ระยะท 2 การสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ระยะท 3 การตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ระยะท 4 การน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ขนตอน และวธการด าเนนการวจย ส าหรบการด าเนนการในแตละระยะไดแสดงรายละเอยดได ดงน ระยะท 1 การศกษารวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษา

ในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต ไดด าเนนการเปน 2 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 การรวบรวมขอมลเกยวกบองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตภาคทฤษฎ จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ จ านวน 57 เรอง ดงแสดงรายละเอยดในภาคผนวก ข

ขนตอนท 2 การรวบรวมขอมลเกยวกบความคดเหนเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตภาคสนาม จากการสนทนากลม (Focus Group) กบครและผบรหารสถานศกษา จ านวน 198 คน

ณ โรงแรมหาดใหญพาราไดช โฮเตล แอนด รสอรท อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา วนท 28 – 29

พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ดงแสดงรายละเอยดในภาคผนวก ค

63

ระยะท 2 การสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยการประชมปฏบตการของคณะผวจย ในวนท 18-19 มถนายน และ4-5 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 สงเคราะหขอมล วนท 9-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 สรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต ดงแสดงรายละเอยดใน ภาคผนวก ง

ระยะท 3 การตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยการสนทนากลมกบผเชยวชาญทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 29 คน ณ มหาวทยาลยราชภฏยะลา ในวนท 20 สงหาคม พ.ศ. 2559 ดงแสดงรายละเอยดในภาคผนวก จ

ระยะท 4 การน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยไดน าเสนอรปแบบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต ในเวทประชาคมแกผมสวนได สวนเสยกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จ านวน 2 ครง คอ

ครงท 1 จงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส จ านวน 419 คน ในวนท 27 สงหาคม พ.ศ. 2559 ณ หองประชมเซอรา มหาวทยาลยราชภฎยะลา และครงท 2 จงหวด สตล สงขลา จ านวน 121 คน ณ หองประชมตนโพธ โรงเรยนเทศบาล 2 (บานหาดใหญ) อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ดงแสดงรายละเอยดในภาคผนวก ฉ

64

การด าเนนการวจยระยะท 1 ถง ระยะท 4 แสดงเปนแผนภาพ ดงภาพประกอบท 4

ขนตอนท 1

ขนตอนท 2

ขนตอนท 1 ขนตอนท 2

ระยะท 1 การศกษารวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาใน

ระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวด

ชายแดนภาคใต

ระยะท 2 การสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการจดการศกษาตาม

อธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

สงเคราะหขอมล

การรวบรวมขอมลเกยวกบองคความร จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

จ านวน 57 เรอง

การรวบรวมขอมลเกยวกบความคดเหน จากการสนทนากลม (Focus Group)

กบครและผบรหารสถานศกษา จ านวน 198 คน

สรางรปแบบการจดการศกษา

65

(ตอ) การด าเนนการวจยระยะท 1 ถง ระยะท 4 แสดงเปนแผนภาพ ดงภาพประกอบท 4

ครงท 1 ครงท 2

ภาพประกอบท 4 ขนตอนการสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษา ตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

เวทประชาคม จงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส จ านวน 419 คน

ณ หองประชมเซอรา มหาวทยาลย ราชภฎยะลา

ระยะท 3 การตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยใน

เขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

การสนทนากลมกบผเชยวชาญทเกยวของกบการจดการศกษาในเขต

พฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 31 คน

ระยะท 4 การน าเสนอขอสรปรปแบบ

เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษ

เฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

เวทประชาคม จงหวด สตล สงขลา จ านวน 121 คน ณ หองประชมตนโพธ

โรงเรยนเทศบาล 2 (บานหาดใหญ) อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

66

ตารางท 3 แสดงขนตอน และวธการด าเนนการวจย

ขนตอนการวจย วตถประสงค วธการวจย แหลงขอมล/กลมตวอยาง

เครองมอทใชในการวจย

ระยะท 1 การศกษารวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ขนตอนท 1 การรวบรวมขอมลเกยวกบองคความร จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ จ านวน 57 เรอง

เพอรวบรวมขอมลเกยวกบองคความร จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

สงเคราะหขอมลจากเอกสาร ต าราและงานวจย

- นโยบายการจดการศกษา - ร ะบ บก าร จ ดการศกษาตลอดชวต - การพฒนารปแบบ - เอกสารผลการวจย

ตารางสงเคราะหร ปแบบการ จดการศกษา

ขนตอนท 2 การรวบรวมขอมลความคดเหน จากการสนทนากลม (Focus Group) กบครและผบรหารสถานศกษา จ านวน 198 คน

เพอรวบรวมขอมล ความคดเหนเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใตภาคสนาม จากการสนทนากลม (Focus Group) กบครและผบรหารสถานศกษา

บ น ทก เทปกา รสนทนากลม (Focus group)

ครและผบรหารสถานศกษา

การสนทนากลม (Focus Group)

67

ตารางท 3 (ตอ) แสดงขนตอน และวธการด าเนนการวจย



ระยะท 2 การสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ขนตอนท 1 สงเคราะหขอมล

เพอสงเคราะหขอมลทไดจาการสนทนากลม (Focus Group) กบครและผบรหารสถานศกษา

สงเคราะหขอมล ทไดจากการถอดเทปบนทกเสยงการสนทนากลมโดยมเนอหาสาระ ประเดน สภาพปญหาและแนวทางแกไข

ผลการเกบรวบรวมขอมลจากระยะท 1 ขนตอนท 2

ประชม ระดมความคด (Work shop)

ขนตอนท 2 สรางรปแบบการจดการศกษา

เพอสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ก าหนดรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

- ผลทไดจากการสงเคราะหขอมล - เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ร ปแบบการ จดการศกษา

ระยะท 3 การตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

การสนทนากลมกบผเชยวชาญทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 29 คน

เพอตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ผเชยวชาญ จ านวน 29 คน

การสนทนากลม (Focus Group)

68

ตารางท 3 (ตอ) แสดงขนตอน และวธการด าเนนการวจย



ระยะท 4 การน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ครงท 1 เวทประชาคม จงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส จ านวน 419 คน ณ หองประชมเซอรา มหาวทยาลย ราชภฎยะลา

เพอน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

รบฟงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ผมสวนไดสวนเสย จงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส จ านวน 419 คน

จดเวทประชาคม

ครงท 2 เวทประชาคม จงหวด สตล สงขลา จ านวน 121 คน ณ หองประชมตนโพธ โรงเรยนเทศบาล 2 (บานหาดใหญ) อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

เพอน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

รบฟงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ผมสวนไดสวนเสย จงหวดสตล และจงหวดสงขลา จ านวน 121 คน

จดเวทประชาคม

69

การวเคราะหขอมล การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) แบบพรรณนาวเคราะห เกยวกบรปแบบการจด

การศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยนกวจยจะท าการวเคราะหขอมลจากการสนทนากลม (Focus group) น าเทปบนทกการการสนทนากลมมาท าการถอดเทป และแปลความหมายของขอมลทไดมา เพอใหไดขอมลทครบถวนสมบรณเปนประเดนทส าคญทใชในการวจย และสรปใจความส าคญพรอมกบทบทวนเพอพจารณาความนาเชอถอของขอมล

70

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในการศกษาวจยในครงนเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคการวจยเกยวกบการศกษา รวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศย รวมทงการน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต จงไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลเปน 2 ดงน

ตอนท 1 ผลการสงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ

และการจดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ตอนท 1.1 ผลการสงเคราะหองคความร เกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต จาก

เอกสารทางวชาการ

ตอนท 1.2 ผลการสงเคราะหองคความร เกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยจากบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตพฒนา

พเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ตอนท 2 ผลการสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการ

จดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ตอนท 2.1 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 0 – 5 ป (ชวงกอนวยเรยน) ตอนท 2.2 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 7 - 22 ป (ภาคบงคบและการ

เตรยมตวท างาน)

ตอนท 2.3 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 23 - 60 ป (วยท างาน) ตอนท 2.4 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 60 ปขนไป (วยผสงอาย)

ตอนท 1. ผลการสงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ นอก

ระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ผลการสงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ไดแบงเปน 2 สวนตาม

71

แหลงทมาของขอมล คอ ขอมลจากเอกสารทางวชาการและขอมลจากบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ตามรายละเอยด ดงน

ตอนท 1.1 ผลการสงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

จากเอกสารทางวชาการ

การศกษาเอกสารทางวชาการทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตเฉพาะกจ จงหวด

ชายแดนภาคใต จ านวน 57 เรอง สามารถสรปไดเปน 3 ประเดน ดงแสดงรายละเอยดในตาราง

ตารางท 4 แสดงจ านวนและรอยละของประเดนทเกยวของกบการจดการศกษาในเขต

เฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

ประเดน จ านวน รอยละ การพฒนานวตกรรมการเรยนร

- ดานการเรยนรภาษาไทย - ดานทกษะการคดและคณตศาสตร - ดานการอยรวมกนอยางสนตสข - ดานการเรยนรภาษามลาย

32 13 9 7 3

56.2 22.8 15.8 12.3 5.3

สภาพการเรยนการสอน - ดานรปแบบการจดการเรยนร - ดานสภาพปญหาและความตองการ - ดานการพฒนาหลกสตรทองถน - ดานการสอนภาษาและวฒนธรรม

23 17 4 1 1

40.2 29.8 7.0 1.7 1.7

นโยบายและยทธศาสตรการจดการศกษา 2 3.6 รวม 57 100

จากตารางท 4 พบวาจากการศกษาเอกสารทางวชาการทเกยวของกบการจดการศกษาในเขต

เฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต มากกวาครง (รอยละ 56.2) เปนประเดนการพฒนานวตกรรมการ

เรยนร เมอพจารณาเปนรายดานยอยพบวาดานการเรยนรภาษาไทยมปรมาณสงสด (รอยละ 22.8)

รองลงมาเปนดานทกษะการคดและคณตศาสตร (รอยละ 15.8) ดานการอยรวมกนอยาง

สนตสข (รอยละ 12.3) และดานการเรยนรภาษามลาย (รอยละ 5.3) ตามล าดบ

72

ส าหรบประเดนสภาพการเรยนการสอนอยในล าดบรองลงมา (รอยละ 40.2) เมอพจารณา

เปนรายดานยอยพบวาดานรปแบบการจดการเรยนรมปรมาณสงสด (รอยละ 29.8) รองลงมาเปนดาน

สภาพปญหาและความตองการ (รอยละ 7.0) และดานการพฒนาหลกสตรทองถนและดานการสอน

ภาษาและวฒนธรรมมปรมาณเทากน (รอยละ 1.7) สวนดานนโยบายและยทธศาสตรการจดการศกษา

อยในล าดบสดทาย (รอยละ 3.6) เทานน

ตอนท 1.2 ผลการสงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการจดศกษาตามอธยาศยจากบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาในเขต

พฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

จากการจดเวทประชาคมและการสนทนากลมกบบคลากรทเกยวของกบการจด

การศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต เกยวกบสภาพปญหาและแนว

ทางแกไขได 5 ดาน ดงแสดงรายละเอยดในตารางท 5

ตารางท 5.1 แสดงสภาพปญหาและแนวทางแกไขดานนโยบาย

สภาพปญหาดานนโยบาย แนวทางแกไข -การปรบเปลยนและความซ าซอนของนโยบาย -นโยบายไมสอดคลองกบความพรอมและบรบทของโรงเรยน -การน านโยบายสการปฏบต(นามธรรมสรปธรรม) -การกระจกของนโยบาย(โรงเรยนเดยวกนมหลายจนไมสามารถปฏบตได) -ความเลอมล าของนโยบายและการสนบสนน งบประมาณระหวางโรงเรยนเอกชน/รฐบาล

-ควรก าหนดนโยบายใหสอดคลองกบแผนการศกษาชาต -ควรส ารวจสภาพปญหา บรบทของโรงเรยนและแปลงเปนการปฏบตกอนน าไปสการใชจรง -ควรมการกระจายใหโรงเรยนอนๆไดมการปฏบตอยางเทาเทยม -ควรก าหนดมาตรฐานการสนบสนนงบประมาณและด าเนนการใหมความเทาเทยม

ตารางท 5.2 สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานหลกสตร

สภาพปญหาดานหลกสตร แนวทางแกไข -หลกสตรแกนกลางไมสอดคลองกบหลกสตรทองถน

-ควรมการปรบใชหลกสตรแกนกลางใหเหมาะกบบรบทของทองถน

73

ตารางท 5.2 (ตอ) สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานหลกสตร

สภาพปญหาดานการบรหารจดการ แนวทางแกไข -เนอหาในหลกสตรมปรมาณมาก(มการเพมเตมตามนโยบาย) -หลกสตรขาดความตอเนองระหวางปฐมวยกบระดบประถมศกษา

-ควรปรบเนอหาในหลกสตรใหเหมาะสมเพราะสงผลตอการพฒนาในกจกรรมอนๆ -ควรปรบหลกสตรใหเชอมโยงสอดคลองระหวางหลกสตรปฐมวยกบหลกสตรประถมศกษา

ตารางท 5.3 สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานการบรหารจดการ

สภาพปญหาดานการบรหารจดการ แนวทางแกไข -โครงสรางเขตพนทการศกษากวางเกนไปไมสามารถดแลไดอยางทวถง -อตราก าลงในสายสนบสนนไมเพยงพอเชนธรการบญชการเงนพสดบรรณารกษนกการภารโรงครแนะแนว -การเบก จายงบประมาณไมคลอง ตว ลาชา(โดยเฉพาะนมโรงเรยน/อาหารกลางวน)

-ควรด าเนนการเหมอนในอดตคอมผอ านวยการหรอสามญศกษาจงหวดรบผดชอบ -ควรมการจดท าภาระงานและมการก าหนดกรอบอตราต าแหนงใหเหมาะสม -ควรจดสรรงบประมาณใหโรงเรยนไดโดยตรงเพ อ ให เ ก ดค ว าม ค ล อ ง ต ว ในก าร บร ห า รงบประมาณ

ตารางท 5.4 สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานการสงเสรมและพฒนาคร

สภาพปญหาดานสงเสรมและการพฒนาคร แนวทางแกไข -การขาดแคลนครผสอนสงผลใหครสอนไมตรงกบสาระการเรยนร -การอบรมครยงขาดการวางแผนอยางเปนระบบและตอเนอง -การก าหนดระบบคาตอบแทนขวญก าลงใจและความปลอดภยยงไมชดเจนและเปนธรรม

-ควรประสานกบแหลงผลตเพอตอบสนองในครสาขาทขาดแคลน -ควรมการส ารวจความตองการและวางแผนการพฒนาครอยางเปนระบบและมสถาบนพฒนาครทไดมาตรฐาน -ควรมการระบบคาตอบแทน(ขนพเศษ)ใหมความโปรงใสและเปนธรรม

74

ตารางท 5.4 (ตอ) สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานการสงเสรมและพฒนาคร

สภาพปญหาดานสงเสรมและการพฒนาคร แนวทางแกไข -การประเมนวทยฐานะไมไดสะทอนถงคณภาพการศกษาทแทจรง

-ควรมการสรางความเขาใจและความตระหนกใหครไดใชนวตกรรมพฒนาผเรยนอยางแทจรงมใชพฒนาเฉพาะเอกสาร

ตารางท 5.5 สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานกจกรรมการพฒนาผเรยน

สภาพปญหาดานกจกรรมการพฒนาผเรยน แนวทางแกไข -กจกรรมลกเสอบางกจกรรมไมสอดคลองกบหลกศาสนาเชนการรองเพลงการสวดมนต แหลงเรยนรในชมชน/ระบบอนเตอรเนตและอปกรณไมเพยงพอ -การขาดครแนะแนวในการศกษาตอและการประกอบอาชพ -การขาดแคลนสอสองภาษาส าหรบการพฒนาทกษะทางภาษาไทย

-ควรก าหนดกจกรรมใหสอดคลองตามหลกศาสนา -ควรมการปรบปรงพฒนาและจดท าฐานขอมลแหลง เร ยนร ใน ชมชนและมการสนบสนนอนเตอรเนต/อปกรณใหเพยงพอ -ควรก าหนดใหมครแนะแนวและปฏบตหนาทตามมาตรฐานของครแนะแนว -ควรมการวจยพฒนาสอทมประสทธภาพส าหรบการพฒนาทกษะทางภาษาไทย

ตารางท 5.6 สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาดานเศรษฐกจและสงคม

สภาพปญหาดานเศรษฐกจและสงคม แนวทางแกไข -บดา/มารดาท างานตางถนนกเรยนพกอาศยกบปยา-ตายายหรอญาต -ฐานะทางเศรษฐกจต า-ยาเสพตดและอาชญากรรม/การถกชกจงไดงาย -อตราการศกษาตอของผชายต า

-ควรมรปแบบการชวยเหลอเปนเฉพาะรายกรณควบคกบการใหค าปรกษา -ควรมการบรณาการกบหนวยงานดานการบ าบด/ความมนคง/ครอบครว -ควรมการส ารวจจดท าฐานขอมลใหเปนปจจบนและก าหนดแนวทางในการสงเสรมทางดานอาชพ

75

ตารางท 5.7 แสดงผลขอเสนอแนะในการจดการศกษาในระบบนอกระบบและการจดการศกษาตาม

อธยาศยในพนทเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

ดาน ขอเสนอแนะ

ดานผเรยน

-การพฒนาทกษะทางการใชภาษาไทยและภาษาแมควรเรมตงแตวยเดกและอาศยความรวมมอจากผปกครองในการใชในชวตประจ าวนอยางตอเนอง -การสงเสรมการคดวเคราะหดวยการฝกทกษะอยางเปนระบบและตอเนอง -การสงเสรมการเรยนร ในความแตกตางทางความคดความเชอวฒนธรรมศาสนาและการปรบตวตลอดจนการอยรวมกนอยางสนต -การสงเสรมใหผเรยนมทกษะและเทาทนการใชเทคโนโลยใหเกดประโยชนสงสด -การสงเสรมใหผเรยนมทกษะการแสวงหาความรและมการเรยนรตลอดชวต -การสงเสรมใหผเรยนมความตระหนกและเขาใจในระบบวถประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข -การสงเสรมคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาจตสาธารณะและความเปนพลเมองไทยและพลโลก -เพอใชเปนเครองมอในการแกปญหานกเรยนไดอยางมประสทธภาพ -ครควรรวมมอกบชมชน/ทองถนในการใชแหลงเรยนร ในชมชนเพอใหการพฒนาผเรยนเกดประสทธภาพสงสด

76

ตารางท 5.7 (ตอ) แสดงผลขอเสนอแนะในการจดการศกษาในระบบนอกระบบและการจดการศกษา

ตามอธยาศยในพนทเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต


ดานการใชสอและวธการสอน

-ควรมการใชสอทหลากหลายและตอบสนองการเรยนรเชนสอออนไลนสอเสมอนจรงสอการสอนทางไกลหรอสอบคคลเปนตน -ควรมการสอนทใชโครงงาน (PBL)หรอปญหาเปนฐานเพอสงเสรมทกษะการปฏบตทบรณาการและแกปญหาได -ควรมกจกรรมพฒนาผเรยนทสงเสรมการเรยนรในการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม -ควรมเครองมอในการวดประเมนผลทสะทอนผลการปฏบตจรง -ควรมการวจยดานการพฒนาสอและวธสอนทเหมาะกบบรบทชายแดนภาคใต -ควรสรางเครอขายการผลตสอและวธสอนเพอการแลกเปลยนเรยนร

ดานหลกสตร

-ควรจดหลกสตรแบบบรณาการทยดหยนและเหมาะสมบรบทสงคมจงหวดชายแดนภาคใต -ควรมหลกสตรทหลากหลายเพอตอบสนองการเรยนรในสงคมพหวฒนธรรมเชนหลกสตรภาษามลายกลางภาษาอาหรบทไดมาตรฐาน -ควรสงเสรมการจดท าหลกสตรทองถนทอาศยการมสวนรวมระหวางชมชนทองถนและสามารถ เกดประโยชนส าหรบทองถนอยางแทจรง -ควรจด ตงสมาคมวชาชพในพน ท เพ อ ดแลหลกสตรวชาชพเชนครบญชวศวกรทนายความเปนตน

77

ตารางท 5.7 (ตอ) แสดงผลขอเสนอแนะในการจดการศกษาในระบบนอกระบบและการจดการศกษา

ตามอธยาศยในพนทเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต


ดานการบรหารจดการและผบรหาร

-ควรใหมการบรหารทใช โรง เรยนเปนฐาน(SBM)หรอโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน(SBMLD)เพอใหโรงเรยนมเอกภาพในการบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ -ควรมสถาบนพฒนาทกษะการบรหารในพนทเพอใหผบรหารสามารถพฒนาสมรรถนะการบรหารไดอยางตอเนอง -ควรมการสรางเครอขายหรอสมาคมผบรหารเพอใหมการถายโอนการบรหารและแลกเปลยนเรยนร

ดานแหลงเรยนร

-ควรมการพฒนาแหลงเรยนร ในชมชนใหไ ดมาตรฐานเหมาะส าหรบการเรยนร ส าหรบนกเรยนและบคคลทวไป -ควรมฐานขอมลทเปนปจจบนและการเผยแพรแหลงเรยนรในระบบออนไลนเพอการสบคนและเขาถงไดงาย -ควรมการยกระดบแหลงเรยนรตนแบบเพอเปนแบบอยางส าหรบการพฒนาแหลงเรยนรอนๆตอไป

ตอนท 2. ผลการสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการ

จดศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต

การสงเคราะหและสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบและการจดการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ไดน าเสนอรปแบบตามกรอบแนวคดการวจยโดยยดตามชวงอาย ตอนท 2.1 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 0 – 5 ป (ชวงกอนวยเรยน) โดยไดแบงเปน 3 ชวง ดงน

78

2.1.1 รปแบบการจดการศกษาตามอธยาศยในชวงอายตงแต 0 – 2 ป เปนการจดการศกษาส าหรบเดกวยทารก โดยพอแมผปกครองรวมกบหนวยงานทเกยวของ เชน หนวยงานสาธารณสข , หนวยงานดานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมทงหนวยงานองคกรปกครองสวนทองถน เพอจดท าหลกสตรส าหรบพอแมผปกครอง ในดานวธการสงเสรมพฒนาการ,การสงเสรมภาระทางโภชนาการ อนจะน าไปสการพฒนาทสมบรณตามวย 2.1.2 รปแบบการจดการศกษานอกระบบในชวงอายตงแต 2 – 3 ป การจดการศกษาของเดกตงแตแรกเกดถง 2 ปแรกนบวามความส าคญอยางมากของชวต เพราะเปนชวงวยทมพฒนาการอยางมากทงทางดานสมอง การรบร กลามเนอ ภาษาอารมณและสงคม ดงนนพอ-แมผปกครองตองใหความส าคญและควรรวมกบหนวยงานทางสาธารณสขเพอสงเสรมความรทางดานการอบรมเลยงดเดกออนทงทางดานการสงเสรมโภชนาการ เพอใหรางกาย มสมบรณแขงแรงตามมาตรฐาน รวมทงการสงเสรมพฒนาการทางดานรางกายผานการอบรมเลยงดของพอ-แม ผปกครอง ทตองใสใจเพอเตรยมความพรอมส าหรบการพฒนาในระดบตอไป ดงนนรปแบบการจดการศกษาฯ ในวยเดกทารก จงควรมหลกการ ดงน 1. การแสวงหารวมมอกบหนวยงานทางสาธารณสข จดท าหลกสตรเพอสงเสรมภาวะทางโภชนาการรวมทงการกระตนพฒนาการทางดานรางกายและการเรยนร ทสอดคลองกบบรบทในสงคมพหวฒนธรรม 2. การจดสนามเดกเลนเพอสงเสรมพฒนาการ เชน การเดน วง ปนปาย หรอไมบลอกรปทรงตางๆ เปนตน 3. การจดท าหลกสตรระยะสนส าหรบคณแมเพอสงเสรมทกษะการพด การฟง การเรยนรและการแกปญหา 4. สงเสรมใหมการจดท าฐานขอมลส าหรบการคนควาส าหรบการดแลเดกวยทารกโดยมการแปลภาษามลายหรอภาษาอาหรบ

เงอนไขความส าเรจ 1. หนวยงานทเกยวของคอองคกรทางสาธารณสข ครอบครว และชมชนตองใหความส าคญตอการสงเสรมพฒนาเดกทารกอยางรอบดาน 2. การสงเสรมใหสนามเดกเลนมเครองเลนสนามครบและรองรบการเลนเพอสงเสรมพฒนาการของเดกวยทารก 3. สนบสนนใหมเครอขายหรอกลมแมมอใหมในชมชนเพอแลกเปลยนประสบการณในการเลยงดทารก

79

4. สนบสนนใหผเชยวชาญการเลยงดทารกใหค าแนะน าอยางตอเนอง โดยสามารถมโทรศพทสายดวนทสามารถปรกษาไดตลอดเวลา

2.1.3 รปแบบการจดการศกษาในระบบขนพนฐานในชวงอายตงแต อาย 3 – 6 ป การจดการศกษาในชวงกอนวยเรยนคอชวง 6 ปแรกในระบบ นบวามความส าคญอยางมากเนองจากเปนชวงวยทมพฒนาการอยางรวดเรว ทงดานสมอง การรบร กลามเนอ ภาษา อารมณและสงคม ดงนนรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ในชวงวยกอนเรยนตองบรณาหลกการในระดบสากลใหสอดคลองกบบรบททางสงคมวฒนธรรมในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ใหเดกมพฒนาการทสมบรณผานการอบรมเลยงด การสงเสรมในเดกมการปฏบตจรง โดยครหรอผดแลเดกสามารถบรณาการกจกรรมการเรยนรไดอยางเหมาะสม เพอใหเดกมความพรอมในการศกษาในระดบทสงขนตอไป ดงนนรปแบบการจดการศกษาฯ จงตองเนนการพฒนาเดกกอนวยเรยน ดานการพฒนาการทางดานรางกายทสมบรณและสมดลตามวย ดานการจดสวสดศกษาหรอสภาพความปลอดภยในโรงเรยนให ดานการสอสารภาษาไทยและภาษาแม ดานการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม ดานการสงเสรมการคด ดงนนสาระการเรยนรของรปแบบฯ ประกอบดวย 2 สวน คอ 1) สาระการเรยนรตามกรอบของหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ. 2546 ใน 4 สาระ คอ เรองราวทเกยวของกบตวเอง เรองราวทเกยวของกบบคคลและสภาพแวดลอม ธรรมชาตรอบตวและสงตางๆทอยรอบตว 2) สาระการเรยนรตามบรบทของพนทจงหวดชายแดนใต คอ สาระการเรยนรดานภาษาไทยและภาษาแม (มลาย) สาระการคดและน าเสนอความคด และสาระการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

เงอนไขความส าเรจ 1. สถานศกษาตองมสอและแหลงเรยนร ทสงเสรมพฒนาการของเดกนกเรยน ประกอบดวย 1.1 สนามเดกเลนทมเครองเลนสนามครบทกดานตามเกณฑมาตรฐาน 1.2 แหลงเรยนรตามธรรมชาต เชน สวนผลไม ทงนา สวนหยอม บอเลยงปลา สวนยาง สวนปามล มสยด วด เปนตน 1.3 แหลงเรยนรในโรงเรยน เชน สวนสมนไพร รานคาสหกรณ หองสมด สนามกฬา เปนตน

80

1.4 ศนยเรยนรในชมชน เชน พพธภณฑ ศนยวทยาศาสตร สวนสาธารณะ ศาล สถานต ารวจ เปนตน 2. สนบสนนใหคร/ผดแลเดกตองมมาตรฐานวชาชพอนบาล/ปฐมวย และมจ านวนครบตามสดสวนของเดก 3. สนบสนนใหมการนเทศตดตาม คร/ผดแลเดก อยางตอเนองโดยใชระบบพเลยงทมความเชยวชาญใหค าแนะน าอยางตอเนอง ตอนท 2.2 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 7 - 22 ป (ภาคบงคบและ การเตรยมตวท างาน) รปแบบการจดศกษาในชวงวยนเปนชวงวยทมระยะยาวนานของการอยในระบบการศกษา จงไดแบงเปน 3 รปแบบ คอ 2.1 รปแบบการศกษาในชวงอาย 7 – 18 ป (การศกษาขนพนฐาน) การศกษาในชวงอายนไดยดหลกการของหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมงพฒนาผเรยนใหมความสมดลทงทางดานรางกาย ความร คณธรรม และจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงใหผเรยนเปนส าคญ บนพนฐานทเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ อยางไรกตามในบรบทของเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต มนกเรยนสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม จงไดมหลกการในการศกษาดงน 2.1.1 สงเสรมการเรยนรโดยมการบรณาการอสลามศกษากบสาระเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน โดยสอดคลองตามบรบทและความตองการของทองถน 2.1.2 สงเสรมทกษะทางภาษาดวยการเรยนการสอนแบบสองภาษา (ภาษาไทยและภาษามลายถน) ในสถานศกษาขนพนฐาน โดยมหลกสตรและสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบบรบททองถน 2.1.3 สงเสรมการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.1.4 สงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.1.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข

81

2.1.6 สงเสรมการรวมมอในการจดการศกษาระหวางสถานศกษากบชมชนโดยอาศยหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

ดงนนรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต ในระดบการศกษาขนพนฐาน จงม 2 สวน คอ รปแบบการใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรอสลามศกษา โดยสามารถจดแบบบรณาการเนอหาอสลามศกษาในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หรอจดควบคระหวางหลกสตรอสลามศกษาและหลกสตรการศกษาขนพนฐาน โดยตองมการสงเสรมการสอนแบบสองภาษา กระบวนการคด และทกษะในการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนมมาตรฐานวชาชพตรงตามสาระการเรยนรและมจ านวนครบตามมาตรฐาน 2. ครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนอยางตอเนอง 3. โรงเรยนตองมความพรอมของสอและแหลงเรยนร เชน หองปฏบตการทางภาษา วทยาศาสตร คณตศาสตร หองสมด สออเลคทรอนนกส และแหลงเรยนรในชมชน เปนตน 4. การบรหารจดการของโรงเรยนตองใชโรงเรยนเปนฐาน ยดหลกธรรมาภบาล การมสวนรวม ตามหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

2.2 รปแบบการศกษาทางวชาชพ การจดการศกษาทางวชาชพนบวามความส าคญอยางมากในพนทจงหวดชายแดนภาคใตเนองจากยงมความการแรงงานในระดบชางเทคนคอกจ านวนมาก ซงผประกอบการในพนทสวนใหญใชแรงงานจากภาคอนหรอแรงงานตางดาว ดงนนรปแบบการจดการศกษาฯทางดานวชาชพ จงตองบรณาการในการจดการเรยนรใหนกเรยนเพมพนความรและทกษะดานวชาชพ ตลอดจนคณธรรม จรยธรรม การบรหารจดการ สามารถใชเทคโนโลยไดอยางเหมาะสม ตลอดจนสามารถสอสารภาษาไทยและภาษาตางประเทศได จงควรมการจดการศกษาทางวชาชพ ดงน 2.2.1 สงเสรมใหมหลกสตรตามความตองการของผประกอบการในพนทโดยมการจดการศกษาแบบทวภาคเนนการฝกภาคปฏบตจรงในสถานประกอบการ 2.2.2 สงเสรมการจดตงศนยทดสอบสมรรถนะผเรยนตามเกณฑมาตรฐาน โดยการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของและผประกอบการในพนท

82

2.2.3 สงเสรมการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.2.4 สงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.2.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข และการบรณาการอสลามศกษากบการเรยนดานวชาชพ 2.2.6 สงเสรมการรวมมอในการจดการศกษาระหวางสถานศกษากบชมชน โดยการท ากจกรรมจตบรการชมชน

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนมมาตรฐานวชาชพตรงตามวชาชพและมจ านวนครบตามมาตรฐาน 2. ครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนทางวชาชพอยางตอเนอง 3. สถานศกษาตองมความพรอมของสอและหองปฏบตการทางวชาชพ ตลอดจนแหลงเรยนรในสถานประกอบการ 4. การมสวนรวมของหนวยงานทเกยวของและสถานประกอบการทไดมาตรฐาน เพอใหนกศกษาสามารถใชเปนแหลงฝกประสบการณวชาชพ

2.3 รปแบบการศกษาในระดบอดมศกษา การจดการศกษาในระดบอดมศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตนบวามความส าคญตอการผลตบญฑตทมความร ความสามารถ พรอมในการท างาน ตอบสนองตอการพฒนาของเศรษฐกจและสงคมในพนท รวมสามารถสรางความรและน าความรนนมาแกปญหาทเกดขนในพนโดยการบรณาการทรพยากรทงทนทางทรพยากรธรรมชาตและทนทางสงคม เพอใหการแกปญหาเกดความยงยน ลดความเหลอมล าทางสงคม อนจะน าไปสคณภาพชวตของคนในชมชนทองถนไดอยางมประสทธภาพ ดงนนรปแบบการจดการศกษาฯในระดบอดมศกษา จงตองผลตบณฑตใหตรงกบความตองการของตลาดแรงงานในพนท สงเสรมในเปนผประกอบการ โดยใหมการฝกการปฏบตงานในระหวางเรยนแบบสหกจศกษา เพอใหมความพรอมในการท างาน รวมทงทกษะดานเทคโนโลยและการสอสาร นอกจากนนตองมการสรางองคความรทสามารถแกปญหาในชมชน ทองถนได โดยเนนใหชมชนสามารถพงพาตนเองได จงควรมการจดการศกษาระดบอดมศกษา ดงน

83

2.3.1 สงเสรมระบบการผลต พฒนาครและบคลากรทางการศกษาทงระบบ เพอสรางความเขมแขงของครและบคลากรทางการศกษาทมความสามารถและมความเขาใจในบรบทของสงคมในทองถน 2.3.2 สงเสรมระบบการเรยนการสอนทตอบสนองความตองการของชมชนทองถน โดยการบรณาการกบหนวยงานในชมชนและใชชมชนเปนฐานในการเรยนร 2.3.3 สงเสรมการบรการวชาการเพอการพฒนาคณภาพชวตของชมชนทองถน โดยการบรณาการภมปญญาทองถนรวมกบภมปญญาสากล สการพฒนาคณภาพชวตอยางยงยน ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 2.3.4 สงเสรมการวจยดานการพฒนาคณภาพการศกษาและการแกปญหาของชมชนทองถน โดยการใชโจทยการวจยจากทองถนตามลกษณะพนท เพอสามารถสรางองคความร ทสามารถพงพาตนเองได 2.3.5 สงเสรมการท านบ ารงศลปวฒนธรรมในทองถนและการเรยนรขามวฒนธรรม เพอใหมการอนรกษ ฟนฟประเพณวฒนธรรมทองถน และการเรยนร ปรบตวในวฒนธรรมทแตกตางได 2.3.6 สงเสรมความรวมมอทางวชาการในระดบสากล เพอใหมการแลกเปลยนเรยนรของบคลากรและนกศกษาและสามารถน าความรมาประยกตใชส าหรบการพฒนาชมชนทองถนไดอยางมประสทธภาพ

เงอนไขความส าเรจ 1. อาจารยผสอนมคณวฒและผลงานวชาการตามกรอบเกณฑมาตรฐาน 2. ความรวมมอของหนวยงานการใชบณฑตเพอเตรยมพรอมส าหรบการฝกประสบการณสการท างานไดอยางมประสทธภาพ 3. การบรณาการและแสวงหาความรวมมอของหนวยงานตางๆเพอก าหนดโจทยการวจยทสามารถแกปญหาของชมชนทองถน 4. ประสทธภาพการบรหารงานของมหาวทยาลย อยางโปรงใสและตรวจสอบได

2.4 รปแบบการศกษานอกระบบและตามอธยาศย การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเปนกระบวนการของการศกษา

ตลอดชวต เพอใหประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตไดรบการศกษาอยางทวถง ทงนกลมเปาหมายการศกษานอกระบบและตามอธยาศย สวนมากเปนเยาวชนและผใหญ การจดกจกรรมการเรยนการสอนจงจ าเปนตองใหสอดคลองกบความตองการและธรรมชาตของผเรยน สงเสรมให

84

ผเรยนมสวนรวม น าความรและประสบการณทมอยมาแลกเปลยนเรยนรกน และสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง เพอน าความรไปพฒนาอาชพ พฒนาคณภาพชวตและพฒนาชมชนของตนเองตอไป

จงควรจดรปแบบการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ดงน 2.4.1 สงเสรมทกษะทางภาษาไทยรวมกนสถาบนปอเนาะ เพอเปนพนฐานส าหรบการเรยนรภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพ 2.4.2 สงเสรมทกษะทางอาชพทสอดคลองกบบรบทของชมชนทองถน เพอใชส าหรบการพฒนาคณภาพชวต

2.4.3 สงเสรมการเรยนรการเรยนรอยางตอเนอง ดวยการพงพาตนเองสามารถด ารงชวตไดทามกลางการเปลยนแปลงของสงคม 2.4.4 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข


ตอนท 2.3 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 23 - 60 ป (วยท างาน) การจดการศกษาในวยท างานเปนการสงเสรมมการคนควาหาความรดวยตนเองและมการพฒนาตนเองอยางตอเนอง ซงสวนใหญจะเปนการเรยนรนอกระบบและตามอธยาศย โดยการน าความรจากการประกอบอาชพมาพฒนาหรอตอยอด ดวยการใชเทคโนโลยจนเกดนวตกรรมใหมๆ เพอใหเกดรายไดและสงเสรมคณภาพชวตตนเองและชมชนไดอยางยงยน จงควรมรปแบบการจดการศกษา ดงน 3.1 สงเสรมใหมพฒนาคณภาพของผลตภณฑชมชน เชน ชาชก กรช หมวกกะปเยาะ ผาพนเมอง กรงนก เปนตน โดยการใชเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง 3.2 สงเสรมการพฒนาศกยภาพของผประกอบการในทองถนในดานการบรหารจดการทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ บญช ตนทน เทคโนโลย เปนตน

85

3.3 สงเสรมการแสวงหาความรวมมอกบสถานศกษาในพนท เชน มหาวทยาลย วทยาลยชมชน สถาบนอาชวศกษา เพอรวมมอกนจดท าหลกสตรระยะสนทตรงกบความตองการของชมชนทองถน 3.4 สงเสรมใหมการรวมกลมเพอจดท ามาตรฐานทางวชาชพในทองถนและมการก ากบตดตามเพอใหวชาชพมการพฒนาอยางมประสทธภาพ เชน วชาชพชาชก วชาชพการท ากรช หรอวชาชพการท ากรงนก เปนตน


ตอนท 2.4 รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 60 ปขนไป (วยผสงอาย) จากการเปลยนแปลงดานโครงสรางประชากรทเขาสสงคมผสงอาย สงผลใหการจดการศกษาในวยผสงอายเปนเรองส าคญทหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของผสงอายตองตระหนกและสามารถจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการและบรบทของสงคม ทงนการจดการศกษาของผสงอายกจดไดวาเปนการศกษานอกระบบและตามอธยาศย โดยตองมการพฒนาทกระบบอยางเปนองครวม ทงดานสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคม รวมทงการประกอบอาชพ ดงนนรปแบบการจดการศกษาของวยสงอาย ควรเปน ดงน 4.1 สงเสรมความรเกยวกบการดแลสขภาพแบบองครวมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม โดยอาศยภมปญญาทองถนหรอแพทยทางเลอกรวมกบแพทยแผนปจจบน 4.2 สงเสรมการฝกอาชพทเหมาะสมกบวยผอาย เชน การจกสาน การปลกตนไมประดบ ไมสมนไพร อาชพดานการฝมอ เปนตน 4.3 สงเสรมใหมการถายทอดทกษะฝมอของผสงอายทมความเชยวชาญเฉพาะในทองถน เพอสบสานดานอาชพและการยกยองคณคาของผสงอาย เชน การท ากรงนกเขาชวา การท าหมวกกะปเยาะ การท ากรช เปนตน 4.4 สงเสรมใหสถานประกอบการรบผสงอายทมฝมอและมสขภาพด เขาท างานเพอทดแทนแรงงานและสรางรายไดส าหรบผอาย

86

เงอนไขความส าเรจ 1. ความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย เชน อง คกรปกครอง สวนทองถน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย โรงพยาบาล สถาบนการศกษา เปนตน 2. การมสงอ านวยความสะดวกแกผสงอายส าหรบการด ารงชวตประจ าวนและการประกอบอาชพ 3. ความเขมแขงของกลมของผสงอาย เพอใหมระบบการบรหารจดการทมคณภาพ

87

บทท 5 สรป อภปรายผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยเรองรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนท จงหวดชายแดนภาคใต มวตถประสงคเพอ ศกษา รวบรวม สงเคราะหองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย รวมทงการน าเสนอขอสรปรปแบบ เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยไดแบงระยะการวจยเปน 4 ระยะ คอ

1. การศกษารวบรวม สงเคราะหองคความร เกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ประกอบดวย 2 ขนตอน คอการรวบรวมขอมลเกยวกบองคความรเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตภาคทฤษฎ จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ จ านวน 57 เรอง

และการรวบรวมขอมลเกยวกบความคดเหนเกยวกบสภาพและรปแบบการจดการศกษาในระบบ

นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตภาคสนาม จากการสนทนากลม (Focus Group) กบครและผบรหารสถานศกษา จ านวน 198 คน 2. การสงเคราะห และสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย โดยการประชมปฏบตการของคณะผวจยเพอสงเคราะหขอมลสรางรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต 3. การตรวจสอบรปแบบการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต โดยการสนทนากลม(Focus Group) กบผเชยวชาญทเกยวของกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 29 คน และ 4. การน าเสนอขอสรปรปแบบ

เงอนไข ตลอดจนความเปนไปไดในการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จงหวดชายแดนภาคใต โดยไดน าเสนอรปแบบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตในเวทประชาคมแกผมสวนไดสวนเสยกบการจดการศกษาในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจ จากจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สงขลาและสตล จ านวน 540 คน ทงนมการรวบรวมขอมลตงแตป พ.ศ. 2558 - 2559 และไดน าขอมลมาสงเคราะหเนอหา (Content Analysis)

88 ผลการวจยสามารถสรปได ดงน

1. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 0 – 5 ป (ชวงกอนวยเรยน) 1.1 รปแบบการจดการศกษาตามอธยาศยในชวงอายตงแต 0 – 2 ป เปนการจดการศกษาส าหรบเดกวยทารก โดยพอแมผปกครองรวมกบหนวยงานทเกยวของ เชน หนวยงานสาธารณสข , หนวยงานดานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมทงหนวยงานองคกรปกครองสวนทองถน เพอจดท าหลกสตรส าหรบพอแมผปกครอง ในดานวธการสงเสรมพฒนาการ,การสงเสรมภาระทางโภชนาการ อนจะน าไปสการพฒนาทสมบรณตามวย 1.2 รปแบบการจดการศกษานอกระบบในชวงอายตงแต 2 – 3 ป การจดการศกษาโดยชมชนในพนทโดยการมศนยอบรมเดกกอนเกณฑประจ ามสยดหรอศนยเราเฎาะ ตลอดจนการศกษาทรวมกบหนวยงานทางสาธารณสขเกยวกบการสงเสรมความรทางดานการอบรมเลยงดเดกกอนวยเรยนทางดานพฒนาการและโภชนาการ รวมทงการแหลงเรยนรในชมชนทไดมาตรฐานและมความปลอดภยกบเดกกอนวยเรยน 1.3 รปแบบการจดการศกษาในระบบขนพนฐานในชวงอายตงแต 3 – 5 ป การจดการศกษาใหมพฒนาการทางดานรางกายทสมบรณและสมดลตามวย,ดานการจดสวสดศกษาหรอสภาพความปลอดภยในโรงเรยนให,ด านการสอสารภาษาไทยและภาษาแม, ดานการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรมและดานการสงเสรมการคด โดยมสาระประกอบดวย 2 สวน คอ 1) สาระการเรยนรตามกรอบของหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ. 2546 ใน 4 สาระ คอ เรองราวทเกยวของกบตวเอง เรองราวทเกยวของกบบคคลและสภาพแวดลอม ธรรมชาตรอบตวและสงตางๆทอยรอบตว 2) สาระการเรยนรตามบรบทของพนทจงหวดชายแดนใต คอ สาระการเรยนรดานภาษาไทยและภาษาแม (มลาย) สาระการคดและน าเสนอความคด และสาระการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

เงอนไขความส าเรจ 1. สถานศกษาตองมสอและแหลงเรยนร ทสงเสรมพฒนาการของเดกนกเรยน ประกอบดวย 1.1 สนามเดกเลนทมเครองเลนสนามครบทกดานตามเกณฑมาตรฐาน 1.2 แหลงเรยนรตามธรรมชาต เชน สวนผลไม ทงนา สวนหยอม บอเลยงปลา สวนยาง สวนปาลม มสยด วด เปนตน 1.3 แหลงเรยนรในโรงเรยน เชน สวนสมนไพร รานคาสหกรณ หองสมด สนามกฬา เปนตน

89 1.4 ศนยเรยนรในชมชน เชน พพธภณฑ ศนยวทยาศาสตร สวนสาธารณะ ศาล สถานต ารวจ เปนตน 2. สนบสนนใหคร/ผดแลเดกตองมมาตรฐานวชาชพอนบาล/ปฐมวย และมจ านวนครบตามสดสวนของเดก 3. สนบสนนใหมการนเทศตดตาม คร/ผดแลเดก อยางตอเนองโดยใชระบบพเลยง ทมความเชยวชาญใหค าแนะน าอยางตอเนอง

2. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 7 - 22 ป (ภาคบงคบและการเตรยมตวท างาน) รปแบบการจดศกษาในชวงวยนเปนชวงวยทมระยะยาวนานของการอยในระบบการศกษา จงไดแบงเปน 3 รปแบบ คอ 2.1 รปแบบการศกษาในชวงอาย 7 – 18 ป (การศกษาขนพนฐาน) มหลกการในการศกษาดงน 2.1.1 สงเสรมการเรยนรโดยมการบรณาการอสลามศกษากบสาระเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน โดยสอดคลองตามบรบทและความตองการของทองถน 2.1.2 สงเสรมทกษะทางภาษาดวยการเรยนการสอนแบบสองภาษา (ภาษาไทยและภาษามลายถน) ในสถานศกษาขนพนฐาน โดยมหลกสตรและสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบบรบททองถน 2.1.3 สงเสรมการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.1.4 สงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.1.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข 2.1.6 สงเสรมการรวมมอในการจดการศกษาระหวางสถานศกษากบชมชนโดยอาศยหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

โดยมรปแบบ 2 สวน คอ รปแบบการใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรอสลามศกษา โดยสามารถจดแบบบรณาการเนอหาอสลามศกษาในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หรอจดควบคระหวางหลกสตรอสลามศกษาและหลกสตรการศกษาขน

90 พนฐาน โดยตองมการสงเสรมการสอนแบบสองภาษา กระบวนการคด และทกษะในการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนมมาตรฐานวชาชพตรงตามสาระการเรยนร และมจ านวนครบตามมาตรฐาน 2. ครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนอยางตอเนอง 3. โรงเรยนตองมความพรอมของสอและแหลงเรยนร เชน หองปฏบตการทางภาษา วทยาศาสตร คณตศาสตร หองสมด สออเลคทรอนนกส และแหลงเรยนรในชมชน เปนตน 4. การบรหารจดการของโรงเรยนตองใชโรงเรยนเปนฐาน ยดหลกธรรมาภบาล การมสวนรวม ตามหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

2.2 รปแบบการศกษาทางวชาชพ มการจดการศกษาทางวชาชพ ดงน 2.2.1 สงเสรมใหมหลกสตรตามความตองการของผประกอบการในพนทโดยมการจดการศกษาแบบทวภาคเนนการฝกภาคปฏบตจรงในสถานประกอบการ 2.2.2 สงเสรมการจดตงศนยทดสอบสมรรถนะผเรยนตามเกณฑมาตรฐาน โดยการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของและผประกอบการในพนท 2.2.3 สงเสรมการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.2.4 สงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.2.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข และการบรณาการอสลามศกษากบการเรยนดานวชาชพ 2.2.6 สงเสรมการรวมมอในการจดการศกษาระหวางสถานศกษากบชมชน โดยการท ากจกรรมจตบรการชมชน

เงอนไขความส าเรจ 1. ครผสอนมมาตรฐานวชาชพตรงตามวชาชพและมจ านวนครบตามมาตรฐาน

91 2. ครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนทางวชาชพอยางตอเนอง 3. สถานศกษาตองมความพรอมของสอและหองปฏบตการทางวชาชพ ตลอดจนแหลงเรยนรในสถานประกอบการ 4. การมสวนรวมของหนวยงานทเกยวของและสถานประกอบการทไดมาตรฐาน เพอใหนกศกษาสามารถใชเปนแหลงฝกประสบการณวชาชพ

2.3 รปแบบการศกษาในระดบอดมศกษา มการจดการศกษาระดบอดมศกษา ดงน 2.3.1 สงเสรมระบบการผลต พฒนาครและบคลากรทางการศกษาทงระบบ เพอสรางความเขมแขงของครและบคลากรทางการศกษาทมความสามารถและมความเขาใจในบรบทของสงคมในทองถน 2.3.2 สงเสรมระบบการเรยนการสอนทตอบสนองความตองการของชมชนทองถน โดยการบรณาการกบหนวยงานในชมชนและใชชมชนเปนฐานในการเรยนร 2.3.3 สงเสรมการบรการวชาการเพอการพฒนาคณภาพชวตของชมชนทองถน โดยการบรณาการภมปญญาทองถนรวมกบภมปญญาสากล สการพฒนาคณภาพชวตอยางยงยน ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 2.3.4 สงเสรมการวจยดานการพฒนาคณภาพการศกษาและการแกปญหาของชมชนทองถน โดยการใชโจทยการวจยจากทองถนตามลกษณะพนท เพอสามารถสรางองคความรทสามารถพงพาตนเองได 2.3.5 สงเสรมการท านบ ารงศลปวฒนธรรมในทองถนและการเรยนรขามวฒนธรรม เพอใหมการอนรกษ ฟนฟประเพณวฒนธรรมทองถน และการเรยนร ปรบตวในวฒนธรรมทแตกตางได 2.3.6 สงเสรมความรวมมอทางวชาการในระดบสากล เพอใหมการแลกเปลยนเรยนรของบคลากรและนกศกษาและสามารถน าความรมาประยกตใชส าหรบการพฒนาชมชนทองถนไดอยางมประสทธภาพ

เงอนไขความส าเรจ 1. อาจารยผสอนมคณวฒและผลงานวชาการตามกรอบเกณฑมาตรฐาน 2. ความรวมมอของหนวยงานการใชบณฑตเพอเตรยมพรอมส าหรบการฝกประสบการณสการท างานไดอยางมประสทธภาพ 3. การบรณาการและแสวงหาความรวมมอของหนวยงานตางๆเพอก าหนดโจทยการวจยทสามารถแกปญหาของชมชนทองถน

92 4. ประสทธภาพการบรหารงานของมหาวทยาลย อยางโปรงใสและตรวจสอบได

2.4 รปแบบการศกษานอกระบบและตามอธยาศย รปแบบการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ดงน 2.4.1 สงเสรมทกษะทางภาษาไทยรวมกนสถาบนปอเนาะ เพอเปนพนฐานส าหรบการเรยนรภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพ 2.4.2 สงเสรมทกษะทางอาชพทสอดคลองกบบรบทของชมชนทองถน เพอใชส าหรบการพฒนาคณภาพชวต

2.4.3 สงเสรมการเรยนรการเรยนรอยางตอเนอง ดวยการพงพาตนเอง สามารถด ารงชวตไดทามกลางการเปลยนแปลงของสงคม 2.4.5 สงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข


3. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 23 - 60 ป (วยท างาน) มรปแบบการจดการศกษา ดงน 3.1 สงเสรมใหมพฒนาคณภาพของผลตภณฑชมชน เชน ชาชก กรช หมวกกะปเยาะ ผาพนเมอง กรงนก เปนตน โดยการใชเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง 3.2 สงเสรมการพฒนาศกยภาพของผประกอบการในทองถนในดานการบรหารจดการทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ บญช ตนทน เทคโนโลย เปนตน

93 3.3 สงเสรมการแสวงหาความรวมมอกบสถานศกษาในพนท เชน มหาวทยาลย วทยาลยชมชน สถาบนอาชวศกษา เพอรวมมอกนจดท าหลกสตรระยะสนทตรงกบความตองการของชมชนทองถน 3.4 สงเสรมใหมการรวมกลมเพอจดท ามาตรฐานทางวชาชพในทองถนและมการก ากบตดตามเพอใหวชาชพมการพฒนาอยางมประสทธภาพ เชน วชาชพชาชก วชาชพการท ากรช หรอวชาชพการท ากรงนก เปนตน


4. รปแบบการจดการศกษาในชวงอายตงแต 60 ปขนไป (วยผสงอาย) การจดการศกษาของวยสงอาย ควรเปน ดงน 4.1 สงเสรมความรเกยวกบการดแลสขภาพแบบองครวมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม โดยอาศยภมปญญาทองถนหรอแพทยทางเลอกรวมกบแพทยแผนปจจบน 4.2 สงเสรมการฝกอาชพทเหมาะสมกบวยผอาย เชน การจกสาน การปลกตนไมประดบ ไมสมนไพร อาชพดานการฝมอ เปนตน 4.3 สงเสรมใหมการถายทอดทกษะฝมอของผสงอายทมความเชยวชาญเฉพาะในทองถน เพอสบสานดานอาชพและการยกยองคณคาของผสงอาย เชน การท ากรงนกเขาชวา การท าหมวกกะปเยาะ การท ากรช เปนตน 4.4 สงเสรมใหสถานประกอบการรบผสงอายทมฝมอและมสขภาพด เขาท างานเพอทดแทนแรงงานและสรางรายไดส าหรบผอาย

เงอนไขความส าเรจ 1. ความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของผอาย เชน อง คกรปกครอง สวนทองถน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย โรงพยาบาล สถาบนการศกษา เปนตน

94 2. การมสงอ านวยความสะดวกแกผสงอายส าหรบการด ารงชวตประจ าวนและการประกอบอาชพ 3. ความเขมแขงของกลมของผสงอาย เพอใหมระบบการบรหารจดการทมคณภาพ

อภปรายผลการวจย ขอคนพบจากการวจยครงนมประเดนส าคญ 3 ประเดนหลก คอ 1. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะภาษาไทย 2. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการคด และ 3. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม ซงสามารถอภปรายตามประเดน ดงน

1. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะภาษาไทย ทงนจากผลการทดสอบทางการศกษาระดบขนพนฐาน (O-NET) ปการศกษา 2557 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6, ชนมธยมศกษาปท 3 และชนมธยมศกษาปท 6 ของนกเรยนใน 5 จงหวดชายแดนภาคใต ไดคะแนนเฉลย 40.56 คะแนน ซงต ากวาเกณฑระดบประเทศ (44.48) แสดงใหเหนวาปญหาการอานไมออกเขยนไมไดของพนทจงหวดชายแดนภาคใตยงเปนปญหาทส าคญ จะเหนจากการสนทนากลมของผเกยวของกบการจดการศกษา “เราจะพบวาการใชภาษาไทยซงเปนภาษาทางราชการในการสอสารรวมทงใ ชส าหรบการเรยนการสอน การออกขอสอบ แตนกเรยนเราอานภาษาไทยไมได อนนเรากเสยเปรยบแลว เมอเดกอานไมออก เขยนไมได อยางอนกเดนยาก” ดงนนจะพบวามการพฒนาวธการสอนภาษาไทยรวมถงสอการสอน จะเหนไดจาก การจดเรยนการสอนโดยใชภาภาษาถนและภาษาไทยเปนสอการสอน กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา (ภาษาไทย-มลายถน) ในโรงเรยนเขตพนทสจงหวดภาคใต (สวไล เปรมศรรตน 2551) โดยมการด าเนนการน ารองมาตงแตป พ.ศ. 2551 ถงปจจบนผลการศกษาพบวาสามารถพฒนาทกษะการใชภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพ ซงขณะนยงอยในระยะการขยายผล รวมถงการใชสอทเปนภาษามลาย รวมกบภาษาไทย เชน การพฒนาหนงสอสงเสรมการอานชดพหภาษาส าหรบผเรมเรยนเพอพฒนาทกษะการสอสารในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต (สนทร ปยะวสนต 2552) ผลการศกษากพบวาเปนสอการสอนทเหมาะกบบรบทวฒนธรรมและสามารถพฒนาทกษะทางภาษา ปญหาการอานภาษาไทย ไมออก กเปนวธการสอนทมประสทธภาพ จะเหนไดจากการสมภาษณผบรหารโรงเรยนเอกชนในจงหวดยะลา “ผมใชการแจกลกประสมค าส าหรบเดกทยงอานไมออกเขยนไมได ซ ง ใชไ ดผลมาตงแตอดตแลวและปจจบนยงใชไ ดดนะครบ ” (ประถม เตโช 2559) นอกจากนนกยงมการวจยในชนเรยนทมการพฒนาการใชภาษาไทยอกมากโดยเฉพาะอยางยงการใชแบบฝกทกษะการพด ฟง อาน และเขยน แตอยางไรกตามปญหาการพฒนาทกษะ

95

ภาษาไทยกยงตองมการพฒนารปแบบในการพฒนาอยางตอเนองโดยเฉพาะอยางยงการพฒนานกเรยนทสวนใหญมากกวารอยละ 80 ทใชภาษามลายยถนในการสอสารในชวตประจ าวนจะใชภาษาไทยเฉพาะในโรงเรยนเทานน ดงนนจงควรมการพฒนารปแบบการเรยนการสอนภาษาไทยทเหมาะสมในจงหวดชายแดนภาคใต โดยการน ารปแบบการสอนทใชไดผลอยางมประสทธภาพและไดรบการยอมรบจากคนในพนทมาประยกตใช เชนการสอนทวภาษา การสอนแบบพหภาษา และการสอนแบบแจกลกประสมค า เปนตน ซงรปแบบการสอนเหลาน ตองมการบรณาการและมการขยายผลใหมการใชการพฒนาทกษะการใชภาษาไทย รวมทงตองมการจดตงสถาบนการพฒนาทางดานทกษะภาษาไทย เพอใหมการสงเสรมการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอนทางดานภาษาและเผยแพรส าหรบใชในการจดการเรยนการสอนภาษาไทยทเหมาะสมหรบพนทจงหวดชายแดนภาคใตตอไป

2. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการคด จากผลการประเมนการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ปการศกษา 2557 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6, ชนมธยมศกษาปท 3 และชนมธยมศกษาปท 6 ของนกเรยนใน 5 จงหวดชายแดนภาคใตในวชาคณตศาสตร ไดคะแนนเฉลย 34.04 คะแนน ซงต ากวาเกณฑระดบประเทศ (38.06) นอกจากนนยงพบวาการศกษาตอของนกเรยนในพนทสนใจเขาเรยนสาขาคณตศาสตร วทยาศาสตรในระดบอดมศกษามจ านวนนอย จะเหนไดจากการเปดรบนกศกษาของมหาวทยาลยราชภฎยะลาตองเปดรบนกศกษาเพมเตมเขาเรยนในสาขาคณตศาสตรและวทยาศาสตรในทกปการศกษา จากปญหาดงกลาวจงสะทอนใหเหนถงความสามารถหรอทกษะทางดานการคดค านวนซงเปนพนฐานส าหรบการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรค รวมทงการคดอยางมวจารณญาณ ซงเปนกระบวนการทางดานสมองในการแกปญหาตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ (ทศนา แขมมณ 2554 : 188 - 189) ส าหรบการแกปญหาการเรยนการสอนดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรในพนทมการศกษารปแบบการบรหารและ จดหองเรยนพเศษดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร (Science and Mathematics Program : SMP) ทเหมาะสมส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาควบคสามญในโรงเรยนจงหวดภาคใต เพอสงเสรมการเรยนการสอนทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร ซงไดด าเนนการมาตงแตปพ.ศ. 2558 ผลการประเมนเบองตนอยในระดบด (มหาวทยาลยราชภฎยะลา 2559 ฐานขอมลออนไลน smp-yru.blogspot.com) และจากผลการจดเวทประชาคม มการเสนอแนะใหมการขยายโครงการ ดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร (Science and Mathematics Program : SMP) ทวทกจงหวดชายแดนภาคใต และมศนยประสานงานแตละจงหวด แตอยางไรกตามเมอมการพจารณาถงสงเสรมทกษะการคดขนพนฐานซงเปนทกษะท

96

จ าเปนและใชมากในชวตประจ าวนรวมทงใชเปนพนฐานในการคดขนสงตอไป โดยเฉพาะอยางยงการคดวเคราะห สงเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ และความคดสรางสรรค ไตรตรองและมวสยทศน ทก าหนดไวในมาตรฐานท 4 (ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา องคกรมหาชน (2547 : 6) จากผลการศกษาครงนยงพบรปแบบการพฒนาทกษะการคดดงกลาว คอนขางนอย ทงน เพราะการคดเปนลกษณะของกระบวนการหรอวธการไมใชเนอหาสาระหรอเนอหาความร การสอนจงเปนเรองยากส าหรบครซงตองอาศยความร ทงดานความหมาย ขนตอนการคด และตวบงชในการคด (ทศนา แขมมณ 2554 : 191 - 192) ดงนนการสงเสรมรปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาดานความคดควรจดควบคไปกบการ

พฒนาครใหมความรความเขาใจทถกตอง การศกษารปแบบการสงเสรมผเรยนใหมการประดษฐ การวเคราะหเหตการณ การตดสนใจ การรบรเทาทนสอ รปแบบของโรงเรยนทสงเสรมการคดเพอสรางนวตกรรมส าหรบแกปญหาโดยมการสนบสนนทางดานนโยบายและงบประมาณ เพอสงเสรมใหมการพฒนาการคดทงระบบตอไป

3. รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม จากผลการวจยทพบวาทกระดบการศกษาจ าเปนตองมการพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม ซงผลปรากฏจากสถานการณความรนแรงทเกดขนในจงหวดชายแดนภาคใตตงแตป พ.ศ. 2547 จนกระทงปจจบน สาเหตทส าคญอยางหนงคอความไม เขาใจถงการอย รวมกนในตางวฒนธรรม การยอมรบซ งกนและกน โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 ไดพระราชทานแนวทาง “เขาใจ เขาถง พฒนา” เพอใชเปนแนวทางในการสรางความสมานฉนทในการอยรวมกน และเปนหวใจทส าคญในการด าเนนงานในจงหวดชายแดนภาคใต (ศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต 2551) ดงนนการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตจงจ าเปนตองสงเสรมความเขาใจทมงสสนตภาพหรอสนตศกษา (Peace Education) โดยการสงเสรมทกษะทจ าเปนไดแก ทกษะการแกปญหาความขดแยง ความรวมมอ การสะทอนคด ไมใชความรนแรงในการสอสาร การเหนอกเหนใจ การคดเชงวเคราะห และการมจนตนาการเชงสนต รวมทงรปแบบการจดการศกษาแบบพหวฒนธรรม (Multicultural Education) ทตองท าความเขาใจถงธรรมชาตของความแตกตางและยอมรบในความหลากหลายของแตละบคคล โดยมงใหความส าคญกบสทธและความเสมอภาค และความเปนพลเมองตามแบบประชาธปไตย ทงนตองสงเสรมในนกเรยนเกดความเชอมนและมความภาคภมใจในตนเองและยอมรบความหลากหลายได (จรภรณ มนเศรษฐวทย และคณะ 2556)

97

ดงนนการพฒนารปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม จงควรจดท าหลกสตรดานสนตศกษาในแตละระดบโดยมเนอหาใหเหมาะสมในแตละระดบ และใชหลกการในการยอมรบความแตกตาง การเคารพในความเชอความเหนของแตละบคคล การ ไมใชความรนแรงในการสอสารและการแกปญหา และการนอมน าแนวทางพระราชทาน เขาใจ เขาถง พฒนา มาใชส าหรบการพฒนารปแบบดงกลาว รวมทงมการบรณาการเนอหาเหลานอยในรายวชาตาง ๆ เพอสงเสรมใหเกดทกษะการอยรวมกนดวยสนตภาพในสงคมพหวฒนธรรมไดอยางมประสทธภาพตอไป

ขอเสนอแนะส าหรบการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจหรอพนทจงหวดชายแดนภาคใต

1. ดานนโยบาย

1.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรก าหนดนโยบายใหสอดคลองกบแผนการศกษา ชาตโดยมการส ารวจสภาพปญหา บรบทและความพรอมของโรงเรยนกอนก าหนดนโยบาย 1.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรมการศกษาน ารองกอนน านโยบายสการปฏบต เพอทราบปญหาทจะเกดขนและมวธการปองกน

1.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรการมนโนบายในการก าหนดมาตรฐานการสนบสนนงบประมาณและด าเนนการใหมความเทาเทยม

2. ดานหลกสตร

2.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมหลกสตรเพอพฒนาทกษะทางภาษาดวยการเรยนการสอนแบบสองภาษา (ภาษาไทยและภาษามลายถน) ในสถานศกษาขนพนฐาน โดยมหลกสตรและสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบบรบททองถน 2.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมหลกสตรการพฒนาระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยบรณาการในสาระการเรยนรในลกษณะตางๆ ตลอดจนมการน าเสนอผลผลตจากกระบวนการคด 2.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร เพอใชประโยชนในการด ารงชวต 2.4 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมทกษะการอยรวมกนในสงคม พหวฒนธรรม การเปนสมาชกทดของสงคม ตลอดจนจตส านกความเปนไทยและหลกการประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข

98 2.5 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมการจดตงศนยทดสอบสมรรถนะผเรยนทางวชาชพตามเกณฑมาตรฐาน โดยการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของและผประกอบการในพนท 2.6 องคกรปกครองสวนทองถนสงเสรมใหมพฒนาคณภาพของผลตภณฑชมชน เชน ชาชก กรช หมวกกะปเยาะ ผาพนเมอง กรงนก เปนตน โดยการใชเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง 2.7 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมหลกสตรดานการพฒนาศกยภาพของผประกอบการในทองถนในดานการบรหารจดการทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ บญช ตนทน เทคโนโลย เปนตน 2.8 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมความรวมมอกบสถานศกษาในพนท เชน มหาวทยาลย วทยาลยชมชน สถาบนอาชวศกษา เพอรวมมอกนจดท าหลกสตรระยะสนทตรงกบความตองการของชมชนทองถน 2.9 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมความรเกยวกบการดแลสขภาพแบบองครวมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม โดยอาศยภมปญญาทองถนหรอแพทยทางเลอกรวมกบแพทยแผนปจจบน 2.10 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมการหลกสตรส าหรบฝกอาชพทเหมาะสมกบวยผอาย เชน การจกสาน การปลกตนไมประดบ ไมสมนไพร อาชพดานการฝมอ เปนตน 2.11 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหมหลกสตรการถายทอดทกษะฝมอของผสงอายทมความเชยวชาญเฉพาะในทองถน เพอสบสานดานอาชพและการยกยองคณคาของผสงอาย เชน การท ากรงนกเขาชวา การท าหมวกกะปเยาะ การท ากรช เปนตน

3. ดานการบรหารจดการ

3.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหการบรหารจดการของโรงเรยนตองใชโรงเรยนเปนฐาน ยดหลกธรรมาภบาล การมสวนรวม ตามหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา”

3.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหโรงเรยนมการจดท าภาระงานและมการ ก าหนดกรอบอตราต าแหนงใหเหมาะสมตามเกณฑมาตรฐาน

4. ดานการสงเสรมและการพฒนาคร

4.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรวางแผนรวมกบสถาบนการศกษาเพอผลตครใหตอบสนองสาขาทขาดแคลนอยางเปนระบบ

4.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรมการวางแผนการพฒนาครอยางเปนระบบโดยมสถาบนพฒนาครทไดมาตรฐาน

99 4.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมใหมระบบการนเทศตดตามครอยางตอเนองโดยใชระบบพเลยงทมความเชยวชาญใหค าแนะน าอยางตอเนอง

4.4 องคกรปกครองสวนทองถนควรสงเสรมครผสอนตองมการวจยเพอแกปญหาและพฒนากระบวนการเรยนการสอนทางวชาชพอยางตอเนอง

5. ดานกจกรรมการพฒนาผเรยน

5.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรก าหนดใหสถานศกษาตองมสอและแหลงเรยนร ทสงเสรมพฒนาการของเดกนกเรยน ประกอบดวย สนามเดกเลนตามเกณฑมาตรฐาน หองปฏบตการทางภาษา วทยาศาสตร คณตศาสตร หองสมด สออเลคทรอนนกส, แหลงเรยนรตามธรรมชาต, แหลงเรยนรในโรงเรยน และ ศนยเรยนรในชมชน

5.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรเพอจดท าฐานขอมลแหลงเรยนรในชมชน ตลอดจนการสนบสนนอนเตอรเนต/อปกรณใหเพยงพอกบจ านวนนกเรยน

5.3 การจดกจกรรมการพฒนาผเรยนควรก าหนดใหสอดคลองตามหลกศาสนาและมความหลากหลาย

5.4 ควรมรปแบบการชวยเหลอนกเรยนเปนเฉพาะรายกรณควบคกบการใหค าปรกษา

ส าหรบการบ าบดยาเสพตดควรมการบรณาการกบหนวยงานดานการบ าบด/ความมนคงและ

ครอบครว

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1. ควรศกษารปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมกบบรบทพนทจงหวดชายแดนภาคใตใน

แตละรปแบบ เชน รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะภาษาไทย รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการคด และรปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาพฒนาทกษะการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม เปนตน

2. ควรมการวจยศกษาความเปนไปไดในการจดตงศนยพฒนาทกษะทางภาษาไทย ศนยวทยาศาสตรและคณตศาสตร (Science and Mathematics Program : SMP) ศนยพฒนาทางดานการคด และศนยสงเสรมสนตในสงคมพหวฒนธรรม

3. ควรมการศกษารปแบบการจดการศกษาตลอดชวตตนแบบทเหมาะสมกบบรบทพนทชายแดนภาคใต

100

บรรณานกรม

กมลรตน คนองเดช. (2549). การวจยและพฒนาเพอการปฏรปการเรยนร : การพฒนาแหลงเรยนรวทยาศาสตรส าหรบเดกปฐมวยในจงหวดยะลา. วารสารสถาบนวจยและพฒนาชายแดนภาคใต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

กนตวรรณ มสมสาร. (2554). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนภาษาโดยบรณาการแนวสมดลภาษาและการเรยนรแบบรวมมอเพอสงเสรมความสามารถทางภาษาของนกเรยนประถมศกษาปท 1. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กามารดดน อสายะ, จารวจน สองเมอง, อบดลการม สาเมง และฮาเระ เจะโด. (2553). การพฒนาระบบเขยนภาษามลายปาตานดวยอกษรยาว เพอการอนรกษและฟนฟภาษาและวฒนธรรมทองถน : กรณศกษาต าบลเขาตม อ าเภอยะรง จงหวดปตตาน. บทความ. กรงเทพฯ : ศนยดชนการอางองวารสารไทย.

การศกษาตลอดชวต. สบคนเมอวนท 6 เมษายน 2559, จาก www.kruinter.com /file/ 62820150822224256. [kruinter.com]. pdf.

การศกษาตอเนอง. สบคนเมอ 10 เมษายน 2559, จาก http://mediathailand.blogspot.com/ 2012/05/blog-post_8756.html.

การศกษาในระบบ. สบคนเมอวนท 15 กนยายน 2559, จาก http://mediathailand. blogspot.com/2012/05/blog-post_3505.html.

กตพงศ รตปาณ. (2551). การศกษาปญหาและความตองการในการจดการศกษาหลกสตรวชาชพระยะสนของวทยาลยสารพดชางในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

กลดา ทศนพทกษ. (2554). รปแบบการสอนเพอสงเสรมทกษะการเรยนรตลอดชวตส าหรบโรงเรยนขนาดเลก. บทความวจย. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เกรยงศกด นามเสรฐ. (2552). การพฒนาทกษะการอานและเขยนสะกดค าโดยใชแผนผงความคดนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 โรงเรยนชมชนบานหวขว. รายงานวจย. ขอนแกน : โรงเรยนชมชนบานหวขว ส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 2 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

เกษร สทธปญโญ, สมปอง ศรกลยา และประสพสข ฤทธเดช. (2556). การพฒนาการอานและการเขยนแจกลกสะกดค าโดยใช แบบฝกทกษะ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนประถมศกษาปท1. วารสารมหาวทยาลยมหาสารคาม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

เกสรา สรพนธพชต. (2554). การพฒนารปแบบกจกรรมการศกษานอกระบบโรงเรยน เพอสงเสรมทกษะชวตส าหรบนกศกษาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย. บทความวจย. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

http://www.kruinter.com/

http://mediathailand.blogspot.com/2012/05/blog-post_8756.html

101

เกสร ลดเลย, ปนดดา เรองสงค, อาทตยา วงศมณ, ซลฟกอร มาโซ, และนรดา จะปะก. (2557). การพฒนากระบวนการเรยนรเพอทองถนสามจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

เกสร ลดเลย. (2555ก). การพฒนาการบรหารจดการการศกษาระดบปฐมวยตามแนวคดสนตศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏ.

เกสร ลดเลย. (2555ข) การพฒนาฐานขอมลการบรหารจดการการศกษาและการพฒนาเดกปฐมวยตามแนวคดสนตศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

เกสร ลดเลย. (2555ค). การพฒนาตวชวดการบรหารจดการการศกษาระดบปฐมวยตามแนวคดสนตศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต . รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

จนจล ถนอมลขตวงศ และพมพนต คงแสง. (2557). แนวทางการสรางและการพฒนาเครองมอการคดกรองเดกทบกพรองทางการเรยนรส าหรบพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต.รายงานวจยทนอดหนนคณะครศาสตร. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

จรภรณ มรเศรษฐวทย. (2557). การศกษาองคประกอบและการเสรมสรางคณลกษณะพงประสงคของการอยรวมกนอยางสนตสขทเหมาะสมกบเดกปฐมวยในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใตดวยรปแบบการจดประสบการณเรยนร SANTISUK. วทยานพนธ การศกษาดษฏบณฑต.นครนายก : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ชยยศ อมสวรรณ. (2552ก). แหลงการเรยนรตลอดชวต. บทความ. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ. ชยยศ อมสวรรณ. (2552ข). การศกษาตอเนอง : องคประกอบส าคญของการศกษาตลอดชวต. สบคน

เมอวนท 5 เมษายน 2559, จาก http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail .php? NewsID=8748&Key = news_research.

ชมศกด อนทรรกษ. (2557). การจดการศกษาในสงคมพหวฒนธรรมส าหรบเดกชนเผา โรงเรยนประถมศกษา พนทชายขอบภาคเหนอ. วารสาร. กรงเทพ : มหาวทยาลยศลปกร

ตวนซารพะ กแมะ. (2557). การสรางแบบเรยนหดอาน-เขยนภาษาไทย (Thai primer) เพอพฒนาทกษะการอานส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท ๑/๑ โรงเรยนบานกรอเซะ อ าเภอยะรง จงหวดปตตาน. รายงานวจย. ปตตาน : โรงเรยนบานกรอเซะ.

ทวศกด สรรตนเรขา. (ม.ป.ป.). พหปญญา. สบคนเมอวนท 10 เมษายน 2559, จาก http://www. babybestbuy.in.th/shop/theory_of_multiple_intelligences.

ทองสข เนยนเฮยน. (2555). แบบฝกเสรมทกษะการบวกและการลบจ านวนทมผลลพธและตวตงไมเกน 20 กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 โรงเรยนบานหนองบว ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสโขทย เขต 2. รายงานวจย. สโขทย : โรงเรยนบานหนองบว ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสโขทย เขต 2.

ธนกฤต ยอดอดม. (2558). การพฒนารปแบบการเปนองคการแหงการเรยนรมหาวทยาลยราชภฏเขตภาคใต. รายงานวจย. นครศรธรรมราช : มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช.

นนทพล วทยานนท. (2555). รปแบบการจดการศกษาในสถานศกษาขนพนฐานเพอสนตสขในจงหวดชายแดนภาคใต. วารสารวจย. กรงเทพ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail%20.php?%20NewsID=8748&Key

http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail%20.php?%20NewsID=8748&Key

102

บรรจง ฟารงสาง. (2550). การวจยนโยบายพฒนาการศกษาของรฐในจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2540-2550. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนทนสนบสนนการวจย.

ประยร พนอน,พสมย ศรอ าไพ และประสทธ นมจนดา. (2553). ผลการฝกทกษะกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง การบวกและการลบจ านวนทมผลลพธและตวตงไมเกน 100,000 นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โดยใชกจกรรมลกคดญปนกบกจกรรมตามปกต. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

พรรณสร กลนาถศร. (2552). รปแบบการจดการเรยนรเพอพฒนาทองถนของจงหวดสโขทย. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต. สโขทย : มหาวทยาลยนเรศวร.

พนสข อดม. (2556). การวเคราะหปจจยเชงสาเหตและผลกระทบตอการพฒนาสมรรถนะของครในภาคใตตามเกณฑมาตรฐานวชาชพดานกระบวนการพฒนาการจดการเรยนร. รายงานวจย ศกษาศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

มานตย ซาชโย. (2555). รปแบบการเรยนรตลอดชวตของคนหลายวยในศนยตมโฮมลกหลานบานเหลาลง. วารสารวจย. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน.

มสเนตรทราย อยสวสด. (255). ผลการใชแบบฝกซอมเสรมเรองการบวกและการลบจ านวนทมผลลพธ และตวตงไมเกน 100 เพอพฒนาทกษะการคดค านวณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1โรงเรยนอสสมชญธนบร. รายงานวจย. กรงเทพฯ : โรงเรยนอสสมชญธนบร.

มสลฮะฮ สหลง, อลสรา ชมชน, และธรพงศ แกนอนทร. (2557). การศกษาสภาพการจดการเรยนรของโรงเรยนเอกชนระดบประถมศกษา สงกดส านกงานการศกษาเอกชน อ าเภอเมอง จงหวดยะลา. บทความวจย. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

มนเราะ ผดง, สรชย สขสกลชย, วชราพนธ แกวประพนธ, สรพร ศรเรอง, พมพรรณ อนนทเสนา และรซรนา ปาแนแจกะ. (2555). สภาพการจดประสบการณเรยนร ส าหรบเดกปฐมวยทใชภาษาไทยเปนภาษาทสองและแนวทางในการพฒนาสอประสมสองภาษา : กรณศกษาจงหวดยะลา. วารสาร. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

มหามดรยาน บากา. (2554). การบรณาการสาระและมาตรฐานการเรยนรชวงชนท 3 ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต. อสลามศกษามหาบณฑต. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

รตตยา สาและ, พรพนธ เขมคณาศย, สธาสน บญญาพทกษ และมสวณ สาและ. (2557). สภาพการเรยนการสอนภาษาและวฒนธรรมมลายในสามจงหวดชายแดนภาคใต. บทความ. สงขลา : บลกราฟฟค.

ราชกจจานเบกษา. (2551). พระราชบญญตสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย. กรงเทพฯ : ส านกนายกรฐมนตร.

รงชชดาพร เวหะชาต. (2557). การบรหารจดการสถานศกษาขนพนฐาน (Adminstrational Management and School Base Basic ) (พมพครงท5). สงขลา : น าศลปโฆษณา.

103

เรชา ชสวรรณ. (2550). รปแบบความสมพนธเชงสาเหตของสมรรถนะบคคลทสงผลตอประสทธผลของส านกงานเขตพนทการศกษา ในสามจงหวดชายแดนภาคใต. ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรดษฎบณฑต. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร

วนดา ประศร, ฟามรา สะอด และรอบยะห โซะดาแล. (2553). การส ารวจสภาพการจดการเรยนการสอน โดยยดผเรยนเปนศนยกลาง คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

วรางรตน สลกค า.(2555). การพฒนาแบบฝกเสรมทกษะ เรองโจทยปญหาการบวกและการลบจ านวนนบ สองจ านวนทมผลบวกและตวตงไมเกน 9 กลมสาระการเรยนรคณตศาสตรชนประถมศกษาปท 1. รายงานวจย. ระยอง : โรงเรยนบานส านกทอง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1.

วราภรณ สวรรณวงศ. (2545). ผลของการเรยนแบบรวมมอโดยการแบงกลมตามสมฤทธผลทาง การเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรวชาคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 2. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

วรณวรรณ ผาโคตร. (2546). การสรางเสรมความฉลาดทางอารมณและทกษะการแกไขปญหาในเดกวยเรยนโดยใชโปรแกรม การเรยนรดวยจนตคณต. วารสาร ปท 5 ฉบบท 2 มนาคม – มถนายน 2546. นนทบร : โรงพยาบาลศรธญญา.

วมลศร ศาสตรสกล. (2549). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองการลบจ านวนทมตงตงไมเกน 20 ส าหรบนกเรยนทมปญหาทางการเรยนร ดานคณตศาสตรชวงชนท 1. รายงานวจย. ชลบร : โรงเรยนบานเกาะจนทร.

วดา พกน. (2551). การพฒนารปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานแบบรวมคดรวมท า เพอพฒนาสาระการเรยนรทองถนโรงเรยนบานควนนา. สบคนเมอวนท 17 กนยายน 2558, จาก www.mdn.obec.go.th/web/bord_view.php.b_id=750.

วระศกด จงสววฒนวงศ, อมรวชช,นาครธรรพ มสลน มาหะมะ, อลสา หะสาเมาะ และเกสร ลดเลย. (2553). การประเมนโครงการวจยเชงปฏบตการการจดการเรยนการสอนโดยใชภาษาทองถนและภาษาไทยเปนสอ : กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา (ภาษาไทย-มลายถน) ในโรงเรยนเขตพนทสจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

แวสรอยดา ยามา. (2558). การจดการเรยนร เรอง การโอบออมอาร สาระอลหะดษ โดยใชเทคนคหมวกหกใบ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานท านบ. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

ศรทธา หองทอง. (2553). การปฏบตงานตามหลกการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษายะลา. คนควาอสระ ครศาสตรมหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

http://www.mdn.obec.go.th/web/bord_view.php.b_id=750

104

ศกรนทร หมนนรนทร. (2555). เกมฝกทกษะการบวกและการลบเลขอยางงาย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. ปทมธาน : มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

ศรพร พมนวล. (2557). การพฒนาความ สามารถการเขยนสะกดค าโดยใชกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอประกอบแบบฝก กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 1. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

ศภลกษณ สนธนา, สภา วชรสขม, พมลพรรณ ลลาภทรพนธ, ปราณ หล าเบญสะ, อนส รงวทยพนธ, ยะพา เจะน, นสรยะห อาบ, อามเนาะ ดแม, และนายนฮารงค โตะส. (2557). การประเมนโครงการจดการเรยนการสอนโดยใชภาษาทองถนและภาษาไทยเปนสอ : กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา (ภาษาไทย -ภาษามลายทองถน)ในโรงเรยนเขตพนทสจงหวดชายแดนภาคใต (โครงการตอเนอง ปท 4). รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลย ราชภฏยะลา.

สงพงษ ปานเกลา. (2541). พฒนาการของนโยบายการศกษาเพอความมนคงในจงหวดชายแดนภาคใต. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สงวน อทรรกษ. (2554). ยทธศาสตรการบรหารจดการเวลาเรยนใหครบตามทก าหนดในหลกสตรของสถานศกษาในเขตพฒนาเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต. วทยานพนธ ปรชญาดษฎบณฑต. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร.

สรวงพร กศลสง. ( 2554). การพฒนาองคความรระดบปฐมวยสทองถน. รายงานวจย. เพชรบรณ : มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ.

สากนะ เปาะสลาเมาะ, มหมมดตอลาล แกมะ และซมซ สาอ. (2556). การพฒนาแบบฝกเสรมทกษะการอานภาษามลาย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนเทศบาล 1 จะบงตกอ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

สาธต อภยโรจน. (2550). การจดท าแผนปฏบตการพฒนาเดกและเยาวชนระดบจงหวดในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) : กรณศกษา 5 จงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. สบคนเมอวนท 8 เมษายน 2559, จาก http://webcache.googleusercontent.com.

ส านกงานการศกษานอกโรงเรยนจงหวดยะลา. (2559). สงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดยะลา. สบคาเมอวนท 8 มนาคม 2559, จาก http://yala.nfe.go.th.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545-2559).กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ.2545. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2549). การมสวนรวมจดการศกษาของเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน พอแม ผปกครอง และการศกษาทางเลอก. กรงเทพฯ : ว ท ซ คอมมวนเอคชน.

http://yala.nfe.go.th/obeclms/index.php?mod=blog&path=web/blog&id_sub_menu=55&namemenu=%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B3%20%E0%B8%81%E0%B8%A8%E0%B8%99.%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%A5%E0%B8%B2

105

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2553). แนวทางการน าภมปญญาไทยเขาสกระบวนการเรยนรนอกระบบโรงเรยนและการเรยนรตามอธยาศย. นนทบร : ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานศกษาธการภาค 12. (2558). ขอมลสารสนเทศทางการศกษาในพนทเขตตรวจราชการท 8 ปการศกษา 2558 (ยะลา, ปตตาน, นราธวาส, สงขลา, สตล).(พมพครงท 2). ยะลา : ส านกงานศกษาธการภาค 12 กลมขอมลและสารสนเทศ.

สรพร สตะระโส. (2553). การพฒนาชดกจกรรมการเขยนเรองการแจกลกสะกดค า กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต. ลพบร : มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร.

สดารตน จาภา, ชยากานต เรองสวรรณ และจ าเนยร พลหาญ. (2556). การศกษาแนวการจดการศกษาตลอดชวตของชมชนส าหรบผสงอายต าบลหนองฮ อ าเภอหนองฮ จงหวดรอยเอด. วารสารวจย. มหาสารคาม : มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

สธรช ชชน. (2555). พหวฒนธรรมศกษาใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต...ทางเลอกหรอทางรอด?. บทความวชาการ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยมหดล.

สนทร ปยะวสนต. (2552). การพฒนาหนงสอสงเสรมการอานชดพหภาษาส าหรบผเรมเรยนเพอพฒนาทกษะการสอสารในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สมาล สงขศร. (2544). การศกษาตลอดชวตเพอสงคมไทยในศตวรรษท 21. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร.

สวนนต สวรรณรตน และคณะ (2549). ความคดเหนในการพฒนาหลกสตรทองถน ของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในอ าเภอเจาะไอรอง จงหวดนราธวาส. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

สวภา บญรตน. (2554). การใชรปจ าลองสเหลยมมมฉากเพอสรางความคดรวบยอด เรอง การคณ พหนามของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนโสตศกษาจงหวดสงขลา. เอกสารประกอบการประชมวชาการ. เรอง มตใหมการวจยทางการศกษาพเศษ ในศตวรรษท 21 : Mixed Method วนท 9-10 พฤษภาคม พ.ศ. 2556. สงหบร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สวไล เปรมศรรตน, ศรเพญ องสทธพนพร, อสระ ชศร และมยร ถาวรพฒน. (2553). การจดการเรยนการสอนโดยใชภาษาทองถนและภาษาไทยเปนสอ : กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา (ภาษาไทย-ภาษามลายทองถน) 4 จงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สวไล เปรมศรรตน. (2550). การจดการเรยนการสอนแบบทวภาษา (ภาษาไทย-มลายถน) ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สวไล เปรมศรรตน. (2551). การจดการเรยนการสอนโดยใชภาษาทองถนและภาษาไทยเปนสอการสอน กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา (ภาษาไทย-มลายถน) ในโรงเรยนเขตพนทส

106

จงหวดชายแดนภาคใต. วารสารวจย. นครปฐม : สถาบนวจยและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

เสรมศกด วศาลาภรณ, และคณะ (2553). รปแบบการบรหารจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานเลขาธการสภาพการศกษากระทรวงศกษาธการ.

เสรมศกด วศาลาภรณ, วรรณด เกตแกว, ยพา วรภรมยกล, วรชย ปานนตยพงศ, วทวส ดษยะศรนสตยารกษ, และเพทาย บญม. (2552). สภาพการจดการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานเลขาธการสภาพการศกษากระทรวงศกษาธการ.

แหลงการเรยนรตามอธยาศย. สบคนเมอ 6 เมษายน 2559, จาก https://2educationinnovation. wikispaces.com/.

อมรวชช นาครทรรพ. (2548). ศกษาพฒนารปแบบการจดการเรยนรทองถนในพนท 3 จงหวดภาคใต. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

อมรวชช นาครทรรพ. (2550). รปแบบการจดการเรยนรเพอทองถนในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต “ซากอเลาะ กตอ...... เพอความเปนโรงเรยนของเราทกคน”. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

อรทย หงสทอง. (2556). การพฒนาผลการเรยนรภาษาไทยเรองการอานและเขยนสะกดค าโดยใชแผนผงความคดประกอบการแจกลกสะกดค า ชนประถมศกษาปท 1. คนควาอสระ การศกษามหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

อรอมา รงเรองวณชกล. (2556). การพฒนารปแบบการเสรมสรางสมรรถนะครนกวจยดวยการบรณาการกระบวนการเรยนรส าหรบขาราชการคร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2. วทยานพนธ การศกษาดศฎบณฑต. นครนายก : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

ออมใจ วงษมณฑา,ชมศกด อนทรรกษ,เรขา ชสวรรณ และนนาวาลย ปานากาเซง (2556). การพฒนาศกยภาพการจดการศกษาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต. วารสารสงขลานครนทร ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ปท 19. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

อชรดา ยโซะ. (2556). การปฏบตตามแนวทางบรหารทางโดยใชโรงเรยนเปนฐานตามทศนะของคร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานราธวาส. คนควาอสระ. ครศาสตร มหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

อญชล ธรรมะวธกล. (2553). การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยในปจจบน. บทความ. สบคนเมอวนท 5 เมษายน 2559, จาก https://panchlee.wordpress.com/2010/ 12/21/nfe_ac1/.

อบดชชะกร บน ชาฟอย ดนอะ. (2546). แนวทางการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตเพอชมชนยงยน (ทามกลางสถานการณความไมสงบ). สบคนเมอวนท 6 มนาคม 2559, จาก [email protected].

https://panchlee.wordpress.com/2010/%2012/21/nfe_ac1/

https://panchlee.wordpress.com/2010/%2012/21/nfe_ac1/

mailto:[email protected]

107

อบดชชะกร บน ชาฟอย ดนอะ. (2552). ปอเนาะจงหวดชายแดนภาคใต : การจดการศกษาทามกลางความหลากหลายทางวฒนธรรม (ครงท 3). บทความ. สบคนเมอวนท 8 เมษายน 2559, จาก www.prachatai.com/journal/2007/03/12156.

อบดชชะกร บน ชาฟอย ดนอะ. (2558). หลกสตรอสลามศกษากบความทาทายสกระบวนการสนตภาพ กรณศกษาการศกษาขนพนฐานในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามและโรงเรยนของรฐ. บทความวจย. สบคนเมอวนท 8 เมษายน 2559, จาก http://www. pataniforum.com/single.php?id=529.

อบดลสโก ดนอะ. (2555). นโยบายสาธารณะ : การศกษาทชายแดนใตทสอดคลองกบวถชวต. กรรมการสภาประชาสงคมชายแดนใต. สบคนเมอวนท 6 เมษายน 2559, จาก www. pataniforum.com/single.php?id=115.

อบโดรอสก มะลาเฮง. (2555). พฒนาทกษะการอานภาษามลายยาว ชนประถมศกษาปท 1 โดยใชชดฝกอาน ในโรงเรยนเขอนบางลาง อ าเภอบนนงสตา จงหวดยะลา. คนควาอสระ ครศาสตรมหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

อฟฟนด เจะมะ. (2556). การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานตามทศนะของขาราชการครอ าเภอ เจาะไอรอง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานราธวาส เขต 3. คนควาอสระ ครศาสตรมหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

อฮหมด บาฮะคร. (2557). การจดการเรยนรโดยใชเกมสรางเมอง Zakat City ส าหรบนกเรยนอสลามศกษาตอนตนชนปท 4 โรงเรยนพฒนาวทยา. วทยานพนธ การสอนอสลามศกษามหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

อาทตยา วงศมณ. (2555). การผลตและการใชสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดกปฐมวย โดยสอดคลองกบวฒนธรรมและภมปญญาในทองถนของศนยพฒนาเดกเลกใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

อารผน เทพลกษณ. (2555). การศกษาสภาพและแนวทางการจดอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานราธวาส เขต 1. รายงานวจย. นราธวาส : ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ.

อทย บญประเสรฐ. (2543). แนวทางการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาในรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

อไรรตน ยามาเรง. (2556). ความตองการของนกเรยน ผปกครอง ครและบคลากรทางการศกษาใน 5 จงหวดชายแดนภาคใตทมตอการศกษาตอในหลกสตรคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏ ยะลา. รายงานวจย. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

อษารตน สาบา. (2557). สภาพการจดการศกษาปฐมวยของศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคการบรหารสวนต าบลในจงหวดยะลา. วทยานพนธ การบรหารการศกษามหาบณฑต. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

เอกรนทร สงขทอง. (2559ก). การด าเนนการสอนงานในโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสตล. รายงานวจย. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

http://www.prachatai.com/journal/2007/03/12156

http://www.pataniforum.com/single.php?id=115

108

เอกรนทร สงขทอง. (2559ข). สภาพการด าเนนงาน ปญหา และแนวทางการจดการเรยนรโดยใช DLTV : กรณศกษาโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของโรงเรยนในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต. รายงานวจย. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

Documents

สารบัญ - DeepSouthWatch.org · สารบัญ หัวข้อ หน้า บทสรุปผู้บริหาร ก สารบัญ ข สารบัญตาราง