รายงานผลการด าเนนการ โครงการพฒนาคณภาพ

เรอง โดนทประคบเตานม

โดย

ชไมพร ปะวะถา

.....................................................................................................................................................................................................................

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

หนวยงาน หอผปวยพเศษยงทอง ๑

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗

1

ค าน า

หอผปวยพเศษยงทอง1 รบผปวยแผนกสตนรเวชกรรม มารดาหลงคลอดมปญหาการคดตงของเตานม ท าใหเจบปวดไมสบายตว เปนอปสรรคตอการใหนมลก ท าใหคณแมไมอยากใหนมลก และถาปลอยทงไวไมไดแกไขอาจท าใหเกดหวนมแตก เตานมอกเสบ เปนอปสรรคท าใหการเลยงลกดวยนมแมไมประสบความส าเรจ

ในการท าโครงการครงน ขอขอบคณผมสวนเกยวของทกทาน ทไดใหความรวมมอในการด าเนนโครงการในครงนเปนอยางด

ชไมพร ปะวะถา งานการพยาบาลผปวยพเศษยงทอง ๑

2

สารบญ

หนา

ค าน า 1.

สารบญ 2.

โครงการ(ส าเนา) 3 - 5

แบบสรปผลการด าเนนงานโครงการพฒนาคณภาพประจ าปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๗ 6 - 9

บทสรปผลการศกษา 10

ขอเสนอแนะ 11

อางอง/บรรณานกรม 12

ภาคผนวก 13

ภาคผนวก ๑.... ภาพประกอบ ๑๔-๑๖

ภาคผนวก ๒.....แบบการประเมนโครงการ ๑๗-๑๘

ภาคผนวก 3.....ขอมลจ านวนผปวยสตกรรมในหอผปวยพเศษยงทอง ๑ ๑๙ - ๒๐

ภาคผนวก 4 ...บนทกการประชมการปรกษาหารอ 2๑- 3๐

ภาคผนวก 5....เอกสารความรการดแลเตานมเมออกเสบ 3๑ – 3๘

3

4

5

6

แบบสรปผลการด าเนนงาน

โครงการพฒนาคณภาพโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2557

1. ชอโครงการ โดนทประคบเตานม

2. ผรบผดชอบโครงการ ชไมพร ปะวะถา งานการพยาบาลผปวยพเศษยงทอง 1

3. หลกการและเหตผล

หอผปวยพเศษยงทอง๑ ใหบรการผปวยทกสาขารวมทงผปวยสตกรรมซงเปนผปวยทอยใน top five ของหนวยงาน ในระยะเวลาทผานมาพบปญหาการคดตงของเตานมมารดาหลงคลอดมากถง รอยละประมาณ ๖๐-๗๐ จากปญหาการคดตงเตานม ท าใหเกดอาการไมสขสบาย เปนอปสรรคตอการใหนมบตร และอาจพบปญหาหวนมแตก เตานมอกเสบตามมา ท าใหการเลยงลกดวยนมแมไมมประสทธภาพ หนวยงานจงสนใจประดษฐนวตกรรมทจะชวยปองกนเตานมอกเสบและลดอาการคดตงเตานมมารดาหลงคลอด

4. วตถประสงค

๑) เพอลดอาการอกเสบจากอาการคดตงเตานม ทอน านมอดตน และเตานมอกเสบ ๒) เพอกระตนการไหลของน านมมารดา

5. ความสอดคลองกบแผนยทธศาสตรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ประจ าป พ .ศ. 2556 - 2559

ขอ ๑ ผรบบรการไดรบบรการทเปนเลศ มคณภาพ ไดมาตรฐานทพงพอใจ

6. วธด าเนนการ

๑. วเคราะหหาสาเหตของปญหา ๒. จดเตรยมอปกรณส าหรบจดท าโดนทประคบเตานม ๓. น าอปกรณมาทดลองใชในมารดาหลงคลอด ๔. ตดตามผลการใชงานและน ามาวเคราะหปญหาทเกดขนเพอหาขอปรบปรง

7

7. สรปผลการด าเนนงาน

7.1 ผลการด าเนนงานตามวตถ

วตถประสงค ตวชวด ผลการด าเนนงาน

ขอท๑. เพอลดอาการอกเสบจากอาการคดตงเตานม ทอน านมอดตน และเตานมอกเสบ

อตราการอกเสบจากการคดตงเตานม = 0

อตราการอกเสบจากการคดตงเตานม = 0

ขอท ๒.เพอกระตนการไหลของน านมมารดา

อตรามารดาหลงคลอดมน านมไหลดสามารถใหนมบตรได ≥ รอยละ ๙๕

อตรามารดาหลงคลอดมน านมไหลดสามารถใหนมบตรได มากกวา รอยละ ๙๕

7.2 ประเมนผลการด าเนนการตามแผนปฏบตการ

ประเมนผลโครงการ

รายการ

เกณฑการประเมน

4

มากทสด

3

มาก

2

นอย

1

นอยทสด

1. ผลการด าเนนงานโครงการบรรลวตถประสงค

2. ทานพอใจในผลงานของโครงการตามเปาหมายเพยงไร

3. ระหวางด าเนนการตามโครงการ

3.1 งบประมาณเหมาะสม

3.2 วสดทใชปฏบตงานเหมาะสม

3.3 ความรวมมอของผรวมงาน

8

3.4 ขนตอนการด าเนนงานเปนไปตามก าหนดเวลา

4. ผลงานตรงตามวตถประสงคและบรรลเปาหมาย

รวม ๒๓

เฉลย (คะแนนรวมหารดวย 7) ๓.๓.

7.3 ระยะเวลาของโครงการ ตงแตเดอน: พฤศจกายน 2556

ถงเดอน: สงหาคม 2557

7.4 สรปคาใชจาย

คาใชจายเหมาจายเหมาจายในการด าเนนโครงการพฒนาคณภาพโรงพยาบาล ๑๕,ooo บาท

❏ การด าเนนงานเปนทนาพอใจ

❏ การด าเนนงานควรปรบปรง

* ถาคะแนนเฉลยตงแต 3 ขนไป แสดงวา การด าเนนงานเปนทนาพอใจ * ถาคะแนนเฉลยต ากวา 3 ลงมา แสดงวา การด าเนนงานควรปรบปรง

8. ปญหา/อปสรรค และแนวทางการแกไข

ปญหา/อปสรรค สาเหตของปญหา/อปสรรค แนวทางการแกไข

1. ดานงบประมาณ - -

2. ดานบคลากร - -

3. ดานวสด/อปกรณ ฟองน าทประดษฐโดนทคณภาพไมด

เทาทควร

หาฟองน าทประดษฐโดนททคณ

คณภาพด ใชงานไดนานขน

4. ดานบรการและสานงาน

- -

9

9. การน าผลงาน/โครงการ ไปใชประโยชน

น าไปใชในมารดารหลงคลอดใหมความสขสบาย ลดอาการอกเสบจากอาการคดตงเตานม ทอน านมอดตน และเตานมอกเสบได

ลงชอ...............................................

(.....................................................)

ผประเมนโครงการ

10

ผลการประเมน

การประเมน ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. อตราการอกเสบจากการคดตงเตานม เปน 0%

๐%

๐%

๐%

๐%

๐%

๐%

อตรามารดาหลงคลอดมนานมไหลดสามารถใหนมบตรได ≥ รอยละ๙๕%

๙๕%

๙๗%

๙๖%

๙๗%

๙๗%

๙๘%

ผลการประเมน พบวามารดาหลงคลอดมปญหาการคดตงของเตานม มการน าโดนทประคบเตานมไปใชท าใหมารดารหลงคลอดมความสขสบาย ลดอาการอกเสบจากอาการคดตงเตานมไดมากขน น านมไหลดสามารถใหนมบตรไดท าใหการเลยงลกดวยนมแมอยางมประสทธภาพ แตในชวงแรกของการท าโครงการไมไดท าแจกคนไช คนไขสนใจจงท าแจกคนไขโดยไมตองเสยคาใชจาย ท าใหการประเมนเปนไปตามทตวชวดทก าหนด

11

ขอเสนอแนะ

โดนทประคบเตานมนเมอไปใชสามารถท าใหมารดารหลงคลอดมความสขสบาย ลดอาการอกเสบจากอาการคดตงเตานมไดมากขน น านมไหลดสามารถใหนมบตรไดท าใหการเลยงลกดวยนมแมอยางมประสทธภาพและท าโครงการนตอเนองในหนวยงาน

12

อางอง/บรรณานกรม

http://guruobgyn.com/ http://www.pungklom.com/content--4-2706-42827-1.html http://www.thaibreastfeeding.org/content/view/223/94/

13

ภาคผนวก

14

ภาคผนวก๑

ภาพประกอบ

15

ภาพประกอบท 1 โดนทประคบเตานมทท าไวในขนาดตาง ๆ

ภาพประกอบท 2 เมอน าโดนทไปใชกบมารดาหลงคลอดทมอาการคดตงเตานม

16

ภาพประกอบท 3 อปกรณส าหรบประดษฐโดนทประคบเตานม

17

ภาคผนวก๒

แบบประเมนโครงการ

18

แบบการประเมน

การใช “โดนทประคบเตานม”

(ค าชแจง :แบบประเมนน จะใชเปนขอมลในการศกษาและประเมนการใช “โดนทประคบเตานม”

ของผปวยหลงคลอดทมปญหาคดตงเตาในหอผปวยพเศษยงทอง ๑ เทานน)

ระบเครองหมาย (/) ในชองทตรงกบขอมลของทาน

สวนท ๑ .ขอมลผประเมน

ผตอบการประเมน ชอ................................นามสกล........................................หอง....................

คลอดมาวนท............................( ) ผาตดคลอด ( ) คลอดปกต ( ) อนๆ.....................

สวนท ๒ .การประเมนผปวยหลงคลอดทมปญหาคดตงเตานม

- อาการการอกเสบของเตานมลดนอยลง ( ) มาก ( ) ปานกลาง ( ) นอย

- มารดาหลงคลอดมน านมไหลดสามารถใหนมบตรได ( ) ด ( ) ไมด

ความคดเหนหรอขอเสนอแนะเพมเตม

............................................................................................................................. .......................................

............................................................................................................................. .......................................

....................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .......................................

........................

19

ภาคผนวก๓

ขอมลจ านวนผปวยสตกรรมในหอผปวยพเศษยงทอง ๑

20

ขอมลจ านวนผปวยสตกรรมในหอผปวยพเศษยงทอง ๑ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางเดอน มกราคม – กรกฎาคม ๒๕๕๗

ตาราง: แสดงสถตจ านวนผปวยสตกรรมในหอผปวยพเศษยงทอง ๑ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

ระหวางเดอน มกราคม – กรกฎาคม ๒๕๕๗

เดอน จ านวนผปวยสตกรรม(คน) จ านวนผปวยทมปญหาเตานมคดตง

จ านวนผปวยทเขารวมโครงการ

มกราคม ๑๒ ๗ ๔

กมภาพนธ ๙ ๔ ๒

มนาคม ๑๕ ๘ ๓

เมษายน ๑๕ ๘ ๕

พฤษภาคม ๒๗ ๑๒ ๓

มถนายน ๑๘ ๑๐ ๔

กรกฎาคม ๒๗ ๑๓ ๕

(ทมา: นางสาวชไมพร ปะวะถา , จดบนทก , ระหวางมกราคม-กรกฎาคม ๒๕๕๗)

21

ภาคผนวก๔

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

22

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๑ วนท ๒๗ กนยายน ๒๕๕๖

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล ๓. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๔. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๕. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๖. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๗. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๘. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๙. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล

๑๓.นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๔.นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม

๑.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

๑.หวหนาหอผปวยแจงโครงการพฒนาคณภาพปงบประมาณ ๒๕๕๗ สงไปทงหมด ๙ โครงการ

ไดรบการอนมต ๖ โครงการ ไดแก

๑. โครงการ Premium package ๒o,ooo บาท

๒. โครงการ mini research การใชสมาธบ าบดลดความเจบปวดในผปวยหลงผาตดเปลยนขอ

สะโพกหรอเปลยนขอเขาเทยม (ธท๒) ๓o,ooo บาท

23

๓. โครงการโปรแกรม E-equipment DATA (EED) ๑๕,ooo บาท

๔. โครงการแกไขปญหาหวนมสน ๑o,ooo บาท

๕. โครงการการสอนจดยากอนกลบบาน ๑๕,ooo บาท

๖. โครงการโดนทประคบเตานม ๑๕,ooo บาท

๒.แจงรายละเอยดโครงการแกไขปญหาหวนมสน

วตถประสงค : ๑) เพอลดอาการอกเสบจากอาการคดตงเตานม ทอน านมอดตน และเตานมอกเสบ

๒) เพอกระตนการไหลของน านมมารดา

เปาหมายของโครงการ : ผลผลต : มการประดษฐโดนทประคบเตานมใหใชงานไดอยางมปะสทธภาพ

ผลลพธ : อาการอกเสบจากอาการคดตงเตานม ทอน านมอดตน เตานมอกเสบลดลงและ น านมมารดาไหลดขน

ดชนชวดผลผลต : ๑) อตราการอกเสบจากการคดตงเตานม เปน 0

๒) อตรามารดาหลงคลอดมน านมไหลดสามารถใหนมบตรได ≥ รอยละ๙๕

ลกษณะกจกรรม : ๑. ท าการประดษฐโดนทประคบเตานม

๒. ประชมเพอชแจงรายละเอยดโครงการใหทมงานรบทราบ

๓. น าโดนทประคบเตานมใหมารดาใชงานในระยะหลงคลอดตงแตวนแรกและประเมนผลหลงใช

๔. ประเมนผลและวเคราะหขอมล

๕. สรปผลและจดท ารายงาน

24

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๒ วนท ๓๑ ตลาคม ๒๕๕๖

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล ๓. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๔. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๕. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๖. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๗. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๘. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๙. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๓.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม

๑. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๒. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

ชแจงรายละเอยดโครงการในทประชม

25

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๓ วนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๕๖

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล ๓. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๔. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๕. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๖. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๗. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล ๘. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๙. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม ๑. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๒. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๓. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

แจงในทประชมเรองโครงการ ทกโครงการใหเรมเกบขอมลจรงจงตงแตเดอนมกราคม ๒๕๕๗

26

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๔ วนท ๒๘ กมภาพนธ ๒๕๕๗

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๓. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๔. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๕. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๖. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๗. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๘. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๙. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๓.นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๔.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม

๑. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

แจงในทประชมถงรายละเอยดความคบหนาของโครงการ ตงแตเดอนมกราคม- เดอนกมภาพนธไดจดท าอปกรณและไดเรมเกบขอมลไปบางสวนแลว

27

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๕ วนท ๒๘ มนาคม ๒๕๕๗

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๓. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๔. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๕. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๖. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๗. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๘. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๙. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๓.นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๔.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม

๑. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

แจงในทประชมถงรายละเอยดความคบหนาของโครงการ เดอนมนาคม ไดจดท าอปกรณและไดแจกใหผรบบรการไดทดลองใชเพอลดอาการอกเสบของเตานม

28

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๖ วนท ๓o เมษายน ๒๕๕๗

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๓. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๔. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๕. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๖. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๗. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๘. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๙. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๓.นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๔.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม

๑. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

แจงในทประชมถงรายละเอยดความคบหนาของโครงการ เดอนเมษายน ไดจดท าอปกรณและไดแจกใหผรบบรการไดทดลองใชเพอลดอาการอกเสบของเตานม

29

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๗ วนท ๒๗ มถนายน ๒๕๕๗

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล ๓. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๔. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๕. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๖. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๗. นางสาวสภาพร ผมหอม ผชวยพยาบาล ๘. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๙. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๐.นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล ๑๓.นาวสาวจนทรจฬา บหงานคร ผชวยพยาบาล

ผไมมาประชม

๑. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๒. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๓. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล

รายละเอยดเรองทประชม

แจงในทประชมถงรายละเอยดความคบหนาของโครงการ เดอนมถนายน ไดจดท าอปกรณและไดแจกใหผรบบรการไดทดลองใชเพอลดอาการอกเสบของเตานม

30

บนทกการประชม/การปรกษาหารอ

ครงท ๗ วนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๗

ผมาประชม

๑. นางปรศนา ปทมอนนต หวหนาหอผปวย ๒. นางสาวกรองทอง แสงสวาง พยาบาล ๓. นางสาวลลศรา สขโตวฒน พยาบาล ๔. นางสาวพชน สตานนท พยาบาล ๕. นางสาวสวรส ทวรกษ พยาบาล ๖. นางสาวยวด หนนบญ พยาบาล ๗. นางสาวชไมพร จารพงศ พยาบาล ๘. นางสาววรรณฤด รนพงษ พยาบาล ๙. นางสาวประภา พรมนส ผชวยพยาบาล ๑๐. นางสาววภา มลเพชร ผชวยพยาบาล ๑๐.นางสาวชไมพร ปะวะถา ผชวยพยาบาล ๑๑. นางสาววภา สายเงน ผชวยพยาบาล ๑๒.นางสาววนดา แขงแรง ผชวยพยาบาล ๑๓.

ผไมมาประชม ๑. นางสาวรตา พรหมมา ผชวยพยาบาล ๒. นางสาวจนทรจฬา บหงานคร ผชวยพยาบาล

แจงในทประชมถงรายละเอยดความคบหนาของโครงการ เดอนกรกฎาคม ไดจดท าอปกรณและไดแจกใหผรบบรการไดทดลองใชเพอลดอาการอกเสบของเตานม

31

ภาคผนวก๕

เอกสารความรการดแลเตานมเมออกเสบ

32

การดแลเตานมเมออกเสบ

เตานม...อกเสบไดอยางไร

๑.ทอนานมอดตน หรอนานมเกดการคงคาง อยในเตานานเกนไป จนทาใหเกดอาการบวมแขง ซงอาจมสาเหตมาจาก...

ลกดดนมนอยเกนไปหรอไมบอยพอ

คณแมอาจจะลม หรอเวนระยะการใหนมนานเกนไป และตดตอกนหลายครงจนอกเสบ

เปนชวงเปลยนผานการเตบโตของลก เชน เปนชวงทลกหลบนานขนและคณแมกไมไดปลกใหลกตนมากนนม

๒.เตานมตดเชอแบคทเรย เนองจากขณะทลกดดนม อาจดดผดวธจนทาใหหวนมแตกเปนแผล และทาใหเชอโรคเขาไปในทอนานมได

๓. มการกระตนการสรางนานมมากกวาการระบายออก เชน ปมนมบอยเกนไป

๔. มการกดทบของทอนานม จากการใสเสอชนในทคบเกนไป

อาการ...อกเสบ

กอนทเตานมจะอกเสบ คณแมจะมอาการคดตงเตานม และถาไมไดรบการดแลอยางถกตองอาการคดตงเตานมจะคอย ๆ เพมมากขน เมอคลาดจะพบกอนแขงในเตานม (พอกดจะรสกเจบ จงตอง

33

มการลางทอนานมดวยการใหลกดดนมบอยขน และอยาปลอยใหเปนมากจนถงขนเตานมบวมแดงรอน และมไข เพราะจะทาใหคณแมเพลยมากจนไมสามารถจะใหนมลกได ถาเปนตดตอกนนานประมาณ 1-2 สปดาห กอาจทาใหเปนฝได

บรรเทา...เตานมอกเสบ

หากคณแมพบวาเตานมเรมแขง ตง และรสกเจบ อยาเพงตกอกตกใจนะคะ เพยงใหลกดดนมจากเตาบอยขน อยางนอยทก 2-3 ชวโมง หรอบอยมากกวานน หรอถามนานมคางอยในเตาเยอะ แลวลกไมยอมกน บบทงนดหนงเพอระบายออก

การประคบดวยนาแขงกเปนการชวยบรรเทาอาการไดเชนกน และอกวธหนงทยงใชไดอยคอ ใชกะหลาปลแชเยน ตดกานออกนดหนอย นามาแปะไวทเตานมกอนใสเสอชนใน ซงรปรางของใบกะหลาปลนนพอเหมาะพอดกบเตานมเลยละคะ สวนความเยนจะชวยบรรเทาอาการปวดบวมในเบองตนได สวนใบกะหลาปล มคณสมบตชวยลดบรเวณนานมได

ถาคณแมบรรเทาอาการดวยตวเองแลวไมหายควรรบไปพบหมอภายใน 24 ชวโมง เพอคณหมอจะใหยาฆาเชอมากนระงบอาการ ซงยาดงกลาวจะไมเปนอนตรายตอลกคะ

วธปองกน...เตานมอกเสบ

๑. คาถา 3 ดด เรยกนมแม คอ ดดโดยเรว ดดบอย และดดถกวธ ทองไวใหขนใจและทาอยางสมาเสมอ ชวยไมใหเตานมอกเสบไดคะ

๒. ควรสวมเสอชนในทไมคบจนเกนไป และไมมขอบแขง เพราะจะทาใหอดอดหายใจไมสะดวก ทาใหการไหลเวยนโลหตไมด

๓. ไมควรใชเครองปมนมทมแรงดดแรงมากเกนไป เพราะจะทาใหเตานมชาและแตกเปนแผลได (ถามอาการหวนมแตกใหหยดใชทนท และรอใหแผลหายดกอน จงกลบมาใชอกครง)

๔. คอยสงเกตใหลกดดนมใหถกวธ ไมใชดดเฉพาะตรงหวนมเทานน แตตองดดตงแตลานนมจะทาใหนานมออกดขนคะ

๕ . ควรหลกเลยงการถสบบรเวณหวนม เพราะจะทาใหผวแหง

๖. ควรเปลยนแผนซบนานมบอย ๆ เพราะถาไมเปลยนจะทาใหเกดเชอราได

34

๗. ระหวางทใหนมลก ใชนวนวดคลงเบา ๆ บรเวณทมกอนแขง ๆ เพอไมใหทอนานมอดตน

๘. การใชผาขนหนชบนาอนบดหมาด ๆ ประคบเตานมขณะทอดตน กเปนอกวธงาย ๆ ทใชไดผล

ผลกระทบกบลก

สาหรบผลกระทบทเกดขนกบลก กคอคณแมอาจตองหยดใหนมลกชวคราว ในกรณทคณแมรสกไมสบายตว มไขสง ออนเพลยมากจนไมมเรยวแรงใหนมลก ควรพกผอน ดมนาเยอะ ๆ เมอหายดแลว คอยกลบมาใหนมลกอกครง ระหวางทหยดใหนมลก ควรบบนานมทงครงละนดหนอย เพอเปนการชวยระบายนานมออกจากทอ หรอปมเกบไวกได

เตานมอกเสบ ไมไดสงผลกระทบกบคณภาพของนานมแมแตอยางใด นานมกยงคงมความปลอดภยอยเสมอ ไมบดไมเสย ดดเมอไหร สดและใหมเมอนน

วธแกไขเมอมอาการเตานมอกเสบเปนไต

โดย พญ.สธรา เออไพโรจนกจ กมารแพทย ผเชยวชาญดานทารกแรกเกด

เมอมอาการบงบอกวาเปนเตานมอกเสบ นมมกอนแขงควรปฎบตดงน

๑.อยาหยดใหนมขางทเปน เพราะกลววาลกจะกนไมได ความจรงคอ ตองใหลกดดเปนขางแรกเสมอ ดดใหบอยขน ปมใหบอยขน นมทปมอยาทง เกบไดตามปกต ใหคางลกอยตรงตาแหนงทเปนกอน อาจตองตลงกาดด ถากอนอยดานบน ใหพอแปรงฟนใหสะอาด ลองชวยดดด

๒.การประคบอนหรอรอน ดานนอก อาจไมชวยอะไรมาก เพราะเปน superficial heat แตไมเสยหายทจะลองทาด วธทไดผลคอ deep heat โดยการทาอลตราซาวด

๓.ตองใชยาแกอกเสบรวมดวย ถาเปนนานเกน 24 ชวโมงแลว ไมเชนนน อาจพฒนาจนกลายเปนฝได ยาแกอกเสบทใช ไมมปญหากบการใหนม เชน dicloxacillin ถาแพเพนนซลลน ใหใช clindamycin

๔.ถาม white dot ทหวนม ถาใหลกดดขณะหวจดแลวไมหลด ใหใชเขมสะอาดอนใหญๆจมใหหลด (เพอปองกนการตดเชอ ควรปรกษาคลนกนมแมถงวธทถกตองและปลอดเชอ)

35

๕.ถาเปนฝแลว หามใหหมอกรดแผลเดดขาด ขอลองใหใชเขมเบอรใหญ พยายามดดออกใหหมด อาจดดซาหลายๆครง และยาแกอกเสบใหเปลยนเปนชนดฉดเขากลามหรอเขาเสนเลอดกได และหามหยดใหนมลกเดดขาด เมอคณไมมแผลทเตา คณกไมเจบเวลาดด ถากรดเปนแผลแลว จะลงเอยดวยการทนานมจะรวออกทางแผลตลอดเวลา ทาใหแผลไมปด แลวในทสด ตองใชยาหยดนานม ทชอ parlodel

รปท ๑ แสดงเตานมคด

รปท ๒ แสดงการบบน านมออกจากเตานม

36

เตานมตงคดมาก

เตานมคด คอภาวะท นานมคงมากในเตานมเนองจากถกดดออกไปนอยกวาการสรางมาก ทาใหหวนมบวมตงดวย บรเวณลานนมจะโปงตง รงหวนมใหหดสน ทาใหลกอมหวนมไมกระชบ และทาใหแมเจบปวด อาจมการตดเชอตามมาได สาเหต ดดชา คอ ไมไดดดทนทหลงคลอด ดดนอย คอ แมไมไดใหลกดดเพราะออนเพลย หรอหลบนานเกน 3 ชวโมง หรอลกอมเพราะไดรบนาหรอนมผสมหรออาหารอน จงอมนานเกนไป ทาใหลกดดนมแมนอยลง ดดผดวธ คอ แมทาไมถกวธหรอไมมผใหคาแนะนาชวยเหลอหรอลกตดจกยางจงดดนมแมไมเปน อาการ เตานมทรอน หนก แขง และเจบ บวม ตง นานมไมไหลและมไข ตาๆได ไมเกน 24 ชม มกเกดสปดาหแรกทใหนมลก มกจะเกดกบลกคนแรกบอยกวา เตานมทคดมากลกจะอมหวนมไดยาก

เตานมคด ลานหวนมโปง

การแกไข กอนใหนมประคบเตานมดวยผาชบนาอนจด ใชมอบบนานมออก จนลานนมนม จงใหลกดด ประคบเตานมดวยผาเยนหลงใหลกดดนมเพอลดการปวด หรออาจกนยาแกปวดรวมดวย ใสยกทรงทไมรดแนนเกดไป แมตองใหลกดดนมตอไปอยางถกตอง

37

เตานมอกเสบหรอเปนฝ

เปนการตดเชอแบคทเรยทสวนใดสวนหนงของเตานม มกจะเกดในสปดาหท 2-3 หลงคลอด

สาเหต

อาจเกดจากเตานมคดมากเกนไป มการอดตนของทอนานมบางทอ หวนมแตกหรอเปนแผลแต

ไมไดรบการแกไขทถกตอง

อาการ

บรเวณทอกเสบมอาการปวด บวม แดง รอน เปนไข ปวดเมอยตามตว การจบตองบรเวณทอกเสบ

หรอเปนฝจะทาใหเจบมาก

เตานมอกเสบแดง

ค าแนะน า

ขอทสาคญทสดกคอ ไมควรใหลกหยดดดนมในขางทอกเสบเพราะจะทาใหอาการคดเตานม

เพมมากขน การอกเสบททวความรนแรง

เมอเรมมการอกเสบ จะตองใหลกดดนมจากเตาทอกเสบตอไปและควรใหดดจากเตานนบอยขน

พรอมทงใหดดจนเกลยงเตา ถายงเหลอควรบบออก

เปนเรองเรงดวนทตองไปใหแพทยรกษา หากปลอยไวเกน 24 ชวโมง จะมโอกาสกลายเปนฝได

สง

นอนพกและดมนาใหมาก ใหผอนดแลงานบานแทน

ควรประคบดวยผาชบนาอน จะชวยลดอาการปวด

ใสยกทรงทเหมาะสมไมรด แตชวยพยงเตานมไดด จะชวยลดปวดได

38

ในกรณทกลายเปนฝแลว แพทยมกใหหยดดดนมชางนนชวคราว แตตองบบนานมออก

การปองกน กคอควรหลกเลยงการเกดเตานมคดจนเกนไป หรอการแตกถลอกของเตานม

เรยบเรยง : โดย นางสาวชไมพร ปะวะถา

อางองขอมลจาก ทมา :http://www.pungklom.com/content--4-2706-42827-1.html ทมา : http://www.thaibreastfeeding.org/content/view/223/94/ ทมา : http://www.sk-hospital.com/~ob/breast_feed/bf_problems.htm