ก

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ข

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ก

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าน า

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท ๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท จดท าขนเพอใชประกอบการเรยนการสอนรายวชาภาษาไทย กลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนบานหนองสมบรณ อ าเภอสวางอารมณ จงหวดอทยธาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอทยธาน เขต ๑ ซงเปนชดการเรยนรดวยตนเอง ทมงเนนใหนกเรยนไดใชศกษาดวยตนเอง เปนการเรยนการสอนทยดนกเรยนเปนส าคญและเรยนรตามศกยภาพของบคคล โดยมครผสอนเปนผใหค าแนะน าและใหค าปรกษาเมอมปญหาอยางใกลชด ชดการเรยนรทจดท าขนประกอบดวย ๒ หนวย จ านวน ๖ ชด ดงน

หนวยท ๑ วรรณคดและวรรณกรรม ชดท ๑ เรอง ความรเกยวเกยวกบวรรณคดและวรรณกรรมไทย ชดท ๒ เรอง สมบตวรรณคดของไทย

หนวยท ๒ ทองโลกวรรณคดไทย ชดท ๓ เรอง นราศภเขาทอง ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา ชดท ๕ เรอง กาพยเหชมเครองคาวหวาน ชดท ๖ เรอง ราชาธราช (ตอนสมงพระรามอาสา)

ชดการเรยนรดวยตนเองเลมนเปนชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา ซงประกอบดวยเนอหาดงนคอ รปแบบการแตงค าประพนธแตงดวยค าประพนธประเภทกาพยทง ๓ ชนดสลบกน คอ กาพยยาน ๑๑ กาพยสรางคนางค ๒๘ และกาพยฉบง ๑๖ จดมงหมายของเรอง ขอคดทไดจากกาพยเรองกาพย พระไชยสรยา และคณคาทไดจากเรองกาพยพระไชยสรยา ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดการเรยนรดวยตนเองนจะเปนประโยชนส าหรบผเรยนและผสนใจอยางยง

ทชา เขมนเขตการ

ผจดท า

ข

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

สารบญ

หนา

ค าน า.................................................................................................................................... ก สารบญ................................................................................................................................ ข สารบญภาพ......................................................................................................................... ง ค าแนะน าการใชชดการเรยนรดวยตนเองส าหรบคร........................................................... ๑ ค าแนะน าในการใชชดการเรยนรดวยตนเองส าหรบนกเรยน.............................................. ๒ แนะน าชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย............................................ ๓ บตรค าสงชดการเรยนรดวยตนเอง ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา............................. ๔ มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สาระส าคญ จดประสงคการเรยนร เนอหา............................ ๕ แบบทดสอบกอนเรยน........................................................................................................ ๗ ใบความรท ๔.๑ เรอง ประวตผแตง.................................................................................. ๑๐ ใบความรท ๔.๒ เรอง ทมากาพยเรองพระไชยสรยา........................................................ ๑๑ กจกรรมท ๔.๑ เรอง กาพยพระไชยสรยานาร................................................................. ๑๗ ใบความรท ๔.๓ เรอง เรองยอกาพยเรองพระไชยสรยา................................................... ๑๘ กจกรรมท ๔.๒ เรอง ความรจากเรอง กาพยพระไชยสรยา............................................. ๒๕ ใบความรท ๔.๔ เรอง ขอคดทไดจากกาพยเรองพระไชยสรยา........................................ ๒๖ กจกรรมท ๔.๓ เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา….......................................................... ๒๙ กจกรรมท ๔.๔ เรอง การวเคราะหดานวรรณศลปกาพยพระไชยสรยา............................ ๓๐ สรปทายเรอง กาพยพระไชยสรยา...................................................................................... ๓๑ แบบทดสอบหลงเรยน........................................................................................................ ๓๒ บรรณานกรม....................................................................................................................... ๓๕ ภาคผนวก............................................................................................................................ ๓๗ เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน............................................................................................... ๓๘ เฉลยกจกรรมท ๔.๑ เรอง กาพยพระไชยสรยานาร......................................................... ๓๙ เฉลยกจกรรมท ๔.๒ เรอง ความรจากเรอง กาพยพระไชยสรยา..................................... ๔๐

ค

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

สารบญ (ตอ)

หนา

เฉลยกจกรรมท ๔.๓ เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา...................................................... ๔๒ เฉลยกจกรรมท ๔.๔ เรอง การวเคราะหดานวรรณศลปกาพยพระไชยสรยา.................... ๔๓ เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน............................................................................................... ๔๔ กระดาษค าตอบ................................................................................................................... ๔๕ แบบสรปผลการเรยน.......................................................................................................... ๔๗ แบบสรปผลการท ากจกรรม................................................................................................ ๔๘

ง

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

สารบญภาพ

หนา

ภาพท ๑ สนทรภ............................................................................................................... ๑๐ ภาพท ๒ เรองโคบตร........................................................................................................ ๑๑ ภาพท ๓ กาพยเรองพระไชยสรยา..................................................................................... ๑๒ ภาพท ๔ ตวอยาง กาพยเรองพระไชยสรยา...................................................................... ๑๓ ภาพท ๕ ตวอยาง กาพยยาน ๑๑...................................................................................... ๑๔ ภาพท ๖ ตวอยาง กาพยฉบง ๑๖....................................................................................... ๑๕ ภาพท ๗ ตวอยาง กาพยสรางคนางค ๒๘........................................................................ ๑๖

๑

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าแนะน าการใชชดการเรยนรดวยตนเองส าหรบคร

เพอใหเกดประสทธภาพในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดการเรยนร เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ ครผสอนควรปฏบต ตามค าแนะน าดงน

๑. จดบรรยากาศหองเรยนใหเออตอการเรยนรและจดเตรยมค าแนะน าส าหรบนกเรยน ใบความรใบกจกรรม แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน กระดาษค าตอบ แนวการตอบของกจกรรมใหครบถวน

๒. ชแจงสาระส าคญ ตวชวด จดประสงคการเรยนร และมอบหมายใหนกเรยนศกษาค าแนะน าในการใชชดการเรยนรดวยตนเองส าหรบนกเรยนใหเขาใจ เพอใหนกเรยนไดทราบขอบเขตเนอหาสาระ และแนวทางในการเรยนร

๓. ทดสอบความรพนฐานของผเรยนกอนการเรยน โดยใชแบบทดสอบกอนเรยน ซงเปน แบบทดสอบชนดเลอกตอบ ๔ ตวเลอก จ านวน ๑๐ ขอ ใชเวลา ๑๐ นาท

๔. ด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรตามขนตอนในแผนการจดการเรยนโดยครคอยดแล ใหขอเสนอแนะ ค าปรกษา และอ านวยความสะดวกในการเรยนรชดการเรยนรดวยตนเองของนกเรยน

๖. ในขณะนกเรยนปฏบตกจกรรม ครควรใหการดแลอยางทวถง และใหค าแนะน ากรณทนกเรยนไมเขาใจในกจกรรมตาง ๆ และพยายามกระตนใหนกเรยนปฏบตกจกรรมดวยตนเองใหมากทสด

๗. เมอนกเรยนศกษาชดการเรยนรดวยตนเองเสรจเรยบรอยแลว ควรใหนกเรยนควรชวยกนสรปประเดน สาระส าคญของเนอหา และทดสอบความรของผเรยนโดยใชแบบทดสอบหลงเรยน ซงเปน แบบทดสอบชนดเลอกตอบ ๔ ตวเลอก จ านวน ๑๐ ขอ ใชเวลา ๑๐ นาท

๘. เฉลยค าตอบของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน พรอมทงทกคะแนนของผเรยน แตละคนไวเพอประเมนความกาวหนาในการเรยนของผเรยน

๙. หากมนกเรยนทปฏบตกจกรรม และท าแบบทดสอบหลงเรยนไดคะแนนต ากวาเกณฑ รอยละ ๘๐ ครควรมอบหมายใหนกเรยนศกษาชดการเรยนรดวยตนเองเพมเตมอกครง โดยใชเวลาวางจากการเรยน เชน ชวงพกกลางวน หลงเลกเรยน หรอคาบเวลาเรยนทวาง จนกวานกเรยนจะปฏบตกจกรรมและท าแบบทดสอบหลงเรยนผานเกณฑทก าหนด

๑๐. หลงจากเรยนจบแตละแผนการจดการเรยนร ครและนกเรยนควรรวมกนสรปผลการใช ชดการเรยนรตลอดจนปญหาและขอเสนอแนะ หลงการใชชดการเรยนร แตละครง เพอน าไปปรบปรง ในการใชครงตอไป

๒

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าแนะน าในการใชชดการเรยนรดวยตนเองส าหรบนกเรยน

ค าชแจง ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา

ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ มทงหมด จ านวน ๖ ชด ชดกจกรรมชดนเปนชดการเรยนรดวยตนเอง ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ใชเวลา ๔ ชวโมง โดยใหนกเรยนปฏบตดงน ๑. นกเรยนอานมาตรฐานการเรยนร / ตวชวด จดประสงคการเรยนรกอนลงมอปฏบต

ชดการเรยนรดวยตนเอง ๒. นกเรยนอานค าอธบายใหเขาใจและท ากจกรรมตามล าดบในแตละชด ๓. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา จ านวน ๑๐ ขอ

ลงในกระดาษค าตอบทเตรยมไวให ๔. นกเรยนศกษาใบความร และท ากจกรรมตามล าดบ ๕. เมอท าเสรจกจกรรมแตละครงใหเปดดเฉลยในภาคผนวก และตรวจค าตอบ ถาหาก

ตอบผด หรอไมแนใจใหกลบไปศกษาใบความรใหมอกครง ๖. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา จ านวน ๑๐ ขอ

ลงในกระดาษค าตอบทเตรยมไวให ๗. ตรวจแบบทดสอบกอน – หลงเรยนดวยตนเอง และบนทกคะแนนไวในชองคะแนน

ภาคผนวก ๘. เปรยบเทยบความกาวหนาของตนเอง ๙. สงเอกสารชดการเรยนรดวยตนเองใหครผสอน เพอตรวจค าตอบอกครง และบนทก

คะแนนเกบระหวางเรยน ๑๐. หากนกเรยนทปฏบตกจกรรม และท าแบบทดสอบหลงเรยนไดคะแนนต ากวา

เกณฑรอยละ ๘๐ ครควรมอบหมายใหนกเรยนศกษาชดการเรยนรเพมเตมอกครง โดยใชเวลาวางจาก การเรยน เชน ชวงพกกลางวน หลงเลกเรยน หรอคาบเวลาเรยนทวาง จนกวานกเรยนจะปฏบตกจกรรมและท าแบบทดสอบหลงเรยนผานเกณฑทก าหนด

๓

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

แนะน าชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ เปนชดการเรยนรทจดท าขนเพอเปนสอประกอบการเรยนรและพฒนาใหนกเรยนมความรและทกษะการเรยนรเกยวกบวรรณคด ตรงตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ มทงหมด ๖ ชด ประกอบดวย

ชดท ๑ เรอง ความรเกยวเกยวกบวรรณคดและวรรณกรรมไทย จ านวน ๒ ชวโมง ชดท ๒ เรอง สมบตวรรณคดของไทย จ านวน ๒ ชวโมง ชดท ๓ เรอง นราศภเขาทอง จ านวน ๔ ชวโมง ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา จ านวน ๔ ชวโมง ชดท ๕ เรอง กาพยเหชมเครองคาวหวาน จ านวน ๓ ชวโมง ชดท ๖ เรอง ราชาธราช (ตอนสมงพระรามอาสา) จ านวน ๓ ชวโมง รวมเวลาในการใชชดการเรยนรดวยตนเอง จ านวน ๑๘ ชวโมง

โดยแตละชดการเรยนรดวยตนเอง ประกอบดวย ๑. แบบทดสอบกอนเรยน ๒. เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ๓. ใบความร ๔. กจกรรม ๕. เฉลยกจกรรม ๖. แบบทดสอบหลงเรยน ๗. เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนรดวยตนเองเลมน จดท าขนโดยก าหนดกจกรรมใหนกเรยนสามารถศกษาเนอหา และประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง ตามขนตอนทก าหนดไว ทงนนกเรยนจะตองปฏบตตามขนตอนและค าแนะน าในการใชชดการเรยนรอยางจรงจง เพอใหการเรยนรประสบผลส าเรจ

๔

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

บตรค าสงชดการเรยนรดวยตนเอง ชดท ๑ เรอง ความรเกยวกบวรรณคดและวรรณกรรมไทย

ค าชแจง ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนตอไปน

๑. นกเรยนอานค าแนะน าในการใชชดการเรยนรดวยตนเอง พรอมทงศกษาสาระส าคญ มาตรฐาน / ตวชวด จดประสงคการเรยนร และสาระการเรยนรใหเขาใจ

๒. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ๓. ศกษาใบความร ดวยความตงใจแลวปฏบตกจกรรมตามล าดบ ๔. ท าแบบทดสอบหลงเรยน

๕

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

มาตรฐาน/ตวชวด มาตรฐาน ท ๕.๑ เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา

และน ามาประยกตใชในชวตจรง ท ๕.๑ ม.๑/๑ สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอาน ม.๑/๒ วเคราะหวรรณคดและวรรณกรรมจากเรองทอาน พรอมยกเหตผลประกอบ ม.๑/๓ อธบายคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมทอาน ม.๑/๔ สรปความรและขอคดจากการอานเพอประยกตใชในชวตจรง

ม.๑/๕ ทองจ าบทอาขยานตามทก าหนดและบทรอยกรองทมคณคาตามความสนใจ

สาระส าคญ

การศกษาวรรณคดเรอง กาพยเรอง พระไชยสรยา ซงเปนเรองราวบนเทงคดจะตองสรปเนอหา วเคราะหเรองทอานพรอมยกเหตผลประกอบ และอธบายคณคาของเรองเพอน าความรและขอคดจากการอานไปประยกตใชในชวตจรง และทองจ าบทรอยกรองทมคณคาตามความสนใจ

จดประสงคการเรยนร ๑. สรปเนอหาวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยาได

๒. วเคราะหดานเนอหาวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา พรอมยกเหตผลประกอบได ๓. วเคราะหดานวรรณศลปของวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา พรอมยกเหตผล

ประกอบได ๔. วเคราะหคณคาและขอคดจากวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา เพอประยกตใชใน

ชวตจรงได ๕. ทองจ าบทรอยกรองทมคณคาตามความสนใจจากวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา

ได

๖

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

เนอหา จ านวน ๔ ชวโมง ๑. ประวตผแตง ๒. ทมาของกาพยเรองพระไชยสรยา ๓. จดมงหมายในการแตง ๔. ลกษณะค าประพนธ

๕. ลกษณะของเรองกาพยพระไชยสรยา ๖. เรองยอกาพยเรองพระไชยสรยา ๗. ขอคดทไดจากกาพยเรองพระไชยสรยา ๘. คณคาทไดจากเรองกาพยพระไชยสรยา

๗

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา รายวชาภาษาไทย ๒

รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ค าชแจง แบบทดสอบฉบบนมจ านวน ๑๐ ขอ คะแนนเตม ๑๐ คะแนน เวลา ๑๐ นาท เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ ๔ ตวเลอก

ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว โดยท าเครองหมาย ลงในชอง ใหตรงกบขอ ก ข ค หรอ ง ของกระดาษค าตอบ

๑. แนวคดเรองกาพยพระไชยสรยาตรงกบขอใด ก. บานเมองรมเยนเปนสขเพราะมผปกครองทด ข. ขาราชการเปนแบบอยางทดของบคคลในแตละบานเมอง ค. เหตการณราย หรอดจะขนอยกบเทพเจาของบานเมองเปนผก าหนด ง. ถาคนในสงคมแกงแยงชงดชงเดน เหนแกตวจะท าใหบานเมองลมสลาย

๒. ขอใดอธบายความหมายไมถกตอง ก. ตรชา - ตเตยน ข. โงเงาเตาตน - โงทสด ค. สาธสะ - ไหวอยางสวยงาม ง. พทธนดร - อาณาจกรของพระพทธเจา

๓. ศฤงคาร มความหมายวาอยางไร ก. อาคารทมคา ข. ทรพยสมบต ค. อาศรมของพระฤาษ ง. บคคลทมงคงดวยทรพย

๔. ค าประพนธในขอใดไมมการใชโวหาร ก. ยงทองรองกะโตงโหงดงเพยงฆองกลองระฆง ข. อยวงดงจนทรามาหมนหมองละอองนวล ค. ดนแดนถนมนษยเสยงดงดจพระเพลงโพลง ง. พณพาทยระนาดฆองตะโพนกลองรองเปนเพลง

๘

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๕. ขอใดใชโวหารสทพจน ก. คอนทองเสยงรองปองเปง ข. ฝงจงจอกออกเหาหอน ค. ลงคางโจนโผนหกหน ง. อาศรมของพระฤาษ

อานบทประพนธทก าหนด แลวตอบค าถาม ขอ ๖ – ๘ คดทมค คอหมไกเจาสภา ใครเอาขาวปลามา ใหสภากวาด ทแพแกชนะ ไมถอพระประเวณ ขอฉอกไดด ไลดาตมอาญา ๖. ค าวา เจาสภา มความหมายวาอยางไร

ก. ขนนาง ข. อยการ ค. ผพพากษา ง. ทนายความ

๗. จากค าประพนธ สะทอนภาพสงคมไดอยางชดเจนในเรองใด ก. การตดสนบนในคดความตาง ๆ ข. การแกงแยงชงดชงเดนกนในต าแหนงหนาท ค. ความมน าใจเออเฟอเผอแผกนของคนในสงคม ง. คนทคดโกงจะเปนทนบถอและเคารพของบคคลในสงคม

๘. ขอใดอธบายความหมายไมถกตอง ก. ขฉอ - คดโกง ข. อาญา - อ านาจ โทษ ค. ไกหม - ของทใชตดสนบน ง. ประเวณ - การคาขายแลกเปลยนสนคา

๙

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๙. ขอใดแสดงใหเหนความเชอเรองไสยศาสตรทปรากฏในเรองกาพยพระไชยสรยา ไดอยางชดเจน ก. ทซอถอพระเจา วาโงเงาเตาปปลา ข. ค าเชาเฝาสซอ เขาแตหอลอกามา ค. ไมจ าค าพระเจา เหไปเขาภาษาไสย ง. หลวงชหนหลวงเณร ลงโคลนเลนเผนผาดโผน

๑๐. เรองใดส าคญทสดในการแตงค าประพนธประเภทกาพย ก. โวหาร ข. ภาพพจน ค. ลลาของกาพย ง. ลกษณะฉนทลกษณ

๑๐

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ผแตง

พระสนทรโวหาร (ภ) ประวตผแตง

สนทรภ เกดเมอวนท ๒๖ มถนายน พ.ศ.๒๓๒๙ ในสมยรชกาลท ๑ เมอยงเดก บดามารดาไดหยารางกน ตวทานอยกบมารดาซงเปนแมนม ของพระองคหญงจงกล พระธดาในกรม ราชวงบวรสถานพมข และเขาเรยนเบองตน ในส านกวดชปะขาว หรอวดศรสดาราม

ภาพท ๑ สนทรภ ทมา : https://www.matichon.co.th/ ร าลกสนทรภ. สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

ใบความรท ๔.๑ เรอง ประวตผแตง

๑๑

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ชวตในวยหนมของสนทรภไดเขารบราชการ เปนเสมยนในกรมพระคลงสวน ไดแตงนทาน เรองแรกคอนทานค ากลอนเรองโคบตร ตอมาไดลอบรกใครกบหญง ในพระราชวงหลงชอจนและถกจองจ า หลงจากพนโทษสนทรภไดเดนทางไปเยยม บดาทบานกร า อ าเภอแกลง จงหวดระยอง และตองการบวชดวยแตไมไดบวชเพราะปวยเสยกอน พอหายปวยกเดนทางกลบกรงเทพฯ ในการเดนทางไปเมองแกลงครงน ไดแตงนราศเมองแกลง ซงเปนนราศเรองแรกของทาน หลงกลบมาจากเมองแกลง สนทรภไดถวายตว เปนมหาดเลกของพระองคเจาปฐมวงศ และไดแตงงานกบหญงทชอจน มบตรดวยกน ๑ คน ชอพด ตอมาไดโกรธกบ ภรรยาไดตามเสดจพระองคเจาปฐมวงศ ไปพระพทธบาท และไดแตงนราศพระบาท กลบมากมไดอยกบภรรยาและเลกรางกนไปมบตรดวยกน ๑ คน ชอพด และมภรรยาใหมชอนม และมบตร ๑ คน ชอตาบ

สนทรภไดเดนทางไปเพชรบรและอยทเมองเพชรบรเปนเวลานานแลว จงกลบกรงเทพฯ ขณะททานมอายได ๓๕ ป ชะตาชวตกเรมดขนเพราะรชกาลท ๒ ทรงโปรดการกว และสนทรภ ไดแตงกลอนถวายเปนทพงพอพระราชหฤทย ไดรบการแตงตงเปน “ขนสนทรโวหาร” แตสนทรภยงดมสราจด ถกจ าคกและไดแตงนทานค ากลอน เรองพระอภยมณขายเลยงตว ภายหลงพนโทษไดกลบเขารบราชการ และไดมเรองใหกรมหมนเจษฎาบดนทรทรงขนเคองพระทย

ภาพท ๒ เรองโคบตร ทมา : http://vajirayana.org

วชรญาณ. สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

๑๒

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

เมอสนรชกาลท ๒ พระบาทสมเดจพระทนงเกลาเจาอยหวขนครองราชย เปนรชกาลท ๓

สนทรภไดออกบวช และจารกทองเทยวไปยงหวเมองตางๆซงเชอกนวา เพอหนราชภยเพราะเคยท าเรองขดพระทยรชกาลท ๓ ขณะด ารงพระยศเปนกรมหมนเจษฎาบดนทร ขณะนนสนทรภมอายได ๓๘ ป และไดทองเทยวอย ๒ - ๓ ปจงกลบมาอย ณ วดราชบรณะ วดพระเชตพนฯ และวดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ สดทายมาพ านกทวดเทพธดารามและลาสกขาจากสมณเพศ ขณะมอายได ๕๖ป ในขณะทบวชอย ๑๘ ป ชวตของสนทรภคอนขางตกอบแตเมอมาอยกรงเทพฯ ความเปนอยดขนมเวลาแตงกลอน และมเจานายใหความอปถมภหลายพระองค พระองคเจาลกขณานคณทรงอปถมภ จนเมอพระองคสนพระชนม กรมหมนอปสรสดาเทพไดทรงอปการะตอมาเนองจากทรงพอพระทยเรอง พระอภยมณทสนทรภแตง และพระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหว ซงขณะนนด ารงต าแหนงพระเจานองยาเธอเจาฟากรมขนอนทรศรงสรรค กทรงโปรดใหเขามาอยในพระราชวงเดมทเปนทประทบของพระองคในขณะนน

ตอมาในสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท ๔ เมอพระบาทสมเดจ พระปนเกลาเจาอยหว ทรงบวรราชาภเษกแลว ไดทรงแตงตงใหสนทรภเปนเจากรมอาลกษณ ฝายพระราชวงบวรฯ มบรรดาศกดเปน “พระสนทรโวหาร” ขณะนนสนทรภมอาย ๖๕ ปนบวาเปนชวตทรงเรองอกวาระหนง สนทรภเขารบราชการได ๕ ปและไดถงแกกรรมเมอ พ.ศ. ๒๓๙๘

ภาพท ๓ กาพยเรองพระไชยสรยา ทมา : http://vajirayana.org วชรญาณ. สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

๑๓

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

เปนแบบเรยนทสนทรภแตงขนในสมยรชกาลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทร ประมาณป

พ.ศ. ๒๓๘๓ – ๒๓๘๕ ขณะทบวชเปนพระอยทวดเทพธดาราม เปนกาพยซงแทรกความรเกยวกบภาษาไทย ในเรองมาตราตวสะกด และยงไดสอนศลธรรมในดานความผดชอบชวด และแสดงผลการกระท าไวอยางชดเจน ตอมาในสมยรชกาลท ๕ เมอมการจดตงโรงเรยนหลวงขน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพระยาศรสนทรโวหาร (นอย อาจารยางกร) จดท าแบบเรยนภาษาไทยขนชดหนงม ๖ เลมคอ มลบทบรรพกจ วาหนตนกร อกษรประโยค สงโยคพธาน ไวพจนพจารณ พศาลการนต ในหนงสอมลบทบรรพกจ พระยาศรสนทรโวหารไดน ากาพยเรองพระไชยสรยาของสนทรภมาแทรกไวเพอใหเดกหดอานและเขยนหนงสอไดถกตองและคลองแคลว

ภาพท ๔ ตวอยาง กาพยเรองพระไชยสรยา ทมา : http://vajirayana.org วชรญาณ. สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

ใบความรท ๔.๒ เรอง ทมากาพยเรองพระไชยสรยา

๑๔

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

จดมงหมายในการแตง แตงขนเพอเปนแบบเรยนใชสอนเรองการสะกดค าและการใชถอยค าแกพระโอรส ในพระบรมวงศานวงศ สนทรภไดบอกจดมงหมายในการแตงไวอยางชดเจนในตอนทายของเรอง

ลกษณะค าประพนธ

กาพยยาน ๑๑ กาพยฉบง ๑๖ และกาพยสรางคนางค ๒๘ มลกษณะการแตงดงน แตงกาพยยาน ๑๑ เพอใชในการบรรยายหรอเลาเรอง แตงกาพยฉบง ๑๖ (กาพยทมลลางามสงา) เพอใชในการบรรยายเหตการณทส าคญ หรอบรรยายเหตการณทรวบรดรวดเรว แตงกาพยสรางคนางค ๒๘ (กาพยทมลลาออนหวาน เศรา) เพอใชในการพรรณนาอารมณความรสก

กาพยยาน ๑๑ แผนผงกาพยยาน ๑๑

ภาพท ๕ ตวอยาง กาพยยาน ๑๑ ทมา : http://www.homelittlegirl.com บานกลอนนอย.

สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

๑๕

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ฉนทลกษณ ๑. กาพยยาน ๑๑ หนงบทม ๔ วรรค วรรคหนา ๕ ค า วรรคหลง ๖ ค า ๒ วรรคเปนหนงบาท คอ บาทเอกและโท รวมบาทละ ๑๑ ค า ๒. สมผสบงคบดไดจากแผนผงขางตน

กาพยฉบง ๑๖ แผนผงกาพยฉบง ๑๖

ฉนทลกษณ ๑. หนงบทม ๓ วรรค วรรคหนงม ๖ ค า วรรคทสองม ๔ ค า วรรคทสามม ๖ ค า รวมหนงบทม ๑๖ ค า ๒. สมผสบงคบดไดจากแผนผงขางตน

บท ๑

บท ๒

ภาพท ๖ ตวอยาง กาพยฉบง ๑๖ ทมา : https://pantip.com กาพยฉบง ๑๖. สบคน

เมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

สมผสระหวางบท

๑๖

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

กาพยสรางค ๒๘ แผนผงกาพยสรางค ๒๘

= จดสมผสบงคบ = จดสมผสระหวางบท

ฉนทลกษณ ๑. หนงบทม ๗ วรรค แตละวรรคม ๔ ค า รวมหนงบทม ๒๘ ค า ๒. สมผสบงคบ

ลกษณะของเรองกาพยพระไชยสรยา เรมสอนจากงายไปหายาก มการทบทวนความรเดมทกครง ท าใหนาสนใจ นาตดตาม โดยเรยงตามล าดบมาตราตวสะกด คอ แม ก กา แมกน แมกก แมกด แมกบ แมกม แมเกย ขาดมาตราตวสะกดแมเกอวไปหนงมาตรา เพราะโบราณรวมเอาแมเกอวไวในแมเกยดวย

ภาพท ๗ ตวอยาง กาพยสรางคนางค ๒๘ ทมา : https://pantip.com กาพยสรางคนางค ๒๘. สบคนเมอ

วนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

กาพยสรางคนางค ๒๘

๑๗

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (๑๐ คะแนน ขอละ ๑ คะแนน) ๑. กาพยพระไชยสรยาเปนผลงานของใคร

.............................................................................................................................................. ๒. กาพยพระไชยสรยา แตงขนในสมยใด

............................................................................................................................................ ๓. ผแตงมจดมงหมายใดในการแตงกาพยพระไชยสรยา

............................................................................................................................................ ๔. กาพยพระไชยสรยาแตงดวยค าประพนธชนดใด

............................................................................................................................................ ๕. กาพยพระไชยสรยาแทรกอยในหนงสอเลมใด

............................................................................................................................................ ๖. มาตราตวสะกดใดทไมปรากฏวามการแยกมาไวเปนบทหนงโดยเฉพาะ

............................................................................................................................................ ๗. ในสมยรชกาลพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหผใดจดท า

แบบเรยนภาษาไทยขน ............................................................................................................................................

๘. เมองสาวตถลมจมเพราะเหตใด ............................................................................................................................................

๙. กาพยพระไชยสรยามคณคาอยางไร ............................................................................................................................................

๑๐. กาลกณ ๔ คออะไร ............................................................................................................................................

กจกรรมท ๔.๑ เรอง กาพยพระไชยสรยานาร

๑๘

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

พระไชยสรยาเปนกษตรยครองเมองสาวตถมมเหสชอสมาล บานเมองอดมสมบรณและเปนสขมาชานาน จนกระทงเมอขาราชบรพารและผมอ านาจพากนลมหลงในอบายมขและเทยวขมเหงราษฎรจนเดอดรอนไปทว ในทสดน าปากไหลบาทวมเมองจนผคนลมตายผทมชวตรอดกหนออกจากเมองไป ทงสาวตถกลายเปนเมองราง พระไชยสรยาพามเหสและขาราชบรพารหนลงเรอส าเภาออกจากเมองแตถกพายใหญพดเรอแตก พระไชยสรยากบนางสมาลวายน าไปขนฝงแลวรอนแรมไปในปา พระดาบสรปหนงเขาฌานเหนพระไชยสรยากบนางสมาลตองทนทกขทรมานกเวทนา เพราะเหนวาพระไชยสรยาทรงเปนกษตรยทด แตประสบเคราะหกรรมเพราะหลงเชอเสนาอ ามาตย จงเทศนาโปรดจนทงสองศรทธาและบ าเพญธรรมจนไดไปเกดบนสวรรค

ใบความรท ๔.๓ เรอง เรองยอกาพยเรองพระไชยสรยา

๑๙

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

กาพยสรางคนางค ๒๘ ขนใหมในกน ก กา วาปน ระคนกน เอนดภธร มานอนในไพร มณฑลตนไทร แทนไพชยสถาน สวนกมาล วนทาสาม เทวอยงาน เฝาอยดแล เหมอนแตกอนกาล ใหพระภบาล ส าราญวญญา พระชวนนวลนอน เขญใจไมขอน เหมอนหมอนแมนา ภธรสอนมนต ใหบนภาวนา เยนค าร าวา กนปาภยพาล วนนนจนทร มดารากร เปนบรวาร เหนสนดนฟา ในปาทาธาร มาลคลบาน ใบกานอรชร เยนฉ าน าฟา ชนชะผกา วายพาขจร สารพนจนทนอน รนกลนเกสร แตนตอคลอรอน วาวอนเวยนระวน จนทราคลาเคลอน กระเวนไพรไกเถอน เตอนเพอนขานขน ป เจาเขาเขน กเกรนหากน สนธพลน ครนครนหวนไหว พระฟนตนนอน ไกลพระนคร สะทอนถอนทย เชาตรสรยน ขนพนเมรไก มกรรมจ าไป ในปาอารญ

เนอเรอง กาพยฉบง ๑๖

๒๐

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

กาพยฉบง ๑๖

เนอเรอง กาพยฉบง ๑๖ (ตอ)

พระไชยสรยาภม พาพระมเหส มาทในล าส าเภา ขาวปลาหาไปไมเบา นารทเยาว กเอาไปในเภตรา เถาแกชาวแมแซมา เสนเสนา กมาในล าส าเภา ตมาลอชอใบใสเสา วายพยเพลา ส าเภากใชใบไป

เภตรามาในน าไหล ค าเชาเปลาใจ ทในมหาวาร พสธาอาศยไมม ราชานาร อยทพระแกลแลด ปลากะโหโลมาราห เหราปลาท มอยในน าคล าไป ราชาวาเหวหฤทย วายพาคลาไคล มาในทะเลเอกา

แลไปไมปะพสธา เปลาใจนยนา โพลเพลเวลาราตร ราชาวาแกเสน ใครรคด วารนเทาใดนา ขาเฝาเลาแกราชา วาพระมหา วารนไซรใหญโต

๒๑

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ไหลมาแตในคอโค แผไปใหญโต มโหฬารล าน าไหล บาลมไดแกไข ขาพเจาเขาใจ ผใหญผเฒาเลามา วามพญาสกณา ใหญโตมโหฬาร กายาเทาเขาคร ชอวาพญาส าภาท ใครรคด วารนโตเทาใด โยโสโผผาถาไป พอพระสรใส จะใกลโพลเพลเวลา แลไปไมปะพสธา ยอทอรอรา ชวากจะประลย พอปลามาในน าไหล สกณาถาไป อาศยทศรษะปลา ชะแงแลไปไกลตา จ าของอปลา วาขอขมาอภย

วารทเราจะไป ใกลหรอวาไกล ขาไหวจะขอมรคา ปลาวาขาเจาเยาวภา มไดไปมา อาศยอยตอธรณ สกณาอาลยชว ลาปลาจรล สทภผาอาศย

๒๒

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ขาเฝาเลาแกภวไนย พระเจาเขาใจ ฤทยวาเหวเอกา จ าไปในทะเลเวรา พายใหญมา เภตรากเหเซไป สมอกเกาเสาใบ เจากรรมซ าเอา ส าเภาระย าคว าไป ราชาความออรไท เอาผาสไบ ตอไวไมไกลกายา เถาแกชาวแมเสนา น าเขาหตา จระเขเหราคราไป ราชานารร าไร มกรรมจ าใจ จ าไปพอปะพสธา มไมไทรใหญใบหนา เขาไปไสยา เวลาพอค าร าไร

๒๓

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

กาพยยาน ๑๑

สะธสะจะขอไหว พระศรไตรสรณา พอแมเเลครบา เทวดาในราศ ขาเจาเอา ก ข เขามาตอ ก กาม แกไขในเทาน ดมดอยาตรชา จะร าค าตอไป พอลอใจกมารา ธรณมราชา เจาพาราสาวะถ ชอพระไชยสรยา มสดามเหส ชอวาสมาล อยบรไมมภย ขาเฝาเหลาเสนา มกรยาอชฌาศย พอแมมาแตไกล ไดอาศยในพารา ไพรฟาประชาช อยบรกปรดา ท าไรขาวไถนา ไดขาวปลาแลสาล อยมาหมขาเฝา กหาเยาวนาร ทหนาตาดด ท ามโหรทเคหา ค าเชาเฝาสซอ เขาแตหอลอกามา หาไดใหภรยา โลโภพาใหบาใจ ไมจ าค าพระเจา เหไปเขาภาษาไสย ถอดมขาไทย ฉอแตไพรใสขอคา

๒๔

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

กาพยเรองพระไชยสรยา คดทมค คอไกหมเจาสภา ใครเอาขาวปลามา ใหสภากวาด ทแพแกชนะ ไมถอพระประเวณ ขฉอกไดด ไลดาตมอาญา ทซอถอพระเจา วาโงเงาเตาปปลา ผเฒาเหลาเมธา วาบาใบสาระย า ภกษสมณะ เหลากละพระสธรรม คาถาวาล าน า ไปเรร าท าเฉโก ไมจ าค าผใหญ ศรษะไมใจโยโส ทดมอะโข ขาขอโมทนาไป พาราสาวะถ ใครไมมปราณใคร ดดอถอแตใจ ทใครไดใสเอาพอ ผทมฝมอ ท าดดอไมซอขอ ไลควาผาทคอ อะไรลอกเอาไป ขาเฝาเหลาเสนา มไดวาหมขาไท ถอน าร าเขาไป แตน าใจไมน าพา

หาไดใครหาเอา ไพรฟาเศราเปลาอรา ผทมอาญา ไลตดาไมปราณ ผปามากระท า มรณกรรมชาวบร น าปาเขาธาน กไมมทอาศย ขาเฝาเหลาเสนา หนไปหาพาราไกล ชบาลาลไป ไมมใครในธาน

๒๕

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนอานวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา แลวปฏบตกจกรรมตามทก าหนด

(๑๐ คะแนน ขอละ ๕ คะแนน) ๑. จบใจความส าคญเรองกาพยพระไชยสรยาในแตละตอน

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………...

๒. สรปเนอหาเรองกาพยพระไชยสรยา

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………...

กจกรรมท ๔.๒ เรอง ความรจากเรอง กาพยพระไชยสรยา

๒๖

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๑. คนเราเมอประพฤตดยอมไดดและมความสข ๒. บานเมองจะมความสข มการพฒนา ทกคนตองมความสามคค รวมมอกน ๓. การเปนผน าทดควรมวจารณญาณใครครวญ ไมหลงเชอใครงาย ๆ ๔. การประพฤตตนอยในศลในธรรมยอมท าใหตนเองและสงคมเจรญดวย ๕. กเลส ความโลภ เปนบอเกดแหงความหายนะ ๖. การประพฤตชวนอกจากจะท าใหตนเองดเปนคนไมดแลวยงท าใหประเทศชาต

และสงคมเสอมโทรมดวย ๗. ความเจรญรงเรองและความมนคงของบานเมองขนอยกบประชาชนทกคนในชาต ทจะตองชวยกนธ ารงรกษาไว

คณคาทไดจากเรองกาพยพระไชยสรยา

๑. กาพยพระไชยสรยามจงหวะความคลองจองเปนทวงท านองในค าประพนธท าใหจ างายขน สามารถใชเปนตวอยางค าประพนธทง ๓ ชนด คอ กาพยยาน ๑๑ กาพยฉบง ๑๖ และกาพยสรางคนางค ๒๘ ไดเปนอยางด ๒. แสดงความรของผแตงเกยวกบตนไมและสตวปาของไทย ๓. กาพยพระไชยสรยาเปนหนงสอทมความครบถวนกระบวนความส าหรบการเขยนอานภาษาไทย

ใบความรท ๔.๔ เรอง ขอคดทไดจากกาพยเรองพระไชยสรยา

๒๗

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๔. กาพยพระไชยสรยามคณคาในดานคตธรรมค าสอน เชน เรองกาลกณ ๔ ประการ ทจะใหบานเมองไมเปนสข ไดแก

๔.๑ การเหนผดเปนชอบ ๔.๒ การเบยดเบยนท ารายกน ๔.๓ การไมรคณ ๔.๔ ความโลภ

คณคาดานวรรณศลป

๑. ใชค างาย ๆ บรรยายใหเหนภาพชดเจน ๒. ใชค าพรรณนาใหเกดการสะเทอนอารมณ ๓. ใชนาฏการใหเหนกรยาอาการทท าตอเนอง ๔. ใชสทพจนบรรยายใหเหนจนตภาพไดอยางชดเจน ๕. ใชอปมาโวหารเปรยบเทยบสงหนงเหมอนกบอกสงหนง ๖. ใชสญลกษณแทนการบรรยาย การพรรณนา ๗. ใชค าไดไพเราะ มเสยงสมผสในวรรคทกวรรค ทงสมผสสระและสมผสอกษร ๘. ใชลลาจงหวะในการอานไดสนกและเกดอารมณตามเนอเรอง เชน กาพยยาน ๑๑ ใชจงหวะการอาน ๒/๓ ๓/๓ เปนจงหวะประกอบเสยงหนกเบาและสมผสในของแตละวรรค ท าใหเกดหาสยรส (รสแหงความขบขน)

๒๘

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

คณคาดานสงคม

๑. ใหความรแกผอานตามจดประสงคของผแตง คอใชเปนสอการสอนมาตราตวสะกด ๒. ใหความสนกสนานเพลดเพลน เกดจนตนาการตามเนอเรอง ๓. เปนบทหดอานทประมวลชอพรรณไมและหมสตวในปามาใหผเรยนไดรจก ๔. ใหเหนสภาพสงคมไทย เหมอนสภาพคนไทยกอนเสยกรงศรอยธยา ๕. แสดงความคด ความเชอ และคานยมของคนไทยกอนเสยกรงศรอยธยา ๖. แสดงคานยมของครอบครวทใหภรรยาปรนนบตสาม ๗. ใหขอคด คตธรรม น าไปใชในชวต

๒๙

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหคณคาวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา แลวตอบค าถาม

(๑๐ คะแนน ขอละ ๒ คะแนน) ๑. การแตงกาพยเรองพระไชยสรยามจดประสงคอยางไร

...........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................... ๒. ภาษาทใชในการแตงกาพยเรองพระไชยสรยามลกษณะอยางไร

...........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................... ๓. กาพยเรองพระไชยสรยาสะทอนสภาพสงคมไทยสมยใด

...........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................... ๔. ขอคดส าหรบขาราชการทควรจะน าไปใชในชวตประจ าวน คออะไร

...........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................... ๕. ขอคดส าหรบประชาชนไทยทควรจะน าไปใชในชวตประจ าวน คออะไร

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

กจกรรมท ๔.๓ เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา

๓๐

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนพจารณาบทประพนธจากกาพยเรองพระไชยสรยา แลววเคราะหคณคา

ดานวรรณศลป (๑๐ คะแนน ขอละ ๒ คะแนน) ๑. คอนทองเสยงรองปองเปง เพลนฟงวงเวง

อเกงเรงรองลองเชง ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

๒. มะมวงพลวงพลองชองนาง หลนเกลอนเถอนทาง กนพลางเดนพลางหวางเนน ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

๓. กลางไพรไกขนบรรเลง ฟงเสยงเพยงเพลง ซอเจงจ าเรยงเวยงวง ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

๔. วนนนจนทร มดารากร เปนบรวาร เหนสนดนฟา ในปาทาธาร มาลคลบานใบกานอรชร

เยนฉ าน าฟา ชนชะผกา วายพาขจร สารพนจนทนอน รนกลนเกสร แตนตอคลอรอน วาวอนเวยนระวน ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….

๕. ขนกดบทอศจรรย เสยงครนครนชนเขาหลวง นกหกตกรงรวง สตวทงปวงงวงงนโงง ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….

กจกรรมท ๔.๔ เรอง การวเคราะหดานวรรณศลปกาพยพระไชยสรยา

๓๑

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

สรปทายเรอง กาพยพระไชยสรยา

ผแตง พระสนทรโวหาร (ภ) รปแบบการแตงค าประพนธ แตงดวยค าประพนธประเภทกาพยทง ๓ ชนดสลบกน คอ กาพยยาน ๑๑ กาพยสรางคนางค ๒๘ และกาพยฉบง ๑๖ โดยบทแรกเปนบทไหวครตอจากนนกเปนการเลาเรองโดยใชค าในแม ก กา แมกน แมกง แมกก แมกด แมกบ แมกม และแมเกย ตามล าดบ ยกเวนแมเกอว ตอนทายไดเตอนใหนกเรยนตงใจเรยน และเชอฟงคร (การด าเนนเรองและการสอนใชวธทบทวนสงทเรยนไปแลวกอนจงคอยสอนของใหม ทบกนไปจนถงบทสดทาย) จดมงหมาย เพอเปนหนงสอส าหรบเดกหดอานและหดเรยนค าทสะกดดวยมาตราตาง ๆ เนอเรองยอ พระไชยสรยาเปนกษตรยครองเมองสาวตถ มมเหสชอสมาล บานเมองมความอดมสมบรณ ประชาชนอยอยางเปนสข จนเมอขาราชบรพารและผมอ านาจประพฤตมชอบ ฉอราษฎรบงหลวง ขมเหงราษฎร ท าใหราษฎรเดอดรอน ในทสดบานเมองถกน าทวม ผคนลมตายและหนหายจนกลายเปนเมองราง สวนพระไชยสรยาและพระมเหสพรอมดวยขาราชบรพารกหนออกจากเมองโดยลงเรอส าเภา แตเกดพายพดท าใหเรอแตก ทงสองจงตองวายน าไปขนฝง ตองรอนแรมในปา พระดาบสทเขาฌานอยในปาเหนวาพระไชยสรยาและพระมเหสเปนคนดจงชวยเหลอและเทศนาสงสอน เมอทงสองพระองคไดฟงธรรมกเกดความเลอมใสศรทธาจงออกบวชและบ าเพญธรรมจนไดไปเกดในสวรรค ขอคดทไดจากกาพยเรองพระไชยสรยา คนเราเมอประพฤตดยอมไดดและมความสข บานเมองจะมความสข มการพฒนา ทกคนตองมความสามคค รวมมอกน การเปนผน าทดควรมวจารณญาณใครครวญ ไมหลงเชอใครงาย ๆ การประพฤตตนอยในศลในธรรมยอมท าใหตนเองและสงคมเจรญดวย กเลส ความโลภ เปนบอเกดแหงความหายนะ การประพฤตชวนอกจากจะท าใหตนเองดเปนคนไมดแลวยงท าใหประเทศชาต และสงคมเสอมโทรมดวย และความเจรญรงเรองและความมนคงของบานเมองขนอยกบประชาชนทกคนในชาตทจะตองชวยกนธ ารงรกษาไว คณคาทไดจากเรองกาพยพระไชยสรยา กาพยพระไชยสรยามคณคาในดานคตธรรมค าสอน คณคาดานวรรณศลป คอ ใชค างาย ๆ ใชสทพจนบรรยายใหเหนจนตภาพ ใชอปมาโวหารเปรยบเทยบ ใชสญลกษณแทนการบรรยาย ใชลลาจงหวะในการอานไดสนกและเกดอารมณตามเนอเรอง คณคาดานสงคม คอ เหนสภาพสงคมไทย มความสนกสนานเพลดเพลน เปนบทหดอานทประมวลชอพรรณไมและหมสตวในปา แสดงความคด ความเชอ และคานยมของคนไทย และใหขอคด คตธรรม น าไปใชในชวต

๓๒

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา รายวชาภาษาไทย ๒

รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ค าชแจง แบบทดสอบฉบบนมจ านวน ๑๐ ขอ คะแนนเตม ๑๐ คะแนน เวลา ๑๐ นาท เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ ๔ ตวเลอก

ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว โดยท าเครองหมาย ลงในชอง ใหตรงกบขอ ก ข ค หรอ ง ของกระดาษค าตอบ

๑. เรองใดส าคญทสดในการแตงค าประพนธประเภทกาพย ก. โวหาร ข. ภาพพจน ค. ลลาของกาพย ง. ลกษณะฉนทลกษณ

๒. ขอใดใชโวหารสทพจน ก. อาศรมของพระฤาษ ข. ลงคางโจนโผนหกหน ค. ฝงจงจอกออกเหาหอน ง. คอนทองเสยงรองปองเปง

๓. ขอใดอธบายความหมายไมถกตอง ก. ตรชา - ตเตยน ข. โงเงาเตาตน - โงทสด ค. สาธสะ - ไหวอยางสวยงาม ง. พทธนดร - อาณาจกรของพระพทธเจา

๔. ศฤงคาร มความหมายวาอยางไร ก. ทรพยสมบต ข. อาคารทมคา ค. อาศรมของพระฤาษ ง. บคคลทมงคงดวยทรพย

๓๓

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

อานบทประพนธทก าหนด แลวตอบค าถาม ขอ ๕ – ๗ คดทมค คอหมไกเจาสภา ใครเอาขาวปลามา ใหสภากวาด ทแพแกชนะ ไมถอพระประเวณ ขอฉอกไดด ไลดาตมอาญา ๕. ค าวา เจาสภา มความหมายวาอยางไร

ก. อยการ ข. ขนนาง ค. ผพพากษา ง. ทนายความ

๖. จากค าประพนธ สะทอนภาพสงคมไดอยางชดเจนในเรองใด ก. การแกงแยงชงดชงเดนกนในต าแหนงหนาท ข. การตดสนบนในคดความตาง ๆ ค. ความมน าใจเออเฟอเผอแผกนของคนในสงคม ง. คนทคดโกงจะเปนทนบถอและเคารพของบคคลในสงคม

๗. ขอใดอธบายความหมายไมถกตอง ก. ขฉอ - คดโกง ข. อาญา - อ านาจ โทษ ค. ไกหม - ของทใชตดสนบน ง. ประเวณ - การคาขายแลกเปลยนสนคา

๘. ค าประพนธในขอใดไมมการใชโวหาร ก. อยวงดงจนทรามาหมนหมองละอองนวล ข. ดนแดนถนมนษยเสยงดงดจพระเพลงโพลง ค. พณพาทยระนาดฆองตะโพนกลองรองเปนเพลง ง. ยงทองรองกะโตงโหงดงเพยงฆองกลองระฆง

๓๔

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๙. ขอใดแสดงใหเหนความเชอเรองไสยศาสตรทปรากฏในเรองกาพยพระไชยสรยา ไดอยางชดเจน ก. ทซอถอพระเจา วาโงเงาเตาปปลา ข. ไมจ าค าพระเจา เหไปเขาภาษาไสย ค. ค าเชาเฝาสซอ เขาแตหอลอกามา ง. หลวงชหนหลวงเณร ลงโคลนเลนเผนผาดโผน

๑๐. แนวคดเรองกาพยพระไชยสรยาตรงกบขอใด ก. บานเมองรมเยนเปนสขเพราะมผปกครองทด ข. ขาราชการเปนแบบอยางทดของบคคลในแตละบานเมอง ค. ถาคนในสงคมแกงแยงชงดชงเดน เหนแกตวจะท าใหบานเมองลมสลาย ง. เหตการณรายหรอดจะขนอยกบเทพเจาของบานเมองเปนผก าหนด

๓๕

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

บรรณานกรม กสมา รกษมณ. การวเคราะหวรรณคดไทยตามทฤษฎวรรณคดสนสกฤต. (พมพครงท ๒).

กรงเทพมหานคร: ธรรมสาร จ ากด, ๒๕๔๙. จนจรา จตตะวรยะพงษ. คมอเตรยมสอบภาษาไทย ววธภาษาและวรรณวจกษ ม.๑. กรงเทพมหานคร :

เรองแสงการพมพ (๒๐๐๒) จ ากด, ๒๕๕๓. ชาญชย ศภผลพรกล และคณะ. คมอชนม.๑. กรงเทพมหานคร : เดอะบคส, ๒๕๕๔. นธ เอยวศรวงศ. วเคราะหรสวรรณคดไทย. (พมพครงท ๓). กรงเทพมหานคร : ศยาม, ๒๕๔๓. บญเรอน รฐวเศษ. ววธภาษา วรรณคดวจกษ ชนม. ๑. กรงเทพมหานคร : เดอะบคส, ๒๕๕๘. ราชบณฑตยสถาน. วรรคทองในวรรณคดไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพมหานคร : ธนาเพรส,

๒๕๕๔. ศกษาธการ, กระทรวง. วรรณคดวจกษณ ชนมธยมศกษาปท ๑. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา

ลาดพราว, ๒๕๔๙. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน วรรณคดวจกษ

ชนมธยมศกษาปท ๑. (พมพครงท ๓). โรงพมพครสภา ลาดพราว, ๒๕๕๑. สชาวด เกษมณ. ขยนกอนสอบภาษาไทย ม.๑. กรงเทพมหานคร : แมค, ๒๕๕๔. เสนย วลาวรรณ และคณะ. หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ภาษาไทย ม. ๑ เลม ๒ วรรณคดและ

วรรณกรรม. กรงเทพมหานคร : วฒนาพานช, ๒๕๕๑. ภาพท ๑ สนทรภ. (ออนไลน). แหลงทมา : https://www.matichon.co.th/ ร าลกสนทรภ. สบคนเมอ

วนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘. ภาพท ๒ เรองโคบตร. (ออนไลน). แหลงทมา : http://vajirayana.org วชรญาณ. สบคนเมอวนท ๒๐

มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘. ภาพท ๓ กาพยเรองพระไชยสรยา. (ออนไลน). แหลงทมา : http://vajirayana.org วชรญาณ. สบคน

เมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘. ภาพท ๔ ตวอยาง กาพยเรองพระไชยสรยา. (ออนไลน). แหลงทมา : http://vajirayana.org วชรญาณ.

สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘. ภาพท ๕ ตวอยาง กาพยยาน ๑๑. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.homelittlegirl.com

บานกลอนนอย. สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

๓๖

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ภาพท ๖ ตวอยาง กาพยฉบง ๑๖. (ออนไลน). แหลงทมา : https://pantip.com กาพยฉบง ๑๖.

สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘. ภาพท ๗ ตวอยาง กาพยสรางคนางค ๒๘. (ออนไลน). แหลงทมา : https://pantip.com

กาพยสรางคนางค ๒๘. สบคนเมอวนท ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๘.

๓๗

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๓๘

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา รายวชาภาษาไทย ๒

รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ขอท เฉลย ๑ ง ๒ ง ๓ ข ๔ ง ๕ ก ๖ ค ๗ ก ๘ ง ๙ ค ๑๐ ง

๓๙

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (๑๐ คะแนน ขอละ ๑ คะแนน)

๑. กาพยพระไชยสรยาเปนผลงานของใคร สนทรภ

๒. กาพยพระไชยสรยา แตงขนในสมยใด สมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

๓. ผแตงมจดมงหมายใดในการแตงกาพยพระไชยสรยา เพอเปนหนงสอส าหรบเดกหดอานและหดเขยนค าทสะกดตามมาตราตาง ๆ และยงเปน บทหดอานทประมวลชอพรรณไมและหมสตวในปามาไวใหผเรยนไดรจก

๔. กาพยพระไชยสรยาแตงดวยค าประพนธชนดใด กาพยตาง ๆ ไดแก กาพยยาน ๑๑ กาพยฉบง ๑๖ และกาพยสรางคนางค ๒๘

๕. กาพยพระไชยสรยาแทรกอยในหนงสอเลมใด มลบทบรรพกจ

๖. มาตราตวสะกดใดทไมปรากฏวามการแยกมาไวเปนบทหนงโดยเฉพาะ แมเกอว

๗. ในสมยรชกาลพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหผใดจดท า แบบเรยนภาษาไทยขน พระยาศรสนทรโวหาร (นอย อาจารยางกร)

๘. เมองสาวตถลมจมเพราะเหตใด เพราะการประพฤตมชอบของเสนาอ ามาตย

๙. กาพยพระไชยสรยามคณคาอยางไร ใชเปนบทฝกอานเขยนภาษาไทยตามแบบโบราณ และใหความเพลดเพลนจากเนอหา ของนทาน

๑๐. กาลกณ ๔ คออะไร สาเหตสประการทจะท าใหบานเมองปนปวนและผคนไมเปนสข อนไดแก การเหนผด เปนชอบ การไมรบญคณ การเบยดเบยนท ารายซงกนและกน และความโลภ

เฉลยกจกรรมท ๔.๑ เรอง กาพยพระไชยสรยานาร

๔๐

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนอานวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา แลวปฏบตกจกรรมตามทก าหนด

(๑๐ คะแนน ขอละ ๕ คะแนน) ๑. จบใจความส าคญเรองกาพยพระไชยสรยาในแตละตอน

ตอนท ๑ เปนบทไหวคร และเลาถงเหตการณในเมองสาวตถ ขาราชการไมสนใจในกจการบานเมอง

มการฉอราษฎรบงหลวง เมอเกดอทกภยพระไชยสรยาตองลงเรอหนออกจากเมองไป

ตอนท ๒ เลาถงการแลนเรอไปในทองทะเลลก บรรยายถงความกวางใหญของทะเลและสตวน า

เมอเรอตองพายกลมลง

ตอนท ๓ เลาถงพระไชยสรยากบพระมเหสทขนบกมาได มานอนอยใตตนไทร พระมเหสกดแล

ถวายงาน

ตอนท ๔ ชมปา ชมสตว

ตอนท ๕ เลาถงความยากล าบากของพระไชยสรยากบพระมเหสทตองมาอยในปาตามล าพง

ตอนท ๖ เปนบทอศจรรย

ตอนท ๗ แผนดนไหว พระฤๅษเขาญาณเลงดกรวาบานเมองประสบภยพบต เพราะชาวเมอง

ท าบาปไมอยในศลธรรม

ตอนท ๘ พระฤๅษไปเทศนโปรดพระไชยสรยากบพระมเหสสมาล

ตอนท ๙ พระไชยสรยากบพระมเหสสมาลออกบวช ในตอนทายบอกจดมงหมายในการแตงเรอง

กาพยพระไชยสรยา

เฉลยกจกรรมท ๔.๒ เรอง ความรจากเรอง กาพยพระไชยสรยา

๔๑

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๒. สรปเนอหาเรองกาพยพระไชยสรยา

เมองสาวตถประสบปญหาเดอดรอน มสาเหตมาจากขาราชการ ไมสนใจในกจการบานเมอง มการฉอราษฎรบงหลวง เมอเกดอทกภย พระไชยสรยาตองลงเรอออกจากเมองไป เมอเรอตองพายกลมลง พระไชยสรยากบพระมเหสทขนบกมาได เกดแผนดนไหวพระฤๅษเขาญาณเลงดกรวาบานเมองประสบภยพบต เพราะชาวเมองท าบาป ไมอยในศลธรรม แตพระราชาเปนคนดตองเสยเพราะเหลาขาราชการ จงไปเทศนโปรดพระไชยสรยา กบพระมเหสสมาล ในทสดทงสองพระองคกออกบวช

๔๒

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหคณคาวรรณคดเรอง กาพยเรองพระไชยสรยา แลวตอบค าถาม

(๑๐ คะแนน ขอละ ๒ คะแนน) ๑. การแตงกาพยเรองพระไชยสรยามจดประสงคอยางไร

แตงขนเพอใชเปนแบบเรยนเรองการสะกดค า ๒. ภาษาทใชในการแตงกาพยเรองพระไชยสรยามลกษณะอยางไร

ใชภาษางาย เหมาะส าหรบเดกฝกอาน ๓. กาพยเรองพระไชยสรยาสะทอนสภาพสงคมไทยสมยใด

สะทอนสภาพสงคมไทยสมยอยธยากอนทจะเสยกรงครงท ๒ ๔. ขอคดส าหรบขาราชการทควรจะน าไปใชในชวตประจ าวน คออะไร

เปนขาราชการตองซอสตยสจรต ไมกดขขมเหงราษฎร ๕. ขอคดส าหรบประชาชนไทยทควรจะน าไปใชในชวตประจ าวน คออะไร

ไมควรหลงระเรงอยกบความสนก ไมมวเมาในกามารมณ

เฉลยกจกรรมท ๔.๓ เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา

๔๓

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ค าชแจง ใหนกเรยนพจารณาบทประพนธจากกาพยเรองพระไชยสรยา แลววเคราะหคณคา

ดานวรรณศลป (๑๐ คะแนน ขอละ ๒ คะแนน) ๑. คอนทองเสยงรองปองเปง เพลนฟงวงเวง

อเกงเรงรองลองเชง ใหคณคาดานวรรณศลปในการเลยนเสยงธรรมชาตของนกคอนทองทสงเสยงรอง ปองเปง

๒. มะมวงพลวงพลองชองนาง หลนเกลอนเถอนทาง กนพลางเดนพลางหวางเนน ใหคณคาดานวรรณศลปในการเลนเสยงสมผสในทกวรรค ทงสมผสสระและสมผสอกษร เชน มวง-พลวง พลอง-ชอง เกลอน-เถอน พลวง-พลอง

๓. กลางไพรไกขนบรรเลง ฟงเสยงเพยงเพลง ซอเจงจ าเรยงเวยงวง

ใหคณคาดานวรรณศลปในการใชความเปรยบวา สงหนงเหมอนกบสงหนง เพอเปรยบเทยบใหม

ความเขาใจทชดเจน คอ เปรยบเสยงไกปาขนเหมอนกบเสยงบรรเลงดนตรในวง ๔. วนนนจนทร มดารากร เปนบรวาร

เหนสนดนฟา ในปาทาธาร มาลคลบานใบกานอรชร เยนฉ าน าฟา ชนชะผกา วายพาขจร

สารพนจนทนอน รนกลนเกสร แตนตอคลอรอน วาวอนเวยนระวน ใหคณคาดานวรรณศลปในการใชถอยค าใหเกดจนตนาการดวยการพรรณนาบรรยากาศ และ ธรรมชาตทสวยงามในยามค าคน

๕. ขนกดบทอศจรรย เสยงครนครนชนเขาหลวง นกหกตกรงรวง สตวทงปวงงวงงนโงง ใหคณคาดานวรรณศลปในการใชสญลกษณแทนการบรรยาย การพรรณนา

เฉลยกจกรรมท ๔.๔ เรอง การวเคราะหดานวรรณศลปกาพยพระไชยสรยา

๔๔

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา รายวชาภาษาไทย ๒

รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ขอท เฉลย ๑ ง ๒ ง ๓ ง ๔ ก ๕ ค ๖ ข ๗ ง ๘ ค ๙ ข ๑๐ ค

๔๕

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ชอ – สกล..........................................................................ชน ม............./.........เลขท.............................. โรงเรยน.................................................................................................................................................... ค าชแจง ๑. ขอสอบมทงหมด ๑๐ ขอ เปนแบบเลอกตอบ ๔ ตวเลอก (ขอละ ๑ คะแนน)

๒. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสด แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ

ขอ ค าตอบ

คะแนน ก ข ค ง

๑

๒

๓

๔

๕

๖

๗

๘

๙

๑๐

รวมคะแนนทได.........................คะแนน

แบบทดสอบกอนเรยน

กระดาษค าตอบ เรอง กาพยพระไชยสรยา

๔๖

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ชอ – สกล..........................................................................ชน ม............./.........เลขท.............................. โรงเรยน.................................................................................................................................................... ค าชแจง ๑. ขอสอบมทงหมด ๑๐ ขอ เปนแบบเลอกตอบ ๔ ตวเลอก (ขอละ ๑ คะแนน)

๒. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสด แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ

ขอ ค าตอบ

คะแนน ก ข ค ง

๑

๒

๓

๔

๕

๖

๗

๘

๙

๑๐

รวมคะแนนทได.........................คะแนน

แบบทดสอบหลงเรยน

๔๗

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ชอ – สกล..........................................................................ชน ม............./.........เลขท.............................. โรงเรยน....................................................................................................................................................

ประเมนผล แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน

คะแนนเตม ๑๐ ๑๐

คะแนนทได

รวม

เกณฑการผาน แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ม ๑๐ ขอ คะแนนเตม ๑๐ คะแนน คะแนน ๑ – ๓ ระดบคณภาพ ควรปรบปรง คะแนน ๔ – ๕ ระดบคณภาพ ปานกลาง คะแนน ๖ – ๗ ระดบคณภาพ ด คะแนน ๘ – ๑๐ ระดบคณภาพ ดมาก

แบบสรปผลการเรยน เรอง กาพยพระไชยสรยา

๔๘

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา

ชอ – สกล..........................................................................ชน ม............./.........เลขท.............................. โรงเรยน....................................................................................................................................................

สรปผลการท ากจกรรมท ๑ - ๔

ประเมนผล กจกรรมท ๔.๑ กจกรรมท ๔.๒ กจกรรมท ๔.๓ กจกรรมท ๔.๔ รวม

คะแนนเตม ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๔๐

คะแนนทได เกณฑการผาน กจกรรมทง ๔ ม ๔๐ ขอ คะแนนเตม ๔๐ คะแนน คะแนน ๑ – ๑๐ ระดบคณภาพ ควรปรบปรง คะแนน ๑๑ – ๒๐ ระดบคณภาพ ปานกลาง คะแนน ๒๑ – ๓๐ ระดบคณภาพ ด คะแนน ๓๑ – ๔๐ ระดบคณภาพ ดมาก

แบบสรปผลการท ากจกรรม เรอง กาพยพระไชยสรยา

๔๙

ชดการเรยนรดวยตนเอง เรอง ทองโลกวรรณคดไทย รายวชาภาษาไทย ๒ รหสวชา ท๒๑๑๐๒ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

ชดท ๔ เรอง กาพยพระไชยสรยา