โครงการ โรงเรียนสีขาว “โต ไป ไม่ โกง”growinggood.org/wp-content/uploads/2011/06/Por330.pdf · กิจกรรมที่

โครงการ โรงเรยน ส ขาว

หลกสตร คบเดกสรางชาต “โตไปไมโกง”ระดบ ชน ประถม ศกษา ป ท 3

พ.ศ. 2553

สำานกการศกษา กรงเทพมหานคร

ศนย สาธารณประโยชน และ ประชา สงคม สถาบน บณฑต พฒนบรหารศาสตร

และองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

กลาวนำา

เดก และเยาวชน ถอเปนทรพยากรมนษยทมคณคายงของประเทศ เพราะเดกและเยาวชน

ในวนนจะเตบโตเปนผใหญในวนหนา การใหการศกษาแกเดกและเยาวชนจงมความสำาคญตอการ

กำาหนดทศทางของสงคมในอนาคต ดงนนจงตองบมเพาะใหเปนผมความร ความสามารถควบคไป

กบการมคณธรรม จรยธรรมในจตใจ เพอใหเตบโตเปนผใหญทมคณภาพสรางสรรคสงคมทด ม

ความสข เปนสงคมแหงความดงาม โดยมครและโรงเรยนทำาหนาทถายทอดความรและบมเพาะ

ความดตงแตวยเยาว

การจดทำาหลกสตร “โตไปไมโกง” สำาหรบเดกในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร

เปนโครงการทคำานงถงผลในระยะยาว ดวยความหวงวา เดกและเยาวชนทผานกระบวนการเรยนร

ตามแนวทางของหลกสตรจะไดเรยนรและซมซบคณคาของความซอสตย ความรบผดชอบตอหนาท

การมจตสาธารณะ มชวตพอเพยง และรกความเปนธรรม อนจะชวยปลกฝงคานยมและจตสำานก

ใหเยาวชนไทยเตบโตเปนคนทมศกดศร เชอมนในความสจรต กลายนหยดในสงทถกตอง และ

ตอตานการเอารดเอาเปรยบ การทจรตคอรรปชน และการโกงทกประเภท

ผมมความหวงวาดวยความพยายามเชนน จะมผลใหสงคมของกรงเทพมหานครเปนสงคม

ทมความยงยนและกาวหนา เปนเมองทนาอย ผคนมความสข และมจตสำานกแหงความดงาม

และขอขอบคณ ผมสวนเกยวของทกทานทรวมมอกนสรางสรรคเพอกรงเทพมหานครของเราทกคน

หมอมราชวงศสขมพนธ บรพตร ผวาราชการกรงเทพมหานคร


นางทยา ทปสวรรณรองผวาราชการกรงเทพมหานคร


จดหมายถงคณคร

คณครทรกคะ

ดฉนมความยนดยงทไดมโอกาสฝากขอคดถงคณคร ผซงอยในวชาชพเดยวกบดฉน

ถงแมวาวชาชพครของเราจะถกเปรยบเปรยวาเปนเสมอน “เรอจาง” ทหมดความสำาคญ

สำาหรบผโดยสารเมอเขาไดขามถงฝงแลว แตดฉนเชอเสมอวาความสขทแทจรงของครคอการ

ไดมโอกาสกระตนใหผเรยนไดเปดมมมองใหม และไดนำาเอาขอคดและประเดนจากการเรยน

ไปขบคด ยอยสลาย และดดซม จนกลายเปนระบบความเชอของเขาเองอยางเปนธรรมชาต

หวงวาคณครจะไดใชคมอเปนเครองมอชวยนกเรยนไดเรยนร และซมซบคานยมหลก

ของหลกสตรไดอยางสนกสนานและสรางสรรคนะคะ

จร วจตรวาทการ

ประธานศนยสาธารณประโยชนและประชาสงคมเลขาธการองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

เพลง“โตไปไมโกง”

จตสำานกทเราตองมเพอจะเปนคนดเมอเปนผใหญ

หาขอหาคำาแคทำาใหไดเปนเรองงายๆเทานนเอง

*ขอ1ซอสตยขอ2รบผดชอบ

ขอ3รกในความเปนธรรมขอ4พอเพยง

ขอ5ทำาเพอสวนรวม...แคนทำางายไมยากเลย~ย

**เปนคนดเราจะไมคดโกง

คนคดโกงเขาเปนคนไมด

เมอเปนผใหญจะไมลมเรองน

จะเปนคนด“โตไปไมโกง”

(ซำา*,**)

***ลาลาลาโตไปไมโกง(ซำา4ครง)

###

กลาวเกรน

หลกสตรคบเดกสรางชาต“โตไปไมโกง”มง หลอ หลอม ปลก ฝง ให เดก เตบโต เปน

ผใหญ ท ม คณภาพ เปยม ไป ดวย คา นยม และ คณสมบต ท พง ปรารถนา เชน ความ ซอสตย สจรต

การม จต สาธารณะ และ ม ความ รบ ผด ชอบ ตอ สงคม รวม ทง ม ความ รก ใน ความ ถก ตอง

และ เปน ธรรม โดย ยด หลก ความ พอ เพยง ใน การ ดำาเนน ชวต ซง จะ เปน พน ฐาน ท ขาด เสย มได

ใน การ สราง ภมคมกน ตอ การ ทจรต ประพฤต ม ชอบ และ ตอ การ เอา รด เอา เปรยบ ผ อน สงคม

และ ประเทศ ชาต

วตถประสงคของหลกสตร

1. เพอ พฒนา กระบวนการ เรยน ร ให รจก อย รวม กบ ผ อน อยาง สนต บน พน ฐาน ของ

ความ ถก ตอง และ เปน ธรรม

2. เพอ สราง จตสำานก คณธรรม ของ นก เรยน ให ไม เหน แก ตว ไม เอา เปรยบ ผ อน รจก

จำาแนก ช ว ด สามารถ แยกแยะ ความ ผด และ ความ ถก ตอง เพ อ เปน ภมค มกน

ตอ ปญหา ทจรต คอรรปชน

3. เพอ พฒนา ให นกเรยน ม คณลกษณะ อน พง ประสงค ไดแก ความ ซอสตย สจรต

การ ม จต สาธารณะ การ ร รบ ผด ชอบ และ ม วนย และ รก ความ พอ เพยง

4. เพอ พฒนา สมรรถนะ ใน การ คด และ ม วจารณญาณ ใน การ แกไข ปญหา ของ นก เรยน

ให คด เปน และ ปฏบต อยาง ถก ตอง กลา หาญ และ ม คณธรรม

ความซอสตยสจรต

HonestyandIntegrity

เปนอยอยางพอเพยง

SufficiencyandModeration

ความเปนธรรมทางสงคม

FairnessandJustice

กระทำาอยางรบผดชอบ

ResponsibilityandAccountability

คณลกษณะอนพงประสงค

หลกสตร คบเดกสรางชาต “โตไปไมโกง” มง พฒนา นกเรยน ให ม คณลกษณะ

อน พง ประสงค สราง นสย ให นกเรยน รก ความ ถก ตอง และ ความ เปน ธรรม เพอ เปน ภมคมกน

ตอ ปญหาการท จรต คอรรปชน ไม ทจรต ไม โกง ไม ยอมรบ และ รงเกยจ พฤตกรรม ทจรต

และการ โกง ทก รป แบบ

การมจตสาธารณะGreaterGood

andpublicspirit

สารบญ

สาระท1ความซอสตย กจกรรมท 1.1 เรยนรความซอสตยสจรตผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย 2

กจกรรมท 1.2 เรยนรความซอสตยสจรตผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย (2) 5

กจกรรมท 1.3 อะไรคอสวนตวสวนรวม 6

กจกรรมท 1.4 สงโตสำานกผด 7

กจกรรมท 1.5 สงโตสำานกผด (2) 8

กจกรรมท 1.6 ของขวญสำาหรบแม 9

สาระท2การมจตสาธารณะ

กจกรรมท 2.1 เรยนรการมจตสาธารณะผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย 18

กจกรรมท 2.2 เรยนรการมจตสาธารณะผานสภาษต คำาพงเพย และ 21

สำานวนไทย (2)

กจกรรมท 2.3 นทานเรอง “เมฆนอย” 22

กจกรรมท 2.4 ภาพบอกอะไร 25

กจกรรมท 2.5 เสอนกเพนกวน 26

กจกรรมท 2.6 ศลเปรอะบนโตะเรยน 32

กจกรรมท 2.7 เกาะกนไวเถด 34

กจกรรมท 2.8 ความสขเกดจากการให 36

กจกรรมท 2.9 หองเรยนสขาว ตอน “นมโรงเรยน” 40

กจกรรมท 2.10 ขมทรพยมหาสมบต (การดแลรกษาสวนรวม) 42

สาระท3ความเปนธรรมทางสงคม

กจกรรมท 3.1 เรยนรความเปนธรรมทางสงคม 49

ผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย

กจกรรมท 3.2 เรยนรความเปนธรรมทางสงคม 52

ผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย (2)

กจกรรมท 3.3 นทานเรอง “เมลดผกของพระราชา” 53

กจกรรมท 3.4 ปลกผกกนเถอะ 54

กจกรรมท 3.5 กรณศกษา “จะชวยใครกอนด” 55

กจกรรมท 3.6 แบงสรร ปนผก 57

สาระท4กระทำาอยางรบผดชอบ กจกรรมท 4.1 เรยนรการกระทำาอยางรบผดชอบ 63

ผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย

กจกรรมท 4.2 เรยนรการกระทำาอยางรบผดชอบ 66

ผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย (2)

กจกรรมท 4.3 สมมาอาชพ 67

กจกรรมท 4.4 ละคร “แมคาสมตำา” 71

กจกรรมท 4.5 จดหมายจากเดกชายปอง 74

กจกรรมท 4.6 ละคร “แจงความเทจ” 77

กจกรรมท 4.7 ขยะหนงชน 80

กจกรรมท 4.8 พลเมองดมอยในเราทกคน 81

สาระท5เปนอยอยางพอเพยง

กจกรรมท 5.1 เรยนรการเปนอยพอเพยงผานสภาษต คำาพงเพย 89

และสำานวนไทย

กจกรรมท 5.2 เรยนรการเปนอยพอเพยงผานสภาษต คำาพงเพย 92

และสำานวนไทย (2)

กจกรรมท 5.3 นทานเรอง “หมบานบาบน” 93

กจกรรมท 5.4 เหดมหาภย 94

กจกรรมท 5.5 นำาครงแกว 95

กจกรรมท 5.6 วาดภาพ “เปนตวฉนนดยงไง” 96

กจกรรมท 5.7 นทานเรอง “ชางสลกหนกบแกวสารพดนก” 97

กจกรรมท 5.8 สเทยนทไมไดใช 99

กจกรรมละคร

กจกรรมท 1 เรอง “การผจญภยของฟาใส” 102

กจกรรมท 2 เรอง “การผจญภยของฟาใส” (สปดาหท 2) 104





สาระท1ความซอสตยสจรต

แนวคด การดำาเนนชวตในสงคมนน ความซอสตยสจรตเปนเรองทสำาคญและจำาเปน ไมวาจะ

ซอสตยตอตนเองหรอผอน ดงนน การทเราจะมความซอสตยสจรตนน เราจะตองปลกฝง

และสรางจตสำานกเกยวกบความซอสตยสจรตอยางถกตอง และใหเหนโทษของการไมซอสตย

สจรตวาจะสงผลตอตนเองและสงคมอยางไรบาง

จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดเรยนรลกษณะการกระทำาทซอสตยสจรต

2. เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของสวนตว สวนรวม และไมเอาของสวนรวมมาเปน

ของสวนตว

3. เพอใหนกเรยนเขาใจผลดของความซอสตยสจรต และโทษของการทจรต

เครองมอการเรยนร 1. สภาษต

2. ละคร

3. นทาน

4. เกม/กจกรรม

5. กรณศกษา

6. งานประดษฐ

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาความซอสตยสจรตและไดเรยนร

ลกษณะของคนทมความซอสตยสจรตและมความคดโกงผานสภาษต คำาพงเพย

และสำานวนไทย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครแบงพนทบนกระดานดำาเปนสองขาง ขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนทซอสตย

สจรต สวนอกขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนคดโกง

2. ยกบตรคำาทเตรยมมาใหนกเรยนในหองตอบวา คำาดงกลาวเปนลกษณะของคนซอสตย

หรอคนคดโกง

3. ตดบตรคำาในขางทนกเรยนตอบ หากนกเรยนมคำาตอบทงสองขางใหครตดบตรคำาไว

ตรงกลาง

4. เมอตดบตรคำาเสรจแลว ครถามนกเรยนในหองวา มใครไมเขาใจความหมายของ

สภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทยคำาไหนหรอไม อธบายความหมายของแตละคำา

เพอใหเหนถงความเชอมโยงระหวางลกษณะของคนแบบตางๆ

5. แบงกลมนกเรยน กลมละ 5–7 คน ใหแตละกลมจบฉลากสภาษต คำาพงเพย และ

สำานวนไทยเพอนำามาแตงเรองสนจากความหมายของสภาษต คำาพงเพยและสำานวนไทย

6. แตละกลมออกมาเลาเรองหนาชนและถามความเหนจากเพอนๆ

7. ครสรปบทเรยนและใหตวอยางประโยค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของสภาษต

คำาพงเพย และสำานวนไทยมากขน โดยเชอมโยงกบเรองความซอสตยสจรต

สอและอปกรณการเรยนร 1. บตรคำาสภาษต คำาพงเพยและสำานวนไทย

2. คำาถามทเกยวของ

• รสกอยางไรกบสภาษต คำาพงเพย หรอสำานวนไทยเหลาน

• วธการในการปฏบตใหเปนหรอไมเปนอยางทสภาษต คำาพงเพย หรอสำานวนไทย

เรยนรความซอสตยสจรตผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย

กจกรรมท 1.1

2

สภาษต

คำาพงเพย

ความหมาย ตวอยาง

คดในขอ

งอในกระดก

มสนดานคดโกง ชอบเอารด

เอาเปรยบผอน

ยงชยเปนขาราชการทมนสยข โกง

มกจะหาประโยชนจากอำานาจหนาท

และขดรดชาวบานในทกโอกาสททำาได

ชางตายทงตว

เอาใบบวปด

ความชวหรอความผดรายแรง

ทคนรทวกนแลว จะปดอยางไร

กไมมด

นายดำาโกงเงนคนในหมบานมานาน

ในท ส ดคนท งหม บ านก ร และแจ ง

ตำารวจจบ

ซอกนไมหมด

คดกนไมนาน

คนทด คนทซอสตยตออาชพ

การงาน กจะมกนมใชตลอด

ไป สวนไมซอสตย คดคดโกง

เมอถกจบไดกจะไมไดรบความ

เชอถออกตอไป

แววดาวเปนคนซอสตย ในขณะท

แววเดอนชอบยกยอกเงนบรษท ทำาให

มเงนใชมากกวา ในทสด แววเดอนกถก

จบได และใหออกจากงาน

ตกนำาไมไหล

ตกไฟไมไหม

คนดตกอยในทคบขนอยางไรกไม

เปนอนตราย

ส ด า ถ ก เ พ อ น ก ล น แ ก ล ง จ น ถ ก

ตำารวจจบ แตในทสดกมคนมาเปน

พยานใหจนพนผด

ตอหนามะพลบ

ลบหลงตะโก

คนกลบกลอก ตอหนาพดอยาง

หนง แตพอลบหลงกลบทำาอก

อยางหนงในทางทตรงขามกน

แหวนม กชมก อ ย ว า ส วย น า ร ก

แตลบหลงกลบนนทากอยวาทสวยขน

เพราะไปทำาศลยกรรมมา

หมวดซอสตยสจรต

เอกสารประกอบกจกรรมท1.1

3

นำากลงบนใบบอน

เ ป น ค น ก ล บ ก ล อ ก โ ล เ ล

เชอถอไมได

ตนถกจบไดวาขโมยของ แตกพดหา

เหตผลจนรอดตวมาได

ปนนำาเปนตว

ผท โกหกหรอแตงเรองขนมา

หลอกผอนใหหลงเชอ

เดกเลยงแกะโกหกชาวบานวาหมาปา

มากนลกแกะ ทงๆ ทไมมหมาปาสกตว

ปากวาตาขยบ

พดอยางหนง แตทำาอกอยางหนง

(ปากกบใจไมตรงกน)

นอยบอกนอง ๆ วาบหรเปนอนตรายตอ

สขภาพ แตนอยกลบสบเสยเอง

มะกอกสามตะกรา

ปาไมถก

ผทพดจากตลบตะแลงกลบกลอก

เอาตวรอดโดยคำาพดอยางลนไหล

เปนทไมนาไวใจ

โดงบอกตายวามาสายเพราะรถตด

แตพอตายรวาโดงมาทางเรอ โดงก

แกตววา รถตดตอนเดนทางมาลงเรอ

ยกเมฆ

กเรอง แตงเรอง หรอคาดเดาเอา

เองโดยไมมหลกฐาน

ประกอบบอกวาเหนสายทองหยบ

เงนจากโตะสมศกดไป ทงๆทวนนน

สายทองไปทำางานตางจงหวด

เลยงชางกนขชาง

หาผลประโยชนโดยมชอบจาก

การงานททำาหรอทจรตในหนาท

การงาน

สำาลเปนตำารวจปราบปรามยาเสพตด

แตกลบเอายาทจบไดมาขายเสยเอง

หนาซอใจคด

แสดงทาทวาเปนคนดซอสตย

แตในใจกลบคดหาหนทางทจะ

คดโกง

เจ านายคดว าสขม เปนคนไว ใจได

หารไมวาสขมแอบขโมยของจากราน

ไปขายทกวน

นกสองหว

คนท เขาขางท งสองฝายเพอ

ประโยชนตนเอง

สมเอาความลบของตาลมาเลาใหตมฟง

และเอาเรองไมดของตมไปเลาใหตาลฟง

4

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาความซอสตยสจรต และไดเรยนร

ลกษณะของคนทมความซอสตยสจรตและมความคดโกงผานคำาสภาษต

คำาพงเพย และสำานวนไทย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. แบงกลมนกเรยนตามกจกรรมท 1.1

2. มอบหมายใหนกเรยนแตละกลมนำาเรองสนทแตงไวในกจกรรมท 1.1 มาซอมเลน

ละครโดยใชเวลาไมเกน 15 นาท เพอยำาความเขาใจความหมายของคำาสภาษต

คำาพงเพย และสำานวนไทย

3. ใหนกเรยนแตละกลมมาแสดงละครหนาชนเรยน กลมละไมเกน 5 นาท

กจกรรมท

เรยนรความซอสตยสจรตผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย(2)

1.2

5

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของสวนตวสวนรวม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครพานกเรยนออกไปเดนบรเวณนอกโรงเรยน โดยใชเวลาประมาณ 10-15 นาท ใหสงเกต สงของตางๆ ทคนทวไปตองใชรวมกน 2. เมอกลบเขามาในหองเรยน ใหนกเรยนแบงกลมๆ ละ 7-10 คน 3. ครอธบายกตกาการเลนเกม โดยใหแตละกลมไปตงแถวอยหลงหอง ทกคนในกลม จะตองวงออกมา เพอเขยนคำาตอบบนกระดานตามกลมทไดแบงไวแลว กลมไหนท เขยนไดมากทสด กลมนนเปนผชนะ มเวลาให 3 นาท • คำาถาม “เมอออกไปขางนอก นกเรยนเหนอะไรบางทเปนของสวนรวม” 4. เมอหมดเวลาใหนบจำานวนคำา และประกาศทมผชนะ ใหครเชอมโยงคำาตอบ เชน ไฟฟา หากทบานเปดไฟทงไว นกเรยนตองมาชวยกนปดแตเมอนกเรยนเหนไฟฟา รมถนนเปดทงไว นกเรยนตองมาแจงผใหญ เพอใหผใหญแจงตอหนวยงานทรบผดชอบ ตอไปหรอเหนทอประปาแตก นกเรยนกควรแจงผใหญ 5. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยน พรอมอธบายสงทเปนของสวนรวม นกเรยนไมควร นำามาเปนของสวนตวแตจำาเปนตองชวยกนดแลรกษา เพราะของสวนรวมนน มประโยชน ตอตวนกเรยนและคนอนๆ ดวย และนกเรยนกเปนเจาของรวมกบคนอนๆ ดวยเชนกน

สอและอปกรณการเรยนร 1. กระดาษขนาดโปสเตอร จำานวนเทากลมทแบง 2. กระดาษกาว

3. ปากกาเมจก

กจกรรมทอะไรคอสวนตวสวนรวม 1.3

6

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจถงผลของความไมซอสตย การเอาของสวนรวมมาเปนของสวนตว

รวมถงการไมปฏบตหนาทอยางตรงไปตรงมา

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเรมตนดวยการตงคำาถามกบนกเรยนวา “ในปามสตวอะไรอยบาง”

“สตวอะไรในปาทนกเรยนชอบมากทสด” เพอเกรนนำาเขาสนทานทจะเลาใหนกเรยนฟง

2. ครอานนทานเรอง “สงโตสำานกผด” ตงแตตนจนจบ

3. ใหนกเรยนรวมกนแสดงความเหนในประเดนตอไปน

• ทำาไมสงโตถงอยากเอาอาหารของสตวในหมบานไปแลกกบปศาจแดง

• ถานกเรยนเปนสงโต นกเรยนจะทำาแบบนหรอไม

• นกเรยนคดวา สงทสงโตทำาเปนความผดหรอไม เพราะเหตใด

• นกเรยนคดวา ถานกเรยนเปนเพอนๆของสงโต นกเรยนจะใหอภยสงโตหรอไม

เพราะเหตใด

• ตวนกเรยนเอง สามารถแสดงออกถงความซอสตยอยางไรไดบาง

4. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยน พรอมเชอมโยงสการใชชวตในสงคมวา การทผนำา

ใชอำานาจหนาทเพอหาผลประโยชนสวนตนนน เปนความไมซอสตย หรอความคดโกง

อนจะนำามาซงความเสอมเสยใหทงแกตวเองในทายทสด

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “สงโตสำานกผด”

กจกรรมทสงโตสำานกผด 1.4

7

จดประสงค เพอใหนกเรยนตระหนกถงการใชของรวมกบผอนและคำานงถงการเกดประโยชน

สงสดของการใชสงของนนๆ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนแบง 5 กลม กลมละ 10 คน พรอมกบแจกอปกรณการวาดรป ทงนอาจ

จะบอกใหนกเรยนเตรยมของเหลอใชภายในครอบครว มาประกอบภาพวาดทจะไดรบ

มอบหมายใหทำาในครงน

2. ใหนกเรยนชวยกนวาดภาพเกยวกบเรอง“สงโตสำานกผด” โดยใหนกเรยนสามารถ

สรางสรรครปสตวตางๆ ไดตามจนตนาการ

3. หลงจากทนกเรยนวาดรปเสรจแลว ใหนกเรยนระดมสมองชวยกนแตงนทานตอจาก

นทานทฟงไปเมอสปดาหทแลว ภายใตแนวคดเรองความซอสตย การใชของสวนรวม

รวมกบผอน รวมไปถงผลรายของการเกดทจรตคอรรปชน ใหเวลาแตงนทานประกอบ

ภาพวาด กลมละ 10 นาท

4. ใหตวแทนแตละกลมออกมาเลานทานใหเพอนในหองฟง พรอมภาพประกอบ

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษสำาหรบวาดรป และอปกรณระบายส

กจกรรมทสงโตสำานกผด(2)

1.5

8

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจผลดของการซอสตยและผลรายของการไมซอสตย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครอานเรอง “ของขวญสำาหรบแม”

2. เมออานจบแลวตงคำาถามใหนกเรยนในหองรวมกนอภปราย

• นกเรยนคดอยางไรกบบทความดงกลาว

• ถานกเรยนเปนพรมและกปตน นกเรยนจะใหของขวญแดแมไดโดยวธใดบาง

• นกเรยนคดวา ถาหากพรมและกปตนขโมยของขวญมาใหแม แมจะรสกอยางไร

ดใจหรอไม

• นกเรยนคดวา ความซอสตยเปนสงทดหรอไม อยางไร

• ประสบการณของนกเรยนทมตอเรองของความซอสตย

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “ของขวญสำาหรบแม”

กจกรรมท 1.6ของขวญสำาหรบแม

9

“ของขวญสำาหรบแม”

ณ สวนหลงบาน สองคนพนอง พรมและกปตนกำาลงคยกนถงงานวนเกดแมทใกลเขามา

ทกท สองคนพนองกำาลงคดวาจะใหอะไรเปนของขวญแกแมด

พรมพดวา “กปตน นองจะใหอะไรเปนของขวญแม พยงคดไมออกเลย”

กปตนนองเลกสายหนา “นนนะซ ไมรวาวนเกดปนแมอยากไดอะไร”

ทงสองชวยกนคดจนถงเวลาทานอาหารเยนกไดยนเสยงแมเรยก

“พรม พานองไปลางมอ เตรยมตวกนขาวเยนไดแลว เดยวพอกลบมา เราจะไดกนขาว

กนเลย”

“วนนพอทำางานเปนยงไงบางจะ” แมถามในโตะอาหาร “แลวลกสองคนละ วนน

ทโรงเรยนเปนยงไงบาง”

“วนนหนไดออกไปพดหนาชนเกยวกบการทำาความดดวยคะ” พรมตอบแม

“วนนผมกไดปนดนเปนรปสตวตางๆ ดวยครบ สนกมากๆ เลยครบ”

แตสองพนองกไมมใครกลาทจะถามแมเกยวกบเรองของขวญ

เชาวนเกดแม พรมและกปตนตนแตเชาตร ชวยแมยกอาหารไปตกบาตรหนาบานกอน

จะไปโรงเรยน

ระหวางทางไปโรงเรยน ทงสองปรกษากนวาจะใหอะไรเปนของขวญ สำาหรบแมในตอน

เยนด

“เราสองคนเอาเงนคาขนมมารวมกน แลวชวยกนนบวามเงนอยเทาไร” พรมเสนอ

“พพรม ผมนบแลว เรามเงน 100 บาทครบ”

“งนเราไปดของขวญใหแมทรานขายของขวญกนเถอะ”สองพนองจงมอกนไป

“กปตน เราตองขามถนนททางมาลายนะ พเพงเรยนมา ถาเราไมขามททางมาลาย เรากตอง

ขามทสะพานลอยคนขาม หรอไมกตองรอสญญาณไฟแดง ไมอยางนนเราอาจจะถกรถชนได”


10

เมอมาถงรานคาทงสองเดนสำารวจจนทวรานเพอหาของขวญทแมนาจะชอบ “พพรม ดซ

กระเปาใสเงนสวยจงเลย แมตองชอบแนเลยครบ”

“ราคาเทาไรละนอง” “ตง 150 แนะ พพรม ทำาไงดละ”

“นนนะซ ทำาไงด” สองพนองชวยกนคด ขณะนนเอง

“พพรมหรอเราจะแอบหยบไป ไมมใครเหนเราหรอก ตอนนในรานกไมมใคร”

“จะดเหรอกปตน”

“แตเราตองมของขวญใหแมนะครบ” พรมและกปตนเดนวนรอบชนวางของ

มองกระเปาเงนทอยากซอใหแม สองคนพนองชวยกนคด ในทสด กตดสนใจรวมกนวา “เราสอง

คนอยาหยบของคนอนเลยดกวา”

“พวา ถาแมรวาเราขโมยมากคงไมดใจ” สองคนพนองจงตดสนใจกลบบาน ดวยใบหนา

ทเศราสรอย

เมอมาถงบาน ทงคกเขาไปชวยแมทำางานตามปกต พรมในฐานะทเปนพคนโต ชวยแม

กรอกนำาใสตเยน และเปนผชวยทำากบขาว รวมถงชวยแมเกบผาหลงบาน สวนกปตนแมจะยง

เลกอย กพยายามทจะแบงเบาภาระของแมและพสาว ดวยการเกบจานขาวและแกวนำาทตนเอง

ใชแลวมาวางในทลางจาน

จนกระทงถงเวลาทานขาวเยน แมถามวา “ทำาไมวนนลกสองคนดเงยบๆ ไปนะ เกดอะไร

ขนหรอเปลา” สองคนพนองเกยงกนใหอกคนเปนคนตอบ

ในทสดพรมจงบอกกบแมไปวา “ ลกสองคนไมมของขวญใหแมเลยคะ หนกลววาแมจะ

เสยใจ”

แมยมและตอบวา “ของขวญไมจำาเปนหรอกลก แคหนสองคนเปนคนด ชวยแมทำางาน

บาน รหนาทของตวเอง ตงใจเรยนหนงสอ แคนแมกดใจแลวลก”

สองคนพนองจงถามแมวา “จรงเหรอคะแม” “จรงเหรอครบแม”

“จรงซจะ แคลกเปนคนด ไมไปลกเลกขโมยของใคร ไมทำาเรองเดอดรอนใหใคร

แมกดใจแลวจะ” แมตอบ

สองคนพนองมองหนากน ตางกคดในใจวา “เกอบไปแลวเรา”

11

“ครสรางคนคนสรางชาต”พล.ต.อ.วสษฐเดชกญชรรองประธานองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

สาระท2การมจตสาธารณะ

แนวคด การอยรวมกนของสมาชกในสงคมหนงนน ตองอาศยความเออเฟอเผอแผ ความเขาใจซง

กนและกน รวมทงการทสมาชกในสงคมคดและทำาเพอสวนรวม รจกการใหเพอสงคม ไมเหนแก

ประโยชนสวนตนเปนใหญ และพรอมทจะเสยสละหรอชวยปกปองผลประโยชนของสวนรวม

จดประสงค 1. เพอใหนกเรยน เรยนรลกษณะของคนทมจตสาธารณะ

2. เพอใหนกเรยนเขาใจประโยชนของความไมเหนแกตว และเหนโทษของความเหน

แกตว และการทจรต

3. รจกคณคาของการให การไมเหนแกตว ความเออเฟอเผอแผ จตใจอาสาสมคร

ชวยเหลอผอน (ความเสยสละทำาใหสงคมนาอย นำาเอยนำาใจ)

4. เพอใหนกเรยนเขาใจความหมาย และความสำาคญของการดแลสมบตของสวนรวม

เครองมอการเรยนร 1. สภาษต

2. ละคร

3. นทาน

4. แผนภาพ

5. บทบาทสมมต



จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาการมจตสาธารณะและไดเรยนร ลกษณะของคนททำาเพอสวนรวมและคนทำาเพอตวเอง ผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครแบงพนทบนกระดานดำาเปนสองขาง ขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนทมจตสาธารณะ สวนอกขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนทเหนแกตว 2. ยกบตรคำาทเตรยมมาใหนกเรยนในหองตอบวา คำาดงกลาวเปนลกษณะของคนท มจตสาธารณะหรอคนเหนแกตว 3. ตดบตรคำาในขางทนกเรยนตอบ หากนกเรยนมคำาตอบทงสองขางใหครตดบตรคำา ไวตรงกลาง 4. เมอตดบตรคำาเสรจแลว ครถามนกเรยนในหองวา มใครไมเขาใจความหมายของ สภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทยคำาไหนหรอไม อธบายความหมายของแตละคำา เพอใหเหนถงความเชอมโยงระหวางลกษณะของคนแบบตางๆ 5. แบงกลมนกเรยน กลมละ 5–7 คน ใหแตละกลมจบฉลากสภาษต คำาพงเพย และ สำานวนไทยเพอนำามาแตงเรองสนจากความหมายของสภาษต คำาพงเพยและสำานวนไทย 6. แตละกลมออกมาเลาเรองหนาชนและถามความเหนจากเพอนๆ 7. ครสรปบทเรยนและใหตวอยางประโยค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทยมากขน โดยเชอมโยงกบเรองการมจตสาธารณะ

สอและอปกรณการเรยนร 1. บตรคำาสภาษตและคำาพงเพย 2. คำาถามทเกยวของ • รสกอยางไรกบสภาษต คำาพงเพย หรอสำานวนไทยเหลาน • วธการในการปฏบตใหเปน หรอไมเปนอยางทสภาษต คำาพงเพย หรอสำานวนไทย

กจกรรมทเรยนรการมจตสาธารณะผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย

2.1

18

สภาษต



จระเขขวางคลอง

ผทชอบกนทาหรอขดขวางไมให

ผอนทำาการอยางใดอยางหนงได

สะดวก

ในทประชม วชยมกจะยกมอประทวง

ไปเสยทกเรองจนทำาใหการประชมไม

คบหนา

ตดชองนอยแตพอตว

คดหาหนทางเอาตวรอดแตเพยง

ผเดยว

เม อ เห น ว า อ าหารบนโต ะม น อย

สมหมายจงรบทานใหอมเสยกอนทคน

อนๆ จะลงมา

ทองไมรรอน

เฉยเมย ไมกระตอรอรน ไมสะดง

สะเทอน

สายใจรแลววางานกลมมปญหาและ

อาจเสรจไมทนเวลา แตกยงนงเลนเกม

อยางไมรสกเดอดรอน

ปดทองหลงพระ

ทำาความดโดยไมหวงสงตอบแทน

หรอหวงใหใครเหน

ทกว นว น ยมาถงโรงเร ยนกอนใคร

จ ง ท ำ า ค ว ามสะอาดกระดานด ำ า

ในหองเรยนแตเชา

มอไมพาย

เอาเทารานำา

นอกจากไมชวยทำางานใหเกด

ประโยชนแลว ยงคอยแตจะขด

ขวางผอนใหทำางานเสรจชาลง

ไปอก

ดาวไมชวยเดอนทำางานบาน แถมยง

เดนเตะเศษผงทกวาดไวจนฟงกระจาย

หมวดการมจตสาธารณะเอกสารประกอบกจกรรมท2.1

19

รหลบเปนปก

รหลกเปนหาง

การทคนเราเอาแตตวเองใหรอด

ปลอดภยโดยไมสนใจวาผอนจะ

เปนอยางไร

นอยหนาบอกวา ตวเองไมเกยว ไมร

ไมเหนเรองแจกนแตก ใหแมไปถาม

นอยโหนงด

เสยมเขาควาย

ใหชนกน

ยยงสงเสรมใหเกดการทะเลาะ

ววาทกน

เตยชอบยยงใหนกเรยนหอง ก. และ

นกเรยนหอง ข. ทะเลาะกนเพราะเหน

เปนเรองสนก

อยาหาเหาใสหว

อยาหาความลำาบากมาใสตนเอง

หรอเอาเรองของคนอนมาทำาให

ตนเองเดอดรอน

สมเชงเหนเพอนชกตอยกนแตกไมไป

บอกคร เพราะไมอยากเดอดรอน

อยาแกวงเทาหาเสยน

อยาเขาไปยงเรองของคนอน

เพราะอาจจะทำาใหตนเองเดอด

รอน

แมห ามพ อ ไม ให โทร ไปแจ ง เร อ ง

ยาเสพตดในชมชน เพราะกลวจะเปน

ภยแกตวเอง

เอาใจเขามาใสใจเรา

กระทำาการอะไรกตามโดยคำานง

ถงความรสกของผอน

นพไมเคยปลอยใหสนขของเขาออกไป

ถายเรยราดหนาบานคนอน เพราะเขา

เองกไมชอบใหสนขใครมาถายมลไว

หนาบานเขาเหมอนกน

เอาหไปนาเอาตาไปไร

แสรงทำาเปนไมรไมเหน ไมสนใจ ผใหญบานทำาเปนเอาหไปนาเอาตาไปไร

เมอหวคะแนนพรรคการเมองเอาเงนมา

ซอเสยงในหมบาน

20

จดประสงค เพ อใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาการมจตสาธารณะและ

ไดเรยนร ลกษณะของคนททำาเพ อสวนรวมและคนทำาเพอตวเองผาน

สภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย


2. มอบหมายใหนกเรยนแตละกลมนำาเรองสนทไดแตงไวในกจกรรมท 2.1 มาซอมเลน

ละครโดยใชเวลาไมเกน 15 นาท เพอยำาความเขาใจในความหมายของสภาษต

คำาพงเพยและสำานวนไทย


กจกรรมทเรยนรการมจตสาธารณะผานสภาษต

คำาพงเพยและสำานวนไทย(2)

2.2

21

กจกรรมทนทานเรอง“เมฆนอย” 2.3จดประสงค เพอใหนกเรยนเหนตวอยางของความเหนแกตวทเกดจากความโลภ และเหนถง ผลของความเหนแกตวทกระทบตอสงคมและตนเอง

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเรมตนดวยถามนกเรยนเรองการเกดเมฆ และการเกดฝน 2. ครเลานทานเรองเมฆนอย ตงแตตนจนจบ 3. ครกระตนใหนกเรยนตอบคำาถามและแสดงความเหนในประเดนตอไปน • นกเรยนคดวา ทำาไมเมฆนอยจงอยากมขนาดใหญโตมากขน • เมฆนอยทำาอยางไร เพอใหตนเองมขนาดใหญขนเรอยๆ • มใครไดประโยชนบางจากการทเมฆนอยมขนาดใหญขน • การทเมฆนอยสะสมไอนำาไวโดยไมยอมกลนตวเปนฝน ทำาใหเกดอะไรขนบาง • ถานกเรยนเปนสงมชวตทอาศยอยในทองทง นกเรยนจะรสกอยางไรตอการกระทำา ของเมฆนอยทสะสมไอนำาไวเอง โดยไมยอมกลนตวเปนฝน • ทำาไมเมฆนอยจงไมสนใจตอเสยงเตอนของนก และไมสนใจสงทเกดขนบนพนดน เบองลาง • ทำาไมจๆ เมฆนอยถงมขนาดเลกลงเรอยๆ จนเหลอขนาดเทากอนสำาล • ถานกเรยนเปนเมฆนอย นกเรยนจะรสกอยางไรเมอเหนความแหงแลงของผนดน และความเดอดรอนของผอน • เมอถกพดไปอยเหนอทะเลสาบในดนแดนแหงใหม ทำาไมเมฆนอยจงตดสนใจ ไมสะสมไอนำา เพอใหตวเองมขนาดใหญโตขนอกครง • ถานกเรยนเปนเมฆนอย นกเรยนจะตดสนใจทำาสงเดยวกนหรอไม • นกเรยนคดวา เมฆนอยไดเรยนรอะไรกบเหตการณทเกดขน 4. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอชวยกนระดมสมองวา จะเกดอะไรขนถาคนในสงคม เหนแกประโยชนของตวเองโดยไมคำานงถงสวนรวม เชน ในกรณของเมฆนอย 5. ครรวบรวมคำาตอบจากนกเรยนแตละกลม และเขยนขนบนกระดานดำา 6. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยนพรอมเชอมโยงสชวตจรงวา ความเหนแกตวของบคคล นำาผลรายมาสสงคมอยางไร

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “เมฆนอย” 2. บทความเรอง “การเกดฝน”

22

บทความเรอง“การเกดฝน”โดยนาวาเอกเจรญเจรญรชตภาคย

ฝนทตกลงมายงพนดนไดนนจะตองมเมฆเกดในทองฟากอน เมฆมอยหลายชนด

(ดเรองเมฆ) และมบางชนดเทานนทมฝนตก เราไดกลาวไวในเรองการเกดของเมฆวา ไอนำาจะ

กลนตวเปนเมฆกตอเมอมอนภาคกลนตวเลกๆ อยเปนจำานวนมากเพยงพอ และไอนำาจะเกาะตว

บนอนภาคเหลานนรวมกนทำาใหเหนเปนเมฆ เมฆจะกลนตวเปนนำาฝนไดกตองมอนภาคแขงตว

หรอเมดนำาขนาดใหญ ซงจะดงเมดนำาขนาดเลกมารวมตวกนจนเกดเปนเมดฝน

สภาวะของนำาทตกลงมาจากทองฟานน อาจจะเปนลกษณะของฝนหมะ ฝนละอองหรอ

ลกเหบ ซงเราเรยกสงเหลานรวมวาเปน “นำาฟา” การทนำาฟาจะตกลงมาเปนฝนหรอหมะ

นน ขนอยกบอณหภมของอากาศวา รอนเยนแคไหน นำาฟาตองเกดจากเมฆ ถาไมมเมฆจะไมม

นำาฟา แตเมอมเมฆกไมจำาเปนจะตองมนำาฟาเสมอไป เพราะมเมฆหลายชนดทลอยอยในทองฟา

เฉยๆ ไมตกลงมา และมบางชนดเทานนททำาใหเกดนำาฟาได

เมออากาศเยนลงไอนำาในบรรยากาศจะเกดการกลนตวเปนเมฆหรอหมอก เมฆหรอ

หมอก คอ เมดนำาเลกๆ ซงมไอนำารวมตวกนเกาะอยบนอนภาคดดนำา เชน อนภาคเกลอ เปนตน

เราเรยกอนภาคชนดนวา อนภาคกลนตว อนภาคกลนตวนมในธรรมชาต และมความสำาคญใน

การชวยใหไอนำากลนตวเปนเมฆหรอหมอกงายขน ถาไมมอนภาคกลนตว ไอนำาจะเปลยนเปน

หมอกหรอเมฆไดยากมาก

เมฆประกอบดวยเมดนำา และเมดนำาแขงขนาดเลกมาก เมอขนาดยงไมโตพอ

เมดนำาและเมดนำาแขงจะลอยอยในบรรยากาศ เนองจากมกระแสลมพดขนตามแนวตงคอยตาน

ปะทะไมใหตกลงมายงพนดน ตอเมอเมดเมฆรวมกนโตจนมเสนผาศนยกลางถง ๑ มลลเมตร

หรอใหญกวานมนจะตกลงมาจากเมฆ ตามธรรมดาแลวเมดฝน ๑ เมด เกดมาจากเมดเมฆ

รวมกนมากกวา ๑ ลานเมดทเดยว

อางอง

สารานกรมไทยสำาหรบเยาวชนฯ เลมท 4

http://guru.sanook.com/enc_preview.php?id=556#ref


24

จดประสงค เพอใหนกเรยนตระหนกถงความสำาคญของการชวยกนดแลสงแวดลอม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนดภาพสงแวดลอมทถกทำาลายประมาณ 8 - 10 ภาพอยางตงใจ

2. ครถามนกเรยนวา เหนภาพอะไรบาง ใครจดจำาภาพใดไดใหยกมอขนตอบ

3. เมอครบทกภาพ ครถามนกเรยนวา รสกอยางไรตอภาพทเหนทงหมด

4. ครใหนกเรยนทถอภาพกลบไปนงทของตน

5. ใหนกเรยนแบงกลมชวยกนระดมสมองในประเดนตอไปน

• นกเรยนคดวา สาเหตททำาใหเกดปญหาเหลานขนคออะไร

• นกเรยนคดวา ตนเองมสวนหรอเคยมสวนทำาใหเกดเหตการณดงในภาพ

หรอไมอยางไร

• นกเรยนคดวา ปญหาทเกดขนจะแกไขไดอยางไร

6. ใหแตละกลมสงตวแทนมานำาเสนอหนาชน และเปดโอกาสใหนกเรยนคนอนๆ

แสดงความคดเหนตอแตละประเดนดวย

7. ครเชอมโยงกบบทเรยนทไดจากกจกรรม 2.3 (เมฆนอย) วาคนสวนนอยทเหนแก

ประโยชนสวนตวทำาใหสงแวดลอมถกทำาลาย นำามาซงปญหาตางๆ เชน ภาวะโลกรอน

ฝนไมตกตามฤดกาล สตวปาสญพนธ ฯลฯ ซงมผลกระทบตอสงคมและตอโลก

สอและอปกรณการเรยนร ภาพสงแวดลอมทถกทำาลาย

กจกรรมทภาพบอกอะไร 2.4

25

จดประสงค เพอใหนกเรยนไดเหนตวอยางของการรวมมอรวมใจกนของอาสาสมครทวโลก

ในการเยยวยาผลกระทบจากปญหาสงแวดลอม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยน 1 กลมสวมบทบาทเปนผดำาเนนรายการ “หองเรยนสขาว” (ตามบท

ทมอบให) โดยใหบทไปฝกซอมลวงหนา 1 สปดาห

2. หลงจบรายการใหตงคำาถามกบนกเรยนในชนในประเดนตอไปน

• นกเรยนรสกอยางไรตอรายการทเพงรบชมจบไป

• นกเรยนรสกอยางไรตอการทเหลาอาสาสมครชวยกนหาแนวทาง เพอชวยเหลอ

นกเพนกวน

• นกเรยนคดวาการทนำามนและสารพษรวไหลลงทะเล เกดจากอะไร

• ใครควรจะเปนผรบผดชอบตอปญหาทเกดขนกบนกเพนกวนในออสเตรเลย

นกเรยนคดวาอะไรคอแรงจงใจใหอาสาสมครกลมนยนมอเขาไปชวยเหลอนกเพนกวน

• นกเรยนรสกอยางไรตอความพยายามของอาสาสมครกลมน

• นกเรยนคดวาทำาไมผคนมากมายจากทวโลกถกเสอกนหนาวสงไปใหนกเพนกวน

ทงๆ ทปญหาไมไดเกดในประเทศของตนเอง

• นกเรยนคดวาคนทถกเสอกนหนาวสงไปใหนกเพนกวนเปนคนอยางไร

3. นกเรยนแบงกลมเพอระดมสมองในประเดนตอไปน

• นกเรยนคดวา การทควาญชางนำาชางเขามาเรรอนขอทานในกรงเทพมหานคร

เปนปญหาหรอไม เพราะเหตใด

• นกเรยนคดวา เราจะชวยเหลอชางไดโดยวธใดบาง

4. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนมานำาเสนอแนวคดหนาชน

กจกรรมทเสอนกเพนกวน 2.5

26

5. แนวทางการสรปของครผสอน

• ความเหนแกตวของมนษยทำาใหสงมชวตจำานวนมากตองไดรบความทกขทรมาน

และอาจถงสญพนธ

• ปญหาเหลานไมใชปญหาของใครคนใดคนหนง แตเปนปญหาของโลกททกคน

ตองรวมกนแกไข

• สำาหรบกรณของชาง ชางเปนสตวปา การเขามาเรรอนบนทองถนนเปนการทรมาน

สตว และความเสยงทชางจะถกเฉยวชนมมาก

• การกระทำาบางอยางของมนษยทคดวาทำาเพอชวยเหลอชาง เชน การซออาหาร

จากควาญชางใหชาง อาจเปนการซำาเตมปญหา เพราะทำาใหควาญชางอยากนำา

ชางมาเรรอนขอทานมากขน (ซงแตกตางจากกรณใหความชวยเหลอนกเพนกวน)

• หากพบชางเรรอน วธการหนงทนกเรยนทำาได คอ การโทรแจง 1555 เพอให

เจาหนาทกรงเทพมหานครเขามาดำาเนนการชวยเหลอชาง

สอและอปกรณการเรยนร บทสำาหรบผดำาเนนรายการ “หองเรยนสขาว” ตอน เสอนกเพนกวน

27

บทสนทนาสำาหรบรายการ“หองเรยนสขาว”ตอน:เสอเพนกวน

ผดำาเนนรายการ1: สวสดคะทานผชม วนนรายการหองเรยนสขาว มาพบกบทกคนอกครงนะคะ วนนเราสองคนจะพาเพอนๆ ไปพบกบเรองราวนารกๆ ทเกดขน บนโลกใบนคะ

ผดำาเนนรายการ2: ใชคะ เรองราวทวานารกนน กคอการทำาความดนนเองคะ การทำาความดนน เปนเรองทเราทำาไดทกวน แตวนนเราสองคนอยากเลาถงการทำาความด ทเพอนๆ อาจไมเคยเหนในประเทศของเรา เพราะเปนเรองทเกดขนใน ประเทศออสเตรเลยคะ

ผดำาเนนรายการ1: เพอนๆ เดาออกไหมคะ ใบใหวาเปนเรองเกยวกบสตวชนดหนง ตวสดำา ๆ ขาวๆ เราเรยกมนวา นก แตวาบนไมได ใครพอจะเดาออกบางคะ (เวนชวง ใหเพอนๆ ตอบ)

ผดำาเนนรายการ2: ใชแลวคะ มนคอนกเพนกวนนนเอง ปรบมอใหตวเองหนอยคะ

ผดำาเนนรายการ1: เราลองไปฟงดนะคะ วาเกดอะไรขนกบนกเพนกวนทออสเตรเลย ไปฟง เรองราวทเกดขนจาก................ (ชอ) ผดำาเนนรายการภาคสนามเลยคะ

ผดำาเนนรายการ2: สวสดคะคณ ...... ทออสเตรเลยอากาศเปนอยางไรบางคะ

ผดำาเนนรายการ3: สวสดครบคณ...... ตอนนทนหนาวมากครบ และสงทผมจะพาเพอนๆ มาชม กเปนเรองทเกยวกบความหนาวและเจาตวนครบ.... นกเพนกวน ใสเสอกนหนาวครบ

28

นกเพนกวน: (เดนออกมาพรอมเสอไหมพรม และหมนโชวตว)

ผดำาเนนรายการ1: ทำาไมนกถงใสเสอกนหนาวละคะ หรอปนอากาศหนาวเปนพเศษ

ผดำาเนนรายการ3: เรองมนเปนอยางนครบ ปญหาทนกเพนกวนและสตวทอาศยอยรมทะเล ตองเจออยบอยๆ คอ ปญหาคราบนำามนทรวไหลลงไปในทะเล ทน พอตวเปอนนำามน นกเพนกวนมนกมกจะใชปากทำาความสะอาดขนตวเอง

ผดำาเนนรายการ2: อาว อยางนนสารพษกเขาไปในตวของมนนะสคะ

ผดำาเนนรายการ3: ใชแลวครบ นกอนรกษกเลยตองรบหาอาสาสมครใจดมาชวยกนเชด คราบนำามนออกจากนกเพนกวน

ผดำาเนนรายการ1: แลวนนเกยวอะไรกบเสอไหมพรมทมนใสละคะ

ผดำาเนนรายการ3: ปญหากคอ เมอเราเชดคราบนำามนออกจากขนของนกเพนกวน กกลบ ทำาใหไขมนทเคลอบขนตามธรรมชาตของมนหลดออกไปดวยนะสครบ

29

ผดำาเนนรายการ2: ออ พอไมมไขมนบนขนและผวหนง นกเพนกวนกจะหนาว ทนกเลย ตองถกเสอใหมนใสกนหนาวอยางนนเหรอคะ

ผดำาเนนรายการ3: ถกตองแลวครบ แตเนองจากจำานวนนกเพนกวนเยอะมาก อาสาสมคร ทมอยเลยถกเองทงหมดไมไหว แคเชดตวนกอยางเดยวกตองใชคน จำานวนมากแลว

ผดำาเนนรายการ1: แลวเขาแกปญหานยงไงละคะ

ผดำาเนนรายการ3: สมาชกในกลมกเรมคดกนวา ควรประกาศเรองนออกไปใหคนทวโลก ไดร โดยเฉพาะอยางยงทางอนเตอรเนต และขอใหผพอมฝมอในการ ถกไหมพรม ชวยกนถกเสอกนหนาวใหนกเพนกวน แลวสงไปใหท ออสเตรเลยครบ

ผดำาเนนรายการ2: ดจงเลยนะคะ แลวไดเสอเยอะพอสำาหรบนกทงหมดไหมคะ

ผดำาเนนรายการ3: พอครบ มเสอไหมพรมมากมายสงมาจากทกสารทศทวโลกเลยครบ หลงจากไดเสอมา ทมงานกมาคดดวา ตวไหนทนกเพนกวนใสไดบาง กจะเอาไปใสใหนก แตตวไหนทใสไมได กเอาไปใสใหตกตานกเพนกวนแทน

30

และเอาตกตาไปขายเพอระดมทนมาชวยนกเพนกวนจรงๆ อกท

ผดำาเนนรายการ1: เยยมมากๆ เลยคะ แสดงวาคนใจดทหวงใยสตวและสงแวดลอม ยงม อยมากมายทวโลกเลยนะคะ

ผดำาเนนรายการ2: จรงดวยครบ มาเหนอยางนแลว อดคดไมไดวาเราจะทำาประโยชนอะไร ใหกบผอนไดบาง ไมวาจะเปนคน สตว หรอแมแตตนไมใบหญา

ผดำาเนนรายการ1: ตองขอขอบคณ คณ...........................มากนะคะ ทพาเราไปพบเหนเรองราวด ๆ อยางน ไกลถงประเทศออสเตรเลย

ผดำาเนนรายการ2: และกอนจากกน อยากใหเราทกคนถามตวเองวา เราไดทำาอะไรทเปน ประโยชนตอชมชน สงคม หรอโลกใบนบางรยง

ผดำาเนนรายการ1: คะ แลวพบกบใหมสปดาหหนากบเรองราวด ๆ ในรายการ “หองเรยนสขาว” วนนพวกเราทงสามคนขอลาไปกอน

ผดำาเนนรายการ1-2-3: สวสดคะ/ สวสดครบ

(หมายเหต:สามารถปรบเปลยนคำาพดใหเหมาะสมกบนกเรยนหญงและชายทรบบทเปนพธกร)

31

จดประสงค เพอใหนกเรยนไดตระหนกถงผลทเกดจากการทำาลาย หรอการไมดแลรกษาสมบต

สาธารณะ

ขนตอนการดำาเนนการ 1. ใหนกเรยนดภาพสาธารณสมบต แลวจนตนาการวา หากสงของเหลานถกทำาลาย

นกเรยนจะรสกอยางไร คดวาเหมาะสมหรอไม และในหองเรยน มสมบตสวนรวม

อะไรบางทเสยหายจากการทำาลาย หรอขาดการดแล

2. ครใหนกเรยนมองดทโตะของตวเองวา มขอความ หรอภาพวาดทเกดจากการขดเขยน

โตะเลน (ศลเปรอะ) กชน

3. นกเรยนแตละแถวบวกจำานวนศลเปรอะบนโตะ และบวกรวมยอดจำานวนทงหมด

ในหองเรยน

3. ครเขยนยอดจำานวนขอความบนกระดานดำา

4. ครตงคำาถามกบนกเรยนในชนในประเดนตอไปน

• นกเรยนเคยขดเขยนโตะเรยนหรอไม ถาเคย เพราะเหตใด นกเรยนจงทำา

• นกเรยนเคยทำา หรอเคยเหนการใชสมบตสาธารณะอยางขาดจตสำานกหรอไม

พรอมยกตวอยาง

6. ระดมความคดเหนในการแกไข เพอสรางจตสำานกการใชของสาธารณะรวมกน

สอและอปกรณการเรยนร ภาพสาธารณสมบต

กจกรรมทศลเปรอะบนโตะเรยน

2.6

32

33

จดประสงค เพอใหนกเรยนรจกคณคาของการให การไมเหนแกตว และการเออเฟอเผอแผ

ตอผอน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนถามนกเรยนวานกเรยนรจก “เกาะ” หรอไม เกาะมลกษณะอยางไร

2. ใหนกเรยนแบงกลมเทาๆ กนประมาณกลมละ 6-8 คน

3. แจกกระดาษฟลปชารท หรอกระดาษหนงสอพมพ 1 แผน ใหนกเรยนแตละกลม

4. ครอธบายกตกาวา กระดาษทนกเรยนไดรบเปรยบเสมอนเกาะ 1 เกาะททกคนตอง

อยรวมกนบนกระดาษใหได

5. เมอครสงสญญาณ ใหนกเรยนขนไปยนบนกระดาษพรอมกนทงกลม

6. ครสมมตวาเกดนำาทวมโลกพนทเกาะเลกลงเรอยๆ ใหนกเรยนพบกระดาษใหเหลอ

พนทครงหนง

7. ครใหนกเรยนทงกลมขนไปยนบนกระดาษทมขนาดเลกลงครงหนง

8. กลมใดทไมสามารถใหสมาชกยนบนกระดาษไดครบทกคนถอวาแพ ใหกลมนนนงลง

และสงเกตเพอนๆ กลมทยงอยในเกม

9. ครทำาซำาขนตอนท 5 -8 จนกระทงกระดาษมขนาดลดลงเหลอ ¼ กลมทยงยน

เกาะกนไวไดถอวาชนะ

10. ครใหนกเรยนนงลง และตงคำาถามในประเดนตอไปน

• การยนบนกระดาษครงท 1 2 และ 3 ทำาใหนกเรยนรสกแตกตางกนหรอไม

อยางไร

• สำาหรบกลมทยนบนกระดาษไมไดเมอกระดาษมขนาดเลกลง เปนเพราะอะไร

และนกเรยนในกลมนนๆ รสกอยางไร

• สำาหรบกลมทยนอยไดจนถงรอบสดทาย เปนเพราะอะไร และนกเรยนในกลมนนๆ

รสกอยางไร

กจกรรมทเกาะกนไวเถด 2.7

34

• มนกเรยนคนใดบางทตองรบภาระหนกกวาคนอนๆ ในการพยงเพอนในกลม

ใหอยบนกระดาษดวยกนได นกเรยนคนนนรสกอยางไร

• มนกเรยนคนใดบางทมเพอนชวยพยง หรอไดรบความชวยเหลอจากเพอน

นกเรยนคนนนรสกอยางไร

11. ครสรปบทเรยนเชอมโยงกบเรองจตสาธารณะวา การอยรวมกนในสงคมหรอชมชน

การชวยเหลอผอน หรอการพงพาอาศยกนเปนสงทจำาเปน โดยเปรยบเทยบกระดาษ

เปนเสมอนสงคมหนง ถาหากทกคนทอยบนกระดาษมงแตจะหาทยนสำาหรบตนเอง

ไมรวมกนคดวางแผน หรอรจกแบงปน สงคมกจะดำารงอยไมได ในทางตรงขาม หาก

สมาชกในกลมมความเออเฟอ พงพาอาศยกน และรจกยอมสละความสขสบายของ

ตนเองเพอผอนบาง สงคมนนกจะฟนฝาอปสรรครวมกนไปได

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษฟลปชารท หรอกระดาษหนงสอพมพ

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจคณคาของการให การไมเหนแกตว ความเออเฟอเผอแผ

ชวยเหลอผอน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ขอตวแทนออกมาอาน “ความสขเกดจากการให”

2. เมออานจบแลว ตงคำาถามใหนกเรยนในหองรวมกนอภปราย

• นกเรยนคดอยางไรกบขอความน

• ถานกเรยนเปนปน นกเรยนจะตอบแมวาอยางไร

• นกเรยนจะทำาเหมอนปนหรอไม อยางไร

• นกเรยนคดวาการชวยเหลอผอนจะทำาใหนกเรยนมความสขหรอไมอยางไร

• การทำาใหตนเองและผอนมความสข จำาเปนหรอไมทตองใชเงนเพยงอยางเดยว


• ประสบการณของนกเรยนทมตอหนาทพลเมองทด

3. สรปประเดน “ความสขทเกดจากการให” วา คนเราไมจำาเปนตองใชเงนเพยงอยางเดยว

ในการทำาใหเกดความสข เพยงเราหยบยนความชวยเหลอ มนำาใจเออเฟอเผอแผ

แกคนรอบขาง ไดรอยยมและคำาขอบคณกลบมา เรากสามารถมความสขไดเชนกน

สอและอปกรณการเรยนร บทความเรอง “ความสขทเกดจากการให”


ความสชเกดจากการให 2.8

36

37

ความสขเกดจากการให

วนนปนไปโรงเรยนแตเชา ระหวางทางทมาโรงเรยน ปนตองเดนผานตลาดสดประจำา

ชมชนซงบรรยากาศตอนเชาของตลาดนน มทงแมคาพอคาทกำาลงขายของกนวนวาย คนเขน

ของสงเดนไปมาจำานวนมาก มผคนมาจบจายซอของกนมากมาย

“วาย ถงขาด” ปาสมรรองลนตลาด พรอมกบถงพลาสตกทใสผลไมทซอมาขาด ผลไมจำานวน

มากกลงไปตามถนน ปนซงเดนผานทางนนพอด

“ปาคะ หนชวยเกบนะคะ” ปนกลกจอชวยเกบผลไมสงใหปาสมร

“ขอบใจนะหน ไมไดหนชวยเกบ ปาแยเลย”

หนาโรงเรยนปนกำาลงจะขามถนนเขาโรงเรยน หนไปเหนนองทเรยนชนประถมศกษาปท 2

กำาลงจะขามถนนแบบกลวๆ กลาๆ ปนจงตะโกนเรยกนองใหหยดรอตน

“นองๆ ระวงรถจะชนนะ รอขามถนนพรอมพดกวา”

“ขอบคณคะ / ขอบคณครบ”

ในหองเรยน ปนเหนแกวเพอนรกกำาลงขะมกเขมนทำางานอย ปนจงถามวา

“แกว ทำาอะไรอย ใหเราชวยอะไรไหม”


38

“ขอบใจจะ ปน เรากำาลงชวยงานคณครอย ปนมาชวยกนซ จะไดเสรจเรวๆ”

สองคนเพอนรกชวยกนทำางาน ทำาใหงานทแกวไดรบมอบหมายเสรจลลวงไปดวยด

ระหวางพกรบประทานอาหารกลางวน ปนเหนกลาดหงอยๆ จงหนไปถามเพอนวา

”กลา เธอไมสบายหรอเปลา ไปหาครพยาบาลกนไหม ฉนไปเปนเพอนเธอไดนะ”

กลาหนมาบอกปนวา “ฉนรสกเหมอนจะเปนไขนะ”

“ไป เราไปหาคณครกน” ปนจงพาเพอนไปสงทหองพยาบาล

“ขอบใจเธอมากนะ” กกลาบอก

“ไมเปนไร เราเปนเพอนกน” จากนน ปนเดนกลบมาหาเพอนๆ ทโรงอาหาร เพอนๆ กำาลง

ลอมวงเลนกนกอนทจะเขาเรยน ปนจงมาเลนดวย

“นดหนอย มาเลนดวยกนซ” ปนหนไปชวนนดหนอยทนงมองพวกตนเลนอย

“เดยวเรากคอยไปเขาเรยนพรอมกนไง”

หลงโรงเรยนเลกทนททถงบาน ปนจะเขาไปชวยแมทำางานเทาทปนจะสามารถแบง

เบาภาระของแมได ระหวางทแมทำางานอยนนปนกเลาใหแมฟงถงเหตการณตางๆ ทตนเองได

ประสบมา แมจงหนมาถามปนวา

“แลวลกรสกอยางไรบางกบสงทลกไดชวยเหลอคนอน”

39

จดประสงค เพอใหนกเรยนเรยนรผลราย/โทษของการทจรตทเกดขนตอสวนรวม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครมอบหมายใหนกเรยน 1 กลมรบบทบาทเปนผดำาเนนรายการ “หองเรยนสขาว”

ตอน “นมโรงเรยน” โดยใหบทไปฝกซอมลวงหนา 1 สปดาห

2. ครเกรนนำาถงเรองประโยชนของการดมนม และถามนำาเขาสบทเรยน

3. ครใหนกเรยนกลมทไดรบมอบหมายออกมาแสดงหนาชนตามบททมอบให

4. หลงจบรายการ ใหตงคำาถามกบนกเรยนในประเดนดงตอไปน

• นกเรยนรสกอยางไรตอรายการทเพงรบชมจบไป

• ปญหาทเกดขนกบเรอง “นมโรงเรยน” มอะไรบาง

• ปญหาเรองนมโรงเรยนมสาเหตจากอะไร

• ถานกเรยนอยในโรงเรยนทประสบปญหาดงกลาว นกเรยนจะรสกอยางไร

• นกเรยนคดวาถาผใหญเหนประโยชนสวนตวมากกวาสวนรวม และปญหานไมได

รบการแกไข จะเกดอะไรขนบางในอนาคต

5. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยน และเชอมโยงวา ปญหาของประเทศชาตมากมาย

ทเกดจากการทจรต คอรรปชนของผทเหนแกประโยชนสวนตน มากกวาประโยชนสวนรวม

สอและอปกรณการเรยนร บทสำาหรบผดำาเนนรายการ “หองเรยนสขาว” ตอน นมโรงเรยน

กจกรรมทหองเรยนสขาวตอน“นมโรงเรยน”2.9

40

บทสนทนาสำาหรบรายการ“หองเรยนสขาว”ตอน:นมโรงเรยน

ผดำาเนนรายการ1: สวสดคะทานผชม วนนรายการหองเรยนสขาว มาพบกบทกทานอกครง

แลวนะคะ วนนมเหตการณทไมควรเกดขนในโรงเรยนอกแลว

ผดำาเนนรายการ2: เหตการณดงกลาวไดเกดขนหลายครงแลว และสงผลกระทบกบโรงเรยน

ระดบกอนประถมศกษาและประถมศกษาทวประเทศเลยนะคะ

ผดำาเนนรายการ1: นนคอ ปญหาเรอง “นมโรงเรยน” คะ นมโรงเรยนเปนโครงการทเกดขน

เพอใหพฒนารางกายของนกเรยนใหมสขภาพสมบรณแขงแรง มนำาหนก

และสวนสงตามวยอกดวย

ผดำาเนนรายการ2: และยงเปนการปลกฝงนสยการดมนมใหแกเดกๆ อกดวยนะคะ ดๆ แลว

เปนโครงการทมประโยชนมากเลยนะคะ แลวเกดอะไรขนเหรอคะ ถงได

กลายเปนปญหาขนมาไดละคะ

ผดำาเนนรายการ1: กมผใหญบางคนนะสคะ เหนแกประโยชนของตนเองมากกวาสวนรวม

ใช ผลตภณฑคณภาพตำา เชน นำาหางนมมาผสมนำามาบรรจถงใหนกเรยน

ดมซงเปนนมทไมมคณภาพ นอกจากนการขนสงทไมไดมาตรฐาน เชน

ไมมการรกษาอณหภมทดพอ ทำาใหนกเรยนตองดมนมบดๆ

ผดำาเนนรายการ2: เหตการณทวา เกดขนทโรงเรยนประจำาจงหวดแหงหนงคะ หลงจากดม

นมเขาไป เดกๆ กมอาการเวยนศรษะ อาเจยน จนตองเขาโรงพยาบาล

โชคดทตอนนเดกทกคนอยในภาวะปลอดภยแลวคะ

ผดำาเนนรายการ1: เปนเหตการณทควรไดรบการแกไขโดยดวนนะคะ เพราะเปนเรองทม

ผลตอรางกายและสมองของเดก และทสำาคญคะ เดกในวนนคอ ผใหญ

ในวนหนา เดกจงควรไดรบการพฒนาอยางเตมท เพราะจะเปนกำาลง

สำาคญในการพฒนาประเทศตอไป

ผดำาเนนรายการ2: หวงวาเรองราวเหลาน จะทำาใหผใหญบางคนไดฉกคดถงความสำาคญของ

ประโยชนเพอสวนรวมมากขนนะคะ และขอใหการทจรตคอรรปชนหมด

ไปจากประเทศของเราเสยท

ผดำาเนนรายการ1: แลวพบกนใหมกบเรองราวทเราจะนำามาฝากในครงตอไปนะคะ สำาหรบ

วนนเราสองคนตองลาไปกอน

ผดำาเนนรายการ1-2: สวสดคะ/สวสดครบ

41

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมาย และความสำาคญของการดแล

สมบตสวนรวม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. กจกรรมนครจะตองแจงใหนกเรยนเตรยมตวกอนลวงหนา 1 สปดาห โดยนกเรยน

จะตองทำาตามขอ 2 และขอ 3 กอนเขาสกจกรรม

2. ใหนกเรยนแตละคนสำารวจในบรเวณทสาธารณะใกลโรงเรยน เชน ตลาดสด ตลาดนด

วด สวนสาธารณะ สนามเดกเลน ปายรถประจำาทาง ทางเทาหนาโรงเรยน รมทางเทา

เพอหาขมทรพยมหาสมบต โดยสมบตทจะตองหากคอ ของสาธารณะ (ตโทรศพท

ถงขยะ เสาไฟฟา ฝาทอนำา เปนตน)

3. สงเกตการใชของสาธารณะหรอของสวนรวมวา มลกษณะแบบใดบาง เชน ความสกปรก

ของพนท ลกษณะตโทรศพทสาธารณะมการวาดเขยนหรอตดใบโฆษณาหรอไม นำาเสย

การทงขยะ การใชสงสาธารณะแลวรกษาหรอไม เปนตน

4. ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 5-7 คน

5. ใหแตละกลมชวยกนระดมสมองเขยนสงทพบเหน โดยแยกออกเปนสงทพบเหน

และลกษณะการใช ออกมารายงานหนาหองและชวยกนเขยนขนกระดาน

6. ครตงถามนกเรยนเกยวกบการใชของสาธารณะ

• การใชของสาธารณะแตละอยางถกตองแลวหรอไม อยางไร

• นกเรยนเคยมประสบการณในการใชของสาธารณะหรอไม อยางไร

• ถายงใชไมถกตอง ควรใชอยางไร

• จะชวยกนรกษาของสาธารณะอยางไร

7. อธบายซำาเกยวกบสงของสาธารณะ/ของสวนรวม จตสาธารณะ/การดแลรกษาของ

สวนรวม โดยเนนวาทกคนควรจะชวยกนดแลสาธารณสมบต เพราะทกคนเปน

เจาของและไดใชสงของเหลานรวมกน ซงคณครอาจจะยกตวอยาง ถงขยะ

สาธารณะวา หากถงขยะสาธารณะถกคนเตะจนแตก และเมอเราใสขยะเขาไปขยะ

กจะหกออกมาเลอะเทอะสกปรกสงกลนเหมน สรางความเดอดรอนใหแกทกคน

กจกรรมทขมทรพยมหาสมบต

(การดแลรกษาของสวนรวม)2.10

42

“ปราการตานการทจรตกคอจรยธรรมและคณธรรมประจำาใจอนนเปน

เรองของอปนสยเปนเรองของการอบรมการทพอแมครบาอาจารย

เพอนฝงและผใหญในสงคมทำาใหดเปนตวอยาง”

อานนทปนยารชนประธานองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

สาระท3ความเปนธรรมทางสงคม

แนวคด ทกคนควรไดรบความเปนธรรมอยางเสมอภาค และเทาเทยมกนไมวาจะแตกตางกนดวย

เชอชาต ศาสนา ภมกำาเนด ฐานะ หรอการศกษา และตองไมละเมดสทธของผอนดวย ดงนน

การใหความเคารพ ในศกดศรความเปนมนษยของผอน การไมเอาเปรยบผอน และการเขาใจ

สทธและหนาทของตนเองจะชวยใหรกความเปนธรรมในสงคมไดมากขน

จดประสงค 1. เพอใหนกเรยน เรยนรลกษณะของคนทรกความเปนธรรม

2. เพอใหนกเรยนเขาใจคณสมบตของผนำา

3. เพอใหนกเรยนเขาใจถงความสำาคญของการไมเลอกปฏบตและการไมเลอก

ทรกมกทชง

เครองมอการเรยนร 1. สภาษต คำาพงเพย

2. ละคร

3. นทาน

4. กจกรรมปลกผก


6. กจกรรมแบงสรร ปนผก

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาความเปนธรรมทางสงคมและไดเรยนร ลกษณะของคนทรกความเปนธรรมและคนทเอาเปรยบผอนผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครแบงพนทบนกระดานดำาเปนสองขาง ขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนทรกความ เปนธรรม สวนอกขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนลำาเอยง เอาเปรยบผอน คนอยตธรรม 2. ยกบตรคำาทเตรยมมาใหนกเรยนในหองตอบวา คำาดงกลาวเปนลกษณะของคนรก ความเปนธรรมหรอคนอยตธรรม 3. ตดบตรคำาในขางทนกเรยนตอบ หากนกเรยนมคำาตอบทงสองขางใหครตดบตรคำาไว ตรงกลาง 4. เมอตดบตรคำาเสรจแลว ครถามนกเรยนในหองวา มใครไมเขาใจความหมายของ สภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทยคำาไหนหรอไม อธบายความหมายของแตละคำา เพอใหเหนถงความเชอมโยงระหวางลกษณะของคนแบบตางๆ 5. แบงกลมนกเรยน กลมละ 5–7 คน ใหแตละกลมจบฉลากสภาษต คำาพงเพย และ สำานวนไทยเพอนำามาแตงเรองสนจากความหมายของสภาษต คำาพงเพยและสำานวนไทย 6. แตละกลมออกมาเลาเรองหนาชนและถามความเหนจากเพอนๆ 7. ครสรปบทเรยนและใหตวอยางประโยค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทยมากขน โดยเชอมโยงกบเรองความเปนธรรมทางสงคม

สอและอปกรณการเรยนร 1. บตรคำาสภาษตคำาพงเพย 2. คำาถามทเกยวของ • รสกอยางไรกบสภาษต คำาพงเพย หรอสำานวนเหลาน • วธการในการปฏบตใหเปนหรอไมเปนอยางทสภาษต คำาพงเพย หรอสำานวนไทย

กจกรรมทเรยนรความเปนธรรมทางสงคมผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย 3.1

49

สภาษต



กนแรง

เอาเปรยบผอนในการทำางานหรอ

ในการเลยงชพ หนกแรง ตองใช

แรงมาก

ขณะทเพอนทำาเวร ประพจนซงอยเวร

กลมเดยวกนกลบนงทำาการบานโดยไม

ชวยเพอน

ไมลมขามได

คนลมอยาขาม

อยาซำาเตมคนทพลาดพลงเพราะ

เขายงมโอกาสลกขนไดใหม

หมวยเตอนเพอนๆ ไมใหซำาเตมแตง

ทสอบตก

ชบมอเปบ

ฉวยประโยชนจากคนอน โดยไม

ไดลงทน ลงแรง

ศรเหนงานประดษฐของเพอนททำาเสรจ

แลววางทงไว จงเอามาใสชอตวเองแลว

รบสงคร

นวไหนราย

กตดนวนนทง

สงไหนไมดกใหกำาจดออกเปน

สวนๆ ไป อยาเหมารวมวาไมด

ไปทงหมด

แตมและไหมทำางานกลมเดยวกน

และเปนเพอนสนทกน แตเมอแตมทำา

ผด กควรลงโทษเฉพาะแตม ไมควรพาล

ลงโทษไหมไปดวย

ตปลาหนาไซ

พดหรอทำาใหกจกรรมของผอนท

กำาลงดำาเนนไปไดดวยด เสยหาย

ขณะท แก วกำ าล งขายผก ใหล กค า

กงกเดนเขามาบอกวา ใหไปทซอรานกง

ดกวาเพราะจะลดราคาใหอก

วาไปตามเนอผา

ตดสนตามขอเทจจรง โดยไม

สนใจฐานะ หรอตำาแหนงของผ

กระทำาผด

ครตาลงโทษเปลทรงแกปยถงแมวาเปล

จะเปนลกของครใหญ

หมวดความเปนธรรมทางสงคม


50

ทำานาบนหลงคน

ผท ค ดแสวงหาผลกำ า ไรหรอ

ผลประโยชนใหตนเองดวยการ

เบยดเบยนผอน โดยทตนเองไม

ตองลงทนลงแรงอะไรมากมาย

คณนายสมรเกบดอกเบยราคาสงลบ

จากลกหน

ตรงเปนไมบรรทด มความยตธรรม ตรงไปตรงมา เมอลกทะเลาะกน ตองออนตดสนถกผด

อยางยตธรรม มเหตผลและไมลำาเอยง

ปลาใหญกนปลาเลก

ผมอำานาจ ฐานะ หรอยศตำาแหนง

ใหญโตกวายอมขมขผทมอำานาจ

นอยกวา

ชงชยบงคบใหสมชายขายทดนดนแปลง

หนงให มฉะนนจะยดทดนทสมชาย

จำานองไวกบชงชยทงหมด

ปดประตตแมว

รงแกคนไมมทางสไมมทางหน

รอดไปได

สพรพยายามยดเยยดใหลกคาลองเสอ

และพดแกมบงคบใหซอ เพราะถอวา

ลองไปแลว

ฝนตกไมทวฟา

ลำาเอยง โดยการใหหรอแจกจาย

อะไรไมทวถงกน

นำาทวมคราวน กำานนแจกของบรรเทา

ทกขจากสวนกลางใหเฉพาะญาตและ

เพอนฝงของตวเอง

มอใครยาว

สาวไดสาวเอา

ตางคนตางแสวงหาผลประโยชน

เขาตว

นพนธและเพอนแยงกนหยบของแถม

ใสตะกราตวเองใหมากทสดเพราะเหน

วาเปนของแจกฟร

รดเลอดกบป เคยวเขญหรอบงคบกบคนทไมม

ทางจะให

เศรษฐขดรดเงนตนและดอกเบยจาก

ชาวนายากจน

เลอกทรกมกทชง ลำาเอยง เลอกทจะรกเฉพาะคนท

ตนเองรสกถกชะตาดวย

คณตารกกลวยมากกวามะเหมยว จงซอ

ของฝากมาใหกลวยคนเดยว

สบเลอดสบเนอ

เอาเงนหรอทรพยสนของผอน

ดวยการขดรดเอารดเอาเปรยบ

อยางไรความยตธรรม

ในชวงทขาวยากหมากแพง พอคาถอ

โอกาสขนราคาสนคาจำาเปนจนแพงลบ

หมาหม หาพรรคพวกมาชวยรมทำาราย

คนจนไมมทางส

ดวงทะเลาะกบชย จงไปชวนพรรคพวก

หาคนมาดกรมทำารายชยหลงเลกเรยน

51

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาความเปนธรรมทางสงคมและได

เรยนรลกษณะของคนทรกความเปนธรรมและคนทเอาเปรยบผอนผาน







กจกรรมทเรยนรความเปนธรรมทางสงคมผานสภาษต

คำาพงเพยและสำานวนไทย(2)3.2

52

จดประสงค เพอปพนฐานใหนกเรยนเขาใจถงคณสมบตทสำาคญของผนำาคอตองม

ความซอสตยตอตนเอง ตอผอน และตองานทไดรบมอบหมาย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเรมตนดวยการตงคำาถามกบนกเรยนวา “ใครชอบกนผกบาง”

“ผกอะไรทนกเรยนชอบกนมากทสด” เพอเกรนนำาเขาสนทานทจะเลาให

นกเรยนฟง

2. ครเลานทานเรอง “เมลดผกของพระราชา” ตงแตตนจนจบ

3. ใหนกเรยนรวมกนแสดงความเหนในประเดนตอไปน

• ทำาไมเมลดผกของจนจงไมงอก ในขณะทเดกคนอน ๆ ถงมผกตนใหญมาสงมอบ

ในวนตดสน

• ทำาไมพระราชาถงแจกเมลดผกทตมแลวใหเดกๆ เอาไปปลก

• นกเรยนคดวาจนแตกตางจากเดกคนอนๆ อยางไร

• เดกๆ ทเคยหวเราะเยาะจนจะรสกอยางไรเมอทราบความจรง

• นกเรยนคดวาจนจะเปนผนำาทดไดหรอไม เพราะเหตใด

4. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอชวยกนระดมสมองวา ผนำาทดควรมคณลกษณะอยางไรบาง

5. ครรวบรวมคำาตอบจากนกเรยนแตละกลม และเขยนขนบนกระดานดำา

6. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยนพรอมเชอมโยงสชวตจรงวา ผนำาทดอาจไมจำาเปน

ตองเปนคนตวใหญทสด แขงแรงทสด หรอเรยนเกงทสด แตตองเปนผมคณธรรม

อนสำาคญคอ มความซอสตยตอตนเอง ตอผอน และตอหนาท ไมทจรตคดโกง

เพอผลประโยชนของตนเอง ขณะเดยวกน ผนำาทดตองมความอดทนตอแรงกดดนจาก

สงคมหรอสงแวดลอมและยนหยดเพอสงทถกตอง

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “เมลดผกของพระราชา”

กจกรรมทนทานเรอง“เมลดผกของพระราชา” 3.3

53

จดประสงค เพอใหนกเรยนมประสบการณเชอมโยงกบเรอง “เมลดผกของพระราชา” กระตน

การเรยนรดวยการลงมอปฏบต

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเชอมโยงถงเรองเมลดผกของพระราชา อาจโดยการตงคำาถามวา “มใครเคยปลกผกบาง”

หรอ “ เรามาลองปลกผกแบบจนกนดไหม”

2. ใหนกเรยนแบงกลม (กลมละ 5-8 คน) และแจกอปกรณสำาหรบปลกผก ทสามารถ

เตบโตใน 3 สปดาห ใหนกเรยนแตละกลม

3. อธบายวธการปลก และวธการดแลผกอยางละเอยด

4. มอบหมายแตละกลมใหชวยกนดแลผกทปลก และจดบนทกการเจรญเตบโต

เพอนำามารายงานหนาชนในสปดาหถดๆ ไป

5. เนนยำาใหสมาชกทกคนในกลมรบผดชอบผกทปลกรวมกน และอยาใหมการเอาเปรยบกน

ในกลม

สอและอปกรณการเรยนร เมลดพนธผก

ขอเสนอแนะ กจกรรมนเปนกจกรรมตอเนองอยางนอย 3 สปดาห เพอใหผกเตบโตเตมท จงจะสามารถ

เชอมโยงไปยงกจกรรม 3.6 (“แบงสรรปนผก”)

กจกรรมท 3.4ปลกผกกนเถอะ

54

กจกรรมท 3.5กรณศกษา“จะชวยใครกอนด”

จดประสงค เพอใหนกเรยนมประสบการณเชอมโยงกบเรอง “เมลดผกของพระราชา” ผาน กรณศกษา ทำาใหเขาใจเรองความเปนธรรมในการจดสรรทรพยากรของสวนรวม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครอางองถงเรองเมลดผกของพระราชา อาจโดยการตงคำาถามใหนกเรยนตอบ เพอ ทบทวนความจำา กอนเชอมโยงเขาสบทเรยน 2. ครเกรนเขาสกรณศกษาโดยเลาใหนกเรยนฟงวา หลงจากเกดภยแลงทำาใหหมบาน ตางๆ ในแควนมความเดอดรอนในแงมม และในระดบแตกตางกนไป 3. ใหนกเรยนแบงกลม (กลมละ 5-6 คน) เพออานกรณศกษาอยางละเอยด พรอมชวยกน ระดมสมองเพอตอบคำาถามวา “ถานกเรยนเปนจน นกเรยนจะชวยเหลอใครกอน และหลงตามลำาดบ พรอมบอกเหตผล” 4. ใหแตละกลมสงตวแทนนำาเสนอหนาชนเรยน 5. ครกระตนใหนกเรยนในชนลองคดวเคราะหในแงมมตางๆ ของกรณศกษาวา การตดสนใจ ของจนวาจะชวยเหลอหมบานใดกอน จะสะทอนเรองความเปนธรรมไดอยางไร เชน หากนกเรยนบางกลมตดสนใจวา จะชวยหมบานดอกบวยกอนเพราะเปนบานเกด ของตน หรอชวยหมบานดอกทอกอนเพราะจะไดเงนเปนสงแลกเปลยน ซงแตละ ทางเลอกสะทอนมตทางคณคาทตางกน เชน ความสมพนธสวนตว หรอการตดสนบน ซงกอใหเกดความไมเปนธรรมตอสงคมโดยรวม 6. ครใหนกเรยนลองคดวา ถานกเรยนเปนประชาชนในหมบานดอกโบตน ซงกำาลงม ความเดอดรอนจากการขาดนำาดมและโรคระบาด นกเรยนจะรสกอยางไร ถาผนำา เอานำาไปใหหมบานอนๆ กอนทงทหมบานเหลานนเดอดรอนเรองนำานอยกวา

สอและอปกรณการเรยนร กรณศกษาเรอง “จะชวยใครกอนด”

ขอเสนอแนะ กจกรรมนเนนเรองการแสดงความคดเหนโดยเนนเรองกระบวนการการใชเหตผล และ การไตรตรองทางเลอกตาง ๆ

55

กรณศกษาเรอง“จะชวยใครกอนด”

ระหวางทจนจากหมบานมาใชชวตอยในวงเพอศกษาวธปกครอง และบรหารบานเมอง

นน ไดเกดปญหาภยแลงทวแวนแควน พระราชามอบหมายใหจนลองใชความรทไดเรยนจาก

พระองค ในการแกปญหานใหประชาชนผยากลำาบาก จากการตรวจสอบสภาพปญหา จนพบ

วามทะเลสาบทอยหางจากเมองไปไมมาก ซงมปรมาณนำาเพยงพอทจะชวยเหลอราษฎรไดทก

ครวเรอนแตปญหาคอ ทางการมรถขนนำาขนาดใหญอยเพยง 1 คน จนจงจำาเปนตองตดสนใจ

วาจะจดสรรลำาดบความชวยเหลอหมบานไหนกอนหรอหลงอยางไร

ระหวางทกำาลงคดตรตรอง มบคคล 3 คน มาขอพบจนดวยเหตผลตางๆ กน

1. เพอนของจนทอยหมบานเดยวกนมาขอรองวา

“นายตองชวยหมบานดอกบวยของเรากอน ถงแมจะยงพอมนำากนนำาใช แตเราไมมนำา

พอสำาหรบการเพาะปลก เพราะผกทปลกไวขาดนำามาหลายวนแลว ในฐานะคนบานเดยวกน

ขายนยนวานายตองใหนำาแกหมบานดอกบวยกอนหมบานอน”

2. ผดแลเรองการเกบภาษแนะนำาวา

“หมบานไหนเสยภาษมากกวาควรไดนำากอน ตอนนทานเศรษฐจากหมบานดอกทอยนด

จายใหเรา 1,000 ตำาลงทอง เพอกกตนนำาไวปองกนภยแลง ขาเหนวา เราควรรบชวยหมบาน

ดอกทอกอน เพอจะไดมทนมาพฒนาดานอนๆ ตอไป”

3.ผดแลดานสาธารณสขกลาวสนๆวา

“ตอนนความแหงแลง ทำาใหเกดความขาดแคลนอยางหนกในหมบานดอกโบตน ราษฎร

เรมลมปวย เพราะขาดนำาดมทสะอาด ขอโปรดพจารณาชวยเหลอดวยเถด”


56

จดประสงค เพอใหนกเรยนมประสบการณตรงเกยวกบคณธรรมของผมอำานาจ ทตองไมเลอก ทรกมกทชงและนำาไปสแนวทางการหาคำาตอบ ในการจดสรรทรพยากรทม อยจำากดรวมกน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. หลงจากรายงานผลการเจรญเตบโตและการดแลผกในสปดาหท 3 (ซงคาดวา ผกทงหมดจะโตเตมทสำาหรบการเกบเกยว) ครใหนกเรยนแตละกลมนำาผกมาวาง เรยงทหนาชนเรยน 2. ครถามความรสกของนกเรยนทไดเหนผกทตนเองมสวนในการดแลอยางตอเนอง มาถง 3 สปดาห 3. ครเรยกชอนกเรยนบางคนออกมาหนาหองเพอรบผกไป โดยใหเหตผลตางๆ กนไป เชน “ครตดสนใจใหผกกระถางนแก......... (ชอนกเรยน) เพราะเรยนเกงทสดในหอง” และเหตผลทไมเปนธรรมอนๆ เชน เพราะแมของนกเรยนคนนนกบครรจกกน เพราะ เคยชวยครถอของ ฯลฯ 4. เมอนกเรยนออกมารบผก และกลบไปนงทแลวใหครลองถามนกเรยนในชนวา “รสก อยางไรกบการทครแบงผกแบบนน” และรอฟงคำาตอบ 5. ครถามนกเรยนทไดรบผกไปวารสกอยางไร 6. ครใหนกเรยนแบงกลมชวยกนคดวา การจดสรรผกทชวยกนปลกอยางเปนธรรม ควรจะใชวธใด และใหแตละกลมสงตวแทนมานำาเสนอหนาชน 7. จากขอเสนอของแตละกลม ใหทงชนเรยนชวยกนระดมสมองวาวธใด จะเปนการ แบงสรรปนผก ททำาใหนกเรยนทกคนรสกวามความเปนธรรมมากทสด 8. ถามนกเรยนวา ทำาไมถงรสกวาวธนเปนธรรมกวาการทครจดสรรใหในตอนแรก 9. สรปจากคำาตอบของนกเรยน และเชอมโยงถงเรองคณธรรมของผมอำานาจทตองไม เลอกทรกมกทชง คนในสงคมจงจะอยรวมกนไดอยางมความสข อาจอางองถงกรณศกษา “จะชวยใครกอนด” ในกจกรรมกอนหนาน

ขอเสนอแนะ กจกรรมนเปนกระบวนการสรางประสบการณ ทนกเรยนสวนใหญจะได “รสก” ถงความไมเปนธรรม ครผสอนจงตองระมดระวงไมใหกจกรรมชวงตนสรางความรสกเชงลบยาวนานเกนไป และตองใหความสำาคญกบขนตอนท 4 คอการสะทอนความรสกจากประสบการณทไดรบ นำาไปสการคดหาวธแบงสรร ปนผก ททกคนยอมรบรวมกนได

กจกรรมท 3.6แบงสรรปนผก

57

นกเรยนเปนศนยกลาง

58

ผลงานของเรณปญญาดแบบเรยน(กง)สำาเรจรป

59

บทบาทของคร

60

ผลงานของเรณปญญาดแบบเรยน(กง)สำาเรจรป

61

สาระท4กระทำาอยางรบผดชอบ

แนวคด ในทกสงคมประกอบดวยสมาชกหรอบคคลทแตกตางหลากหลายตามบทบาทและหนาท

ตางๆ ทเหมอนกนบางและตางกนบาง ตงแตเปนสมาชกของครอบครว สมาชกของโรงเรยน

สมาชกของททำางาน และสมาชกของสงคม ดงนนการอยรวมกนอยางสนตสขเขาใจซงกนและกน

ไมละเมดผอนและพรอมยอมรบในการกระทำาของตนเองนน สมาชกทกคนจะตองเขาใจความรบ

ผดชอบในบทบาทและหนาทของตนเอง และบคคลตางๆ รวมทงการปฏบตหนาทตางๆ อยางม

ความรบผดชอบพรอมทจะใหมการตรวจสอบได มความเคารพตอกฎเกณฑกตกาอยางมวนย

จดประสงค 1. เพอใหนกเรยน เรยนรลกษณะของการกระทำาอยางรบผดชอบ

2. เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของบทบาทและหนาทของบคคลตางๆ ในสงคม

3. เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของพลเมองทด รจกหนาทของพลเมองทด

และการปฏบตตนเปนพลเมองทดททำาใหสงคมด

4. เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการเคารพกฎหมาย


2. ละคร



5. ไฮก

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาการกระทำาอยางรบผดชอบและไดเรยนร

ลกษณะของคนททำาหนาทอยางรบผดชอบและคนทเอาเปรยบไมรบผดชอบผาน


ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครแบงพนทบนกระดานดำาเปนสองขาง ขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนททำาหนาท

อยางรบผดชอบ สวนอกขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนทเอาเปรยบไมรบผดชอบ

2. ยกบตรคำาทเตรยมมาใหนกเรยนในหองตอบวา คำาดงกลาวเปนลกษณะของคนททำา

หนาทอยางรบผดชอบหรอลกษณะของคนทเอาเปรยบไมรบผดชอบ






5. แบงกลมนกเรยน กลมละ 5 – 7 คน ใหแตละกลมจบฉลากสภาษต คำาพงเพย และ




คำาพงเพย และสำานวนไทยมากขน โดยเชอมโยงกบเรองการกระทำาอยางรบผดชอบ





กจกรรมทเรยนรการกระทำาอยางรบผดชอบ

ผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย4.1

63

สภาษต



สกเอาเผากน ทำาอยางลวกๆ พอใหเสรจไป ตอมทำารายงานสงครอยางลวกๆ เพราะ

ใกลถงกำาหนดสงแลว

กนตามนำา

รบของสมนาคณทเขาเอามาให

โดยไมไดเรยกรอง (ใชแกพนกงาน

ผมอำานาจ)

หนนมมกจะไดยนคณพอพดกบเพอนๆ

วา ในซองเงนเดอนมเงนทไมรวาใครให

มาทกเดอน

แพะรบบาป

รบความผดโดยตนเองไมไดเปน

คนทำา

นายมนไมไดฆาคนตาย แตกลบถก

ตำารวจจบ เพราะถกเพอนรวมงาน

ใสรายวานายมนเปนคนทำา

โยนกลอง

โยนความผดทตนเปนผกระทำา

ไปใหผอน

มานตโยนความผดทตวเองขโมยของไป

ใหแมบานทไมรเรอง

กระทำาอยางรบผดชอบเอกสารประกอบกจกรรมท4.1

64

จบแพะชนแกะ

การทำาอะไรอยางขอไปท จงขาด

ความเรยบรอย สบสนวนวาย

ไปหมด

เมอถกครเรยกถามในชนเรยน มานต

ซ งกำาลงน งหลบอยจ งตอบคำาถาม

มวๆ ดวยการจบเรองนนเรองนมาเชอม

โยงกน

รำาไมดโทษป

โทษกลอง

ตวเองทำาไมถกแตโยนความผดไป

ใหผอนหรอสงอน

พรพมลทำางานทไดรบมอบหมายไม

เสรจ แตกลบโทษวาททำางานไมเสรจ

เปนเพราะวาดวงสมรไมชวย

ดนพอกหางหม

งานหรอภาระทพอกพนข น

เรอยๆ จนยากทจะสะสางให

เสรจได

เมอนกเรยนไมยอมทำาการบาน ปลอย

ใหคงคางไว ไมยอมจดการใหเสรจสน

เปนชนเปนอนไป

ผกชโรยหนา การทำาดเพยงผวเผน หรอทำาด

เพอหลอกใหผอนเหนวางานนน

สำาเรจลลวงอยางสมบรณ

เมอครเดนตรวจสมดการบาน ปานใจ

เปดเฉพาะหนาททำาเสรจแลววางไว

บนโตะ

หนกเอาเบาส

ขยนทำ าก จการงานท กชน ด

ไมเลอกงาน

น ต ธ รต ง ใจทำ า ง านท กช นท ไ ด ร บ

มอบหมายอยางเตมความสามารถ

แมตองทำางานจนถงดกดนทกวนกตาม

ถวายหว

ทำาหนาททไดไดรบมอบหมาย

อยางเตมท เตมความสามารถ

ในการรบปองพลตอส เพอปองกน

ประเทศอยางสดกำาลง โดยไมคำานงถง

ชวตตนเอง

ววหายลอมคอก

ปองกนเมอปญหาเกดขนแลว หล งจากมน ก เร ยนถ กรถชนแล ว

โรงเรยนเพงจดใหมครเวรพานกเรยน

ขามถนน

65

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาการกระทำาอยางรบผดชอบและไดเรยนร

ลกษณะของคนททำาหนาทอยางรบผดชอบและคนทเอาเปรยบไมรบผดชอบผาน







กจกรรมทเรยนรการกระทำาอยางรบผดชอบผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย(2)

4.2

66

สมมาอาชพ

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจบทบาทหนาทของบคคลตางๆ ในสงคม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนแบงกลมๆ ละ 5-6 คน และใหแตละกลมสงตวแทนออกมาหนาหอง

2. ใหตวแทนจบคกนใบอาชพตามบตรภาพทไดรบ โดยหามเอยชออาชพนนๆ ออกมาใน

คำาใบ

3. เมอครบทกบตรภาพแลว ใหแตละกลมชวยกนเขยนอาชพขนกระดาน

4. ระดมสมองภายในกลมวาแตละอาชพนน มบทบาทหนาทอะไร นำามาเขยนไวตอ

อาชพนนๆ

5. แจกกระดาษ เพอระดมสมองภายใตคำาถามทวา จะเกดอะไรขน ถาหากอาชพเหลาน

ไมทำาหนาทของตนเอง

6. ใหแตละกลมออกมารายงานหนาชนเรยน

7. ครตงคำาถามเพมเตมเกยวกบแตละอาชพกบนกเรยน เชน

• โตขนใครอยากเปน..... (นกวทยาศาสตร) บาง

• ...... (นกวทยาศาสตร) ทนกเรยนรจก

• อาชพ.... (นกวทยาศาสตร) มหนาทอะไร

• คนทจะเปน... (นกวทยาศาสตร) ทดควรมคณสมบตอยางไร

• ถาโลกนไมม (นกวทยาศาสตร).....จะเกดอะไรขน

8. ครสรปวา ทกอาชพมความสำาคญตอสงคมเทาเทยมกน ไมมอาชพไหนทตอยตำา

ตราบใดทบคคลในอาชพนนๆ ทำาหนาทของตนอยางถกตอง และอยางรบผดชอบ

หากบคคลใด ไมทำาหนาทของตนเองกจะเกดผลกระทบตอสงคม เชน เปนหมอ

แตปฏเสธทจะรกษาคนไขทยากจน

9. ครเปดเพลง “หนอยากเปนอะไร” และแจกเนอเพลงใหนกเรยนหดรองตาม

สอและอปกรณการเรยนร 1. บตรภาพอาชพ

2. ซดเพลง “หนอยากเปนอะไร” พรอมเนอรอง

กจกรรมท 4.3

67


เพลงหนอยากเปนอะไร

เนอรอง:เรวตพทธนนทน/บษบาดาวเรอง/นตพงษหอนาคทำานอง:วชยองอมพร

ไกลสดไกล สดปลายรงดวงตานอยนอยมงมองไปแสนไกล

เดกนอยเอย เจาฝนเจาใฝฝนถงสงใด บางหนาหนหนเอย หนนอย

...ขอถามหนหนอย ไดไหม ...หนใฝหนฝน อยากเปนอะไร

เมอหนโตใหญ สงไหน ท อยาก เปน

(ด.ช.1) หนอยากจะเปนหมอรกษาคณพอตอนไมสบาย

ขอใหหนไดเปนหมอ ขอใหสมดงใจ

(ด.ญ.1) หนจะเปนคณครสมทหนตงใจขอใหเปนคณครสมทหนตงใจ

(ด.ช.2) หนอยากเปนทหารนงบนรถถงทคนใหญใหญ

ขอใหไดเปนทหารทกลาหาญชาญชย

(ด.ญ.2) หนจะเปนพยาบาลคอยดแลคนไขขอใหเปนพยาบาล พดหวานจบใจ

(ด.ช.3) หนจะเปนตำารวจเปนผหมวดจบผรายขอใหไดเปนตำารวจ เปนผหมวดปนไวไมวาใครจะเปนอะไร อยากเปนสงใด

ขอใหสมดงใจไดเปนอยางฝน แตมอกอยางทสำาคญเหนอสงใดนนคอเปนคนด

ถาโตขนไปหนเปนคนด หนจะมแตคนรกใคร ทำาสงใด จะคดอะไร หนจะไดดงใจ เสมอ

68

ดวงดาวสายรงจะเปนเพอนเราความหงอยเหงา กไมเจอะเจอ

เปนคนด กนด ไหมเออ ทำาดเสมอไมวาหนจะเปนอะไร

(เดกหม) หนโตขนไปหนเปนคนด หนอยากมแตคนรกใคร

จะทำาสงใด จะคดอะไร หนคงไดดงใจ เสมอ ดวงดาวสายรงจะเปนเพอนเราความหงอยเหงากไมเจอะเจอ

เปนคนด คงดนะเออ ทำาดเสมอ ตลอดไป

ถาโตขนไปหนเปนคนด หนจะมแตคนรกใคร

จะทำาสงใด จะคดอะไร หนจะไดดงใจ เสมอดวงดาวสายรง จะเปนเพอนเราความหงอยเหงากไมเจอะเจอ

เปนคนด กนดไหมเออ ทำาดเสมอไมวาหนจะเปนอะไร

(เดกหม) หนโตขนไปไดเปนคนด หนจะมแตคนรกใคร

จะทำาสงใด จะคดอะไร หนกไดดงใจ เสมอ ดวงดาวสายรง จะเปนเพอนเราความหงอยเหงากไมเจอะเจอ

เปนคนดคงดนะเออ ทำาดเสมอ ตลอดไป

(เดกหม) หนโตขนไปไดเปนคนด หนจะมแตคนรกใคร

จะทำาสงใด จะคดอะไร หนกไดดงใจ เสมอ ดวงดาวสายรง จะเปนเพอนเราความหงอยเหงากไมเจอะเจอ

เปนคนดคงดนะเออ ทำาดเสมอ ตลอดไป

69

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจถงการกระทำาบทบาทหนาทตามอาชพของตนอยางรบผดชอบ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครมอบหมายใหนกเรยน 1 กลม เตรยมเลนละครตามบททมอบใหเรอง “แมคาสมตำา”

โดยใหเวลา 1 สปดาหลวงหนาเพอฝกซอม

2. ครใหนกเรยนแสดงหนาหองเพอใหเพอนในชนรบชมพรอมกน

3. หลงจากละครจบ ใหครตงคำาถามเพอใหนกเรยนอภปรายในประเดนตอไปน

• นกเรยนมความรสกอยางไรกบละครทจบไป

• นกเรยนคดวาแกวเปนคนอยางไร และพศรเปนคนอยางไร

• ทำาไมพศรจงทำาเชนนน

• หากนกเรยนเปนแกว นกเรยนจะทำาอยางทแกวทำาหรอไม

• หากแมคาสมตำาทกคนเปนแบบพศร จะเกดอะไรขน

• นกเรยนเหนดวยกบทพศรบอกแกววา “แกวคงจะเปนแมคาไมได” หรอไม เพราะเหตใด

• ถานกเรยนเปนแมของแกว นกเรยนจะสอนแกวอยางไร

4. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอระดมสมองในหวขอ “แมคาสมตำาในฝนของเรา”

5. ใหนกเรยนแตละกลมนำาเสนอ และใหเพอนๆ ในชนชวยกนอภปรายแนวความคด

ของแตละกลม

สอและอปกรณการเรยนร บทละครเรอง “แมคาสมตำา”

กจกรรมทละคร“แมคาสมตำา”

4.4

71

บทละครเรอง“แมคาสมตำา”

คำาบรรยาย : ปนแกวอาย 9 ขวบแลว ชวงปดเทอมแกวจงเสนอตว เพอชวยพศรทอยบานตดกนไป

ขายสมตำาทตลาด แกวตนเตนมากทจะไดทำาตนใหเปนประโยชน เธอตงใจวาจะ

พยายามเรยนรวธการทำางานทกๆ อยางจากพศร

แกว : พศรจาเวลาเตรยมผกสด เราตองแชนำานานเทาไหรจะ

พศร : ลกคาจะเขารานแลวแกวไมตองลางมากหรอก สะบดๆ แลวใสจานมาเลย (พศรพดขณะ

ตำาสมตำาอยางรบรอน)

แกว : เอาอยางนนเหรอคะ (แกวทำาทางงๆ แอบลางผกนดหนอยกอนจดใสจาน)

หลงจากลกคาเขามาใหมอกโตะ ลกคาสงลาบไก 1 ท หลงจากรบรายการสงจากลกคา

แลว พศรกเรยกแกวเขามาชวยสบเนอไกเพอทำาลาบไกตามทลกคาสง

แกว : พศร หนวาอากาศรอนไกมนมกลนตๆ แลวนะพ (แกวพดหลงจากหยบไกมาสบ)

พศร : อยาพดดงสแกว ไมเปนไรหรอกนา เดยวพอใสเครองปรงเขาไปกลนกหาย

แกว : (หนาเสย) อยาเลยพ เดยวเขาทองเสยเขาจะมาวารานพไดนะ

พศร : (เสยงหงดหงด) งนแกวไปคดเงนโตะ 2 แลวกน ตรงนพจดการเอง

เอกสารประกอบ

72

แกวผละจากเขยงมาทโตะลกคา

แกว : ทงหมด 195 บาทคะ

ลกคา : (ยนสตางคใหแกว 200 บาท)

แกว : ขอบคณทมาอดหนนคะ (ไหว 1 ท)

แกว : (สงเงนใหพศร 200 บาท) ตองทอนเขา 5 บาทจะพ

พศร : ไมตองทอนหรอก 5 บาทเอง เหลอเศษนดถอวาเปนทป

แกว : (ขมวดคว) ทอนเขาเถอะพ ถาเขาตงใจจะให เขาคงใหเราเองนนแหละ

พศร : เอาน 5 บาท เอาไปทอนซะ แกวนทาทางจะเปนแมคาไมไดหรอกนะน

แกว : วนนหนขอตวกลบบานกอนนะคะ ขอบคณทอนญาตใหหนมาชวยงานคะ (แกวไหวพศร

แลวลากลบบาน)

เมอกลบถงบาน แกวสวสดแม

แม : วนนไปขายสมตำาเปนอยางไรบางลก ซอสมตำาพศรมาฝากแมรเปลา

แกว : หนไมกลาซออาหารรานพศรแลวคะแม พเขาไมลางผก แถมยงเอาไกทเสยแลวมาทำา

ขายใหลกคาดวย อกอยางทหนไมชอบเลย คอ ทเขามวไมทอนเงนลกคานะ

แม : จรงหรอลก ทำาไมศรเขาถงทำาอยางนนนะ

แกว : หนกไมเขาใจคะ แตพเขาบอกวา ถาไมทำาอยางพเขา หนจะเปนแมคาไมได

ทพศรพดนะ จรงหรอคะแม?

73

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจถงการกระทำาบทบาทหนาทตามอาชพของตนอยางรบผดชอบ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนถงความหมายของ “ฮโร” ซงหมายถงบคคลทเราชนชมและยดถอเปนตนแบบ

2. ครถามนกเรยนวา นกเรยนม “ฮโรในดวงใจหรอไม” พรอมใหเหตผล

3. ครอาน “จดหมายจากเดกชายปอง” ชาๆ และขอใหนกเรยนตงใจฟง

4. เมออานจบแลว ตงคำาถามใหนกเรยนในหองรวมกนอภปราย

• นกเรยนคดอยางไรกบจดหมายของเดกชายปองทไดฟงจบไป

• นกเรยนคดวาเดกชายปองรสกอยางไรตอพอของเขา เพราะเหตใด

• คนขบรถเมลทดแตกตางจากคนขบรถเมลทไมดอยางไร (ครอาจจดประเดน

บนกระดานดำา โดยแบงเปนหวขอ “คนขบรถเมลทด” และ “คนขบรถเมลทไมด”

เพอใหสามารถเปรยบเทยบขอแตกตางไดชดเจน)

• หากพอของปองเปนคนขบรถเมลทไมรบผดชอบ จะเกดอะไรขนไดบาง

• นกเรยนคดวาจำาเปนหรอไมทแตละอาชพตองมความรบผดชอบตออาชพของตน


5. ใหนกเรยนเขยนขอความเกยวกบอาชพทนกเรยนอยากเปนในอนาคต

ถาโตขนฉนไดเปน........................................................(อาชพ)

ฉนจะ........................................................................................

ฉนจะไม...................................................................................

กจกรรมทจดหมายจากเดกชายปอง 4.5

74

6. ครยกตวอยางใหนกเรยนเหนภาพจากอาชพ “คนขบรถเมล” เชน

ถาโตขนฉนไดเปน คนขบรถเมล

ฉนจะ ขบรถดวยความระมดระวงและมสต/มองใหแนใจวาผโดยสารขนลงรถอยาง

ปลอดภยกอนออกรถ/พดจากบผโดยสารอยางสภาพ/มนำาใจกบเพอนรวมถนน/

อดทนและใจเยนแมเวลารถตด/มองโลกในแงด

ฉนจะ ไมดมสรา/นอนดก/ขาดสต/ขบรถเรว/เอาชวตของผโดยสารมาเสยง/

พดจาไมไพเราะกบผโดยสาร/ขบรถเบยดรถคนอน/ใจรอน

7. ครเนนวาใหนกเรยนเขยนสงทจะทำา และจะไมทำาใหมากทสดเทาทคดได

8. เมอนกเรยนเขยนเสรจ ใหผลดกนอานจนครบทกคน

9. ครขอใหนกเรยนเกบกระดาษแผนนไวเพอเปนแรงบลดาลใจเมอโตขน

สอและอปกรณการเรยนร เรอง จดหมายจากเดกชายปอง

75

จดหมายจากเดกชายปอง

พอครบ

วนนคณครมการบานใหผมเขยนเรยงความเรอง “ฮโรในดวงใจ” เพอนๆ บางคนใชเวลา

นานมากกวาจะคดออกวาจะเขยนถงใครด บางคนบอกวาฮโรของเขาคอไอมดแดง บางคนนกถง

พระเอกในละคร แตบคคลทผมนกถงในตอนนและทกวนคอคณพอของผมครบ

ผมภมใจทกครงทไดบอกกบใคร ๆ วาพอของผมเปนคนขบรถเมล ทกเชาพอตองตน

ตงแตตสเพอออกไปทำางาน พอไมเคยดมเหลา ไมเคยนอนดก พอบอกวาการทพออยหลง

พวงมาลย พอตองดแลชวตของผโดยสารทกคนใหปลอดภย จะขบรถแบบงวงๆ หรอขบโดย

ไมมสตไมไดเดดขาด

ผมเคยนงรถเมลทพอขบหลายครง ผมชอบเวลาพอทกทายผโดยสารดวยคำาพดทสภาพ

และหนาตาทยมแยม พอไมขบรถเรว ไมปาดซายปายขวาเหมอนรถเมลบางคน ผมเคยไดยน

พอคยกบเพอนๆ ทขบรถเมลดวยกนวา “อยาเอาชวตผโดยสารมาเสยง” กอนออกรถทกครง

พอจะชะโงกดแลวดอกวาผโดยสารขน หรอลงรถอยางปลอดภยแลว

พอจำาไดไหมครบ ทผมถามพอวารสกอยางไรทขบรถคนใหญทสดบนถนน พอตอบผมวา

เราขบรถคนใหญ กตองมนำาใจทกวางใหญตามไปดวย เราไมใชเจาถนนทจะไปเบยดรถคนอน

ทเลกกวา เพราะหากไปเฉยวชนแคนดเดยวกอาจทำาใหผโดยสารไปทำางานสาย หรอไปโรงเรยน

สายหลายสบคน

วนไหนทฝนตก หรอรถตดมากๆ ผมสงเกตเหนถงความเหนดเหนอยของพอ แตพอบอก

วา คนขบรถเมลตองรจกอดทนและใจเยนตอเรองรถตด เรองอากาศรอน หรอเรองความแออด

ยงวนไหนทฝนตก รถตดมากๆ พอตองคอยเตอนตวเองวา ผโดยสารรถเมลทำางานเหนอย

มาทงวน แถมยงตองมายนบนรถเมลทเบยดเสยด พอยงดทมทนง ไมตองยนโหนเหมอนอก

หลายๆ คนบนรถ พอสอนใหผมรจกมองโลกในแงด ยงมคนทลำาบากกวาเราอกมาก

พอครบ ทเขยนมาทงหมดน ผมแคอยากบอกพอวา ผมภมใจทพอเปนพอของผม

ผมจะทำาตวเปนคนดของสงคม รบผดชอบตอหนาทของตวเอง และรบผดชอบตอสวนรวม

ผมรกพอ และอยากบอกพอวา พอเปนทงพอ เปนทงฮโรในใจผมตลอดไปครบ

ปอง


76

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจถงความสำาคญของการเคารพกฎหมายและการเปน

พลเมองด

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครมอบหมายใหนกเรยน 1 กลม เตรยมเลนละครตามบททมอบให เรอง “แจงเหตเทจ”

และใหเวลาลวงหนา 1 สปดาหเพอเตรยมฝกซอม

2. ครใหนกเรยนแสดงหนาหองเพอใหเพอนในชนรบชมพรอมกน

3. หลงจากละครจบ ครตงคำาถามเพอใหนกเรยนอภปรายในประเดนตอไปน

• เกดอะไรขนในละครเรองน

• กรณของจอยและตอม กบกรณของตนและยาย มความเกยวของกนอยางไร

• นกเรยนคดวาจอยเปนคนอยางไร

• ถานกเรยนเปนตอม นกเรยนจะรวมเลนสนกกบจอยดวยหรอไม

• ถานกเรยนเปนจอยหรอตอม นกเรยนจะรสกอยางไรหากทราบวาการเลนสนก

ของตนเองมสวนทำาใหตนและยายอาจตองเสยชวต

• ถานกเรยนเปนตน หากนกเรยนทราบวาท 191 สายไมวางเพราะมคนเลนสนก

นกเรยนจะรสกอยางไร

• หากมคนชอบเลนสนกแบบนบอย ๆ การทำางานของเจาหนาท 191 จะเปนอยางไร

• ถานกเรยนเปนเจาหนาท 191 นกเรยนจะรสกอยางไรเมอทราบวา เรองงเขาบาน

เปนการแจงเหตเทจ และคดวาตองมการลงโทษผแจงเหตเทจหรอไม อยางไร

4. ครใหนกเรยนแบงกลม เพอระดมสมองถงเหตการณหรอการกระทำาใดๆ ของเรา

ทอาจสรางความเดอดรอนใหสงคมทงทางตรงและทางออม

5. นกเรยนนำาเสนอแนวคดของกลมตน เพอใหเพอนในชนรวมแสดงความคดเหน

สอและอปกรณการเรยนร บทละครเรอง “แจงเหตเทจ”

กจกรรมทละคร“แจงเหตเทจ” 4.6

77


บทละคร“แจงเหตเทจ”

ฉากท1จอยกบตอม

คำาบรรยาย : ในบายวนเสารทนาเบอวนหนง จอยมาเลนทบานของตอม เพราะบานของ

ทงสองคนอยในละแวกเดยวกน

จอย : เบอจงเลยตอม วนนฝนกตก ออกไปเลนขางนอกไมได เราจะทำาอะไรกนดละทน

ตอม : ดการตนไหม ฉนวานาจะมเรองสนกๆ ใหดแกเบอไดนะ

จอย : ไมละ มแตเรองเดมมาฉายซำาๆ ไมมอะไรตนเตนเลย

ตอม : หรอจะเลนเกมสคอมพวเตอร

จอย : เครองมนเสยนะ เลนไมไดอยด

จอย : (นงคด) ... นกออกแลว เลนเกมโทรศพทลกลบดกวา เธออยากเลนไหมละ

ตอม : มนเปนยงไง แลวเราจะโทรไปหาใครเหรอ

จอย : เธอคอยดฉนแลวกน (ยมเจาเลห)

จอยหยบโทรศพทขนมาแลวกดหมายเลข 191

เจาหนาท 191 : สวสดคะ 191 คะ

จอย : สวสดคะ ชวยหนดวยคะ ตอนนมงตวใหญมากเลอยเขามาในบาน หนอยบาน

คนเดยวคะ พอแมกไมอย

เจาหนาท 191 : ใจเยนๆ นะคะ ชวยบอกทอยของหนดวยคะ เดยวเราจะรบสงเจาหนาท

เขาไปจดการให ไมตองกลวนะคะ

จอย : บานเลขท 12 ซอยจนทรสองแสงคะ รบๆ มาเลยนะคะ

78

ตอม : จอย นนมนบานปาแกวฝงตรงขามไมใชเหรอ

จอย : (ทำาเสยงจปากใสตอม)

เจาหนาท 191: หนอยหางๆ มนไวนะคะ เจาหนาท 191 จะรบไปชวยเดยวนเลยคะ

จอย : (วางหโทรศพท แลวหนมาพดกบตอม) ทนเราไปแอบดตรงหนาตางกนดกวา

ตอม : เธอเลนแบบนไมกลวโดนตำารวจจบเหรอ

จอย : เขาจะรไดยงไงวาเปนเรา เอานา สนกๆ นดเดยวเอง

ฉากท2ตนกบยาย

คำาบรรยาย : ณ บานของตน ซงอาศยอยกบยายทเปนอมพาต จๆ ตนกไดกลนไหมลอยมา

จากหลงบาน เขาเหนไฟกำาลงลกลามไปทขาวของตางๆ เขาจงรองตะโกน

ขอความชวยเหลอ

ตน : ไฟไหมๆ ใครกไดชวยทครบ ไฟไหม (ตนพยายามหานำามาดบไฟ)

ยาย : ตนรบออกไปจากบานเถอะลก ไมตองหวงยาย

ตน : ผมไมอยากทงยายนอนอยตรงน รแลวครบ ผมโทรขอความชวยเหลอ 191 ดกวา

(ตนทำาทากดโทรศพท แตโทรเทาไหรกไดยนแคสญญาณสายไมวาง)

ยาย : (ไอแคก ๆ) ตนรบออกไปนอกบานกอน ไปเดยวนเลย

ตน : (กอดยาย) สายไมวางเลยครบยาย ผมจะทำายงไงด ผมจะทำายงไงด

ควนคละคลงมากขนเรอยๆ ทงตนและยายจงสลบไป

79

จดประสงค เพอใหนกเรยนไดเขาใจความสำาคญของพลเมองทด รจกหนาทของพลเมองทด และการปฏบตตนเปนพลเมองทดทำาใหสงคมด ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนเตรยมขยะอะไรกไดมาคนละ 1 ชน (เชน เปลอกลกอม ถงขนมขบเคยว กลองนม ฯลฯ) 2. เมอถงชวโมงเรยน ใหนกเรยนเอาขยะของตนมาโยนทงบนพนหนาหองเรยน 3. เมอนกเรยนทงขยะจนครบทกคนแลว ใหครตงคำาถามกบนกเรยนในประเดนดงตอไปน • นกเรยนเหนอะไรอยบนพนหองบาง • นกเรยนรสกอยางไรเมอเหนพนหองเรยนมสภาพสกปรก • ถาตองเรยนหนงสอในหองเรยนทสกปรกเชนนตลอดวน นกเรยนจะรสกอยางไร • ขยะชนไหนเปนของใคร เปนผลจากอะไร • ในวนหนงๆ นกเรยนไดสรางขยะขนมาประมาณกชน อะไรบาง • นกเรยนเคยทงขยะบนทองถนนหรอไม ทำาไมจงทำาเชนนน • นกเรยนคดวา ถากรงเทพฯ มคน 10 ลานคน ทงขยะบนทองถนนคนละ 1 ชน กรงเทพฯ จะมสภาพอยางไร 4. หลงจากนน ครเตรยมถงขยะหรอถงขยะไวทมมหอง แลวใหนกเรยนเดนมาหยบขยะ ชนทเปนของตนเองไปทงใหลงในถงหรอถงขยะทจดไว 5. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอทำาปายรณรงคใหนกเรยนทงขยะใหเปนทเปนทาง 6. นกเรยนแตละกลมนำาเสนอผลงานหนาชนเรยน พรอมอธบายความหมายของสงท นกเรยนตองการสอสาร 7. ใหนกเรยนนำาปายประชาสมพนธททำาขน ไปตด ณ จดตาง ๆ ในโรงเรยนตามความ เหมาะสม

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษและอปกรณสำาหรบทำาโปสเตอรรณรงค

กจกรรมทขยะหนงชน 4.7

80

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของพลเมองดรจกหนาทของพลเมองทด

และการปฏบตตนเปนพลเมองทดททำาใหสงคมด

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครทบทวนบทเรยนจากกจกรรมอน ๆ ในหมวดน เชน เรอง “แมคาสมตำา” “จดหมาย

จากเดกชายปอง” และ “แจงเหตเทจ”

2. ใหนกเรยนลองเปรยบเทยบตวละครตาง ๆ ในแตละกจกรรมวามใครบางทนกเรยน

มองวาเปน “พลเมองด”

3. ครใหนกเรยนแบงกลมระดมสมองวา “นกเรยนจะเปนพลเมองดไดอยางไรบาง”

4. ครใหนกเรยนเลอกขอทชอบมากทสด แลวชวยกนวาดภาพในหวขอ “พลเมองดมอย

ในเราทกคน”

5. ครเลาใหนกเรยนฟงสน ๆ ถงทมาของบทกวไฮก

6. ครสอนนกเรยนแตงบทกวไฮก เพอบรรยายภาพวาดของแตละกลมโดยเขยน

ฉนทลกษณ ตอไปนบนกระดานดำา (5–7–5 พยางค)

J J J J J สระ นำา อน เกา แก

J J J J J J J เจา กบ ตว หนง กระ โดด ลง

J J J J J เสยง นำา พลน ดง จอม

(หมายเหต J = 1 พยางค)

7. เมอวาดภาพและแตงบทกวไฮกเสรจ ครใหนกเรยนแตละกลมผลดกนนำาเสนอ

ผลงานหนาชนเรยน

สอและอปกรณการเรยนร • กระดาษสำาหรบวาดภาพ และอปกรณระบายส

• ขอมลเกยวกบบทกวไฮก

กจกรรมทพลเมองดมอยในเราทกคน 4.8

81

ไฮก

ไฮก ( , haiku) เปนบทกวญปน มบทบาทมากในชวงปลายครสตศตวรรษท 19 เนองจากบทกวอนมความยาวมากนอยตางกน และมบงคบสมผสตามหลกฉนทลกษณ ทำาใหบทกวดงกลาวไมเหมาะกบการแสดงออกถงปรากฏการณทางจต-วญญาณ และความลกซงออกมาได

วธการแตง บทกวไฮกมเพยงตวอกษร 3 วรรค ยาว 5-7-5 รวมเปนตวอกษรเพยง 17 ตวเทานน โคลง ไฮก ทมชอเสยงทสดบทหนงของญปน สระนำา อนเกาแก เจากบตวหนงกระโดดลง เสยงนำาพลนดงจอม

ผแตง : บะโช มทสโอะ (Bashoo Matsuo)

ไฮก มพนฐานคอ เรยบงาย และ ดงเดม จงไมยดตดกบแบบแผน ไมมขอจำากด ไหลเรอยตามธรรมชาต สนกระชบทสด ตรงทสด และเปนไปอยางฉบพลน ตามสภาวะสจจะลวนๆ เรยบงายและตรงความรสกออกมาจากใจของกว โดยปราศจากอปสรรคขวางกนแสดงความงาม ความเศรา ความสงบ ความปต ความเกาแก เปลอยเปลาอยภายใตแสงแดดอนอบอน ในวนาทแหงการสรางสรรคสงอศจรรยทไฮกไดถอกำาเนดขน จตวญญาณของกวไฮก ไดถายทอดอยางตรงไปตรงมาและมความเกยวของกบลทธเตาและนกายเซนอยางทสด

ประวตไฮก ไฮกมาจากบทกวด ง เดมของญปนท เรยกวาไฮไคขเรงะ ตอมาในสมยเอโดะ ทานปรมาจารย มะสโอะ บะโช (ค.ศ. 1644-1694) ไดขดเกลาและสรางแบบแผน ซงตอมาในสมยเมจไดมการเรยกการประพนธในแบบนวาไฮก ปจจบนมชาวญปนทนยมแตงไฮกถง 10 ลานคน และชาวตางประเทศทรกการแตงไฮกกเพมมากขนเรอยๆ แมกระทงในหมชาวไทย

เอกสารอางองไฮก http://th.wikipedia.org/wiki/% E0%B9%84%E0%B8% AE%E0%B8%81% E0%B8%B8

82

83

“ครทถกตองมอยในโลก...กเปนประโยชนแกโลก... เพราะวาอยเหมอนกบ ดวงประทปทสองสวางใหคนเดนถกทาง” ทานพทธทาส

สาระท5เปนอยอยางพอเพยง

แนวคด การดำาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน ถอวาเปนแบบอยางทด ทควรถอปฏบต

การรจกความพอด พอประมาณในการใชชวต การรสกพอใจในสงทตนเองมอย การรประหยด

และรคณคาสงของเปนเรองสำาคญในการสรางนสยทเปนอยอยางพอเพยง จะไมทำาใหเกดการ

ดนรนแบบเหนแกตวและขาดสต ไมเอาเปรยบผอนและสงคมในภาพรวมดวย

จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดเรยนรลกษณะของความพอเพยง การพอใจ และการรประมาณ

ในตนเอง

2. เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการประกอบการงานสจรต รคณคาของการ

หาเลยงชพโดยสจรต

3. เพอใหนกเรยนเขาใจเกยวกบการมความสขทแทจรง โดยไมตองขนอยกบขาวของ

เงนทองเทานน


2. ละคร

3. นทาน

4. วาดภาพ

5. งานประดษฐ

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาการเปนอยอยางพอเพยงและ

ไดเรยนรลกษณะของความพอเพยงผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครแบงพนทบนกระดานดำาเปนสองขาง ขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนท

ประหยด มธยสถ สวนอกขางหนงเขยนวา ลกษณะของคนทฟงเฟอ สรยสราย

2. ยกบตรคำาทเตรยมมาใหนกเรยนในหองตอบวา คำาดงกลาวเปนลกษณะของ

คนทประหยด มธยสถ หรอลกษณะของคนทฟงเฟอ สรยสราย






5. แบงกลมนกเรยน กลมละ 5–7 คน ใหแตละกลมจบฉลากสภาษต คำาพงเพย และ




คำาพงเพย และสำานวนไทยมากขน โดยเชอมโยงกบเรองการเปนอยอยางพอเพยง





กจกรรมทเรยนรการเปนอยอยางพอเพยง

ผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย5.1

89

สภาษต



กระเฌอกนรว

ใชเงนอยางสรยสราย ไมรจก

เกบออม

มนาไดคาขนมมาเทาไหรกเอาเงนไปซอ

ของเลนจนหมด ทำาใหมนาไมเคยมเงน

เหลอไวเกบออม

เกบเบยใตถนราน เกบเลกผสมนอย

เมษาหยอดกระปกวนละห าบาท

ทกวน ผานไปหนงปเมษาสามารถซอ

รถจกรยานดวยเงนออมของตวเอง

ตำานำาพรก

ละลายแมนำา

ลงทนไปโดยไดรบผลตอบแทน

ไมคมคา

โตงจดงานวนเกดใหญโตโดยใชเงน

ทงหมดทมอย

มอหางตนหาง ผทสะเพรา ประมาทเลนเลอ หรอ

ผทใชจายอยางสรยสราย

จาทำางานไดเงนเดอนมาเทาไหรกไม

เคยพอ เพราะจาใชจายกบเรองไรสาระ

เปนอยอยางพอเพยงเอกสารประกอบกจกรรมท5.1

90

เหนชางข

ขตามชาง

ทำ า เล ยนแบบคนใหญคนโต

เพอเอาหนาบางทงทตนเองไมม

อำานาจหรอทรพยสนพอทจะทำา

อยางเขาได

ตเหนตมซอโทรทศนเครองใหมกไปซอ

บาง ทงๆ ทตวเองไมไดมเงนมากเทาตม

นกนอยทำารง

แตพอตว

รจกพอประมาณ ฟางตดสนใจใชรถยนตคนเกาไปกอน

เพราะไมอยากสรางหนทไมจำาเปน

ถลอดตาชาง

หางลอดตาเลน

ประหยดในสงทไมควรประหยด

จอยไมยอมทำาประกนอบตเหต เพราะ

เสยดายเงน แตเมอเกดอบตเหตรถควำา

จอยตองเสยทงคาซอมรถ และคารกษา

พยาบาลหมดไปหลายหมน

ขชางจบตกแตน ลงทนลงแรงไปมากแตไดผล

ตอบแทนเพยงเลกนอยไมคมคา

ยมขบรถทวกรงเทพ เพอหาซอทเรยน

หมอนทองมารบประทาน

จมไมลง คนทฟงเฟอจนเคยตว

อองตกงานมาหลายเดอนแลว แตกยง

อดไมไดทจะออกไปรบประทานอาหาร

แพงๆ นอกบานทกวน

กนนำาไมเผอแลง มสงมคาใดกใชหมดในทนท ไม

คดเกบไวเผอขาดแคลนในวน

ขางหนา

สมโอใชเงนเดอนจนหมดทกเดอน ทำาให

ไมมเงนเกบ เมอสมโอลมปวย จงไมม

เงนพอจะรกษาตว

91

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของคำาวาการเปนอยอยางพอเพยงและ

ไดเรยนรลกษณะของความพอเพยงผานสภาษต คำาพงเพย และสำานวนไทย







เรยนรการเปนอยอยางพอเพยงผานสภาษตคำาพงเพยและสำานวนไทย(2)

5.2

92

จดประสงค เพอปพนฐานใหนกเรยนเขาใจถง แนวคดพนฐานเกยวกบการใชชวตอยางพอเพยง

ไมหลงหรอยดตดกบความหรหรา ฟมเฟอย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเรมตนดวยการตงคำาถามกบนกเรยนเพอดงความสนใจ เชน “นกเรยนทราบไหม

ลงสงเสยงรองอยางไร” “ลงในความคดของนกเรยนมนสยอยางไร”

“นกเรยนรจกลงชนดใดบาง” ฯลฯ เพอเกรนนำาเขาสนทาน

2. ครเลานทานเรอง “หมบานบาบน” ตงแตตนจนจบ

3. ใหนกเรยนตอบคำาถาม และแสดงความเหนในประเดนตอไปน เชน

• ในนทานเรองน มตวละครสำาคญๆ คอใครบาง แตละตวมลกษณะนสยอยางไร

• นกเรยนชอบตวละครตวใดมากทสด เพราะอะไร

• ตวละครทนกเรยนไมชอบมากทสดคอใคร เพราะอะไร

• ถานกเรยนเปนยกยก นกเรยนจะเอากลวยและมะพราวทงหมดไปแลกกบกำาไล

ขอมอขนนกอนทรของตมเมงหรอไม เพราะอะไร

• การทลงบาบนทงหลายมวแตโออวดของสวยงามทแลกมา ทำาใหเกดอะไรขน

• นกเรยนคดวา ถาผเฒาเคราขาวไมกลาวตกเตอน จะเกดอะไรขนกบหมบานบาบน

4. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอชวยกนระดมสมองวา นกเรยนไดเรยนรอะไรบางจาก

นทานเรองหมบานบาบน

5. ครรวบรวมคำาตอบจากนกเรยนแตละกลมและเขยนขนบนกระดานดำา

6. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยนพรอมเชอมโยงสชวตจรง

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “หมบานบาบน”

กจกรรมทนทานเรอง“หมบานบาบน” 5.3

93

กจกรรมทเหดมหาภย 5.4

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจโทษของความโลภ และการประกอบการงานทไมสจรต

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครทบทวนเรอง “หมบานบาบน” ซงอยกนอยางสงบสขและอยางพอเพยง

2. ครอานเรอง “เหดมหาภย” ตงแตตนจนจบ

3. ใหนกเรยนตอบคำาถาม และแสดงความเหนในประเดนตอไปน เชน

• ทำาไมตมเมงจงอยากทำาธรกจขายเหด

• ทำาไมยกยกจงปฏเสธทจะทำาธรกจกบตมเมง

• ทำาไมเดนดวงถงยอมรบเชอเหดจากตมเมงมาเพาะในถำาของตน

• ถานกเรยนเปนเดนดวง นกเรยนจะรวมทำาธรกจเหดกบตมเมงหรอไม เพราะอะไร

• การกระทำาของเดนดวง สงผลกระทบตอตวเอง ครอบครวและสงคมอยางไรบาง

• นกเรยนคดวาการทลงบาบนตดสนใจทำาลายเหดสแดงทงหมด เปนความคดท

ถกตองหรอไม

• นกเรยนคดวาจะเกดอะไรขน หากเหดสแดงเหลานถกนำาไปขายทหมบาน

ชมแปนซ

• ถานกเรยนเปนหนงในสมาชกของหมบานบาบน นกเรยนจะมวธแกปญหาท

เหมอน หรอตางจากนอยางไร

4. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอชวยกนระดมสมองวา นกเรยนไดเรยนร หรอไดขอคด

อะไรบางจากนทานเรอง “เหดมหาภย”

5. ครรวบรวมคำาตอบจากนกเรยนแตละกลมและเขยนขนบนกระดานดำา

6. ครสรปจากคำาตอบของนกเรยนพรอมเชอมโยงสชวตจรง (เชน การทบางคนตดสนใจ

คายาเสพตดเพราะหวงรวยทางลด)

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “เหดมหาภย”

94

จดประสงค เพอใหนกเรยนสามารถมองเชงบวกถงสงทตนมและรสกพอใจในสงทตนมอย

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนมองดนำาทมอยครงแกว แลวตงคำาถามวา “นกเรยนมองเหนอะไร”

2. ครเขยน 2 ประโยคตอไปนบนกระดาน “มนำาเหลอตงครงแกว” และ “นำาหมดไปแลว

ตงครงแกว” และใหนกเรยนในหองยกมอวาตนรสกตรงกบประโยคใด

3. ครนบจำานวนของนกเรยนท เหนดวยกบแตละประโยค และเขยนจำานวนบน

กระดานดำา

4. ครอธบายความหมายของทฤษฎ “นำาครงแกว” ใหนกเรยนฟง พรอมอธบายวา ความสข

และความทกขของคนเราสวนหนงเกดจากวธการมองโลก หากเราเลอกทจะมองสวน

ทขาด เชน ทำาไมเราจงไมมสงนนสงนเหมอนเพอนๆ ยอมทำาใหเราเกดความทกข

ในขณะทหากเราเลอกมองสงทเรามอย เชน เรามรางกายทแขงแรงสมบรณ เราม

โอกาสไดศกษาเลาเรยน ฯลฯ จะทำาใหเรารสกดกบตวเอง และสงทเกดขนในชวต

ของเรา

5. ครใหนกเรยนแตละคนใชเวลาในการคด และเขยนความรสกลงในกระดาษ ในหวขอ

“เปนตวฉนนดอยางไร เพราะอะไร” อยางนอยคนละ 5 ขอ พรอมบรรยาย

รายละเอยดของแตละขอ ใหเวลาในการคดและเขยน 20 นาท

6. ครใหนกเรยนแตละคนเลอกขอทตนชอบทสดเกยวกบตวเอง 1 ขอ และอานใหเพอน

ในชนฟง

7. หลงจากทกคนผลดกนอานจนครบ ครถามนกเรยนวานกเรยนรสกอยางไร เมอได

คดถงสงดๆ เกยวกบตวเอง และเนนยำาใหนกเรยนจดจำาความรสกนไว

สอและอปกรณการเรยนร แกวนำา 1 ใบ


นำาครงแกว5.5

95

จดประสงค เพอใหนกเรยนรสกพอใจและภมใจในสงทตวเองเปน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครกลาวเชอมโยงถงกจกรรม 5.5 เพอเนนยำาวานกเรยนทกคนมคณคาในตนเอง

2. ครใหนกเรยนนกยอนถงสงทนกเรยนชอบหรอภาคภมใจเกยวกบตนเอง แลวสะทอน

ความรสกนนออกมาเปนภาพวาด (เชน ชวยพอแมทำางาน ไมเอาเปรยบคนอน มเพอนเยอะ

ตงใจเรยน ไดเลนกฬาไดด ฯลฯ) พรอมเขยนคำาบรรยายภาพสนๆ

3. ครใหนกเรยนวาดภาพ และระบายสตามจนตนาการของตน

4. ครทบทวนวธการแตงบทกวไฮก และใหนกเรยนแตงบทกว เพอบรรยายภาพ

5. เมอใกลหมดชวโมง ขออาสาสมครทวาดภาพเสรจแลวออกมาแสดงผลงานพรอม

อธบายความหมายของภาพใหเพอนๆ ไดรบฟง

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษและอปกรณระบายส

ขอเสนอแนะ ครควรใหความสำาคญกบความหมาย และความตงใจในการสอความหมายดวยภาพ

และคำากลอนมากกวาความสามารถทางศลปะ หรอความสามารถในการใชภาษาของนกเรยน


วาดภาพ“เปนตวฉนนดยงไง”5.6

96

จดประสงค ใหนกเรยนเขาใจถงความสขแททเกดจากการทำาหนาทของตนเองใหสมบรณ และความสขเทยม อนเกดจากความอยากม อยากเปนทไมสนสด

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนนำาถงเรองความพอใจในสงทตวเองเปนทนกเรยนไดนำาเสนอในกจกรรม กอนหนาน เพอเชอมโยงเขาสนทาน 2. ครเลานทานเรอง “ชางสลกหนกบแกวสารพดนก” และพยายามดงนกเรยนเขามา มสวนรวมในนทานทกำาลงเลา เชน เมอถงชวงทเปนเสยงของแกวสารพดนก ใหคร เรยกชอนกเรยนบางคน เพอใหนกเรยนเปนผกลาววา “สารพดนก สารพดคด ทานไดสทธนน เดยวน” 3. เมอนทานจบใหนกเรยนตอบคำาถาม และแสดงความเหนในประเดนตอไปน เชน • ชางสลกหนใชแกวสารพดนกไปกครง แตละครงทำาใหเขาเปลยนเปนอะไรบาง • ทำาไมการมบานหลงใหญจงทำาใหชางสลกหนมความสขเพยงไมกวน • ทำาไมการไดเปนเจาชายทมขาราชบรพารมากมาย จงยงไมทำาใหชางสลกหนมความสข • ทำาไมการเปนพระอาทตยทมลำาแสงเผาผลาญไดทกสง จงยงไมทำาใหชางสลกหนมความสข • ทำาไมการเปนเมฆทดลบนดาลนำาฝนได จงยงไมทำาใหชางสลกหนมความสข • ทำาไมการเปนภผาทสงสงา จงยงไมทำาใหชางสลกหนมความสข • ในทายทสด ชางสลกหนพบวาการเปนอะไรจะทำาใหเขามความสขทสด 4. ครใหนกเรยนแบงกลมเพอชวยกนระดมสมองวา นกเรยนไดเรยนรอะไรบางจากนทาน เรอง “ชางสลกหนกบแกวสารพดนก” 5. ครรวบรวมคำาตอบจากนกเรยนแตละกลม และเขยนขนบนกระดานดำา 6. ครตงคำาถามกบนกเรยนวา นกเรยนเคยมประสบการณทคลายคลงกบชางสลกหน หรอไม เชน เมอไดของบางอยางมากทำาใหรสกดแคชวคราว จากนนกรสกอยากได ของอยางอนตอๆ ไปไมสนสด 7. ครใหนกเรยนลองคดถงผลรายของการอยากไดอนไมสนสด ทอาจเกดขนในชวตจรง

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “ชางสลกหนกบแกวสารพดนก”

กจกรรมทนทานเรอง“ชางสลกหน

กบแกวสารพดนก”5.7

97

98

จดประสงค เพอใหนกเรยนเหนคณคาของสงของเครองใชในชวตประจำาวน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนถามนกเรยนวา “ใครชอบระบายสบาง” และ “ใครชอบใชสเทยนบาง”

2. ครถามตอวา “ใครเคยใชสเทยนจนหมดแทงบางหรอไม เพราะอะไร”

3. ครหยบสเทยนแทงสน ๆ ขนมาใหนกเรยนด และถามวา “เมอสเทยนถกใชจนเหลอ

แทงเลก ๆ เทาน นกเรยนทำาอยางไร”

4. ครเทสเทยนแทงสน ๆ ลงบนโตะ แลวเกรนวา จะเปนการนาเสยดายแคไหนทเรา

ตองทงสเหลานไปโดยเปลาประโยชน

5. ครสอนนกเรยนถงวธทหลอมสเทยนรปทรงแปลกตาขนใหม จากสเทยนแทงสน ๆ ดงน

• นำาสเทยนมาหนหรอขด ลงในภาชนะทเตรยมไว

• นำาภาชนะทบรรจสเทยนไปตง หรอลนไฟจนเนอสหลอมละลายเปนของเหลว

(หามคน)

• ทงไวจนสเทยนแขงตวอกครงแลวจงคอย ๆ แกะออกจากพมพ

• นกเรยนจะไดมสเทยนรปทรงแปลกตา เกบไวใชไดอกในกจกรรมตอ ๆ ไป

สอและอปกรณการเรยนร • สเทยนทไมไดใช

• ภาชนะโลหะ (อาจใชฝากระปอง หรอฝาขวดนำาแบบจบ ประยกตไดตามความ

เหมาะสม)

• เทยนไขสำาหรบหลอมส


สเทยนทไมไดใช 5.8

99

กจกรรมละคร

เรอง“การผจญภยของฟาใส”

แนวคด บทละครเรอง “การผจญภยของฟาใส” เปนการบรณาการแนวคดจากสาระการเรยนร

ทง 5 สาระ ไดแก ความซอสตยสจรต การมจตสาธารณะ ความเปนธรรมทางสงคม กระทำาอยาง

รบผดชอบ และเปนอยอยางพอเพยง อนเปนคานยมหลกในการตอตานคอรรปชน

นอกจากนน การใชละครเปนสอการเรยนร ยงเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนไดมสวนรวม

ในกจกรรมของชนเรยน และเปนการสรางเวทใหนกเรยนไดประยกตใชสงทไดเรยนรจากบทเรยน

ในการทำางานรวมกน โดยนกเรยนแตละคนจะสามารถดงศกยภาพ หรอความถนดของตนมาใช

ใหเกดประโยชนกบงาน เชน การแสดง การรองเพลง การเตน การประดษฐ และออกแบบ ฯลฯ

จดประสงค 1. เพอตอกยำา และบรณาการทกสาระการเรยนรผานเรองราวและกจกรรมการมสวนรวม

ทสนกสนาน และใหขอคด

2. เพอใหนกเรยนมโอกาสประยกตใชสงทไดเรยนรในชวตจรง ผานภารกจทตองกระทำา

รวมกน

101

กจกรรมท1

ละครเรอง“การผจญภยของฟาใส”

จดประสงค เพอใหนกเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมของชนเรยน ผานกระบวนการละคร

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเรมตนดวยการเลาเรองจากบทละคร “การผจญภยของฟาใส” ใหนกเรยนฟงตงแต

ตนจนจบ

2. ครใหนกเรยนตอบวา ตวแสดงทงหมดในเรองมใครบาง แตละตวละครมนสยอยางไร

3. ครอธบายวา นกเรยนจะไดทำาละครของหองจากบทละครเรองการผจญภยของฟาใส

4. ครอธบายถงกระบวนการทำาละครวา นกเรยนทกคนตองมสวนรวมในกระบวนการน

และไมใชเฉพาะเรองการแสดงเทานน แตรวมถงการรองเพลง การเตนประกอบ

การทำาฉาก การเตรยมอปกรณ ฯลฯ

5. ครเขยนตารางดงตอไปนขนบนกระดาน

ตวละคร จำานวน นกแสดง 1. ฟาใส 3 คน

2. ธดาแหงทองทะเล 1 คน

3. พอมดดำา 1 คน

4. วาฬนอย 1 คน

5. ชาวบานทะเลลก (7 คน) 7 คน

6. กลมผบรรยาย 3 คน

7. กลมรองเพลง 10 คน

8. กลมเตนประกอบเพลง 5 คน

9. กลมฉากและอปกรณ 10 คน

102

6. ครใหนกเรยนเสนอตววาใครมความถนดในดานไหน หรออยากแสดงในบทใด

และเขยนชอบนกระดาน

7. ครแจกบทใหนกเรยนทเสนอตวเพอไปฝกซอมสำาหรบการทดสอบบทในสปดาหถดไป

สอและอปกรณการเรยนร บทละครเรอง “การผจญภยของฟาใส”

ขอเสนอแนะเนองจากบทละครมความยาวคอนขางมาก ครสามารถปรบเรองผแสดง ใหนกเรยนมสวนรวมได

มากขน โดยเฉพาะบทของฟาใสทมหลายฉาก จงนาจะมผแสดงในบทนมากกวา 1 คน เปนตน

103


ละครเรอง“การผจญภยของฟาใส”(สปดาหท2:ทดสอบบท)


ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนทตองการทดสอบบทออกมาแสดงหนาชน (ทละบท)

2. นกเรยนในหองลงมตเลอกผแสดงทคดวาเหมาะสมทสดสำาหรบแตละบท และเขยน

ชอบนกระดาน

3. เมอไดผแสดงครบแลว ครอธบายถงกระบวนการในสปดาหถดๆ ไป จนถงวนแสดง

4. ครสอนนกเรยนทงชนรองเพลง “โอทะเลแสนงาม” และเพลง “อำานาจเงน”

5. ครมอบบทใหผแสดงไดใชฝกซอมตอไป

สอและอปกรณการเรยนร 1. บทละครเรอง “การผจญภยของฟาใส” สำาหรบผแสดงทกคน

2. เนอเพลง “โอทะเลแสนงาม” และเพลง “อำานาจเงน”

104

105

กจกรรมท3ละครเรอง“การผจญภยของฟาใส”

(สปดาหท3:ซอมอานบทรวมกนและทบทวนความเขาใจในเนอหา)


ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนซอมอานบทรวมกนทละฉาก ตงแตตนจนจบ โดยอาจแบงใหแตละกลม

อานบทของแตละตวละครทไมซำากน

2. ครถามนกเรยนในประเดนตางๆ เกยวกบบทละคร เชน

• จากบทละครเรองการผจญภยของฟาใส นกเรยนชอบและไมชอบฉากไหน เพราะอะไร

• หญงชราทฟาใสเจอ แทจรงแลวคอใคร

• ทำาไมพอมดจงไดจำาแลงกายมาอยทหมบานทะเลลก

• ถานกเรยนเปนชาวบาน นกเรยนจะหลงเชอพอมดหรอไม เพราะอะไร

• ถานกเรยนเปนฟาใส นกเรยนจะลงไปยงปราสาทใตทะเล เพอชวยชาวบานหรอไม

• ทำาไมธดาแหงทองทะเลถงขอใหฟาใสชวยดแลไขมกวเศษ

• เมอพอมดยยงใหฟาใสขโมยไขมกวเศษ ฟาใสตดสนใจอยางไร เพราะอะไร

• ถานกเรยนเปนฟาใส นกเรยนจะตดสนใจแบบเดยวกนหรอไม

• เมอธดาแหงทองทะเลใหฟาใสขอพรจากไขมกวเศษได 1 อยาง ฟาใสขออะไร

เพราะอะไร

• เรองการผจญภยของฟาใส สอนอะไรนกเรยนบาง

3. ครใหนกเรยนแบงกลมฝกซอม และเตรยมการตามบทบาททตนไดรบ เชน

• กลมเลนละคร (ซอมบท)

• กลมรองเพลง (ซอมรองเพลง)

• กลมเตนรำาประกอบเพลง (ซอมเตนรำา)

• กลมฉากและอปกรณประกอบฉาก (ทำารายการอปกรณทจำาเปนตองใชในการแสดง

โดยประยกตจากวสดทเตรยมให)

สอและอปกรณการเรยนร 1. บทละครเรอง “การผจญภยของฟาใส” สำาหรบคร

2. เนอเพลง “โอทะเลแสนงาม” และเพลง “อำานาจเงน”

ขอเสนอแนะ เนองจากกจกรรมละครนเปนกจกรรมสดทาย ใหครพยายามเชอมโยงเรองราว

ในละครเขากบคานยมทง 5 คอ ความซอสตยสจรต การมจตสาธารณะ ความเปนธรรม

ทางสงคม กระทำาอยางรบผดชอบ และเปนอยอยางพอเพยง

106


ละครเรอง“การผจญภยของฟาใส”(สปดาหท4:รวมกนทำาฉากและอปกรณประกอบฉาก)


ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนกลมจดทำาฉากนำาเสนอความคดเกยวกบอปกรณประกอบฉากตางๆ

ใหเพอนในชนฟง

2. ใหนกเรยนแบงกลม และชวยกนผลตอปกรณประกอบฉาก โดยครเปนผใหคำาปรกษา

สอและอปกรณการเรยนร วสดสำาหรบผลตอปกรณประกอบฉาก เชน กระดาษโปสเตอร สโปสเตอร กระดาษยนส

สายรง เชอกฟาง แผนโฟม ฯลฯ

ขอเสนอแนะ หากสงทนกเรยนเสนอไมสามารถผลตไดจากวสดทเตรยมให ครอาจแนะนำาใหนกเรยน

ผลตอปกรณจากวสดเหลอใชอนๆ ทไมตองซอหา

107


ละครเรอง“การผจญภยของฟาใส”(สปดาหท5:ซอมใหญ)


ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนซอมใหญ โดยเนนใหทกคนทำาหนาททรบผดชอบอยางดทสด

2. ครใหคำาปรกษาและชวยแกปญหาในเรองทนกเรยนกระทำาหรอแกไขเองไมได

108


ละครเรอง“การผจญภยของฟาใส”(สปดาหท6:วนแสดง)


ขนตอนการดำาเนนกจกรรม ครพานกเรยนไปชนอนบาลเพอใหแสดงละคร

109

for the teacherโดย ไตรรงค ประสทธผล

oทปรกษาโครงการ

1. ทานเจาคณ พระศรญาณโสภณ (ปยโสภณ)

2. คณหญงอมพร มศข

3. ดร. สเมธ ตนตเวชกล

4. นายมชย วระไวทยะ

5. พล.ต.อ. วสษฐ เดชกญชร

6. นายปานเทพ กลาณรงคราญ

7. นายภญโญ ทองชย

8. ศ. นพ. วจารณ พานช

9. ศ. ดร. อมมาร สยามวาลา

10. ศ. ดร. สมบต ธำารงธญวงศ

11. ศ. ดร. ยงยทธ ยทธวงศ

12. ศ. นพ. เทพ หมะทองคำา

13. นางสรางค เปรมปรด

14. รศ. อรชมา ยทธวงศ

15. นายวลลภ ตงคณานรกษ

16. ดร. อมรวทย นาครทรรพ

17. นางอษา ถนอมพงษพนธ

18. นายวระศกด ขขนธน

19. นายชาญชย พณทเสน

oคณะกรรมการดำาเนนการ1. รศ. ดร. จร วจตรวาทการ

2. ผศ. ดร. จรวรรณ ภกดบตร

3. ผศ. ดร. วฒเทพ อนทปญญา

4. รศ. ดร. ทพวรรณ หลอสวรรณรตน

5. ดร. กนกกาญจน อนแกนทราย

ขอขอบคณ

6. ดร. ศทธนา วจตรานนท

7. นางสาวพมพรำาไพ พนธวชาตกล

8. นางสาวศรญญการ เทยมบญกจ

9. นางจตราภา หมะทองคำา

10. นางรชน มณโรจน

11. นางสาวพรรณทพา ทพยโสตถ

12. นางสาวสตพร มทาพร

13. นางแกวตา ประภาโส

14. นางดาราวลย มวงนอย

oผเชยวชาญดานตอตานคอรรปชน1. รศ. ดร. จร วจตรวาทการ

2. ผศ. ดร. จรวรรณ ภกดบตร

3. ดร. กนกกาญจน อนแกนทราย

4. ดร. ศทธนา วจตรานนท

5. นางสาวรสนา โตสตระกล

6. รศ. ดร. ตอตระกล ยมนาค

7. นายประสงค เลศรตนวสทธ

8. นายวนชย วงศมชย

oผเชยวชาญดานการบรหารการพฒนา1. พ.ต.ท. ดร. เกษมศานต โชตชาครพนธ

2. ผศ. ดร. จนทรานช มหากาญจนะ

3. ผศ. ดร. อชกร วงศปรด

4. ผศ. ดร. พลอย สบวเศษ

oผเชยวชาญดานการผลตสอ1. นางสรางค เปรมปรด

2. นางสาวศรรวรศา เมฆไพบลย

3. นายสนต แตพานช

4. นายจตรการ แกวถนคอย

5. นายประชา วทยาเรองเดช

6. นายบรรจง เวยงพล

7. นางสาวสจนตนา ภาวสทธ

8. นายประกอบ สทธกาโมทย

9. นางสาวสภาพร ชยฤกษ

10. นายธระพจน คำารณฤทธศร

11. นายคณศร ทบทม

12. นายรตนชย นาคปานเสอ

13. นายศภนมต เทยมบญกจ

14. นางสาวณฐพร อาจหาญ

15. นายสธรรมะ ธรรมศกด

16. นายขนกลาง ขขนธน

oผเชยวชาญดานสอรณรงคและการประชาสมพนธ1. ดร. สมชาต วศษฐชยชาญ

2. นายคงชลช เครออย

3. นายวรตต วจตรวาทการ

4. นางสาวจฑาทพย วงศไพศาล

5. นายสนต แตพานช

6. นายชาญชย พณทเสน

7. นายวเชยร เจษฎากานต

8. นายฉตรชย เชอรามญ

9. พระมหาพงษนรนทร

10. นางสาวนนทวรรรณ คงอรยะทรพย

oผเชยวชาญดานพฒนาการและจตวทยาเดก1. รศ. ดร. นงลกษณ จนตนาดลก

2. รศ. กรรณการ วจตรสคนธ

3. รศ. ดร. ธร สนทรายทธ

4. นพ.ทวศกด สรรตนเรขา

5. นางสาวนวลปรางค สนทพนธ

6. นางศลดา รงสกรรพม

7. นางสาวลดดา ทองศรแกว

oภาพประกอบและภาพถาย1. เรณ ปญญาด

2. นายไตรรงค ประสทธผล (หจก.หวแจกน)

3. นายปฎฐวจน เฟองเพชร

4. นายอรรถพล เชดชยฤทธ

5. นายฐตภทร มงคลช

6. นางสาวสมญญา สทธกาญจน

oสอการเรยนการสอนประกอบหลกสตร - เพลง หนอยากเปนอะไร และ อำานาจเงน

อนเคราะหโย บรษท จเอมเอม แกรมม จำากด (มหาชน)

Documents

โครงการ โรงเรียนสีขาว “โต ไป ไม่ โกง”growinggood.org/wp-content/uploads/2011/06/Por330.pdf · กิจกรรมที่