1

สาระท สงมชวตกบสงแวดลอม

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธ ระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวด

1. ส ารวจและอภปรายความสมพนธของกลมสงมชวตในแหลงทอยตางๆ 2. อธบายความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร 3. สบคนขอมลและอธบายความสมพนธระหวางการด ารงชวตของสงมชวตกบสภาพแวดลอมในทองถน

มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลก น าความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

ตวชวด

1. สบคนขอมลและอภปรายแหลงทรพยากรธรรมชาตในแตละทองถนทเปนประโยชนตอการด ารงชวต

2. วเคราะหผลของการเพมขนของประชากรมนษยตอการใชทรพยากรธรรมชาต 3. อภปรายผลตอสงมชวตจากการเปลยนแปลงสงแวดลอมทงโดยธรรมชาตและโดยมนษย 4. อภปรายแนวทางในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5. มสวนรวมในการดแลรกษาสงแวดลอมในทองถน

2

สงมชวตกบสงแวดลอม

ชวตกบสงแวดลอม

1. สงแวดลอมในทองถนของเราเปนอยางไร

แนวความคดหลก

สงตางๆ ทอยรอบตวเรามทงสงมชวตและสงไมมชวต มทงสงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน สงมชวตทอาศยอยในแตละแหลงทอย มหลากหลายชนดทงพช สตวและสงมชวตขนาดเลกรวมเรยกวา กลมสงมชวต กลมของสงมชวตจะมความสมพนธกบสงแวดลอม

สาระส าคญ

กลมสงมชวตในแตละสงทอย สงตางๆ ทอยรอบตวเรามทงสงมชวต ไดแก พช สตว และสงมชวตเลกๆ และสงไมมชวต เชน ดน หน น า และอากาศ เปนตน ทงสองกลมนเปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาต

นอกจากนมสงไมมชวตทมนษยสรางขนเพอการด ารงชวตไดแก ตก บาน ถนน เสาไฟ รถยนตและศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ ทมนษยสรางขนเพอการอยรวมกนในสงคม สงตางๆ เหลาน เรยกวา สงแวดลอม

สงมชวตหลายๆ ชนดทงพช สตว และสงมชวตขนาดเลกทอาศยอยรวมกนในแหลงทอยใดทอยหนง เรยกวา กลมสงมชวต กลมสงมชวตในแหลงทอยหนงจะมความสมพนธกบสงแวดลอม เชน เปนทอยอาศย เปนทเลยงดลกออนและเปนแหลงอาหาร ฯลฯ

ระบบนเวศ หมายถง หนวยของความสมพนธของสงมชวต ในแหลงทอยแหลงใดแหลงหนง ความสมพนธนม 2 ลกษณะ คอ ความสมพนธ ระหวาง สงมชวต กบ สงไมมชวต ทแวดลอม อยและในขณะเดยวกนกจะมความสมพนธอก ลกษณะหนง คอ ความเกยวโยง พงพากนหรอ การสงผลตอกนระหวางสงมชวตดวยกนเอง

รปท 1 ระบบนเวศ

3

2. สงมชวตในแหลงทอยตางๆ มความสมพนธกนอยางไร

แนวความคดหลก

กลมสงมชวตสมพนธกบสงไมมชวตในเรองของการกนตอกนเปนทอดๆ สามารถเขยนแผนภาพแสดง การกนตอกนเปนทอดๆ ในรปโซอาหาร

สาระส าคญ

ความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม สงมชวตจะสมพนธกบสงมชวตในเรองของการกนตอกนเปนทอด ๆ จากผผลตสผบรโภค

รปตนขาว รปไก รปง รปเหยยว

ผผลต ผบรโภคพช ผบรโภคสตวล าดบท 1 ผบรโภคสตว

ล าดบท 2

รปท 2 โซอาหาร

จากภาพเราจะพบวา ไกกนขาวเปนอาหาร งกนไกเปนอาหาร และเหยยวกนงเปนอาหารอกทอดหนง การกนตอกนเปนทอดๆ เชนนเรยกวา โซอาหาร

ความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศ

ในระบบนเวศหนงๆ จะมสงมชวตหลากหลายชนดอาศยอยรวมกนเปนกลมสงมชวตและมความสมพนธซงกนและกน ทส าคญคอการกนเปนอาหาร ท าใหมการถายทอดพลงงานในโมเลกลของอาหารตอเนองเปนล าดบจากพช ซงเปนผผลต (producer) ส ผบรโภคพช (herbivore) ผบรโภคสตว (carnivore) กลมผบรโภคทงพชและสตว (omnivore) ผยอยอนทรยสาร (decomposer) เชน เหด รา ยตส แบคทเรย

ขอเสนอแนะ

หากมบตรภาพสตวหรอหนสตวตางๆ อยแลว ครอาจใหนกเรยน น ามาใชแสดงในรปหวงโซอาหาร

4

3. สงมชวตทอาศยอยรวมกนมความสมพนธกนอยางไร

แนวความคดหลก

สงมชวตทอาศยอยรวมกน จะมความสมพนธกนในรปแบบตางๆ ไดแก แบบปรสต แบบพงพากน แบบองอาศย และแบบไดประโยชนรวมกน

สาระส าคญ

สงมชวตทอาศยอยรวมกนจะมความสมพนธกนในรปแบบตางๆ สงมชวตบางชนดมการพงพาอาศยกน

ไดประโยชนรวมกน เชน นกเอยงกบควาย มดด ากบเพลยออน สงมชวตบางชนดเบยดเบยนกน ไดประโยชนฝายเดยวและยงท าลายสงมชวตทอาศยอยรวมกนกนอกดวย แบบนเรยกวา แบบปรสต เชน พยาธกบคน กาฝากกบตนไมใหญ สงมชวตบางชนดอยรวมกนไดประโยชนฝายเดยว แตไมท าลายสงมชวตทอาศยอยดวยกนแบบน เรยกวา แบบองอาศย เชน เหาฉลามกบปลาฉลาม กลวยไมกบตนไมใหญ เฟนกบตนไมใหญ สงมชวตบางชนดทอาศยอย รวมกนตลอดชวตแยกจากกนไมได แบบนเรยกวา แบบพงพาอาศยกน เชน ไลเคน ตอไทรกบไทร

ภาพ รปแบบความสมพนธ ความสมพนธ

ลกษณะความสมพนธ สงมชวต สงมชวต

นกเอยงกบควาย

ไดประโยชนรวมกน

+

+

นกเอยงเกาะบนหลงควาย

เพอคอยกนเหบหรอแมลงอนๆ บนหลงควายท าใหควายสบายตว

ไลเคน

พงพาอาศยกน

+

+

ไลเคนเปนสงมชวต 2 ชนดทอาศย

อยรวมกนคอ รากบสาหราย สาหรายจะท าหนาทสรางอาหาร

โดยการสงเคราะหแสง สวนราจะใหความชมชนแกสาหราย

5

3. สงมชวตทอาศยอยรวมกนมความสมพนธกนอยางไร (ตอ)

ภาพ รปแบบความสมพนธ ความสมพนธ

ลกษณะความสมพนธ สงมชวต สงมชวต

เหาฉลามกบปลาฉลาม

องอาศย

+

0

เหาฉลามเปนปลาชนดหนงทเกาะตดกบปลาฉลามคอยอาศยเศษอาหารจากปลาฉลามทเลดลอดออกมา

กาฝากกบตนไมใหญ

ปรสต

+

-

กาฝากเปนพชทอาศยบนตนไมอน

และเบยดเบยนตนไมอน โดยชอนไชรากเขาไปดดน าเลยง

จากตนไมทอาศยอย

หมายเหต

+ คอ ไดประโยชน - คอ เสยประโยชน

0 คอ ไมไดและไมเสยผลประโยชน

6

4. สงมชวตสมพนธกบสงแวดลอมอยางไร

แนวความคดหลก

สงมชวตมความสมพนธกบสงแวดลอมและพงพาอาศยสงแวดลอมเพอการด ารงชวต

สาระส าคญ

สวนขวด สวนขวดเปนการจดสวนเลยนแบบสวนจรงในธรรมชาต โดยใชวสดอปกรณในการจดสวนขวด

เหมอนกบการจดสวนจรง เพยงแตมขนาดเลกลงและจดอยในภาชนะจ ากด เชน ขวด ถาด โถ ฯลฯ

เปรยบเทยบสวนขวดระบบปดกบโลก หากเปรยบเทยบสวนขวดระบบปดกบโลกในรปของการด ารงชวตอยไดของสงมชวตตางๆ บนพนโลก

จะพบวามสภาพคลายคลงกน ทงนเพราะสงมชวตตางๆ บนพนโลกจะมการถายทอดพลงงานไปกบโซอาหาร และอาศยการหมนเวยนของสาร เชน การหมนเวยนของน า การหมนเวยนของแกส ตลอดจนการหมนเวยนของสารอนทรยตางๆ

รปท 4 สวนขวด

ขอเสนอแนะ

ครอาจใหนกเรยนออกแบบสรางสวนขวดแบบตางๆ ทงทปดฝาและไมปดฝา อาจสรางจ าลองในจ าลองในรป ของทะเลทราย ปาดบชน หรอแหลงน า

7

5. สงมชวตด ารงชวตในสภาพแวดลอมตางๆ ไดอยางไร

แนวความคดหลก

สงมชวตจะด ารงชวตในสงแวดลอมไดตองมความสมพนธกบสงแวดลอมและมโครงสรางทเหมาะสม กบสภาพแวดลอมหรอแหลงทอยอาศยทสงมชวตนนอาศยอย

สาระส าคญ

สงมชวตจะตองมโครงสรางทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมหระแหลงทอย เพอการด ารงชวตใน

สงแวดลอมนน การโนมใบเขาหาแสง หรอการปดปากใบตามสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปเปนการตอบสนองตอสงเราความเหมาะสมตอการด ารงชวตของพช แตทอฐมโหนก หรอหมขาวขวโลกมขนหนา ไมใชการตอบสนองตอสงแวดลอม แตเปนโครงสรางทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทไดรบการถายทอดทางพนธกรรม

หมขวโลก หมขวโลก จะมขนหนาฟ องเทาหนา ล าตวอวนกลม มไขมนมาก ทงนเพอ ความอบอนของรางกาย

รปท 5 หมขวโลก

อฐ อฐมขายาว คอยาว มโหนกบนหลง

ทเตมไปดวยไขมน ทงนเพอใหสามารถ ด ารงชวตในทะเลทรายทมอณหภมสงได รปท 6 อฐ

8

รปท 7 ตนโกงกาง

โกงกาง พชทมรากค าจลล าตนไมใหลมโคนลง เนองจากบรเวณนนมน าทะเลขน - ลง ตลอดเวลา

รปท 8 กระบองเพชร พชทมล าตนและรปใบเปนหนาวเพอลดการคายน า

9

6. ท าไมสงมชวตบางชนดถงตองพรางตว

แนวความคดหลก

สงมชวตทอาศยอยในแตละแหลงทอยจะมโครงสรางทเหมาะสมตอการด ารงชวตในแหลงทอยนน เชน มลกษณะโครงสรางทกลมกลนกบธรรมชาตทอาศยอย หรอมการพรางตว มโครงสรางของรางการทเหมาะสมกบสภาพแวดลอม เชน สตวในบรเวณทอากาศหนาวจะมขนหนา มไขมนมาก เปนตน

สาระส าคญ

สงมชวตทอาศยในแหลงทอยตางๆ เชน ขวโลกเหนอ ทะเลทราย สระน า ฯลฯ จะมลกษณะ

โครงสรางพเศษทเหมาะสมตอการด ารงชวตของสงมชวต เชน

รปท 9 ตกแตนกงไม

ตกแตนกงไม มลกษณะรางกายคลายกบกงไมทอาศยอย เพอการพรางศตร และลอเหยอใหเขามาใกล ทงนเพอการอยรอดในธรรมชาต

รปท 10 ตนโกงกาง

ตนโกงกาง มรากค าจลไวหายใจในยามทน าทะเลทวมถง

10

วาดรปหมขาว

หมขาวอาศยบรเวณขวโลกทมอากาศหนาวเยนจดได เพราะรางกายมขนปกคลมหนา และมไขมนสะสมมาก ใหความอบอนแกรางกายด

วาดรปอฐ

อฐมโหนกทเตมไปดวยไขมนสะสมอาหารไวใช มขายาวสงจากพนดน

และขนเกรยนระบายความรอนไดด

วาดรปตนกระบองเพชร

ตนกระบองเพชร จะลดรปใบกลายเปนหนามแหลมเพอลดการคายน า

11

7. ประชากรมนษยกบทรพยากรธรรมชาต

แนวความคดหลก

การเพมขนของประชากรมนษย ท าใหทรพยากรธรรมชาตตางๆ ถกใชมากขน โดยเฉพาะพนทปาไม

สาระส าคญ มนษยเปนสวนหนงของสงแวดลอมและพงพาอาศยสงแวดลอม เพอการด ารงชวตทงอาหาร

เครองนงหมทอยอาศยและยารกษาโรค รวมไปถงสงอ านวยความสะดวกตางๆ ทมนษยสรางขน แตหากมองยอนกลบไป กจะพบวาสงตางๆ ทท าใหมนษยด ารงชวตอยไดนนมาจากทรพยากรธรรมชาตแทบทงสน มนษยใชทรพยากรธรรมชาตทกวนไมวาจะเปนอากาศ น า ปาไม แรธาต ปโตเลยมและแกสธรรมชาต

อากาศ น า ปาไม สตวปา ทรพยากรธรรมชาตเหลานถงแมวาจะสามารถหมนเวยนกลบมาใหมนษยไดมใชอก แตระยะเวลาในการกลบมาใหมสภาพเชนเดมนนจะใชระยะเวลานานมาก

(วาดรปธรรมชาตทสมบรณ ปาไม สตวปา)

12

8. ปาไมกบความหลากหลายของสงมชวต

แนวความคดหลก

ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทมความหลากหลายของสงมชวต ทงพนธพชและสตว

สาระส าคญ

ประเทศไทยตงอยในเขตรอนชน มภมอากาศเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช จงอดมไปดวยปา

ไมหลากหลายชนดทงปาผลดใบ และปาไมผลดใบ ปาผลดใบ ไดแก ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาไมผลดใบไดแก ปาดบชน ปาดบเขา ปาชายเลน สงมชวตทอยในปามมากมายหลายชนดทง พนธพช พนธสตว พนธพชมทงไมยนตน ไมลมลก และพนธสตว มทงสตวมกระดกสนหลงและสตวไมมกระดกสนหลง

รปท 11 ชนดของปาไมตามระดบความสงจากระดบน าทะเล

13

9. ปาไมกบสตวปา

แนวความคดหลก

สตวปาเปนทรพยากรธรรมชาตทมคณคายง สตวปากบปาไมเปนของคกน เมอปาไมลดลงเหลอไว

สาระส าคญ

ปาไมเปนแหลงทอยของสตวปานานาชนด สตวปาชวยรกษาสมดลธรรมชาตไวใหพอด อนจะเปน

ประโยชนตอมนษย เชน นกชวยกระจายพนธพชและชวยก าจดแมลง และหนอนทเปนศตรของการเกษตรกรรม แมลงชวยผสมเกสรและกระจายพนธพช สตวปาชวยใหเกดกจกรรมในปา นอกจากนสตวปาจะเปนองคประกอบทท าใหธรรมชาตมความงดงามและสมบรณในตวเอง ปจจบนจ านวนประชากรมนษยเพมขนมากแตพนทปาไมกลบลดลง ปาไมถกท าลายท าใหมผลตอปรมาณและชนดของสตวปาดวย สตวปาบางชนดมจ านวนนอยและบางชนดสญพนธไปจงมการก าหนด สตวปาสงวน หมายถง สตวปาทหายาก 15 ชนด ตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 ไดแก แมวลายหนออน พะยน เกงหมอ นกกระเรยน เลยงผา กวางผา ละองหรอละมง สมน กปร ควายปา แรด กระซ สมเสรจ นกแตวแลวทองด า และนกเจาฟาหญงสรนธร

รปท 12 สตวปาสงวน

14

3.2 คณภาพสงแวดลอมกบชวต

10. คณภาพแหลงน าในทองถน

แนวความคดหลก

น าเสยเปนปญหาสงแวดลอมทสงผลตอการด ารงชวตของมนษย น าเสยเกดจากการปะปนของสง

ปฏกลตางๆ จนท าใหสขภาพของน าเปลยนแปลงไป

สาระส าคญ

น าทงจากอาคารบานเรอน โรงงานอตสาหกรรม โรงพยาบาล หรอจากการเกษตรตาง ๆ หากน าทง

ขาดการบ าบดกอนปลอยออกสแหลงน าตามธรรมชาต ท าใหแหลงน าตามธรรมชาตเนาเสยได สารตาง ๆ ทสามารถท าใหน าเนาเสย ไดแก สงปฏกลตาง ๆ ทงปสสาวะ อจจาระ น าลางถวย-

ชาม น าแกง น าเชอม น าหวาน ตลอดจนขยะมลฝอย สารซกฟอกและสารตางๆ สารเหลานเมอถกทงลงในแหลงน า จลนทรยทอยในแหลงน าจะท าหนาทยอยสลายสารเหลานน และจ าเปนตองใชกาซออกซเจนในน าในกระบวนการยอยสลาย ท าใหแกสออกซเจนในแหลงน าลดลง สงผลตอการด ารงชวตของสงมชวตในแหลงน า น าในแหลงน าทอยในสภาพเนาเสย จากการสงเกตจะพบวา น าในแหลงน าจะสงกลนเหมน สภาพของน าเปนสด า มฟองแกส และอณหภมสง

ดงนน เราทกคนควรตระหนกและชวยกนเฝาระวงคณภาพของแหลงน าในทองถนของเราใหอยในสภาพดอยเสมอ น าทงจากแหลงตาง ๆ ควรไดรบการบ าบดและปรบสภาพของน าใหกลายเปนน าทมคณภาพและไมสงผลตอการด ารงชวตของสงมชวตในแหลงน า จงปลอยออกสแหลงน าตามธรรมชาตตอไป

รปท 13 แหลงน าดและน าเสย

15

11. ขยะกบคณภาพสงแวดลอม

แนวความคดหลก

ปญหาขยะมลฝอยเปนปญหาสงแวดลอมทมนษยทกคนตองชวยกนดแลรกษาสงแวดลอม ขยะมลฝอย

มหลายประเภททงประเภททยอยสลายตามธรรมชาตและยอยสลายไดยาก รไซเคลเปนการน าเอาวสดทใชแลวกลบไปเขากระบวนการผลตใหม ไดวสดใหมทสามารถน าไปใชเปนประโยชนตอไป

สาระส าคญ

ขยะหรอมลฝอยททงจากบานเรอน โรงงานอตสาหกรรม หรอการเกษตรกรรมตาง ๆ จะมทงขยะท

ยอยสลายไดตามธรรมชาต ขยะทยอยสลายไดยาก หรอไมยอยสลายและขยะทเปนอนตราย ขยะหรอมลฝอยทยอยสลายไดตามธรรมชาตในเวลาอนรวดเรว ไดแก เศษอาหาร เศษผก เปลอก

ผลไม ซากพช ซากสตว ตลอดจนเศษกระดาษตาง ๆ สวนขยะทยอยสลายไดยากหรอใชเวลาในการยอยสลายนาน ไดแก ถวยกระเบองเคลอบ กนกรอง

บหร รองเทาหนง กระปองอะลมเนยม ถงพลาสตก สวนโฟมมขอมลวาไมยอยสลายตามธรรมชาต ดงนนเราควรหลกเลยงการใชวสดหบหอทท าจากโฟมหรอใชใหนอยทสดหากจ าเปน

ขอมลจาก : กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอม

ระยะเวลาทขยะแตละชนดยอยสลายตามธรรมชาต

เศษกระดาษ 2 – 5 เดอน เปลอกสม 6 เดอน ถวยกระดาษเคลอบ 5 ป กนกรองบหร 12 ป รองเทาหนง 25 - 40 ป กระปองอลมเนยม 85 - 100 ป ถงพลาสตก 450 ป โฟม ไมยอยสลาย

16

รปท 14 ถงขยะสตาง ๆ ส าหรบแยกประเภทขยะ

ถงสเขยว ถงขยะเปยก ส าหรบขยะทยอยสลายไดสามารถน ากลบมาท าเปนปยหมกได เชน ผก ผลไม เศษอาหาร ใบไม

ถงสเหลอง ถงขยะแหง ส าหรบขยะทสามารถน ากลบมารไซเคล หรอขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ

ถงสเทาฝาแดง ส าหรบขยะทมอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน หลอดฟลออเรสเซนต ขวดยา ถานไฟฉาย กระปองสสเปรย กระปองยาฆาแมลง

ถงสฟา ส าหรบขยะทวไปทยอยสลายไมได ไมเปนพษ เชน พลาสตกหอลกอมซองบะหมส าเรจรป ถงพลาสตก โฟม ฟอลย หออาหาร

17

12. อากาศกบคณภาพชวต

แนวความคดหลก

ฝนละอองเปนปญหาสงแวดลอมทสงผลกระทบตอสขภาพและการด ารงชวตของมนษย และมนษยทก

คนตองตระหนกและชวยกนเฝาระวง

สาระส าคญ

ปจจบนฝนละอองเปนมลพษทางอากาศทเปนปญหาสงแวดลอมอยางมากในชมชนเมองขนาดใหญ

เชน กรงเทพมหานคร มทงฝนละอองทมองเหนไดดวยตาเปลาและฝนละอองทตองใชกลองจลทรรศนสองด แหลงทมาของฝนละอองอาจเกดขนไดหลายสาเหต เชน จากการกอสราง การขนสง การจราจร การอตสาหกรรม การท ากจกรรมตาง ๆ เชน กวาดถนน ทาส ท าอาหาร ตลอดจนฝนละอองทเกดขนตามธรรมชาต เชน ฝนจากดน ทราย หน อนเนองจากกระแสลม เขมา ควนจากการเผาไหม และละอองเกสรดอกไมทลอยปะปนอยในอากาศ

ผลของฝนละออง

ฝนละอองหากมมากในบรรยากาศ จะท าใหทศนวสยในการมองเหนเสอมลง นอกจากนยงท าใหสงตาง ๆ เกดความสกปรกและเกดการสกกรอนของผวหนาสงกอสราง และทส าคญทสดหากฝนละอองเขาสระบบทางเดนหายใจของมนษยจะกอใหเกดการระคายเคองและการเสยหายของเนอเยออวยวะตาง ๆ เชน เนอเยอปอด หลอดลม ถงลม ท าใหประสทธภาพในการท างานของปอดลดลง และมโอกาสเกดโรคระบบทางเดนหายใจได

รปท 15 มลพษทางอากาศ

18

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2546). หนงสอเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. กระทรวงศกษาธการ. (2552). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2547). คมอคร วทยาศาสตร ส าหรบ ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

19

คณะกรรมการด าเนนงาน

คณะกรรมการทปรกษา นายสมศกด ชอบท าด ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 2 นายนฐนนต ลไธสง รองผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 2 นายยทธนา ศรวงษชย ผอ านวยการกลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา คณะผจดท าเนอหา

นางสาวจตจ านงค สงเฉวก คร โรงเรยนวดบานโคกเหลก นายปณธาน ช านาญ คร โรงเรยนบานหนองไมงาม 2 นางสาวสรมณ ประเจรญ คร โรงเรยนบานสายโท 1 นางประนอม นกาศรมย คร โรงเรยนบานเกต นายสบน เอยมสร คร โรงเรยนบานหนองมวง นางวรรณ สรอยสวรรณ คร โรงเรยนวดพลบพลา นางจารณ เสาเกลยว คร โรงเรยนจระเขมาก นางฉววรรณ เพงด คร โรงเรยนบานโคกชม นางสภาพร เชาวมะเรง คร โรงเรยนชมชนบานโนนเจรญ นางสมจต ศรวงษชย คร โรงเรยนอนบาลประโคนชย นายสกศษฐ ศรสระวโรฒ รอง ผอ.โรงเรยนอนบาลหวยราช นางวาสนา ทรงประโคน คร โรงเรยนอนบาลประโคนชย

นางสธาดา สตตบษย คร โรงเรยนวดบานเมองโพธ นางพรรณ หวงสขกลาง คร โรงเรยนประโคนชยวทยา

นายชศกด ชนเยน ศกษานเทศก สพป.บร.2 นายเกยรต เขมบบผา ศกษานเทศก สพป.บร.2 นางสาวราตร สงวนรมย ศกษานเทศก สพป.บร.2

ออกแบบ/กราฟก

นายมนตชย เลยงรกษา ศกษานเทศก สพป.บร.2

นางสาวราตร สงวนรมย ศกษานเทศก สพป.บร.2 นางสาวรฐสร แสนดง คร โรงเรยนวดบานประทดบ นายนสต ประเสรฐศร คร โรงเรยนอนบาลหวยราช นางกรรณกา ปกเสต คร โรงเรยนนคมสรางตนเอง 5 นายวรพล ปกเสต คร โรงเรยนนคมสรางตนเอง 5

นายวฒกร อนกะสงข คร โรงเรยนบานไมแดง