หน่วยที่ 14 ประเทศไทยกับประเด็น ......ป จจ ยและผลล พธ ต างๆท งทางบวกและทางลบในส

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 14

ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก

รองศาสตราจารย ดร.สชาดา ตงทางธรรม

ชอ รองศาสตราจารยดร.สชาดาตงทางธรรมวฒ พณ.บ.(เกยรตนยม),Dip.inDevelopmentFinance, M.A.(DevelopmentStudies),Ph.D.(Economics),UniversityofHawaiiต�าแหนง รองศาสตราจารยประจ�าสาขาวชาเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชหนวยทปรบปรง หนวยท14

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

14-2 ไทยในเศรษฐกจโลก

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา ไทยในเศรษฐกจโลก

หนวยท 14 ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก

ตอนท 14.1ปจจยภายในประเทศกบการพฒนาคณภาพชวตของคนไทย14.2ปจจยภายนอกประเทศทมผลตอคณภาพชวตของคนไทย

แนวคด1. ปจจยภายในประเทศทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของคนไทยในหนวยนกลาวถง

ประเดนเรองประชากร การศกษา และสขภาวะโดยรวม แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาตก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาคนโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทดการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมผสงอายสงผลกระทบตอภาระงบประมาณของรฐและคาใชจายของครวเรอน การศกษาตองสรางคนไทยทกชวงวยใหมทกษะทจ�าเปนในการด�ารงชวตสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพมการผลตและพฒนาก�าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมปญหาโรคไมตดตอเรอรงและอบตเหตทางถนนเปนปญหาสขภาวะของคนไทยทรฐบาลตองตระหนกถงปญหาและใหความส�าคญกบเรองนอยางจรงจง

2. ปจจยภายนอกประเทศทสงผลตอคณภาพชวตของคนไทยในหนวยนกลาวถงการคาสนคาทมผลกระทบโดยตรงตอสขภาวะของประชาชนทวโลก ไดแกยาและยาสบอตสาหกรรมเหลานมงก�าไรโดยไมค�านงถงมนษยธรรมการเปนศนยกลางบรการดานสขภาพสงผลกระทบทงทางบวกและทางลบตอสงคมไทย หนวยงานของรฐและเอกชนตองด�าเนนการโดยถอประโยชนสวนรวมของไทยเปนทตง การฟอกเงน การกอการราย และการคามนษยเปนปญหาส�าคญของโลกและของไทยมกฎหมายระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหาประเทศไทยมการรวมมอกบตางประเทศและออกกฎหมายส�าคญ คอ พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ. 2542พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 และพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556กฎหมายเหลานตอมาไดมการปรบปรงแกไขเพมเตมใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

14-3ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท14จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายเรองประชากรการศกษาและสขภาวะโดยรวมของคนไทยได2. อธบายเรองการคาสนคาและบรการดานสขภาพทมผลตอคณภาพชวตของคนไทยได3. อธบายเรองการฟอกเงน การสนบสนนทางการเงนในการกอการราย และการคามนษย กบ

การปองกนและแกไขปญหาได

กจกรรมระหวางเรยน1.ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท142.ศกษาเอกสารการสอนตอนท14.1-14.23.ปฏบตกจกรรมทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ฟงซดเสยงประจ�าชดวชา5.ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท14

สอการสอน1.เอกสารการสอน2.แบบฝกปฏบต3.ซดเสยงประจ�าชดวชา

การประเมนผล1.ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2.ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3.ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 14 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

การพฒนาประเทศโดยทวไปไมไดมองแตเพยงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเทานนแตจะค�านงถงความอยเยนเปนสขของประชาชนโดยรวมดวยในหนวยนจะกลาวถงประเทศไทยกบประเดนทางสงคมในบรบทเศรษฐกจโลกเพอใหนกศกษาไดเหนวาปญหาตางๆทเกดขนและทก�าลงจะเกดขนในสงคมไทยนนเมอมองเชอมโยงกบสงคมโลกแลวเปนอยางไรสงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนอยางไรในการประชมประจ�าปเมอเดอนกนยายน2558ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต(สศช.)รายงานวาในชวง3ปแรกของแผนพฒนาฯฉบบท11(พ.ศ.2555-2557)นนสงคมไทยอยเยนเปนสขระดบปานกลางเมอเทยบกบชวงแผนพฒนาฯฉบบท10ทอยในระดบตองปรบปรงปจจยเกอหนนทสงผลใหสงคมไทยอยเยนเปนสขเพมขนกคอการทชมชนมความเขมแขงขนและคนไทยมสขภาวะดขนปจจยทสงผลลบทเหนไดชดและตองปรบปรงแกไขกคอสภาวะแวดลอมและระบบนเวศทเสอมโทรมลงสวนปจจยทตองเรงแกไขกคอการท�าใหสงคมไทยเปนสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลสวนปจจยทางดานเศรษฐกจนนถงแมโดยภาพรวมจะดขนเนองจากประชาชนมรายไดเพมขนและจ�านวนคนจนลดลง แตยงคงมปญหาความเปนธรรมอยมาก

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความส�าคญกบเรองการพฒนาคนอยางมากทรงมพระราช-ด�ารสวา “ตองระเบดจากขางใน” ซงหมายความวาตองสรางความเขมแขงใหคนในชมชนทเขาไปพฒนาใหมสภาพพรอมทจะรบการพฒนาเสยกอนแลวจงคอยออกมาสสงคมภายนอกมใชการน�าเอาความเจรญจากสงคมภายนอกเขาไปหาชมชนซงหลายชมชนไมมโอกาสไดเตรยมตวจงไมสามารถปรบตวไดทนกบกระแสการเปลยนแปลงและน�าไปสความลมสลายไดในชวงหลายปทผานมา“โลกาภวตน”กอใหเกดเหตปจจยและผลลพธตางๆทงทางบวกและทางลบในสงคมไทย เนอหาในหนวยนเปนการเรยบเรยงประเดนทางสงคมทสงผลตอคณภาพชวตของคนไทยโดยรวม โดยจ�าแนกออกเปน 2 ตอน ตอนแรก เปนการพจารณาปจจยภายในเพอใหประเทศไทยสามารถกาวทนโลกได จะกลาวถงเรองประชากรกบการพฒนาการศกษาเพอกาวใหทนโลก และสขภาวะของคนไทยโดยรวม สวน ตอนทสอง เปนเรองปจจยจาก ตางประเทศทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของคนไทยโดยรวม1โดยยกตวอยางกรณปญหาเกยวกบสขภาพเชนปญหาเรองยายาสบการเปนศนยกลางบรการทางการแพทยปญหาการคามนษยการฟอกเงนและอาชญากรรมขามชาตเปนตนทงนเพอสงคมไทยไดตระหนกถงปญหาและเตรยมพรอมใหคนไทยสามารถด�ารงชวตอยางอยเยนเปนสขไดในศตวรรษท21

1ประเดนเรองความเปนธรรมในสงคมไมวาจะเปนเรองความเปนธรรมในการกระจายรายไดหรอเรองสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลกเปนเรองส�าคญทมผลกระทบตอคณภาพชวตของคนไทยอยางมากอยางไรกตามจะไมกลาวในหนวยนเนองจากเวลาจ�ากด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 14.1

ปจจยภายในประเทศกบการพฒนาคณภาพชวตของคนไทย

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท14.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง14.1.1 ประชากรกบการพฒนา14.1.2 การศกษาเพอกาวทนโลก14.1.3 สขภาวะของคนไทย

แนวคด1. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาคนตลอดชวง

ชวตโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทดมการยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมายตางๆ โดยก�าหนดเปาประสงคและแนวทางการพฒนาส�าหรบแตละกลมชวงอายการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยเขาสสงคมผสงอายจะสงผลกระทบตอความตองการแรงงานและศกยภาพการผลตของประเทศในอนาคตและกระทบตอภาระงบประมาณของรฐและคาใชจายของครวเรอน การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของคนไทยทกวยตลอดชวงชวต

2. การพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนกบประเทศอนไดตองพฒนาประชากรใหมคณภาพการศกษาในศตวรรษท 21 ตองสรางคนไทยใหมทกษะทจ�าเปนในการด�ารงชวต ยกระดบคณภาพการศกษาเพอสรางคณภาพของคนไทยในทกชวงวยใหสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพประกอบอาชพและด�ารงชพไดโดยมความใฝรและทกษะทเหมาะสมมการผลตและพฒนาก�าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดพฒนาศกยภาพแรงงานพฒนาเทคโนโลยนวตกรรมและสนบสนนการลงทนโดยเพมความรวมมอกบภาคเอกชนเรงพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรทกระดบโดยใหความส�าคญทงการศกษาในระบบและนอกระบบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.ปญหาสขภาวะโดยรวมของคนไทยและของโลกคอปญหาโรคไมตดตอเรอรงปจจยส�าคญของการเกดโรคเหลานคอพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสม รวมทงการบรโภคสราและยาสบการขาดการออกก�าลงกายและความเครยดสรายงเปนปจจยส�าคญทกอใหเกดปญหาสงคมอนตามมา รวมทงอบตเหตทางถนนดวย การรณรงคใหความรแกประชาชนอยางตอเนองจะชวยใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพใหดขนได ซงจะชวยลดโอกาสเสยงการเกดโรคไดมาก ทส�าคญทสดคอ รฐบาลตองตระหนกถงปญหาทเกดขนอยางแทจรงและใหความส�าคญกบเรองนอยางจรงจงจงจะสามารถแกไขปญหาได

วตถประสงคเมอศกษาตอนท14.1จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายประเดนเรองประชากรกบการพฒนาของประเทศไทยได2.อธบายเรองการศกษาทชวยใหคนไทยโดยรวมสามารถด�ารงชวตอยางเปนสขในโลกได3.อธบายปญหาสขภาวะโดยรวมของคนไทยโดยเปรยบเทยบกบประเทศตางๆได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 14.1.1

ประชากรกบการพฒนา

การพฒนาคนเปนเรองทมความส�าคญมากส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนกรอบในการพฒนาประเทศอยางตอเนอง ตงแตแผนพฒนาฯฉบบท9เปนตนมาโดยใหความส�าคญกบการพฒนาคนในการด�าเนนชวตอยางมนคงบนพนฐานของการพงตนเองความพอมพอกนการรจกความพอประมาณการค�านงถงความมเหตผลการสรางภมคมกนในตวทด ไมใหประมาท ตระหนกถงความถกตองตามหลกวชา ตลอดจนมคณธรรมเปน กรอบในการด�ารงชวต ใหความส�าคญกบความหลากหลายของระบบภมนเวศ เศรษฐกจ วฒนธรรมประเพณและการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจโดยมเปาหมายหลกเพอยกระดบคณภาพชวตของคนไทยใหอยเยนเปนสขและเพอใหประเทศด�ารงอยอยางมนคงมคณภาพและยงยน

1. เปาประสงคและแนวทางการพฒนาคนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดแปลงนโยบายไปสการปฏบตผานยทธศาสตรการพฒนาคน

ตลอดชวงชวตโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทดโดยเฉพาะการยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมายตางๆโดยมเปาประสงคและแนวทางการพฒนาแตละกลมชวงอายดงน2

1) ชวงการตงครรภ/แรกเกด/และปฐมวยเปาประสงคคอเดกทกคนตองไดโอกาสเกดอยางมคณภาพมพฒนาการสมวยทกดานพรอมทจะพฒนาไดอยางเตมศกยภาพเมอโตขนแนวทางการพฒนาทส�าคญ ประกอบดวย การสนบสนนทรพยากรเพอการพฒนาสมวยผานโครงการเงนอดหนนเพอการ เลยงดเดกแรกเกดการสนบสนนกจกรรมของศนยพฒนาเดกเลกในทองถน และการขยายการสงเสรมใหภาคเอกชนมสวนรวมสนบสนนการจดสวสดการส�าหรบเดกกอนวยเรยนในทองถนและในสถานประกอบการ

2) ชวงวยนกเรยน เปาประสงค คอ เดกทกคนมภาวะโภชนาการทเหมาะสม มทกษะชวต มภมคมกนตอพฤตกรรมเสยง ปลกฝงวฒนธรรมอนด และไดรบการศกษาทมคณภาพสอดรบกบทกษะในโลกอนาคตแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการสนบสนนการมสวนรวมของชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนเชอมโยงกบสถานทศกษาในการเสรมสรางการพฒนาการเรยนร(IQและEQ)ของเดกในชมชนการสนบสนนใหเดกทอพยพตามผปกครองและ/หรอเดกทออกกลางคนกลบเขาสการศกษาการสงเสรมครดใหไดรบการพฒนาศกยภาพและตอยอดการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ ยงขนและการยกระดบคณภาพมาตรฐานการศกษาขนพนฐานสทกษะในโลกอนาคต

3) ชวงวยรน-นกศกษา เปาประสงค คอ นกเรยน นกศกษา ไดรบการพฒนาคณภาพทเปนมาตรฐานทงความร ทกษะอาชพ ทกษะชวต และความสามารถในการท�างานกบผอนทงตางวยและ ตางวฒนธรรมสอดคลองกบความตองการของประเทศแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการพฒนา

2สศช.เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558น.3-4

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ระบบเฝาระวงและปองกนภาวะคณแมวยรน และพฒนาคณภาพชวตคณแมวยรน การสงเสรมการมรายไดระหวางเรยนโครงการ“คนเดกดสสงคม”เพอพฒนาเดกทหลงผด/ออกนอกระบบใหกลบมาเปนประชากรทมคณภาพการพฒนาความรและทกษะทหลากหลายมคณภาพสอดคลองกบทกษะในศตวรรษท21และการสรางสรรคนวตกรรมใหมในชวตประจ�าวนและการท�างาน

4) ชวงวยแรงงานเปาประสงคคอแรงงานมความรความสามารถและสมรรถนะไดรบการพฒนาอยางตอเนอง มระบบการออมทมนคง ไดรบความคมครองดานอาชวอนามยและความปลอดภยในการท�างานตามหลกการท�างานทมคณคาแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการเรงใหแรงงานทงระบบมการเรยนรขนพนฐานสงเสรมแรงงานนอกระบบเขาสระบบประกนสงคมและการออมมากขนการเรงรดใหสถานประกอบการไทยทกแหงผานมาตรฐานอาชวอนามยและความปลอดภยในการท�างานการสงเสรมใหผหญงมบทบาทในระบบเศรษฐกจสงขนตามศกยภาพอยางหลากหลายการสนบสนนใหผประกอบการในอตสาหกรรมและบรการเปาหมายตามยทธศาสตรประเทศจดท�ากรอบคณวฒวชาชพใหเปนมาตรฐานสากล

5) ชวงสงวยเปาประสงคคอผสงอายไดรบการพฒนาทกษะความรมหลกประกนทางสขภาพทครอบคลม ไดรบการดแลอยางมคณภาพมาตรฐาน อยอยางมศกดศร โดยมครอบครวและชมชนเปนสถาบนหลกทใหการสนบสนนแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการสงเสรมการออมกอนวยผสงอายการเรงรดขยายระบบดแลผสงอายระยะยาวในพนทแบบบรณาการการรณรงคใหคนไทยตระหนกถงคณคาของผสงอาย

2. โครงสรางประชากรกบผลกระทบทจะเกดขนประเทศไทยก�าลงเขาสสงคมผสงอาย โดยโครงสรางประชากรมสดสวนประชากรวยเดกและ

วยแรงงานลดลงขณะทประชากรวยสงอายเพมขนอยางรวดเรวสงผลใหจะเปนสงคมสงวยอยางสมบรณใน พ.ศ. 2568 จากการประมาณจ�านวนประชากรในชวง พ.ศ. 2553-2583 พบวาจะเพมขนสงสดเปน66.4 ลานคนในพ.ศ. 2569 จากนนจะคอยๆ ลดลงเหลอ 63.9 ลานคนในพ.ศ. 2583 โดยประชากร วยเดก(0-14ป)มสดสวนลดลงอยางตอเนองจาก12.6ลานคนในป2553เปน8.2ลานคนในป2583ประชากรวยแรงงาน (15-59 ป) ลดลงจาก 42.7 ลานคนเหลอ 35.2 ลานคนในชวงเวลาเดยวกน สวนประชากรอาย60ปขนไปจะเพมจาก8.4ลานคนเปน20.5ลานคนในชวงดงกลาว

ภาพท 14.1 โครงสรางประชากรไทย จ�าแนกตามเพศ พ.ศ. 2553-2583ทมา:สศช.เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558 หนา208

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรในลกษณะนจะสงผลกระทบตอความตองการแรงงานในอนาคตซงจะกระทบศกยภาพการผลตของประเทศการแขงขนเพอแยงชงแรงงานจะมมากขนโดยเฉพาะแรงงานทมคณภาพขณะเดยวกนภาระในการดแลผสงอายกมมากขนภาครฐและครวเรอนจะมคาใชจายเพมขนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย ซงจะสงผลตอภาระงบประมาณของรฐในการจดสวสดการสงคมและคาใชจายของครวเรอนในการดแลสขภาพอนามย

ภาพท 14.2 เปรยบเทยบการเปลยนแปลงโครงสรางประชากร พ.ศ. 2558 กบทคาดการณ พ.ศ.2583แสดงใหเหนผลกระทบทจะเกดขนในอนาคตจากการเปลยนแปลงประชากรสสงคมสงวยอตราเจรญพนธรวมจะลดลงจาก 1.62 ในป 2558 เหลอ 1.3 ในป 2583สงผลใหสดสวนประชากรสงอายเพมขนเปนรอยละ32.1ขณะทประชากรวยเดกลดลงเหลอรอยละ12.8และวยแรงงานลดลงเหลอเพยงรอยละ55.1 ท�าใหมภาวะพงพงแรงงานเพมขน โดยในป 2558 ผสงอาย 1 คนจะพงพงแรงงาน 4.2 คน แตจะเหลอเพยง1.7คนในป2583กอใหเกดผลกระทบทงภาระคาใชจายดานสขภาพทสงขนรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหลงวยเกษยณเนองจากการออมต�า และการขาดแคลนก�าลงแรงงาน ท�าใหอาจตองพงพาแรงงานตางชาต

ภาพท 14.2 การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมสงวย เปรยบเทยบ พ.ศ. 2558 และ 2583ทมา:ชตนาฏวงศสบรรณ.(2558).

ภาพท 14.3แสดงโครงสรางประชากรโดยเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ในอาเซยนจะเหนวามการเปลยนแปลงอยางชดเจนใน4ประเทศไดแกสงคโปรไทยบรไนและเวยดนามทมสดสวนประชากรวยแรงงานลดลงและสดสวนผสงอายเพมขน ในรายงานสขภาพคนไทย 2558 ทจดท�าโดยสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดลผสงอายจะหมายถงผมอาย65ปขนไปรายงานดงกลาวระบวาในอก 20 ปขางหนาทกประเทศในอาเซยนจะเปนสงคมผสงอาย (คอมประชากรอาย 65 ปขนไปเกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


รอยละ 7 ของประชากรทงหมดในประเทศ) และจะทยอยเขาสสงคมสงวยอยางสมบรณ (คอมประชากรอาย65ปขนไปเกนรอยละ14ของประชากรทงหมดในประเทศ)ขณะทไทยและสงคโปรจะกาวเขาสสงคมสงอายระดบสดยอด(คอมประชากรอาย65ปขนไปเกนรอยละ20ของประชากรทงหมดในประเทศ)

ภาพท 14.3 สดสวนประชากรตามกลมอาย เปรยบเทยบประเทศในอาเซยน พ.ศ. 2558-2578ทมา:WorldPopulationProspects:The2012Revisionอางถงในโครงการสขภาพคนไทย.2558,สถาบนวจยประชากรและ

สงคมมหาวทยาลยมหดล.

ภาพท 14.4 อตราเกอหนนโดยเปรยบเทยบประเทศไทยกบอาเซยน พ.ศ. 2556-2583ทมา:โครงการสขภาพคนไทย.(2558).สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภาพท 14.4 แสดงอตราเกอหนนหรออตราสวนพงพงดงไดกลาวแลวนนเอง โดยเปรยบเทยบประชากรไทยกบประชากรอาเซยนโดยรวมจะเหนวาในป2556ผสงอาย1คนในประเทศไทยมประชากรวยแรงงานดแล7.2คนขณะทในป2583จะเหลอประชากรวยแรงงานดแลเพยง2.5คนเทานนซงต�ากวาอตราเฉลยของประเทศในกลมอาเซยนทอยท 3.8 คน ประเทศไทยจะมปญหาภาระคาใชจายส�าหรบ ผสงอายมากขนในอนาคตเมอเทยบกบหลายประเทศในกลมอาเซยน

การเขาสสงคมผสงอายของโลกเกดขนอยางตอเนอง ประเทศพฒนาแลวหลายประเทศ เชนฝรงเศส สวเดน สหรฐอเมรกา อตาล และญปน เปนตน เปนสงคมผสงอายมานานกวา 40-50 ปแลว สวนประเทศก�าลงพฒนาเชนเกาหลใตสงคโปรจนอนโดนเซยบรไนไทยและเวยดนามไดกาวเขาสการเปนสงคมผสงอายแลวในชวง5ปทผานมาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท11คาดวาประชากรสงอายในโลกจะเพมขนอก 81.9 ลานคน กอใหเกดผลกระทบหลายอยาง อาท การยายถนของแรงงานขามชาตทง แรงงานทมฝมอและไรฝมอเพอทดแทนก�าลงแรงงานในประเทศทเปนสงคมผสงอายเกดความหลากหลายทางวฒนธรรมขณะเดยวกนกเกดภาวะสมองไหลโครงสรางการผลตเปลยนจากการใชแรงงานเขมขนมาเปนการใชองคความรและเทคโนโลยมากขน ท�าใหการพฒนาคนมงสรางใหมความร มศกยภาพ ทกษะและความช�านาญควบคกบการพฒนาเทคโนโลยเพอใชทดแทนก�าลงแรงงานทขาดแคลนประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขนท�าใหงบประมาณส�าหรบการลงทนพฒนาดานอนๆลดลง3

การทสดสวนผสงอายของโลกมแนวโนมเพมขนอาจมองไดวาเปนโอกาสของประเทศไทยในการใหบรการดแลผสงอายและบรการการแพทยและสขภาพแตในขณะเดยวกนกตองปรบตวเตรยมความพรอมดานโครงสรางพนฐานและระบบสวสดการสงคมเพอรองรบการเขาสสงคมผสงอายของไทยโดยเฉพาะอยางยงภายใตงบประมาณทมจ�ากด รวมทงยงตองเตรยมรบมอกบปญหาขนาดของก�าลงแรงงานทจะลดลงในอนาคตดวย

3. โครงสรางประชากรกบการพฒนาคณภาพคนรายงาน เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558 ทจดท�าโดย สศช. อธบายการเปลยนแปลง

โครงสรางประชากรวากอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของคนไทยตลอดชวงชวตดงน4

1) การมพฒนาการสมวยของเดกไทยทกคนโครงสรางประชากรทเปลยนแปลงสงผลใหมความจ�าเปนในการพฒนาคนไทยทกคนใหมศกยภาพเตมทในการมสวนรวมในการพฒนาประเทศโดยการเตรยม ความพรอมจะตองเรมตงแตการเตรยมตวตงครรภการดแลครรภการเกดและการเตบโตทมคณภาพเพอใหเดกไทยทกคนไดมความพรอมในการพฒนาศกยภาพ เปนรากฐานส�าคญในการพฒนาประเทศ ทงนกลมทตองใหความส�าคญเปนพเศษกคอกลมครวเรอนยากจน กลมประชาชนชาวไทยภเขา และกลม ดอยโอกาสตางๆ

3สคช.แผนพฒนาฯ ฉบบท 11น.4. 4สคช.เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558.น.208-210.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) การพฒนาทกษะชวตและทกษะการเรยนรเพอเตรยมความพรอมตอบรบทโลกในอนาคต โดยเฉพาะประเดนทาทายดานพฤตกรรมเสยงทตองมการเฝาระวงเชนยาเสพตดการทะเลาะววาทการอยในโลกสมมต การอยในสงคมออนไลน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร ประเดนตางๆ เหลานเปนประเดนทาทายตอการเตรยมความพรอมของเดกไทยใหมศกยภาพในการศกษาในระดบทสงขนหรอการพฒนาทกษะส�าหรบเปนแรงงานคณภาพ

3) การพฒนาทกษะส�าหรบการท�างาน โดยเฉพาะทกษะทสอดรบกบความตองการของตลาดแรงงานทงในประเทศและตางประเทศโดยเฉพาะตลาดแรงงานทเกดขนในประชาคมอาเซยนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ การพฒนาของอตสาหกรรมและการบรการทางเทคโนโลย และการบรการทางสงคมในรปแบบตางๆเชนการใหบรการสขภาพการใหบรการดแลผสงอายระยะยาวรวมถงความสามารถในการท�างานกบผอนทงตางวยและตางวฒนธรรมและการลดพฤตกรรมเสยงตางๆทจะเปนอปสรรคตอการพฒนาศกยภาพสการเปนแรงงานทมคณภาพโดยเฉพาะปญหาการตงครรภในวยรน

4) การทแรงงานมการพฒนาทกษะทสอดรบกบความตองการของตลาดแรงงานและการไดรบสวสดการทครอบคลมแรงงานทกคนใหไดรบการพฒนาความรความสามารถและสมรรถนะอยางตอเนองมระบบการออมทมนคง สามารถเขาถงแหลงทนในการประกอบอาชพ รวมถงการพฒนาศกยภาพและบทบาทสตรตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศการไดรบความคมครองดานอาชวอนามยความปลอดภยในการท�างานและกฎหมายแรงงานตามหลกการท�างานทมคณคารวมถงการมความสมดลของชวตและการท�างานเชนการมโอกาสในการเลยงดลกการใหนมแมการมสวนรวมในการพฒนาศกยภาพของลกเปนตน

5) การพฒนาศกยภาพของผสงอายใหเปนพลงส�าคญในการพฒนาประเทศโดยเฉพาะการเตรยมความพรอมของคนทกชวงวยใหเปนผสงอายทมคณภาพและมวถชวตทมนคงเชนการสรางความตระหนกในการดแลสขภาพของคนทกชวงวยการพฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาวแบบมสวนรวมการพฒนารปแบบการออมใหผสงอายมความมนคงในชวต การบรหารจดการใหผสงอายมสวนรวมในการพฒนาประเทศเชนบทบาทในการถายทอดสบสานภมปญญาและความรเปนตน

สรปการพฒนาคนเปนเรองส�าคญเนองจากสงผลตอคณภาพชวตโดยรวมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาคนตลอดชวงชวตโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทด มการยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมายตางๆ โดยก�าหนดเปาประสงคและแนวทางการพฒนาส�าหรบแตละกลมชวงอาย การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยจะสงผล กระทบตอความตองการแรงงานและศกยภาพการผลตของประเทศในอนาคต ภาครฐและครวเรอนจะม คาใชจายเพมขนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย ซงจะสงผลตอภาระงบประมาณแผนดนและคาใชจายของครวเรอนในการดแลสขภาพอนามย ประเทศไทยจะมปญหาผสงอายมากกวาหลายประเทศในกลมอาเซยน การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของคนไทยทกวยตลอดชวงชวต

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กจกรรม 14.1.1

1. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยจะกอใหเกดปญหาหรอไมอยางไรในอนาคต2. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของ

คนไทยอยางไร

แนวตอบกจกรรม 14.1.1

1. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยจะกอใหเกดปญหาเนองจากประเทศก�าลงเขาสสงคมผสงอายจะเกดความตองการแรงงานมากขนในอนาคตสงผลกระทบตอศกยภาพการผลตและภาระคาใชจายของภาครฐและครวเรอนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอายสงเมอเทยบกบหลายประเทศในกลมอาเซยน

2. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของ คนไทยทกชวงชวต ตงแตการมพฒนาการสมวยของเดก การพฒนาทกษะชวตและทกษะการเรยนรของเยาวชนเพอกาวทนโลกในศตวรรษท 21 การพฒนาทกษะส�าหรบการท�างานใหสอดรบกบความตองการของตลาดรวมทงพฒนาศกยภาพของผสงอายใหเปนพลงส�าคญในการพฒนาประเทศ


การศกษาเพอกาวทนโลก

การศกษาเปนการสรางคนใหมความรความสามารถ มทกษะตางๆ ทจ�าเปนในการด�ารงชวต มความพรอมทจะประกอบอาชพการงาน การศกษาชวยใหคนเจรญงอกงามทงทางปญญา จตใจ และรางกาย พรอมทจะตอสเพอตนเองและสงคม ประเทศจะเจรญกาวหนาไดตอเมอคนสวนใหญไดรบ การศกษาการศกษาจงเปนสงส�าคญและจ�าเปนในการพฒนาประเทศ

1. คณภาพการศกษาของไทยการพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนกบประเทศอนไดจะตองพฒนาประชากรของประเทศใหม

คณภาพการจดการศกษาจงถอเปนปจจยส�าคญในการพฒนาประชากรของประเทศใหมความรและทกษะความสามารถตวชวดคณภาพการศกษาทส�าคญประการหนงคอ “ปการศกษาเฉลย” (meanyearsofschoolingหรอaverageyearsofschooling)จากรายงานของสศช.เมอเดอนกมภาพนธพ.ศ.2559ประชากรไทยโดยรวมมการศกษาเฉลยไมถงระดบการศกษาขนพนฐาน 9 ป ในป 2557 ประชากรอาย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


15ปขนไปมจ�านวนปการศกษาเฉลย8.1ปกลมวยแรงงาน(อาย15-59ป)มจ�านวนปการศกษาเฉลย9ปสวนกลมสงอาย60ปขนไปมจ�านวนปการศกษาเฉลย4.8ป

ตารางท 14.1 ปการศกษาเฉลยของประชากรไทยจ�าแนกตามกลมอาย

กลมอาย ป 2549 ป 2554 ป 2557

15ปขนไป 7.8 8.2 8.1

15-39ป 10.1 10.7 10.7

40-59ป 6.9 7.6 7.4

15-59ป 8.7 9.1 9.0

60ปขนไป 4.2 4.7 4.8

ทมา:ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ อางถงในสศช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559

เมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยนแลวพบวาประชากรไทยอาย25ปขนไปมปการศกษาเฉลย7.3ปซงนอยกวาสงคโปร(10.6ป)มาเลเซย(10ป)ฟลปปนส(8.9ป)บรไน(8.8ป)อนโดนเซย(7.6ป)และเวยดนาม(7.5ป)5ทงๆทไทยมการลงทนดานการศกษามากกวารอยละ20ของงบประมาณรายจายรวมหรอกวา500,000ลานบาทตอปและมสดสวนงบประมาณดานการศกษาตองบประมาณรวมสงทสดในอาเซยน

ภาพท 14.5 รอยละของรายจายการศกษาภาครฐตอ GDP ของประเทศในกลมอาเซยนและญปนทมา:UNDP, InternationalHumanDevelopment Indicators 2014 อางถงใน สศช. รายงานภาวะสงคมไทย ไตรมาส 4,

กมภาพนธ2559

5UNDP,InternationalHumanDevelopmentIndicators2014อางถงในสคช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


คณภาพการศกษาแสดงใหเหนไดจากผลสมฤทธทางการศกษา ขอมลจากสถาบนทดสอบทาง การศกษาแหงชาตในชวงพ.ศ.2553–2557แสดงใหเหนวาคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนขนพนฐาน (O-NET) ในวชาหลกมคาเฉลยต�ากวารอยละ 50 นอกจากคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนจะต�าแลว คณภาพการศกษายงแตกตางกนระหวางสถานศกษาในเขตกรงเทพมหานครและตางจงหวดดวยกลาวคอนกเรยนในเขตกรงเทพมหานครจะมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนโดยเฉลยสงกวานกเรยนตางจงหวดในทกระดบชน

ตารางท 14.2 ผลการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชน ป.6 ม.3 และ ม.6 ปการศกษา 2553-2557

วชาหลกคะแนนเฉลย

2553 2554 2555 2556 2557

ประถมศกษาปท 6

ภาษาไทย 31.22 50.04 45.68 45.02 44.88

สงคมศกษา 47.07 52.22 44.22 38.31 50.67

ภาษาองกฤษ 20.99 38.37 36.99 33.82 36.02

คณตศาสตร 34.85 52.40 35.77 41.95 38.06

วทยาศาสตร 41.56 40.82 37.46 37.40 42.13

มธยมศกษาปท 3

ภาษาไทย 42.80 48.11 54.48 44.25 35.20

สงคมศกษา 40.85 42.73 47.12 39.37 46.79

ภาษาองกฤษ 16.19 30.49 28.71 30.35 27.46

คณตศาสตร 24.18 32.08 26.95 25.45 29.65

วทยาศาสตร 29.17 32.19 35.37 37.95 38.62

มธยมศกษาปท 6

ภาษาไทย 42.61 41.88 47.19 49.26 50.76

สงคมศกษา 46.51 33.39 36.27 33.02 36.35

ภาษาองกฤษ 19.22 21.80 22.13 25.35 23.44

คณตศาสตร 14.99 22.73 22.73 20.48 21.74

วทยาศาสตร 30.90 27.90 33.10 30.48 32.54

ทมา: สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน) อางถงในสศช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สถาบนระหวางประเทศเพอพฒนาการจดการ (International Institute forManagementDevelopmentหรอ IMD) ไดจดล�าดบขดความสามารถในการแขงขนดานการศกษาของประเทศตางๆไวทกปตารางท14.3แสดงล�าดบความสามารถในการแขงขนในชวงพ.ศ.2550–2556

ตารางท 14.3 อนดบขดความสามารถในการแขงขนดานการศกษา ป พ.ศ. 2550-2556

ประเทศ 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

สงคโปรมาเลเซยอนโดนเซยฟลปปนสไทย

เกาหลใตญปนจนอนเดยออสเตรเลยนวซแลนด

1131515246

291944541217

1130495243

3522425469

1330555447

36264957510

1333555647

3529465898

1035535751

29344359812

633535752

313645581012

434525951

252845601012

หมายเหต: ป2550-2551เปรยบเทยบจากทงหมด55ประเทศ,ป2552-2556เปรยบเทยบจากทงหมด57,58,59,59และ60ประเทศ

: ประเทศในกลมอาเซยนทไมมขอมลคอบรไนกมพชาเวยดนามพมาและลาวทมา:IMDWorldcompetitivenessyearbook อางถงในรายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล�าในประเทศไทยป2556,สศช.2558

ส�าหรบพ.ศ.2558IMDไดจดล�าดบประเทศไทยอยในอนดบท46จาก60ประเทศ(ดกวาป2557 ทอยล�าดบท 54) เมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยนแลวไทยมขดความสามารถดาน การศกษาเหนอกวาอนโดนเซยและฟลปปนสเลกนอย แตยงดอยกวาสงคโปรและมาเลเซยอยมาก จากขอมลทปรากฏการพฒนาคณภาพการศกษาจงเปนเรองส�าคญและจ�าเปนตองเรงด�าเนนการ

2. การศกษาในศตวรรษท 21เพอใหคนไทยสามารถอยในสงคมโลกไดอยางมความสข การศกษาไทยตองสรางคนไทยใหม

ทกษะตางๆ ทจ�าเปนในการด�ารงชวต มความรความสามารถ มความพรอมทจะประกอบอาชพการงานและมความเจรญงอกงามทงทางปญญาจตใจและรางกาย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.1 ทกษะเพอการด�ารงชวต

บคคลส�าคญดานการศกษาทานหนงของไทยคอศาสตราจารยนายแพทยวจารณพานชกลาววาการศกษาในศตวรรษท21ตองเตรยมคนใหพรอมเผชญกบการเปลยนแปลงทรวดเรวรนแรงพลกผนและคาดไมถง คนยคใหมจงตองมทกษะสงในการเรยนรและปรบตว การศกษาในศตวรรษท 21 ตองเตรยมคนออกไปเปนคนท�างานทใชความร(knowledgeworker)และเปนบคคลพรอมเรยนร(learningperson)ไมวาจะประกอบสมมาชพใดดงนนทกษะของคนในศตวรรษท21ททกคนตองเรยนรทกระดบตงแตเดกไปจนตลอดชวตคอ3R×7C

3Rไดแกการอานออก-Reading,การเขยนได– (W)Ritingและการคดเลขเปน- (A)Rithmeticsสวน7Cไดแกทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณและทกษะในการแกปญหา-Criticalthinking& problem solvingทกษะดานการสรางสรรคและนวตกรรม -Creativity& innovationทกษะดานความเขาใจตางวฒนธรรมตางกระบวนทศน -Cross-cultural understandingทกษะดานความรวมมอการท�างานเปนทมและภาวะผน�า-Collaboration,teamwork&leadershipทกษะดานการสอสารสารสนเทศและรเทาทนสอ-Communications,information&medialiteracyทกษะดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร-Computing&ICTliteracyและทกษะอาชพและทกษะการเรยนร - Career & learning skills การเรยนรในศตวรรษท 21 กคอการเรยนร 3R×7Cมการเรยนรเพอพฒนาสมอง5ดานไดแก

1) ดานวชาและวนย (disciplined mind) หมายถงมความรและทกษะในวชาในระดบทเรยกวาเชยวชาญ(master)และสามารถพฒนาตนเองในการเรยนรอยตลอดเวลา

2) ดานสงเคราะห (synthesizing mind) คอ มความสามารถในการรวบรวมสารสนเทศและความรตางๆ ทเกยวของ น�ามากลนกรองคดเลอกเอามาเฉพาะสวนทส�าคญ และจดระบบ น�าเสนอใหมอยางมความหมาย

3) ดานสรางสรรค (creating mind)หมายถงสรางสรรคท�าสงใหมๆออกไปนอกขอบเขตหรอวธการเดมๆพลงสมองทง3ดานดงกลาวเปนพลงเชงทฤษฎ (หรอทเรยกcognitivemind)สวนอก2ดานเปนพลงดานมนษยสมผสมนษยไดแก

4) ดานเคารพใหเกยรต (respectful mind) และ

5) ดานจรยธรรม (ethical mind) การเรยนรเพอพฒนาสมอง5ดานนเปนการเรยนรไปพรอมๆกนหรอทเรยกวาเรยนรแบบ

บรณาการ2.2 การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย โลกในปจจบนเปนยคดจทลวทยาศาสตรและเทคโนโลยมความส�าคญและจ�าเปนในการด�ารงชวต

ของมนษย จะเหนวามกจกรรมทางเศรษฐกจมากมายทด�าเนนการโดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศ (information Technology หรอไอท) ตวอยางเชน การท�าธรกรรมการเงนทงในประเทศและระหวางประเทศผานทางอเลกทรอนกส การซอขายสนคากนทางอนเทอรเนต การจองตวเครองบนหรอโรงแรม ตวดคอนเสรตหรอภาพยนตรการสงซอหนงสอทางอนเทอรเนตการซอe-bookทซอโดยการดาวนโหลด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ไดทนทฯลฯสงตางๆเหลานคอสงทเรยกวาพาณชยอเลกทรอนกสหรอe-Commerceซงเปนลกษณะหนงของเศรษฐกจดจทล(digitaleconomy)

ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมบทบาทส�าคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมรวมทงตอบสนองตอการด�ารงชวตของประชาชนมากขนในปจจบนทงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนาโนเทคโนโลย เทคโนโลยชวภาพ และอนๆ การพฒนาประเทศใหอยบนฐานความรและเทคโนโลยท ทนสมยการวจยพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนแรงขบเคลอนทส�าคญส�าหรบการพฒนาประเทศในการปรบเปลยนการผลตจากการใชทรพยากรธรรมชาต เงนทนและแรงงานทมผลตภาพต�าไปสการใชความรและความช�านาญดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประเทศทพฒนาเทคโนโลยไดชาจะไมสามารถแขงขนกบประเทศอนได การศกษาในศตวรรษท 21 ตองใหความส�าคญกบการพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลยวจยและนวตกรรมใหเปนพลงขบเคลอนการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและยงยนเนนการน�าความคดสรางสรรคภมปญญาทองถนทรพยสนทางปญญาวจยและพฒนาไปตอยอดถายทอดและประยกตใชประโยชนทงเชงพาณชยสงคมและชมชนโดยสรางสภาพแวดลอมทเอออ�านวยตอการพฒนาและประยกตใชวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมทสงเสรมการใชความคดสรางสรรคและสรางมลคาเพมใหกบภาคการผลต ตลอดจนพฒนาโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรเทคโนโลย วจย และนวตกรรม ใหทวถงและเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพในลกษณะของความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนการเขาถงเทคโนโลยทไมเทาเทยมกนของกลมคนในสงคมจะท�าใหเกดความเหลอมล�าในการพฒนา จงเปนความทาทายในการเพมขดความสามารถในการแขงขนและลดความเหลอมล�า

3. การยกระดบคณภาพการศกษาจากขอมลรายงานภาวะสงคมไทยของสศช.ประเทศไทยมการด�าเนนการยกระดบคณภาพการ

ศกษาและการเรยนรเพอการพฒนาศกยภาพคนในทกชวงวยอยางตอเนอง โดยมคณะกรรมการนโยบายและพฒนาการศกษาเปนกลไกขบเคลอนการจดการศกษาทเชอมโยงกนทงระบบคณะกรรมการดงกลาวมบทบาทในการวางแนวทางขบเคลอนและตดตามการยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรใหสอดคลองกนอยางเปนระบบโดยมประเดนส�าคญดงน6

1) มงเนนการใชการศกษาเปนเครองมอแกปญหาเศรษฐกจผลตคนตามความตองการของตลาดแรงงานพฒนาศกยภาพแรงงานพฒนาเทคโนโลยนวตกรรมและการสนบสนนการลงทนโดยเพมความรวมมอกบภาคเอกชนทงทเปนผประกอบการทวไปทลงทนในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษและทเขามาภายใตเงอนไขการสงเสรมการลงทนซงในระยะสนจะก�าหนด“โจทย”ทตองด�าเนนการทนทใหมความส�าเรจเปนรปธรรมโดยเรวสวนแนวทางการยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรทงระบบใหด�าเนนการคขนานกนไปโดยรวมถงการปรบปรงระบบการศกษาเพอสรางความปรองดองเชงความคดของประชาชน

6สศช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส3,พฤศจกายน2558

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) การด�าเนนงานเพอบรรลเปาหมายการยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนร อาท• การยกระดบการเรยนร เรงรดพฒนา “การอานออกเขยนได” ใหอานคลองเขยนคลอง

และสอสารได เพอวางรากฐานส�าคญในการเรยนรระดบตอไป ปรบสอ วธสอน และนวตกรรมการแกไขปญหานกเรยนอานไมออกเขยนไมได “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” เพอเพมทกษะนกเรยนในดานการเรยนรซงการก�าหนดกจกรรมเพอการเรยนรตองเหมาะกบศกยภาพของนกเรยนแตละชวงวยและมการพฒนากจกรรมอยางตอเนอง รวมถงพฒนาสอทน�าเสนอถงอาชพทมความส�าคญ เพอสรางแรงจงใจใหนกเรยนตองการไปประกอบอาชพเพอการพฒนาประเทศครจะท�าหนาทสงเสรมสนบสนนและกระตนใหนกเรยนคดวเคราะหขอมลขาวสารเกดเปนความรน�าสการคดสรางสรรค

• การผลตและพฒนาก�าลงคนจะมงไปสทศทางในอนาคต3ดานไดแก1)การผลตก�าลงคนทเนนคณภาพเพอการสรางนวตกรรม2)การเพมศกยภาพชางเทคนคในภาคการผลตใหสามารถเปนเจาของธรกจหรอผประกอบการและ3)การพฒนาประชาชนในระบบเศรษฐกจฐานรากใหมศกยภาพในการผลตสนคาทมมลคาเพม อาท การขยายการศกษาทางไกล การเขาถงการใชเครองจกรกล ทงนควรพฒนาระบบฐานขอมลใหเชอมโยงกนทงดานการผลตและความตองการก�าลงคนสาขาตางๆ

นอกจากนการศกษาตองมงสการมงานท�าโดยจดใหมการฝกงานระยะสนในสาขาทตลาดตองการใหแกผจบการศกษาทยงไมมงานท�ารวมทงสงเสรมการกระจายความเจรญไปสภมภาคใหเกดการพฒนาทกสาขาการผลตและบรการในพนทเพอการสรางงานในทองถนลดการอพยพยายถนเขาสเมองใหญกลมผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลกตองไดรบการพฒนาใหมความรในการประกอบธรกจภาคการศกษาและภาคเอกชนตองรวมกนผลตก�าลงคนใหสอดคลองกบธรกจในพนทและทศทางการพฒนาประเทศตองเรงพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรทกระดบโดยใหความส�าคญทงการศกษาในระบบและการศกษาทางเลอกไปพรอมกน เพอสรางคณภาพของคนไทยใหสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพประกอบอาชพและด�ารงชพไดโดยมความใฝรและทกษะทเหมาะสมพฒนาก�าลงคนใหเหมาะสมกบความตองการของพนททงในดานการเกษตรอตสาหกรรมและธรกจบรการมงพฒนาใหเดกและเยาวชนสามารถคดเปนท�าเปนและมความเขมแขงทางวชาการสงเสรมใหหนมาเรยนสายอาชวะเพมขนโดยปรบทศนคตใหสงคมเหนความสาคญและความจ�าเปนของการศกษาสายอาชวะ เรงพฒนาคณภาพบคลากรทาง การศกษาและหลกสตรการศกษาใหสามารถพฒนาสมรรถนะและทกษะของเยาวชนและแรงงานไทยใหรองรบการแขงขนของประเทศพรอมทงปลกฝงใหเดกและเยาวชนมคณธรรมจรยธรรมวฒนธรรมและคานยมทดงาม

สรปประเทศไทยยงมปญหาคณภาพการศกษาการพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนกบประเทศอนไดตองพฒนาประชากรใหมคณภาพ การศกษาในศตวรรษท 21 ตองสรางคนไทยใหมทกษะตางๆ ทจ�าเปนในการด�ารงชวตมงพฒนาเดกและเยาวชนใหสามารถคดเปนท�าเปนมความรความสามารถและมความเขมแขงทางวชาการพรอมทงปลกฝงใหมคณธรรมจรยธรรมวฒนธรรมและคานยมทดงามมการยกระดบคณภาพการศกษาเพอสรางคณภาพของคนไทยในทกชวงวยใหสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพประกอบอาชพและด�ารงชพไดโดยมความใฝรและทกษะทเหมาะสมมการผลตและพฒนาก�าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดพฒนาศกยภาพแรงงานพฒนาเทคโนโลย นวตกรรม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


และสนบสนนการลงทนโดยเพมความรวมมอกบภาคเอกชน เรงพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรทกระดบโดยใหความส�าคญทงการศกษาในระบบและการศกษาทางเลอกไปพรอมกน


1. ทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท 21 หมายถงทกษะในเรองใด ทานมทกษะเหลานน หรอไมเพยงใด

2. การพฒนาโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยกอใหเกดประโยชนในการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาจงยกตวอยาง


1. ทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท 21 เปนทกษะทตองเรยนรตลอดชวตเพอใหสามารถ ด�ารงชวตไดอยางมความสขในศตวรรษท21ประกอบดวย3Rและ7C(ดรายละเอยดในเนอเรอง)

2. ตวอยางทส�าคญตวอยางหนงไดแกการลงทนในโครงสรางพนฐานดานดจทล โดยเฉพาะการลงทนโครงสรางพนฐานทางอนเทอรเนตบรอดแบนดทวประเทศวงเงน1.5หมนลานทคณะรฐมนตรอนมตใหด�าเนนการและคาดวาจะแลวเสรจในเดอนมถนายนพ.ศ.2560การลงทนนนอกจากสามารถแขงขนกบสงคโปรในการเปนผน�าเรองดจทลในอาเซยนแลว ยงชวยสรางจดแขงใหกบอตสาหกรรมหลายดานทไทยเปนผน�าอยเชนอตสาหกรรมรถยนตเปนตน


สขภาวะของคนไทย

นอกจากเรองการศกษาแลวสขภาพกเปนปจจยส�าคญอยางหนงในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในเรองนจะใหนกศกษาไดเหนภาพสขภาวะโดยรวมของประชาชนในประเทศตางๆ ในกลมอาเซยน จะกลาวถงปญหาสขภาพทส�าคญและปจจยเสยงทถอเปนปญหาส�าคญของโลกและของไทย ซงรวมทงปญหาอบตเหตบนทองถนนดวย

1. สขภาวะของประชาชนโดยรวมในชวงหลายปทผานมาคนไทยมสขภาพดขนเชนเดยวกบประชาชนในอกหลายๆประเทศมอาย

คาดเฉลยสงขนจาก69ปในพ.ศ.2533เปน75ปในพ.ศ.2555อยางไรกตามเมอพจารณาเรองสขภาพ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากจะมองถงการมชวตทยนยาวขนแลวยงตองมองดวยวาชวตนนด�ารงอยอยางมสขภาพดหรอไม ซงจะพจารณาไดจากอายคาดเฉลยของการมสขภาพด(healthylifeexpectancy)

ก)อายคาดเฉลยเมอแรกเกด

ข)อายคาดเฉลยแรกเกดและอายคาดเฉลยของการมสขภาพด

ภาพท 14.6 อายคาดเฉลยแรกเกดและอายคาดเฉลยของการมสขภาพด เปรยบเทยบประเทศในอาเซยน

หมายเหต: สวนตางคอจ�านวนปทมชวตอยโดยสขภาพไมดทมา: World Health Statistics. (2014).WHO อางถงใน โครงการสขภาพคนไทย. 2558, สถาบนวจยประชากรและสงคม

มหาวทยาลยมหดล.

จะเหนวาในกลมประเทศอาเซยน สงคโปรมประชากรอายคาดเฉลยยนยาวทสด คอ 83ป และสามารถด�ารงชพอยอยางมสขภาพดยาวนานทสดดวยคอ76ปซงสงทสดในอาเซยนขณะทคนไทยมอายคาดเฉลยของการมสขภาพดอย66ป

นอกจากสขภาพกายแลวสขภาพใจกเปนองคประกอบส�าคญของการมสขภาพดดวยและความสขกถอเปนองคประกอบหนงทสะทอนถงการมสขภาพจตทด ในภมภาคอาเซยน ประเทศสงคโปร ไทย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


มาเลเซยเวยดนามและอนโดนเซยมคะแนนเฉลยความสขสงกวาคะแนนเฉลยของโลกโดยไทยอยล�าดบท36ของโลกและท2ของอาเซยน7

ภาพท 14.7 อนดบความสขของประชาชนในประเทศอาเซยน ป 2553-2555ทมา: WorldHappinessReport2013อางถงในโครงการสขภาพคนไทย.2558,สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลย

มหดล.

2. ปญหาสขภาพทส�าคญและปจจยเสยงรายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศในชวง3ปแรกของแผนพฒนาฯฉบบท11

แสดงใหเหนวาคนไทยมสขภาวะดขนและมสขภาพจตดแตยงเจบปวยดวยโรคทปองกนไดคอโรคไมตดตอเรอรง(Non-CommunicableDiseasesหรอNCDs)เพมขนปจจบนโรคไมตดตอเรอรงถอเปนปญหาสขภาพอนดบหนงของโลกและของไทยทงในดานจ�านวนผปวยผเสยชวตและภาระโรคองคการอนามยโลกถอเปนปญหาทก�าลงทวความรนแรงขนเรอยๆและคาดการณวาในปพ.ศ.2563ทวโลกจะมผเสยชวตจากโรคไมตดตอเรอรงจาก4กลมโรคไดแกโรคหวใจและหลอดเลอดโรคมะเรงโรคถงลมโปงพองและโรคเบาหวานถง44ลานคนโดยจะเพมขนมากในกลมประเทศทมรายไดต�าและปานกลาง

ส�าหรบประเทศไทย จากรายงานสถตสาธารณสขพบวาอตราผเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรงมประมาณรอยละ70ของผเสยชวตในแตละปสงกวาคาเฉลยของโลกทรอยละ63มะเรงยงเปนสาเหตการเสยชวตอนดบหนงของประเทศโดยในป2557มผเสยชวตดวยโรคน70,075รายหรออตราตาย107.9

7 โครงการสขภาพคนไทย. (2558). สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล อยางไรกตาม หากดขอมล การเสยชวตจากการท�ารายตนเองกพบวาสงคโปรและไทยมอตราการตายจากการท�ารายตนเองสงสดในภมภาคคอ 21 และ 17 รายตอการตาย1,000รายตามล�าดบในปพ.ศ.2557.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอประชากรแสนคนโรคไมตดตอเรอรงทส�าคญทมแนวโนมเพมขนไดแกโรคความดนโลหตสงและโรคเบาหวานโดยในปพ.ศ.2557มผปวยดวยโรคนรวม1,111,311รายและ698,720รายตามล�าดบ8

โรคระบบไหลเวยนโลหตหรอโรคหวใจและหลอดเลอดเปนโรคทมผเสยชวตเพมขนอยางตอเนองและเปนสาเหตการเสยชวตอนดบ 2 ของคนไทยรองจากโรคมะเรงและเนองอกทกชนด ใน พ.ศ. 2557 มผเสยชวตดวยโรคน58,681รายการเจบปวยและการเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรงทเพมขนนมสาเหตหลกมาจากรปแบบการด�าเนนชวตและพฤตกรรมทางสขภาพทไมเหมาะสม ไดแก การบรโภคอาหาร ทมากเกนพอดรบประทานอาหารรสหวานมนเคมจดรบประทานผกผลไมนอยมกจกรรมทางกายนอยไมออกก�าลงกายเครยดและพกผอนไมเพยงพอรวมทงการสบบหรและการดมเครองดมแอลกอฮอลปจจยเสยงเหลานสงผลใหเกดภาวะน�าหนกเกนอวนความดนโลหตสงไขมนในเลอดสงเบาหวานซงน�าไปสการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดสงเหลานเปนภยเงยบทคกคามท�าลายสขภาพประชาชนหลายประเทศทวโลก

ตารางท 14.4 จ�านวนผปวยและอตราการเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรง

ก)จ�านวนผปวย(คน)

โรค 2552 2553 2554 2555 2556 2557

ความดนโลหตสง 780,629 859,583 920,106 1,009,385 1,047,979 1,111,311

หวใจขาดเลอด 228,032 253,046 264,877 274,753 279,109 264,820

หลอดเลอดสมอง 176,202 196,159 212,186 227,848 237,039 228,836

เบาหวาน 558,156 607,828 621,411 674,826 670,664 698,720

มะเรงและเนองอกทกชนด 389,136 499,156 526,923 553,994 582,844 538,545

ข)อตราการเสยชวต(ตอประชากรแสนคน)

โรค 2552 2553 2554 2555 2556 2557

ความดนโลหตสง 3.6 3.9 5.7 5.7 8.0 11.0

หวใจขาดเลอด 20.7 20.5 22.5 23.5 26.9 27.8

หลอดเลอดสมอง 21.0 27.5 30.0 31.7 36.1 38.7

เบาหวาน 11.1 10.8 11.9 12.1 14.9 17.5

มะเรงและเนองอกทกชนด 88.3 91.2 95.2 98.5 104.8 107.9

ทมา:ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข อางถงใน สศช. รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส 4,กมภาพนธ2559

8สคช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในป 2558ประเทศไทยมมลคาการบรโภคบหรรวม58,491ลานบาท (เพมขนรอยละ 1.4จาก ป2557)มผสบบหร10.9ลานคนคดเปนสดสวนรอยละ19.9ของประชากร(ลดลงจากรอยละ20.7ในป 2557) อยางไรกตาม ทนาเปนหวงคอในกลมเยาวชนอตราการสบบหรยงไมมแนวโนมลดลงทงๆ ทมการรณรงคกนอยางตอเนอง การปองกนเดกและเยาวชนไมใหเขาสวงจรของการเสพตดบหรเปนความ รบผดชอบรวมกนของทกฝายในสงคม

ตารางท 14.5 อตราการสบบหร จ�าแนกตามกลมอาย

กลมอาย 2547 2549 2550 2552 2554 2556 2557 2558

รวม 23.0 21.9 21.2 20.7 21.4 19.9 20.7 19.9

15-24 15.1 14.1 15.2 15.9 16.6 15.1 14.7 15.2

25-59 26.3 25.0 23.7 23.0 23.9 22.8 23.5 22.9

60ปขนไป 20.6 19.2 18.3 16.7 16.3 14.3 16.6 14.0

ทมา:ส�านกงานสถตแหงชาต การส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและดมสราของประชากร พ.ศ. 2547, 2550, 2554, 2557 และ การส�ารวจอนามยและสวสดการพ.ศ.2549,25522556และ2558

ส�าหรบการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ในป2558มมลคาเพมขนเปน147,821ลานบาทจากขอมลการส�ารวจของส�านกงานสถตแหงชาตป2558พบวามผบรโภคเครองดมแอลกอฮอล18.6ลานคนคดเปนอตรารอยละ34ของประชากรกลมแรงงานอาย15-24ปมอตราการดมเพมขนเปนรอยละ29.5และกลมสตรมแนวโนมดมเพมขนอยางตอเนอง จากรอยละ 9.1 ในป 2550 เปนรอยละ 13 ในป 2558 ถงแมรฐบาลจะมมาตรการรณรงคและควบคมการเขาถงเครองดมแอลกอฮอลอาทการก�าหนดเวลาจ�าหนายการควบคมสถานบรการทเปดบรเวณใกลเคยงสถานศกษาแตการบงคบใชกฎหมายยงมขอจ�ากดประกอบกบทศนคตและคานยมตอการดมทมองวาเปนการสรางความสข เปนทยอมรบของกลม และความอยากรอยากลองในเดกและเยาวชนอตราการดมในกลมเหลานจงมแนวโนมเพมขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภาพท 14.8 อตราการดมเครองดมแอลกอฮอล จ�าแนกตามอายทมา:ส�านกงานสถตแหงชาตการส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและดมสราของประชากรพ.ศ.2547,2550,2554และ2557และ

การส�ารวจอนามยและสวสดการพ.ศ.2549,2552,2556และ2558

ประเทศไทยมปรมาณการดมตอนกดมสงทสดในกลมอาเซยน คอสงถง 23.8 ลตรเทยบเทาแอลกอฮอลบรสทธตอคนตอปจงมปญหาทสะทอนออกมาในรปของความชกผทมภาวะปญหาจากการดมแอลกอฮอล (alcohol use disorder) ทพบวาสงทสดในไทยดวย เวยดนามกเปนอกประเทศทมปญหาเนองจากมอตราการตายของประชากรทเกยวเนองกบการบรโภคแอลกอฮอล รวมทงความชกผทมภาวะพงพงแอลกอฮอล(alcoholdependency)สงทสดในอาเซยน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภาพท 14.9 ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลตอคนตอป พ.ศ. 2553 และผลกระทบจากการบรโภคแอลกอฮอล

หมายเหต:ขอมลความชกคดเปนรอยละของประชากรอาย 15 ปขนไปเปนขอมลป (2553). ขอมลสดสวน การตายคดเปนรอยละของการตายทงหมดจากทกสาเหตเปนขอมลคาดประมาณในป2555

ทมา:WHO,GlobalStatusReportonAlcoholandHealth(2014).อางถงในโครงการสขภาพคนไทย.(2558).สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากการสบบหรการดมสราพฤตกรรมการบรโภคอนๆทไมเหมาะสมและการออกก�าลงกายทไมเพยงพอ ทเปนปจจยเสยงใหเกดโรคไมตดตอเรอรงแลว พฤตกรรมทางสขภาพอนๆ ทตองใหความส�าคญยงมอกหลายเรอง เชน การมเพศสมพนธและตงทองไมพรอมในวยรน การปองกนเอชไอว เอดสการขบขพาหนะบนทองถนนอยางปลอดภยเพอลดอบตเหต เปนตน ภาพท 14.10 แสดงใหเหนปญหาทเกดขนเมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน

ภาพท 14.10 พฤตกรรมสขภาพอนๆทมา:โครงการสขภาพคนไทย.(2558).สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.

3. ปญหาอบตเหตบนทองถนนอบตเหตทางถนนเปนปญหาส�าคญอยางหนงของการพฒนาเปนปญหาดานสขภาพเปนสาเหต

การเสยชวตและการบาดเจบอนดบตนๆ ของโลก รวมทงกอใหเกดความสญเสยจ�านวนมาก องคการสหประชาชาตไดจดประชมเรองความปลอดภยทางถนนณ กรงมอสโก ประเทศสหพนธรฐรสเซย เมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2552 โดยเชญผแทนจากประเทศตางๆ เขาประชม และไดมการประกาศเจตนารมณปฏญญามอสโก(MoscowDeclaration)ก�าหนดใหค.ศ.2011-2020เปนทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน (Decade of Action for Road Safety) และเรยกรองใหประเทศสมาชกใหความส�าคญและผลกดนเรองความปลอดภยทางถนน โดยก�าหนดเปาหมายลดอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนลงรอยละ50ภายในปพ.ศ.2563

ประเทศไทยโดยศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนไดจดท�าแผนปฏบตการทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนนพ.ศ.2554-2563ขนโดยก�าหนดเปาหมายตามมาตรฐานสากลคอลดอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนลงรอยละ50หรอลดใหต�ากวา 10คนตอประชากรหนงแสนคนในปพ.ศ.2563และไดก�าหนดแนวทางการด�าเนนงาน8ประการคอ1)สงเสรมการสวมหมวกนรภยทงผขบขและผซอน2)ลดพฤตกรรมเสยงจากการดมเครองดมแอลกอฮอลแลวขบขยานพาหนะ3)แกไขปญหาจดเสยง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


จดอนตรายในระยะเวลาทก�าหนด4)ปรบพฤตกรรมของผขบขยานพาหนะใหใชความเรวตามทกฎหมายก�าหนด5)ยกระดบมาตรฐานยานพาหนะใหปลอดภยโดยเฉพาะรถจกรยานยนตรถโดยสารรถบรรทก6) พฒนาสมรรถนะของผใชรถใชถนนใหมความปลอดภย 7) พฒนาระบบการแพทยฉกเฉน การรกษาและฟนฟผบาดเจบใหทวถงและรวดเรว และ 8) พฒนาระบบบรหารจดการความปลอดภยทางถนนใหมความแขงแรง

องคการสหประชาชาตไดจดประชมเรองความปลอดภยทางถนนครงท2ทเมองบราซเลยประเทศบราซล เมอเดอนพฤศจกายน 2558 เพอทบทวนและหาวธรบมอกบปญหาอบตเหตทางถนนทคราชวต คนทวโลกปละกวา 1.25 ลานคน ภายหลงการประชมไดมการประกาศปฏญญาบราซเลย (Brasilia Declaration)โดยมสาระส�าคญคอ

1) สรางความตระหนกวาอบตภยทางถนนสงผลกระทบทางลบอยางมนยส�าคญตอสขภาพของประชาชน ความปลอดภยทางถนนจงมความส�าคญในฐานะทเปนปจจยหลกในการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน(SustainableDevelopmentGoalsหรอSDGs)

2) ย�าความส�าคญของการสงเสรมความเทาเทยมทางสงคมและความเทาเทยมทางเพศในบรบทของความปลอดภยทางถนน และความรวมมอระหวางประเทศ บทบาทของสหประชาชาตทสนบสนนรฐสมาชกในการปฏบตตามตราสารระหวางประเทศทเกยวกบความปลอดภยทางถนนและ

3) ขอเสนอแนะในการยกระดบความปลอดภยทางถนนประกอบดวย5เสาหลกไดแกการบรหารจดการดานความปลอดภยทางถนนถนนและการสญจรทปลอดภยมากขนยานพาหนะทปลอดภยมากขนคนใชถนนทปลอดภยมากขนและการรบมอหลงเกดอบตเหต

รายงานขององคการอนามยโลก(GlobalStatusReportonRoadSafety2015)ไดรายงานความสญเสยโดยชใหเหนวาเมอพ.ศ.2555ประเทศไทยมผเสยชวตบนทองถนนจ�านวน24,237คนหรอคดเปนอตรา36.2ตอประชากรแสนคนซงสงกวาคาเฉลยของทงโลกถง 2 เทา (เฉลยอตราตายทงโลก17ตอประชากรแสนคน)และสงเปนอนดบ2ของโลกรองจากลเบยนอกจากนประเทศไทยยงมผเสยชวตจากอบตเหตรถจกรยานยนตเปนอนดบ1ของโลกดวยคอ26.3คนตอประชากรแสนคน

จากสถตทผานมา ประเทศไทยยงคงมผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนสง โดยเฉพาะอยางยงในชวงเทศกาลปใหมและสงกรานตในชวงเทศกาลปใหม2559มผเสยชวตรวม380รายโดยมสาเหตหลกมาจากการดมสรารองลงมาคอการขบรถเรวเกนกวาทกฎหมายก�าหนด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภาพท 14.11 สถตผเสยชวตและบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนในชวงเทศกาลปใหม พ.ศ. 2553-2559ทมา:ศนยอ�านวยการปองกนและลดอบตเหตทางถนนในชวงเทศกาล อางถงใน โครงการสขภาพคนไทย. (2558). สถาบนวจย

ประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.

อบตเหตทางถนนเปนปญหาทมเหตปจจยซบซอนเกยวของกบหนวยงานตางๆหลายหนวยงานการจะแกปญหาใหส�าเรจลลวงไดจ�าเปนตองมการจดการในรปแบบความรวมมอระหวางหนวยงานและ เครอขายตางๆทเกยวของและเนนการจดการเชงระบบใหเขมแขงตองท�าใหคนในสงคมรบรและตระหนกวาอบตเหตทางถนนเปนสงปองกนไดและท�าใหผบรหารและผมหนาทดแลรบผดชอบตองเรงรดพฒนาระบบบรหารจดการทเขมแขงเพอแกไขทรากปญหาอยางแทจรง โดยเนนการจดการทเขมแขงตามแนวทางทองคการสหประชาชาตเสนอไว นอกจากนตองมการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด อาท การสวมหมวกนรภยเมาไมขบไมขบรถเรวการคาดเขมขดนรภยมบทลงโทษทรนแรงโดยเฉพาะกบผทเมาแลวขบและผทขบรถเรวเกนกวาทกฎหมายก�าหนดควบคกบการสรางจตส�านกในการใชรถใชถนนอยางปลอดภยและใชมาตรการดานสงคมและชมชนอยางตอเนองรวมทงน�าเทคโนโลยมาใชในการยกระดบยานพาหนะใหมความปลอดภยตามมาตรฐานวศวกรรมยานยนต

กลาวโดยสรปถงแมคนไทยจะมสขภาวะดขนโดยรวมแตกมปญหาส�าคญคอปญหาโรคไมตดตอเรอรง ซงปจจยส�าคญของการเกดโรคเหลานกคอพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสมตางๆ รวมทงการบรโภคสราและยาสบ การขาดการออกก�าลงกาย และความเครยด สรายงเปนปจจยส�าคญทกอใหเกดปญหาสงคมตางๆ ตามมา รวมทงอบตเหตทางถนนดวย โรคไมตดตอเรอรงสามารถปองกนไดโดยการหลกเลยงปจจยเสยงซงเกดจากพฤตกรรมเสยงของแตละบคคล การรณรงคใหความรแกประชาชนอยางตอเนองจะชวยใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพใหดขนได ซงจะชวยลดโอกาสเสยงการเกดโรค ไดมาก ทส�าคญทสดคอ รฐบาลตองตระหนกถงปญหาทเกดขนอยางแทจรงและใหความส�าคญกบเรองนอยางจรงจงจงจะสามารถแกไขปญหาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



1.การสบบหรและการดมสราเปนปจจยเสยงของการเกดโรคไมตดตอเรอรงหลายโรคการดมสรายงเปนปจจยเสยงใหเกดอบตเหตทางถนนดวย มาตรการใดของรฐททานคดวาจะกอใหเกดผลดทสดใน การลดการบรโภคสนคาน

2.ปฏญญามอสโกเกยวของกบประเทศไทยอยางไร


1. มาตรการในการลดการบรโภคสนคาบาปมหลายอยางอาทการใหขอมลขาวสารเรองพษภยการหามโฆษณา หามสงเสรมการขาย การจ�ากดอายผซอ การจ�ากดเวลาจ�าหนาย และอนๆ มาตรการส�าคญทธนาคารโลกสนบสนนอยางมากคอการขนภาษเนองจากมการศกษาพบวาการขนภาษจะมผลท�าใหการบรโภคลดลงอยางมากโดยเฉพาะอยางยงในกลมเยาวชนซงตอบสนองตอการขนราคามากกวาผใหญ

2. องคการสหประชาชาตมองเหนปญหาอบตเหตบนทองถนน จงจดใหมการประชมขนทกรง มอสโก ปฏญญามอสโกก�าหนดให ค.ศ. 2011-2020 เปนทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน และ เรยกรองใหประเทศสมาชกใหความส�าคญกบเรองนโดยก�าหนดเปาหมายลดอตราการเสยชวตลงรอยละ50ภายในป พ.ศ. 2563 ประเทศไทยไดจดท�าแผนปฏบตการทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน พ.ศ.2554-2563โดยก�าหนดเปาหมายและแนวทางการด�าเนนงานเพอลดการเสยชวตจากอบตเหตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 14.2

ปจจยภายนอกประเทศทมผลตอคณภาพชวตของคนไทย

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท14.2แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง14.2.1 การคาสนคาทมผลกระทบโดยตรงตอสขภาพ14.2.2การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพ14.2.3การฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนในการกอการรายการคามนษย14.2.4การคามนษย

แนวคด1. ยาและยาสบมผลกระทบอยางมากตอสขภาวะของประชาชนทวโลกอตสาหกรรมยาและ

ยาสบด�าเนนการทกวถทางเพอแสวงหาก�าไรโดยไมค�านงถงมนษยธรรมบรษทยาและบรษทยาสบขามชาตพยายามหาชองทางการใชกฎกตกาการคาโลกเปนเครองมอโดยใชสทธบตรเพอขยายเวลาผกขาดการคายา และเปดใหมการคายาสบไดโดยเสร ซง สงผลกระทบอยางมากตอสขภาวะของประชาชนและกอภาระอยางมากแกงบประมาณของรฐและครวเรอน

2. การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพจะท�าใหมผปวยตางชาตมาใชบรการมากขน ซงสงผลกระทบทงทางบวกและทางลบตอสงคมไทย หนวยงานของรฐและเอกชนตองด�าเนนการรวมกนโดยถอประโยชนของคนไทยเปนทตง ตองมเปาหมายเพอพฒนาวชาการและเทคโนโลยดานการแพทยและสาธารณสขเปนหลกมงเนนศกยภาพพฒนาสขภาพใหไดมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ โดยไมใหเกดผลกระทบกบการบรการสขภาพโดยรวมของคนไทยและตองค�านงถงปญหาดานจรยธรรมดวย

3. การฟอกเงนและการกอการรายมผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนทวโลก มกฎหมายระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหา ประเทศไทยเปนสมาชกกลมความรวมมอตอตานการฟอกเงนเอเชยแปซฟกมการออกกฎหมายส�าคญคอพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 และ พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556ซงตอมาไดมการปรบปรงแกไขเพมเตมใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4.การคามนษยเปนปญหาส�าคญอยางหนงของสงคมโลกและสงคมไทย มกฎหมาย และขอตกลงระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหาประเทศไทยมการรวมมอกบตางประเทศทงระดบทวภาค ระดบภมภาค และในกรอบสหประชาชาตในการปองกนและปราบปรามการคามนษย มการออกพ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ.2551ซงตอมาไดมการปรบปรงแกไขเพมเตมพ.ศ.2558มการก�าหนดนโยบายและมาตรการตางๆในการปองกนและปราบปรามการคามนษย

วตถประสงคเมอศกษาตอนท14.2จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายเรองยาและยาสบกบการด�าเนนงานของบรษทขามชาตทสงผลตอคณภาพชวต

ของคนไทยได2. อธบายเรองการเปนศนยกลางบรการดานสขภาพกบผลตอคณภาพชวตของคนไทยได3. อธบายปญหาการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนในการกอการรายกบการแกไข

ปญหาได4. อธบายปญหาการคามนษยกบการแกไขปญหาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การคาสนคาทมผลกระทบโดยตรงตอสขภาพ

โลกาภวตนไมใชเรองของการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจเทานน แตยงสงผลกระทบกบชวตประจ�าวนของทกคนทกกลมทกชนชนในสงคมและในโลกดวย ในเรองนจะกลาวถงการคาในยคโลกาภวตน ทสงผลกระทบโดยตรงตอสขภาพของประชาชนโดยจะยกตวอยางสนคา2รายการทกอใหเกดผลกระทบอยางมากตอสขภาวะของประชาชนโดยรวมและสงผลกระทบอยางมากตองบประมาณรายจายของรฐและของครวเรอนนนคอยาและยาสบ

1. เมอสขภาพกลายเปนสนคา ยาคอเครองมอแสวงหาก�าไรหวขอขางตนนมาจากบทความพเศษเรอง“อบายขายสขภาพเมอสขภาพกลายเปนสนคายาคอ

เครองมอแสวงหาก�าไร” ในหนงสอ สขภาพคนไทย 2558 ทจดท�าโดยสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล9 บทความดงกลาวชใหเหนถงกลไกการตลาดอนแยบคายในการใชยาเปนเครองมอแสวงหาก�าไรอธบายใหเหนวาสขภาพถกท�าใหกลายเปนสนคาทไมเพยงแตจะซอขายกนในตลาดเทานนแตยงเปนสงทผลงทนผลตและผใหบรการยดเปนธรกจทสรางความมงคงไดอยางเปนกอบเปนก�าดวยเมอสขภาพกลายเปนสนคา อบายทางการตลาดกเขามามบทบาททกขนตอนตงแตการลงทนวจยเพอพฒนายาและเทคโนโลยไปจนถงการสรางผลตภณฑทางสขภาพหลากหลายรวมทงบรการรกษาพยาบาลทงหมดมงสเปาหมายใหญทอยนอกขอบเขตของสขภาพนนคอผลก�าไรมหาศาลทไดรบ

การคนควาวจยแตเดมนนเกดจากความตองการอยากรอยากเหนบวกกบความตองการมชอเสยงรวมทงความคดอนเปนกศลทตองการชวยเหลอเพอนมนษยใหพนจากความเจบปวยแตเมอระบบทนนยมเตบโตขน มการสรางระบบทรพยสนทางปญญาเพอคมครองการประดษฐคดคน การศกษาวจยจงถกอทธพลเหลานครอบง�าผลกระทบของการท�าใหเรองสขภาพกลายเปนสนคาอาจมองไดหลายดานเชนยาและคาบรการรกษามราคาสงขน แตผลกระทบทเชอมโยงไปถงระบบสขภาพมกซบซอนจนบางครงสงคมอาจไมตระหนก บทความนมประเดนค�าถามวาเมอไมสามารถขามพนหรอปฏเสธทนนยมในเรองสขภาพได จะมมาตรการอะไรหรอไมทจะท�าใหเกดการถวงดลกนอยางเหมาะสมระหวางมตทมองวาสขภาพเปนสนคากบมตดานมนษยธรรมกฎกตกาองคกรทางสขภาพและหนวยงานทมหนาทคมครองผบรโภคก�าลงท�าอะไรอยและระบบสขภาพของไทยจะรบมอกบกระแสทนนยมนไดอยางไร

9 หวขอนเรยบเรยงจากบทความพเศษดงกลาวในหนงสอ สขภาพคนไทย 2558 ของสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.1 อบายสรางโรคและอบายขายยา

บรษทยาขามชาตมฐานใหญอยในประเทศสหรฐอเมรกาและบางประเทศในยโรป ยาคอสนคาทสามารถสรางก�าไรไดมหาศาลส�าหรบบรษทเหลาน การรกษาโรคถงแมจะส�าคญแตกเปนเปาหมายรองบรษทยาจงท�าทกวถทางเพอขยาย“ตลาดยา”ใหใหญขนกลยทธเบองตนจงอยทการท�าใหคนเปลยนวธคดเกยวกบสขภาพและความเจบปวย นนคอท�าใหคนทสขภาพปกตดเกดความรสกวาตนมความเสยง บางอยางทอาจท�าใหเจบปวยไดหรอท�าใหรสกวาอาการไมสบายเลกๆนอยๆในชวตประจ�าวนเปนความเจบปวยทตองไดรบการรกษา และทส�าคญกวานนคอ ท�าใหทกคนเขาใจวาความเจบปวยหรอความเสยงนนสามารถรกษาหรอลดลงไดดวยยา

พนธมตรในกระบวนการสรางโรคของบรษทยากคอผเชยวชาญทางการแพทย (บางคน) นนเองบรษทยาสรางความสมพนธอนอบอนทกรปแบบกบผเชยวชาญทางการแพทย ไมวาจะเปนการจางเปนทปรกษาหรอเปนผบรรยายใหบรษทสนบสนนกจกรรมทางวชาการของเหลาแพทยเชนการประชมสมมนาวชาการและการศกษาตอเนอง รวมถงการเอาอกเอาใจแพทยดวยอามสรปแบบตางๆ ในตางประเทศ สงทเกดขนบอยในทางปฏบตกคอ ผเชยวชาญหลายคนมความสมพนธเชงผลประโยชนกบบรษทยา ซงเปนผลประโยชนทบซอนทชดเจน ท�าใหสาธารณชนของใจวาผลประโยชนททบซอนนนอาจมผลตอการตดสนใจในการปฏบตหนาทซงตองการความเปนกลางทางวชาการอยางเครงครด กรณของประเทศไทยบรษทยายกษใหญกทมทนมหาศาลในการท�าตลาด แมไมมขอมลชดเจนวาการสงเสรมการขายซงแฝง มาในนามของ“การสนบสนนทสจรต”ทใหแกแพทยโรงเรยนแพทยและองคกรวชาชพแพทยมมากนอยเพยงใด แตหากค�านงถงขอเทจจรงทวาบรษทยาขามชาตจ�านวนมากมส�านกงานประจ�าอยในสวนตางๆของโลกรวมทงในประเทศไทยดวยแลว กนาคดวาอบายทางการตลาดหลายอยางของบรษทเหลาน ในประเทศไทยกคงไมแตกตางกนนกกบในตางประเทศแมวาความเขมขนของการสงเสรมการขายทมกลมแพทยเปนเปาหมายอาจแตกตางกนบางและประชาชนทวไปอาจไมทราบตนลกหนาบางเรองนมากนกแตผเกยวของในวงการนอนไดแกบรษทยาแพทยโรงเรยนแพทยและโรงพยาบาลอาจจะบอกไดดวามการสงเสรมการขายแอบแฝงในการสนบสนนเหลานนมากนอยเพยงใด และการสงเสรมการขายนนมผลตอพฤตกรรมการสงยาของแพทยหรอไมเพยงใด

ยาเปนธรกจมลคาหลายแสนลานดอลลาร เมอประมาณ 10 ปมาแลว ในสหรฐอเมรกาประเทศเดยวตลาดยามมลคา2แสนลานดอลลารหรอราวครงหนงของมลคาทงโลกในขณะนนทเปนเชนนไมใชเพราะความตองการยาเพมขนอยางเดยว ทส�าคญคอการทอตสาหกรรมยาสรางความตองการทเกนจรงและใชกลยทธทางการตลาดสรางความร�ารวยมหาศาล บรษทยาขามชาตทงในสหรฐอเมรกาและยโรปใชอบายหลายอยางทแนบเนยนจนประชาชนทวไปยากทจะรทนตงแตการผลตไปจนถงการขาย

อตสาหกรรมยาเปนอตสาหกรรมทท�าก�าไรมหาศาล ก�าไรของบรษทมาจากหลายปจจย ซงหนงในนนกคอการทยามราคาแพงหรอถกท�าใหแพงเกนเหตโดยเฉพาะยาทวจยและพฒนาขนมาใหมในชวงกวา 20 ปทผานมา ราคายาในสหรฐอเมรกาสงเสยจนเกดปญหากลนไมเขาคายไมออกในระบบประกนสขภาพคนอเมรกนจ�านวนนบลานโดยเฉพาะผสงอายตองประสบปญหาในการเขาถงยาหลายคนสราคายาในประเทศไมไหวตองเดนทางไปซอจากแคนาดาหรอเมกซโกทมราคาถกกวา หรอมฉะนนกสงซอทาง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อนเทอรเนตจากผขายในยโรป ขณะเดยวกนในประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจน ยาทจ�าเปนแตราคาแพงมากเชนยาตานไวรสเอดสยาโรคมะเรงหรอยาโรคหวใจกท�าใหคนในประเทศเหลานประสบปญหาอยางมากในการเขาถงยาทงยงเปนภาระดานงบประมาณและสรางปญหาแกระบบสขภาพในประเทศเหลานนดวย

บรษทผผลตยาถกวพากษวจารณวาขดรดประชาชนเพราะขายยาแพง แตกมกอางวาเปนเพราะตองลงทนสงในการวจยและพฒนายาใหม อกทงยงมความเสยงสงดวย อยางไรกตามมการศกษาพบวาสดสวนการลงทนดานการวจยและพฒนายาของบรษทยายกษใหญนนถงแมจะเปนเงนจ�านวนมาก แตกเทยบไมไดกบ“คาการตลาดและการบรหาร”บรษทยาสวนมากสนใจวจยและพฒนายาประเภททเรยกวายาตอทาย (me-toodrugs)10มากกวาทจะลงทนวจยและพฒนายาใหมจรงๆเพราะไมตองใชเงนลงทนและใชเวลามาก จะวาไปกเหมอนกบการเอายาเกามาแปลงโฉมเปนยาใหม แลวน�าไปยนขอจดสทธบตรการพฒนายาตอทายใชเวลาและทนนอยกวาการพฒนายาใหมอยางเทยบกนไมได เพราะไมจ�าเปนตองท�าการวจยอยางเขมขนเหมอนทท�าในการพฒนายาใหม เพยงแตท�าการวจยหรอการทดลองทางคลนกทจะยนยนคณสมบตทขอเพมลงไปในยานนเทานนกเพยงพอทจะน�าไปขอจดสทธบตรไดดงนนจงอาจสรปไดวาขออางของบรษทยาขามชาตทวาการทยาใหมมราคาแพงเพราะบรษทตองลงทนสงในการวจยและพฒนานนเปนการอางเพอผลประโยชนของตวเองมากกวา

1.2 การผกขาดตลาดยาในเวทการคาโลก

การทยามราคาแพงนนมใชเพราะมความตองการมากแตผลตออกมานอยอยางเดยวทส�าคญคอการทบรษทสามารถผกขาดตลาดไดและสงทชวยใหเกดการผกขาดกคอสทธบตรบรษทยาจงท�าทกอยางทเปนไปไดเพอใหยาของตนยงมสทธบตรหรอมสทธผกขาดอยตงแตการกอตงองคการการคาโลก(WorldTradeOrganizationหรอWTO)ในป2538การผกขาดตลาดยาภายใตสทธบตรไมไดจ�ากดอยเฉพาะในประเทศผผลตและประเทศทยาถกน�าไปจดสทธบตรเทานนแตผกขาดในทกประเทศทเปนสมาชกWTOโดยไดรบการคมครองจาก ความตกลงระหวางประเทศวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคาหรอทเรยกสนๆวา “ทรปส” (Trade-RelatedAspectsof IntellectualPropertyRightsหรอTRIPs) ทถอก�าเนดพรอมWTOนนเอง ทรปสก�าหนดใหประเทศสมาชกWTOตองใหการคมครอง สงประดษฐทมสทธบตรทกชนดทมจ�าหนายในประเทศของตน รวมถงยาดวย ไมวาสงนนจะผลตมาจากประเทศสมาชกประเทศใดกตามมาตรฐานการคมครองททรปสก�าหนดมระยะเวลาการผกขาดการผลตซ�าและการจ�าหนายเปนเวลา20ปประเทศสมาชกจะก�าหนดมาตรฐานการคมครองของตนใหสงกวาททรปสก�าหนดไวกได แตตองปฏบตตอผลประโยชนของคนจากประเทศสมาชกอนเชนเดยวกบคนในประเทศ ของตน

10ยาตอทายไมใชยาใหมในความหมายทเปนนวตกรรมแตเปนยาทอาจมลกษณะทางโครงสรางคลายกบยาทมอยแลวโดยผพฒนาอาจจะคดเอายาดทมประสทธผลของตนตวใดตวหนง (หรอหลายตว) ซงอาจจะมสทธบตรอยแลวหรอไมมกได เอามาเตมลกษณะบางอยางลงไปโดยท�าใหเปนยาทตางออกไปจากตวเดมในบางดาน.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การคมครองดวยสทธบตรภายใตขอตกลงทรปสท�าใหยาในประเทศตางๆมราคาแพงสงผลกระทบอยางมากตอการเขาถงยาของคนในประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจน แตเมอประเทศเหลานนใชอ�านาจตามกฎหมายผลตหรอน�าเขายาทจ�าเปนราคาถกเชนยาส�าหรบโรคเอดสเพอใหมเพยงพอส�าหรบประชาชนกท�าใหเกดกรณพพาทกบบรษทยาขามชาตผผลตยาเหลานนดงเชนกรณทประเทศแอฟรกาใตและบราซลถกบรษทยาขามชาตฟองในขอหาละเมดสทธบตรการทบทวนขอก�าหนดของทรปสตามปฏญญาโดฮา(ไดรบการรบรองโดยสมาชกของWTOในป2546)เปดโอกาสใหประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจนทไมสามารถผลตยาเองไดใชมาตรการบงคบใชสทธ (CompulsoryLicensingหรอCL)ผลตหรอน�าเขายาทไดสทธการผกขาดตลาดภายใตสทธบตรประเทศไทยกเคยใชมาตรการบงคบใชสทธมาแลว3ครงเพอผลตยาโรคเอดสยาโรคหวใจและยาตานโรคมะเรงบางชนดซงการด�าเนนการดงกลาวแมจะถกตองตามทรปสและพระราชบญญตสทธบตรของไทย แตกมแรงตอตานอยางมากจากสหรฐอเมรกา และยโรป

อนงกรณของความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟก(Trans-PacificPartnership)หรอTPPนนเปนความตกลงการคาเสรกรอบพหภาคทมการเปดเสรครอบคลมประเดนตางๆอยางกวางขวาง(comprehensive)และมมาตรฐานสง(highstandard)มการเจรจาครอบคลมประเดนหลกมากมายรวมถงประเดนทมผลกระทบโดยตรงตอการสาธารณสขและการเขาถงยาของประเทศภาคสมาชก รศ.ดร.จราพรลมปานานนทประธานคณะกรรมการองคการอสระเพอการคมครองผบรโภคภาคประชาชนกลาวถงผลกระทบทคาดวาจะเกดขนตอระบบสาธารณสขและการเขาถงยาในประเทศไทยวาการเขารวมTPPจะมผลกระทบทรนแรง เพราะจะท�าใหยามราคาแพงขน นอกจากนการยอมใหมการจดสทธบตรใน สงประดษฐเกาทมการปรบปรงเพยงเลกนอยตอเนองไปเรอยๆถอเปนการจดสทธบตรแบบไมมทสนสด(evergreening patent) ซงจากการศกษาพบวาในประเทศไทยมค�าขอสทธบตรประเภทนมากถงรอยละ84 ท�าใหเกดปญหาการผกขาดตลาดยาโดยเจาของสทธบตรเปนระยะเวลายาวนานเกนกวาทควร ซงจะสงผลตอการเขาถงยาของประชาชน รวมทงเปนการขดขวางการแขงขนทเปนธรรมจากผประกอบการในประเทศ

1.3 บทสรป

เมอสขภาพกลายเปนสนคา ความหมายของยา รวมทงผลตภณฑเสรมสขภาพ เทคโนโลยการแพทยสมยใหม และบรการทางสขภาพ กเปลยนไป คอ ไมไดมองถงเรองมนษยธรรม แตยดโยงอยกบมลคาหรอราคาทผบรโภคตองจายและค�านวณออกมาเปนผลก�าไรของผประกอบการมากกวา ผลกระทบโดยตรงของการทสขภาพถกท�าใหกลายเปนสนคามหลายดาน ทชดเจนคอการทยาและบรการสขภาพทจ�าเปนมราคาแพง สงผลใหเกดปญหาในการเขาถงยาของกลมคนทมรายไดนอย นนหมายถงผลกระทบตอสขภาพของคนเหลานนดวยคาใชจายดานสขภาพทสงขนทงจากราคาทสงและจากการใชโดยไมจ�าเปนไดสรางปญหาสขภาพในประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจนหลายประเทศดงนนจงตองพยายามรบมอกบกระแสทนนยมในระบบสขภาพใหได ซงเปนเรองทตองเรยนรกนอกมาก บทความดงกลาวไดเสนอแนวทางตางๆดงน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1) ใหการศกษาเกยวกบสขภาพแกประชาชนอยางเพยงพอในการดแลสขภาพดวยตนเองการใชผลตภณฑและบรการสขภาพทเหมาะสมและคมคา การเขาถงขอมลดานสขภาพ และการตดสนใจทถกตองหลงจากการเปดรบขอมลเหลานน

2) สรางและจดการความร เพอใหประชาชนรเทาทนสถานการณดานสขภาพพฒนาวธการและขอเสนอใหมๆตอประชาชนผประกอบวชาชพและผก�าหนดนโยบายองคกรทางวชาชพดานสขภาพตองเปนทพงของประชาชนไดอยางแทจรงอยางนอยกในดานการใหขอมลทถกตองและรอบดานโดยไมมผลประโยชนทบซอนเขามาเกยวของโดยเฉพาะเกยวกบยาผลตภณฑทางสขภาพและบรการดแลสขภาพทใชเทคโนโลยระดบสงเปนจดขาย วาแคไหนคอจ�าเปนและแคไหนคอเกนจ�าเปน เขมงวดในการควบคมก�ากบการประกอบวชาชพใหอยในมาตรฐานจรยธรรมและวชาการทถกตอง

3) สงเสรมขดความสามารถและความเขมแขง ของภาคประชาชน องคกรผบรโภค ผประกอบวชาชพดานสขภาพสอมวลชนนกวชาการรวมทงนกการเมองใหตระหนกและเขาใจเรองสขภาพอยางถกตองสามารถตดสนใจและใชผลตภณฑและบรการสขภาพอยางคมคาสามารถตดตามก�ากบและตรวจสอบการท�างานดานสขภาพของทกภาคสวนไดอยางมประสทธผลสรางความเขมแขงของระบบประกนสขภาพแหงชาตและระบบประเมนเทคโนโลยดานสขภาพเพอสนบสนนใหเกดการใชยาผลตภณฑและบรการสขภาพอยางเหมาะสมและคมคาตามความจ�าเปนของปญหา

4) ปรบปรงกฎหมายใหทนสมย และบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะ ในเรองการโฆษณายา ผลตภณฑเสรมอาหาร ผลตภณฑเสรมความงาม และบรการสขภาพทเกนจรง เขมงวดกบการควบคมก�ากบบรการดานสขภาพใหอยในกรอบทเหมาะสมเพอคมครองผบรโภค ดวยมาตรการทไมขดขวางการเขาถงยาและบรการสขภาพของประชาชน

5) ใชมาตรการดานเศรษฐกจ การเงน และการคลงเชนในการด�าเนนการเรองหลกประกนสขภาพใชมาตรการทางภาษเพอกระจายการเขาถงบรการและลดความเหลอมล�าทางสขภาพใหมากทสด

แนวทางตางๆดงกลาวขางตนหลายหนวยงานไดรเรมและท�ากนอยแลวเชนส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ส�านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.) ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ(HITAP)รวมทงหนวยงานทงหลายในกระทรวงสาธารณสขและยงคงตองท�ามากขนเพอชะลอกระแสทมาแรงของทนนยมในสขภาพได

2. กลยทธของบรษทบหรขามชาต2.1 การเปดตลาดบหร

นบตงแตพ.ศ.2507ทมรายงานทางการแพทยของสหรฐอเมรกายนยนวาบหรเปนสนคาอนตรายกมการศกษาวจยและเผยแพรขอมลใหประชาชนทราบถงพษภยตลอดจนด�าเนนมาตรการตางๆสงผลใหยอดจ�าหนายในสหรฐอเมรกาลดลงบรษทบหรขามชาตจงมองหาชองทางเปดตลาดตางประเทศกอนหนานอตสาหกรรมยาสบในหลายประเทศเปนอตสาหกรรมผกขาดโดยรฐ ไมเปดใหเอกชนด�าเนนการ บรษทบหรขามชาตพยายามเจาะตลาดในทสดกส�าเรจไดโดยอาศยส�านกงานผแทนการคาของสหรฐ(USTrade

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Representative) บบบงคบโดยใชมาตรการทางการคาเปนเครองตอรองญปน ไตหวน เกาหลใต และไทยจ�าตองยอมเปดตลาดในป252925302531และ2533ตามล�าดบ

ในกรณของประเทศไทยในป2532สมาคมผสงออกบหรของสหรฐอเมรกาไดท�าหนงสอถงรฐบาลของตนขอใหบบบงคบรฐบาลไทยใหยกเลกกฎหมายหามการโฆษณาและอนญาตใหมการน�าเขาบหรไดโดยเสร ทงนไดอางวาการปฏบตของไทยสงผลใหบรษทบหรของสหรฐอเมรกาตองสญเสยผลประโยชนจากการสงออกสนคาของตนอยางนอยปละ 166 ลานดอลลาร ผแทนการคาของสหรฐอเมรกาไดเจรจาท�าความตกลงกบรฐบาลไทยหลายครงแตไมประสบผลส�าเรจในทสดจงตดสนใจสงเรองใหGATT(GeneralAgreementonTariffsandTrade)พจารณา

ไทยไดรองขอให GATT เชญผแทนจากองคการอนามยโลกมาใหขอมลในเรองนดวยขณะทสหรฐอเมรกาคดคานค�ารองอยางไรกตามผแทนองคการอนามยโลกไดรบเชญมาใหการตอทประชมโดยชใหเหนถงโทษภยของการสบบหรและสรปวาในประเทศทเปดตลาดบหรใหมการคาโดยเสร การเขาไปด�าเนนการของบรษทบหรตางชาตไดกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางมากตอการผลตการจ�าหนายและการโฆษณาสงผลใหมการสบบหรเพมขนซงในทสดกจะสงผลใหอตราการเจบปวยและอตราการตายดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหรสงขนดวยอยางไรกตามประเทศในกลมประชาคมยโรปกไดใหการตอGATTสนบสนนทาทของสหรฐอเมรกา

ในเดอนกนยายนพ.ศ.2533GATTสรปผลการพจารณาและมมตวาการทไทยหามการน�าเขาสนคาบหรเปนการผดกฎขอบงคบของGATTGATTยอมรบวาการสบบหรกอใหเกดความเสยงสงทจะเกดอนตรายตอสขภาพแตประเทศไทยกอาจใชมาตรการอนๆทไมเปนการจ�ากดสทธการน�าเขาบหรจากตางประเทศ เปนตนวาการปดฉลากเตอนใหทราบถงอนตรายจากการสบบหร การใหผผลตตองเปดเผยสวนประกอบนอกจากนยงเหนดวยกบการหามโฆษณาทงยงใหขอสงเกตดวยวาประเทศไทยอาจใชการผกขาดกจการยาสบของตนในการควบคมอปทานและราคาบหรในทองตลาด แตทงนจะตองถอปฏบตใหเสมอกนทงบหรทผลตในประเทศและทน�าเขาจากตางประเทศ

กรณขดแยงเรองการเปดตลาดบหรในเอเชยชใหเหนวาทงบรษทบหรขามชาตและรฐบาลอเมรกนมองเพยงผลประโยชนเฉพาะหนาทตนเองจะไดรบเทานนโดยไมค�านงวาการสนบสนนการสงออกบหรของตนจะสงผลเสยหายตอชวตและสขภาพของประชาชนในประเทศอนแตอยางใด ขณะทการสงออกสนคายาสบชวยบรรเทาภาวะการขาดดลการคาของประเทศสหรฐอเมรกากลบเปนการสรางภาระทางเศรษฐกจและสงคมใหประเทศก�าลงพฒนาอนๆหนกขนไปอก

2.2 การคาเสรกบสนคายาสบ

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทการแขงขนทางการคาทวความรนแรงและมการรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคตางๆของโลกเพอสรางอ�านาจตอรองมากขนท�าใหในพ.ศ.2535ประเทศในกลมอาเซยนไดตกลงรวมกนเรองเขตการคาเสร(AFTA)โดยก�าหนดใหมการลดและยกเลกภาษศลกากรระหวางกนหลายรายการผลของขอตกลงนเองทตอมาไดท�าใหบรษทบหรตางชาตสามารถรกตลาดบหรไทยไดอยางงายดาย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นายแพทยหทย ชตานนท ไดศกษาเรองผลกระทบของการคาเสรตอยาสบและไดท�าหนงสอถงนายกรฐมนตรเมอป2542ขอใหน�าสนคายาสบไวในบญชยกเวนทวไป(GeneralExceptionList)ในขอตกลงAFTAซงขณะนนบรไนสงคโปรและเวยดนามไดด�าเนนการแลวไทยควรด�าเนนการดวยเพอไมตองลดภาษน�าเขา ขอตกลงAFTA ก�าหนดวาสนคาทสงผลกระทบตอความมนคงของชาต ศลธรรมและจรยธรรมของสงคม ชวตและสขอนามยของประชาชน ทรพยสนอนมคาทางประวตศาสตร สตวและพชศลปวตถโบราณประเทศสมาชกไมจ�าเปนตองน�ามาลดภาษแตตองน�าสนคานนไปใสไวในบญชยกเวนทวไป แตเนองจากรฐบาลในขณะนนไมเหนความส�าคญของปญหาดงนน ตงแตวนท 1 มกราคม 2546เปนตนมาประเทศไทยจงเกบภาษน�าเขาบหรจากประเทศในกลมอาเซยนไดเพยงอตรารอยละ5ของราคาc.i.f.ตามขอตกลงAFTAจากเดมทเกบรอยละ60และลดลงเหลอรอยละ0ตงแตวนท1มกราคม2553เปนตนมาบรษทบหรขามชาตคอฟลลปมอรรสฉวยโอกาสไปตงโรงงานในฟลปปนสแลวผลตสงเขามาจ�าหนายในไทย นอกจากจะเกบภาษน�าเขาไดนอยลงแลว ทหนกกวานนคอวธการค�านวณภาษของกรมสรรพสามตยงท�าใหภาษสรรพสามตบหรลดลงมากกวาดวยการเปดเสรการคาบหรตงแตป2546เปนตนมาจงเออประโยชนแกบรษทบหรตางชาตถงสองตอ เมอบหรน�าเขามภาระภาษนอยลงมาก บรษทบหร ขามชาตจงสามารถขยายสวนแบงตลาดไดอยางรวดเรว

ยาสบเปนสนคาทกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ ธนาคารโลกและองคการอนามยโลก (WHO)ทราบดวาบหรเปนภยรายแรงตอประชาคมโลก และธนาคารโลกกมนโยบายไมปลอยใหกไปลงทนผลตยาสบมานานแลวสวนWHOกจดท�ากรอบอนสญญาวาดวยการควบคมยาสบ(FCTC)หรอทเรยกกนวากฎหมายบหรโลกใหประเทศสมาชกยดถอปฏบตเพอควบคมยาสบโดยกฎหมายนมผลบงคบใชตงแตเดอนกมภาพนธ 2548 ยาสบจงมใชสนคาทควรเปดใหมการคาเสร ในการประชมบหรโลกเมอป 2549อมารตยาเซน(AmartyaSen)นกเศรษฐศาสตรรางวลโนเบลไดรบเชญใหกลาวปาฐกถาน�าเขาเหนดวยวามาตรการทางภาษเปนมาตรการทมประสทธผลในการควบคมยาสบ

ปญหาเรองยาสบเปนปญหาระดบโลกและระดบชาตทเกยวของกบผลประโยชนมหาศาลเชนเดยวกบกรณของยา แตยาสบเปนสนคาทกออนตรายตอสขภาพ การแกไขปญหาใหประสบผลส�าเรจตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของบรษทบหรขามชาตพยายามขดขวางนโยบายทจะชวยลดการสบของเดกและเยาวชนเชนมการเคลอนไหวเพอยบยงรางพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบฉบบใหมและการฟองรองกระทรวงสาธารณสขเพอยบยงมใหขยายภาพค�าเตอนพษภยบหรเปนตน

เปนททราบกนดวาเหลาและบหรเปนสาเหตส�าคญทกอปญหาเศรษฐกจและเกดปญหาสงคมตามมารฐบาลใหความส�าคญกบเรองนโดยจดตงกองทนขนเปนการเฉพาะจากภาษสรรพสามตสราและยาสบ โดยมส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพหรอสสส.เปนหนวยงานทท�าหนาทบรหารจดการกองทนนมาตงแตป2544หนวยงานของรฐโดยเฉพาะกระทรวงสาธารณสขและภาคเครอขายของสสส.ตางพยายามทมเทเพอใหประชาชนลดละเลกเหลาและบหรทผานมามหลายเรองทประสบผลส�าเรจอยางนาชนชมและหลายเรองกยงเปนปญหาทรอการแกไขการควบคมการบรโภคยาสบจะประสบผลส�าเรจไดหากรฐบาลตระหนกถงปญหาอยางแทจรงนนคอใหความส�าคญกบคณภาพชวตของเดกและเยาวชนไทยมากกวารายไดทไดรบจากภาษและก�าไรจากการจ�าหนายสนคาน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ประเดนเรองยาและยาสบเกยวของกบเศรษฐกจสงคมโลกและเศรษฐกจสงคมไทยอยางไร จงอธบาย


ยาและยาสบเปนผลตภณฑทมผลอยางมากตอสขภาวะของคนทงโลกและเปนอตสาหกรรมทใหผลก�าไรมหาศาล ทผานมาผผลตมงจะรกษาผลประโยชนของตนโดยไมค�านงถงผลเสยทจะเกดแกสงคมการท�าขอตกลงระหวางประเทศตางๆผก�าหนดนโยบายจงตองพจารณาดวยวาขอตกลงเหลานนจะสงผล กระทบตออตสาหกรรมนอยางไร เพราะหากตดสนใจไมรอบคอบ นอกจากสขภาวะโดยรวมของคนทงประเทศจะลดลงแลวประเทศยงสญเสยงบประมาณจ�านวนมากไปกบยาทมราคาแพงและคารกษาพยาบาลผปวยดวยโรคอนเนองจากบหรดวย


การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพ

การผลตและการคาบรการมความส�าคญมากในระบบเศรษฐกจไทยและระบบเศรษฐกจโลกประเทศไทยมศกยภาพในการผลตบรการดานสขภาพซงสามารถท�ารายไดเขาประเทศจ�านวนมากในแตละปในสวนของการบรการดานสขภาพจะมเรองพจารณาอย2ประเดนคอ1)การเคลอนยายบรการและ2)การเคลอนยายแรงงานฝมอ

ดงไดทราบแลววาการคาบรการม 4 รปแบบรปแบบแรกCross-BorderSupply เปนการคาบรการผานทางอเลกทรอนกสโดยทผซอกบผขายไมตองพบกน ตวอยางเชน ผปวยอาจเอกซเรยปอดในประเทศก.แลวน�าผลสงใหแพทยผเชยวชาญในประเทศข.ชวยวนจฉยเปนตนรปแบบทสองConsump-tionAboardคอผซอบรการเดนทางมารบบรการในประเทศของผขายโดยตรงเชนชาวตางชาตเดนทางมารกษาพยาบาลในประเทศ ก. เปนตน รปแบบทสาม Commercial Presence คอ การทผใหบรการเขาไปลงทนตงสาขายอยในประเทศผรบบรการเชนเมอธรกจสถานพยาบาลของประเทศก.พบวามคนชาตใดเขามาใชบรการสขภาพจ�านวนมากในประเทศใดกอาจไปตงสาขาทประเทศนนและรปแบบสดทายPresenceofNaturalPersonsคอผใหบรการเชนแพทยพยาบาลทนตแพทยเปนตนไปท�างานในประเทศผรบบรการซงกคอการเคลอนยายแรงงานมฝมอนนเอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1. ความเปนมาการทประเทศไทยเปนแหลงทองเทยวส�าคญ ในแตละปจงมนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขามา

จ�านวนมาก เมอเกดเจบปวยกเขารบการรกษาในโรงพยาบาลของไทย ความพงพอใจทไดรบสงผลใหม ผปวยตางชาตเขามารบบรการรกษาพยาบาลเพมขน กระทรวงพาณชย11มองเหนวาบรการดานสขภาพของไทยมชอเสยงเปนทรจกดในภมภาคน สามารถสรางรายไดและกระตนเศรษฐกจใหเตบโตไดในชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจป2540จงรวมกบกระทรวงการตางประเทศการทองเทยวแหงประเทศไทยส�านกงานพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมสภาหอการคาแหงประเทศไทยและสมาคมโรงพยาบาลเอกชนเสนอบรการในรปแบบการทองเทยวเชงสขภาพมการน�าผปวยจากประเทศทมรายไดสงมารบบรการดานสขภาพและดงดดผเกษยณอายมาตงถนฐานในประเทศประกอบกบโรงพยาบาลเอกชนหลายแหงทลงทนจ�านวนมากในชวงเศรษฐกจฟองสบประสบปญหาภาวะเตยงวางจงพยายามหาลกคาจากประเทศทมก�าลงซอสงเชนญปนยโรปและตะวนออกกลางเปนตน

รฐบาลไดจดท�านโยบายศนยกลางสขภาพนานาชาต(medicalhub)เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนดานธรกจสขภาพดวยการพฒนาระบบบรการสขภาพของไทยใหมมาตรฐานสากลทงใน สวนของภาครฐและเอกชนโดยเรมด�าเนนการมาตงแต พ.ศ. 2547 ภายใตวสยทศน “ประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพระดบนานาชาตภายใน5ปขางหนา(พ.ศ.2553-2557)”อยางไรกตามดวยขอจ�ากดดานบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทเปนอยนโยบายนจงมประเดนใหตองพจารณาถงผลดผลเสยตอเศรษฐกจและสงคมโดยรวม

ในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2553 สมชชาสขภาพแหงชาตครงท 3 ไดพจารณารายงานเรองการ ด�าเนนงานการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต โดยรบทราบวาประเทศไทยควรเตรยมการรองรบการ เปนศนยกลางสขภาพนานาชาตและตระหนกวา

1. รฐตองสงเสรม สนบสนน และพฒนาระบบสขภาพ สงเสรมใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานอยางทวถงและมประสทธภาพและสงเสรมใหเอกชนและชมชนมสวนรวมในการพฒนาสขภาพและการจดบรการสาธารณสขอยางไรกตามรฐควรปฏบตตามธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2552 ขอ 51 โดยไมพงใหการสนบสนนหรอสทธพเศษทางภาษและการลงทนแกบรการสาธารณสขทมงเนนผลประโยชนเชงธรกจและควรสนบสนนระบบบรการสาธารณสขทมงเนนประโยชนสาธารณะเปนหลก

2. ทรพยากรดานสขภาพของประเทศมจ�ากดปจจบนบคลากรสาธารณสขโดยเฉพาะแพทยและพยาบาลมความขาดแคลน การผลตแพทยและบคลากรสาธารณสขเกอบทงหมดอยในภาครฐซงใช งบประมาณแผนดนดงนนบคลากรเหลานจงมพนธกจหลกในการใหบรการสขภาพเพอประชาชนคนไทยเปนส�าคญ

11โดยกรมสงเสรมการสงออกในขณะนนซงปจจบนคอกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. การเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตอาจท�าใหแพทยไทยทท�างานตางประเทศสวนหนงกลบมาท�างานในประเทศขณะเดยวกนนโยบายนกกอใหเกดการดงแพทยจากโรงพยาบาลรฐโดยเฉพาะโรงเรยนแพทยไปสภาคเอกชนซงจะมผลกระทบตอการรกษาพยาบาลการเรยนการสอนและภาระงานในภาครฐสมชชาฯ มความกงวลตอสมดลระหวางการพฒนาเศรษฐกจ โอกาสในการกาวทนการเปลยนแปลงของโลกาภวตนและผลกระทบทอาจเกดขน กลาวคอ ขณะทประเทศไทยด�าเนนนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตซงมผลตอการสรางรายไดและชอเสยงของประเทศนน ดวยขอจ�ากดของบคลากรทาง การแพทยและสาธารณสข นโยบายนอาจกระทบตอการเขาถงบรการสขภาพทมคณภาพและอาจมผล ท�าใหประชาชนตองเสยคาใชจายทไมจ�าเปนเพมขน

4. ความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนมความส�าคญตอการด�าเนนงานการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตใหเกดผลดตอเศรษฐกจและอาจชวยลดผลกระทบตอการเขาถงบรการสขภาพซงจะน�าไปสการมสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนไทยอนเปนเปาหมายสงสด

สมชชาสขภาพแหงชาตมมตใหคณะกรรมการสขภาพแหงชาตน�ามตในเรองนเสนอตอคณะรฐมนตรเพอใหความเหนชอบและมอบหมายหนวยงานทเกยวของด�าเนนการตอไปน

1. ใหกระทรวงสาธารณสขกระทรวงศกษาธการและหนวยงานเกยวของรวมทงภาคเอกชนและภาคประชาชนสนบสนนขอมลแกคณะกรรมการสนบสนนการศกษาและตดตามการเจรจาการคาระหวางประเทศทมผลกระทบตอสขภาพและนโยบายสขภาพ เพอสนบสนนการศกษาผลกระทบทงทางบวกและทางลบจากการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตศกษาความเปนไปไดในการใชมาตรการทางการคลงเพอปองกนและลดผลกระทบทางลบและแนวทางใหภาคเอกชนทด�าเนนการนโยบายนคนก�าไรใหแกสงคมโดยยดหลกความเปนธรรมตอทกภาคสวน

2. ใหคณะกรรมการสงเสรมการลงทนพจารณาด�าเนนการตามธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาตพ.ศ.2552ขอ51โดยไมพงใหการสนบสนนหรอสทธพเศษทางภาษและการลงทนแกบรการสาธารณสขทมงเนนผลประโยชนเชงธรกจ

3. ใหโรงพยาบาลรฐรวมถงโรงพยาบาลมหาวทยาลยตางๆตระหนกถงพนธกจหลกในการศกษาการวจยการบรการสขภาพเพอประชาชนไทยโดยใหสงเสรมการเขารวมเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตดานขดความสามารถทางวชาการทางการแพทยทงนใหพงระวงผลกระทบทจะเกดขนกบระบบสาธารณสขไทยและใหทบทวนการเขารวมเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตในดานบรการทางการแพทยโดย1)ใหมระบบการตดตามและประเมนผลกระทบทจะเกดกบระบบสาธารณสขไทยและ2)ใหสรางหลกประกนการเขาถงการรกษาพยาบาลทมคณภาพของประชาชนไทย

4. ใหสถาบนวจยระบบสาธารณสขเปนหนวยงานหลกรวมกบกระทรวงสาธารณสข โรงเรยนแพทยส�านกอนามยกรงเทพมหานครและหนวยงานทเกยวของสนบสนนการจดตงศนยขอมลทมศกยภาพในการจดการขอมลและใหความรแกประชาชนเกยวกบคณภาพการบรการรกษาพยาบาลและสาธารณสขเพอปองกนผลกระทบจากธรกจการแพทยและลดผลกระทบทางลบจากการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5. ใหกระทรวงสาธารณสข โดยกรมสนบสนนบรการสขภาพ ซงรบผดชอบการพฒนาแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตระยะท2รวมกบหนวยงานตางๆทเกยวของเพอพฒนาประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตดานการรกษาพยาบาลด�าเนนนโยบายหรอยทธศาสตรการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตทไมกระทบตอบรการสขภาพส�าหรบประชาชนไทยและตองพฒนากลไกการมสวนรวมของภาคประชาชนภาคเอกชนและหนวยงานทเกยวของในการก�าหนดและพฒนานโยบายดงกลาวทงนโยบายระดบชาตและแผนปฏบตการเพอลดผลกระทบทางลบตอการพฒนาระบบบรการสขภาพส�าหรบคนไทย

6. ใหคณะกรรมการก�าลงคนดานสขภาพแหงชาตเปนกลไกหลกรวมกบกระทรวงสาธารณสขกระทรวงศกษาธการและหนวยงานทเกยวของรวมถงภาคเอกชนด�าเนนการดงตอไปน

1) รวมกบคณะกรรมการสนบสนนการศกษาและตดตามการเจรจาการคาระหวางประเทศทมผลกระทบตอสขภาพและนโยบายสขภาพ จดท�าแผนการผลต การจดการและมาตรการธ�ารงรกษาบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขใหเหมาะสม เพอทดแทนการสญเสยบคลากรจากผลกระทบทเกดขนจากนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต

2) สนบสนนการพฒนาระบบขอมล และอ�านวยความสะดวกในการเขาถงขอมลทจ�าเปนเพอการก�ากบตดตามการเคลอนยายบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขจากนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต

3) พฒนาขอเสนอนโยบายทชดเจนในการใชทรพยากรรวมกนอยางมประสทธภาพ เพอแกไขปญหาการขาดแคลนบคลากรในระบบบรการสขภาพของประเทศอนเปนผลมาจากนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตโดย(1)ก�าหนดแนวทางใหมความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนในการใชทรพยากรรวมกนในการผลตบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข โดยเฉพาะสาขาทขาดแคลนและ (2)สนบสนนใหเกดกลไกการแลกเปลยนความรประสบการณ ระหวางภาครฐและภาคเอกชนดานการบรหารงานบคคลและการด�าเนนงานในโรงพยาบาลเพอใหมการน�าไปปรบระบบบรการใหเกดประโยชนสงสดตอประชาชนไทย

ในเดอนมกราคม2554กรมสนบสนนบรการสขภาพไดจดเวทประชาพจารณรางแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตมผเขารวมแสดงความคดเหนทงจากภาครฐและเอกชนสรปไดดงน

1) หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนตองด�าเนนการรวมกนอยางสมดล โดยถอประโยชนของประชาชนเปนทตง

2) ศกษาวเคราะหขอมลทเกยวของ โดยเฉพาะสถานการณดานการแพทยทชดเจนกอนด�าเนนนโยบายทงดานสขภาพทรพยากรดานสขภาพคาใชจายทตองลงทนผลกระทบเชงบวกและลบภายใตความมนคงดานสขภาพ

3) มงเนนศกยภาพพฒนาสขภาพใหไดมาตรฐานเดยวกนทงประเทศหากพฒนาการแพทยเปนระดบสากลจะตองพฒนาใหคนไทยเขารบบรการในมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ ไมมงเนนบรการเฉพาะคนตางชาต

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4) ค�านงถงมาตรฐานและแรงจงใจใหแกบคลากรสาธารณสขในภาครฐอยางสมศกดศร มการสรางแรงจงใจ บรรยากาศการท�างานอยางเหมาะสม ขณะเดยวกนภาคเอกชนตองไมดดแพทย เขามาในงานบรการเอกชนโดยไมค�านงถงผลกระทบตอประเทศโดยรวม

5) วางรปแบบนโยบายทสามารถน�ารายไดหรอผลก�าไรจากการด�าเนนนโยบายนมาใชพฒนาโครงการสขภาพดานอนๆเพอเพมขดความสามารถแขงขนดานบรการการแพทยของประเทศเพอความตอเนองและยงยน

6) น�ามตสมชชาสขภาพแหงชาตมาประกอบการด�าเนนนโยบายเพอใหทงประเทศสามารถผนกก�าลงรวมกนเพอใหการด�าเนนนโยบายเกดประโยชนสงสด

เดอนกมภาพนธ 2554 คณะกรรมการสขภาพแหงชาต (คสช.) ไดพจารณาวาระเรองนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตนเพอเสนอตอคณะรฐมนตร และคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบเมอเดอนเมษายน2554โดยใหหนวยงานทเกยวของรบไปด�าเนนการ

เดอนสงหาคม2555กระทรวงสาธารณสขไดจดท�าแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตในป 2555-2559 เพอเปนกรอบในการก�าหนดรปแบบการด�าเนนงานของ ศนยบรการสขภาพทวประเทศโดยมเปาหมายหลก4เรองคอ

1) การรกษาพยาบาลเชนทนตกรรมการรกษาโรคเฉพาะทางการพ�านกระยะยาว2) การสงเสรมสขภาพเชนสปานวดเพอสขภาพ3) ผลตภณฑสขภาพและสมนไพรไทยใหไดมาตรฐานจเอซพ(GACP)ขององคการอนามย

โลก4) การเพมผลผลตดานการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก สงเสรมใหจดตง

โรงพยาบาลแพทยแผนไทยหรอการแพทยทางเลอกทกภมภาค ใหโรงพยาบาลทงของรฐและเอกชนเปดคลนกแพทยแผนไทยในโรงพยาบาล

โดยทงหมดนจะไมใหเกดผลกระทบกบการบรการสขภาพโดยรวมของคนไทยนอกจากนยงมการขยายเวลาพ�านกของชาวตางชาตทเดนทางเขามารกษาพยาบาลในประเทศไทยจากเดม30วนเปน90วน โดยไมตองท�าวซาและสามารถเดนทางเขามาไดหลายครงรวมกนแลวไมเกน 1 ป โดยขนตนอนโลมให 5ประเทศในกลมอาหรบไดแกสหรฐอาหรบเอมเรสตกาตารคเวตโอมานและบาหเรนขณะเดยวกนจะพฒนาโรงพยาบาลและคลนกของไทยใหไดมาตรฐานระดบนานาชาตหรอมาตรฐานเจซไอเอ (JCIA:JointCommissionInternationalonAccrediation)ซงจะเปนศนยบรการเฉพาะชาวตางชาตทเดยวเบดเสรจครบวงจร(OneStopServiceCenter)มลามมหอผปวยบรการตออายวซาหรอบรการตามหลกศาสนาทงอาหารและบคลากร

ปจจบนการบรหารจดการของโรงพยาบาลเอกชนมการเปลยนแปลงเพอใหบรการแกชาวตางชาตโดยจดใหมสงอ�านวยความสะดวกตางๆรวมทงการใชเทคโนโลยททนสมยนอกจากนรฐบาลยงสนบสนนใหโรงพยาบาลและมหาวทยาลยของรฐหลายแหงจดตงศนยความเปนเลศทางการแพทย (Medical ExcellenceCenter)เชนทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมและมหาวทยาลยขอนแกน เปนตน จงกอใหเกดความกงวลวาจะสงผลกระทบตอการเขาถงบรการของ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ผปวยไทย การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะยงเปนปจจยเรงใหประชาชนจากประเทศเพอนบาน เขามารกษาพยาบาลในประเทศไทยมากขน

2. ผลกระทบจากการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตสงผลกระทบตอเศรษฐกจระบบบรการสขภาพและจรยธรรม

ทางการแพทยดงน1. ผลกระทบดานเศรษฐกจการมผปวยตางชาตมากขนท�าใหประเทศมรายไดเพมขนปจจบน

มผปวยตางชาตมาใชบรการไมต�ากวาปละ1ลานคนและมจ�านวนเพมขนทกปโดยในปพ.ศ.2551มถง1.36 ลานคนประมาณรอยละ 20 มาจากประเทศในแถบยโรปและอกรอยละ 20 มาจากเอเชยกลางและเอเชยตะวนออกท�ารายไดเขาประเทศประมาณ2,200ลานเหรยญสหรฐในปพ.ศ.2552

การทองเทยวเชงการแพทยสามารถน�าผลประโยชนทางเศรษฐกจรวมทงการลงทนมายงประเทศอยางไรกตามถาจดการไมดผลประโยชนจากการทองเทยวเชงการแพทยกอาจกลายเปนตนทนของการเขาถงการบรการของประชาชนในประเทศ นอกจากนกรอบความตกลงการคาบรการของอาเซยนระบวาตงแตป2558เปนตนไปนกลงทนอาเซยนสามารถถอหนในธรกจบรการบางอยางไดถงรอยละ70ตวอยางเชน บรการการแพทยเฉพาะทางในโรงพยาบาลเอกชน และบรการใหค�าปรกษาดานกมารเวช จตวทยาการผาตด เปนตน ดงนนหากผถอหนสวนใหญของสถานพยาบาลเปนชาวตางชาต รายไดสวนใหญทไดรบกจะเปนของตางชาต

2. ผลกระทบตอระบบบรการสขภาพอาจพจารณาได2ประเดนคอ1) ผลตอบคลากรปจจบนอตราก�าลงคนดานสาธารณสขยงมไมเพยงพอตอการดแลผปวยไทยการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตจะดงบคลากรสวนหนงไปบรการผปวยตางชาต ท�าใหเกดการขาดแคลนแพทย โดยเฉพาะแพทยเฉพาะทาง เนองจากมจ�านวนนอยและใชเวลาในการผลตนานจงสงผลตอผปวยทมรายไดนอยและถาหากเปนอาจารยแพทยดวยกจะสงผลตอการผลตแพทยซงจะสงผลกระทบตอคณภาพการเรยนการสอนและสงผลตอระบบสาธารณสขของประเทศ และ 2) คาบรการและการเขาถงบรการทมคณภาพ การลาออกของบคลากรจากภาครฐไปยงภาคเอกชนสงผลกระทบตอการเขาถงบรการสขภาพทจ�าเปนของประชาชนในประเทศ การทสถานพยาบาลปรบตวเพอรองรบผปวยตางชาตมากขนอาจสงผลใหคาใชจายในการรกษาพยาบาลสงขนจนท�าใหผปวยชาวไทยทเคยใชจายเพอเขารบบรการจากสถานพยาบาลเหลานไมสามารถจายเพอเขาถงบรการไดตอไปผปวยทมรายไดนอยกจะใชบรการจากโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาท�าใหบคลากรในภาครฐตองท�างานหนกขน

3. ผลกระทบตอจรยธรรมทางการแพทย การทองเทยวเชงการแพทยอาจมประเดนเกยวของกบปญหาจรยธรรมคอการรกษาโดยใชเซลลตนก�าเนดหรอสเตมเซลล(stemcell)และการซอขายอวยวะความกาวหนาทางการแพทยท�าใหผปวยมความหวงวาจะสามารถใชสเตมเซลลในการสรางอวยวะใหมหรอซอมแซมสวนทสกหรอรวมทงการรกษาโรคอนๆ การกลาวอางหรอโฆษณาในการรกษาโรคทยงไมมขอพสจนเปนทยอมรบอาจเปนปญหากฎหมายและจรยธรรมทผเกยวของทกฝายตองตระหนกถงผลกระทบทจะเกดตามมาการซอขายอวยวะกเชนกนมนกทองเทยวทมความตองการเรงดวนเดนทางมาผาตดเปลยน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อวยวะในประเทศก�าลงพฒนาเนองจากมความหยอนยานทางกฎหมาย ดงนนจงควรสรางความตระหนกถงนโยบายทางดานจรยธรรมในเรองนดวย

สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยคณะท�างานการพฒนาคณภาพชวต สาธารณสขและคมครองผบรโภคคณะท�างานเกยวเนองดานสาธารณสขและคมครองผบรโภคดานการบรการรวมกบส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ(InternationalHealthPolicyProgram)กระทรวงสาธารณสขไดเสนอแนะเกยวกบหลกการของการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตดงน

1)ตองมเปาหมายเพอพฒนาวชาการและเทคโนโลยทางดานการแพทยและสาธารณสขเปนหลกโดยเนนการพฒนาศกยภาพดานการศกษาฝกอบรมและความเปนเลศทางวชาการและการรกษาพยาบาลในดานตางๆ เปดโอกาสใหประชาชนเขาถงอยางเทาเทยมกน ไมปดกนโอกาสการเขาถงบรการสขภาพของผใชบรการภายใตระบบหลกประกนสขภาพและระบบอนๆและตองสรางใหเกดความเทาเทยมในการเขาถงบรการทมคณภาพ

2)มแผนการด�าเนนการทไมสงผลกระทบทางลบตอระบบสขภาพของประเทศและตองเปดเผยตอสาธารณะและผมสวนเกยวของ รวมทงมแผนการลงทนดานก�าลงคนดานสขภาพในดานการผลตและการพฒนาศกยภาพโดยเฉพาะอยางยงก�าลงคนดานสขภาพในภาคชนบท

3) การด�าเนนการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตตองสอดคลองกบธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาตพ.ศ.2552และมตสมชชาสขภาพแหงชาตปพ.ศ.2553เรองนโยบายการเปนศนยกลางการสขภาพนานาชาต

สรป การเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตมทงผลกระทบทางบวกและทางลบ ผลกระทบทางบวกคอการสรางรายไดใหประเทศ การเพมรายไดใหกบบคลากรการแพทย และสรางงานในกลมงานทเกยวของทงดานการทองเทยว การคาและการบรการตางๆ นอกจากนยงเปนการเผยแพรชอเสยงของประเทศดานภมปญญาและเอกลกษณการดแลสขภาพ เพมศกยภาพในการลงทนขนาดใหญของประเทศเพมโอกาสการจางงานส�าหรบบคลากรทางการแพทยทมประสบการณ การพฒนาทกษะทางการแพทยเพอเตรยมพรอมในการใหบรการและมขดความสามารถในการตดตามความกาวหนาทางเทคโนโลยทางการแพทยสมยใหมไดดขนเกดการถายทอดเทคโนโลยและการพฒนามาตรฐานสถานพยาบาลไปสระดบสากล

ผลกระทบทางลบทส�าคญคอการเขาถงบรการสขภาพของประชาชนไทยอนเนองจากปญหา สมองไหลจากภาครฐไปสภาคเอกชนจะทวความรนแรงขนอาจสงผลท�าใหคาบรการในการรกษาพยาบาลสงขน เกดปญหาผใหบรการในภาครฐไมเพยงพอขณะทความตองการบรการทางการแพทยเพมขน จากแบบแผนการเจบปวยและระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและหากมการลาออกของอาจารยแพทยกจะสงผลตอการผลตแพทยซงจะสงผลกระทบตอระบบการบรการสาธารณสขในอนาคตดวย

การทองเทยวเชงสขภาพขบเคลอนโดยก�าไรในภาคเอกชน กลมผมฐานะเศรษฐกจดซงตองการการบรการทดกวาจะมงไปโรงพยาบาลเอกชนขณะทกลมผมรายไดนอยจะใชบรการจากโรงพยาบาลของรฐท�าใหเกดการแบงเปนสองกลมในระบบสขภาพในขณะเดยวกนโรงพยาบาลเอกชนกมการขยายกจการเพมขนอยางตอเนองทงจากการสรางโรงพยาบาลใหมและการควบรวมกจการกบโรงพยาบาลอนซงเปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตวชวยใหเกดการทองเทยวเชงการแพทย โรงพยาบาลของรฐบางแหงกเรมเขาสตลาดการทองเทยวเชงการแพทยโดยความรวมมอกบเอกชนเชนกน

ประเทศไทยมการด�าเนนการในเรองหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอใหประชาชนสามารถเขาถงการบรการรกษาพยาบาลไดอยางเทาเทยมกน แตการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตสงผลใหการเขาถงระบบการบรการสขภาพมปญหาดงนนประเดนส�าคญคอจะท�าอยางไรจงจะใหนโยบายนเปนไปในทศทางทสอดคลองกบนโยบายของรฐเพอการมระบบประกนสขภาพถวนหนา และรายไดจากการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตจะสามารถน�ามาใชแกปญหาความไมเทาเทยมในระบบบรการสขภาพไดอยางไร ขอจ�ากดของการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตกคอยงขาดขอมลวาเกดผลกระทบระดบใดและกระทบดานใดมากทสดรวมถงการศกษาถงรายไดทไดรบและคาใชจายในการสงเสรมนโยบายการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาต นอกจากนยงขาดขอมลทบอกใหทราบวารายไดทไดรบกระจายไปสสาธารณะในสดสวนเทาใดดวย


ทานเหนดวยหรอไมกบนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตของประเทศไทย


ใหอธบายถงผลกระทบตางๆทงดานบวกและลบทจะเกดตอเศรษฐกจและสงคมไทยโดยรวมแลวเปรยบเทยบผลดผลเสยโดยเฉพาะผลทจะเกดกบคนสวนใหญของประเทศ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนในการกอการรายการคามนษย

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2554 ใหค�าจ�ากดความของ “ฟอกเงน” วาหมายถง“การโอน รบโอน หรอเปลยนสภาพทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผดบางประการเพอซกซอนหรอปกปดแหลงทมาของทรพยสนนน หรอเพอชวยเหลอผอนมใหตองรบโทษหรอรบโทษนอยลง หรอการปกปดอ�าพรางการไดมา ฯลฯ ซงทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผด” ปญหาการฟอกเงนทส�าคญอยางหนงทประเทศตางๆ ทวโลกรวมทงไทยประสบอยกคอการคายาเสพตด การคายาเสพตดเปนอาชญากรรมทท�ารายไดมหาศาลขณะทกอใหเกดความเสยหายรายแรงตอประชาชนทงในประเทศและตอประชาคมโลกทงดานสขภาพความมนคงปลอดภยทางเศรษฐกจสงคมและการเมองในหลายประเทศมเดกและสตรจ�านวนมากตกเปนเหยอในขบวนการคายาเสพตด เนองจากการคายาเสพตดมเครอขาย ซบซอน มลกษณะเปนองคกรอาชญากรรมขามชาตซงยากแกการปองกนและปราบปรามดงนนจงตองอาศยความรวมมอจากทกประเทศในการแกไขปญหา

1. ขอตกลงระหวางประเทศในการปองกนและแกไขปญหาขอตกลงระหวางประเทศในการปองกนและแกไขปญหาการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงน

ในการกอการรายกคอเครองมอหรอมาตรการตางๆในการจดการกบปญหานในทนจะกลาวเฉพาะทส�าคญ3อยางคอ

1.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถทออกฤทธตอ

จตและประสาท ค.ศ. 1988 (United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs

and Psychotropic Substances, 1988) องคการสหประชาชาตไดก�าหนดมาตรการหรอเครองมอเพอจดการกบปญหาน นนคอ อนสญญาดงกลาวขางตน หรอทรจกเรยกกนวา อนสญญาเวยนนา (ViennaConvention)ค.ศ.1988อนสญญาฯนมหลกการส�าคญคอประเทศภาคสมาชกตองก�าหนดใหการลกลอบคายาเสพตดรวมทงการฟอกเงนเปนความผดทางอาญาตามกฎหมายของตน สามารถด�าเนนการ รบทรพยสนทไดมาจากการกระท�าความผดเกยวกบการลกลอบคายาเสพตด รวมทงการรบทรพยสน ตามค�ารองของภาคสมาชกอนดวย ตลอดจนก�าหนดใหความผดเกยวกบการลกลอบคายาเสพตดเปน ความผดทสามารถสงผรายขามแดนได

1.2 ขอแนะน�าของคณะท�างานเฉพาะกจเพอด�าเนนมาตรการทางการเงน (Financial Action

Task Force หรอ FATF)ขอแนะน�านมทมาจากการประชมสดยอดเศรษฐกจประจ�าปครงท15ของกลมประเทศอตสาหกรรม7ประเทศหรอทเรยกวากลมG7เมอเดอนกรกฎาคมค.ศ.1989ทประชมตระหนกถงความจ�าเปนในการแกไขปญหายาเสพตดอยางจรงจงทงในประเทศและระหวางประเทศจงมมตแตงตงFATF ขนเพอจดท�าขอแนะน�าตางๆ ใหสอดคลองกบอนสญญาเวยนนา ค.ศ. 1988 ขอแนะน�านไดรบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การรบรองเมอเดอนกมภาพนธค.ศ.1990มทงหมด40ขอโดยมสาระส�าคญคอ1)ก�าหนดลกษณะการ กระท�าผดฐานฟอกเงนและบทลงโทษ2)ก�าหนดแนวทางในการยดหรออายดทรพยสนและ3)ก�าหนดแนวทางในการเปดเผยความลบของธนาคารและขอก�าหนดเรองการรายงานการแสดงตนของลกคา การเกบประวตขอมลในการท�าธรกจการสบคนธรกจทนาสงสยของธนาคารโดยไมมความผดในขอหาเปดเผยความลบของลกคาFATFจะประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย (Anti-Money Laundering and CombatingtheFinancingofTerrorismหรอAML/CFT)โดยจ�าแนกออกเปน2สวนคอ

ก) การประเมนการปฏบตตามเชงเทคนค (technical compliance)เปนการประเมนดานกรอบกฎหมายการบงคบใชกฎหมายอ�านาจกระบวนการท�างานของหนวยงานทมอ�านาจหนาททงหมดวากฎหมายและหนวยงานทจ�าเปนตอการด�าเนนการดานการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย (AML/CFT)ของประเทศมเพยงพอหรอสอดคลองกบขอแนะน�าของFATFทถอเปนขอก�าหนดขนต�าททกประเทศควรมหรอไมและ

ข) การประเมนประสทธผล (effectiveness)เปนการประเมนผลการด�าเนนงานของประเทศวาบรรลผลหรอไมและตองปรบปรงอยางไร เชน มการปองกนหรอปราบปรามดานAML/CFTหรอไมมการก�ากบดแลตดตามผลวามการปฏบตตามกฎหมายและกฎหมายใชบงคบไดจรงหรอไมสามารถปองกนปราบปรามการฟอกเงนไดจรงหรอไมเปนตน

ส�าหรบขนตอนหรอกระบวนการประเมนนน ประเทศผถกประเมนจะประเมนตนเองกอนทงดานการปฏบตตามเชงเทคนคและดานประสทธผลและจดสงรายงานใหแกคณะผประเมนภายในเวลาทก�าหนดตอมาคณะผประเมนจะเขามาประเมนและน�าผลการประเมนเขาสการพจารณาของทประชมใหญของFATFกอนจะรบรองรายงานการประเมน การประชมใหญของ FATF นอกจากจะพจารณาผลการประเมนแลวยงมการประกาศรายชอประเทศทอยในกลมความเสยงดาน AML/CFT ดวย โดยจ�าแนกออกเปน 2ประเภทคอ

ประเทศทมความบกพรองอยางรายแรงเปนประเทศทไมปฏบตตามมาตรฐานสากลดานAML/CFTโดยFATFไดเรยกรองใหประเทศสมาชกและประเทศอนๆด�าเนนมาตรการตอบโตทางการเงนตอประเทศในกลมนเชนการคว�าบาตรทางเศรษฐกจเปนตน

ประเทศทมความบกพรองและก�าลงปรบปรงการปฏบตตามมาตรฐานสากลโดยFATFตดตามการปฏบตอยางใกลชดซงตองด�าเนนการตามแผนปฏบตการใหแลวเสรจภายในเวลาทก�าหนด

1.3 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย ค.ศ.

1999 (International Convention for the Suppression of the financing of terrorism หรอ SFT

Convention)มพนธกรณทประเทศภาค(ซงประเทศไทยเปนภาคดวย)จะตองปฏบตโดยสรปดงน- ก�าหนดใหการกระท�าตามอนสญญาฯ เปนความผดอาญาตามกฎหมายภายในของตน

และก�าหนดใหมบทลงโทษทเหมาะสม โดยค�านงถงความรายแรงของความผดแกผกระท�าความผดทงทเปนบคคลธรรมดาและนตบคคล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


-ใหแตละรฐด�าเนนมาตรการทเหมาะสมตามหลกกฎหมายภายในของตนเพอพสจนทราบและอายดหรอยดเงนทนใดๆทไดใชหรอจดสรรเพอมงประสงคในการกระท�าความผดสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายตลอดจนทรพยสนทไดจากการกระท�าความผดนนเพอการรบเงนทนดงกลาว

- จบกมและฟองรองด�าเนนคดแกผกระท�าความผดหรอสงผรายขามแดนใหแกประเทศทเกยวของ(โดยอนสญญาฯใหถอวาความผดตามอนสญญาฯเปนความผดทสามารถสงผรายขามแดนไดระหวางรฐภาคดวยกน)

- รวมมอกนในการก�าหนดมาตรการใหสถาบนการเงนตางๆมหนาทตองรายงานธรกรรมขนาดใหญหรอธรกรรมทนาสงสยตอหนวยงานทรบผดชอบและเกบรกษาเอกสารทเกยวของไวเปนระยะเวลาไมนอยกวา5ป

- แลกเปลยนขอมลขาวสารทเกยวของซงกนและกน

2. ประเทศไทยกบความรวมมอระหวางประเทศรฐบาลไดออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542ขนเพอใหสามารถ

ด�าเนนการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนไดอยางมประสทธภาพกฎหมายนมผลบงคบใชตงแตวนท 19สงหาคมพ.ศ.2542โดยก�าหนดใหความผดอาญา7ประเภทเปนความผดมลฐานไดแก1)ความผดเกยวกบยาเสพตด 2) ความผดเกยวกบเพศ 3) ความผดเกยวกบการฉอโกงประชาชน 4) ความผด เกยวกบการยกยอกหรอฉอโกงสถาบนการเงน 5) ความผดตอต�าแหนงหนาทราชการ 6) ความผด เกยวกบการกรรโชกหรอรดเอาทรพยทกระท�าโดยอางอ�านาจองยหรอซองโจร และ 7) ความผดเกยวกบการลกลอบหนศลกากรมการก�าหนดมาตรการตางๆเพอตดวงจรการประกอบอาชญากรรมดงกลาว

ในป พ.ศ. 2544 ประเทศไทยเขาเปนสมาชกผรวมกอตงกลมความรวมมอตอตานการฟอกเงนเอเชยแปซฟก(Asia-PacificGrouponMoneyLaunderingหรอAPG)ซงตามขอบงคบของAPGก�าหนดใหประเทศสมาชกตองปฏบตตามขอแนะน�ามาตรฐานสากลดานการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายหรอAML/CFTของFATFการประเมนAML/CFTเปนการประเมนความพรอมของประเทศในการรบมอกบภยคกคามทเกดจากการฟอกเงนและสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายโดยจ�าแนกออกเปน 2 สวนดงไดกลาวแลว ประเทศไทยเขารบ การประเมนรอบแรกในพ.ศ.2545ผลคอยงขาดความพรอมในการปฏบตตามมาตรฐานสากลอยมาก

ในพ.ศ.2546ไดมการตราพระราชก�าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542พ.ศ.2546โดยก�าหนดใหความผดเกยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญาเปนความผดอกมลฐานหนงดวยทงนเนองจากการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายเปนปจจยทท�าใหการกอการรายรนแรงยงขน กระทบตอความมนคงของประเทศ ซงคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตไดขอใหทกประเทศรวมมอด�าเนนการปองกนและปราบปรามการกระท�าทเปนการกอ การราย

ประเทศไทยเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานการปองกนปราบปรามการ ฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย(AML/CFT)รอบทสองพ.ศ.2550

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


คณะผเชยวชาญจากกองทนการเงนระหวางประเทศธนาคารโลกและกลมความรวมมอตอตานการฟอกเงนเอเชยแปซฟกไดประเมนความพรอมของไทยในชวงเดอนกมภาพนธ-มนาคมพ.ศ.2550เปรยบเทยบกบขอแนะน�าของคณะท�างานเฉพาะกจเพอด�าเนนมาตรการทางการเงน (FATF) เกยวกบการฟอกเงน40ขอและขอแนะน�าพเศษเกยวกบการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย9ขอผลปรากฏวาหนวยงานของรฐหรอกลไกและมาตรการดานAML/CFTของไทยยงไมสอดคลองกบมาตรฐานสากลจากรายงานผลการประเมนในสวนของมาตรการทางดานกฎหมายเกยวกบการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนของไทยนนพบวามขอบกพรองทตองปรบปรงแกไขหลายประการนบแตนนเปนตนมาจงมการแกไขเพมเตมกฎหมายอกหลายครงดงน

มการปรบปรงแกไขโดยตราขนเปนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท2)พ.ศ. 2551 เนองจากผกระท�าความผดอาญามลฐานอนนอกเหนอจาก8ความผดมลฐานดงกลาวขางตนยงสามารถน�าเงนและทรพยสนทไดจากการกระท�าความผดมาใชในการสนบสนนการกระท�าความผดไดอกนอกจากนนยงมขนตอนการบงคบใชกฎหมายบางประการไมอาจด�าเนนการไดอยางรวดเรว ดงนน เพอให การตดวงจรการประกอบอาชญากรรมเปนไปอยางไดผล และกระบวนการบงคบใชกฎหมายสามารถ ด�าเนนการไปไดดวยความเรยบรอยรวดเรวมประสทธภาพและประสทธผลจงก�าหนดใหความผดเกยวกบการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนนเปนความผดมลฐานดวยและเพอใหการด�าเนนการมประสทธภาพและสอดคลองกบมาตรฐานสากลมากขนกไดมการตราพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท 3) พ.ศ. 2552 ก�าหนดใหผประกอบอาชพบางประเภทมหนาทตองรายงานการท�าธรกรรมตอ ส�านกงานปปง. และก�าหนดมาตรการเกยวกบการแสดงตนและการตรวจสอบเพอทราบขอเทจจรงเกยวกบลกคาของสถาบนการเงนและผประกอบอาชพบางประเภทใหเปนทยอมรบในระดบสากล

ถงแมจะมการปรบปรงแกไขกฎหมายเพมเตมหลายครง แตกยงขาดบทบญญตทสอดคลองกบมาตรฐานสากลบางประการ นอกจากนยงมบทบญญตทท�าใหการบงคบใชกฎหมายเกดขอขดของและ ขาดความคลองตวในทางปฏบต ซงสงผลตอประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมาย ในป พ.ศ. 2555ประเทศไทยจงถกจดอยในฐานะประเทศทตองเฝาระวงเปนพเศษเนองจากมความบกพรองทางยทธศาสตรและไมมความคบหนาในการออกกฎหมายและก�าหนดหลกเกณฑดานAML/CFT

ในป พ.ศ. 2556 ไดมปรบปรงกฎหมายโดยการตราพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท4)พ.ศ.2556โดยก�าหนดความผดมลฐานเพมเตมและก�าหนดกรอบของความผดมลฐานใหชดเจนเพอเปนการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน นอกจากนไดก�าหนดอ�านาจหนาทของ คณะกรรมการปปง.และส�านกงานปปง.ทจะก�าหนดนโยบายในการประเมนความเสยงเกยวกบการฟอกเงนและเสนอแนะแนวทางเพอปองกนความเสยงก�าหนดมาตรการคมครองพยานต�าแหนงทมเหตพเศษทจะไดรบเงนเพมตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน และใหกรมสอบสวนคดพเศษสนบสนน การด�าเนนคดกบผกระท�าความผดหรอด�าเนนการกบทรพยสนเกยวกบการกระท�าความผดรวมทงก�าหนดใหมคณะกรรมการเปรยบเทยบปรบทงนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสอดคลองกบมาตรฐานสากล นอกจากนนในปเดยวกนยงมการตรากฎหมายใหมขนดวย คอ พระราชบญญตปองกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


และปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย พ.ศ. 2556 สงผลให FATF ถอดชอประเทศไทยออกจากบญชฐานะประเทศทตองเฝาระวงเปนพเศษในปนน

อนงในสวนของกฎหมายการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายนน ถงแมประเทศไทยจะมการก�าหนดความผดฐานกอการรายไวในประมวลกฎหมายอาญา และก�าหนดใหเปนความผดมลฐานตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนแลวกตามแตกอนปพ.ศ. 2556 กยงไมมมาตรการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายและ การเขาถงเงนทนของผกอการราย ดงนนจงไดมการตรากฎหมายใหมขน คอพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556ตามพระราชบญญตนการกอการรายหมายถงการกระท�าทเปนความผดเกยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา หรอการกระท�า ทเปนความผดตามกฎหมายซงอยภายใตขอบเขตของอนสญญาและพธสารระหวางประเทศเกยวกบการกอการรายทประเทศไทยเปนภาคหรอรบรอง ทงนไมวาการกระท�าทเปนความผดนนไดกระท�าขนใน ราชอาณาจกรหรอนอกราชอาณาจกรกตาม ในกรณทมเหตอนควรสงสยวาผใดมพฤตการณเกยวของกบการกอการรายหรอการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายหรอด�าเนนการแทนหรอตามค�าสงหรอภายใตการควบคมของบคคลนนใหส�านกงานปปง.สงรายชอผนนใหพนกงานอยการพจารณายนค�ารองขอใหศาลมค�าสงเปนบคคลทถกก�าหนด12นอกจากใหจดท�ารายชอบคคลทถกก�าหนดแลวในพระราชบญญตดงกลาวยงมเรองการระงบการด�าเนนการกบทรพยสนของผมชออยในรายชอบคคลทถกก�าหนด การก�าหนดใหผมหนาทรายงานการท�าธรกรรมตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนระงบการด�าเนนการกบทรพยสนของผมชออยในรายชอบคคลทถกก�าหนด การก�าหนดอ�านาจหนาทของคณะกรรมการปปง.และส�านกงานปปง.ใหสอดคลองกบการปฏบตหนาทในเรองนรวมทงก�าหนดโทษกรณทมการฝาฝนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสอดคลองกบมาตรฐานสากล

3. การเตรยมการเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐาน AML/CFT ใน พ.ศ. 2559ในการประชมคณะรฐมนตรเมอวนท19พฤษภาคมพ.ศ.2558ทประชมมมตเหนชอบมาตรการ

รองรบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานAML/CFT ของ FATF ในพ.ศ. 2559 ตามทส�านกงานปปง.เสนอดงน

1) กรณความผดเกยวกบภาษอากรเปนความผดมลฐานมอบหมายใหกรมสรรพากรด�าเนนการแกไขเพมเตมกฎหมายทเกยวของใหสอดคลองกบขอแนะน�าของFATFขอท3โดยก�าหนดใหความผดเกยวกบการหลกเลยงภาษหรอฉอโกงภาษตามประมวลรษฎากรเปนความผดมลฐานตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน และก�าหนดใหการจ�าหนายจายโอนทรพยสนทไดมาจากการ กระท�าความผดดงกลาวเปนความผดฐานฟอกเงน

12 บคคลทถกก�าหนด หมายถง บคคล คณะบคคล นตบคคล หรอองคกรตามรายชอซงมมตของหรอประกาศภายใต คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตก�าหนดใหเปนผทมการกระท�าอนเปนการกอการรายหรอบคคลคณะบคคลนตบคคลหรอองคกรตามรายชอทศาลไดพจารณาและมค�าสงใหเปนบคคลทถกก�าหนดตาม พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการสนบสนนทาง การเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) กรณการส�าแดงเงนและตราสารผานแดน มอบหมายส�านกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลงและธนาคารแหงประเทศไทยด�าเนนการปรบปรงแกไขเพมเตมกฎหมายทอยในความรบผดชอบใหสอดคลองกบรางพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนและมาตรฐานสากลตามขอแนะน�าของFATFขอท32ดงน

- ก�าหนดใหบคคลตองส�าแดงเงนตราทเปนเงนบาทขาเขา- ก�าหนดใหมมาตรการควบคมตราสารผานแดนโดยจะตองก�าหนดใหผทน�าตราสารเปลยนมอ

ทมมลคารวมกนจ�านวนตงแต 15,000 ดอลลารสหรฐขนไปผานแดนตองส�าแดงตอพนกงานเจาหนาทศลกากรและก�าหนดใหพนกงานเจาหนาทศลกากรรายงานขอมลการส�าแดงตราสารดงกลาวใหส�านกงานปปง.ทราบดวยท�านองเดยวกบกรณการส�าแดงเงนตรา

- ก�าหนดใหพนกงานเจาหนาทศลกากรมอ�านาจตรวจคนบคคลยานพาหนะใดๆตขนสงสนคาพสดไปรษณย หรอไปรษณยภณฑทออกไปนอกหรอเขามาในประเทศได หากมเหตอนควรสงสยวา มเงนตราหรอตราสารซกซอนอยโดยมไดส�าแดงตอพนกงานเจาหนาทศลกากรหรอมเหตอนควรสงสยวามการส�าแดงอนเปนเทจ รวมทงใหมอ�านาจยดหรออายดเงนตราหรอตราสารผานแดนหากมเหตอนควรสงสยวาเงนตราหรอตราสารทขนสงผานแดนนนเกยวของกบการฟอกเงนหรอการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย

3) กรณการเขาเปนภาคอนสญญาและพธสารระหวางประเทศเกยวกบการกอการรายมอบหมายใหกระทรวงการตางประเทศพจารณาประสานกบหนวยงานทเกยวของเพอด�าเนนการใหประเทศไทยเขาเปนภาคอนสญญาและพธสารระหวางประเทศทเกยวของกบการกอการรายในสวนทประเทศไทยยงมไดเปนภาค

ประเทศไทยก�าหนดเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานAML/CFTรอบทสามในพ.ศ.2559การประเมนนนอกจากประเมนการปฏบตตามเชงเทคนค(technicalcompliance)คอพจารณาวากฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน และกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายทใชบงคบอยนนมหลกการตลอดจนผลการบงคบใชทสอดคลองกบมาตรฐานสากลตามขอแนะน�าของFATFหรอไมแลวยงมงเนนการประเมนผลการบงคบใชกฎหมายดวยวามประสทธภาพ(effectiveness)หรอไมหากไมสามารถบงคบใชกฎหมายไดอยางมประสทธภาพกอาจสงผลให FATF มมตขนบญชรายชอประเทศไทยกลบไปเหมอนป พ.ศ. 2555 อก ซงจะสงผลใหประเทศตางๆ ทเปนสมาชกของ FATF อาจใชมาตรการตอบโตทางการเงนทจะสงผลใหการท�าธรกรรมของลกคาหรอสถาบนการเงนไทยเกดความลาชาหรอมความยากล�าบากขน เพราะจะถกสถาบนการเงนตางประเทศตรวจสอบธรกรรมอยางเขมขน รวมทงประเมนความสมพนธกบสถาบนการเงนไทยอยาง ตอเนองซงอาจมผลตอการตดสนใจยกเลกความสมพนธจนอาจกระทบตอการคาการลงทนระหวางประเทศของประเทศไทยไดในทสด

ในสวนของการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย เนองจาก หลกเกณฑและวธการในการเสนอรายชอบคคลคณะบคคลนตบคคลหรอองคกรทมพฤตการณเกยวของกบการกอการรายและการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายตอศาลเพอใหมค�าสงเปนบคคลทถกก�าหนด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ. 2556 ยงมความไมเหมาะสมกอใหเกดปญหาและอปสรรคแกพนกงานเจาหนาทและพนกงานอยการในการรวบรวมพยานหลกฐานและการพสจนขอเทจจรงในขนศาลจงมการออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย(ฉบบท2)พ.ศ.2558ขนโดยมผลใชบงคบตงแตวนท9กนยายน2558 เพอปรบปรงหลกเกณฑการประกาศรายชอเสยใหมกลาวคอ ในกรณทมมตของหรอประกาศภายใตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตก�าหนดรายชอบคคล คณะบคคล นตบคคล หรอองคกรใดเปน ผทมการกระท�าอนเปนการกอการราย และส�านกงาน ปปง. เหนวามตหรอประกาศดงกลาวไมขดตอรฐธรรมนญและกฎหมายไทยกใหด�าเนนการประกาศรายชอดงกลาวเปนบคคลทถกก�าหนดโดยไมชกชาทงนโดยใหเปนไปตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขทคณะกรรมการปปง.ก�าหนดนอกจากนยงปรบปรง บทก�าหนดโทษรวมทงก�าหนดใหความผดทนตบคคลเปนผกระท�าความผดใหเปนความผดทเปรยบเทยบไดโดยคณะกรรมการเปรยบเทยบตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน ทงนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสอดคลองกบมาตรฐานสากล

ในสวนของการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนนน การบงคบใชกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนในชวงหลายปทผานมาโดยเฉพาะอยางยงในชวงทมสถานการณความขดแยงทางการเมอง ส�านกงาน ปปง. มกถกมองวาถกแทรกแซงและครอบง�าโดยฝายการเมองและถกใชเปน เครองมอในการเลนงานฝายตรงขามกบรฐบาล ท�าใหประชาชนขาดความเชอมนในความเปนอสระและเปนกลางในการบงคบใชกฎหมาย นอกจากนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542ยงมบทบญญตบางประการทไมเหมาะสมตอการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนในปจจบนดวยจงไดมการปรบปรงใหมโดยการออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท5)พ.ศ.2558ซงมผลใชบงคบตงแตวนท 9 ตลาคม 2558ปรบปรงบทบญญตในสวนทเกยวกบความผดมลฐานสถาบนการเงนทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผดลกษณะการกระท�าความผดฐานฟอกเงนการรายงาน การท�าธรกรรม การตรวจสอบขอเทจจรงเกยวกบลกคา การจดใหมการฝกอบรมเกยวกบการปองกน และปราบปรามการฟอกเงนและการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย การก�าหนดระยะเวลาการเกบรกษาทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผดการคมครองสทธผเสยหายในความผดมลฐาน การชวยเหลอผปฏบตการตามอ�านาจหนาท และเพมอ�านาจหนาทของส�านกงาน ปปง.ในการประเมนความเสยง การจดท�าแผนปฏบตการรวมกบหนวยงานตางๆ ทเกยวของ การแจงรายชอ ผมหนาทรายงานซงกระท�าการฝาฝนไปยงหนวยงานก�ากบดแล การสงเสรมความรวมมอของประชาชนเพอการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย ด�าเนนการเกยวกบการปฏบตการอ�าพรางเพอประโยชนในการตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐาน การมและใชอาวธปนในการปฏบตหนาทของพนกงานเจาหนาทนอกจากนยงไดปรบปรงองคประกอบและ อ�านาจหนาทของคณะกรรมการ ปปง. และคณะกรรมการธรกรรม ก�าหนดวธการในการคดเลอกบคคล เพอด�ารงต�าแหนงเลขาธการคณะกรรมการปปง. และก�าหนดเงอนไขเมอพนจากต�าแหนงดงกลาว รวมทงปรบปรงบทก�าหนดโทษทเกยวของ ทงนเพอใหการปฏบตงานของคณะกรรมการและเลขาธการดงกลาวเปนไปโดยอสระและการบงคบใชกฎหมายเปนไปอยางมประสทธภาพและสอดคลองกบมาตรฐานสากล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การกอการรายและอาชญากรรมขามชาตสงผลกระทบตอความมนคงของประเทศตางๆทวโลกรวมทงประเทศไทยดวย หากไมเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานAML/CFT จะสงผลใหถกจดเปนประเทศทมความเสยงดานการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย ซงจะสงผลกระทบดานลบตอภาพลกษณความโปรงใสและหลกธรรมาภบาลของประเทศในสายตาประชาคมโลกดงนนจงมความจ�าเปนตองมกฎหมายทสอดคลองกบมาตรฐานสากลเพอใหการบงคบใชกฎหมายมความคลองตวและมประสทธภาพสามารถตดวงจรการกอการรายและอาชญากรรมมใหลกลามสรางความเสยหายทางเศรษฐกจและกระทบตอความมนคงของประเทศ อกทงยงสามารถสรางหลกประกนและความเชอมนแกประชาชนในการบงคบใชกฎหมายทมมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากลและในหมประชาชน

4. กรณเอกสารลบปานามาเมอตนเดอนเมษายนพ.ศ. 2559ทวโลกไดรบรถงสงทเรยกกนวา “ปานามา เปเปอรส” (The

Panama Papers) ทสรางผลสะเทอนตอวงการเมอง เศรษฐกจ และสอสารมวลชนระดบโลกเนองจากเกยวของกบนกการเมองและนกธรกจในหลายประเทศสงผลใหนกการเมองระดบสงของประเทศตะวนตกบางประเทศตองพนจากต�าแหนงปานามาเปเปอรสเปนฐานขอมลเรองการถอครองบรษทนอกอาณาเขต(offshorecompanies)ทใหญทสดในโลกทตกถงมอของสอมวลชน โดยมเอกสารทงหมด 11.5ลานชนประกอบดวยขอมลของบรษทนอกอาณาเขตทงหมด214,000บรษท เครอขายผสอขาวสบสวนสอบสวนนานาชาต(InternationalConsortiumofInvestigativeJournalistsหรอICIJ)ซงเปนความรวมมอกนของผสอขาวจาก 78ประเทศ ไดเปดเผยขอมลบคคลและหนวยงานผมรายชอเปนเจาของบรษทนอกอาณาเขตทวโลกโดยขอมลดงกลาวมาจากฐานขอมลของบรษทมอสแซกฟอนเซกา(MossakFonseca)ซงเปนส�านกกฎหมายทใหบรการจดทะเบยนกอตงบรษทนอกอาณาเขตทใหญเปนอนดบ 4 ของโลกซงมส�านกงานใหญอยทประเทศปานามาและมสาขาใน42ประเทศทวโลกรวมทงประเทศไทยดวย13

บรษทนอกอาณาเขตซงตงอยทวโลกรวมทงทหมเกาะบรตชเวอรจนและหมเกาะเคยแมน เปนบรษททไดรบการยกเวนภาษรวมทงไดรบการคมครองเรองการปกปดขอมลตามกฎหมายพเศษของพนทนนๆถงแมวาการถอครองบรษทนอกอาณาเขตไมใชเรองผดกฎหมายแตในหลายกรณพบวานกการเมองและผมอทธพลจากประเทศตางๆ ไดใชบรษทนอกอาณาเขตของตนในการฟอกเงนและการเลยงภาษ เปนเหตใหฐานะการมอยของบรษทนอกอาณาเขตเปนทจบตามองของสอมวลชนและรฐบาลหลายประเทศโดยเฉพาะประเทศตะวนตก

อยางไรกตามICIJระบไวอยางชดเจนวาการถอครองบรษทนอกอาณาเขตไมใชการกระท�าทผดกฎหมายและมการใชบรษทมลนธ และทรสตนอกอาณาเขตอยางสมเหตสมผลอยดวยเชนกนส�าหรบประเทศไทยนนกมขอมลเปดเผยวา“มอสแซกฟอนเซกาสาขาประเทศไทย”มลกคาผใชบรการทงหมด21รายในนามสวนบคคลและเปนองคกรสญชาตไทยและตางประเทศโดย21รายมสวนเกยวของกบการจดทะเบยนบรษทนอกอาณาเขตในพนทหมเกาะบรตชเวอรจนหมเกาะเคยแมนฯลฯจ�านวนทงสน963บรษทและมผถอหนรวม757รายและผรบผลประโยชน40ราย

13ผสนใจสามารถดรายละเอยดไดจากเวบไซตhttps://panamapapers.icij.org/

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กรณเอกสารลบปานามาน นายธระชยภวนาถนรานบาลอดตรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดบรรยายทส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต(ส�านกงานป.ป.ช.)วาการใชบรษทนอกอาณาเขตเพอบรหารธรกจนนมมานานแลว งบการเงนของบรษทใหญๆ ในโลก ไมวาในสหรฐอเมรกาองกฤษญปนหรอยโรปกมการจดตงบรษทลกหรอบรษทรวมเปนจ�านวนมากโดยตงขนเพอด�าเนนการทางการคาปกต เชน การจดทะเบยนเพอแยกกองทรพยสน การจดทะเบยนส�าหรบการลงทนรวมกบหนสวนตางประเทศการจดทะเบยนส�าหรบกองทนรวมทขายทวโลกการบรหารรายไดทเกดในตางประเทศหรอทรพยสนในตางประเทศ เปนตน อยางไรกตาม ส�าหรบกรณของประเทศไทยนนเนองจากมคนไทยทไปใชบรษทนอกอาณาเขตนด�าเนนการทไมเปนทางการคาปกตและเนองจากในอนาคตประเทศไทยจะมการคาขายขามพรมแดนมากขนทงกบอาเซยนและประเทศอนๆการท�ากจกรรมในลกษณะนจงมแนวโนมจะมากขนปญหาความไมโปรงใสของขอมลนบวนจะยงมมากขนและชองโหวทจะฟอกเงนหรอท�าทจรตกจะใหญขนเปนเงาตามตว หากไมมการวางแผนปรบปรงการก�ากบดแลเกยวกบเรองน การเลยงภาษและการฟอกเงนกอาจกอวกฤตการเงนการคลงแกประเทศไทยไดในอนาคต

กฎหมายปองกนและปราบปรามการฟอกเงนก�าหนดขนเพอใหสามารถด�าเนนการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนไดอยางมประสทธภาพนอกจากความผดเกยวกบยาเสพตดแลวยงมความผดอนๆทเกยวของ เชน ความผดเกยวกบการฉอโกงประชาชน ยกยอกหรอฉอโกงสถาบนการเงน ความผดตอต�าแหนงหนาทราชการ เปนตนสวนปญหาการกอการรายกมรากเหงาจากความยากจนความเหลอมล�าทางสงคมและทรพยากร การแกปญหาการฟอกเงนและการกอการรายอยางครอบคลมและยงยนจ�าเปนตองลดความเหลอมล�าทางเศรษฐกจและสงคมและตองรวมมอกนอยางตอเนองกบประเทศตางๆโดยอาศยเครองมอหรอมาตรการตางๆในการจดการกบปญหาน


ในการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานAML/CFT หากประเทศไทยไมผานการประเมนจะเกดผลอยางไรใหอธบายโดยยกตวอยางประกอบ


อาจถกขนบญชเปนประเทศทมความเสยงดานการฟอกเงนและสนบสนนการกอการราย ซงนอกจากจะเกดผลกระทบดานเศรษฐกจและการเงน สงผลเสยตอภาพลกษณและความนาเชอถอของประเทศแลวยงอาจตองเผชญกบมาตรการกดดนจากบางประเทศในการตรวจสอบธรกรรมระหวางประเทศทเขมงวดมากขน ตวอยางเชน กรณทผซอสนคาจากตางประเทศช�าระเงนคาสนคาผานธนาคารใน ตางประเทศใหแกผขายสนคาในประเทศไทยกจะถกตรวจสอบวาเปนการช�าระคาสนคาจรงหรอไม หากพสจนไมไดกมความเสยงทธนาคารจะปฏเสธไมท�าธรกรรมดงกลาว ซงจะสงผลกระทบตอการประกอบธรกจของผประกอบการไทยทมสถานะทางการเงนไมแขงแรง สงผลกระทบตอสภาพคลองของกจการจนอาจน�าไปสปญหาการเลกจางงานซงอาจกอใหเกดการวางงานไดเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การคามนษย

การคามนษยเปนปญหาส�าคญปญหาหนงในสงคมไทยทเกยวของกบการเอารดเอาเปรยบ การแสวงหาผลประโยชนบนความทกขยากของเพอนมนษยดวยกนประเทศไทยอยในสถานะประเทศตนทางทางผาน และปลายทางของการคามนษย มทงคนไทยและคนตางชาตทตกเปนเหยอการคามนษยทงในประเทศไทยเองและในตางประเทศ

1. การปองกนและปราบปรามการคามนษยของไทยประเทศไทยถอวาปญหาการคามนษยเปนวาระแหงชาตทตองแกไขอยางเรงดวนและจรงจงตงแต

ปพ.ศ.2547มการออกกฎหมายคอพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ.2551และก�าหนดนโยบายยทธศาสตรและมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษย(พ.ศ.2554-2559)โดยใหความส�าคญ 5 ดาน คอ การปองกน การด�าเนนคด การคมครองชวยเหลอ การพฒนากลไกเชงนโยบายและการขบเคลอนการพฒนาและการบรหารขอมล

กลไกการด�าเนนงานเพอปองกนและปราบปรามการคามนษยประกอบดวยคณะกรรมการระดบชาต2คณะไดแก1)คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษยซงมนายกรฐมนตรเปนประธานและ 2) คณะกรรมการประสานและก�ากบการด�าเนนงานปองกนและปราบปรามการคามนษย ซงมรองนายกรฐมนตรเปนประธานและคณะอนกรรมการตางๆเพอผลกดนนโยบายระดบชาตนอกจากนพระราชบญญตดงกลาวยงก�าหนดใหจดตงกองทนเพอการปองกนและปราบปรามการคามนษย โดยมการใชเงนทนในสองสวนไดแกการชวยเหลอผเสยหายจากการกระท�าความผดฐานคามนษยและการด�าเนนโครงการเพอปองกนและปราบปรามการคามนษยโดยอยในความรบผดชอบของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ในระดบจงหวดกมคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษยระดบจงหวด ซงประกอบดวยกรรมการจากสวนราชการทเกยวของ มผวาราชการจงหวดเปนประธาน และในระดบ หนวยงานกมหลายหนวยงานไดจดตงหนวยงานยอยทมภารกจเฉพาะโดยเฉพาะหนวยงานทเกยวของกบการปราบปรามเชนกองบงคบการปราบปรามการกระท�าผดเกยวกบการคามนษยภายใตส�านกงานต�ารวจแหงชาตศนยตอตานการคามนษยระหวางประเทศภายใตส�านกงานอยการสงสดเปนตน

1.1 การด�าเนนนโยบายทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการคามนษย

นโยบายเพอแกไข ปองกน และปราบปรามการคามนษยของไทยใหความส�าคญกบผเสยหาย จากการคามนษยเปนหลก และมความเกยวของกบการด�าเนนงานหลายดานทเกยวของกบการปองกน การแสวงประโยชนหรอการบงคบใชแรงงาน การปราบปรามและด�าเนนคดขบวนการคามนษย รวมถง การชวยเหลอคมครองผเสยหายจากการคามนษยนโยบายทส�าคญไดแก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1) การด�าเนนงานเกยวกบผโยกยายถนฐานทเหมาะสมโดยใหแรงงานตางดาวทงหมดไดรบการจดทะเบยนและพสจนสญชาตใหเรยบรอยเพอใหสามารถอยท�างานในไทยไดอยางถกตองและไดรบสทธ/การคมครองทางสงคมตางๆ โดยรฐบาลไดพจารณาเรองสทธดานการรกษาพยาบาลจากเดมทมอยใหครอบคลมและมประสทธภาพยงขนทงนเพอรองรบการเตรยมตวเขาสความเปนประชาคมอาเซยน

2) การแกไขปญหาการคามนษยในอตสาหกรรมประมง มการด�าเนนงานทส�าคญคอการ จดทะเบยนแรงงานตางดาวทหลบหนเขาเมองซงลกลอบท�างานบนเรอประมงปละ2เดอนการจดตงศนยประสานแรงงานประมงใน 7 จงหวดน�ารอง การประกาศใชแนวปฏบตการใชแรงงานทดส�าหรบสถานประกอบการแปรรปสตวน�าเบองตนในอตสาหกรรมแปรรปกงและอาหารทะเลในประเทศไทยเมอเดอนกนยายน2556ซงเนนการขจดการใชแรงงานบงคบการใชแรงงานเดกการเจรจาตอรองรวมและความรวมมอในสถานประกอบกจการความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการท�างานและสวสดการและเพมความเขมขนในการตรวจแรงงานประมง

3) การชวยเหลอคมครองผเสยหายจากการคามนษย ใหความชวยเหลอผเสยหายจาก การคามนษยโดยอนญาตใหอยในประเทศไดชวคราวเพอฟนฟสภาพรางกายและจตใจรวมทงการฝกอาชพและทกษะ อนญาตใหผเสยหายสามารถออกไปท�างานนอกบานพกเมอมความพรอม และด�าเนนคดเพอ เรยกรองคาสนไหมใหกบผเสยหายจากภาครฐและจากผกระท�าผดฐานคามนษย

1.2 การด�าเนนความรวมมอระหวางประเทศดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย

ด�าเนนความรวมมอในประเดนการปองกนและปราบปรามการคามนษยระหวางประเทศทงในระดบทวภาคและระดบพหภาคการด�าเนนงานทส�าคญมดงน

1.2.1 ระดบทวภาค

1) บนทกความเขาใจวาดวยการขจดการคาเดกและสตรและการชวยเหลอเหยอของการคามนษย ซงไทยไดมความตกลงกบกมพชา (ป 2546) ลาว (ป 2548) เวยดนาม (ป 2551) และ เมยนมาร (ป 2552)และอยระหวางการหารอเพอจดท�ากรอบความรวมมอกบอกหลายประเทศทมความเปนไปไดมากกวาจะเปนตนทางของผเสยหายในประเทศไทย และ/หรอปลายทางของคนไทยทตกเปน ผเสยหายจากการคามนษย

2) การจดท�าบนทกความรวมมอระหวางไทยกบญปนวาดวยการแลกเปลยนขาวสารส�าหรบการปองกนและตอตานการคามนษย เพอประโยชนในการสบสวนสอบสวนผตองสงสยในคด คามนษย ขยายผลการจบกมและด�าเนนคดผกระท�าความผดทงในไทยและญปนอยางมประสทธภาพสนบสนนความรวมมอทางกฎหมายระหวางไทยกบญปน

3) การจดท�าบนทกความเขาใจระหวางรฐบาลวาดวยความรวมมอดานการจางแรงงานซงเปนการลดความเสยงของการคามนษยในภาคแรงงาน โดยเฝาระวงการแสวงผลประโยชนโดยมชอบจากการผลกดนแรงงานอพยพไปท�างานในประเทศปลายทาง ซงในปจจบนไดมความตกลงในลกษณะนกบอสราเอลและก�าลงอยระหวางการพจารณารางความตกลงกบบงกลาเทศ14

14ขอมลเมอ30ม.ค.58.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.2.2 ระดบภมภาคและระหวางประเทศ

1) กระบวนการบาหล เปนการประชมระดบรฐมนตรของประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟกเกยวกบการลกลอบขนคนเขาเมองการคามนษยและอาชญากรรมขามชาตทเกยวของประกอบดวยสมาชก46ประเทศและองคการระหวางประเทศและประเทศผสงเกตการณ19ประเทศมSteeringGroupซงไทยเปนสมาชก สนบสนนการท�างานของออสเตรเลย และอนโดนเซยในฐานะประธานรวม โดยไดจดตงส�านกงานสนบสนนระดบภมภาค (RegionalSupportOffice:RSO)ทกรงเทพมหานครเพออนวตกรอบความรวมมอระดบภมภาค(RegionalCo-operationFramework:RCF)ซงเปดท�าการเมอเดอนกนยายน2555

2) อาเซยนกลไกในกรอบอาเซยนเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคามนษยทไทยเปนภาค ไดแกASEANDeclarationAgainstTrafficking inPersonsParticularlyWomenandChildrenป2547ซงเนนการบงคบใชกฎหมายการคดแยกเหยอออกจากผกระท�าผดและการก�าหนดบทลงโทษทรนแรงแกผกระท�าผดฐานคามนษยและสนธสญญาวาดวยความชวยเหลอซงกนและกนในเรองทางอาญาของภมภาคอาเซยน (The Treaty onMutual LegalAssistance inCriminalMattersamongLike-MindedASEANMemberCountries)ไทยไดใหสตยาบนสนธสญญาฯเมอ31มกราคม2556ซงจะท�าใหสามารถเพมประสทธภาพความรวมมอในการด�าเนนคดคามนษยในอาเซยนไดอกทางหนง

ในการประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานอาชญากรรมขามชาต(SeniorOfficialsMeetingonTransnationalCrimeหรอSOMTC)ครงท12เมอเดอนกนยายนพ.ศ.2555ทกรงเทพมหานครประเทศไทยและสงคโปรไดผลกดนใหมการด�าเนนการใหสอดคลองและสะทอนความพยายามระดบภมภาคเพอสนบสนนแผนระดบโลกในการตอตานการคามนษย (UNGlobal Plan of Action to CombatTraffickinginPersons)และการจดท�าอนสญญาอาเซยนวาดวยการคามนษย(ASEANConventiononTrafficking in Persons) และเมอวนท 21 พฤศจกายน 2558 ระหวางการประชมสดยอดอาเซยนครงท27ทกรงกวลาลมเปอรผน�าอาเซยนกไดลงนามในอนสญญาอาเซยนวาดวยการตอตานการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (ASEAN Convention Against Trafficking in Persons, EspeciallyWomen and Children) ซงเปนอนสญญาตอตานการคามนษยฉบบแรกของภมภาค อนสญญาฉบบน มวตถประสงคส�าคญเพอเปนการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนในการปองกนและตอตานการคามนษยโดยเนนการแกไขปญหาการคามนษยทตนเหตเชนการขจดความยากจนการลดปจจยเกอหนนและปองกนการตกเปนเหยอซ�าและการสงเสรมความรวมมอขามแดนโดยเฉพาะการตรวจสอบความถกตองของเอกสารคนเขาเมอง การคมครองผเสยหายจากการคามนษยและการสงกลบ การบงคบใชกฎหมายอาทการยดทรพยการใหความชวยเหลอซงกนและกนในเรองทางอาญาการสงผรายขามแดนและความรวมมอระหวางประเทศอนๆ

1.2.3 การปองกนและปราบปรามการคามนษยในกรอบสหประชาชาต

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร(UnitedNationsConvention againstTransnationalOrganizedCrimeหรอUNTOC)หรอทรจกกนอกชอหนงวาอนสญญาพาเลอรโม(PalermoConvention)เปนกรอบความรวมมอทางกฎหมาย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ทก�าหนดมาตรฐานระดบสากลเกยวกบการตอตานอาชญากรรมขามชาตทกระท�าโดยองคกรอาชญากรรมโดยมขอบเขตการบงคบใชในดานการปองกนการสบสวนและการด�าเนนคดเกยวกบฐานความผดทก�าหนดไวในอนสญญาฯ4ฐานไดแกการมสวนรวมในกลมองคกรอาชญากรรมการฟอกทรพยสนทไดมาจากการกระท�าผดการทจรตคอรรปชนและการขดขวางกระบวนการยตธรรมรวมทงฐานความผดรายแรงท อนสญญาฯไดก�าหนดนยามวาเปนความผดทมโทษจ�าคกอยางสงตงแต4ปขนไปเมอความผดดงกลาวมลกษณะขามชาตและเกยวของกบกลมองคกรอาชญากรรมทงนอนสญญาฯ ไดระบถงการใหความรวมมอระหวางรฐภาคอาทการสงผรายขามแดนเรองโอนตวนกโทษการชวยเหลอซงกนและกนทางอาญา

ประเทศไทยไดลงนามUNTOC เมอเดอนธนวาคม 2543 และลงนามพธสารแนบทาย อนสญญาฯดงกลาวคอพธสารวาดวยการปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก(ProtocoltoPrevent,SuppressandPunishTraffickinginPersons,EspeciallyWomenandChildren) และพธสารวาดวยการตอตานการลกลอบขนผโยกยายถนฐานโดยทางบก ทะเล และอากาศ(ProtocolAgainsttheSmugglingofMigrantsbyLand,SeaandAir)เมอเดอนธนวาคม2544อนสญญาฯนมผลใชบงคบเมอวนท29กนยายน2546ตอมาในวนท6สงหาคมพ.ศ.2547ประเทศไทยไดหยบยกปญหาการคามนษยเปนวาระแหงชาตทตองด�าเนนการแกไขอยางเรงดวนและจรงจง โดยเหนวาเหยอไมใชอาชญากรและตองไมถกด�าเนนคด แตตองเยยวยาฟนฟเพอใหกลบคนสสงคมได และตองจดการอยางเดดขาดกบผคามนษยทกรปแบบ หลงจากนนกไดมการบงคบใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ. 2551 และพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการมสวนรวมในองคกรอาชญากรรมขามชาตพ.ศ.2556ในขณะเดยวกนกไดเขาเปนทงภาคอนสญญาฯและพธสารวาดวยการปองกนและปราบปรามและลงโทษการคามนษยฯเมอวนท16พฤศจกายนพ.ศ.2556การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตเพอการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดกนบเปนกาวส�าคญในการแสดงความมงมนของรฐบาลไทยในการตอตานอาชญากรรมขามชาตทกรปแบบและเปนประโยชนอยางยงส�าหรบหนวยงานผบงคบใชกฎหมายของประเทศไทยในการขอความรวมมอจากภาคอนๆ ตามอนสญญาฯ และพธสารฯในการสบสวนสอบสวนตดตามน�าตวผกระท�าความผดมาลงโทษอนจะมสวนชวยในการเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยในอนาคต

เนองจากการบงคบใชกฎหมายตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ.2551ในบางสวนไมเหมาะสมกบเหตการณความรนแรงของการคามนษยทมความซบซอนและถอวาเปนอาชญากรรมขามชาตททกประเทศใหความส�าคญจงไดมการปรบปรงกฎหมายใหมเพอเพมประสทธภาพในการปองกนและปราบปราม โดยก�าหนดใหมมาตรการสรางแรงจงใจใหผพบเหนเหตการคามนษยแจงขอมลตอเจาหนาทของรฐ และก�าหนดมาตรการเพมอ�านาจทางปกครองใหแกเจาหนาท รวมทงปรบปรง บทก�าหนดโทษทเกยวของใหเหมาะสมยงขน คอ พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย(ฉบบท2)พ.ศ.2558โดยมผลบงคบใชตงแตวนท29เมษายนพ.ศ.2558กฎหมายฉบบนเปนกฎหมายอนวตการส�าหรบอนสญญาฯและพธสารฯดงกลาว

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. รายงานสถานการณการคามนษยในรายงานสถานการณการคามนษยประจ�าป พ.ศ. 2555 และ 2556 ของสหรฐอเมรกา

ประเทศไทยถกจดอยในกลมท2คอกลมบญชรายชอประเทศทตองจบตามอง15เนองจากรฐบาลไดเสนอแผนเปนลายลกษณอกษรทจะปฏบตตามมาตรฐานขนต�าในการขจดปญหาการคามนษยมาตรฐานขนต�าดงกลาวกคอมาตรฐานขนต�าตามทระบไวในกฎหมาย Trafficking Victims Protection Act ของสหรฐอเมรกาภายใตกฎหมายนรฐสภาอเมรกนก�าหนดใหกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกาสงรายงานประจ�าปแกรฐสภาโดยมวตถประสงคเพอกระตนการด�าเนนการและเสรมสรางความรวมมอทวโลกในการตอสกบระบบทาสยคใหม แนวทางของรฐบาลอเมรกนในการตอตานการคามนษยเปนไปตามกฎหมาย ดงกลาวและมาตรฐานทก�าหนดในพธสารวาดวยการปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, EspeciallyWomenandChildren)ซงเปนเอกสารแนบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (UNCTOC) หรอทรจกกนโดยทวไปในชอพธสารพาเลอรโม (PalermoProtocol) โดยตามกฎหมายและพธสารดงกลาว อาชญากรรมวาดวยการคามนษย หมายถงการหามาและการคงไวซงแรงงานหรอบรการของเหยอการคามนษย(ซงรวมถงบรการในธรกจการคาประเวณ)ผานการบงคบหลอกลวงหรอขเขญไมวาจะกระท�าอยางเปดเผยหรอใชกลวธทางจตวทยาทงกฎหมายและพธสารดงกลาวเนนการแสวงประโยชนกบเหยอการคามนษยและไมไดก�าหนดวาเหยอการคามนษยตองถกเคลอนยายจากสถานทหนงไปยงอกสถานทหนงจงจะเรยกวาเปนการคามนษย

ในรายงานประจ�าปพ.ศ.2557ประเทศไทยถกจดใหอยในบญชกลมท3เนองจากถกมองวาไมไดมความพยายามในการปฏบตตามมาตรฐานขนต�าในการขจดปญหาการคามนษย และการทจรตในทกระดบกเปนอปสรรคตอความพยายามดงกลาว ประเทศไทยเปนประเทศตนทาง ปลายทาง และทางผานส�าหรบการคาผชายผหญงและเดกเพอการบงคบใชแรงงานและบงคบคาประเวณมเหยอจากประเทศเพอนบานอพยพเขามาอยในประเทศไทยโดยไดรบความชวยเหลอจากญาตหรอเพอนหรอผานเครอขายจดหาแรงงานอยางไมเปนทางการและเครอขายลกลอบน�าคนเขาเมองผดกฎหมายเหยอคามนษยในไทยสวนใหญเปนผยายถนจากประเทศเพอนบานทถกบงคบขเขญหรอลอลวงมาเพอหาประโยชนโดยบงคบใชแรงงานหรอในธรกจทางเพศ และจ�านวนมากถกบงคบใชแรงงานในอตสาหกรรมประมง อตสาหกรรมทเกยวกบการประมง อตสาหกรรมการผลตเสอผาราคาถก และงานรบใชตามบาน รายงานเสนอใหประเทศไทยด�าเนนการอยางถถวนและทนทในการสอบสวนและพจารณารายงานทระบวาเจาหนาทรฐมสวนสมรรวมคดในการคามนษยและเพมความพยายามในการด�าเนนคดและพพากษาลงโทษเจาหนาทฉอฉลในคดทเกยวของกบการคามนษยและผกระท�าความผดฐานคามนษย ตลอดจนพยายามสรางสภาพแวดลอมทเออใหประชาสงคม

15 ประเทศทไดรบการประเมนวาด�าเนนการตาม “มาตรฐานขนต�าสดในการขจดการคามนษยในรปแบบทรนแรง” ตามทระบไวในกฎหมายTraffickingVictimsProtectionไดอยางเตมทจะไดรบการจดอนดบใหอยในกลมท1ประเทศทถกประเมนวาด�าเนนการตามมาตรฐานขนต�าสดไดไมเตมทแตมความพยายามอยางมนยส�าคญทจะด�าเนนการตามมาตรฐานขนต�าสดเหลานนจะไดรบการจดอนดบใหอยในกลมท 2 ประเทศทถกประเมนวาไมด�าเนนการตามมาตรฐานขนต�าสดและไมมความพยายามแกไขปญหาตามทระบไวในกฎหมายTraffickingVictimsProtectionจะถกจดอนดบใหอยในกลมท3

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


มสวนรวมในทกแงมมของการเขาใจและตอตานการคามนษยรวมทงจดใหมบรการเฉพาะทางส�าหรบเดกทเปนเหยอการคามนษยเพอการคาประเวณและด�าเนนการทเหมาะสมเพอใหคดของเดกเหลานนด�าเนนการอยางรวดเรว

ในรายงานสถานการณการคามนษยประจ�าป2558ประเทศไทยยงคงถกอยในบญชกลมท3ถงแมจะไดด�าเนนมาตรการแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวกบการคามนษยและการประสานงานระหวาง หนวยงานการปราบปรามการคามนษยแตยงถกมองวาไมไดด�าเนนการอยางเพยงพอในการแกไขปญหารายงานเสนอแนะใหรฐบาลไทยเอาผดกบเจาหนาททมสวนรเหนในการคามนษย โดยด�าเนนการสบสวนและด�าเนนคดกบผกระท�าผด รวมถงผบงคบใชแรงงานในเรอประมงและผกออาชญากรรมการคามนษย เพอธรกจทางเพศ อยางไรกตาม กระทรวงการตางประเทศไดออกแถลงการณแสดงทาทของไทยในเรองนวาการจดล�าดบดงกลาวไมสะทอนความพยายามและความกาวหนาในการด�าเนนการตอตานการคามนษยของไทยทเกดขนจรงในชวงปทผานมาซงมความกาวหนาอยางมากในหลายดานการแกไขปญหาการคามนษยทงระบบสงผลใหเกดความคบหนาทเปนรปธรรมในทกๆดานเชน

1) ดานนโยบาย รฐบาลไดประกาศย�าใหการตอตานการคามนษยเปนวาระแหงชาตและจดตงกลไกระดบชาตซงมนายกรฐมนตรรองนายกรฐมนตรและรฐมนตรทเกยวของทงหมดเขามารวมขบเคลอนมการแกไขกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของหลายฉบบโดยเฉพาะพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย

2) ดานการบงคบใชกฎหมายมการทลายเครอขายผกระท�าผดคามนษยรายส�าคญมการจบกมด�าเนนคดและลงโทษเจาหนาทระดบสงซงมสวนเกยวของกบการคามนษย

3) ดานการปองกน มการแกไขและจดระเบยบแรงงานในภาคประมง รวมถงการขนทะเบยนแรงงานตางดาวจ�านวนกวา 1.6 ลานคนใหไดรบความคมครองตามกฎหมายเชนเดยวกบคนไทย และ แกปญหาทตนทางโดยลดความเสยงทแรงงานเหลานจะตกเปนเหยอการคามนษยและการถกเอาเปรยบ

4) ดานการคมครองการเพมประสทธภาพการคดแยกและการดแลคมครองผเสยหาย5) ดานความรวมมอและการสรางความเปนหนสวน ประเทศไทยไดมบทบาทน�าทงในกรอบ

ทวภาคและภมภาคในการปองกนแกไขปญหาการคามนษยบนพนฐานของหลกสทธมนษยชนและความมนคง

อยางไรกด รฐบาลไทยยงคงมงมนด�าเนนการตอตานการคามนษยอยางจรงจงตอไปเพอความมนคงและมนษยธรรมพรอมกบเพมพนความรวมมอกบภาคเอกชนและภาคประชาสงคมตลอดจนขยายความรวมมอกบประเทศและองคการระหวางประเทศตอไป

การคามนษยเปนปญหาระดบโลกทมความซบซอนและตองอาศยความรวมมอและด�าเนนงานรวมกนอยางตอเนองของรฐบาลทกประเทศในอนทจะบรรลความกาวหนาทชดเจนและสมฤทธผลทประเมนไดประเทศไทยยอมไดรบผลกระทบจากปญหานอยางหลกเลยงไมไดรฐบาลตองตระหนกถงสภาพปญหาและน�าขอมลจากรายงานการคามนษยและขอเสนอแนะขององคการสหประชาชาตไปเปนแนวทางในการแกไขปญหาอยางจรงจง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



รายงานสถานการณการคามนษยจดท�าโดยหนวยงานใด ประเทศไทยถกจดอนดบอยในกลมใดมผลกระทบตอประเทศไทยอยางไร


รายงานดงกลาวจดท�าโดยกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา ใน พ.ศ. 2555 และ 2556ประเทศไทยถกจดอนดบในกลมท 2คอกลมบญชรายชอประเทศทตองจบตามองสวนพ.ศ.2557และ2558ถกจดใหอยในกลมท3คอกลมทถกมองวาด�าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต�าของกฎหมายปองกนและปราบปรามการคามนษยของสหรฐอเมรกาและไมมความพยายามหรอยงด�าเนนการไมเพยงพอในการแกไขปญหาประเทศทถกจดอยในกลมท 3 อาจตองเผชญกบการคดคานจากสหรฐฯ ในเรองของความชวยเหลอ (ยกเวนความชวยเหลอทางดานมนษยธรรม ความชวยเหลอทเกยวของกบการคา และความชวยเหลอทเกยวของกบการพฒนาบางอยาง)จากสถาบนการเงนระหวางประเทศเชนกองทนการเงนระหวางประเทศและธนาคารโลกเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

คณะท�างานการพฒนาคณภาพชวตสาธารณสขและคมครองผบรโภคมลนธเพอผบรโภคและส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ. (2556). ความเหนและขอเสนอแนะการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตดานบรการรกษาพยาบาล. จดพมพโดย แผนงานพฒนาวชาการและกลไกคมครองผบรโภคดานสขภาพ(คคส.)คณะเภสชศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โครงการสขภาพคนไทย.(2558).สขภาพคนไทย 2558.นครปฐม:สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.

ชตนาฏวงศสบรรณ.(2558)เอกสารประกอบการประชมกลมยอยท3“คนไทยกบสงคมสงวยทมคณภาพ”ในการประชมประจ�าป2558ของส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทศทางแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 วนจนทรท 14 กนยายน 2558ณ ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพคเมองทองธาน.

วจารณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. จดพมพโดยมลนธสดศร-สฤษดวงศกรงเทพฯ.

ศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน(ศวปถ).(2558).“อบตเหตทางถนนกบผลตอ“สขภาพ”ของคนไทยส�านกขาวอศราhttp://www.isranews.org/isra-news/item/42298-roads.html28ตลาคม2558.

สถานทตสหรฐอเมรกา.(2558).ค�าแถลงวาดวยการเผยแพรรายงานสถานการณการคามนษยประจ�าปพ.ศ.2558สบคนจากhttp://bangkok.usembassy.gov/tip2015statements.html#thai

ส�านกขาวอศรา.(2559).“ไข11ขอกงขา‘ปานามาเปเปอรส‘กบลกคา21รายในประเทศไทย”วนท7เมษายน2559สบคนจากhttp://www.isranews.org/isranews-article/item/46079-panama.html

.(2559).“อดตรมว.คลง'ธระชย':เอกสารลบปานามากบวกฤตการเงนการคลงของไทย”วนท4พฤษภาคม2559สบคนจากhttp://www.isranews.org/isranews-article/item/46722-isranews_46722ddd.html

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2559).รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาสส และภาพรวมป 2558,ปท13ฉบบท1เดอนกมภาพนธ2559.

.(2558).รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาสสาม,ปท12ฉบบท4เดอนพฤศจกายน2558.

. (2558). สรปสาระส�าคญรายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ 3 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11.กนยายน2558.

.(2558).รายงานสรปผลการประชมประจ�าป 2558 เรอง ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564)ณหองแกรนดไดมอนดบอลรมศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพคเมองทองธานจ.นนทบรกนยายน2558.

.(2558).ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564)เอกสารประกอบการประชมประจ�าป2558กนยายน2558.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2558).รายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมลาในประเทศไทย ป 2556 ส�านกพฒนาฐานขอมลและตวชวดภาวะสงคมเมษายน2558.

.(2558).เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558 MDGs THAILAND 2015กนยายน2558.

.(2554).แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11. ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกปลดกระทรวงสาธารณสข. (2554). จดหมายขาว สนย. ปท 1 ฉบบท 1

มกราคม-กมภาพนธ2554.อภรดตนตราภรณ.(2557).“เปดเสรสาธารณสขเปนอยางไร?”Postedin:บทความและบทวเคราะหAEC14

กมภาพนธ2556http://www.thai-aec.com/731#more-731สบคนเมอ19สงหาคม2557.อมราพรสจจารกษาตระกล.(2558).กฎหมายฟอกเงนใกลตวกวาทคด(2)กรงเทพธรกจ4พฤศจกายน2558

สบคนจากhttp://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/636014อญชนาณระนอง.(2554).ภาวะวกฤตเศรษฐกจกบการเปนศนยกลางบรการดานสขภาพของประเทศไทย.ใน

วารสารพฒนบรหารศาสตรปท51ฉบบท1/2554.http://thaipublica.org/2015/07/tip2015statements/http://www.amlo.go.th/amlofarm/farm/web/files/1-1.pdfhttp://www.amlo.go.th/amlofarm/farm/web/index.php?option=com_content&view=article&id=865&

Itemid=882&lang=enhttp://www.mfa.go.th/main/th/issues/9894-การคามนษย.htmlhttp://www.samatcha.org/?q=taxonomy/term/154สบคนเมอ19สงหาคม2557.

Documents

หน่วยที่ 14 ประเทศไทยกับประเด็น ......ป จจ ยและผลล พธ ต างๆท งทางบวกและทางลบในส