หน่วยที่ 8 การจัดประสบการณ์ใน ...8-6 การจ ดการศ กษาและหล กส ตรส าหร บเด

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 8

การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

อาจารย ดร.อภรด ไชยกาล

ชอ อาจารย ดร.อภรด ไชยกาล วฒ ค.ด. (การศกษาปฐมวย) จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศษ.ม. (หลกสตรและการสอนการศกษาปฐมวย) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ค.บ. (การศกษาปฐมวย) จฬาลงกรณมหาวทยาลยต�าแหนง อาจารยประจ�าสาขาวชาการศกษาปฐมวย มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษหนวยทเขยน หนวยท 8

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

8-2 การจดการศกษาและหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา การจดการศกษาและหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย

หนวยท 8 การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

ตอนท 8.1 แนวคดเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา8.2 ความรเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา8.3 หลกการ แนวการจด และวธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

แนวคด1. การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา เปนการจดกจกรรม การจดสภาพแวดลอม และ

การใชสอวสดอปกรณ เพอพฒนาเดกปฐมวย มแนวคดทเปนรากฐานของการจดประสบการณทงทเปนแนวคดทางการศกษา และแนวคดทางจตวทยา

2. ความรเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาครอบคลม ความส�าคญ และ จดมงหมายของการจดประสบการณ รวมทงขอบขายและลกษณะของการจดประสบการณ ในระดบปฐมวยศกษา

3. การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ควรท�าความเขาใจหลกการจดประสบการณอนประกอบดวยหลกการของพฒนาการ หลกการเรยนร หลกการพฒนาเดกแบบองครวม หลกการ บรณาการกบบรบทของทองถน แนวทางการจดประสบการณ และวธการจดประสบการณ

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท 8 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายแนวคดเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได2. อธบายความรเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได3. อธบายหลกการ แนวการจด และวธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

8-3การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

กจกรรมระหวางเรยน1. ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 82. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 8.1-8.33. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ฟงซดเสยงประจ�าชดวชา5. ชมดวดประกอบชดวชา (ถาม)6. ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 8

สอการสอน1. เอกสารการสอน2. แบบฝกปฏบต3. ซดเสยงประจ�าชดวชา4. ดวดประกอบชดวชา (ถาม)

การประเมนผล1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 8 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 8.1

แนวคดเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง8.1.1 แนวคดทางการศกษาทเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา8.1.2 แนวคดทางจตวทยาทเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

แนวคด1. แนวคดทางการศกษาทเปนรากฐานของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา เปน

แนวคดของ Comenius ทเชอวาการศกษาของเดกปฐมวยควรเปนไปอยางธรรมชาต ไมควรมการลงโทษดวยการเฆยนต แนวคดของ Rousseau ทเชอวาการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยควรสอดคลองกบธรรมชาตและพฒนาการของเดก และแนวคดของ Pesstalozzi ทมความเชอสอดคลองกนวา การศกษาควรเปนไปตามธรามชาต และค�านงถงความพรอมของเดก

2. แนวคดทางจตวทยาทเปนรากฐานของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา เปนแนวคดเกยวกบหลกการของพฒนาการ และแนวคดทางจตวทยาทเกยวของคอ จตวทยาพฒนาการทประกอบดวยทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา และทฤษฎจตสงคม และจตวทยาการเรยนรทประกอบดวยทฤษฎการเรยนรกลมโครงสรางนยม กลมหนาทของจต กลมพฤตกรรมนยม และกลมการรคดทางสงคม

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.1 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายแนวคดทางการศกษาทเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได2. อธบายแนวคดทางจตวทยาทเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

เดกปฐมวย เปนวยทพฒนาการทงดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา เพมขนอยางรวดเรว เปนวยส�าคญของการเรยนรสงตางๆ เดกวยนจงตองไดรบการสงเสรมพฒนาการทเหมาะสม เพอใหเกดความพรอม ความสามารถ และมคณลกษณะทพงประสงคตามทก�าหนดไว การจดการเรยนการสอนในระดบปฐมวยศกษานนมลกษณะเฉพาะทมความแตกตางไปจากการสอนในระดบชนอนๆ เพราะในระดบปฐมวยจะไมสอนเปนรายวชา แตจะเปนการจดการเรยนรในลกษณะของการบรณาการผานการเลน การลงมอปฏบตกจกรรม และการมปฏสมพนธกบสงตางๆ รอบตว จงมการใชค�าทเกยวกบการจดการเรยนการสอนในระดบปฐมวยศกษาวา “การจดประสบการณ” การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาเปนเรองส�าคญทครและผเกยวของตองท�าความเขาใจอยางถองแท เพอทจะไดน�าไปใชในการพฒนาเดกปฐมวยตอไป

ค�าวา “การจดประสบการณ” ทใชในระดบปฐมวยศกษานน พชร ผลโยธน (2555, น. 1-4) ไดกลาวถงไววา “ประสบการณ” หมายถง “กระบวนการไดมาซงความร หรอทกษะในชวงระยะเวลาหนงโดยผานการมอง และการกระท�าสงตางๆ มากกวาจะผานทางการเรยนแบบทองจ�า หรอการอานหนงสอ” ค�าวา ประสบการณ จงมความหมายอยางมากส�าหรบเดกปฐมวย เนองจากลกษณะธรรมชาตของเดกวยนกระตอรอรนทจะเรยนรอยแลว และเดกจะเรยนรไดด ดวยการใชประสาทสมผสทงหา ส�ารวจสงแวดลอมรอบตว ลงมอท�ากจกรรมตางๆ ดวยตวเอง มปฏสมพนธกบวตถ สงของ และผอน ประสบการณตรงเรมแรกส�าหรบเดกปฐมวย จงเปนสงจ�าเปนอยางยง

การศกษาทแทจรงเกดจากประสบการณ แตมใชทกประสบการณจะท�าใหคนเรามการศกษาหรอเกดความรทแทจรง การศกษาและประสบการณมความเชอมโยงแตไมเทาเทยมกน บางประสบการณถอเปนประสบการณทางการศกษาทผดพลาด เพราะใหเดกปฏบตโดยขาดจดประสงค แต การจดประสบการณ ในมตทเปนการใหการศกษาแกเดกปฐมวย ตองชวยขยายประสบการณ และความรใหแกเดก โดยเฉพาะอยางยง ควรเปนสงทเดกสนใจและมความหมายตอตวเดก สงเสรมพฒนาการทงดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา พฒนาทกษะตางๆ เชน ทกษะทางกลามเนอใหญ ทกษะทางกลามเนอเลก ทกษะทางสงคม ทกษะทางภาษา ฯลฯ ชวยใหเดกเขาใจโลกทแวดลอมตนอย มโอกาสและเวลาทจะคด สะทอนความคด และการเรยนร อกทงเตรยมเดกใหมชวตอยในสงคม ประสบการณทเดกไดรบจะน�าไปสประสบการณอนๆ และเชอมโยงตอเนองไปสครอบครว ชมชน และสงคมทเดกเกยวของหรออาศยอย

นยนา อสสระวทย (2549, น. 34) กลาววา การจดประสบการณ เปนการจดการศกษาใหกบเดกปฐมวยหรอเดกระดบกอนประถมศกษา โดยใหเดกไดรบประสบการณตรงจากการลงมอปฏบตหรอใชประสาทสมผสทงหาเพอสงเสรมพฒนาการดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา ดวยการจดสภาพแวดลอมทงในและนอกหองเรยน ทงนกจกรรมตางๆ ตองสอดคลองกบแผนการจดประสบการณ ตองค�านงถงความเหมาะสมกบวยและความสามารถของเดก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภรณ ครรตนะ (2540, น. 49) กลาววา การจดประสบการณ หมายถง การจดระบบประสบการณทเดกปฐมวยควรไดรบ มการก�าหนดจดประสงค แนวทางการด�าเนนกจกรรมโดยเนนใหเดกมสวนรวม ในกจกรรมตางๆ ในการด�าเนนกจกรรมครควรค�านงถงการสรางปฏสมพนธทดระหวางครกบเดก เดกกบเดก จดหาสอ อปกรณใหเดกเรยนรอยางเหมาะสมกบวยและมการประเมนผลการเรยนรของเดก โดยใหครอบคลมพฒนาการทกดาน

Epstein (2007) ไดใหความหมายของการจดประสบการณ ไววาเปนวธการทครใชในการสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดก รวมถงการจดสภาพแวดลอมภายใตเนอหาของหลกสตรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดก เรมจากการดแลสภาพแวดลอมทสงเสรมใหเดกมสขภาพทด สงเสรมใหเดกรสกปลอดภย นอกจากนการจดประสบการณตองตอบสนองความตองการขนพนฐานของเดกตามความแตกตางและความตองการของแตละบคคล โดยอาศยความรวมมอกบครอบครว เพอพฒนาทกษะการเรยนรและกระบวนการคดของเดก

คมอหลกสตรของประเทศองกฤษ (Qualifications and Curriculum Authority, 2000, p. 8) ไดกลาวถงความหมายของการจดประสบการณวา เปนการจดกจกรรมและประสบการณทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดก เดกจะไดรบประสบการณทหลากหลาย การวางแผนและด�าเนนการจดกจกรรมตามหลกสตรทจะชวยสรางโอกาสใหเดกไดพฒนาทกษะและความสนใจในการเรยนร

สรปไดวา การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา เปนการจดกจกรรม สอ วสดอปกรณ และการจดสภาพแวดลอม เพอใหเดกไดเรยนรอยางบรณาการผานการเลน เกดการลงมอปฏบต ผานประสบการณตรงทใชประสาทสมผสทงหา สนองความตองการและความสนใจของแตละบคคล โดยครอบคลมทงหลกสตร กระบวนการ และการประเมนผล อนน�าไปสการพฒนาเดกปฐมวยทงทางดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม สตปญญา และพฒนาทกษะตางๆ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 8.1.1

แนวคดทางการศกษาทเกยวกบการจดประสบการณ

ในระดบปฐมวยศกษา

การจดประสบการณใหกบเดกในระดบปฐมวยศกษานน จ�าเปนตองจดใหเหมาะสมกบพฒนาการและวธการเรยนรของเดก เพอใหเดกมพฒนาการทด มความรและทกษะทจ�าเปน รวมทงมคณลกษณะทพงประสงคตามทตองการ การจดประสบการณจงตองไดรบการออกแบบอยางด เพอใหสามารถน�าไปใชในการพฒนาเดกปฐมวยตอไป จากการศกษาแนวคดตางๆ ทเกยวของกบหลกการ แนวการจด และวธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษานน พบวามแนวคดทางการศกษาของนกการศกษาหลายทาน ทมอทธพลตอการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ซงในเรองนจะขอกลาวถงแนวคดดงกลาว อนประกอบไปดวยแนวคดของ Comenius นกการศกษาชาวเชคโกสโลวาเกย แนวคดของ Rousseau นกปราชญชาวฝรงเศส และแนวคดของ Pestalozzi นกการศกษาชาวสวสเซอรแลนด ดงท อรณ หรดาล สมร ทองด และสกญญา กาญจนกจ (2555, น. 1-26-1-29) ไดกลาวถงไว ดงตอไปน

แนวคดของ Comenius Comenius (1592-1670) เปนพระในนกายโปรเตสแตนทและเปนนกการศกษา เกดทเมอง

Moravia ประเทศเชคโกสโลวาเกย เปนนกปฏรปการศกษาทไดรบเชญใหไปชวยงานปฏรปการศกษาจากหลายประเทศในยโรป เชน ประเทศองกฤษ สวเดน ฮงการ และเนเธอรแลนด ตวอยางงานดานการศกษา เชน การปฏรปหลกสตรของประเทศเนเธอรแลนดและสวเดน และการสรางโรงเรยนตวอยางขนในประเทศฮงการ เปนตน และเปนผเขยนหนงสอส�าหรบเดก ซงมรปภาพประกอบเพอชวยในการสอนเดก ชอ Orbis Sensualium Pictus หรอ Orbis Pictus (โลกในรปภาพ) หนงสอเลมนมลกษณะเปนพจนานกรมภาพมากกวาหนงสอภาพสมยใหม นบวาเปนหนงสอส�าหรบเดกเลมแรกทมภาพประกอบ และไดมผน�าไปใชกนอยางแพรหลายทวโลกดวยการแปลเปนภาษาตางประเทศ

1. แนวคดหลกทางการศกษาของ Comenius

1.1 เดกทกคนควรมสทธไดรบการศกษาในโรงเรยน ดวยเหตผลทวาคนทกคนไมวาเดกหรอผใหญ ผหญงหรอผชาย รวยหรอจน คนชนสงหรอคนธรรมดา มความเปนมนษยเทาเทยมกน จงควร ไดรบการศกษาเหมอนๆ กน

1.2 การใหความส�าคญกบการจดการศกษาตงแตเดกยงเลก เพราะการศกษาเปนกระบวนการทเรมตงแตแรกเกด และด�าเนนไปจนตลอดชวต ดงนนเดกจงควรเรมเรยนจากวยทารก และควรออกแบบใหเหมาะสมกบอาย ความสนใจและความสามารถของผเรยน

1.3 การจดกลมเดกตามอาย ซงรปแบบนในปจจบนยงคงใชกนอยอยางแพรหลาย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.4 การใชวธการสอนแบบธรรมชาต สอนตามล�าดบความส�าคญกอนหลง เชน สอนภาษาแมกอนภาษาตางประเทศ ควรสอนการอานและการเขยนดวยกน ในการสอนควรจดใหมวสดอปกรณของจรงมาใหผเรยนศกษาประกอบ การปฏบตกจกรรมใหผเรยนไดใชวธการเรยนรโดยการสมผส มการสอนทงในลกษณะของกลมใหญและกลมยอย

1.5 เนอหาสาระตองจดใหเหมาะสมกบวยของผเรยน ควรจ�าแนกและเรยงล�าดบเนอหาตามความยากงาย และควรสอนสงทมคณคาตอผเรยนทจะน�าไปใชในชวตประจ�าวนได รวมทงสมพนธกบเนอหาวชาใหมากทสด ควรเรยนเนอหาตามล�าดบ ต�าแหนง และมความสมพนธกบสงอน ไมควรสอนเรองใด เรองหนงเพยงอยางเดยว แบบเรยนควรมภาพประกอบ

1.6 การจดโรงเรยนใหมบรรยากาศราเรง มความสข ครควรเปนผทมความเขาใจผเรยน เมอเดกท�าความผด ไมควรลงโทษเดกดวยการเฆยนต

2. การประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

2.1 การใหความส�าคญกบการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย เพราะการศกษาเปนกระบวน-การทเรมตงแตแรกเกด และด�าเนนไปจนตลอดชวต

2.2 การจดชนเรยนส�าหรบเดกปฐมวย ควรเปนชนเรยนทมการจดกลมเดกตามอายท ใกลเคยงกน เพราะเดกแตละวย แตละอายมความสนใจทแตกตางกน

2.3 การก�าหนดเนอหาสาระทเหมาะสมกบวยของผเรยน โดยการสอนจากเรองใกลตวเดกกอน เรยงล�าดบเนอหาตามความยากงาย และเปนสงทเดกสามารถน�าไปใชในชวตประจ�าวนได ควรใหเดกไดเรยนรภาษาแมกอนภาษาตางประเทศ

2.4 การจดประสบการณใหเหมาะสมกบอาย ความสนใจ และความสามารถของเดก โดยใหเดกเรยนรผานประสบการณตรง ผานประสาทสมผสทงหา และควรใชสอการสอนประกอบ เชน รปภาพ ของจรงควรอธบายหลกการและแนวคด พรอมกบยกตวอยางประกอบ ในการจดประสบการณควรมลกษณะการบรณาการทงเนอหาและกระบวนการ

2.5 การจดสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนร เชน สรางบรรยากาศผอนคลาย สนกสนาน เพอใหเดกเรยนรอยางมความสข เมอเดกท�าไมได หรอท�าอะไรผดพลาดไมควรลงโทษดวยวธการรนแรง

แนวคดของ Rousseau Rousseau (1712-1778) เปนนกปราชญชาวฝรงเศส เกดในประเทศสวตเซอรแลนด แตใชชวต

สวนใหญในประเทศฝรงเศส เปนผเขยนหนงสอชอ เอมล (Emile) ทวจารณการจดการศกษาในสมยนน ทมลกษณะบงคบ ก�าหนดทกษะพนฐานในการเรยนร มใชแบบทดสอบมาตรฐาน และแบงกลมเดกตามความสามารถ รสโซคดวาสงเหลานไมใชเปนธรรมชาตแตเปนการควบคมธรรมชาต

1. แนวคดหลกในการจดการศกษา การจดการศกษาควรใหสอดคลองกบธรรมชาตและพฒนาการของเดก รวมทงความแตกตางระหวางบคคล Rousseau เชอวา เดกไมใชผใหญตวเลกๆ และสามารถท�าสงตางๆ ไดเหมอนผใหญตามความคดเดมของคนในสมยนน แตเดกกคอเดกโดยธรรมชาต ดงนนเดกจงควรเตบโตไปตามธรรมชาต Rousseau ไดเสนอแนวคดในการจดการศกษา ไวดงน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.1 การใหการศกษาควรเรมตงแตเดกแรกเกด และด�าเนนตอไปจนถงอาย 25 ป 1.2 เดกปฐมวยชวงอายแรกเกดถง 5 ป จะเรยนรจากกจกรรมทางรางกาย ในชวงอาย 5

ถง 12 ป เดกจะเรยนรไดดทสดจากประสบการณตรง 1.3 การใหการศกษาควรใชวธการตามหลกธรรมชาต คอ ควรบ�ารงตวเดกใหมสขภาพ

แขงแรง เพอจะไดมก�าลงหาความรไดเองตอไป โดยเนนพฒนาการทางกายของเดกตามล�าดบขน 1.4 ครควรเขาใจธรรมชาตของเดกแตละวย และสอนใหสอดคลองกบธรรมชาตของเดก การ

สอนเดกควรเรมดวยการเราใหเกดความอยากรอยากเหน และสนบสนนใหเดกแสดงออกอยางเสร เพอเดกจะไดมความคดทดและเกดการเรยนรอยางถกตอง


2.1 ควรสงเสรมใหเดกมสขภาพแขงแรงและมพฒนาการตามวย เพอใหเดกมความพรอมทจะเรยนร

2.2 ครควรมความรความเขาใจธรรมชาตของเดก และจดประสบการณใหสอดคลองกบธรรมชาตและพฒนาการของเดก รวมทงความแตกตางระหวางบคคล

2.3 การจดประสบการณใหเดกไดเรยนรจากประสบการณตรง โดยผานประสาทสมผสทงหา2.4 การเปดโอกาสใหเดกไดเรยนรอยางอสระ ตามความตองการและความสนใจของเดก

แนวคดของ Pesstalozzi Pesstalozzi (1746-1827) เปนนกการศกษาชาวสวสทสนใจการศกษาส�าหรบเดกเลกอยางจรงจง

และไดน�าเอาความคดใหมๆ ทางการศกษา เชน แนวคดของ Rousseau รวมทงของตวเขามาปรบปรงและทดลองใชในโรงเรยนในสวตเซอรแลนด ซงเปนจดเรมตนของการจดโรงเรยนส�าหรบเดกเลกในรปแบบใหม Pestalozzi ไมเหนดวยกบแนวปฏบตทางการศกษาส�าหรบเดก 3 ประการ คอ การเรยนรแบบทองจ�า การลงโทษอยางรนแรง เมอเดกจ�าบทเรยนไมได และการกดกนเดกยากจนในการเขาโรงเรยน โดยพยายามตอสและปรบปรงแกไขแนวปฏบตเหลานน จนกระทงไดรบความส�าเรจในเวลาตอมา

1. แนวคดหลกในการจดการศกษา

1.1 การศกษาตองเปนไปตามธรรมชาต เดกแตละคนมความแตกตางกนในดานความสนใจ ความตองการ และความพรอมของเดก

1.2 การไมบงคบเดกใหเรยนดวยการทองจ�า ควรใหเวลาเดกไดเรยนตามความสามารถของแตละคน เรยนจากประสบการณตรง และส�ารวจสงตางๆ ทอยรอบตว เพอใหเดกเกดความเขาใจและเรยนรดวยตวเอง

1.3 การสอนคนใหมเมตตากรณาตอกนมคามากกวาการสอนใหมความร 1.4 บานเปนททสามารถสอนเดกใหมน�าใจ และเมตตา เพราะการศกษาจากบานเปน

สงส�าคญอยางหนง บานเปนสถานทส�าคญในการใหความรและวางรากฐานทางการศกษาใหแกเดก เปนสถานททอบรมศลธรรมจรรยาและเปนททใหความสขแกเดกไดอยางด

1.5 การสอนในโรงเรยนทแทจรงนน ไมตางกบการสอนทบานมากนก จะตางกนตรงทวงแหงความสนใจกวางขวางกวากนเทานน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.6 ครควรใชวธการสอนโดยใหเดกเรยนจากประสบการณตรง จากการใหท�ากจกรรมตางๆ ดวยตวเอง เชน การท�างานบาน ลางจาน รองเพลง อานออกเสยงคมภรไบเบล และอานออกเสยงหนงสอ ABC เปนตน

1.7 เดกจะตองฝกใชการสงเกต การพจารณา และการใชประสาทสมผส หลงจากนนเดกจะเขาใจรายละเอยด และสามารถจดแยกเปนหมวดหมไดในทสด


2.1 การจดประสบการณควรค�านงถงความสนใจ ความตองการ ความแตกตางระหวางบคคล และความสามารถในการเรยนรของเดก

2.2 การจดประสบการณตองค�านงถงความพรอมของเดก ไมควรบงคบเดกใหเรยนรดวยการทองจ�า

2.3 การใหเดกไดเรยนรดวยตวเองจากประสบการณตรง ดวยการลงมอปฏบต เชน การปฏบตกจวตรประจ�าวน การส�ารวจสภาพแวดลอมตางๆ รอบตว ฯลฯ

2.4 การใหความส�าคญกบการเรยนรของเดกปฐมวยทบาน จากพอแมผปกครอง และการสรางความสมพนธทดระหวางสถานศกษา พอแม ผปกครอง บาน และชมชน

สรปไดวา แนวคดทางการศกษาทเปนรากฐานในการน�ามาประยกตใชในการจดประสบการณ ในระดบปฐมวยศกษา มาจากแนวคดของนกการศกษาหลายทาน ทส�าคญคอ Comenius ทมแนวคดหลกวาการจดการศกษาควรจดใหกบเดกตงแตยงเลก และควรมการจดกลมเดกตามอาย สวน Rousseau มแนวคดหลกวาการจดการศกษาควรใหสอดคลองกบธรรมชาตและพฒนาการของเดก รวมทงความแตกตางระหวางบคคล เดกปฐมวยชวงอายแรกเกดถง 5 ป จะเรยนรจากกจกรรมทางรางกาย และเดกจะเรยนร ไดดจากประสบการณตรง สวน Pestalozzi มแนวคดหลกวาการจดประสบการณควรค�านงถงความสนใจ ความตองการ ความแตกตางระหวางบคคล ความพรอมและความสามารถในการเรยนรของเดก ไมควรบงคบเดกใหเรยนรดวยการทองจ�า ควรใหเดกไดเรยนรดวยตวเองจากประสบการณตรง ดวยการลงมอปฏบต ซงแนวคดทางการศกษาทส�าคญเหลานไดถกน�ามาประยกตใชในการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย

กจกรรม 8.1.1

จงเลอกอธบายแนวคดหลกในการจดการศกษาของนกการศกษามา 1 ทาน

แนวตอบกจกรรม 8.1.1

นกศกษาสามารถเลอกตอบไดอยางหลากหลาย ตวอยางเชน แนวคดของ Comenius มดงตอไปน1. เดกทกคนควรมสทธไดรบการศกษาในโรงเรยน ดวยเหตผลทวา คนทกคนไมวาเดกหรอผใหญ

ผหญงหรอผชาย รวยหรอจน คนชนสงหรอคนธรรมดา มความเปนมนษยเทาเทยมกน จงควรไดรบการศกษาเหมอนๆ กน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. การใหความส�าคญกบการจดการศกษาตงแตเดกยงเลก เพราะการศกษาเปนกระบวนการทเรมตงแตแรกเกด และด�าเนนไปจนตลอดชวต ดงนนเดกจงควรเรมเรยนจากวยทารก และควรออกแบบใหเหมาะสมกบอาย ความสนใจ และความสามารถของเดก

3. การจดกลมเดกตามอาย ซงรปแบบนในปจจบนยงคงใชกนอยอยางแพรหลาย4. การใชวธการสอนแบบธรรมชาต สอนตามล�าดบความส�าคญกอนหลง เชน สอนภาษาแมกอน

ภาษาตางประเทศ ควรสอนการอานและการเขยนดวยกน ในการสอนควรจดใหมวสดอปกรณ มของจรงมาใหผเรยนศกษาประกอบการปฏบตกจกรรม ใหผเรยนไดใชวธการเรยนรโดยการสมผส มการสอนทงในลกษณะของกลมใหญและกลมยอยๆ

5. เนอหาสาระตองจดใหเหมาะสมกบวยของผเรยน ควรจ�าแนกและเรยงล�าดบเนอหาตามความยากงาย และควรสอนสงทมคณคาตอผเรยนทจะน�าไปใชในชวตประจ�าวนได รวมทงสมพนธกบเนอหาวชาใหมากทสด ควรเรยนเนอหาตามล�าดบ และมความสมพนธกบสงอน ไมควรสอนเรองใดเรองหนงเพยงอยางเดยว แบบเรยนควรมภาพประกอบ

6. การจดโรงเรยนใหมบรรยากาศราเรง มความสข ครควรเปนผทมความเขาใจผเรยน เมอเดกท�าความผด ไมควรลงโทษเดกดวยการเฆยนต


แนวคดทางจตวทยาทเกยวกบการจดประสบการณ


“จตวทยา” เปนศาสตรแขนงหนงทศกษาปรากฏการณของพฤตกรรมและกระบวนการของจต (อบลรตน เพงสถต, 2542, น. 3) การจดประสบการณในระดบปฐมวยตองค�านงถงแนวคดทางจตวทยาเพอใหการจดประสบการณสอดคลองกบพฒนาการและวธการเรยนรของเดก ในเรองนจะกลาวแนวคดทางจตวทยาทมอทธพลส�าคญตอการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา คอ แนวคดเกยวกบหลกการ ของพฒนาการ และแนวคดทางจตวทยา ซงประกอบดวยจตวทยาพฒนาการ และจตวทยาการเรยนร ดงรายละเอยดตอไปน

แนวคดเกยวกบหลกการของพฒนาการเมอมนษยทกคนเกดมาจะมการเปลยนแปลงทกสวนอยตลอดเวลา การเปลยนแปลงสวนตางๆ

ของมนษยดงกลาวมลกษณะตอเนองตงแตแรกเกดจนตลอดชวต การเปลยนแปลงนจะมความกาวหนา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ไปเรอยๆ เปนขนๆ ไป จากระยะหนงไปสอกระยะหนง ซงจะท�าใหมนษยมลกษณะและความสามารถใหมๆ เกดขน สงนเรยกวาพฒนาการของมนษย ในการเปลยนแปลงหรอพฒนาการของมนษยดงกลาว มหลกทส�าคญเรยกวาหลกการของพฒนาการ ในการศกษาหลกการดงกลาวจะท�าใหเขาใจการเปลยนแปลง และการพฒนาสวนตางๆ ของเดกปฐมวย ซงจะสามารถน�าไปประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาไดตอไป หลกการของพฒนาการจะประกอบดวยหลกการทส�าคญ ดงท อบลรตน เพงสถต (2549, น. 21-23) กลาวไว ดงน

1. พฒนาการของมนษยแบบเปนทศทาง ซงพฒนาการแบบมทศทางจ�าแนกเปน 2 ลกษณะ คอ1.1 ลกษณะของการพฒนาทเรมจากศรษะกอนลงไปทางเบองลางคอ สวนเทาตามล�าดบ

ไดแก ทารกในครรภจะมศรษะใหญกวาสวนอนของรางกาย ทงนเพราะศรษะมการพฒนาเรวกวาสวนอนของรางกาย

1.2 ลกษณะของพฒนาการเรมจากแกนกลางของรางกายกอน แลวจงพฒนาไปสสวน ปลกยอยของรางกาย ตวอยางไดแก เดกสามารถหยบจบสงของดวยองมอทงหมด กอนทจะหยบจบไดดวยนวเพยง 2 นว

2. พฒนาการของมนษยตองเกดอยางตอเนองกนตลอดชวต โดยเรมจากพฒนาการภายในครรภ หลงคลอด วยเดก วยรน วยผใหญ และวยชราตามล�าดบ ไดแก ลกษณะผวหนงจะมการเปลยนแปลงตลอดเวลา เมอเขาสวยชราจะมผวหนงเหยวยน กระบวนการของพฒนาการดงกลาวจะเกดขนตลอดชวต และจะสนสดเมอผนนถงแกความตาย

3. พฒนาการของมนษยเปนไปตามล�าดบขนตอน ไดแก เดกตองนงไดกอนยน ยนไดกอนเดน เดนไดกอนวง จะไมมการพฒนาทขามขนตอนไปได

4. พฒนาการของมนษยจะเจรญเตบโตไมเปนอตราคงทในบคคลเดยวกน แมวาจะมพฒนาการตอเนองกนตลอดเวลาในตวผนนกตาม แตอตราการเจรญเตบโตในแตละชวงชวตของผนนยอมมอตราท ไมเทากน ไดแก ทารกในครรภจนกระทงคลอดออกมาในระยะ 6 เดอน แรกของชวต จะมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว เมอเขาสวยเดก อตราการเจรญเตบโตจะเปนไปแบบเรอยๆ จนกระทงวยรน รางกายจะเจรญเตบโตหรอมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวอกครงหนง

5. พฒนาการของมนษยในวยเดยวกนมอตราของพฒนาการทไมเทากน แมวารางกายของมนษยจะมแบบแผนของพฒนาการทเหมอนกน แตลกษณะพฒนาการของคนในวยเดยวกนยอมมความแตกตางกนออกไป ไดแก เดกบางรายอายเพยง 8 เดอนสามารถพดไดเปนค�าๆ แตบางรายจะมอายถง 3 ป จงสามารถพดเปนค�าๆ ได นนแสดงวาอตราการเจรญเตบโตของมนษยจะไมเทากน ยอมขนอยกบความแตกตางและความสามารถของบคคล

6. พฒนาการทางดานอวยวะสวนตาง ๆ ของรางกายในบคคลเดยวกนจะเกดขนไมพรอมกน ไดแก เดกจะตองมพฒนาการทางดานรางกายกอนการพฒนาทางดานสมอง รวมทงในชวงทเดกมการพฒนาอวยวะสวนใดสวนหนงของรางกาย กอาจจะมผลท�าใหเกดการหยดชะงกของพฒนาการในอวยวะสวนอนได ไดแก ขณะทเดกก�าลงพฒนาทางดานสตปญญาหรอสรางความเขาใจในสงตางๆ จะปรากฏวาเดกไมยอมพดออกเสยง แตไดแสดงออกถงพฤตกรรมโดยการกระท�าแทนการพดออกเสยง หรอการละเลนทแสดงวาเดกมความคดเกดขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แนวคดทางจตวทยาจตวทยาเปนศาสตรทอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตรศกษาเกยวกบมนษย ทงทางดานจตใจ

ความคด และพฤตกรรมตางๆ ของมนษย การศกษาแนวคดจากจตวทยาจะท�าใหเขาใจพฤตกรรมของเดกปฐมวย ซงจะสามารถน�าไปสการประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาตอไป ส�าหรบแนวคดทางจตวทยาทจะกลาวถงในทน เปนแนวคดจตวทยาพฒนาการ และแนวคดจตวทยาการเรยนร ดงตอไปน

1. แนวคดจตวทยาพฒนาการ พฒนาการ หมายถง การเปลยนแปลงจากวยหนงไปสอกวยหนงของมนษย ทมการเปลยนแปลงอยางมระเบยบแบบแผนและมล�าดบขนตอนทงทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ-จตใจ และสงคม โดยจะไมมสงใดทมการอยคงท สวนจตวทยาพฒนาการ หมายถง ศาสตรแขนงหนงทศกษาเกยวกบพฤตกรรม การกระท�าของมนษยทมการเปลยนแปลงอยางมระเบยบแบบแผนและมล�าดบขนตอนทงทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ-จตใจ และสงคม โดยจะไมมสงใดทมการอยคงท และเนองจากวชาจตวทยาเปนวชาทศกษาเกยวกบพฤตกรรมและกระบวนการทางจตของมนษยซงมการเปลยนแปลงอยเสมอ ท�าใหในบางครงอาจมการพฒนาในทางทดขน หรออาจมการเสอมถอยได ดงนน วชาจตวทยาพฒนาการจงเปนวชาทศกษาถงการเปลยนแปลงในลกษณะทมการพฒนาทงในทางทดขนหรอมการเสอมถอยกได ซงเปนการเปลยนแปลงจากวยหนงไปสวยหนงของมนษย (อบลรตน เพงสถต, 2549, น. 3)

การศกษาจตวทยาพฒนาการ เปนสงจ�าเปนทครจะตองเรยนรและท�าความเขาใจ เนองจากเปน การอธบายเกยวกบพฒนาการของเดก ซงครสามารถน�ามาใชในการจดประสบการณใหเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดก เพอใหเดกไดรบการพฒนาทเปนไปตามจดมงหมาย ในสวนของจตวทยาพฒนาการจะขอกลาวถงทฤษฎทเกยวของกบพฒนาการทส�าคญ 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget และทฤษฎจตสงคมของ Erikson ดงน

1.1 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา (Intellectual Development Theory) ในสวนของทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget จะขอกลาวถง สาระส�าคญของทฤษฎ และการน�าไปประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ดงตอไปน

1.1.1 สาระส�าคญของทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget เนนความส�าคญของการเขาใจธรรมชาตและพฒนาการของเดกมากกวาการกระตนใหเดกมพฒนาการทเรวขน Piaget เชอวาพฒนาการทางสตปญญาเปนไปตามวยและเปนไปตามล�าดบขนตอน การเรยนรของเดกเปนไปตามพฒนาการซงเปนเรองธรรมชาต จงไมควรทจะเรงเดกใหขามจากพฒนาการขนหนงไปสอกขนหนง เพราะจะท�าใหเกดผลเสยแกเดก การจดประสบการณทเหมาะสมจะชวยสงเสรมพฒนาการของเดกใหพฒนาไดอยางรวดเรว

Piaget ไดท�าการคนควาเกยวกบพฒนาการทางการเรยนรของเดกและพฒนาการทางสตปญญา โดยแบงพฒนาการทางสตปญญาออกเปน 4 ขนตอนตามระดบอาย ในทนจะขอน�าเสนอ 2 ขนตอนซงเปนพฒนาการทางสตปญญาของเดกปฐมวย ดงน (Lall and Lall, 1983, pp. 45-54 อางถงใน ทศนา แขมมณ, 2553, น. 64-66; สรางค โควตระกล, 2556, น. 33-44)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ขนท 1 ขนประสาทสมผสและการเคลอนไหว (Sensori-motor Stage) อยในชวงอาย 0-2 ป เปนขนทเดกรจกการใชประสาทสมผสตางๆ เชน ปาก ตา ห การสมผส เปนตน Piaget ไดแบงขนประสาทสมผสและการเคลอนไหว ออกเปนขนยอยๆ 6 ขน ดงน

1) ขนปฏกรยาสะทอน (Reflexive) ตงแตแรกเกดจนถง 1 เดอน พฤตกรรมทแสดงออกเปนการเคลอนไหวทซ�าๆ และงายๆ โดยบงเอญ เรมมองและสนใจจองดสงตางๆ รอบตว เดก เดกจะมพฤตกรรมการสะทอนอยางงาย ซงเปนพฤตกรรมทเกดขนเพอตอบสนองการกระตนภายนอกโดยอตโนมตไมไดเกยวกบการเรยนร

2) ขนพฒนาการอวยวะเคลอนไหวดวยประสบการณเบองตน (Primary

Circular Reaction) อาย 1-4 เดอน พฤตกรรมนแสดงออกเปนพฤตกรรมการเคลอนไหวซ�าๆ และงายๆ โดยบงเอญ มการจองดสงตางๆ รอบตว เรมสนใจสงแวดลอม

3) ขนพฒนาการอวยวะเคลอนไหวโดยมจดมงหมาย (Secondary Circular

Reaction) เปนขนพฒนาการอวยวะเคลอนไหวโดยมจดมงหมาย เรมอาย 4-6 เดอน เปนระยะทเดกแสดงพฤตกรรมโดยมความตงใจหรอมจดมงหมาย

4) ขนพฒนาการประสานของอวยวะ (Coordination of Secondary Reaction) ชวงอาย 7-10 เดอน พฤตกรรมทเดกแสดงออกเปนพฤตกรรมทมจดมงหมาย คอ ตงใจท�าไมใชบงเอญ

5) ขนพฒนาการความคดรเรมแบบลองผดลองถก (Tertiary Circular

Reaction) เปนขนพฒนาการความคดลองผดลองถก โดยเดกเรมทจะทดลองพฤตกรรมแบบลองผดลองถก (trial and error) และเรมสนใจผลของพฤตกรรมใหมๆ

6) การเรมตนของความคด (Being of Thought) อาย 18 เดอนถง 2 ขวบ เดกวยนจะสามารถคดวธใหมๆ ซงไมเคยเหนหรอเคยท�ามากอนไดเอง ระยะนเปนขนพฒนาการยอย ขนสดทายในระดบพฒนาการเบองตน เดกเรมแสดงความกาวหนาในระดบสตปญญาและความคด เรมแกปญหาทตนประสบได เรมรจกคดหาวธการแกปญหาไดโดยไมตองอาศยการลองผดลองถก

ขนท 2 ขนความคดกอนเกดปฏบตการ (Preoperational Stage) อยในชวงอาย 2-7 ป เปนขนทเดกเรมเรยนรภาษาและเขาใจทาทางทสอความหมายได เดกเรยนรสงตางๆ ไดดขน แตตองอาศยการรบรเปนสวนใหญและไมสามารถหาเหตผลมาอางองได ระยะนแบงเปน 2 ขนยอย คอ

1) ขนพฒนาการกอนเกดความคดรวบยอดอยางใชเหตผล (Preconceptual

Thought) อาย 2-4 ป ระยะนเดกเรมสามารถใชภาษา เขาใจความหมายของสญลกษณ แตการใชภาษาของเดกในวยนมกจะเพมภาษาทเกยวกบตนเอง เพราะเดกมลกษณะยดตนเองเปนศนยกลาง (Egocentric) ของความสนใจและความรสกนกคด เดกวยนชอบเลนสมมตโดยใชสญลกษณตางๆ เดกเขาใจสงตางๆ เฉพาะเกยวกบสงทเกยวกบตวเองเทานน ยงไมสามารถนกไดวาคนอนมความคดแตกตางไปจากตวเองอยางไร มองเหนแตดานทเหมอนเทานน มองไมเหนสวนทแตกตางออกไป รจกการเปรยบเทยบ แตเปนการเปรยบเทยบเพยงดานเดยว คอความคดทเรยกวา ความสามารถในการสรปครอบคลม (Generalization) กลาวคอ ถาวตถ 2 อยางเหมอนกนในบางอยางแลวสวนอนๆ จะเหมอนกนหมด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) ขนพฒนาการใกลเกดความคดรวบยอดอยางใชเหตผล (Intuitive Thought)

อาย 4-7 ป หลงจากอาย 4 ขวบ ความคดของเดกจะมเหตผลขน แตถงอยางไรการคดยงออกมาในลกษณะของการรบรมากกวาเขาใจ เดกรจกมองเหนเฉพาะความเหมอน ถงระยะนเดกจะรจกเหนสวนทแตกตาง การพฒนาความคดเชนนท�าใหเดกสามารถคดเปรยบเทยบ (comparative thinking) คดแยกสงของ เครองใชหรอสงตางๆ ทเดกเขาใจออกเปนหมวดหม (classification or categorization) และรจกคดเชอมโยงความสมพนธ (associative thinking) ไดมากและถกตองยงขน ดงนนจงนบตวเลขได พฒนาการขนนตางจากขนการคดกอนเกดความคดรวบยอดอยางใชเหตผล ตรงทเดกจะมปฏกรยาตอสงแวดลอมมากกวา คอ สนใจอยากรซกถามมากกวา เดกวยนเรมเลยนแบบพฤตกรรมของผใหญทอยรอบขาง ใชภาษาเปนเครองมอในการคด ความเขาใจยงขนอยกบสงรบรจากภายนอก

พฒนาการทางการคดและสตปญญาในความเหนของ Piaget คอ บคคลสามารถคด ดดแปลงความคด และแสดงความคดของตนเองออกมาได ยอมเปนผลมาจากขบวนการปรบเขาสโครงสราง และการจดขยายโครงสรางเพอใหเกดความสมดล (equilibration) ระหวางกระบวนการท�างานของสมองทมการปรบตว (adaptation) ใหเขากบสงแวดลอมของสงมชวต ผลการท�างานดงกลาวจะเกดเปนโครงสรางทางปญญาหรอการรคด (cognitive structure) ทเรยกวา Scheme หรอ Schema หมายถง แบบแผนของการคดและพฤตกรรมภายนอกทบคคลสราง เพอการจดระเบยบหรอตความประสบการณของตน ซง Piaget ไดใหแนวความคดเกยวกบขบวนการปรบเขาสโครงสรางและการจดปรบขยายโครงสราง ดงน

1) การปรบเขาสโครงสราง (Assimilation) เปนกระบวนการทางสมองในการรบประสบการณเรองราวและขอมลตางๆ เขามาสะสมเกบไวเพอใชประโยชนตอไป

2) การจดเขาสโครงสราง (Acconmodation) คอ กระบวนการทางสมอง ในการปรบประสบการณเดมและประสบการณใหมใหเขากนเปนระบบหรอเครอขายทางปญญาทตนสามารถเขาใจได เกดเปนโครงสรางทางปญญาใหมขน

3) การเกดความสมดล (Equilibration) เปนกระบวนการทเกดขนจากขนของการปรบประสบการณเดมและประสบการณใหม หากการปรบเปนไปอยางผสมผสานกลมกลนกจะกอใหเกดสภาพทมความสมดลขน หากบคคลไมสามารถปรบใหเขากนไดกจะเกดภาวะความไมสมดลขน ซงกอใหเกดความขดแยงทางปญญาขนในตวบคคล

1.1.2 การประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

1) การจดประสบการณใหเดกไดเรยนรผานการลงมอกระท�า และการใชประสาทสมผสทงหา

2) การจดประสบการณทค�านงถงพฒนาการทางสตปญญาดวยการสอนสงทเปนรปธรรม มการใชสอประกอบการจดประสบการณ

3) การใหเดกไดมปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบตวเพอใหเกดการเรยนร4) การจดประสบการณทค�านงถงพฒนาการ ความสนใจ และความแตกตาง

ระหวางบคคล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5) เดกปฐมวยมลกษณะทยดตนเองเปนศนยกลาง ดงนนการจดประสบการณจงตองจดใหเดกท�ากจกรรมอยางหลากหลายทงลกษณะเดยว กลมเลก และกลมใหญ

1.2 ทฤษฎพฒนาการทางจตสงคม (Psychosocial Development Theory) ในสวนของทฤษฎพฒนาการทางจตสงคมของ Erikson จะขอกลาวถง สาระส�าคญของทฤษฎ และการน�าไปประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ดงตอไปน

1.2.1 สาระส�าคญของทฤษฎพฒนาการทางจตสงคม Erikson เปนลกศษยของ Freud ไดสรางทฤษฎตามแนวความคดของ Freud แตเนนความส�าคญของสงคม วฒนธรรม และสงแวดลอมดานจตใจ (psychological environment) วามบทบาทในการพฒนาบคลกภาพมาก ความคดของ Erikson ตางกบ Freud หลายประการ เปนตนวาเหนความส�าคญของ Ego มากกวา Id และถอวาพฒนาการของคนไมไดจบแควยรน แตพฒนาตอไปจนกระทงวาระสดทายของชวต คอ วยชรา ขณะทยงมชวตอยบคลกภาพของคนจะเปลยนไปเรอยๆ และถอวาเปนววฒนาการทจะตองมอปสรรค คนอาจจะพบประสบการณทไมปรารถนา และท�าใหเปนแผลหรอรอยราวของพฒนาการทางบคลกภาพตามแตละขนของชวต ซงเปนธรรมชาตของมนษย แตกสามารถจะรกษาบาดแผลทเกดขนใหหายไปโดยการบ�าบดของตนเอง Erikson เปน Neo-Freudian ไดเรยกทฤษฎของตนวาเปนทฤษฎจตสงคม (Psychosocial Theory) ซงไดแบงพฒนาการทางบคลกภาพออกเปน 8 ขน แตในเรองนจะกลาวถง 4 ขนทเกยวของกบเดกปฐมวย (สรางค โควตระกล, 2556, น. 26-30) ดงน

ขนท 1 ความไววางใจ-ความไมไววางใจ (Trust VS. Mistrust) อายแรกเกด ถง 1 ป เปนขนในวยทารก Erikson ถอวาเปนรากฐานทส�าคญของพฒนาการในวยตอไป เดกวยทารกจ�าเปนจะตองมผเลยงดเพราะชวยตนเองไมได ผเลยงดจะตองเอาใจใสเดก ถงเวลาใหนมกควรจะใหและปลดเปลองความเดอดรอนไมสบายของทารกอนเนองมาจากการขบถาย เปนตน ผเลยงดจะตองสนองความตองการของเดกอยางสม�าเสมอ เพราะเดกมความหวงวาเวลาหวจะมคนมาใหนม เวลาทผาออมเปยกจะมคนมาเปลยนให เดกจะอยดวยความหวงวาจะมผชวยเหลอทกครงทตนมความตองการ นอกจากนเดกยงมความเชอและมความหวงวาจะใชอวยวะตางๆ ชวยตวเองได เปนตนวา สามารถจะหาหวนมและความาดดได

ขนท 2 ความเปนตวของตวเองอยางอสระ-ความสงสยไมแนใจตวเอง (Autonomouse VS.

Shame and Doubt) อยในวยอาย 2-3 ป วยนเปนวยทเรมเดนได สามารถทจะพดได และความเจรญเตบโตของรางกายชวยใหเดกมอสระ พงตวเองไดและมความอยากรอยากเหน อยากจบตองสงของตางๆ เพอตองการส�ารวจวา คออะไร เดกเรมทอยากเปนอสระ เปนตวของตวเอง ฉะนนเดกวยนเรมเรยนรพฤตกรรมหลายอยางทก�าหนดโดยสงคม ฉะนน พอแม และผเลยงดจ�าเปนจะตองรกษาความสมดล ชวยเดกใหเปนอสระ พงตนเอง โดยตองเปนผทรจกใชค�าพดอธบายใหเดกเขาใจวาสงไหนท�าได สงไหนท�าไมได พยายามเลยงการดเดกเวลาทท�าสงทไมถกตอง แตบางครงจ�าเปนตองปลอยใหเดกมความละอาย (shame) และการสงสยตวเองวาท�าไมถก (doubt) เพราะเปนสงส�าคญสวนหนงของการพฒนาททกคนควรจะตองมความละอายใจ ไมกลาท�าสงทสงคมไมยอมรบ อยางไรกตาม พอแม ควรจะเนนทการใหโอกาสเดกพงตนเอง มความเปนอสระ ท�าอะไรดวยตนเอง มากกวาการมความรสกละอายและสงสยในตนเอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ขนท 3 การเปนผคดรเรม-การรสกผด (Initiative VS. Guilt) Erikson เรยกวยเดกอายประมาณ 3-5 ป นวาเปนวยทมความรเรมอยากจะท�าอะไรดวยตนเองจากจตนาการของตนเอง การเลนส�าคญมากส�าหรบวยน เพราะเดกจะตองทดลองท�าตางๆ จะสนกกบการสมมตของตางๆ เปนของจรง เชน อาจจะใหลงกระดาษเปนรถยนต ขบรถยนตเหมอนผใหญ อยางไรกตาม เดกกยงพยายามทจะเปนอสระ พงตนเอง อยากจะท�าอะไรเอง ไมพงผใหญ เปนวยทเดกจะเลยนแบบจากผใหญทงดานการพดและการ กระท�า

ขนท 4 ความตองการทจะท�ากจกรรมอยเสมอ-ความรสกดอย (Industry VS. Inferiority) อาย 6-11 ป Erikson ใชค�าวา Industry เนองจากเดกวยนมพฒนาการดานสตปญญาและทางรางกาย อยในขนทมความตองการจะท�ากจกรรมอยเสมอ ไมเคยวางหรออยเฉยๆ แมวาเดกทเจรญเตบโตใน วฒนธรรมทไมมการศกษาในโรงเรยนทวโลกกจะพบวา เดกวยนเปนวยทจะเรมฝกหดอาชพ ตวอยางเชน พวกเอสกโม จะไปตกปลา ส�าหรบวฒนธรรมทจะตองลาสตวเพอเลยงชวต กจะหดท�าลกศรเพอไปยงสตว ส�าหรบสงคมทมการศกษาในโรงเรยน เดกกจะอยในโรงเรยน เรยนหดอาน หดเขยนและคดเลข เดกวยนมกจะภมใจวาท�าอะไรได จะขยนและใชความพยายามอยางมาก ผใหญจะตองพยายามชวยใหเดกม สมฤทธผล ใหรวาตนเองมความสามารถ เพอจะใหมความรสกทดตอตวเอง (positive self-concept) เดกวยนจะตองมประสบการณทสงเสรมใหคดวาตนเองเกง มความสามารถท�าอะไรกท�าได เพอไมใหเกดปมดอย แตเดกกอาจจะตเตอนกนเอง เปรยบเทยบความสามารถกนเสมอ ครและพอแม มสวนชวยใหเดกทท�างานชา สกบคนไมได โดยพยายามหาสงทเดกคนนนท�าไดดกวาคนอน และชใหเหนความสามารถพเศษของตนเอง และประกาศใหคนอนรบรดวย เชน เดกบางคนอาจจะท�างานชา เสรจชา แตเมอเสรจแลวเปนผลงานทถกตองสมบรณ เดกบางคนเรยนไมเกง แตท�ากจกรรมตางๆ ทใชมอไดดหรอเลนกฬาเกง การชวยเหลอลกษณะนกจะท�าใหเดกไมมปมดอย และมทศนคตทดตอตนเอง

1.2.2 การประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

1) การตอบสนองความตองการของเดก เพอชวยใหสามารถพฒนาความไววางใจ มความมนใจในการท�ากจกรรมดวยตนเอง และสามารถท�ากจกรรมรวมกบเพอน

2) การใหอสระกบเดกเปนสงส�าคญ เพราะจะชวยใหเดกสามารถพฒนาความคดรเรมสรางสรรค

3) ครเปนผทมบทบาทส�าคญในการพฒนาเดกแตละชวงวย4) การจดสงแวดลอมใหเดกไดมปฏสมพนธ ชวยใหเดกไดรเรมการท�ากจกรรม

และแสวงหาความรดวยตนเอง5) การไมเรงเดก ดวยการจดประสบการณตามล�าดบขนของพฒนาการ 6) การใหเดกมประสบการณทดผานวกฤตทางบวก เชน เดกวย 3 ขวบ ชอบ

เคลอนไหวอยางอสระ วง ปนปาย การจดประสบการณใหเดกไดเคลอนไหวรางกายทงภายในและนอกหองเรยน จะชวยใหเดกไดพฒนาไปในทางบวก คอรสกเปนอสระและมความมนใจในตนเอง

7) การจดกจกรรมทสรางโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตดวยตนเอง เพอใหเดกเกดการเรยนร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. แนวคดจตวทยาการเรยนร การเรยนร หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมเดมไปเปนพฤตกรรมใหมอยางถาวรดานความร ความเขาใจ ดานความรสกและดานทกษะ ซงเกดจากการฝกฝนและการไดรบประสบการณ แตไมใชเกดจากสญชาตญาณ วฒภาวะ หรอจากการเปลยนแปลงของรางกาย ซงท�าใหเกดการแกไขปญหาตางๆ ไดดขน และปรบตวเขากบสถานการณใหมๆ เปนอยางด สวนจตวทยาการเรยนร (psychology of learning) หมายถง จตวทยาทใชในการถายทอดความร โดยการเรยนรจะเกดขนไดนนตองเกดจากพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปอยางถาวรหรอเกดจากการฝกฝน ซงกระบวนการเรยนรจะเกดไดจากขนตอนหลก 4 ขนตอนคอ ตงใจจะร ก�าหนดวธปฏบตเพอใหร ลงมอปฏบตและไดรบผลประจกษ ส�าหรบทฤษฎการเรยนรนนจะพยายามศกษาวากระบวนการเรยนรนนมลกษณะอยางไร ในงานวจยสวนใหญนนจะท�าการศกษาจตวทยากลมพฤตกรรมนยมแบบพทธนยม และแบบ self-regu-lated learning โดยมจตวทยาทางสอเปนแนวการศกษาใหมทเพมเขามา เนองจากเทคโนโลยมบทบาทในการสรางประสบการณการเรยนร ซงจตวทยาการเรยนรนนมความส�าคญเพราะชวยใหครสามารถจดประสบการณใหสอดคลองกบลกษณะและวธการเรยนรของเดก (วลภา สบายยง, 2559) ในสวนของจตวทยาการเรยนรทจะกลาวถงในเรองนเปนแนวคดของทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยมทส�าคญ คอ ทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนดของ Skinner และทฤษฎการเชอมโยงของ Thorndike ดงน

2.1 กลมแนวคดของทฤษฎการเรยนร กลมแนวคดของทฤษฎการเรยนรสามารถประมวลแนวคดไดเปน 4 กลม (วลภา สบายยง, 2559) คอ

2.1.1 กลมโครงสรางนยม (Structuralism) สนใจมงศกษาเรองจตธาต ซงทงรางกายและจตใจตางกเปนอสระแกกน ตางกท�างานสมพนธกน ดงนนพฤตกรรมของบคคลจงเกดจากการกระท�าของรางกาย ซงการกระท�าของรางกายนนยอมเกดจากการควบคมและสงการของจตใจ กลมโครงสรางของจตเชอวา โครงสรางของจตประกอบดวย จตธาต (mental elements) ซงจตธาตประกอบดวย ธาต 3 ชนด คอ 1) การรบสมผส (sensation) 2) ความรสก (feeling) และ 3) จนตนาการหรอมโนภาพ (im-age) เมอจตธาตทง 3 ชนดนมาสมพนธกนภายใตสถานการณแวดลอมทเหมาะสม กจะกอใหเกดรปจตผสมขนและจตผสมนเองท�าใหบคคลเกดความคด (thinking) อารมณ (emotion) ความจ�า (memory) และการหาเหตผลหรอสาเหต (reasoning) และอนๆ

2.1.2 กลมหนาทจต (Functionalism) สนใจในการมองประโยชนของจตส�านกและพฤตกรรมในการปรบตวเขากบสงแวดลอมโดยใหความส�าคญกบหนาทจต มนษยมทงแงเหตผลและอารมณ จงมความส�าคญทจะตองศกษาจตของมนษยในระดบตนและลางลงไป ทจะท�าหนาทปรบตวกบการเปลยนแปลง ทฤษฎการเรยนรชใหเหนความสมพนธระหวางจตกบสงแวดลอม ไมใชศกษาทปรากฏการณทางจตอยางเดยว

2.1.3 กลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism) สนใจศกษาพฤตกรรมทแสดงออก พฤตกรรมทบอกสาเหตได วดไดมากกวาภายในจตใจ นกจตวทยาทยดถอทางพฤตกรรมนยม แบงพฤตกรรมของมนษยออกเปน 2 ประเภท คอ 1) พฤตกรรมการวางเงอนไขสงเรา (Respondent Behavior) หมายถง พฤตกรรมทเกดขนโดยสงเรา เมอมสงเราพฤตกรรมตอบสนองกจะเกดขน และ 2) พฤตกรรมการวาง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เงอนไขการกระท�า (Operant Behavior) เปนพฤตกรรมทบคคลหรอสตวแสดงพฤตกรรมตอบสนองออกมา (emitted) โดยปราศจากสงเราทแนนอน และพฤตกรรมนมผลตอสงแวดลอม

2.1.4 กลมการรคดทางสงคม (Social Cognitive Theory) สนใจการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคล อนเปนผลเนองมาจากการมปฏสมพนธซงกนและกนระหวางองคประกอบ 3 อยาง ไดแก พฤตกรรมปญญา องคประกอบสวนบคคล และอทธพลของสภาพแวดลอม โดยองคประกอบทง 3 สวนนจะเปนตวก�าหนดทมอทธพลเชงเหตผลซงกนและกน นกจตวทยากลมนสนใจศกษาเรองกระบวนการทางจต ซงเปนพฤตกรรมภายในทไมสามารถสงเกตไดโดยตรง ไดแก การรบร การจ�า การคด และความเขาใจ แนวความคดของกลมนเชอวา มนษยจะเปนผกระท�าตอสงแวดลอมมากกวาท�าตามสงแวดลอม

2.2 ทฤษฎการเรยนร เนองจากทฤษฎการเรยนรนนมหลายกลม ในทนจะขอกลาวถงทฤษฎทนยมน�ามาประยกตใชในการจดประสบการณระดบปฐมวยศกษา คอจตวทยากลมพฤตกรรมนยม ไดแกแนวคดของทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนดของ Skinner และทฤษฎการเชอมโยงของ Thorndike ดงน

2.2.1 ทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนด (Operant Conditioning Theory) ของ Skinner ในสวนของทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนด จะขอกลาวถงสาระส�าคญของทฤษฎ และการน�าไปประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ดงตอไปน

1) สาระส�าคญของทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนด Skinner ใหความส�าคญกบผลกรรมทตามมาหลงจากการแสดงพฤตกรรม รวมทงเชอวาพฤตกรรมทปรากฏออกมาเกดจากการกระท�าของตวบคคลเอง (active) มากกวาทจะเกดขนจากการกระตนของสงเรา (passive) ซงเปนผลมาจากการทดลอง Skinner ทดลองน�าหนทก�าลงหวใสเขาไปในกลอง (Skinner’s box) ซงภายในประกอบดวย กลไกส�าหรบการใหอาหาร ถาหนไปแตะโดนทคาน กจะมอาหารหลนลงมา 1 ชน ซงปรากฏวา เมอหนเขาไปในกลอง มนกวงวนไปมาทวกลอง จนกระทงมอยครงหนงทบงเอญวงไปแตะทคาน จงท�าใหมอาหารหลนลงมา หนจงไดกนอาหาร พฤตกรรมเชนนเกดขนหลายครงจนกระทงครงหลงๆ เมอหนหว และตองการอาหารมนกตรงไปกดคานทนทแสดงวาหนไดเกดการเรยนรขนแลว โดยมคานเปน สงเรา (stimulus) และมอาหารเปนตวเสรมแรง (reinforce) ทท�าใหหนเกดการเรยนรวา ถาหากกดคาน กจะไดกนอาหารอก ซง Skinner เรยกพฤตกรรมการเรยนรทเกดขนนวา “การเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระท�า” (operant conditioning) (วลภา สบายยง, 2559)

ทฤษฎการวางเงอนไขการกระท�า มแนวความคดพนฐานวา พฤตกรรมของมนษยตกอยภายใตการควบคมของเงอนไขการเสรมแรงและการลงโทษ และพฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากการปฏสมพนธกบสภาพแวดลอม พฤตกรรมทเกดขนของบคคลจะแปรเปลยนไป เนองจากผลกรรมท เกดขนในสภาพแวดลอม ซง Skinner เชอวา พฤตกรรมเกดรวมกนระหวางตวผแสดง พฤตกรรม และเงอนไขสงแวดลอมในรปผลกรรม ท�าใหเกดพฤตกรรมทเรยกวา พฤตกรรมทเกดขนเอง ผแสดงพฤตกรรมแสดงเอง พฤตกรรมดงกลาวถกควบคมโดยผลกรรมนน และรปแบบการเกดพฤตกรรม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Skinner ใหความสนใจกบผลสบเนองทไดรบวาม 2 ประเภท คอ 1) ผลสบเนองทเปนตวเสรมแรง (reinforcer) ท�าใหพฤตกรรมทบคคลกระท�าอยนนมอตราการกระท�าเพมขน และ 2) ผลสบเนองทเปนการลงโทษ (punisher) ซงสงผลใหพฤตกรรมทบคคลกระท�านนยตลง

Skinner มแนวคดวา การเรยนรเกดขนภายใตเงอนไขและสภาวะแวดลอมทเหมาะสม โดยมองวา พฤตกรรมของมนษยเปนพฤตกรรมทกระท�าตอสงแวดลอมของตนเอง พฤตกรรมของมนษยจะคงอยตลอดไป จ�าเปนตองมการเสรมแรง ซงการเสรมแรงนมทงการเสรมแรงทางบวก (positive reinforcement) และการเสรมแรงทางลบ (negative reinforcement) ดงน

(1) การเสรมแรงทางบวก คอ การใหสงใดสงหนงทบคคลพงพอใจแลวท�าใหพฤตกรรมทบคคลนนกระท�าอยมความถเพมขน หรอท�าใหพฤตกรรมทเกดขนนนมความสม�าเสมอ

(2) การเสรมแรงทางลบ เปนการท�าใหความถของพฤตกรรมคงทหรอเพมมากขน อนเปนผลมาจากการทบคคลท�าพฤตกรรมดงกลาวแลวสามารถหลกหนจากสงทไมพงพอใจ (aversive stimuli) ได

นอกจากน Skinner ยงกลาวถงการลงโทษ (punishment) คอ การทบคคลไดรบผลกรรมทเปนตวลงโทษ ท�าใหพฤตกรรมทบคคลกระท�านนมแนวโนมทจะลดลงหรอยตลง คอ การใหผลกรรมหลงจากทบคคลแสดงพฤตกรรม เพอท�าใหความถของพฤตกรรมลดลงหรอยตลง

2) การประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

(1) การใหการเสรมแรงทเหมาะสม จะชวยใหเดกสนใจทจะเรยนรมาก ยงขน เชน การทครใหความสนใจเมอเดกยกมอตอบค�าถาม เปนการกระตนใหเดกสนใจทจะรวมกจกรรมมากยงขน

(2) ครควรใหการเสรมแรงเดกดวยการเสรมแรงทางสงคม เชน โอบกอด ชมเชย ไมควรใหการเสรมแรงทางวตถ เชน การใหดาวเดกด ฯลฯ

(3) การเวนระยะการเสรมแรงอยางไมเปนระบบหรอเปลยนรปแบบการเสรมแรง จะชวยใหการตอบสนองของเดกคงทนถาวร เชน ถาครชมวาดทกครงทเดกตอบถก เดกกจะเหนความส�าคญของแรงเสรมนอยลง ครควรเปลยนเปนแรงเสรมแบบอนบาง เชน ยมพยกหนาหรอบางครงอาจไมใหแรงเสรม

(4) การไมลงโทษเดกดวยวธทรนแรง เพราะเดกอาจไมไดเรยนรหรอจดจ�า (5) เมอเดกแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม ควรใชวธงดการเสรมแรง เชน

เมอเดกใชถอยค�าไมสภาพ แมวาไดบอกและตกเตอนแลวกยงท�าอก ครควรงดการตอบสนองตอพฤตกรรมนน เมอไมมใครตอบสนองเดกจะหยดพฤตกรรมนนไปในทสด

2.2.2 ทฤษฎการเชอมโยง (Connectionism Theory) ของ Thorndike ในสวนของทฤษฎการเชอมโยงของ Thorndike จะขอกลาวถง สาระส�าคญของทฤษฎ และการน�าไปประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ดงตอไปน

1) สาระส�าคญของทฤษฎการเชอมโยงของ Thorndike อรนช กนสทธ และจตตมา รกนาค (2554, น. 6-20 ถง 6-21) กลาวถงการเชอมโยงระหวางสงเรา (stimulus) กบการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอบสนอง (response) โดยมหลกเบองตนวา การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรา (stimulus) กบการตอบสนอง (response) โดยการตอบสนองมกจะออกมาเปนรปแบบตางๆ หลายรปแบบ จนกวาจะพบรปแบบทดหรอเหมาะสมทสด เรยกการตอบสนองเชนนวาการลองผดลองถก (trial and error) ซงเปนการเลอกตอบสนองของผเรยนรการกระท�าดวยตนเอง ไมมผใดมาก�าหนดหรอชชองทางในการปฏบตให และเมอเกดการเรยนรขนแลว การตอบสนองหลายรปแบบจะหายไปเหลอเพยงการตอบสนองรปแบบเดยวท เหมาะสมทสด และพยายามท�าใหการตอบสนองเชนนเชอมโยงกบสงเราทตองการใหเรยนรตอไปเรอยๆ

Thorndike ไดสรางสถานการณขนในหองทดลองเพอทดลองใหแมวเรยนรการเปดประตกรงของหบกลหรอกรงปรศนาออกมากนอาหารดวยการกดคานเปดประต ซงจากการทดลองพบวา

(1) ในระยะแรกของการทดลองแมวจะแสดงพฤตกรรมเดาสมเพอจะออกมาจากกรงมากนอาหารใหได

(2) ความส�าเรจในครงแรก เกดขนโดยบงเอญโดยทเทาของแมวไปแตะเขาทคาน ท�าใหประตเปดออกแมววงออกไปทางประตเพอกนอาหาร

(3) ยงทดลองซ�ามากเทาใดพฤตกรรมเดาสมของแมวจะลดลง จนในทสดแมวเกดการเรยนรความสมพนธระหวางคานกบประตกรงได

(4) เมอท�าการทดลองซ�าอกตอไปเรอยๆ แมวเรมเกดการเรยนรโดย การลองผดลองถก และรจกเลอกวธทสะดวกและสนทสดในการแกปญหา โดยทงการกระท�าอนๆ ทไมเหมาะสม

(5) หลงจากการทดลองครบ 100 ครง ทงระยะเวลานานประมาณ 1 สปดาห แลวทดสอบโดยจบแมวตวนนมาท�าใหหวแลวจบใสกรงปรศนาใหม แมวจะใชองเทากดคานออกมากนอาหารทางประตทเปดออกไดทนท

จากการทดลองดงกลาวจงสรปไดวา แมวเรยนรวธการเปดประตโดยการกดคานไดดวยตนเองจากการเดาสมหรอแบบลองผดลองถก จนไดวธทถกตองทสดและพบวายงใชจ�านวนครงการทดลองมากขนเทาใด ระยะเวลาทใชในการแกปญหาคอเปดประตกรงออกมาไดยงนอยลงเทานน และจากผลการทดลองดงกลาวสามารถสรปเปนกฎการเรยนร ไดดงน (Hergemhann and Olson, 1993, pp. 56-57 อางถงใน ทศนา แขมมณ, 2553, น. 51-52)

(1) กฎแหงความพรอม การเรยนรจะเกดขนไดดถาผเรยนมความพรอมทงทางรางกายและจตใจ

(2) กฎแหงการฝกหด การฝกหดหรอกระท�าบอยๆ ดวยความเขาใจจะท�าใหการเรยนรนนคงทนถาวร

(3) กฎแหงการใช การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ความมนคงของการเรยนรจะเกดขน หากไดมการน�าไปใชบอยๆ หากไมมการน�าไปใชอาจมการลมเกดขนได

(4) กฎแหงผลทพงพอใจ เมอบคคลไดรบผลทพงพอใจยอมอยากจะเรยนรตอไป แตถาไดรบผลทไมพอใจจะไมอยากเรยนร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) การประยกตใชในการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา(1) การเปดโอกาสใหเดกไดเรยนแบบลองผดลองถกจะชวยใหเดกเกด

การเรยนรในการแกปญหา สามารถจดจ�าการเรยนรไดด และเกดความภาคภมใจในการท�าสงตางๆ ดวยตนเอง เชน ท�าการทดลองเรอง การลอย การจม การทดลองใชวสดตางๆ ในการสรางสรรคงานศลปะ

(2) ครควรส�ารวจความพรอมหรอการสรางความพรอมใหกบเดกกอนการจดประสบการณ เชน การส�ารวจความรเดม เพอดวาเดกมความพรอมทจะเรยนในเรองตอไปหรอไม

(3) ครควรกระตนการเรยนรของเดกดวยการน�าเขาสบทเรยนดวยสรางบรรยากาศทท�าใหเดกเกดความอยากรอยากเหน เพอเชอมโยงความรเดมมาสความรใหม

(4) การใหเดกฝกฝนดวยการกระท�าสงนนบอยๆ ซ�าๆ เพอใหเกดการเรยนร

(5) เมอเดกเกดการเรยนรแลว ควรใหเดกฝกการน�าความรนนไปใชบอยๆ แนวคดทางจตวทยาทมอทธพลส�าคญตอการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย คอ แนวคด

จตวทยาพฒนาการ เปนแนวคดทอธบายถงการเปลยนแปลงจากวยหนงไปสอกวยหนงอยางมระเบยบแบบแผนและมล�าดบขนตอนทงทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ-จตใจ และสงคม ดงทไดกลาวถงทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget และทฤษฎพฒนาการทางจตสงคมของ Erikson และแนวคดจตวทยาการเรยนร ทเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรม ดานความรความเขาใจ ดานความรสกและดานทกษะ ซงเกดจากการไดรบประสบการณผานสงแวดลอม อนมแนวคดอย 4 กลม คอ กลมโครงสรางนยม กลมหนาทจต กลมพฤตกรรมนยม และกลมการรคดทางสงคม แนวคดจตวทยาการเรยนรนมอทธพลอยางมากทงการจดประสบการณในระดบปฐมวยคอ ทฤษฎกลมพฤตกรรมนยม ดงทไดกลาวถงทฤษฎการเรยนรทส�าคญ 2 ทฤษฎ คอทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนด ของ Skinner และทฤษฎการ เชอมโยงของ Thorndike


จงเลอกอธบายแนวคดหลกของนกจตวทยาพฒนาการมา 1 ทาน


นกศกษาสามารถเลอกตอบไดอยางหลากหลาย ตวอยางเชน กฎการเรยนร ของ Thorndike 1. กฎแหงความพรอม การเรยนรจะเกดขนได ถาผเรยนมความพรอมทงทางรางกายและจตใจ2. กฎแหงการฝกหด การฝกหดหรอกระท�าบอยๆ ดวยความเขาใจ จะท�าใหการเรยนรนนคงทนถาวร3. กฎแหงการใช การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ความมนคง

ของการเรยนรจะเกดขน หากไดมการน�าไปใชบอยๆ หากไมมการน�าไปใชอาจมการลมเกดขนได4. กฎแหงผลทพงพอใจ เมอบคคลไดรบผลทพงพอใจ ยอมอยากจะเรยนรตอไป แตถาไดรบผล

ทไมพอใจจะไมอยากเรยนร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 8.2

ความรเกยวกบการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา


หวเรอง8.2.1 ความส�าคญและจดมงหมายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา8.2.2 ขอบขายและลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

แนวคด1. การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษามความส�าคญส�าหรบเดกปฐมวยอยางยง

เนองจากเปนการชวยสงเสรมพฒนาการของเดกใหไดรบการพฒนาทกดานอยางเปนองครวม ชวยขยายความรและประสบการณใหกบเดก และชวยสรางรอยเชอมตอทางการศกษาใหเปนไปอยางราบรน การจดประสบการณในระดบปฐมวยมการก�าหนดจดมงหมาย เพอใหสามารถด�าเนนการไดตรงตามเปาหมายทก�าหนดไว โดยแบงเปน 2 ระดบ คอ ระดบหนวยงาน และระดบประเทศ

2. การจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวยทมคณภาพ ควรจดใหครอบคลมขอบขายพฒนาการทง 4 ดาน ไดแก ดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสต-ปญญา และจดประสบการณใหมลกษณะสมดล สอดคลองกบวยและพฒนาการของเดก โดยแบงไดเปน 4 ลกษณะ คอ การจดประสบการณโดยพจารณาตามจ�านวนเดก การจดประสบการณโดยพจารณาจากผรเรม การจดประสบการณโดยพจารณาตามลกษณะธรรมชาตของกจกรรม และการจดประสบการณโดยพจารณาจากสถานท

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายความส�าคญของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได2. อธบายจดมงหมายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได3. อธบายขอบขายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาตามทก�าหนดใหได4. อธบายลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ความส�าคญและจดมงหมายของการจดประสบการณ


เดกปฐมวย เปนวยแหงการเรยนรและตองไดรบการสงเสรมพฒนาการทเหมาะสม ดงนนจงเปนหนาทของครและผเกยวของกบเดกปฐมวยทตองจดประสบการณเพอเสรมสรางพฒนาการและการเรยนรใหแกเดก อนจะสงผลใหเดกเจรญเตบโต มพฒนาการอยางเหมาะสมตามวย ในเรองนจะกลาวถงความส�าคญของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา และจดมงหมายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ดงน

ความส�าคญของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา เปนสงทมความส�าคญเปนอยางมาก เนองจากเดก

ในชวงปฐมวยมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว มการพฒนาของระบบตางๆ อยางมความสมพนธซงกนและกนทงทางดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญาอยางเปนองครวม จงมความจ�าเปนทจะตองจดประสบการณใหสอดคลองกบพฒนาการและวธการเรยนรของเดก เพอใหเดกเกดการพฒนาอยางเตมตามศกยภาพทควรไดรบ ดงนนการจดประสบการณในระดบปฐมวยจงมความส�าคญ (พชร ผลโยธน, 2555; จรพนธ พลพฒน, 2556) ดงตอไปน

1. ชวยสงเสรมพฒนาการของเดกใหไดรบการพฒนาทกดานอยางเปนองครวม ทงทาง ดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา รวมทงดานคณธรรม จรยธรรม เพอใหเดกมพฒนาการ ทกดานสมวย และสมดล โดยการจดประสบการณในระดบปฐมวยนนจะเปนการบรณาการการเรยนรผานการเลน เพอใหเหมาะกบพฒนาการและวธการเรยนรของเดกแตละคน อกทงยงเปนการตอบสนองความตองการตามธรรมชาตของเดกวยนอกดวย

2. ชวยขยายความรและประสบการณใหกบเดก เนองจากเดกในชวงปฐมวยยงมขอจ�ากดทางดานความรและประสบการณ ดงนนการจดประสบการณทมความหมายตอตวเดกจงเปนเรองทมความจ�าเปนอยางยง การจดประสบการณทเหมาะสมส�าหรบเดกปฐมวยนนตองเรมจากสงทไกลตวเดกสสงทใกลตวเดก จากการเรยนรทเปนรปธรรมไปสนามธรรม เพอท�าใหเดกเขาใจโลกทแวดลอม เกดกระบวนการคดอนน�าไปสการเรยนรทมความหมายตอตวเดก และเตมเตมศกยภาพของเดกใหเกดการพฒนาสงสด

3. ชวยเสรมสรางทกษะชวตทจ�าเปนในการด�ารงชวตใหแกเดก เนองจากการจดประสบการณจะชวยใหเดกปฐมวยไดท�ากจกรรมตางๆ อยางมจดมงหมายเพอเพมทกษะในการด�ารงชวต โดยเนนการจดประสบการณทสอดคลองกบการด�าเนนชวตประจ�าวน เพอใหเดกสามารถดแลตนเอง พงพาตนเองได และเตรยมเดกใหมชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและรเทาทนสถานการณในสงคม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4. ชวยใหการพฒนาเดกมการเตรยมการ มการวางแผน มการก�าหนดเปาหมายการพฒนาท

ชดเจน โดยการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวยนนตองครอบคลมสาระการเรยนร ซงประกอบดวย สาระทควรเรยนร และประสบการณส�าคญทมความจ�าเปนส�าหรบเดกในการเตบโตทงทางดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญาใหไดรบการพฒนาอยางครบถวน รอบดาน และสมดล

5. ชวยสรางรอยเชอมตอทางการศกษาไดอยางราบรน โดยการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวยทเหมาะสมนน ควรเปนการปพนฐานการเรยนรจากระดบปจจบนไปสระดบชนทสงขน มการวางแผนการเชอมตอทางเนอหาและทกษะตางๆ ทมความจ�าเปนส�าหรบเดก เพอชวยเหลอไมใหเดกเกดความยากล�าบากตอการเรยนในระดบชนทสงขน

สรปไดวา การจดประสบการณในระดบปฐมวยมความส�าคญใน 5 ประการ คอ 1) ชวยสงเสรมพฒนาการของเดกใหไดรบการพฒนาทกดานอยางเปนองครวม 2) ชวยขยายความรและประสบการณใหกบเดก 3) ชวยเสรมสรางทกษะชวตทจ�าเปนในการด�ารงชวตใหแกเดก 4) ชวยใหการพฒนาเดกมการ เตรยมการ มการวางแผน มการก�าหนดเปาหมายการพฒนาทชดเจน และ 5) ชวยสรางรอยเชอมตอทางการศกษาไดอยางราบรน

จดมงหมายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา เปนการเตรยมเดกใหมพฒนาการทเหมาะสมกบวย

กระตนเดกใหเกดความสนใจ ใฝเรยนร ซงเปนการวางรากฐานของการศกษาในระดบทสงขน ทงนเพอให การจดประสบการณเปนไปอยางมทศทาง จงไดมการก�าหนดจดมงหมายเพอใหสามารถด�าเนนการไดตรงตามเปาหมายทระบไว และเพอใหเกดความเขาใจทครอบคลม ผเขยนจงแบงจดมงหมายออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบหนวยงาน และระดบประเทศ ดงน

1. จดมงหมายของการจดประสบการณในระดบหนวยงานหนวยงานตางๆ ไดมการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวย โดยมจดมงหมายเพอพฒนาเดก ดงน1.1 ศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย (2547, น. 49-

50) ไดจดประสบการณใหกบเดกโดยมจดมงหมายทคาดหวงใหเกดกบเดก ดงน1) มสขภาพกาย สขภาพจต และสขนสยทด2) มระเบยบวนย มความรบผดชอบ มความซอสตย รกธรรมชาต และสงแวดลอม3) รกชาต ศาสนา กษตรย และความเปนไทย4) แสดงออกไดตามศกยภาพทางดานศลปะ ดนตร การเคลอนไหวรางกายตามจนตนาการ5) มความสามารถในการใชภาษาในการสอสารไดเหมาะสมกบวย6) มทกษะกระบวนการคด และสามารถแกปญหาไดเหมาะสมกบวย7) เขารวมกจกรรมทหลากหลายเหมาะสมกบวยอยางมความสข

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.2 มหาวทยาลยนอรทเทกซส ประเทศสหรฐอเมรกา (Schmidt, 1998, p. 5) ไดด�าเนนการจดประสบการณตามโปรแกรมความส�าเรจเพอชวต (Success for Life) โดยมจดมงหมายทมงหวงใหเกดกบเดก ดงน

1) เพอสนบสนนใหเดกประสบความส�าเรจในการเรยนและการด�ารงชวต2) เพอสงเสรมทกษะการรหนงสอเบองตนและสงเสรมใหเดกรกการอาน3) เพอใหครจดประสบการณการเรยนรใหกบเดกผานการลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง4) เพอเตรยมเดกใหมความพรอมในการเรยนรและรจกการด�ารงชวต5) เพอใหเดกมพฒนาการดานทกษะกระบวนการคด6) เพอสงเสรมพฒนาการของเดก7) เพอสรางเจตคตใหเดกเหนความส�าคญในการเปนสวนหนงของประเทศ 8) เพอสงเสรมการจดประสบการณทตองยดหลกการของแนวคดและทฤษฎ 9) เพอบรณาการความรดานพฒนาการและงานวจยทางสมองในการจดประสบการณใหกบ

เดก โดยอาศยความรวมมอของคร ผปกครอง และครอบครว10) มงเนนการจดประสบการณภายใตสภาพแวดลอมทพรงพรอมในการเรยนร11) เพอพฒนาความสามารถของเดกแตละคนใหเตมตามศกยภาพ และยอมรบความแตกตาง

ระหวางบคคล12) สงเสรมการจดการศกษาส�าหรบครอบครว และรวมมอกบครอบครวในการตอยอดการ

เรยนรจากสถานศกษาไปสบาน

2. จดมงหมายของการจดประสบการณในระดบประเทศประเทศตางๆ ไดมการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวย โดยมจดมงหมายเพอพฒนาเดก ดงน2.1 หลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ. 2560 (กระทรวงศกษาธการ, 2560, น. 26) ไดจด

ประสบการณเพอมงใหเดกมพฒนาการตามวยเตมตามศกยภาพ และมความพรอมในการเรยนรตอไป โดยก�าหนดจดมงหมายเพอใหเกดกบเดกเมอจบการศกษาปฐมวย ดงน

1) รางกายเจรญเตบโตตามวย แขงแรง และมสขนสยทด2) มสขภาพจตด มสนทรยภาพ มคณธรรม จรยธรรม และมจตใจทดงาม3) มทกษะชวตและปฏบตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มวนย และอยรวมกบผอนไดอยาง

มความสข4) มทกษะการคด การใชภาษาสอสาร และแสวงหาความร ไดเหมาะสมกบวย

จากจดมงหมายดงกลาว สามารถน�ามาก�าหนดเปนคณลกษณะทพงประสงคใหเกดขนกบเดกปฐมวยได ดงน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1) พฒนาการดานรางกาย ประกอบดวย 2 มาตรฐาน คอมาตรฐานท 1 รางกายเจรญเตบโตตามวยและมสขนสยทดมาตรฐานท 2 กลามเนอใหญและเลกแขงแรง ใชไดอยางคลองแคลวและประสาน

สมพนธกน2) พฒนาการดานอารมณ จตใจ ประกอบดวย 3 มาตรฐาน คอ

มาตรฐานท 3 มสขภาพจตดและมความสขมาตรฐานท 4 ชนชมและแสดงออกทางศลปะ ดนตร และการเคลอนไหวมาตรฐานท 5 มคณธรรม จรยธรรม และมจตใจทดงาม

3) พฒนาการดานสงคม ประกอบดวย 3 มาตรฐาน คอมาตรฐานท 6 มทกษะชวตและปฏบตตนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาตรฐานท 7 รกธรรมชาต สงแวดลอม วฒนธรรม และความเปนไทยมาตรฐานท 8 อยรวมกบผอนไดอยางมความสขและปฏบตตนเปนสมาชกทดของ

สงคมในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข4) พฒนาการดานสตปญญา ประกอบดวย 4 มาตรฐาน คอ

มาตรฐานท 9 ใชภาษาสอสารไดเหมาะสมกบวยมาตรฐานท 10 มความสามารถในการคดทเปนพนฐานในการเรยนรมาตรฐานท 11 มจนตนาการและความคดสรางสรรคมาตรฐานท 12 มเจตคตทดตอการเรยนรและมความสามารถในการแสวงหาความรได

เหมาะสมกบวย2.2 หลกสตรของประเทศองกฤษ (Qualifications and Curriculum Authority, 2000,

pp. 8-9) ไดก�าหนดจดมงหมายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ดงน 1) เสรมสรางบคลกภาพ สงคม และอารมณ-จตใจ โดยการสนบสนนใหเดกเปนสวนหนง

ของสงคมทตนอาศยอย สรางโอกาสใหเดกแตละคนพฒนาตนเปนสมาชกทดของกลมและสงคม และพฒนาความคดเกยวกบตนเองและการยอมรบตนเอง

2) สรางเจตคตทดในการเรยนร จดประสบการณใหเดกเปนสวนหนงในการแสวงหาความรดวยตนเอง และสรางความมนใจใหกบเดกในการเรยนรใหประสบความส�าเรจ

3) สงเสรมทกษะทางสงคม สรางโอกาสใหเดกไดเรยนรในการท�างานรวมกบผอน และสนบสนนใหเดกยอมรบฟงความคดเหนของผอน

4) ฝกใหเดกมความตงใจและความมงมนในการท�างานใหประสบความส�าเรจ ดวยการสงเสรมใหเดกไดเปนสวนหนงของการเลนและการท�างานรวมกบเพอน

5) สงเสรมความสามารถทางภาษาและการสอสาร สรางโอกาสใหเดกไดพดและสอสาร ในสถานการณตางๆ ใหเดกเรยนรค�าศพท ฝกฝนทกษะการสอสารกบเพอนและบคคลอน โดยเฉพาะดานการฟงอยางเขาใจ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


6) สงเสรมดานการอานและการเขยน สรางโอกาสใหเดกไดเรยนรการอานและเขยนอยางอสระและมความสข และสรางประสบการณในการอานใหกบเดกอยางหลากหลาย

7) สงเสรมทกษะทางคณตศาสตร สรางโอกาสใหเดกพฒนาความเขาใจของตนเองดานตวเลข การวด รปทรง รปราง และพนท โดยใหเดกไดเรยนรผานการคนพบดวยตนเอง

8) สรางองคความรดวยตนเองและการเขาใจค�าศพท สรางโอกาสใหเดกไดฝกฝนการแกปญหา การตดสนใจ การทดลอง การท�านาย การวางแผน และการตงค�าถามอยางหลากหลาย รจกการคนควาหาความรดวยตนเองทงจากสงตางๆ รอบตว บคคล และสถานท ในบรบททตนอาศยอย

9) พฒนาการดานรางกาย สรางโอกาสใหเดกไดพฒนากลามเนอใหญ กลามเนอเลก การท�างานประสานกนของกลามเนอตางๆ ในรางกาย รจกการดแลสขอนามยและความปลอดภยของตนเอง

10) พฒนาความคดสรางสรรค สรางโอกาสใหเดกไดศกษาคนควา แบงปนความคด ความรสก จากผลงานศลปะ ผลงานการประดษฐ ดนตร การเคลอนไหว การเตน จนตนาการ และบทบาทสมมต

สรปไดวา จดมงหมายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาทงในระดบหนวยงานและระดบประเทศตางมงหวงใหเกดการพฒนาในตวเดก ทงทางดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสต-ปญญา ไปพรอมๆ กนอยางรอบดาน สมดล และเตมตามศกยภาพ พรอมทงสงเสรมทกษะตางๆ ทมความส�าคญตอการด�ารงชวตอยางมความสขของเดก เพอเปนการวางรากฐานชวตทมนคง และเตรยมความพรอมตอการเรยนรในระดบชนทสงขนตอไป


จงบอกความส�าคญของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา


การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษามความส�าคญ ดงน1. ชวยสงเสรมพฒนาการของเดกใหไดรบการพฒนาทกดานอยางเปนองครวม 2. ชวยขยายความรและประสบการณใหกบเดก 3. ชวยเสรมสรางทกษะชวตทจ�าเปนในการด�ารงชวตใหแกเดก 4. ชวยใหการพฒนาเดกมการเตรยมการ มการวางแผน มการก�าหนดเปาหมายการพฒนาท

ชดเจน 5. ชวยสรางรอยเชอมตอทางการศกษาไดอยางราบรน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ขอบขายและลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยอยางเปนองครวม คอ ใหเดกไดรบการพฒนาทง 4 ดาน คอ ดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา ควบคกนไปอยางสมดล ทงนในแตละดานมขอบขายการจดประสบการณทตางกน ครจ�าเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบขอบขายเหลาน เพอใหสามารถจดประสบการณไดครอบคลมและเหมาะสมกบเดกปฐมวย นอกจากนครควรตองมความร เกยวกบลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวย ดวยลกษณะการจดประสบการณแตละลกษณะม จดมงหมายทแตกตางกน ท�าใหเดกเกดการเรยนรทแตกตางกน ครทมความเขาใจในเรองลกษณะการจดประสบการณจะท�าใหสามารถวางแผนการจดประสบการณทหลากหลาย สมดล และเหมาะสมกบเดก ในเรองนจะกลาวถง คอ ขอบขายการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา และลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา มรายละเอยด ดงน

ขอบขายการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ขอบขายการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาแบงออกเปน 4 ดาน คอ ดานรางกาย ดาน

อารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา (อรณ หรดาล, 2551, น. 2-26 ถง 2-27; Department of Education, 2014, pp. 7-8) มรายละเอยดดงน

1. การจดประสบการณเพอพฒนาดานรางกาย เดกในวย 3-6 ป ยงคงมการเจรญเตบโตและเปลยนแปลงของรางกาย ถงแมวาอตราการเจรญเตบโตไมรวดเรวเทาวยทารก รางกายของเดกในวยนมความแขงแรงและความคลองตวมากขน แตยงตองการการสงเสรมและพฒนาการใชสวนตางๆ ของรางกายใหท�างานไดอยางสมบรณมากขน ในการจดประสบการณเพอพฒนาดานรางกายส�าหรบเดกปฐมวย จงควรชวยใหเดกไดพฒนาทกษะและศกยภาพของรางกาย รวมทงสงเสรมในเรองการดแลสขภาพของรางกายและการรกษาความปลอดภย ดงนนการจดประสบการณเพอพฒนาดานรางกาย ควรตองจดใหครอบคลมดานตางๆ ดงน

1.1 ดานกลามเนอใหญ การจดประสบการณดานนเปนการพฒนาทกษะของการใช กลามเนอใหญ เชน แขน ขา เพอใหใชและควบคมรางกายของตนเองใหเคลอนไหวในลกษณะตางๆ ไมวาจะเปนการเคลอนไหวกบท เคลอนท หรอพรอมวสดอปกรณ ไดคลองแคลววองไว ทรงตวไดมนคง และมความพรอมในการเคลอนไหว และการประสานสมพนธของอวยวะสวนตางๆ ทด

1.2 ดานกลามเนอเลก การจดประสบการณควรจดเพอพฒนาความแขงแรงของการใชมอ นวมอ รวมทงการท�างานประสานสมพนธของรางกาย เชน ความสมพนธระหวางมอกบตา ใหสามารถใชกลามเนอเลกในการหยบจบและใชสออปกรณ รวมทงประกอบกจวตรประจ�าวน เชน การใชชอนสอม ในการรบประทานอาหาร การแตงตว ไดอยางคลองแคลวตามความเหมาะสมของวย ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.3 ดานสขภาพและสขอนามย สขนสย เปนการจดประสบการณทสงเสรมใหเดกดแลสขภาพรางกายของตนเองและปฏบตตามสขอนามยทเหมาะสม เชน การแปรงฟน การลางมอกอนรบประทาน การเลอกรบประทานอาหารทถกสขลกษณะ ฯลฯ

1.4 ดานการรกษาความปลอดภย เปนการจดประสบการณทชวยใหเดกรจกดแลและรกษาความปลอดภยของตนเองและผอนในการด�าเนนชวตและการปฏบตกจวตรประจ�าวน

2. การจดประสบการณเพอพฒนาดานอารมณ-จตใจ เดกปฐมวยทไดรบการพฒนาทางดานอารมณ-จตใจทเหมาะสมจะมสขภาพจตทด ไมเครยด มความสข และเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เดกทไดรบการพฒนาดานอารมณ-จตใจทดในชวงวยปฐมวยจะเปนรากฐานส�าคญทสงผลตอการเรยนรในระดบตอไป การจดประสบการณเพอพฒนาดานอารมณ-จตใจส�าหรบเดกปฐมวยจงเปนเรองส�าคญทตองไมถกละเลย (Copple & Bredekamp, 2009) ในการจดประสบการณเพอพฒนาดานอารมณ-จตใจควรสงเสรมใหเดกสามารถรบรอารมณความรสกของตนเองและผอนได ควบคมอารมณใหแสดงออกตามสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบวย ไดรบการหลอหลอมใหเกดคณลกษณะของบคคลทมทศนคตทดตอตนเอง มความสข และเปนคนด การจดประสบการณจงควรใหครอบคลมดานตางๆ ดงตอไปน

2.1 ดานการรจกอารมณ ความรสก และการแสดงออกทางอารมณ การจดประสบการณควรใหเดกไดเรยนรเกยวกบอารมณความรสกทงอารมณทางบวกและทางลบ ความแตกตางระหวางอารมณตางๆ การใชภาษาในการสอสารอารมณความรสกของตนเองได รวมทงการรจกและเขาใจถงอารมณความรสกของผอน และการเหนอกเหนใจผอน นอกจากนการจดประสบการณควรรวมถงการชวยใหเดกสามารถจดการกบอารมณความรสกของตนเองได และแสดงอารมณความรสกไดอยางเหมาะสมตามวย

2.2 ดานการพฒนาความรสกทดตอตนเองและผอน การจดประสบการณควรใหเดกมโอกาสเลอกและแสดงออกตามสถานการณไดอยางเหมาะสม ใหเดกไดลงมอกระท�า ไดรบรความสามารถของตนเอง เพอพฒนาความรสกทดตอตนเอง รวมทงการแลกเปลยนความคดเหนกบผอน และการรจกชนชมและเหนคณคาในผอน ซงจะชวยพฒนาใหเดกมความรสกทดตอผอน

2.3 ดานการจดระเบยบตนเอง การจดประสบการณควรชวยใหเดกไดพฒนาความสามารถในการควบคมตนเองทงในดานอารมณ พฤตกรรม และความคด เพอใหสามารถควบคมและปรบเปลยนตนเองใหแสดงออกไดเหมาะสมกบสถานการณตางๆ ได

2.4 ดานคณธรรมจรยธรรม การจดประสบการณควรชวยสงเสรมและพฒนาจตใจของเดกใหเปนคนด โดยฝกฝนใหเดกมความรบผดชอบตอตนเองทงในดานการปฏบตกจวตรประจ�าวนและตอภารกจทไดรบมอบหมาย มความรกความเมตตา มน�าใจตอบคคลรอบตว และการรบรวาสงใดเปนสงท ดงามและเลอกปฏบตในสงทเหมาะสม

3. การจดประสบการณเพอพฒนาดานสงคม เดกปฐมวยในชวงอาย 3-6 ป เปนวยทเรมเขาสรวโรงเรยน ซงเปนสถานททเดกจะไดพบปะกบบคคลอนๆ ทนอกเหนอจากสมาชกในครอบครว การอยในสงคมใหมนท�าใหเดกตองปรบตว เพอทจะสามารถเลน ท�างาน และอยรวมกบผอนในอยางมความสข ทงนเดกตองเรยนรทจะชวยเหลอตนเอง ปฏบตตามกฎกตกาของสวนรวม รวมทงเรยนรและพฒนาทกษะตางๆ ทชวยในการสรางสมพนธภาพทดกบผอนและท�างานรวมกบผอนได การจดประสบการณเพอพฒนา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ดานสงคมจงควรเนนใหเดกมปฏสมพนธรวมกบบคคลและสงแวดลอม ไดปฏบตกจกรรมตางๆ ผานการเรยนรทางสงคม การจดประสบการณควรใหครอบคลมดานตางๆ ดงตอไปน

3.1 ดานการชวยเหลอตนเอง ในการจดประสบการณ เดกปฐมวยควรไดรบการฝกฝนใหชวยเหลอตนเองใหมากทสดตามพฒนาการและความสามารถตามวย โดยสงเสรมในเรองการพงพาและชวยเหลอตนเองในการปฏบตกจวตรประจ�าวนในหองเรยน และการลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ ไดดวยตนเอง

3.2 ดานการรกธรรมชาตและสงแวดลอม การจดประสบการณควรปลกฝงและสงเสรมใหเดกรจกการดแลรกษาสงแวดลอมรอบตวทงทบาน สถานศกษาและในชมชน การประหยดใชทรพยากรและการอนรกษธรรมชาต

3.3 ดานการอนรกษวฒนธรรมและความเปนไทย การจดประสบการณควรใหเดกฝกฝนมารยาทไทย และปฏบตตนอยางเหมาะสมตามกาลเทศะ เชน การรจกทกทายผใหญ การกลาวค�าขอบคณ ค�าขอโทษ ฯลฯ รวมทงสงเสรมใหเดกรจกและเหนคณคาขนบธรรมเนยมประเพณไทย และปฏบตตนใหเหมาะสมตามประเพณไทย

3.4 ดานการอยรวมกบผอนและการปฏบตตนเปนสมาชกทด การจดประสบการณควรฝกฝนทกษะทางสงคมตางๆ ทชวยสงเสรมในเรองการสรางสมพนธภาพทดกบผอน การปรบตว การมปฏสมพนธทดกบผอน โดยสงเสรมผานกจกรรมทเนนการเลนรวมกบเพอนเปนกลม รวมทงการเคารพ กฎกตกาในหองเรยนและโรงเรยน

4. การจดประสบการณเพอพฒนาดานสตปญญา สมองของเดกในวย 3–6 ป มการเตบโตและพฒนาขนอยางตอเนองและรวดเรว เพมพนประสทธภาพในการจดการขอมลและความจ�า พฒนาการท เกดขนนสงผลใหเดกคดซบซอนไดมากยงขน โดยลกษณะทางการคดของเดกปฐมวยจะคอยๆ เปลยนผานจากการตอบสนองทใชประสาทสมผสและการเคลอนไหวเปนการใชความคดเชงสญลกษณ ทท�าใหเดกสามารถใชวตถสงหนงแทนวตถอกสงหนง การคดลกษณะนสงผลตอความสามารถทางคด และการเรยนรทางภาษาของเดกปฐมวย (Anthony, 2017; Copple & Bredekamp, 2009) เดกปฐมวยตองการประสบการณการเรยนร ทมความหมายในการพฒนาศกยภาพทางดานสตปญญา ดงนนในการจดประสบการณเพอพฒนาดานสตปญญาตองจดใหครอบคลมการสงเสรมทางดานภาษา ดานการคด การใชจนตนาการและความคดสรางสรรค รวมทงมเจตคตทดตอการเรยนร มรายละเอยด ดงน

4.1 ดานภาษา การจดประสบการณทางดานภาษาเปนการใหเดกไดใชภาษาในชวตประจ�าวนอยางมความหมาย พฒนาทกษะทางดานการฟง การพด การอาน และการเขยน อยางสมดลและสมวย และสามารถใชทกษะเหลาน เพอสอสารถายทอดความคด ความตองการ และความรสกแกผอนได รวมทงไดเรยนรภาษาดวยความสนใจ และมทศนคตทดตอการเรยนรภาษา

4.2 ดานการคด การจดประสบการณในดานการคดควรจดใหครอบคลมทงความสามารถในการคดรวบยอด เชน การสงเกต การจบค การเปรยบเทยบ ฯลฯ การใชจนตนาการและความคดสรางสรรค รวมทงไดฝกฝนการคดทเปนการคดระดบสง ไดแก การคดเชงเหตผล การคดแกปญหา และการคดอยางมวจารณญาณ มทศนคตทดตอการเรยนร มความสนใจและความกระตอรอรนในการเรยนร และสามารถใชทกษะทางสตปญญาในการแสวงหาความรได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สรปไดวา ขอบขายของการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาควรจดใหครอบคลมพฒนาการทกดาน ทงดานทางรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา เพอใหเดกไดพฒนาทกดานอยางสมดล โดยดานรางกายจดใหครอบคลมการพฒนากลามเนอใหญ การพฒนากลามเนอเลก การดแลสขภาพ สขอนามย สขนสย และการดแลรกษาความปลอดภย ดานอารมณ-จตใจจดใหครอบคลมเรอง การรจกอารมณ ความรสก และการแสดงออกทางอารมณ การพฒนาความรสกทดตอตนเองและผอน การจดระเบยบตนเอง และการมคณธรรมจรยธรรม ดานสงคมจดใหครอบคลมเรองการชวยเหลอตนเอง การรกธรรมชาตและสงแวดลอม การอนรกษวฒนธรรมและความเปนไทย การอยรวมกบผอน และการปฏบตตนเปนสมาชกทด และในดานสตปญญาจดใหครอบคลมการพฒนาภาษาและการพฒนาการคด

ลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา ลกษณะการจดประสบการณในระดบปฐมวยมความแตกตางและหลากหลาย ซงแตละแบบม

ลกษณะ จดมงหมาย และใหคณคาทแตกตางกน ครเปนผมบทบาทส�าคญทตองวางแผนและใชลกษณะการจดประสบการณการเรยนรใหเหมาะสมทจะน�าพาเดกใหบรรลเปาหมายการเรยนรทตงไว (Copple & Bredekamp, 2006) รวมทงค�านงถงวยและพฒนาการของเดกเปนส�าคญอกดวย ในการจดประสบการณในระดบปฐมวยสามารถแบงไดหลายลกษณะ ขนอยกบเกณฑการแบง ในทนจะแบงโดยใชเกณฑการแบง คอ 1) การจดประสบการณโดยพจารณาจากจ�านวนเดก 2) การจดประสบการณโดยพจารณาจากผรเรมกจกรรม 3) การจดประสบการณโดยพจารณาลกษณะธรรมชาตของกจกรรม และ 4) การจดประสบการณโดยพจารณาจากสถานทจดกจกรรม ซงมรายละเอยด (Department of Education, 2014, pp. 8-10; กรมวชาการ, 2546, น. 52-53; Schwarlz and Ronbinson, 1982 อางถงใน นยนา อสสระวทย, 2549, น. 35-37; Copple & Bredekamp, 2006; นภเนตร ธรรมบวร, 2551) ดงตอไปน

1. การจดประสบการณโดยพจารณาจากจ�านวนเดก แบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ 1.1 การจดประสบการณแบบกลมใหญ หรอทเรยกวา กจกรรมวงกลมหรอกจกรรมเสรม

ประสบการณ ลกษณะของการจดกจกรรมเปนการจดประสบการณส�าหรบเดกทกคนในชนเรยน โดยมงใหเดกไดรบขอมลและประสบการณการเรยนรทเหมอนกน ไดเรยนร และท�ากจกรรมรวมกน การจดประสบการณแบบกลมใหญเนนการจดประสบการณทเปดโอกาสใหเดกมารวมกลมสนทนา ท�ากจกรรมทเกยวของกบเนอหาสาระทศกษา สนทนาพดคย อภปราย แบงปนความคด รบฟงความคดเหนของผอน และแสดงความคดเหนรวมกบเพอนในชนเรยน การจดประสบการณในกจกรรมกลมใหญอาจเปนในรปแบบของการสนทนาพดคย การสาธต การทดลอง การเลานทาน การเลนบทบาทสมมต การเชญบคคลจากภายนอกมาพบปะ พดคย สนทนากบเดก รวมทงการไปทศนศกษานอกสถานท

1.2 การจดประสบการณแบบกลมเลก หรอทเรยกวาการจดประสบการณแบบกลมยอย เปนการจดประสบการณใหแกเดกประมาณ 3-5 คน ซงอาจจดขนในมมประสบการณหรออาจจดเปนชวงเวลาเฉพาะในแตละวน การจดประสบการณในกลมเลก ครสามารถสงเกตและกระตนใหเดกทกคนไดม สวนรวมไดอยางทวถง รวมถงใหการชวยเหลอและสนบสนนเดกเปนรายบคคลไดสะดวกกวาการจดประสบการณแบบกลมใหญ การจดประสบการณแบบกลมเลกเหมาะส�าหรบใชสอนทกษะแนวคดใหมๆ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


หรอเปนการเปดโอกาสใหเดกไดฝก ไดประยกตใชแนวคดหรอทกษะใหมทไดเรยนไป หรอใชเพอสงเสรมใหเดกรวมกนคดแกปญหา เชน หลงจากทเดกท�ากจกรรมการจ�าแนกประเภทของสตวในกจกรรมวงกลมเปน กลมใหญแลว ครน�ากจกรรมนมาจดเปนเกมทเดกสามารถเลนรวมกนไดเปนกลมเลกในชวงเวลากจกรรมเสร

1.3 การจดประสบการณแบบรายบคคล เปนการจดประสบการณทตอบสนองตอความตองการ ความสนใจ และความแตกตางระหวางบคคล การจดประสบการณแบบรายบคคลเหมาะกบกจกรรมทเดกเรยนรไดผานประสบการณตรงและสามารถสรางองคความรไดดวยตนเอง โดยส�ารวจ ทดลอง ตงสมมตฐาน โดยมครเปนผคอยใหการสนบสนน แตทงนไมไดหมายความวา ครปลอยใหเดกท�ากจกรรมโดยล�าพง แตครตองคอยสงเกตวา เดกคนไหนตองการความชวยเหลอเปนพเศษ ครจงใหการสนบสนนท เหมาะสมกบเดก เพอใหบรรลเปาหมายการเรยนรทตงไว การจดประสบการณในลกษณะนอาจเปนการเลนหรอท�ากจกรรมตามความสนใจในมมประสบการณ เชน อานหนงสอในมมหนงสอ เลนไมบลอก ฯลฯ หรออาจเปนการท�ากจกรรมทครจดขน แตเปนกจกรรมทท�าเปนรายบคคล เชน ท�างานศลปะแบบเดยว ฯลฯ

ในการจดประสบการณลกษณะน สงส�าคญทตองค�านงถงคอ วยและลกษณะพฒนาการของเดก ดวย เดกยงมลกษณะการคดทยดตนเองเปนศนยกลางสง ท�าใหยดถอความตองการ ความสนใจของตนเองเปนหลก ประกอบกบชวงระยะความสนใจของเดก (attention span) ทมจ�ากด โดยสวนใหญเดกในวย 3-4 ป มชวงระยะความสนใจอยทประมาณ 5-10 นาท เดกวย 4-5 ป มชวงระยะความสนใจอยท 8-12 นาท ในขณะทเดกวย 5-6 ป มชวงระยะความสนใจอยท 15-20 นาท ซงท�าใหเดกไมสามารถอยนงนงๆ มสมาธไดเปนระยะเวลานานเหมอนกบผใหญ ดงนนการจดประสบการณแบบรายบคคลทเดกไดเคลอนไหว ไดลงมอกระท�า ไดมอสระ จงมความเหมาะสมกบเดกในวยปฐมวยมากทสด แตทงนครยงตองจดประสบการณแบบกลมใหญและกลมเลกทครเปนผน�ากจกรรมโดยสวนใหญ เพอใหเดกเกดการเรยนรตรงตามเปาหมายของหลกสตร รวมทงไดมโอกาสเรยนร ท�างานรวมกน แลกเปลยนความคด ไดพดคยสนทนารวมกน ซงประสบการณในลกษณะนจะชวยใหเดกเรยนรการอยรวมกนเปนกลม การแบงปน การอดทน รอคอย และชวยคลายการยดตนเองเปนศนยกลาง ดงนนในการออกแบบตารางกจกรรมประจ�าวน ควรตองใหครอบคลมการจดประสบการณทง 3 ลกษณะดงกลาว แตจดสดสวนใหเหมาะสม โดยการจดประสบการณแบบรายบคคลควรมสดสวนมากทสด รองลงมา คอ การจดประสบการณแบบกลมเลก และนอยทสด คอ การจดประสบการณแบบกลมใหญ

2. การจดประสบการณโดยพจารณาจากผรเรมกจกรรม แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ2.1 การจดประสบการณโดยครเปนผรเรม เปนการจดประสบการณทครเปนผก�าหนดและ

วางแผนอยางเปนระบบขนตอน เรมตงแตการก�าหนดเนอหา การวางแผน การเตรยมสอวสดอปกรณ การเตรยมสภาพแวดลอม การด�าเนนการจดกจกรรม รวมถงการประเมนผล เพอใหเดกไดเรยนรขอมล แนวคด และทกษะส�าคญเพอใหบรรลวตถประสงคการเรยนรทไดระบไวในหลกสตร

2.2 การจดประสบการณโดยเดกเปนผรเรม เปนการจดประสบการณทเกดขนมาจากความสนใจของเดก โดยเดกเปนผรเรมกจกรรม ไดคด วางแผน ตดสนใจท�า และน�าเสนอความคด ซงโดย สวนใหญเปนการเลนอสระตามมมประสบการณในหองเรยน แตในขณะทเดกเปนผเลอกท�ากจกรรมตามความสนใจ ครจะสอดแทรกทกษะและแนวคดส�าคญตางๆ ใหแกเดก รวมทงใหการสนบสนนและคอย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ชวยเหลอ เพอใหเดกไดเรยนรผานการคนพบ สรางองคความรผานการเลน แกปญหาดวยตนเอง และเรยนรรวมกนกบผอน

ในการจดประสบการณโดยครเปนผรเรม สวนใหญเปนกจกรรมกลมใหญทเดกตองปฏบตตามแผนการด�าเนนกจกรรม ซงตองอาศยความตงใจในการสนทนา หรอปฏบตกจกรรมทครจดขน ประสบการณในลกษณะนเดกตองใชสมาธ ความตงใจ และความจดจอสง ในทางกลบกนการจดประสบการณโดยเดกเปนผรเรม เปนกจกรรมทมความยดหยนผอนคลาย ดวยเดกมอสระในการเลอกและท�ากจกรรมตามความสนใจของตนเอง ซงการจดประสบการณการเรยนรทดควรจดใหมความสมดลระหวางการจดประสบการณโดยครเปนผรเรมและเดกเปนผรเรม (Peterson, 1996)

3. การจดประสบการณโดยพจารณาตามลกษณะธรรมชาตของกจกรรม แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ

3.1 การจดประสบการณแบบสงบ เปนการจดประสบการณทมงเนนใหเดกไดใชความคดและสมาธในการท�ากจกรรม ซงตองอาศยความนงและความจดจอสง สวนใหญกจกรรมจะเนนไปทางดานสตปญญา เชน กจกรรมเสรมประสบการณ ทเปนกจกรรมทเดกตองใชสมาธในการตงใจฟงครและเพอน หรอรวมปฏบตกจกรรมตามกฎกตกา กจกรรมการอานนทาน ทเดกตองอยในอาการทนง สงบ เพอฟงเรองราวในนทาน ฯลฯ

3.2 การจดประสบการณแบบใชก�าลง เปนการจดประสบการณเพอใหเดกตองใชรางกาย ใชแรงและพลงงานสงในการท�ากจกรรม การท�ากจกรรมลกษณะนเนนใหเดกไดเคลอนไหว ไดใชทง กลามเนอใหญและกลามเนอเลก และการประสานสมพนธของกลามเนอ เชน การเลนกลางแจง การเคลอนไหวและจงหวะ ฯลฯ

ในการจดประสบการณใหแกเดกปฐมวย ควรใหเดกไดรบประสบการณทงสองลกษณะอยางสมดลกน โดยจดใหมการสลบผลดเปลยนกน จากสงบ เปนใชก�าลง เปนสงบ และเปนการท�าควบคกนไปเปนแบบรป ทสลบผลดเปลยนกน เพอเปดโอกาสและใหเวลาเดกไดท�ากจกรรมทใชก�าลง ไดขยบรางกาย ดวยเดกในวยนเปนวยไมอยนง มพลงงานลนเหลอ รางกายตองการทจะเคลอนไหว และเรยนรโดยใชประสาทสมผสทงหา ไมควรท�ากจกรรมทใหนงนงๆ เงยบ ทตองใชสมาธตลอดเวลา แตในขณะเดยวกนรางกายของเดกกยงตองการทจะพกและผอนคลาย หลงจากท�ากจกรรมทใชแรงและก�าลง ซง Peterson (1996, p. 75) ไดกลาววา การจดประสบการณทสลบผลดเปลยนกนเปนแบบรปจะชวยใหกจกรรมมความลนไหลและน�าไปสการเรยนรทมประสทธภาพ

4. การจดประสบการณโดยพจารณาจากสถานทจดกจกรรม แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ4.1 การจดประสบการณในหองเรยน เปนการจดประสบการณเพอใหเดกไดท�ากจกรรม

ตางๆ ในหองเรยนภายใตสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรในบรรยากาศทอบอน และมความสขในการเรยนรและท�ากจกรรม

4.2 การจดประสบการณนอกหองเรยน เปนการจดประสบการณเพอใหเดกไดมโอกาสใชเวลานอกหองเรยน มปฏสมพนธกบสภาพแวดลอมทหลากหลาย ไดสมผสธรรมชาตรอบตว ไดส�ารวจเรยนรเกยวกบโลกรอบตว ไดรบอากาศบรสทธ ไดเคลอนไหวรางกายอยางอสระผานการเลนและการใชอปกรณ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในลกษณะตางๆ เชน การวงเลน การปนปายเครองเลน การเลนน�า การเลนทราย การท�าสวน ฯลฯ โดยทวไปการจดประสบการณในลกษณะนมความยดหยน คอนขางใหอสระกบเดกสง แตทงนบางกจกรรมนอกหองเรยนกมโครงสรางและมจดมงหมายเฉพาะเชน การน�าเดกไปทศนศกษานอกหองเรยน การเลนเกมการละเลนตางๆ ฯลฯ

การจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวยควรเปดโอกาสใหเดกท�ากจกรรมนอกหองเรยนควบคไปกบกจกรรมในหองเรยน เดกในวยนเปนวยทก�าลงพฒนาการท�างานและความแขงแรงของกลามเนอสวนตางๆ และการท�างานประสานสมพนธ เดกตองการพนทและโอกาสทจะวงเลน ไดเคลอนไหวรางกาย ไดใชพลงกายในการท�ากจกรรม ดงนนครจงจ�าเปนตองจดตารางกจกรรมทสงเสรมใหเดกมประสบการณนอกหองเรยน ไมนอยกวาประสบการณในหองเรยน

สรปไดวา ลกษณะของการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวยมหลายลกษณะ ขนอยกบเกณฑการแบง ซงในเรองนแบงเปน 4 ลกษณะ ไดแก 1) การจดประสบการณโดยพจารณาตามจ�านวนเดก 2) การจดประสบการณโดยพจารณาจากผรเรมกจกรรม 3) การจดประสบการณโดยพจารณาตามลกษณะธรรมชาตของกจกรรม และ 4) การจดประสบการณโดยพจารณาจากสถานทจดกจกรรม การจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวยควรจดใหครอบคลมลกษณะการจดประสบการณทง 4 ลกษณะดงกลาว ซงในการวางแผนและการจดประสบการณแตละลกษณะนนควรตองค�านงถงวยและพฒนาการของเดก รวมทงเปาหมายทก�าหนดไวในหลกสตรเปนส�าคญ


จงอธบายขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานสงคม มาโดยสงเขป


ขอบขายการจดประสบการณดานสงคม ครอบคลม ดานการชวยเหลอตนเอง ดานการรกธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการอนรกษวฒนธรรมและความเปนไทย และดานการอยรวมกบผอน และการปฏบตตนเปนสมาชกทด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 8.3

หลกการ แนวการจด และวธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา


หวเรอง8.3.1 หลกการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา8.3.2 แนวการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา8.3.3 วธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

แนวคด1. การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาทจะชวยสงเสรมพฒนาการและการเรยนร

ของเดกไดอยางสมดลเปนองครวม มหลกการทส�าคญ คอ หลกพฒนาการ หลกการเรยนร หลกการพฒนาเดกเปนองครวม หลกบรณาการบรบทของทองถน และหลกการมสวนรวมของพอแม ผปกครอง

2. การจดประสบการณเพอสงเสรมพฒนาการทกดานใหกบเดกอยางสมดล จ�าเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบแนวการจดสภาพแวดลอม แนวการจดกจกรรม แนวการเลอกและการใชสอ และแนวการประเมนในระดบปฐมวย

3. การจดประสบการณผานกจกรรมประจ�าวนใหกบเดกปฐมวย เปนกจกรรมบรณาการทงในดานความร กระบวนการ และการใหเดกไดลงมอปฏบตจรง ประกอบดวย กจกรรมเลนเสร กจกรรมศลปะสรางสรรค กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ กจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมกลางแจง และกจกรรมเกมการศกษา สงผลใหเดกเกดการเรยนรมความเขาใจ และมพฒนาการสมวย

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.3 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายหลกการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาตามทก�าหนดใหได2. อธบายและยกตวอยางแนวการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาตามทก�าหนด

ใหได3. อธบายและยกตวอยางวธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



หลกการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยมจดมงหมายส�าคญเพอสงเสรมพฒนาการดานรางกายใหมการเจรญเตบโตอยางสมวย มสขภาพจตทด มความสามารถในการใชกลามเนอใหญ กลามเนอเลก และการประสานสมพนธ ดานอารมณ-จตใจ ใหสามารถรบรอารมณความรสกของตนและผอน มทศนคตเชงบวกตอตนเอง ไดเรยนรการจดระเบยบตนเอง มคณธรรม จรยธรรม และมจตใจทดงาม ดานสงคม ใหสามารถสรางมตร มพฤตกรรมเชงบวก สามารถปรบตวและท�างานรวมกบผอนได และดานสตปญญา ใหมความสามารถในการใชภาษา การคดในลกษณะตางๆ รวมถงการคดสรางสรรค ดงนน ในการจดประสบการณเพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาว พอแม ผปกครอง และครควรศกษาและท�าความเขาใจถงหลกการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย ดงมรายละเอยดตอไปน

1. หลกพฒนาการ พฒนาการเปนการเปลยนแปลงทเกดขนในตวเดกทงในดานโครงสรางและแบบแผนของรางกาย รวมทงพฤตกรรมทแสดงออกอยางมทศทาง ทด�าเนนไปอยางตอเนอง ทงทางดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา ในการจดประสบการณเพอสงเสรมพฒนาการและการ เรยนรใหแกเดก พอแม ผปกครอง ครและผเกยวของจ�าเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบลกษณะพฒนาการเดกแตละชวงวย เพอใหสามารถออกแบบการจดกจกรรม สภาพแวดลอม และใชสอไดอยางเหมาะสม สามารถสรางความสนใจใหเดกส�ารวจ ศกษา ทดลอง คนควา และเขามามสวนรวมในการปฏบตกจกรรมทครวางแผนจดเตรยมไวอยางหลากหลาย เพอใหเดกมโอกาสตดสนใจเลอกท�ากจกรรมไดตามความตองการ ความสนใจ และความถนดของแตละคน ชวยใหครสามารถอบรมเลยงดและจดประสบการณเพอใหเดกไดรบการพฒนาจนบรรลตามเปาหมายของหลกสตรทไดก�าหนดไว

2. หลกการเรยนร การเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมจากการไดรบประสบการณตางๆ อนเกดขนจากกระบวนการเรยนรทเดกมปฏสมพนธกบบคคลและสภาพแวดลอมรอบตว เดกปฐมวยมลกษณะการเรยนรทแตกตางจากวยอน ทงนอาจเปนเพราะเดกยงไมมแรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนร ประกอบกบความออนดอยในดานประสบการณ และยงมขอจ�ากดทงทางดานวฒภาวะและพฒนาการดานตางๆ โดยเฉพาะดานสตปญญาทจะเออตอการเรยนรไดดงเชนวยอนๆ ดงท อรณ หรดาล (2548, น. 2-30 ถง 2-31) กลาวไววา เดกวยนเรยนรจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและบคคลทอยรอบตว เรยนรจากสงทเปนรปธรรมไปหานามธรรม เรยนรจากการเลนทงเลนคนเดยว และเลนเปนกลม เลนในหองและสนามกลางแจงนอกหองเรยน รวมตลอดถงเรยนรจากทไดรบการชวยเหลอจากผใหญ ดงนน พอแม ผปกครอง และครผเกยวของจ�าเปนตองศกษา ท�าความเขาใจธรรมชาตตามวย และสงเกตพฤตกรรมอยางใกลชด เพอใหสามารถจดประสบการณและสงแวดลอมทสามารถสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดกไดอยางเหมาะสมกบวย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. หลกการพฒนาเดกเปนองครวม เปนททราบกนดวาพฒนาการแตละดานทงทางดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญามความสมพนธและสงผลกระทบถงกนและกน และพฒนาการแตละดานจะสงผลตอพฒนาการดานอนๆ การพฒนาเดกดานใดดานหนงจะเปนตวกระตนพฒนาการดานอนๆ ตามกระบวนการของพฒนาการ ดงเชนเดกทมสขภาพรางกายแขงแรง เจรญเตบโตตามวย จะมกลามเนอเลกและกลามเนอใหญทแขงแรง ท�าใหสามารถเลนรวมกบเพอนๆ ไดอยางมความสข สงผลตอพฒนาการทางดานสตปญญา เดกไดพฒนาการคดสรางสรรคและแกปญหาในการเลน และการใชภาษาสอสารแสดง ความคดความตองการของตนกบครและเพอน การจดประสบการณเพอพฒนาเดกทกดานไปพรอมกน จะชวยใหเดกมพฒนาการรอบดานอยางสมดล ซงเปนไปตามปรชญาการศกษาปฐมวยทวา “...การพฒนาเดกอยางเปนองครวม บนพนฐานการอบรมเลยงด และการสงเสรมกระบวนการเรยนรทสนองตอธรรมชาตและพฒนาการตามวยของเดกแตละคนใหเตมตามศกยภาพ ภายใตบรบทสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย ดวยความรก ความเอออาทร และความเขาใจของทกคน เพอสรางรากฐานคณภาพชวตใหเดกพฒนาไปสความเปนมนษยทสมบรณเกดคณคาตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต (กระทรวงศกษาธการ, 2560, น. 2)

4. หลกบรณาการบรบทของทองถน ประเทศไทยประกอบไปดวยกลมคนมากมายทอาศยอยรวมกนในแตละทองถน ซงมศาสนา วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ และวถในการด�ารงชวตทแตกตางกนไป สงเหลานสงผลใหเดกแตละคนมความแตกตางกน การน�าบรบทของทองถนเขามาบรณาการในการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยทเปนเรองทใกลตวเดกอยางมความหมาย ไดแก นทาน เรองเลาทองถน เพลง ค�าคลองจอง อาหาร อาชพประจ�าทองถน เพอใหเดกเรยนรเกยวกบรากเหงาของตนเอง เรยนรความเหมอนและความแตกตางระหวางกน ปลกฝงความภาคภมใจ การรกษาวฒนธรรม ภมปญญา และยอมรบในความแตกตางระหวางกน ดงท พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ไดก�าหนดแนวทางในการจดการศกษาไวในหมวด 1 มาตรา 7 ระบวา “ในกระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตส�านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมของชาต การกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และความรอนเปนสากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง มความรเรมสรางสรรค ใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง” และในหมวด 4 มาตรา 7 มใจความส�าคญวา“การจดการศกษาตองเนนการจดการศกษา ทเกยวของในเรองเกยวกบตนเอง และความสมพนธกบของตนเองกบสงคม โดยมการเนนถงการเรยนร เกยวกบภมปญญาไทย และการประยกตใชภมปญญาทองถนเปนประเดนหนงทตองสงเสรมใหผเรยนได เรยนร” (ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2553, น. 5) การเรยนรในลกษณะดงกลาว จะชวยใหเดกสามารถน�าความรทไดรบไปใชในการด�าเนนชวต สงผลใหเดกเตบโตเปนสมาชกทดของสงคม และสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5. หลกการมสวนรวมของพอแม ผปกครอง พอแม ผปกครองเปนผทมบทบาทส�าคญในการอบรมเลยงดสงเสรมพฒนาการและการเรยนรใหแกเดก เนองจากผปกครองมความใกลชดกบเดกมาตงแตเกด และยงไดใชเวลาสวนใหญอยกบเดกทบาน ผปกครองสามารถมสวนรวมในการจดประสบการณการเรยนรใหแกเดกไดทงทบานและสถานศกษา ดวยการชวนเดกพดคยสนทนาและเสรมตอเกยวกบสงทไดเรยนรจากสถานศกษา ชวยจดเตรยมวสด อปกรณทเดกจ�าเปนตองใชทสถานศกษา การเขาไปชวยครจดกจกรรมในเรองทตนถนด ชวยดแลเดกขณะออกไปศกษาแหลงเรยนร ทส�าคญทงผปกครองและครสามารถแลกเปลยนขอมลเกยวกบพฤตกรรมเดกขณะอยทบานและสถานศกษา เพอใหผปกครองและครมความเขาใจทตรงกนเกยวกบพฤตกรรมและการเรยนร ซงจะมประโยชนทงตอครและผปกครองทจะชวยใหการพฒนาเดกไปในทศทางเดยวกน การรวมมอระหวางพอแม ผปกครอง และครในการพฒนาเดกปฐมวย เปนไปตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ในมาตรา 8 (2) ทระบไววา การจดการศกษาใหยดหลกการมสวนรวมของสงคม และ (6) ทวา การจดการศกษาใหยดหลกการมสวนรวมของบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน (ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2553, น. 6)

สรปไดวาการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษามหลกการทส�าคญ 5 ประการ คอ หลกพฒนาการเดก หลกการเรยนร หลกการพฒนาเดกเปนองครวม หลกบรณาการบรบทของทองถน และหลกการมสวนรวมของพอแม ผปกครอง


จงอธบายหลกการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาทนกศกษาคดวาส�าคญ 1 หลกการ


นกศกษาสามารถเลอกตอบหลกการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาทนกศกษาคดวาส�าคญไดอยางหลากหลายตามความคดเหน ตวอยางเชน การบรณาการบรบทของทองถน เปนการน�าบรบทของทองถนเขามาบรณาการในการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยทเปนเรองทใกลตวเดกอยางมความหมาย ไดแก นทาน เรองเลาทองถน เพลง ค�าคลองจอง อาหาร อาชพประจ�าทองถน เพอใหเดกเรยนรเกยวกบรากเหงาของตนเอง เรยนรความเหมอนและความแตกตางระหวางกน ปลกฝงความภาคภมใจ การรกษาวฒนธรรม ภมปญญา และยอมรบในความแตกตางระหวางกน สามารถน�าความรทไดรบไปใชในการด�าเนนชวต สงผลใหเดกเตบโตเปนสมาชกทดของสงคมและสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



แนวการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

ในการจดประสบการณใหเดกปฐมวยเกดการเรยนรและพฒนาครบทกดานตามจดมงหมายท ก�าหนดนน ผจดประสบการณจ�าเปนตองเขาใจพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย ซงในหนวยน ไดกลาวไวแลว ความรดงกลาวประกอบกบความเขาใจในแนวการจดประสบการณ ทครตองด�าเนนการ ในดานการจดสภาพแวดลอม กจกรรม สอ และการประเมน จะชวยใหครสามารถจดประสบการณใหเดกปฐมวยไดพฒนาครบทกดานตามจดมงหมาย ดงนน ในเรองนจะกลาวถงแนวการจดสภาพแวดลอม แนวการจดกจกรรม แนวการเลอกและการใชสอ และแนวการประเมนในระดบปฐมวยศกษา ดงน

แนวการจดสภาพแวดลอมในระดบปฐมวยศกษา เดกเกดการเรยนรจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม การจดประสบการณกบสภาพแวดลอมจง

ไมสามารถแยกจากกนได นอกจากน ครถอวาเปนสงแวดลอมทส�าคญทสดส�าหรบการจดประสบการณ และยงตองเปนแบบอยางทดในการปฏบตตนใหกบเดกอกดวย เพราะเดกเรยนรผานการเลยนแบบ ทงน การจดสภาพแวดลอมส�าหรบเดกปฐมวยมแนวการจด (Schmidt, 1998; กระทรวงมหาดไทย, 2547; กรมวชาการ, 2546; NAEYC, 2009 อางถงใน จรพนธ พลพฒน, 2556, น. 250; พชร สวนแกว, 2545, น. 118-141; ส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร, มปป.) ดงน

1. การจดสภาพแวดลอมภายในหองเรยน ตองค�านงถงเปาหมายการเรยนรและการพฒนาเดกความปลอดภย ความสะอาด มอากาศถายเท มอณหภมทเหมาะสม มแสงสวางเพยงพอ ปราศจากเสยงรบกวน มบรรยากาศอบอนใหเดกเกดความรสกผอนคลายและมความสข มการจดพนทส�าหรบการท�ากจกรรม มขอตกลง กตกา และแนวปฏบตรวมกน จดพนทใหมมมเลนเสรหรอมมประสบการณ จดสอวสดอปกรณตลอดจนครภณฑครบถวนเพยงพอและเหมาะกบเดก รวมทงปายส�าหรบตดผลงานเดกเพอสะทอนถงการเหนคณคาของการท�ากจกรรมหรอการท�างานของเดก

2. การจดสภาพแวดลอมภายนอกหองเรยน เปนการจดสภาพแวดลอมในอาณาบรเวณรอบ สถานศกษา รวมทงจดสนามเดกเลนพรอมเครองเลนสนาม ระวงรกษาความปลอดภยภายในบรเวณสถานศกษาและบรเวณรอบนอกสถานศกษา ดแลรกษาความสะอาด ปลกตนไมใหรมเงารอบๆ บรเวณสถานศกษา สงตางๆ เหลานเปนสวนหนงทสงผลตอการเรยนรและพฒนาการของเดก นอกจากน ควรจดใหมสถานทในรมส�าหรบการเลนน�า พรอมอปกรณประกอบการเลน มมชางไม และบอทราย

3. การจดสภาพแวดลอมทางดานบคลากร เชน คร พเลยง ผบรหาร เจาหนาทอนๆ ฯลฯ บคคลเหลานเปนสภาพแวดลอมส�าคญทอยใกลชดเดก และมสวนทจะเสรมสรางพฒนาการและการเรยนรของเดก บคลากรทอยกบเดกจงควรเปนผทมกรยาวาจาดโดยเฉพาะครจะตองเปนแบบอยางทด สงเสรมใหเดกไดพฒนาครบทงดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา การจดสภาพแวดลอมดาน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บคลากรในสถานศกษาและในหองเรยนจงเปรยบเสมอนบานและสถานทในการเรยนรของเดก ครคอสมาชกคนหนงของบานมหนาทใหการศกษาและเลยงดใหเดกไดเรยนรตามความสนใจและตองการของเดก ดวยบรรยากาศทสนกสนาน ผอนคลาย ชวยใหเดกสามารถเรยนรไดด

นอกจากน สมน อมรววฒน (2530, น. 13) ไดแบงประเภทบรรยากาศของสภาพแวดลอมออกเปน 2 ประเภท คอ บรรยากาศทางกายภาพหรอบรรยากาศทางวตถ และบรรยากาศทางจตวทยา ซงสามารถน�ามาประยกตใชเปนแนวการจดสภาพแวดลอมส�าหรบเดกปฐมวยได ดงน

1. การจดบรรยากาศทางกายภาพหรอบรรยากาศทางวตถ เปนการจดสภาพแวดลอมทางวตถ ภายในหองเรยนอยางเปนระเบยบเรยบรอย สะอาด มสออปกรณ ของเลน เครองใช และสงอ�านวยความสะดวกตางๆ ทจะสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดก หองเรยนมขนาดเหมาะ มฝาผนงกนเปนสดสวน มแสงสวางเพยงพอและเขาถกทศทาง อากาศถายเทสะดวก มโตะเกาอขนาดเหมาะกบเดก

2. การจดบรรยากาศทางจตวทยา เปนการจดสภาพแวดลอมทางดานจตใจใหเดกรสกสบายใจ ผอนคลาย มความอบอน เปนกนเอง มปฏสมพนธทดตอกน ครใหความรก ความเขาใจและเอออาทรตอเดกทกคน ตลอดจนเดกมอสระในการแสดงออกอยางมระเบยบวนย มโอกาสตดสนใจเลอกเลนหรอท�ากจกรรมตามความสนใจและความตองการของตนเอง

แนวการจดกจกรรมในระดบปฐมวยศกษาการจดกจกรรมในระดบปฐมวยศกษามการจดทหลากหลาย กจกรรมตางๆ ควรก�าหนดขนเพอ

ใหเดกไดพฒนาครบทกดานอยางสมดล ทงดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา โดยค�านงถงพฒนาการ ความสนใจและความตองการของเดก เหมาะสมกบวย ความสามารถ บรบทสงคมและวฒนธรรมทแวดลอมตวเดก ใหโอกาสเดกไดลงมอปฏบตจรงผานกจวตรประจ�าวน กจกรรมตางๆ ทก�าหนดไวในตารางกจกรรมประจ�าวนเพอใหเดกรสกมนคงและผอนคลายทไดท�ากจกรรมภายใตตารางกจกรรมทมแบบแผนและมความสม�าเสมอ รวมทงกจกรรมพเศษตางๆ ทจดขนตามความเหมาะสม และทส�าคญครตองมการวางแผนและเชอมตออยางกลมกลนระหวางกจกรรม ซงจะชวยใหเดกเกดความสนใจ รสกประสบความส�าเรจ และเกดการเรยนรตามเปาหมายทตองการ (Biddle, Garcia-Nevarez, Henderson, and Valero-Kerick, 2014, p. 241; กรมวชาการ, 2546) ดงนนการจดกจกรรมในระดบปฐมวยศกษาจงมแนวการจดกจกรรม (พชร ผลโยธน, 2532) ดงน

1. จดกจกรรมตามกจวตรประจ�าวน เปนการจดกจกรรมทใหเดกมโอกาสชวยเหลอตนเอง ในเรองตางๆ ซงถอเปนกจวตรประจ�าวนของเดกทกคน เชน การแตงกาย การใชหองน�า หองสวม การลางมอ การรบประทานอาหาร การแปรงฟน การเกบของเลนเมอเลนเสรจ โดยครและผเกยวของจะตองอดทน ไมรบรอนใหเวลาเดกในการท�ากจกรรม ไมแสดงความโมโหหรอลงโทษถาเดกท�าไมได หรอท�าไดไมดตามทคาดหวง

2. จดกจกรรมตามตารางกจกรรมประจ�าวน เปนการจดกจกรรมทมแบบแผนตามเวลาทก�าหนดในตารางกจกรรมประจ�าวน ตวอยางเชน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


09.00 – 09.20 น. กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ 09.20 – 10.20 น. กจกรรมศลปะและการเลนตามมมตวอยางกจกรรมดงกลาวถอเปนกจกรรมตามตารางกจกรรมประจ�าวนทชวยสงเสรมพฒนาการ

ของเดกปฐมวย ในแตละกจกรรมครตองออกแบบการจดกจกรรม และด�าเนนการจดกจกรรมตามเวลาทก�าหนดไว โดยบรณาการผานการเลนทมความหมายตอเดก ไมมงพฒนาการดานใดดานหนง สามารถยดหยนเวลาในแตละกจกรรมตามความตองการและความสนใจของเดก บางกจกรรมเดกใหความสนใจเปนพเศษ ครสามารถยดเวลาออกไปได แตบางกจกรรมเดกมชวงความสนใจสน ครสามารถหยดกจกรรม และใหเดกท�ากจกรรมอนแทน สงส�าคญทควรค�านงถง คอ ครควรด�าเนนกจกรรมประจ�าวนไปตามล�าดบกจกรรมทก�าหนดไวในตารางกจกรรมประจ�าวน เพอใหเดกเกดความเคยชนและรตวลวงหนาวาจะตองท�ากจกรรมใดตอไป จะชวยใหเดกไมเกดความกงวล ตนเตน ชวยใหเดกเรยนรระเบยบวนย และเรยนรเวลาไดเปนอยางด

3. กจกรรมพเศษตาง ๆ เปนการจดกจกรรมทนอกเหนอจากกจกรรมตามกจวตรและกจกรรมตามตารางกจกรรมประจ�าวน เนองในโอกาสส�าคญตางๆ เชน วนส�าคญทางศาสนา วนส�าคญของชาต ฯลฯ รวมทงในโอกาสพเศษตางๆ เชน ไปศกษาแหลงเรยนรตางๆ นอกสถานศกษาทเหมาะกบเดกปฐมวย เชน พพธภณฑวทยาศาสตร สวนสตว ฯลฯ ซงครตองเตรยมเดกกอนไป เตรยมกจกรรมใหเดกท�าระหวางศกษานอกสถานท และกจกรรมหลงไปศกษานอกสถานท

แนวการเลอกและการใชสอในระดบปฐมวยศกษา สอทใชในการจดประสบการณ เปนตวกลางในการถายทอดความร ประสบการณ คานยม เจตคต

และทกษะ เปนสงเราทชวยกระตนใหเดกปฐมวยแสดงพฤตกรรมตางๆ รวมทงเสรมสรางพฒนาการ และการเรยนรของเดก สอจงมความส�าคญและจ�าเปนอยางยงส�าหรบเดกปฐมวย ดงนน ในการจดประสบการณจงจ�าเปนตองใชสอใหเหมาะกบจดมงหมาย สาระการเรยนร และตองเหมาะกบวยและพฒนาการของเดก ทงนชยยงค พรหมวงศ (2554, น. 1-24 ถง 1-27) จ�าแนกสอทใชในการจดประสบการณออกเปน 3 ประเภท คอ

1. สอประเภทวสด หมายถง สอทเปนวตถสนเปลองใชแลวหมดไป หรอพงงาย ทงน สอประเภทวสดยงจ�าแนกออกเปนกลมใหญได 2 กลม คอ

1.1 วสดทมผจดท�าจ�าหนาย คอ วสดการสอนทมผท�าส�าเรจรปเพอจ�าหนาย โดยผลตออกมาเปนจ�านวนมาก ทงทผลตมาจากตางประเทศและผลตขนในประเทศไทย เชน หนงสอนทาน แผนภาพ ฯลฯ นอกจากน ยงมสอประเภทวสด เชน ภาพถาย โปสเตอร การตน ภาพวาด หนจ�าลอง ฯลฯ

1.2 วสดทครหามาเองหรอจดท�าขน คอ วสดทครหาไดในทองถน ทงทเปนวสดเหลอใช เชน กลองกระดาษ หลอดกาแฟ แกนกระดาษ นตยสาร ฯลฯ และวสดตามธรรมชาต เชน เมลดพช กงไม ใบไม ทราย ดน ฯลฯ สวนวสดทครจดท�าขน เชน สอการสอนทครผลตขนมาใชเอง อาจใชวสดทหาไดในทองถนหรอวสดเหลอใชมาท�าเปนสอการสอน เชน ท�ารถจากกลองกระดาษ ท�าตกตาจากกงไมและใบไม ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. สอประเภทอปกรณ หมายถง สอประเภทเครองมอทครน�ามาใชในการจดประสบการณ เชน อปกรณเครองเสยง เชน วทย CD อปกรณเครองฉาย เชน โทรทศน คอมพวเตอร ฯลฯ อปกรณเครองเลนสนาม เชน ไมลน กระดานทรงตว ทปนปาย ฯลฯ อปกรณเครองทดลองวทยาศาสตร ตวอยางเชน แวนขยาย แมเหลก ฯลฯ

3. สอประเภทวธการ หมายถง วธการจดกจกรรมทงในและนอกหองเรยน ทครใชเปนเครองมอถายทอดความรและเปลยนพฤตกรรมเดกตามวตถประสงค วธการจงเปนสอประเภทหนงทชวยใหเดกปฐมวยมสวนรวม และมประสบการณตรงจากการลงมอปฏบต ทงน สอประเภทวธการจ�าแนกออกเปน 3 ลกษณะ คอ (1) วธการของครและเดกทงชน อาจเปนกจกรรมทครท�าใหเดกด หรอเดกท�าและมครคอยชแนะ (2) วธการของเดกเปนกลมยอย ทงทเปนการแบงกลมท�ากจกรรมในเวลาเรยนและกจกรรมกลมทท�างานเปนโครงการ และ (3) วธการของเดกเปนรายบคคลทงทครมอบหมาย หรอเพอนมอบหมาย ในฐานะสมาชกของกลมและทเดกเลอกปฏบตเอง ซงวธการทนยมใชกนมาก เชน การสาธต การทดลอง การเลนเกม การแสดงบทบาทสมมต การจ�าลองสถานการณ การฝกปฏบตจรงหลงจากไปทศนศกษา หรอการเลนเสรตามมมเลนตางๆ หรอการท�ากจกรรมตามโครงการทเดกสนใจ

สอมความส�าคญในการชวยเราความสนใจของเดก เพราะเดกสามารถใชประสาทสมผส และการเคลอนไหว แทนการฟงหรอดดวยตาเพยงอยางเดยว สอชวยพฒนาการเรยนรท�าใหเดกเกดความเขาใจทเปนรปธรรม เดกจะเชอมโยงประสบการณเดมกบประสบการณใหม และสอจะท�าใหเดกเกดความจ�าในเรองทไดเรยนร การใชสอในการจดประสบการณระดบปฐมวยศกษาใหประสบผลส�าเรจ จงมแนวการใชสอ ดงน

1) เลอกใชสอใหตรงกบจดประสงค สาระการเรยนร และกจกรรม เหมาะกบบรบทและวฒนธรรม ไมขดตอศลธรรมจรรยาของคนในสงคม

2) เลอกใชสอใหเหมาะสมกบลกษณะ และความสามารถหรอพฒนาการของเดกปฐมวย ครและผเกยวของตองมนใจวาเลอกใชสอทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรใหกบเดกปฐมวยไดอยางเปน องครวม

3) ตรวจสอบความปลอดภยของสอวสด อปกรณ และวธการ วาไมเปนอนตรายตอเดก สอหรออปกรณมความทนทาน มปรมาณเพยงพอ และควรหมนเวยนเปลยนสอเปนระยะเพอใหเกดความหลากหลาย

4) ใชสออยางประหยดและคมคา รวมทงเปดโอกาสใหเดกไดมสวนรวมในการตดสนใจเลอกใชสอวสด อปกรณ ของเลน เครองเลนตางๆ เชน เลอกใชวสดทมในการท�ากจกรรมศลปะดวยตนเอง มอสระในการตดสนใจเลอกเลนเครองเลนสนามโดยมครดแลขณะเดกเลน

5) ฝกใหเดกรจกใช และดแลรกษาสออยางถกวธ ครและผเกยวของควรสงเกตพฤตกรรมของเดกขณะทเดกเรยนรจากสอวสดอปกรณและวธการ รวมทงฝกใหเดกรจกเกบเขาทเมอเลนเสรจ

แนวการประเมนในระดบปฐมวยศกษา การประเมนเปนกจกรรมทสอดแทรกอยในการจดประสบการณทกขนตอน เปนเครองมอส�าคญท

ชวยใหการจดประสบการณบรรลวตถประสงค ชวยใหครทราบพฒนาการและการเรยนรของเดกวาเปนไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตามวยหรอไม พฤตกรรมใดทเปนปญหาและควรหาวธแกไข นอกจากนยงสอสารใหพอแมผปกครองเดกทราบและรวมมอกบครในการสงเสรม ปรบปรง หรอพฒนาความสามารถของเดกปฐมวย การประเมน ในระดบปฐมวยศกษา แบงออกเปน 2 สวน คอ การประเมนการจดประสบการณของคร และการประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดก (กระทรวงศกษาธการ, 2560; นนทยา นอยจนทร, 2548 อางถงใน นยนา อสระวทย, 2549; กระทรวงมหาดไทย, 2547, น. 74-75; กรมวชาการ, 2546; ทศนย นาทรงคณ, 2546) ดงน

1. การประเมนการจดประสบการณของคร เปนการประเมนผลการจดประสบการณของครวาบรรลเปาหมายตามทวางแผนไวหรอไม อยางไร โดยพจารณาถงจดเดนและสงทควรปรบปรงในการจดประสบการณ ทงน การประเมนการจดประสบการณของครมจดมงหมาย คอ

1) เพอประเมนการจดประสบการณวามความสอดคลองกบเปาหมายในการพฒนาเดกหรอไม 2) เพอประเมนระยะเวลาของการจดประสบการณวาเหมาะสมกบวย และความสนใจของ

เดกหรอไม 3) เพอประเมนการใชสอและความเหมาะสมของการใชสอในการจดประสบการณส�าหรบเดก 4) เพอประเมนวธการทใชในการประเมนผลการจดประสบการณวามความสอดคลองกบ

วตถประสงคหรอไม 5) เพอประเมนภาพรวมการจดประสบการณวามความเหมาะสมหรอไม

ส�าหรบการประเมนการจดประสบการณของคร มวธด�าเนนการดงน 1) ศกษาและท�าความเขาใจแผนการจดประสบการณ 2) วางแผนเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมส�าหรบใชบนทกและประเมนการจด

ประสบการณ และศกษาวธการใชเครองมออยางละเอยดและปฏบตตามอยางเครงครด 3) ด�าเนนการประเมนและสรปผลการประเมนการจดประสบการณของคร 4) รายงานผลการประเมน โดยตรวจสอบวาการจดประสบการณมความเหมาะสมหรอไม

เพยงใด ควรปรบปรงเปลยนแปลงในดานใดบาง 5) น�าเสนอผลการประเมนตอผบรหาร

2. การประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดก การประเมนถอเปนสวนหนงของกระบวนการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย ทงน การประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยมจดมงหมาย คอ

1) เพออธบายสภาพพฒนาการ และความพรอมของเดกในขณะนน 2) เพอน�าขอมลไปใชเปนแนวทางในการจดประสบการณใหแกเดกเปนรายบคคลและเปนกลม3) เพอใหเดกไดพฒนาเตมตามศกยภาพ สามารถท�างานและแกปญหาไดตามวย มความ

พรอมทจะเขาสระดบประถมศกษา4) เพอคนหาเดกทจ�าเปนจะตองไดรบการชวยเหลอเปนพเศษ 5) เพอประเมนวาโปรแกรมการสอนทครและสถานศกษาใชอยนนบรรลจดประสงคของการ

ศกษาส�าหรบเดกปฐมวยหรอไม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�าหรบการประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย มวธด�าเนนการดงน 1) ศกษาและท�าความเขาใจพฒนาการของเดกในแตละชวงวยทกดานทงดานรางกาย

อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา เพอใหสามารถประเมนพฒนาการไดอยางถกตองและตรงกบความเปนจรง

2) วางแผนเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมส�าหรบใชบนทกและประเมนพฒนาการเพอใหไดผลของพฒนาการอยางถกตองตามตองการ

3) ด�าเนนการประเมนและบนทกพฒนาการและการเรยนรของเดก ซงกอนการประเมน ตองศกษาวธการใชเครองมออยางละเอยดและปฏบตตามอยางเครงครด

4) ประเมนและสรป ซงตองดจากผลการประเมนหลายๆ ครง 5) รายงานผล ซงตองพจารณาวา จะตองสงผลการประเมนใหกบใครบาง เพออะไร และ

ตองใชรปแบบใดในการรายงาน เพอผลทไดจะเกดประโยชนอยางแทจรง 6) ใหผปกครองมสวนรวมในการประเมน ท�าใหผปกครองรสกถงความส�าคญของตน และ

ตองการทจะมสวนรวมในการพฒนาเดก ตลอดจนสามารถน�าความคดเหนจากผปกครองมาเปนพนฐาน ในการจดประสบการณใหเหมาะสมส�าหรบการพฒนาเดกตอไป

สรปไดวา แนวการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาเปนการจดประสบการณเพอสงเสรม พฒนาการและการเรยนรใหกบเดกปฐมวย เกยวของกบการจดสภาพแวดลอม การจดกจกรรม การเลอกและการใชสอ และการประเมนการจดประสบการณของตวครเอง รวมทงประเมนพฒนาการและการ เรยนรของเดกปฐมวย


จงอธบายแนวการจดกจกรรมในระดบปฐมวยศกษามาพอสงเขป


แนวการจดกจกรรมในระดบปฐมวยศกษามดงน1. จดกจกรรมตามกจวตรประจ�าวน เปนการจดกจกรรมทใหเดกมโอกาสชวยเหลอตนเองดาน

ตางๆ เชน การแตงกาย การใชหองน�า หองสวม การลางมอ การรบประทานอาหาร การแปรงฟน การเกบของเลน ฯลฯ

2. จดกจกรรมตามตารางกจกรรมประจ�าวน เปนการจดกจกรรมทมแบบแผนตามเวลาทก�าหนดในตารางกจกรรมประจ�าวน

3. จดกจกรรมพเศษตางๆ เปนการจดกจกรรมทนอกเหนอจากกจกรรมตามกจวตรและกจกรรมตามตารางกจกรรมประจ�าวน เนองในโอกาสส�าคญตางๆ เชน วนส�าคญทางศาสนา วนส�าคญของชาต ฯลฯ รวมทงในโอกาสพเศษตางๆ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



วธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษา

การจดประสบการณเพอสงเสรมพฒนาการทกดานอยางเปนองครวมใหกบเดกปฐมวยนน จ�าเปนทจะตองค�านงถงวย พฒนาการ ความสนใจ และการเรยนรของเดก ส�าหรบวธการจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษาสามารถจดเปนกจกรรมไดหลากหลายตามความเหมาะสม ทงน กจกรรมทนยมน�ามาใชในการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยมรายละเอยดและวธการจด (Schmidt, 1998; กรมวชาการ, 2546; ทศนา แขมมณ, 2553; วรวรรณ เหมชะญาต, 2559) ดงน

1. กจกรรมการเลนเสรหรอการเลนในมมประสบการณ “มมประสบการณ” อาจเรยกชอแตกตางกน เชน ศนยการเรยน ศนยกจกรรม มม มมประสบการณ ฯลฯ แตไมวาจะเรยกชออยางไร กถอวาเปนวธการจดประสบการณวธหนง การจดประสบการณโดยใชมมประสบการณเปนวธทครใหเดกศกษาหาความรดวยตนเองจากการเขาไปเลนในมมประสบการณ ซงครไดจดเตรยมสอวสดอปกรณไวหลากหลายภายในมมประสบการณแตละมม เพอจงใจใหเดกไดเขาไปเรยนร ตวอยางมมประสบการณทนยมจด ในหองเรยนปฐมวย เชน มมบลอก มมหนงสอ มมวทยาศาสตรหรอมมธรรมชาตศกษา มมบาน มมรานคา ฯลฯ ซงมมประสบการณดงกลาวจะถกจดไวภายในหองเรยนอยางเพยงพอตอการท�ากจกรรมของเดก เดกจะหมนเวยนเขามมประสบการณ โดยครท�าหนาทเปนผจดเตรยมสอวสดอปกรณ คอยใหค�าแนะน�า อ�านวยความสะดวกในการท�ากจกรรม และประเมนการเรยนรของเดก ขอดของวธนคอเดกสามารถเรยนรไดดวยตนเอง เดกเกดความกระตอรอรนในการเรยนร สามารถเรยนรทงเปนรายบคคลและเรยนรรวมกบเพอนเปนกลมยอยได

การจดกจกรรมการเลนเสร มวธการจดกจกรรม ดงน 1) ขณะเดกเลน ครตองคอยสงเกตความสนใจในการเลนของเดก หากพบวา มมใดทเดก

สวนใหญไมสนใจทจะเลนแลว ควรสบเปลยนจดสอภายในมมเลนใหม เชน มมบาน อาจเพมเตมสอ หรอเปลยนเปนมมรานคา หรอมมเสรมสวย หรอมมหมอ เปนตน

2) หากมมใดมจ�านวนเดกเขาไปเลนในมมนนมากเกนไป ครควรใหเดกมโอกาสคดแกปญหาหรอชกชวนใหแกปญหาในการเลอกเลนมมใหม

3) การเลอกเลนมม การเลนในมมเดยวเปนระยะเวลานาน อาจท�าใหเดกขาดประสบการณการเรยนรดานอน ครควรชกชวนใหเดกเลอกเลนในมมอนๆ ดวย

4) สอ ของเลน และเครองเลนในแตละมม ควรมการสบเปลยนหรอเพมเตมเปนระยะ เพอไมใหเดกเกดความเบอหนาย เชน เกบหนงสอนทานบางเลมทเดกหมดความสนใจ และน�าหนงสอนทานใหมมาวางแทน ฯลฯ

2. กจกรรมศลปะสรางสรรค เปนกจกรรมทชวยเดกใหแสดงออกทางอารมณ ความรสก ความคดรเรมสรางสรรค และจนตนาการ กจกรรมนสามารถเชอมโยงการท�างานของสมองหลายดาน และอวยวะ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บางสวน สงเสรมจนตนาการโดยเชอมโยงประสบการณออกมาเปนภาพ/รปทรง เดกไดลงมอปฏบตจรง มประสบการณตรง เรยนรผานการสงเกต มอสระทางความคด ผลงานศลปะสรางสรรคเกดขนจากการคดและการตดสนใจของเดกปฐมวย เชน การวาดภาพ การสรางผลงานจากส การปน การพมพ การฉกปะ การปะตด การตด การพบ การประดษฐเศษวสด ฯลฯ ผลงานศลปะของเดกจงมทงทเปนงาน 2 มต และ 3 มต การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคใหกบเดกนนควรจดใหเดกท�าทกวน โดยในแตละวนครอาจจดศลปะประเภทตางๆ ใหเดกเลอกท�าตามความสนใจวนละ 3–5 ประเภท มทงทใหเดกท�าเปนรายบคคลและ กลมยอย

การจดกจกรรมศลปะสรางสรรค มวธการจดกจกรรม ดงน1) จดเตรยมวสดอปกรณ ควรพยายามหาวสดทองถนมาใชกอนเปนอนดบแรก2) กอนใหเดกท�ากจกรรม ตองอธบายวธใชสอวสด อปกรณทถกตองใหเดกทราบพรอมทง

สาธตใหดจนเขาใจ เชน การใชพกนหรอกาว จะตองปาดพกนหรอกาวนนกบขอบภาชนะทใส เพอไมใหกาวหรอสไหลเลอะเทอะ ฯลฯ

3) ใหเดกท�ากจกรรมศลปะสรางสรรคประเภทใดประเภทหนงรวมกนในกลมยอย เพอฝกใหเดกรจกวางแผน และรบผดชอบท�างานรวมกบผอน

4) แสดงความสนใจในงานของเดกทกคน ไมมองผลงานเดกดวยความขบขนและควรน�า ผลงานของเดกทกคนหมนเวยนจดแสดงทปายจดแสดงผลงาน

5) หากพบวาเดกคนใดสนใจท�ากจกรรมศลปะประเภทเดยวตลอดเวลา ควรกระตนเรา และจงใจใหเดกเปลยนท�ากจกรรมอนบาง เพราะกจกรรมศลปะสรางสรรคแตละประเภทพฒนาเดกแตละดานแตกตางกน และเมอเดกท�าตามทแนะน�า ครควรใหแรงเสรมทกครง

6) เกบผลงานชนทแสดงความกาวหนาของเดกเปนรายบคคลไวในแฟมสะสมผลงานเดกรายบคคล เพอเปนขอมลสงเกตพฒนาการของเดก

3. กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ เปนกจกรรมทจดใหเดกไดเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายอยางอสระตามจงหวะ โดยใชเสยงเพลง จงหวะ และดนตรประกอบ เชน เสยงตบมอ เสยงเพลง เสยง เคาะไม เคาะเหลก ร�ามะนา กลอง ฯลฯ มาประกอบการเคลอนไหว เพอสงเสรมใหเดกเกดจนตนาการ ความคดสรางสรรค เดกวยนรางกายก�าลงอยในระหวางพฒนา การใชสวนตางๆ ของรางกายยงไมประสานสมพนธกนอยางสมบรณ

การจดกจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ มวธการจดกจกรรม ดงน1) ควรเรมกจกรรมจากการเคลอนไหวทเปนอสระ และมวธการทไมยงยากมากนก ไดแก

ใหเดกไดกระจายอยภายในหองหรอบรเวณทฝก และใหเคลอนไหวไปตามธรรมชาตของเดก 2) ควรใหเดกไดแสดงออกดวยตนเองอยางอสระ และเปนไปตามความนกคดของเดกเอง

ครไมควรชแนะ 3) ควรเปดโอกาสใหเดกคดหาวธเคลอนไหวทงทตองเคลอนทและไมตองเคลอนท เปน

รายบคคล เปนค เปนกลมไมควรเกน 5-6 คน ตามล�าดบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4) ควรใชสงของทอยใกลตวเดก เศษวสดตางๆ ไดแก กระดาษหนงสอพมพ เศษผา ทอนไม เขามาชวยในการเคลอนไหวและใหจงหวะ

5) ควรก�าหนดจงหวะสญญาณนดหมายในการเคลอนไหวตางๆ เชน ก�าหนดสญญาณการตกลอง 2 ครง ส�าหรบนดหมายการเปลยนทาทาง หรอหยดเคลอนไหว ใหเดกทราบเมอท�ากจกรรม ทกครง

6) ควรสรางบรรยากาศอยางอสระ ชวยใหเดกรสกอบอน เพลดเพลน รสกสบาย และ สนกสนาน

7) ควรจดใหมเกมการละเลนบาง เพอชวยใหเดกสนใจมากขน 8) กรณทเดกไมยอมเขารวมกจกรรม ผสอนไมควรใชวธบงคบ ควรใหเวลาและโนมนาวให

เดกสนใจเขารวมกจกรรมดวยความสมครใจ 9) หลงจากเดกไดออกก�าลงเคลอนไหวรางกายแลว ควรใหเดกพกผอน โดยอาจใหนอน

เลนบนพนหอง นงพก หรอเปดเพลงจงหวะชาๆ เบาๆ ทสรางความรสกใหเดกอยากพกผอน4. กจกรรมเสรมประสบการณ/กจกรรมในวงกลม เปนกจกรรมทมงเนนใหเดกไดมโอกาสฟง

พด สงเกต คดแกปญหาใชเหตผล และฝกปฏบตเพอใหเกดความคดรวบยอด เกยวกบสาระทเรยนรดวยวธตางๆ เชน สนทนา อภปราย สาธต ทดลอง เลา/อานนทาน รองเพลง ทองค�าคลองจอง ศกษานอกสถานท เชญวทยากรมาใหความร เปนตน

การจดกจกรรมเสรมประสบการณ มวธการจดกจกรรม ดงน (กรมวชาการ, 2546; ทศนา แขมมณ, 2553)

1) การสนทนา อภปราย เปนการสงเสรมพฒนาการทางภาษาดานการพด การฟง รจกแสดงความคดเหน และยอมรบฟงความคดเหนของผอน สอทใชอาจเปนของจรง ของจ�าลอง รปภาพ สถานการณจ�าลอง

2) การเลาหรออานนทาน เปนการเลาเรองตางๆ หรออานหนงสอนทานภาพใหเดกฟง สวนมากจะเปนเรองทเนนการปลกฝงใหเกดคณธรรม จรยธรรม วธการนจะชวยใหเดกเขาใจไดดขน สอทใชอาจเปนรปภาพ หนงสอนทาน หน

3) การบรรยาย เปนกระบวนการทครใชในการชวยใหเดกเกดการเรยนรดวยการพด การบอกเลา การอธบายเกยวกบเนอหาหรอสงทตองการสอนเดก วธนเปนวธการจดประสบการณทใชกบเดกจ�านวนมาก ใชเวลานอย เปนวธการทสะดวกไมยงยาก และเปนวธทครสามารถถายทอดเนอหาสาระไดมาก แตวธนครเปนผทมบทบาทส�าคญอาจท�าใหเดกขาดความสนใจ และเปนวธทไมสามารถตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล

4) การสาธต การจดประสบการณแบบสาธตเปนกระบวนการทครใชในการชวยใหเดกเกดการเรยนรดวยการทครแสดงหรอท�าสงตางๆ ทตองการใหเดกไดเรยนร โดยใหเดกไดสงเกตดแลว เปดโอกาสใหเดกไดซกถาม อภปรายรวมกน และสรปผลการเรยนรทไดจากการสงเกต วธนเปนวธทชวยใหเดกไดรบประสบการณตรงในสงทเรยนรอยางเปนรปธรรม ท�าใหเกดความเขาใจและจดจ�าเรองทครสาธตไดด เปนวธการทประหยดเวลา อปกรณ แตกมขอจ�ากดหากเดกกลมใหญมาก เดกอาจสงเกตเหน การสาธตไมชดเจน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5) การทดลอง เปนกระบวนการแสวงหาความรดวยวธการทางวทยาศาสตร เรมจากการทครหรอเดกก�าหนดปญหาและสมมตฐานในการทดลอง ครท�าหนาทเปนผใหค�าแนะน�าในการทดลองกบเดก และใหเดกลงมอทดลองปฏบตโดยใชวสดอปกรณทจดเตรยมไวใหแลว ท�าการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล สรปและอภปรายผลการทดลอง วธนท�าใหเดกไดประสบการณตรงผานกระบวนการลงมอกระท�าดวยตนเอง ท�าใหเดกสนใจและกระตอรอรนในการท�ากจกรรม เดกเกดการเรยนร เขาใจ และจดจ�า ชวยใหเดกไดพฒนาทกษะกระบวนการตางๆ เชน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการแสวงหาความร ทกษะกระบวนการคด ทกษะกระบวนการกลม ฯลฯ รวมทงไดพฒนาลกษณะนสยใฝร

6) การเลนบทบาทสมมต เปนการใหเดกเลนสมมตตนเองเปนตวละครตางๆ ตามเนอเรองในนทานหรอเรองราวตางๆ อาจใชสอประกอบการเลนสมมต เพอเราความสนใจและกอใหเกดความสนกสนาน เชน หนสวมศรษะ ทคาดศรษะรปคนและสตวรปแบบตางๆ เครองแตงกาย และอปกรณจรงชนดตางๆ

7) การไปศกษานอกสถานท การจดประสบการณดวยการไปศกษานอกสถานท เปน กระบวนการทครและเดกรวมกนวางแผนและเดนทางไปศกษาเรยนร ณ สถานทอนเปนแหลงความร ตามกระบวนการหรอวธการทไดวางแผนไว ไดแก การสงเกต การสมภาษณ จากนนน�าขอมลทไดมาอภปรายและสรปผลการเรยนร เปนวธทชวยใหเดกไดรบประสบการณตรงจากการเรยนรในสภาพจรงหรอสถานการณจรง ชวยใหเดกไดเปลยนบรรยากาศ ท�าใหเดกมความกระตอรอรนและสนใจในการเรยนรเพมมากขน

8) การรองเพลง เลนเกม ทองค�าคลองจอง เปนการจดใหเดกไดแสดงออกเพอความสนกสนาน เพลดเพลน และเรยนรเกยวกบภาษาและจงหวะ เกมทน�ามาเลนไมควรเปนการแขงขน

การจดกจกรรมเสรมประสบการณ มวธการจดกจกรรม ดงน1) ควรยดหลกการจดกจกรรมทเนนใหเดกไดรบประสบการณตรงและมโอกาสคนพบดวย

ตนเองใหมากทสด2) ควรยอมรบความคดเหนทหลากหลายของเดกและใหโอกาสเดกไดฝกคด ฝกพดแสดง

ความคดเหน3) เชญวทยากรมาใหความรแทนคร เชน พอแม ต�ารวจ หมอ ฯลฯ จะชวยใหเดกสนใจและ

สนกสนานยงขน4) ในขณะทเดกท�ากจกรรมหรอหลงจากท�ากจกรรมเสรจแลว ครควรใชค�าถามปลายเปดท

ชวนใหเดกคด ไมควรใชค�าถามทมค�าตอบ “ใช” “ไมใช” หรอมค�าตอบใหเดกเลอก และครควรใจเยนใหเวลาเดกคดค�าตอบ

5) ชวงระยะเวลาทจดกจกรรมสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสม ทงนใหค�านงถงความสนใจของเดกและความเหมาะสมของกจกรรมนนๆ เชน การศกษานอกสถานท การประกอบอาหาร การปลกพช ฯลฯ อาจใชเวลานานกวาทก�าหนดไว

5. กจกรรมการเลนกลางแจง เปนกจกรรมทจดใหเดกมโอกาสไดออกไปท�ากจกรรมนอกหองเรยน เพอออกก�าลงกาย เคลอนไหวรางกาย และแสดงออกอยางอสระ โดยยดความสนใจและความสามารถของ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เดกแตละคนเปนหลก ทงน กจกรรมการเลนกลางแจงในระดบปฐมวยศกษาประกอบดวย (กรมวชาการ, 2546)

5.1 การเลนเครองเลนสนาม ค�าวาเครองเลนสนาม หมายถง เครองเลนทเดกอาจปนปาย หมน โยก ซงท�าออกมาในรปแบบตางๆ เชน

5.1.1 เครองเลนส�าหรบปนปาย หรอตาขายส�าหรบปนเลน5.1.2 เครองเลนส�าหรบโยกหรอไกว เชน มาไม ชงชา มานงโยก กระดานหก ฯลฯ5.1.3 เครองเลนส�าหรบหมน เชน มาหมน พวงมาลยรถส�าหรบหมนเลน ฯลฯ5.1.4 ราวโหนขนาดเลกส�าหรบเดก5.1.5 ตนไมส�าหรบเดนทรงตว หรอไมกระดานแผนเดยว5.1.6 เครองเลนประเภทลอเลอน ไดแก รถสามลอ รถลากจง ฯลฯ

5.2 การเลนทราย ทรายเปนสงทเดกๆ ชอบเลน ทงทรายแหง ทรายเปยก น�ามากอเปนรปตางๆ และสามารถน�าวสดอนมาประกอบการเลนตกแตงได เชน กงไม ดอกไม เปลอกหอย พมพขนม ทตกทราย ฯลฯ ปกตบอทรายจะอยกลางแจง โดยอาจจดใหอยใตรมเงาของตนไมหรอสรางหลงคา ท�าขอบกน เพอมใหทรายกระจดกระจาย บางโอกาสอาจพรมน�าใหชนเพอเดกจะไดกอเลน นอกจากน ควรมวธการปดกนมใหสตวเลยงลงไปท�าความสกปรกในบอทรายได

5.3 การเลนน�า เดกทวไปชอบเลนน�ามาก การเลนน�านอกจากสรางความพอใจและคลายความเครยดใหเดกแลว ยงท�าใหเดกเกดการเรยนรอกดวย เชน เรยนรการสงเกต จ�าแนก เปรยบเทยบ ปรมาตร ฯลฯ อปกรณทใสน�าอาจเปนถงทสรางขนโดยเฉพาะหรออางน�าวางบนขาตงทมนคง ความสงพอทเดกจะยนไดพอด และควรมพลาสตกกนเสอผาเปยกใหเดกใชคลมระหวางเลน

5.4 การเลนสมมตในบานตกตาหรอบานจ�าลอง เปนบานจ�าลองส�าหรบใหเดกเลน จ�าลองแบบจากบานจรง อาจท�าดวยเศษวสดประเภทผาใบ กระสอบปาน ของจรงทไมใชแลว มการตกแตงบรเวณใกลเคยงใหเหมอนบานจรงๆ บางครงอาจจดเปนรานขายของ สถานทท�าการตางๆ เพอใหเดกเลนสมมตตามจนตนาการของเดกเอง

5.5 การเลนในมมชางไม เดกตองการการออกก�าลงในการเคาะ ทบ ตอก การเลนในมมชางไมจะชวยพฒนากลามเนอใหแขงแรง ฝกการใชมอและการประสานสมพนธระหวางมอกบตา

5.6 การเลนกบอปกรณกฬา เปนการน�าอปกรณกฬามาใหเดกเลนอยางอสระหรอใชประกอบเกมการเลนทใหอสระแกเดก ไมควรเนนการแขงขนเพอมงหวงแพ-ชนะ อปกรณกฬาทนยมน�ามาใหเดกเลน เชน ลกบอล หวงยาง ถงทราย ฯลฯ

5.7 การเลนเกมการละเลน กจกรรมการเลนเกมการละเลนทจดใหเดกเลน เชน เกมการละเลนของไทย เกมการละเลนของทองถน เชน มอญซอนผา รรขาวสาร แมง โพงพาง ฯลฯ การละเลนเหลาน ตองใชบรเวณทกวาง การเลนอาจเปนกลมเลก/กลมใหญกได กอนเลนครอธบายกตกาและสาธตการเลนให เดกเขาใจ ไมควรน�าเกมการละเลนทมกตกายงยากหรอเนนการแขงขนแพ-ชนะ มาจดกจกรรมใหกบ เดกวยน เพราะเดกจะเกดความเครยดและสรางความรสกไมดตอตนเอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การจดกจกรรมการเลนกลางแจง มวธการจดกจกรรม ดงน 1) หมนตรวจตราเครองเลนสนามและอปกรณประกอบใหอยในสภาพทปลอดภยและใชการ

ไดดอยเสมอ2) ใหโอกาสเดกเลอกเลนกลางแจงอยางอสระทกวน อยางนอยวนละ 30 นาท3) ขณะเดกเลนกลางแจง ครตองคอยดแลอยางใกลชดเพอระมดระวงความปลอดภยในการ

เลน หากพบวาเดกแสดงอาการเหนอย ออนลา ควรใหเดกหยดพก4) ไมควรน�ากจกรรมพลศกษาส�าหรบเดกระดบประถมศกษามาใชสอนเดกปฐมวยเพราะ

ไมเหมาะสมกบวย5) หลงจากเลกกจกรรมการเลนกลางแจง ควรใหเดกไดพกผอนหรอนงพก ไมควรใหเดก

รบประทานอาหารกลางวนหรอดมน�าทนท เพราะอาจท�าใหเดกอาเจยน เกดการจกแนนได6. กจกรรมเกมการศกษา เปนเกมทชวยพฒนาสตปญญา มกฎเกณฑกตกางายๆ เดกสามารถ

เลนคนเดยวหรอเลนเปนกลมได ชวยใหเดกรจกการสงเกต คดหาเหตผลและเกดความคดรวบยอด เกยวกบส รปราง จ�านวน ประเภท และความสมพนธเกยวกบพนท/ระยะ เกมการศกษาทเหมาะส�าหรบเดกวย 3-6 ป ไดแก เกมจบค เกมแยกประเภท เกมจดหมวดหม เกมเรยงล�าดบ เกมโดมโน เกมลอตโตหรอเกมสงเกตรายละเอยดของภาพ เกมภาพตดตอ ฯลฯ

การจดกจกรรมเกมการศกษา มวธการจดกจกรรม ดงน1) การสอนเกมการศกษาในระยะแรก ควรเรมสอนโดยใชของจรง เชน ใหเดกจบคสงของ

ทเหมอนกน หรอเรยงล�าดบวตถสงของตามล�าดบสง-ต�า2) การเลนเกมการศกษาในแตละวน อาจจดใหเดกไดเลนทงเกมการศกษาชดใหมและเกม

การศกษาชดเกาทเดกเคยเลนแลว3) ครอาจใหเดกหมนเวยนเขามาเลนเกมการศกษากบครทละกลม หรอเลนทงชนตามความ

เหมาะสม4) ครอาจใหเดกทเลนเกมการศกษาไดบางเกม มาชวยแนะน�ากตกาการเลนเกมชดนนใน

บางโอกาส5) การเลนเกมการศกษา นอกจากจะใชเวลาในชวงกจกรรมเกมการศกษาตามตารางกจกรรม

ประจ�าวนแลวอาจใหเดกเลอกเลนอสระในชวงเวลากจกรรมเสรได6) การเกบเกมการศกษาทเลนแลว ควรเกบใสกลองเลกๆ แตละเกม แลวจดใสกลองใหญ

รวมไวเปนชดสรปไดวา การจดประสบการณในระดบปฐมวยศกษานน ตองจดใหสอดคลองเหมาะสมกบวย

ความสนใจ ความตองการ และความแตกตางระหวางบคคล การจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยทเกดประโยชนกบเดกมากทสด ควรใชวธการจดประสบการณผานกจกรรมประจ�าวน ไดแก กจกรรมการเลนเสร กจกรรมศลปะสรางสรรค กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ กจกรรมเสรมประสบการณหรอกจกรรม ในวงกลม กจกรรมการเลนกลางแจง และกจกรรมเกมการศกษา โดยใหเดกไดลงมอปฏบตจรงตามตารางกจกรรมประจ�าวน เพอพฒนาเดกอยางสมดลทกดานทงดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



จงอธบายวธการจดประสบการณผานกจกรรมประจ�าวนมาอยางนอย 1 กจกรรม


นกศกษาสามารถเลอกตอบไดอยางหลากหลาย ตวอยางเชน กจกรรมเสรมประสบการณ มวธการจด เชน

1. จดกจกรรมทเนนใหเดกไดรบประสบการณตรง2. เชญวทยากรมาใหความร เชน พอแม ต�ารวจ หมอ ฯลฯ จะชวยใหเดกสนใจและสนกสนาน

ยงขน3. ขณะทเดกท�ากจกรรม หรอหลงจากท�ากจกรรมเสรจแลว ควรใชค�าถามปลายเปดทชวนให

เดกคด 4. ชวงระยะเวลาทจดกจกรรมสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสม โดยค�านงถงความสนใจ

ของเดกและความเหมาะสมของกจกรรม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2546). คมอหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.กระทรวงมหาดไทย. (2547). คมอศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน. กรงเทพฯ: ส�านกบรหาร

การศกษาทองถน.กระทรวงศกษาธการ. (2560). หลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2560. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตร

จ�ากด.จรพนธ พลพฒน. (2556). บทความวจยทางการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ: พฒนาคณภาพทางวชาการ.ชาตร วฑรชาต. (2553). เรยนรดวยการเลน. สบคนจาก http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/article-

detail.asp?id=64 ชยยงค พรหมวงศ. (2554). สามญทศนสอการสอนกบการศกษาขนพนฐาน. ใน เอกสารการสอนชดวชาสอกบ

การศกษาขนพนฐาน หนวยท 1 (น. 1-1 ถง 1-4). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.ทศนา แขมมณ. (2553). ศาสตรการสอน (พมพครงท 13). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ทศนย นาทรงคณ. (2546). การประเมนพฒนาการ. มหาสารคาม: มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.นภเนตร ธรรมบวร. (2551). หลกสตรการศกษาปฐมวย (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.นยนา อสระวทย. (2549). การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย: แนวคดและการปฏบต. สงขลา: มหาวทยาลย

ราชภฏสงขลา.พชร ผลโยธน. (2555). แนวคดในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย. ใน ประมวลสาระชดวชาการจด

ประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย (พมพครงท 4) หนวยท 1 (น. 1-1 ถง 1-62). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พชร ผลโยธน และอรณ หรดาล. (2557). ความรพนฐานเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย. ใน เอกสารการสอนชดวชาพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย (พมพครงท 2) หนวยท 1 (น. 1-1 ถง 1-46). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พชร สวนแกว. (2545). จตวทยาพฒนาการและการดแลเดก. กรงเทพฯ: ดวงกมล.ภรณ ครรตน. (2540). การเรยนรของเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เซเวน พรนตง กรป.มณฑรา ธรรมบศย. (มปป.) จตวทยาการเรยนร. สบคนจาก https://sites.google.com/site/psychologybkf1/

home/citwithya-kar-reiyn-ruวรวรรณ เหมชะญาต. (2559). การจดประสบการณแบบศนยการเรยน. สบคนจาก www.pecerathailand.com/

pdf/35.pdfวลภา สบายยง. (2559). การเรยนร. ใน ประมวลสาระชดวชาจตวทยาเพอการด�ารงชวต หนวยท 8 (น. 8-1 ถง

8-68). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2553). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไข

เพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553. กรงเทพฯ: บรษท พรกหวานกราฟฟค จ�ากด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร. (มปป.). การจดการชนเรยนและสงแวดลอมในการเรยนรอนบาล. สบคนจาก http://www.okmd.or.th/bbl/documents/306/bbl-classroom-management-learning-environ-ment

สภาวด ศรวรรธนะ. (2542). พฒนาการทางภาษาและวธการสงเสรม. นครสวรรค. มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค.สรางค โควตระกล. (2556). จตวทยาการศกษา (พมพครงท 11). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วชรพร โชตพานส. (มปป.) มโนทศนทางจตวทยาพฒนาการ. สบคนจาก http://www.teacher.ssru.ac.th/

wachiraporn_ch/อมลวรรณ วระธรรมโม. (2549). การเลน: กจกรรมเพอสงเสรมพฒนาการส�าหรบเดกปฐมวย. ส�านกหอสมด

มหาวทยาลยทกษณ. 5(1) (มกราคม-มถนายน) น. 77-87.อรนช กนสทธ และจตตมา รกนาค. (2554). จตวทยากลมพฤตกรรมนยม. ใน ประมวลสาระชดวชาจตวทยาและ

วทยาการเรยนร (พมพครงท 2) หนวยท 6 (น. 6-1 ถง 6-43). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อรณ หรดาล. (2551). แนวการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย. ใน ประมวลสาระชดวชาการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย (พมพครงท 2) หนวยท 6 (น. 2-1 ถง 2-68). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อรณ หรดาล, สมร ทองด และสกญญา กาญจนกจ (2555). แนวคดจากปรชญาการศกษา. ใน ประมวลสาระชดวชาหลกการและแนวคดทางการศกษาปฐมวย. หนวยท 1 (น. 1-1 ถง 1-70). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อบลรตน เพงสถต. (2549). จตวทยาพฒนาการเดก (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค�าแหง.Alkins, D. H. (2000). Developmental and Neuroscience: Research Implement of Early Childhood

Education. Texas. University of North Texas.Anthony, M. (2017). Cognitive Development in 3-5 Year Olds. Retrieved from http://www.scho-

lastic.com/parents/resources/article/stages-milestones/cognitive-development-3-5-year-olds

Biddle, K. A. G., Garcia-Nevarez, A., Henderson, W. J. R., & Valero-Kerick, A. (2014). Early Childhood Education. New York: Sage Publications.

Copple, C., & Bredekamp, S. (2006). Basics of Developmentally Appropriate Practice: An Intro-duction for Teachers of Children 3 to 6. The United States of America: The National Association for the Education of Young Children.

Copple, C., & Bredekamp, S. (2009). Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs Serving Children from Birth Through Age 8. Washington, D.C.: National Association for the Education of Young Children.

Department of Education. (2014). Statutory Framework for the Early Years Foundation Stage. Retrieved from http://www.foundationyears.org.uk/eyfs-statutory-framework/.

Epstein, A. S. (2007). The Intentional Teacher. Washington, D.C.: National Association for the Education of Young Children.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Lewis, B. (2016). Early Childhood Education. Retrieved from http://k6educators.about.com/od/Morrison, G.S. (2009). Excerpt from Early Childhood Education Today. Retrieve from https://

www.education.com/reference/article/principles-montessori-method/National Research Council. (2000). Eager to Learn. Washington, D.C.: National Academic Press.Peterson, E. A. (1996). A Practical Guide to Early Childhood Planning, Methods, and Materials.

Massachusetts: A Simon & Schuster Company.Qualifications and Curriculum Authority. (2000). Curriculum Guidance for the Foundation Stage.

London: Qualifications and Curriculum Authority.Schmidt, V. E. (1998). Success for Life. Texas University of North Texas. Retrieved from www.

education.com/reference/article/principles-montessori-method/

Documents

หน่วยที่ 8 การจัดประสบการณ์ใน ...8-6 การจ ดการศ กษาและหล กส ตรส าหร บเด