บริการต่างๆ บนอินเทอรเ์น็ตบรรยายบทที� 6

เรียบเรียงโดย อ.ดร. ปราการ อณุจกัร

Image Source: Wikipedia

Outline

� ภาพรวม� Google Services

� Microsoft Online Services

� บริการบน Social Media และ บริการอื�นๆ

� บริการของมหาวิทยาลยัเชียงใหม่

� บริการของหอสมดุฯ

บริการบนอินเทอรเ์น็ต

3

ประเภทของบริการบนอินเทอรเ์น็ต� ในอดีต หากต้องการทาํงานบนระบบคอมพิวเตอร ์จะต้องซื�อ/ลง

โปรแกรมบนระบบ แต่ปัจจบุนั มีทางเลือกมากขึ�น โดยเฉพาะบริการบนเครือข่ายอินเทอรเ์น็ต

� มี 2 รปูแบบหลกัๆ คือ

1. Web Services ซึ(งมีลกัษณะดงันี�� ทาํงานผา่น Web Browser

� มกัใช้งานได้ทั ง PC และ สมารต์โฟน

� ต้องมี URL ของบริการ

2. Mobile Applications ซึ(งมีลกัษณะดงันี�� ทาํงานบน สมารต์โฟน

� ดาวน์โหลดผา่น App Store (iOS) หรือ Play Store (Android)

� อาจทาํการได้บนระบบเดียว (iOS หรือ Android)

4

Cloud Computing

� บริการหลายอย่างบนอินเทอรเ์น็ตจะใช้ Cloud Computing คือ การให้บริการบนอินเทอรเ์น็ตโดยกลุ่มเซิรฟ์เวอร ์เสมือนเป็นกลุ่มก้อนเมฆคอมพิวเตอร ์(Cloud)

� จะเหมือนกบัเราเชื�อมต่อกบัคอมพิวเตอรเ์ครื�องเดียว จากที�ไหนกไ็ด้

� ตวัอย่างการให้บริการแบบ Cloud� Cloud Storage การให้เนือที�เกบ็ไฟล ์เช่น Google Drive� การให้บริการเฉพาะ เช่น Gmail, Facebook, Google

Docs

5

ข้อดี ข้อเสีย และข้อพึงระวงั ของการใช้บริการบนอินเทอรเ์น็ต

� ข้อดี� มีค่าใช้จ่ายน้อย (หรือไม่มี)� ใช้ได้ทุกที (ทีมีอินเทอรเ์น็ต และไม่ถกูบลอ็ก)� สามารถใช้ร่วมกบัคอมพิวเตอร/์สมารต์โฟนหลายเครืองได้ง่าย

� ข้อเสีย� มกัจาํเป็นต้องต่อกบัอินเทอรเ์น็ต (บางบริการมี offline mode)� คณุภาพการใช้งาน บางทีขึ*นอยู่กบัคณุภาพของการเชือมต่อกบัอินเทอรเ์น็ต� มกัเกบ็ข้อมูลผู้ใช้

� ข้อพึงระวงั� มีโอกาสถกูโจรกรรมสินทรพัยแ์ละข้อมูล ควรเลือกใช้แต่บริการทีเชือถือได้� App ทีอยู่บน App Store หรือ Play Store ไม่ได้หมายความว่าจะปลอดภยัเสมอ

ไป

6

Google services

7

Google services� Google ให้บริการทางอินเทอรเ์น็ตหลายอย่าง� ไม่เสียค่าใช้จ่าย สาํหรบัผูใ้ช้ทั �วไป� มีทั �ง Web Service และ Mobile Application สาํหรบับริการ

เดียวกนั� มีการเกบ็ข้อมูลผูใ้ช้ เพื�อนําไปพฒันาปรบัปรงุระบบโฆษณา

หรือทาํรายได้วิธีอื�น� หลายบริการจะต้องมี Google Account � หลายที�ไม่จาํเป็นต้องมี ถ้ามีกจ็ะทาํงานได้ตรงกบัผูใ้ช้มาก

ขึ�น แต่กจ็ะให้ข้อมูลผูใ้ช้กบั Google มากขึ�นด้วย

� หาข้อมลูเพิ�มเติมเกี�ยวกบัการขอ Google Account ที�https://goo.gl/dm7bnb

8

Google search� ไมจ่าํเป็นต้องมี Google Account แต่ถ้ามี Google

Account จะสามารถค้นหาได้ผลที�ตรงกบัผูใ้ช้มากขึ$น� แต่ผลที�ได้อาจไม่ตรงกบัผูใ้ช้คนอื�น/เสียความเป็นส่วนตวั

� สามารถค้นหาโดยใช้ตวัช่วยได้� หาด้วยรปูภาพ Google Image Search:

https://images.google.com/� หาเฉพาะเอกสารทางวิชาการที� Google Scholar:

https://scholar.google.co.th/� ใช้คาํช่วย เช่น � define: ในการหาความหมาย

� site: ในการจาํกดัเวบ็ไซต์ที�จะค้นหา

9

Google Map (1)� https://maps.google.com/� บริการแผนที� หาสถานที� วางแผนการเดินทาง� ไมจ่าํเป็นต้องมี Google Account แต่ถ้ามี Google

Account จะสามารถจาํสถานที� หรือการเดินทางได้� สามารถหา� สถานที�� ประเภทของสถานที�ใกล้ตาํแหน่ง เช่น โรงแรม ร้านอาหาร� วางแผนการเดินทาง� ด้วยรถ ขนส่งมวลชน หรือเดิน

� ตามช่วงเวลาที�กาํหนด โดยจะนําข้อมูลการจราจรมาคิดรวมด้วย

10

Google Map (2)

� หรือกดคลิกขวาที�จดุ/สถานที�ที�สนใจ แล้วสามารถ:

� สร้างเส้นทางการเดินทาง� ค้นหาใกล้สถานที�

� หรือกดคลิกซ้าย เพื�อดูข้อมลูสถานที�

11

� เริ�มด้วยการกดเลือก Menu

Google Map (3)

ข้อมลูของสถานที�� เข้าถึงเมื�อกดคลิกซ้าย ณ สถานที�ที�

สนใจ� มีตวัเลือกและข้อมลูเกี�ยวกบัสถานที�

เช่น� Save: เกบ็ไว้ใช้ในอนาคต� Nearby: ค้นหาใกล้สถานที�� Send to Your Phone� เวบ็ไซต,์ เวลาเปิดปิด, เบอรโ์ทรศพัท,์

ภาพถ่าย, review

12

Google Map (4)

Menu

�Satellite: แผนที�แบบภาพถ่ายดาวเทียม

�Traffic: แสดงสภาวะจราจร

�Terrain: แสดงภมูิประเทศ

�Your places: สถานที�ของคณุที�เกบ็ไว้

13

Google Calendar (1)

�https://www.google.com/calendar

� ให้บริการตารางเวลา

� ต้องมี Google Account

�สามารถ� ใส่รายการนัดหมาย ซึ�งระบบสามารถเตือนเมื�อ

รายการนัดหมายใกล้จะเกิดขึ�น� เตือนเมื�อวนัสาํคญัใกล้เข้ามา� ดึงวนัสาํคญัจากข้อมูลใน Google Account

14

Google Calendar (2)� กดคลิกบนช่องเวลาบนปฏิทิน แล้วเลือก Event หรือ

Reminder

� ถ้าเลือก Event สามารถ Edit event เพื�อเพิ�มรายละเอียดได้

15

Google Translate

� https://translate.google.com/

� บริการแปลภาษา

� ไม่จาํเป็นต้องมี Google Account

� สามารถ� แปลจากข้อความ� แปลจากเวบ็ไซต์� แปลจากเสียงพดู และแสดงเสียงพดูในอีกภาษา� (Mobile App) แปลข้อความบนภาพถ่าย

16

Google Translate (Mobile App)

1. Word Lens เป็นการแปลข้อความบนภาพถ่าย

2. แปลข้อความจากเสียงพดู

3. แปลข้อความจากลายมือ

17

Image Source: translate.google.com

1 2 3

Google Translate (Word Lens)

18

� สามารถแปลจากภาพที(เหน็บนกล้อง...

� หรือถ่ายภาพแล้วเลือกข้อความที(จะแปลImage Source: translate.google.com

Google Docs (1)� เป็นบริการคล้าย Microsoft Office

� ต้องมี Google Account

� บริการ� Documents สร้างและจดัการเอกสารคล้าย Microsoft Word� Spreadsheet สร้างและจดัการตารางคล้าย Microsoft Excel� Presentation สร้างและจดัการการนําเสนอคล้าย Microsoft

PowerPoint� Form จดัการแบบสอบถาม� Drawing จดัการรปูภาพ

� ไฟลท์ี�สร้าง จะเกบ็ไว้บน Google Drive แต่สามารถ import มาใช้ที�อื�นได้

19

Google Docs (2)

�กดคลิกที� Share แล้วเลือกวิธีการแชรไ์ฟลด์้วย อีเมลลเ์พื�อน หรือนําลิงคไ์ปเผยแพร่

20

�บน Google Docs เราสามารถแชรไ์ฟลใ์ห้เพื�อนๆมาร่วมทาํงานบนไฟลเ์ดียวได้

Google Drive (1)

� https://drive.google.com� เป็นบริการเกบ็ข้อมลูบนอินเทอรเ์น็ต (Online

Storage หรือ Cloud Storage)� ต้องมี Google Account� สามารถใช้ Google Drive ในการ� เกบ็ข้อมูลบนเวบ็� เข้าถึงข้อมูลผ่านเวบ็เพจ หรือ Mobile Application� ติดตั งโปรแกรม Google Drive บน PC แล้วใช้งาน

เหมือนกบัไฟลบ์นคอมพิวเตอรไ์ด้ โดยมีการ updateกบั Google Drive โดยอตัโนมตัิ

21

Google Drive (2)

� ในการลงโปรแกรม Google Drive สาํหรบั Windows ให้เลือกปุ่ ม Setting แล้วเลือก Download Backup and Sync for Windows

� เมื�อลงโปรแกรมแล้ว ไฟลใ์น Google Drive จะมีสาํเนาบนเครื�องที� update กบั Google Drive อย่างสมํ�าเสมอ

� ... แต่ไม่ทนัทีเสมอไป ต้องดวู่า ไฟล ์update หรือยงั (�)

22

Microsoft online services

23

บริการอื�น ๆ บนอินเทอรเ์น็ตของ Microsoft

� Outlook� บริการอีเมลล ์มีทั งโปรแกรมคอมพิวเตอร ์web service

และ mobile application� บนเวบที� https://outlook.live.com/

� Bing� เป็น Search Engine คล้าย Google� ชื�อ Bing ย่อมาจาก “Bing is not Google”

� OneDrive� บริการ Cloud Storage คล้าย Google Drive

24

Office 365� http://o365.cmu.ac.th/� บริการ Office Applications� Word, Excel, PowerPoint, Outlook และอื�นๆ� มีค่าใช้จ่ายรายปี แต่นักศึกษามช.ใช้ได้ฟรี (มช.จ่ายให้

แล้ว)

� login ด้วย Account ของมช. แล้วสามารถดาวน์โหลดและติดตั $ง Microsoft Office ได้

� นอกจากนี$แล้ว ยงัมีบริการออนไลน์แบบ Web Service และแบบ Mobile Application ให้อีกด้วย

25

DreamSpark

�https://portal.cmu.ac.th/dreamspark/

� “โครงการแจกซอฟทแ์วรล์ิขสิทธิ/ ของบริษทั Microsoft สาํหรบันักศึกษาภาควิชาสาย STEM(S = Science, T=Technology, E=Engineering, M=Mathematics)”

� ในการใช้ ต้องลงทะเบียนบนเวบ็ไซต์ด้วย CMU Account

26

Social Media และธรุกรรมอื�นๆ

27

บริการพิเศษบน Facebook � Events� https://www.facebook.com/events� จดังาน นัดหมายงาน และชกัชวนผู้เข้าร่วม รวมถึงระบบเตือนคล้าย Google Calendar

� Facebook Group� https://www.facebook.com/groups� จดัตั �งและเข้าร่วมกลุ่มสนทนาที�สนใจ

� Facebook Page� https://www.facebook.com/pages� Facebook Account สาํหรบั ธรุกิจ สินค้า ผู้มีชื�อเสียง หรือกลุ่มสงัคม� ใช้ในการประชาสมัพนัธ ์หรือโฆษณา

� Facebook Live� https://live.fb.com/� ถ่ายทอดสดผ่าน Facebook� มีแค่สมารต์โฟนกถ็่ายทอดสดได้� และสามารถด ูFacebook Live ของผู้อื�นได้ จาก https://www.facebook.com/livemap

28

Facebook Event (1)

29

� ในหน้า Facebook Event เราสามารถที�จะ� ด ูEvent หรือ วนัเกิดเพื�อน (Birthdays) บนปฏิทิน� หา Event ที�น่าสนใจ (Discover, Fine Events)� ด ูEvent ในอดีต (Past)� หรือสร้าง Event ขึนมาใหม่ (Create Event)

Facebook Event (2)

� เลือกประเภทของ Event (Private หรือ Public) แล้วเติมรายละเอียด

30

Facebook Group� เป็นกลุ่มเฉพาะเพื�อใช้ในการ

ติดต่อสื�อสารระหว่างคนในกลุ่มที�สนใจในเรื�องเดียวกนั หรือเพื�อแลกเปลี�ยนความคิดเหน็ในเรื�องต่างๆ โดยที� กลุ่มจะอนุญาตให้มีการกาํหนดระดบัการเปิดเผยข้อมลู (public, closed, secret) และลกัษณะการสมคัรเข้าเป็นสมาชิกได้ (Invite only, ask for join, join)

31

Facebook Page� เป็นโปรไฟลเ์ปิดเผยสาํหรบั

ผูม้ีชื�อเสียงหน่วยงาน หรือองคก์รต่างๆ โดยที�หน้าเพจจะเปิดเผยเป็นสาธารณะ (Public) โดยอตัโนมตัิ และการติดต่อสื�อสารกบัเพจ จะใช้วิธี กดไลคแ์ละติดตาม เพื�อรบัข้อมูลข่าวสารที�ประกาศจากเพจนั�นๆ

� Facebook มีบริการช่วยให้ Page เป็นที�รู้จกั (เสียค่าบริการ)

32

Wolfram Alpha (1)

�https://www.wolframalpha.com/

� เป็น Search Engine ที�มีความเชี�ยวชาญทางวิชาการ โดยเฉพาะทางด้านการคาํนวณ

�สามารถ:� หาข้อมูลเฉพาะทาง

� สร้างตารางจากข้อมูลที�เกี�ยวข้อง� แก้สมการ เช่น solve x^2 – 4 = 0

33

Wolfram Alpha (2)

�ตวัอย่างการป้อนข้อมลู

34

Wolfram Alpha (3): ผลการคาํนวน

35

Web Audio Service� Audio Streaming Service

� เกบ็ แบ่งบนั (และจาํหน่าย) เพลง หรือ ไฟลเ์สียงอื�นๆ� ตวัอย่าง

� Bandcamp: https://bandcamp.com/

� Soundcloud: https://soundcloud.com

� Podcast

� เหมือนรายการวิทยุเป็นตอนๆ ที�ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดมาฟังได้ตามสะดวก� มีเนื�อหาหลากหลาย ตามความสนใจ� สามารถหาฟังได้ที�� iTunes

� หรือจากสถานีที�จดัทาํ เช่น http://www.bbc.co.uk/podcasts (ภาษาองักฤษ)

� หรือ http://www.npr.org/podcasts/ (ภาษาองักฤษ)

� หรือ http://www.witcastthailand.com/ (ภาษาไทย)

� หรือ https://soundcloud.com/gettalks (ภาษาไทย)

36

Online Banking

�ธนาคารหลายแห่ง อนุญาตให้ทาํธรุกรรมบางอย่างบนอินเทอรเ์น็ตได้เช่น ตรวจยอดเงินฝาก โอนเงิน หรือชาํระค่าธรรมเนียมต่างๆ

�ควรระวงัเรื�องความปลอดภยั และหลีกเลี�ยงการทาํธรุกรรมเหล่านี3บนคอมพิวเตอร์สาธารณะ

�ตวัอย่าง: ธนาคารไทยพาณิชย์� https://www.scbeasy.com

37

บริการของมหาวิทยาลยัเชียงใหม่

38

Jumbo Plus & CMU Email

Jumbo Plus� https://jumbo.cmu.ac.th/� บริการเครือข่ายไร้สายของมหาวิทยาลยัเชียงใหม่� ใช้ CMU Account ในการเข้าระบบ� ครอบคลมุ (เกือบ) ทั �วมหาวิทยาลยัCMU Email� https://portal.cmu.ac.th/ แล้วเลือก Student Email� ใช้ CMU Account ในการเข้าถึง

39

CMU SIS (1)� https://sis.cmu.ac.th/cmusis

� สารสนเทศนักศึกษามหาวิทยาลยัเชียงใหม่ นักศึกษาสามารถ

� จดัการข้อมลูนักศึกษา� ประเมินการสอน� นัดพบอาจารยท์ี(ปรึกษา� สาํรวจตวัเอง� ขอทุนการศึกษา� จดัหางาน� พิมพใ์บเสรจ็� และดแูผนที(เส้นทางเดินรถไฟฟ้า ขส.มช.

(http://transit.cmu.ac.th/)

40

CMU SIS (2)

41

CMU VPN & web hosting VPN (Virtual Private Network)

� http://vpn.cmu.ac.th/

� ต่อเข้าวงจรเสมือนของ มช. ทาํให้เหมือนว่า ผูใ้ช้เข้าสู่เวบ็ไซตต์่าง ๆ จากมช.

� ใช้กบับริการที�จาํเป็นจะต้องเข้าจาก มช. เช่น การเข้าถึงบทความทางวิชาการที�อยู่บนสาํนักพิมพ์

Web Hosting

� https://myweb.cmu.ac.th/

� บริการพื�นที�จดัเกบ็เวบ็ไซตส์่วนตวับนเซิรฟ์เวอรข์องมช.

� ควรปฏิบตัิตามกฏระเบียบอย่างเคร่งครดั

42

บริการของหอสมดุ มหาวิทยาลยัเชียงใหม่

43

บริการบนเวบ็ไซต์หอสมดุฯ

� ทรพัยากรห้องสมุด� ค้นหาสิ�งพิมพ ์โสตทศันวสัด ุและ ฐานข้อมูลออนไลน์

� เครื�องมือช่วยค้นหา� เครื�องมือค้นหาเพิ�มเติม

� บริการ� ข้อมูลเกี�ยวกบับริการต่างๆ ของหอสมุดฯ และคู่มือต่างๆ � ในการยืมหนังสือ ต้องใช้บตัรสมาชิกหอสมุดฯ

� เกี�ยวกบัห้องสมุด� ข้อมูลเกี�ยวกบัหอสมุดฯ เช่น ประวตัิ เวลาทาํการ ตาํแหน่งห้องสมุด ระเบียบการใช้

� ASK US� ส่งคาํถามไปยงัเจ้าหน้าที�หอสมุดฯ

44

การค้นหาหนังสือ

1. ไปยงั ทรพัยากรห้องสมุด →

หนังสือ

2. เลือกวิธีการค้นหา โดย� Author (ผู้แต่ง)� Keyword (คาํศพัทท์ีเกียวข้อง)� Subject (หวัข้อ)� Title (ชือเรือง)

3. เลือกฐานข้อมูล� Main Database สาํหรบั หนังสือ� Article Database สาํหรบัวารสาร

4. พิมพค์าํศพัท์ที�สนใจ แล้วกด Search

45

2

3

4

1

ผลการค้นหาหนังสือ (1)

� ในการค้นหาด้วย Author, Subject หรือ Title อาจต้องให้ตวัเลือกเพิ�มเติม

� ระบบจะแสดงตวัเลือกที�น่าจะเกี�ยวข้อง พร้อมทั )งจาํนวนเอกสารที�มี (Entries)

46

ผลการค้นหาหนังสือ (2)

47

�จากนั3นแล้ว จะได้รายชื�อหนังสือมา

ผลการค้นหาหนังสือ (3)

Book Cart

• เกบ็รายชือหนงัสอืไว้• เลอืก Export หลงัจากทีเกบ็รายชือแลว้ เพือนํารายชือไปใช้

Request

• แจง้เจา้หน้าที เพือขอใหเ้กบ็หนงัสอืไวใ้ห้

LOCATION CALL # STATUS

หอ้งสมุดทีหนงัสอือยู ่อาจเป็นหอ้งสมุดกลาง (Main) หรอืหอ้งสมุดคณะ

เลขหนงัสอื ช่วยในการหาชั #นหนงัสอืทีหนงัสอือยู่

สถานะของหนงัสอื วา่อยูท่ีช ั #นหนงัสอื ถกูยมืไป ฯลฯ\

48

การค้นหา E-book หรือเอกสารอื�นๆ� มช. มีหนังสืออิเลก็ทรอนิกส ์ให้บริการอยู่กบัฐานข้อมูลของสาํนักพิมพ์

ต่างๆ

� ในการเข้าถึง ต้องใช้คอมพิวเตอรใ์นระบบของมช. หรือต่อเข้า Jumbo Plus หรือใช้ CMU VPN

1. ไปยงั ทรพัยากรห้องสมุด → สื�ออิเลก็ทรอนิกส ์→ หนังสืออิเลก็ทรอนิกส์

2. เลือกฐานข้อมูลที�ต้องการ� ควรปรึกษาอาจารย/์บรรณารกัษ์ หากไม่แน่ใจว่าจะใช้ฐานข้อมูลไหน

3. เลือกหนังสือในฐานข้อมูลนั #น

� นอกจากนี# ยงัมี CMU e-Textbooks ซึ�งเป็น Mobile Applications สาํหรบั smartphone อีกด้วย

� สามารถอ่านตาํรา (ทีมีอยู่ในระบบ) ผ่าน smartphone ได้

49