Embed Size (px)
Citation preview
ปจจยทมผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจาง
ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2นายปฏญญา เมองอนทร,อาจารย ดร.อนฉตร ชำ�าชอง
Email:[email protected]กลมวชาการจดการ, คณะบรหารธรกจ, มหาวทยาลยหอการคาไทย
ถนนวภาวดรงสต เขตดนแดง กรงเทพฯ 10400
บทคดยอการคนควาอสระครงน มวตถประสงคเพ�อศกษาผลกระทบใน
ปจจยตาง ๆ ท�มตอความพงพอใจในการปฏบตงานพนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 และศกษาถงความสมพนธระหวางปจจยท�มผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานดานตางๆ
กลมตวอยางท�ใชในการศกษาครงน คอพนกงานและลกจางในธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จำานวน 140 ตวอยาง โดยใชแบบสอบถามเปนเคร�องมอในการสำารวจขอมล สถตท�ใชในการวเคราะหคอ คาความถ� คารอยละ คาเฉล�ย และคาเบ�ยงเบนมาตรฐาน สถตท�ใชทดสอบสมมตฐานความแตกตางกนระหวางความพงพอใจในการปฏบตงานดานตางๆ กบปจจยสวนบคคล โดยหาคาเฉล�ยของกลมตวอยาง 2 กลมท�เปนอสระตอกน (t-test for Independent samples) หาผลความแตกตางจะทดสอบเปนรายคโดยวธ Least Significant Difference (LSD) เพ�อเปรยบเทยบคาเฉล�ยของกลมตวอยางและหาความสมพนธระหวางปจจยกระตนและปจจยธำารงรกษากบความพงพอใจในการปฏบตงานของประชากรตวอยางโดยใชสถตคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson' s Product Moment Correlation Coefficient)
ผลการศกษาพบวาปจจยสวนบคคล ไดแก ปจจยดานเพศ อาย ระดบการศกษา อตราเงนเดอน ระยะเวลาในการปฏบตงาน และ
[2]
ตำาแหนงหนาท� ของ พนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 มผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงาน ไมแตกตางกน ยกเวน ปจจยดานเพศ ซ�งเพศชายมความพงพอใจในการปฏบตงานนอยกวาเพศหญงอยางมนยสำาคญทางสถตการวเคราะหระดบความคดเหนความพงพอใจในดานปจจยตวกระตนท�ทำาใหเกดแรงจงใจในการทำางานพบวา ปจจยท�ทำาใหพงพอใจมากท�สดคอปจจยดานการยอมรบนบถอ รองลงมาคอความสำาเรจของงาน ดานความกาวหนา ดานความรบผดชอบ และดานลกษณะงานตามลำาดบสวนดานปจจยธำารงรกษา ปจจยท�มผลกระทบตอความพงพอใจมากท�สดคอ ปจจยทางดานตำาแหนงงาน รองลงมาคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมการทำางาน ดานคาตอบแทนและสวสดการ ดานการบงคบบญชาและ ดานนโยบายและการบรหาร ตามลำาดบในภาพรวมประชากรตวอยางมความพงพอใจในการปฏบตงานในระดบมาก
ABSTRACTThe purpose of this independent study was to
study the factors affecting the job performance satisfaction and the relationship between these factors and the job performance satisfaction of employees in Government Saving Bank Zonal 2 in Chiangmai.
The Samples consisted of 140 participants who were employees of Government Saving Bank Zonal 2 in Chiangmai, and the questionnaire was used as an instrument for data collection. Description statistics used for data analysis were Frequency, Percentage, Mean, and Standard Deviation. The statistics used to test the difference between satisfaction and operational aspects. Personal
[3]
factors the average of the sample two independent groups (t-test for Independent samples) for the difference to be tested in pairs by Least Significant Difference (LSD) to compare the average of the sample. And the relationship between factors and factor in maintaining satisfaction with the performance of the sample by using the Pearson correlation coefficients (Pearson's Product Moment Correlation Coefficient).
Results showed that personal factors such factors as gender, age, education, rate of salary, working period,and positions of employees in Government Saving Bank Zonal 2 in Chiangmaiaffects satisfaction in the performance no difference except the gender factor. The male is satisfied in the performance characteristics than females at significant level. The satisfaction level analysis of Themotivator factors that caused the stimulus incentive to do work. The most satisfaction is the respect factor. Followed by the success of the work, progress in job position, responsibility andjob characteristics. On The maintenance factorsthe most satisfaction is the position factor. Followed by working environment, compensation and stability, supervision from the leaders and colleagues, and policy and administration. The overall population sample has satisfied in high level.
Key words:องคกร, ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2, ความพงพอใจในการปฏบตงาน, ปจจยดานตวกระตน, ปจจยดานธำารงรกษา,ลกษณะงาน, ความสำาเรจของงาน, ความยอมรบนบถอ, ความรบผดชอบ, โอกาสและความกาวหนา, นโยบายและการบรหาร,การบงคบบญชา, ความสมพนธในการทำางาน, สภาพแวดลอมในการทำางาน
[4]
1. บทนำาการท�องคกรจะกระทำาภารกจหลกใหบรรลวตถประสงค และม
ประสทธภาพนน หนวยงานจำาเปนจะตองมบคลากรท�มคณภาพในปรมาณท�เหมาะสมกบงาน ดงนนการบรหารทรพยากรมนษย จงจดเปนปจจยท�สำาคญอยางหน�งในการบรหารงาน ความพงพอใจในการปฏบตงานเปนสวนหน�งของการบรหารงานดานทรพยากรมนษย โดยความพงพอใจในการปฏบตงานมผลมาจากการไดรบการตอบสนองตอแรงจงใจหรอความตองการของแตละบคคล
ธนาคารออมสนเปนธนาคารเฉพาะกจแหงหน�งของไทย มภาพลกษณองคกรเปนธนาคารเพ�อประชาชน เปนธนาคารท�สนบสนนเศรษฐกจฐานราก แตดวยภาวะการณแขงขนท�รนแรงของธนาคารและสถาบนการเงน ทำาใหธนาคารตองปรบกลยทธเพ�อเพ�มศกยภาพทางการแขงขนทงน ปจจยสำาคญท�จะทำาใหธนาคารบรรลเปาหมายตางๆ ไดนน คอการบรหารทรพยากรมนษย หากบคลากรในองคกรมความพงพอใจในการปฏบตงาน กจะทำาใหองคกรประสบความสำาเรจไดงายขน จากผลสำารวจอตราการลาออกของพนกงานและลกจางธนาคารออมสน พบวา มอตราการลาออกคอนขางตำ�า แตผวจยยงคงสนใจท�จะศกษาปจจยตางๆ ท�มผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจางธนาคารออมสน เพ�อศกษาถงปจจยท�สงผลตออตราการลาออกท�ตำ�าของพนกงานเพ�อใชเปนแนวทางในการพฒนาบคลากรตอไป ทงน เพ�อเปนแนวทางในการวางแผน ปรบปรง เปล�ยนแปลง แกไข นโยบายการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 ใหเหมาะสมตอไป
2. แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ
[5]
ศรวรรณเสรรตน (2545: 24) ไดอธบายวาความพงพอใจในการปฏบตงานของบคคลเปนทศนคตความพงพอใจหรอไมพงพอใจหรอเปนความแตกตางระหวางรางวลของแรงงานท�ไดรบและจำานวนรางวลท�เขาเช�อวาเขาควรจะไดรบ
Kotler (ศรวรรณเสรรตน. 2545 : 48-50: อางองจาก Kotler, 1997) กลาววาความพงพอใจคอระดบความรสกของบคคลท�เปนผลจากการเปรยบเทยบการทำางานของผลตภณฑตามท�เหนหรอเขาใจกบความคาดหวงของบคคลสามารถแบงอยางกวางๆเปน 3 ระดบดวยกน
กลเมอร(Glimer1967, 380-384) ไดสรปความสมพนธระหวางความพงพอใจในการทำางานและปจจยสวนบคคลไดดงน
1) เพศจากการสำารวจหลายครงพบวา เพศหญงมความพงพอใจในการทำางานมากกวาชาย
2) จำานวนผอยในความอปการะ ผลจากการศกษาพบวาผท�ตองรบผดชอบเลยงดผท�อยในความอปการะจำานวนมาก จะมความพงพอใจในการทำางานนอย
3) อาย จากการศกษาในกลมคนตางกลมจะไดผลของความสมพนธระหวางอายกบความพงพอใจในการทำางานตางกนความพงพอใจในการทำางานสงเม�อบคคลมอายมากขน แตในบางกลมกลบพบวา ความพงพอใจในการทำางานจะลดลงเม�ออายมากขน
4) ระยะเวลาในการทำางาน พบวา ในระยะแรกเร�มเขาทำางานบคคลจะมความพงพอใจในการทำางานสง และจะลดลงเร�อย ๆ จนถงปท�หาหรอปท�แปด จากนนจะเพ�มขนอกเม�อมอายการทำางานมากขน และขวญในการทำางานจะสงท�สดเม�อทำางานมาแลวมากกวา 20 ป
[6]
5) ความเฉลยวฉลาด พบวามความสมพนธกบความพงพอใจในการปฏบตงาน โดยขนอยกบขอบเขตของความฉลาด และความยากงายของงาน
6) ระดบการศกษา พบวา กลมคนท�ยงไมจบการศกษาระดบมธยมศกษา จะมความพงพอใจในการปฏบตงานสงสด
7) บคลกภาพสวนตว พบวามผลตอความพงพอใจในการปฏบตงาน กลาวคอบคคลท�มความพงพอใจในงาน มกจะเปนผท�ไดรบการศกษาดมความคลองตว ความสำาคญจากการศกษาความพงพอใจในการทำางาน
ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2544: 126) สรปความสำาคญ ของการศกษาความพงพอใจ ในการปฏบตงานดงตอไปน
1. การรบรในปจจยตางๆ มความสมพนธกบความพงพอใจในการทำางาน ทำาใหองคกรหรอหนวยงานสามารถนำาไปใชในการสรางปจจยเหลานนใหเปนประโยชนตอการปฏบตงาน
2. ความพงพอใจในการปฏบตงานจะทำาใหบคคลมความตงใจในการทำางาน ลดการลางาน ขาดงาน ทำางานสายและขาดความรบผดชอบท�มตองาน
3. ความพงพอใจในการทำางานเปนการเพ�มผลผลตของบคลากร ทำาใหองคกรมประสทธภาพ ละเกดประสทธผล สามารถบรรลเปาหมายขององคกร
ความพงพอใจในการปฏบตงานสงผลไปยงอตราการเขาออกของงาน การขาดงานและสขภาพของคนทำางาน (ชนดา ศรบวรววฒน, 2544: 11 อางองจาก ปภาวด ดลยจนดา, 2527:53)
1. อตราการเขาออกจากงาน ความสมพนธระหวางความพงพอใจในการปฏบตงานกบอตราการเขาออกงานเปนไปในทางลบ ย�งคนทำางานมความพงพอใจมาก อตราการลาออกจากงานกย�งนอย
2. การขาดงาน ความสมพนธระหวางความพงพอใจในการปฏบตงานกบการขาดงานเปนไปในทางลบ ย�งคนทำางานมความพง
[7]
พอใจมาก อตราการขาดงานกย�งนอย และคนท�ไมพงพอใจในการทำางาน กจะทำาใหขาดงานมากกวาคนท�มความพงพอใจในการปฏบตงาน
3. สขภาพของคนปฏบตงาน ความไมพงพอใจในการปฏบตงาน จะนำาไปสสขภาพจตท�เส�อมโทรม ซ�งจะทำาใหสขภาพไมสมบรณ ประกอบไปดวยความเครยด ความกงวล กระบวนการเกดความพงพอใจ
Kotler (1944) กลาววา กระบวนการของการสรางความพงพอใจในการปฏบตงานวา ถาผปฏบตงานมแรงจงใจมาก จะมความพยายาม และถามความพยายามมาก จะปฏบตงานไดมาก ทำาใหไดรางวลมากย�งขน ซ�งจะนำาไปสความพงพอใจในการปฏบตงานมากย�งขนความหมายของการจงใจ
การจงใจหมายถง แรงขบภายในตวบคคลแตละคนท�กระตน ใหเขาแสดงพฤตกรรมออกมา (Schiffiman, 2000:63) ดงนน การจงใจ จงเปนกระบวนการท�เกดแกบคคลในการใชความพยายามผลกดนใหเกดการกระทำาอยางตอเน�อง มแนวทางท�แนนอน เพ�อสเปาหมายท�ตองการ
ปจจยทมผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของ ฮารเรลThomas Willard Harral (1972:p.260-274) อางองใน
ปรยาพร วงศอนตรโรจน, 2535:145-152) กลาวถง ปจจยท�สงผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงาน ดงน
1. ปจจยดานบคคล คอคณลกษณะสวนตวของบคคลท�เก�ยวของกบงาน เชนประสบการณ เพศ จำานวนสมาชกในความรบผดชอบอายเวลาในการทำางานการศกษาระดบเงนเดอนแรงจงใจในการทำางาน และ ความสนใจในงาน เปนตน
[8]
2. ปจจยดานงานไดแก ลกษณะงาน ทกษะในการทำางาน ฐานะทางวชาชพ ขนาดของหนวยงาน ความหางไกลของบานและท�ทำางาน สภาพภมศาสตร และโครงสรางของงานเปนตน
3. ปจจยดานการจดการไดแก ความม�นคงในงาน รายรบ ผลประโยชนโอกาสกาวหนา อำานาจตามตำาแหนงหนาท� สภาพการทำางาน เพ�อนรวมงาน และความรบผดชอบ เปนตน
จากองคประกอบตาง ๆ ท�มผลตอความพงพอใจในการทำางาน จะเหนไดวา ความสำาเรจของงานนน ขนอยกบองคประกอบหลก 3 องคประกอบ ไดแก บคคล งาน และการบรหารจดการ จะตองมความสมพนธกน หากองคประกอบใดขาดหาย ยอมสงผลตอความสำาเรจขององคกรได ทฤษฎความตองการลำาดบขน (Maslow’s Hierarchy of Needs)
Maslow (1954) ใหความเหนวา มนษย ถกกระตนจากการความปรารถนา ท�จะไดครอบครอง ความตองการเฉพาะอยาง ซ�งความตองการน ไดตงสมมตฐานเก�ยวกบความตองการของบคคลไววา (Hick, 1967) บคคลยอมมความตองการอยเสมอ และไมมสนสด ขณะท�ความตองการใด ท�ไดรบการตอบสนองแลว ความตองการอ�นๆ เกดขนอกไมมอนจบสน ลำาดบความตองการม 5 ขนตอน ประกอบไปดวย ขนท� 1 ความตองการทางดานรางกาย (Physiological Needs)ขนท� 2 ความตองการทางดานความม�นคงและความปลอดภย (Security and Safety Needs) ขนท� 3 ความตองการทางดานสงคม (Social Needs)ขนท� 4 ความตองการทางดานการยอมรบนบถอทางสงคม (Esteem of Ego Needs)และขนท� 5 ความตองการทางดานความสำาเรจ (Actualization Needs) ทฤษฎสองปจจยของ Frederick Herzberg (ศรวรรณเสรรตนและคณะ, 2545: 313-315)
[9]
ทฤษฎนนำาเสนอวาความพงพอใจในการปฏบตงานประกอบไปดวย 2 แนวคดคอ
1. แนวคดท�มขอบเขตจากความพงพอใจ (Satisfaction) ไปยงความไมพงพอใจ (No satisfaction) และไดรบอทธพลจากปจจยจงใจท�เปนตวกระตนในการทำางาน (Motivation factors)
2. แนวคดท�มขอบเขตจากความไมพงพอใจ (Dissatisfaction) ไปยงความไมมความไมพงพอใจ (No dissatisfaction) และไดรบอทธพลจากปจจยธำารงรกษา (Maintenance factors)
ซ�งทฤษฎนถกพฒนาโดย Frederick Herzberg ในปค.ศ. 1950-1959 (พ.ศ. 2493-2502) และในชวงแรกของปค.ศ. 1960-1969 (พ.ศ. 2503-2512 ทฤษฎสองปจจยประกอบไปดวย
1. ปจจยท�เปนตวกระตนในการทำางาน (Motivation factors) เปนปจจยภายใน (ปจจยท�เก�ยวของกบความตองการภายใน) ของบคคลท�มอทธพลในการสรางความพงพอใจในการทำางาน (Job satisfies) ไดแก
1.1 ลกษณะของงาน (Work content) หมายถงงานท�ทำานนตองนาสนใจเปนงานท�ตองอาศยความคดรเร�มสรางสรรคทาทายหรอเปนงานท�สามารถทำาไดโดยลำาพง
1.2 การสมฤทธผล ความสำาเรจในการทำางาน (Achievement) หมายถงการท�คนทำางานสำาเรจเรยบรอยเปนอยางดเกดความรสกพอใจและปลาบปลมในผลสำาเรจของงาน
1.3 การยอมรบนบถอ (Recognition) หมายถงการท�บคคลไดรบการยอมรบนบถอจากบคคลในหนวยงาน ไมวาจะเปนจากผบงคบบญชาหรอจากเพ�อนรวมงานเชน การยกยองชมเชยหรอการยอมรบในความรความสามารถ
[10]
1.4 ความรบผดชอบ (Responsibility) หมายถงความพงพอใจจากการไดรบมอบหมายงานและไดรบอำานาจในงานหนาท�ตามความถนด หรอความชอบอยางเตมท�
1.5 การเตบโตและโอกาสความกาวหนา (Advancement) หมายถงการไดรบการเล�อนขนเล�อนตำาแหนงใหสงขนและการมโอกาสไดศกษาหาความรเพ�มเตม
2. ปจจยธำารงรกษา (Maintenance factors) เปนปจจยภายนอกท�ปองกนไมใหพนกงานและลกจางเกดความไมพงพอใจในการทำางาน (Job dissatisfies) การเสนอการธำารงรกษาไมใชวธการจงใจท�ดท�สดในทศนะของ Frederick Herzberg แตเปนการปองกนความไมพงพอใจประกอบดวยปจจยเก�ยวกบการมาทำางานหรอการขาดงานของพนกงานไดแก
2.1 นโยบายและการบรหาร (Company policies) หมายถงการจดการหรอการบรหารงานขององคกร รวมถงการตดตอส�อสารภายในองคกร
2.2 การบงคบบญชา (Supervision) หมายถงความสามารถของผบงคบบญชาในการดำาเนนงาน และความยตธรรมในการบรหาร
2.3 ความสมพนธในการทำางาน (Interpersonal relations) หมายถงการตดตอระหวางบคคลในองคกร ทงผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา หรอเพ�อนรวมงานท�แสดงถงความสมพนธอนดตอกนสามารถทำางานรวมกนไดและมความเขาใจซ�งกนและกน
2.4 สภาพแวดลอมการทำางาน (Working conditions) หมายถงสภาพทางกายภาพของการทำางานเชนแสงเสยงอากาศช�วโมงการทำางานรวมถงส�งแวดลอมอ�นๆเชนอปกรณ เคร�องมอ เคร�องใช ตาง ๆ
2.5 ความม�นคงในการทำางาน (Job security) หมายถงความรสกของบคคลท�มตอความม�นคงในงานความย�งยนของอาชพหรอความม�นคงขององคการ
[11]
2.6 คาตอบแทนและสวสดการ (Pay) หมายถงรายไดประจำาหรอรายไดพเศษท�เปนผลตอบแทนจากการทำางาน
2.7 ตำาแหนงงาน (Status) หมายถงอาชพ และตำาแหนงงานในหนาท�นนเปนท�ยอมรบนบถอจากสงคมมเกยรตและศกดศร
จากทฤษฎดงกลาวมาแลวขางตนจะถกนำามาประยกตใชเปนกรอบแนวคดเพ�อศกษาถงปจจยท�มผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจาง ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2งานวจยทเกยวของ
ณทฐา กรหรญ, (2550) การศกษาเร�องความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผลการศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒไดศกษา 10 ดาน เม�อพจารณาในแตละดานพบวา เกอบทกดานมความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง ยกเวนดานความม�นคงในงาน พบวา มความพงพอใจในการปฏบตงานอยในระดบมาก และพบวา พนกงานมหาวทยาลยท�มเพศ อาย ระดบการศกษา สายการปฏบตงาน และประสบการณในการปฏบตงานแตกตางกน มความพงพอใจในการปฏบตงานโดยรวมไมแตกตางกน
นฤเทพ คะนงทรพย, (2551) การศกษาวจยเร�อง ความพงพอใจในการปฏบตงานของขาราชการกรมการสนเทศทหาร กองบญชาการทหารสงสด ผลการศกษาพบวา ขาราชการกรมการสนเทศทหาร กองบญชาการทหารสงสด มความพงพอใจในการปฏบตงานโดยภาพรวมอยในระดบมาก ปจจยท�พงพอใจมากท�สดคอสถานะของอาชพ รองลงมาคอความม�นคงภายในงาน
เรณ สขฤกษกจ, (2554)ไดศกษาเร�อง ปจจยท�มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรในบรษท ทาอากาศยานไทย จำากด(มหาชน) ผลจากการวเคราะหขอมลเก�ยวกบระดบความคดเหนปจจยดานจงใจ พบวา ดานท�จงใจมากท�สดคอดานลกษณะงาน รองลงมาคอดานความสำาเรจ และดานความรบผดชอบ การวเคราะหเก�ยว
ปจจยสวนบคคลเพศอายระดบการศกษาอตราเงนเดอนระยะเวลาในการปฏบตงานตำาแหนงหนาท�
ความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงาน
และลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2
[12]
กบระดบความคดเหนปจจยดานคำาจน ดานท�มความสำาคญมากท�สดคอ ดานสถานะทางอาชพ รองลงมาคอ ดานความเปนอยสวนตว และดานสมพนธภาพกบเพ�อนรวมงาน การวเคราะหเก�ยวกบระดบความพงพอใจในการปฏบตงานพบวาความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรในบรษทอยในระดบความพงพอใจมาก ผลการวเคราะหขอมลเชงสถตพบวา ปจจยสวนบคคลท�ตางกนมผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรแตกตางกน การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยจงใจกบความพงพอใจในการปฏบตงานพบวา ปจจยจงใจมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบความพงพอใจในการปฏบตงาน โดยปจจยจงใจดานลกษณะงานมความสมพนธมากท�สด รองลงมาคอปจจยดานความสำาเรจ การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยคำาจนกบความพงพอใจในการปฏบตงาน โดยปจจยคำาจนดานเงนเดอนและสวสดการมความสมพนธตอความพงพอใจในการปฏบตงานมากท�สด รองลงมาคอปจจยดานสถานะทางอาชพ
จนทรแรม พทธนกล, (2554) ไดศกษาเร�อง ปจจยท�มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากร วทยาลยการอาชพสระบร จงหวดสระบร ผลการวจย พบวา บคลากรมระดบความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก ในภาพรวมปจจยจงใจและปจจยคำาจนอยในระดบมาก และปจจยท�มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานดานความรบผดชอบ ดานความสำาเรจในการทำางาน ดานการไดรบการยอมรบนบถอ ดานความกาวหนาในตำาแหนงงาน ดานนโยบายและการบรหาร ดานการปกรองบงคบบญชา ดานความสมพนธกบเพ�อนรวมงานและผบงคบบญชา ดนเงนเดอนและผลประโยชนตอบแทน มความสมพนธกบความพงพอใจในการปฏบตงานอยในระดบปานกลางทกดาน และเปนไปในทศทางเดยวกน กรอบแนวคดการวจยตวแปรอสระ (X) (Independent Variables) ตวแปรตาม (Y) (Dependent Variables)
[13]
ภาพแสดงกรอบแนวคดในการวจยตามทฤษฎสองปจจยของเฮอรซเบรก
3. วธการศกษา3.1. ประชากรและประชากรตวอยางท�ใชในการศกษาครงน
ไดแก พนกงานและลกจาง ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จำานวน 140 คนโดยการสำารวจ
3.2. เครองมอทใชในการศกษาเปนแบบสอบถาม (Questionnaires) เพ�อเกบรวบรวมขอมลจากประชากรตวอยางจำานวน 140 ราย ประกอบไปดวย 5 สวน ไดแกสวนท� 1 สอบถามเร�องขอมลท�วไปสวนท� 2 สอบถามความคดเหนเก�ยวกบปจจยกระตนสวนท� 3 สอบถามความคดเหนเก�ยวกบปจจยธำารงรกษาสวนท� 4 แบบประเมนความพงพอใจในการปฏบตงาน และสวนท� 5 แสดงความคดเหนและขอเสนอแนะของผตอบแบบสอบถาม
ภาพแสดงกรอบแนวคดใน
[14]
3.3. ตวแปรทใชในการศกษา1. ตวแปรอสระ (X) (Independent Variables)ประกอบไป
ดวย 1.1 ปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อตราเงน
เดอน ระยะเวลาในการปฏบตงาน และตำาแหนงหนาท�1.2 ปจจยตวกระตน (Motivation Factors) ประกอบไปดวย
ลกษณะงาน ความสำาเรจของงาน ความยอมรบนบถอ ความรบผดชอบ โอกาสและความกาวหนา
1.3 ปจจยธำารงรกษา (Maintenance Factors) นโยบายและการบรหาร การบงคบบญชา ความสมพนธในการทำางาน สภาพแวดลอมในการทำางาน ความม�นคง คาตอบแทนและสวสดการ และตำาแหนงงาน
2. ตวแปรตาม (Y) (Dependent Variables)ไดแก ความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2
3.4. การเกบรวบรวมขอมลขนตอนการเกบรวบรวมขอมลจากการศกษา เร�มจากการศกษา
ทฤษฏ ขอมล และผลงานวจยท�เก�ยวของ แลวนำามาสรางเปนแบบสอบถามดำาเนนการแจกแบบสอบถามใหกบประชากรตวอยาง 140 ชด จากนนดำาเนนการเกบรวบรวมแบบสอบถาม ตรวจสอบความสมบรณของขอมลในแบบสอบถามใหครบถวน แลวจงบนทกรวบรวมขอมลท�ไดจากแบบสอบถามและใหคะแนนตามเกณฑท�กำาหนด
3.5. การวเคราะหขอมลและประมวลผล(1) ขอมลในสวนท� 1 เร�องขอมลท�วไปและขอมลสวนบคคล
วเคราะหและประมวลผลโดยการแจกแจงความถ� รอยละ และคาเฉล�ย(2) ขอมลในสวนท� 2 และ 3 วดระดบความคดเหนตอความพง
พอใจเก�ยวกบขอมลปจจยท�กระตน และ ขอมลปจจยท�ชวยรกษา
[15]
พนกงานหรอลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 โดยใชวธการกำาหนดเกณฑการใหคะแนนในแตละระดบ แบงคะแนนเปนมาตราสวนประมาณคา (Likert Scale)(ธานนทร ศลปจาร, 2550: 76)
(3) ขอมลในสวนท� 4 วดระดบความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 โดยใชวธการกำาหนดเกณฑการใหคะแนนในแตละระดบ แบงคะแนนเปนมาตราสวนประมาณคา (Likert Scale)
(4) ขอมลในสวนท� 5 ความคดเหนและขอเสนอแนะ ใชวธการรวบรวมและการวเคราะหในรปแบบการบรรยาย เชงพรรณนา
3.6. สถตทใชในการทดสอบ คาสถตท�ใชสำาหรบอธบายคาตวแปรตางๆ ไดแก คาความถ�รอยละ
คาเฉล�ย และสวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน ตามลกษณะของตวแปร สถตท�ใชในการวเคราะหขอมล ไดแก การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way Analysis of Variance : ANOVA) ในกรณท�พบความแตกตางอยางมนยสำาคญทางสถต จะทำาการทดสอบความแตกตางของคาคะแนนเฉล�ยเปนรายค โดยการวเคราะหแบบ Post Hoc วธ Least Significant Difference (LSD) การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยกระตนและปจจยธำารงรกษากบความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 ใชสถตคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient)
4.ผลการศกษาสวนท� 1 ขอมลสวนบคคลท�วไปของผตอบแบบสอบถาม
ขอมลสวนบคคลของพนกงาน
จำานวน
รอยละ
ขอมลสวนบคคลของพนกงาน
จำานวน
รอยละ
เพศ ระดบการศกษา ชาย 41 29.
3 ตำ�ากวาปรญญาตร 4 2.9
หญง 99 70.7 ปรญญาตร 89 63.
6
[16]
อาย ระยะเวลาปฏบตงาน 20 – 30 ป 32 22.
9 1 – 5 ป 57 40.7
31 – 40 ป 59 42.1 6 – 10 ป 18 12.
941 – 50 ป 30 21.
4 11 – 20 ป 43 30.7
51 – 60 ป 19 13.6 มากกวา 20 ป 22 15.
7ตำาแหนงงาน ระดบรายได
ผจดการสาขา 6 4.3 ตำ�ากวา 10,000 บาท 1 0.7ผชวยผจดการสาขา 17 12.
110,001 – 20,000 บาท 55 39.
3พนกงานปฏบตการ 4 10 7.1 20,001 – 30,000
บาท 21 15พนกงานปฏบตการ 5 47 33.
630,001 – 40,000 บาท 40 28.
6พนกงานปฏบตการ 6 24 17.
140,001 – 50,000 บาท 17 12.
1พนกงานปฏบตการ 7 35 25 50,001 บาท ขนไป 6 4.3ลกจางปฏบตการแทน 1 0.7
สวนท� 2 การวเคราะหเก�ยวกบความคดเหนในปจจยกระตน
สวนท� 3 การวเคราะหเก�ยวกบความคดเหนในปจจยธำารงรกษา
[17]
สวนท� 4 การวเคราะหความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงาน
และลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2
สวนท� 5 เปรยบเทยบระดบปจจยท�มผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2
เพศ อาย การศกษา
ตำาแหนง
รายได ระยะเวลา
0
0.4
0.8
0.023**
0.712 0.668 0.624 0.683 0.658
ปจจยสวนบคคลมผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานSig
Mean SD0246
3.76
0.506
3.930.639000000000
001
เพศทตางกนมผลตอความพงพอใจตางกน
ชาย หญง
Sig = 0.023*
%
[18]
สวนท� 6 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยกระตน และปจจยธำารงรกษา กบความพงพอใจในการปฏบตงานงาน
ลกษณะงาน
ความสำาเรจของงาน
ความยอมรบนบถอ
ความรบผดชอบ
ความกาวหน
า
นโยบายและการ
บรหาร
การบงคบบญชา
ความสมพน
ธในการทำางาน
สภาพแวดลอมในการทำางาน
ความม�นคงในการทำางาน
คาตอบแทนและสวสดก
าร
ตำาแหนงงาน
00.40.8
0.5530.4750.490.5370.565 0.573
0.604000000000001
0.4470.5330.5680.5860.589
ความสมพนธระหวางปจจยกระตน และปจจยธำารงรกษา กบความพงพอใจในการปฏบตงานงาน
5. สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะผลการวจย
ขอมลเกยวกบบคคลผตอบแบบสอบถามทงหมด 140 คน เปนเพศหญง จำานวน 99 คน คดเปนรอยละ 70.7 เปนเพศชาย จำานวน 41 คน คดเปนรอยละ 29.3 มอายสวนใหญอยระหวาง 31-40 ป คดเปนรอยละ 42.1 ระดบการศกษาสวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 63.6 ตำาแหนงงานท�ปฏบตงานสวนใหญ เปนพนกงานปฏบตการระดบ 5 คดเปนรอยละ 33.6 ระดบรายไดสวนใหญอยระหวาง 10,001-20,000 บาท ซ�งคดเปนรอยละ 39.3 และระยะเวลาในการปฏบตงานสวนใหญอยระหวาง 1-5 ป คดเปนรอยละ 40.7
ความคดเหนในปจจยกระตนททำาใหเกดแรงจงใจในการทำางาน โดยรวมอยในระดบเหนดวยมาก ปจจยท�มความเหนดวยมากท�สดอนดบแรกคอ ดานความยอมรบนบถอ รองลงมาคอดานความสำาเรจของงาน ดานความกาวหนา ดานความรบผดชอบ และดานลกษณะงานตามลำาดบ
ความคดเหนในปจจยธำารงรกษาทชวยรกษาใหพนกงานหรอลกจางยงคงทำางานอย ในภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก
Sig
ปจจยกระตน ปจจยธำารงรกษา
[19]
ปจจยท�มความเหนดวยมากท�สดอนดบแรกคอ ปจจยดานตำาแหนงงาน รองลงมาคอดานความสมพนธในการทำางาน ดานความม�นคง ดานการบงคบบญชา ดานสภาพแวดลอมการทำางาน ดานนโยบายการบรหาร และดานคาตอบแทนสวสดการตามลำาดบ
ระดบความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 พบวา ประชากรตวอยางมความพงพอใจในการปฏบตงานระดบพงพอใจมาก
ปจจยทมผลกระทบตอความพงพอใจพบวา ปจจยสวนบคคลท�ตางกนของ พนกงานและลกจางธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 มผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงาน ไมแตกตางกน ยกเวน ปจจยดานเพศ ซ�งเพศชายมความพงพอใจในการปฏบตงานนอยกวาเพศหญงอยางมนยสำาคญทางสถตสวนปจจยกระตน และปจจยธำารงรกษามผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานไมตางกน
การวเคราะหความสมพนธปจจยกระตน ดานท�มความสมพนธมากท�สดคอดานความกาวหนา รองลงมาคอดานลกษณะงาน สวนปจจยธำารงรกษา ดานท�มความสมพนธมากท�สดคอดานการบงคบบญชา รองลงมาคอดานตำาแหนงงานอภปรายผลการวจย
การศกษาวเคราะหขอมลจากสมมตฐานขอท 1 ผลของการวจยพบวา ปจจยสวนบคคลท�ตางกน มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของประชากรตวอยาง ไมแตกตางกน ซ�งไมเปนไปตามสมมตฐานท�ตงไว อาจเน�องจากการปฏบตงานในธนาคารออมสน มกฎ ระเบยบ ขอบงคบเดยวกน ในการทำางาน ทกคนสามารถแสดงผลงานไดโดยไมขนอยกบปจจยสวนบคคล จงอาจสงผลใหปจจยดงกลาวไมมผลกระทบตอความพงพอใจในการปฏบตงานยกเวน ปจจยเร�องเพศ ซ�งจากการวจยพบวา เพศท�ตางกนมผลกระทบตอความพงพอใจตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต ซ�งเปนไปตามสมมตฐานท�ตงไว โดยผลของการวจยพบวา เพศชายมความพงพอใจนอยกวาเพศ
[20]
หญง จากทฤษฎของกลเมอร(Glimer 1967, 380-384) ท�ไดสรปความสมพนธระหวางความพงพอใจในการทำางานและปจจยสวนบคคลไว ซ�งสอดคลองกบงานวจยของ เรณ สขฤกษกจ(2554) ท�ไดศกษาเร�องปจจยท�มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรในบรษททาอากาศยานไทย จำากด(มหาชน) ผลการวจยพบวา ความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานระหวางเพศชายกบเพศหญงมความพงพอใจแตกตางกน
การศกษาวเคราะหขอมลจากสมมตฐานขอท 2 ผลของการวจยพบวา โดยภาพรวมปจจยกระตนมผลกระทบตอความพงพอใจอยในระดบมาก ทงน เน�องมาจากปฏบตงานไดสำาเรจลลวงตามท�มอบหมาย ไดพยายามคดหาวธการใหมๆ เพ�อใหงานประสบความสำาเรจ มความพงพอใจกบความรบผดชอบในงานท�ไดรบ มอสระในการปฏบตงานใหสำาเรจตามเปาหมาย และมการมอบหมายงานอยางชดเจน ซ�งสอดคลองกบผลงานวจยของ นฤเทพ คะนงทรพย(2551) ท�ไดศกษาวจยเร�อง ของความพงพอใจในการปฏบตงานของขาราชการกรมการสนเทศทหาร กองบญชาการทหารสงสด พบวา ขาราชการกรมการสนเทศทหาร กองบญชาการทหารสงสด
การศกษาวเคราะหขอมลจากสมมตฐานขอท 3 โดยภาพรวมปจจยธำารงรกษาดงกลาวมผลกระทบตอความพงพอใจในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะธนาคารมการมอบหมายอำานาจหนาท�ชดเจน สรางความเขาใจในระเบยบขอบงคบเก�ยวกบพนกงานและลกจางของธนาคารอยางตอเน�อง การบรหารงานเปนไปตามนโยบายท�กำาหนดไว ผปฏบตงานสามารถเขากบเพ�อนรวมงานไดเปนอยางด มโอกาสพดคยทำาความสนทสนมกบเพ�อนรวมงาน เพ�อนรวมงานใหความรวมมอและชวยเหลอในการทำางาน หนวยงานมจำานวนผปฏบตงานเหมาะสมกบปรมาณงานท�ปฏบต และไดรบอสระในการคดสรางสรรคงานอยางเตมท�ภายในกรอบขอกำาหนดของธนาคาร ซ�งสอดคลองกบผลงาน
[21]
วจยของ จนทรแรม พทธนกล(2554) ท�ไดศกษาปจจยท�มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรวทยาลยการอาชพสระบร
อยางไรกตาม การศกษาในครงน ยงพบวา ความสมพนธระหวางปจจยกระตนดานความสำาเรจของงาน และปจจยธำารงรกษาดานความสมพนธในการทำางานอยในระดบนอยท�สดเน�องจากระยะเวลาในการปฏบตสวนใหญ อยระหวาง 1-5 ป
จากผลการวจยพบวา สวนใหญมทศนคตในทศทางบวก ตอพฤตกรรมการปฏบตงาน โดยสอดคลองกบแนวคดท�วา ความพงพอใจในการทำางานและผลการปฏบตงานนน จะมความสมพนธวา ตอกนในทางบวก ขนอยกบวา งานท�ทำานนทำาใหบคคลไดรบการตอบสนองความตองการ ซ�งผบรหาร ควรคำานงถงการเสรมสรางความพงพอใจในการทำางานโดยพจารณาจากปจจยท�สงผลตอความพงพอใจ เพ�อตอบสนองความตองการและเพ�อใหสงผลตอความพงพอใจมากย�งขนขอเสนอแนะ
1. เพศท�ตางกนมผลตอความพงพอใจในดานลกษณะงานตางกน ธนาคารควรมการสรางความพงพอใจในการปฏบตงานใหกบบคลากรโดยไมแบงแยกสถานะภาพ
2. ดานปจจยกระตนในการทำางานธนาคารออมสนควรเนนการส�อสารสองทางแบบมสวนรวม ระหวางผบงคบบญชา กบผใตบงคบบญชา เพ�อกระตนการทำางานของพนกงานควรใหความสำาคญกบบคคลท�ปฏบตงานด อาจจะมการจดกจกรรมคดเลอกพนกงานดเดนของแตละหนวยงาน ควรมอบหมายงานในตำาแหนงงานใหตรงกบความรท�พนกงานไดศกษามาและมความถนด ทงน ธนาคารควรเนนใหผบงคบบญชา จดสรรปรมาณงานใหกบพนกงานหรอลกจางท�ปฏบตงานอยางเหมาะสม และควรมการกำาหนดหลกเกณฑการสมภาษณในแตละตำาแหนง สำาหรบการเล�อนตำาแหนง เพ�อใหเกดความโปรงใส
[22]
3. ดานปจจยธำารงรกษาธนาคารออมสนควรใหความสำาคญกบการกำาหนดนโยบายการปฏบตงานใหสอดคลองกบการนำาไปปฏบตไดจรง ควรมนโยบายสำาหรบการสรางความสมพนธท�ดในหนวยงาน เพ�อเพ�มความสามคคในองคกร ควรมการจดสรรพนกงานใหเพยงพอตอปรมาณงานในแตละสาขา แตละหนวยงาน รวมถงการจดสรรเคร�องมอเคร�องใช อปกรณในการทำางาน ความมความทนสมย เพ�อใหเออตอการทำางานใหไดประสทธผลสงสด และควรพจารณาการปรบเงนตอบแทนดานสวสดการ ใหกบพนกงานและลกจางของธนาคาร เพ�อใหสอดคลองภาวะปจจบน ควรมการกำาหนดนโยบายความม�นคงในการทำางาน โดยมกรอบการพจารณาตำาแหนงงานและชแจงใหพนกงานทราบเพ�อความโปรงใส
ขอเสนอแนะดงกลาวมจดมงหมายเพ�อเสรมสรางการเจรญเตบโตของพนกงาน ใหเกดความรสกถงการประสบความสำาเรจ ความรบผดชอบ และการยอมรบ และรสกรกในองคกร สงผลใหอตราการลาออกนอยท�สด ทงนเพ�อกอใหเกดการจงใจในการทำางาน และ สามารถพาองคกรสความสำาเรจ ขอเสนอแนะสำาหรบการศกษาครงตอไป
เน�องจากการศกษาวจยในครงน ไดกำาหนดขอบเขตการศกษาธนาคารออมสนสาขาในเขตเชยงใหม 2 ซ�งมจำานวนสาขาเพยง 9 สาขาจากจำานวนสาขาท�วประเทศ 995 สาขา ประกอบกบเง�อนไขขอจำากดในดานเวลาท�ใชในการศกษา ผลการวเคราะหจงอาจเปนเพยงเฉพาะกลมเดยว ดงนนในการวจยครงตอไป ผวจยมขอเสนอวาควรมการศกษาและนำาเสนอผลการศกษาใหครอบคลมทกสาขา เน�องจากมปจจยท�อาจทำาใหผลการวจยแตกตางออกไป เพ�อนำาผลการศกษาวจยมาปรบปรงพฒนาใหผบรหารนำาไปใชสำาหรบการบรหารพฒนาองคกรใหกาวไปสความเปนเลศและสามารถสรางความพงพอใจใหกบประชาชนในฐานะท�พ�งของประชาชน ตอไป
[23]
บรรณานกรมจนทรแรม พทธนกล, 2554.ปจจยทมผลตอความพงพอใจในการ
ปฏบตงานของบคลากร วทยาลยการอาชพสระบร จงหวดสระบร. ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.
นฤเทพ คะนงทรพย. 2551.ความพงพอใจในการปฏบตงานของขาราชการกรมการสนเทศทหารกองบญชาการทหารสงสด. วทยานพนธ บธ.ม. มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.
ณทฐา กรหรญ. 2550.การศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
ปภาวด ดลยจนดา. 2537. พฤตกรรมมนษยในองคการ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.
ปรยาพร วงศอนตรโรจน. 2544. จตวทยาการบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ : ศนยส�อเสรมกรงเทพฯ.
เรณ สขฤกษกจ. 2554. ปจจยทมผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรในบรษททาอากาศยานไทยจำากด (มหาชน). ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.
ศรวรรณ เสรรตน สมชาย หรญกตต และสมศกด วานชยาภรณ. 2545.ทฤษฎองคการ:ฉบบมาตรฐาน. กรงเทพฯ :ธรรมสาร.
Gilmer, (1971). V.H.B. Industrila and organizational psychology. Newyork : McGraw-Hill.Good.
Herzberg, Frederick; Mausner, Bernard, ;& Snyderman, Block. 1959. The Motivation to work.Newyork : John Wiley & Son
Kotler, P. 1944. Marketing Management: analysis, planning, implementation, and control. 8th ed. Singapore: Prentice-Hall.
[24]
Maslow, A.H. 1954. Motivation and personality (2nd ed.). New York: Harper & Row.
Schiffiman, Leon G., &Kanuk., Leslic L. 2000. Consumer behavior (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
