การออกแบบ ���ระบบการเรยนการสอน

โดย อาจารยสวสาข เหลาเกด สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร

มหาวทยาลยนครพนม

การออกแบบระบบการเรยนการสอน ���

Instructional System Design

เปนการนาเอาวธระบบมาประยกตใชกาหนดรปแบบ ของการวางแผนจดการเรยนการสอน กลาวคอ ในการวางแผนจดการเรยนการสอนแตละครง จะมการพจารณาทปจจย (Input) กระบวนการ (Process) ผลผลต (Output) และผลกระทบ (Impact)

Instructional System Design

1 •  ขนการวเคราะห

2 •  ขนการออกแบบบทเรยน

3 • ขนการพฒนาบทเรยน

4 • ขนการจดทาบทเรยน

5 •  ขนการประเมนบทเรยน

1

• ขนการวเคราะห 1. วเคราะหหลกสตร

โดยปกต หลกสตรจะมจดประสงคปลายทางของหลกสตรแตละกลมสาระการเรยนร โดยในหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 เรยกวา ผลการเรยนรทคาดหวง

2. วเคราะหผเรยน เปนการศกษากลมเปาหมายทจะ

ใชบทเรยนวามคณลกษณะอยางไร เชน ความสามารถทางการเรยนร พนฐานความรของผเรยน ทกษะการใชคอมพวเตอร ความชอบเกยวกบรปแบบการเรยน ความกระตอรอรนในการเรยน

3. วเคราะหเนอหา

เมอทาการวเคราะหผลการเรยนรทคาดหวง เราจะไดสาระการเรยนรทสมพนธกน ในขนตอไปผเชยวชาญดานเนอหา จะตองทาการวเคราะหเนอหายอย ๆ จดทาเปนผงมโนทศนของผลการเรยนรทคาดหวงตอไป

4. วเคราะหสภาพแวดลอมทเกยวกบการเรยน เชน การเรยนทางไกลทผเรยนตอง

เรยนจากบทเรยนแทนการเรยนการสอนในชนเรยน ซงจะตองออกแบบใหสมบรณทสด หากเปนบทเรยนเสรมการเรยนในชนเรยนกอาจไมตองสมบรณเทา

สภาพแวดลอมอกดานหนง คอ ความพรอม ความสมบรณ และเพยงพอของฮารดแวร ระบบเครอขาย รวมทงอปกรณอน ๆทเกยวของ ผออกแบบระบบตองคานงถงสภาพแวดลอมทเกยวของเหลานดวย

5. วเคราะหภาระงานหรอวเคราะหภารกจ ถอเปนสวนสาคญมากในการ

ออกแบบระบบการเรยนการสอน การกาหนดเนอหาและการแตกเนอหาทซบซอนออกเปนเนอหายอย ๆ ทเหมาะสม เพอจดลาดบและเสนทางการเรยนรทมประสทธภาพ รวมทงการวเคราะหทกษะทตองการสอนอยางครบถวน การวเคราะหผเรยน วเคราะหสภาพแวดลอม จะชวยใหผออกแบบกาหนดลาดบกจกรรมการเรยนรไดเหมาะสม

2 • ขนการออกแบบบทเรยน

1. การกาหนดเปาหมายของการเรยน จากการวเคราะหหลกสตรหนวยการเรยนร จะสามารถเขยนเปนจดประสงคปลายทาง จะเปนตวกาหนดวา เมอผเรยนไดเรยนรผานบทเรยนนไปแลว จะมความรความสามารถอยางไรบาง ดงนน การประเมนผลผเรยนจะใชจดประสงคเหลานเปนรายการในการประเมน

2. การกาหนดเนอหา ขนตอนนเปนการตดสนใจเลอก

เนอหาใหสอดคลองกบเปาหมายของการสอนทกาหนดไว ทาการวเคราะหเนอหา แยกยอยเนอหาใหเปนเนอหายอย ๆ จดลาดบเนอหาตามลกษณะโครงสรางของเนอหา พรอมทจะวเคราะหภาระงานหรอกจกรรมของผเรยนในขนตอนตอไป

3. การกาหนดภารกจ

เปนการกาหนดลาดบขนตอนของกจกรรมการเรยนรของผเรยน โดยอาศยลาดบขนตามโครงสรางของเนอหาเปนหลก วธการวเคราะหเพอกาหนดภารกจอาจใชวธการเขยน Conceptual Mapping ของหนวยยอยใหชดเจน

4. การกาหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม เปนการกาหนดพฤตกรรมท

ตองการใหเกดขน เมอผเรยนเรยนจบบทเรยนโดยอาจเปนจดประสงคทางดานความร ความคด ทกษะกระบวนการ หรอทางดานเจตคต

โดยความสามารถทเกดขนทายสดเปนผลรวมของความสามารถในขนตน และความสามารถนนคอพฤตกรรมทเราตองการใหเกดขนกบผเรยน

4. การกาหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม

พฤตกรรมทายสด

จดประสงคปลายทาง

พฤตกรรมเกดขน

ระหวางการเรยนร

จดประสงคนาทาง

จดประสงคเชง

พฤตกรรม

5. การออกแบบการประเมนผล

แบงเปน 2 ระดบ คอ แบบทดสอบประจาหนวย ไดแก ทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน และแบบทดสอบประจาตอน ไดแกแบบทดสอบทวดผลในเนอหายอยๆ ทกาหนดไวนนเอง

6. การสรางแผนภมการเรยนร

เขยนแผนภมการเรยนรของเนอหาตาง ๆ ในรปแบบของ Flow Chart

3 • ขนการพฒนาบทเรยน

1. การเขยนสครป เปนการจดทารายละเอยดการนา

เสนอตามแบบทกาหนดไว ในขนตอนนผออกแบบการสอนจะตองเขยนรายละเอยดของเนอหาเปนกรอบ ตามแบบของการเขยน เพอกาหนดวาจะใชขอความ ภาพ เรอง ส ขนาด แบบตวอกษร และการกาหนดปฏสมพนธอยางไรบาง

2. การออกแบบบทดาเนนเรอง Storyboard

1. เปนการออกแบบจดเรมตนและจดสนสดของเนอหาบทเรยน

2. แสดงใหเหนถงความเชอมตอระหวางเนอหาแตละเฟรมและแสดงความสมพนธของการเชอมโยงบทเรยน

2. การออกแบบบทดาเนนเรอง Storyboard

3. แสดงปฏสมพนธของเฟรมตาง ๆ ของบทเรยน 4. แสดงรปแบบการดาเนนบทเรยนวาเปนแบบเชงเสน หรอแบบสาขา 5. แสดงการดาเนนบทเรยนและวธการนาเสนอเนอหาและกจกรรม

3. การประเมนบทเรยน

ควรใหผเชยวชาญดานเนอหาตรวจสอบ ���

อยางนอย 3-5 คน

4 • ขนการจดทาบทเรยน 1. การเลอกโปรแกรมประยกตสาหรบผลตบทเรยน

ขนตอนการตดสนใจเลอกใชโปรแกรมสาเรจรปทเหมาะสม เชน ตองการนาเสนอภาพ เสยง ตว

อกษร การทดสอบ การคดคานวณคะแนน ในรปแบบใดบาง

2. การจดเตรยมทรพยากร

ไดแก รปภาพ เสยง ���ภาพเคลอนไหว ภาพนง หนาจอ

กระดาษ ฯลฯ

3. การจดทาบทเรยน

เมอออกแบบและการจดเตรยมทรพยากรพรอมแลว กเปนขน

ตอนนกพฒนาโปรแกรม จะลงมอผลตบทเรยนตามลกษณะ

โปรแกรมทเลอกใชดวยความประณต ดวยทกษะทด

4. การจดทาคมอการใช

ควรประกอบดวยบทนา อปกรณทใชงาน โปรแกรมพนฐานท

ตองการ ขอควรระวงของการใช ขอมลเกยวกบผผลต วนเดอนป ท

ผลต

5 • ขนการประเมนบทเรยน