ทางสธรรม

โดย สภร ทมทอง

ทางสธรรม

โดย สภร ทมทอง www.ajsupee.com

พมพครงท ๑ ธนวาคม ๒๕๕๕

จำนวน ๓๐,๐๐๐ เลม

ISBN : 978-616-7115-46-7

ภาพประกอบ มนตชย ขาวสำอางค

ปก / รปเลม sorryvrerror

ดำเนนการผลต

บรษท ฟรมายด พบลชชง จำกด

27/33 ซอยศรบำเพญ ถนนพระราม 4

แขวงทงมหาเมฆ เขตสาทร กรงเทพฯ

โทรศพท 0-2637-8600

โทรสาร 0-2637-8601

www.freemindbook.com

พมพท

แจกเปนธรรมทาน หามจำหนาย

คำนำ

หนงสอ “ทางสธรรม” น เรยบเรยงจากคำบรรยายในการจดปฏบตธรรม

ท วดสารนาถธรรมาราม ต.ทางเกวยน อ.แกลง จ.ระยอง ระหวางวนท ๒ – ๔

มถนายน ๒๕๕๕ การบรรยายม ๖ ครง ซงมชอหวขอและรายชอผรวมถอด

คำบรรยาย ดงน

๑. เทคนคการฝกความรสกตว พ.ญ. นสรา อรรฆศลป

๒. ความรสกทสมผสไดทางกายและทางใจ พ.ญ. สรพร เนาวรตโนภาส

๓. ทางสายเอก คณสวมล อศวไชยชาญ

๔. ธรรม ๒ อยาง กฎแหงธรรม ๔ ประโยค คณเกษมส สกลชยสรวช

๕. อรยสจ ๔ คณอญชล จนทรคง

๖. ชวงเวลาอนมคาในชวต คณสมใจ คณสกนยา ทพยชยเชษฐา

เนอหาทบรรยายนน พอสรปคราวๆ ไดดงน ครงท ๑ และครงท ๒ ได

แนะนำ เทคนควธการฝกใหมสตสมปชญญะ อนเปนหลกธรรมเบองตน เปน

หนทางทนำไปสการมดวงตาเหนธรรมตอไป ครงท ๓ แสดงทางสายเอกของ

พระพทธเจา คอการฝกปฏบตตามแนวสตปฏฐาน ครงท ๔ และ ครงท ๕

แสดงหลกธรรมทสำคญและเพยงพอตอการปฏบตเพอความพนทกข ครงท ๖

เปนบทสรปและเนนใหเหนความสำคญของการปฏบตธรรม หรอกลาวแบบยอๆ

ครงท ๑ ถงครงท ๓ ไดแสดงเรอง “ทาง” ครงท ๔ และครงท ๕ แสดง

เรอง “ธรรม” ครงท ๖ ไดสรปเรองทงสองใหเปนขอปฏบตอนเปนปจจบน

ดวยเนอหาคำบรรยายทเรยงลำดบเชนน จงใหชอหนงสอวา “ทางสธรรม”

ขออนโมทนาผทเกยวของในการทำหนงสอเลมน และขอขอบคณญาต

ธรรมทงหลายทมเมตตาตอผบรรยายเสมอมา หากมความผดพลาดประการ

ใด อนเกดจากความดอยสตปญญาของผบรรยาย กขอขมาตอพระรตนตรย

และครบาอาจารยทงหลาย และขออโหสกรรมจากทานผอานไว ณ ทนดวย

สภร ทมทอง

ผบรรยาย

๑๘ ตลาคม ๒๕๕๕

สารบญ

เทคนคการฝกความรสกตว หนา ๑๐

ความรสกทสมผสไดทางกายและทางใจ หนา ๒๔

ทางสายเอก หนา ๔๖

ธรรม ๒ อยาง กฎแหงธรรม ๔ ประโยค หนา ๗๑

อรยสจ ๔ หนา ๙๕

ชวงเวลาอนมคาในชวต หนา ๑๒๐

10

ทางสธรรม

11

สภร ทมทอง

เทคนคการฝกความรสกตว บรรยายวนท ๒ มถนายน ๒๕๕๕ ตอนบาย

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย สวสดครบทานผเขาปฏบตธรรมทกทาน

ตอไปน จะไดแนะนำเทคนควธการฝกทำความรตว ฝกสตสมปชญญะ

ตอนยน ใหยนตวตรง ทำทาสำรวม เอามอกมไวบรเวณทอง หรอกอดอกไว

เพอใหสำรวม ความจรง สำรวมหรอไมสำรวมก ไมอยททาทางหรอก แต

ทาทางเปนตวชวย สงแวดลอมกเปนตวชวย เหมอนกบเราทงหลายเขามาใน

โบสถน ทำใหเราสำรวมขนมาหนอย ถาเราไปอยรวมกน โนน..สภากาแฟ

หรอสถานททเขาชมนมกน ปานน ใจกระเจงไปไหนแลวกไมร พดสะเปะสะปะ

ไปเรอย พอมาทน ทำไมไมพด มนสำรวมได เพราะมสถานการณบบ การใช

กายนเปนสถานการณบบใหจตมนสำรวมก ไดเหมอนกน แตตองบบแบบม

ความร มปญญา รจกธรรมชาตของมน ถาไมรจกกอาจจะเครยดได ตองทำ

ไปตามเหตตามปจจย

สตมนไมมตวตน เปนของบงคบไม ได แตเราฝกมนได เหมอนกบลง

เราอยากจะเอาลงมาใชงาน ขนตนมะพราว ลงมนเปนลงปา มนดออย เรา

จบมนมา บบคอมนใหขนมะพราวอยางน ไมเราหรอลงกตองตายไปขางหนง

ถาเราทำเปน ชำนาญดานการฝกลง รจกวธการฝกลง จบลงมาผกไวทหลก

แลวกดนสยลง เขาใจลง โอ...ลงมนเปนอยางนนะ แลวกฝกไปทละสะเตบๆ

เอางายๆ กอน มนทำไดกใหรางวลมน ทำไดงายๆ แลวใหรางวล ไดของกน

ไป มรางวลลอใจ ใหมนมกำลงใจ ตอไปยากขนๆ กคอยๆ ฝกไป อยางนกฝก

ลงได เมอลงมนขนตนมะพราวไดแลว ตอไปเรากบอกลง เอา...ขนมะพราวให

หนอย ใหสญญาณมน ลงมนกขนให บางทมนไมทำ เรากใช ไมเรยวตเขาไป

ลงโทษมน มนกทำให ถามนทำให ทำไดด เรากใหรางวลมน บางครงกตอง

ลงโทษ บางครงกใหรางวลตามเหมาะสม จตมนกมลกษณะอยางนนนแหละ

จตยงไม ไดฝก มนกยงใช ไม ได ตองมาหด มาฝก มาทรมานมน เรยก

วาการฝกจต ฝกอธจต

เรมตน ฝกจตใหมาอยกบตว ใหจตมาอยกบกายกอน ในคอรสนเนน

ตรงนแหละ เนนตอนเรมตนนแหละ ไม ได ไปไกลท ไหน จะบอกวธใหทานไป

ฝก แต ใหเขาใจวาเทคนควธกเปนเพยงเทคนควธ สงทตองการจรงๆ คอให

จตมาอยกบตว ไมเนนทวธ พดงายๆ คอวธน ไมมผดไมมถก ทานจะปรบยงไง

กได สงทผมแนะนำไป ไดผลกใช ไม ไดผลกทงไป ไมมปญหาอะไร ขอใหจต

มาอยกบกาย ทานจะใชวธอนก ได แต ในเมอเรามากนหลายๆ คน จะทำ

คนละอยางสองอยาง มนกไม ไหว มนเหนอย มนดวนวายเกนไป มาหลายคน

กตองทำเหมอนๆ กนไปกอน ใครเหมาะกเอาไปทำ ใครไมเหมาะกปรบเอาเอง

อะไรประมาณนน

พดใหเขาใจการปฏบตในคอรสนกอน ฝกใหมสตอยกบตว ดวยการเดน

ยน และนง รสกตว ตอนนนงอยกใหรวานงอย ถายนกรวายน เดนกรวาเดน

เทานแหละ งายๆ คนไมเคยหดน พดงายแตทำไมเปน การทำใหเปน ตอง

ลงมอและลงสนาม จะมสนามใหนะ แตกอนจะลงสนามเรากซอมกนสกหนอย

เอาละ...เราทงหลายนงมานานแลว ใหทกทานลกขน แลวหาทยน ผม

ขออนญาตยนสงกวาทานสกหนอย ทานจะไดมองเหน หาทยน ยนแถวๆ

เบาะของทานนนแหละ ยนขน ใหรตว ใหจตมาอยกบตว ตอไปผมจะบอก

เทคนควธ ซงเปนเพยงเทคนคอยางหนง ยนใหรวายน ทานจะยนกมมอไวขาง

12

ทางสธรรม

13

สภร ทมทอง

หนาก ได ไวขางหลงก ได แนบไวขางตวก ได กอดอกก ได แลวแต แต ให

สำรวมๆ ยนใหรวายน อยางนเรยกวายนตวตรง ถาคนเคยฝกมาแลวกจะ

งาย ยนกรวายนเฉยๆ นแหละ กายมนยนอย ตงฉากกบพน ธรรมดาปกต

นแหละ กายมนยนอยทน กใหรตววากำลงยนอยกเทานแหละ เรยกวามสต

รตวแลว บางคนไมเคยฝกนมนรยงไมเปน กใหมจดกำหนด หรอจดสำหรบ

ใหจตมนจบไวกอน เพอจะไดรตวบอยขน ถาไมมจดทจบเอาไว ใจมนกจะ

ลอยไป เพราะแตเดมใจมนลอย ลอยตามปกต ดงนนเราไมปลอยจตไปทอน

เวลาทยนอย ใหสำรวจกายของตนเองตงแตหวจรดเทา ให ใชความรสกนะ

การฝกสตน เนนไปทการฝกความรสกขางใน คลายๆ กบตาเราดนแหละ

เหมอนกบตาสองตานดนนแหละ แต ไม ใชตาเนอ มนเปนความรสก ใชความ

รสก บางคนน เอ...ความรสกเปนยงไง อาจจะงงอย

ทานหลบตา ลองยกมอซายขน ตอนนยกมอซายขน แบมอ รมยวา

ยกมอซาย แบมออย รหรอเปลา เวลายกมอซายขนเราไมตองใชตาเนอนมอง

บางคนใชตามองตามไปดวย ไมตองทำอยางนน หลบตา เราใชความรสก

หลบตาแลวยกมอซายขน รมยวายกมอซาย หลบตากรวายกมอซาย

นนแหละตวร กำมอเขา รมย กร ถาเรามาสนใจตวเอง สนใจการกระทำ

ตงใจทำ มนกรอยแลว นนแหละความรสก หดใชความรสก เอามอลง

วางขางลำตว รมย ร เราจะฝกความรสกน ใหเกงๆ ถาความรสกนมนเกง

แลว จะชำระนวรณ ได จบความรสกในกายในใจได

ทนเราไมเคยฝก ใชแตตาเนอดมนกเลยไมรจกวา ความรสกนมนเปนยงไง

ใหหดใชความรสก มองตงแตหวจรดเทา หลบตากได เพอกนสายตา เพราะ

บางคนพะวกพะวนอยกบเรองสายตาน หลบตา ใชความรสกมองตงแต

หวจรดเทา จบความรสกอะไรไดบาง บางทอาจจะมเคลดขดยอกอยตรงนน

บาง ตรงนบาง มเจบหลง มปวดหลง มตงๆ อยบรเวณนอง หรอมความรสก

อยท ใดทหนงเดนชด อนนเรยกวา มการรบรบางอยาง จงเกดความรสกขน

ขณะทยนตวตรงน จดทจบไดความรสกทชดทสด กนาจะเปนทฝาเทา

ทานไหนท ไมเคยทำ จบความรสกทฝาเทาไวกได เวลายนอยน นำหนกลงท

ฝาเทาสองขาง เหนมย นำหนกลงทฝาเทา ฝาเทาของเราไมเรยบ มนมรอยบม

นำหนกทลงฝาเทามนกมทงเจอเตมๆ กบมรอยบมอย เอาเทคนคน ไปฝกเวลา

เดนทสนามหญา เดนทกอนหนเลกๆ มนจะจบความรสกทฝาเทาไดดมาก

ตอนน ยนอย กใหรวา เออ...นๆ กายยนอย นำหนกลงทฝาเทาทงสอง

ขาง อยางนกได นำหนกทลงนเปนจดจบเพอให ใจมนไมลอย ถาเราไมจบไว

ตรงน ใจมนกจะลอยไปเรองอน จดทจบน เปนจดสงเกตไว เพอใหรสกตว

ไดเยอะและบอยขน ทานทงหลายหาจดจบไวเยอะๆ สงเกตความรสกใน

กายไว ยงเยอะเทาไหรกยงดเทานน มทงลมหายใจเขา ลมหายใจออก

ทองพอง ทองยบ นำหนกลงทฝาเทากได

ยนตวตรงเปนอยางนนะ นำหนกลงสองเทาเปนอยางน ใหทกทานยกขา

ขวาขน ยกขาขวา ยกสงๆ หนอยกได เวลายกขาขวาขนเปนยงไงบาง เหมอน

เดมมย ไมเหมอนเดม มนกจะมอาการตงๆ ทนอง นำหนกมาลงขางซายแทน

ดานขวานมนไมลงแลว บางคนจะลมแลว ยนไมมนคง เอยงไปเอยงมา แขน

ไมอยนง อยางน เอา...เอาขาลง เวลาเอาลงกบตอนยกขนมนไมเหมอนกน

ลองยกขนแลวเอาลง เหมอนกนมย ไมเหมอน ใครรวาไมเหมอน จตมนรวาไม

เหมอน จตมนรกายวาเปนอยางน มนไมลอยไปทอน ยนขาเดยวกรวาขาเดยว

ตอไป เอาขาลง ยนสองขากรวาสองขา นำหนกลงสองขางเปนอยางนนะ

ยกขาซายขน นำหนกลงขางเดยวเปนอยางนนะ มตงๆ ทนอง อยางน ยกขา

14

ทางสธรรม

15

สภร ทมทอง

ซายขน ขาซายอยขางไหนน บางคนจำขางไม ไดแลว ยกขาซายขน ตวกจะ

โยกเยกๆ นดหนอย การรวากายมนโยกเยกไปมา จตมนเปนตวร จตมนมา

อยทกาย

ฉะนน เพอใหจตมาอยทกาย บางครงเราอาจยนนานๆ หนอย

ทำใหกายมนลำบาก เพราะจตมนไมคอยอยกบตว เรากยนขาเดยวนานๆ

ยนขาเดยวไม ใชยนกระตายขาเดยว แตเรายนใหรตว ขาเดยวจรงๆ นะ

นำหนกลงขางขวา ตงๆ บรเวณนอง อยางน เขาใจมย อยางน เอาขาลง ให

รสก การปฏบตธรรมน เทคนควธไมยาก แตทานทงหลายตองทำความรสก

ยกเทาขวาขน ใหรสก เอาลง ใหรสก ยกเทาซายขน ใหรสก เอาลง ใหรสก

ใหตงใจทำ ไม ใชสกแตวายกขนเอาลง แบบนนจะไดแตนองโปง ตองตงใจ

รสกวา น...มนตงๆ ตรงนนะ นำหนกมนลงอยางนนะ ใหจตมารบร ไว อยางน

เรยกวาทำความรสกตว

กายมนยนอยทน ยนขาเดยว ใจกรวากายมนยนขาเดยวอย ยนสองขาก

รวาสองขา นำหนกลงตรงนๆ ตงๆ บรเวณนองกร อยางนจตมนไม ไปอยทอน

เอาจตมาอยกบกาย มารกายไวกอน ตวททำหนาทผกจตไวคอสต กเลยฝก

สตใหมนเยอะๆ ขน ทานไหนททำ ยกซาย ยกขวา ซาย ขวา ทำตงนาน แต

ใจไปอยทอน กายอยทน ทำอยางน แต ใจไมอย ใจลอย อยางนเรยกวา

ใจลอยไป ขาดสตไป เราจงตองตงใจ แลวเรมตงความเพยรใหมอยเสมอ

เรามาอยทน กมาฝกหด ชวงใจลอยมเยอะอยแลวโดยธรรมชาต เรามา

ฝกใหมนร ถามนลอยไป โอ...มนไปแลว เอาใหมๆ จะมจดใหทานฝกนะ ทาน

อาจจะยกซาย ยกขวา ไปทงวนกได ไหวมย ใหรสกตวอยเสมอ ตองทำดวย

ความรสกตว ไม ใชทำแบบใจลอย ไม ใชทำเลนๆ ไม ใชทำออกกำลงกาย

ทำใหมนร แรกๆ ตองทำชาๆ หนอยหนง หลบตาทำ บางทหลบตาเเลวมน

เคลมไป จะหลบจรงๆ กลมตา ไมมกฎอะไรแนนอน ขอใหรตว

ตอไป...ยนตวตรงๆ ไว นำหนกลงฝาเทาทงสองขาง เอนตวไปทางซาย

เวลาเอนตวไปทางซายแลวกจะมอาการกายเอนไป ถาไมเหนกจบทนำหนกท

ฝาเทาก ได บางทานรสกตวไดอยแลวกร ไปเลย เทยบกบยนตวตรงนมนไม

เหมอนกน ยนตวตรงนำหนกมนลงทงสองขาง เอยงซายนำหนกมนลงขาง

ซายมากกวาดานขวา พอกลบมาอยตวตรง กายมนกจะโยกเยกนดหนอย

แลวคอยตวตรง เหนมย รสกมย

ตอไป...เอยงตวไปดานขวา นำหนกกจะลงดานขวา เอยงมาดานซาย

กายกโยกเยกไปมา เหนมย น ใหทำความรตวอยางน ทานทานทงหลายกเอา

ไปฝกได เวลาทรอสามมารบหรอไปรบลก รอลกเลกเรยน กยนโยกไปโยกมา

ไม ใช โยกเปนคนบาไป โยกฝกสต ใหรตว ไม ใช โยกเลนๆ ตงใจทำ ใหมนรวา

เออ..นำหนกลงตรงน มนตงตรงน โยกไปโยกมาอยางน เหนมย มนตางกน

เดยวมาทางนๆ เดยวไปทางนๆ การทรอยอยางน เรยกวา จตมารอยทกาย

แตเดมมนไมคอยรอยางน เดมเรากโยกเยกไปมาบางเหมอนกน แตจตมนไป

อยทอนหมด เรากเลยมาฝก

กายโยกเยกไปมา ยกเทาซาย ยกเทาขวา ใหรสกเสมอๆ เรายกซาย ยก

ขวาอยแลว เปนประจำ กใหมนมารอยทน รกายทกำลงเดนน กายมนเดน

ซาย ขวา ซาย ขวา เทามนกระทบพนอยนะ ตบๆๆ อย รสก รสก เทาน

นแหละเรยกวามสตอกแลว พอจตมาอยกบกายบอยๆ ขยนทำไว ตอไปจะฝก

จตได กเลสอะไรเกดขนกจะไดร อนไหนไมดในตวเองกจะไดร อยางนนะ น

คอการฝกทายนนะครบ

16

ทางสธรรม

17

สภร ทมทอง

ทน เวลายนนานๆ ทานอาจจะไมคอยรตว อาจจะงวงไป กมหลายๆ ทา

หนอย เอาทาลำบากๆ หนอย เอา...ทกทานเขยงเทาขน เขยงเทาขนสงๆ

เหมอนเดมมย ไมเหมอน กายกจะโยกๆ เยกๆ ตงๆ บรเวณนอง นำหนกลงท

นวเทา ทายนธรรมดาเปนอยางน เขยงขนเปนอยางน ทานไหนท ไมคอยรตว

ใจมนลอยเยอะ กยนเขยงเทานานๆ กได ใหมนร รตงๆ ทนอง เวลามนจะลม

กายมนลำบาก จตมนกจะกลบมาทตว ทำอยางนทงวนกได แตคงไมมใคร

ทำทงวนหรอก ทำไดเยอะเทาไหรกยงดเทานน ใหตงใจทำ ใหร ใหมสต

เทานนแหละ ทานกเอาไวหด

ในหองนจะทำอะไรแปลกๆ บางกไมเปนไร เพราะทกคนแปลกเหมอนกน

หมด แตเวลาเราไปอยทบานหรออยททำงาน กเอาตามสมควร ยกเทาซายขน

เปนอยางนนะ เอาลงเปนอยางนนะ ยกเทาขวาขนเปนอยางนนะ เอาลงเปน

อยางนนะ วางๆ เรากทำ หรอไมวาง ขณะเดนอยเรากทำได ใหรสกลงไป

นเทามนสมผสกบพน ตบๆๆ ไปอยางน ใหจตมาอยตรงน อยางนก ใช ได

นะครบ

เวลาเราเดนน กมยกเทาขนแลวกเอาลง เหนมย ใหรสกนะ เวลาเดนน

ยนอยกใหทำความรสกตววายนอย อาจจะหายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ

ใหรตววา น...หายใจเขา น...หายใจออก รตวแลว กำมอเขา แบมอออก ให

รตว เวลาเดนกใหตงใจ จะเดนแลวนะ เดนจรงๆ แลวยกเทาซายขน นำหนก

มนลงไปทางขวา ตงๆ แถวนอง เคลอนตวไป พอเอาเทาลงมนกจะเปนอยาง

หนง กายจะโยกไปโยกมา บางทตองทำชาๆ เพอจบอาการกอน พอหดจบได

แลวตอไปกเดนไวขน พดงายๆ จะเดนชาหรอเดนไวกไมมปญหาอะไร ขอให

รตวเทานนแหละ นอกจากนนแลว แมวงกไมเปนปญหา วงกได เทากระทบ

พน ตบๆๆๆ ไป กรสกๆๆๆ ไป วงกปฏบตได ไดทกทาเลย

เวลาผมบรรยายจบกจะใหเจาหนาทเขาแนะนำวา ใหเดนอยบรเวณนๆ

คอเดนอยแถวๆ โบสถนแหละ เดนกลบไปกลบมา รวมกลมกน ใครขเกยจ

กจะไดมองเพอนวา อาว...มเพอนหลายคน ขเกยจเหมอนกนเดะเลย มคน

ขยนบาง กจะไดชวยดงๆ กนไป ปฏบตตอนตนมหลายคนกดเหมอนกน จะได

ชวยกน เพราะถาปฏบตคนเดยวน สวนใหญขยนชวโมงเดยวนอกนน ๒๓

ชวโมงขเกยจหมด ถามาทน ชวโมงนเราขยนกทำ เพอนขเกยจมองเหนเรา

เขากขยนตาม ชวโมงตอไปเราขเกยจ เพอนขยนเรากมองด คนนนขยนเราก

ขยนตาม อยางน กชวยกนไป

ยนแลวกเดน หดสงเกตนะ พอเดนแลว ไปถงจดทหยด แลวกกลบตว

เวลากลบตวกกลบธรรมดาแบบเมอกน เหมอนกบยกเทาเมอก สมมตจะกลบ

กลบตวกทำความรตว นยนนะ เขยงเทาขน รสก กายเปนอยางนนะ เอาลง

ยนตวตรง กลบตวกกลบชาๆ ผมจะกลบใหด เอาดานขวากอนกได ยกขาขวา

ขน อยางนนะ เอยงไปสก ๔๕ องศา แลวกเอาลงเปนอยางน ยกซายตาม

ยกขนแลวกวางลงอยางนนะ คอยๆ กลบทละคๆ ทำความรสกทกครงไป

ขวายกขนเอาลง ซายยกขนเอาลง อยางนแลวกเดนกลบไป เดนแลวกหมน

กลบอก กลบตวกทำชาๆ ไมตองชามากถงขนาดเปนหนยนตอะไร เรามาหดน

เปนหนยนต ไวกอนกไมเปนไร แตอยาไปเกรงมาก อยาไปเครยดมาก ผมได

บอกแลว เรองเทคนควธการ ไม ใชประเดนสำคญ ประเดนสำคญคอจต

จะตองมาอยกบกายให ได ถงทานจะมเทคนคเกง อาจารยตองยกเทาสง

จากพน ๑๐ เซนตเมตรนะ เอาไมบรรทดวด เดนสวยทกทา แต ไมรสกตวเลย

อยางน ไม ไดเรอง อาจจะยก ๒ หรอ ๓ เซนตเมตร หรอจะ ๑๐ เซนตเมตร

รสกตว มนตงบรเวณนอง นำหนกมนลงขางน อยางนกดกวาพวก ๑๐

เซนตเมตรนนอก

18

ทางสธรรม

19

สภร ทมทอง

จะรสกไดด กตองตงใจทำ เอาจตมารทกาย ใหรสกทกาย เวลายนและ

เดนก ใหมองไปขางหนาพอสมควร ทน บางพวกชอบหลบ ทำอะไรชกชา

อดอาด มนกหลบ โดยเฉพาะอย ในหองเยนๆ อยางนคงจะหลบด เรากะพรบตา

บอยๆ กะพรบใหมนรสก รสกตว เวลากะพรบตามนจะรสกวบๆ อยางนนะ

รสกมย เวลากะพรบตา ใหรสก อยางนเรยกวาตากะพรบ มนมการเคลอนท

ขนลง ดงหนงตาลงมา หลบตาเปนอยางหนง ลมตาเปนอยางหนง กะพรบตา

ใหรสก กะพรบตาบอยๆ ใหมนไมงวง แตปกตแลว คงจะชวยไมคอยได

เพราะบางคนนเตรยมงวงอยแลว อนนกตวใครตวมน อยาไปลมทบเพอน

กแลวกน ทนๆ ทำเอานะ

ทายน ทาเดน หลบตาบาง ลมตาบาง กะพรบตาบาง จะยนนานๆ กได

ทำความรสกตว มอของเรานกมไวขางหนากได ไขวหลงกได กอดอกกได ให

มนสำรวมๆ กมไวขางหนา ดทาทางจะสำรวมด ใหรตวเสมอ ถาไมรตว ก

ปลกตวเองหนอย บบนวดตนเองไว กำมอเขาแบบมอออก บบๆ นวดๆ ไป ก

ใหรสก กำมอเขา กระดกนว กระดกกระดก ใหรสก ใหตงใจทำ ใหมนรสก

ตอไป...จะฝกทานง ทกทานนงลง ในการฝกชวงแรก ใหยนกบเดน

เยอะๆ เพราะวาพวกเรานน ฝกใหมๆ น สตยงนอย มนกจะหลบอยเรอย อย

ขางนอกมนกฟงซาน พอมาอย ในนมนกหลบ มใหเลอกอยสองอน คอ ฟงซาน

กบหลบ เหมอนวงจรชวต พอตนเชาขนมากงวเงยๆๆ งวงนอน พอตนไดทก

ฟงซานๆๆ ฟงซานมากแลวกลนหอย งวเงยๆๆ หลบ ตนขนมากงวเงยๆๆ งวง

นอน เสรจแลวกฟงซานๆๆ ลนหอยแลวกงวเงย หลบ อนนเปนวงจรอบาทว

ซงพวกเราเปนกนอย กธรรมดานะ แตเดมเราอยขางนอก กฟงซานๆๆ พอมา

ทน เลกฟงซานกหลบนะ ทานอยามาบนกแลวกนวา อาจารย ทำไม...มน

ฟงซานเหลอเกน ถาไมฟงคณกหลบแหละ อาจารย ทำไม...มนงวงเหลอเกน

ถาไมงวงคณกฟงแหละ จะเอาอนไหนละ อยางนมนเรองปกต กวงจรมนเปน

อยางนน ตองมาฝกเอานะ

ยนและเดนเยอะๆ จะชวยใหเราไมหลบ ถาใครหลบตอนเดนและตอนยนก

เปนพวกเหนอมนษยแลว แตบางคนยงหลบไดกตองระวงเอา อยาไปลมทบคน

โนนคนน หรอวาอยาไปลมใสเกาอหรออะไรตางๆ ถาตวเองไม ไหวแลว ขอ

อนญาตไปนงหลบอะไรกวาไป ตองทนๆ ฝนๆ ไว ยนและเดนแลว เราเหนอยก

มานง ทานงกใหรสกตว ทานงทด พระพทธเจาตรสวา นงคบลลงก ตงกาย

ตรง คบลลงกแบบพระพทธรป นงคบลลงก เอาขาเรยงกนกได เอาขาไหน

เรยงกอนกได เรยงขาขนานกน หรอทบกนกได ซายทบขวา ขวาทบซายกได

ทานเปนทาทดทสด ดงนนทานทงหลายหากพอนงได ไมถงกบตาย เวลานง

สมาธ ควรจะหดนงคบลลงก รางกายยงดอย ควรจะหดไว อาจจะเจบปวด

บาง กตองฝนๆ นงบาง ฝนมน เดยวสกหนอยมนกไดเอง บางคนน ไม ไหวแลว

แกแลว รางกายพงแลว อนนกไมวากน ปรบเอาตามสมควร ใหมนพอเปนไปได

ทานงทดทสด ทานวา นงคบลลงก คขาทงสองขาง ใหเขาสมดลกน จะ

ขวาทบซายหรอซายทบขวา หรอจะเรยงกนกได พอคบลลงกเรยบรอยแลว

กใหรสกตว กายกำลงนงอยนะ ขวาทบซาย ซายทบขวา หรอขาเรยงกนอย

ตอไป ตงกายใหตรง ตองยดกายใหตรง สำรวจตงแตหว ไลมาจนถงกน ให

ตงกายใหตรง สวนไหนไมตรง สวนไหนเคลดขดยอกกใหรและยดใหมนตรง

พอนงไปสกหนอยกจะงออก กตองรตววาตวงอ เอาใหม ยดใหตรงใหม งออก

ใหร แลวยดใหม เชกทาอยเสมอ

พอนงคบลลงก ตงกายตรงแลว อกอนหนงทสำคญ กคอ ดำรงสตไว

เฉพาะหนา หามหลบ ทำกรรมฐาน ใหตงสตเอาไวเฉพาะหนาเสมอ ถาสต

ไมด ตองตงสตให ได ตงสตใหขน การตงขนกคลายๆ กบตงทาเดน ทายน

20

ทางสธรรม

21

สภร ทมทอง

เมอกแหละ ทานงกตงสตใหขน ตงสตนง...จะดตรงไหนดเวลานง เวลานงให

รวากายมนนง ถาคนเคยทำกรรมฐาน ฝกสตมาด นงคบลลงกตงกายตรง ม

สตเตมท มสตหายใจเขา มสตหายใจออก มสตรทองพอง มสตรทองยบ

อยางนทำกรรมฐานได

บางคนไมคอยมสต กตองฝกตงสตเฉพาะหนากอน นงคบลลงก

เรยบรอยแลว ทำความรตววานงอย สำรวจตงแตหวจรดเทา กายนงอยแบบน

ขวาทบซาย ซายทบขวา หรอเรยงกนอย มออยตรงไหน เอาทบกนไวก ได

วางไวบนบรเวณเขากได พอสำรวจทานงเรยบรอยแลว กใหมสต รสกตรง

ไหนมนชดทสด เออ...ตรงกนน ชดสดแลว นำหนกลงทกน รสกวามนำหนก

ลงทกน รสกมการกระทบ รสกมย ถาไมรสกกไม ใชคนแลวนะ มนตองรสก

อยแลว นๆ นำหนกมนลงตรงน เวลาผมบอกทาน ทานกรสกได เวลาไมมคน

บอกมนไมรสก ดงนน ทานตองบอกและเตอนตนเองใหมารสก กนจะม

ประโยชนดวยประการดงน นำหนกลงทกน อาจร ไดแปบเดยว มนนงเกนไป

มนไมคอยรสก ตงสตไมคอยได กทำทาเหมอนทายนเมอกน ตอนนทานนงนะ

ใหจบความรสกทกนกระทบพน นำหนกมนลงตรงนน มนกระทบแลวม

นำหนกลง มนนมๆ ออนๆ หรอเยนๆ กใหรสก แครสกถงการสมผส กายมน

อยตรงนนะ จตใหมารอยทน แทนทจะนงนงๆ บางทมนงวง มนหลบ หรอมน

ไมคอยร ใหทานเอนไปทางซาย ซายอย ไหน เวลาเอนไปทางซายน มนกจะ

ไมเหมอนเดมแลว อยางนเรยกวานงเอยงตว เมอกนงตวตรง ตอนนนงเอยง

ตวนะ ใหรสก

ถารสกตวไมคอยได ลองจบท ใดทหนงกอน เชน นงตวตรงนำหนกมนลง

ทกนเทากน ถานงเอยงตวไปทางซายนำหนกมนมาทางน พอมาตรงกลางเปน

อยางน ไปดานขวาเปนอกอยางหนง ไปขางหนาเปนอกอยางหนง โยกไปขาง

หลงเปนอยางหนง เราไม ได โยกเลนๆ แต โยกใหรสกตว ใหตงใจทำ

จบความรสกให ได ในกายของเรานมตรงไหนบาง เจบปวด เคลด ขดยอก

ตรงนนตรงน มตงๆ ตรงนนตรงน อยางน บางทานน พอนงสมาธปบ ก

เตรยมหลบทาเดยว เพราะเดนมานานแลว เดนมานานเหลอเกนแลว จอง

หลบเลย อยางน ไมคอยไดเรอง ตองตงสตเฉพาะหนาให ได ถามนตงไมขน

กตองหาวธตงมน นงๆ แลวหลบน ไมด ถาจะหลบกอยาไปนง ถามสตดแลว

กนงไดตามสบาย ถายงไมคอยมสต ตงสตไมคอยได ตองหาวธตง บบนวด

ตวเองหนอยหนง โยกซาย โยกขวา กะพรบตา บางคนมานงปบ จองหลบ

อยางเดยว หลบตา แลวกหลบจรงๆ ดวย อยางน ไมด เวลานงไมตอง

รบหลบตา นงมองไปขางหนาตามสมควร แต ใจเรามนเคยฟงซาน เหน

คนเดน มนไปตามขาชาวบานเขา มนพากย ซาย ขวา ซาย ขวา มนไปสนใจ

ชาวบานเขา ถามนเปนอยางนน กใหกะพรบตา หลบตา ทำความรตว แลว

ลมตาใหม เอาใหม พอมนไปอก กใหรวาไปแลว หลบตา ใหรตว กหายใจเขา

หายใจออก

ถาจตไมยอมมาอยกบตว กเอาแบบลำบากๆ หนอย หายใจเขา กลนไว

ไมตองหายใจออก เดยวพอมนจะตาย มนกกลบมา ทำพอหอมปาก

หอมคอ ไมตองเอาเปนเอาตาย เดยวจะตายจรงๆ ถาไมคอยรตว มอของ

เรากชวยได ตงใจ ยกมอขน เอามอลง รสกตวไว นอยางน น...ยกนะ น...ลงนะ

รสก มอมนกระทบกน กระทบกบเขา บบๆ นวดๆ ตนเอง กำมอเขาแลว

แบมอออกกได อาการเลกๆ นอยๆ ทางกายน จะชวยไดมาก เวลาอยทบาน

หรออยททำงาน ใหทำความรสกเทาทพอทำได เชน ใหนวกระทบกนไวเสมอ

ไมวาเราจะไปขนรถ ลงเรอ ไปเหนอ ลองใต รสกไว ไปททำงานเขาประชม

กน รสกไว อยตรงน ไว เรองหลงไปตามชาวบานน ไมตองหวง เพราะหลง

22

ทางสธรรม

23

สภร ทมทอง

เยอะอยแลว เมอไหร ไมหลง นกได กรสกไว อยตรงนนะ มนกระทบกน กำ

มอเขานะ แบมอออกนะ นวกระดกๆ มนเคลอนทอยนะ

เราตองการฝกใหจตมาอยกบตวกอน พอจตอยกบตว ตอไปทานจะทำ

กรรมฐานอะไรกได ดลมหายใจเขา ลมหายใจออก ดทองพอง ทองยบ อนไหน

ปรากฏชดกร ได สตดแลวน นลมหายใจเขา นลมหายใจออก นทองพอง นทองยบ

ดไปๆ ถาความรสกมนมวๆ กเอาใหม ตงสตใหม โยกไป โยกมา กำมอเขา

แบมอออก ทำความรสก พอความรสกมนชดเจนแลว กมสตหายใจเขา

มสตหายใจออก ใครชอบกรรมฐานอะไรกทำได ใหมนอย ในกายนกแลวกน

เวลาความรสกตวหายไป อยาหายนาน ใหกระตนตวเองเยอะๆ หนอย

บางคนหายไปนาน เอา...เมอกเรม ผานไป เลกแลวหรออาจารย หลงเปน

ชวโมงๆ ทำไมปานนน ตองฝกมากหนอย ตงใจทำ เรมตนคอฝกใหจตมาอยท

กาย กายมนเปนอยางนนะ มอมนไปอยางนนะ ใหรสก นกำมอเขาอยนะ แบ

ออกอยนะ ใหรสก รสกตรงไหนบาง ความรสกสมผสนจะชวยเราได กลบมา

อยทตว ความรสกอะไรชดเจนกรอนนน เชน เรานงโยกไปโยกมา ความเจบ

หลงเกดขน ใหร นงดลมหายใจเขา ดหายใจออก ดทองพองยบ มนเจบหลง

เรากด โอ...มนเจบ ความเจบมนเกดขน นงไปนงมา งวง ใหรวา ความงวง

มนเกดขน หายใจเขา หายใจออก ดความงวง ดความหงดหงด ดความไม

พอใจทเกดขน มนคดกใหร แลวกลบมารตว เวลาเดนไปเดนมา โอ...มนเบอ

แลว ใหรวาเบอ แลวกกลบมาทเดน ซายขวาๆ ขเกยจใหรวาขเกยจ คงไมยาก

ลองทำดนะครบ ไมตองทำทกทาทผมสอนหรอก ทำบางทากได หรอทาน

ไหนทเคยฝกวธอนมาแลว ไดผลดกทำวธนนไปไดเลย ขอใหจตมาอยกบตว

การฝกใหจตมาอยกบตว เรยกวาฝกใหมสต ทานไหนมสตแลว กฝกให

มนมสตตอเนองอยกบตว พอมสตตอเนอง จตสะอาด ปลอดโปรง ไมม

นวรณ สมาธกจะเกดขน สวนทานไหนสตไมตอเนอง เพงเรมทำ กจะม

นวรณเขามาครอบงำ เดยวงวงนอน เดยวฟงซาน คดนนคดน ไมหยด เดยวก

เปนนน เดยวเปนน เดยวเกดความลงเลสงสย

ถามสตตงมนด ตอเนองกน ไมมนวรณ จตตงมน เปนสมาธ กมองดอย

ในกายและใจของตนเอง จะเหนวา กายเปนสวนหนง กายนงอย มเวทนาเกด

ขน เวทนาไม ใชกาย เวทนาเปนนามธรรม มจตเปนคนร แยกกนออกไป ไมม

คนอย ในนนะ กายประกอบไปดวยธาตตางๆ มความแขงออน มนม ไม ใชตว

ตนนะ มเวทนาเกดขน มความคด ความนก แยกสวนประกอบออกไป

สำหรบคนมสมาธ

แตเรมตนใหจตมาอยกบตวกอน ตอนน สตอปมาเหมอนเชอกสำหรบผก

พอมสตมาอยกบตวบอยๆ แลว สตตวนมนเปนความรอยขางใน เหมอนกบตา

แตเปนความรสก มนจะเหนความเปลยนแปลงในกายในใจได เมอกายใจ

เปลยนแปลง มนกจะร สงไมดเกดขนในจตมนกจะจบทน พอจบทนกจะชวย

ใหงดเวนได สตตวนเลยอปมาเปนเหมอนยามเฝาประต ตอนแรกเหมอน

เปนเชอก ตอนหลงมอยเยอะขนกเหมอนยามเฝาประต พวกนสยไมดเขา

มากเชกได เหมอนใหมยามเฝา ทานทงหลายมยามบางมย ยามไมคอยม

บางคนยามหลบอย พวกไมดเลยเขามาเพยบเลย โจรมาเพยบเลย สวนของด

นหายหมด อะไรประมาณนน ตอนนเรามาฝกใหม ฝกใหมยามเฝาประต

อยางน

เอาละ ผมไดแนะนำเทคนควธปฏบตใหทานทงหลายฟง กพอสมควรแก

เวลาเทานนะครบ อนโมทนาทกทาน

24

ทางสธรรม

25

สภร ทมทอง

ความรสกทสมผสไดทางกายและทางใจ บรรยายวนท ๒ มถนายน ๒๕๕๕ ตอนเยน

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย กราบนมสการพระคณเจานะครบ สวสด

ครบทานผเขาปฏบตธรรมทกทาน

เรามาปฏบตธรรมในคอรสน เนนทการฝกใหมสต เพราะการมสต-

สมปชญญะน เปนสงสำคญ เปนชวงตอใหจตเปนสมาธและมปญญาตอไป

นอกจากเปนชวงตอทจะทำให ไดสมาธไดปญญาแลว กเปนตวทยอนกลบมา

ชวยพนฐานในการดำเนนชวตใหด ใหถกตองยงขนไปดวย พดถงลำดบของ

การปฏบตธรรมนกพดไดหลายแบบ การปฏบตไปตามลำดบจะมสตสมปชญญะ

อยดวยเสมอ เพยงแตวาจะอยลำดบทเทาไร นกแลวแตจะแจกแจงธรรมะ

แบบไหน เชน ทพระพทธเจาทรงแสดงไว ในสามญญผลสตร ทรงแสดงการ

ปฏบตธรรมเรยงไปตามลำดบ คอ

ขอทหนง ปาตโมกขสงวร การสำรวมระวงในปาตโมกข สำรวมระวง

การกระทำทางกาย ทางวาจา งดเวนกายทจรต วจทจรต สำรวมระวงใน

สกขาบทตางๆ โดยเฉพาะของพระภกษกมสกขาบททบญญตไวมากมาย

ขอทสอง อนทรยสงวร สำรวมระวงอนทรย ตา ห จมก ลน กาย และ

ใจ ระวงในการใชมน อยาไปตดในนมตและอนพยญชนะ ระวงไว ปดกนไว

ดวยสต อยาใหกเลสเกดขนบอยๆ ใชตากใหระวง ใชหก ใหระวง บางครง

ไดยนกทำเปนไม ไดยนเสยบาง ตองสำรวมอนทรย ตา ห จมก ลน กาย ใจ

ขอทสาม สนโดษ มความพอใจในสงทตนม อยาไปอยากมากเกนไป ม

ปญญารจกประมาณในสงตางๆ มความสนโดษเทาทม พอดกบท ใช

ขอทส สตสมปชญญะ มความรตวในการเดนไป ถอยกลบ แลด เหลยวด

คเขา เหยยดออก กน ดม เคยว ลม ทรงสงฆาฏ อมบาตร หมจวร ในการ

ถายอจจาระ ปสสาวะ เปนตน ขอตอๆ ไปกเปนเรองสมาธ และเรองปญญา

สตสมปชญญะตามทพระพทธเจาทรงแสดงไว โดยทวไปจะอยกอน

สมาธ คลายเปนหวเลยวหวตอทจะทำให ไดสมาธ แลวเอาไปทำสมถะและ

วปสสนาตอไป ทน ในเมอเปนหวเลยวหวตออยางน ถามสตสมปชญญะกจะ

ยอนกลบมาชวยพนฐาน ใชชวตธรรมดาใหถกตองดยงขน เปนพนฐานใหเกด

สมาธ เกดปญญายงๆ ขน เปนตวปรบใหฐานถกตองยงขน ถาใชชวตอยางม

สตสมปชญญะ กายทจรต การกระทำท ไมดทางกาย วจทจรต คำพดท ไมด

หรอมโนทจรต ความคดท ไมด จะงดเวนได จะถกชำระออก ทำใหชวตประจำวน

เปนพนฐานทดสำหรบทจะทำใหเกดสมาธ เกดปญญาได สตสมปชญญะมน

สำคญอยางน ในคอรสนกมาเนนการฝกสตสมปชญญะ

การฝกใหมสตมสมปชญญะนตองใชความรสกเกงๆ ใชความรสกสมผส

เอา จะไดเปนคนมสต พวกเรานนโดยทวไป ถาไมเคยฝกไมเคยหดแลว กจะ

อย ในโลกของความคด เวลาทอย ในโลกของความคด กไปเชอความคด

ตางๆ เหลานน จตมนกจะหลงไปตามความคด หลงไปทางนนทางน

บางครงหลงมากๆ ไปทำตามความคดทผดๆ กลายเปนทจรตไปอก บางคน

หลงอย ในความคด ออกไม ได เปนทกขเพราะความคด การมสตน ถาพด

งายๆ คอมนตรงกนขามกบความคดทหลงๆ ความคดมหลายแบบ ถาคด

แบบมสตกไดเหมอนกน เรามสต รตวแลว สวดมนต ไหวพระ นกใชความคด

เหมอนกน แตคดอยางมสต สวนความคดอยางหลงๆ นพวกเราเปนกนเยอะ

เปนความคดทมนไม ไดตงใจ เดยวมนกมา มาอยเรอย เกดอยเรอย ควบคม

อะไรไม ได หลงไปเรอย บางทจรงจงกบมน ไมรจกมน วนวายไปกบมน

26

ทางสธรรม

27

สภร ทมทอง

สขทกข ไปกบมน ฉะนน เวลาทมาฝกสตน ตองรจกสงเกตวา ตอนไหนมสต

ตอนไหนไมมสต

ตอนทมสต คอมความรสกอยทตว รสกทกาย กายมนเปนอยางนนะ ใช

ความรสกสมผสเขาไปในกาย รสกท ใจของตนเองวา ตอนน ใจมนเปนอยางน

นะ ใจมนรสกอยางนๆ ใชความรสกสมผสเขาไป สวนหลงนคอมนคดนกฟงไป

เรองนนเรองนทเราไม ไดตงใจ มนมาแลวกดงความรสกตวไป ความรสกตว

จะหายวบไปพกหนง บางคนไม ใชแคพกหนง นานไปเลยกม ตองหดสงเกต

เวลามสตคอมความรสกอยทตว กายนงอยกรวานงอย เดนรวาเดน ยนรวา

ยน นอนรวานอน ทำนนทำน รสกอย ถาคดกรสกอยวากำลงคด กำลงคด

เรองนนะ กำลงสวดมนตนะ ตวไมหายวบไป อยางนเรยกวามสต ตอนขาด

สตกคอตอนทตวมนหายวบไป ทานทงหลายคงตวหายเปนประจำอยแลว

อยางตวกายนงอยน หายไปแลวนะ รสกเหมอนกบวาไมมตวเองอย ในโลกน

เลย มนไปอย ในโลกของความคด อนนนเรยกวาหลงนะครบ

สตชวยใหเราตนขนมาอย ในโลกของความจรง คดกได แตรสกตววา น

กำลงคดอยนะ กำลงคดเรองนนะ อาจมกเลสขนมากได แตรสกไดวาตอนน

ความโกรธเกดขน มกเลสเกดขนมาในจตอยางน คอมนอย ในโลกของความ

จรง ไม ไปตกอย ในความฝนหรอความคด ไมจรงจงไปกบความคดและกเลส

ตางๆ ทเกดขน รสกตวและรถงสงตางๆ อย ตองหมนสงเกตเอา

ทน การฝกใหมสตน ใชความรสกจบเอาจะชวยไดมาก ชวยใหมสตได

เยอะและสะดวกขน ความรสกของคนเราทวไป มความรสกดานกายและ

ความรสกดานจต

28

ทางสธรรม

29

สภร ทมทอง

ความรสกทางกายทสมผสไดจะมอย ๓ สภาวะหลกๆ ทานทงหลายก

เอาไปหด ไปจบ สมผสด รางกายมนมกายปสาทซมอยทวรางกาย ทง

ภายในและภายนอก เวลาสมผสกบสงภายนอกน จะเกดความรสกทกายขน

ทำใหเกดความรสกทางกายสมผสขนมา สมผสทางกายม ๓ สภาวะหลกๆ

เรยกวา ๓ ธาต อยางนกได คอธาตดน ธาตไฟ ธาตลม วนนจะพดใหฟง

ทานกลองเอาไปหดจบ หรอหดรสกถงธาตตางๆ ทมาสมผสกบกายด

อนทหนง คอ ธาตดน มลกษณะทแขง กระดาง หรอออน นม ม

นำหนก อยางเวลาทเราสมผสกบแขน ทานลองยกแขนขน ยกแขนซายขน

แลวกเอาฝามอวางลงไป มนสมผสกน เหมอนมของแขง ๒ อนมากระทบกน

อยางนรสกสมผสถงธาตดน หรอเราสมผสท โตะ กรสกได มการสมผส

สมผสกบของแขงอนนเรยกวาธาตดน ตอไปใหทานหด แมสมผสลกกญแจ

ลกบด สมผสไมกวาด สมผสนนสมผสน มนกรสกไดนะ รสกมการสมผสถก

ของแขง

ทานลองบบนวดตวเองด ยกแขนหนงขนมา แขนซาย แลวจบมน แลวก

บบด บบนวดมน จะเจอกบความนมๆ ออนๆ แขงๆ ไอนมๆ กเปนธาตดน ไอ

แขงๆ กเปนธาตดน นมๆ กธาตดน การบบนวดนกมสมผส หรอเวลาทานเดน

เทากระทบพน รสกแขงๆ กระดางๆ อนนเปนอาการของธาตดน ความออน

ความแขง ความนมทสมผสได แตเราไมตองไปใสชอใหมน เพยงแตเรารสก

สมผส ไมลมตวเอง โดยอาศยกายทสมผสเปนตวกระตนเตอน

การปฏบตธรรมน ใชกายสมผสเอากได ใหร รสกถงสมผส เอานว ๒

อนมาชนกน นวโปงกบนวช รสกถงการกระทบกน นว ๒ อนนกระทบกน ตกๆ

มนเหมอนของแขงๆ หรอของนมๆ ๒ อนกระทบกนอยางน ทำงายมยครบ

อยางน คนแกๆ นอยานง คนแกๆ นงแลวหลบเลย เราตองกระดกๆ ไว ใหรสกๆ

ไว แครสกถงจดท ๒ อนมนกระทบกน บบนวดตวเองกได เราบบเองหรอให

คนอนบบ รสกนมๆ แขงๆ เรยกวาสมผสกบธาตดน นอกจากออน นม แขง

กระดางแลว นำหนกกเปนสวนหนงของธาตดน มนมนำหนก อยางทผมใหทาน

ยน นำหนกกลงทฝาเทา ทกสวนมนมนำหนกในตวของมน อนนคอธาตดน

ลองยกมอขวาไปขางหนา ยกไวนะ ในมอขวานมนมธาตดนอย ซง

แนนอนแหละมนมธาตดน นำ ไฟ ลม ตามธรรมชาต ธาตดนมนมความหนก

ทานยกไปไดสกหนอย มนจะเมอย เพราะมนมนำหนกอย กสามารถจบถง

ความหนก อาการทมนหนกๆ นคอธาตดน อยางนพอเขาใจมย มนมนำหนก

อย ในตว พวกเรานกมนำหนกอย ในตวเอง เวลานงไหวพระ นำหนกกจะลง

ตรงนนบางตรงนบาง มนทบตวเองลงมา นนกสมผสนำหนกเรยกวาสมผสถง

ธาตดน อยางนงอยน นำหนกกกดลง ทานนงขาขวาทบขาซาย นำหนกมนก

กดลงน ใหรทจดสมผส จดสมผสนเรยกวาสมผสถงธาตดน กายมนเปนฐาน

ใหญ และกายปสาทกซมอยทวรางกายอยแลว

ปฏบตธรรมน ทำงายๆ ใหหดรสกสมผส ทำขนมากได เอานว ๒ อน

กระทบกน หดรสก เอามอ ๒ ขางถๆ กน มนมความรสก ของแขง ๒ อยาง

กระทบกน หดรสกถงของแขง ๒ อนมนถกน รสกถงมนนะ ความรสกนคอ

การสมผสได อยางนจะชวยฝกใหมสตอยกบตวมากยงขน พอมสตอยกบตว

มากยงขน มนจะไดอะไร จะไดสมปชญญะตอไป สมปชญญะนเหมอนหว

สตเหมอนคอ สมปชญญะ ทำใหมปญญารอะไรควร อะไรไมควร อะไรถก

อะไรผด พวกนเปนเหมอนหว พวกเราทงหลายทเปนชาวพทธน โชคด โอกาส

ทจะมปญญานคอนขางเยอะ แตเราไมมคอ ปญญากเลยเกดไม ได ไมมท ให

เกด ไมมท ใหงอกงาม

30

ทางสธรรม

31

สภร ทมทอง

สงใดไมด เรากพอรอย ไปฟงธรรมท โนนบางทนบาง บางทเดนเขาไปใน

วด กมคำธรรมะเขยนไวทตนไม บอกวาฆาสตว ไมด เบยดเบยนคนอนไมด

ตองเมตตาตอกน พดเรองชาวบานไมดนะ ทานทงหลายคงร อะไรชวๆ นคง

ร อะไรทดๆ กคงรเหมอนกน อาจจะร ไมมากนก อนทรทำให ไดเสยกอนเถอะ

ไมตองพดไปไกลอะไรนกหนา รอยวาอะไรชว ละมนให ไดเสยกอน สงไหนท

ควรทำ ทำใหมนไดเสยกอนนะ ตวความรวาอะไรชว ควรงดเวน อะไรด ควร

ทำ นเรยกวาสมปชญญะ เปนเหมอนหว สวนทตงของหวคอคอ พวกเราโดย

ทวไปน มหวอยเพราะเขาวด มโอกาสไดฟงธรรมเยอะ ผมจงบอกวาโชคด

แต โชครายท ไม ไดคอยฝกคอ มนเลยไมมทตง

พดเรองชาวบานไมด นรกนหมดแลวใช ไหม ยงพดอย ไหม บางคนมา

สมหวพดเรองชาวบาน อยางนหนกไปใหญ ทงๆ ทรวาพดเรองชาวบานมนไม

ด ดาคนอนหรอพดคำหยาบคายนด ไหม ไมด กรเหมอนกน ยงทำอย ไหม

ยงทำอย ทำตอนไหน ทำตอนทคอขาด ไมมสต ขาดสต ถามสตอยกบตว

เปนไง มนมคอ พอมนมเรองขนมา มความรสกตว ถกดา ถกนนทา เกด

ความโกรธ ไมพอใจ รสกตวไว รถงสมผสทางกายไว มสต มคอ เมอมคอ

ปญญาจะเกดขน ไดมเวลายบยง เราทงหลายมปญญาอยบางตามสมควร

แต โดยทวไปแลวจะขาดสต เมอขาดสต กเลสมนกเขามาครอบงำจต ทง

หวทงคอหายหมดไม ได ใช ถงจะเรยนธรรมะมามาก ฟงธรรมะมามาก

รเรองนนเรองนมามาก กไมสามารถเอามาใช ได ไมสามารถจะชวยตวเอง

ได เพราะมนไมมคอ การมสตมาอยกบตวได จะมคอ คอเปนทตงของ

สมปชญญะ ตวสมปชญญะน เรากฝกเอาโดยฟงธรรมบาง หดสงเกต

พจารณาสงตางๆ ทเกดขนในชวต มนสข มนทกข มนคดอยางน จงไปทำ

อยางน อนนเหมาะ อนน ไมเหมาะ กคอยๆ สงเกตไป สมปชญญะกจะเพมขนๆ

มนจะใช ไดกตอเมอมทตงใหมนเสยกอน มคอเสยกอน มความรสกตว รอยท

ตว มสตเสยกอน

ใชความรสกเปนจดสงเกต กายกระทบธาตดน พอรหรอยง ขาของเราน

จบมนกรสก เออ...มนเปนทอนๆ รสกถงมนยงไง ไมตองบอกวา มนแขง มน

ออนกได ใหรสกเทานน จบนนจบนกใหรสก มความรสกอยตรงน ตรงจด

กระทบ ภายในกายยาววาหนาคบน กายปสาทมนซมทวรางกายของเรา

ดงนนเวลากายสมผสอะไรเขา มนกยอมรสกอยแลว หดรสก จะได ไมลมกาย

ตวเอง การไมลมตวเองนเรยกวามสต เมอไรลมตว ตวหายไปจากโลกน หาย

ไปอยท ไหนกไมร อนนเรยกวาหลง เวลาหลงอยางเตมท เชน เราดหนงด

ละครอยางนเขาไปอนกบเขา เรานงดอย ไมรสกตวเลย เขาไปอนเตมท

ตาคางตดตามเขาอยางเดยว รแตเรองในละคร แต ไมรตวเอง เวลาดหนง

ดละครหรอดขาว กอยาใหมนอนอยางนน กระดกเทา กระดกนวไว ใหรสกทน

ไว ละครมนเถยงกน เรากอยทน รสกๆ ถาเขาไปอนแลว แหม...ทำไมอยางน

ใหร มนเขาไปแลว ใหกลบมาตรงน ตรงรสกสมผส รสกไว

แมแตนงตอนน กนกระทบพนกรสกกนได นงเกาอหรออยทบานนงโซฟา

รสกทกนกระทบพน แผนหลงกมกายปสาท มนกกระทบ ลองกระทบด ผ

ทนงเกาอ รสกไหม ตองรสก ถาไมรสกกแสดงวาไม ใชคน หรอกายปสาท

เสยไปแลว เปนอมพาตไปแลว เวลานอนยงมจดสมผสเยอะ เวลานอนเปนยงไง

นอนลงไป แผนหลงสมผสกบพนทนอน ใหทำความรสกวาเออ...นๆ อยางน

กายนอน แผนหลงมนสมผสทนอน หวสมผสกบหมอน นำหนกกกดทบลงมา

ขนานไปกบพน อยางนเรยกวานอน

ถารสกเปนน เราปฏบตธรรมไมตองมทาทางกได ฝกไดหมด ยน เดน

นง นอน ทำไดทงหมด กำมอเปนกทำเปน กำมอ เออ...มนกระทบ รสก จะเปน

32

ทางสธรรม

33

สภร ทมทอง

คนแกหรอเปนเดก ถามสญญาอยกทำเปน ทานไหนทฟงผมพดแลวรเรอง

บอกใหยกมอขวากยกเปน บอกใหยกมอซายกยกเปน อยางนกยงฝกได กาย

ยาววาหนาคบ ทมใจครอง ทมสญญา นมนยงใช ได ถาใครเบลอแลว พดกน

ไมรเรองแลว อาว...คณยายยกมอขวาครบ กลายเปนซายไป กายอยางน ใช

ไม ได พดกนไมรเรองแลว ถายงพอพดกนรเรองน ฝกไดทกคนนะ

นงนงๆ อยนนะ ใหรสกไว ถามนไมรสกกใหทำขน เอามอทบตวเอง ทบๆ

ไม ใชทบเลนๆ ทบใหมนรสก รสกตรงจดกระทบ จดสมผสนนแหละ การรสก

นเรยกวาสมผสธาตดนทมากระทบกาย ของแขง ๒ อนกระทบกน ธาตดน

กระทบกาย หรอจะพสจนวารางกายของเราประกอบดวยธาตดน กดมนม

นำหนก ลองยนแขนไปขางหนา คางไวนานๆ สกหนอยกเหนอยแลว มนม

นำหนกถวงลงขางลาง แมเวลาเรานงสวดมนตน กายมนมนำหนก เราจงตอง

ใชแรงดนมนขนอยเสมอ นำหนกทถวงลงมานนนะเรยกวาธาตดน ใหรสกถงมน

ถาหดสงเกตไปบอยๆ กจะรสกไดวา รางกายนประกอบไดดวยธาต

ตอนแรกฝกใหมสตกอน พอมสต ตงสตได ไดคอแลว ตอไปกไดปญญา

ยงขน จะเหนวา เรานเดนแบกธาตดน มนหนกเหลอเกน เดนอยหนกบางไหม

บางคนหนกตอนงวง ยกขาไมขนเลย ไปหดสมผสดนะ สมผสนน สมผสน

แรกๆ กสมผสตวเองใหมนชำนาญไว ตอไปสมผสถกสงอน กรสกตวได แต

อยาไปสนใจสงอน ใหสนใจภายในกายยาววาหนาคบ เวลาสมผส โอ...น ไฟฉาย

อยางนเลยออกไปขางนอก สมผสแลว ใหรสกเขามาขางใน ใหอย ในขอบเขต

กายยาววาหนาคบเทานน อยางนมสต ไมลมตว แหม...ไฟฉายมนสวยเหลอเกน

อยางนนอยางน นมนเลยไปแลวนะ ซกเสอผากได เออ...มนถๆ กนนะ กวาด

บาน สมผสนนสมผสนกทำไดทงนน อาบนำ นำถกตว นำมนมนำหนกถกตว

เรานะ ในนำกมธาตดนเหมอนกน จบขนนำกรสก จบนน จบน กรสกได

ธาตตอไป คอ ธาตไฟ กสมผสได ความเยน ความรอน ความอบอน

อณหภมระดบตางๆ ในรางกาย นคอธาตไฟ เวลาลมพดมาถกตว เปนยงไง

รสกเยนๆ ลมมนพดมาสมผสกาย ไมตองสนใจลมวามาจากทางทศไหน ลม

พดลม ลมแอร ไมตองสนใจ สนใจวา เออ...มนเยนๆ กายมนเยนๆ เวลาเดน

บางทเรากสมผสถงนำหนก บางทเรากสมผสถงความเยน อยาสนใจวา แหม...

พนปนมนเยน ใหรสกวา สมผสเยน ทำความรสกทตวขนมา ใหอย ในวงกาย

ยาววาหนาคบไว อยาลมตว มนลมไปแลว หลงไปแลว ใหร มนไปแลว ทำใหม

ความเยน ความรอน อบอน อยางนเปนธาตไฟ เตโชธาต เวลาอาบนำ

เยนๆ เยนทวตว สมผสความเยนคอธาตไฟ เราไม ไดอาบนำแตอาบไฟ อาบ

ดนกม เพราะทกสงนมนประกอบดวยธาตดน นำ ไฟ ลม เหมอนกนหมด ทง

ภายในภายนอกเหมอนกน เราหดใชความรสกดานกายนสมผสเขาไป ใหรสก

ถงมน จะได ไมลมตวเอง ลมพดมาเยนๆ รสก ไปนน ไปน ขนรถ ลงเรอ

เดยวลมพดกระทบหนา เออ...เยนๆ รสก รสกอยางน ความเยน ความรอน

ความอบอนในรางกาย

บางคนดลมหายใจเขาออก รสกถงธาตไฟกได รสกถงธาตดนกได ถา

รสกถงธาตดน เวลาลมหายใจเขาออก รสกมการกระทบ มนำหนกมาชน

บรเวณโพรงจมก บางคนอาจจะงงอย รสกนมนยงไง เวลาสมผสถงธาตดน

กสมผสวา มลมหายใจมากระทบตรงนๆๆ ท โพรงจมก หรอกระทบจดใดจด

หนงในรางกาย ลมหายใจมธาตดนอย มนจงกระทบกบกายปสาทได จด

กระทบอยางนเรยกวาสมผสถงธาตดนในลมหายใจ บางคนสงเกต รสกไปท

ธาตไฟกได เวลาลมหายใจเขา มความเยนๆ กระทบโพรงจมก เวลาลม

หายใจออก มความรอนๆ หรออนๆ กระทบบรเวณโพรงจมก อยางน

กได นเรยกสมผสถงธาตไฟ เปนความเยน ความรอน

34

ทางสธรรม

35

สภร ทมทอง

ไมวาจะเปนธาตดน หรอธาตไฟ หรอธาตลมทตอไปผมจะพดถง กใชวธ

เดยวกน คอแคสมผส สมผสเอา เออ..มนรสกอยางน เราไมตองแยกแยะวา

ดน ไฟ ลม อะไรกได แคสมผส รวามนเปนอยางน มอย ไมลมตวกใช ได

อยางนพอเขาใจไหม

ตอไป ธาตลม มลกษณะเครง ตง หยอน ไหว เคลอนท โยกเยก

โอนเอน ทกทานยกมอขวาขน กระดกนว รสกไหม ถาเราสมผสถงความ

เคลอนท ยกๆ ยกๆ ไอยกๆ ยกๆ เปนความรสกทเราสมผสได ไม ได ใชลกตา

มอง แต ใชความรสก ยกๆ ยกๆ มนเคลอนท คอสมผสถงธาตลม ธาตลมมน

เคลอนท ยกยกๆ มอาการตง อาการไหว เคลอนท ได สำหรบคนชอบด

ทองพอง ทองยบ เวลาทองมนพองขนมา หนงทองตงๆ แนนๆ ตงแลวมนก

หยอนเขามา บางคนบอก อาจารย...ผมดทองพองทองยบเหนแตทอง อยางน

มนใช ไม ได มวอย ตองใชสมผสเอา เวลาทองพองแลวมนรสกตงๆ ใช

ความรสกเอา รสกตงๆ แลวมนแฟบเขามา รสกหยอนๆ อยางน การ

สมผสถงความตงและความหยอน

เหมอนทผมใหทานยกขาขางหนงขน ขาอกขาง มนจะรสกตงๆ บรเวณ

นอง ไอทตงๆ คอธาตลม สมผสไดถงธาตลม เวลากำมอเขา ถารสกวา นว

มาสมผสกบตรงน อนนเรยกวารธาตดน ถากำมอเขาแรงหนอย จะรสกตงๆ

เหมอนเสนเอนตงๆ อยางน เราไม ใส ใจเสนเอนอะไรทงนน รสกตงๆ ทเรา

สมผสได อนนเรยกวาธาตลม สมผสแบบธาตดนกได สมผสแบบธาตลมกได

เราเอานว ๒ อนกระทบกน มของแขง ๒ อนมนกระทบกน รสกทจดกระทบ

อนนสมผสกบธาตดน แตถา ๒ อนมนเคลอนท มนดกดกๆ อย อนนสมผสถง

ธาตลม อยางนพอเขาใจไหม

เวลาเดน ถาสมผสวานำหนกมนลงทฝาเทาซาย ฝาเทาขวา สมผสลงไป

นเรยกสมผสถงธาตดน ถาสมผสถงอาการเคลอนท โยกเยก โอนเอนไปมา

เหมอนกบหนยนตมนเดน ยกขนมนยดๆ อนนธาตลม สมผสได ไหม มน

ยดหยน ยดไปยดมา ถายงสมผสอนน ไม ได ก ไมเปนไร สมผสอนททาน

สมผสได ไปกอน เพยงไมลมตวกใช ได อยาใชตาเนอมอง ใชความรสกใหเกงๆ

เรามาฝกสต จบความรสก ใชความรสกใหเกงๆ ชำระความรสกไดด ตอไป

อะไรเปลยนแปลง เคลอนท มนรสกตวไดหมด น...มนไหวตว เคลอนท ไม

เหมอนเดม มนกระทบกน รบร ไดหมด นเรยกวาสตดขน สตไวขน จบอาการ

ไดเทาทน เคลอนทกเทาทนหมด ไปทำอะไรกจบได เดนปบกรสกตวเลย

เคลอนท ไปปบกรสกตวไดเลย มนเปนอตโนมตอยางน

ธาตลมมลกษณะเคลอนท ตงๆ หยอนๆ มอาการไหว อยางตากะพรบ

ตามนเคลอนๆ และตงๆ เคลอนไหวอยางน เหนบางไหม หรอทำหนาผากเปน

รอยยนก ได รอยยนมนกยดไปมา เราไม ไดทำบรหารหนาใหดสวยอะไร

ทำใหมนรสก รสกตว ไมลมตว โดยใชกายเปนจดสงเกต เพราะกายไปสมผส

กบธาตทเปนอารมณของมน เกดความรบรขน ใหหดฝก รสกถงมน ทำได

เยอะแยะมากเลย ถาไมลม ไมทำขนกร ไดอยแลว แตถาลม ไม ไดสงเกต

หดทำขนมากอน ยกมอขน เอามอลงกได ใหรสกถงมน มนไหวไปมา

พอรสกบอยๆ อยางน กจะรสกถงตวรสกดวย ตวรสกคอจตทมสต ตว

เคลอนทคอธาตลม ตวรสกคอจตทประกอบดวยสตสมปชญญะ มนม ๒ ตว

ตวรปและนาม เรยกวา แยกรปนาม อยากแยกรปนามไดบางไหม คงอยาก

แยกได กใหรสกบอยๆ ยกมอขน เอามอลงบอยๆ เดยวกแยกไดเองแหละ ไม

ยากอะไร รสกบอยๆ กายมนไหวไปมา กจะรจกตวร ความเคลอนไหวไปมา

36

ทางสธรรม

37

สภร ทมทอง

คอธาตลม สวนตวรคอจตทมสตสมปชญญะ ธาตลมคอรป อกอนเปน

นาม ตวรเปนนาม แยกรปแยกนามไดอยางน บางคนบอกวา แยกรปแยก

นามมนยากมากเลย อยบนฟาโนน ชาตนคงทำไม ไดหรอก อยางนกวาไป กำ

มอเปนกทำเปน เราทำได เรากำมอเปน กำมอเขากรสก แบมอออกรสกๆ

บางคน เอ...กำมอเขา แบมอออก มนกเหนอย อนนมนใชตาเนอด อยางนยง

ใช ไม ได ตองใชความรสก ตงใจ กำมอเขามา น...มนกระทบกนนะ แบออกมน

อยางนนะ เออ...มนตงๆ แลวกคลายตวนะ ไมจำเปนวาจะตองอยางนเทานน

ขอใหเปนธาตดน ไฟ ลม ทรางกายมนสมผสได ธาตดน ไฟ ลม มนสมผสกบ

กาย เรากเอาอนนนเปนจดสงเกต

เราฟงมา เรยนหนงสอมา แลวกหดสงเกตเอา ถาไปทำเอาเอง ไมรจก

วธสงเกต ไมรสงเกตตรงไหน เดนก ใหรวาเดนนะ บางคนเดนตงนานแลว

เดนไปเดนมา รสกยงไง ไมร รแตวาเดนๆ รแตวาเราเดน อยางนนมนไม ใช

ตองรวากายมนเดน กายเปนสกแตวากาย ไม ใชตวเรา ไม ใชของเรา ถา

ยงไมร กดทจดสมผส เพอใหมนมสต มคอตงขนมากอน จะไดรวา ไอตวท

เดนมนไม ใชเรา มนเปนกาย เปนรปทมาประชมรวมกน สวนจตเปนตวร เปน

นาม กายทเดนเปนรป สวนจตทมสตสมปชญญะเปนผร อยางนแยกกนออก

จะเหนมสองตวคอกายกบจต พอเรมตนอยางน ได ตอไปกฝกอนอนตอไป อน

ไหนไมดกเอาออก อนไหนดกใสเขามา ในจตนนแหละ จงเรยกวาฝกจต

ฝกสตใหตอเนองกไดสมาธ ไดสมาธแลว กเอาไปทำสมถะวปสสนา

นแหละเปนไง ฟงแลวพอทำไหวไหม ทำไม ไหวกตวใครตวมนแหละนะ วธการ

ไมยาก บางคนอาจจะบอกวา ฝกสตมนยากเยนจรงๆ วธการไมยาก อยทจะ

ทำไหมและขยนทำไหม คนแกกทำได มอยงยกไดกทำได ยกขนเปน เอาลงเปน

กทำเปน แต ใหรสกนะ ไม ใชทำเลนๆ ตองยกขนจรงๆ มนเคลอนขนมาจรงๆ

มนกระทบตรงนจรงๆ นงอยตรงนจรงๆ ไม ใชทำลอยๆ เดนใหรวาเดน น

กำลงเดนจรงๆ เทากระทบพน รสกตรงนจรงๆ ใหรสก ทำไมตองทำความ

รสกจรงๆ จงๆ ขนมา กเพราะวา เราโดยทวไปมนฟงซาน ใจมนไมอยกบตว

ถามาเดนทำเลนๆ ไป มนไมคอยร ตองทำจรงๆ กอน เพราะใจมนฟงซาน

กเลยตองทำจรงๆ รสกจรงๆ

ทานไหนทฝนอย อยแต ในโลกของความคด ไมคอยรสกจรงๆ จงๆ ตอง

ทำความรสกเขามาทตว รวมเขามา นยนอยจรงๆ นะ เทากระทบพนนะ น

มอมนถกนนะ ถกนไปถกนมา สองอนกระทบกน กระทบกนไปกระทบกนมา

รสกอนๆ กระทบกนตอนแรก รสกของแขงกระทบกนเปนดน ถไปถมารสก

รอนเปนสมผสธาตไฟ อยางนก ได อยางนแหละเรยกวาการสมผส อาศย

สมผสทางกายนกระทบเอา สวนอนๆ ทานกไปสงเกตเอาเอง

คอของเราน บดไปทางนน เปนไง บดไปทางน เปนไง มนตงๆ เคลอนไป

เคลอนมาเปนธาตอะไร ธาตลม เราคงไดยนมาเยอะแลว รางกายประกอบดวย

ธาต ๔ คอ ดน นำ ไฟ ลมอยางน ไดยนมาเยอะแลว ไมรมนอยตรงไหน จะ

สมผสรบร ไดอยางไร คนทมสมาธเขามองเหนวา ไมมตวตนเลย วางเปลาไม

มตวตน เขาไมยดถอรปพรรณสณฐานแลว มองเปนธาตแลว แตพวกยด

รปพรรณสณฐานอย จตยงไมเปนสมาธ ตองมาฝกสต เมอยดรปพรรณ

สณฐานอย เปนแขน เปนขา เปนนอง เปนคอ เปนรปราง ตดสมมตบญญต

อยมาก ตองหดฝกสตโดยอยาไปจบสณฐาน อยาไปจบแขนขา ใหจบเอา

ความรสกสมผส ไม ใชแขนกระทบกน ไม ใชบบแขน เอาความรสกแขงๆ

รสกนมๆ จบความรสก ไม ใชบบแขน ไม ใชขาเดน นำหนกลงทเทา รสก

เคลอนไหวไป

38

ทางสธรรม

39

สภร ทมทอง

ถาทำบอยๆ กจะสามารถแยกแยะได กายเปนสวนหนง เปนรป จตเปน

อกสวนหนง จตทประกอบดวยสตสมปชญญะ เปนตวรสก อยางนนะครบ

ถาปฏบตพนฐานไดอยางน กจะเจรญวปสสนาตอไปได นเปนพนฐานเลยนะ

ถาไมสามารถแยกแยะไดวารางกายประกอบดวยนามและรป ยงยดถอ

ตวตนเตมทอย เจรญวปสสนาไม ได การแยกรปแยกนามนมนเปนพนฐาน

เลย บางคนปฏบตธรรมจะเอาแตสมาธ ทำจตมนสงบลกเดยว ไมเคยรเลยวา

ตวเรานมสองตว อยางนจะเจรญวปสสนาไม ได ทำจตสงบไดแลว กไดนนไดน

วเศษ อะไรกวากนไป แต ไมอาจเจรญวปสสนาได เพราะไมรตววามสองตว

มรปมนาม แยกไม ได

ทานตองรตวไวเสมอ ความรตวจงสำคญ ทเราไปทำสมาธกนแลว วบๆ

วาบๆ หลงลมไปเรอย อยางนนมนไม ไดเรอง ไม ไดผล บางคนอาจจะสงบ

แลวเหนโนนเหนน ไดนนไดน จนเปนผวเศษอะไรกวาไป แตมนไมพนทกข

แบบนนมนมแตความหลง มแตความยดถอ เปลยนทหลงเทานน แตเดมหลง

กามคณ ตอมากหลงสมาธ แตเดมหลงไปเรองโนนเรองน ตอมากหลงเหน

โนนเหนน ไปเรอย ทำไมมนหลง เพราะมนไมรตว ฉะนนตองเรมทความรตว

อยทบานกรตว มาทำสมาธกรตว สมผสความสขกรตววานมนสข อยบาน

มนทกข นมนทกขนะ วนวายนะ กรตววาวนวาย พอมาทำสมาธ มนสงบ

กรตวนมนสงบนะ รตวทกขนตอน สขมนกร ทกขมนกร ฟงซานมนกร สงบ

มนกร ไมดมนกร ดมนกร มนรตว มนจงไมหลง ไม ใหทานไปเลวหรอก กให

ดเหมอนเดม แตตองรตวไวเสมออยางน พอเขาใจไหม

ทพวกเราเคยทำกนมา หลงกนไป มวเมากนไป จนกระทงบางคนทำบญ

เยอะแยะ กเมาบญ ไปสวรรค กหลงวาเราไปสวรรค อยางนก ไดผลตาม

สมควร แตมนไมอาจจะพนทกข ได ยงตองเวยนวายตายเกด ถาอยากจะให

ถงความพนทกข ตองมาดำเนนตามอรยมรรคมองค ๘ ของพระพทธเจา

คนมบญมเยอะนะ ไดบญเยอะน ทำบญแลวก ไปเกดบนสวรรค เกดบน

สวรรคหมดอายกตาย ตายแลวกตวใครตวมนอกเหมอนกน ใหรจกอรยมรรค

มองค ๘ และวธฝกปฏบตในกรอบน ไว ใหดๆ

เรมตนใหมความร สมมาทฏฐตองรจก มสมมาทฏฐเปนหวหนา องค

อนๆ เรากตองทำเหมอนกน แต ใหทำดวยความร ศลมนเปนศลนะ ไม ใชตวตน

ศลทเกดกบจต จตมศล จตเปนอยางหนง ศลเปนอยางหนง คนละอยางกน

ไมเทยง เกดเพราะเหตปจจย ความคดไหนด ความคดไหนไมด เรากรเหมอนกน

รวา มนเพยงสกแตวาความคด แตเดมเราหลงลมไปหมด ความคดเกดขน ก

เอาเปนเรา เปนของเรา คดไมด กเปนเราเลว พอคดด กเปนเราด มแตเรา

หลงลมไปหมด พอมความรขนมา นกายนะ น ใจนะ มความคดขนมา ความคด

ไมด ความคดไมดไม ใชเราไมด ความคดมนด ไม ใชเราด มนกเกดตามเหต

ตามปจจย เรากทำเหต ทำปจจยใหความคดนมนเกดขน ทำดวยความร สง

ไมดกละไป มนเปนของไมดนะ ไม ใชเราไมด ไม ใชความไมดของเรา สงไมด

นำความทกขมาให กละงดเวน สวนของดกไม ใชตวเรา ไม ใชของเรา สงทด

นำสขมาให แยกแยะกระจายออกไป ไมมตวตนอย มแตขนธ ๕ ท ไปตามเหต

ตามปจจยเทานน ไปตามกรรม ถากรรมด ไม ใชคนดนะ กรรมดกไปด ถา

กรรมไมดก ไปไมด ไม ใชคนไมด กรรมมนไมด นมนแยกแยะออก แยกเปน

ประเดนๆ ไป

ถาทำดวยความรกสะดวก ทำดวยสต ดวยปญญา เปนแบบผร การม

สตสมปชญญะจงเปนทางเบองตนของผร ทานจงวา สตปฏฐาน ๔ นเปน

บพพภาคมรรค เปนเบองตน เปนจดเรมตนหนทางเพอทำใหเกดความรขน

เมอมความร กมองเหนความจรง เหนไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา เหนอรยสจ

40

ทางสธรรม

41

สภร ทมทอง

จนกระทงบรรลธรรมได

ตอไป พดถง ความรสกถงทางใจ ดานจต ตอนตนกใหรสกมาทกาย

กอน เมอมความรสกดานจตเกดขน อะไรทสมผสไดกใหสมผสถง เชน นงไป

มความเจบเกดขนกใหร รสกถงความเจบทเกดขน กายมนนง ลมหายใจมน

เขา ลมหายใจมนออก นความรสกอยางนๆ มนกระทบสมผส ความเจบมน

เกดขน สมผสได ความเจบมนเกดขน ไม ใชเราเจบ อยางน พอทำเปนไหม

บางคนพอเจบปบ กวาเราเจบ ไม ใชเราเจบ ความเจบมนเกดขน ความเจบ

ความปวด สข ทกข นสมผสทางใจ ใช ใจสมผส

ความงวงนอนมนเกดขน สมผสได ไหม สมผสได ไม ใชเรางวงนอน

ความหงดหงดเกดขน ใจสมผสได ความหงดหงดเกดขน รสกเขาไป ไม ใช

เราหงดหงด ความรำคาญเกดขน สข ทกขเกดขน แตละอน รสกตว คอยๆ

สมผสไป สตกจะมากขน และปญญากจะเกดขน เพราะสงทสมผสรบร ได

ทงหมด เทยงไหม...ไมเทยง ไมอยนานเลย เออ...สข ความสขเกดขน แปบ

เดยวไปแลว มาแลวก ไป ปญญาจะเกดขนไปเรอยๆ แตพวกเราทวไป ทำ

อะไรไมคอยมสต แตอยากไดปญญา อยากบรรลธรรม อาจารยพดใหฟง

หนอย เกอบบรรลแลว บรรลอะไร สตหายหมด คอหายไปหมดแลว ตองม

ความรสกตว ปญญากจะเกดขน เออ...มเหตการณเกดขนอกแลว เกดขนแลว

กดบไป

ตองมองใหเปน มองใหเหนสงตางๆ ทมาสมผสกระทบเขา กระทบกาย

กระทบจตแลวกไป ความงวงนอนมนเกดขน เออ...สกหนอยมนกไป ทกขเกด

ขนสมผสได น...ทกข ตอนนเปนอยางนนะ เดยวมนกไป ไม ใชเราทกข ความ

ทกขมนเกดขน เดยวมนกไป สมผสถงสภาวะตางๆ ทมนมาเมอมนมเหต

หมดไปเมอหมดเหต นเรยกวาฝกใหมสต ไมหลงลม ไมลมตว ถาไมหดฝก

สมผสอยางน พอสขเขากกลายเปนเราสข ความสขของเรา พอทกขกกลาย

เปนเราทกข ทกขของเรา รกสข เกลยดทกข

พอสมผสบอยๆ กมสตสมปชญญะมากขน มสมาธขน ตอไปแมสมผส

ทางตา กจะเกดความร เออ...สงทมาสมผสทางตานเปนรป ไม ใชคนเขามา

กระทบตา เปนแตแสงสะทอนเขามากระทบ สมผสทางหกเปนแคเสยง เปน

คลนกระทบเขามา ไม ใชเสยงเพราะหรอไมเพราะ ทวาเพราะหรอไมเพราะ

เราคดเอาเองนะ ความชอบหรอความไมชอบนน เปนกเลสทเกดขนมา

ภายหลง เสยงมนกระทบหเฉยๆ เปนเสยงนนเสยงนเราคดเอา ถาสมผสได

เกง กจะร เดมไมมสงน มนมาสมผสกบตา จงปรากฏเกดขน เหนแลว สก

หนอยมนกหายไป มเสยงมากระทบห เปนคลนเขามากระทบ สกหนอยหาย

ไป ไมมอะไร เสยงดาและเสยงชมกเทากน เปนสงมากระทบห เสยงดา

เสยงชม เปนของลมๆ แลงๆ เทานน จะมปญญาเพมขนนะ

ลนกระทบกบรส สมผสด อาว...จมขนมา เนอไก เนออะไร เขามาทลน

เกดรสอรอย นดเดยว แลวหายไป รสเผด รสเคม รสหวาน รสเปรยว ผานลน

หนอยเดยวหาย กลนกระทบ จมก เหมน หอม กลนนน กลนน แปบเดยวหาย

สงสมผสกาย ออน นม แขง กระดาง เยน รอน กระทบใหรสกแปบเดยว ก

หายไป อะไรทมาสมผสเขา รบรแลว มนกหายไป มแตของมาแลวกไป เรา

กจะไมยงยากกบชวตมากนก พวกเรานมนหลง รสนนะ โอ...ตองกนนนกนน

อรอยอยางนนอยางน ถาไม ไดกนรานนเสยชาตเกด เขาวาไป ทจรงมนแตะ

ลนหนอยเดยว อรอยกจรงอย แตมนจงเดยว แตะหนอยเดยว ผสสะแปบ

เดยว มใครอรอยนานบาง ไมม มนคดเอาเองทงนนแหละ เราอรอย ความ

อรอยของเรา มนหลงไปนะ อย ในโลกของความคด ไมตนขนมาสความจรง

42

ทางสธรรม

43

สภร ทมทอง

ถาตนขนมาสความจรง กจะเหนวาไมมอนไหนอยนานเลย ไมมอนไหนนา

ตดของเลย สขกมเหมอนกน แตมาแปบเดยวกไป ทกขกมเหมอนกน มาแปบ

เดยวแลวไป อรอยกมเหมอนกน มาแปบเดยวไป ไมอรอยกเหมอนกน มา

แปบเดยวไป เสยงชมกมาแปบเดยวก ไป เสยงดากแปบเดยว จนกระทง

แมแตตวเราเองน แปบเดยวกไปเหมอนกน แมกระทงผมนมานงอยน แปบ

เดยวกไปเหมอนกน

ตามความเปนจรงแลว จงไมควรยดมนถอมนอะไรกนเลย อยางน

เหมอนกบทพระพทธเจาตรสสอนภกษทงหลายอยเสมอ เรองไมเทยง เปน

ทกข ไม ใชตวตน ไมควรยดมนถอมนน ถาเรองรป พระองคกตรสวา

“ดกอนภกษทงหลาย รปเทยงหรอมนไมเทยง” พวกทานตอบได ไหม

ตอบไดอยแลว กตองตอบวา

“ไมเทยง พระเจาขา”

“สงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา”

“เปนทกข พระเจาขา”

“สงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนไปเปนธรรมดา ควรหรอ

ไมทจะไปยดถอวานนของเรา เราเปนนน นนเปนอตตาตวตนของเรา”

“ไมควรเลย พระเจาขา”

ดวยการสมผส เหนมนบอยๆ เขา สมผสทางกายบาง ทางใจบางบอยๆ

จนมสต มสมาธ กจะมปญญา รจกสงตางๆ มาแปบเดยวแลวกไป ถามความ

รสกเกดขน ไมวาจะสข ไมวาจะทกข เปนเวทนา เทยงหรอไมเทยง ไม

เทยง กสงใดไมเทยง สงนนกเปนทกข สงใดไมเทยง เปนทกข มความ

แปรปรวนไปเปนธรรมดา กไมควรไปยดมนถอมนวา นนเปนของเรา นน

ความสขของเรา นนความทกขของเรา หรอเราเปนผสข เราเปนผทกข

ความรเหลาน ไดมาจากไหน ไดมาจากการฝกหด มสตสมปชญญะ รสภาวะ

ตางๆ

ผมจงไดกลาวถงสตสมปชญญะนนเปนชวงรอยตอ เพอใหเกดสมาธ

เกดปญญา และชวงรอยตอน เปนตวยอนกลบไปชวยพนฐาน ทานจะได ใช

ชวตถกตองขน ไมตองไปทำทจรต สำรวมระวงในชวตไดมากขน ถาม

สตสมปชญญะ มประโยชนทกเรองเลย ตงแตขนพนฐาน ทำใหชวตไมตอง

เปนทกขมากนก มครอบครว กตองรจกระงบยบยงชงใจ รสกตวเอง ขดเกลา

ตนเอง ฝกฝนตนเอง รจกทจะมความอดทน รจกใจเยนได อดได ทนได

และสงขนไปกเปนไปเพอสมาธปญญา

วนน พดเรองการฝกหดสงเกตความรสก ดานกาย มธาตดน ไฟ ลม

รจกหรอยง หดไว กำมอเขา แบมอออก รสกไว มนกระทบกนนะ รสกถงมน

เดมมนไมกระทบ มากระทบกน ของแขงสองอนมาชนกน อยาลมตวเองไป

อยาตวหาย พวกเรามนชอบตวหาย นงอยนหายตวไป หายไปเรอย ไมเปนไร

เอาใหม กำมอเขา แบมอออก รสกตวไว แปบเดยวมนหายไปอกแลว บางคน

ไมแปบเดยว หลายแปบอย มนหายไป ๑๐ นาท ๒๐ นาท แต ไมเปนไร นน

เปนนสยเดม นสยเดมชางมน อยาไปวามน เรามหนาทฝกบอยๆ

สมผสทางใจ สข ทกข งวงนอน หงดหงด ขดเคอง พอใจ ไมพอใจ

ความคด ความนก ตางๆ เปนสงหนงมนเกด มาใหจตไดรบร แลวกหายไป

44

ทางสธรรม

45

สภร ทมทอง

ตองเปลยนมมมองใหม ให ใชวธสมผสเอา ความสขเกดขนอยาไปวาเราสข

หรอสขของเรา ความทกขเกดขนอยาไปวาเราทกขหรอทกขของเรา ความสข

มนเกดขน ความทกขมนเกดขน ความงวงนอนมนเกดขน สมผสเรยนรมน

เออ...ความงวงมนเปนอยางนนะ มนมาเดยวมนกไป มนไม ไปกอน เรากไป

กอน แตเดยวมนตองไป ไม ใครคนใดคนหนงกตองไปแนนอน ไม ใชเรางวง

และไม ใชความงวงของเรา ความหงดหงดเกดขน ใหสนใจความหงดหงด

บางคนเดนไปเหนคนอน มวแต ไปสนใจชาวบาน ไปสนใจไอหมอนน...ทำให

เราหงดหงด ไปโทษชาวบานเสยแลว ไมสนใจสภาวะ ไม ใส ใจตวเอง ฉะนน

ให ใส ใจตวเอง เหนคนนนทำไมถกใจ หงดหงด ความหงดหงดเกดขน ไม ใช

เขาทำ ความหงดหงดมนเกดขน เขากเปนของอยางนน ความคดมนเกดขน

มาแลวก ไป เรองตางๆ ผานเขามาใหจตไดรบร แลวกหายไป เขาใจไหม

สมผสบอยๆ ไมเกยวกบใครหรอก เกยวกบตวเอง

การบรรยายในชวงเยนวนน กคงพอสมควรแกเวลา จะใหทานทงหลาย

ไดปฏบต เดนจงกรม นงสมาธ ฝกหดรสกตว จนถงเวลา ๓ ทม กราบพระ

รวมกนแลวกแยกยายไปพกผอน

การบรรยายในชวงเยนวนน คงพอสมควรแกเวลาเทานนะครบ อนโมทนา

ทกทาน

46

ทางสธรรม

47

สภร ทมทอง

ทางสายเอก บรรยายวนท ๓ มถนายน ๒๕๕๕ ตอนเชา

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย สวสดครบทานผเขาปฏบตธรรมทกทาน

ทเนนในการปฏบตคราวน กเนนใหทานทงหลายมสตสมปชญญะ เพราะ

การมสต มสมปชญญะ กลบมารอยทตว พจารณาตวเอง ดตวเอง สงเกตตวเอง

สงเกตกายและใจของตนเองอยเสมอน เปนทางเอกของพระพทธเจา เปน

ทางสายเอก เรยกวา เอกายนมรรค เปนทางเอก เปนทางอนเดยว ทาง

อนหนง ในบาลมคำบอกวา เอกายโน อย ภกขเว มคโค ดกอนภกษ

ทงหลาย ทางน เปนทางเอก เปนเอกายนมรรค

คำวา เอก น มหลายความหมายเหมอนกน คำวา เอก, เอ-กะ หมายถง

พระพทธเจา ก ได เพราะพระพทธเจานเปนผทเปนเอกของโลก เปนหนง

ของโลก ทางนเปนทางของพระพทธเจา ท ไดเปนพระพทธเจา เปนครของ

เทวดาและมนษยทงหลาย เปนศาสดาของพวกเราน พระองคทรงใชหนทาง

นแหละ ทางเอกอนน พระพทธเจาในอดตกใชทางน พระพทธเจาในอนาคตก

ใชทางน และพระพทธเจาองคปจจบนคอพระโคดมของเรากใชทางน ทานใช

ทางนฝกฝนตนเอง ดตนเอง พจารณาตนเอง เตอนตนดวยตนเอง ขดเกลา

ตนเอง จนกระทงมปญญาตรสรเปนพระพทธเจา หลงจากตรสรแลว กเอา

ทางนมาบอกแกเราทงหลาย ทางนจงชอวาทางเอก คอ ทางของบคคลผเปน

เอก ทางของพระพทธเจานนเอง นความหมายของทางเอกอยางทหนง

หรอคำวา เอก หมายถง คนปฏบต กได ทางสายน คนผปฏบตจะตอง

ไปคนเดยว จะตองไมตดของกบสงตางๆ แลวจงไปได พวกเราโดยทวไปกพา

กนตดของสงนบาง สงนนบาง มากบาง นอยบาง ตดของอย ในโลก เราจง

มาปฏบตตามทางสายน ทางทตองเดนไปคนเดยว ไปคนเดยวแลวอบอนนะ

ไปเจอความอบอนอยขางหนา เวลาไป ตองไปคนเดยว จะเอาคนนนไปดวย

คนน ไปดวย มวหวงคนนน หวงคนน มนไม ได ตองไมหวง ตองปลอย ตอง

วาง คนในโลกๆ จะดหรอไมด พอแม ญาตพนองของเรากเหมอนกน เราจะ

ไปหวงเขาอยางนนอยางนกไม ได เราตองไปคนเดยว ตามความเปนจรงแลว

เราทานทงหลายกเกดคนเดยว แลวกตายคนเดยวอยแลว คลอดออกมาจาก

ทองแม กมาคนเดยว ตายไปกไปคนเดยว ไปตามกรรมของตนเองนนแหละ

ทางอนนจะชวยใหเราไปคนเดยวไดอยางเดดเดยว มนตองไปคนเดยวอยแลว

พวกเราน ดเหมอนมหลายคนเหลอเกน มพอ มแม มลก มสาม มภรรยา

อะไรกวากนไป เหมอนกบตองไปกบสาม ตองรอสามกอน มนไม ใชหรอก

เดยวตอนจะตายน รอสามกอน มนรอไม ได มนตายไปเลย แลวเกดใหม กรอ

สามกอนกไม ไดนะ

โดยธรรมชาตน เราเกดคนเดยวและตายคนเดยว กเลส ตณหา ความ

เขาใจผด ความยดมนถอมน ทำใหรสกมหลายคน หวงคนโนน หวงคนน

จนกระทงหวงโลก โลกน มนกไม ไดเกยวของกบเราหรอก เรากเปนอยางหนง

มาตามกรรมแลวไปตามกรรม โลกกอยของมน ดบาง ไมดบาง เปนของมน

อยางนนแหละ ทน มกเลสเกดขน เขาไปผกเอาไว เรยกสงโยชน มนผกมนตด

เอาไว อนสยมนยงถอนไมขน เลยวนวายกนอย ทางอนนแหละ เปนทาง

ของผปฏบตทจะกลายเปนเอก เปนคนเดยว ทานอยากไปคนเดยวไหม ไมอยาก

ไปคนเดยวกไปคนเดยวอยแลว เดยวตอนตายน ไมม ใครตายดวยนะ ตาย

คนเดยวนะ แลวไปเกดใหมกคนเดยว

ดวยทางสายน จะทำใหเราอยคนเดยวเปน อยคนเดยวได และเขาใจ

48

ทางสธรรม

49

สภร ทมทอง

การไปคนเดยวอยางแทจรง ไมเกยวกบใครเลย พวกเราทกวนน มนยงไป

เกยวกบคนนน เกยวกบคนนมาก ทงๆ ท ไม ใช ความจรงคอเราไปคนเดยว

ไปตามกรรมของตนเอง ทนเรายงเกยวอยมาก กเลยตองเดนทางน เพอ

ทำใหมนถกตองยงๆ ขน ชำระสงทผดพลาดออกไป ทางนจงไดชอวาทางเอก

ทางของบคคลผ ไปคนเดยว

หรอคำวา เอก หมายถง ตวทาง ทเปนทางไปอยางเดยวไมมการกลบมา

เปนทางทเปนทางตรง ไมมทางแยก ไมมหลายแพรง เปนทางลดตรงไปส

นพพานเทานน ไปเทยวเดยว ไมมเทยวกลบ เมอเดนตามทางนแลว จะให

คนนนกลบมาโงอยางเดมกไม ได จะใหกลบมาเปนคนมกเลสเยอะอยางเดมก

ไม ได จะใหกลบมาเปนคนมทกขมากอยางชาวโลกเขากไม ได จะใหมาหลง

วนเวยนอยางชาวโลกเขากทำไมเปน มแตฉลาดขนๆ ถกตองขน ดขนๆ ทกวนๆ

จนกระทงถงความดบสนทของทกข คอนพพานในทสด

หรอคำวา เอก หมายถง ธรรมวนย หรอ คำสอนกได ศาสนากได

คำสอนเรองเกยวกบอรยมรรคมองค ๘ เกยวกบสตปฏฐาน ๔ ทางปฏบตท

ทำใหถงทางพนทกข มอย ในธรรมวนยน ธรรมวนยเดยวเทานน ในคำสอน

ของพระพทธเจา ในคำสอนอนๆ ไมม ถาทานไดศกษา หรอไดยนไดฟงมา ก

จะรวาในคำสอนอนไมมเรองอรยมรรคมองค ๘ คำสอนเรองทาน เรองศล

เรองจตสาธารณะ ชวยคนโนนคนนกพอมบาง ในคำสอนของพระพทธเจากม

เหมอนกน และมยงขนไปกวานน ทเปนเอกกวาเขา คอเรอง อรยมรรคมองค ๘

ซงเปนประตนพพาน อยางนจงวาเปนทางเอก คอทางทมในศาสนานศาสนา

เดยวเทานน ในเมอคำสอนยงมอย ธรรมวนยยงเหลออย กพบทางสายน ได

ทานทงหลายกไปฝกหดใหมนไดทางนะ

หรอคำวา เอก น หมายถง จดหมายปลายทาง ก ได จดหมาย

ปลายทางของเราทงหลาย ถามความเขาใจถกตองแลว มจดหมายปลายทาง

อนเดยวกน คอ นพพาน เปาหมายอนเดยว มใครยงไมอยากไปนพพานบาง

บางคนบอกวาขอให ไดนนให ไดนกอน ไดสขกอน ไดเงนกอน ไดสาม ได

ภรรยาสกคนกอน อตสาหเกดมาชาตหนง เดยวจะเสยชาตเกด อะไรกวาไป

แตถาเขาใจโลก เขาใจชวต เขาใจธรรมะโดยถกตองแลว เปาหมายกมอน

เดยว คอนพพาน และทางทจะทำใหถงเปาหมายอนเดยวนน คอทางท

พระพทธเจาบอกเอาไว

สตปฏฐาน ๔ นเปนทางเอก ทางใหถงจดหมายอนเดยวคอนพพาน

หมายความวา ถาเราปฏบตตามหลกทพระพทธเจาบอกเอาไว กถงทเดยวกน

คอนพพาน เบองตนอาจจะตางกนบาง กไมเปนไร ขอใหปฏบตถกตอง จะถง

จดหมายอนเดยวกน เพราะนพพานนนมทางเขารอบดาน มทางเขาหลาย

ทาง มาทางทศตะวนออกกเขาได ทศตะวนตกกเขาได ทศเหนอกเขาได ทศ

ใตกเขาได มทางเขารอบดาน

เหมอนเราจะขามไปฝงโนนของมหาสมทร มทาสำหรบขนเรอหลายทา

เราขนทาไหนกได แตถงจดหมายอนเดยวกน คอฝงโนน นพพานกเหมอนกน

เปนจดหมายอนเดยว แต ไปไดหลายๆ รปแบบในตอนตน รปแบบตางๆ

เหลานน พระพทธเจากทรงแจกแจงเอาไว บางคนปฏบตโดยการพจารณาด

กายกได ตามรกายในกาย กถงนพพานไดเหมอนกน และการรกายในกายนน

กมหลายอยาง มหลายเทคนควธ บางคนอาจจะรเวทนากได และในการร

เวทนากมหลายเทคนคหลายวธ ตามรจตกได และในการรจตกมหลากหลาย

พจารณาธรรมะกได และในธรรมะกมหลากหลาย มวธการมากมาย ถาทำ

โดยถกตอง ปฏบตถกตอง กจะไดสต ไดสมปชญญะ ไดสมาธ ไดปญญา ได

50

ทางสธรรม

51

สภร ทมทอง

คณธรรมตางๆ เปนประตไปสพระนพพานเหมอนกน แมเบองตนจะตางกน

บางกไมเปนไร ไมมประเดนสำคญอะไรในเรองน ถาปฏบตอย ในทางเอก

แลว กจะถงจดหมายอนเดยวกน คอนพพาน

อนนความหมายของคำวาทางเอก ทางเดยว ทางหนง หมายถง

พระพทธเจากได หมายถงคนผปฏบตกได หมายถงตวเสนทางกได หมายถง

ธรรมวนยกได หมายถงจดหมายคอนพพานกได ทางเอกน มอานสงสหลาย

อยาง พระพทธเจาตรสไว บอกอานสงสกอนจะขยายความ เพอวา เรา

ทงหลายฟงแลว จะอยากปฏบต

สตตาน วสทธยา เพอความบรสทธของเหลาสตว

ทางนทำใหสตวเหลานบรสทธ อยางพวกเรานเปนมนษย เปนคน ยงไม

บรสทธ ท ไมบรสทธ เพราะจตนยงไมบรสทธ สตวเศราหมอง เพราะจต

เศราหมอง สตวบรสทธ เพราะจตบรสทธ ทน ธรรมะทจะชวยชำระจต

สะสางจตใหบรสทธ คอทางนแหละ ทางเอก ทางทจะทำให ไดอรยมรรคม

องค ๘ ครบถวนสมบรณ เรมตงแตสตปฏฐาน ๔ ไปเรอยๆ จนเตมบรบรณ

เปนอรยมรรค มนเปนทางชำระจตใหบรสทธ พอจตบรสทธ สตวกบรสทธ ได

อยางนนะครบ ทางอนๆ ชำระจตไม ได

บางทานไปทำบญมาเยอะแลว อยางพวกเราชาวพทธในเมองไทย เรา

นยมทำบญ ซงบญกสวนบญ กเลสกสวนกเลส ไปทำบญกไดบญ เวลาบญน

ใหผล กใหผลเปนความสขหรอสงทนาพอใจ ใหผลนนผลนกวาไป แตกเลส

มนยงไมถกชำระ บญกสวนบญ กเลสกสวนกเลส ถาอยากจะชำระกเลส ตอง

ทางน บางคนทำบญมานานแลว ทำบญมาตงแตสาวจนแกทเดยว กเลสกยง

เยอะอยนะ ยงไมรเรอง ยงโกรธ ยงไมพอใจสงนนสงน ยงไมเขาใจโลก ยง

เขาใจผด ยงยดถอสงตางๆ ไมอาจจะปลอยวางได เปนเพราะกเลสยงไมถก

ขดออก ยงไมถกขดออกไป ยงไมหมด เราอาจจะทำบญมาก เปนคนดมาก

กเลสกไมหมด ดวยทางน จะชวยใหขดเกลากเลสได ทำใหสตวบรสทธ

โสกปรเทวาน สมตกกมาย เพอกาวลวงโสกะและปรเทวะ

ทางนทำใหกาวลวงเรองน ได จะได ไมตองมาเศราโศกกบโลกนอก พวกเรา

คงมเรองใหเศราโศกเยอะ เคยเศราโศกมาเยอะแลว ถาไม ไดเดนตามทาง

สายน กจะมเรองใหเศราโศกอกเยอะแยะ เพราะเรามของทรก พอมของทรก

สงทเรารกนน ลวนเปนสงท ไมมนคง ไมเทยง พอมนแปรปรวนเปนอยางอน

ไป เรากจะเศราโศก โสกะ ปรเทวะ ถามาเดนทางสายนแลว จะสามารถกาว

ลวงโสกะและปรเทวะได ไมตองรองไหอกตอไป ไมตองเศราโศกอกตอไป

เพราะเขาใจโลก และปลอยวางมนได ไมมปญหากบพวกชาวโลกทเตมไปดวย

ความเศราโศกเสยใจ ปลอยไปได ขามไปได ไมมปญหาอยางเดมอก

ทกขโทมนสสาน อตถงคมาย เพอดบทกขและโทมนส

ทกขทเคยม กจะไมม ไมเกดขน โทมนสทเคยม กจะไมม ไมเกดขน พวกเรา

ใชชวตไปในโลก ตอนน ไมทกขหรอก แตพอเจอเรองนนเรองน ทกขกเกดขน

มาอยเรอย ทกขมนเกดขนเปนครงๆ ถามาเดนทางสายน ทกขมนไมเกด ไมม

ทกข ไมมทกขเกด ดบทกขและโทมนส

ายสส อธคมาย เพอบรรลญายธรรม

ทางนทำใหญายธรรมสมบรณ ได เตมบรบรณ ได ญายธรรม แปลวา

ธรรมะทถกตอง ละกเลสไดจรง คอ อรยมรรคมองค ๘ ดวยการเดนตาม

ทางน ไปเรอยๆ จะทำใหบรรลถงอรยมรรคมองค ๘ เปนขอปฏบตทถกทกขอ

52

ทางสธรรม

53

สภร ทมทอง

ถกทงหมด เปนสมมาครบทง ๘ สมมาทฏฐ ความเหนถก สมมาสงกปปะ

ความคดถก สมมาวาจา วาจาถก สมมากมมนตะ การกระทำทางกายถก

สมมาอาชวะ การเลยงชวตถก สมมาวายามะ ความเพยรถก สมมาสต สต

ถก และสมมาสมาธ ความตงมนถก

ทจะถงความถกตองทงหลาย ทกอยางถก โดยการชำระสงทผดออกไป

เหลอแตอนทถก ถาถกครบถวน ๘ อยาง รวมกนขนเปนคณสมบตในจตของ

คนนน กจะเผาทำลายลางกเลส ทำลายความทกขทจะเกดจากกเลสไดหมด

อยางนแหละบรรลถงสงทถก

คำวา ถกตอง เปนสมมา ในคำสอนของพระพทธเจา หมายถง ดบ

กเลสได เผากเลสได ทำใหหมดทกข ได จงชอวาถก เราจะบอกวาทำอะไร

ถกบาง กตองดตรงน ดวาละกเลสได ไหม ถาละกเลสได กถก ดบทกข ได

ไหม หมดทกข ไหม ถาหมดทกขกถก การทจะหมดทกข หมดโศก หมดโรค

หมดภย ในทางพระพทธศาสนาน ไมตองหวงพงสงศกดสทธ ไมตองออนวอน

ไมตองขอ แตตองทำใหถก ความเหนถก ความคดถก คำพดถก เปนตน

เทานแหละ ไมตองไปขอใคร ถาเหนถก กไมมทกข คดใหถก กไมมทกข แคน

แหละ ไมตองไปขอใคร อยากมความสขน เอาความคดผดออกไป เอาความ

เหนผดออกไป เหนใหถก คดใหถก กไมมทกข

ถายงมความเหนผดอย ถงจะขอใหตนเองไมทกข ใหตนเองเปนสข มนก

ยงทกขอยนนแหละ มนกยงไมสขอยนนแหละ เพราะความเหนมนผด มนคด

ผด มนพดผด ทำผด ในทางพทธศาสนาจงเนนไปทการกระทำ อยากพนทกข

กพนไดดวยการกระทำ ทำใหมนถกทงหมด จะพนได ไมตองพงสงศกดสทธ

หรอไมตองพงอำนาจใดๆ ทงสน ความถกตองน มอำนาจในตวมนเอง ถา

เหนถกแลว กไมมทางเปนทกข ถาคดถกแลว กไมมทางเปนทกข ถายง

เปนทกขอย จะไดรวามนไม ใชเปนทเหตการณขางนอก มนเปนทจตของเราน

ยงไมถกชำระ เรายงเศราหมองอย ยงมอะไรผดพลาดอย ในนนแหละ เราก

มาฝกเพอชำระ การยอนกลบมาดทตวเองน เพอจะดวายงมอะไรผดอยบาง

ในน จะไดชำระออกไป เวลาเหนคนไมด เราเปนทกขขน อาจจะคดวา คนไมด

ทำใหเราเปนทกข อยางน แตความจรง มนไม ใช มนอยขางในน ยงไมชำระ

ขางใน ความเหนของเรายงผดพลาดอย ในโลก มนกมคนดบาง คนไมดบาง

คนดเขากมาตามกรรมของเขา ไปตามกรรมของเขา คนไมดเขากมาตามกรรม

ของเขา ไปตามกรรมของเขา ถาเหนถกตองแลว กยอมไมเปนทกข ถาคดถก

ก ไมเปนทกข ดวยการปฏบตตามทางสายเอกน จะบรรลถงความถกตอง

ทงหมด รวมประชมกนขน

นพพานสส สจฉกรยาย เพอกระทำใหแจงนพพาน

จะไดเหนนพพาน ไดรจกนพพาน อนเปนสภาวะทปราศจากกเลส

ปราศจากรปนาม ปราศจากทกขทงปวง อนเปนสขอยางยง

นแหละอานสงสของทางสายเอก ทางทพระพทธเจาประกาศบอกเอาไว

เราทงหลายทมาปฏบตอยน ปฏบตในทางทพระพทธเจาตรสวาเปนเอกายนมรรค

ซงมอานสงส คอ เพอความบรสทธของเหลาสตว เพอกาวลวงโสกะปรเทวะ

เพอดบทกขและโทมนส เพอบรรลถง ญายธรรม คออรยมรรค และเพอ

กระทำใหแจงนพพาน ทางนคอสตปฏฐาน ๔ การฝกใหม ความเพยร ม

สมปชญญะ มสต รสกตว ตนตวขนมา แลวพจารณา สงเกตด มองดอย ใน

กาย เวทนา จต และธรรม เสมอๆ บอยๆ เนองๆ นคอทางสายเอก ทานไหน

ทเคยปฏบตมาในสำนกนนบาง สำนกนบาง จะพดถงเรองสตปฏฐานอยเสมอ

เพราะเปนเรองทสำคญ เปนทางเดยว ทางสายเอก

54

ทางสธรรม

55

สภร ทมทอง

วนนผมจะพดถงลกษณะของสตปฏฐานใหฟงแบบยอๆ นะครบ สตปฏฐาน

นเปนสตทพเศษอยางหนง สตมนมหลายอยาง คำวา สต เฉยๆ กแปลวา

ความระลกได ความนกได ความไมหลงลม ในสงทดทเปนกศล นกอะไร

กไดขอใหเปนกศล ชอวามสตทงนนแหละ เชน นกถงคณพระพทธเจา อรหง

สมมาสมพทโธ แทนทจะนงหลบ แทนทจะไปคดเรองนนเรองน กมานกถงคณ

พระพทธเจา ไดชอวาอรหง เพราะมคณคอเปนผหมดจดจากกเลส ไดชอวา

สมมาสมพทธะ เพราะเปนผตรสรชอบได โดยพระองคเอง อยางน เปนตน

การระลกนกถงอยางนกเรยกวาสต เรยกวาพทธานสสต การระลกถงศล

นกถงศล วาเราตองมศลนะ เราเปนคนมศลด ไมขาด ไมทะล ไมดางพรอย

นกเปนสต เรยกวาสลานสสต ระลกถงคณความดตางๆ ระลกถงวา ควรจะ

ใหทาน ควรจะทำบญ เหลานกเปนสตทนกได ระลกได ไมหลงลมในเรองตางๆ

ทเปนฝายกศล

สตปฏฐานมความพเศษกวาน เปนความระลกได ไมหลงลมกาย

และใจของตนเอง ไมหลงลมความจรงของกายและใจ นกไดอย ขอบเขต

อย ในกายและใจ ในกาย เวทนา จต และธรรม เปนสตพเศษอยางหนง ทวา

พเศษ กเพราะทำให ไดรบอานสงส คอ ขดเกลากเลสได ทำใหจตบรสทธขน

สามารถทำใหลวงโสกะปรเทวะ ดบทกข โทมนสได ทำใหอรยมรรคสมบรณ

ได ทำใหแจงนพพาน มความพเศษกวาสตอนอน ถามสต เพงพจารณา มอง

ดอย ในกาย เวทนา จต ธรรม ไมหลงลมกายและใจอยางน มนมความพเศษ

แคทำอยางน ได จะขดเกลากเลสได จตจะบรสทธขนโดยธรรมชาต เมอจต

บรสทธขน ไมมนวรณ สมาธกจะเกดขน แคมามสต แลวพจารณาด สงเกตด

วนเวยนอย ในกาย เวทนา จต และธรรมเทานนเอง กเลสนวรณตางๆ กหมด

ไป ไดสมาธ จตกบรสทธขน อยางน

ถาเปนสตอนอนๆ ทานไปเจรญสตอน ทำบญทำกศล ฝกเพงนนเพงน

ทานกตองใชความเพยรในการทำบญ ไดปลาบปลมปตบาง ฝกทำสมาธ เพง

อารมณเอาไว เพอใหมนอยนงๆ อยกบอารมณเดยว เพงไดถก กไดความ

สงบ พอออกมา กเลกสงบ เพราะกเลสมนยงไม ไดถกชำระ ไมเหมอนกบ

สตปฏฐาน สตปฏฐานนทำใหกเลสถกชำระในตว พอกเลสถกชำระ กเลสมน

ลดลง จตกสงบไปดวย ท ไมสงบ เรารอน ฟงซาน เปนเพราะกเลส พอกเลส

ลดลง ความฟงซานกลดลง ความเรารอนกลดลง กคอสงบขนนนเอง การมสต

มาพจารณาดอย ในกายและใจอยเสมอๆ มอะไรเกดขน มอะไรเปลยนแปลง

บาง อยางน มผล มอานสงสมาก

อยางทผมไดยกตวอยาง เรองทำบญ นกเปนสตนะ นกไดวาเราควร

ทำบญ วนนเปนวนสำคญ ควรจะทำนนทำน เรากไปทำบญ ทำบญกไดบญ

บญกสวนบญ แตกเลสยงไมลด ไมเหมอนกบมาทำสตปฏฐาน เพงอย ในตวเอง

มองด กายเปนอยางนนะ นยกมอขนนะ นเอามอลงนะ นเดนซายนะ นเดน

ขวานะ นลมหายใจกำลงเขา นลมหายใจกำลงออก แคทำอยางน มความ

พเศษ คอวานอกจากจะไดสตแลว ยงชำระกเลสออกไปไดดวย กเลสมนลดลง

โดยธรรมชาต มนเปนวธทพเศษ จงวาเปนทางเอก เปนสงทนาอศจรรยนะ

ถามสตอยกบอนอน กเปนบญไป แตกเลสไมลด แตอนน มารอยทตวเอง

พจารณาตวเอง กมสต และกเลสกลดดวย โสกะปรเทวะกลดลงดวย ทกข

โทมนสกไมเกด ทำใหถงอรยมรรคดวย เดนเขาใกลนพพานทกขณะๆ ดวย

มนมความพเศษอยางน

ทานทงหลายจงควรสนใจทางน ใหมากๆ ไม ใชวาไมควรสนใจอนอนหรอก

กควรสนใจอนอนตามสมควร แตอนนควรจะสนใจใหมากๆ โดยเฉพาะในวน

สำคญ ซงเปนวนทพระพทธเจาตรสร พระพทธองคตรสร ไดดวยทางน

56

ทางสธรรม

57

สภร ทมทอง

นแหละ ตรสรแลว กเอาทางนมาบอก มาสอน สาวกทงหลายทตรสรตาม

พระพทธเจากใชทางนเชนเดยวกน

สตปฏฐานน เปนสตทตงขน ทำใหเกดความรตว แลวพจารณาตามด

สงเกตดกายเปนอยางน เวทนาเปนอยางน จตเปนอยางน และธรรมะทเกด

ขนในกายและใจเปนอยางน ไมหลงลม ไมปลอยจตลอยไปทอน ดอยทตวเอง

อนนเปนสตชนดนเรยกวาสตปฏฐาน ทานทงหลายควรฝกควรหดทำใหเปน

ทน เครองมอในการทำสตปฏฐานน ม ๓ อยาง อนทหนง คอ ความ

เพยร เพยรเผากเลส อนทสอง คอ ความร ตองมความร รอะไรม

ประโยชน ไมมประโยชน รวาอะไรควร อะไรไมควร รความเหมาะสม

รตว รกาย ร ใจ อนทสามคอสต ตองมสตอย ในกายและใจ ตองไม

ลมตว

ถาพดในแบบภาษาบาล ทานมเครองมออยสามอน ทองวา อาตาป

สมปชาโน สตมา มความเพยรเผากเลส มสมปชญญะ และมสต

อนทหนง อาตาป มความเพยรเผากเลส ตองเพยร เพยรทำ ถายงไม

เคยทำ ตองมาทำ ยงไมเคยเดนจงกรม ตองมาเดน ยงไมเคยรสก ตองมา

รสก ตองมาหดทำ ตองตงใจ จะทำแบบเดมไม ได เพราะแบบเดมนน เราใช

ชวตแบบหลงลม จงตองมความเพยร พอมความเพยรกแนนอนละ ตองตาน

กบกระแสกเลส แตเดมนนเราไหลตามกระแสกเลส เหมอนกระแสนำมนไหล

ไปเรอยๆ เรากลอยคอตามกระแสนำไปเรอย ทน ตอนนเรามาหยดยน พอ

หยดยนเรากจะรสกถงแรงตานเพราะแมนำมนไหล ทานไหนทเคยไปเลนนำ ก

จะเขาใจอปมาน แตเดมไปตามกระแสตณหา ไหลไปเรอย พอหยดยน ยงไม ได

ทำอะไรเลย แคหยดยนเฉยๆ น กจะมกเลสเขามาตาน มกระแสนำ เหมอน

เราไปตามกระแสนำท ไหล หยดยนเปนยงไง นำกไหลมา จะรสกเหมอนแรง

ตาน อยางพวกเราน แตเดมเคยอยทบาน อยากคยกคย อยากพดกพด

อยากดละคร อยากดหนง อยากนนอยากน กไปทำ แตตอนน เขามาอยทน

กเหมอนมาหยดยน พอหยดยน เปนยงไงครบ มนรสกเหมอนกบตองตาน

อะไรบางอยาง รสกอยากทำเหมอนกน แตกตองฝกตองหด การฝกการหด

การตงใจมาทำ มาฝกกรรมฐาน อนนกคอความเพยร เพยรเผากเลส ไม

ทำตามกระแสกเลส ตองหาเวลามาฝกมาหด อนนคอ อาตาป อนทหนง

ตอไปอนทสอง คอ สมปชาโน มความร ตองรวา สงไหนมประโยชน

สงไหนไมมประโยชน รจกความเหมาะสม อะไรเหมาะสม อะไรไมเหมาะสม

อะไรควร อะไรไมควร เวลาไหนควรทำอะไร รกายและใจ ใจมนคดอยางน

กายไปทำอยางน กายไปทำอยางน เพราะจตคดอยางน จตคดอยางน ไปพด

อยางน ตองรตว รอยเสมอ อนน สมปชาโน

และอนตอมา สตมา มสต ไมหลงลมตวเอง ไมปลอยใจไปทอน ระลกร

ในกายและใจ ไมหลงลมกาย ไมหลงลมใจของตนเอง นคอเครองมอหลกใน

การปฏบตสตปฏฐาน

ทน พอมเครองมอแลว มความเพยร มความร และมสต ตงขนมาแลว

ใหมองดอย ในไหน กใหดอย ในกาย เวทนา จต และ ธรรม

กาเย กายานปสส วหรต ตามดกายในกาย

เวทนาส เวทนานปสส วหรต ตามดเวทนาในเวทนาทงหลาย

จตเต จตตานปสส วหรต ตามดจตในจต

ธมเมส ธมมานปสส วหรต ตามดธรรมในธรรมทงหลาย

58

ทางสธรรม

59

สภร ทมทอง

ดอยบอยๆ เนองๆ เสมอๆ พดงายๆ คอตองทำความเพยร ใหรสกตวขน

มสตขนมา มาอยกบตว พอมาอยกบตวแลว ใหพจารณามองดกาย เวทนา

จต และธรรม อยเสมอๆ

มองด สงเกตด พจารณาด แคด ดกายวาเปนกาย เปนสกแตวากาย

นงทำความรตวแลว รกายในกาย ลมหายใจมนเขา ลมหายใจมนออก

ลมหายใจนเปนสวนหนงของกาย ลมหายใจมนเขา ลมหายใจมนออก ไม ใช

เราหายใจเขาไม ใชเรา หายใจออกไม ใชลมหายใจของเรา ลมหายใจมนเขา

ลมหายใจมนออกในกายน กายมนเดน มนยน มนนง มนนอน มนเหยยด มนค

ไปทำโนนไปทำน รสกถงมน รสกวากายเปนเพยงสกแตวากาย กายมนไปทำ

โนนทำน สงเกตดบอยๆ ซงจะสงเกตได ดได กตองมสตตงขนมากอน พอม

สตตงขนมาแลว กด สงเกต มความเพยร มสมปชญญะ มสต แลวกด

สงเกตอยเสมอ

เวทนาในเวทนากคลายๆ กน ดเวทนาสกวาเปนเวทนา มสตตงขนกด

ความสขมนเกดขน ไม ใชเราสข ไม ใชความสขของเรา เปนเวทนา ความทกข

มนเกดขน เปนเวทนามนทกข ไม ใชเราทกข ไม ใชความทกขของเรา เวทนา

มนเจบ เวทนามนปวด ดใหมนเหนสกแตวาเวทนา เวทนาเปนเวทนา เฉยๆ

เปนเวทนาเฉยๆ ไม ใชเราเฉยๆ ดใหเหน มสตตงขน แลวกคอยด สงเกตด

ความเปนคนชางสงเกต มองดตวเองเสมอน จงสำคญมากทเดยว

ในการปฏบตสตปฏฐาน มสตตงขน แลวกสงเกตตวเอง อยาไปสงเกตชาวบาน

อยาไปสงเกตคนอน สงเกตตวเอง นลมหายใจมนเขา ลมหายใจมนออก

มนเคลอนทตรงนๆ นำหนกลงตรงนๆ รสกตรงนน รสกตรงน เหนกายเปน

กาย ความสขเกดขน ความทกขเกดขน เวทนาเปนเวทนา ไม ใชเราสข ไม ใช

เราทกข ไม ใชความสขความทกขของเรา

ตอไปกดจต เหนจตในจตกเหมอนกน มสตตงขน แลวกด ดจตเปนจตนะ

เปนจตมราคะ ไม ใชเรามราคะ หรอวาราคะของเรา เราเลวมากทมราคะ

ไม ใชอยางนน จตมนมราคะ จตมนไมมราคะ จตมโทสะ จตไมมโทสะ จตม

โมหะ จตไมมโมหะ จตหดหทอแท ไม ใชเราหดหทอแท จตมนเปนอยางนน

จตมนมความทอแทเกดขน จตฟงซาน ไม ใชเราฟงซาน ไม ใชความฟงซาน

ของเรา ความฟงซานมนเกดขนในจต จตมความฟงซานมนเปนอยางน จตม

สมาธ จตไมมสมาธ จตตงมน จตไมตงมน จตแนบแนนเขาฌานกเปนจตมน

เขา ไม ใชเราเขาฌาน จตเปนสมาธ ไม ใชเราเปนสมาธ จตมนเปน จตมนม

สมาธ จตมนไม ไดฌานกเปนจตไม ไดฌาณ จตหลดพน กเปนจตหลดพน จต

ไมหลดพน กใหรวาจตไมหลดพน ไม ใชเราหลดพน เปนจตมนหลดพน ทยด

ไม ใชเรายด แตเปนจตมนยด ตองเหน ด สงเกตไวเสมอ

บางคนมาปฏบตธรรมน ปฏบตเพอใหเราเลกยดถอ อยางนมนผดไปไกลนะ

เราปฏบตเพอใหเหนวาเปนจตมนยด ไม ใชเรายด และทจตมนยด กเพราะวา

มกเลส แต ไม ใชเรายด ไม ใชกเลสของเรา กเลสกเปนกเลส เกดเมอมเหต

เกดแลวมนกดบไป พอเกดขนมา จตกเศราหมอง แลวไปยด ไม ใชเรายด

เมอปลอย กเปนจตมนปลอย ไม ใชเราเปนคนปลอย มนจะปลอยหรอไมปลอย

กเปนเรองของจตมน มนจะสงบหรอไมสงบ กไมเกยวกบเรา ใหมสตตงขน

พอไมสงบใหร มสตตงขนแลวด เออ...จตมนไมสงบ ไม ใชเราไมสงบ จตมน

ฟงซาน ไม ใชเราฟงซาน มนงวงนอน ไม ใชเรางวงนอน ใหมสตตงขน แลวด

สงเกต จตมนปลอยวาง ไม ใชเราปลอยวาง จตมนยด มนไมยอมปลอย ใหร

วาจตมนยด อยางน ด สงเกต มนไมเกยวกบเราสกเรองเลย สงเกตบอยๆ

เสมอๆ มสตตงขน แลวคอยสงเกต ดบอยๆ ดจตในจต

60

ทางสธรรม

61

สภร ทมทอง

ตอไปกดธรรมในธรรม แยกแยะสวนประกอบตางๆ ทพดไป ในกาย

เวทนา และจต นนแหละ สำหรบคนทจะมองเหนธรรมะได ตองเปนคนม

สตสมปชญญะ มสต ตงมนมากๆ หนอย ฝกมาพอสมควรกจะมองเหน

แยกแยะได กายกเปนรปประชมรวมกนขน เวทนากเปนสภาวะทเกดเมอมเหต

มปจจย ทวาจตมราคะน ถาแยกแยะดๆ แลว ราคะกเปนสวนหนง จตกเปน

สวนหนง และมาจากเหตจากปจจย อนนสำหรบคนทมสตปญญามากขน ก

แยกแยะได สวนคนสตปญญายงนอยอย กฝกดกาย ดเวทนา ดจตไปกอน

เทาทพอดได ใหมสตกแลวกน มสตแลวกสงเกต พอมสตมากขน จตสะอาด

ผองใสขน กสงเกตไดเยอะขน ละเอยดขนๆ จนกระทงทายทสด กจะเหน

ธรรมะ เหนอรยสจ ถงนพพานเหมอนกน ปฏบตหมวดไหนกได เหมอน

กนหมด ขอใหมสต แลวกสงเกตดอย ในกาย เวทนา จต และธรรม ด

อยอยางน

ดกายวาเปนกาย ไม ใชเรา ไม ใชเราหายใจ ไม ใชลมหายใจของเรา แต

ลมหายใจมนเขาและออกอย ในกาย กายมนนงอย ใหทำความรสกตวขน ลม

หายใจมนเขา ใหร ลมหายใจมนออก ใหร ลมหายใจไม ใชเรา ความเจบ

ความปวด มนเกดขน ไม ใชเราเจบ ไม ใชเราปวด ดเวทนาสกวาเปนเวทนา

มนหดห มนฟงซาน ดจตสกแตวาเปนจต มนหลงไป มนคดมนนก โอ...จตมน

หลง มนคดมนนก ไม ใชเราคด ไม ใชเรานก ไม ใชความคดของเรา แตจตมน

คด จตมนรเรองทคดนน ถามสตปญญาเพมมากขน กจะเหนวาเรองทคด ก

ไม ใชจต ความคดนนไม ใชจต จตกเปนอกอยางหนง ความคดกเปนอกอยาง

หนง เรองทคดกเปนอกอยางหนง หลายชนกนอย แต ไมเปนไร ตอนตนยง

ไมรถงขนาดนน อยางนอยกใหมสตสมปชญญะตงขนกอนกพอแลว อยาไป

ยดสภาวะตางๆ วาเปนเรา เปนของเรา ใหสงเกตเปนสภาวะแตละอนท

เกด เกดแลวกไป มาแลวกไป ดกายวาเปนกาย ดเวทนาวาเปนเวทนา ด

จตวาเปนจต ดธรรมวาเปนธรรม อย ในนนแหละ อย ในขอบเขตกายยาววา

หนาคบน

นคอหลกของการปฏบตสตปฏฐาน มเครองมอหลกๆ อย ๓ อยาง คอ

ความเพยร ความร และ สต อาตาป สมปชาโน สตมา ตองเพยร ทำความ

รตว ใหสตตงขน รสกตว รตวเอง อยาใหตวหาย หายแลว ทำเอาใหม รตว

ขนแลวทำยงไง รตวขนแลว สงเกตกายในกาย ลมหายใจเขาออก กายเดน

ยน นง นอน ยนตวตรงหรอไมตรง มสตรบร นำหนกลงตรงนนตรงน โยกไป

โยกมา เอนไป เอนมา ใหรสกถงกาย มสตตงขน ดความรสก ดจตวาเปนจต

ดธรรมวาเปนธรรม ในปจจบนน

ทน ถาอยากจะรวาเราฝกสตปฏฐานไปน ไดผลบางหรอเปลา กจะมตว

วด คอถาฝกสตปฏฐานไดผล ดกายวาเปนกาย ดเวทนาวาเปนเวทนา ดจตวา

เปนจต ดไดผลน ดวยการพจารณาด สงเกตอยางน แคสงเกตเฉยๆ เปน

ผสงเกตการณธรรมดา ไมตองลงไปขลกอะไร ทำใหละความยนดยนรายในโลก

ได จะถอนความยนดยนรายได บาลวา วเนยย โลเก อภชฌาโทมนสส

ถอนความยนดและความยนรายในโลกได ลองฝกด ฝกบอยๆ แลวสงเกต

อะไรทเคยยนด มนจะไมยนด เคยชอบดหนงดละครน มนจะเหนวา ไร

แกนสาร ไรสาระ มาเถยงกนใหเราฟงอย เปลองหเปลาๆ มนจะเรมรสก

ถอนความยนดความยนรายไปได ถอนความยนดยนรายในโลกได ทเราม

ปญหากนมากน กเปนเพราะเจาตวนแหละ ความยนดยนรายในโลกนนแหละ

สขเรากอยากได ชอบมน ทกขเรากไมเอามน เกลยดมน เสยงสรรเสรญเราก

อยากได เสยงนนทาเรากไมอยากได เลยมปญหากนอยน วนเวยนอย ถา

ถอนความยนดยนรายออกไปได กจะเปนจดตงตนในการศกษา ใหม

สมาธ มปญญาตอไปได

62

ทางสธรรม

63

สภร ทมทอง

ถอนความยนดยนรายในโลกได อนนเปนจดสงเกต ทานทงหลายจะได

ปฏบตไมผดพลาด พวกเราโดยทวไปน จตมนเตมไปดวยความยนดยนราย

ตามความเคยชน ทน กเลสยงไมถกชำระน ตองหมนสงเกตดๆ วา มนละ

ความยนดยนรายได ไหม ตองสงเกตนะ เราปฏบตน เพอถอนความยนด

ยนราย ไม ใชวนเวยนไปมา เชน เวลาดเวทนา ความสขเกดขน ไม ไดละสข

ใหละความยนดในสข ความทกขเกดขน ใหดใหเหนวามนทกข เปนเวทนามน

ทกข ไม ใชเราทกข ไม ใชความทกขของเรา ละความยนราย ละความไมพอใจ

ทกข ละความยนดยนราย ไม ใชละทกข แตละความยนรายในทกข ละความ

ไมชอบทกข

เวลาดจตกเหมอนกน จตมราคะใหรวาจตมราคะ ไม ใช ไปละจตอนน ให

ละความไมชอบ พอเวลามราคะ บางคนเขาไมชอบ ใหละความไมชอบ ละ

ความยนรายในจตทมราคะ ใหเหนวาเปนเพยงสกแตวาจตมนมราคะ ไม ใช

เราม จตม โทสะ มนหงดหงด ใหเหนเปนเพยงสกแตวาจต ใหละความ

ยนรายในจตนน เดยวสกหนอย จะปลอยใหทานไปปฏบต กจะงวงนอน เบอ

เหงา ซมกะทอ ทอแท หดห กเปนจตมนหดห เวลาจตหดห มนกแฟบตวลง

มา ทำใหคอตงไมคอยขน เดนกไมคอยไหว ไม ได ใหละจตน ไม ไดละความ

งวง ใหดมน แต ใหละความไมพอใจความงวง ใหรความงวง แลวละความ

ยนรายในความงวง

ตองสงเกตดๆ เพราะวาเราน กเลสมนยงเยอะอย ตองหมนสงเกต

เดยวไปทำผด บางคนไปละผดตว โอ...เกลยดเหลอเกนเจาความงวงน ทำยงไง

มนจะหาย เราไม ไดดใหมนหาย ดใหมนเหน ดใหมนร แลวละความไมชอบ

มน ละความยนดและยนรายในโลก ดกายวาเปนเพยงสกแตวากาย ไม ใชละ

กาย ละความยนดยนรายในกาย ดเวทนาสกวาเปนเวทนา ไม ใชละเวทนา

64

ทางสธรรม

65

สภร ทมทอง

แตละความยนดยนรายในเวทนา ดจตใหเหนเปนเพยงสกแตวาจต ไม ใชละ

จต แตละความยนดยนรายในจต ดธรรมใหเหนเปนเพยงสกแตวาธรรม

ไม ใชละธรรม แตละความยนดยนรายในธรรม นเปนขนพนฐาน เพอฝกใหม

สต พอมสต มปญญาเดยวเราจะเอาไปใชตอไป ฝกขนสง พอมปญญา กจะ

ไดละอนทควรละ เจรญอนทควรเจรญตอไป แตตอนตนน ฝกใหมสตอยกบ

ตวเปนกอน จะได ไม ไปรกไปเกลยด ไมเอาเปนตวเปนตนอยางโนนอยางน ฝก

ให ใจเปนกลางกอน

ทานทงหลายตองหดสงเกตดๆ อยาใหมนเลยไป ถาเลยไปแลวใหร รวา

โอ...มนไปแลว มนยนดยนรายแลว เอาใหมๆ ในตอนปฏบตตนๆ น ใหกลบมา

อยทกายเยอะๆ รสกอยทกายมากๆ มเรองอะไร หดห ทอแท งวงนอน ใหร

หายใจเขา หายใจออก ทำความรสกอยทกาย กำมอเขารสก แบมอออกรสก

แลวด ถานงไปแลว มนเจบหลงปวดหลง ใหรสก เออ...ความปวดมนเกดขน

แลวหายใจเขา หายใจออก กลบมาอยกบลมหายใจ กำมอเขา แบมอออก ให

สตมนมนคงขน แลวดตอไป อาว...ความปวดมนยงอย ใหร หายใจเขา

หายใจออก อยางน ท ใหกลบมาทกายไวกอนอยเสมอ อนนกมเหตผลอย คอ

เราปฏบตนเพอละความยนดยนรายในโลก ถาคนทมสตสมปชญญะยงนอย

อย ใจของเขาจะยนดยนราย ซงเปนปกตของเขา

การกลบมาทกายจะชวยได ทำใหมสตมนคงขน เพราะฐานกายโดย

ทวไป มนเปนกลางโดยธรรมชาต ภาษาธรรมะเรยกวาเปนอพยากตะ บางคน

อาจจะรกกายเกลยดกายบางเหมอนกน แตนอย ถาเปนเวทนา เปนจต

เปนธรรมะ คนมสตปญญานอยน ดคอนขางยากกวา ยากยงไง ผมจะยก

ตวอยาง ถาดสขเวทนา แหม...มนสขเหลอเกน ทานจะเปนยงไง คงจะชอบ

มนนะ คงไม ไดดสขสกแตวาสขหรอก บางคนกยมเคลมเลยทเดยว ปฏบต

ธรรมคอรสนประสบความสำเรจ สขจรงๆ กลายเปนอยางน ไปเลย อยางนก

ยงหนกกวาเดม ไมประสบความสำเรจอะไรเลย เพราะไม ไดดสขโดยความ

เปนสข หลงไปยดสขวาสขของเรา เราไดสขไปแลว มนไมละความยนดในสข

ฉะนน สขกสขได แต ใหเหนวามนเปนเพยงสกแตวาสขนะ

ถาทานดความทกขทเกดขน สมมตวานงไปมนเจบ เปนยงไง ใหด

สกแตวาเจบ บางคนไมสกแตวา นงไปปวด เมอไหรจะหาย บดไปตงหลาย

เทยว ไมยอมหายสกท อยากจะหาย มนยนรายในเวทนา นมนไมเปนกลาง

ในสขและทกข เพราะสตสมปชญญะยงนอยอย หรอไปดจต ถาจตฟงซาน

เปนยงไง โดยหลกการน จตฟงซานกใหรวาจตมนฟงซาน ไมเกยวกบเรา แต

พวกเราเวลาฟงเปนอยางไร โอย...ฟงเหลอเกน เครยดเลย ไมชอบมน ทาน

ใหละความไมชอบอนน เวลาไปดจต บางคนกเทยวไลดไปเรอย บางทหลง

ไปเลยกม ถาจตเปนสมาธ กแหม...ดละๆ อยางน ไปกม มนไมเปนกลางพอ

สำหรบคนทมสตสมปชญญะด มปญญาด เขายอมไมมปญหา แตสำหรบคน

ปฏบตใหม หรอปฏบตมานานแลว แต ใจยงเตมไปดวยความยนดยนรายน

ตองสงเกตตวเอง แลวกลบมาทกายไวกอน เพราะกายนเปนฐานกลางโดย

ธรรมชาต

ถาจะยกตวอยางงายๆ มคนไหนบอกวา หายใจเขาแลวชอบ หายใจออก

แลวไมชอบ มไหม ไมม หายใจเขากรสกปกต หายใจออกรสกปกต ไมเหมอน

จต ถาจตมราคะ ไมชอบมน จตไมมราคะ ไปชอบมน อยางน เราตองสงเกต

ตวน เราดได ไหม ถาดแลว มนยนดยนราย แสดงวาสตปญญายงไมพอ

ตองฝกสตใหตงขนมาใหม แตถาดเฉยๆ ได เออ...มนเปนสกแตวา

อยางน ใช ได

66

ทางสธรรม

67

สภร ทมทอง

ทานไหนทปฏบตใหมๆ ดอะไรแลว ใหกลบมาทกายไวเสมอ รกายไว

เสมอ อาว...งวงเกดขน ใหร แลวกลบมาทกายไว คดไปใหร แลวกลบมาท

กายไว หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ กำมอเขา แบมอออก ใหรสกไว

รสกทมอกระทบกนไว อนนจะชวยเสรมสตสมปชญญะมากขน พอมนมมาก

ขน ตอไปมความคดเกดขนกร จตมนกไม ไหลไปตาม ไมตกใจวา โอ...ไมนา

คด มความงวงเกดขน กมารอยทตว งวงมนกเปนธรรมดา มนกรสกได ถา

ไมรสกอยทตว มนเลยออกไป ไมนางวงเลย มนไปแลว อยางน ฉะนน ตอง

หมนสงเกตเอา อยางเวลาเราเดนน เดนซาย เดนขวา มไหม ทานไหน ทเดน

ซายแลว แหม...รกมนเหลอเกน เดนขวาแลวเกลยดมน คงไมม ถามกเกนคน

ไปแลว กายนมนเปนกลางโดยธรรมชาต รสกเทาซายกระทบพน ขวากระทบ

รสกๆ มนกเปนกลางโดยธรรมชาต จะไดสตไดสมปชญญะเพมขน พอม

สตสมปชญญะเพมขน กจะชวยเสรมใหการดเวทนา ดจต และพจารณาธรรม

ไดถกตองยงขน ทำให ไมหลงยนด ไมหลงยนราย

นแหละคอหลกของสตปฏฐาน ซงเปนทางเอกทพระพทธเจาตรสไว ผม

ไดนำมาบอกสอนทานทงหลาย เกยวกบเทคนควธการปฏบตบางสวน แคบาง

สวนเทานนเองนะ สวนทานปฏบตไปแลว ความรกจะเพมขนๆ ไปตามลำดบ

ขอใหมความเพยร มสมปชญญะ มสตอยกบตว มองด สงเกต กายและใจ

เปนยงไง ตามรกายในกาย ตามรเวทนาในเวทนา ตามรจตในจต ตามรธรรม

ในธรรม อยเสมอๆ บอยๆ เนองๆ ละความยนดยนรายออกไป พอละความ

ยนดยนรายออกไปแลว จตเปนสมาธ ตงมนด ปญญากจะมขน พอปญญาม

ขน มองด กเหนอะไรชดเจน อนน ไมด นำทกขมาให มาจากเหตปจจย เราก

ละ ไม ได ใชความอยาก ใชปญญา ละทเหตปจจย พวกเราน สงไมดกอยาก

จะละ แตมนละไม ได โกรธ ทำยงไงจะหายโกรธ ไมอยากโกรธเลย อยาก

หายตงนานแลว ยงข โกรธอยเหมอนเดม อยากละ แตเอาความอยากมาพด

อยางนมนละไม ได

จะละกเลส ตองใชปญญา ใชความร ทน จะมความร ตองมคอตงขน

กอน ตองมสตกอน มสตจะไดปญญา พอมปญญา รวา อนนมาเพราะเหตนๆ

เรากละมนทเหต ไม ใสเชอใหมน เหมอนตนไม ปลกไว ไมรดนำ มนกแหงตาย

ไป หรอ ตดตรงโนนนด ตดตรงนหนอย มนกแหงลมตายไป เวลาเราจะละ ก

ใชวธนนแหละ ตดตรงนนท ตดตรงนท สำรวมตรงนน สำรวมตรงน ไม ให

อาหารตรงน เดยวมนกลมลง

ฝายดกทำนองเดยวกน โอ...อนนด เราคงอยากจะดมานานแลว อยาก

เปนคนมเมตตา จนกระทงสวดกนประจำนะ สพเพ สตตา เมตตากนออก

บางไหม เมตตาไมคอยออก อนน ใชความอยากนำ ตอนนเราไม ใชแบบนน

เราใชปญญา ความร เออ...ความดจะเกดขน ความดจะมมากขน เพราะอะไร

เพราะใสปย รดนำ พรวนดนเขาไป ใสเหต ใสปจจย มนกจะงอกงามขน น

เรยกวาทำดวยปญญา ไม ไดทำดวยความอยาก แนนอน ทกคนยอมมความ

อยากเปนเรองปกต แตเรารวา ทกอยางไม ไดเปนไปตามอยาก ทกอยาง

มนเปนไปตามเหต เกดขนเมอมเหต และดบไปเมอหมดเหต ฉะนน เมอ

ความอยากเกดขน ใหรทน วางความอยากไว ทำดวยสตปญญา นเรยกวา

ดำเนนชวตดวยสตดวยปญญา ใช ไดทงหมด ชวตแบบโลกๆ จนกระทงทาง

ธรรม พวกเราโดยทวไป ใชชวตตามอยาก มนกเลยวนเวยนอย การฝก

สตปฏฐานน เปนวธใหม ให ใชชวตดวยสตและดวยปญญา

วนน บรรยายเกยวกบหลกของสตปฏฐาน ซงเปนทางสายเอก คงพอ

เทานนะครบ มทานเขยนปญหาถามมา

68

ทางสธรรม

69

สภร ทมทอง

ถาม การปฏบตตามแนวของอาจารยอยางไร จงเรยกวา

ปฏบตด เราจะตองรสกอยางไร จงจะรวามาถกทาง

ตอบ กแบบทพดใหฟงเมอกน ปฏบตด หมายถง ปฏบตแลวร

ปฏบตแลวไดปญญา มนไมดกรวามนไมด มนดกรวามนด มน

ฟงซานกรวามนฟงซาน ไม ใชเราฟงซาน มนสงบกรวามนสงบ มน

ไดผลกรวามนไดผล มนไม ไดผลกรวามนไม ไดผล นแหละคอปฏบตด

ปฏบตใหมนร ใหมนมสต มความรตว รวาเดนแบบน ขณะเดนนฟง

กรวาฟง ไมมใครรดกวาเราแลว เรารเราเกงทสดเลยเรองรตวเอง

ไมตองมาถามผม อาจารย...ดฉนนกำลงนงอยหรอเปลา ไมตองมา

ถาม เรารเองเลย นกายกำลงนงอยนะ กำลงงวงอยนะน กรวางวง

อย คอหกอยกรวาคอหกอย พดงายๆ ทาไหนกได ขอใหร จตเปน

ยงไงก ไดขอใหร นคอปฏบตดและถกทาง แลวใหละความยนด

ยนรายในโลกออกไป

ถาปฏบตถกตองและเขาใจวธน การปฏบตนจะมแต ไดกบได

ไดสองไดนะ ไดทหนงคอ ไดทำ มใครยงไม ไดทำบาง คงไดทำกน

บางนะ ไดเดนจงกรม ไดเดนกนหรอยง ไดเดนแลว ไดนงแลว ไดอน

ทหนง คอไดเดน ไดนง ไดหด ไดฝก ไดยกขาขางเดยว ไดทำหรอยง

ไดทำแลว ใครยงไม ไดทำ กไปทำซะ ไดอนทสอง คอ ไดร รวาทำ

แลวเปนอยางนนะ ทำแลวมนตงตรงนๆ ทำแลวมนสงบบาง มน

ฟงซานบาง มนงวงนอนบาง มนดบาง มนไมดบาง ไดบาง ไม ไดบาง

พยายามกำหนดสตใหมนไดตลอด กพยายามทำ ไดแลวอนท

หนง คอไดทำ ไดพยายาม อนทสอง กไดร รวามนทำไดบาง ทำ

ไม ไดบาง อตสาหพยายามทำใหมนได น ไดแลว คอไดพยายาม

และไดอนทสอง คอไดร รวา พยายามมนกไดบางไม ไดบาง อยางน

นะครบ ดงนน ถาปฏบตถกนะ มแต ไดกบได ทานไหนปฏบตไมเปน

น แหม...มนมปญหาเยอะ มาปฏบตน ไม ไดอะไรเลย เขาวาอยางน

คนเขาปฏบตเปนน เขามแต ไดกบได ตวเองไม ไดอะไรเลย

ถาม ปญหาของนกปฏบตททานอาจารยพบบอยทสด และ

อาจารยแก ไขอยางไรคะ

ตอบ ปญหาของนกปฏบต คอ ไมรเรอง ไมเขาใจ บางคนทำจะ

เอาแตด ทำแลวจะเอาแตสงบ ถาไมสงบ กนกวาไม ไดอะไร เขาไม

เขาใจเรองการปฏบตวา เราปฏบตเพอใหมนร ใหเกดความร ดกไม

เทยง ไมดกไมเทยง สขกไมเทยง ทกขกไมเทยง เขาไมเอาความร

เขาจะเอาแต ได ปญหาโดยสวนใหญเปนอยางนน คอ ใชความ

อยากมานำหนา อยากจะเอาอยางนน อยากจะเอาอยางน ไม ใช

สตปญญานำหนา สวนหลกอรยมรรคของพระพทธเจานน พระองค

ใชสมมาทฏฐนำหนา เปนหวหนา เอาความรนำหนา มนตรงขามกน

อยางน

ผมแกยงไง ผมกพดความจรงใหฟง บอกสงทถกตองใหฟง

เพอใหทานมความเหนถกตอง เอาความเหนถก สมมาทฏฐไปนำ

หนา อยางน กเปนหลกการอรยมรรคของพระพทธเจา นแหละ

พระพทธเจาสอนไว ทานไหนเคยทองอรยมรรค อะไรอยขางหนา

สมมาทฏฐอยขางหนา สมมาสมาธอยสดทาย แตบางคน จะเอา

สมมาสมาธมาไวขางหนาตลอด อยางนกมวไปเรอย เราตองทำ

70

ทางสธรรม

71

สภร ทมทอง

ธรรม ๒ อยาง กฎแหงธรรม ๔ ประโยค บรรยายวนท ๓ มถนายน ๒๕๕๕ ตอนบาย

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย สวสดครบทานผเขาปฏบตธรรมทกทาน

การมาปฏบตธรรม เรากมาปฏบตเพอเหนธรรม ธรรมะนร ไดดวยปญญา

คนทมปญญากยอมรยอมเหน รแจง แทงทะล แทงตลอดธรรมะ พวกเรายง

ไมมปญญา กฟงไวกอน วนนจะพดเรองธรรมะใหฟง เรากจะไดรจกบาง เทาท

ตนเองพอรจก แลวกฝกหดตามเทคนควธทแนะนำไป เปนการฝกใหม

สตสมปชญญะ ถาทำตอเนอง ไดผล จะเกดสมาธ เอาไปใช ใหเกดปญญา

มองเหนธรรมะ มองเหนความจรงได วนนจะพดธรรมะใหฟงกอน

คำวา ธรรมะ น เปนคำทสำคญ แสดงถงสงท ไมมเจาของ เปนสงท

เปนกลางๆ เปนธรรมดา ธรรมชาต และดำรงอยอยางนน ไมเกยวของ

กบความตองการของใคร สวนใครไปเกยวของกบธรรมะกอกเรองหนง แต

ธรรมะน ไม ใชของใคร ไม ใชตวใคร มนดำรงอยอยางนน อยางทพระอรหนต-

สมมาสมพทธเจาตรสวา พระตถาคตทงหลาย จะอบตขนหรอไมอบตขน

กตาม ธาตอนนน กดำรงอยอยางนนนนแหละ เปนธมมฏฐตตา เปนการตง

ขนและดำรงอยแหงธรรมะ เปนธมมนยามตา เปนกฎเกณฑของธรรมะ เปน

อยางนนของมน ธาตหรอธรรมะนมนเปนอยางน พระอรหนตสมมาสมพทธเจา

ไปตรสรเขา พระองคกไม ไดเปนเจาของธรรมะ พระองคเปนผคนพบ ผเหน

ผรแจงแทงตลอด แลวกเอามาบอก มาแสดง มาบญญต มาตงขน เปดเผย

และทำใหมนงายๆ ดวยอปมาอปไมยตางๆ ดวยธรรมเทศนาแงนนบาง

แงนบาง มมนนบาง มมนบาง ใหงายๆ เรากจะไดเขาใจ แลวกบอกวา

สมาธดวยนนแหละ ถกแลว แตเราตองทำดวยความร ไม ใช ไมร

เรองแลวไปทำ อยางนมนกมวไป แนนอน เราตองรกษาศล

สมมาวาจาตองม สมมากมมนตะตองม แตเราไม ไดรกษาศลเพอให

ตวเองด ใหตวเองไปสวรรค รกษาศลเพอเปนฐานใหจตเกดสมาธ

จะไดเกดปญญาเหนวาไมมเรา เราตองมความรกอน

คนมศลดกมเยอะแยะ แตทำไมไมบรรล เพราะเขาไมมความร

คนมสมาธกมเยอะแยะ บางคนจนกระทงใหหวยไดกม มสมาธเยอะ

แยะ บางทานกเคยทำสมาธมาจนงอมแลว ทำไมไมบรรลสกท ก

เพราะวาไมมความรนะ ปญหากคอเราทงหลาย ไมคอยมความร

ความรนอยมากในเรองธรรมะ ในเรองของการปฏบตธรรม ปฏบต

กนยงไง เอาอะไรนำหนา คลายกบวา เปนผศรทธาแรงนะ เวลา

อยากทำ กทำไปเลย อยางน ประมาณนน ถาอาจารยดกดไป ถา

อาจารย ไมด กตวใครตวมน ฉะนน ปญหาทพบเยอะ คอ ไมคอยม

ความร ไมมความเขาใจเรองการปฏบต วธการแก คอ บรรยายให

ทานฟง เพอใหทานมความร สวนทานมความรระดบไหน เอาไปทำ

ตออยางไร อนนกเปนเรองสวนตวของแตละทาน ผมกทำหนาทแค

บอก นำคำสอนของพระพทธเจามาบอกเทานนเอง

บรรยายในเชาวนน คงพอสมควรแกเวลานะครบ อนโมทนาทกทาน

72

ทางสธรรม

73

สภร ทมทอง

เธอทงหลายจงดเถด ตวดกคอปญญา ดวงตาปญญา ใครยงไมมตา

พระองคกทรงสอนวธทจะทำใหเกดดวงตา คออรยมรรคมองค ๘ พอ

มดวงตากมองด มดวงตากเหน เหนธรรมะนนแหละ

พระพทธเจาทรงคนพบธรรมะแลว พระองคนำมาบอก มาแสดง พระองค

กทรงเคารพธรรมะ พวกเราทงหลายยงไมรกไมเปนไร ลองฟงไวกอน จะได

คอยๆ ศกษา และฝกตวเองใหมดวงตา จะไดเหนธรรมะ เวลาทฝกปฏบตไป

ตวเองไปเหนนนเหนน กจะไดรวาไดเหนธรรมะหรอเปลา บางคนไปเหนนน

เหนนซะเยอะเลย แต ไม ใชธรรมะสกอน เพราะตวเองไม ไดฟงไวกอน ไดนน

ไดนเพยบเลย ไดแตขยะ แต ไม ไดธรรมะ ตอนนกจะพดธรรมะใหฟง พดแบบ

ยอๆ และกวางๆ เปนหวขอหรอเปนหลกการเอาไว

ธรรมะเปนสงทปราศจากตวตน เปนสงท ไมมตวตน ไมมเจาของ ไม ใช

ของใคร ถาจะบอกวาเปนของใคร กเปนของกลาง ใครมคณสมบต มความ

สามารถกไดมา ความเปนมนษยนเปนของกลาง ถาใครมศล กมสทธเกดเปน

มนษย ความเปนเทวดากเปนของกลาง มาจากเหตจากปจจย ใครอยากเปน

เทวดา ถามสตปญญา ทำถกตอง กไดเกดเปนเทวดา จนกระทงถงนพพาน

กเปนของกลางๆ เปนของไดเปลาดวยนะ นพพานเปนของไมตองซอเอา

ใครจะเอาสตางค ไปซอนพพานคงไม ได ตองมคณสมบตพรอม กจะเหน

นพพาน จะวาเปนของใครกวาไม ได เปนของกลางๆ ถาใครมคณสมบต

พรอม คนนนกไดประสบ ไดสงนนสงน กวากนไป

นความหมายของคำวา ธรรมะ แปลวา สงทมอย เปนอย อยางนน คง

ดำรงสภาพของมนอยางนน ไมเขาใครออกใคร และไมเปนของใคร ไมฟงใคร

มนเปนอยางทมนเปนเสมอ

ธรรมะมอย ๒ อยางหลกๆ คกน อนหนงเรยกวาสงขารธรรม ธรรมะ

ฝายทมปจจยปรงแตง ถกเหตปจจยบบบงคบ เปนไปตามเหตอยเสมอ ถา

เหตเปลยนแปลง มนกแปรเปลยนไปตามเหต จะไม ใหมนเปลยนกไม ได มน

ไมเปนตวของตวเอง อนนเรยกวาสงขารธรรม สงทเกดจากเหตปจจย

ปรงแตง เหตปจจยบบบงคบหรอปรงมนใหเปนนนเปนน เรยกอกอยางหนง

วาสงขตธรรม อกอนหนง คอวสงขารธรรม สภาวะท ไม ใชสงทมปจจย

ปรงแตง ไมถกปจจยปรงแตง ไม ใชสงขาร หรอเรยกวาอสงขตธรรมกได

ธรรมะทถกปจจยปรงแตง กแยกแยะออกมาพดไดมากมาย พวกเรา

ทนงอยน เปนสงขารธรรม เปนรปธรรมนามธรรมประชมรวมกนขน หรอแยก

เปนขนธ ๕ รปขนธ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ กลวน

เปนธรรมะนนแหละ รปมนกเปนรปและถกปจจยปรงแตงองอาศยกน นามก

เปนนาม เวทนากเปนเวทนานนแหละ ไม ใชตวใคร มนไม ใชของใคร มนเปน

ธรรมะ พดงายๆ วา ถาเขาใจธรรมะคำเดยวและมดวงตาเหนธรรมะน ก

ถอวาทะลปรโปรงแลว พวกเรายงไมเขาใจคำวาธรรมะ กเลยตองดทละอยาง

สองอยาง ดรปวาเปนรป ดเวทนาวามนเปนเวทนา เปนสงท ไมเทยง เปน

ทกข ไม ใชตวตน จนเกดปญญาสรปไดวา ไม ใชเรา ไม ใชของเรา ถาใครยง

สรปไม ได กตองไปดใหมนลกซงลงไปอก ดบอยๆ มนเทยงไหม ไมเทยง มน

ทกขหรอสข มนเปนตวตนหรอเปลา กตองพจารณาไล ไปเปนชนๆ ไป ทาย

ทสด กตองการเหนวามนเปนแตธรรมะ ไม ใชตวเรา ไม ใชของเรานนเอง

เราทงหลายทนงอยน เปนสงขาร เปนสงทถกปจจยปรงแตง อยางตอนน

พวกทานถกปจจยปรงแตงจนมานงอยน บางคนปรงแตงไปหลายรอบจนแกแลว

เกอบตายแลว ทมาเกดนกถกกรรมปรงมา ผลกมา กรรมมนตกและแตงมา

แตละคนจงมหนาตาไมเหมอนกน ความคด ความนก นสยใจคอ กไมเหมอนกน

74

ทางสธรรม

75

สภร ทมทอง

เพราะปจจยหรอกรรมททำไมเหมอนกน ผลออกมากเลยไมเหมอนกน พวก

เราทนงๆ อยน เปนผลทแตกตาง เปนทกรรมทแตกตาง เหตเปนตวบบบงคบ

ผลใหเปนอยางนๆ

สวนวสงขาร หรออสงขตธรรม คอนพพาน ความอสระ ความหลด

ความพน ความสนกเลส แลวแตจะเรยก เปนอกสภาวะหนงท ไม ใชขนธ ๕

ไม ใชรปธรรม ไม ใชนามธรรม เปนอกสภาวะหนงตางหาก ในทางอภธรรม

สงขารธรรมหรอสงขตธรรม ไดแก จต เจตสก รป สวนวสงขารธรรมหรอ

อสงขตธรรม ไดแกนพพาน รวมเปนปรมตถธรรม ๔ จต เจตสก รป

นพพาน กครบแลว แยกเปนสองขาง ขางหนงเปนไปตามปจจยปรงแตง อก

ขางหนงไม ไดเปนไปตามปจจยปรงแตง ธรรมะทงหมดทงมวลกมอยเทาน ม

อย ๒ ขางนแหละ

ธรรมะนนมนมลกษณะ หรอมกฎเกณฑของมนอย ถาวาโดยกฎเกณฑ

ของธรรมะ มกฎอย ๔ กฎหลกๆ ดวยกน ซงเปนกฎทครอบคลมธรรมะ

ทงหมดอย พวกเรากคงจะไดยนอยเรอยๆ

ประโยคท ๑ วา สพเพ สงขารา อนจจา สงขารทงหลายทงปวง

ไมเทยง ถาพดถงฝายสงขารแลว ทงหมดลวนไมเทยง ทงหมดไมแน ไมนอน

จากไมมกมามขน มแลวกไปสความไมม มนแปรปรวน เปลยนแปลง เคลอนท

อยเสมอ ไมมสงขารใดๆ แมนดหนอย ทจะเทยงหรอคงทนถาวรได พวกเรา

ทอย ในโลก อย ในโลกสงขาร จากไมมกมามขน มแลวกจบไป เดยวคนนนก

โผลมา เดยวกหายไป ดวงอาทตยเดยวขนเดยวลง ผลบๆ โผลๆ อยอยางน

แหละ ทานทงหลายจงผลบๆ โผลๆ อย ชาตนกมาโผลอยเปนคน ชาตหนา

จะโผล ไปเปนอะไรกตามเหต ทำเอากแลวกน เพราะเหตปจจยมนบงคบอย

สงขารทงหลายทงปวงไมเทยง มาแลวไป ไปแลวกมาใหม เกดตาย เกดตาย

อยอยางนแหละ เปนธรรมชาตของมน

ประโยคท ๒ วา สพเพ สงขารา ทกขา สงขารทงหลายทงปวง

เปนทกข สงขารนมนเปนทกข รปธรรมนามธรรม ขนธทง ๕ มนเปนทกข

เปนสงท ไมอาจคงสภาพเดมของมนได เพราะเหตปจจยททำใหมนเกดลวนไม

เทยง ตวมนทเกดจากเหตปจจยท ไมเทยง กไมอาจจะคงทอย ไดนาน เหมอน

พวกเราจะใหคงท นงอยทาใดทาหนง ทานอนอยางเดยว นงอยางเดยว

ยนอยางเดยว เดนอยางเดยว มนทำไม ได เพราะเหตปจจยนนมนหลาย

อยาง และมนบบคนในตวมนเอง เราจงอย ในอรยาบถใดอรยาบถหนงได ไม

นานนก กตองปรบไป เปลยนไปเรอยๆ กนอาหารเขาไป อาหารกไมเทยง

พวกเรากไมเทยงดวย ทกเหตปจจยททำใหมนอมก ไมเทยง มนกเลยไมอม

นาน เดยวสกหนอยกจะหวใหม ไมมอะไรทมนคงท คงทน ทกสงไมคงท

ทานทงหลายมองดได ตงแตเสนผม ขน เลบ ฟน หนง มนมแตจะเหยว ยน

แลวกคอยๆ ทำลายไป จนกระทงทนไม ไหวจรงๆ กไปเกดใหม แลวกเปน

อยางนอกไปเรอยๆ ไมอาจพนความเปนทกข ไปได มนเปนเรองปกตของ

สงขาร ไมอาจเปลยนใหมนไมทกข

ประโยคท ๓ วา สพเพ ธมมา อนตตา ธรรมะทงหลายทงปวงเปน

อนตตา ธรรมะทงหลายทงทเปนสงขารและไม ใชสงขาร ลวนไม ใชตวตน

ไม ใชตวเรา ไม ใชของเรา ไม ใชคนอน ไม ใชของคนอน ไม ใชตวใคร ไม ใชของ

ใคร ไม ใชสตว ไม ใชบคคล ไม ใชหญง ไม ใชชาย ไม ใชคนโนน ไม ใชคนน

แลวมนเปนอะไร มนกเปนของมนนนแหละ ถาเปนสงขาร มนกเปนสงขาร

รปกเปนรป เวทนากเปนเวทนา สญญากเปนสญญา สงขารกเปนสงขาร

วญญาณกเปนวญญาณ นนแหละ มนลวนเกดตามเหตตามปจจย นพพานก

76

ทางสธรรม

77

สภร ทมทอง

เปนนพพานนนแหละ ไม ใช ใคร แลวกไม ใชของใคร อนนคออนตตา ไมมตวตน

ไม ใชตวใคร ไม ใชของใคร ไม ใชสตว บคคล ภาษาไทยเราแปลออกมาใหทอง

กนงายๆ วา ไม ใชสตว บคคล ตวตน เรา เขา ไม ใชหญง ไม ใชชาย บางคนวา

ถาไม ใชเราแลว มนจะเปนใครละ ไม ใชเรา มนกเปนรป มนกเปนนาม มนก

เปนนพพาน ไม ใชเขาแลวมนจะเปนใครละ มนกเปนรป มนกเปนนาม ทมน

ไมเทยงนนแหละ ไม ใชของเรา แลวมนเปนของใครละ มนเปนของมนนนแหละ

บางคนงงอย ไม ใชผหญงผชายแลวเปนอยางไง กเปนรปบาง เปนนามบาง

ทน ตวตนๆ น มนมาไดอยางไร คำสอนเรองอนตตานเปนคำสอนหลกใน

ทางพทธศาสนา ความไมเทยง เปนทกขน คำสอนอนๆ เขากพดกนบาง บางคน

กรสกอยบาง มากบาง นอยบางกแลวแตสตปญญา แตเรองไมมตวตน ไม ใช

สตวบคคลน มสอนแต ในคำสอนของพระพทธเจาเทานน นานๆ จะไดฟงสกท

หนง เราจงควรฟงไว ใหดๆ ทำความเขาใจใหแมนๆ ไว

อตตา ตวตน ตวเรา ตวเขา ผหญง ผชาย หมา แมว เทวดา พรหม

เหลาน เปนคำสมมต สมมตเรยกเฉยๆ เรยกอะไร กเรยกรปนามทมาประชม

รวมกน ตอนนเราทงหลายนงอยนเปนคนใช ไหม หรอใครไมเปนคนแลว เปน

คน มนเปนคำสมมต เดยวสกหนอยจะเปลยนสภาพเปนอะไรกตวใครตวมน

บางคนอาจจะไปเปนเทวดา อนนขอแสดงความยนดดวย แตถาเปนอยางอนก

เสยใจดวยเหมอนกน บางคนเปนคนแกอยดๆ ไปเกดเปนเดกใหมแลว แตเปน

หมานอย อยางนขอแสดงความเสยใจ ความเปนคนมนเปนคำสมมต เปน

ผหญง เปนผชาย มชอโนน ชอน ความจรงกคอเปนรปและนามมาประชมกน

หรอแยกเปนขนธ ๕ เปนรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ธรรมะมนเปน

อยางนแหละ มนไมมตวตน ตวเราของเราเปนคำสมมต

ทน พวกเราไมเขาใจ มความเหนผด ไปยดถอจรงจงกบคำวา “เรา”

“ของเรา” คำวา “เขา” “ของเขา” ความรสกวา “เราๆ” นเปนความเหนผด

และยดถอผดๆ มนกจะมลกษณะแขงๆ ทอๆ มตวนงๆ อยตวหนงในน ในตวเอง

มนคดเอา มนนกเอา นกผด แลวไอตวนมนดยงใหญ ดมอำนาจ จะเอา

ตามใจอยาก ตามใจปรารถนา ถามนไม ไดดงใจมน กจะรสกหงดหงดรำคาญ

ถาไดดงใจมนกพออย ได ถาใครตามใจมน กเปนพวกมน ถาใครไมตามใจกเปน

พวกคนอน อะไรกวาไป นคอความรสกเปนตวตนทเทยง มอยคนหนง นงๆ

คนทมอำนาจสามารถสงนนสงน ได เอาตามใจอยากได แททจรง อนนเปนแค

ความเหนผดและความยดถอผดเทานน เราทงหลายไปเชอวามจรงๆ ถาเหนวา

นเปนแคเหนผดเฉยๆ ความรสกวามเรา เกดขนมาเปนครงๆ มองเหนความจรง

อนนมนแคเหนผดเฉยๆ ไมมอะไร เราไมเชอมน กจบแลว ความรสกวา เปน

ของเรา มนยดผดเฉยๆ กไมมปญหา แตทมปญหากคอเราเชอมนอยวาเปนตว

เราจรงๆ เกงจรงๆ ไดนนไดนตามใจอยากจรงๆ และเปนของเราจรงซะดวย

อตตา ตวตน สตว บคคล เปนแคคำสมมตเรยกเฉยๆ เราไปเขาใจผด

ไปยดถอผดๆ เอาเอง ยงไมเขาใจธรรมะวามนไมมตวตน เปนสงท ไมเปนไป

ตามอตตามนอยาก อตตาตวตนมนอยากนนอยากน จะควบคมนนควบคมน

แตธรรมะนนมนเปนไปตามเหต มนไม ไดเปนไปตามอยาก สงขารมนเปนไป

ตามเหต วสงขารนพพานมนกไม ไดเปนไปตามเหต ดำรงอยของมนอยางนน

ธรรมะทงหลายจงเปนอนตตา ไม ใชตวตนอยางนแหละ

ประโยคท ๔ วา สงทงหลายทงปวงนองอาศยกนและกน เรยกวา

อทปปจจยตา

เมอสงนม สงนจงม เพราะความเกดขนของสงน สงนจงเกดขน

เมอสงน ไมม สงนกไมม เพราะความดบไปของสงน สงนกดบไป

78

ทางสธรรม

79

สภร ทมทอง

ถาพดเปนภาษาบาลใหกวา

อมสม สต อท โหต

อมสสปปาทา อท อปปชชต

อมสม อสต อท น โหต

อมสส นโรธา อท นรชฌต

อยางนแหละธรรมะ มทงสงขารกบวสงขาร สงขารกบนพพาน แลวแต

เราจะเรยก และมกฎหลกๆ อย ๔ ประโยค มอยเทานแหละ ใครเหนอยางน

จงชอเหนธรรมะ ผมปญญากรแจงแทงตลอดธรรมะเหลาน

ถาเหนธรรมะกเหนอยางน เหนรป เหนนาม เหนสงขารตามความเปน

จรง เหนรปวาเปนรป เหนนามวาเปนนาม และรปนาม สงขารน มนไม

เทยง มนเปนทกข เปนอนตตา อยางนเรยกวาเหนจรง มปญญาเหนชด บางคน

นงสมาธกเหนแตสข อยางน ไมดเทาไร ชกจะมดไปเรอย ตองเหนทกขมนจงด

เหนรปเหนนามวามนไม ใชตวตน เหนรปวามนเปนรป เหนเวทนามนเปน

เวทนา เหนความคดมนเปนความคด ท ไมเทยง เปนของเกดทดบ

เรามาปฏบต ถายงไมเหนกไมเปนไรหรอก พดใหฟงกอนวามนมอยเทาน

จะไดเขาใจกรอบดวยวา การฝกนนฝกน กตองอยภายใตความไมแน ไมนอน

ทกสงมนไม ใชตวเรา ไม ไดเปนไปตามใจอยาก กเลสกเปนธรรมะเหมอนกน

จะละมนกไม ไดละไดตามใจอยาก ตองละทเหต มนหมดไปเมอหมดเหต

ตองเอาเหตของมนออก เมออนนหมดไป อนนกหมดไป ตองเขาใจอยางน

พวกกศลอะไรตางๆ กเปนธรรมะเหมอนกน เปนธรรมะฝายสงขารทมาจาก

เหตจากปจจย ถาจะเจรญกศล กทำไปตามเหต เจรญเหตของมน ไม ใชเอา

ไปตามใจอยาก

ธรรมะมอย ๒ กลมหลกๆ กฎของมนมอย ๔ ขอ หลกๆ มเทานแหละ

พดแปบเดยวกจบแลว เวลาปฏบตน ตองฝกไปเรอยๆ จนกวาจะมดวงตาเหน

ทะลปรโปรง รแจงแทงตลอดวา ออ...มนมแตธรรมะ ไมมตว ไมมตน สวนตวตน

ตวเรา ตวเขา น เปนคำสมมตเฉยๆ มาปฏบตเพอใหเหนธรรมะ เหนแลว

เลกเหนผด เลกยดมนถอมน ไมตองละตวตนอะไร เพราะตวตนมนไมม บางคน

เขามาปฏบตธรรม มาละตวตน ตอนยงไมปฏบตธรรม ตวตนมนเยอะกเลยมา

ปฏบตเพอละตวตน ความจรง ปฏบตธรรมกไมตองละตวตน เพราะตวตนมน

ไมม ละความเหนผดและความยดถอผดๆ ถามความรสกเกดขนวา “เรา”

“ของเรา” ใหเหนตามความเปนจรงวา อนนความเหนผด อยาไปเชอมนเทานน

เอง พดงายๆ กวา ปฏบตเพอละกเลส ละความเหนผดและความยดมนถอมน

เอาละ บรรยายกพอเทานนนะ ตอไปจะตอบปญหาทานทเขยนถามมา

ถาม สตกบสมปชญญะ ตางกนอยางไร ตองเกดคกนเสมอ

หรอไม เชน มแตสตไมมสมปชญญะ หรอมแตสมปชญญะไมม

สต อยางน ไดหรอไม

ตอบ สตเปนสภาวธรรมอยางหนงทเกดกบกศลเทานน สตเปนความ

นกได ความระลกได ไมหลงลมในเรองทเปนกศล เรองคณงาม

ความด สวนสมปชญญะ คอ ความร เปนปญญา มอย ๔ ลกษณะ

ดวยกน เปนปญญาตงแตพนฐานจนกระทงระดบสง

อนท ๑ สาตถกสมปชญญะ ปญญารจกวาอะไรมประโยชน

อะไรไมมประโยชน พวกทานร ไหมอนไหนมประโยชน ไมมประโยชน

คงพอรกนบาง ความรเรองอนไหนวาอนนมประโยชน อนน ไมม

ประโยชน ความรอยางนเรยกวาปญญา เปนปญญาขนตน

80

ทางสธรรม

81

สภร ทมทอง

อนท ๒ สปปายสมปชญญะ ปญญารจกความเหมาะสม รจก

สปปายะ หรอรจกวาเวลาไหนควรทำอะไร เวลาไหนไมควรทำอะไร

รจกคบคน ไปคบคนนกศลเกดขน ถาไปเจอคนน ไมดนะ อกศลมนเยอะ

เวลานควรทำอยางนนะ รจกความสบายหรอเหตปจจยทเหมาะสม

อนท ๓ โคจรสมปชญญะ รจกเลอกอารมณกรรมฐาน หรอ

เลอกอารมณ ใหกบจตอยางเหมาะสมและไดประโยชนสงสด จต

ควรจะรอารมณอะไรในเวลานนๆ เชน อยตอองคพระปฏมา ถง

เวลาสวดมนต กควรจะมพทธคณเปนอารมณ ถงเวลาเดนจงกรม

ควรจะกำหนดตรงไหน จงจะไดสตด ถงเวลานงสมาธ ควรจะ

ทำกรรมฐานอะไร จงจะไดสต ไดสมาธ ไดปญญา การรจกเลอก

อารมณ ใหกบจต เรยกวาโคจระ รจกโคจรคออารมณของจต ไม ใช

มาอยตอหนาองคพระ ถงเวลาสวดมนต ไปกำหนดลมหายใจ มน

คนละเวลากน ไมรจกเลอก ถาเวลาสวดมนต ควรจะนกถงพทธคณ

สวนกำหนดลมหายใจ เดยวรอไปนงสมาธกอน ในชวตประจำวนทำ

อยางไรจะปฏบตกรรมฐานไดตลอด จะรสกอยกบตรงไหน รจกทำ

รจกเลอก อนนเรยกวาโคจรสมปชญญะ

อนท ๔ อสมโมหะสมปชญญะ เปนปญญาทรวา มแตรปแต

นาม ไมหลงเอารปเปนเรา เปนของเรา รแบบไมหลง รปเปนรป

นามเปนนาม จตสงรปไปทำอยางนอยางน ไมมตวเราอย ในนนเลย

ไมหลงไปยดถอ นกเปนปญญาขนสงทเปนไปฝายวปสสนา

สตกบสมปชญญะน ตองเกดคกนเสมอหรอไม ไมเสมอไป สต

เปนตวระลกได บางครง อาจมปญญาเขามาประกอบกได แตบางครง

กอาจไมมกได คอ เมอกำหนดอารมณอนใดอนหนง มเฉพาะสตแต

ไมมปญญากได บางคนนงดลมหายใจกจดจอ จองอยกบลมหายใจ

แตวาไมรตวกได ไมมปญญา มแตสต แต ไมมปญญากได ทน ถา

มแตสมปชญญะไมมสตได ไหม อยางน ไม ได เพราะปญญาเปรยบ

เหมอนหว สตเปรยบเหมอนคอ ถามหวอย แสดงวาตองมคออย

ดวยเสมอ แตถามคออาจจะไมมหวกได คอยงอยแตหวไปไหนแลว

ก ได ถามปญญาตองมสต มความระลกไดนกไดแนนอน ฉะนน

เวลาปฏบตธรรมน ใหทานหดสงเกต ใหเนนไปทความรตว รรป

รนาม รสกตว ไมยดเปนตวเปนตน เปนเรา เปนเขา ใหเหนเปน

สภาวะบางอยางเกดขนแลวดบไป สข ทกข เปนของเกดดบ เวลา

ระลกแลว จะไดมความรขนมาดวย ไดปญญาเขามาดวย ไมยดสข

เปนของเรา ไมยดทกขเปนของเรา

เวลาปฏบตน ใหสงเกตดๆ ตวสงเกต คอตวสมปชญญะ มนจะ

ทำให ไมหลงลม ไมยดถอผดๆ มสตนนดแลว แตหดสงเกตเขาไป

ดวย เวลาสงเกตบอยๆ ปญญามนกเกด เหนสภาวะ ไมยดเอามา

เปนเรา เปนของเรา การปฏบตธรรมขนสงจะตองอาศยสตและ

สมปชญญะรวมกน เอาสตอยางเดยวไม ได พวกเรานพอพดถง

ทำกรรมฐาน บางทกกำหนดอยางเดยวเลย ไมคอยมความรตว

ไมคอยหดสงเกต อยางนจะไดแตสต ถาจะกำหนดลมหายใจ ตอง

ทำความรตว กายนงอยนะ ทำความรตว จตเปนอยางนนะ ลม

หายใจมนเขา ลมหายใจมนออก ความรวามลมหายใจเขา มลม

หายใจมนออก คอสต และใหรตวเพมเขามาดวยวา นๆ กายนงอย

ลมหายใจมนเขามาในกาย มนออกไป นคอตวสมปชญญะ มนไมยด

เอาลมหายใจเปนเรา หรอลมหายใจของเรา มสตรลมหายใจ ไมลม

ลมหายใจดวย และรวาลมหายใจเปนเพยงลมหายใจ เปนสกแตวาธาต

82

ทางสธรรม

83

สภร ทมทอง

เปนสงท ไหลเขาและออกในกายน ไมหลงเอามาเปนตวตนดวย

ความรตวจงสำคญ ตวปญญาน ตองหมนสงเกตดๆ

ถาม จตทควรตอการงานมลกษณะเชนใด

ตอบ จตทควรตอการงานเปนลกษณะของจตทมสมาธ คำวา

สมาธ มนเปนคำกลางๆ เปนสมาธทถกตองใชการไดกได หรออาจ

จะเปนสมาธใชการไม ได จนกระทงเปนมจฉาสมาธก ได ทเรา

ตองการจรงๆ คอ สมาธทถกตองและใชการไดดานวปสสนา ซงม

ลกษณะทสำคญ คอ ไมมกเลส สะอาด ปลอดโปรง มกำลง

รวมตวอย รวมอยกบตว ไมลอยไป และควรตอการงาน

เหมาะสำหรบการใชงาน

คำวา เหมาะสำหรบการใชงาน น บางคนอาจสงสยวา มน

เหมาะอยางไร มนเหมาะคอ พรอมสำหรบการทจะมองเหนความ

จรง ทานลองพสจนดกได ถาเปนจตทเหมาะ เมอกระทบเรองใดๆ

จะมคำพดขนมาสนๆ ในใจ ออ...มนเปนอยางน พรอมจะเขาใจ

พรอมจะยอมรบ พรอมจะศกษาเรยนร นงสมาธ ถาไดจตทสะอาด

ปลอดโปรง และควรตอการใชงาน เหนเรองตางๆ มนกจะพรอมจะ

เขาใจ พรอมจะมปญญา เรยกวาจตควรตอการงาน

ถกดา เปนไง ออ...เปนเรองธรรมดา มนควรตอการใชงาน

ทานทงหลายออ...เปนไหม นงสมาธแลวออ...บางหรอเปลา บางคน

นงสมาธจนแนนง แคเสยงดงเทานน รำคาญเกอบตายแลว ไมเคยออ

สกท ตองฝกใหมนไดออ นงสมาธไป พอมนรำคาญ ไดยนเสยง

เรากฝกสต พอฝกสต มสมาธ จตมนควรตอการใชงาน เสยงกจะ

84

ทางสธรรม

85

สภร ทมทอง

เปนสกแตวาเสยง ไดยนเหมอนกน แต ไมรำคาญ เพราะมนพรอม

จะยอมรบวามเสยงปรากฏขน ไปทนน ไปทน เหนคนนนทำถกใจ

บาง ไมถกใจบาง มนก เออ...เขากเปนอยางนนแหละ คนนกเปน

อยางนแหละ หมากเปนอยางหมาแหละ เออ...รถมนกตดอยางน

แหละ ฝนตกมนกเปนอยางนแหละ นเรยกวามนพรอมสำหรบการ

ใชงาน

จตของเราไมพรอมกบการใชงาน มนเตมไปดวยคำถาม ทำไม

ฝนตก ทำไมหมามนเหา ทำไมคนนนถงเลวนก ทำไมคนน ไมยอม

กลบตวเปนคนดสกท ทำไม...ทำไม...และทำไม เคยเปนอยางนน

ไหม นนแหละพวกไมเคยมสมาธกบเขา ใจมนไมพรอมสำหรบการ

ใชงาน เราจงตองมาฝกใหมนพรอม ทานไดยนเสยงนนเสยงนบาง

ไมตองเนนความสงบ เนนความร ถาฝกจนกระทงใจพรอมแลว

เสยงกจะไมมปญหากบเราเลย เพราะรวามนเปนเรองธรรมดา

เสยงดงบาง เสยงเบาบาง สบายมาก นคอจตควรตอการงาน จต

ลกษณะเชนนแหละ เอามามองอะไรมนกเขาใจชด มองคนอนก

เขาใจคนอนชดวา แตละคนเปนไปตามกรรมของตนเอง ดบาง ไมด

บาง ไม ไดเอาตามใจอยาก มนเอาตามทเปน เหนเชนนนเอง

เหนคนด กอยางนนเอง เขากมาตามเหตตามปจจยของเขา เหนคน

ไมด กอยางนนเอง เหนมอะไรเกดขน มนอยางนนเอง จตมสมาธ

แลวจะเปนฐานใหเกดปญญา เราตองการสมาธชนดน

บางคนสมาธแขงทอเลย ไม ไดอะไรเลย นกคดอะไรไมออก

บอกอะไรไมเปนเลย แคหมาเหากโกรธแลว อนนมนใช ไม ได เราไม

เอาอยางนน วธทจะขดเกลาใหจตมนออนโยนกคอตวสต ไมตอง

เนนความนง ตวสตน ไปรตรงนนบาง ระลกตรงนบาง ตรงโนนบาง

มนจะชวยบบนวดจตใหมนออนโยนได เหมอนกบเราบบแปงขนม

บบๆๆ ไปมนกนม ควรตอการเอาไปทำสงตางๆ สตกคลายๆ อยาง

นน จะบบนวดจตทแขงกระดางใหมนออนลงๆ

ถาม จตทหดห เซองซม จะปองกนไม ใหเกดขนไดหรอไม

ถาหากวาได เหตใดพระอรยบคคล เชน พระมหาโมคคลลานะ

(กอนบรรลอรหตตผล) จงยงถกนวรณนครอบงำได

ตอบ จตทหดห เซองซมน ปองกนไดดวยการมสตสมปชญญะท

ตอเนอง ทำใหจตมสมาธ จะละไดชวคราว ผทจะเจรญวปสสนา

ตองอาศยสมาธ จงตองฝกใหมสตตอเนองพอสมควรและละนวรณ

ให ได จงเจรญวปสสนาได แตสำหรบคนทละความหดหนยงไม

เดดขาด มนกเกดขนอกได เหมอนทานมหาโมคคลลานะ ตอนนน

เปนพระโสดาบนแลว กยงมความงวงอย ยงละถนมทธะได ไม

เดดขาด บางครงทรางกายเหนอยลา กจะมเขามาครอบงำบาง

ถาม จากเรองทอาจารยสอนกายสมผส ธาตดน แขงกระดาง

ออนนม ธาต ไฟ เยนรอน อบอน ธาตลม ตง หยอน

เคลอนไหว แลวธาตนำเราสมผสไดจากอะไร หรอสภาวะอะไร

ตอบ ธาตนำ อาโปธาต เปนสภาวะทมลกษณะเอบอาบ เกาะกม

ทำใหสวนตางๆ ของรางกายดงดดกนไว เปนเนอเดยวกน ทำใหมน

ไมขาดออกไปจากกน เหมอนเปนตวดงดดกนเอาไว เรยกวา

ซมซาบ เอบอาบ ธาตนำเปนรปละเอยด รบร ไดทางใจ ตองรสก

ทางใจเอา คนทมสต มสมาธ มปญญา เพมขน จะรสกถงธาตนำ

86

ทางสธรรม

87

สภร ทมทอง

วามนอาบซมอยทวรางกาย เปนสวนทเยอะทสดในรางกาย สมผส

รบร ไดทางใจ สมผสทางกายไม ได สวนประกอบในรางกายทมธาต

นำมาก พระพทธองคทรงแจกแจงไว ไดแก ด เสลด หนอง เลอด

นำตา นำปสสาวะ เปนตน

กายสมผสไดเฉพาะ ๓ ธาต คอ ธาตดน ไฟ ลม เรยกวา

โผฏฐพพารมณ สวนธาตนำนสมผสไดทางใจ เรยกวา

ธมมารมณ เหมอนรปชนดอนๆ อกหลายรป เชน จกขปสาท

ประสาทตา โสตปสาท ประสาทห หทยรป รปทเปนทเกดของจต

สวนมาก รปเหลานกสมผสทางใจ รบรวา ประสาทมอยนะ ทาน

ไหนเจรญสต มสมาธดๆ เวลาทรปภายนอกมากระทบ จะรบร ไดวา

มจกขปสาทซมอยบรเวณตา มลกษณะพเศษไวกระทบกบรปภายนอก

ถาม อานาปานสต ทหายใจตนลม กลางลม ปลายลม จะ

สมผสไดอยางไร และจะร ไดอยางไรวา คอตนลม กลางลม

และ ปลายลม ในการปฏบตจำเปนไหม

ตอบ ทานใดตองการทำอานาปานสต ให ไดสมาธ ไดปญญา ตาม

หลกอาปานสต ๑๖ ขน การตามรกองลมทงปวง รลมหายใจตงแต

ตนลม กลางลม ปลายลม นเปนขนท ๓ อานาปานสตตองมทา

เตรยมกอน ไดสถานทแลว นงคบลลงก ตงกายตรง ดำรงสต

เฉพาะหนา นคอทาเตรยม ทเราฝกๆ น โดยสวนใหญยงไม ไดสก

ขนเลย ไดทาเตรยมเทานนแหละ ทาเตรยมทจะทำกรรมฐาน

ทน สำหรบทานทจะทำอานาปานสต กทำนองเดยวกน ตอง

ฝกทาเตรยมใหด คอ ตองมสตใหดกอน ตงสตเอาไวเฉพาะหนา

ลองนงด สงเกตวามสตดไหม ถายงไมดไปฝกมากอน แตถามสต

ดแลว ใหมสตหายใจเขา มสตหายใจออก อนนคอทาเตรยม

ขนท ๑ ลมหายใจเขายาวกร ลมหายใจออกยาวกร

ขนท ๒ ลมหายใจเขาสนกร ลมหายใจออกสนกร

ขนท ๓ กำหนดรกองลมทงปวง หายใจเขา กำหนดรกองลม

ทงปวง หายใจออก

ขนท ๓ นแหละ ทมตนลม กลางลม ปลายลม ถามความรตวด

ตามตงแตตนจนถงปลาย ลมหายใจเขา ตงแตเขามาท โพรงจมก

แลวกตามแนบชดไป เหมอนเรารดเสอผา ตนคอท โพรงจมก แลว

ลงมา กลางลมทหนาอก ถงปลายลมบรเวณทอง ลมหายใจออก

ตนลมคอบรเวณทอง กลางลมคอหนาอก ปลายลมคอโพรงจมก

ทำความรสก สงเกตเอาวา ลมหายใจมนมาถงไหน

ทน ทานถามวา จำเปนไหม ถาตองการทำกรรมฐานน เพอให

จตมนสงบ เพอพฒนาจตดวยกรรมฐานน กจำเปน ขนตอๆ ไป ก

จะไดดความรสกและสภาวะทเกดจากกรรมฐานตอไป ให ไดสมาธ

ไดปญญา ถาตองการแคฝกสต ดลมหายใจเขา ดลมหายใจออก

ฝกใหมสตเทานน ทานกอาจจะเอาแครสกถงหายใจเขา หายใจออก

มเรองอะไรเกดขน กกลบมาทลมหายใจ

ถาตองการทำแบบอานาปานะ ๑๖ ขน ทำกรรมฐานเดยวให

ประสบความสำเรจ การทำใหจตมาอยกบลมหายใจใหเยอะๆ ร

กองลมทงปวง หายใจเขา หายใจออก จะทำใหจตเปลยน จตจะ

ละเอยดขน พอจตละเอยด ลมหายใจกละเอยด ลมหายใจอนหยาบๆ

88

ทางสธรรม

89

สภร ทมทอง

กระงบไป เปนขนท ๔ ระงบกายสงขารหายใจเขา ระงบกาย

สงขารหายใจออก ลมหายใจจะละเอยดตามจต

พอดลมหายใจเขาออกตอเนองแลวจะเกดอะไรขน เกดความ

รสกทนอมไปทางสมาธ คอมปตเกดขน ก ใหกำหนดรปตวา เปน

สภาวะอยางหนง ทเกดขนแลวกดบไป ไมมตวตน หายใจเขา

หายใจออก ตอไปมสขเกดขน ใหร มนสข มนสบาย มนปลอดโปรง

เปนความรสกอยางหนงเกดขนแลวดบไป กำหนดรสข หายใจเขา

กำหนดรสข หายใจออก ตอไป มจตตสงขารปรงแตงเกดขน มน

คดนก ความรสกอนนนผดขน ความรสกอนนผดขน กใหกำหนดร

จตตสงขาร หายใจเขา หายใจออก อยาไปตามเรองตางๆ มนผดขน

ใหร และปลอยมนไป หายใจเขาและหายใจออกไว จนกระทงจต

เปนสมาธ ตงมน แลวเจรญวปสสนา นคอหลกของอานาปานะ ๑๖ ขน

ถาม วนแรกทขอศล ๘ ตอนอาราธนาศล แตม วสง วสง นก

วา วสง วสง ใช ไดกบศล ๕ เทานน

ตอบ เวลาอาราธนาศล จะมทง วสง วสง กบ ไมม ทานเคยอาราธนา

ไหม อยางศล ๕ อาราธนาวา มะยง ภนเต วสง วสง รกขะนตถายะ

ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ ถาศล ๘ กเปลยนคำ

จาก ปญจะ เปน อฏฐะ บางทก ไมม วสง วสง วา มะยง ภนเต

ตสะระเณนะ สะหะ ไปเลย

คำวา วสง วสง แปลวา แตละขอ แตละขอ หมายถงวา ถา

ผดขอหนง ขออนกยงเหลอ เชน จะสมาทานศล ๕ แบบ วสง วสง

จะรกษาทละขอๆ ทละเจตนา จะรกษาขอ ๑ รกษาขอ ๒ ขอ ๓

ขอ ๔ ขอ ๕ เราขอทละขอ มเจตนา ๕ ครง ถาผดขอหนง กจะ

เหลออก ๔ ขอ ถาผด ๒ ขอ กเหลอ ๓ เพราะเราวา วสง คอ

รกษาทละขอ ทน บางคนไม วสง วสง เปนไง จะรกษารวบหมด

ทง ๕ ขอเลย เปนเจตนาครงเดยว พอผดขอหนง ขออนผดไปดวย

วสง กบไม วสง มนตางกนทเจตนา ทานทงหลายจะเอาอนไหน

บางคนไดฟงอยางน วสง ดกวาอาจารย พอมอะไรเหลอหนอย ถา

ไม วสง คลายๆ เขมงวดกวาเยอะ คอ ถาผดหนอยเดยว มนผด

หมดเลย คนตงใจมากเปนพเศษ สำรวมระวงมาก

ศล ๘ ทเราสมาทานกน เราม วสง วสง บางคนอาจผดไป

แลวบางขอ แตยงเหลออก ๗ บางคนผดไปแลว ๒ ขอ ยงเหลออก

๖ ขอ นาภมใจเหมอนกนนะ วสง เนย เพราะเรองกรรมเปนเรอง

ของความตงใจ เราเจตนาจะรกษาทละขอๆ ใหครบ ๘ ขอ บางท

ผดขอ ๑ ยงเหลออก ๗ ผด ๒ ขอ ยงเหลออก ๖ บางคน เอาละ

ตงใจเตมทเลย จะรกษารวบหมดเลย ไม วสง ถาผดขอหนง ผด

หมด ทานเอาแบบไหน ตามสบาย เลอกได

ถาม เวลาเดนแลว จตยงฟง ควรจะแก ไขอยางไร

ตอบ จตยงฟง กใหรวาจตมนฟง แลวกลบมาทตว หายใจเขาลกๆ

หายใจออกยาวๆ ไมตองแกมน หนาทของเราคอใหรและอยกบตว

สงทเกดขนเปนอยางไร ชางมน ใหรและกลบมาทตว งวงนอน กใหร

หายใจเขา ร หายใจออก ร กำมอเขา แบมอออก ใหร ฟงไปไมเปนไร

ใหร เวลาเดนมนฟงมาก เรากหยดยน ทำความรตว ยกขาขางหนง

ขน ทำความรตว ยนนานๆ ทำความรสกวายนจรงๆ อยทนจรงๆ

90

ทางสธรรม

91

สภร ทมทอง

อย ในโบสถจรงๆ นะ ใหทำความรสกเขามาใหแนนๆ ไว มนยงฟงอย

ไมเปนไร หนาทของเรามสต ฝกไว เรารวาฟงก ไดสตแลวทหนง

แลว รตววาฟง จตมนฟง ไม ใชเราฟง อยางน แลวฝกใหสตมน

มนคงขนโดยการกลบมาทตว

ถาม เรยนถามดวยความสงสย เราเปนชาวพทธ มศล ๕ ให

รกษา เหตไฉน จงยงทานเนอได ศลขอท ๑ ไปไหน จะทานเนอ

ตองมการฆา แลวเราจะไดบญไดอยางไร เรยนรมาวาถาไมมบญ

ตองตกนรก ชวยชแนะดวย ขอขอบพระคณอาจารยมากคะ

ตอบ บางทานกอาจจะสงสยอยางน เอ...เราเปนชาวพทธนมนยงไง

ไหนบอกวา ศลขอท ๑ ปาณาตปาตา เวระมะณ สกขาปะทง

สะมาทยาม แลวพอกลางวนกยงงาบขาชาวบานอยเลย กนนองไก

อยเลย ไหนบอกวาไมฆาสตว นกเปนเพราะวา เรายงไมรจก

แยกแยะ ระหวางความจรงกบขอปฏบต การฆาสตวมอยค โลก

ตงแตเราไมเกดมา เขากฆามาอยางนแหละ เราเกดมา เขากฆา

เราตายไป เขากยงฆาอย เหมอนเดมนแหละ มนเปนธรรมชาต

ของโลก ตองมการฆาอยเสมอ เปนเรองธรรมดา ในโลกมนเปน

อยางนนะ แตสำหรบผปฏบตธรรมหรอผทเปนชาวพทธเครงครด

พยายามฝกตนเอง ตองไมฆา สวนในโลกนกมคนฆาเปนเรอง

ธรรมดา เหมอนศลขออนๆ ในโลกนมคนโกหกเปนเรองธรรมดา

และคนโกหกยอมเยอะกวาคนไม โกหก แตพวกเราหามโกหก ขอ

สรากเหมอนกน ในโลกนมทงคนดมสรา ทงคนไมดม แตพวกเราท

นงขาวอยน หามดม หามเปนเหมอนพวกทมากๆ นน

ถาเราไม ไดฆาเอง ไม ไดมเจตนาให ใครตาย และไม ไดบอกให

ใครฆาเพอเรา ไมมปญหาอะไร เพราะวา เขาฆาอยแลวโดย

ธรรมชาต มนเปนเรองของโลกเขา เรากอยาไปเครยดมาก บางคน

เขาเครยดมาก จรงจงมาก จนเพยนมาก เขากคดวา เอ...ถาเราไม

กนเนอสกคน เขาคงฆาสตวนอยลงละมง เขากคดไป ตอใหคดจน

เปนบา มนก ไมลด ตงแตเราไมเกดมา เขากฆามาอยางนแหละ

ตอนเราเกดมา เขากยงฆาเหมอนเดม เราตายไป เขากยงฆาอย

เขาไม ไดฆาเพอเรา เขากฆาของเขา มนเปนอยางน มนเปน

ธรรมชาตของโลก เรากอยาไปฝนนก ใหเขาใจโลกและอยกบมน

เพยงแตเราอยาไปมเจตนาฆา

จะทำอาหารดวยเนอดวยอะไร ก ให ไปซอเอา ซอทตายแลว

ซอเนอตามรานตลาด บางคนเขาตะขดตะขวงใจ เรารกษาศลขอท

๑ นะ ไปซอน เขาฆาเพอเรา เขาวาไป ตอให ไมกนเนอ เขากฆา

เหมอนเดมแหละ เขากฆาของเขา ไมเกยวกบเราหรอก เขาฆา

เพราะเปนเรองธรรมดา กนเหลา โกหก อนนธรรมชาตของโลก เรา

อยาไปมเจตนากแลวกน ศลขอท ๑ อยาไปฆาเอง อยาใช ใหผอน

ฆา อยาไปยนด ในการฆา และอยาไปพดสรรเสรญการฆา เธอ

ฆาไกเกงจรงๆ ฆาทเดยวคอขาดเลย อยางนเลวมาก ไมด อยาไป

พด เราตองหาง ไมฆา เวลาแนะนำคนอน ตองหามฆาสตว

แนะนำไป แตถงจะหามอยางไร โลกมนกมคนฆาอยแลว แตเรา

ตองไมเขาไปเกยวของ มโอกาส ตองหาม หามลก หามหลาน หาม

คนทหามได

92

ทางสธรรม

93

สภร ทมทอง

ถาม เรามานงนงขาวหมขาว จตกพอสงบไดบาง พอออกไป

แลวกฟงซาน สงบไม ไหวจะใหทำอยางไร

ตอบ ใหมสต รตวไว ฝกสตไว มอของเรายงกำเขาได แบออกได ก

เอาเปนเครองฝกสต กำเขา รสก แบออก รสก อยทนกทำ หดฝก

ไปอยทบานกอยาลมทำ หดฝก อยามวไปนกถงทอน สตทเราฝกไว

หากมพอสมควร ตอไปจะได ใช

ถาม การนงและยนในการปฏบตธรรม ควรลมตาหรอหลบตา

คะ ผลตางกนอยางไร ถาลมตาควรมองอยางไร และดอะไร

ระหวางสงทเหน กบความคดทจรเขามา และความรสกทาง

กายตางๆ ทชดขนมาเปนชวงๆ ขอบคณคะ

ตอบ การนงและการยน จะลมตาหรอหลบตากได ควรจะทงลมตา

ทงหลบตา เพราะเปนธรรมชาต ถาหลบตานานเกนไป มนกจะหลบ

จรงๆ ลมตานาน ตาแขง เลยไมรจะเอาไง ใหมนสมดลกแลวกน

หลบตาบาง ลมตาบาง ใหมสตรสกตว เวลานง ลมตากอน นง

แลวสกหนอยกหลบตา แลวลมตาใหม ใหมนรตว บางคนนงปบ

หลบตาทาเดยว ประเดยวหลบแลว ยนกเหมอนกน ยนกหลบตาได

หลบตาแลวกลมตา ลมตาแลวกหลบตา ใหเนนทความรตวเอาไว

ไมตองเนนทความนง พวกเราน พอพดถงปฏบตธรรม จะนกแตนง

ตลอด กเลยตองหลบตาอยเรอย เราเนนความร หลบตาก ได

ลมตากได ทานนมาถาม เอาเปนวา เอาทงสองอยางเลยกแลวกน

ทงหลบตา ทงลมตา เอาแบบทมนรสกตวด

ทน ควรมองอะไร ดอะไร กมองอนทเหน ถาตาเนอกสำรวมๆ

เอาไว สวนตาใน ฝกรสกๆ ถงอนทชด คดขนมากใหรวาจตมนคด

มนคดแลวกลบมารสกทกาย หายใจเขา หายใจออก ถามนไมคอย

รสก กทำขนกอน บางทตองตงใจทำ กระดกนว กำมอเขา แบมอ

ออก สำหรบคนไมคอยรสก ตองทำขน ตงใจทำ พอมนตงใจทำ

มนจะมารเองโดยธรรมชาต

ถาม เราอยากทานปลาสด แลวบอกคนขายใหเอาตวเปนๆ จะ

บาปไหมคะ

ตอบ อนน บาปเตมๆ เลยนะครบ ปาณาตบาต เตมทเลย ฉะนน

ใหลดความอรอยลงบาง พวกเราเปนคนอยน เปนเพราะผลของ

กรรมเกา ผลของศลทำใหเราเปนคนอย ตอนนคลายๆ กบวา เรา

เอาศลฝากธนาคารไว กนของเกา กนบญเกา ฉะนน ไดกนปลา กน

เนอ กนขาวลงไป กนแลวไมรอนทอง ทองไม ไหม ไมลวกปาก บญ

มนรกษาไว ทานลองคดด ถาบญนหมดไป ไปเกดในอบาย ไปกน

กอนเหลกแดงในนรกเขา ปากพองเลย ทกวนน กนขาว ดมนำ

สบาย เพราะกรรมนหลอเลยงไว ใหเราอย ในสคตภม ถาเผลอไป

ตกนรกเขา กนนำตะกวเปนไง ทองพงหมด ลำบาก ดงนน จะเอา

แคความอยาก หรอรสอรอยนดๆ หนอยๆ แลวบอกคนอนใหฆา

สตว มนไมด เสยงอยางน มนไมคมกน ตองเอาปลาตาย เอาเนอท

ตายแลว อยาไปคดฆา อยาไปลอำนาจแกความอยาก เพราะมนไม

คมกน อยางคำถามน เราอยากทานปลาสด แลวบอกคนขายใหเอา

ตวเปนๆ จะบาปไหมคะ บาปเตมทเลยนะครบ ครบองคหมดเลย

ถากรรมใหผลแลวกตกอบายได

94

ทางสธรรม

95

สภร ทมทอง

ถาม อาจารยคะ อยากเรยนถามวา “จต” กบ “ใจ” เปนคำ

เดยวกน ความหมายเดยวกนหรอไมคะ

ตอบ “จต” “ใจ” “วญญาณ” “วญญาณขนธ” “มโนวญญาณธาต”

อนนเปนสภาวะเดยวกน คอ สภาวะรบรอารมณเหมอนกน แต ใช

คำตางกนบาง มนเปนสภาวะเดยวกน เปนประธานในการรบร คำ

วา จต ทานนยมใชเวลาพดถงการฝก เชน ฝกจต จตเหมอนลง ก

เอาลงมาฝก จรงๆ กเปนตวรบรอารมณเหมอนกน คำวา มโน หรอ

ใจ นยมเรยกจตทม ไวกระทบอารมณ ใจกระทบกบธมมารมณ

เกดการรบรขนเรยกวาวญญาณ คำวา วญญาณ นยมไวเรยกการ

รบรทเกดจากการกระทบทางทวาร ๖ โดยสภาวะแลวเหมอนกน

เปนสภาวะทรบอารมณและรอารมณ ได มลกษณะทเกดดบ สบทอด

กนไปเรอยๆ ไมมการหยด

เอาละ ผมบรรยายและตอบปญหาธรรมในชวงบายวนน กคงพอสมควร

แกเวลา จะใหทานไดปฏบตธรรม อยกบตนเองไปจนกระทงถงส โมงครง ๑๖

นาฬกา ๓๐ นาท ปฏบตดวยการเดน ยน และนง ทำความรตว เรามเวลา

กนนอย กหดๆ เอาไว ถาทำเปน เดยวกลบไปทบาน กจะทำไดงายเขา ถาคด

วาเดยวรอกอน หลบกอน ไปทบานคอยหด อนนมนจะไมทนการณ เพราะอย

ทบานมนมเรองเยอะกวาน ตอนน ไมคอยมเรอง รบๆ หดไว

บรรยายวนน คงพอสมควรแกเวลาเทานนะครบ อนโมทนาทกทาน

อรยสจ ๔ บรรยายวนท ๓ มถนายน ๒๕๕๕ ตอนเยน

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย

สวสดครบทานผเขาปฏบตธรรมทกทาน

เมอกลางวน ไดพดถงธรรมะและกฎเกณฑของธรรมะใหฟง ซงพดใน

แบบกวางๆ ในชวงเยนวนน จะพดธรรมะหมวดหนง ซงเอาไว ใชสำหรบ

พจารณา มองด สงเกตด เพอใหหมดจดจากกเลส ใครทเหนเขาแลวและ

เขาใจแลว กจะเปนพระอรยเจา ซงเราคงจะไดยนบอยๆ คอธรรมะหมวด

อรยสจ ในปฏบตฝกสตทเราฝกกนน ไมวาจะตามรกายในกาย ตามรเวทนา

ในเวทนา ตามรจตในจต ทายทสดกเพอเหนธรรมในธรรม เหนธรรมะวาเปน

ธรรมะ ซงการเหนธรรมะอยางสงสด ตองเหนใหมนทะลปรโปรง ไมมขอ

ขดของ ธรรมะนนมหลายอยาง ธรรมะบางอยางควรกำหนดร ธรรมะ

บางอยางควรละ ธรรมะบางอยางควรกระทำใหแจง ธรรมะบางอยาง

ควรเจรญ ความรทะลปรโปรง และไดทำกจตอธรรมะเหลานอยางถกตอง

เรยกวาไดธรรมะแลว ไดธรรมะหมวดสดทายของสตปฏฐาน ธมมานปสสนา

การตามรธรรมในธรรม หมวดสดทายคอหมวดอรยสจ วนนจะพดหมวด

สดทายใหฟง พดเปนกรอบหลกการเอาไวกอน เราปฏบตไปแลว ทายทสดก

ตองเหนอนนแหละ จงจะหมดกเลส ตองทำใหสอดคลองกบธรรมะหมวดน

กเลสจงจะหมด ถาทำยงไมสอดคลอง กยงไมหมด ตองเหนและตองปฏบต

ใหถกตอง

96

ทางสธรรม

97

สภร ทมทอง

อรยสจนเปนหมวดธรรมทสำคญ เราทงหลายคงไดยนบอยๆ คำวา

อรยสจ แปลวา ความจรงอนประเสรฐ คำวา ประเสรฐ หมายถง สงสด

ยอดสด มนเปนจรงอยางนน ไมมการเปลยนแปลงเปนอยางอน ไม

สามารถจะเปนอยางอนได ทมนเปนอยางนนกเพราะมนเปนอยางนนแหละ

มนไมแปรปรวน ไมเปลยนแปลงเปนอยางอน มนเปนอยางนน เพราะมนไม

อาจจะเปนอยางอนไปได นความหมายทวาเปนความจรงอนประเสรฐ

หรอแปลวา เปนความจรงทพระอรหนตสมมาสมพทธเจาผประเสรฐ

ทรงประกาศเอาไว กได เพราะความรทพระพทธเจาทรงตรสรมเยอะแยะ

เตมไปหมดเลย ทานอปมาเหมอนกบใบไมบนตนไม พระองคทรงรเยอะแยะ

ไมมสนสด แตทนำมาบอก นำมาแสดงแกพวกเราทงหลายน เปนใบไม ในกำมอ

คอเรองอรยสจ เพราะวามนเพยงพอแลว ทจะทำใหมการประพฤตพรหมจรรย

เปนไปเพอเบอหนาย คลายกำหนด เปนไปเพอหลดพน เปนไปเพอนพพาน

พดงายๆ คอ ทพระพทธองคทรงแสดงธรรมะแกเราทงหลายน กเพอให

ประพฤตพรหมจรรย ดำเนนชวตทประเสรฐ ดำเนนชวตดวยปญญา

รเทารทนและปฏบตตอสงตางๆ ไดถก จะได ไมเปนทกข จนกระทง

หมดทกข ไป หลกๆ ทประกาศธรรมะไวกเพออยางน

ดงนน พระพทธองคจงทรงประกาศเพยงนดหนอย ความรอนๆ ท

เยอะแยะ ท ไมจำเปนตองรนน ไมประกาศเอาไว อยางความรเรองวงโคจร

ของดวงอาทตย ดวงจนทร ดวงดาว อยางโนนอยางน ความรนอกโลกอยาง

น มนเยอะแยะไปหมด จนกระทงความร ในตวเองน กมความรทงดานแพทย

ดานนนดานนเยอะแยะ พระองค ไม ไดบอกเอาไว เพราะมนไมจำเปนในแง

การพนทกข สวนความรทจำเปนในแงการพนทกขนคอเรองอรยสจ พระองค

ทรงประกาศเอาไว เราทงหลายฟงเอาไว จะไดกรอบในการศกษาและปฏบต

ในการฝกฝนตนเอง ในการสงเกตธรรมะ ใหมนลงกบเรองอรยสจ

หรอแปลวา เปนความจรงทเหนแลวจะไดเปนพระอรยะ กได เดม

เคยเปนปถชน กเลสเพยบ ปถชน แปลวา ผทมกเลสมาก ตอนนคงยง

ไมคอยมกเลสเทาไหรหรอมเพยบแลว แตพอกระทบอารมณเขา กเลสกขนมา

เพยบเลย เรยกวาพวกทมกเลสเกดขนมาเยอะ เกดขนไดมาก ทน ถาคนน

ประพฤตปฏบตจนเหนอรยสจ เขาใจทะลปรโปรงในแงอรยสจแลว เขาจะ

กลายเปนพระอรยเจา เปนผทหางไกลจากกเลส

พระอรยเจาน พวกเราอาจสมมตเรยกวาทานเปนคนดอยางนนอยางน

กได แตพระอรยเจาน ไม ใชเปนคนดอยางทเราคด ทานเปนผทหางไกลจาก

กเลส หางไกลจากความทกข คนดยงไมหมดกเลสกเยอะ คนดยงทกขอยก

มาก เคยเหนมย คนดมเยอะเหมอนกนนะ เปนไง...พอดแตก ระวงกนหนอยก

แลวกน แตพระอรยเจาน ทานเปนผหางไกลจากกเลส ทานเปนผ ไมมกเลส

พวกเรามองทานอาจจะเหนวา เพยนแลวมง...ทานน อยางนกเรองของเรา

เราบอกวาทานเปนคนดอยางนนอยางน ซงจรงๆ แลว ไม ใชเปนคนดอยางท

เราคด ทานเปนผทหางไกลจากกเลส หางไกลจากความทกข

อรยสจนเปนความจรงท ใครเหนแลวจะกลายเปนพระอรยเจา จะเปนคน

กเลสเยอะอยางเดมไม ได ฉะนน ถาทานทงหลายไมอยากเปนอยางเดม เปน

อยางเดมมนเซงแลวใชมย ตอนเดกๆ พอถกดากโกรธ ตอนเปนหนมเปนสาว

ถกดากโกรธ บางคนแกแลว ถกดายงโกรธอยมย ยงโกรธอย เซงหรอเปลา

เนย มนนาเบอหนาย เพราะมนซำเดม ซำไปซำมา พอมคนตายกรองไห

ญาตตายกรองไห มของเสยหายไปกรองไห อยางนกลบไปกลบมา ซำไปซำ

98

ทางสธรรม

99

สภร ทมทอง

มาอย ถาไดเหนสจจะอนนแลว เขาจะไมกลบไปอยางเดมอก อนนจงเรยกวา

อรยสจ ความจรงท ใครไปเหนแลวจะกลายเปนอรยเจา

อรยสจนน ม ๔ ขอ คอ

ขอทหนงคอ ทกขอรยสจ

ขอทสอง ทกขสมทยอรยสจ

ขอทสาม ทกขนโรธอรยสจ

ขอทส ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ

ถาสงเกตดชอของอรยสจทง ๔ ขอน มแตคำวา ทกข อยขางหนา ไมม

เรองตวตน สตวบคคล ไมมเรองสข ความจรงขนสงสดน จงมแตเรองทกข

กบสงทเกยวของกบทกข มทกขสมทย เหตใหเกดทกข มทกขนโรธ ความดบ

สนทของทกข ทกขนโรธคามนปฏปทา หนทางขอปฏบตทจะใหถงความดบ

สนทของทกข พดงายๆ เปนแตเรองทกข ไม ใชเรองเปนตวเรา ของเรา ไม ใช

เรองเขา ของเขา ไม ใชเรองใคร พดเรองทกขและความดบทกข

ความเหนถกตองในแงอรยสจ คอ เหนทกข โดยความเปนทกข และ

ทกขนมาจากเหตอยางนๆ กเหนชด เหนเหตเกดทกขวาเปนเหตเกดทกข

ความดบไปของทกขคออนน กเหนความดบทกขวาเปนความดบทกข ขอ

ปฏบตเปนอยางนๆ กเหนขอปฏบตเปนขอปฏบต อยางนเรยกวาเหนในแบบ

อรยสจ เหนแบบทะลปรโปรง เหนทกข เหนเหตใหเกดทกข เหนความดบ

ทกข เหนขอปฏบตใหถงความดบทกข

ทกข ม แตตวเราผเปนทกข ไมม ทกขมนมนะ เหตใหเกดทกขกม แต

คนนนบนดาล คนนทำให ไมม เหตนะม ความดบทกขนะม หนทางกม แต ไมม

คนเดน ไมมคนถง พวกทานยงเปนคนเดนอยมย ยงเปนคนเดน ยงหางไกล

อรยสจอย มคนเดนทาง มอยางนนอยางน ถาพดในแงอรยสจแลว ทางม

แตคนเดนทางไมม ทกขนโรธคามนปฏปทา ม เปนสงทควรเจรญ แตคนมน

ไมม ทกขนนม คนไมมในทกข มนมแตทกข แต ไมมคนผเปนทกข อนนคอ

สจธรรมขนสงสด นพพาน ความดบสนทของทกขนนม แตคนในนพพานกไมม

คนถงนพพานกไมม แตนพพาน ม อยางนพอเขามย

ทกขอรยสจคออะไร คำวา ทกข ในอรยสจน ไม ใชทกขธรรมดา ไม ใช

ปวดหลงปวดเอว หวขาว ไม ใชแบบนน แตหมายถง สงทวางเปลาจากตวตน

สงทมนไมมแกนสาร โดยสรปรวบยอ ไดแก อปาทานขนธ ๕ เราคงจะทอง

กนอยเรอยๆ สงขตเตน ปญจปาทานกขนธา ทกขา วาโดยยอ อปาทานขนธ

ทง ๕ เปนทกข เปนตวทกข ไม ใชตวตน ไม ใชสตว บคคล ตวตน เรา เขา

ไม ใช ใคร ไม ใชของใคร ไม ใชผหญง ไม ใชผชาย มนเปนตวทกข ขนธทง ๕

ท ไดมาจากอปาทานเกาๆ ทเรามานงอยนนะ เปนอปาทานขนธ ๕ ไดมาจาก

กรรมเกา ผลกใหมาเกดเปนคน กรรมเกาไมเหมอนกน หนาตากไมเหมอนกน

หนาตาแตกตางกน บางคนกรวย บางคนกจน บางคนกโนน เปนเทวดา เปน

พรหมไป แตกเปนขนธ ๕ เปนทตงของความยดถอ อนนเปนตวทกข น

อปาทานขนธ ๕ เปนทกข

พวกเรานงๆ อยนเปนทกข ไม ใชตวตน ไม ใชผหญง ไม ใชผชาย ไม ใช

คนนนคนน เปนอะไรละ เปนทกข เปนของไมมตวตน เปนรป เปนเวทนา เปน

สญญา เปนสงขาร เปนวญญาณ ทมาจากเหตปจจย ท ไดมาจากกรรมเกาๆ

เกดมาแลวกเปนทตงแหงความยดอนใหม ทำกรรมใหม ทำเพอเรา ทำใหเรา

ไดนนไดน ไดหนาไดตา เดยวเกดใหม เกดใหมก ไมมคนไปเกด เปนทกข

เหมอนเดม เปนตวทกข เปนรปเปนนาม ไมวาจะอยทบานกเปนตวทกข เปน

รปเปนนาม มาทนกเปนตวทกข เปนรปเปนนาม ไปเกดบนสวรรคกเปนตวทกข

100

ทางสธรรม

101

สภร ทมทอง

ไปเกดทพรหมกเปนตวทกข จนกระทงตกอบาย กเปนตวทกข เปนรปเปนนาม

เปนขนธ ๕ ทเปนไปตามกรรมของตนเอง แลวกอใหเกดความยดถอใหมๆ

ทำกรรมและรบผลของกรรม อกตอไปเรอยๆ หมนวนเปนวงกลม

เพอใหเหนปรากฏการณของทกข หรอธรรมชาตของทกข ไดชดเจนยงขน

พระพทธองคทรงขยายความ ซงพวกเราสวดกนในทำวตรเชา

ชาตป ทกขา แมความเกดกเปนทกข

ชราป ทกขา แมความแกกเปนทกข

มรณมป ทกข แมความตายกเปนทกข

ทเกดๆ น ไม ใชคนเกด แตเปนทกข เปนรปนามมนเกด ทคลอดออกมา

จากทองแมน ไม ใชผหญง ไม ใชผชาย แตเปนรปนาม ขนธ ๕ ทแกๆ นงอยน

ไม ใชคนแก ไม ใชผหญงแก ไม ใชผชายแก แลวเปนอะไรแก เปนรปเปนนาม

มนแก ทานทงหลายสบายใจได ไม ใชทานแก แตเปนรปมนแก นามมนแก

ชางหวมน อะไรประมาณนน แตพวกเราไมเหนอรยสจ ไปยดถอวาเปนตวตน

เปนตวเรา เปนของเรา พอไปยดถอ อาว...เราเกด เราเปนสาว เราแขงแรง

เราแก เราเปนนน เราเปนน แททจรงมนไม ใช เปนรปนาม ขนธ ๕ มนเกด

พอเวลาผานไป กเปนรปนามขนธ ๕ มนแขงแรง เปนหนมเปนสาว กสมมต

เรยกกน แก...กเปนรปเปนนามมนแก อยนานมนกแก ถกเหตปจจยบบบงคบ

มนคมตวเองไม ได มนถกเหตปจจยคม อยนานๆ น ไม ใหแก มนไม ได ถาไม

อยากจะแก กมวธเดยวคออยาอยนาน รบๆ ตายไปเสย อยางน แตถาอย

นาน มนแกทกคน

ตอนเปนหนมเปนสาว เหตปจจยมนกทำใหแขงแรงด กเปนอยางนนเปน

ธรรมดา พอแกลงกไมแขงแรง ไม ใชเราไมแขงแรง แตรปนามมนไมแขงแรง

102

ทางสธรรม

103

สภร ทมทอง

เปนไปตามเหตตามปจจย มนกเลอนไหลของมนไปเรอย แกกเปนทกขแกนะ

ชราป ทกขา แมตายน กเปนทกขมนตาย เปนรปนามมนแตกออกจากกน

แลวกเกดใหมอก กเปนรปนามทมาจากเหตจากปจจย ไม ใชเราตาย นากลว

มย ไมเลย เพราะวาไม ใชเราตาย แลวกไม ใชเราเกดใหม เปนรปนามมน

ตาย มนแตกออกจากกน แลวมนกเกดใหม มแตอปาทานขนธ ๕ ทงนน

เลย ไมมตวตน

แตพวกเราน ไมเขาใจ พอไมเขาใจมนไปยด โอ...เราแกแลว เราไมแขงแรง

อยางนนอยางน พอถงเวลาเราจะตายน โอ โห...จะตองพลดพรากจาก

ทกสงทกอยางไปแลวร โอ...ความตายมนยงใหญมาก มนทำลายทกสงทกอยาง

ทเราหามาได ทำไมชวตมนโหดรายอยางน เขากคดไป แตแททจรงไมมอะไร

เพราะแตเดมตอนทเขาเกดเนย เอาอะไรมาดวยบาง ไมมอะไรมา ตอนตายก

ไมเหลออะไรไป เขายดถอผดๆ ไมมอะไร ตอนเกดมาน มใครใสกางเกงในมา

ดวยบาง ไมม ตอนตายกไมเหลออะไรไปดวยหรอก มาแบบโปๆ ไปแบบโปๆ

นนแหละ ไดเทานนแหละ บางคนเขาตายแลว เอารางกายไปบรจาค

โรงพยาบาลหนอย ไมกลาบรจาค กลวโป มนโงขนาดนน มนยดถอมาก

เราทงหลายพากนมนนมนเยอะแยะ ทงๆ ท ไมมอะไร มขนธ ๕ เกดขน

มาตามกรรมของตน ตอนนกมาเปนมนษยนะ เปนรปนามนแหละ หนาตา

อยางน มสองขา สองแขนนะ คลอดออกมาจากทองแม แลวมนกไมอยนง

รปนามนมนโตขน เปนหนมเปนสาว เรยนจบทำงาน มครอบครว มลก ม

หลาน มนนมน แก...แก...แกกวาเดม แกกวาเดมอก แลวกตาย แลวกเกดใหม

อยางน แตตอนทเกดใหมน ตวใครตวมนนะ ไปตามกรรม ชาตนคลอดออก

มาสองขา แตชาตตอไปจะกขาไมรนะ สองขายงลำบากขนาดนนะ ไปเกด

ชาตถดไป โอ โห...ไมมขา ตองเลอยดบๆ ไป เจบอกนาดเลย ลำบาก เราน

สองขา เกดในสคตกพอทนไหวอย ถาเกดทคตกลำบากมากกวานเยอะ ถา

เปนเทวดากสบายกวานหนอย แตทงหมดทงมวลน ก ไมมตวตน สตว

บคคล ผหญง ผชาย มแตกองทกข ขนธ ๕ ไมมท ไหนเทยงเลย อยาง

พวกเราน นงอยเฉยๆ มนกแก แกลงกวาเดม แกกวาเมอวานแลวนะ ถาพด

อกแงหนง กคอใกลตายลงไปอกวนหนงแลว หรอจะพดในอกแง กคอใกลเกด

ใหมแลว มนไมอาจจะควบคมได มนไปในรปกระแส ไหลไปเรอยอยางน แม

ไปเกดเปนเทวดา แตทายทสดกแตกเหมอนกน ตายแลวกเกดใหม ไปตาม

กรรมของตน

เกดกเปนทกขเกด แกกเปนทกขแก ตายกเปนทกขตาย มนกเปนอยางน

เพราะวามนไมอาจจะเปนอยางอน เปนหนมเปนสาวกแขงแรง แกกไมแขงแรง

แกลงกผมขาว บางคนขาวเตมหวแลว กตองยอมรบ ผมมนขาว ใชเราขาวมย...

ไม ใช รางกายไมแขงแรง ใชเราไมแขงแรงมย...ไม ใช รางกายมนแก มน

เจบปวดออดๆ แอดๆ จนกระทงมนตาย ใชเราตายมย...ไม ใช ตองเขาใจ

อยางน ถาเหนอยางนเรยกวาเหนอรยสจ เปนยงไง พอเหนบางมยครบ ไป

มองด แลวจะเหน เหนทกข โดยความเปนทกข อยาเหนทกข โดยความเปน

เรา ตอนนมนเหนทกขเปนตวเรา เหนรปนามขนธ ๕ โดยความเปนเราอย

เปนตวตน เปนแทง เปนกอน ตองเหนวามนเปนตวทกข เปนรป เปนนาม มน

ประชมรวมกนอยางน แลวสกหนอยมนจะแตกออก แลวกเกดใหม ไปเรอยๆ ไป

ตามกรรมของตนเอง

ในระหวางทมชวตอยนน กยงมเหตการณหรอปรากฏการณอนๆ นอกจาก

เกด แก ตาย แลว ยงมทกขอนอนๆ หรอประสบการณอนอนๆ ในกระบวนการ

ของทกข รปนามท ไหลไปน

104

ทางสธรรม

105

สภร ทมทอง

อปปเยห สมปโยโค ทกโข

การไดประสบกบสงไมนารกไมนาพอใจเปนทกข

ปเยห วปปโยโค ทกโข

ความพลดพรากจากสงทเปนทรกทพอใจกเปนทกข

ยมปจฉ น ลภต ตมป ทกข

ปรารถนาสงใดไม ไดสงนน นนกเปนทกข

โสกปรเทวทกขโทมนสสปายาสา ทกขา

โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาส เปนทกข

เปนธรรมชาตของรปของนามท ไหลไป เหมอนกระแสนำท ไหลไปไมหยด

กจะมปรากฏการณ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาส เปนทกข เปนรป

เปนนาม ไม ใชเราทกข แตวาเปนรปเปนนาม เปนรปเปนนามมนโศก ไม ใชเรา

โศก เปนรปเปนนามมนรองไห เพราะมนไปหลงรกอนนนอนน มนตดของ

ในโลก แต โลกไมมอนไหนเทยงเลย พอมนประสบกบความจรงเขา มนกเลย

รองไห ไป ฉะนน การรองไห ประสบกบโสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาส

กเปนธรรมชาตของทกข ม ใครไมเคยรองไหบาง ไมม เคยรองไหทกคน

แหละ มใครไมเคยทกขบาง...ไมม ทกขกนทกคนแหละ กขอแสดงความ

ยนดดวย ไดเปนผเปนคนกบเขาบาง ใครเกดมาไมเคยทกขเลย ไมเคยรองไห

เลย ไมเคยโสกะปรเทวะเลย พวกนมนไม ไดเปนคนนะ ไม ไดเปนมนษยมนา

กบเขา อนนมนเปนธรรมชาตของกองทกข

ไดประสบกบสงไมนารกไมนาพอใจ นกเปนธรรมชาตของโลกมน เคย

ประสบมย เรองไมดเคยเหนมย ถกดาเคยมย ถกเตะเคยมย ประสบกบสง

ไมนารกไมนาพอใจเปนทกข ความพลดพรากจากสงทรกทพอใจกเปนทกข

เคยเสยอะไรบาง เสยตงหลายเรองแลว เสยตงหลายอยาง เดยวคนทรกก

จากไป เดยวพอแมกตายไป พวกญาตกตายๆ กนไปอยางน ความพลดพราก

น เปนประสบการณ ในกระบวนการของทกข พดงายๆ กวา เปนเรอง

ธรรมดาสามญของกองทกข เกดกเปนทกข อยางนนแหละความเกด กอแวๆ

นนแหละ แกกเปนทกข กไมแขงแรงอยางนแหละ กทกขแบบนแหละ ตายก

อยางนแหละ ประสบกบไมสงไมนารกไมนาพอใจกเปนอยางน

ความปรารถนาสงใดไม ไดสงนน นนกเปนทกข ปรารถนาสงใดกไม ได ก

เปนเรองธรรมดา ปรารถนาจะสขกนมย ไดกนบางมย ไมคอยได ไดบาง ไม

ไดบาง กเปนเรองธรรมดา ปรารถนาจะมชวตทสบาย แตมนก ไมสบาย

ปรารถนาจะทำงานสบายๆ เงนเยอะๆ ไมมละ มแตงานไมสบาย เงนนอยๆ

หาไดอย ปรารถนาสงใดไม ไดสงนน มนเปนเรองธรรมชาต ปรารถนาจะ

แขงแรงตลอด มนกแขงแรงบาง ไมแขงแรงบาง อยากเปนโรคกนมย ไมอยาก

เปน ปรารถนาแตมนไม ได มนเรองธรรมชาต ถาปรารถนาแลวได กสบาย

กนหมด ปรารถนาจะตายกนมย แลวมนตายมย ปรารถนาไปเถอะ มนกไม

ไดอยดละ บางคนอยากอยนานๆ แต ไมอยากแก อนนกโง ไป ขนาดอยนาน

ยงไมอยากแก ลองคดด แลวมนจะไดมย มนกไม ได ปรารถนาสงใดแลวไม

ได อนนเปนเรองธรรมชาต เปนเรองธรรมดา

วาโดยรวบยอแลว กายและใจ ท ไปนนไปน อย ในรปกระแส เดยวไปเจอ

นนเจอน กระทบนนกระทบน เดยวเปนอยางนน เดยวเปนอยางน เปนเรอง

ของทกขท ไมมแกนสารอะไร เปนปรากฏการณอนหนงทเกดเมอมเหต หมด

เหตก ไป ความเศราโศกกเปนปรากฏการณอนหนง มาแลวก ไป ไม ใชเรา

คนเดยวท โศกนะ คนอนทงโลกกโศกเปนเหมอนกนแหละ ไมใชเราคนเดยวทเกด

106

ทางสธรรม

107

สภร ทมทอง

คนอนกเกด ไม ใชเราคนเดยวทแก ทกคนทอยนานกแกเหมอนกน

นนแหละ ไม ใชเราคนเดยวทตาย มนกตายทกคน ไม ใชเราคนเดยวท

พลดพราก ทกคนกพลดพรากจากทกสงทกอยางเหมอนกนหมด

ไม ใชเราคนเดยวทเจบปวย คนอนกเจบปวยเหมอนกน ไม ใชเราคนเดยว

ทลำบาก คนอนกลำบากเหมอนกน ไม ใชเราคนเดยวททกข คนอนกทกข

เหมอนกน ทานจงวา โลกนเตมไปดวยทกข เพราะมนเปนอยางนแหละ เหน

มย เตมไปดวยทกขมย หนมองคนขางๆ มนทกขหรอมนสข ทกขเพราะเปน

รปนาม มนไมหยดแก นงอยน แกลงกวาเมอกหนอยหนง ใกลตายกวาเมอก

หนอยหนง ใกลเกดใหมกวาเมอกหนอยหนง ไปตามกรรมของตนเอง ไมอาจ

ทจะหน ไมอาจทจะเลยงพนไปได พวกเราทงหลายจงถกความแกและความ

ตายครอบงำ หาทางออกเจอมย ไมเจอ อย ในโลก หาทางออกไมเจอ

ทางออกอยทนพพาน มประตใหดวย

เมอมพระพทธเจามาตรสรนนแหละจงบอกทางให ถาไม ไดฟงคำสอน

ของพระพทธเจา ไม ไดปฏบตน ออกไม ได แกกแกอยอยางนน ออกจากความ

แก ไม ได ตายกตายอยอยางนน ออกจากความตายไม ได ทกขกทกขอยอยาง

นน ออกจากทกข ไม ได ยงมปญหากบมน เปนเราแก ออกจากมนไม ได ถาม

พระพทธเจามาตรสร จงออกจากความแก ได ความแกเปนความแก เปนรป

เปนนามมนแก ใชเราแกมย...ไม ใช เราออกมาจากมนได ปลอยมนแก ไป เรา

ไมแก ปลอยมนตายไป เราไมตาย เพราะรปนามมนตาย ไม ใชเราตาย ไม ใช

เราเศราโศก แตเปนรปเปนนามมนเศราโศก ทกขมนม แตเราผเปนทกขนน

มนไมม ปลอยมนทกข ไป เราไมทกข อยางนพอเขาใจมย ทานจงวา ไมม

คนเกด ไมมสตวเกด มแตทกขมนเกด มแตทกขมนตาย พวกเราไมเขาใจ

ตรงน กมายดทกขเปนเรา เปนเราทกข เปนทกขของเรา มนกเลยวนเวยนอย

นแหละทกขอรยสจ ความจรงอนประเสรฐคอทกข เรองทกขน

พระพทธเจาใหเรากำหนดร ใหรจกมนตามทเปนจรงวาเปนเพยงทกขนะ เปน

เพยงรป เปนเพยงนาม ทเกดๆ นเปนรปนาม ทเกดๆ นมาตามเหตตามปจจย

ทแกๆ เปนรปเปนนาม ทตายๆ นเปนรปเปนนาม ทเปนนนเปนน ทกอยาง

เปนเพยงรปนาม ทเรามาฝกกน กเพอใหมดวงตาเหนทกขนแหละ แตตอนตน

ยงไมเหนเปนทกข กฝกใหมสตกอน รสกตวกอน มตวกายกบตวจต และลวน

ไมเทยง กสงใดท ไมเทยง สงนนมนเปนทกข สงใดไมเทยง เปนทกข มความ

แปรปรวนเปนธรรมดา สงนนมนไมมตวตน มนเปนตวทกข กจะไดรยงๆ ขน

อยางนนะครบ

ขอทสอง ทกขสมทยอรยสจ เหตใหเกดทกข เหตใหเกดทกขคออะไร

คอตณหา ความอยาก ความตดของ ความรกทกข ตดของในทกข กเลยได

ทกขมาเรอยๆ ตดของ เพลดเพลน ลมหลง หมกมนอย ในทกขกไมพนไปจาก

ทกข เพลนในรปในนาม ไมรจกมนตามทเปนจรง กอยากไดมน อยากไป

เกดทนน อยากไปเกดทน รกตวกลวตายอย กเลยเกดไปเรอยๆ ยงกลว

ตายอยมย ถาใครยงกลวตายอย กยงเกดอก ทำไมกลวตายแลวถงไดเกดอก

กลวตายกเลยไดตาย จะไดตายบอยๆ กตองเกดบอยๆ กตายบอยๆ แตถงจะ

เกดจะตายยงไง กเปนทกขนนแหละ

ทกขา ชาต ปนปปน การเกดทกครง กเปนทกขทกครง เปนทกขทเกด

ไม ใชคนเกด ไม ใชสตวเกดอยดนนแหละ เกดทกท กตายทกทนนแหละ นมน

เปนอยางน ธรรมชาตมนเปนอยางน เหตททำใหเกดคอความอยาก ตณหา

ความเพลดเพลนท ไปทำเพอตน ยาย ตณหา ตณหานนแหละ เคยทองมย

โปโนพภวกา ทกอใหเกดภพใหม กอใหเกดการกระทำเพอตนซำแลวซำอก

เกดทนน เกดทน อยากเกดเปนเทวดา อยากเปนคนนน อยากเปนคนน อยาก

108

ทางสธรรม

109

สภร ทมทอง

เหมอนคนนน อยากเหมอนคนน อยากหนาตาดอยางคนนน อยากมชอเสยง

อยางคนน พสจนตวเองไปเรอย กไดเกดไปเรอยๆ นนทราคสหคตา อน

ประกอบดวยความกำหนดดวยอำนาจความเพลดเพลน สนกสนาน มนนมน

แลวเปนสข ไดเปนนนเปนนแลวกโปรงโลงใจ เพลน สนก ลมทกข รกทกข

สนกทกข

ตตรตตตราภนนทน มความเพลนอยางยงในอารมณนนๆ เพลนใน

ความเปนคนน พอเปนคนน มนกไมอยากตาย มนไมอยากจากไป อยากให

คงทคงทนอยอยางนนนานแสนนาน อยากใหเปนอมตะ อะไรมนกวาไป

เปนแลวน มนไมกลาตายแลว บางคนทำบญตงเยอะแลว อยากจะไปสวรรค

แต ไมอยากตาย แลวมนจะได ไปสวรรคมย จะไปสวรรค มนตองตายกอนนะ

บางคนกบอก ทำบญขอให ได ไปสวรรค อาว...คณยายจะตายแลวเหรอครบ

ยงๆๆ อาว...ไมตาย แลวจะได ไปสวรรคยงไงละ งง ไมรเรอง มนกเลยวนเวยน

กนอย

เหตใหเกดทกข คอ ตณหา ความอยาก ความตดของ ความเพลดเพลน

เพลนกบความเปนเทวดา กได ไปเกดเปนเทวดา ตายแลวกวนเวยนเหมอน

เดม บางคนกเพลน สนกสนาน หลงลม ขาดสตไป กไปเกดอบาย เปนทกข

มาก เกดวนเวยนไปเรอย แมแตความทกขทจรมา โสกะ ปรเทวะ ทกข

โทมนส อปายาส พวกน กเกดจากความอยากเหมอนกน อยากดวยความไมร

ไปยดถอสงตางๆ เอาไว ยดถอสงท ไมเทยง อยากใหมนเทยง พอมนไม

เทยง กเปนทกข เพราะสงท ไมเทยงมนไมเทยง กเกดโสกะปรเทวะขน เราไม

เหนอรยสจ ไมร ในแงอรยสจ กไปโทษเหตการณภายนอก

บางคนลกไมเชอฟง ไมเหมอนทตวเองคด ลกตดเกม ตวเองกรสกเปน

ทกขขน เกดโสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสขน แททจรงแลว ลกตดเกม ไม ใช

เหตใหเกดทกข ลกตดเกมนนเปนปรากฏการณอนหนงทเราประสบเขา การ

ไดประสบกบสงไมนารกไมนาพอใจ เปนทกข เปนเรองธรรมดา เปนเรอง

ธรรมชาต อย ในโลกน จะใหประสบแตเรองดๆ มนเปนไปไม ได การพลดพราก

จากสงทดทนารกนาพอใจๆ มนเปนเรองปกต ลกตดเกม ไดประสบกบเรองท

ไมถกใจ เปนเรองปกต เปนเรองธรรมชาต เราไมรวามนเปนอยางนนเอง เปน

ธรรมชาตของทกข พอไมร กเกดความอยากขน อยากใหลกมนไมตดเกม

อยากใหมนหาย กเปนทกขขน พอตวเองเปนทกข แทนทจะเหนสาเหตท

ถกตองวามนมาจากความอยาก กไปโทษลก ทเราเปนทกขนเพราะลกตดเกม

ตองแยกใหดๆ ลกตดเกมนเปนทกข ความอยากใหมนไมตด เปนเหตใหเกด

ทกข แยกใหดๆ ถาแยกถกตองแลว จะแกทกข ได ถาแยกไมถก มนกจะไม

หายขาด

ตองแยกดๆ ระหวางทกขกบเหตใหเกดทกข เดยวผมจะยกตวอยางให

ฟง ทานลองแยกดนะ ลกไมเชอฟง ทำใหเราทกข ใจขน แหม...ลกมนไม

เชอฟง ทำใหเกดทกข ถามวา ลกไมเชอฟงน เปนเหตใหเกดทกข ใชมย...ไม ใช

ลกไมเชอฟงนเปนทกข เปนเรองถกเหตปจจยบบคน เพราะลกกมาตามเหต

ตามปจจยของเขา มาตามกรรมของเขา และอายกไมเทาเรา เรากมาตาม

เหตปจจย ไปตามกรรมของเรา ความคดยอมไมเหมอนกน มนถกเหตปจจย

บบ ดวยอายตางกนบาง กรรมทตางกนบาง การสงสมท ไมเหมอนกนบาง

พดงายๆ เปนเรองธรรมดา ลกไมเชอฟงเปนเรองธรรมดา สวนเหตใหเกด

ทกข คออยากใหมนเชอฟง แตมนดนไมเชอฟง เปนเหตใหเกดทกข

สมมตมาทตวผมกได บางคนวา แหม...อาจารยนาจะเปนอยางนนะ พอ

มาเหนตวจรงๆ เครยดเลย อยางนเหรออาจารย เปนทกขขน ผดหวงขนมา

ถามวา เปนความผดของผมมย...ไม ใช ผมกเปนอยางทผมเปนนนแหละ เปน

110

ทางสธรรม

111

สภร ทมทอง

ไปตามกรรมของตน พอสกหนอยกตายไป แตความอยาก ความคาดหวง

หวงวาอาจารยนาจะเปนอยางน พอไมเหมอนทหวง กเกดความทกขขน

เราไม ไดแบบเรยนอรยสจ ไม ไดปฏบต ไมมสตสมปชญญะ มองไมเปน

มนกไปโทษชาวบาน โทษคนนน โทษคนน โทษเหตการณนน โทษเหตการณน

แททจรง ทเราผดหวงนเพราะไปมหวง ไปมความหวง มนจงผดหวง ถา

เราไมหวง จะมผดหวงมย...ไมม พระพทธเจาทรงสอนใหเราเลกหวงเสย

หมดหวง ถาใครหมดหวงกบทกสงทกอยางแลว คนนนกจะเปนพระอรหนต

ทานทงหลายหมดหวงหรอยง ยงไมหมด ยงหวงเพยบเลย เดยวพรงนจะ

อยางนน พรงนจะอยางน

เออ...เราไปบอกกบเขา เขาคงจะเชอเราแหละ ไปแนะนำเขา เขาคงจะด

ขนแหละ คงจะเปลยนเขาได แตความจรง ดขนหรอไมดขนนเปนเรองของเขา

สมมตเราไปแนะนำคนน คนนกดขน เรากนกวาเราเกงแลว เราแนะนำเกง

แททจรงไม ใช เปนเพราะความดของคนนน บางคนเราแนะนำ เขาดมย ไมด

ยงเลวเหมอนเดมนนแหละ อนนนกเปนความเลวของเขา ไมเกยวกบเรา แต

พวกเรานมนยดถอ เราไปแนะนำ เขาคงจะดขน อยากใหเขาดขนกไปแนะนำ

พอเขาไมดขน กโทษเขา ไอหมอนมนเลว...เปนทกข การทเขาไมทำตามทเรา

แนะนำ เปนเหตใหเกดทกข ใชมย...ไม ใช นนเปนทกข เปนเรองธรรมดา สวน

เหตใหเกดทกขคออยากใหเขาเปนอยางนน แตเขาไมเปน

ถามองแบบอรยสจเปนน ทานกจะคลายทกข ได ทกขกจะหมดไปจรงๆ

จะมองแบบอรยสจไดยงไง ตองเปนผมสตสมปชญญะ กลบมาทตว ม

เหตการณ ใดๆ เกดขน ตองยอมรบกอน เออ...มนเปนอยางนนะ ถาเกดมทกข

ขนมาในใจใหมองลงไปในจต กจะเหนวา ทกขมนไมมตวตนนะ แตเดมมน

ไมม มนมเมอมนเกด มนเกดเมอมนมเหต ถาความเศราโศกเสยใจเกดขน

ใหมองเขาไปอยางน จะเหนวามนไมมตวตน ทกขมนม แตเราผเปนทกขนนมน

ไมม มนเกดจากเหตคอความอยาก ความเพลดเพลน ความคาดหวง

แมแตมาปฏบตธรรมกเปนทกข ได บางคนนงสมาธไป อยากสงบแตมน

ไมสงบ กเปนทกข เครยด ถามวา ไมสงบเปนเหตใหเกดทกข ใชมย...ไม ใช

ไมสงบเปนเรองธรรมดา เพราะวาสตนอยอย ยงไมสงบเปนเรองปกต แตเขา

อยากสงบ ความอยากนนเองเปนเหตใหเกดทกข แตเวลาเขาโทษน โทษใคร

โทษความไมสงบ ความจรงมนไม ใช ไมสงบมนเปนเรองธรรมดา อยากสงบ

เปนเหตใหเกดทกข เขาแก ไมถกท พอเรองใหมมากทกขเหมอนเดม พอเรอง

ใหมกวามากทกขเหมอนเดม ทกขซำๆ ซากๆ เพราะเหตยงไม ไดละ

นแหละเหตใหเกดทกข ตณหา ความอยากดวยความไมรเรอง จะเอา

ตามใจอยาก ไมมสต ไมมปญญา ตองละ ละความคาดหวง เลกหวงกจะไม

ผดหวง เลกอยากกจะไมทกข ทานทงหลาย ถาเกดทกขขนมา กอยาไป

โทษชาวบาน มองใหเหนวา ความรสกเปนทกขมนไมมตวตน มนเกดเปนครงๆ

แลวจะเหนวา มนเกดจากความอยากทงนน เกดจากการขาดสตขาดปญญา

ไปอยากแบบไมรเรอง ถามองเหนอยางน จะพนจากทกข ได หมดทกข ได

ถกคนดา โอย...เจบปวดใจ เปนทกข ถกเขาดา เปนเหตใหเกดทกข ใชมย...

ไม ใช ถกดาเปนเรองธรรมดา คนไมถกดา ไมมในโลก พระพทธเจาถกดามย

ถกดานานเหมอนกนนะ บางทเขาจางคนมาดาตง ๗ วน พวกเราคงไม

ถงขนาดนน ดากนแค ๕ นาทกคงตอยกนแลว คงไมรอใหถง ๗ วนหรอก

คนไมถกนนทา ไมมในโลก ถกนนทาเปนเรองปกต เหตใหเกดทกขคอความ

อยาก อยากจนไมอยาก ไมอยากถกนนทา เคยเหนบางมย ความอยากน

112

ทางสธรรม

113

สภร ทมทอง

ใหทานทงหลายมองด สงเกตด ทกขมนม แตตวเราผเปนทกขมนไมม

มนเกดเมอมนมเหต เหตของมนคอความอยาก ความคาดหวง ความ

เพลดเพลน สนกสนาน เพลนกบอนน พอไม ไดอนน หรออนนแปรเปนอนไป

เปนทกขขนมา นงสมาธนงทเดยว ดๆ อยางนๆ พอวนตอมาอยากไดอยางน

อก กเปนทกข การไม ไดเหมอนเดม ไม ใชเหตใหเกดทกข อยากไดเหมอนเดม

เปนเหตใหเกดทกข ใครมาปฏบตทนแลว เปนทกขบางเนย เหนหรอยงวามน

มาจากอะไร

บางคน โอ...ฟงซานทงวนเลย ทกขมาก เครยดมาก ฟงซานเปนเหตให

เกดทกข ใชมย..ไม ใช ฟงซานเปนเรองธรรมดา ยงขาดสตและใจยงตดของ

สงตางๆ อยมาก จตมนกฟงซาน ไมอยกบเนอกบตว เปนเรองธรรมดาของจต

เหตใหเกดทกขคอความอยาก ความจรงมนเปนอยางหนง อยากใหเปน

อกอยางหนง มความคาดหวงจงมผดหวง ปฏบตใหมนสอดคลองกบอรยสจ

อยางน กเลสจงจะหมด ถาไปปฏบตอยางอน อยากสงบ แลวพยายามใหมน

สงบอยนนแหละ วนเวยนๆ อยอยางนน ไมมทางหมดกเลส ตองเหนความ

จรง เหนอรยสจ ตองรทกขตามความเปนจรง เออ...ทกขมนเปนอยางนนะ

เกดขนตามเหตตามปจจย ทกขน ใหกำหนดร เหตใหเกดทกข ใหละ ใหละ

ความอยาก ละความคาดหวง ละความเพลนสนกสนานออกไป ถามนด

กอยาไปหลงรกมนเขา เดยวมนจะทกข ถามนไมด กอยาไปวามนเขา เดยว

มนจะทกข อยาไปคาดหวง ใหรจกความไมแน ไมนอน รจกทกสงเปนไปตาม

เหต แลวกทำเหต ทำเหตแลว อาจจะไดหรอไม ไดกได ไมแน ไมนอน ตองร

อยางน ถารอยางน ความทกขกจะไมม ดบทกข ทกข ไมเกด

ขอทสาม คอ ทกขนโรธ ดบสนทของทกข ดบสนท ไมมทกขเลยก

นพพาน ถายงไมหมด กดบตณหา สนตณหาไป ตณหาหมดไปบางสวน

ความทกขก ไมม ทกขดบไปตามสวน ถาเปนพระอรหนต ตณหาหมดโดย

สนเชง ทกขก ไมมเลย สวนพวกเราน ตณหาเปนยงไงบาง เพยบเลยใชมย

ตณหาเพยบกทกขเพยบนะ อยาไปโทษชาวบานกแลวกน ถาตณหาลดลงไป

ความคาดหวงมนลดลงไป ทกขกจะลดลงไปตามสวน

พระพทธเจาตรสวา โย ตสสาเยว ตณหาย อเสสวราคนโรโธ ความ

ดบโดยการสำรอกใหหมดไปไมเหลอซงตณหานนนนแหละ นเปนทกขนโรธ

ทำใหตณหามนดบ ทำใหมนสนไป ถาความคาดหวงมนลดลง ทกขกลดลง

ทกขมนกไมเกด ความเพลนลด ทกขกลด ไม ใชวา ไดทกอยางตามใจอยาก

แลวเปนสข ไม ใช ตองละตณหา ตองใหหมดอยาก มนจงไมทกข อยางน

นะ บางคนอยากจะมแตความสข ความอยากน เปนเหตใหเกดทกขหรอเกดสข

เปนเหตใหเกดทกข เขายงไมรเรองอก ไปทำบญกยงอยากนนอยากน อยาก

เกดเปนเทวดา ไปเปนเทวดา เปนรปเปนนาม เปนกองทกข ไปเกด กไดแก ได

เจบ ไดตาย สมมตไปเปนเทพบตรกมนางฟาแวดลอม ๑,๐๐๐ นาง เทพธดา

คนนตายไป อาว...เศราอกแลว คนนตาย กเศราอกแลว ลำบาก ตองมานง

เปนทกขอกแลว เดยวตวเองจะตายบาง เปนไง กทกขอกแลว

จาโค ปฏนสสคโค มตต อนาลโย ความสละ ความสลดคน ความ

ปลอยวาง ความไมอาลย นเปนทกขนโรธ เปนความไมมทกข ดบสนทของ

ทกข ถาทานทงหลายอยากจะหมดทกข คงรวธแลว คอใหหมดความอยาก

อยาไปอยาก พดนมนงาย ทำจรงๆ มนไมงายอยางนน แตกมหนทางอย

ตองมาทำทางใหมนมขน มาฝกขอสดทาย

ขอทส ทกขนโรธคามนปฏปทา หนทาง ขอประพฤตปฏบตทจะทำให

ถงทกขนโรธ คอ อรยมรรคมองค ๘ ทางนทำใหถงความสนตณหา ไดแก

114

ทางสธรรม

115

สภร ทมทอง

สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ

สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ ตองทำอนน ใหมขน มนจงจะเลกอยาก

ไมอยางนนมนไมเลก บางคนบอกวา เอ...พระทานสอนใหปลอยวาง กวางเลย

แบบนมนวางไมได เพราะยงไมมอรยมรรค ยงไมมหนทาง มนวางไมได บางคน

บอกวา อาจารยสอนใหวาง ดฉนกวางเลย อยางนมนวางแบบควายๆ ยง

ไม ไดเรอง เราตองทำใหอรยมรรคมองค ๘ เกดขนมากอน จงจะวางไดอยาง

แทจรง

นเปนความร ในเรองอรยสจ ทกข ใหกำหนดร ทำความรจกและยอมรบ

วามนเปนอยางน มนเปนอยางทมนเปน มนไมอาจจะเปนอยางอน มนเปนไป

ตามเหต ใหรและยอมรบ ทกขสมทยคอตณหาทมาจากความไมร ความอยาก

ความเพลดเพลน ความคาดหวง หวงแบบไมรเรอง หวงจะไดสข หวงวามน

จะมนคง หวงวาจะเทยง ทงๆ ทสงขารทงหมดนนมนไมเทยง จะไปหวงให

มนเทยง แลวมนจะเทยงใหเราหรอเปลา หวงแบบโงๆ มนกทกข หวงวามน

จะควบคมได แลวควบคมไดมย มนกไม ได อยางนหวงแบบไมรเรอง เปนเหต

ใหเกดทกข เหตใหเกดทกขน ใหละ ความคาดหวงทมาจากความไมรน ใหละ

ทานทงหลายจะตองไปเสรมความร และอนไหนเปนความอยาก ความคาดหวง

ความตองการ ความเพลดเพลนสนกสนาน อนนตองละ ทกขสมทยใหละ

ทกขนโรธใหทำใหแจง ใหรจกเลกอยาก รจกปลอยวาง รจกไมอาลย

และหนทางขอประพฤตปฏบตทจะทำใหถงทกขนโรธ คอ อรยมรรคมองค ๘

มสมมาทฏฐเปนหวหนา มสมมาสมาธเปนตวสดทายชวยรวมองคอนๆ ลง

ปญญา ศล สมาธ ตองมปญญา มความรนำหนา ทน จะมความร

ทะลปรโปรงตองมพนฐาน คอศล มศลแลว ตองฝกตวเองใหตาดดวยสมาธ

มสมาธแลวกมามองใหทะลปรโปรงดวยปญญา นแหละขอปฏบต

ทผมแนะนำทานทงหลายในคอรสน เนนมาทเรองอรยมรรคมองค ๘

เนนการฝกหดทำใหมขน อรยมรรคมองค ๘ นควรทำใหมขน ควรทำใหเกด

ขน คนทปฏบตสอดคลองกบอรยสจนแหละ จะเปนผทหมดกเลส ทกขน ใหร

ใหรรป รนาม มนไม ใชตวตน เหนรปเปนรป เหนนามเปนนาม เหนเวทนาเปน

เวทนา ไม ใชเรา ไม ใชของเรา ตองเหนอยางน ใหกำหนดร แลวกยอมรบ

ความอยากน ใหรจก นเปนเหตใหเกดทกข ใหละ ความคาดหวง ความ

เพลดเพลน ความสนกสนาน ใหละ รกสงใดกทกขเพราะสงนน รกใครก

ทกขเพราะคนนนแหละ

ถาเปนทกขเพราะใครขนมากอยาไปโทษเขานะ โทษตวเองทดนไปหลง

รกเขา อยางผมมานกเตรยมทกขเพราะผมแลว เพราะดนมารกผม เดยว

สกหนอยผมกไปตามกรรมของผม อาจารยจะเปนยงไงนะ เปนหวงอยางนน

อยางน น ไมเกยวกบผมนะ ทานทกขเอง ชวยไม ไดนะ ทานมเหตใหเกดทกข

ไมเกยวกบใครทำให เหตใหเกดทกข ใหละ ทกขนโรธใหกระทำใหแจง ไมม

ความอยาก นเปนอยางไรหนอ เคยหยดอยากเปนมย บางคนไมเคยรจกเลย

อยากตงแตเดกยนแกเลย หยดอยากไมเปนเลย ยงไมสมอยากเลย ตองเอา

อกๆ ยงมอะไรตองทำอยเลย แตตายกอน หมดแรงทำแลว อยางนแย

เตมทแลว ตองหดฝก รจกปลอย รจกวาง วางนนวางน คอยๆ วาง สละ

ปลอยวาง

บางคนอยากไปเรอย ตอนเปนเดกกอยากอยางหนง ตอนเปนหนมสาวก

อยากอกอยางหนง ตอนแกกอยากจะไปสวรรค โนน...ยงไมหยดอยากเลย

อยากนนอยากน อยางน ไม ไดดบสนทกบเขาสกทหรอก ฉะนน ใหรจกหยด

อยาก ปลอยวาง ใหสมผสกบทกขนโรธ สวนอรยมรรคมองค ๘ น ใหเจรญ

ยงไมมอะไรบาง ให ไปทำใหมขน สมมาทฏฐมหรอยง ถายงไมม ใหมาฟง

116

ทางสธรรม

117

สภร ทมทอง

ฟงแลวเอาไปปฏบต สมมาสงกปปะมหรอยง ความคดวนๆ นเปนไง คดเลว

หรอคดด ปกตเลว เลวเพยบเลยทงวน สมมาสงกปปะยงไมคอยม ไปฝกฟง

กอนใหเขาใจ แลวเอาไปฝก มศล สำรวมระวงกนหรอยง สมมาวาจา

สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ มอะไรขาดตกบกพรองบาง ตองไปสำรวมระวง

ทำใหมขน สมมาวายามะ ความเพยรถกตองมหรอยง เพยรปองกนกเลส

เพยรละกเลส เพยรทำกศล เพยรรกษากศลและทำใหมนกาวหนา มมย

ความรสกมความเพยร กลาหาญ บากบน อดทน มมย ถาไมม ไปทำขน สต

มมย สมมาสต มสต รสกตว ตามรอย ในกาย เวทนา จต ธรรม มมย ไมมก

ไปทำ สมมาสมาธมมย ไมมกไปทำ กทำใหมนมขน

ทกข ใหร สมทยใหละ นโรธใหทำใหแจง อรยมรรคใหเจรญ นแหละ

ขอปฏบตทถกตองในแงอรยสจ ดานหนงเปนดานทกขและเหตเกดทกข ดาน

หนงเปนดานดบทกขและหนทางททำใหถงความดบทกข ทกขกบดบทกข เหต

ใหเกดทกขกบทางใหถงความดบทกข นกเปรยบเทยบกน บางอยางควรร

บางอยางควรละ บางอยางควรกระทำใหแจง บางอยางควรเจรญ ใครทำถก

อยางน เขาจะเปนคนหมดกเลสและหมดทกข ได ตองทำใหถกนะ ไม ใชทำ

สะเปะสะปะไปเรอย

ธรรมะบางอยางควรกำหนดร ใหยอมรบ เรองตางๆ ในชวตทเราประสบ

เขา ทงดทงไมด ทงสขทงทกข ตองหดยอมรบวา เออ...มนเปนตามเหตตาม

ปจจย เปนเพยงรปเพยงนาม เปนเพยงกองทกข เปนของไมเทยง เปนของ

ควบคมไม ได หดยอมรบ เหตใหเกดทกข ใหละ ความอยากใหละ ความสน

ตณหาน ใหกระทำใหรจก อรยมรรคทำใหเกด ทำใหม ไปเชกด อนไหนยง

ไมม ไปทำใหมขน สตยงไมคอยม ไปฝก ศลยงไมคอยด ไปฝกทำใหมขน

118

ทางสธรรม

119

สภร ทมทอง

พวกทานรกกอยาง อาจารยยกตวอยางมาหนงรอยนนอยไป ดฉนเปนหมนๆ

เลย โอ...อยางนแยนะ มนตดของทกอนเลย เตรยมทกขเลย ถาเปนทกข อยา

ไปโทษใครกแลวกน สวนพวกเรานมวอย โทษคนนนคนน บางคนดด เปนคน

ธรรมะธมโม โทษกรรมเกา บางคนโทษเทวดาฟาดน มองไมเหนตว กวาไป

บางคนลกลบๆ หนอย โทษเจากรรมนายเวรโนน กวาไป แททจรง โดยสจธรรม

ขนสงสดแลวไม ใช เหตใหเกดทกขคอตณหา ไปทองเอาไว ยาย ตณหา

นนแหละเปนเหตใหเกดทกข

จะใหทานไปฝกสต เปนชวงสดทายแลวสำหรบคอรสน แตสำหรบการ

ฝกสต รสกตว นคงไมสดทายใชมย ทำเปนแลวกไปทำเองทบาน ไดหดไดฝก

แลว ฝกองคมรรคขออนๆ อาศยการฟงธรรม อาศยการสำรวมระวง อาศย

ความขยนหมนเพยรทำเอา ฝกหดเอานะครบ

เอาละบรรยายวนน คงพอสมควรแกเวลาเทานนะครบ อนโมทนาทกทาน

วนน ผมพดเรองอรยสจใหฟงแบบยอๆ เปนกรอบในการพจารณา

สำหรบทานทงหลายทปฏบตธรรม การจะพจารณาอรยสจได ตองเปนคนม

สตสมปชญญะพอสมควร เพราะอรยสจนเปนหมวดธมมานปสสนา การเหน

ธรรมในธรรมจะตองมสตสมปชญญะ มสตดๆ รสกตวดๆ มเรองอะไรเกดขน

กลบมาหายใจเขาหายใจออก ตงตวไวกอน ไมอยางนนแลว ถาขาดสต มนจะ

พจารณาไมออก พอเปนทกขขนมา โทษหมาโทษแมวไปเรยบรอยแลว โทษ

คนอนไปแลว มนไมมทางแลว คอขาดไปเรยบรอยแลว

ตองมสตสมปชญญะ มสตสมปชญญะอยกบตวเองแลว จตเปนสมาธ

ตงมนด กพจารณามองด โดยเฉพาะเมอทกขเกดในใจเนย จะพจารณาไดด

ทสด แตเราตองมสตมากๆ ถาเราไมมสต มนจะดไมออก ยงเปนทกขมาก

เทาไหรกยงดเทานน เปนชวงนาททองเลย เปนทกขมากๆ น โอ...มนทกขจรงๆ

มองดลงไป มสตดๆ กจะเหนวา ทกขมนไมมตวตน มนเกดเมอมนมเหต มอง

ทะลลงไปกจะไมเหนตวตนอย ในทกขเลย แตทกขมนม มนมไดยงไง เรามอง

ลกไปเรอย กจะเหน ออ...ความอยาก ความหวงนเอง เรารกเขานเอง จง

ทกขเพราะเขา ถาไมรกเขากจะไมทกขเพราะเขาหรอก บางคนแคหมา

ตายกทกขจะตายอยแลว ทกขเพราะหมาตายใชมย...ไม ใช เพราะหมามนตอง

ตายทกตวแหละ หมากบเราน ไมหมากเราตองตายไปกอน ไมคนใดกคนหนง

แหละตองตายกอน หมาตายไม ใชเหตใหเกดทกข เหตใหเกดทกขคอไปรกมน

ถาไมอยากเปนทกขเพราะมน กอยาไปรกมน อยาไปยดมน ถารกกจะเปนทกข

พระพทธเจาตรสวา มสงทรก ๑๐๐ อยาง กเปนทกข ๑๐๐ อยาง

รก ๙๐ กเปนทกข ๙๐ รก ๘๐ กเปนทกข ๘๐ รก ๕๐ กเปนทกข ๕๐ รก

๑๐ กเปนทกข ๑๐ รก ๕ กเปนทกข ๕ รก ๔ กเปนทกข ๔ รก ๓ กเปนทกข

๓ รก ๒ กเปนทกข ๒ รก ๑ กเปนทกข ๑ ไมรกเลยกไมตองทกขเลย

120

ทางสธรรม

121

สภร ทมทอง

ชวงเวลาอนมคาในชวต บรรยายวนท ๔ มถนายน ๒๕๕๕ ตอนเชา

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย สวสดครบทานผเขาปฏบตธรรมทกทาน

ชวงนเปนชวงสดทายของการเขามาปฏบตธรรมในคอรสน ซงมเวลา

นดหนอย แตกเปนชวงเวลาทด ชวงเวลาทดสำหรบพวกเราทงหลาย คอชวง

เวลาทม ได โอกาสทำบญ ไดม โอกาสฟงธรรม และไดปฏบตธรรม พระ

อรหนตสมมาสมพระพทธเจาไดตรสเปรยบเทยบวา สำหรบคนท ใชชวตอย

ตง ๑๐๐ ป แตชวตของเขาตง ๑๐๐ ปนน ไมมศล ไมมสมาธเลย ชวตของคน

ทมศล มสมาธ แมเพยงชวงเวลาเพยงนดเดยว กมคามากกวาชวตตง ๑๐๐

ปนนอก หรอเปรยบเทยบอกวา สำหรบบคคลท ใชชวตอยตง ๑๐๐ ป แตเขา

ไมมสมาธ ไมมปญญา ไมเหนความเกดความดบ ไมรจกธรรมะ เขามชวตอย

ตง ๑๐๐ ป กสชวตของคนทอยเพยงแปบเดยว แตมสมาธ มปญญา เหน

ความเกดความดบกไม ได

พวกเราทงหลายทเขามาปฏบตธรรม มโอกาสไดสมาทานและรกษาศล

สำรวมระวงกายและวาจา พากนสำรวมเทาทตนพอทำได อนนกเปนชวง

เวลาทด ดกวาการอยขางนอก ท ไมมความสำรวมระวง ไปทำโนนทำนกน

เยอะแยะ นกเปนชวงเวลา ๒ วนกวาๆ อนมคา ครงหนงในชวต และครงหนง

ในสงสารวฏทยาวนาน ทานไหนทมาปฏบต รจกวธการฝกสตสมปชญญะ มา

ฝกสต ชวตของคนทมสต แมเวลาเพยงนดหนอย กดกวาคนท ใชชวตอย

ตง ๑๐๐ ป แต ไมเคยมสตเลย หลงมาตลอด

บางทานเพงมาปฏบต มาฝกสตเปนครงแรก กเปนประสบการณอนใหม

แตเดมมแตวนวายไปกบคนนนคนน ยงแตเรองคนอน ใจมนไมอยกบเนอกบ

ตว ถาใจไมอยกบเนอกบตว หลงลมเปนเวลา ๑๐๐ ป กสชวตทอยเพยงแปบ

เดยว แตมสต มารอยทกำมอเขา แบมอออก รสกอยทตว สอยางน ไม ได

บางทานอาจจะรสกวา เอ...อาจารยพดเกนไป ไมเกนไปหรอก อนนเปนความ

จรง เราใชชวตแบบหลงๆ น ถาตายไปตอนหลงๆ หลงไปยงเรองคนนนคนน

ตายแบบหลงน เราจะตกอบาย โอ...เราจะตายแลว กลว หวงนน หวงน

พะวงนน พะวงน จตเศราหมอง นนแหละตกอบายแลว แตถาอยกบลม

หายใจเขา หายใจออก กำมอเขา แบมอออก รสกตว ถาตายตอนน ตาย

ตอนมสต อนนจะไปสสคตโลกสวรรค มนตางกนมากนะ ตางกนอยาง

มหาศาลทเดยว

เราทงหลายทมโอกาสมาปฏบตธรรม ถาฟงธรรมยงไมรเรองเลย หรอ

ยงฝกสตไมเปนเลย อยางนอยกไดเปนผมศล สำรวมระวง กดระดบหนง ถา

ฟงธรรมเขาใจ รวธการฝกสตกดขนมาอก เปนชวตทประเสรฐขนมาอก ถาม

สตไดด อยกบตวเองไดตอเนอง จนจตมสมาธ ตงมน กดกวาชวตท ไมเคยม

สมาธเลย ชวตท ไมมสมาธน จตมนจะยนดยนรายไปกบเรองนนเรองนตลอด

สขมนกชอบใจ ทกขมนกไมชอบใจ เตมไปดวยความยนดยนราย ถามสมาธ

จตตงมนด มนกเปนกลาง การมสมาธแมเพยงเวลาเลกนอย นนมอานสงส

มาก บางทานอาจจะเคยไดยนทเขาพดกนวา ชวชางกระดกห งแลบลน อะไร

กวาไป ดกวาชวตอยางเกาเยอะ เขากวามาอยางนน บางทานคงเคยไดฟง

ซงมนกเปนความจรงอยางนนแหละ

ทน เลอนขนมาอก คนไหนทมสมาธแลว มาพจารณาเหนความจรงใน

กายและใจ เหนความเกดความดบ เหนความไมแน ไมนอน เหนความไมเทยง

122

ทางสธรรม

123

สภร ทมทอง

เปนทกข เปนอนตตา เหนความบงคบควบคมไม ได อยางมาเดนจงกรมกลบไป

กลบมา อยากสงบ แหม...มนไมสงบ มนไม ไดอยางใจอยาก อยากใหมนเปน

อยางน มนก ไมเปน นงสมาธกำหนดลมหายใจ อยากใหมนสงบ มนกคม

จตตนไม ได ไดความรวา เออ...ขนาดจตตวเอง ยงคมไม ได ยงไม ได

อยางใจอยากเลย แลวจตคนอนน จะใหเหมอนอยางทเราคดไดหรอ

เปลา ไดความรแคน เหนความไมแน ไมนอน เหนความบงคบควบคม

ไม ได เหนเทานกประเสรฐกวาชวตท ใชมาตง ๑๐๐ ป

ใชชวตมาตง ๑๐๐ ป แต ไมเคยเหนความไมแน ไมนอน ไมเคยเหนการ

บงคบควบคมไม ได ใจเขากยงเปนทกขอย ยงไมหมดทกข มานงสมาธ มา

เดนจงกรม แลวมองเหน ขนาดตวเองยงคมตวเองไม ไดเลย ตวเองยงไม ได

ดงใจตวเอง ทน การจะไปคดคมคนอน มนกเลก ทจะไปคาดหวงกบคนอน

มนกเลก ขนาดตวเองยงหวงกบตวเองไม ไดเลย หวงจะสงบมนยงไมสงบเลย

แลวจะไปหวงกบคนอน หวงกบลก หวงกบสาม หวงกบคนนนคนน จนกระทง

หวงกบหมากบแมว มนกทำไมเปน พอไมหวง มนก ไมทกข จงดกวา

ประเสรฐกวา แมจะมาใชชวตชวเวลานดเดยว ไดความรนดเดยว ไดรวาจต

ตวเองยงบงคบไม ไดเลย เราจะไปบงคบใครได กลบออกไปใชชวตขางนอก

มนไมทกข เพราะความทกขทมนเกดขน ทานทงหลายคงทราบแลววา มนมา

จากความอยาก อยากแบบไมรเรองของมน ตอนนเรามารเรองของมน เลก

อยาก ถงจะมความอยากเกดขนมาบาง กยงเตอนตวเองได อยากเองกทกข

เองแหละ มนรอยางน ไม ไปโทษใคร ไดเหนทมาของทกข คนทมปญญา เหน

ความเกดความดบ ใชชวตอยเพยงนดเดยวกประเสรฐวาชวตทอยมาตง ๑๐๐

ป แต ไมมปญญา

ทานมเปรยบเทยบบญขนตางๆ ไวหลายขน ทานมผล มอานสงสเทานๆ

ศลมมากกวา ทาน สมาธมมากกวาศล และปญญาเหนความเกดความดบ ม

อนจจสญญา มความรเรองความไมแน ไมนอน อนนมผล มอานสงสมากกวา

บญทกลาวมาทงหมด ทานทงหลายมาทำน ดเหมอนไม ไดอะไรเยอะ แตมผล

มอานสงสมาก

คำวา มผลมาก มอานสงสมาก คอ มนสามารถขดเกลากเลสได

สามารถละความเหนผด สามารถละความยดถอได บญทมผลนอย

อานสงสนอย คอ ทำไปแลวขดเกลากเลสไมคอยได ยงมความยดถออย สวน

บญทมผลมาก มอานสงสมากกคอ บญทขดเกลากเลส สามารถละความ

เหนผดวามตวมตน สามารถละความยดมนถอมนวาของตนได เพราะโดย

ความจรง มนไมมตน มแตนาม มแตรป มนเปนไปตามเหต

ทานทงหลายทมาปฏบตธรรมในคอรสน แตละทานกได ไมเทากน แตกยง

เปนชวงเวลาทดชวงหนง พดถง กรณเลวรายทสด คอ ไมรเรองเลย มานง

หลบ อะไรอยางน นเลวรายทสด ทกทานคงไมนงหลบมากเทาไร อาจจะม

บาง บางทานกหลบบอยอย แตคงไมหลบตลอด พดถงกรณเลวรายทสดแลว

มานงหลบตลอดกยงดกวาอยทอน อยทอนนน เดยวกมเรองกบคนนน เดยวม

เรองกบคนน กเลสกเขามาเพยบ มานงอยทนถงแมนงหลบ กเลสกไมเขามา

ถลมตวเอง พดงายๆ กวา ชวเทาเดม ไมชวมากขน ถาอยทอนอาจจะชว

มากกวาเดม เรามานงหลบอยแถวน ถาเปนคนเลวมนกเลวเทาเดม มนไมเลว

มากขน ถาไปอยขางนอก ไมแน อาจจะเลวหนกขนกได นพดกรณเลวราย

ทสด แตทานทงหลายคงไมขนาดนน เพราะม โอกาสไดสมาทานศล ได

สำรวม ไดระวง และไดมโอกาสฝกสต ฝกกนเปนหรอยง สตน ใหรสกตว

หายใจเขาใหรสก หายใจออกรสก ถาทานยงทำไมเปนกกำมอเขา ใหรสก

124

ทางสธรรม

125

สภร ทมทอง

แบออกกรสก กระดกนว ใหรสก เอานวสมผสกน รสก รสก แคนเอง มาอย

กบตว

คนไมเคยอยกบตวน ใชชวตเปน ๑๐๐ ป สคนทมาอยกบตวเปนแคแปบ

เดยวกไม ไดนะ แครสก มตวเองอย กำลงหายใจเขา กำลงหายใจออก มน

เทยบกนไม ได เดมมนไปมองคนอน ไมเคยมองตวเอง ไมเคยรตวเอง มองแต

คนนนคนน ตอนนมาอยกบตวเองกเปน แตเดมอยกบตวเองไมเปน แคเหน

หมาวงมา ใจกไปกบหมาแลว เหนคนนนพด ใจกไปกบเขา ตอนนอยกบตวเอง

เปน มเสยงคนนนคนน ใจไม ไปกบเขา รจกวธการมาอยกบตวเอง ถาจะพด

อปมาแบบกายภาพหนอยกคลายๆ คนรทกลบ ทพกผอน รทางกลบบาน

อยางพวกเราน ดานกายภาพคงรทางกลบบานทกคนใช ไหม กลบบานถกไหม

คงถกทกคนนะ อนนดานกายภาพ แตดานจตน เราทงหลายเหมอนพวก

เรรอน หลงลมไป ไมรเหนอ ไมร ใต ใชชวตไปแบบหลงๆ ลมๆ สะเปะสะปะ

ตามบญตามกรรมไป เจอเรองดกสบายใจ เปนสข เจอเรองไมด กไมสบายใจ

เปนทกข ใชชวตอยางไมมหลก เปนสขเปนทกข ไปกบโลก

ทานลองคดด ใชชวตอยางนนคงจะตองทกข ไปเรอยๆ ตามบญตามกรรม

ไมเปนตวของตวเองเลย คลายกบคนทออกจากบานไปแลวหลงปา ไมรทาง

กลบบาน และปานนกเตมไปดวยอนตราย มงคอยกด มเสอคอยตะครบ

มโอกาสตายไดทกเมอ และตายแลวกไปไมดดวย การใชชวตในโลกแบบหลงๆ

กทำนองเดยวกน ไปยนดกบเขา ตายไปกตกอบาย ไปไมพอใจเขา เหนคนไมด

ไอหมอน...ไมด แชงมนใหตายไป ตายไปซะ ประเทศจะไดเจรญขน ไอหมอนนก

ไม ไดตายตามเราแชง เขาตายเพราะเขาเกด และไปตามกรรมของเขา

อยากใหเขาไปตกนรก แชงเขา เขากไม ได ไปตกนรกตามทเราแชง ตกหรอไม

ตกกตามกรรมของเขา แตเราผแชงเขาเปนไง จะตกนรกเพราะไปแชงเขา

นแหละ ดซ...มนลำบากขนาดนนะ

ชวตเตมไปดวยอนตราย หลงปาไปอยางโนนอยางน ไมเปนตวของตวเอง

เลย เหมอนกบวาเราออกมาจากบานแลวกหลงทาง และทางเหลานนกเตมไป

ดวยอนตราย มขวากหนามมากมาย ไมรเหนอ ไมร ใต ไมรวามาจากไหน

ไมรวาจะไปไหน พวกทานรกนบางไหม เรามาจากไหนกนน ชาตทแลวเปน

อะไรมาไมร สายหนาอยางเดยว แลวชาตตอไปจะไปไหน เกดเปนอะไร ชาต

นเปนคน จะเปนคนอกหรอเปลา บางคนแกจะตายแลวยงไมรเรอง นำลาย

ยดอยางเดยว มวเมา หลงไป ไมรเรองไมรราว เราทงหลายไมรเรองเหมอน

เดม เพราะอะไร เพราะไมเคยกลบบาน ไมเคยมาอยทตวเอง เหมอนคนท

ออกจากบานแลวหลงไป ไมรวาบานเราอยตรงไหน ออกมาทางไหนก ไมร

แลวจะไปไหนตอกไมร

ดวยการมสต จะทำใหเรากลบบานได กลบบานเปน จะไดรวาตวเอง

มาจากไหน และจะไปท ไหนตอไป บานในดานกายภาพมนกฟงงาย สวนใน

ดานจต บานของจตเรากคอกาย จตมนเกดทกายน มนไม ไดเกดทอน

จตมองเหนน มนเกดทลกตา ดบทลกตา จตท ไดยน มนเกดทห ความคด

ความนกกเกดในกายน บานมนอยทน มนเกดแลวไมยอมอยบาน มนหลงลม

เหมอนเราเกดทบาน อยบาน นอนพกผอนอยบานน เกดจากบานนแทๆ แต

พอออกไปแลว มนลม จตของเราน เกดทกายยาววาหนาคบ กายเปนวตถ

เปนทตง เปนทเกดของจต เกดแลว เหนแลว มนหลงไปตามสงทเหน

ไดยนเกดทหนแหละ เกดดบอย ในกายน พอไดยนเสยงแลว มนกหลงเสยง

อยางนนอยางน ความคดนกมนเกดทหทย คดเรองโนนเรองน เรากหลงไป

126

ทางสธรรม

127

สภร ทมทอง

ตามเรองทคด เรองนนเรองน เรองการเมอง เรองอำนาจ เรองคนโนน เรอง

คนน หลงไปเรอย ความคดนมนกเกดท ใจ ใจเกดทตวเรานแหละ แตเราหลง

กลบบานไมเปน ดงนน บานของจต บานของใจนคอตวเอง รางกายน

ทานทงหลายรแลว ตอไปใหหดฝกกลบมาทบานของตนเอง อยาปลอย

ใหตวเองนนเปนพวกเรรอน หลงทางไป เดยวจะไมรท ไปทมา แลวกไปตก

อบาย ตกระกำลำบาก อนตรายเกนไป มเรองอะไรใหกลบมาทตว กลบมา

บาน หายใจเขา หายใจออก ใหจตนอยทบาน จตมนเกดทน เอามนมารอย

ทน กำมอเขา แบมอออก มนจะไปนนไปน รกคนนน ชงคนน อยาปลอยใหมน

ไป กำมอเขา แบมอออก ใหมนอยทมอน บานมน ใหมนอยทน กระดกนวไว

ใหมนมาอยทน เดนซาย เดนขวา ตงใจทำ ใหมนมาอยทความรสกทเทา เทา

กระทบพน รสกๆ ทองพอง ทองยบ รสก กะพรบตาหรออะไรกได ใหมนมา

อย ในกายยาวหนาคบน มาอยทน นคอบานมน บานของจต

ตวเราน ประกอบดวยกายและจต จตมนกเกดในนแหละ มนไม ไดเกด

นอกนหรอก แตพอเกดแลวมนหลงไปตามอารมณ ไมกลบมาทตว ทาน

ทงหลายไมรทเกด ไมรท ไปทมา กเพราะมนหลงลม ถากลบมาอยทตวแลว

รจกไหมวามนเกดมาจากไหน กเกดมาจากนแหละ เกดมาจากรางกาย

นแหละ เกดมาจากตรงน นแหละเปนฐาน เปนทตงของมน เปนทเกดของมน

และรางกายนก ไดมาจากกรรมเกาๆ มาจากเหตปจจย เรากจะรทมาของ

ตนเองวา รปนาม กายใจ นกไดมาจากกรรมอดต ไดมาเปนมนษยน กเพราะ

คณธรรมคอศล ประมวลผลแลวผลกเรามาเกด เหมอนกบวา เรานเอาศลนน

ฝากธนาคารไว แลวกกนบญเกา บางคนกนบญเกาจวนจะหมดแลว

พวกเราทเปนชาวพทธนดทวา เกดมาดวยคณคอศล กนบญเกา แลวเรา

กยงสมาทาน ตงใจรกษาศล สำรวมระวง ไดของใหม ใสเขาไปบาง บางคน

บญจะหมดแลว ตองระวงดๆ หนอย ดวยการมสตอยกบตว กลบมาทตว เรา

จะรทมาของตนเอง ถาไมกลบมาทตว มนหลงลมไปเลย ใชชวตแบบตามคนนน

ตามคนน เทยวจดการคนนนคนน หวงลก หวงสาม หวงนน หวงน ลมตวเอง

พอศลมนหมดไป หรโอตตปปะกไมเหลอ ตายแบบหลงลม ตายแบบ

โลภ โกรธ หลงน ตกอบาย ลำบากนะ คนเราโดยทวไปใชชวตแบบหลงๆ

จงพากนตกอบาย พระพทธเจาตรสไววา มนษยนตายแลวโดยมากไปตก

อบาย สวนทกลบมาเกดเปนมนษยนนมจำนวนนอย พวกเราจะเปนพวกไหน

จะเปนคนสวนมากหรอคนสวนนอย ตองเปนคนสวนนอยนะ ถาเปนเหมอน

คนอนเขา ตามคนอนเขา ลำบากเลย อาจารย...คนอนเขากเปนอยางน ดฉน

กเปนอยางเขาบาง ใครๆ กเปนอยางน ดฉนกเปนอยางเขาบาง พวกเยอะ

เออ...คนอนเขาตายไปเกดเปนหมา คณก ไปเปนหมากบเขาหรอ อยาง

นนมนไมคมกน

เราเปนชาวพทธ เปนลกศษยของพทธเจา ผเปนศาสดาของเทวดาและ

มนษย เปนผรแจงโลก เปนโลกวท มาใชชวตแบบหลงๆ ไปตามคนอนทเขา

ไมรเรอง นมนไมควรเลย ไมเหมาะ ไมควร ไมสมภม ถาพดแบบมตวตน

หนอยกวา แหม...ไมนาเลย เพราะพระศาสดาของเรานเปนผรแจงโลก สวน

พวกชาวโลกเขาไมรเรอง เรากใชชวตไปตามพวกไมรเรองน มนดมนยงไงอยนะ

เราเปนลกศษยของผทรทกเรอง ควรจะใชชวตแบบคนมความร

ทานทงหลายมโอกาสมาฟงธรรม มโอกาสมาปฏบตธรรม ฝกใหจตมา

อยกบตว ใหจตมาอยกบกาย กลบบาน ให ไปทำใหชำนาญ พอใจมนไปทอน

ไปยงเรองชาวบาน ไปตดสนคนโนนคนน ไปวาคนนนคนน ใหรบกลบบาน ฝก

ใหชำนาญไว แมเวลาจะตายกกลบมาบานของตวเอง อยกบลมหายใจเขา ลม

128

ทางสธรรม

129

สภร ทมทอง

หายใจออก นกถงคณพระพทธ พระธรรม พระสงฆ มาอยกบตวเอง เมอมา

อยบานกจะปลอดภย แมจะตายกไมเปนไร ตายไปเถอะ ตายแลวกเกด ไมม

ปญหาอะไร

การมสตอยกบตนเอง มผลมาก มอานสงสมาก ถาเขาใจแลวกทำไมยาก

เลย กายของเรามอย กแค ใหจตนนมนมาอยกบกาย มารอยภายในกาย กาย

เดนอย ใหมารอยทกาย ผมไดแนะนำเทคนควธตางๆ ทานกเอาไปหดด ทำไม

ยาก กำมอเปนกทำเปน กะพรบตาเปนกทำเปน ทำใหรสก กลบมาทตว รสก

ตว ใครยงไมคอยรสก กใหมจดใดจดหนงเปนจดสงเกต สำหรบดงกลบมา

กอน แลวกรสกตว กลบมาทมอกอน กระดกนว ใหรสก กายนกำลงนงอย

กำลงยนอย กำลงเดนอย จตกำลงคด กำลงนก กำลงรสก อยางนๆ อยาไป

ตามความคด ใหรสก ใหดมน ถาตามมนไป ใหร ไปแลวๆ เอาใหม กลบมา

รสกตวไว ทำบอยๆ ทำอยางนจะชวยใหเปนคนทกลบบานเปน

ในชาตน เรามบานอยแถวกรงเทพบาง แถวระยองบาง โบสถหลงน

ไม ใชบานทาน เดยวเลกงานตองกลบบาน มาทนกเหมอนมาทำงาน มาเรยนร

อะไรบางอยาง ทำงานกใหทำงานอยางมสต ทำงานเสรจแลวกลบบาน ฟง

เรองนนเรองนกฟงอยางมสต ถาไมจำเปนตองฟงใหกลบบาน กลบมาทตว

ลองสงเกตด เออ...คนนเขาพดเรองไมจำเปน ไดยน ไมจำเปนตองฟงกลบ

บาน มารสกทกำมอเขา แบมอออก หายใจเขา หายใจออก มาอยทเทา

กระทบพน ใหรสกไว อยาไปสนใจฟงเขา กลบมาอยทตวเองไวเสมอ ฝกให

เกง ถามเรองทจำเปนตองพด จำเปนตองทำ ก ใหมสตกลบมาทตวกอน

หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ แลวคอยพดคอยทำ พดเสรจ ทำเสรจแลว

กกลบมาทตว หายใจเขา หายใจออก ทำยากไหม ทำไมยาก ทยากคอไมทำ

ทำได ไหม ทำได แตยงไม ไดทำ พวกเราเปนอยางน เปนมานานแลว

มาในทน จงเปนโอกาสทด มโอกาสมายนขาเดยว รสกวา เอ...กายมน

สน สนใจตวเอง สนกเปนนะ แตเดมไมสนใจหรอก สนใจแตชาวบาน ไปหด

เดน ยน นง นอน ทำความรสกตว ยกมอขน รสก เอามอลง รสก บบๆ นวดๆ

ตวเอง ใหรสก กระทบสมผสสงตางๆ ใหรสก กลบมาทตวเองเสมอ กาย

เปนบานของจต ไม ใชบานแคชาตเดยว ถาบานระยอง บานกรงเทพ นมนเปน

บานชาตเดยว บานรางกายมนเปนบานตลอดสงสารวฏ เราอยกบมนตอไป

เรอยๆ เพยงแตเปลยนรปรางไปบางตามกรรมทสรางมา ชาตนตายไป ชาต

หนาเกดใหม กกลบมาทตว เปลยนบานแลวอาจจะไปบานดาวดงส อนนน

บานชวคราว แตรางกายนตองกลบมาตลอด ตายไปจากดาวดงสมาเกดอก

อาจจะไปเกดจงหวดโนนจงหวดน กบานชวคราวนะ บานจรงๆ นคอรางกาย

เพราะพวกเราประกอบไปดวยขนธ ๕ มทงฝายรปและฝายนาม มนตองอย

ดวยกน มนไมแยกกน เดยวแยกกนตอนตาย รปกทงไว นามดบไป กเกดใหม

ไดรปใหมอยางน มนของเกดดบๆ มนไม ไดกระโดดไปนนไปนหรอก รปกเกด

ดบ นามกเกดดบ มนไปในรปกระแส อปนสยใจคอกตดตามไป บญบาปก

ตดตามไปในรปกระแส เปนเหตปจจย

ทเราทงหลายเกดตายวนเวยนมานานหนกหนาน เพราะปจจยคออวชชา

มความไมรอรยสจเปนปจจย อวชชาปจจยา สงขารา มาในรปปจจย ไม ใช

อวชชาเกามนกระโดดตามมา ไม ใชอยางนน อวชชาในชาตทแลวมนกดบไปแลว

แตมนสงทอดปจจยมา กเลสในชาตทแลวมนกดบไปแลว แตมสงปจจยมา

กเลสในชาตนเกดแลวมนกดบแลว แตมนสงปจจยไปสชาตหนา ความอยาก

ในชาตนมนเกดแลว มนดบกจรงอย แตมนสงปจจยไป ใหเกดเปนทกขตอไป

อกในชาตหนา

130

ทางสธรรม

131

สภร ทมทอง

ถาจะใหเหนภาพของเหตปจจยท ไม ไดกระโดดตามมา แตมผลของมน

เกดขน กดทตวเราน รปนาม ขนธ ๕ น เปนผลมาจากความรกตวกลวตาย

อยากใหตวเองเปนสข ไมมทกข กไปทำนนทำนเพอตวเอง เจาความไมร เจา

ความอยากนน ดบไปแลว ดบไปในชาตทแลวโนนแหละ แตผลของมน คอ

วบากขนธ สงทสมมตเรยกวาตวเราน เปนไงบาง ทกขมย นกวาจะสข กทำ

ไดผลมาเปนยงไง กทกขอยางทเหนกนน เปนภาระหนกใหเราแบกอยน

อวชชาและตณหามนไมรบผดชอบดวย มนเกดแลวกดบไป ไม ได

กระโดดตามมา แตสงผลมา เราตองบรหารไปดวยความยากลำบาก

ถาจะพดแบบอปมาใหเหนภาพชด เชน บางคนเขาเหงา อยากมค กหาคมา

อารมณเหงา อยากมคดบไปแลว ไม ไดมารบผดชอบอะไรดวย ไมกระโดดมา

ในวนน ตอนน เขาตองรบผดชอบ บรหารจนลนหอยทเดยว

ดงนน ถาไมอยากตกระกำลำบากอยางทเปนอยทกวนน กตองฝกละ

ตณหา ละความอยาก ถายงละไม ได อยางนอยกใหละทจรตออกไป จะได ไม

ไปตกอบายในชาตหนา ใหมามสตอยกบตวเองไว การกลบมาอยกบตวเอง

นนแหละ ทำใหเราไดความรทกๆ อยางทงหมด จนกระทงรเรองอรยสจ

อยางทผมพดใหฟงเมอคนน

พระพทธเจาทรงรบรองวา ทกขกด เหตเกดของทกขกด ความดบทกขกด

หนทางแหงความดบทกขกด โลกกด เหตเกดโลกกด ความดบโลกกด

หนทางขอปฏบตใหถงความดบโลกกด อย ในกายยาววาหนาคบ ทม ใจ

ครอง มสญญาน อย ในนเลย จงตองกลบมาทน มาดอยทน เพยงกลบมาได

ยงดไมชดเจน กดระดบหนง เพยงกลบมาได กเลสมนกไมเขามา ถาไมกลบ

มาทตวน กเลสมาเพยบเลย ถากลบมาทตว หายใจเขา หายใจออก ถงไมม

ปญญา แคมสตกกนกเลสได

ตณหานถกกนไดดวยสต กเลสพาเราไปยนดยนรายในอารมณตางๆ เรา

ตองมสต กลบมาทตว กระแสตณหากนไดดวยสต เราทงหลายคงพากนไป

ทำบญหรอทำอะไรเยอะแยะ แตกเลสไมหมด กนกเลสไม ได ไปทำบญวดนน

วดน เขาวดนน ออกวดนเยอะแยะ พอกลบมาบานเปนไง ยงบนสาม บนลก

อยากนน อยากน อจฉาตารอน เพยบเลย บญมนกสวนบญ กเลสมนกอยสวน

กเลส เปนกระแสของมน ถาอยากจะกนกเลสได ตองมสต ฝกสตกลบมาทตว

พระพทธเจาตรสวา โลกนเปนไปตามกระแสตณหา ตณหามนไหลทวม

ทบสตวทงหลายไป สตวทงหลายจงเกดความยนดยนรายในอารมณตางๆ

มากมาย สงทจะกนไดคอสต สตเปนเครองกนกระแสในโลก มสตกลบมาท

ตว จะกนตณหา กนกเลสได ถากเลสเกดขนแลวมนกไม โต เหนคนนนแลว

ไมชอบขหนาเขา อยาไหลไป ถาไหลไปตามเปนไง โอ...จะไปแชงเขาตอไปอก

อยาไปๆ ไมชอบแลว หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ กำมอเขา แบบมอ

ออก ไมชอบหนาไอหมอนน กำมอเขา แบมอออก รสกตวไวนะ ไม ใชกำมอไป

ตอยเขา กำมอใหรสก อยกบตว อยาไปกบเขา ถาไปกบเขาน กเลสเพยบเลย

ตองกลบมาทตว

สตเปนเครองกนกระแสในโลก และ กระแสกเลสนนจะถกถอนไดดวย

ปญญา ถามปญญากจะถอนมนได มสตอยกบตวแลว มจตตงมนด เราก

สอดสองมองด สงทสมมตเรยกวาตวเรา มนไมมตวตน มนมแตรปแตนาม ม

แตของไมเทยง มแตของเปนทกข มแตของไม ใชตวตน บงคบควบคมไม ได

มนไมเปนไปตามท ใจอยาก มนเปนไปตามเหตเสมอ มปญญากจะถอดตณหา

ได ความทกขทมาจากความอยากมนกไมม ชวตกดำเนนไปได โดยสะดวก พอ

เปนไปได แก เจบ ตาย ไปตามสมควร แต ไมเปนทกข ไปกบมน และทำใหถง

นพพาน ถงความดบสนทของทกข ได

132

ทางสธรรม

133

สภร ทมทอง

คำสอนของพระพทธเจานจงนาอศจรรยมาก สามารถใชชวตโดยไมเปน

ทกข แลวยงพนทกข ไดอก ไมตองใชชวตแบบเดม ใชชวตแบบเดมนมนเตมไป

ดวยทกข และยงไมอาจจะพนทกข สวนของพระพทธเจาน ใชชวตโดยไม

ตองทกข ใชชวตอยางปลอดโปรง เปนสข และพนจากทกข ได เปนสข

โดยจำเปนไมตองกลบไปทกขอกเลยกได มนนาอศจรรยอยางน สวนพวกเรา

เดยวสข เดยวทกข ลกเราดกสข พอลกไมดกทกข พระพทธเจาสอนใหเปนสข

โดยไมตองเปนทกข ดกวา อศจรรยกวามาก

ดวยการมสตอยกบตนเอง รจกระงบ ยบยง ชงใจ กนกเลส กนตณหา

ได มนกไมมทกข ไมมเรองเดอดรอนใจในภายหลง เวลาจะตายกไมตองกลว

ตาย เพราะเราเปนผมสต ตายอยางมสตน มนไม ไปอบาย ไปสสคตโลก

สวรรค ไมเดอดรอนใจอยางน แกกสบาย ตายเมอไรกได พรอมจะตายเสมอ

พวกทานพรอมกนแลวหรอยง พรอมจะตายหรอยง ถามสตกตายไปเถอะ ไม

มปญญาหาอะไร ขอใหตายอยางมสต ตายกเกดใหมอยด ยงมกเลสอย ขอ

ใหตายแลวเกดใหดกแลวกน เกดใหดๆ

ชาวพทธทถกตองน เขาไม ไดกลวพลดพราก ไม ไดกลวแก ไม ไดกลวตาย

แตกลวการเกด กลวตายมนชวยอะไรไม ได กลวตายมนกตายอยด ไมกลว

ตายมนกตายอยด กลวตายมนไมเกดประโยชน กลวพลดพราก มแลวกตอง

พลดพรากอยด จะกลวหรอไมกลวมนกตองพลดพราก ถากลวเกด จะชวย

เราไดบาง กลวเกดในอบาย อบายมนทกขเยอะนะ เราจะได ไมทำทจรต

ทจรตนมนเปนเหตใหเกดในอบาย ความหลงเปนเหตใหเกดในอบาย จะได

ระวง ไมตองกลวตายหรอกเพราะมนตายอยแลว แตกลวเกด เกดในอบายคง

กลวกนทกคนนะ ฉะนน อยาไปทำทจรต เปนคนมศล สำรวมระวง ถาเผลอ

ไปทำแลว ใหมหรโอตตปปะ ตงใจสมาทานใหม ใหเปนคนมศลไว ใหมสตอย

กบตวไว ใหกลวเกด

ทน มปญญามากขน กลวทกขทตดมากบความเกด เพราะความแกและ

ความตาย มนตดมากบความเกด อยาไปเกดกจบเรองแลว ตองอาศย

อรยมรรคแลว ถาเอาแค ไมอยากเกดในอบายน ทกคนคงไมอยากเกด กตอง

ไมทำทจรต พนฐานของชาวพทธนเหมอนกนหมด คอ ไมทำทจรต งดเวนบาป

เปนคนมศล เพราะแนนอนวาทกคนไมอยากเกดในอบาย และรจากคำสอนของ

พระพทธเจาวา ทจรตเปนเหตใหตกอบาย กเลยไมทำทจรต นเปนพนฐาน

เลยสำหรบทกคน เปนคนมศล สำรวม ระวง งดเวนทจรต บางคนยงตด

ยงของอย ยงมกเลสอย กพากนทำบญ ทำคณงามความด ไดเกด เสวยผลบญ

สกหนอยกแกและตาย บางคนมปญญาเพมขนเหนวา โอ...การเวยนวาย

ตายเกดในสงสารวฏนมนไม ไหวแลว เกดมาท ไรกทกขทกท ตองพนจาก

ความเกดเทานน จงจะหมดทกข พวกนกอรยมรรค

ถาเปนชาวพทธทถกตอง พนฐานนเหมอนกนทกคน เปนคนมศล ตงอย

ในศล เพราะเขากลวความเกดในอบาย เกดในอบายมนทกขมาก ถามปญญา

เพมขน แมกระทงเกดเปนมนษยกทกข ทานทกขหรอยง บางคนยงไมคอยเหน

บางคนแกแลวยงไมเหนอก กลำบากหนอย ตองไปมองดทกข มนเปนรปนาม

มภาระมาก ดแลลำบาก เหนอยกบมน หวหมนวนเวยนอย ทายทสดกไมเหลอ

อะไร ไม ไดอะไร ถาเหนมปญญาเหนอยางน กมาปฏบตธรรมสงขนไป

ผมพดธรรมใหทานทงหลายฟงในชวงสดทาย เรองการมสตอยกบตว

เปนชวงเวลาทด เปนการกลบมาบาน รจกวธกลบบาน รจกทางกลบบาน เมอ

กลบบานเปน จะไดรจกประตททำให ไดพบสมบตอยางแทจรง คอนพพาน

สมบตอนๆ นนไม ใชสมบตอนแทจรง สมบตทางโลก เงน ทอง ทรพยสน

134

ทางสธรรม

135

สภร ทมทอง

บาน ทดน รถยนต ชอเสยง สาม ภรรยา ลก เหลานเปนสมบตชวคราว เงน

กเอาไว ใชเปนชาตๆ ไป ชาตตอไปเกดใหมกตวใครตวมน ทานไหนมเงนกเอา

ไว ใชชาตเดยวกพอ บางคน เขาบอก อาจารย...ดฉนนหาเงนไว ใช ๑๐๐ ชาต

กไมหมด โอ...อยางนขอแสดงความเสยใจดวย ๙๙ ชาตนนคณไม ได ใชหรอก

คณได ใชอยชาตเดยว ฉะนน ถามนเยอะขนาดนน กเอามาเปลยนใหมนเปน

ทรพยชนดอน ทมนจะได ใชชาตหนา

ใหรจกสมบตชวคราว ของใชชวคราว ดานกายภาพน ทรพยสน เงน

ทอง บาน ทดน กใชชวคราว มบานกใชมนเปนทอยอาศย ชาตหนาไมตอง

มานะ ให ไปหาบานใหม บางคนหวงบาน แหม...บานของเรานหามาดวย

ความยากลำบาก ผอนกวาจะหมด ยากลำบาก หลายป บางคนผอนตง ๓๐ ป

ผอนตงแตหวดำยนหวขาวเลย รกมนมากบานหลงน ตายไปเกดมาเปนตกแก

อยแถวน อยางน ไมคมกน ใชชาตเดยวกพอ ผอนมากปกชางมนเถอะ ใช

ชาตเดยวแลวทงมนไป นดานกายภาพ ทรพยสน เงนทอง ทดน บาน

รถยนต หรอสงตางๆ ทเกยวของ ญาตพนอง ลก สาม กเปนเพยง ๑ ชาต

เปนสงชวคราว

สมบตทจะตดเราไปได ใช ไดหลายๆ ชาตหนอย กคอบญกศล ทาน

ทงหลายอยาลมทำบญ มศรทธาในพระพทธเจา ศรทธาเชอมนในปญญา

ตรสรของพระพทธเจา สทธธ วตต ปรสสส เสฏ ศรทธาเปนทรพยเครอง

ปลมใจของคนในโลกน ทานมศรทธากนหรอยง ศรทธาเชอมนในคำสอนของ

พระพทธเจา ทานตรสคำไหน คำนนจรงแนนอน เชอมนกถอวาไดทรพยแลว

ไดเพมมากเพมนอย กอยทความเพยร ความเชอน ไดมาหนอยหนงแลว ใคร

อยากไดทรพยเยอะน พระพทธเจาตรสวายงไง กไปทำเอา ใชความเพยร

สมาทานศล ตงใจรกษาศล ฝกสต มหร มโอตตปปะ กทำเอา ไดทรพย ไป

มากนอย แตละคนไมเทากน อนนกเปนทรพย เปนสงท ไปคอยชวยเหลอ

ตดตามตวเราไปชาตหนา ชาตโนนๆ ไปเรอยๆ อยาลมสะสมกนไป เปน

สมบตทตดตว เปนสมบตท ใสธนาคารไว เหมอนเรามเงนใสธนาคารไว ตอนน

เราอยระยองหรออยกรงเทพ จะไปเชยงใหม จะไปนนไปน มนกมเงนอย ใน

ธนาคาร มความจำเปนกไปกดออกมาใช กเหมอนกบบญกศลตางๆ ทเราทำไว

ใสเขาไว เปนไปในรปกระแส พอชวงตกระกำลำบาก ชวงจำเปนกจะมตวชวย

เปนญาต เปนมตร ญาตพนอง เพอนฝง มาคอยชวยเหลอ นแหละ มทง

สมบตในชาตน และสมบตทจะนำไปใช ในชาตถดๆ ไป ดานกายภาพกชาต

เดยวนชาตเดยว หาเอาพอสมควร บญกศลทำใหเยอะๆ ทำใหมากๆ เปนสง

ทจะตดตามไป

สวนสมบตอนทแทจรง สมบตประจำตวของคนคอนพพาน อนนอยาลม

สมบตประจำตว คอความปลอย ความวาง ความเปนอสระ ความสงบ ความสข

ความรมเยน ถาไดสมบตประจำตวแลว ไมวาจะอยท ไหน สบายหมด ไมตอง

พงสงนนสงนอกตอไปแลว มความสขกปลอยวางได มความทกขกวางได ดก

วางได ไมดกวางได เปนอสระ นคอสมบตประจำตว พวกทานไดกนแลว

หรอยง กลบมาทตวไว กลบมาบานแลวจะเจอประตอมตะ ประตอมตะคอ

อรยมรรคมองค ๘ มนอย ในนแหละ มาฝกเอาในตวเองน ความเหนผด

ความยดถอ กเลสตางๆ กขดเอาในนแหละ

ประตอย ในน อย ในบานน ประตทจะทำให ไดสมบตอนแทจรง ความคด

ไมด มนอย ในน ขดมน ใหเหลอแตความคดทถก วาจาผดมนอย ในน ขดมน

ใหเหลอแตวาจาทถก กลบมาบาน แลวมาด มาดแลวกขดมน อนไหนไมดขด

มนออก อนไหนด ใสเขามา ถาไดประต ก ไดสมบตประจำตวคอนพพาน

สมบตประจำตวของคนคอนพพาน พระพทธเจาตรสวา นพพานอนเปน

136

ทางสธรรม

137

สภร ทมทอง

โลกตรธรรมนน เปนสมบตประจำตวของคน อยากไดกนไหม ทานพกอะไร

ตดตว บตรประชาชน พกเงน พกบตรเครดต อนนมนชวคราว ๑ ชาต พกบญ

พกกศล พกคณงามความด อนนหลายชาตหนอย ทควรจะพกตดตวอยเสมอ

คอนพพาน ความปลอย ความวาง ความสงบระงบ ความสข ประตอย ใน

กายยาววาหนาคบนแหละ

อรยมรรคมองค ๘ เปนประตนพพาน ใครทำไดมากกใกลประตแลว จะ

ไดสมผสกบนพพานตามสวนไป ใครทำไดเตมทสมบรณกถงนพพาน ถาทำยง

ไมเตมทกไดเหมอนกน แต ไดนอยหนอย กทำเอา นเปนสมบตประจำตวของ

คน ความปลอยวาง ความสงบ ความเปนอสระ ประจำตวเลย ไมวาจะไป

ท ไหน สบายหมด ไมวาจะตาย ปลอยมนตายไป ปลอยวาง ประเสรฐกวา

สมบตชาตน สมบตชาตหนา อาว...ตาย เปนรปนามมนตาย ปลอยวาง เจอ

สงทด ปลอยวางมน เจอสงไมด ปลอยวางมน มนอสระ ปลอดโปรง โลง

เปนสขอยางยง

ผมมาพดธรรมใหทานฟง ไดบอกถงการมามสตอยกบตวเอง บอกถง

สมบตอนแทจรงสำหรบทานทงหลาย มาอยกบตวเอง กลบบาน บานใน

สงสารวฏนคอกาย เพราะพวกเรานเกดอย ในภมทมขนธ ๕ ประกอบไปดวย

รปและนาม มนไมมทางแยกกน มนตองรวมกนอย บานของนามนกคอกาย

สวนบานระยอง บานกรงเทพ นชวคราว ชาตนอยระยอง ชาตตอไปจะไปอย

แถวไหนกไมร เปลยนไปเปลยนมา

แตบานอนแทจรง มอนเดยวคอนพพาน ทายทสด จะตองถงบานอน

แทจรง คอนพพาน เราคงไดยนมานานแลว นพพานสมบต เคยไดยนไหม วนน

มาพดใหฟง จะไดรจกประต สถานทเราจะหาประตไดคอกายยาววาหนาคบ

138

ทางสธรรม

ทม ใจครองและมสญญาน กลบมาอยทน พอกลบมาอยทนแลว เชกตวเอง

ขดเกลาตนเอง ความเหนยงผดอยเอาออกไป ใหความเหนมนถก ใหมนม

สมมาทฏฐ นเปนประต ความคดถกไหม เชกด ความคดไมดอยเอามนออกไป

สำรวมระวง ใหความเหนถก ใหความคดถก วาจาเปนไง ถกไหม วาจามนไมด

พดเรองคนอนมนไมด พดเพอเจอมนไมด พดโกหกมนไมด ไม ใชเราไมด

วาจามนไมด เอาออก ชำระออก การกระทำทางกาย การเลยงชพ ความ

เพยร สต สมาธ อรยมรรคมองค ๘ ทำขนในนแหละ นแหละคอประต

นพพาน ประตอมตะ อมตะทวาร

สรปวนน กพดตงแตเบองตนจนถงทสด ถงนพพาน จะไดชาตน ชาตไหน

กไมร สงสดกมเทานแหละ สมบตประจำตวคอนพพาน บานอนแทจรงคอ

นพพาน จดจบของทกเรองกนพพาน อยางน

เอาละ ผมมาบรรยายในคอรสน กพดมากกวาคนอนเขา ผมพดเยอะ

ทานทงหลายมพดบางนดๆ หนอยๆ พดเยอะกมโอกาสผดพลาดเยอะ คนเรา

มนเปนธรรมดา มความไมสมบรณแบบในตวเอง มขอขาดตกบกพรอง หรอ

ทำใหทานหงดหงด รำคาญ หมนไส อนนกตองขออภย คงไมถอโทษโกรธกน

ถาถอโทษโกรธกนแลวกใหวางลง จะได ไมเปนเวรเปนภยตอกน เพราะแตละ

คนกเปนไปตามกรรมของตนนนแหละ ผมกเปนไปตามกรรมของผม ทานก

เปนไปตามกรรมของทาน ผมมาพดธรรมใหฟง ทานนำไปปฏบตกเปนความด

ของทาน เปนความเพยร ความขยน ความเหนถกของทาน

ผมมาบรรยายกคงพอสมควรแกเวลา ขอใหทกทานมความเพยร ฝก

สตสมปชญญะ เจรญในธรรมทกทาน ปดการอบรมเทาน อนโมทนาทกทาน

รายชอผรวมบรจาค

ท ชอ - นามสกล จำนวนเงน

๑ คณนนทล จารรตน ๑,๐๐๐

๒ ผฟงธรรมชมรมคนร ใจ ๑๐ ก.ค. ๕๕ ๒,๗๙๐

๓ ไมออกนาม ๕๐๐

๔ คณดารารตน แหลมทอง ๕,๐๐๐

๕ ผเขาปฏบตธรรม บ.ปตท. จำกด (มหาชน) ๑๔ ก.ค. ๕๕ ๕,๖๗๐

๖ รศ.ดร.นวลศร เปาโรหตย ๑,๐๐๐

๗ นางสาวเพญษา สายฟาแลบ ๑,๐๐๐

๘ คณพศวาท ชลขต ๒๐๐

๙ คณวไลลกษณ บญเศรษฐ ๕๐๐

๑๐ ไมออกนาม ๑,๐๐๐

๑๑ คณสภาพ ทพยทศน ๕,๐๐๐

๑๒ ทญ.หงษ รกษากลเกยรต ๑,๐๐๐

๑๓ คณมณโชค ตตยไตรรงค ๑,๐๐๐

๑๔ ผฟงธรรม บรษท เครองดมกระทงแดง จำกด ๒๕ ก.ค. ๕๕ ๖๐๐

๑๕ ผฟงธรรม บานจตสบาย ๒๙ ก.ค. ๕๕ ๔,๔๗๔

๑๖ ผเขาปฏบตโรงพยาบาลสรนทร ๓๑ ก.ค. - ๑ ส.ค. ๕๕ ๑๑,๓๘๐

๑๗ ภญ.วรดา เจรญศร ๕๐๐

๑๘ คณภสนย นากด ๒,๐๐๐

๑๙ คณสรางครตน บวทอง ๕๐๐

รายชอผรวมบรจาค

ท ชอ - นามสกล จำนวนเงน

๒๐ คณวนชน คณจนตนา ธรรมไพโรจน ๑,๐๐๐

๒๑ คณวภาว สขเกษม ๒๐๐

๒๒ คณเงก จรชยโยธน คณคณารตน สทธลลากล คณดวงตา

เจดจำนงวทยากล

๓,๐๐๐

๒๓ อาจารยทศนย รศมนทราทพย ๕,๐๐๐

๒๔ พญ.นสรา อรรฆศลป ๓,๐๐๐

๒๕ พญ.สรพร เนาวรตโนภาส ๓,๐๐๐

๒๖ ผเขาปฏบตศนยวปสสนากรรมฐานบานจนรม อ.เมอง จ.สรนทร

๑๑ - ๑๓ ส.ค. ๕๕

๖,๕๗๐

๒๗ ไมออกนาม ๒,๐๐๐

๒๘ ไมออกนาม ๑,๐๐๐

๒๙ คณกนกวรรณ ศรวรรณด ๒๐๐

๓๐ คณแนน ๑,๐๐๐

๓๑ ผเขาฟงธรรม เบนซทองหลอ ๒๖ ส.ค. ๒๕๕๕ ๖,๖๔๐

๓๒ คณสวมล อศวไชยชาญ ๑,๐๐๐

๓๓ คณไวภพ อศวไชยชาญ ๑,๐๐๐

๓๔ ผฟงธรรม บานจตสบาย ๒๖ ส.ค. ๕๕ ๓,๕๙๐

๓๕ อทศใหคณพอสจต พกกะเวส ๒๒,๐๐๐

๓๖ คณศรทพย องคไพบลย ๕๐๐

๓๗ คณสทน ตนรตนากร คณกนกพร คณชยเจรญกล ๑,๐๐๐

รายชอผรวมบรจาค

ท ชอ - นามสกล จำนวนเงน

๓๘ ผปฏบตธรรมยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยฯ ๗ ก.ย. ๕๕ ๑,๓๐๐

๓๙ ผฟงธรรมจงหวดกาฬสนธ ๖ ก.ย. ๕๕ ๒,๒๒๐

๔๐ ผเขาปฏบตธรรมวงรรสอรท จ.นครนายก ๓ - ๕ ก.ย. ๕๕ ๕,๐๐๐

๔๑ ผฟงธรรมคลนคคณหมอไพทรย มนบร ๗ ก.ย. ๕๕ ๓,๐๐๐

๔๒ ผฟงธรรม บรษท เครองดมกระทงแดง จำกด ๑๙ ก.ย. ๕๕ ๔๒๐

๔๓ คณสมใจ ทพยชยเชษฐา ๕,๐๐๐

๔๔ ผฟงธรรม บานจตสบาย ๑๖ ก.ย. ๕๕ ๒,๑๗๐

๔๕ ผฟงธรรมชมรมคนร ใจ ๑๑ ก.ย. ๕๕ ๕,๙๓๐

๔๖ ผเขาปฏบตธรรม ปตท. รน ๒/๒๕๕๕ ๑,๘๔๐

๔๗ คณพากเพยร เธยรผาต ๑,๐๐๐

๔๘ คณณรงค จรงธรรมโชต ๕๐๐

๔๙ คณวรารตน อมสงวน ๑,๐๐๐

๕๐ ผฟงธรรม บมจ.มหพนธไฟเบอรซเมนต ๑,๓๐๐

๕๑ คณเฉลม โสภา นนทกานตอมร ๓๐๐

๕๒ คณบงกช ซ โฮ ๒๐๐

๕๓ คณชนศกด พทธวสทธศกด ๑๐๐

๕๔ คณณชดวง วชรสารทรพย ๑,๐๐๐

๕๕ คณวนชน คณจนตนา ธรรมไพโรจน ๕๐๐

๕๖ ไมออกนาม ๕๐๐

รายชอผรวมบรจาค

ท ชอ - นามสกล จำนวนเงน

๕๗ ทญ.สารชา เชอสำราญ ๑,๐๐๐

๕๘ คณนร วชราภชาตและครอบครว ๕๐๐

๕๙ คณพรทพย สรยสตย ๒,๐๐๐

๖๐ คณกอบกล พงสชนสนทร และผ ไมออกนาม ๑,๘๖๐

๖๑ ผฟงธรรมชมรมคนร ใจ ๑๐ ต.ค. ๕๕ ๑,๕๐๐

๖๒ ผเขาปฏบตธรรม บ. AIA ๘ ต.ค. ๕๕ ๒๐,๐๐๐

๖๓ คณอญชล เบญพาด ๕๐๐

๖๔ คณยวด บรณธนานกจ ๑,๐๐๐

๖๕ คณวภาว สขเกษม ๒๐๐

๖๖ นายสมบรณ นางศศธร นายปรญญ นายปราชญ ศรบศกรณ ๔,๐๐๐

๖๗ นายบญญรตน นางบญมา นาคคะนอง ๑,๐๐๐

๖๘ ไมออกนาม ๑๐๐

๖๙ ผฟงธรรม บานจตสบาย ๑๔ ต.ค. ๕๕ ๒,๙๒๐

๗๐ คณสชาต นาวนจตรประเสรฐ และครอบครว ๑,๐๐๐

๗๑ คณธญาณกานต ศรกลอม และครอบครว ๕๐๐

๗๒ คณเกตแกว สบญไพศาล ๓,๐๐๐

๗๓ คณชาครนทร ด.ช.ชวกร นามสละ และคณสธารตน อาจกลา ๑๐๐

รวมยอดบรจาค ๑๘๑,๒๗๔

ประวต

อาจารยสภร ทมทอง

วนเดอนปเกด วนท ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๑๕

สถานทเกด บานหนองฮะ ต.หนองฮะ

อ.สำโรงทาบ จ.สรนทร

การศกษา

• เปรยญธรรม ๔ ประโยค

• ประกาศนยบตรบาลใหญ วดทามะโอ จ.ลำปาง

• ปรญญาตร วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวศวกรรมไฟฟา

มหาวทยาลยขอนแกน

• ปรญญาโท พทธศาสตรมหาบณฑต สาขาพระพทธศาสนา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

งานปจจบน

• วปสสนาจารยยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยฯ

• อาจารยสอนพเศษ วชาพระอภธรรมปฎก

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

วทยาเขตบาฬศกษาพทธโฆส จ.นครปฐม

• บรรยายธรรมะตามสถานทตางๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด

• เผยแผธรรมะทางเวบไซต www.ajsupee.com