บทบรรณาธิการ · 2014-07-27 · เทคโนโลยีที่มีเป้าหมายน ําองค์ความร ู้วิทยาศาสตร

บทบรรณาธการ

วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร ฉบบท 3 ประจาปพทธศกราช 2556 จดทาขนเนองในวนวทยาศาสตรแหงชาต เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 4 แหงพระบรมราชจกรวงศ พระมหากษตรยผทรงเปนพระบดาแหงวทยาศาสตรไทย และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช พระบดาแหงเทคโนโลยของไทย ททรงเปนพระมหากษตรย ทสนพระทยใฝรและทรงศกษาอยางจรงจง ลกซงในการคนควาวจยเพอการพฒนาในทางวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร การเกษตร การชลประทาน การอนรกษสงแวดลอม และการใชเครองมอ เทคโนโลยตาง ๆ โดยเฉพาะดานเทคโนโลยสารสนเทศนน ทรงเหนความสาคญและประโยชนอยางยง ทรงสนบสนนการคนควาในทางวทยาการคอมพวเตอร ในดานสวนพระองคนนทรงศกษาคดคนสราง โปรแกรมคอมพวเตอรเพอการประมวลผลขอมลตางๆ รวมทงเปนเวทสงเสรมใหนกวชาการไดนาเสนอผลงานทางวชาการ โดยเฉพาะผลงานทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทมเปาหมายนาองคความร วทยาศาสตรและเทคโนโลย มาใชในการพฒนาคณภาพชวตและเศรษฐกจอยางยงยนตามแนวทางของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในฉบบนมผลงานนกวชาการไดรบการตพมพจานวน 11 เรอง ซงไดรบความอนเคราะห จากทงผประเมนบทความ (Peer reviewers) ผเขยนบทความทมการแกไขงานจนสาเรจดวยด จงขอขอบคณมา ณ โอกาสน และขอขอบสาหรบผมสวนเกยวของ ทมสวนชวยทาใหวารสารเลมนสาเรจตามวตถประสงครวมทงผเขยนบทความทกทานทสงบทความมาลงตพมพเผยแพรและขอขอบพระคณผอานทกทาน หวงเปนอยางยงวาผอานทกทานคงไดรบประโยชนจากวารสารฉบบนอยางเตมท

ผชวยศาสตราจารย ดร. เดช บญประจกษ

คณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย บรรณาธการ

วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 3 (2556) Journal of Science and Technology Phranakhon Rajabhat University (3) (2013)

1

แอลกอฮอลกบสงคมไทย Alcohol on Thai’s social

โสภณา จรวงศนสรณ

Sonapa Jirawongnusone

สาขาวชาเทคโนโลยการจดการสขภาพคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร Department of Health Management Technology and Health Education

Faculty of Science and Technology Phranakhon Rajabhat University Corresponding author: [email protected]

บทนา ปญหาจากการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลทม

ผลกระทบตอสงคมไทย และถอเปนหนงในปจจยเสยงทสาคญในการทาลายสขภาพไปทวโลก การดมทกอปญหาสขภาพและปญหาทางสงคมทมตอผดม คนรอบขาง และสงคมในวงกวาง รวมทงรปแบบการดมตาง ๆ ทสมพนธกบการเพมประดบความเสยงทกอใหเกดปญหาตอสขภาพปญหาจากการดมแอลกอฮอลเปนอปสรรคตอการพฒนาบคคลและส งคม และอาจจะสามารถท าลายช วต ครอบครวและโครงสรางของชมชนได การบรโภคแอลกอฮอลอยางเปนปญหา เปนสาเหตหลกททาใหเกดภาวะโรคไปทวโลกและถอเปนปจจยเสยงทสาคญทสดอนดบ 3 ทมผลตอการเสยชวตกอนวยอนควร และความพการของประชากรโลก มการประมาณไวโภคเครองดมแอลกอฮอลคราชวตประชากรโลก 2.5 ลานศพ ใน พ.ศ. 2547 ในจานวนนมเยาวชนอายระหวาง 15 ถง 29 ป มากถง 320,000 ราย ผเสยชวตจากปญหาการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลคดเปน 3.8 % จากจานวนผเสยชวตจากทกสาเหตทวโลกในป พ.ศ. 2547 และกอใหเกดภาระโรคคดเปนรอยละ 4.5 ของภาระโรคทงหมดของโลก เชน โรคจต ประสาท โรคหวใจและหลอดเลอด โรคตบแขง โรคมะเรงในทตาง ๆ ทงยงมโรคทเกยวของกบการดมเครองดมแอลกอฮอล คอ โรคเอดส วณโรค ปอดบวม อบตเหตจากการจราจร (ศนยวจยปญญาหาสรา, 2552)

ประเทศไทยจดเปนประเทศทมผดมเครองดมแอลกอฮอลตดอนดบท 40 ของโลก และอนดบท 3 ของเอเชย และจากการสารวจขอมลพฤตกรรมการดมเครองดมแอลกอฮอลของประชากรอาย 15 ปขนไป ของสานกงานสถตแหงชาต ตงแต 2549-2554 พบวา กลมเดกและเยาวชนอาย 15-25 ป ยงคงมอตราการดมเครองดมแอลกอฮอลทสงเมอเปรยบเทยบกบกลมอายอน โดยมสดสวน 23.7% ในป 2554 สาเหตเนองจากสภาพแวดลอมทอยรอบตวทลอแหลม ไมวาจะเปนการ

จาหนายเครองดมแอลกอฮอลทอยรอบสถานศกษา การโฆษณาผานสอตาง ๆ รวมถงการหาซองายและสะดวก ดงนนตองเฝาระวงในกลมเดกและเยาวชนอาย 15-25ป ในการรณรงคปองกนแก ไขปญหาการดมเครองดมแอลกอฮอล(สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554)

การดมเครองดมแอลกอฮอล เปนสาเหตใหประชากรโลกเสยชวตปละกวา 2.5 ลานคน เฉลยนาทละ 4.8 คน เฉพาะใน กลมอาย 15-29 ป มรายงานเสยชวตปละ 320,000 คน (สาระสขภาพ สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลด กระทรวงสาธารณสข, 2554) ผลกระทบจากการดมเครองดมแอลกอฮอลมหลายอยาง เชน กอใหเกดอาการมนเมาในผดม ขาดสตยงคด จตใจและอารมณไมปกต ควบคมอารมณไมได กอใหเกดการทะเลาะววาท ถาผดมเปนนกศกษาอาจถกลงโทษใหออกจากสถานศกษา อาการมนเมานอกจากทาใหการตดสนใจผดพลาดยงกอใหเกดอบตเหตไดงาย จากตวอยางของผลการสารวจของสานกงานสถตแหงชาตในป พ.ศ. 2547 พบวามคนไทย 1.3 ลานคนเคยไดรบบาดเจบ หรออบตเหตจากการขบขรถยนต ซงในจานวนนมถงรอยละ 52.3 เกดจากผขบขรถยนตมพฤตกรรมดมสรา (ศนยวจยปญหาสรา, 2549) อบตเหตทาใหสญเสยชวต เกดความพการ และสญเสยทรพยสนจานวนมาก จากรายงานการเฝาระวงการบาดเจบรนแรงจากอบตเหตขนสงของสานกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ในป พ.ศ. 2547 พบวามผบาดเจบรนแรงทมอายตากวา 18 ป ซงดมเครองดมผสมแอลกอฮอลกอนเกดอบตเหตถงรอยละ 44.2 รวมจานวนเมดเงนความสญเสยทเกยวของไมตากวา 5 แสนลานบาทจากสถตการเกดอบตเหตทางรถยนตประเทศไทยเกดอบตเหตสงเปนลาดบท 6 ของโลก โดยพบวาการเมาแลวขบเปนสาเหตการตายอนดบ 1 โดยชวงวนทางานจะพบอบตเหตจากการเมาแลวขบมากกวารอย


2

ละ 50 และในชวงเทศกาลวนหยดหลายวนจะพบอบตเหตมากกวารอยละ 72 ป พ.ศ. 2545 ประเทศไทยตองสญเสยรายไดทางเศรษฐกจอนมสาเหตมาจากอบตเหตทางจราจรเทากบ 122,400-189,040 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ2.25-3.48 ของมวลรวมประชาชาต (GDP) ในขณะทประเทศอนใชจายเพยงรอยละ 1-2% ของ GDP (http//www.thaihealth.or.th) แอลกอฮอลเปนตนเหตของการเสยชวตจากอบตเหตจราจรถง 90% โดยมผเสยชวต 26,000 คนตอป สวนใหญเปนเยาวชน กอใหเกดความสญเสยทางเศรษฐกจปละไม ตากวา 150,000 ลานบาท การเจบปวยดวยโรคไมตดตอเรอรง ยงมแนวโนมเพมขนเปน 1,790,275 ราย ในป 2553 หรอเพมขน 9.2% โดยพบผปวย โรคความดนโลหตมากทสด ทงน กรมควบคมโรคคาดวา ในป 2558 ประเทศไทยจะสญเสยรายไดเนองจากโรคไมตดตอเรอรง 52,150 ลานบาท แตหากคนไทยชวยปองกนตนเอง จะชวยลดการสญเสยไดถง 10-20% อกทงรฐบาลยงตองเรงนโยบายเชงรกดวยการสนบสนนรปแบบการใชชวตทถกตองอยางสมาเสมอแกประชาชนในดานตาง ๆ เชน ลด-เลกเหลา (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554)

การดมเครองดมแอลกอฮอลของวยรนนนสงผลกระทบทงผดม ครอบครว และสงคมโดยผลกระทบทมตอผดม คอ เครองดมแอลกอฮอลมผลตอการทางานของสมอง ทาใหวยรนสญเสยการรบรและความจา (สมศกด เทยมเกา , 2550) และมรายงานวาหากวยรนทเรมดมแอลกอฮอลตงแตอาย 13 ป จะมความเสยงตอการปวยเปนโรคพษสราเรอรงเกอบ 4 เทา เมอเปรยบเทยบกบผเรมดมเมออาย 21 ป (NIAAA, 2009) ผลกระทบทมตอครอบครว คอ ทาใหครอบครวตองแบกรบภาระคาใชจายในการรกษาพยาบาล และตองดแลใหความชวยเหลอวยรนทไดรบบาดเจบหรอพการจากอบตเหตทเกดจากการเมาแลวขบ (ศยามล เจรญรตน, 2552) ผลกระทบทมตอสงคมคอ กอใหเกดปญหาทางดานอาชญากรรมในสงคม โดยพบวาวยรนกระทาความผดหลงจากดมเครองดมแอลกอฮอลภายใน 5 ชวโมง เชน คดทารายรางกายผอนไดรบบาดเจบจนถงขนเสยชวต คดทางเพศและคดมวตถระเบดไวครอบครอง ซงผลกระทบดงกลาวเกดจากพฤตกรรมการดมเครองดมแอลกอฮอลในวยรน (กรมพนจคมครองเดกและเยาวชน, 2550) และกลมทเพมปรมาณการดมมากขนคอกลมเยาวชนอาย 15-24 ป มสดสวนของผดมหนกมากกวากลมอายอน โดยนกดมเยาวชนดมหนกเปนประจารอยละ 6 และดมหนกแบบนานๆ ครงมากกวา 1 ใน 3 สาหรบนกดมวยผใหญนน มผดมหนก

รอยละ 36.4 และนกดมสงวยดมหนกรอยละ 20.8 จาการสารวจเขตพนทความชกของการดมเครองดมแอลกอฮอลพบวา กรงเทพมหานครเปนพนททมสดสวนของผดมหนกมากกวาภมภาคอน สวนภาคใตมสดสวนของผดมหนกนอยทสด นอกจากน นกดมชาวกรงเทพฯ ดมหนกเปนประจาถงรอยละ 12.4 ซงเปนสดสวนทมากกวาคาเฉลยในภาพรวมของประเทศเกอบ 2 เทา(ทกษพล ธรรมรงส และคณะ, 2556) ดงทกลาวมาขางตนจะเหนวาการดมเครองดมแอลกอฮอลเปนปญหาใหญททกภาคสวนจะตองรวมมอกนปองกนและแกไขใหคนไทย ลด ละ เลก การดมเครองดมแอลกอฮอล ดงนนบทความนจงรวบรวมและวเคราะหการดมเครองดมแอลกอฮอลในสงคมไทยรวมไปถงการนาเสนอแนวทางการปองกนและแกไขปญหาดงกลาว สาเหตททาใหตดสรา

1. สาเหตทางชวภาพ (biological factor) มปจจยหลกสองปจจย ทมผลตอการเกดโรคการตดเครองดมแอลกอฮอล โดยปจจยแรก มาจาก พนธกรรม มยนส ท ออนแอในร างกายน า ไปส การ ดม เค รอง ดมแอลกอฮอลแบบอนตรายหรอการดมจนเกดการตดเครองดมแอลกอฮอล (Genetic Vulnerability) Suhuckit (2006) และ Wedding (1999) พบวาเดกในครอบครวทเปนผทตดเครองดมแอลกอฮอลจะกลายเปนผปวยโรคตดเครองดมแอลกอฮอลมากกวาครอบครวทวไป โดยฝาแฝดแทมโอกาสเปนโรคตดเครอง ดมแอลกอฮอลไดมากกวาฝาแฝดเทยม และลกชายของครอบครวทปวยเปนโรคตดเครองดมแอลกอฮอล มโอกาสตดเครองดมแอลกอฮอลมากกวาคนปกต 4 เทาของครอบครวทไมตดเครองดมแอลกอฮอล ปจจยถดมา คอ ปจจยทางชวเคมและการทางานของสมอง ซงสอดคลองกบพงศธร เนตราคม (2549) ทพบวาความตองการการอยากดมเครองดมแอลกอฮอลอยภายใตการควบคมของระบบประสาทสวนกลางซงในบรเวณดงกลาวจะมสารสอป ร ะ ส า ท ( Neurotransmitter) ท ส า ค ญ ค อ Endogenous Opioids และ Dopamine โดยสารทงสองชนดนจะถกกระตนโดยเครองดมแอลกอฮอลดงนน พบวาสาเหตของการตดเครองดมแอลกอฮอลนาจะเกดจากความผดปกตในระบบการทางานของสารสอนาประสาท ไดแก GABA, Dopamine , Opioids และ Serotonin


3

2. สาเหตทางจตวทยา (Psychological Model) Monti (อางใน กตมาภรณ พรมมาลน. 2553) กลาววาความขดแยงอยางรนแรงในใจและการกดความรสกเอาไวเปนสาเหตหนงททาใหคนเราดมเครองดมแอลกอฮอล สอดคลองกบ ปรทรรศ ศลปะกจ และคณะ (2542) เชอวาการตดเครองดมแอลกอฮอลมผลจากความกงวลลก ๆ ทมอยรอบ ๆ ความขดแยงในใจ หรอ เกดจากจตใจ เชน กระบวนการคด ระดบปญญา ภาวะอารมณ ความตองการลดสภาวะทางอารมณทไมสามารถทนทานได เกดความตงเครยด ความกาวราว ความรสกซมเศรา และเนอหาความคดทบดเบอนไปจนปรบตวไมได ทาใหไมสามารถสรางสมพนธภาพทดกบบคคลอน ตองมการพงพาไมสามารถตอสกบความผดหวงได โดยเฉพาะในวยรนเปนวยทมความเปราะบางทางดานอารมณทาใหถกชกจงไดงายโดยเฉพาะอยางยงจากการโฆษณาทางวทยและโทรทศน

3. สาเหตทางสงคม วถชวตของคนไทยเปนลกษณะทรกสนกและจะมการเลยงฉลองกนในทก ๆ เทศกาล คอ ปใหม สงกรานต วนเกด ขนบานใหม ฉลองวนรบปรญญา ซงในงานตาง ๆ ทกลาวมาแลวนนลวนแตมการใชเครองดมแอลกอฮอลเขามาเกยวของในการจดงานซงเปนธรรมเนยมในการจดงาน สอดคลองการศกษาของทรงเกยรต ปยะกะ (2548) พบวาวฒนธรรมประเพณไทยนยมมการดมเครองดมแอลกอฮอลในการจดงาน ไมวาจะเปนสงคมเมองหรอชนบท เชน เทศกาล ประเพณ งานประจาปตาง ๆ งานฉลองความสาเรจ และความเสยใจ อกทงการดมเครองดมแอลกอฮอลชวยใหเจรญอาหาร ผอนคลาย เขาสงคม และเพอแสดงความเปนลกผชายจนบางครงดมจนครองสตไมอยมนเมามากเปนเพราะถกคะยนคะยอ หรอถกเหตการณบางอยางบงคบ จนทาใหดมตดจนเปนนสยและเลกดมไมได (พรพมล พงษพฒนอาไพ, 2546)

4. การโฆษณาและการสงเสรมการขายเครองดมแอลกอฮอลถงแมวาจะออกพระราชบญญตการควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2550 ในการจากดเวลาในการลงสอโดยเฉพาะสอทางโทรทศนและวทยใหลงโฆษณาไดในชวงเวลา 00.05 -22.00 น. แตยงพบวามการทาโฆษณาแฝง คอ การโฆษณาทใชตราผลตภณฑหรอตราบรษทไปแฝงในกจกรรมตาง ๆ เชน ปายหลงรายการ เสอนกกฬา เสอพธกร มการวางกลยทธสรางทศนคตเชงบวกตอแอลกอฮอล 2 ลกษณะ คอ จดกจกรรมในดานดนตรและการกฬา เ พอสรางความหมายเชงบวกระหวางแอลกอฮอลกบสขภาพ และการขยายชองทางหรอเปด

พนทใหกบกลมองคกร ชมชน และกลมเดกและเยาวชนดวยการดาเนนกจกรรมในลกษณะของการเปนพลเมองดตอสงคม ผานการอปถมภเงนและสงของเพอดาเนนกจกรรมในรปแบบตาง ๆ ภายในองคกร หรอชมชน เพอใหเกดผลลพธในดานของการสรางพนธมตรและสรางภาพลกษณในเชงบวกใหกบกลมธรกจแอลกอฮอล ซงเปนการสรางภาพลกษณทดใหแกผรบสารโดยเฉพาะวยรน (ศรโสภาคย บรพาเดชะ.2551) ซงจากการศกษาของ ศรรช ลาภใหญ (2550) พบวา โฆษณาทางโทรทศนมผลโดยตรง ตอกลมเยาวชน คอ มผลตอการจดจาตราสนคา เกดความภกดตอตราสนคาแมกระทงกลมทยงไมเคยบรโภค สรางความคาดหวงและความเชอตอเครองดมแอลกอฮอลในกลมเยาวชน โดยเฉพาะกลมทยงไมดม สรางพฤตกรรมลวงหนาวาจะดมยหอใดยหอหนง โดยเฉพาะกลมทไมดม ส ร า งภาพล กษณ ใ ห ก บ ผ ร บสาร ในประ เ ดน เ ร อ งความสาเรจทางสงคม และทศนคตเชงบวกตอสนคา 5. การเปดเขตการคาเสรอาเซยน หรอ AFTA (ASEAN Free Trade agreement) ประเทศไทยไดออกกฎกระทรวงกาหนดชนดของเครองดมแอลกอฮอลและอตราภาษ พ.ศ. 2546 โดยเรยกเกบภาษสาหรบเครองดมแอลกอฮอล ท ท า ในราชอาณาจกรและ เคร อ ง ดมแอลกอฮอลทนาเขามาในราชอาณาจกรสงผลใหภาษศลกากรนาเขาเครองดมแอลกอฮอลทนาเขาจากประเทศในกลมอาเซยนลดลง รอยละ 60 เหลอรอยละ 5 ซงเทากบลดลง 12 เทา (บณฑต ศรไพศาล; และคณะ. 2551 ) เปนผลใหราคาเครองดมแอลกอฮอลตางประเทศกบของไทยมราคาแตกตางกนไมมาก แตคานยมการดมเครองดมแอลกอฮอลตางประเทศกลบมเพมสงขน เพราะราคาถกลง โดยเฉพาะในกลม วย รน ท มคานยมดมเครองดมแอลกอฮอลของตางประเทศ ประเภทของเครองดมแอลกอฮอลทนยมดม ประเภทของเครองดมแอลกอฮอลทมผดมมากทสดไดแกเบยร (รอยละ 45.7) ซงสอดคลองกบ สดสวนการผลตและนาเขาเครองดมแอลกอฮอลของประเทศไทย โครงสรางสรรพสามตเครองดมแอลกอฮอลทผลตในประเทศไทย เ มอ พจารณาจากรายงานของ กรมสรรพสามต กระทรวงการคลง พบวาเมดเงนจากเครองดมแอลกอฮอลทผลตในประเทศและนาเขาจากตางประเทศโดยรวมพบวา เมดเงนภาษมแนวโนมเพมสงขนเรอย ๆ โดยสดสวนของเงนภาษทมากทสด คอ เบยร (รอยละ61.42) รองลงมา คอ สราขาว (รอยละ 11.65) สรานาเขา(รอยละ 8.72) ตามลาดบ เมอวเคราะหเมดเงนภาษตามชนดเครองดมแอลกอฮอล พบวาเบยรมเมดเงนสงขนทกป


4

คอ จากป 2538 รฐบาลเกบภาษจากเบยร 15,084.5 ลานบาทเพมเปน 52,121.6 ลานบาทในป 2550 เพมขนเปน 3 เทา รฐบาลควรจะไดรบภาษเพมขนหากมการขนภาษเบยรเพราะรฐบาลไมไดขนภาษเบยรมาเปนเวลา 7 ป ทาใหเบยรยงคงมราคาถกเมอเทยบกบสนคาอน ๆ สงผลใหเบยรเปนเครองดมแอลกอฮอลทนยมบรโภคมากทสด (รอยละ 45.7) รองลงมา คอ สราขาว (รอยละ 39.2) และ สราสยหอไทย (รอยละ 10.7) ตามลาดบ (บณฑต ศรไพศาล และคณะ. 2551 ) ในส วนของสา เหต ของการ ดม เค รอ ง ด มแอลกอฮอล อนดบ 1 คอ มการสงสรรคเปนประจา (รอยละ 47.3) รองลงมาไดแก เพอนชวนใหดม (รอยละ18.52) เครยด (รอยละ 9.04) เมอมโอกาสสาคญ ๆ (รอยละ 8.11) และ อยากลอง (รอยละ 6.93) (บณฑต ศรไพศาล และคณะ, 2551 ) ผลกระทบของการดมเครองดมทมแอลกอฮอล

1. ดานรางกาย เครองดมแอลกอฮอลมผลโดยตรงตอตบทาใหเกดการคงในตบ ตบอกเสบ และตบแขง บคลกภาพของผ ดมเปลยนแปลงมความออนแอ เกยจคราน ไมรบผดชอบตอตนเองและครอบครว (สมบต วานช; ฉววรรณ สตยธรรม. 2541) ขาดประสทธภาพในการทางาน (ภานพงศ จตรสมบต, 2535) ในผทตดสราเรอรงจะมอาการปวดแสบปวดรอน กลามเนอออนแอ เกดปญหาโรคกระเพาะอาหาร สญเสยความทรงจาปจจบน อาการสบสน สรางความจาเทยมและขาดวตามนบ 1 (Thiamin) มอาการแสดงดงตอไปน คอ สบสน การทรงตวไมด เดนเซ ประสาทตาเสย (บณฑต ศรไพศาล. 2549) และผ ท ดมอยเสมอจะทาใหดมจนเปนนสย ไมสามารถควบคมการดมได หากหยดดมจะเกดอาการขาดเครองดมแอลกอฮอล คอ เกดอาการทางกาย เชน มอสน ปากแหง มไข มานตาขยาย มอาการชก คลนไส อาเจยน เบออาหาร (สพฒน ธรเวชเจรญชย. 2547) ซงในวยรนจากกรณศกษาทจงหวดลพบร โดย ไดศกษาผลกระทบของการดมเครองดมแอลกอฮอลทจงหวดลพบร พบวา กลมทดมประจาเพศชายรายงานวาเกดปญหาทะเลาะววาทเปนอนดบหนง คอ รอยละ 45.6 ตามมาดวยปญหาสขภาพ และปญหาอบตเหตรอยละ 32.9 และ 30.1 ตามลาดบ สวนเพศหญงทดมประจารายงานวาเกดปญหาทะเลาะววาทปญหาสขภาพ และปญหาอบตเหตรอยละ 33.2, 19.7 และ 4.8 ตามลาดบ และนกเรยนชายรอยละ 15.8 และหญงรอยละ 7 เคยมเพศสมพนธมาแลว โดยอายเฉลย ของการมเพศสมพนธครงแรกของนกเรยนชาย 14.6 ป และนกเรยนหญง 15.5 ป ในจานวน นกเรยนท

เคยมเพศสมพนธมาแลว นกเรยนชายรอยละ 22.9 นกเรยนหญงรอยละ 12.3 ดมเครองดมแอลกอฮอล หรอใชสารเสพตดกอนมเพศสมพนธครงสดทาย (บณฑต ศรไพศาล; และคณะ.2551) ซงสอดคลองกบการศกษาของ อรพรรณ แสงวรรณลอย (2549) พบวานกเรยนทเคยดมเครองดมแอลกอฮอล ซงหมายความรวมทงสรา เบยร ไวน และเครองดมแอลกอฮอล ในนกเรยนหญงดมรอยละ 39.9 และในนกเรยนชายดมรอยละ 59.3 เคยดมเปนบางวนในรอบในรอบ 1 เดอน ทผานมารอยละ 42.8 เปนนกเรยนหญง และรอยละ 66 ในนกเรยนชาย ในการมเพศสมพนธทไมปลอดภยเมอมเพศสมพนธครงแรกในกลมทเคยดมแอลกอฮอลทงนกเรยนชายและนกเรยนชายและนกเรยนหญงไมสวมถงยางอนามยถงรอยละ 87.8 และ 74.8 ในรอบปทผานมานกเรยนชายเมอมเพศสมพนธกบหญงขายบรการทางเพศไมสวมถงยางอนามย และจากการศกษาวจยเชงลกพบวาปจจยทมอทธพลดาดบตน ๆ คอ การดมเครองดมทมแอลกอฮอลทงเพศชายและเพศหญงซงเปนผลทาใหขาดสต มนเมา มสวนกระตนอารมณทางเพศ ทาใหเสยงตอการมเพศสมพนธทไมปลอดภย ทาใหตดเชอ HIV และการตงครรภทไมพงประสงคในกลมเยาวชน 2. ทางด านจตใจ พบวาการ ดมเค รอง ดมแอลกอฮอลทาใหเกดการเปลยนแปลงดานจตใจและอารมณ ทาใหเกดภาวะซมเศรา กงวล ฟงซาน ขาดความสขและมนงง (ศรสมบต วานช; ฉววรรณ สตยธรรม, 2541) ถาดมเครองดมแอลกอฮอลเปนเวลานาน เมอหยดดมจะมอาการ คอ หงดหงด อยไ มเปนสข ฝนราย ประสาทหลอน และความจาเสอม (สพฒน ธรเวชเจรญชย, 2547) และยงพบวาผทตดเครองดมแอลกอฮอลเรอรงจะมภาวะซมเศราและถาอยในระดบทรนแรงจะทาใหมความคดจะทารายผอน ทารายตนเอง และทารายขาวของ แยกตวออกจากสงคม มองตนเองไมมคณคา หมดความหวงในชวต ซงจะนาไปสการฆาตวตายในทสด ซงสอดคลองกบการศกษาของ บณฑต ศรไพศาล (2549) กลาววาผทตดเครองดมแอลกอฮอล รอยละ 51.2 มความเครยดอยในระดบสงหรอรนแรง รอยละ 48.6 มอาการซมเศราอยในระดบทถอวาควรจะไปพบแพทย รอยละ 11.9 มความคดอยากฆาตวตาย รอยละ 11.3 มความคดอยากฆาผอน เดกวยรนทมบดาเปนโรคพษสราเรอรง มความเสยงตออาการเกดปญหาสขภาพจตมากกวาเดกวยรนทบดาไมเปนโรคพษสราเรอรง 11.5 เทา มารดาวยรนทบดาเปนโรคพษสราเรอรงมความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจตมากกวามารดาวยรนทบดาไมเปนโรคพษสราเรอรง 13.5 เทา และผตดเครองดม


5

แอลกอฮอลสวนใหญรอยละ 64.3 มบดามารดาหรอญาตทดมเครองดมแอลกอฮอล 3. ผลกระทบตอครอบครว ผ ดมเค รอง ดมแอลกอฮอลมความรบผดชอบตอครอบครวในบทบาทของพอแมหรอคสมรสนอยลง เกดการทะเลาะววาทหรอใชกาลงความรนแรงกบคสมรสหรอบตร สงผลใหคสมรสมความวตกกงวล ซมเศรา แยกตวออกจากสงคม บตรมโอกาสเสยงตอการมพนฐานทางอารมณทผดปกตและบคลกภาพตอตานสงคม (อางใน ศรวรรณ สรชนานนท, 2552) 4. ดานสงคม จะทาใหเกดความกลาแสดงออก ซงเปนสาเหตของการกระทารนแรงในสงคม เชน การฆาตกรรม การทารณกรรมเดกและคสมรส และยงพบวาเครองดมแอลกอฮอลยงเปนสาเหตสาคญททาใหเกดอบ ตเหตและการบาดเจบโดยเฉพาะอยางยงในชวงเทศกาลงานประเพณตาง ๆ คนไทยมกมการดมเครองดมแอลกอฮอลเพอการเฉลมฉลอง ซงสงผลกระทบตอการเกดอบตเหตจากการจราจรทางบกอยางชดเจน คอ ในชวงเดอนธนวาคม มกราคม และเมษายนของทกป ซงเปนชวงเดอนแหงเทศกาลปใหม และสงกรานตของประเทศไทยจากการวเคราะหขอมลเฉลยป 2545-2550 พบวา เดอนเมษายน มจานวนคดอบตเหตจากการเมาเนองมาจากดมเครองดมแอลกอฮอลโดยเฉลย 813 คด และเดอนธนวาคม ถงเดอนมกราคม จานวนอบตเหตจากการเมาเนองมาจากดมเครองดมแอลกอฮอล โดยเฉลย 816 คด ขณะทเฉลยตลอดปอยท 544 คด (บณฑต ศรไพศาลและคณะ, 2551) แนวทางและมาตรการในการปองกนและแกไขปญหาการดมเครองดมแอลกอฮอล รฐบาลมนโยบายในการดาเนนการควบคมเครองดมแอลกอฮอล คอ 1. การเพมโทษเมาแลวขบตามพระราชบญญตการจราจรทางบก (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550 ซงมสาระสาคญ เชน การเพมโทษผ ขบขขณะเมาอนเนองมาจากดมเครองดมแอลกอฮอล ตองโทษจาคกไมเกน 1 ป หรอปรบตงแต 5,000 -20,000 บาท หรอทงจาทงปรบ (ปรบเพมจากเดม จาคกไมเกน 3 เดอน ปรบตงแต 2,000 -10,000 บาท) และใหศาลสงพกใบอนญาตขบขของผนนมกาหนดไมนอยกวา 6 เดอน หรอเพกถอนใบอนญาต เปนตน (บณฑต ศรไพศาลและคณะ, 2551) 2. การประกาศใชพระราชบญญ ตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551 ซงมผลบงคบใชวนท 14 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 มประเดนทสาคญเชน หาม

ขายเครองดมแอลกอฮอลในสถานทหรอบรเวณวดหรอ สถานทสาหรบประกอบพธกรรมทางศาสนา สถานทบรการสาธารณสขของรฐ สถานพยาบาลตามกฎหมาย สถานทราชการ หอพกตามกฎหมายวาดวยหอพก สถานการศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต สถานทบรการนามนเชอเพลง สวนสาธารณะ สถานทรฐมนตรป ร ะ ก า ศ ก า ห น ด โ ด ย ค ว า ม เ ห น ช อ บ ข อ งคณะกรรมการนโยบายเครองดมแอลกอฮอลแหงชาต การหามโฆษณา หรอประชาสมพนธเครองดมแอลกอฮอลในสอโทรทศนและวทย เวลา 00.50-22.00 น. การหามโฆษณา เค รอง ดมแอลกอฮอลป ายกลางแ จ งรอบสถานศกษา เปนตน (สปรดา อดลยานนท, 2551) 3. การผลกดนรางพระราชบญญตสราใหม ซงในปจจบนนประเทศไทยใชพระราชบญญตสรา พ.ศ. 2493 ซงมาตรการตางๆ อาจจะตองมการปรบแกใหทนสมยตามการเปลยนแปลงของโลกยกตโลกาภวฒน และมาตรการภาษทประกาศใชตามกฎกระทรวง กาหนดชนดสราและอตราภาษสรา (ฉบบท 3) พ.ศ. 2550 ทใชอยในปจจบน ซงมการขนภาษสรรพสามตสาหรบ สราขาว สราผสม สราพเศษ (ประเภทบรนด) เหตผลในการปรบปรงอตราภาษของสราทง 3 ชนดนนเพอใหประชาชนลดการบรโภคสรา (บณฑต ศรไพศาลและคณะ, 2551) 4. การผลกดนการออกมาตรการงดจาหนายเครองดมแอลกอฮอลในวนสาคญทางศาสนา วนหยดชวงเทศการสาคญ การกาหนดวนเขาพรรษาเปนวนงดดมสราแหงชาตมาตรการการรณรงคและใหการศกษาในประเทศไทย และมาตรการการบาบดและคดกรองผดมเครองดมแอลกอฮอล ปญหาการดมเครองดมแอลกอฮอลเปนปญหาทสาคญทบอนทารายประเทศชาตอยางมาก จากสถตจะเหนวา ประชากรไทยดมเครองดมแอลกอฮอลตดอนดบท 5 ของโลก (ปรชา เรองจนทร, 2550) และสงทนาเปนหวงมากทสด คอ วยรน มการศกษาพบวาสถตของการดมสราในวยรนมจานวนเพมสงมากขน และอายของการดมมตวเลขนอยลง เครองดมแอลกอฮอลทนยมดมมากทสดของคนไทย คอ เบยร มเหตผลทเลอกดมเบยร คอ ดมงาย ดกรตา และทสาคญราคาถกเพราะจากสถตการขนภาษสรรพสามตเมอหลายปทผานมาพบวาไมมการขนภาษสรรพสามตเบยร ทาใหเบยรมราคาถกกวาเครองดมแอลกอฮอลชนดอน ๆ ดงนนอตราการดมเบยรมสงเปนลาดบตน ๆ การโฆษณาทางวทยและโทรทศนทาใหวยรนมคานยมความเชอ ท ไ ม ถกตองในการดมเค รอง ดมแอลกอฮอล แมวารฐบาลจะมนโยบายในการควบคมและปองกนการดมเครองดมแอลกอฮอลอยางดกตาม แตยง


6

พบวามหลายปจจยอาทเชน การโฆษณาแฝง ผานทางการจดกจกรรมกฬา การจดการแขงขนดนตร การบรจาคสงของในการชวยบรรเทาภยหนาว นาทวม การทวยรนรบสอการโฆษณาเครองดมแอลกอฮอลทาใหเกดการอยากลอง การจดจาโลโกของเครองดมแอลกอฮอล ดงนนรฐบาลจะตองมความจรงใจในการแกไขปญหา คอการปรบภาษสรรพสามตเครองดมแอลกอฮอล การหามการโฆษณาเครองดมแอลกอฮอลอยางเดดขาด และการเปลยนแปลงคานยม การสรางจตสานกตอการไมดมเครองดมแอลกอฮอลใหกบเยาวชนของประเทศไทยใหเกดเปนพฤตกรรมทคงทนและถาวร เอกสารอางอง กตมาภรณ พรมมาลน. (2553). การสงเคราหงานวจย

เกยวกบการบาบดทางจตสงคมตอพฤตกรรมการดม สราของผตดสราในประเทศไทย. ปรญญานพนธ พย.ม. (การพยาบาลสขภาพจตและจตเวช). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลยหมาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

คณะทางานวจยและประเมนผลโครงการรณรงคเกยวกบการ ขบ ขยวดยานพาหนะภายหล งการ ดมเครองดมแอลกอฮอล. (2549). เอกสารประกอบการประชมระดมสมองเพอพฒนาทศทางการลดปญหาอบตเหตอนเนองมาจากการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล วนท 17 พฤษภาคม 2550,จาก http://www.rvp.co.th/

knowledge/SaftyDriving/indexalcohol14 ทรงเกยรต ปยะกะ. (2548). ส....ชวตไรพษสรา. พมพครง

ท 2. กรงเทพฯ; ชมชมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

บณฑต ศรไพศาล. (2549). การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลในประเทศไทย. วารสารคลนก ปท 22 ฉบบท 1 มกราคม 2549, จาก http://www.dmh.go.th/news/view.asp?id=998.

บณฑต ศรไพศาลและคณะ. (2551). รายงานสถานการณสราประจาป 2551. ศนยวจยปญหาสรา (ศวส.). กรงเทพฯ; โซดาสตดโอครชน แอนดพบลชชง.

บณฑต ศรไพศาลและคณะ. (2549). รายงานสถานการณสราประจาป 2549. ศนยวจยปญหาสรา (ศวส.). กรงเทพฯ; โซดาสตดโอครชน แอนดพบลชชง.

ปรทรรศ ศลปะกจ, พนธนภา กตรตนไพบลย, วนดา พมไพศาล. (2542). ประสทธผลของการบาบดรกษา

ผปวยโรคสราเรอรง. เชยงใหม; โรงพยาบาลสวนปรง กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.

ปรชา เรองจนทร. 2550). สราไมใชสนคาธรรมดา : มาตรการรณรงคโดยผวาราชการจงหวด : ผนาท ตองทา . การประชมวชาการสราระดบชาต ครงท 3 "สราไมใชสนคาธรรมดา" วนท 21-22 พฤศจกายน 2550 โรงแรมรชมอนด แคราย จ.นนทบร. หนา 47

พรพมล พงษพฒนอาไพ. (2546). การศกษาความสมพนธระหวางการรบรโทษของสงเสพตดของบคลากร ว ทยา ลยพยาบาลศร มหาสารคามจ งห วดมหาสารคาม. มหาสารคาม; วทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

iพงศธร เนตราคม. (2549). ประสาทชววทยาของโรคตดสารเสพตด. ตาราจตเวชศาสตรการตดสารเสพตด. กรงเทพฯ

สปรดา อดลยานนท. 2551. การดาเนนงานตาม พ.ร.บ. ควบคมเครองแอลกอฮอล. การประชมวชาการระดบชาต ครงท 4 “ยตวกฤตปญหาสรา...ดวยกฎหมาย” วนท 26-27 พฤศจกายน 2551 โรงแรมรชมอนด แคราย จ.นนทบร. หนา 82.

ศรโสภาคย บรพาเดชะ. (2551). โครงการวจยเพอพฒนาระบบเฝาระวงกลยทธการตลาดและการสงเสรมการขายของอตสาหกรรมสรา . การประชมวชาการสราระดบชาต ครงท 3 "สราไมใชสนคาธรรมดา" วนท 21-22 พฤศจกายน 2550 โรงแรมรชมอนด แคราย จ.นนทบร. หนา 87.

ศรรช ลาภใหญ. (2550). การศกษางานโฆษณาเครองดมแอลกอฮอลทมผลตอความรสกอยากทดลองดมและการจดจาตราสนคาในกลมเยาวชนและวยรน ป 2550. การประชมวชาการสราระดบชาต ครงท 3 "สราไมใชสนคาธรรมดา" วนท 21-22 พฤศจกายน 2550 โรงแรมรชมอนด แคราย จ.นนทบร. หนา. 91

ศรวรรณ สรชนานนท. (2552). การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการบาบดทางความคดและพฤตกรรมผตดสราเรอรง . ปรญญานพนธ วท.ม. พยาบาลศาสตร (จตเวชและสขภาพจต). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล

ศรสมบต วานช และฉววรรณ สตยธรรม. (2541). การพยาบาลผตดสารเสพตด ในฉววรรณ สตยธรรม(บรรณา ธการ ) . การพยาบาลจ ต เ วชและสขภาพจต. กรงเทพฯ: โครงการสวสดการวชาการ สบช.


7

ศนยวจยปญหาสรา. (2550). การประชมวชาการสราระดบชาต ครงท 3 สราไมใชสนคาธรรมดา. พมพครงท 1. วนท 21-22 พฤศจกายน 2550 ณ. โรงแรมรชมอนด แคราย นนทบร

สพฒน ธรเวชเจรญชย. 2547. ยาและสงเสพตดใหโทษ.พมพครงท 15. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช,

อรพรรณ แสงวรรณลอย. (2549). ความสมพนธระหวางสรากบการมเพศสมพนธไมปลอดภยทาใหตดเชอ HIV ในกลมเยาวชน.การประชมวชาการสราระดบชาต ครงท "สราไมใชสนคาธรรมดา" วนท 21-22 พฤศจกายน 2550 โรงแรมรชมอนด แคราย จ.นนทบร, หนา: 75

Suhuckit, M. A. (2006). Resent developments in the genetic of alcohol dependence. In Johnson, B. A., Mason, B. J. & Ait-Daoud, N. Alcoholism:clinical and Experimental Research

Wedding, D(1992). Movies & Mental illness: using films to understand psychopathology: Substance use disorder. New York: Mc Graw-Hill


8

พฤตกรรมสงเสรมสขภาพสาหรบพระสงฆ

Health promoting behaviors for priests.

ณฐวด จตรมานะศกด Nattawadee Chitmanasak

สาขาวชาเทคโนโลยการจดการสขภาพคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

Department of Health Management Technology and Health Education Faculty of Science and Technology Phranakhon Rajabhat University

บทนา พระสงฆเปนบคคลทสงคมไทยใหความเคารพนบถออยางดยงเสมอมา ดวยประเทศไทยมศาสนาพทธเปนศาสนาประจาชาต ทงนจากการทลนเกลาฯ รชกาลท 6 ประกาศใหประชาคมโลกรบรอยางเปนรปธรรมโดยการเปลยนจากการใชรตนโกสนทรศก (ร.ศ.) มาใชพทธศกราช (พ.ศ.) แทน คนไทยจงมกกลาวกนตดปากวาเมองไทยของเราเปนเมองพทธ เมองทประชาชนอยรวมกนอยางรมเยนโดยยดนาคาสอนของพระพทธเจามาปฏบตใชในการดาเนนชวตประจาวน ในฐานะทพระสงฆเปนสาวกของพระพทธเจา ทานจง เปนผสบทอดพระพทธศาสนา เปนผนาธรรมะของพระพทธองคออกแนะนาสงสอนใหประชาชนไดประพฤตปฏบตตาม หนาทโดยตรงของพระสงฆนนคอเปนผ ใ หธรรมทานและพยายามชแนะในเรองหลกความดงาม เพอใหมนษยไดพนจากความทกข รวมทงใหสงคมพนจากปญหาตาง ๆ ดวยเหตนพระสงฆจงไดรบการยกยองวาเปนผจรรโลงพระพทธศาสนาใหอยคกบสงคมไทยจนไดรบการยอมรบวาเปนสถาบนหนงทมบทบาทสาคญยงในการถายทอดและปลกฝงวฒนธรรมและจรยธรรมทางสงคมควบคกบสถาบนการศกษา สถาบนสงฆจงเปนสถาบนทมความเกยวของและสมพนธกบวถชวตของคนไทยมาชานาน โดยมวดเปนศนยกลางในการถายทอดศลธรรม จรยธรรมและประเพณตาง ๆ ไปสชมชน ซงในอดตการศกษาของไทยเรมทวดจงทาใหพระสงฆเปนผนาทางจตใจและสงคมจ วบจนป จ จ บ น แ ต ด ว ยสภาพส ง คมป จ จ บ น ทเปลยนแปลงไปเปนสงคมยคโลกาภวฒน พระสงฆจงปรบเปลยนบทบาทตวเองใหสามารถชวยเหลอสงคมในหลากหลายรปแบบ เชน พฒนาทองถน อน รกษธรรมชาต อนรกษวฒนธรรมและสงเสรมสขภาพเปนตน ทงนสอดคลองกบการศกษาของพระมหาทนงชย บรณพสทธ ทพบวาวดยงคงมบทบาทและมความสมพนธกบชมชนเมองในจงหวดกรงเทพมหานคร 7 ดานใหญ ๆ คอ 1) บทบาทดานการศกษา 2) บทบาทดานการทองเทยว 3) บทบาทดานพธการทางศาสนา 4) บทบาทดานสงคมสงเคราะหชมชน 5) บทบาทดานเปนสถานทพกผอน ออกกาลงกายและกจกรรมสนทนาการ

ตาง ๆ 6) บทบาทดานเปนทพงพงทางจตใจและ 7) บทบาทดานเปนแหลงอนรกษมรดกทางศลปะ (ทนงชย บรณพสทธ พระมหา, 2545) นอกจากนจากการศกษาของดสตา กระวานชด พบวา พระสงฆมบทบาทในการอนรกษสงแวดลอมทางธรรมชาต (ดสตา กระวานชด. 2543) สาหรบบทบาทของพระสงฆทเกยวของกบการใหบรการดานสขภาพแกชมชน นน พบวา พระสงฆกลายเปนหมอพระซง มมา ตงแตในอดต เพราะอยทามกลางผรวชาแพทยพนบานและดวยความสนใจของตนเอง มบทบาทในการรกษาสขภาพใหผปวยทงภายในและภายนอกหมบาน หมอพระกบชมชนมความสมพนธและสงเสรมสนบสนนซงกนและกน ชาวบานและเจาหนาทสาธารณสขมความคดเหนวาใหใชวดเปนสถานทฟนฟสขภาพของผปวยดวยโรคเรอรง (ธาณ นนทวสาร พระมหา. 2540) นอกจากน วดในสงคมไทยยงเปนสถานทดแลรกษาผปวยดวยโรครายแรงคอโรคเอดสอยางเชน กรณวดพระบาทนาพ ซงมพระสงฆ เปนผร เ รมดาเนนการ บรหารจดการทงดานงานสงเสรมสขภาพผปวยและการระดมทนรวมกบอาสาสมคร ยงไปกวานนพระสงฆยงมบทบาทตอคนพการ โดยศกษาพบวา หากมผพการมาทากจกรรมในวดอยางตอเนอง พระสงฆกยนดทจะจดอาคารสถานทใหเออตอผพการ และจะชวยจดสอการเรยนรพระพทธศาสนาใหเหมาะสมกบคนพการประเภทตาง ๆ โดยรวมทางานกบหนวยงานทางสงคมทเกยวของกบคนพการ (เทพพร มงธาน. 2549) ดานบทบาทและความสมพนธของวดและพระสงฆกบผสงอายพบวาวดและพระสงฆมการสงเสรมสขภาพผสงอายอยในระดบสง ควรพฒนาวดใหเปนศนยกลางสรางความเขมแขงใหกบชมชนทองถนในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ โดยเฉพาะเรองการสงเสรมสขภาพ (ผกามาศ กมลพรวจตร; วภาดา ทาวประยร; และมน วาทสนทร, 2552) จากทกลาวมาจะเหนวา พระสงฆมบทบาทสาคญยงตอสงคมไทย โดยเฉพาะอยางยงในดานการสงเสรมสขภาพของคนในชมชน หากแตตวของทานเองกมปญหาสขภาพดวยเชนกน ทงนเปนเพราะมปจจยหลายประการเขามาเกยวของ


9

ปญหาสขภาพของพระสงฆ พระสงฆเปนประชากรกลมทเขาถงบรการการรกษาไดยาก ดวยมขอจากด อาท ไมมโรงพยาบาลสงฆกระจายอยในจงหวดใหญ ๆ ทวประเทศ ดงนนปญหาทพบเมอตองไปรกษาทโรงพยาบาลทวไป คอ ตองนอนพกรวมกบฆราวาสซงแลดไมเหมาะสม นอกจากนพระสงฆสวนใหญไมมรายได ดงนนการเดนทางเขามารกษายงโรงพยาบาลสงฆทาใหเสยคาใชจายในการเดนทางเปนอนมาก

จากสถานการณอาพาธของพระสงฆในสวนของโรงพยาบาลสงฆ ป พ.ศ. 2551 พบวาม พระสงฆทเปนผปวยนอก จานวน 71,000 รป กวาครงเปนพระมาจากสวนภมภาค โรคทพระสงฆอาพาธมากทสด ไดแก โรคความดนโลหตส ง ม ถ ง 4 ,000 รป รองลงมาคอโรคเบาหวาน และโรคมะเรงโดยเฉพาะมะเรงปอด (http: www. rajavithi. go.th สบคนเมอ 13 เมษายน 2554) เมอศกษาเกยวกบโรคทพบมากในพระสงฆ พบวาโรคทเกดกบพระสงฆและมาขอรบการตรวจในชวงป พ.ศ. 2549 – 2551 มดงน ลาดบท 1 คอ โรคความดนโลหตสง ลาดบท 2 คอโรคเบาหวาน ลาดบท 3 คอโรคปอดอดกนเรอรง ซงตรงกนทงสามป นอกจากนยงพบโรคไขมนในเลอดสง โรคไตพการเรอรง โรคเสนเลอดหวใจ และโรคของขอ เปนตน (http: www. gourmetthai. Com /newsite/healthcare/health-detail.php? Content. สบคนเมอ 13 เมษายน 2554)

สถตการอาพาธของพระสงฆในป พ.ศ. 2550 – 2551 จากกรมควบคมโรคตดตอกระทรวงสาธารณสข พบวา พระสงฆอาพาธดวยโรคหวใจ จานวน 3,134 รป โรคมะเรงในอวยวะตาง ๆ จานวน 2,760 รป โรคเบาหวาน จานวน 2,474 รป (กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. 2551) ซงอบตการณของโรคมแนวโนมเพมสงขนทกป นบตงแต ป พ.ศ. 2540 เปนตนมา

ป จ จ บ น ห น ว ย ง า น ท ง ภ า ค ร ฐ บ า ล แ ล ะภาคเอกชนไดใหความสนใจรวมกนดแลสขภาพของพระสง ฆ เ พม ขน โดยกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ไดจดทาโครงการพฒนาสขภาพพระสงฆ – สามเณรใหยงยนแบบองครวม ซงเรมตงแตป พ.ศ . 2549 เนองในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงครองสรราชสมบตครบ 60 ป โดยมการตรวจคดกรองดานสขภาพใหแกพระสงฆ ทวประเทศ จานวน 303,000 รป ซงโครงการจะแลวเสรจในเดอนเมษายน พ.ศ. 2554 อนงผลการสารวจจากจานวนพระภกษสงฆทเขารวมโครงการกวา 90,250 รป ทวประเทศ พบวามสขภาพดรอยละ 45.08 และมากกวารอยละ 50 อย

ในภาวะเสยงตอการเปนโรคและภาวะเจบปวย โดยแบงเปนภาวะเสยงตอการเปนโรครอยละ 24.35 และภาวะเจบปวยรอยละ 30.5 ซงโรคทพบมากในพระสงฆ 5 อนดบแรก คอ ไขมนในเลอดสง ความดนโลหตสง โรคเบาหวาน โรคปอด หวใจและหลอดเลอด (http: www. manager. co.th / gol/viewNews. aspx? NEWSID = 9540000032947. สบคนเมอ 13 เมษายน 2554) โครงการหนวยแพทยพระราชทานเคลอนทสาหรบพระภกษ สามเณรในพระราชปถมภสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร เฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 84 พรรษา 2554 เปนอกโครงการทรวมมอจดทาระหวางมลนธโรงพยาบาล 50 พรรษา มหาวชราลงกรณและโรงพยาบาล 50 พรรษา มหาวชราลงกรณ ในพระสงฆราชปถมภฯ โดยมวตถประสงคเพอใหพระภกษ สามเณรเกดความตนตว ตระหนกและเหนความสาคญใหความสนใจเขารบการตรวจสขภาพ และนาไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมดานสขภาพเพอลดปจจยเสยงในการเกดโรคตาง ๆ จากรายงานลาสดในป พ.ศ. 2553 พบโรคหรอปญหาสขภาพทพบบอยในพระสงฆซงสามารถวเคราะหและสรปไดใน 2 ประเดน ดงน 1. โรคทพบมากในการอาพาธของพระสงฆ 10 อนดบแรก เรยงตามลาดบ ดงน 1.1) โรคเบาหวาน 1.2) โรคความดนโลหตสง 1.3) โรคไขมนในเสนเลอด 1.4) โรคปอดอดกนเรอรง 1.5) โรควณโรค 1.6) โรคตอกระจก 1.8) กระเพาะปสสาวะอกเสบ 1.9) โรคกระเพาะอาหาร 1.10) โรคหลอดเลอดหวใจ 2. สาเหตการมรณภาพของพระสงฆ 10 อนดบแรก เรยงตามลาดบ ดงน 2.1) โรคตดเชอในกระแสโลหตไมระบชนด 2.2) โรคมะเรงหลอดลมหรอปอด 2.3) โรคมะเรงตบ ชนด Carvinoma 2.4) โรคปอดอดกนเรอรง 2.5) โรคเบาหวาน 2.6) โรคไตระยะสดทาย 2.7) โรคตบแขง และโรคมะเรงตอมนาเหลอง 2.8) โรคหวใจขาดเลอด (โลหตเลยงหวใจไมเพยงพอ) และ โรคมะเรงกระเพาะอาหาร 2.9) วณโรคปอด 2.10) โรคมะเรงตบออนสวนหว (มลนธโรงพยาบาล 50 พรรษา มหาวชราลงกรณ. 2553) จากสถตดงกลาวสอดคลองกบการศกษาของศภลกษณ ธนธรรมสถตและคณะทพบวา โรคทพบมากทสดเปนโรคเรอรงคอความดนโลหตสงและเบาหวาน (ศภลกษณ ธนธรรมสถต; ปราณปรยา โคสะส; และ ศรดา ศรโสภา. 2552)


10

ปจจยเสยงททาใหเกดโรค ชนดของโรคทพระสงฆอาพาธรวมทงโรคทเปนสาเหตของการมรณภาพสะทอนใหเ หนปญหาของพฤตกรรมการดารงชวตทไมถกตองหรอเปนภาวะเสยงตอการเกดโรค จากขอมลดงกลาวขางตนจะเหนวาโรคทพระสงฆประสบปญหามากทสด คอ โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง และโรคไขมนในเลอดสง หากพจารณาปจจยเสยงททาใหเกดโรคพบวาสวนหนงมาจากการบรโภคอาหาร ไดแก * โรคเบาหวาน เกดจากการบรโภคอาหารทใหพลงงานสง ออกกาลงกายนอย ทาใหนาหนกมากกวามาตรฐานหรออวน เมอเปนเบาหวานซงเปนโรคเรอรงจาเปนตองไดรบการรกษา อยางถกตองและตอเนองดวย มฉะนนจะมโรคแทรกทงโรคตอกระจก โรคความดนโลหตสง และโรคหลอดเลอดหวใจ * โรคความดนโลหตสง โรคไขมนในเลอดสงและโรคหลอดเลอดหวใจ มาจากการบรโภคอาหารทใหพลงงานและโคเลสเตอรอลสงเปนระยะเวลานานมากกวา 5 – 10 ป ทาใหโคเลสเตอรอลเกาะทผนงเสนเลอด เกดการอดตนเลอดไหลเวยนไมสะดวกขาดการออกกาลงกายทาใหเกดโรคหลอดเลอดหวใจ และโรคไขมนในเลอดสง ขณะเดยวกนหวใจตองทางานหนกเพอสบฉดโลหตไปทวรางกาย จงทาใหเกดโรคความดนโลหตสง * โรคไต เกดจากการรบประทานอาหารรสจด เคมจด หรออาการแทรกซอนมาจากโรคอน ๆ เชน โรคความดนโลหตสง * โรคตอกระจก สวนหนงเกดจากการเปนโรคเบาหวานมาเปนเวลานาน ไมไดรบการรกษาตอเนองอยางถกตองในระยะยาว จงทาใหเกดปญหาของสขภาพตา โรคทพระสงฆอาพาธเหลานนลวนสอดคลองกบกจกรรมของพระสงฆทไมสามารถปฏเสธการรบบาตรจากคนทาบญ โดยเฉพาะอยางยงในกรงเทพมหานครทผทาบญสวนใหญจะซออาหารตกบาตรซงปรงดวยผงชรสและมไขมนสง รวมทงขาดกจกรรมการออกกาลงกายในการดาเนนชวตประจาวน จากการศกษาของพทยา จารพนผล และคณะ พบวาแหลงทมาของอาหารทพระฉนนนสวนใหญมาจากการบณฑบาต รอยละ 85 โดยมพระสงฆจานวนรอยละ 54 เคยพบอาหารบดเนา สกปรก ซงความถการพบอาหารลกษณะนอยในชวง 1 – 30 ครงตอเดอน หรอพบเฉลย 3 ครงตอวน พระสงฆสวนใหญไมคอยใหความสนใจเรองอาหาร ญาตโยมถวายอะไรมากฉนแบบนน ดานการออกกาลงกายของพระในอดตจะใชวธเดนจงกรม แตปจจบนไมมทใหเดนมากนก ทงนเหนวาหากพระตองการออกกาลงกายกยงทาไดหรอมการฟตเนสในวดกไมเสยหายอะไร เพยงแตตองอยในหองทปดชดและอาจถกมองวาไมสารวมได (พทยา จารพนผล; สพร อภนนทเวช; และศราณ ศรใส. 2547)

สอดคลองกบการศกษาของธรรมนญ ครองบญเรองทพบวา ปจจบนพระสงฆสงอายมแนวโนมทจะเปนโรคประจาตวเ พมมากขน แสดงใหเหนอยางชดเจนถงพฤตกรรมการดแลสขภาพในภาวะปกตของพระสงฆสงอายซงมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง เพราะการเปนโรคประจาตวของพระสงฆสงอายยอมเปนปรากฏการณทพฒนามาจากการดแลสขภาพในภาวะปกตทไมเหมาะสมของพระสงฆสงอายจนนาไปสการเกดโรคประจาตว ซงพฤตกรรมทไ ม เหมาะสมในดานนอาจจะเปนเ รองพฤตกรรมการฉนอาหาร หรอพฤตกรรมการออกกาลงกายเปนตน สาหรบประเดนการออกกาลงกายของพระสงฆนน แตกตางจากการศกษาของศภลกษณ ธนธรรมสถตและคณะ กลาวคอ พระสงฆสงอายสวนหนงมองวาการออกกาลงกายของพระสงฆนนเปนเรองทไมเหมาะสม เพราะเปนกรยาอาการทไมสารวม ไมสภาพและอาจถกผคนทวไปในสงคมตเตยนได ซงแทจรงแลวมการอนญาตใหพระสงฆสามารถออกกาลงกายหรอเรยกวา “การบรหารขนธ” ไดอยางเหมาะสมตามพระธรรมวนย เชน การเดนจงกรมหรอการปฏบตวตรฝน การกวาดลานวด ทาความสะอาดบรเวณวดหรอกฏ ซงถอวาเปนการออกกาลงกายได ซงปกตพระสงฆในเมองมกจะไมคอยไดปฏบตจงกรม หรอบางรปไมไดออกบณฑบาต นอกจากนกฎระเบยบตาง ๆ ของพระสงฆทปรากฏในพระไตรปฎก มพระสงฆศกษาเรองราวเกยวกบการออกกาลงกายของพระสงฆไว แตการศกษาดงกลาวยงไมแพรหลายมากนก (ธรรมนญ ครองบญเรอง. 2553) นอกจากน การศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพพระสงฆในจงหวดเชยงใหม ซงทาการศกษาในป พ.ศ. 2540 กบการศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพระสงฆในกรงเทพมหานครททาการศกษาในป พ.ศ. 2548 ตางกพบเหนตรงกนวาพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานการบรโภคอาหารและดานการออกกาลงกาย ยงคงเปนประเดนปญหาสาหรบพระสงฆ กลาวคอ พระสงฆกลมตวอยางสวนใหญในจงหวดเชยงใหมมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา พระสงฆมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในดานการตรวจสขภาพประจาป และดานการบรโภคอาหารอยในระดบตาเปนจานวนมาก พระสงฆมความรเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยรวม ทศนคต ตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยรวม อยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา พระสงฆมความรเกยวกบพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพประจาปอยในระดบตา รองลงมาคอ ดานการบรโภคอาหารและดานการออกกาลงกาย (สมพล วมาลา . 2540) กรณ พระสงฆในกรงเทพมหานครผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยรวมอยในระดบควรปรบปรงคดเปนรอยละ 90.9 และรอยละ 8.6 อยในระดบพอใช ในรายดานพบวา มพฤตกรรม


11

สงเสรมสขภาพดานการออกกาลงกายควรปรบปรงมากทสด รอยละ 51.8 สาหรบพฤตกรรมการบรโภคอาหารพบวา รอยละ 64 อยในระดบปานกลาง (จนทรจรา จนทรบก. 2548) ซงผลการศกษาปจจยอทธพลตอพฤตกรรมสขภาพของพระสงฆในเขตอาเภอเมอง จงหวดพะเยา กพบสอดคลองกนวา พระสงฆมพฤตกรรมดานกจกรรมกาย และดานโภชนาการระดบปานกลาง (ปณณธร ชชวรตน. 2543) ฝายอบรมอนามยในบาน สานกงานกลางสภากาชาดไทยไดทาการศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพของพระภกษสงฆ ผลการวจยพบวาพฤตกรรมดแลสขภาพของพระภกษสงฆทงทแยกตามระดบอายและระดบการศกษามระดบพฤตกรรมการดแลสขภาพเหมอนกน คอ โดยรวมอยระดบพอใช และเ มอพจารณารายดานพบวา พฤตกรรมการดแลสขภาพทอยในระดบดมเพยงดานเดยวคอ ดานการออกกาลงกาย สวนดานอน ๆ อยระดบพอใช (ดรณ ภษณสวรรณศร; และโสภา เธยรวจตร. 2542) จากผลการศ กษา เอกสารและงานวจ ย ทเกยวของกบปจจยเสยงทเปนสาเหตของโรคทพระสงฆอาพาธในปจจบนพบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนปจจยเสยงอนดบแรกรองลงมาคอพฤตกรรมการออกกาลงกาย จากปญหาดงกลาว ชใหเหนวาพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพเปนสงสาคญยงสาหรบพระสงฆ แนวคดเกยวกบการสงเสรมสขภาพของ เพนเดอร (Pender)

เพนเดอร (Pender) กลาววา พฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (health promoting behavior) เปนกจกรรมทบคคลกระทาเพอชวยเพมระดบความผาสกและการบรรลเปาหมายในชวตของบคคลชมชน และสงคม ซงเปนการปฏบตในทางบวก หรอสงเสรมเพอใหตนเองมสขภาพ และความเปนอยทดขน เนนถงความพยายามในการกระทา เ พอใ ห มสขภาพด ซ ง เพนเดอรแบ งพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในแตละบคคลออกเปน 6 ดาน ไดแก ความรบผดชอบตอสขภาพ กจกรรมดานรางกาย โภชนาการ การมปฏสมพนธระหวางบคคล การเจรญทางจตวญญาณ และการจดการกบความเครยด (Pender, N.J. 1996) ทงน เพนเดอรมองพฤตกรรมสงเสรมสขภาพวาเปนกจกรรมทเกดอยางตอเนองและตองผสมผสานเขาในแบบแผนของชวต ในทนเพอการเขาใจพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ จงขอกลาวถงโมเดลการสงเสรมสขภาพ (Health Promotion Model – HPM) ของเพนเดอร ซงเปนโมเดลเกยวกบการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสขภาพ โดยมจดเรมตนทตวบคคล ทงจากภายในตวบคคลและอทธพลระหวางบคคลในการสงเสรมสขภาพ และเปนโมเดลทนกวจยใหความสนใจ

นามาประยกตใชในประเทศไทยมากทสด (อรยา ทองกร. 2550) โมเดลสงเสรมสขภาพของเพนเดอรไดถอกาเนดขนเ มอป ค .ศ . 1982 ซงโมเดลนแสดงใหเหนถงธรรมชาตของบคคลในหลาย ๆ มตทมปฏสมพนธกบสงแวดลอมเพอมงไปสการมสขภาพด โดยมพนฐานมาจากทฤษฎตาง ๆ เชน ทฤษฎคานยมและความคาดหวง (Expectancy – Value Theory) ทฤษฎความร ความเขาใจทางสงคม (Social Cognitive Theory) ดงน 1 . ทฤษฎ ค า น ย ม แ ล ะ ค ว า ม ค า ด ห ว ง ((Expectancy – Value Theory) ของ Feather (1982 cited in Pender et al,. 2006) เชอวาพฤตกรรมเปนสงทมเหตผล และมประโยชน โดยมงเนนวาบคคลจะปฏบตพฤตกรรม และคงพฤตกรรมอยางตอเนอง โดยพจารณาจาก ผลจากพฤตกรรมนนใหคานยมทางบวก และบคคลมความคาดหวงการปฏบตพฤตกรรมนน ๆ จะนามาซงผลลพธทตองการ สงสาคญทเปนแรงจงใจใหเกดผลลพธคอการเปลยนแปลงอยางสมบรณ ม พนฐานมาจากความรเดมทเกยวกบการบรรลผลสาเรจของตนเองหรอบคคลอน และมนใจวาความสาเรจของตนเองนนทดเทยมหรอเหนอกวาผอน 2. ทฤษฎความร ความเขาใจทางสงคม (Social Cognitive Theory) พฒนาโดยนกจตวทยาชาวแคนาดาชอ Albert Bandura ทฤษฎแสดงถงปฏสมพนธของความเปนเหตเปนผลระหวางปจจยดานสภาพแวดลอม และปจจยสวนบคคล-พฤตกรรม ทาหน า ท เปน ตวก าหนด ซงกนและกน ทฤษฎน เนนความสาคญทการชนาตนเอง (self-direction) การกากบตนเอง (self-regulation) และการรบรสมรรถนะของตน (perceive self-efficacy) (ดวงเนตร ธรรมกล. 2552) ความเชอเกยวกบสมรรถนะในตนเองเปนสงสาคญมากทสดและเปนโครงสรางทสาคญในรปแบบการสงเสรมสขภาพเพราะสมรรถนะในตนเองทรบรไดจะเปนตวตดสนความสามารถของตนในการปฏบตสงใดสงหนงใหสาเรจลลวงไปได ปจจบนโมเดลการสงเสรมสขภาพทไดปรบปรงในป ค.ศ. 2006 ดงแผนภาพท 1 ซง เพนเดอรไดอธบายวา ผลลพธทางพฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากป จจ ย ด านล กษณะและประสบการณส วนบ คคล (Individual characteristics and experiences) รวมกบปจจยดานสตปญญาและความรสกทเฉพาะตอพฤตกรรม (behavior-specitific cognitions and affect)


12

ภาพท 1 โมเดลการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (ฉบบปรบปรง) ทมา : Pender, Murdaugh and Parsons, 2006

ปจจยดานลกษณะและประสบการณสวนบคคล บคคลแตละคนจะมลกษณะและประสบการณสวนบคคลทสงผลตอการกระทาตาง ๆ ท เกด ขน ซงปจจยในดานนป ร ะ ก อ บ ด ว ย พ ฤ ต ก ร ร ม ท เ ก ย ว ข อ ง ใ น อ ด ต (prior related behavior) และปจจยสวนบคคล ปจจยดานสตปญญาและความรสกทเฉพาะตอพฤตกรรม เปนปจจยจงใจสาคญททาใหบคคลเกดพฤตกรรมขน ประกอบดวย การรบรประโยชนของการกระทา การรบ รอปสรรคตอการกระทา การรบ รสมรรถนะแหงตน ความร ส กนกคด ทสม พน ธกบพฤตกรรมทปฏบต อทธพลระหวางบคคล และอทธพลดานสถานการณ ปจจยดานผลลพธทางพฤตกรรม (behavioral outcome) ประกอบดวยปจจยตางๆ 3 ดาน ไดแก 1)ความมงมนทจะกระทาพฤตกรรม (commitment to a plan of action) 2)ความตองการและความชอบทเกดขนทนททนใด(immediate competing demands and preference) และ 3)พฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (health-promoting behavior) ซงเปนจดสดทาย หรอผลลพธทางการกระทาในโมเดลการสงเสรมสขภาพ โดยพฤตกรรมสงเสรมสขภาพจะนาไปสผลลพธทางสขภาพดานบวก หากมการผสมผสานพฤตกรรมสขภาพ

เขาในวถชวตของบคคล อนจะทาใหเกดภาวะสขภาพทดตลอดชวงชวตของบคคลนนได โมเดลการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรถกนามาใชในการสารวจกระบวนการทางชวจตสงคมทยงยากซบซอน อนสงผลจงใจใหบคคลกระทาพฤตกรรมทกอใหเกดสขภาพดอยางยงยน รวมทงสามารถนามาประยกตใชไดทกชวงวยจงทาใหผเขยนสนใจนาแนวคดของเพนเดอรมาใชในการอธบายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพระสงฆ แนวทางในการสงเสรมสขภาพสาหรบพระสงฆ

สาหรบแนวทางในการสงเสรมสขภาพสาหรบพระสงฆ โดยใชโปรแกรมการแทรกแซงระยะสนตามการประยกตแบบแผนการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร” ประกอบดวยการจดประสบการณการเรยนร การสาธตรวมทงการฝกปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดวยตนเอง ซงออกแบบใหครอบคลมในทกองคประกอบของปจจยดานสตปญญาและความรสก ทเฉพาะตอพฤตกรรม หากแตจะมงเนนการจดกระทาตวแปรการรบรสมรรถนะแหงตน (perceived self efficacy) มากทสด สอดคลองกบแนวคดของแบนดรา (Bandura, A. 1997)


13

ทเชอวาความคาดหวงในสมรรถนะแหงตน (efficacy expectation) เป น ต วก าหนดการแสดงออกของพฤตกรรม และการทบคคลจะกระทาพฤตกรรมใหบรรลเปาหมายไดนน บคคลตองเชอในสมรรถนะแหงตน (self efficacy beliefs) จงจะกระทาพฤตกรรมนน โ ด ย ม ค ว า มค าดห ว ง ใ นผล ล พ ธ ข อ ง ก า ร ก ร ะท า (outcome expectancies) เปนแรงเสรม นอกจากนการทจะใหพระสงฆปรบเปลยนพฤตกรรมจาเปนตองมการศกษาการรบรประโยชนของพฤตกรรมการบรโภคอาหารและพฤตกรรมการออกกาลงกาย โดยมงสรางแรงจงใจใหพระสงฆมพฤตกรรมอยางตอเนอง อาท การเพมความตนตว การลดความรสกเหนอยลา การปฏสมพนธทางสงคม การไดรบรางวล เปนตน และจาเปนตองมกลมสงคมซงไดแก เพอนพระสงฆดวยกนเปนแหลงขอมลเบองตนของอทธพลระหวางบคคลในการสรางพฤตกรรมสงเสรมสขภาพทสาคญในการวจยอกประการหนง แมวาพระสงฆจะมขอจากดทไมสามารถซออาหารมาฉนเองได รวมทงมขอจากดในเรองการออกกาลงกาย อยางไรกตามพระสงฆกมสทธทจะเลอกฉนอาหารไดตามความเหมาะสมในการดแลสขภาพของตนเอง และสามารถออกกาลงกาย อาท การออกเดนบณฑบาตโปรดญาตโยม การเดนจงกรม และการปฏบตกจกรรมพฒนาวด เปนตน อนจะสงเสรมใหพระสงฆมสขภาพทดตลอดไป เอกสารอางอง กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข . (2551).

รายงานการเจบปวยประเภทพเศษ.นนทบร กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข.

จนทรจรา จนทรบก. (2548). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพระสงฆในเขตก ร ง เทพมหานคร . ปรญญานพน ธ วท .ม . สาธารณสขศาสตร (อนามยครอบครว ) .กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

ดรณ ภษณสวรรณศร; และโสภา เธยรวจตร. (2542). รายงานการวจยเรองการศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพของพระภกษสงฆ. กรงเทพฯ : ฝายอบรมอนามยในบาน สานกงานกลางสภากาชาดไทย. ถายเอกสาร.

ดสตา กระวานชด. (2543). บทบาทในการอนรกษสงแวดลอมทางธรรมชาตของพระสงฆใน จงหวดนครราชสมา. ปรญญานพนธ ศ.ม. (สงแวดลอม

ศ ก ษ า ) . ก ร ง เ ท พ ฯ : บ ณ ฑ ต ว ท ย า ล ย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

ดวงเนตร ธรรมกล. (2552). ผลตามของรปแบบการสอนเพอการสรางเสรมสขภาพทมตอโมเดลโคงพฒนาการของความร ทศนคตและพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของนกศกษาพยาบาล. ปรญญานพนธ ค .ด . ( ว ธ วทยาการ วจยการศกษา ) . กรง เทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

ทนงชย ชบรณพสทธ พระมหา. (2545). บทบาทของวดกบชมชนเมองในเขตบางรกกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (พฒนาชนบทศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

เทพพร มงธาน. (2549). การศกษาความหมายและคณคาชวตของคนพการในพระพทธศาสนากรณความเขาใจของพระสงฆในจงหวดขอนแกน . รายงานการวจยภายใตชด โครงการวจย เรองศาสนากบคนพการในประเทศไทย. กรงเทพฯ: วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

ธรรมนญ ครองบญเรอง. (2553). พฤตกรรมการดแลสขภาพของพระสงฆสงอายในเขต บางกอกนอย กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

ธาณ นนทวสาร พระมหา. (2540). บทบาทของพระสงฆกบการรกษาสขภาพ: กรณศกษาพระครจนทคณวฒน วดนาวน ตาบลบางเดอ อาเภอเมอง จงหวดปทมธาน. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (พฒนาชนบทศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตมหาวทยาลยมหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

ปณณธร ชชวรตน. (2553). รายงานการวจยเรอง ปจจยทมผลตอพฤตกรรมสขภาพของพระสงฆในเขตอาเภอเมองจ งหวดพระเยา . พะเยา : วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนพะเยา สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข. ถายเอกสาร.

ผกามาศ กมลพรวจตร; วภาดา ทาวประยร; และมน วาทสนทร. (2552, มกราคม-มนาคม). บทบาทและความสมพนธของวดและพระสงฆกบผสงอายไทย. วารสารสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม. 32(1) : 62 – 69.


14

ผจดการ หนงสอพมพ. (วนอาทตยท 22 กมภาพนธ 2552). โรงพยาบาลสงฆเผยพระไทย อาพาธกวา 70,000 รป. สบคนเมอ 13 เมษายน 2554, จาก http: www. rajavithi. go.th

ผจดการออนไลน (2554, มนาคม). สบคนเมอ 13 เมษายน 2554 จาก http: www.manager. co.th / gol/viewNews.aspx? NEWSID = 9540000032947.

พทยา จารพนผล; สพร อภนนทเวช; และศราณ ศรใส. (2547) . รายงานการวจยเรองสขภาวะพระภกษสงฆแบบองครวม. กรงเทพฯ : ภาควชาอนามยครอบครวและฝายวจยคณะสาธารณสข มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

มลนธโรงพยาบาล 50 พรรษา มหาวชราลงกรณ . (2553). การดแลสขภาพพระภกษสามเณรและประชาชน. กรงเทพฯ: เทกซ แอนด เจอรนล พบลเคชน.

ศภลกษณ ธนธรรมสถต; ปราณปรยา โคสะส; และ ศรดา ศรโสภา. (2552). รายงานการวจยเรองสขภาวะของพระภกษสงฆในจงหวดอบลราชธาน. อบลราชธาน : ศนยอนามยท 7 อบลราชธาน. ถายเอกสาร.

สมพล วมาลา. (2540). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพระสงฆในจงหวดเชยงใหม. ปรญญานพนธ วท.ม. สาธารณสขศาสตร (สขศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

อรยา ทองกร. (2550). การศกษาตวแปรทสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพจากการสงเคราะหงานวจยโดยวธการวเคราะหอภมาน. ปรญญานพนธ วท.ม.(การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อยาเพมโรคใหพระ. (2553,มนาคม). Gourmet & cuisine. สบคนเมอ 13 เมษายน 2554 จาก http: www.gourmetthai. Com /newsite/healthcare/health-detail.php? Content.

Bandura, A. (1997) Self-Efficacy : The Exercise of Control. New York : W.H. Freeman and Company.)

Pender, N.J. (1996). Health Promotion in Sursing Practice. Stamford, CT : Appleton& Lange.

Pender, N.J., Murdaugh, C.L., and Parsons, M.A. (2006). Health Promotion in Nursing Practice. (5thcd.). New Jersey : Pearson Education,Inc.


15

ผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาวะอากาศตอพชอาหาร

Climatic Change Impacts on Crop

อญชล นลสวรรณ Unchalee Ninsuwan

สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

Department of Biology, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University, Thailand. Corresponding author:[email protected]

บทนา การเปลยนแปลงสภาวะอากาศของโลกในปจจบนสวนใหญมาจากการการกระทาของมนษย เนองจากจานวนประชากรทเพมขนและการเจรญเตบโตของเศรษฐกจอยางรวดเรว สงผลใหโลกปจจบนกาลงเผชญกบการเพมขนของความเขมขนกาซคารบอนไดออกไซด [CO2] อณหภม กาซโอโซน และความตองการอาหารทเพมขน จากขอมลในป ค.ศ. 2005 พบวา [CO2] มคาประมาณ 280-380 สวนในลานสวน (ppm) และมการคาดการณวา [CO2] จะมคาสงถง 485-1000 ppm ในป ค.ศ. 2100 สาหรบอณหภมมรายงานวาในรอบ 100 ปทผานมา อณหภมอากาศบนพนผวโลกมคาเพมขน 0.02 องศาเซลเซยส (°C) ตอป และคาดวาโลกนาจะมอณหภมเพมขนระหวาง 1.3-1.7°C ในป ค.ศ. 2050 [1] [2] [3] ปจจยดาน [CO2] สงผลใหเกดมลภาวะหลายดานตามมา เชน อณหภมโลกทเ พม ขนเ รวกวา ทคาดการณไ ว ความแปรปรวนของอากาศทกอใหเกดความแหงแลงเพราะฝนตกนอยลง ภาวะดนเคม ภาวะนาทวมเฉยบพลน การทาลายชนบรรยากาศโอโซน และการเพมขนของปรมาณรงสยวบางชนดทสองลงมายงโลก รวมทงกอใหเกดความเสยหายตอการเกษตรและสงผลกระทบตอปรมาณผลผลตของ พชอาหาร และคณภาพผลผล ต ท งทา ง ด านองคประกอบทางกายภาพและชวภาพ สาหรบพชอาหารกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเปนกระบวนการสาคญอนหนงทสมพนธกบมวลชวภาพ (biomass) ปรมาณ (yield) และ/หรอคณภาพ (quality) ของผลผลต การเพมศกยภาพในการสงเคราะหดวยแสงของพชจงเปนปจจยสาคญประการหนงซงนาไปสการเพมผลผลตได เชน การเพมศกยภาพการสงเคราะหดวยแสงทใบพช การใหฮอ รโมนเสรมแก พช การช วยพชใ หสงเคราะหดวยแสงไดยาวนานขน และการกระตนใหพชสรางสารบางชนดเพอลดการยบยงการสงเคราะหดวยแสง

การศกษาผลของสงแวดลอมทเปลยนแปลงไปตอกจกรรมของเอนไซมทเกยวของกบปฏก รยาเคมในการสรางสารประกอบตางๆของพชกเปนปจจยสาคญอกประการหนงทจะทาใหเขาใจกลไกการทางานของพช เพอใหสามารถนาความรทไดไปประยกตใชในการพฒนาและสงเสรมการเจรญเตบโตของพชได การตอบสนองทางสรรวทยาบางประการของพชอาหารตอสภาวะแวดลอมทางกายภาพทเปลยนแปลง พชทเจรญอยในสภาวะแวดลอมทไมเหมาะสมจะมการตอบสนองทางสรรวทยาดานตางๆเปลยนไป เชน การเปลยนแปลงประสทธภาพในการแลกเปลยนกาซในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง การลาเลยงสารเพอการสะสม การดดนาเขาสรากซงอาจสงผลกระทบถงแรงดงเนองจากการคายนาภายในตนพช การลาเลยงและการหมนเวยนแรธาต ปฏกรยาเคมทเกยวกบสารตานอนมลอสระ (antioxidant) การเขาสระยะเสอมชราของเซลล และการแสดงออกของยนและกจกรรมของเอนไซมทเปลยนแปลงไป และสาหรบพชทใชเปนอาหารนน ยงรวมถงการเปลยนแปลงองคประกอบทางเคมและคณภาพของผลผลตดวย การตอบสนองทางสรรวทยาของพชอาหารทเปลยนแปลงสามารถเกดไดในระดบการแสดงออกของยนและการทางานของเอนไซมทพบในกระบวนการเคมหลายชนดไดแก กระบวนการสรางแปง (starch) [4] ไขมน (lipids) [5] และสารตานอนมลอสระบางชนด เชน สารกลมฟโนลก (phenolics) แอสคอรเบท (ascorbate) หรอวตามนซ และ โทโคฟรอล (tocopherol) หรอวตามนอ เปนตน สภาวะแวดลอมทไมเหมาะสมทพชไดรบอาจทา ใ ห พชอ ย ในภาวะ ท มสารอน มล อสระมาก


16

(oxidative stress) เนองจากพชมการสรางและสะสมสารอนมลอสระทเกดจากออกซเจน (reactive oxygen species) ทนาไปสการทาลายองคประกอบของเซลล ทาใหเซลลเสอมชรา และตายในทสด พชจงมระบบปองกนสารอนมลอสระโดยการกระตนการสรางสารตานอนมลอสระเพมขน พชบางชนดสามารถใชวธการปรบตวโดยการปรบวงจรชวตใหสนลงได กลาวคอเมอพชไดรบภาวะเครยด พชบางชนดจะเขาสระยะเสอมชรา (senescense) เรวขนเพอหลกเลยงภาวะทไดรบ โดยพชจะทาการเคลอนยายไนโตรเจนจากสวนตางๆ ไปยงอวยวะประเภทดอกและผลทอยในระยะสบพนธ (reproductive parts) มรายงานวาในชวงนธญพชมกมการสรางโปรตนขนมากแตมการสะสมแปงลดลง[6] ภาวะเครยดหลายชนดทาใหพชมระดบนาภายในลดลง เชน ความเครยดจากอณหภมสง ภาวะแลง และ/หรอภาวะเคม ซงพชจะปรบตวโดยการสะสมธาตอาหาร นาตาล สารตานอนมลอสระ และสารบางชนดเพมขน เพอชวยควบคมปรมาณนาในพชใหเหมาะสม และมกพบแนวโนมในการเปลยนแปลงการดดธาตอาหารบางชนดและการลาเลยงภายในพชดวย เชนในพชทไดรบภาวะเคมจากเกลอโซเดยมคลอไรด (NaCl) ทาใหพชไดรบ Na เขาไปมาก พชจะปรบตวโดยการดดซม K มากขนเพอลดความเปนพษของ Na ลง อยางไรกตามการเปลยนแปลงทงหมดทกลาวมากเพอรกษาสมดลไมใหพชมการผลตมวลชวภาพลดลง เพราะเปนปจจยเกยวของและเปนสาเหตสาคญทอาจสงผลใหพชอาหารมผลผลตรวมลดลง[7] บทบาทของ CO2 ตอการสงเคราะหดวยแสง

CO2 มบทบาทสาคญตอพชเพราะมสวนเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหารและคารบอน (C) จดเปนธาตอาหารจาเปนของพช กระบวนการสงเคราะหดวยแสงเปนกระบวนการทตองใชพล งงานจากแสง CO2 และน า เ พอนา ไปสรางเปนสารประกอบอนทรยหรอนาตาลกลโคส (C6H12O6) CO2 ในอากาศมความเกยวของโดยตรงกบการสรางอาหารของพช จะเขาสพชทางปากใบ (stoma) และไปสคลอโรพลาสต (chloroplast) ภายในเซลลพช จากนนจะถกนาไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง โดยกลโคสซงเปนผลตภณฑทเกดขนถกสรางจากอะตอมของ C และออกซเจน (O) ทไดจาก CO2 และอะตอมของไฮโดรเจน (H) จากนา

การตรง CO2 ขนอยกบการปด/เปดปากใบของพช ในขณะทพชดด CO2 เขาไปทางปากใบกจะเกดการ

สญเสยนาออกไปดวยเชนกน การม [CO2] สงในอากาศอาจนาไปสการนา CO2 เขาสปากใบไดมากขนและทาใหนาไปใชในการสรางอาหารไดมากขน แตพชกมกลไกควบคมการปด/เปดปากใบใหมสมดลกบการรกษาระดบนาภายในพชดวย ในบางสภาวะพชอาจลดการนาทปากใบ (stomatal conductance) ใหเหมาะสมเพอไมใหเสยนามากเกนไป ซงอาจทาใหมการตรง CO2

ไดนอยลง[8] ในพชชนสง ทวไป มกลไลการตรง CO2 ดวย

ปฏก รยาคารบอนรดกชนหรอวฎจกรคลวน (Calvin cycle) ในขนตอนแรก CO2 1 โมเลกลจะเขาทาปฏกรยากบไรบโลสไบฟอสเฟต (ribulose -1,5- bisphosphate หรอ RuBP) 1 โมเลกล โดยมเอนไซมรบสโก (Rubisco หรอ RuBP carboxylase/ oxygenase) เปนตวกระตน ผลตภณฑทไดคอสารประกอบทม C 3 อะตอม เรยกวา 3 ฟอสโฟกลเซอเรท (3-phosphoglycerate) โดยพชในกลมซสาม (C3) ไดถกตงชอตามการสรางสารประกอบ C3 ตวนนนเอง พชทอยในกลมน มจานวนชนดมากทสด รวมทงพชอาหารสาคญของโลกดวย ไดแก ขาวสาล ขาว พชตระกลถว และมนฝรง อยางไรกตามขนตอนการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหารของพช C3 อาจถกยบยงได เพราะ Rubisco เปนเอนไซมทสามารถเรงการทาปฏกรยาระหวาง RuBP และกาซออกซเจน (O2) ในภ า ว ะ ท ม แ ส ง ไ ด เ ร ย ก ว า ก า ร ห า ย ใ จ เ ช ง แ ส ง (photorespiration) กระบวนการนจะมผลกระทบตอการสรางอาหารของพชโดยทาใหพชมการตรง CO2 ลดลง

พชอกกลมหนงคอพชซส (C4) ไดแกพชพวกหญา และพชอาหารทสาคญ ไดแก ขาวโพด ขางฟาง และออย พช C4 มรปแบบการตรง CO2 ทแตกตางไปจากพช C3 โดยเรมตนจากการทาปฏกรยาระหวางฟอสโฟอนอลไพรเวต (phosphoenolpyruvate หรอ PEP) กบ CO2 ผลตภณฑทไดคอ สารประกอบ C4 เรยกวาออกซาโลอาซเตท (oxaloacetate) โดยมเอนไซมฟอสโฟอนอลไพรเวต คารบอกซเลส (PEP carboxylase) เปนตวเรงปฏกรยา นอกจากนพช C4 ยงมการตรง CO2 อกครงโดย RuBP ทม Rubisco ชวยกระตนปฏกรยาเชนกน เอนไซม PEP carboxylase มความแตกตางจากเอนไซม Rubisco คอ PEP carboxylase ไมสามารถเรงการทาปฏกรยาระหวาง PEP และ O2 ได ทาใหพช C4 มประสทธภาพการตรง CO2 ทดกวา รวมทงเกดอตราการหายใจเชงแสงนอย[9] [10]

โดยทวไปการตอบสนองตอการเพมขนของ CO2 นนขนอยกบเสนทางการสงเคราะหดวยแสงของพชวามกลไกของ C3 หรอ C4 โดยพบวาเสนทางการตรง CO2 แบบ C3 จะมการตอบสนองตอ [CO2] สงไดดทาใหมการดดซม C และสรางมวลชวภาพของตนพชไดมาก แตสงท


17

เกดขนอาจไมไดสงเสรมการสรางผลผลตเสมอไป ทงนตองพจารณาปจจยอนทไดรบรวมดวย ในบางสภาวะการเพมขนของ CO2 จะสงผลใหพชมการดดซมไนโตรเจน (N) ไดนอยลง ทาใหพชมมวลชวภาพตาและมผลผลตนอยลง[11] และถาพชไดรบภาวะขาดนาหรออณหภมสงรวมดวย จะทาใหพชปรบตวโดยการปดปากใบสงผลใหมตรง CO2 นอยลงและเกดการหายใจเชงแสงมากขน สาหรบพชในกลม C4 นนจดไดวามประสทธภาพในการสงเคราะหดวยแสงและประสทธภาพการใชนา ทดกวา C3 เพราะมเอนไซม PEP carboxylase และโครงสรางของเยอหมทอลาเลยง (bundle sheath) ทชวยเพม [CO2] ไดมากขนสาหรบทาปฏกรยากบ Rubisco สงผลใหพช C4 เกดการหายใจเชงแสงตา พชกลมนจงมการตอบสนองตอการเพมขนของ CO2 ตอการสงเคราะหดวยแสงนอยกวา ก า ร เ พ ม ข น ข อ ง [CO2] แล ะ อณห ภ ม ต อสรรวทยาบางประการของพช

พชในกลมธญพชมกลไกในการสรางสมดลของ C ภายในเซลลพชและการเคลอนยาย C ไปยงเมลดระหวางชวง ท มการพฒนาของเมลด พช เกดกระบวนการสงเคราะหดวยแสงทใบพชในชวงเวลาทมแสง ขณะนนใบพชจะเปนแหลงผลตและสะสมแปง จากนนแปงบางสวนจะถกสงไปเกบชวคราวทลาตน เพอเคลอนยายตอไปยงอวยวะทเกบสะสมอาหารโดยเฉพาะ เชน เมลด ผล และหวใตดนชนดทเบอร (tuber) อณหภมทสงเกนไปสามารถสงผลกระทบถงผลผลตของพชอาหารไดในทกขนตอนการเจรญเตบโตและการพฒนาของพช โดยเฉพาะอยางยงระยะการออกดอก (flowering stage) และระยะสรางเมลด (grain filling stage) เพราะสวนใหญผลผลตของพชอาหารจะอยในรปของเมลดหรอผลของธญพช ซงเจรญมาจากดอกทไดรบการผสมเกสรแลว และเจรญตอไปเปนผลอยางสมบรณ โดยอณหภมสงอาจมผลตอความมช วตของละอองเรณในเกสรเพศผของดอกได กลาวคอถาละอองเรณมความมชวตตาจะทาใหไมสามารถผสมเกสรไดอยางมประสทธภาพซงจะสงผลตอการตดเมลดดวย อยางไรกตามอณหภมอาจสงผลตอการออกดอกของพชแตละชนดแตกตางกน พชบางชนดมการออกดอกเรวขนเมอถกกระตนดวยอณหภมสง แตบางชนดอาจไมมการเปลยนแปลงทงนอาจเกดจากเทคนคทใชในการทดลองดวย[10] เมอพชไดรบอณหภมสงควบคไปกบสภาวะ [CO2] สงจะมผลกระทบตอผลผลตมากกวาไดรบปจจยใดปจจยหนงเพยงอยางเดยว โดยเฉพาะในระยะสบพนธของพช เชนปรมาณ [CO2] ทเพมขนจะสงผลโดยตรงถงการทา

เกษตรกรรม ปจจบน [CO2] มคาประมาณ 380 ppm และมการคาดการณไววา [CO2] จะสงขนมากกวา 500 ppm ในป ค.ศ. 2050 [12] มรายงานวา สภาวะ [CO2] สงจากประมาณ 372 ถง 550 ppm ทาใหขาวซงเปนพชกลมซสาม (C3) สามารถสงเคราะหดวยแสงไดมากขนทาใหไดผลผลตเพมขน โดยพบวาเอนไซม Rubisco ซงทาหนาทหลกในการตรง CO2 มการทางานสงขนรอยละ 36 ทอณหภม 25 °C [12] และรายงานของ Matsui และคณะ (1997) แสดงใหเหนวาขาวทไดรบ [CO2] สงมากกวา 300 ppm รวมกบอณหภมสงจะออกดอกทเปนหมนมากขนและไดผลผลตขาวนอยลง นอกจากนมรายงานวาถวลสงทไดรบอณหภมตงแต 32-36°C ไปจนถง 42°C มการตดเมลดลดลงจากรอยละ 50 ของดอกกลายเปนไมมตดเมลดเลย[14] ทาใหกลาวไดวาชวงอณหภมทเหมาะสมระหวางการออกดอกและระยะตดผลอยระหวาง 30-35°C รวมทงการไดรบอณหภมสงเพยงในระยะเวลาสนๆหรอเพยง 1-3 วนในขณะออกดอกกอาจทาใหพชมผลผลตลดลงได นอกจากนพบวาการปลกพชในสภาวะ [CO2] สง 680 ppm และไดรบอณหภม 32/32°C (กลางวน/กลางคน) คออณหภมสงในชวงกลางคน พบวาการไดรบปจจยใดปจจยหนงเพยงอยางเดยวไมมผลตอการดดซม C และ N แตอณหภมสงปจจยเดยวทาใหขาวดดซม C มากขนและเพมการสะสม N ทาใหมพนทใบเพมขนและเกดการสงเคราะหดวยแสงไดมากขน ชวยลดความรนแรงจากการหายใจสงในตอนกลางคนได รวมทงพบวาการไดรบอณหภมสงสงผลใหการเคลอนยาย C และ N จากลาตนไปยงสวนอนลดลง ชวยใหพชรกษาสมดลของ C และ N ภายในลาตนได อยางไรกตามกมรายงานทวา อณหภมทสงเกนไปทาใหผลผลตขาวลดลง ซงอาจเกยวของกบการถายละอองเรณไดนอยลงทาใหรวงขาวมการตดเมลดตา[15] ผลกระทบตอผลผลตและคณภาพของพชอาหารบางชนด เมอพชไดรบสภาวะแวดลอมทไมเหมาะสม สงผลใ ห ผลผล ตขอ ง พ ชอาหา รบา งชน ด ม คณสมบ ต ทเปลยนแปลงไป [10] [7] ในดานใดดานหนงหรอดานตางๆ รวมกน ไดแก โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน และสารตานอนมลอสระ โดยการตรวจวดระดบสารสะสม เชน นาตาลหรอแปงกอาจใหผลการศกษาทแตกตางกน ทงนขนอยกบชนดของพช สายพนธพช วธการทใชในการตรวจสอบปรมาณแปง และขนกบสวนประกอบของพชทศกษาวาเปนสวนของใบ เมลดหรอหวใตดน และเกยวของกบ


18

ประเภทของความเครยดทไดรบวาเปนการศกษาดานเดยวหรอหลายดานรวมกน[7] โปรตน พชอาหารธญพชและพชตระกลถวจดวาเปนแหลงโปรตนทสาคญแหลงหนงของมนษยและสตว โดยทวไปปรมาณโปรตนทพบมคาประมาณรอยละ 10-30 ของนาหนกแหง เมอพชเหลานเจรญในสภาวะทไมเหมาะสมสวนใหญสงผลใหโปรตนรวมทงหมดในผลผลตมคาเพมขน แตอาจทาใหองคประกอบของโปรตนมการเปลยนแปลงไป ถวเหลองทปลกในภาวะ [CO2] สงมการเจรญเตบโตดานพนทใบและสรางปมรากถวมากขน และใหผลผลตเมลดมากกวาปลกในภาวะปกต โดย [CO2] สงกระตนทงการสงเคราะหดวยแสงและการหายใจ โดยพบวาพชสามารถปรบคาการนาทปากใบใหตาลงเพอลดการเสยนาออกไปทางปากใบได[16] และจากการศกษาปรมาณโปรตนในถวเหลองทไดรบความเครยดจากความรอนและความแลงพบวาเมลดถวเหลองมปรมาณโปรตนเพมขน[17] สวนขาวพบวาเมอปลกขาวใหไดรบอณหภมสงในชวงทกาลงสรางเมลดพบวาชวงแรกของการตดเมลด เมลดขาวมการสะสมโปรตนรวมเพมขน แตเมอเมลดโตเตมทพบวามการสะสมโปรตนชนดโปรลามน (prolamins) ลดลง[18] การศกษาในเมลดขาวสาลทไดรบความแลงหรออณหภมสงมการตอบสนองตอความเครยดทไดรบโดยมปรมาณโปรตนในเมลดเพมขน นอกจากนพบวาเมอวดปรมาณโปรตนในหวมนฝรงทปลกในภาวะ [CO2] สง และไดรบความเครยดจากโอโซน พบวามนฝรงมปรมาณโปรตนตาลง แตพบวามนฝรงทไดรบภาวะแลงมการสะสมโปรตนรวมเพมขน[19] คารโบไฮเดรต สงมแวดลอมมผลตอพชตงแตการงอกไปจนถงการส ราง เมลด ทสมบรณ ถ าระยะออกดอกไ ด รบผลกระทบกจะนาไปสการสรางผลผลตดานเมลดทไมสมบรณทงลกษณะทางกายภาพและคณภาพภายในของเมลด[10] [20] การศกษาผลของอณหภมสงและภาวะ [CO2] สงตอการสะสมคารโบไฮเดรตประเภททไมใชโครงสรางเซลลในพชอาหารนนแบงเปน 2 กลมหลกคอปรมาณแปงและปรมาณนาตาลทมอยในผลผลต พชทมความสาคญในการสรางคารโบไฮเดรตคอกลมธญพช โดยระยะสรางเ มล ด จ ด ว า เ ป น ร ะยะ ท ส า ค ญ ท ส ด ในก า รสะสมคารโบไฮเดรตในผลหรอเมลดธญพช ภาวะเครยดทพชไดรบจะมผลในการยบยงการทางานของเอนไซมบางชนดในกระบวนการของพช ม

รายงานวากจกรรมของเอนไซมสตารช ซนเทส (starch synthase) ทเกยวของกบการสงเคราะหแปงลดลง ในขาวสาลและขาวโพดไดรบภาวะความเครยดจากอณหภมสง และขาวทปลกในภาวะเคม โดยใหผลสอดคลองกบการตรวจสอบในระดบโมเลกลในการศกษาการสราง mRNA ของยนททาหนาทสรางเอนไซมชนดนทพบวายนมการแสดงออกลดลงดวย [4] ในบางกรณพบวาพชบางชนดสามารถสะสมแปงไดมากขน Debon และคณะ (1998) รายงานวามนฝรงทปลกในภาวะอณหภมสงผลตหวมนฝรงทมแปงมากกวาทไดรบอณหภมปกต นอกจากนยงพบวาสภาวะทไมเหมาะสมสามารถสงผลถงสดสวนของอมโลส (amylase) ตออมโลเพกตน (amylopectin) ของธญพชและหวใตดนพชบางชนดดวย ซงเกดจากการเปลยนแปลงกจกรรมทงการกระตนและยบยงการทางานของเอนไซมแกลนล บาวด สตารช ซนเทส (granule bound starch synthase) ทเกยวของกบการสรางอมโลสและจากการปลกขาวใหไดรบ [CO2] สงพบวาทาใหเมลดขาวมคณสมบ ต เปลยนแปลงไป ในบางกรณพบวาขาวมปรมาณอมโลสลดลงรอยละ 3.6 สงผลใหเมลดหกงาย ทาใหคณภาพผลผลตหลงการขดสขาวตาลงโดยพบเมลดขาวหก (head rice) รอยละ 23.5 และมดชนการเปนขาวเมลดทองไข (chalky kernels) รอยละ 28.3[22] สาหรบถวเหลองมรายงานวจยแสดงใหเหนวาใบถ ว เ ห ล อ ง ท ป ล ก ใ นภ า ว ะ [CO2] ส ง ม ก า ร ส ะ สมคารโบไฮเดรตและสารชนดอนๆนอกเหนอจากนาตาลกลโคส ฟรกโตส และซโครสมากขน โดยพชอาจใชสารทไมใชนาตาลเหลานในการปรบแรงดนออสโมตกภายในเซลลและสงผลใหถวเหลองมจดอมตวในการสงเคราะหดวยแสงชาลงได[23] ในขณะทถวเหลองทไดรบอณหภมสง 44/34°C (กลางวน/กลางคน) รวมกบภาวะ [CO2] สง (700 ppm) ใหผลผลตเมลดถวเหลองทมปรมาณนาตาลทงหมดและแปงลดลง รายงานการวจยดานองคประกอบทางเคมในเมลดถวแดงแสดงใหเหนวาตนถวแดงทไดรบอณหภ ม 34/24°C เป รยบ เ ทยบกบ อณหภ มปก ต 28/18°C (กลางวน/กลางคน) ใหเมลดถวแดงทมปรมาณนาตาลกลโคสลดลงรอยละ 44 แตมปรมาณนาตาลซโครสและราฟฟโนส (raffinose) เพมขนรอยละ 33 และ 116 ตามลาดบ[24] ซงปรมาณราฟฟโนสทมากเกนไปนสามารถสงผลตอระบบยอยอาหารของผบรโภคเนองจากปกตไมพบเอนไซมทใชยอยนาตาลชนดนในลาไสของทงมนษยและสตว อยางไรกตาม [CO2] สงอาจมผลดตอพชบางชนดไดดงรายงานการตรวจหาปรมาณนาตาลในพชทผลตนาตาลโดยเฉพาะเชนออย พบวาการปลกออยในกระถาง


19

ขนาดใหญใหไดรบ [CO2] 740 ppm สามารถเพมความเขมขนของนาตาลซโครสไดถงรอยละ 29 [25] ไขมน ไขมนเปนอาหารสะสมสาหรบรางกายชนดหนงทใหพลงงานสงกวาคารโบไฮเดรต มคณสมบตไมละลายนา ไขมนกลมไตรกลเซอไรดหรอนามนสาหรบปรงอาหารทวไปประกอบดวย 2 สวนคอกรดไขมน (fatty acid) และกลเซอรอล (glycerol) พชทใชในการศกษาผลของสงแวดลอมตอความเขมขนของนามนสวนใหญเปนกลมพชใหนามนสาหรบประกอบอาหารและพชสมนไพรทผลตนามนหอมระเหย คณสมบตของนามนแตละชนดขนอยกบโครงสรางในสวนของกรดไขมน กรดโอเลอก (oleic acid) มพนธะคในกรดไขมน 1 พนธะจดวาเปนกรดไขมนไมอมตวตา (monounsaturated fatty acid) และกรดลโนเลอก (linoleic acid) เปนกรดไขมนไมอมตวสง (polyunsaturated fatty acid) ทพบมากและมประโยชนตอสขภาพของมนษยมากกวา เมอพชไดรบภาวะเครยด พชจะมความเขมขนของนามนโดยรวมลดลง โดยเฉพาะเมอพชทไดรบภาวะแลง เชน ถวลสง[26] และถวเหลอง[27] นอกจากปรมาณนามนโดยรวมจะลดลงแลว ยงสงผลถงองคประกอบภายในนามนทไดจากพชแตละชนดดวย การเปลยนแปลงสดสวนของกรดไขมนนเกดจากการทางานของเอนไซมทเกยวของกบการสงเคราะหไขมน ซงมกระบวนการเรมตนจากการสรางกรดลโนเลอก ในพลาสตด (plastid) ซงจะถกขนสงตอไปยงไซโตพลาสซมของเซลลและมการสงเคราะหกรดลโนเลอกจากกรดโอเลอกดวยกจกรรมของเอนไซมโอเลเอท ดซาทเรส (oleate desaturase) ทบรเวณไซโตพลาสซม ถาเอนไซมชนดนทางานลดลงจะสงผลใหคณสมบตความอมตวของนามนแตละชนดแตกตางกน จากการวเคราะหปรมาณกรดไขมนในนามน พบวาภาวะอณหภมสงทาใหองคประกอบของกรดไขมนในนามนเปลยนแปลงไป โดยนามนมปรมาณกรดไขมนไมอมตวสงชนดกรดลโนเลอกลดลงและมกเกดควบคกบการสะสมกรดโอเลอกเพมขน[7] และจากการศกษาผลของอณหภมรวมกบ [CO2] สง พบวาอณหภม 32/22°C (กลางวน/กลางคน) มความเหมาะสมททาใหถวเหลองมปรมาณนามนสงทสด โดยถาไดรบอณหภมสงกวา 32/22°C จะทาใหปรมาณนามนลดลงตามอณหภมทเพมขน และเมอวเคราะหชนดกรดไขมนพบวาเมลดถวเหลองมปรมาณกรดลโนเลอกลดลงแตมกรดโอเลอกเพมขน[27]

สารตานอนมลอสระชนดไมใชเอนไซม เมอพชไดรบภาวะเครยดในเบองตนพชจะมการตอบสนองลกษณะตางๆเพอปรบตวตอภาวะทไดรบ เชน เมอไดรบภาวะขาดนา ความเขมแสงสง หรออณหภมสง จะมการปรบตวโดยการมวนใบ การปดปากใบเพอลดการเสยนา และการปรบคาออสโมตกของพชเพอใหสามารถดดนาเขาสรากพชใหมากขน ผลจากการปดปากใบทาใหเกดากรยบยงกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ซงจะทาใหรงควตถภายในเซลลพชมพลงงานกระตนมากเกนไปสงผลใหเกดการสรางอนมลอสระของกาซออกซเจนได การสะสมอนมลอสระทาใหองคประกอบตางๆของเซลลถกทาลาย โดยเฉพาะเยอหมขององคประกอบของเซลล พชมระบบการปองกนตวเพอกาจดสารเหลานโดยใชสารตานอนมลอสระชนดเอนไซม เชน ซเปอรออกไซดดสมวเตส (superoxide dismutase) แคทาเลส (catalase) และเพอออกซเดส (peroxidase) และการกาจดแบบไมใชเอนไซม เชน ใชสารกลมฟโนลก แอสคอรเบทหรอวตามนซ และโทโคฟรอลหรอวตามนอ ในบทความนจะกลาวถงสารชนดไมใชเอนไซมบางชนด สารตานอนมลอสระมการศกษามากในพชผกทใชเปนอาหาร และสารกลมฟโนลกในพชเปนกลมทไดรบความสนใจมากทสด ประกอบดวยสารหลายชนด ไดแก กรดฟโนลก แอนโทไซยานน (anthocyanins) และฟลาโวนอยด(flavonoids) เปนตน รายงานสวนใหญพบวาพชหลายชนดเมอไดรบความเครยดทงความแลง อณหภมสง ภาวะเคมและรงสยว มการสะสมสารกลมฟโนลกเพมขน เชนการศกษาผลของอณหภมสงตอปรมาณฟโนลกในผกสลด ผกโขม และมนฝรง[7]สาหรบวตามนซพบวาผก ผลไมบางชนดทปลกในภาวะอณหภมสงจะมการสะสมวตามนซลดลง เชน กว [29] และมะเขอเทศ [30] อยางไรกตามพบพชบางชนดอาจมการสะสมวตามนซเพมขนในภาวะอณหภมสง เชน ผกสลด (lettuce) และจากการศกษาปรมาณวตามนอชนดโทโคฟรอลซงจดวามประสทธภาพในการตานอนมลอสระมากทสด พบวาผกสลดมการสะสมโทโคฟรอลเพมขนในภาวะอณหภมสงดวย[31] ซงสอดคลองกบการสะสมโทโคฟรอลของถวเหลองทไดรบอณหภมสงและไดรบภาวะแลงดวย[32] บทสรป ความเขมขนของ CO2 ในอากาศทเพมขนสงผลใหเกดความแปรปรวนของสภาพอากาศ ดานอณหภมทสงขนจากปรากฏการณเรอนกระจก การเกดภยธรรมชาตในรปแบบนาทวม ภยแลง ภยหนาว และโรคระบาด รวมทงปจจบนประเทศไทยยงประสบปญหาในเรองวกฤต


20

พนทอาหาร เนองจากพนททาการเกษตรมจานวนลดลงจากการขยายตวของชมชนเมองอยางรวดเรว ปญหาเหลานอาจสงผลกระทบทงทางตรงและทางออมกบพชอาหารของโลก ทางดานปรมาณและคณภาพผลผลตซงอาจทาใหรายไดของเกษตรกรลดลงและเกดการละทงการเกษตรได ดงนนจงตองหาแนวทางแกไขทางดานการปองกนและรบมอกบภยพบต การดแลปรบปรงระบบชลประทาน การทาเกษตรแบบผสมผสาน และการคดเลอกพชสายพนธปรบปรงททนตอสภาวะแวดลอมไดด โดยในอนาคตมแนวโนมสงทจะมการปรบปรงพชใหมลกษณะทด ขนตามความตองการจากการนาความรพนฐานมาใชควบคไปกบการพฒนาทางดานชวโมเลกล ในเรองของยนในจโนมพช การตดตอยน และการถายยน ซงจะนาไปสการสรางผลผลตใหมคณภาพดขนและเพมผลผลตใหเพยงพอกบความตองการในอนาคต เอกสารอางอง [1] Cox, P.M., Betts, R.A., Jones, C.D., Spall, S.A.

and Totterdell, I.J., 2000. Acceleration of global warming due to carbon-cycle feedbacks in a coupled climate model. Nature, 408, 184–187.

[2] IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), 2001. Climate Change 2001: The Scientific Basis. Cambridge Univ. Press, Cambridge.

[3] Asseng, S., Cao, W., Zhang, W. and Ludwig, F. 2009. Chapter 20 - Crop physiology, Modelling and climate change: Impact and adaptation strategies In: Sadras, V. and Calderini, D. (eds.): Crop Physiology Applications for Genetic Improvement and Agronomy. Elsevier's Science & Technology. Oxford. Pp. 511-543.

[4] Szucs, A., Jager, K., Jurca, M.E., Fabian, A., Bottka, S., Zvara, A., Beata, B. and Feher, A. 2010. Histological and microarray analysis of the direct effect of water shortage alone or combined with heat on early grain development in wheat (Triticum aestivum). Physiologia. Plantarum, 140: 174–188.

[5] Dornbos, D.L. and Mullen, R.E., 1992. Soybean seed protein and oil contents

and fatty acid composition – adjustments by drought and temperature. Journal of the American Oil Chemists' Society, 69: 228–231.

[6] Rotundo, J.L. and Westgate, M.E., 2009. Meta-analysis of environmental effects on soybean seed composition. Field Crop Research, 110: 147–156.

[7] Wang, Y. and Frei, M. 2011. Stressed food – The impact of abiotic environmental stresses on crop quality. Agriculture, Ecosystems and Environment, 141: 271–286.

[8] Albert, K.R., Mikkelsen, T.N., Michelsen, A., Ro-Poulsen, H. and Linden, L. 2011. Interactive effects of drought, elevated CO2 and warming on photosynthetic capacity and photosystem performance in temperate heath plants. Journal of Plant Physiology, 168: 1550–1561.

[9] Taiz, L. and Zeiger, E. 1998. Plant Physiology, 2nd ed. Sinaver Associated, Inc. Sunderland.

[10] DaMatta, F.M., Grandis, A., Arenque, B.C. and Buckeridge, M.S. 2010. Impacts of climate changes on crop physiology and food quality. Food Research International, 43: 1814-1823.

[11] Luo, Y., Su, B., Currie, W.S., Dukes, J.S., Finzi, A., Hartwig, U., Hungate, B., McMurtrie, R.E., Oren, R., Parton, W.J., Pataki, D.E., Shaw, M.R., Zak, D.R. and Field, C.B. 2004. Progressive nitrogen limitation of ecosystem responses to rising atmospheric carbon dioxide. BioScience, 54: 731–739.

[12] Long, S.P., Ainsworth, E.A., Rogers, A. and Ort, D.R. 2004. Rising atmospheric carbon dioxide: plants FACE the future. Annual Review of Plant Biology, 55: 591–628.

[13] Matsui, T., Namuco, O.S., Ziska, L.H. and Horie, T. 1997. Effects of high temperature and CO2 concentration on spikelet


21

sterility in indica rice. Field Crops Research, 51: 213–219.

[14] Vara Prasad, P.V., Craufurd, P.Q., Summerfield, R.J. and Wheeler, T.R. 2000. Effects of short-episodes of heat stress on flower production and fruit-set of groundnut (Arachis hypogaea L.). Journal of Experimental Botany, 51: 777–784.

[15] Cheng, W., Sakai, H, Yagi, K. and Hasegawa, T. 2010. Combined effects of elevated [CO2] and high night temperature on carbon assimilation, nitrogen absorption, and the allocations of C and N by rice (Oryza sativa L.). Agricultural and Forest Meteorology, 150: 1174-1181.

[16] Bernacchi, C.J., Morgan, P.B., Ort, D.R. and Long, S.P. 2005. The growth of soybean under free

air CO2 enrichment (FACE) stimulates photosynthesis while decreasing in vivo Rubisco capacity. Planta, 220: 434–446.

[17] Rotundo, J.L. and Westgate, M.E. 2009. Meta-analysis of environmental effects on soybean seed composition. Field Crop Research, 110: 147–156.

[18] Lin, C.J., Li, C.Y., Lin, S.K., Yang, F.H., Huang, J.J., Liu, Y.H. and Lur, H.S. 2010. Influence of high temperature during grain filling on the accumulation of storage proteins and grain quality in rice (Oryza sativa L.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 58: 10545–10552.

[19] Teixeira, J and Pereira, S. 2007. High salinity and drought act on an organ-dependent manner on potato glutamine synthetase expression and accumulation. Environmental and Experimental Botany, 60: 121–126.

[20] Springer, C.J. and Ward, J.K. 2007. Flowering time and elevated atmospheric CO2. New Phytologist, 176: 243–255.

[21] Debon, S.J.J., Tester, R.F., Millam, S. and Davies, H.V. 1998. Effect of temperature on the synthesis, composition and

physical properties of potato microtuber starch. Journal of the Science of Food and Agriculture, 76: 599–607.

[22] Yang, L., Wang, H., Liu, Y., Zhu, J., Huang, J. and Liu, G., et al. 2009. Yield formation of CO2-enriched inter-subspecific hybrid rice cultivar Liangyoupeijiu under fully open-air field condition in a warm sub-tropical climate. Agriculture, Ecosystems and Environment, 129: 193–200.

[23] Sun, J., Yang, L., Wang, Y. and Ort, D.R. 2009. FACE-ing the global change: Opportunities for improvement in photosynthetic radiation use efficiency and crop yield. Plant Science, 177:511-522.

[24] Thomas, J.M.G., Prasad, P.V.V., Boote, K.J., and Allen, L.H. 2009. Seed composition, seedling emergence and early seedling vigour of red kidney bean seed produced at elevated temperature and carbon dioxide. Journal of Agronomy and Crop Science, 195: 148–156.

[25] De Souza, A.P., Gaspar, M., Silva, E.A., Ulian, E.C., Waclawovsky, A.J. and Nishiyama, M.Y.Jr. 2008. Elevated CO2 increases photosynthesis, biomass and productivity, and modifies gene expression in sugarcane. Plant Cell and Environment, 31: 1116–1127.

[26] Dwivedi, S.L., Nigam, S.N., Rao, R.C.N., Singh, U. and Rao, K.V.S., 1996. Effect of drought on oil, fatty acids and protein contents of groundnut (Arachis hypogaea L.) seeds. Field Crop Research, 48: 125–133.

[27] Dornbos, D.L. and Mullen, R.E. 1992. Soybean seed protein and oil contents and fatty acid composition – adjustments by drought and temperature. Journal of the American Oil Chemists' Society, 69: 228–231.

[28] Thomas, J.M.G., Boote, K.J., Allen, L.H., Gallo-Meagher, M., & Davis, J.M. 2003. Elevated temperature and carbon dioxide effects on soybean seed composition and


22

transcript abundance. Crop Science, 43: 1548–1557.

[29] Richardson, A.C., Marsh, K.B., Boldingh, H.L., Pickering, A.H., Bulley, S.M., Frearson, N.J., Ferguson, A.R., Thornber, S.E., Bolitho, K.M. and Macrae, E.A., 2004. High growing temperatures reduce fruit carbohydrate and vitamin C in kiwifruit. Plant Cell and Environment, 27: 423–435.

[30] Rosales, M.A., Rubio-Wilhelmi, M.M., Castellano, R., Castilla, N., Ruiz, J.M. and Romero, L., 2007. Sucrolytic activities in cherry tomato fruits in relation to temperature and solar radiation. Scientia Horticulturae.-Amsterdam, 113: 244–249.

[31] Oh, M.M., Carey, E.E. and Rajashekar, C.B. 2009. Environmental stresses induce health-promoting phytochemicals in lettuce. Plant Physiology and Biochemistry, 47: 578–583..

[32] Britz, S.J. and Kremer, D.F. 2002. Warm temperatures or drought during seed maturation increase free alpha-tocopherol in seeds of soybean (Glycine max L, Merr.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50: 6058–6063.


23

THE DEVELOPMENT OF FORGIVENESS SCALE FOR VOCATIONAL CERTIFICATE STUDENTS

IN THAI SOCIETY CONTEXT

Akua Kulprasutidilok

Department of Health Management Technology and Health Education Faculty of Science and Technology Phranakhon Rajabhat University

Corresponding author: [email protected] Abstract The purpose of the research was to develop the forgiveness scale for vocational certificate students majoring in Industry in 2010 academic year of technical colleges affiliated to Office of Vocational Education Commission in Bangkok and Central perimeter of Thailand. The scale was developed through Delphi Technique which was the notion of McCullough et al and Thai society context. The sample Delphi Technique of 21 experts considered 3 sets of questionnaire and the sample of 870 students. The quality of the scale was measured by Discrimination, Construct Validity and reliability. The finding was as follows: 1. The expert’s opinions by Delphi Technique: Definition of forgiveness means a person’s body, verbal, and mind expression to show that she/he does not feel offended the person who comes to threaten his/her body and/or mind. The motivation that causes estrangement and separation and the motivation that causes revenge are decreased while the goodwill motivation is increased.

2. The instrument quality had the discrimination between 0.2721 – 0.6677. From the result of the analysis of relation between factors of creating and promoting goodwill and friendship, it was found that there was no relation to the factor of decreasing avoidance and estrangement, and decreasing revenge. For the factors of decreasing avoidance and estrangement, and decreasing revenge, it was found that the correlation was quite high relation level. It meant creating and promoting goodwill and friendship was free from forgiveness factors. The analysis result revealed that the model of forgiveness scale had Construct Validity which meant the model was consistent with empirical data (χ2 = 738. 812, df = 392, χ2/df = 1.870, GFI =.949 AGFI =.927, CFI = .970, RMSEA = .032). The reliability (Cronbach’s Alpha Coefficient) of Factor: Decreasing avoidance and Estrangement was at 0.782, Decreasing Revenge was at 0.882 and Creating and promoting goodwill and friendship was at 0.891.

3. The forgiveness factor structure of vocational students in Thai society consists of two main factors; factor of decreasing revenge and avoidance, and factor of creating and promoting goodwill and friendship. The factor of decreasing revenge and avoidance consists of 2 sub-topics; decreasing revenge consisting of 12 questions, and decreasing avoidance and estrangement consisting of 9 questions. The factor of creating and promoting goodwill and friendship consists of 12 questions. So, the total is 33 questions. Keywords : Forgiveness factor, Delphi Technique, Instrument quality.


24

Introduction Nowadays, there is chaos among Thai teenagers, conflicts between educational institutions, especially vocational students. They brawl and take revenge by harming or even killing one another. This problematic situation tends to increase. Although the responsible agency has taken measures to prevent and solve the mentioned problem, it is still there. The problem occurs because these students don’t forgive each other. If we know the level of forgiveness the students have we would try to find the way to reinforce forgiving mind to them. Therefore, forgiveness should be one of the choices which help reduce conflicts between vocational students. From the notion of interpersonal forgiveness of McCullough et al (1997), he defined forgiveness as “the set of motivation changes whereby one becomes (a) decreasingly motivated to retaliate against an offending relationship partner, (b) decreasingly motivated to maintain estrangement from the offender; and (c) increasingly motivated by conciliation and goodwill for the offender, despite the offender’s hurtful action.” This notion has the similar context to the group of vocational students who take revenge. Therefore, the researchers are interested to study the forgiveness scale according to the notion of McCullough et al to prove whether the scale is suitable for Thai society context or not by using Delphi Technique and applying the forgiveness scale of McCullough et al (2003) whose their forgiveness scale is TRIM-18 Inventory the seven-item Avoidance subscale measures motivation to avoid a transgressor. The five item Revenge subscale measure motivation to seek revenge. The six- item subscale for measuring benevolence motivation. These 18 items are rated on the same 5 point Likert – type.

Methods Participants Twenty-one experts in Delphi Technique are those who have knowledge about morals and ethics for example, monks, psychologists, vocational scholars, behavioral scholars, assessment scholars, and/or research scholars, and 870 second-year vocational certificate students majoring in Industry in 2010 academic year of technical colleges affiliated to Office of Vocational Education Commission in Bangkok and Central perimeter. Instrument Material and Procedure Delphi Technique Step 1: The experts had a workshop to consider and conclude the definition of forgiveness in each factor from the notion of McCullough et al and from Thai society context and suggested additional sub-factors. Step 2: The experts considered and concluded the definition of forgiveness and the definition of the factors of forgiveness. Step 3: The experts insisted the definition of forgiveness and its factors and considered the appropriateness of questions measuring forgiveness in each factor. The questions of forgiveness scale (TRIM-18) were applied and translated into Thai. Also, additional questions in each aspect were created in accordance with the definition gained from Delphi Technique; questions about decreasing revenge to 12 items, questions about decreasing estrangement to 12 items, and questions about increasing goodwill motivation into 13 items. Therefore, the forgiveness scale has the sum of 37 items. There are 5 levels of Likert-scale, “5” means excellent forgiveness and “1” means poor forgiveness. The negative questions have opposite meaning. The Instrument Quality Test Construct Validity was inspected by Confirmatory Factor Analysis: CFA with AMOS


25

16.0. Reliability was inspected by Cronbach’s Alpha Coefficient. Results The Experts’ Opinions: Delphi Technique Research Forgiveness means a person’s body, verbal, and mind expression to show that he/she does not feel offended the person who comes to threaten his/her body and/or mind. The motivation that causes estrangement and separation and the motivation that causes revenge are decreased while the goodwill motivation is increased. The Definitions of Factors of Forgiveness Factor 1: Decreasing avoidance and estrangement means a person’s behavior that expresses thoughts, feelings, and actions showing the decrease of avoidance and estrangement to those who come to threaten his/her body and/or mind. They do not feel offended to each other and still meet and converse as usual without bringing back bad things that happened. Factor 2: Decreasing Revenge means a person’s behavior that expresses thoughts, feelings, and actions showing the decrease of violent reaction, revenge, obloquy, feud, or any behavior aiming to hurt, humiliate, defame to those who come to threaten his/her body and/or mind. Factor 3: Create and promote goodwill and friendship means a person’s behavior that expresses thoughts, feelings, and actions showing the increase of reconciliation, compromise, rapport, goodness, and sincere forgiveness for friendship to those who come to threaten his/her body and/or mind. The Instrument Quality

The instrument quality was tested. The discrimination was between 0.2721 – 0.6677.

The construct validity was tested by analyzing confirmatory factor analysis. The result of the first confirmatory factor analysis of the forgiveness model had construct validity and showed that the model was consistent with the empirical data, considering from the statistic used in testing the validity of the model χ2 = 575.280, df = 392, χ2/df =1.468, GFI =.962, AGFI =.946 ,CFI =.984 ,RMSEA =.023, the detail as in Figure 1.

The result of the second confirmatory factor analysis of the forgiveness model had construct validity and showed that the model was consistent with the empirical data, considering from the statistic used in testing the validity of the model χ2 = 738. 812, df = 392, χ2/df = 1.870, GFI =.949 AGFI =.927, CFI = .970, RMSEA = .032, the detail as in Table 1 and Figure 2.

From the result of the analysis of relation between factors of creating and promoting goodwill and friendship, it was found that there was no relation to the factor of decreasing, avoidance and estrangement, and decreasing revenge, with correlation coefficient at -.052 and .050 respectively. For the factors of decreasing avoidance and estrangement, and decreasing revenge, it was found that the correlation coefficient was at .868** (p<.001), quite high relation level. It meant creating and promoting goodwill and friendship was free from forgiveness factors. Therefore, it could said that the forgiveness factor structure of vocational students in Thai society consists of two main factors; factor of decreasing revenge and avoidance, and factor of creating and promoting goodwill and friendship. The factor of decreasing revenge and avoidance consists of 2 sub-topics; decreasing revenge consisting of 12 questions, and decreasing avoidance and estrangement consisting of 9 questions. The factor of creating and promoting goodwill and friendship consists of 12 questions. So, the total is 33 questions.


26

F1A

.25

Fa4 e1

.50

.27

Fa8 e2

.52

.36

Fa14 e3

.60

.38

Fa16 e4.61 .48

Fa20 e5.69.34

Fa25 e6.58

.21

Fa27 e7.46

.21

Fa32 e8

.46

.44

Fa37 e9

.67

F2B

F3R

.15

Fb2 e10

.39

.19

Fb6 e11

.44

.32

Fb10 e12

.57

.22

Fb17 e13

.47.16

Fb21 e14.40 .43

Fb22 e15.65

.28

Fb28 e16.53

.35

Fb30 e17

.59

.42

Fb31 e18

.65

.42

Fb33 e19

.65

.42

Fb35 e20

.65

.42

Fb36 e21

.65

.35

Fr3 e22

.59

.43

Fr5 e23

.65

.42

Fr7 e24

.65

.53

Fr9 e25

.73.52

Fr13 e26.72 .53

Fr15 e27.73.53

Fr18 e28.73

.33

Fr19 e29

.57

.63

Fr23 e30

.79

.60

Fr26 e31

.78

.53

Fr29 e32

.73

.52

Fr34 e33

.72

-.05

.05

.87

.30

.27

.28

.23

.24

.25

.21

.25

.20

.12

-.20

-.20

.11

.18

-.16

.19

-.17

.15

.20

.11

.08

.13

.18

-.12

-.11

.12

-.10

-.15

.10

.13

.13

.20

.16.12

.10

-.13

.16

-.18

-.11

.03

.10

.12

.13

.13 -.11

.11

.04

.12

.09

-.13

.09

-.10

.11

.11

-.11

-.11

.14

.12

.12

-.08

.10

.11

.11

-.09

.12

.10

.09

-.13

-.15

-.15

.11

-.11

.10

-.09

-.04

-.08

-.16

.10

-.15

-.10

-.11

-.10

-.08

-.07

.08

-.07

.10

-.11

-.08

-.07

-.09

-.08

.08

-.10

-.08

.09

.09.07

.08

.07

Figure 1: The model of the first confirmatory factor analysis of the forgiveness model χ2 = 575.280, df = 392, χ2/df = 1.468, GFI = .962, AGFI = .946, CFI = .984 RMSEA = .023

F1A

.21

Fa4 e1

.46

.20

Fa8 e2

.45

.32

Fa14 e3

.57

.33

Fa16 e4.57 .40

Fa20 e5.63.30

Fa25 e6.54

.18

Fa27 e7.42

.18

Fa32 e8

.42

.36

Fa37 e9

.60

F2B

F3R

.16

Fb2 e10

.40

.19

Fb6 e11

.43

.33

Fb10 e12

.57

.21

Fb17 e13

.45.16

Fb21 e14.39 .43

Fb22 e15.66

.27

Fb28 e16.52

.35

Fb30 e17

.59

.42

Fb31 e18

.65

.42

Fb33 e19

.65

.42

Fb35 e20

.65

.43

Fb36 e21

.65

.34

Fr3 e22

.58

.42

Fr5 e23

.65

.41

Fr7 e24

.64

.52

Fr9 e25

.72.51

Fr13 e26.72 .51

Fr15 e27.72.52

Fr18 e28.72

.33

Fr19 e29

.57

.61

Fr23 e30

.78

.59

Fr26 e31

.77

.52

Fr29 e32

.72

.52

Fr34 e33

.72

.31

.25

.28

.28

.22

.22

.21

.18

.20

.15

-.20

-.20

.13

.19

-.15

.16

-.14

.20

.18

.09

.04

.12

.12

-.14

-.11

.09

-.09

-.15

.09

.15

.09

.21

.17.13

.10

-.10

.17

-.20

-.11

.00

.07

.16

.17

.15 -.11

.11

.04

.12

.09

-.13

.08

-.09

.11

.15

-.11

-.11

.12

.13

.09

-.12

.10

.09

.11

-.09

.12

.09

.08

-.12

-.13

-.17

.10

-.10

.10

-.09

-.05

-.08

-.11

.11

-.17

-.12

-.07

-.12

-.10

-.07

.07

-.06

.07

-.07

-.10

-.07

-.09

-.06

.16

-.09

-.07

.08

.09.07

.07

.07

Forgiveness

1.00

1.00

Figure 2: The model of the second confirmatory factor analysis of the forgiveness model χ2 = 738.812, df = 395, χ2/df = 1.870, GFI = .962, AGFI = .927, CFI = .970 RMSEA = .032


27

The validity was tested by (Cronbach’s Alpha Coefficient). The factor of decreasing avoidance and estrangement was at 0.782, decreasing revenge at 0.882, and creating and promoting goodwill and friendship at .891. Discussion

The structure of forgiveness factor of students in Thai society consists of 2 main factors; 1) factor of decreasing revenge and avoidance consisting of 2 sub-topics, decreasing revenge and decreasing avoidance and estrangement, 2) factor of creating and promoting goodwill and friendship. There are 33 questions in total which mentioned that there are 2 popular and important forgiveness scales; avoidance and revenge (Dujduan Phanthumnawin, 2008, page 243). And in the study of McCullough et al (2006), eighteen items were analyzed by Factor Analysis and Oblique Rotation. It was found that there were two factors; Avoidance versus Benevolence motivation could explain 53.1% of item variance, and Revenge Motivation Factor could explain 12.1% of item variance. Whereas Thai society has 2 factors; decreasing revenge and

avoidance, and creating and promoting goodwill and friendship.

References Dujduan PHanthumnawin. (2008). The Synthesis

of Researches about Morals and Ethics in Thailand and Abroad. Bangkok: Prik-Wan Graphic Company Limited.

McCullough, M. E., Fincham, F.D., & and Tsang, J. (2003). Forgiveness, forbearance, and time:TheTemeral unfolding of transgression-related interpersonal motivations. Journal of Personality And Social Psychology, 84, 540-557.

McCullough, M.E; Root, M. L; and Cohen, A.C., (2006).Writing About the Benefits of an Interpersonal Transgression Facilitates Forgiveness. Journal of Consulting And Clinical Psychology, Vol. 74. No 5,887-897.

McCullough, M.E., Worthington, E. L., Jr.,& Rachal, K. C.(1997) .Interpersonal forgiveness In close Relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 73,321-336.


28

ผลการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล

สาหรบนกศกษาสาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

The Result of Using the Experience Instructional Package in Project Database Management System for the Students in Computer Science Program at the Faculty of

Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University

สมคด สทธธารธวช Somkid Soottitantawat

สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

Department of Computer Science, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University, Thailand. Corresponding author: [email protected]

บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ 1) เปรยบเทยบความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษากอนและหลงการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ 2) ศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขา วชา วทยาการคอมพว เตอ ร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโล ย มหา วทยา ลยราชภฏพระนคร ทลงทะเบยนวชาระบบการจดการฐานขอมล ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2555 จานวน 34 คน เกบรวบรวมขอมลจากการนาชดกจกรรมเสรมประสบการณไปทดลองใช เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบทดสอบวดความสามารถและแบบสอบถามวดความพงพอใจ วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและสถตทดสอบท (t-test for dependent samples) ผลการวจยพบวา 1) นกศกษามความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลดขนหลงจากใชชดกจกรรมเสรมประสบการณอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2) นกศกษามความพงพอใจตอชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลอยในระดบมาก คาสาคญ : ชดกจกรรม นวตกรรมการจดการเรยนร การจดการเรยนรแบบเนนประสบการณ โครงการระบบจดการฐานขอมล

Abstract The objectives of this research were 1) to compare the result of using the experience instructional package in project database management system. 2) To evaluate students’ attitude toward experience instructional package. The sampling of this research was the computer science’s students 34 persons who are studying in the database management system subjects in the first semester of academic year 2012 of Phranakhon Rajabhat University. Data was collected from experience instructional package in second semester academic year 2009 after the experiment. A test the ability of the project management system database and a questionnaire were used in this research. Data was analyzed by using mean, standard deviation and t-test for dependent samples. The findings of the research were found as follows. 1) The students had a capability in project database management system of pre and post study difference at a statistically significant level of .05. 2) The student’s satisfaction towards the experience instructional package was at the high level.

Keywords : Instructional Packages, Innovative Learning, Learning by Experience, Project of DBMS


29

บทนา การจดการเรยนการสอนในวชาระบบการจดการฐานขอมล มงใหนกศกษาสามารถออกแบบฐานขอมลและสรางระบบฐานขอมลดวยโปรแกรมระบบการจดการฐานขอมลไดอยางถกตองและสอดคลองกบขอบเขตของระบบงาน ตวอยางของระบบงานเชน ระบบสารสนเทศสาหรบการงานขายสนคาและบรการในองคการธรกจคาขาย ระบบสารสนเทศสาหรบการลงทะเบยนหองพกในองคการโรงแรม ระบบสารสนเทศสาหรบการลงทะเบยนเรยนในองคการสถาบนการศกษา เปนตน ในการเรยนการสอนรายวชาน ผสอนมงหวงทจะจดการเรยนการสอนททนสมย ยดหยน สอดคลองกบความตองการขององคการตางๆ ผานกจกรรมการบรรยายพรอมสาธต การฝกปฏบตจรงและการมอบหมายใหจดทาโครงงาน โดยใหความสาคญกบการพฒนาคณภาพผเรยนแบบเนนผเรยนเปนสาคญ เนนการเรยนรและการสรางงานดวยตนเองตามสภาพจรง ซงสอดคลองกบมาตรฐานดานพนธกจของการอดมศกษาดานหลกสตรและการสอน (มาตรฐานการอดมศกษา, 2549: 37) การจดทาโครงงานนผสอนคาดหวงเปนอยางยงวาจะเปนกจกรรมทสงเสรมใหนกศกษาสามารถเรยนรและสรางระบบฐานขอมลไดดวยตนเองและสามารถนาความรความเขาใจไปประยกตใชในการพฒนาระบบฐานขอมลในระบบสารสนเทศตางๆ และสงทมความสาคญอยางหนงในระบบสารสนเทศคอ ขอมล เนองจากระบบสารสนเทศ คอ โปรแกรมทรบขอมล จดเกบขอมล ประมวลผลขอมลและสรางสารสนเทศทสอดคลองกบความตองการของผใชงาน ดงนนขอมลทจะเขาสระบบไดนน ตองผานการศกษา รวบรวม วเคราะหและออกแบบขอมลอยางเปนขนตอน สงผลใหผทจะพฒนาระบบสารสนเทศไดถกตองสอดคลองกบระบบงานนน ตองมความสามารถในการศกษา รวบรวม วเคราะหขอมลและออกแบบขอมล รวมถงการสรางระบบฐานขอมล และเลอกใชโปรแกรมระบบการจดการฐานขอมลทเหมาะสมสาหรบพฒนาระบบฐานขอมลและเขยนคาสงจดการกบขอมลเพอสรางสารสนเทศไดตามความตองการ ทงนผสอนคาดหวงเปนอยางยงวา เมอนกศกษาผานรายวชาน นกศกษาสามารถจดทาโครงงานระบบการจดการ

ฐานขอมลใหประสบผลสาเรจตามขอบเขตการทางานของระบบงานนนได จากผลการประเมนโครงงานระบบการจดการฐานขอมลในสภาพปจจบน พบวาโครงงานทนกศกษาจดทานน ไมมกระบวนการทางานทเปนลาดบขนตอนของการสรางระบบฐานขอมล การวเคราะหและออกแบบขอมลไมครบถวน สงผลใหการออกแบบระบบฐานขอมลไมถกตอง และประเดนสาคญทสด โครงงานดงกลาวไมสามารถสรางสารสนเทศทถกตองและสอดคลองกบความตองการของผใช สงผลใหการประเมนความสามารถในการทาโครงงานและผลสมฤทธทางการเรยนของรายวชาระบบการจดการฐานขอมลอยในเกณฑตาดวย จากสภาพการทาโครงงานทคาดหวงกบสภาพปจจบนของการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลนน พบปญหาการเรยนรคอ นกศกษาทาโครงการระบบการจดการฐานขอมลไมประสบความสาเรจ ซงมาจากสาเหตสาคญ 2 ประการ คอ 1) นกศกษาขาดประสบการณในการจดทาโครงงาน โดยนกศกษามความ รความเข า ใจในกระบวนการพฒนาระบบการจดการฐานขอมลไมเพยงพอและไมเหนความสาคญของการทาโครงงาน 2) ผสอนไมมสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบกจกรรม จากการวเคราะหปญหาการเรยนรและสาเหตเหลาน ผสอนกาหนดปญหาวจยคอ ควรจะใชชดกจกรรมเสรมประสบการณใหกบนกศกษาอยางไรจงจะทาใหนกศกษาทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลประสบความสาเรจ จากปญหาวจยนผสอนเลอกใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลเพอแกปญหาการเรยนรดงกลาว โดยศกษาแนวคด ทฤษฎจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เชน นวตกรรมการจดการเรยนร การจดการเรยนรแบบเนนประสบการณ ชดกจกรรม เปนตน พรอมทงออกแบบและสรางชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล ซงชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานทสรางขนมานจะมความเหมาะสมกบลกษณะของปญหาการเรยนรและคาดหวงวาการศกษาครงนสามารถพฒนานกศกษาใหมความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลไดดยงขน


30

สาหรบสมมตฐานการวจยครงน ไดแก 1) ความ สามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษาหลงจากใชชดกจกรรมเสรมประสบการณสงกวากอนใช 2) ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณอยในระดบมาก งานวจยครงน ม ตวแปรทศกษาประกอบดวย 1) ตวแปรอสระ ไดแก ชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล 2) ตวแปรตาม ไดแก ความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลและความพงพอใจทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณ

เนอหาในการวจยนเปนเนอหาเกยวกบการทาโครงการระบบการจดการฐานขอมล ไดแก การศกษาขอมล การออกแบบฐานขอมล การสรางฐานขอมลและจดการกบขอมลตามความตองการของผใช โดยใชโปรแกรมออราเคล 11จ (Oracle 11g) ซงการทาโครงงานนจดเปนกจกรรมหนงของรายวชาระบบการจดการฐานขอมล หลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร พทธศกราช 2549 วธดาเนนการวจย ในการวจยครงนมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษากอนและหล งการใชช ดก จกรรมเส รมประสบการณ และเพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณสาหรบนกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร ชนปท 3 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร โดยมการดาเนนการตามขนตอนดงน 1. ขนพฒนาชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล เนองจากปญหาวจยทพบในหองเรยนคอ นกศกษาทาโครงงานไมประสบผลสาเรจ และผวจยไดตงใจทจะแกปญหาดงกลาว ผวจยจงไดตรวจสอบเอกสารเกยวกบ นวตกรรมการจดการเรยนร ชดกจกรรมและแนวคดการจดการ เ รยนร แบบเนนประสบการณ พบวา ชดกจกรรมเปนสอการเรยนการสอน

ประเภทหนงทผ วจยตองการศกษาวจยวาผลการใชชดก จกรรมท ผ ว จ ย พฒนาข นมาน น สามารถช วย เส รมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลไดดขนหรอไม ดงนนในการพฒนาชดกจกรรมนจงยดตามแนวคดในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ โดยใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล การสรางชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล ผวจยไดแบงขนตอนในพฒนาชดกจกรรม ดงตอไปน

1.1 ศกษาปญหาของการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล ผวจยไดสมภาษณหวหนากลมของนกศกษาจานวน 5 คน เพอสอบถามความกาวหนาของการจดทาโครงงาน พบวา นกศกษาทาโครงงานไมประสบผลสาเรจ เนองดวยนกศกษาไมเขาใจขนตอนการจดทาโครงงาน ทาใหนกศกษาไมสามารถดาเนนการจดทาโครงงานไดหรอบางกลมจดทาโครงงานไดไมถกตอง ในกรณททาโครงงานไมถกตองนน เกดจากนกศกษาไมเขาใจระบบงานสารสนเทศ วเคราะหและออกแบบระบบระบบสารสนเทศไมถกตอง ออกแบบฐานขอมลไมไดและไมสามารถใชคาสงภาษาเอสควแอลในการทางานกบระบบได 1.2 ศกษาและวเคราะหเนอหาเกยวกบระบบการจดการฐานขอมลทใชในการทาโครงงาน โดยผวจยไดศกษารายละเอยดของรายวชา ไดแก คาอธบายรายวชา วตถประสงครายวชา เนอหารายวชาและคณลกษณะบณฑตทพงประสงค เพอใชเปนแนวทางในการกาหนดเนอหาในการทาโครงงาน

1.3 ศกษาแนวทางการจดทาชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล โดยผ วจยตรวจสอบเอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดกจกรรมเพอนามาเปนแนวทางในการออกแบบชดกจกรรม

1.4 ออกแบบหรอกาหนดโครงรางชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงาน โดยผ วจยไดรางชดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงประกอบดวย 5 ชดกจกรรม

1.5 สรางชดกจกรรมเสรมประสบการณตามโครงรางทกาหนดไว ดงน 1.5.1 ชดกจกรรมเสรมประสบการณท 1 การจดทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล


31

1.5.2 ชดกจกรรมเสรมประสบการณท 2 ความรความเขาใจระบบงานสารสนเทศ 1.5.3 ชดกจกรรมเสรมประสบการณท 3 การวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ 1.5.4 ชดกจกรรมเสรมประสบการณท 4 การออกแบบฐานขอมล 1.5.5 ชดกจกรรมเสรมประสบการณท 5 การเขยนคาสงบรหารจดการฐานขอมลดวยภาษาเอสควแอล

โดยทในแตละชดกจกรรมเสรมประสบการณ ประกอบดวย เอกสารการใชชดกจกรรมสาหรบผสอน เอกสารการใชชดกจกรรมสาหรบผเรยน ไดแก เนอหาการเรยนร วตถประสงคเชงพฤตกรรม สอการเรยนร กจกรรมการเรยนร และการประเมนผลการเรยนร

1.6 ตรวจสอบชดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลทพฒนาขนน ไดพจารณาความเหมาะสมของชดกจกรรมเสรมประสบการณโดยคณะกรรมการ จานวน 3 คน ประกอบดวย ประธานสาขาวชาวทยาการคอมพวเตอรและอาจารยประจาหลกสตร 2 คนทสอนวชาระบบการจดการฐานขอมล

1.7 ปรบปรงชดกจกรรมเสรมประสบการณใหมความสมบรณมากขนจากขอ 1.6 ผวจยไดรบขอเสนอ แนะใหมการปรบปรงชดกจกรรมเสรมประสบการณ โดยใหปรบเนอหาใหกระชบและเพมสอการเรยนรใหมากขน 2. ขนดาเนนการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลและแบบสอบ ถามวดความพงพอใจ 2.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรใชในการวจย ไดแก นกศกษาหล กส ตร วทยาศาสตรบณ ฑต สาขา วชา วทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

กลมตวอยาง ไดแก นกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏ พระนคร ทลงทะเบยนวชาระบบการจดการฐานขอมล ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2555 จานวน 34 คน

2.2 เครองมอทใชในการวจย 2.2.1 แบบทดสอบวดความสามารถในการ

ทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลเปนแบบอตนย จานวน 8 ขอ ซงมขนตอนการสรางดงน

1) ศกษาค าอ ธบายรายวชาและกาหนดวตถประสงคของการทดสอบเพอวดความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล 2) แ บ ง เ น อ ห า แ ล ะ ว เ ค ร า ะ หความสมพนธของเนอหาใหสอดคลองกบวตถประสงค

3) ก า หนด ร ป แบบและจ า น วนขอสอบ

4) ออกแบบทดสอบ 5) แบบทดสอบ ทส ร า ง ขน ไป ใ ห

คณะกรรมการ จานวน 3 คน ประกอบดวย ประธานสาขาวชาวทยาการคอมพวเตอรและอาจารยประจาหลกสตร 2 คนทสอนวชาระบบการจดการฐานขอมล พจารณา 6) น า แ บ บ ท ด ส อ บ ท ผ า น ก า รพจารณาจากคณะกรรมการ มาจดพมพเปนแบบทดสอบ เพอนาไปใชเกบขอมลกบกลมตวอยางตอไป 2.2.2 แบบสอบถามวดความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงมขนตอนการสรางดงน 1) ศกษาเอกสารทเกยวของกบการสรางแบบสอบถามวดความพงพอใจเพอเปนแนวทางในการจดทา 2) ศกษาว ธสรางแบบสอบถามวดความพงพอใจ และกาหนดรปแบบการเขยนขอคาถามในแบบวด 3) สรางแบบสอบถามวดความพงพอใจ ซงเปนแบบสอบถามแบบประมาณคาทกาหนดใหนกศกษาเลอกตอบตามระดบความพงพอใจ 5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด โดยแบบสอบถามฉบบนมจานวน 15 ขอ 4) นาแบบสอบถามวดความพงพอใจทสรางขน ไปใหคณะกรรมการชดเดมพจารณาความชดเจน ความถกตอง เหมาะสมของขอความและความเทยงตรงในการวดความพงพอใจ 5) นาแบบสอบถามวดความพงพอใจทไดไปจดพมพเพอนาไปใชกบกลมตวอยาง


32

2.3 การเกบรวบรวมขอมล 2.3.1 การวจยนเกบรวบรวมขอมลจากการนาชดกจกรรมเสรมประสบการณไปทดลองใชในภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2555 ระหวางมถนายน – ตลาคม 2555 จานวน 5 สปดาห สปดาหละ 4 คาบๆ ละ 50 นาท ซงขอมลทเกบรวบรวมแบงออกเปน 2 สวน ไดแก 1) ขอมลคะแนนความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลกอนใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ โดยเกบรวบรวมขอมลในสปดาหแรก 2) ขอมลคะแนนความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลหลงใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ โดยเกบรวบรวมขอมลในสปดาหสดทาย 2.3.2 การวจยนเกบรวบรวมขอมลจากการใชแบบสอบถามวดความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานจากชดกจกรรมเสรมประสบการณนน ผวจยจะดาเนนการแจกแบบสอบถามดงกลาวภายหลงจากวดความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลเสรจแลว ซงขอมลทเกบรวบรวมไดคอ ขอมลความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณ 2.4 การวเคราะหขอมล 2.4.1 ผวจยตรวจใหคะแนนผลการสอบวดความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษาแตละคนและคานวณหาคะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวดาเนนการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยกอนและหลง โดยใชสถตทดสอบท (t-test for dependent samples) และนาเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปแบบตารางและการบรรยาย 2.4.2 ผวจยวเคราะหขอมลจากขอมลทไดจากแบบสอบถามวดความพงพอใจ โดยใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวแปลความหมายคาเฉลยของแตละประเดนทวดในแบบสอบถามวดความพงพอใจ โดยผวจยใชเกณฑในการแปลความหมายคาเฉลยตามแนวคดของ

เบสท (John w. Best, 1970: 180-190 อางถงใน นภาพร คงคาหลวง. 2548: 79) ดงน คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง พงพอใจระดบมากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง พงพอใจระดบมาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง พงพอใจระดบปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง พงพอใจระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง พงพอใจระดบนอยทสด ผลการวจยและการอภปรายผล การวเคราะหขอมลผลการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล สาหรบนกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร ชนปท 3 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนครนน ผวจยไดนาเสนอการวเคราะหขอมลเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 การเปรยบเทยบความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษากอนและหลงจากการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ จากผลการวเคราะหขอมลของนกศกษา จานวน 34 คน พบวา คะแนนความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษาหลงจากการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ มคะแนนเฉลยเทากบ 46.38 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 16.80 และคะแนนความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษากอนการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ มคะแนนเฉลยเทากบ 11.82 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 7.31 ผลการเปรยบเทยบพบวา ความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษาหล งจากใชชดกจกรรมเสรมประสบการณสงกวากอนใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 รายละเอยด ดงตารางท 1


33

ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบคะแนนความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลของนกศกษากอนและหลงจากการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ

ลกษณะการใช n S.D. t หลงใชชดกจกรรม

34 46.38 16.80 18.13*

กอนใชชดกจกรรม

34 11.82 7.31

* มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ตอนท 2 การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามวดความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณ ไดผลดงน ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการทาโครงงานระบบการจ ดการฐาน ขอ มลจากช ดก จกรรม เส ร มประสบการณโดยภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.96, S.D. = .46) เมอพจารณาเปนรายขอพบวาอยในระดบมากทกขอและความพงพอใจทมคาเฉลยสงสด 3 ขอ คอ ชดกจกรรมมการใชสอการเรยนร ไดแก สไลดเนอหา เวบไซตกรณศกษา ใบความร และใบงาน ( = 4.18, S.D. = .76) รองลงมาคอ ชดกจกรรมเสรมประสบการณสามารถสงเสรมการเรยนรดวยตนเองและไดลงมอปฏบตจรง ( = 4.15, S.D. = .64) และนกศกษาเลงเหนความสาคญของการศกษาระบบการจดการฐานขอมลมากขน ( = 4.14, S.D. = .69) สาหรบความพงพอใจทมคาเฉลยนอยทสด 3 ขอ คอ นกศกษารสกชอบทไดทากจกรรมในชดกจกรรมเสรมประสบการณ ( = 3.68, S.D. = .77) รองลงมาคอ นกศกษามความสนใจและเจตคตทดในทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลมากขน ( = 3.78, S.D. = .82) และ ชดกจกรรมเสรมประสบการณมความเหมาะสมกบเวลาเรยน ( = 3.79, S.D. = .69) รายละเอยดดงตารางท 2 ตารางท 2 ความพงพอใจของนกศกษา ท ม ตอการท าโครงงานระบบการจดการฐานขอมลจากชดกจกรรมเสรมประสบการณ

รายการ ระดบความพงพอใจ แปล

ผล S.D.

1. ชดกจกรรมเสรมประสบการณมเนอหาเหมาะสมและ นาสนใจ

3.97 .67 มาก

2. ชดกจกรรมเสรมประสบการณมการอธบายชดเจนและเขาใจงาย

3.85 .74 มาก

3. ชดกจกรรมเสรมประสบการณมการกาหนดวตถประสงคชดเจน

3.91 .75 มาก

4. ชดกจกรรมเสรมประสบการณมความเหมาะสมกบเวลาเรยน

3.79 .69 มาก

5. ชดกจกรรมเสรมประสบการณชวยพฒนาทกษะ การคดวเคราะหไดมากขน

4.03 .76 มาก

6. ชดกจกรรมเสรมประสบการณสามารถสงเสรมการเรยนรดวยตนเองและไดลงมอปฏบตจรง

4.15 .64 มาก

7. นกศกษารสกชอบทไดทากจกรรมในชดกจกรรมเสรมประสบการณ

3.68 .77 มาก

8. นกศกษาไดฝกทกษะกระบวน การทาโครงงานและเกดความมนใจในการทาโครงงานมากขน

3.85 .78 มาก

9. นกศกษาเลงเหนความสาคญของการศกษาระบบการจดการฐานขอมลมากขน

4.14 .69 มาก

10. นกศกษามความสนใจและเจตคตทดในทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลมากขน

3.78 .82 มาก

11. นกศกษาสามารถจะประเมน ผลการเรยนดวยตนเองไดดวยชดกจกรรม

3.91 .75 มาก

12. ความรจากชดกจกรรมเสรมประสบการณสามารถนาไปประยกตใชในการทาโครงงานพฒนาระบบสารสนเทศได

4.06 .65 มาก

13. ชดกจกรรมมการใชสอการเรยนร ไดแก สไลดเนอหา เวบไซตกรณศกษา ใบความรและใบงาน

4.18 .76 มาก

14. การสรางบรรยากาศในการจดการเรยนการสอนทมความ เปนกนเอง

4.00 .82 มาก

15. เปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมในการทากจกรรมรวมกน

4.12 .81 มาก

โดยภาพรวม 3.96 .46 มาก


34

อภปรายผล 1. การทดลองใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล จากผลการวจยพบวาคะแนนความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลส ง ขนหลงจากใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทตงไว ทงนเปนผลเนองมาจากสาเหตตางๆ ดงน 1.1 ชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลทผวจยไดสรางขนนน ไดดาเนนการตามขนตอนการสรางชดกจกรรมอยางมระบบโดยศกษาเอกสารทเกยวของกบการสรางชดกจกรรมของนกการศกษาหลายทาน เชน ชยยงค พรหมวงศ (อางใน ชยวฒน สทธรตน, 2555: 438) วชย วงษใหญ (อางใน อนวฒน เดชไธสง, 2553: 22-23) ตลอดจนศกษาเนอหารายวชาระบบการจดการฐานขอมล ไดแก การศกษาขอมลตางๆ ของระบบงานทตองการพฒนาระบบฐานขอมล การวเคราะหขอมลของระบบงาน การออกแบบฐานขอมล การเลอกใชระบบการจดการฐานขอมล การสรางระบบฐานขอมล การจดการกบขอมลในระบบฐานขอมล การดแลรกษาความปลอดภยใหกบระบบฐานขอมลและการดแลและรกษาระบบฐานขอมลใหมประสทธภาพ 1.2 ในการจดทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลใหประสบผลสาเรจนน ผวจยไดดาเนนการตามแนวคดการจดการเรยนรแบบเนนประสบการณ โดยใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลเปนสอการเรยนการสอน ซงประสบการณทไดรบจากการศกษาจากชดกจกรรมเปนแหลงทมาของการเรยนรและเปนพนฐานสาคญของการเกดความคด ความรและการกระทาตางๆ สอดคลองกบ ทศนา แขมมณ (2554: 131) กลาวคอ การจดการเรยนรแบบเนนประสบการณเปนการดาเนนการอนจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายโดยใหผเรยนไดรบประสบการณทจาเปนตอการเรยนรในเรองทเรยนรกอนและใหผเรยนสงเกต ทบทวนสงทเกดขนและนาสงทเกดขนมาคดพจารณาไตรตรองรวมกนจนกระทงผเรยนสามารถสรางความคดรวบยอดหรอสมมตฐานตางๆ ในเรองทเรยนรแลว จงนาความคดหรอสมมตฐานเหลานนไปทดลองหรอประยกตใชในสถานการณใหมๆ ตอไป นอกจากนนการจดการเรยนรแบบเนนประสบการณ โดยใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลนน ไดดาเนนการตามตวบงชของทศนา แขมมณ (2554: 131-132) ดงน

ประการแรก ผสอนมการจดประสบการณการเรยนรทเปนรปธรรมในเรองทจะเรยนร ใหผเรยนไดลงไปประสบดวยตนเอง โดยชดกจกรรมเสรมประสบการณ ทง 5 ชดกจกรรมนน ผ เ ร ยนไ ด เ รยน รผ านส อการเร ยนร ทหลากหลายดวยตนเองพรอมทงไดฝกปฏบตตามกรณศกษา ประการทสอง ผเรยนมการสะทอนความคดและอภปรายรวมกนเกยวกบสงทไดประสบมาหรอเกดขนในสถานการณการเรยนรนน ผานชดกจกรรมความรความเขาใจระบบงานสารสนเทศ ประการทสาม ผเรยนมการสรางความคดรวบยอด/หลกการ/สมมตฐานจากประสบการณทไดรบ โดยการเรยนรผานชดกจกรรมเสรมประสบการณ การวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ และการออกแบบฐานขอมล ประการทส ผ เรยนมการนาความคดรวบยอด/หลกการ/สมมตฐานตางๆ ท ส ร า ง ขน ไปทดลองหรอประยกตใชสถานการณใหมๆ โดยการเรยนรผานชดกจกรรมเสรมประสบการณการเขยนคาสงบรหารจดการฐานขอมลดวยภาษาเอสควแอล ประการทหา ผสอนมการตดตามผลและเปดโอกาสใหผเรยนแลกเปลยนผลการทดลอง/ประยกตใชความร เพอขยายขอบเขตการเรยนรหรอปรบเปลยนความคด/หลกการ/สมมตฐานตางๆ ตามความเหมาะสม โดยในกจกรรมตางๆ ในชดกจกรรมเสรมประสบการณ ทง 5 ชดกจกรรมนน ผสอนไดทาหนาทตดตามและใหผเรยนไดนาเสนอผลงานของผเรยน เพอใหมการแลกเปลยนโครงงานทไดศกษา ทดลองและประยกตใชความร ประการทหก ผสอนมการวดและประเมนผล โดยใชการประเมนผลการเรยนรของตนเองของผเรยนประกอบกบการประเมนผลของผสอน ในแตละชดกจกรรมเสรมประสบการณ ผสอนใหผเรยนประเมนผลการเรยนรของตนเองและผสอนมการวดและประเมนผลการเรยนรดวย จาก เหต ผล ด งกล า ว ท า ใ หช ดก จกรรม เส รมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลมความเหมาะสมทจะนาไปใชในการจดการเรยนรแบบเนนประสบการณ ดวยชดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงทาใหผเรยนมความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลสงขนหลงจากใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงสอดคลองกบผลงานวจยของนกวจยหลายๆ ทาน ไดแก นลนมาศ บวศร (2554) ศกลวรรณ นภาพรและคณะ (2554) อนวฒน เดชไธสง (2553) ศศศร เดชะกล (2553) และกตโรจน ปณฑรนนทกะ (2551) ทพบวา การสรางและใชชดกจกรรมการเรยนการสอนนน ทาใหผเรยนมผลการเรยนรทส ง ข น ข อค นพบ นแสดง ใ ห เ หน ว าช ดก จกรรม เส รม


35

ประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล สงผลตอการพฒนาความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล ซงบงชถงประสทธผลของการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล 2. จากผลการวจยทพบวา นกศกษามความพงพอใจตอชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลอยในระดบมากทกรายการ โดยเหนวาเปนชดกจกรรมเสรมประสบการณทชวยใหการทาโครงงานระบบจดการขอมลประสบผลสาเรจ ทงนอาจเปนเพราะวาชดกจกรรมเสรมประสบการณนมเนอหาครอบคลมการทาโครงงาน โดยมทงหมด 5 ชดกจกรรมและในแตละชดกจกรรมมการใชสอการเรยนรทหลากหลาย ไดแก สไลดเนอหา เวบไซตกรณศกษา ใบความรและใบงาน ทาใหนกศกษาไดรบประสบการณตางๆ ในการจดทาโครงงาน ถอวาเปนสงเสรมใหนกศกษาเรยนรดวยตนเองและไดลงมอปฏบตจรง นอกจากนนนกศกษายงเลงเหนความสาคญของการศกษาระบบการจดการฐานขอมลมากขน ขอคนพบนแสดงใหเหนวา ชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมล สามารถสรางพลงความมนใจเพอการเรยนรและพฒนาใหนกศกษาสามารถจดทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลไดมากขน สรปผลการวจย การวจยครงนผ วจยไดพฒนาชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลตามแนวคดการจดการเรยนรแบบเนนประสบการณ ซงเปนแนวคดหนงของการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศน ยกลาง หลงจากผ ว จ ย ไ ด พฒนาชดกจกรรมตามกระบวนการพฒนาชดกจกรรมแลว ผวจยไดนาชดกจกรรมดงกลาวไปทดลองใชกบนกศกษาและสรปผลการใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ ตามวตถประสงคดงน 1. นกศกษามความสามารถในการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลดขนหลงจากใชชดกจกรรมเสรมประสบการณ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2. นกศกษามความพงพอใจตอชดกจกรรมเสรมประสบการณการทาโครงงานระบบการจดการฐานขอมลอยในระดบมากทกรายการ โดยมรายการความพงพอใจทมคาเฉลยสงสด 3 รายการ ตามลาดบ ไดแก ชดกจกรรมมการใชสอการเรยนร ไดแก สไลดเนอหา เวบไซต กรณศกษา ใบความร และใบงาน รองลงมาคอ ชดกจกรรมเสรมประสบการณสามารถสงเสรมการเรยนรดวยตนเองและได

ลงมอปฏบ ตจรงและนกศกษาเลงเหนความสาคญของการศกษาระบบการจดการฐานขอมลมากขน กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณมหาวทยาลยราชภฏพระนครทใหทนสนบสนนในการทาวจยครงนจนทาใหงานวจยเสรจสมบรณและขอขอบคณคณะกรรมการวจยประจาคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยทไดสงเสรมและสนบสนนใหทางานวจยนและใหคาปรกษาพรอมทงใหขอแนะนาตางๆ สดทายนขอขอบคณผศ.ดร.พชต ฤทธจรญ ทใหเกยรตมาเปนวทยากรถายทอดความ รและประสบการณ ในการพฒนาโครงการวจ ยพฒนาการเรยนการสอนใหแกคณาจารยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย เอกสารอางอง [1] กระทรวงศกษาธการ. 2549. ประกาศกระทรวง

ศกษาธ การ เรองมาตรฐานการอดมศกษา. เอกสารอดสาเนา.

[2] กตโรจน ปณฑรนนทกะ. 2551. ผลของการใชชดกจกรรมการสอนคณตศาสตรดวยหมากรกไทยทมตอทกษะการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. สารนพนธการศกษามหาบณฑต (การมธยมศกษา). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

[3] ชยวฒน สทธรตน. 2555. 80 นวตกรรมการจดการเ รยน ร ท เนนผ เ รยนเปนส าคญ . พมพค ร ง ท 5 กรงเทพฯ: เดเนกซ อนเตอรคอรปอเรชน.

[4] ทศนา แขมมณ. 2554. ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. พมพครงท 14 กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ.

[5] นภาพร คงคาหลวง. 2548.การมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาขนพนฐาน : กรณศกษาโรงเรยนประถมศกษา จงหวดปทมธาน. วทยานพนธศกษามหาบณฑต (หลกสตรและการนเทศ) กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร

[6] นลนมาศ บวศร. 2554. การสรางชดกจกรรมการเรยนการสอน เรองการสบคนสารสนเทศและการเขยนรายงาน โดยใชทฤษฎการสรางความรดวยตนเองสาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง วทยาลยเทคนคแพร. วารสารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน, 4(2), 49-59.


36

[7] บญเกอ ควรหาเวช. 2543. นวตกรรมการศกษา. พมพครงท 5 กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

[8] พชต ฤทธจรญ. 2555. เอกสารคาสอนรายวชาการวจยเพอพฒนาการเรยนร. กรงเทพฯ : วทยาลยการฝกหดคร. มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

[9] พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข. 2554. ส ร า ง น ว ต ก ร ร ม ก า ร เ ร ย น ร ด ว ย ก า ร ว จ ยปฏบตการ. ในชนเรยน. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

[10] ศกลวรรณ นภาพร, ฤทธชย ออนมง และนฤมล ศระวง. 2554. การพฒนาชดกจกรรมเสรมทกษะก า ร อ า น เ ช ง ว เ ค ร า ะ ห ส า ห ร บ น ก เ ร ย น ช นประถมศกษาปท 6. วารสารบณฑตศกษามหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ, 5(3), 91-104.

[11] ศศศร เดชะกล. 2553. การพฒนาชดกจกรรมทศนศลปสรางสรรค แบบเทคนคซนเนคตกสสาหรบเดกหญงระดบชนประถมศกษาของสถานแรกรบเดกหญงบานธญญพร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต (ศลปศกษา). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

[12] สคนธ สนธพานนท. 2551. การจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

[13] อนวฒน เดชไธสง. 2553. ชดกจกรรมการเรยนการสอนเรองเวกเตอรโดยใชโปรแกรม C.a.R. สาหรบผเรยนชนมธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต (คณตศาสตร ) . บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


37

การศกษาประสทธภาพของเซลลแสงอาทตยทมหาวทยาลยราชภฏพระนคร A study performance of solar cell at Phranakhon Rajabhat University

ปรชญา โคกโพธ สวรรณ แกวซง สบตระกล สชาต* ชโนภาส ชนลกษณดาว วฒชย แพงาม

วารณ เกดแสง อาทตย สารสมบรณ เจษฎา ประทมสทธ และ ไพบลย วรยะวฒนะ

สาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร Department of Physics, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University, Thailand.

*Corresponding author: [email protected] บทคดยอ

งานวจยนเปนการศกษาการทางานของเซลลแสงอาทตยขนาด 120 วตต ในแตละชวงเวลาของวน ณ มหาวทยาลยราชภฎพระนคร เพอหาประสทธภาพของแผงเซลลแสงอาทตย ซงจะเปลยนพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานไฟฟาโดยไดกาลงไฟฟาเฉลย ของเดอนตลาคมเฉลย 91.06 วตต/ชม. เดอนธนวาคม เฉลย 105.35 วตต/ชวโมง เดอนมกราคมเฉลย 106.50 วตต/ชวโมง ซงชวงเวลาทเซลลแสงอาทตยผลตกาลงไฟฟาไดมากสดคอ 13.20-14.20 นาฬกา โดยกาลงไฟฟาทไดจะเปนสดสวนกบความเขมแสง คาสาคญ : เซลลแสงอาทตย แสงอาทตย พลงงานแสงอาทตย Abstract

This research is a study performance of solar cells form 120 watts for each time of day at Phranakhon Rajabhat University. To determine the efficiency of solar cell, this turns solar energy into electricity, which can power an average. October is on 91.06 watts / hour, December is on 105.35 watts / hour and January is on 106.50 watts / hour. The period of maximum solar power production is from 13.20 to 14.20 o’clock. The power that is proportional to the light intensity. Keywords: Solar cell, solar, solar power บทนา

ปจจบนโลกของเราประสบปญหาเรองพลงงานอยางมากทงพลงงานนามน พลงงานไฟฟา การใชพลงงานทดแทนจง เปนทางเลอกทควรทาโดยเฉพาะพลงงานแสงอาทตยทมอยตลอดเวลาสาหรบบานเรา แสงแดดทแผดรอน เราจงควรนามาใชใหเปนประโยชน โดยการนาเซลลแสงอาทตยมาใชเปนพลงงานทดแทนหรอพลงงานทางเลอก และเปนพลงงานรปแบบใหมททวโลกตางใหการยอมรบและสนใจเนองจากเปนพลงงานทสงผลกระทบตอสงแวดลอมตา (กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงแวดลอม: 2538) ซงพลงงานเซลลแสงอาทตยเปนอกหนงพลงงานทรบการสนบสนนและสงเสรมใหมการใชประโยชนอยางกวางขวาง แตเนองจากมขอจากดทางดานราคาตนทนทยงสงอยทาใหการใชประโยชน ยงไมทวถง พลงงานแสงอาทตยเปนแหลงพลงงานทมขนาดใหญและเปนแหลงพลงงานทสาคญใน

ระบบสรยะจกรวาลมอทธพลตอสงมชวตบนโลก ทงในอดตปจจบนและอนาคต พลงงานทเกดขนบนดวงอาทตยเปนผลมากจากปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรฟวชน (Thermonuclear Fusion) ดวงอาทตยมการปลอยพลงงานมากถง 3.87 × 1023 กโลวตต (kw) และบรรยากาศบรเวณผวโลกไดรบกาลงงานถง 1.725 × 1014 กโลวตต (kw) (นกร มงกรทอง: 2537) ดวงอาทตยมการปลดปลอยพลงงานมากมายดงนนเพอแกไขปญหาทจะเกดขนเนองจากการขาดแคลนพลงงานควรมการเลอกแหลงพลงงานท เหมาะสมท จะใชในการผลตกระแสไฟฟาเพอใชประโยชนตางๆ แหลงพลงงานทจะมาทดแทนคอ พลงงานแสงอาทตย เพราะพลงงานทไดจากเซลลแสงอาทตยเปนพลงงานทสะอาดไมสรางมลภาวะขนาดใชงานไมทาลายสภาพแวดลอมเพยงแตตดตงไวกลางแสงแดดสามารถใชงานไดทนท และทางานไดงานไดโดยไม สรางเสยงรบกวนหรอการเคลอนไหว เนองจากเซลล


38

แสงอาทตยทางานโดยใชแสงอาทตยเทานนจงเปนการประหยดนามนและอนรกษพลงงาน (ศนยอนรกษพลงงานแหงประเทศไทย: 2544) โดยกระแสไฟฟาทผลตไดจากเซลลแสงอาทตย จะเปนไฟฟากระแสตรง (Direct Current) ซงสามารถนามาใชประโยชนไดทนท ประเทศไทยวนน ไดรบผลกระทบจากโลกรอนหนกมาก นาทวมทวประเทศอยางท ไมเคยเปนมากอนการใชเซลลแสงอาทตย นอกจากจะชวยลดภาวะโลกรอนแลว เซลลแสงอาทตย ยงใชในยามฉกเฉนทนาทวม ไฟฟาของการไฟฟาถกตดขาด ไฟฟาจากเซลลแสงอาทตย สามารถใชใหแสงสวางหงขาว เปดพดลม ดทว ไดสบาย นอกจากนหนารอนปจจบนรอนมาก ความตองการใชไฟฟาสง เพอเปดพดลม หรอ แอร เซลลแสงอาทตยจะผลตไฟฟาไดมากในหนารอนยงแดดรอนจาเซลลแสงอาทตยยงผลตไฟฟาไดมาก การใชเซลลแสงอาทตยกบแอร แมจะลงทนสงในตอนแรกแตกคมในระยะยาว โดยเฉพาะผทอาศยอย ตามหอพก หรอบานเชา ทชารจคาไฟแพงกวาปกต หนมาใชเซลลแสงอาทตยจะคมกวา จะประหยดคาใชจายในครวเรอน ลงไปอยางมาก โดยทวไป เงนลงทนทาเซลลแสงอาทตยจะคมคาทลงทนไป ในเวลาราว 2-3 ป หลงจากนน คาใชจายในการซอมบารงเซลลเซลแสงอาทตยจะตามาก อกยาวนาน 20-25 ป ทเราจะสารถใชไฟฟาทผลตไดจากเซลแสงอาทตยแสงอาทตย ในตนทนทตามากๆ อกวธคอ ตดตงระบบเซลลแสงอาทตย สาหรบบานทใชไฟฟาตอนกลางวนเยอะ มคนอยบานตลอดเวลา ใชแบตเตอรร เกา 3-5 ลก เกบไฟฟาจากเซลล แสงอาทตย ปรมาณไม มากนก วธน จะทาใหประหยด

งบประมาณระบบเซลล แสงอาทตยลงไปอยางมาก เนองจากตอนกลางวนมแดดมาก จงสามารถใชเซลลแสงอาทตย ผลตไฟฟาไปใชไป สวนตอนกลางคนกใชไฟฟาของการไฟฟา วธนระบบเซลลแสงอาทตย จะชวยลดคาไฟฟาลงไดเยอะ ในสวนของการผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตย เพอขายใหรฐบาล ราคาอยทประมาณ 11 บาท ตอหนวย โดยไฟฟาจากเซลลแสงอาทตย จะไดราคาดทสดอยางเหนไดชด หากเทยบกบการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนอนๆ รฐบาลเพมไฟฟาทผลตจากเซลลแสงอาทตยใหหนวยละ 6-9 บาท จากราคาปกต ปจจบนมเอกชนยนขอผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยเกนจานวนททางรฐบาลตองการแลวการไฟฟาจงปดรบการยนขอผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยเปนการชวคราว ในประเภทผผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยรายใหญ สวนผผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยรายเลก และผผลตไฟฟาจากเซลลอ า ท ต ย ร า ย เ ล ก ม า ก ย ง ร บ พ จ า ร ณ า อ ย (กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงแวดลอม 2538) จากเหตผลทกลาวมานจงเปนแนวทางใหศกษาและวจยทเกยวของกบการผลตไฟฟาจากเซลแสงอาทตยน

วสดอปกรณและวธการทดลอง

2.1 วสดอปกรณ (materials) เซลลแสงอาทตยซลคอนแบบผลกเดยว (Single crystalline silicon) จานวน 1 แผง ขนาด 120 W, 7.6 A, 17.45 V แผงเซลลแสงอาทตยจะรบพลงงานแสงเปลยนเปนพลงงานไฟฟา เซลลแสงอาทตย

รปท 1 แผงโซลาเซลลทใชในการทาวจย


39

แบตเตอรขนาด 12 V จานวน 1 ลก เปนแบตเตอรในกลม Deep Cycle, 125Ah, 12V จายกระแสไฟฟาคงทไดเปนระยะเวลานานและสามารถชารจกลบไดงายดวยกระแสไฟตาๆ บารงรกษางาย อายการใชงานยาวนาน เครองแปลงไฟฟาจากกระแสตรงเปนกระแสสลบ (Inverter 220Vac/500W) อนเวอรเตอร (Inverter) เปนอปกรณทางไฟฟา ท ใช เปล ยนไฟฟากระแสตรง เปนกระแสสลบ โดยไฟฟากระแสตรงทนามาทาการเปลยนนนนามาจาก แบตเตอร หรอแผงโซลาเซลล เครองควบคมประจ (Solar Charge Controller) ทาหนาทปรบแรงดนไฟฟาเปน 12 V ควบคมแรงดนไฟฟาใหคงท กระแสไฟฟาทไดเปนกระแสตรง สามารถใชไดกบอปกรณไฟฟากระแสตรง (DC Load) เครองวดแสงอาทตย (DT-1307 Solar meters) เปนเครองมอวดความเขมขนการแผรงสของดวงอาทตย

หลอดไฟฟาตะเ กยบเพ อแสดงผล หลอดไฟ (Light bulb) คอ อปกรณใหความสวางโดยการพลงงานไฟฟาในการทางาน เปนอปกรณท เปลยนพลงงานไฟฟาใหกลายเปนแสงสวาง ซงมเทคโนโลยการผลตและออกแบบหลอดไฟหลายชนดในปจจบน โดยหลอดไฟแตละชนดมกาลงไฟฟาและอตราการใชไฟฟาทแตกตางกน

1. วธการ (methods) ในการศกษาการทางานของแผงเซลลแสงอาทตยในแตละชวงเวลามการจดเตรยมโดย ตดตงเซลลแสงอาทตยไวในจดทสามารถแสงอาทตยไดดทสด โดยวางแผงเซลลแสงอาทตยไวทางดานทศตะวนตกเฉยงใต (บนชนดาดฟาอาคารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรประยกต มหาวทยาลยราชภฏพระนคร) ทาการบนทกคาแรงดนไฟฟาแตละชวงเวลา (เดอนตลาคม 2555-มกราคม 2556)

รปท 2 แผนภาพขนตอนการทางาน จากนนคานวณกาลงไฟฟาทเซลลสามารถผลตได จากการวดคากระแสไฟฟาและแรงดนไฟฟาของเซลลแสงอาทตยทกๆ 20 นาท แลวทาการวเคราะหขอมลทไดจากนนทาการเปรยบเทยบคากระแสไฟฟาของแผงเซลลแสงอาทตยในละวนโดยสตรคานวณดงน VIP ×= (1) เมอ P คอ กาลงไฟฟาของเซลลแสงอาทตย (W) I คอ กระแสไฟฟาของแผงเซลลแสงอาทตย (A) V คอ ความตางศกยไฟฟาของเซลลแสงอาทตย (V)

ประสทธภาพของแผงเซลลแสงอาทตย (η) ทใชงาน ตามสมการท (2) ไดดงตอไปน

100PP

in

out ×⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛=η (2)

outoutout IVP ×= (3) เมอ η คอ ประสทธภาพของโซลาเซลล outP คอ กาลงไฟฟาเอาตพต (W)


40

inP คอ กาลงไฟฟาอนพต (W) จากนนคานวณหาความจของแบตเตอร และระยะเวลาทสามารถใชงานไดเมอมโหลด ถาเรารกาลงไฟฟาของโหลดทตองการใช ระยะเวลาทตองการใช เราสามารถคานวณหาความจของแบตเตอร ท ตองใช ไ ดจากสมการ (4) และคานวณหาระยะเวลาทสามารถใชงานโหลดไดจากสมการ (5)

โดยทประสทธภาพของแบตเตอร = 0.60 (สาหรบแบตเตอรธรรมดา) และ = 0.80 (สาหรบแบตเตอร Deep Cycle) และ โดยทวไปประสทธภาพของ Inverter = 0.85 เราจะไดขนาดความจของแบตเตอรทตองการ และระยะเวลาทใชงานไดดงน

ขนาดความจของแบตเตอร (Ah)

)Inverter(พของประสทธภารพของแบตเตอประสทธภา)V(ราของแบตเตอแรงดนไฟฟ)hr( งานโหลด ตองการใชระยะเวลาท)W(ของโหลดกาลงไฟฟา

×××

= (4)

ระยะเวลาทสามารถใชงานโหลดได (hr)

)W(ของโหลดกาลงไฟฟา)Inverter(พของประสทธภารพของแบตเตอประสทธภา)V(ราของแบตเตอแรงดนไฟฟ)Ah( ของแบตเตอรขนาดความจ ×××

= (5)

โดยท Ah คอ แอมป-ชวโมง หรอ Amp-hour W คอ วตต หรอ Watts hr คอ ชวโมง หรอ hour V คอ โวลต หรอ Volt หมายเหต : ระยะเวลาทสามารถใชงานโหลดไดจะขนอยกบลกษณะการใชงานของโหลดนนๆ ผลการวจยและการอภปรายผล ในการศกษาการทางานของพลงงานแสงอาทตย ผวจยไดทาการทดลองเกบรวบรวมขอมลและไดวเคราะหขอมล จากชวงเดอนตลาคม 2555 ถง มกราคม 2556 ไดผลการทดลองดงน 1 คากาลงไฟฟาทไดในแตละเดอน เดอน ตลาคม 2555 เกบความเขมแสง อาทตยละ 3 วน วนจนทร วนองคาร และวนศกร เรมเกบตงแตเวลา 8.40–17.00 น. ทงเดอนเซลลแสงอาทตยผลตกระแสไฟฟาเฉลยได 91.06 วตต ในชวงเวลาดงกลาว (วนจนทร เฉลยได 89.48 วตต วนองคารเฉลยได 83.05 วตต วนศกรเฉลยได 100.86 วตต) ประสทธภาพของแผงเซลลแสงอาทตย (η) ทใชงาน = 9.10%

เดอน ธนวาคม 2555 เกบความเขมแสง อาทตยละ 3 วน วนพธ วนศกร และวนอาทตย เรมเกบตงแตเวลา 8.40–17.00 น. ทงเดอนเซลลแสงอาทตยผลตกระแสไฟฟาเฉลยได 105.35 วตต ในชวงเวลาดงกลาว (วนพธ เฉลยได 113.13 วตต วนศกร เฉลยได 115.52 วตต วนอาทตย เฉลยได 102.76 วตต) ประสทธภาพของแผงเซลลแสงอาทตย (η) ทใชงาน = 10.5% เดอน มกราคม 2556 เกบความเขมแสง อาทตยละ 2 วน วนพธ และวนศกร เรมเกบตงแตเวลา 8.40–17.00 น. ทงเดอนเซลลแสงอาทตยผลตกระแสไฟฟาเฉลยได 106.50 วตต ในชวงเวลาดงกลาว (วนพธเฉลยได 97.12 วตต วนศกร เฉลยได 115.93 วตต) ประสทธภาพของแผงเซลลแสงอาทตย (η) ทใชงาน =10.6% ขอสงเกต ชวงทผลตไฟฟาไดดทสดจากการทดลองคอ ชวงบาย เวลา 12.00 – 15.00 น. การคานวณการใชไฟฟาในแตละวน จากความเปนจรงแบตเตอร 1500 วตต จะสามารถเกบไฟฟาไดสงสด 1200 วตต ในตารางท 1 นนจะแสดงวธการคานวณกาลงไฟฟาของโหลดทใชงาน สวนในตารางท 2 และ 3 จะแสดงการใชงานของแบตเตอร


41

ตารางท 1 แสดงการคานวณกาลงไฟฟาของโหลด

โหลดไฟฟา จานวน วตต ชวโมง/วน วตต-ชม./วน หลอดไฟ 2 11 10 220

ทว 1 93 10 930 รวม 1150

ตารางท 2 แสดงการทดลองการใชงานไฟฟาจากแบตเตอร 12V /125 Ah โดยไมผาน Inverter เมอชารตไฟเตม

ครงท ชนดโหลด จานวนโหลด กาลงไฟฟาของโหลด (W)

ระยะเวลาทใชงานโหลด (hr:s)

กาลงไฟฟาทใช (W)

1 หลอดไฟฟา (12V 25W)

8 200 3hr:50s 767


8 200 3hr:45s 750


8 200 4hr:00s 800

เฉลย 8 200 3hr:52s 772

รปท 3 การทดลองการใชงานไฟฟาจากแบตเตอร 12V /125 Ah โดยผาน Inverter


42

ตารางท 3 แสดงการทดลองการใชงานไฟฟาจากแบตเตอร 12V /125 Ah โดยใช Inverter เมอชารตไฟเตม ครงท ชนดโหลดไฟฟา จานวน

โหลด กาลงไฟฟา

ของโหลด (W) ระยะเวลาทใชงานโหลด (hr:s)

กาลงไฟฟาทใช (W)

1 หลอดไฟตะเกยบ (AC 220V 11W)

2 22 5hr:30s 121


2 22 7hr:00s 154


2 22 7hr:20s 161

เฉลย 2 22 6hr:37s 145

การคานวณการใชงานของแบตเตอรและอนเวอรเตอร 1. การใชงานแบตเตอรโดยไมผาน Inverter ใชงานโดยหลอดไฟฟาชนดไส 12V 25W จานวน 8 หลอด เปดใชงานได ประมาณ 3.52 hr กาลงไฟฟาทใชเทากบ 772 w ซงแบตเตอรสามารถเกบไฟฟาไดเตมเทากบ 1500 W-hr (แบตเตอรทนามาใชในงานวจยน)

=×1001500772 52%

แบตเตอรน มประสทธภาพในการจายกระแสไฟฟาเพอนามาใชงานได 52% ของความจเตมแบตเตอร 2. การใชงานแบตเตอรโดยผาน Inverter ใชงานโดยการใชหลอดไฟตะเกยบ 220V 11W จานวน 2 หลอดเปดใชงานได ประมาณ 6.37 hr กาลงไฟฟาทใชเทากบ 44 w ซงการใชงานนเปนการใชงานกระแสไฟฟาทผานการแปลงการะแสไฟฟาจาก Inverter ดงนนเราจะคานวณประสทธภาพการใชงานของ Inverter ไดดงน

=×10077244 5.7%

เมอผาน Inverter ใชงานไดประสทธภาพประมาณ 6% เทานน แสดงใหเหนวาเมอนามาผานตว Inverter หรอนามาทาใหเปนไฟฟาแบบกระแสสลบ (AC) จะทาประสทธภาพในการใชงานลดลงนนเอง

สรปผลการวจย การทดลองนเปนการทดลองเพอหาคากระแสไฟฟาทผลตไดจากเซลลแสงอาทตยขนาด 120 W ตงแตเวลา 8.40 น.–18.00 น. เปนเวลา 90 วน สามารถสรปไดดงน 1.) ในแตละวนเซลลแสงอาทตยใหกาลงไฟฟาของเดอนตลาคม เฉลยวนละ 91.06 W/hr เดอนธนวาคมเฉลยวนละ 105.35 W/hr เดอนมกราคมเฉลยวนละ 106.50 W/hr แสดงวาในแตละวนแสงอาทตยทสองมายงโลกสามารถทจะเปลยนจากพลงงานแสงเปนพลงงานไฟฟาได ซงปรมาณกระแสไฟฟาทไดนสามารถเกบไวใชในรปของพลงงานสะสม คอ เกบไวในรปของแบตเตอร สามารถนาไปใชประโยชน เชน ใชเปนแสงสวางในตอนกลางคนได เปดทว เปดพดลมได อยางพอเพยง 2.) ชวงเวลาทมการใหกระแสไฟฟาสงสดคอ 11.45 น. - 14.30 น. ซงเปนเวลาทโลกไดรบความรอนจากดวงอาทตยมาก แสดงวาปจจยทมผลตอการผลตกระแสไฟฟาของเซลลแสงอาทตยขนอยกบอณหภมของสภาพแวดลอม อณหภมของแผงเซลลแสงอาทตยและทศทางการตงแผงเซลลแสงอาทตยทแสงแดดสามารถสองถงไดตลอดวน 3.) ชวงเวลาทผลตกระแสไฟฟาไดสงสดคอ เวลา 13.20 น. – 14.20 น. ซงกระแสไฟฟาจะแปรผนโดยตรงแสงอาทตยทสองมายงแผงโซลาเซลล ดงนน กระแสไฟฟาทจะผลตไดขนอยกบความเขมแสง 4.) แบตเตอรใชเวลาชารต 13 ช.ม ใหไฟเตม ดงนนจะตองใชเวลา 2 วนในการชารตแบตเตอรเพราะในแตละวนมแสงแดดประมาณ 8 ชวโมง แตแสงแดดทเขมขนเพยงพอเพอผลตพลงงานแสงอาทตยประมาณ 5 ชวโมง 5.) โซลาเซลลสามารถผลตกระแสไฟฟาสะสมไวในแบตเตอรทสามารถใชไฟฟาไดประมาณ 722 วตต โดยไมผาน Inverter แตถาผาน Inverter จะเกดการสญเสยใชไฟฟาอกประมาณ 145 วตต


43

กตตกรรมประกาศ งานวจยนไดรบการสนบสนนจากสาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฎพระนคร เอกสารอางอง [1] D. M. Chapin, C. S. Fuller, and G. L. Pearson, A

New Silicon p-n Junction Photocell for Converting Solar Radiation into Electrical Power, J. Appl. Phys. 25, pp. 676 (1954).

[2] พลงงานแสงอาทตย คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพฯ 2523

[3] พลงงานแสงอาทตย การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย กรงเทพฯ 2546

[4] ทนงเกยรต เกยรตศรโรจน เอกสารประกอบการเรยนวชา Renewable energy resources, 2006

[5] โครงการ Solar home system การไฟฟาสวนภมภาค กนยายน 2549

[6] Narupat Amornkosit, Renewable Energy Policy: Recent Policies on SPP/VSPP energy Asia 2007 conference renewable, Bangkok BITEC, 6 June 2007

[7] PowerPedia:Solar, Energy http://peswiki.com/ index.php/PowerPedia:Solar_Energy


44

การชกนาการออกรากของเฟองฟาโดยใชสาร 3-อนโดลบวทรคแอซด ทมความเขมขนทแตกตางกน

Root Induction of Bougainvillea(Bougainvillea spp.)byUsing different 3 - Indole Butyric Acid Concentrations

ปราณต จระสทศน สภทรา ทองภ และ คงเอก ศรงาม*

PraneetJirasuthat, SupattraThongphoo and KongakeSiringam*

สาขาวชาเกษตรศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร Department of Agriculture, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University, Thailand

* Corresponding author: [email protected]

บทคดยอ เฟองฟา (Bougainvillea spp.) เปนไมยนตนขนาดกลางจดอยในวงศ Nyctaginaceaeมถนกาเนดในประเทศ

บราซล มความทนทานและปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดด นยมนามาใชในการตกแตงสถานท อยางไรกตามในการขยายพนธเฟองฟาโดยวธการปกชาประสบปญหาในการชกนาการออกรากของกงปกชา ทาใหในปจจบนมการนาฮอรโมนพชและสารควบคมการเจรญเตบโตของพชมาใชในการขยายพนธเฟองฟาโดยวธการปกชา ดงนนในการศกษาครงนจงตองการศกษาการชกนาการออกรากของเฟองฟาโดยใชสาร 3-อนโดลบวทรคแอซด ทมความเขมขนทแตกตางกน 4 ระดบ คอ 0 1,000 3,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร (ppm.) เปนระยะเวลา 60 วน ผลการศกษา พบวา สาร 3-อนโดลบวทรคแอซดทมความเขมขนแตกตางกน มผลตอจานวนราก แตไมมผลตอความยาวราก และคะแนนคณภาพของราก นอกจากนยงพบวา สาร 3-อนโดลบวทรคแอซด ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร (ppm.) มผลทาใหกงเฟองฟามจานวนราก ความยาวราก และคะแนนคณภาพของรากสงทสด คาสาคญ: เฟองฟา 3-อนโดลบวทรคแอซด การเกดราก การขยายพนธพช

Abstract

Bougainvillea (Bougainvillea spp.) is medium tree plant. It belongs to Nyctaginaceae family that is native plant in Brazil. It tolerated and adapted to various environmental conditions. It can be used to decorate the place. However, the rooting of Bougainvillea by cutting was important problem. In the present, the plant hormone and plant growth regulator were applied for propagation by cutting. Therefore, this study was to investigate the root induction of Bougainvillea by using 4 levels of 3 - indole butyric acid concentations including; 0, 1,000, 3,000 and 5,000 ppm. for 60 days. The result found that the difference of 3 - indole butyric acid concentations affect the root number. In contrast, the concentation of 3 - indole butyric acid was not affected on the root length and root quality score. Furthermore, the root number, root length and root quality score were highest when applied by 3 - indole butyric acidat 1,000 ppm. Keywords: Bougainvillea, 3 - Indole Butyric Acid, rooting, plant propagation


45

บทนา เฟองฟา (Bougainvillea spp.) เปนไมยนตน

ขนาดกลาง อยในวงศ Nyctaginaceae มถนกาเนดในประเทศบราซล (สปราณ, 2541) มลาตนทแขงแรง มความทนทานและปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดด นยมนามาใชในการตกแตงสถานท (วทย, 2540; อราม, 2543) การขยายพนธเฟองฟานยมทาโดยการปกชา (บรรณ, 2541) เนองจากเปนวธการทสามารถนาฮอรโมนพชและสารควบคมการเจรญเตบโตของพชมาใช ในการชกนาใหเกดการขยายพนธพชได

กล ม ขอ งฮอ ร โ มน พ ชและส า รค วบค ม ก า รเจรญเตบโตของพชทมผลตอการขยายพนธพชโดยวธการปกชา คอ ออกซน (auxins) ซงเปนกลมของสารทสามารถชกนาใหเกดการยดตวของลาตน สารเหลาน ม ทงเกดขนโดยธรรมชาตและเกดจากการสงเคราะห โดยเปนสารทมคณสมบตทางเคมเปนกรด สวนผลของออกซนตอการเจรญเตบโตของพช ประกอบดวย การขยายขนาดของเซลล การยดตวของเซลล กระตนการแบงเซลล กระตนการเกดราก การเจรญของราก การเจรญของตาขาง ชะลอการหลดรวงของใบ สงเสรมการออกดอก เปลยนเพศดอก เพมการตดผล ควบคมการพฒนาของผล อยางไรกตามผลของออกซนตอการเจรญเตบโตของพชมความสมพนธกบปรมาณออกซนทพชไดรบ (สมฤทธ, 2547)

สารกลมออกซนทนยมนามาใชประโยชนในการขยายพนธพชโดยวธการปกชา คอ 3-อนโดลบวทรคแอซด(3 - indole butyric acid: IBA) ซงเปนสารทไดจากระบวนการสงเคราะห มลกษณะเปนผลกสขาว สามารถละลายไดดในแอลกอฮอล มฤทธของออกซนคอนขางตา เคลอนยายไดชา แตสลายตวเรว (สมฤทธ, 2547; นนทยา, 2553) เปาวณรงค (2537) ทาการศกษาการปกชาเฟองฟาโดยการใชฮอรโมน IBA ทความเขมขน 0 3,500 4,000 4,500 5,000 5,500 และ 6,000 มลลกรมตอลตร พบวา กงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 5,500 มลลกรมตอลตร ทาใหมเปอรเซนตการออกราก จานวนกงทออกราก คณภาพของรากมากทสด นงคราญ (2532) ทาการศกษาความเขมขนของ IBA ในการชกนารากโดยวธการปกชายอดเบญจมาศ พบวา ยอดปกชาของเบญจมาศทไดรบ IBA ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร มเปอรเซนตการออกราก จานวนราก และความยาวรากสงสด ดงนนในการทดลองนมวตถประสงค เพอศกษาอทธพลของ IBA ทมความเขมขนแตกตางกนตอการออกรากของเฟองฟาโดยวธการปกชา

อปกรณและวธการ 1. การเตรยมวสดเพาะ นาขยมะพราวและทรายมารอนผานแกรงเพอคดแยกใยมะพราวกรวด และหน ออกจากวสดปกชา หลงจากนนนาถานแกลบ ทราย ขยมะพราว ผสมกนในอตราสวน 1:1:1 2. การเตรยมสารละลาย IBA การเตรยมสารทาโดยชงสาร IBA บรสทธ จานวน 100 300 และ 500 มลลกรมหลงจากนนนาไปละลายในเอทลแอลกอฮอล ความเขมขน 95 เปอรเซนตโดยปรมาตร และปรบปรมาตรจนครบ 100 มลลลตร ทาใหไดสารละลาย IBA ความเขมขน 1,000 3,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร 3. การเตรยมกงปกชาและวธการปกชา

3.1 เลอกกงปกชาทมลกษณะกงแกกงออนทมขนาดเสนผานศนยกลางของกงประมาณ 1.00เซนตเมตร 3.2 ตดกงใหมความยาวประมาณ 6 นวดานบนของกงตดตรงเหนอขอประมาณ 0.50 เซนตเมตรดานลางของกงตดเฉยง 45 องศา ใตขอ ประมาณ0.50 เซนตเมตร 3.3 นากงเฟองฟาทไดจากการเตรยมมาแชในสารละลาย IBA ความเขมขน 1,000 3,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 5 วนาท และนากงไปปกชาในวสดเพาะชา 4. การดแลรกษา 4.1 ทาการใหนาวนละ 2 ครง ในชวงเวลาประมาณ 9.00 น. และ16.00 น. โดยทาการใหนาครงละ 500 มลลลตรตอกระถางเพาะชา 4.2 กาจดวชพชในกระถางเพาะชา 5. การบนทกขอมล

หลงปกชากงเฟองฟาเปนเวลา60วน ทาการบนทกขอมลดงน

5.1 จานวนราก 5.2 ความยาวราก 5.3 คะแนนคณภาพของราก


46

การวเคราะหผลทางสถต ก า ร ท ด ล อ ง น ว า ง แ ผ น ก า ร ท ด ล อ ง แ บ บ

Completely Randomize Design (CRD) ทาการทดลองทงหมด 4 ซา โดยนาขอมลจานวนราก ความยาวราก และคะแนนคณภาพของราก มาวเคราะหผลทางสถต โดยใชโปรแกรม SPSS (SPSS for Windows, SPSS Inc., USA) โดย เป รยบเ ทยบความแตกตางและค า เฉล ย โดย ว ธ Duncan’s Multiple Range test ผลและวจารณการวจย

จากการศกษา พบวา ความเขมขนของ IBA มผลทาใหเกดความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตในสวนของจานวนรากเฉลยตอกง โดยกงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร มจานวนรากเฉลยตอกง สงทสด เทากบ 7 ราก รองลงมา คอ กงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 3,000 5,000 และ 0 มลลกรมตอลตร ซงมจานวนรากเฉลยตอกง เทากบ 5 5 และ 1 ราก ตามลาดบ (ภาพท 1)ในทางตรงกนขามกบจานวนรากเฉลยตอกงความเขมขนของ IBA ไมมผลทาใหเกดความแตกตางของความยาวราก โดยกงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร มความยาวรากเฉลยตอกงสงทสด เทากบ 1.78 เซนตเมตร รองลงมา คอ กงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 5,000 3,000 และ 0 มลลกรมตอลตร ซงมความยาวรากเฉลยตอกง เทากบ 1.01 1.00 และ 0.27 เซนตเมตร ตามลาดบ (ภาพท 2) ในทางเดยวกนกบความยาวรากเฉลยตอกงความเขมขนของ IBA ไมมผลทาใหเกดความแตกตางของคะแนนคณภาพของราก โดยกงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 1,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร มคะแนนคณภาพของรากเฉลยสงทสด เทากบ 2.5 คะแนน รองลงมา คอ กงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 3,000 และ 0 มลลกรมตอลตร ซงมคะแนนคณภาพของรากเฉลย เทากบ 1.90 และ 1.60 คะแนน ตามลาดบ (ภาพท 3)

จากการศกษาผลของ IBA ตอการออกรากของกงเฟองฟาทขยายพนธโดยวธการปกชา พบวา IBA ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร มความเหมาะสมตอการปกชากงเฟองฟาไดดทสด เมอเทยบกบ IBA ความเขมขนอน ซงสอดคลองกบการศกษาของ นงคราญ (2532) ทพบวาการใช IBA ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ทาใหมเปอรเซนตการออกรากของเบญจมาศสงสด คอ 99.60 เปอรเซนต

ในขณะท เปาวณรงค (2537) พบวา กงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน 5,500 มลลกรมตอลตร มเปอรเซนตการออกรากทสงกวากงเฟองฟาทไมไดรบ IBA อยางไรกตามหากมการใชฮอรโมนทมความเขมขนสงเกนไป อาจมผลทาใหการออกรากของกงปกชาเกดขนไดชาและทาใหเกดการชะงกการเจรญเตบโตได (สมฤทธ, 2547)

สรปผลการทดลอง

จากการวจยอทธพลของ 3 - indole butyric acid ทมผลตอการออกรากของเฟองฟาทขยายพนธโดยวธการปกชา มขอสรปดงน

1. ความเขมขนทแตกตางกนของ IBA มผลตอจานวนราก แตไมมผลตอความยาวรากและคะแนนคณภาพของราก

2. IBA ความเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร สามารถเพมจานวนราก ความยาวราก และคะแนนคณภาพของรากไดดทสด เอกสารและสงอางอง นงคราญ เกาสายะพนธ. 2532. ผลของ IBA ในการปกชา

ยอดเบญจมาศ. ปญหาพเศษปรญญาตร ภาควชาพชสวน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. นนทยา วรรธนะภต. 2553. การขยายพนธพช. สานกพมพ

โอเดยนสโตร, กรงเทพฯ. บรรณ บรณะชนบท. 2541. เฟองฟา. สานกพมพฐาน

เกษตรกรรม, นนทบร. เปาวณรงค บวไชโย. 2537. การศกษาผลของ IBA และ

การตอกงตดชาเฟองฟา. ปญหาพเศษ ปรญญาตร ภาควชาพชสวน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,

กรงเทพฯ. วทย เทยงบรณธรรม. 2540. ไมดอกไมประดบในเมองไทย.

สานกพมพสรยบรรณ, กรงเทพฯ. สมฤทธ เศรษฐวงศ. 2547. ฮอรโมนและการใชฮอรโมนกบ

ไมผล. อกษรสยามการพมพ, กรงเทพฯ. สปราณ วนชชานนท. 2541. ไมประดบ. สานกพมพเพอน

เกษตร, นนทบร. อราม คมทรพย. 2543. ไมประดบเชงธรกจ.บรษท ตาวน

พบลชชง จากด, กรงเทพฯ.


47

ภาพท 1 จานวนรากเฉลยตอกงของเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน0 1,000 3,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร ททาการปกชาเปนเวลา 60 วน

ภาพท 2 ความยาวรากเฉลยตอกงของกงเฟองฟาทไดรบ IBA ความเขมขน0 1,000 3,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร ททาการปกชาเปนเวลา 60วน

b

a

ab ab


48

ภาพท 3 คะแนนคณภาพรากเฉลยของกงเฟองฟาทไดรบ NAA ความเขมขน0 1,000 3,000 และ 5,000 มลลกรมตอลตร ททาการปกชาเปนเวลา 60วน


49

การพฒนารปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอม ของนกศกษาชนปท 4 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

มหาวทยาลยราชภฏพระนคร The Development Model for Professional Training in Environmental Science of 4th year

undergraduate students in Department of Environmental Science at Phranakhon Rajabhat University

สายพณ แกวชนดวง

Saipin Kaewchindoung

สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฎพระนคร Department of Environmental science, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University, Thailand

Corresponding author: [email protected]

บทคดยอ

การวจยน มวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมของนกศกษาชนปท 4 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏพระนคร และเพอศกษาคณลกษณะของรปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมทเหมาะสม การสมตวอยางเปนแบบเจาะจง (Purposive Sampling) มจานวน 63 คน แบงเปนนกศกษาสาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม ชนปท 4 จานวน 29 คน เจาหนาจากสถานประกอบการ จานวน 29 คน อาจารยนเทศก จานวน 5 คน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย (Χ ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลการวจยพบวา

1. รปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมทไดพฒนาขน ม 3 ขนตอน ไดแก 1) ขนเตรยมการ โดยกลมตวอยางจะตองผานรายวชาเตรยมฝกประสบการณวชาชพวทยาศาสตรสงแวดลอม การทดลองฝกประสบการณวชาชพกอนการฝกประสบการณวชาชพจรง ตดตอหนวยงานทจะฝกประสบการณ ศกษาคมอการฝกประสบการณวชาชพ และปฐมนเทศ 2) ขนฝกประสบการณจรง มหาวทยาลยสงตวนกศกษาไปยงสถานประกอบการทไดตดตอไว นกศกษาฝกประสบการณฯ เปนเวลา 450 ชวโมง อาจารยนเทศก เยยมเยยน และนเทศนกศกษา ณ สถานประกอบการ สถานประกอบการออกหนงสอรบรองการฝกงาน และสงตวนกศกษากลบมหาวทยาลย 3) ขนสรปผลการฝกประสบการณวชาชพ สถานประกอบการประเมนผลการฝกงาน นกศกษารวมสมมนาหลงการฝกประสบการณวชาชพ และประเมนผลการฝกประสบการณวชาชพจากคะแนน 3 สวน ไดแกจากสถานประกอบการ อาจารยนเทศก และการสมมนา 2. คณลกษณะของรปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมทพฒนาขน มความเหมาะสม 4 ดาน ดงน 1) ดานความเหมาะสม พบวารปแบบการฝกประสบการณวชาชพ มความเหมาะสมทกขนตอน ตงแตขนเตรยมการ ขนการฝกประสบการณ และขนสรปผลการฝกประสบการณ ซงสามารถปฏบตตามขนตอนไดจรงอยางมประสทธภาพ 2) ดานความครอบคลม พบวารปแบบการฝกประสบการณวชาชพนมขนตอนและเนอหารายละเอยดในการดาเนนการครอบคลมและเหมาะสมดแลว คดเปนรอยละ 85.19 และเหนวาคมอการฝกประสบการณ มคาอธบาย คาชแจง การดาเนนการครอบคลมชดเจนด เขาใจงายและสามารถนาไปปฏบตได คดเปนรอยละ 85.96 3) ดานความสอดคลอง พบวารปแบบการฝกประสบการณฯ มความสอดคลองและมประสทธภาพตงแตขนเตรยมการ ขนฝกประสบการณจรง และขนสรปผลการฝกประสบการณ อยในระดบมาก โดยมคาเฉลยอยท 4.17 สาหรบขนสรปผลการฝกประสบการณวชาชพ กลมตวอยางเหนวาแบบประเมนผลสามารถวดประสทธผลการฝกงานของนกศกษาไดดในระดบมาก โดยมคะแนนเฉลยอยท 4.09 4) ดานความเปนประโยชนและความเปนไปไดในทางปฏบต พบวาสามารถนาไปใชไดจรง ไมมปญหาอปสรรคทงในระหวางดาเนนการ และหลงจากจบสนการดาเนนการ คาสาคญ : รปแบบการฝกประสบการณวชาชพวทยาศาสตรสงแวดลอม คณลกษณะของรปแบบ


50

Abstract

The objectives of this research were to develop the model for professional training of 4th year undergraduates in environmental science at Phranakhon Rajabhat University and to study the properties of the model suitable in environmental professional experiences. The participants in the research was selected through purposive sampling technique. They consisted of 63 sampled individuals, 29 of the total (63) emanating from the 4th year undergraduate student group; a further 29 persons sampled from the selected industry-specific corporations involved in the project and 5 supervising instructors. Percentile, Average (Χ ), and Standard Deviation (SD), were applied for the segments of statistical analysis. The results of this research showed that:

1. The 3 procedural steps in the development model of professional experience in environmental science: 1) Preparation phase, the sampled individuals from the 4th year undergraduates are required to attend a subject of Professional Experience of Environmental Science, experimental practice prior to actual on-the-job training in internship, inter-personal contact with selected corporations, study professional experience manual and participate the orientation session. 2) Actual Training phase, the university performing the necessary introductions of students to the selected corporations. (450 practice hours in a practical working environment is required to achieve the completion of the course). Concurrently, the supervising instructors engage in frequent communication with the students. On-site appraisals of students’ progress are also conducted with the complicity of the corporations involved. In final consideration of the periods in practical training, the corporations issue job certification endorsements to students successfully completing this practical aspect of the course. The students subsequently return to the university. 3) Evaluation phase. The corporations evaluate the practical training of each student. Then, the post-training seminar was oriented. Finally, the evaluation of the professional experience training was from 3 sectors: the corporations’ perspective, the supervising instructors' reports and the peer group seminars.

2. Properties of the model developed for professional training in environmental science posed 4 practical perspectives. 1) Suitability: It was found that this professional training model has its’ own practicality in every phase, commencing with the Preparation phase, through to the Training phase, and Evaluation phase. This supports the critical description of the process as an effective and practical model. 2) Comprehension: 85.19% of the sample stated that the content and processes of this model are both comprehensive and appropriate. 85.96% commented that the manual contained clear explanations and clear instructions, easy to understand and practically 3) Accordance: Average score (Χ ) of 4.17 found the professional training model to be effective and an agreeable concept from the Preparation phase, achieving satisfactory continuation through to the Training phase, and ultimately confirmation of success in the Evaluation phase. Average score (Χ ) of 4.09 perceived the Evaluation phase as very effective. The resulting assessment was found to be efficient and possessed of a high level success rate. 4) Usefulness and potential: it is a practical model with anticipated interruptions or potentially dysfunctional practices preempted, from inception to completion of the process. Keywords : The Model for Professional Training in Environmental Science. , The properties of the model suitable in environmental professional experiences.


51

บทนา การฝกประสบการณวชาชพ มวตถประสงคให

นกศกษาไดมโอกาสฝกประสบการณตรงอยางเปนระบบ และเปนกระบวนการทตอเนองในสถานการณจรง เปนการนาความร ทฤษฏ ไปประยกตใชในการทางานไดอยางเหมาะสม ชวยใหนกศกษาไดมโอกาสใชเครองมอใหมๆ สงเสรมใหเกดทกษะ ความชานาญ และทราบขนตอนการปฏบตงาน เทคนคการทางานและการทางานรวมกบผอน สงเสรมการเรยนรในสภาพการทางานจรง ซงไมสามารถเรยนรไดจากตารา รวมทงมโอกาสฝกบคลกภาพ และคณสมบตทจาเปนและเหมาะสมในการทางาน ชวยใหเกดความเชอมนและเจตคตทดตอวชาชพ ทงนนกศกษาสามารถนาความรและประสบการณจากการฝกประสบการณวชาชพไปปฏบตเมอสาเรจการศกษาและเขาสตลาดงานไดอยางมประสทธภาพ

ในการจดการเรยนการสอนสาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม ระดบปรญญาตร นกศกษาจะ ตองผานรายวชาการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอม ( Field Experience in Environmental Science ) รหสวชา 4063802 จานวน 5(450) หนวยกต โดยเปนการฝกปฏบ ต งานจรงในสถานประกอบการ ทงภาครฐและภาคเอกชน เรยนรกระบวนการการปฏบตงาน ทกษะการทางานและการแกปญหารวมทงการปรบตวใหเขากบวฒนธรรมองคกร มการรวบรวมองคความร จดทารายงานพรอมนาเสนอ ซงสาขาวทยาศาสตรสงแวดลอมไดผลตนกศกษาเขาสหนวยงานตางๆ ไปแลว จานวน 5 รน โดยในแตละรนไดมการฝกประสบการณทแตกตางกน และพบปญหาในการจดการทหลากหลาย ไดแก ปญหาดานขนตอนการตดตอประสานงานกนระหวางสถานประกอบการ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมทงโดยตนเอง และโดยเอกสาร และการไมเขาใจเรองการประเมนผลของสถานประกอบการ นอกจากนนยงมปญหาในเรองการขาดความรความสามารถเฉพาะในหนาทการงานนน ๆ ทงในดานการใชเครองมอในหองปฏบตการ ความรความสามารถทางดานภาษา ศพททางวชาการตางๆ รวมทงปญหาดานพฤตกรรมในระหวางทางานไดแกการพดคยกนในระหวางเวลางาน การขาดงานเนอง ๆ การมาฝกปฏบตงานไมตรงเวลา เปนตน

จากปญหาตางๆ ขางตนทาใหเกดความสนใจทจะศกษา และพฒนารปแบบการฝกประสบการณวชาชพของนกศกษาสาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม โดยในการวจยครงนจะประมวลรปแบบ แนวทาง และปญหาอปสรรคตางๆ ใน

การจดการการฝกประสบการณทผานมา 5 รน จากเอกสารไดแก คมอการฝกประสบการณวชาชพ เอกสารประกอบการสมมนาหลงการฝกประสบการณวชาชพ ตงแตป พ.ศ. 2550 - 2554 และรายงานผลการประเมนการฝกประสบการณวชาชพ ของนกศกษาชนปท 4 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มาพฒนาเปนรปแบบการฝกประสบการณวชาชพทเหมาะสม การดาเนนการ

การพฒนารปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมของนกศกษาชนปท 4 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏพระนคร มขนตอนการดาเนนการดงน

2.1 แจงนกศกษาทเปนกลมตวอยางในการศกษาทราบวาในการฝกประสบการณวชาชพ ภาคการศกษา 2/2555 น จะดาเนนการตามรปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมทผวจยสงเคราะหขน

2.2 ดาเนนกจกรรมตางๆ ตามรปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอม ในขอท 2.1

2.3 เมอกลมตวอยางฝกประสบการณวชาชพฯ ณ สถานประกอบการทงภาครฐและเอกชน จนครบ 450 ชวโมงแลว ไดสงแบบวพากษรปแบบการฝกประสบการณวช าชพ ด าน วทยาศาสตร ส ง แวดล อม ส าห รบสถานประกอบการ จานวนสถานประกอบการละ 1 ชด รวม 29 ชด ใหเจาหนาททดแลการฝกประสบการณของนกศกษาเปนผวพากษ และใหสงแบบวพากษกลบพรอมหนงสอสงตวนกศกษากลบมหาวทยาลย

2.4 หลงจากฝกประสบการณฯ ครบถวนตามก าหนดแ ลว กล ม ต วอ ยา งจะ ตองจ ดส มมนาหล งฝ กประสบการณฯ เพอสรปผลการฝกประสบการณวชาชพ และเพอแบงปนประสบการณการฝกประสบการณวชาชพแกเพอน และนกศกษาชนปท 3 และไดใหอาจารยนเทศกวพากษรปแบบการฝกประสบการณทานละ 1 ชด จานวน 5 ทาน และใหนกศกษาผผานการฝกประสบการณเรยบรอยแลวตอบแบบวพากษ คนละ 1 ชด รวม 29 ชด

2.5 วเคราะห สงเคราะห และสรปผลการพฒนารปแบบการฝกประสบการณ วชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอม จากแบบวพากษโดยใชคารอยละ และนามาเรยบเรยงสรปผลเปนภาพรวมดวยวธบรรยายพรรณนา

2.6 ใชคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานในการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความคดเหนตอการฝกประสบการณในสาระตาง ๆ 17 ประเดน ไดแกความร


52

ความสามารถเกยวกบงานในหนาททได รบมอบหมาย ความคดรเรมสรางสรรค ความรบผดชอบ ความใฝร ทกษะทางสงคม การทางานรวมกบผอน ระเบยบ วนย มารยาท เปนตน ซงเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา (rating scale) โดยอางองตามแบบทดสอบทศนคตของ Likert คอ กาหนดคาความรสกของบคคลหรอทศนคตตอสงตาง ๆ 5 ระดบ ไดแก 4.51 – 5.00 แปลวา เหนดวยในระดบมากทสด 3.51 – 4.50 แปลวา เหนดวยในระดบมาก 2.51 – 3.50 แปลวา เหนดวยในระดบปานกลาง 1.51 – 2.50 แปลวา เหนดวยในระดบนอย 1.00 – 1.50 แปลวา เหนดวยในระดบนอยทสด

2.7 นาผลการวเคราะหขอมลจากขอ 4 มาปรบ- ปรงรปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรส ง แวดล อม ให ม เ พ อ ใ หกา ร ด า เน นการจ ดการฝ กประสบการณวชาชพมความสมบรณ และเปนไปตามวตถประสงคของรายวชาการฝกประสบการณวชาชพมากขน ผลการวจยและการอภปรายผล

1.สรปผลการวจย จากการวเคราะหขอมลสามารถสรปผลการวจยไดดงน

1 การพฒนารปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอม ไดนาผลการวเคราะหรปแบบการฝกประสบการณวชาชพวทยาศาสตรสงแวดลอม รวมทงปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการฝกประสบการณวชาชพตงแต พ.ศ. 2549 – 2554 และผลการวพากษรปแบบฯ มาพฒนาเปนรปแบบการฝกประสบการณวชาชพขนใหม โดยรปแบบแบงเปน 3 ขนตอน ไดแก

1) ขนเตรยมการ มการเตรยมความพรอมกอนออกฝ กประสบการณ จ ร ง ผ านร าย วช า เ ตร ยมฝ กประสบการณวชาชพวทยาศาสตรสงแวดลอมในระดบชนปท 3 ภาคการศกษาท 2 ซงกลมตวอยางเหนวาเนอหาและทกษะทอยในรายวชาเตรยมฝกประสบการณวชาชพ มความเหมาะสม ครอบคลม เปนประโยชนตอการฝกประสบการณดแลว คดเปนรอยละ 85.19 ความคดเหนตอการเปดโอกาสใหนกศกษาชนปท 3 ไดทดลองฝกประสบการณวชาชพตามสถานประกอบการตางๆ โดยเปนการทดลองทกขนตอนเสมอนฝกประสบการณจรงระหวางปดภาคการศกษา เปนเวลา 2 เดอน ซงกลมตวอยางเหนวามประโยชนคดเปนรอยละ 96.29 โดยเหนวาชวยใหเกดการเตรยมความพรอมกอนการฝ ก งานจ ร ง และมส วนช วย ใ หการหาสถานฝ ก

ประสบการณเปนไปไดงายขน อกทงทาใหนกศกษาไดรความถนดและลกษณะงานทนกศกษาชอบ และเหมาะสมกบตนไดเปนอยางด นอกจากนนยงชวยใหเกดการเรยนรจากการทางานจรงรวมกบบคคลภายนอก ไดเรยนรและฝกปฏบตจรง จากนนนกศกษาตองตดตอสถานประกอบการทจะฝกงานดวยตนเอง และเขารบการปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมในขนสดทาย

2) ขนฝกประสบการณจรง นกศกษาฝกงานตามสถานประกอบการทไดตดตอไวเปนเวลา 450 ชวโมง อาจารยนเทศกเยยมเยยน และนเทศนกศกษา ณ สถานประกอบการ จากนนสถานประกอบการประเมนผลการฝกงาน ออกหนงสอรบรองการฝกงาน และสงตวนกศกษากลบมหาวทยาลย

3) ขนสรปผลการฝกประสบการณวชาชพ นกศกษาเขารวมสมมนาหลงการฝกประสบการณวชาชพทกคน การประเมนผลจะประเมนจากคะแนนการประเมน 3 สวน ไดแกผลการประเมนของสถานประกอบการ ผลการประเมนจากการสมมนา และผลการประเมนจากอาจารยนเทศก

2 คณลกษณะของรปแบบ การฝกประสบการณ วชาชพดานวทยาศาสตร

สงแวดลอมไดพจารณาคณลกษณะของรปแบบใน 4 ดาน ดงน 1) ดานความเหมาะสม พบวารปแบบการฝกประสบการณวชาชพ มความเหมาะสมทงในดานวธดาเนนการ ตงแตขนเตรยมการ ขนการฝกประสบการณ และขนสรปผลการฝกประสบการณ ซงสามารถปฏบตตามขนตอนไดจรงอยางมประสทธภาพ ซงกลมตวอยางเหนวารปแบบมความเหมาะสมอยในระดบมากโดยมคะแนนเฉลยอยท 4.17 2) ดานความครอบคลม ชดเจน พบวารปแบบการฝกประสบการณวชาชพนมความเหมาะสมดแลว คดเปนรอยละ 85.19 และเหนวาคมอการฝกประสบการณ มคาอธบาย คาชแจง การดาเนนการครอบคลมชดเจนด เขาใจงายและสามารถนาไปปฏบตได คดเปนรอยละ 85.96 3) ดานความสอดคลอง พบวาจากแผนผงรปแบบการฝกประสบการณวชาชพ มความสอดคลองตงแตเรมตนคอ ขนเตรยมการ จากนนเปนขนการฝกประสบการณจรง จนกระทงจบการดาเนนการในขนสดทายคอขนสรปผลการฝกประสบการณวชาชพ กลมตวอยางเหนวารปแบบและขนตอนตางๆ มความสอดคลองเหมาะสมดแลวและมประสทธภาพ ตงแตตนจนจบคดเปนรอยละ 85.19 4) ดานความเปนประโยชนและความเปนไปไดในทางปฏบต รปแบบการฝกประสบการณวชาชพน ไดทดลอง


53

ใชในปการศกษา 2555 แลว พบวาสามารถนาไปใชไดจรง ไมเกดปญหาอปสรรคใดทงในระหวางดาเนนการ และหลงจากจบสนการดาเนนการการฝกประสบการณวชาชพ อภปรายผล

จากผลการวพากษรปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอมของนกศกษา ชนปท 4 สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏพระนคร พบวาสถานประกอบการ อาจารย และนกศกษาเหนวาเนอหาวชาเตรยมฝกประสบการณวชาชพวทยาศาสตรสงแวดลอมซงกาหนดใหนกศกษาเรยนเมออยชนปท 3 มความเหมาะสมดแลว เพราะเปนการเตรยมความพรอมและพฒนานกศกษาใหมความร ทกษะ เจตคต แรงจงใจ และคณลกษณะทเหมาะสมกบวชาชพไดแก การพฒนาทกษะทางสงคมตางๆ โดยสถานประกอบการ และนกศกษามความเหนวาเนอหาสาระของรายวชามความเหมาะสมดแลว คดเปนรอยละ 85.19 และ 70.37 ตามลาดบซงสอดคลองกบการศกษาของรกชนก โสภาพศ (2554 : 468) ซงศกษาเรองก า ร พฒนา ร ปแบบกา ร เ ต ร ยมคว ามพ ร อมก า ร ฝ กประสบการณวชาชพสาหรบนกศกษาสาขาวชาการจดการการทองเทยว คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร ทพบวาการเต รยมความพรอมในดานคณลกษณะ 3 คณลกษณะไดแก คณลกษณะดานทศนคต ดานลกษณะนสย และดานความรและทกษะเทคนคการเรยนรและการประเมนผล โดยใชรปแบบ 2 สวนคอ 1) การศกษาในหองเรยนในเรองการสรางประสบการณ การอภปรายแลกเปลยนเรยนร การสรป การประยกตใช และ2) การศกษานอกหองเ รยนไดแก การศกษาดงาน การสงเกตการณ และการปฏบต ซงกลมตวอยางเหนวาเปนรปแบบทมความเหมาะสมในการเตรยมความพรอมมากทสด และมประสทธภาพ เทากบ 85.93/ 89.07

ส า ห ร บ ร ปแบบกา ร ต ด ต อส อ ส า ร ร ะหว า งมหาวทยาลยและสถานประกอบการเหนวาควรตดตอกนในหลายๆ ชองทาง ในสวนของคมอการฝกประสบการณวชาชพทงสถานประกอบการ อาจารย และนกศกษาเหนวามความเหมาะสมดแลว คดเปนรอยละ 85.19 80.00 และ 92.59 ตามลาดบ

ใน เ ร อ ง เ น อ ห าก า รปฐม น เทศก อนก า รฝ กประสบการณวชาชพ อาจารย และนกศกษาเหนวาเนอหาเหมาะสมดแลว คดเปนรอยละ 100 และ สถานประกอบการเหนวาเหมาะสมดแลวเชนกนคดเปนรอยละ 92.60

ในสวนของความคดเหนของสถานประกอบการ อาจารย และนกศกษา ตอประสทธภาพการฝกประสบการณวชาชพโดยสรปพบวาอยในระดบมาก มคาเฉลยอยท 4.19 4.09 และ 4.22 ตามลาดบ โดยสถานประกอบการมความเหนวานกศกษาสามารถปรบตว และทางานรวมกบผอนไดเปนอยางด รวมทงมมนษยสมพนธตอผรวมงานในหนวยงานอยในระดบมากทสด โดยมคะแนนเฉลยอยท 4.67 และ 4.56 ตามลาดบ ซงสอดคลองกบความคดเหนของนกศกษาทเหนวาตวนกศ กษา เองสามารถท า งานร วมกบผ อ น ในสถานประกอบการไดอยางด และมมนษยสมพนธ แตงกายเรยบรอย กรยาสภาพ ออนนอม โดยมคะแนนเฉลยอยท 4.52 4.59 และ 4.52 ตามลาดบ ซงผลการศกษาใกลเคยงกบการศกษาเรองการประเมนประสทธภาพการฝกงานของนกศกษาคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลย สงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ของบญเลศ จนทรไสย และพรรณ เจรญธนวธ (2553 : 110) โดยกลมตวอยางเหนวาประสทธภาพในการฝกงานในดานทกษะความรทางวชาการ ทกษะดานการปฏบตงาน และทกษะดานมนษยสมพนธ ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง สรปผลการวจย

ผลการ วจ ย โดยส รปพบ ว า รปแบบการฝ กประสบการณดานวทยาศาสตรสงแวดลอมของนกศกษา ชนปท 4 สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร เปนรปแบบทมประสทธภาพ และรปแบบประกอบดวยคณลกษณะทเหมาะสมทง 4 ดาน ไดแกความเหมาะสมในการดาเนนการและขนตอนการปฏบตจรง ความครอบคลมชดเจนในการชแจง อธบายขนตอนการดาเนนการ รวมทงมความสอดคลองเชอมโยงกนตงแตตนจนจบกระบวนการ มประโยชนและมความเปนไปไดในทางปฏบต กตตกรรมประกาศ

การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน เรองการพฒนารปแบบการฝกประสบการณวชาชพดานวทยาศาสตรสงแวดลอม ของนกศกษาชนปท 4 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏพระนครน ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏพระนคร ภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2555 การวจยนสาเรจไดดกดวยความกรณา และความอนเคราะห จากหลาย ๆ ทาน ผวจยขอขอบพระคณ ผ ช วยศาสตราจาร ยวศน ปล ม เจ รญ อาจารยประจ ามหาวทยาลยมหดล อาจารยลดาวลย ศรวงษ อาจารยประจา


54

มหาวทยาลยรงสต และอาจารยมะล วลย อศวลานนท ผ อ านวยการโรงเรยนวดรวก สานกงานเขตบางพลด กรงเทพมหานคร ทก รณาพจารณาเค รอง มอ และใหคาแนะนาในการปรบแก อนเปนประโยชนตอการวจยอยางยง และขอขอบคณเจาหนาทหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเปนผดแลการฝกประสบการณของนกศกษา อาจารยนเทศกการฝกงาน ทใหขอมลอนเปนประโยชนตอการวจยเปนอยางยง ขอบคณนกศกษาระดบปรญญาตร นกศกษาชนปท 4 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทใหความรวมมอในการดาเนนการวจย และขอขอบคณ คณสดาพร แกวชนดวง และ ดร.ลดา มทธรศ ทไดชวยดแลบทคดยอภาษาองกฤษ และเปนกาลงใจตงแตตนจนกระทงสาเรจลลวงเปนอยางด

สดทายน ขอขอบคณมหาวทยาลยราชภฏพระนครโดยสถาบนวจยและพฒนา ทไดมอบทนสนบสนนการวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนน เอกสารอางอง [1] ชาตร ฝายคาตา.(2553). การศกษาสภาพการจด

ประสบการณวชาชพครสาหรบนสตนกศกษาครวทยาศาสตร หลกสตรผลตคร 5 ป ตามแนวปฏรปการเรยนร , ม.ป.ท.

[2] ทศนา แขมมณ (2553). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.(พมพครงท 12). กรงเทพมหานคร: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

[3] บญชม ศรสะอาด.(2545). การวจยเบองตน. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ ; สรวยาสาสน.

[4] บญเลศ จนทรไสย และพรรณ เจรญธนวช.(2553). การประเมนประสท ธภาพการ ฝกงานของนก ศกษาคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขต ปตตาน วารสารวทยบรการ ปท 21 ฉบบท 1 มกราคม – เมษายน 2553.

[5] ประทป นานคงแนบ และคณะ.(2554). รปแบบการนเทศฝกงานแบบผสม สาหรบนกศกษาชางอตสาหกรรม สถานศกษาส ง กดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา วารสารวทยบรการ ปท 22 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2554.

[6] พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร . (พมพครงท 7).กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

[7] เยาวด วบลยศร. (2536). การประเมนโครงการ แนวคด และแนวปฏบต. กรงเทพฯ: ภาควชาวจยการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

[8] รกชนก โสภาพศ.(2554). การพฒนารปแบบการเตรยมความพรอมการฝกประสบการณวชาชพสาหรบนกศกษาสาขาวชาการจดการการทองเทยว ปรญญานพนธดษฎบณฑตสาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

[9] สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม,คณะวทยาศาสตรและ เทคโน โลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. (2549) หลกสตร

วทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2549,กรงเทพฯ : ม.ป.ท.

[10] สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม,คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. (2555) หล กส ต ร วทยาศาสตร บณฑ ต สาขา วชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2555,กรงเทพฯ : ม.ป.ท. [11] สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม,คณะวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. (2550) เอกสารประกอบการสมมนาหลงการฝกประสบการณ

วชาชพสาขา วชา วทยาศาสต รส งแวด ลอม,กรงเทพฯ : ม.ป.ท.

[12] สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม,คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. (2552-2554) เอกสารรายงานผลการฝกประสบการณวชาชพ สาขาวชาวทยาศาสตรส งแวดลอม , กรงเทพฯ : ม.ป.ท.

[13] สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม,คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. (2549-2554)

เอกสารค มอการฝกประสบการณวชาชพ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม,กรงเทพฯ :ม.ป.ท.

[14] สบรรณ พนธวศวาส และ ชยวฒนะ ปญจพงษ. (2532).ระเบยบวธวจยเชงปฏบต.กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.


55

ฤทธตานอนมลอสระของสารสกดหยาบจากพรกแกง Antioxidant Activity of Crude Extract from Curry Pastes

ศรขวญ บญเทศ และ สาวตร รจธนพาณช*

Sirikuan Boontas and Sawittree Rujitanapanich*

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฎพระนคร Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University, Thailand

* Corresponding author: [email protected] บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษา และเปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระในสารสกดหยาบชน เฮกเซน เอทลแอซเตท เมทานอล และนาของพรกแกงจานวน 3 ชนด คอ พรกแกงสม พรกแกงเผด และพรกแกงเขยวหวาน โดยนามาทดสอบฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH assay เปรยบเทยบกบสารมาตรฐานวตามนอ ผลการทดสอบพบวาสารสกดหยาบชนเอทล แอซเตทของพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยวหวาน มฤทธตานอนมลอสระดทสดดวยคา IC50 เทากบ 0.10 0.14 และ 0.11 mg/ml ตามลาดบ รองลงมา คอ สารสกดชนเมทานอลและชนนา ซงมคา IC50 เทากบ 1.47 1.55 0.39 และ 2.15 2.13 1.44 mg/ml ตามลาดบ โดยพรกแกงเขยวหวานมฤทธตานอนมลอสระ DPPH สงทสด สวนสารสกดหยาบในชนเฮกเซนมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด คาสาคญ: พรกแกงสม พรกแกงเผด พรกแกงเขยวหวาน DPPH และ IC50 Abstract

The aim of this research were to investigate antioxidant activity of 3 kinds of Curry Pastes. Sour Vegetable Curry Paste, Red Curry Paste and Green Curry Paste and to compare antioxidant substances with hexane, ethyl acetate, methanol, and water extraction. The antioxidant capacity of crude extracts were determined by using DPPH assay and compared with vitamin E as standard antioxidant. The results found that the ethyl acetate extract of 3 kinds of Curry Pastes presented highest antioxidant activity with IC50 0.10 0.14 and 0.11 mg/ml respectively. The activity decreased in the order methanol and water extracts with IC50 1.47 1.55 0.39 and 2.15 2.13 1.44 mg/ml respectively, the crude extract of Green Curry Paste was best antioxidant activity, meanwhile the crude hexane was weak. Keywords : Sour Vegetable Curry Paste, Red Curry Paste, Green Curry Paste Keywords, DPPH assay and IC50

บทนา

อนมลอสระ (free radical) กอใหเกดอนตรายตอรางกายอนนาไปสการเกดโรค เชน โรคหวใจ โรคมะเรง โรคแกกอนวย เนองจากอนมลอสระคออนภาคทขาดอเลกตรอนไปหนงตว ทาใหไมเสถยรและไวตอการเกดปฏกรยา ทเรยกวาปฏกรยาออกซเดชน (oxidation reaction) เปนปฏกรยาทเกยวของกบการเพมออกซเจนหรอลดไฮโดรเจน ปฏก รยาน ทาใหเกดอน มลอสระ

สามารถทาลายเซลลและกอใหเกดการเสอมของอวยวะ ปกตรางกายมกลไกการกาจดอนมลอสระได 2 วธ คอ การใชเอนไซม เชน superoxide dismultase (SOD) catalase (CAT) glutathione (GSH) glutathione peroxidase (GPx) [1] และไมใชเอนไซม ซงเปนสารตานอนมลอสระ (antioxidant) เชน วตามนซ วตามนอ เบตาแ ค โ ร ท น โ ด ย เ ฉพ า ะพอล ฟ น อ ล (polyphenols) มองคประกอบของสารฟลาโวนอยด แซนโธน พบมากในผก ผลไม ธญพช พชมฝก (legumes) ชอกโกแลต นาชา


56

และ ไวน เปนตน [2] โครงสรางประกอบดวยหม aromatic hydroxyl ตงแต 2 หมขนไป หมเหลานไปดกจบอนมลอสระตางๆ โดยใหอนมล H• แกอนมลอสระ ทาใหไดสารอนมลอสระทเสถยรกวาเดม สงผลใหหยดวงจรการเกดอนมลอสระใหมทจะเกดขนได การบรโภคสารตานอนมลอสระเปนอกทางเลอกหนงทจะชวยปองกนและลดโอกาสการเกดโรค รายไ ด พบไดในอาหารไทยโดยเฉพาะเค รองเทศ และสมนไพร อาหารไทยมเอกลกษณโดดเดนในเรองของความเผดรอน อาหารประเภทแกงเปนหนงในชนดทบรโภคกนเกอบทกวน พรกแกงจะมสารพฤกษเคม อาท กลมฟลาโวนอยด พอลฟนอล ไกลโคไซด ซลไฟด แอลคาลอยด เปนตน พรกแกงแตละชนดมสวนประกอบหลกทเหมอนกน คอ พรก กระเทยม ตะไคร หอมแดง ขา และผวมะกรด ใหคณสมบตในการปองกนโรคตางๆ พรกมสารแคปไซซน ชวยระบบการไหลเวยนของเลอด ทาใหระดบนาตาลในเลอดขนชา ปองกนการเกดมะเรง กระเทยมลดระดบคอเลสเตอรอลและนาตาลในเลอด ลดความดนโลหต ตะไครยบยงการเจรญเตบโตเชอแบคทเรย ลดความดนโลหต หอมแดงมกรดลโนลนคชวยลดระดบไขมนในเลอดและยงชวยขยายเสนเลอดใหกวางขน ขามฤทธตานเชอรา แบคทเรย ผวมะกรดมฤทธตานเชอแบคทเรย การนาเครองเทศมาบดตาดวยกน ทาใหสารพฤกษเคมหรอสารออกฤทธทางชวภาพตางๆ ทงเสรมหรอตานกนกอใหเกดประโยชนอยางยงตอสขภาพ [3] ว ธ ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ฤ ท ธ ต า น อ น ม ล อ ส ร ะ (Antioxidant activity) เปนวธการวเคราะหความสามารถในการตานออกซเดชน โดยใชรเอเจนตสงเคราะห คอ 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) นา DPPH มาละลายในเอทานอลทปราศจากนา (absolute ethanol) จะไดสารละลายสมวงของ DPPH• เปนอนมลอสระทมความคงตว สามารถดดกลนคลนแสงไดดทความยาวคลน 517 nm และสามารถรบอเลกตรอนหรอ hydrogen radical ได เมอทาปฏกรยากบสารทมฤทธตานอนมลอสระ (RH) จะทาใหสมวงจางลงดงภาพท 1 [4] อนมลอสระใหมทเกดขนจะทาปฏกรยาตอไปจนไดโมเลกลทมความคงตว เชน R-R ขอดของวธน คอ ทาไดงาย นยมใชเปนวธเบองตนในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระจากสารสกดธรรมชาต ขอเสยคอ DPPH• ไมไวตอการทาปฏกรยาเหมอนอนมลอสระทเกดขนในรางกาย จงไมสามารถจดอนดบอนมลทมความไวสงได การรายงานผลฤทธตานอนมลอสระจะรายงานเปนคา IC50 (inhibition concertration 50%)

ซงหมายถงปรมาณสารสกดทสามารถยบยง DPPH ไดรอยละ 50 โดยสรางกราฟความสมพนธระหวางรอยละ inhibition DPPH• กบความเขมขนของสารตวอยาง ถามคานอย แสดงวาความสามารถในการตานอนมลอสระสง นอกจากนอาจรายงานเปนคาของ EC50 (effective concentration 50%) คอปรมาณสารสกดททาใหความเขมขนของ DPPH เหลออยรอยละ 50 เปนความสมพนธระหวางรอยละ remaining DPPH• กบความเขมขนของสารตวอยาง

DPPH• (purple) DPPH (yellow)

ภาพท 1 ปฏกรยาของ DPPH• กบสารตานอนมลอสระ (RH) ในการรบประทานอาหารประเภทผก ผลไมและสมนไพร ทาใหรางกายมสารตานอนมลอสระเพมขนในกระแสเลอด สามารถปองกนโรคทมสาเหตจากการทาลายของอนมลอสระได Perucka I. และ Materska M, 2003 [5] ไดศกษาฤทธตานอนมลอสระและปรมาณ capsaicinoids จากพรกหยวก (Paprika fruits หรอ red peper fruits) 4 ชนด คอ Bronowicka Ostra, Cyklon, Tornado และ Tajfun ปรมาณฟลาโวนอยด ทพบใน Bronowicka Ostra และ Cyklon มคา 90 mg/100 g ของนาหนกแหง สาหรบ Tajfun และ Tornado มคา 81-84 90 mg/100 g ของนาหนกแหง และในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของฟลาโวนอยด hot Cyklon มฤทธสงทสด และ semi-hot Tajfun ออกฤทธตาทสด ปรมาณแคปไซซนพบมากทสดใน Bronowicka Ostra มคาเทากบ 88.0 mg/100 g ของนาหนกแหง ในการทดสอบฤทธตานอนมลจงทาใหไดคาสงสดเชนกน พรรณ เดนรงเรอง, (2550) [6] ไดศกษาฤทธตานอนมลอสระจากสารสกดเมทานอลของเปลอกของตนอบเชย 8 ชนด เชน เปลอกตนกระทงใบใหญ เอยน เทพทาโร และทามง โดยวธ DPPH

+ RH + R• NH

O2N NO2

N

NO2

N

O2N NO2

N

NO2

•


57

assay คานวณคา EC50 โดยใช BHT เปนสารมาตรฐาน พบวาเปลอกของตนพชทกชนดททดสอบ มฤทธตานอนมลอสระสงกวา BHT โดย EC50 = 11.820 mg/l ยกเวนเปลอกตนกระทงใบใหญมฤทธนอยกวา เพชรรง เทพทองและคณะ, 2555 [7] ไดศกษาการเปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระ และปรมาณสารกลมฟนอลกในสารสกดชนเอทานอลของ ขง พรกไทยดาและดปลดวยวธ DPPH assay พบวาสารสกดของเหงาขงมฤทธตานอนมลอสระดทสด (EC50=8.84±0.49 μ/ml)ในขณะทสารสกดของพรกไทยดา และดปลไมพบฤทธตานอนมลอสระ (EC50=70.40±1.84 และ > 100 μ/ml ตามลา ดบ ) ปรมาณฟนอลกทดสอบดวยว ธ Folin-Ciocalteu Colori metric method จากสารสกดขงมคาสงสด = 47.17±5.38 mg GAE/g ดงนนในการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระของพรกแกงชนดตางๆ ในชนสกดหยาบของเฮกเซน เอทลแอซเตท เมทานอล และน า โดยผลการศกษาครงนเปนทางเลอกหนงของการสงเสรมใหบรโภคอาหารไทย วสดอปกรณและวธการทดลอง

2.1 วสดอปกรณ (materials) พรกแกงสดซอจากตลาดยงเจรญ เขตบางเขน ตวทาละลาย absolute ethanol เฮกเซน เอทลแอซเตท และ เมทานอล บรษท LAB-SCAN สาร DPPH บรษท Fluka และวตามนอ บรษท SIGMA

เครองชงดจตอล (Analytical Balance), (0.0001 g) รน GR-200 ประเทศเยอรมน เครองระเหยสญญากาศแบบหมน ( Rotary evaporator) R-200 Buchi ประเทศสวตเซอรแลนด ออโตปเปต (Auto Pipette) ขนาด 0.5-5 ml บรษท Eppendorf AG ประเทศเยอรมน เครองเขยาสาร ( Vortex Mixer ) รน VM-300 ประเทศฝรงเศส และเครอง (UV-VIS Spectro photometer) CECIL CE 4002 ประเทศเยอรมน

2.2 วธการ (methods) ขนตอนการสกดพรกแกงสดหนก 100 กรม ทาการสกดดวยเมทานอลจานวน 3 ครง สารสกดชนเมทานอลนามาสกดแยกสวนระหวางนาและเอทลแอซเตท นากากทแหงมาสกดดวย เฮกเซน สารสกดทไดแตละสวนไประเหยแหงดวยเครองระเหยแหงสญญากาศ ชงนาหนกสารสกดหยาบทไดแตละสวนเพอคานวณหารอย

ละนาหนกแหง (% yield) นาสารทไดเกบไวในขวดสชาทอณหภม 4°C การทดสอบฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH assay ของ Yildirim A., et.al 2001. [8] เตรยมสารละลาย DPPH เขมขน 0.2 mM โดยชงมา 0.0078 กรม ละลายใน absolute ethanol ปรบปรมาตรใหได 100 ml ทดสอบโดยเตรยมตวอยางสารสกดเขมขน 0.1-3.0 mg/ml ปเปตสารตวอยางปรมาตร 3.0 ml เตมสารละลาย DPPH 1.0 ml ผสมใหเขากนดวยเครอง vortex เกบในทมดทอณหภมหองเปนเวลา 30 นาท หลงจากนนทาการวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 515 nm และคานวณหารอยละการยบยงอนมลอสระ DPPH จากสตร คานวณคา IC50 จากสมการกราฟความสมพนธระหวางรอยละการยบยงอนมลอสระกบความเขมขนของสารสกดเปรยบเทยบกบสารละลายมาตรฐานวตามนอ ผลการวจยและการอภปรายผล รอยละนาหนกแหงของสารสกดในชนเมทานอลของพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยวหวาน มคามากทสด คอ 1.40 1.26 และ 1.08 กรม ตามลาดบ รองลงมาคอสารสกดหยาบในชนนาและเอทลแอซเตท สาหรบสารสกดชนเฮกเซนมนาหนกแหงนอยทสด 0.25 0.20 และ 0.19 กรม ตามลาดบ สารสกดชนเฮกเซนมนาหนกแหงนอย แสดงใหเหนวาตวทาละลายอนทรยตางชนดกน สามารถสกดสารสาคญออกจากพรกแกงสดไดในปรมาณทแตกตางกน โดยพรกแกงสดทนามาทาการสกด มองคประกอบของสารทมขวมากกวาสารทไมมขว ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH assay ของชนสกดเฮกเซนของพรกแกงสม และแกงเผด ทความเขมขนของสารสกดระหวาง 0.2-1.2 mg/ml มรอยละการยบยงอยระหวาง 1.23-2.13 และ1.46-5.22 ตามลาดบ สาหรบพรกแกงเขยวหวานพบวาทความเขมขน 0.8 1.0 และ 1.2 mg/ml มรอยละการยบยงใกลเคยงกนคอ 29.85 30.86 และ 31.51 ตามลาดบ แสดงใหเหนวาเมอเพมความเขมขนของสารสกดรอยละการยบยงไมแตกตางกน อาจเนองมาจากสารสกดชน เฮกเซนซงเปนตวทาละลายไมมขว ละลายไดนอยใน เอทานอลทเปนตวทาละลายมขว และกราฟความสมพนธ

100 x A

A A

control

samplecontrol − % inhibition =

y


58

ระหวาง รอยละการยบยงกบความเขมขนของแกงเขยวหวาน ไดสมการกราฟคอ y = 12.167 ln(x) + 28.509 สาหรบในสารสกดชนเอทลแอซเตทของพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยวหวาน ทความเขมขนระหวาง 0.1-0.6 mg/ml ไดผลดงภาพท 2 พบวาทความเขมขน 0.4-0.6 mg/ml รอยละการยบยงอนมล DPPH• ของพรกแกงทงสามชนดมคาไมแตกตางกนมากนก มคาระหวาง 86.16-90.69 โดยทความเขมขนของสารสกด 0.6 mg/ml มรอยละการยบยงสงสดเทากบ 89.81±0.19 88.62±0.11 และ 90.69±0.11 ตามลาดบ

20

40

60

80

100

120

0 0.2 0.4 0.6 0.8

%Inh

ibitio

n

Conc. (mg/ml)

ภาพท 2 ความสมพนธระหวางรอยละการยบยงและความเขมขนตางๆ ของสารสกดพรกแกงชนเอทลแอซเตท ผลการทดสอบฤทธตานอนมลอสระ DPPH• ของสารสกดพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยวหวานของสารสกดชนเมทานอล ไดผลดงภาพท 3

-200

20406080

100

0 0.5 1 1.5 2 2.5

% In

hibi

tion

Conc. (mg/ml)

ภาพท 3 ความสมพนธระหวางรอยละการยบยงและความเขมขนตางๆ ของสารสกดพรกแกงชนเมทานอล

สารสกดหยาบในชนเมทานอล ทความเขมขนระหวาง 0.2-2.0 mg/ml ของพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยว หวาน พบวาพรกแกงเขยวหวานมคามากทสดในทกความเขมขนของสารสกด ในขณะทพรกแกงสมและแกงเผดมคาใกลเคยงกน ซงทความเขมขน 2.0 mg/ml รอยละการยบยง มากทสด คอ 61.60±0.50 62.85±0.23 และ 80.15±0.30 ตามลาดบ ผลการทดสอบฤทธตานอนมลอสระ DPPH• ของสารสกดพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยวหวานของสารสกดชนนา ไดผลดงภาพท 4 ภาพท 4 ความสมพนธระหวางรอยละการยบยงและความเขมขนตางๆ ของสารสกดพรกแกงชนนา ในทานองเดยวกบสารสกดชนเมทานอล พบวาเกอบทกความเขมขนของสารสกดชนนาของพรกแกงเขยวหวานมรอยละการยบยงมากกวาพรกแกงสมและแกงเผด และทความเขม 2.7-3.0 mg/ml รอยละการยบยงของพรกแกงทงสามชนดมคาไมแตกตางกนมากนก ซงมคาระหวาง 72.11-77.37 mg/ml และทความเขมขน 3.0 mg/ml ของสารสกด มรอยละการยบยงมากทสดเทากบ 77.37±0.11 73.09±0.11 และ 76.88±0.80 ตามลาดบ ผลการทดสอบฤทธตานอนมลอสระ DPPH• กบ สารมาตรฐานวตามนอทความเขมขนระหวาง 5-70 μg/ml เขยนกราฟความสมพนธระหวางความเขมขนและรอยละการยบยง ไดสมการกราฟ คอ y=8.638 ln(x) + 14.793 และจากสมกราฟของสารสกดพรกแกงในชน เฮกเซน เอทลแอซเตท เมทานอล นา และวตามนอ นามาคานวณคา IC50 ไดผลดงตาราง

020406080

100

0.5 1 1.5 2 2.5 3 3

% In

hibitio

n

Conc. (mg/ml)

แกงเขยวหวาน y = 37.781ln(x) + 36.425

แกงสม y = 56.11ln(x) + 8.5518

แกงเผด y = 51.455ln(x) + 11.118


59

ตาราง คา IC50 ของสารสกดพรกแกงในสวนสกดยอย และวตามนอ

ชนสารสกด IC50 (mg/ml)

แกงสม แกงเผด แกง เขยวหวาน

เฮกเซน เอทลแอซเตท

- 0.10

- 0.14

5.85 0.11

เมทานอล 1.52 1.63 0.39 นา 2.09 2.13 1.40 วตามนอ 53.24 μg/ml หรอ 0.053 mg/ml จากตาราง พบวาสารสกดหยาบในชนเฮกเซนของพรกแกงเขยวหวานมคา IC50 สงสดเทากบ 5.85 mg/ml โดยพรกแกงสมและแกงเผดไมสามารถคานวณคาได สาหรบสารสกดชนเอทลแอซเตทของพรกแกงสม แกงเผด แกงเขยวหวาน มคา IC50 ตาทสด คอ 0.10 0.14 และ 0.11 mg/ml ตามลาดบ แสดงวาสารสกดในชน เอทลแอซเตทของพรกทกชนดออกฤทธในการยบยงการเกดอนมลอสระไดดทสด แตมคาสงกวาสารมาตรฐานวตามนอ ซงมคาเทากบ 0.053 mg/ml รองลงมา คอ สารสกดในชน เมทานอลและนาของพรกแกงสมและพรกแกงเผดมคา IC50 เทากบ 1.52, 1.63 และ 2.09, 2.13 ตามลาดบ แสดงวาสารสกดชนเมทานอล และนาของพรกแกงทงสองชนดมความสามารถในการตานอนมลอสระไดใกลเคยงกน แตนอยกวาสารสกดในพรกแกงเขยวหวาน ชใหเหนวาตวทาลายอนทรยตางชนดกน สามารถสกดสารสาคญทออกฤทธ ตานอนมลอสระไดแตกตางกน และฤทธมากขนตามความเขมขนทเพมขน โดยสารสกดชนเอทลแอซเตทมความสามารถในการยบยงไดดทสด รองลงมา ไดแก เมทานอล และนา สาหรบในชนเฮกเซนมความสามารถในการยบยงไดนอยทสด อาจเนองจากสารสกดจากชนเฮกเซนละลายใน absolute ethanol ไดนอย ซงคลายกบการศกษาฤทธตานอนมลอสระของ Ningappa M. B. และคณะ [9] จากใบพรก Murraya koenigii L.ในชนสกดของ นา แอลกอฮอล นา:แอลกอฮอล (1:1) และเฮกเซน พบวาสารสกด นา:แอลกอฮอล มฤทธตานอนมลอสระดทสด โดยสามารถยบยงเนอเยอ Lipid peroxidation ได 76% ทความเขมขน 50 μg/ml ซงผลของการเกดปฏกรยาLipid peroxidation อาจใหผลผลตเปนมาลอนไดแอลดไฮด (malondialdehyde: MDA) สงผลใหเกดการทาลายโครงสรางของสาร DNA และเปลยนแปลงเปนเซลลมะเรง นอกจากนยงสนบสนนการศกษาการตานอนมลอสระของ

สารสกดพญาวานร สมหมาย ปะตตงโข [10] โดยสารสกดทไดจากเอทานอล มความสามารถในการออกฤทธตานอนมลอสระไดดทสด รองลงมาไดแก เอทลแอซเตท เมทานอล เฮกเซน และไดคลอโรมเทน เมอเปรยบเทยบพรกแกงทง 3 ชนด พบวาพรกแกงเขยวหวานออกฤทธตานอนมลอสระไดดกวาพรกแกงสมและพรกแกงเผดในสารสกดทกชนด เนองจากพรกแกงเขยวหวาน ใชพรกสด มเครองเทศและสมนไพรสดหลายชนดเปนสวนประกอบ ทานองเดยวกบงานวจยของเอกราช เกตวลห [11] นกวชาการประจาสถาบนโภชนาการ มหาวทยาลย มหดล ไดวจยนาพรกตาแดง ซงเปนอาหารท ใ ช เ ค ร อ ง เ ทศและส ม น ไพ รสดหล ายช น ด เ ป นสวนประกอบ มสารเบตา แคโรทนและลทนสง ทดลองหนกลมทไดรบควนบหรและไดรบอาหารผสมนาพรก ตาแดง พบวาเอนไซมททาหนาทตานสารอนมลอสระในรางกายมคาเพมขน และยงสามารถลดการอกเสบจากการไดรบควนบหรอกดวย สรปผลการวจย การศกษาฤทธตานอนมลอสระ DPPH• ของสารสกดหยาบในพรกแกงสม แกงเผด และแกงเขยวหวาน พบวาสารสกดจากชนเอทลแอซเตทของพรกแกงทกชนดมความสามารถในการกาจดอนมลอสระไดดทสด ดวยคา IC50 เทากบ 0.10 0.14 และ 0.11 mg/ml ตามลาดบ รองมาคอ สารสกดในชนของเมทานอล และนา ซงมคา IC50 เทากบ 1.47 1.55 0.39 และ 2.15 2.13 1.44 mg/ml ตามลาดบ โดยพรกแกงสม และพรกแกง มความสามารถในการกาจดอนมลอสระไดใกลเคยงกน แตนอยกวาพรกแกงเขยวหวาน สาหรบสารสกดในชน เฮกเซนของพรกแกงทง 3 ชนด มความสามารถในการกาจดไดนอยทสด กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร ทใหความอนเคราะหเครองมอ อปกรณ และสถานทในการศกษาทดลอง จนทาใหงานวจยเสรจสมบรณ และขอขอบคณ ดร.เฉลยว อาจารยสาขาวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏกาญจนบ ร ทใหคาปรกษาและแนะนาในการทดลองครงน


60

เอกสารอางอง [1] Bouayed J and Bohn T. 2010. Exogenous

antioxidants-Double-edged swords in cellular redox state. Journal of Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 3(4): 228-237.

[2] Neal M.D., Jaime A. 2013. Flavonoid Pharmaco kinetics. John Wiley & Sons, Inc. New Jersey. P 9.

[3] วสฐ จะวะสต. 2556. มหดลชอาหารไทยอรอย-ปองกนโรค แนะนาพรก-เครองแกง. ขาวสดรายวน ปท 23 ฉบบท 8210

[4] Gupta Dureja A., Dhiman K. 2012. Free radical scavenging potential and total phenolic and flavonoid content of Ziziphus mauritiana and Ziziphus nummularia fruit extracts. International Journal of Green Pharmacy, 6(3): 187-192

[5] Perucka I. and Materska M. 2003. Antioxidant activity and Content of Capsaicinoids Isolated from Paprika Fruits. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, 12/53 (2) pp. 15-18.

[6] พรรณเดนรงเรอง. 2550. ฤทธการการตานอนมลอสระของเปลอกตนวงศอบเชย. รายงานผลประจาป 2550. กรงเทพมหานคร: สานกงานวจยการจดการปาไมและผลตผลปาไม.

[7] เพชรรง เทพทอง, จตพสทธ จนทรทองออน, อรมณ ประจวบจนดา, ศรโสภา เรองหน และ อรณพร อฐรตน. 2555. การเปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระ และปรมาณสารกลมฟนอลกในสารสกดชนเอทานอลของ ขง พรกไทยดา และดปล. การประชมเครอขายวชาการบณฑตศกษาแหงชาตครงท 1 มหาวทยาลยธรรมศาสาตร.

[8] Yildirim A, Mavi A, Kara AA. 2001. Determination of antioxidant and antimicrobial activity of Rumex Crispus L. extracts . Journal of Agric Food Chem, 49(8): 4083-4089.

[9] Ningappa Mylarappa B., Dinesha R. and Srinivas L. 2007. Journal of Foodchem. 06. 057.

[10] สมหมาย ปะตตงโข. 2553. การตานอนมลอสระและการตานการเตบโตของแบคทเรยของสารสกดพญาวานร. วารสาร มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต. ปท 14 ฉบบท 27: 123-135.

[11] เอกราช เกตวลห. 2556. นาพรกตาแดงชวยตานอนมลอสระ. ผจดการออนไลน มถนายน 2556. สบคนจาก:http//www.mamger.co.th/qol/viewnews.aspx?new. วนทสบคน 2556 กรกฎาคม 14.


61

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน เรองอนพนธของฟงกชน ของนกศกษาชนปท1 เอกคณตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา

ทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ The Education of Mathematical Learning Achievement in Derivative of

Functions for undergraduate students of mathematics at Phranakhon Si Ayutthaya Rajabhat University by Utilizing Cooperative Learning

นฤนาท จนกลา

Naruenat Junkla

สาขาวชาคณตศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา Mathematics Program, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Si Ayutthaya Rajabhat University.

Corresponding author: [email protected]

บทคดยอ การวจยในครงนมวตถประสงคเพอพฒนาแผนการสอนเรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยน เรองอนพนธของฟงกชน และ ศกษาพฤตกรรมการทางานกลมของนกศกษา ชนปท 1 เอกคณตศาสตร ทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ซงเรยนวชาแคลคลส 1 ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 จานวน 52 คน โดยผวจยเปนผดาเนนการสอนดวยตนเอง ใชเวลาในการสอน15 คาบ ๆละ 60 นาท แบบแผนการทดลอง One- Group Pretest - Posttest Design เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการสอน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบสงเกตพฤตกรรม วเคราะหขอมลดวย คาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมตฐานโดยใชสถตทดสอบท โดยกาหนดระดบนยสาคญทระดบ .01 เพอทดสอบสมมตฐาน ผลการวจยพบวา แผนการสอนเรอง อนพนธของฟงกชน โดยใชการเรยนแบบรวมมอ มประสทธภาพตามเกณฑ 60/60 ผลสมฤทธทางการเรยน เรองอนพนธของฟงกชน ของนกศกษาชนปท 1 เอกคณตศาสตร ทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ หลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกศกษาทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอมพฒนาการของพฤตกรรมการทางานกลมอยในระดบด คาสาคญ : ประสทธภาพของแผนการสอน ผลสมฤทธทางการเรยน พฤตกรรมการทางานกลม Abstract

The purposes of this research for developed instructional plans in Derivative of Functions by utilizing cooperative learning , study the learning achievement and group work behavior utilizing cooperative learning . The samples were 52 undergraduate students of mathematics at Phranakhon Si Ayutthaya Rajabhat University who took Calculus I in the first semester of academic year 2012. The experiment lasted for fifteen 60 minute- periods. The One – Group Pretest – Posttest Design was used for this study. The reseach tools consisted of instructional plans, achievment test and behavior observe form. Then the data were analyzed by using arithmetic means, standard deviation and t - test dependent. The statistics significance at level .01 was predetermined for hypothesistesting. The research results revealed the efficient instructional plans in Derivative of Functions by utilizing cooperative learning were at 60/60 , the posttest mean score of students’achievement after learning by cooperative learning was significantly higher than that of the pretest mean score at .01 level and the group work behavior of undergraduate students in cooperative learning group was good leveled. Keywords: the efficient instructional plans , learning achievement , group work behavior


62

บทนา แนวการจดการศกษาในปจจบนตองยดหลกวาผเรยน สาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมให ผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและ เตมตามศกยภาพ บรณาการความรและทกษะดานตาง ๆใหเหมาะสมกบแตละระดบการศกษา จดเนอหาสาระและกจกรรมทสอดคลองกบ ความสนใจ ความถนดของผเรยน และความแตกตางระหวางบคคล รวมทงใหฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชปองกน และแกปญหา จดกจกรรมใหผเรยนฝกปฏบตจรง เปาหมายสาคญของการสอนคณตศาสตรในระดบ อดมศกษากเพอใหผเรยนมความร ความเขาใจในหลกการ วธการทางดานคณตศาสตร และสามารถนาคณตศาสตรไปประยกตใชกบวชาตางๆไดตระหนกถงคณคาของคณตศาสตรอกทงพฒนาตนเองใหเปนผมทกษะและกระบวนการคด มความคดรเรมสรางสรรค สามารถวเคราะหแกปญหาได การเรยนแบบรวมมอ(Cooperative Learning) เปนกจกรรมเรยนการสอนทเนนทกษะทางสงคม อาศย ความรวมมอ การพงพาอาศยกน การมปฏสมพนธกนอยางใกลชด นกศกษาตองอภปรายโตแยงกนอยางมเหตผล ทกคนจะตองเปดใจกวางรบฟงความคดเหนซงกนและกนระดมสมองเพอใหไดขอสรปทถกตอง การจดกจกรรมการเรยนแบบรวมมอสามารถนาไปใชไดกบการเรยนทกวชาและทกระดบชนและจะมประสทธผลยงกบกจกรรมการเรยนรทมงพฒนานกศกษาในดานการเ ร ยน ร คณ ตศาสตร ท กษะและกระบวนการทางคณตศาสตร ความกระตอรอรน ความรบผดชอบ การแลกเปลยนความคดเหนกบผอน และการทางานรวมกบผอน วตถประสงคของการทาวจย 1. เพอพฒนาแผนการสอนเรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอของนกศกษาชนปท 1 เอก คณตศาสตร 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรองอนพนธฟงกชนระหวางกอนและหลงการทดลองของนกศกษา ชนปท 1 เอกคณตศาสตร โดยใชการเรยนแบบรวมมอ 3 . เ พอศกษาพฤตกรรมการท างานกลม ของนกศกษา ชนปท 1เอกคณตศาสตรทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ

วธดาเนนการ ขอบเขตการทาวจย 1. ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนกศกษาชนปท 1 เอกคณตศาสตร หลกสตรครศาตรบณฑต มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกศกษาชนท 1 เอกคณตศาสตรมหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยาสาขาคณตศาสตรจานวน 52 คน 3. ระยะเวลาในการวจย ทาการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 ใชเวลาในการทดลอง 5 สปดาหๆ ละ 3 ชวโมง โดยทดลองในเวลาเรยนปกตและใชเวลาในการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการทดลองจานวน 4 ชวโมง รวมเวลาทงสน 19 ชวโมง 4. เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาสวนหนงในรายวชา 4091101 แคลคลส 1 ประกอบดวย 4.1 ความหมายและนยามของอนพนธของฟงกชน 4.2 การหาคาอนพนธโดยวธใชสตร 4.3 การหาคาความชนของเสนโคง ณ จดสมผสโดยใชอนพนธ 4.4 การหาความเรวและความเรงโดยใชอนพนธ 4.5 การหาคาสงสดและตาสดสมพทธของฟงกชน 5. ตวแปรทศกษา 5.1 ตวแปรอสระคอการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ 5.2 ตวแปรตาม คอ 5.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง อนพนธของฟงกชน 5.2.2 พฤตกรรมการทางานกลม เครองมอทใชในการวจย 1. แผนการสอน เรองอนพนธของฟงกชน ตาม กรอบทกาหนดไวใหครอบคลมเนอหาจานวน 5 แผน โดยศกษาเนอหาและจดประสงคของบทเรยน ในรายวชา 4091101 แคลคลส 1 ตามหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต พ.ศ. 2555 สาขาคณตศาสตร และวธการจดกจกรรมการเรยนแบบรวมมอโดยกาหนดขนตอนของการจดกจกรรม


63

ออกเปน 4 ขน ไดแก ขนนา ขนสอน ขนทากจกรรมกลม ขนสรปและประเมนผล 2.แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนจานวน 1 ฉบบ ซงประกอบดวย แบบทดสอบแบบปรนยเลอกตอบ 4 ตวเลอกจานวน 20 ขอ แบบทดสอบแบบอตนยทเนนลาดบขนตอนของกระบวนการคดทางคณตศาสตร จานวน 2 ขอทผวจยสรางขน 3.แบบ ส ง เ กตพฤ ตกร รม เป นแบบส ง เ กตพฤตกรรมการทางาน ของนกศกษาเปนรายกลมทมตอการเรยนเรองอนพนธของฟงกชนโดยมพฤตกรรม ทจะศกษาดงน ความรบผดชอบ การแสดงความคดเหน การยอมรบฟงความคดเหน การตรวจสอบงาน ทางานเสรจทนเวลาและผลสาเรจของงาน โดยกาหนดเกณฑการใหคะแนนแตละพฤตกรรม เปนระดบคะแนนคอ 0, 1 และ 2 คะแนน จานวน 6 ครง นาคะแนนรวมแตละดานมาหาคาเฉลยเลขคณต แลวนาคาเฉลยมาเทยบกบเกณฑ แปลความหมายเปนระดบ ดงน คะแนนเฉลย ความหมาย 1.95 - 2.00 ดมาก 1.90 - 1.94 ด 1.85 - 1.98 ปานกลาง ตากวา 1.85 ปรบปรง การเกบรวบรวมขอมล 1.ชแจงใหนกศกษากลมตวอยางทราบถงการเรยนการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ 2.นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทผวจยสรางขน จานวน 22 ขอ ไปทาการทดสอบกบนกศกษาทเปนกลมตวอยาง แลวบนทกคะแนน ของกลมตวอยางทไดจากการทดลองครงน เปนคะแนนกอนเรยน (Pre - test) 3.ผวจยไดแบงกลมนกศกษาใชหลกการจดกลม ใหมนกศกษาทมความสามารถคละกนกลมละ 4 คน เปน นกศกษาทเกง 1 คน ปานกลาง 2 คน และ เรยนออน 1 คน การจดกลมใชผลการทดสอบวดความรพนฐาน โดย นาคะแนนมาจดเรยงอนดบจากคะแนนสงสดไปหาตาสดซงแบงได ทงหมด 13 กลม 4.ดาเนนการสอนโดยใชแผนการสอน เรองอนพนธของฟงกชน จานวน 5 แผน ทผวจยสรางขนซงผ วจยดาเนนการสอนดวยตนเองโดยใชการเรยนแบบ

รวมมอใชเวลาสอนทงสน 15 คาบ คาบละ 60 นาท พรอมทงสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม 5.เมอทาการทดลองเสรจสนในแตละครงแลว ผวจยทาการทดสอบวดความรหลงเรยน ใชเวลาในการสอบ 30 นาท 6. เมอทาการทดลองเสรจทง 5 ครงแลว ผวจย ทาการทดสอบหลงเรยน (Post - test) โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 7. ตรวจสอบผลการทดลองโดยนาคะแนนทไดมาวเคราะห โดยใชวธทางสถต เพอตรวจสอบสมมตฐาน การวเคราะหขอมล 1.ใชสตร 1 2/E E เพอทดสอบหาประสทธภาพของแผนการสอน เรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ทผวจยสรางขน ตามเกณฑ 60/60 2.ใชคาสถต t - test Dependent เพอ เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรองอนพนธของฟงกชน ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน โดยการเรยนแบบรวมมอ 3.ผลการสงเกตพฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยน กลมทดลองจานวน 52 คน ไดจากการสงเกตจานวน 5 ครง ในจานวน 6 พฤตกรรมททาการสงเกต แยกเปนครง ยอยๆ ตงแตครงท 1 ถง ครงท 5 และพฤตกรรมในแตละดานเปนจานวน 6 พฤตกรรม คะแนนเตมพฤตกรรมละ 2 คะแนน แสดงในรปของคาเฉลยเลขคณต ผลการวจย 1. แผนการสอน เรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ มประสทธภาพ ตามเกณฑ 60/60 โดยประสทธภาพของแผนการสอนทง 5 แผน เทากบ 94.38 / 66.62 ดงตารางท 1 2.ผลสมฤทธทางการเรยนเรองอนพนธของฟงกชนของนกศกษาชนปท 1 โดยใชการเรยนแบบรวมมอ หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .01 ดงตารางท 2 3. ผลการสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม ของนกศกษากลมทดลองจานวน 52 คน แบงเปน 15 กลม จากการสงเกตจานวน 5 ครง ในจานวน 6 พฤตกรรมททาการสงเกต แยกเปนครงยอยๆ ตงแตครงท 1 ถง ครงท 5 และพฤตกรรมในแตละดานเปนจานวน 6 ดานพฤตกรรม ปรากฏวาพฤตกรรมการทางานกลมของนกศกษากลมทดลองมพฒนาการทดขน และคาเฉลยรวมของพฤตกรรม


64

การทางานกลมมคา 9.32 ซงเมอเทยบกบเกณฑการแปลคาคะแนนแลวพบวาอยในระดบด ดงตารางท 3 สรปผลการวจย จากการศกษาผลการเรยนรเรอง อนพนธฟงกชน ของนกศกษาชนปท 1 เอกคณตศาสตร ทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ซงสรปผลการวจยดงน 1. แผนการสอน เรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ มประสทธภาพตามเกณฑ 60/60โดยประสทธภาพของแผนการสอนทง 5 แผน เทากบ 94.38 / 66.62 2.ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง อนพนธของฟงกชน ของนกศกษาชนปท 1 โดยใชการเรยนแบบรวมมอ หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3.ผลการสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม ของนกศกษา กลมทดลองจานวน 52 คน แบงเปน 15 กลม จากการสงเกตจานวน 5 ครง ในจานวน 6 พฤตกรรมททาการสงเกต แยกเปนครงยอยๆ ตงแตครงท 1 ถง ครงท 5 และพฤตกรรมในแตละดานเปนจานวน 6 ดาน ปรากฏวาพฤตกรรมการทางานกลมของนกศกษากลมทดลองมพฒนาการทดขน และคาเฉลยรวมของพฤตกรรม การทางานกลมมคา 9.32 ซงเมอเทยบกบเกณฑการแปลคาคะแนนแลวพบวาอยในระดบด อภปรายผลการวจย ผ ว จ ย ไ ด ว เคราะห ขอ มล เก ยวกบการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนเรองอนพนธของฟงกชนของนกศกษาชนปท 1 มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยาทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ไดผลสรปดงน 1. แผนการสอนเรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ทผวจยสรางขนมประสทธภาพ 94.38 / 66.62 ซงสงกวาเกณฑทตงไว คอ 60/60 ทงนเนองมาจาก 1.1 แผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขน ไดยดหลกการเรยนร การเรยนแบบรวมมอ โดยใหนกศกษาลงมอปฏบตหรอลงมอกระทา (learning by doing) แลกเปลยนเรยนรกบสมาชกภายในกลม ของตน ทาใหนกศกษาเกดความเขาใจในบทเรยนแลวทาใหนกศกษาทาขอสอบไดคะแนนดจงทาใหผลเปน ไปตามเปาหมาย

1.2 การเรยนเรอง อนพนธของฟงกชน โดยใชการเรยนแบบรวมมอ จากการสงเกตในขนทากจกรรมกลมของนกศกษา พบวา นกศกษามความรบผดชอบตองาน ทไดรบมอบหมายชวยกนแกปญหา รวมกน มการแสดงความคดเหนมการยอมรบฟงความคดเหนซงกนและกน นกศกษาทเกงกจะชวยเพอนทเรยนออนทาใหนกศกษาทเ รยน ออนเ กดความม น ใจ เ ข า ใจในเน อหา ท เ รยน สอดคลองกบ วฒนาพร ระงบทกข (2538 : 44-45) ไดเสนอขอดของการเรยนแบบรวมมอไววาชวยยกระดบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยของทงหองเรยน เมอผ ทเรยนเกงจะชวยเหลอผ ทเรยนออน เขาจะเรยนรความคดรวบยอดของสงทกาลงเรยนไดชดเจนขน ขณะทผทเรยนออนสามารถเรยนรจากเพอนทใชภาษาใกลเคยงกนไดงายกวา 2. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง อนพนธของฟงกชนของนกศกษาทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงนอาจเปนผลจากการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอนน ไดมการแบงกลมผเรยนทมความสามารถตางกนออกเปนกลม เลก ๆ ซงประกอบดวยผเรยนทเรยนเกง ปานกลาง และออนอยในกลมเดยวกนในอตราสวน 1 ตอ 2 ตอ 1 ภายในกลมมการแลกเปลยนความคดเหน มการชวยเหลอพงพา อาศยซงกนและกน มความรบผดชอบรวมกน โดยมเปาหมายเพอให สมาชกทกคนในกลมมความร ความเขาใจในเนอหาทเรยนและประสบความสาเรจตามเปาหมาย ทกาหนด ซงหลงจากทากจกรรมกลมเสรจ จะมการทดสอบ และนาคะแนนทดสอบทไดมาคดเปนคะแนนเฉลยให กบสมาชกทกคนในกลมเพอจดอนดบของแตละกลม มการใหรางวล จงทาใหผเรยนเกดความพยายามทจะชวยเหลอซงกนและกน ซงการเสรมแรงดงกลาวไมวาจะเปนการใหรางวล เปนการกระตนใหผเรยนรวมกนทางาน ดงท สมเดช บญประจกษ (2540 : 43-44) ไดกลาวไววา การเรยนแบบรวมมอ เปนกจกรรมการเรยนการสอนทมงพฒนาทงเจตคต และคานยมในตวของผเรยน มการนาเสนอและแลกเปลยนความคดเหนและแนวคด ทหลากหลาย ระหวางสมาชกใน กลมพฒนาพฤตกรรม การแกปญหา การคดวเคราะหและ การคดอยางมเหตผล รวมทงพฒนาคณลกษณะของผเรยนใหรจก ตนเองและเพมคณคาของ และสอดคลองกบงานวจยของสลาวน (Slavin. 1990: 3) ทกลาววาการเรยนรแบบรวมมอกนเปนการเรยนร ทนกเรยนตองเรยนรรวมกนรบผดชอบงานของกลมรวมกนโดยทกลมจะประสบความสาเรจไดเมอสมาชกทกคนไดเรยนรบรรลจดมงหมาย


65

เชนเดยวกน นนคอการเรยนเปนกลมหรอเปนทม อกทงการเรยนแบบรวมมอชวยพฒนาและสงเสรม ผลสมฤทธทางการเรยนใหสงขนทงนกเรยนทมผลการเรยนอย ในระดบสงและนกเรยนทมผลการเรยนอยในระดบตา 3.จากการศกษาพฤตกรรมการทางานกลมของ นกศกษาทเรยนเรอง อนพนธของฟงกชน โดยการเรยนแบบรวมมอโดยพจารณาพฤตกรรม 6 ดานไดแก ความรบผดชอบ การแสดงความคดเหน การยอมรบฟงความคดเหน การตรวจสอบงาน ทางานเสรจทนเวลา และผลสาเรจของงาน พบวาผทเรยนโดยใชการเรยนแบบรวมมอมพฤตกรรม การทางานกลมอยในระดบด ทงนอาจเปนเพราะการเรยนแบบรวมมอเปนการจดกจกรรม การเรยนการสอน โดยเนนผเรยนเปนสาคญ ทาใหผเรยนมสวนรวมมากขน ดงท วฒนาพร ระงบทกข (2538 : 44-45) ไดกลาววา ชวยเสรมสรางบรรยากาศการเรยนรทด นกเรยนในกลมทกคนจะชวยเหลอหรอแลกเปลยนและใหความรวมมอซงกนและกน ในบรรยากาศทเปนกนเองและเปดเผย สมาชกกลม ทกคนกลาถามคาถามทตนไมเขาใจ บรรยากาศเชนนนาไปสการอภปรายซกถามทงในและนอก ชนเรยนอนจะนาไปส การเรยนรแบบไรพรมแดน และสอดคลองกบทศนา เขมมณ และเยาวภา เตชะคปต (2522 : 1) กระบวนการกลมเปนเรองของการทางานของกลมคน ทฤษฎนมงศกษาเพอหาความรทจะนาไปใชในการปรบปรง หรอเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมของคน อนจะเปนประโยชนในดานการสรางเสรมความสมพนธและปรบปรงการทางานของกลมชนใหมประสทธภาพ เนอหาของทฤษฎนจงมงศกษาถงเรองธรรมชาตของคน พฤตกรรมของคน ธรรมชาตของกลม ลกษณะการรวมตว

ของกล ม องค ป ระกอบ ต า งๆ ท ส า คญของก ล ม กระบวนการทางาน ของกลม ดวยเหตผลดงกลาวอาจเปนสาเหตหนงททาใหนกศกษาทเรยนโดยใชการเรยน แบบรวมมอมพฤตกรรมการทางานกลมอยในระดบด ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะจากการทาวจย 1.1 การเรยนแบบรวมมอ ชวยนกศกษาทเรยนไมทนเพอนไดมากเพราะในขณะท ดาเนนกจกรรม กลมนกศกษา ทเกงจะชวยอธบายใหกบเพอนภายในกลมทไมเขาใจ ใหมความเขาใจมากขนเพอใหมความพรอมในการทาแบบทดสอบซงจะมผลใหคะแนนเฉลยของกลมดขน 1.2 การเรยนแบบรวมมอ ผสอนควรจดเนอหาใหเหมาะสมกบเวลา 1.3 ในการแบงกลม บางกลมอาจจะมสมาชกทอยในกลมทเปนเพอนสนทกน เมอทางานรวมกนกจะมความสข และทางานรวมกนอยางมประสทธภาพ แตถาเปนกลมทมสมาชกภายในกลมไมคอยสนทกนการพดคย อธบาย ยอมรบฟงความคดเหนซงกนและกนอาจเกดขนนอยในการแกปญหาดงกลาวผวจย ควรชแจงเหตผลใหผเรยนไดทราบวาในชวตจรงเราจะตองทางานรวมกบผอนมากมาย ดงนนเราจงตองฝกการทางานรวมกบผอน ยอมรบฟงความคดเหนของผอน กลาแสดงความคดเหนกบเพอนรวมงาน ซงผเรยนไดปรบเปลยนพฤตกรรมการทางานรวมกบผอน

ตาราง 1 แสดงคาประสทธภาพของแผนการสอน เรอง อนพนธของฟงกชนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ ของนกศกษาชนปท 1 ตามเกณฑ 60/60

แผนการสอน เกณฑ 60/60

1E 2E 1. ความหมายและนยามของอนพนธของฟงกชน 2. การหาคาอนพนธของฟงกชนพชคณตโดยใชสตร 3. การหาคาความชนของเสนโคง ณ จดสมผสโดยใช อนพนธ 4. การหาคาความเรวและความเรงโดยใชอนพนธ 5. การหาคาสงสดและตาสดสมพทธของฟงกชนโดย ใชอนพนธ

96.92 91.54 93.85 98.65 90.96

61.73 71.35 70.00 60.77 69.23

เฉลย 94.38 66.62


66

ตาราง 2 แสดงผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรอง อนพนธของฟงกชน ของกลมตวอยาง ระหวางกอนกบหลงการใชการเรยนแบบรวมมอ N X D∑ 2D∑ t Pre-test 52 8.52 - - - 253 1699 11.58* Post-test 52 13.38 - - - * มนยสาคญทระดบ .01 ( ).01,51 2.402t = ตาราง 3 ผลการสงเกตพฤตกรรมการทางานกลมของนกศกษากลมทดลองตงแตครงท 1 ถง ครงท 5 และแยกพฤตกรรมแตละดานแสดงในรปคาเฉลยเลขคณต

กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารยดร.เดช บญประจกษ ทชวยใหขอคดเหนเกยวกบเครองมอทใชในการวจยครงน ตลอดจนใหคาปรกษา คาแนะนา อนเปนประโยชนอยางยงขอขอบคณอาจารยปรชา จนกลา ทชวยใหคาแนะนา ใหการสนบสนน และเปนกาลงใจในการทางานวจยฉบบนใหสาเรจลลวงและขอขอบคณนกศกษาเอกคณตศาสตร หลกสตรวทยาศาสตรบณฑต และนกศกษาเอกคณตศาสตร หลกสตรครศาสตรบณฑต มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา ป พ.ศ. 2555

เอกสารอางอง ชนาธป พรกล. (2545). แคทส:รปแบบการจดการ

เรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ทศนา แขมมณและเยาวภา เตชะคปต. (2522).กลม

สมพนธ : ทฤษฎและแนวทางปฏบต เลม 1. กรกรงเทพฯ งเทพฯ :: บรพาศลป. นาตยา ปลนตานนท. (2543). การเรยนแบบรวมมอ.

กรงเทพฯ : แมค. พวงรตน ทวรตน. (2530). การสรางและแบบทดสอบ

ผลสมฤทธ. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทางการศกษาและวจยวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ครงท

พฤตกรรมการทางานกลม

รวม (624)

คาเฉลย (10)

ความรบผดชอบ

(104)

การแสดงความคดเหน

(104)

การยอมรบฟงความคดเหน (104)

การตรวจสอบ

งาน (104)

ทางานเสรจ

ทนเวลา (104)

ผลสาเรจของงาน

(104)

1 104 76 76 72 104 72 504 8.08 2 104 100 100 92 96 84 576 9.23 3 104 100 100 96 104 96 600 9.62 4 104 104 104 96 104 100 612 9.81 5 104 104 104 104 104 96 616 9.87

รวม 520 484 484 460 512 448 2908 9.32


67

พนธศกด พลสารมย. (2555). การปฏรปการเรยนการสอนระดบอดมศกษา : การพฒนา

กระบวนการเ รยน ร ในระดบปรญญาตร . [Online]. Available : http://www.edu. chula.ac. th/eduinfoled_ resch/pansak.pdf.

ลวน สายยศ และองคณาสายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.

_______. (2539). เทคนคการวดผลการเรยนร. กรงเทพฯ : สรยสาสน.

วฒนาพร ระงบทกข. (2538). การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง . เอกสารอดสาเนา.

สมเดช บญประจกษ. ( 2540). การพฒนาศกยภาพทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชการเรยนแบบรวมมอ. การศกษาดษฎบณฑต คณตศาสตรศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

สานกคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2543). ปฏรปการเรยนร ผเรยนสาคญทสด. กรงเทพฯ : วฒนาพานช.

Slavin, Robert E. (1987, November). Cooperative Learning and Cooperative School. Educatio Leadership.

Slavin, Robert E . (1990). Cooperative Learning : Theory, Research, and Practice. New Jersey : PrenticeHall.


68

การพฒนาผลตภณฑนาจมกลวยปงสเตอรไลส Development of sterilized banana dipping sauce

นวรตน ตระกลพฑฒนะ และ สชาดา ไมสนธ*

Nawarat Trakolpattana and Suchada Maisont

สาขาวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

Department of Food Science and Technology, Faculty of Science and Technology, Phranakhon Rajabhat University * Corresponding author: [email protected]

บทคดยอ

วตถประสงคของงานวจยนเพอพฒนานาจมกลวยปงสเตอรไลส โดยเรมจากการคดเลอกสตรนาจมกลวยปงทไดรบการยอมรบจากผทดสอบชม โดยการเปรยบเทยบคณภาพทางประสาทสมผส พบวาคณภาพในดานลกษณะปรากฏ ส กลน ความหนด รสชาต และความชอบรวมเมอรบประทานรวมกบกลวยปง นาจมกลวยปงในสตรท 1 มคะแนนสงสด (p≤0.05) ซงมสวนประกอบของ นาตาลมะพราว กะท เกลอ แปงขาวเจา นา รอยละ 39.34 31.15 0.55 1.64 27.32 ตามลาดบ จากนนนานาจมกลวยปงไปพฒนา โดยศกษาปรมาณแซนแทนกมทรอยละ 0.00 0.01 0.02 0.03 และ 0.04 ของสวนผสมทงหมด เพอเพมความคงตวของนาจม เตรยมนาจมตามวธผลตในสตรท 1 แลวนามาสเตอรไลสทอณหภม 121˚C นาน 15 นาท พบวา คาส L* a* และ b* ไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) สวนคาความหนดมแนวโนมเพมขนเมอเพมปรมาณแซนแทนกม (p≤0.05) ดานเคมพบวา คาความเปนกรด-ดาง ปรมาณของแขงทละลายนาไดทงหมดไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) สวนปรมาณนาตาลทงหมดของนาจมกลวยปงสเตอรไลสมแนวโนมเพมขน (p≤0.05) คณภาพทางประสาทสมผสพบวา ลกษณะปรากฏ ส กลน และรสชาต ไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) แตดานความหนด และความชอบรวมเมอรบประทานรวมกบกลวยปง คะแนนความชอบมแนวโนมเพมขน (p≤0.05) และเพมสงสดเมอใชแซนแทนกมรอยละ 0.03 แตคะแนนความชอบจะลดลงเมอใชแซนแทนกมทรอยละ 0.04 จงนานาจมกลวยปงสเตอรไลสใชแซนแทนกมทรอยละ 0.03 ซงเปนสตรทดทสด วเคราะหองคประกอบทางเคมและจลนทรย พบวานาจมกลวยปงสเตอรไลสมปรมาณความชน โปรตน ไขมน เยอใย เถา และคารโบไฮเดรตรอยละ 67.64 0.17 6.55 0.62 0.30 และ 24.38 ตามลาดบ คาสาคญ : กลวย, กลวยปง, สเตอรไลส, นาจม

Abstract

The purposes of this research was to develop roasted banana dipping sauce. To selected the dipping sauce was accepted by the panelists comparing in the attribute of the sensory evaluation. Found that the appearances, color, flavor, viscosity, taste and the all preference scores before dipping with roasted banana and after the first formula was the highest scores (p≤0.05). Which had the ingredients of sugar coconut, coconut milk, salt, rice flour and water were 39.34, 31.15, 0.55, 1.64 and 27%, respectively. Next, the dipping sauce was developed by studying xanthan gum at 0.00, 0.01, 0.02, 0.03 and 0.04% of all ingredients in order to increase the stability of dipping sauce. To prepare the first formula of dipping sauce sterilized at 121˚C for 15 min. Found that the color value of L* a* and b* pH and total soluble solid were not statistically significant difference (p>0.05). While viscosity and total sugar content tended to increase when added xanthan gum (p≤0.05). The sensory evaluation found that the appearance, color, odor and taste was not statistically significant difference (p>0.05). But viscosity and the preference score in all attributes tended to increase and the highest increase when add the xanthan gum at o.o3%. While the preference score was decreased when add the xanthan gum at 0.04%. The sterilized dipping sauce


69

with xanthan gum at 0.03% had the moisture, protein, fat, fiber, ash and carbohydrate at 67.64 0.17 6.55 0.62 0.30 and 24.38%, respectively. Keywords : banana, roasted banana, sterilized, dipping sauce บทนา คนไทยตงแตอดตจนถงปจจบนมความผกพนกบขนมไทย ซงวถชวตคนไทยนนเปนสงคมการเกษตรทมผลตผลทางธรรมชาตอยมากมาย อาท มะพราว ตาล ทปลกอยในทองถน ผลไมชนดตางๆ เชน กลวย ออย มะมวง รวมไปถงขาวเจา ขาวเหนยว ขาวเมา ขาวตอก ฯลฯ (กองโภชนาการ, 2552) ซงขนมไทยสวนมากเปนผลผลตทไดจากการเกษตร กลวยนาวาเปนกลวยทนยมปลกกน อยางแพรหลาย เนองจากปลกขนไดในทกภาคของประเทศ ทาใหหาซอไดงาย กลวยนาวาสามารถนามาทาเปนขนมไดหลายชนด อาทเชน กลวยเชอม กลวยบวชช ขาวตมมด กลวยทอด เปนตน กลวยนาวามคณคาทางโภชนาการสง (พรรณปพร, 2552) มวตามนและแรธาตทสาคญ เชน แคลเซยม ฟอสฟอรส เหลก วตามนเอ ไทอะมน ไรโบฟลาวน ไนอะซน และวตามนซ (กองโภชนาการ, 2535) "กลวยปง" เปนขนมพนบานมกรรมวธในการทางายไมซบซอน โดยใชกลวยนาวาแกจด ปอกเปลอกปงบนไฟถานรอนปานกลางจนสก อาจพรมนาเกลอเปนชนดเคม หรอชบนาเชอมเปนชนดหวาน แลวองไฟเกอบแหง อาจทบใหแบนกอนชบนาเกลอหรอนาเชอมกได (กรมสงเสรมการเกษตร, 2547) ความโดดเดนของกลวยปงนนอยทนาจมหรอนาเชอมราด ทงรสหวานนา รสเคมตามหลง และความมนจากนากะท นาจมหรอนาเชอมราดจงเปนสวนประกอบทสาคญ ซงสวนผสมในการทานาจมราดกลวยปง ประกอบดวย นาตาลปบ กะท แปงขาวเจา (จตรพธ, 2548) โดยลกษณะของนาจมกลวยป งจะตองมความหนดพอสมควร ซง เกดจากคณสมบตของแปงเมอไดรบความรอน จะเกดการเจลาตไนซทาใหนาจมมความหนด แตเมอเกบนาจมไวระยะเวลาห น ง ห ร อ เ ม อ เ ย น ต ว ล ง แ ป ง เ ก ด ก า ร ค น ต ว (retrogradation) สงผลใหความหนดของนาจมลดลง ปจจบนไดมการนาไฮโดรคอลลอยดเขามาใชรวมกบแปงหรอสตารช เพอปรบปรงสมบตความหนดและความ คงตวของอาหารทเปนของเหลวทตองการใหมความคงตว กลวยปงและนาจมกลวยจะมขายตามตลาดสด บาทวถ และรานแบบรถเขน ไมมจาหนายแพรหลายในหางสรรพสนคาและรานสะดวกซอตางๆ ดงนนการนานาจมกลวยมาพฒนาใหเปนแบบสเตอรไลสและสามารถ

เกบรกษาไวไดนานขน จงเปนการเพมชองทางในการจ าหน ายและเปนการอน รก ษขนมของไทยโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยมารวมพฒนากระบวนการผลต ดงนนในงานวจยนจงมวตถประสงคเพอคดเลอกสตรนาจมกลวยทไดรบการยอมรบและศกษาปรมาณ แซนแทนกมทเหมาะสม เพอแกไขปญหาการคนตวของนาจมกลวยปงสเตอรไลส จากนนวเคราะหคณภาพทางดานเคม กายภาพ จลนทรย และคณภาพทางประสาทสมผสผลตภณฑนาจมกลวยปงสเตอรไลส ซงถอวาเปนการเพมความสะดวกและปลอดภยสาหรบผบรโภคและเปนการเพมมลคาใหกบผลตภณฑจากกลวยไดอกทางหนง วตถดบและวธการทดลอง

1. วตถดบในการทดลอง (materials) กลวยนาวาความแกเตมทเปลอกสเขยวอมเหลองซอจากตลาดยงเจรญ เขตบางเขน การเตรยมกลวย: ปอกเปลอกลางดวยนาเกลอรอยละ 1 นามาปงดวยเตาปงอณหภมประมาณ 100˚C นาน 10 นาท นากลวยมาทบใหแบน และปงตออก 1 - 2 นาท การทดสอบทางประสาทสมผสใชอตราสวน กลวยปง 20 กรมตอนาจม 25 กรม และแซนแทนกม (viscosity 1% KCl solution 1460 cP, บรษท ไทยฟด แอนด เคมคอล จากด)

2. วธการ 2.1 การหาสตรนาจมกลวยปงทเปนทยอมรบของผทดสอบชม โดยการคดเลอกนาจมกลวยปงจานวน 3 สตร เตรยมจากสดสวนวตถดบ แสดงดงตารางท 1 นานาจมกลวยทไดประเมนคณภาพทางประสาทสมผส ดวยวธใหคะแนนความชอบ 7 ระดบ (7-points hedonic scale) ใชผทดสอบชมทผานการฝกฝนจานวน 15 คน ประเมนในดานลกษณะปรากฏ ส กลน ความขนหนด รสชาต และความชอบรวม จากนนนาสตรทไดรบคะแนนความชอบสงสดพฒนาในขอตอไป


70

ตารางท 1 สวนผสมนาจมกลวยปง 3 สตรทใชในการคดเลอกจากผทดสอบชม

วตถดบ ปรมาณ (กรม) สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3

นาตาลมะพราว

288 200 240

กะท 228 360 250 แปงขาวเจา 12 - - เกลอ 4 5 2 เนยสด - - 13 แบะแซ - 112 - นา 200 - -

ทมา : สตรท 1 มนรดา (2555), สตรท 2 สานกพมพแสงแดด จากด (2555), สตรท 3 นรนาม (2555) 2.2 ศกษาปรมาณแซนแทนกมทเหมาะสมในการผลตนาจมกลวยปงสเตอรไลส โดยนานาจมกลวยปงในขอ 2.2.1 ทไดคะแนนการทดสอบทางประสาทสมผสสงสดมาศกษาปรมาณแซนแทนกมในการใหความคงตวทรอยละ 0 0.01 0.02 0.03 และ 0.04 ของนาหนกสวนผสมทงหมด ผลตนาจมกลวยปงดวยวธสเตอรไลส ดงแสดงในภาพท 1 จากนนนานาจมกลวยปงวดคาส L* a* b* (ดวยเครอง Minolta, CR-10) คาความหนด (ดวยเครองวดความหนดรน LVDV-II+Pro) คาความเปนกรด-ดาง (pH) (ดวยเครอง Uttra Basic, UB-10) ปรมาณของแขงทละลายนาได (Total Soluble Solid, TSS) (ดวย Hand Refactometer, N-1E) ปรมาณนาตาลทงหมด วธ Lane and Eynon volumetric method (AOAC., 1984) และคณลกษณะทางประสาทสมผสดวยวธ Hedonic scale 7 point ในดานลกษณะปรากฏ ส กลน ความขนหนด รสชาต และความชอบรวม ใชผทดสอบชมทผานการฝกฝนจานวน 15 คน และนานาจมกลวยสตรทดทสดมาวเคราะห ปรมาณความชน โปรตน ไขมน เยอใย เถา (AOAC, 2000) และคารโบไฮเดรต (ดวยวธคานวณ) ปรมาณจลนทรยทงหมด และปรมาณยสตและรา (AOAC., 2000) 2.3 สถตและวางแผนการทดลอง วางแผนการทดลองแบบสมอยางสมบรณ (Completely Randomized Design, CRD) ทาการทดลองทงหมด 3 ซา นาขอมลทไดวเคราะหความแปรปรวน (ANOVA) และเปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยดวยวธ Duncan’s New Multiple Rang Test (DNMRT)

ละลายแซนแทนกมทรอยละ 0 0.01 0.02 0.03 และ 0.04 ดวยนาในสวนผสม

นาไปใหความรอนทอณหภม 70 ˚C นาน 3 นาท

โดยคนตลอดเวลา

ใส นาตาล เกลอ และกะท ทละลายรวมกนไวแลว

ใหความรอนจนไดอณหภม 80˚C นาน 3 นาท

บรรจในขวดทลวกแลวทนท

ปดฝาหลวมๆ

นามาใหความรอนทอณหภม 121˚C นาน 15 นาท

แชขวดดวยนาเยนจนอณหภมลดลงเหลอ ประมาณ 45-50˚C

ปดฝาใหสนทและซลดวยพลาสตกทฝาขวด

นาจมกลวยปงชนดสเตอรไลส

ภาพท 1 ขนตอนการผลตนาจมกลวยปงชนดสเตอรไลส ผลการวจยและการอภปรายผล 1 การหาสตรนาจมกลวยปงทเปนทยอมรบของผทดสอบชม จากการประเมนคณภาพทางประสาทสมผสของนาจมกลวยปงเมอรบประทานรวมกบกลวยปง จากทง 3 สตร พบวานาจมกลวยปงสตรท 1 ไดรบคะแนนจากผทดสอบชมรวมสงทสด โดยมคะแนนความชอบในดานลกษณะปรากฏ ส กลน ความหนด รสชาต และความชอบรวมแตกตางจากสตรท 2 และ 3 อยางมนยสาคญทางสถต (p≤0.05) ดงแสดงในภาพท 2 ผทดสอบชมใหความคดเหนวานาจมสตรท 1 ไมแยกชน มองไมเหนชนไขมน (ดงแสดงในภาพท 3) มความหนดเหมาะสม มกลนหอมของนาตาลมะพราว จงไดรบคะแนนมากทสด และจากการทดลองจะสงเกตวาเมอตงนาจมกลวยปงไวระยะเวลาประมาณ 1 - 2 ชวโมง นาจมจะมความหนดลดลงและมการแยกชนของกะทเลกนอย อาจเนองจากเกดการรโทร


71

เกรเดชนของแปงขาวเจาและการแตกตวของไขมนในกะทเมอไดรบความรอน ดงนนจงไดนานาจมกลวยปงสตร ท 1 มาศกษาการใชแซนแทนกมเพอแกไขปญหาดงกลาวและยดอายการเกบรกษาดวยการสเตอรไลส

ภาพท 2 คณภาพทางประสาทสมผสของนาจมกลวยปง เมอรบประทานรวมกบกลวยปง

ภาพท 3 นาจมกลวยปง 3 สตร 3.2 ผลการศกษาปรมาณแซนแทนกมทเหมาะสมในการผลตนาจมกลวยปงสเตอรไลส จากการวดคณภาพทางเคมของนาจมกลวยปง สเตอรไลส พบวาความเปนกรด-ดาง (pH) และปรมาณของแขงทละลายนาได (Total Soluble Solid, TSS) ไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) คาความหนดของน าจมกลวยป งสเตอร ไลส ท ใชป รมาณแซนแทนกม รอยละ 0.01 0.02 0.03 และ 0.04 มคาเทากบ 377.07 455.87 880.31 1174.56 และ 1305.78 ตามลาดบ พบวาเมอเพมปรมาณแซนแทนกมจะทาใหคาความหนดมแนวโนมเ พมขน แตกตางอยางมนยสาคญทางสถ ต

(p≤0.05) ซงการใชปรมาณแซนแทนกมทรอยละ 0.04 มคาความหนดสงสด (ดงแสดงในภาพท 4) แซนแทนกมเปนสารใหความคงตว และเพมความขนหนดแกผลตภณฑ เมอไดรบความรอนโครงสรางจะมการเปลยนแปลง โดยแซนแทนกมจบกบนาทาใหปรมาณนารอบๆ เมดแปงลดลง ความหนดสงขน ทาใหผลตภณฑทมการใชแปงกบแซนแทนกมมความหนดมากกวาการใชแปงเพยงอยางเดยว (สวภทร, 2550)

ภาพท 4 คาความหนดของนาจมกลวยปงสเตอรไลส ปรมาณนาตาลทงหมดของนาจมกลวยปงสเตอรไลสทใชแซนแทนกมรอยละ 0.01 0.02 0.03 และ 0.04 มปรมาณนาตาลทงหมดรอยละ 38.61 40.30 41.95 44.01 และ 45.02 ตามลาดบ พบวาเมอเพมปรมาณแซนแทนกมจะทาใหปรมาณนาตาลทงหมดมแนวโนมเพมขน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p≤0.05) โดยการใชปรมาณแซนแทนกมรอยละ 0.04 มปรมาณนาตาลทงหมดสงสด การเพมขนของปรมาณนาตาลทงหมดเนองจากในโครงสรางของแซนแทนกมประกอบดวยนาตาลกลโคส แมนโนส และกรดกลคโรนก (Imeson, 1997) ดงนนเ มอเ พมปรมาณแซนแทนกมจงทาใหมปรมาณนาตาลทงหมดเพมขน ดงแสดงในภาพท 5

ภาพท 5 ปรมาณนาตาลทงหมดของนาจมกลวยปง สเตอรไลส

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3


72

สวนการประเมนคณภาพทางประสาทสมผสของนาจมกลวยปงสเตอรไลสเมอรบประทานรวมกบกลวยปงมคะแนนในแตละดานดงน (ดงภาพท 6) ดานลกษณะปรากฏ การใชปรมาณแซนแทนกม รอยละ 0.01 0.02 0.03 และ 0.04 คะแนนไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) แตมแนวโนมเพมขน และเมอใชปรมาณแซนแทนกมรอยละ 0.03 และ 0.04 ไดรบคะแนนสงสด คะแนนความชอบอยในระดบปานกลาง ผทดสอบชมใหความเหนวาลกษณะของนาจมกลวยไมมค ว ามแตก ต า งก น อาจ เป น เพร าะความหน ด ไ มเปลยนแปลงและยงไมเกดการแยกชนของไขมน ซงเปนคณสมบตของแปงและแซนแทนกม โดยเมอเปรยบเทยบกบนาจมทไมใสแซนแทนกมจะเรม แยกชนเมอตงผลตภณฑทงไวประมาณ 1 - 2 ชวโมง ดานส ไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) แตคะแนนมแนวโนมเพมขนตามลาดบ อาจเนองมาจากการใชแซนแทนกม ผลตภณฑจะมความเปนเงา ทาใหผลตภณฑมความสวางเพมขน และโดยภาพรวมของนาจมกลวยปง สเตอรไลสจะมสเหลองซงเกดจากการผสมกนระหวางนาตาลกบกะท และสวนผสมแตละระดบมปรมาณใกลเคยงกน ผทดสอบชมจงใหคะแนนคณลกษณะดานสทระดบปานกลางเทาๆ กน ดานกลน ไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) ผทดสอบชมใหความเหนวานาจมมกลนเฉพาะตวของนาตาลมะพราว กะท และกลนหอมจากกลวยปงเทากนทกระดบ ดานความหนด โดยพบวาเมอใชปรมาณแซนแทนกมเพมขน คะแนนความชอบมแนวโนมเพมขน และการใชแซนแทนกมรอยละ 0.03 ไดรบคะแนนความชอบดานความหนดสงสด โดยผทดสอบชมใหความเหนวามความหนดในระดบทเหมาะสม ไมหนดจนเกนไป ดานรสชาต พบวาไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) และเมอใชปรมาณแซนแทนกมรอยละ 0.03 ไดรบคะแนนสงสด คะแนนความชอบอยในระดบปานกลาง เนองมาจากปรมาณแซนแทนกมทใชในปรมาณเลกนอยไมมผลตอรสชาตของผลตภณฑนาจมกลวยปงสเตอรไลส และรสชาตเฉพาะตวของนาตาลมะพราว กะท และกลวยปงทนามารบประทานรวมกบนาจม ผทดสอบชมใหความเหนวาเมอรบประทานแลวไมรสกมเมอกในปาก เมอเทยบกบการใชแซนแทนกมทรอยละ 0.04 ด านความชอบรวม พบ ว า เ ม อ ใ ช ป ร ม าณ แซนแทนกมรอยละ 0.01 และ 0.02 คะแนนความชอบไมแตกตางกนทางสถต (p>0.05) แตมแนวโนมเพมขน และ

เมอใชแซนแทนกมรอยละ 0.03 ไดรบคะแนนความชอบรวมสงสด ดงแสดงในภาพท 6

ภาพท 6 คณภาพทางประสาทสมผสของนาจมกลวยปง สเตอรไลสเมอรบประทานรวมกบกลวยปง

ภาพท 7 ผลตภณฑนาจมกลวยปงสเตอรไลสทใชแซนแทนกมในระดบตางๆ กลวยปงสเตอรไลสทใชแซนแทนกมรอยละ 0.03 มปรมาณความชน โปรตน ไขมน เ ยอใย เ ถา และคารโบไฮเดรต รอยละ 67.64 0.17 6.55 0.62 0.30 และ 24.38 ตามลาดบ และคณภาพทางจลนทรยของนาจมกลวยปงสเตอรไลสในการปรบปรงคณภาพของนาจมกลวยปงสเตอรไลส พบวา ไมพบปรมาณจลนทรยทงหมดในผลตภณฑนาจมกลวยปงสเตอรไลสทใชแซนแทนกมรอยละ 0.03 และการตรวจสอบปรมาณยสตและรา พบวามคาเฉลยนอยกวา 10 โคโลน/กรม สรปผลการวจย การใชแซนแทนกมในการผลตนาจมกลวยปง สเตอรไลสสามารถชวยปรบปรงคณภาพของนาจมกลวยปงได นาจมจะมความหนดเพมขน แกไขปญหาการคนตว


73

และการแยกชนของไขมน ชวยเพมเนอสมผส โดยใชไดในชวงรอยละ 0.01-0.03 และนาจมกลวยปงสเตอรไลสทใชแซนแทนกม รอยละ 0.03 มปรมาณความชน โปรตน ไขมน เยอใย เถา และคารโบไฮเดรตรอยละ 67.64 0.17 6.55 0.62 0.30 และ 24.38 ตามลาดบ ไมพบจลนทรยทงหมด ปรมาณยสต-รา พบวามคาเฉลยนอยกวา 10 โคโลน/กรมตวอยาง เอกสารอางอง กรมสงเสรมการเกษตร. 2547. ผลตภณฑกลวย. กลมงานสงเสรมและพฒนาผลตภณฑเกษตร กรม สงเสรมการเกษตร, กรงเทพฯ. กลาณรงค ศรรอต และเกอกล ปยะจอมขวญ. 2550. เทคโนโลยของแปง. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 303 หนา. กองโภชนาการ. 2535. ตารางคณคาทางโภชนาการ

ของ อาหารไทย. กรมอนามย. กระทรวงสาธารณสข, กรงเทพฯ. กองโภชนาการ. 2552. ปรมาณหวาน มน เคมในขนม หวานไทย. กรมอนามย. กระทรวงสาธารณสข, กรงเทพฯ. จตรพธ พหลพลพยหเสนา. 2548. อาชพเสรม สรางรายได หลกหมน ธรกจกลวยปง งายๆ แตตองเอาใจใส. หนงสอพมพเดลนวส. (1 ก.พ.): 25. นธยา รตนปนนท. 2551. เคมอาหาร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. นรนาม. 2555. กลวยปงนากะท. [ออนไลน]. เขาถง ขอมลไดจาก http://www. maewfood. blogspot.com 2 ธ.ค. 2555. พรรณปพร ศรเจรญ. 2552. ขนมกลวย. [ออนไลน]. เขาถงขอมลไดจาก http:// www.thaihealth. or.th/healthcontent/article/12619 30 พ.ย. 2555. มนรดา ฉตราธรรม. 2555. Tea Break อาหารวาง ทา กน…ไดงาย ทาขาย…ไดด. สานกพมพวทยสถาน, กรงเทพฯ. สานกพมพแสงแดด จากด. 2555. อาหารกบนาจม. กรงเทพฯ: สานกพมพแสงแดด จากด. สวภทร ศรจนททองศร. 2550. ผลของแซนแทนกม อลจเนตและความเปนกรดเบสตอสมบตทาง

กายภาพของแปงมนสาปะหลง. วทยานพนธ วทยาศาสตรบณฑต สาขาพฒนาผลตภณฑ อตสาหกรรมเกษตร. คณะอตสาหกรรมเกษตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. AOAC. 1984. Official Method of Analysis. 15thed. The Association of official Analycial. Chemists, Aelington, Verginia. U.S.A. AOAC. 2000. Official Method of Analysis. 16thed. The Association of official

Analytical Chemists : Washingtion DC. Imeson, A. 1997. Thickening and gelling agents for food. London ; New York

:Blackie. 320 p.


74

Instructions for the Preparation of Manuscripts

คาชแจงสาหรบการเตรยมบทความตพมพ

วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนวารสารพมพเผยแพรผลงานทางวชาการทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร รวมทงสถาบนและหนวยงานอน ๆ ทวประเทศซงจดพมพเปนราย 12 เดอน (ปละ 1 ฉบบ)

บทความทสงมาเพอพจารณาตพมพในวารสารน ตองมคณคาทางวชาการอยางเดนชด จะตองไมเคยพมพเผยแพรในวารสาร หรอสงพมพอนใดมากอน และไมอยระหวางการพจารณาของวารสารอน ทกบทความทไดรบการตพมพในวารสารนไดผานการตรวจสอบเชงวชาการ และดานภาษาจากผทรงคณวฒ และไดรบการสงวนสทธตาม พรบ. ลขสทธ พ.ศ.2521

ขอบเขต (Scope) ของวารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนครเปนวารสารทจดพมพเพอเผยแพรงานวจยและบทความวจยและวชาการของคณาจารยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฏพระนครและนกวชาการทวไป รวมทงเปนสอกลางการนาเสนอขาวสารสาระนารแกนกวชาการและบคคลทวไป โดยรบตพมพบทความในกลมตางๆ ดงน กลมสาขาวทยาศาสตร ไดแก ฟสกส เคม ชววทยา คณตศาสตร/สถตวทยาการคอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศ กลมสาขาแพทยศาสตร และทเกยวกบสขภาพอนามย ไดแก แพทยศาสตร ทนตแพทยศาสตร เภสชศาสตร เทคนคการแพทย กลมสาขาวชาสาธารณสขศาสตร ไดแก พยาบาลศาสตร กายภาพบาบดวทยาศาสตรสขภาพ กลมสาขาวชาวศวกรรมศาสตร ไดแก วศวกรรมศาสตร สถาปตยกรรมศาสตร กลมสาขาวชาเกษตรศาสตร วนศาสตร และการประมง ไดแก สตวแพทยศาสตร สตวบาล ประมง วารชศาสตร เกษตรศาสตร วนศาสตรผลตภณฑ วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร เทคโนโลยการเกษตร ธรกจการเกษตร/สงเสรมการเกษตรและสหกรณการจดการเทคโนโลยการเกษตร เปนตน บทความทตพมพในวารสารแบงเปน 4 ประเภท ไดแก

1. บทความทางวชาการ (Article) ประมาณ 5-10 หนา ตอบทความ 2. บทความวจย (Research Paper) ประมาณ 6-10 หนา ตอบทความ 3. บทความปรทรรศน (Review Article) ประมาณ 6-8 หนา ตอบทความ 4. บทวจารณหนงสอ (Book Review) ประมาณ 1-2 หนา ตอบทวจารณ

นโยบายในการตพมพ (Publication policy) วารสารยนดตอนรบบทความจากนกวจยดานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยทกทาน โดยไมจาเปนทจะตองเปนคณาจารยของคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร ลาดบในการตพมพบทความจะเปนไปตามลาดบของผทไดรบการตอบรบตพมพ (accept) กอนหลง เนอหาและขอคดเหนของบทความถอเปนของสวนตวของผเขยนเทานน ไมใชของวารสารวจย ความคดเหนและขอเสนอแนะใดๆ ควรจะสงโดยตรงไปทผเขยนบทความ

การเสนอตนฉบบบทความเพอการตพมพ (Submission of manuscripts) ผเขยนควรจะเตรยมตนฉบบดวยโปรแกรมคอมพวเตอรทเปนทนยม เชน โปรแกรม Microsoft Word เปนตน ตามคาชแจงสาหรบการเตรยมตนฉบบของคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร ทhttp://www.sci.pnruweb.com/book.php ใหนาเสนอตนฉบบบทความจานวน 3 ชดสงมาทบรรณาธการวารสาร ผเขยนจะตองไมเสนอตนฉบบบทความทไดรบการตอบรบตพมพแลวหรออยในระหวางการพจารณาของวารสารอนๆ หลกเกณฑในการตอบรบตพมพ (Criteria for acceptance) บทความวจยทจะไดรบการตอบรบตพมพนนจะตองแสดงใหเหนถงองคความรใหมทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย จากกระบวนการวจยทถกตองเหมาะสม ตนฉบบบทความจะถกพจารณาในขนแรกถงความถกตองของรปแบบทวไป โดยทตนฉบบจะตองใชภาษาทถกตองตามหลกภาษานนๆ จากนนจะถกตรวจอานดวยกรรมการผตรวจอานผทรงคณวฒ ผเขยนอาจถกขอใหแกไขบทความตามคาแนะนาของผตรวจ


75

อานและบรรณาธการวารสาร ผลการตดสนของบรรณาธการใหถอเปนทสด เมอไดรบการตอบรบ ใหผเขยนสงตนฉบบบทความทไดแกไขเรยบรอยแลวในลกษณะแฟมขอมลอเลกทรอนกส ลงในซดรอม สงมาท “บรรณาธการวารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร เลขท 9 แจงวฒนะ บางเขน อนสาวรย กรงเทพฯ10220” หรอทอเมล [email protected] ตนฉบบเตรยมตพมพ สาเนาบทความตพมพ และ ลขสทธ (Proofs, reprints, and copyrights) ตนฉบบเตรยมตพมพ (proof) จานวนหนงชดจะสงไปใหผเขยนตรวจสอบกอนการตพมพ ซงควรจะเปนแคการแกไขทคาผดเพยงเลกนอย ผเขยนจะไดรบสาเนาบทความตพมพแลว (reprint) จานวน 1 ชด บทความทตพมพแลวถอเปนลขสทธของคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร แตสามารถทจะนาไปใชเปนบางสวนไดโดยไมตองขออนญาตถามการอางองถงอยางเหมาะสม รปแบบทวไปของตนฉบบบทความ (General presentation of manuscript) บทความภาษาไทยใชตวอกษรTH SarabunPSK ขนาด 14 พ.บทความภาษาองกฤษใชตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 14 พ.ทงบทความ โดยจดในลกษณะการกระจายแบบไทย เนอหาหลกของบทความจะตองเขยนเปนภาษาไทยทถกตองเหมาะสมตามหลกภาษา ควรใชภาษาทอานเขาใจงาย และใชคาศพทบญญตของราชบณฑตยสถานหรอคาเขยนทบศพทแทนคาภาษาองกฤษ โดยวงเลบภาษาองกฤษไวครงแรกครงเดยว ชอระบบหนวยทางวทยาศาสตรใหใชระบบเอสไอ (SI) เขยนดวยคาเตมภาษาไทย ยกเวนในรปภาพหรอตารางทใหใชคายอหรอสญลกษณได ใหใชคาวา “รอยละ” หรอสญลกษณ % แทนคารอยละ และอนญาตใหใชเครองหมายจลภาค ( , ) ไดเฉพาะเมอเวนระหวางตวเลขและเมอเวนระหวางชอคนเทานน ตนฉบบตองพมพในกระดาษขาวขนาด A4 พมพหนาเดยว เวนขอบซายและขอบขวา 1.5 เซนตเมตร ขอบบนลาง 2.54 เซนตเมตรและระยะหางบรรทดเทากบ1.5 lines แบงเปน 2 คอลมน ตงแตสวนของบทนาและมระยะหางระหวางคอลมน 0.50 เซนตเมตร โดยบรรจเนอหาในพนทขนาด 21 x 29.7 เซนตเมตร หลงจาก คาสาคญ/Keywords ใหแบงบทความออกเปนสองสดมภ ระยะหางจากขอบกระดาษดานตางๆ และขนาดของสดมภกาหนดไวในตารางท 1 สาหรบบทความวจยควรมสวนประกอบ ดงน

1. ชอเรอง 2. ชอและทอย ผเขยน 3. บทคดยอ 4. คาสาคญ 5. บทนา (Introduction) ระบความสาคญของปญหา ทบทวนงานวจยทเกยวของ) 6. เนอหาบทความ ไดแก วสดอปกรณและวธการวจย (Material and Methods) ผลการวจยและการอภปรายผล (Results and Discussion) และสรปผลการวจย (Conclusion) 7. กตตกรรมประกาศ (Acknowledgements) (ถาม) 8. เอกสารอางอง (References)

*บทความทางวชาการ บทความปรทรรศน และบทวจารณหนงสอ ไมตองมบทคดยอ และคาสาคญ ตนฉบบบทความวจยใหประกอบดวย - ชอบทความ (ภาษาไทย ตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 20 พ.ตวเขม) ซงควรมขนาดสน ชดเจน ไดใจความตรงตาม เนอหา (ไมควรเกน 70 ตวอกษร) ถาบทความเปนภาษาไทย ชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ (Times New Roman ขนาด 16 พ. ตวเขม) - รายชอผเขยน (ภาษาไทย ตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 14 พ. ตวเขม) และทอยสาหรบการตดตอทางไปรษณยของผเขยนทกคน ระบดวยตวเลขตวยก (ตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 14 พ.ตวเอยง) ใหระบผทเปนผเขยนประสานงาน(correspondent author) ดวยเครองหมาย * และเพมเบอรโทรศพทตดตอและเบอรอเมลดวย - บทคดยอ (ภาษาไทย ตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 14 พ.ตวธรรมดา) ความยาวประมาณ 200 คา ใหมเนอหาทยอ


76

กระชบ แตใหสามารถสรปทมา เนอหาสาคญ และขอสรปของทงบทความได - คาสาคญ (ภาษาไทย TH SarabunPSK ขนาด ขนาด 14 ตวธรรมดา) เฉพาะคาภาษาไทย จานวน 3-5 คา เรยงตามลาดบอกษร ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ถาเปนภาษาองกฤษอกษรแรกตองเปนตวพมพใหญ และคนดวยเครองหมายจลภาคโดยใหแปลความจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษอยางเหมาะสมถกตองตามหลกภาษา

ตอไปใหเปนเนอหาบทความวจย เรยงลาดบจาก บทนา (Introduction) วสดอปกรณและวธการวจย (Materials and methods) ผลการวจยและการอภปรายผล (Results and Discussion) สรปผลการวจย(Conclusion) กตตกรรมประกาศ (Acknowledgment) (ถาม) และ เอกสารอางอง (References) ตาราง (Tables) และคาอธบายรป (Figure legends) (ทงหมดใชภาษาไทย ตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 14 พ.ตวธรรมดา ยกเวนหวขอหลกใหใช ขนาด 16 ตวเขม และหวขอรอง ขนาด 14 ตวเอยงเขม) ใหใสเลขหนาในแตละหนาดวย บทนาจะตองใหขอมล เหตผล และความสาคญของการวจย รวมทงผลการศกษาทผานมาและวตถประสงคในการศกษาครงน ในสวนของวธการทดลอง จะตองเขยนขนตอนการทดลองทชดเจนเพยงพอตอการทาการทดลองซาได รวมทงไมควรใชเชงอรรค (footnote) ‐ เอกสารอางอง การอางองเอกสารในเนอหาใหใชตวเลขลอยอยในวงเลบหลกจากขอความทอางถง เรยงลาดบตวเลขตามการปรากฏในเนอหา เชน เอทานอลทมความบรสทธ 99.5% ขนไป (1, 5-7)

เอกสารอางองใชระบบการอางองในเนอหาบทความ แบบนาม-ป และหนา นามผประพนธ, ปทพมพ. ชอหนงสอ. สถานทพมพ : สานกพมพ. นามผเขยนบทความ, ปทพมพ. ชอบทความ. ชอวารสาร, เลมท : เลขหนา : นามผเขยนวทยานพนธ, ป. ชอวทยานพนธ. ระดบวทยานพนธ (หรอปรญญานพนธ) ถามทงเอกสารอางองภาษาไทยและภาษาองกฤษใหเรยงตามลาดบอกษรและใหเอกสารอางองภาษาไทยเรยงเปนลาดแรก การเขยนเอกสารอางองใหใชตามตวอยางดงตอไปน Research article: Sugiyama, H., Okuda, M., Matsumoto, M., Kikuchi, T., Odagiri, Y. and Tomimura, T. 1985.Karyotypic findings

of the lung fluke, Paragonimus westermani (Kerbert, 1878), in the Uda area of Naraprefecture, Japan. Japanese Journal of Veterinary Science. 47(6): 889-893.

บทความวจย: มณฑาทพย ยนฉลาด, ฉลองชย แบบประเสรฐ, กาญจนรตน ทวสข, ชดชม ฮรางะ และ รจตร จฑากรณ.2541. การ

ประเมนผลทางประสาทสมผสของนามะมวงพรอมดมพนธลกผสมบรรจกระปอง. อาหาร. 28 (3): 179-189. Book: Swofford, D.L. 1998. PAUP*: Phylogenetic Analysis using Parsimony (* and Other Methods)

Version 4. Sinauer Associates. Sunderland. Massachusetts. หนงสอ: เดชา ศรสนธ, จตรา ไวคกล และ สนน แยมพฒ. 2540. พยาธใบไมปอด. ลฟวงทรานสมเดย. กรงเทพฯ. บทความในหนงสอ : Gerbi, J.A. 1985. Evolution of ribosomal DNA. In: MacIntyre, R.J. and Net, M. (eds.): Molecular Evolutionary

Genetics. Plenum Inc. New York. pp. 234-245.

ตนฉบบบทความวจยจะตองมการอางองทมาของขอมล จากเฉพาะบทความทไดรบการตพมพหรอกาลงจะไดรบการตพมพในเอกสารวชาการทเปนทยอมรบเทานน เชน วารสารวจย หนงสอหรอตารา วทยานพนธระดบปรญญาเอก หรอหนงสอประชมวชาการระดบนานาชาต สาหรบบทความวชาการอนๆ อาจจะใชบรรณานกรมประกอบโดยไมอางองในเนอหาได สวนบทความแปลจะตองบอกทมาของการแปลอยางละเอยด


77

ชอวทยาศาสตร เขยนชอวทยาศาสตรและชอสกล (Generic name) ของสงมชวตดวยตวเอยง ใหถกตองตาม

หลกการตงชอของ ICBN หรอ IZBN ควรใสชอของผตงชอ (author) เมอเขยนถงสงมชวตนนเปนครงแรกในบทความ ตาราง ใหพมพแยกออกจากเนอหาของบทความ เรยงลาดบตารางดวยตวเลขตามลาดบทปรากฏในเนอหา พมพเลข

ตารางและชอตารางทดานบนของตาราง ถามเชงอรรคจากตาราง ใหเขยนไวทดานลางของตาราง ระบดวยอกษรตวยก รปภาพประกอบ ใหเตรยมรปภาพประกอบแยกออกมาจากเนอหาของบทความ เรยงลาดบรปภาพตามลาดบทปรากฏ

ในเนอหา อางองถงดวยคาวา “ภาพท ...” รปภาพประกอบควรมขนาดใหญชดเจน มความละเอยดสงเพยงพอแกการตพมพ (เชน ถาเปนแบบ JPEG ควรมขนาด 800 x 600 จด) รวมทงตวหนงสอภายในรปภาร ควรจะเปนตวเขม เหนไดชดเจนวารสารวจยมขอจากดทจะตพมพเฉพาะรปภาพทเปนภาพขาวดา โดยผเขยนไมตองเสยคาใชจาย ถาตองการตพมพภาพสผเขยนจะตองเสยคาใชจายเพมเตม

Documents

บทบรรณาธิการ · 2014-07-27 · เทคโนโลยีที่มีเป้าหมายน ําองค์ความร ู้วิทยาศาสตร