Embed Size (px)
Citation preview
103ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
Gastronomy Tourism: Thailand’s Competitiveness
การทองเทยวเชงอาหาร: ศกยภาพและความไดเปรยบของประเทศไทย
เบญจมาภรณ ชำานาญฉาวทยาลยเซาธอสทบางกอก
E-mail: [email protected]
บทคดยอ
ในปจจบนการทองเทยวในรปแบบตางๆรวมถงพฤตกรรมของนกทองเทยวสวนใหญจะใหความส�าคญ
กบอาหารเนองจากเปนองคประกอบหลกของกจกรรมการทองเทยว บทความวชาการนจงมงเนนน�าเสนอ
การทองเทยวเชงอาหารโดยการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของแลวท�าการวเคราะหซงจะกลาวถง
การทองเทยวเชงอาหารปจจยทมอทธพลในการบรโภคอาหารของนกทองเทยว ปจจยทสงผลใหการทองเทยว
เชงอาหารไดรบความนยมในอนาคต ศกยภาพและความไดเปรยบของประเทศไทยในการทองเทยวเชงอาหาร
การทองเทยวเชงอาหารเปนรปแบบการทองเทยวทไดรบความนยมเพมขนจากนกทองเทยวและสามารถ
ตอบสนองตอการพฒนาการทองเทยวในมตสงคมและวฒนธรรมอกทงเปนการทองเทยวทใชทรพยากร
ทางวฒนธรรมของทองถนนนๆศกยภาพและความไดเปรยบของการทองเทยวเชงอาหารจงเปนสงส�าคญใน
อตสาหกรรมการทองเทยวทสามารถสรางประสบการณใหกบนกทองเทยว ในขณะเดยวกนสามารถพฒนา
คณภาพชวตของคนในทองถนอนจะน�ามาสการพฒนาของประเทศโดยการเพมมลคาของสนคาและบรการการ
ทองเทยวผานรากฐานทางวฒนธรรมและสงคม รวมทงเปนการสงเสรมภาพลกษณอาหารไทยและใหประเทศไทย
เปนจดหมายปลายทางของนกทองเทยวผานวฒนธรรมทาง
คำาสำาคญ: การทองเทยวการทองเทยวเชงอาหารศกยภาพความไดเปรยบ
AbsTrACT
At the present, a model of tourism and behavior of most tourists are focuses on food,
because it is a major component of tourism. This article also aims to present and analyze
aboutgastronomytourism,factorsinfluencingtouristfoodconsumption,factorseffectingthe
popularity of gastronomy tourism in the future, and the effectiveness that made Thailand be
competitiveness for gastronomy tourism. Gastronomy tourism is a new model of tourism recently:
It can respond to the development of social and cultural aspects. It is also utilise potential
cultural costs. The competitiveness of gastronomy tourism will be an important part of the
tourism industry, which can create the experience for tourists. At the same time gastronomy
tourism can improve the quality of life to local people. This will lead to the development of
บทความวชาการ
104 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
the country by increasing the value of tourism products and services through cultural and social
foundations. It also promotes the image of Thai food and serves as a destination for tourists
through food culture.
KEYWOrDs: Tourism, Gastronomy Tourism, Competitiveness, Advantage
บทนำา
สถานการณการทองเทยวเชงอาหารของโลก
จากขอมลขององคการทองเทยวโลก(WorldTourism
Organization(WTO),2012)ไดแสดงขอมลดาน
การทองเทยวเชงอาหารซงสรางรายไดทมมลคา
สงถง150,000ลานเหรยญสหรฐโดยนกทองเทยว
ชาวตางประเทศทนยมรปแบบการทองเทยวเชงอาหาร
มากทสด3อนดบไดแกประเทศสเปนประเทศ
ฝร งเศสและประเทศอตาลส�าหรบสถานการณ
การทองเทยวเชงอาหารของประเทศไทย จากขอมล
ของรายงานภาวะเศรษฐกจทองเท ยว Tourism
EconomicReview(พรรณสวนเพลงและคณะ,
2559)พบวาในปพ.ศ.2558ประเทศไทยมรายได
จากการทองเท ยวเชงอาหารจ�านวน456,0000
ลานบาทหรอคดเปนรอยละ20จากรายไดอตสาหกรรม
การทองเทยวทงหมดจากตารางท1แสดงขอมล
เปรยบเทยบรายไดจากอาหารและเครองดมระหวาง
การเดนทางระหวางนกทองเทยวชาวไทยและ
ชาวตางชาตซงแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวาง
ประสบการณการทองเทยวกบการรบประทานอาหาร
และเครองดมเปนสงทควบคกนทนกทองเทยว
ใหความส�าคญเปนอนดบตนๆนอกเหนอจากทพก
การซอของทระลกการท�ากจกรรมอนๆนกทองเทยว
นยมใชเวลาในการท�ากจกรรมทางดานอาหาร
ขณะเดนทางทองเทยว
ตารางท 1 เปรยบเทยบรายไดจากอาหารและเครองดมของนกทองเทยวตางชาตและชาวไทยปพ.ศ.2558
ชาวตางชาต
สดสวนรายได
จากนกทองเทยว
ชาวตางชาต
รายไดรวม
จากอาหาร
และเครองดม
ชาวไทยสดสวนรายได
จากนกทองเทยวไทย
รายไดรวม
จากอาหาร
และเครองดม
เอเชยตะวน
ออกเฉยงใต
คาทพก
29.83%
กรงเทพ
ภาคใต
คาทพก
21.31%
ยโรป คาอาหารและ ภาคเหนอ คาอาหารและ
อเมรกา เครองดม 282,010 ตะวนออก เครองดม 174,851
โอชเนย 19.43% ลานบาท ตะวนตก 21.79% ลานบาท
แอฟรกาใต คาซอของทระลก ภาคกลาง คาซอของทระลก
เอเชย 24.11% 35.26%
แอฟรกา คาใชจายอนๆ คาใชจายอนๆ
26.58% 21.64%
ทมา: พรรณสวนเพลงและคณะ(2559)
105ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
จากขอมลรายไดของการทองเทยวเชง-
อาหาร นบวาเปนโอกาสส�าคญในการสรางมลคา
ทางเศรษฐกจของอาหารผ านการทอง เท ยว
โดยรายไดรวมจากอาหารและเค รองดมของ
นกทองเทยวตางชาตพบวามอตราการเพมสงขน
ดงตารางท2
ตารางท 2เปรยบเทยบรายไดรวมจากอาหารและเครองดมของชาวตางชาตปพ.ศ.2557-2559
ป พ.ศ.รายไดรวมจากอาหารและเครองดม
ของชาวตางชาต (ลานบาท)สดสวนการเพมขน
2557 220,177.01 -
2558 282,010.29 28.09
2559 315,225.72 43.21
ทมา: กระทรวงการทองเทยวและกฬา(2560)
จากขอมลในตารางท2เปรยบเทยบรายได
รวมจากอาหารและเครองดมของชาวตางชาต
ปพ.ศ.2557-2559พบวาเพ มข นอยางตอเน อง
โดยในปพ.ศ.2557มรายไดรวมจากอาหารและ
เครองดมเปนมลคา 220,177.01 ลานบาทตอมา
ในปพ.ศ.2558รายไดรวมจากอาหารและเครองดม
เพ มข นรอยละ28.09เปนมลคา282,010.29
ลานบาทและเพมขนถงรอยละ43.21เมอเปรยบเทยบ
กบปพ.ศ.2557คดเปนมลคา315,225.72ลานบาท
ในขณะเดยวกนการทองเทยวเชงอาหารในประเทศไทย
กไดรบการสนบสนนจากนโยบายของรฐโดยในแผน
พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท12พ.ศ.
2560-พ.ศ.2564(ส�านกงานคณะกรรมการพฒนา
การเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2560)มเปาหมาย
ในการยกระดบศกยภาพทางการแขงขนดานเศรษฐกจ
ของประเทศผานการปรบโครงสรางการผลต
ภาคเกษตรแบบฟารมอจฉรยะภายใตแผนการพฒนา
เศรษฐกจประเทศไทย4.0มการสงเสรมการทองเทยว
เชงอาหารรวมกบการสมผสประสบการณและ
บรรยากาศทองถนดวยกรรมวธการผลตแบบ
การเกษตรและสงเสรมการทองเทยวเชงอาหาร
ท เปนมตรกบส งแวดลอมเชนการเกษตรแบบ
ออรแกนคและการสงเสรมอาหารสขภาพเปนตน
อาหารไทยนบเปนมรดกส�าคญทางวฒนธรรม
ทมประวตศาสตรยาวนานตงแตสมยสโขทยจนถง
สมยรตนโกสนทร โดยมหลกฐานการกลาวถงอาหาร
ไทยผานทางศลาจารกบนทกและจดหมายเหตตางๆ
รวมถงบทพระราชนพนธทส�าคญเชนบทพระราช-
นพนธเรองไกลบานเปนตน(ศรดานตวรากร,2557)
ซงแสดงใหเหนถงลกษณะส�าคญของอาหารไทย
ในแตละยคสมยรวมถงความหลากหลายของ
อาหารไทยทมเอกลกษณและมรสชาตเฉพาะตว
อยางไรกตาม สถานการณในปจจบนมความกาวหนา
ทางวทยาการมากขน สงผลใหเกดความเชอมโยง
ทางวฒนธรรม หากพจารณาในแงบวก อาจกลาว
ไดวาอาหารไทยในปจจบนไดเกดการผสมผสาน
ระหวางวฒนธรรมจากรนส ร น เกดการประยกต
ดดแปลงใหอาหารมความทนสมยมากย งข น
จากขอมลของ(WTO,2012)พบวาในปจจบนอาหาร
ไทยไดรบความนยมมากขนธรกจรานอาหารไทยใน
ตางประเทศเตบโตมากยงขนสงผลใหอตสาหกรรม
อาหารของไทยขยายตวมากขนอกทงอาหารไทย
บางชนดยงเปนทรจกของนกทองเทยวตางชาต
ดงนนการทองเทยวเชงอาหารจงเปนทาง
เ ลอกใหม ทมบทบาทมากขนในการกระตนให
การทองเท ยว และอาหารจะเปนผลตภณฑทาง
106 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
การทองเทยวหลกทไดรบความนยมจากนกทองเทยว
ในขณะเดยวกนการทองเทยวเชงอาหารกยงเปน
มมสะทอนใหเหนถงวฒนธรรมและวถชวตของไทย
ในแตละพนทอกทงยงเปนการกระจายรายไดสชมชน-
ตางๆในทองถนรวมถงการทองเทยวเชงอาหาร
จะเปนเครองมอส�าคญทจะชวยขบเคลอนให
อตสาหกรรมการทองเทยวมศกยภาพในการพฒนา
ทองเทยวอยางยงยน
ปจจยทมอทธพลตอการบรโภคอาหารในการ
ทองเทยว
Mak,Lumbers,Eves,&Chang(2012)
ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการบรโภคอาหาร
ในบรบทของการทองเทยวสามารถแบงออกได3มต
คอนกทองเท ยวอาหารในแหลงทองเท ยวและ
สภาพแวดลอมการบรโภคในแหลงทองเทยว
มตดานนกทองเทยวเปนปจจยทส�าคญ
ในการบรโภคอาหารในแหลงทองเทยวซงมปจจย
ตางๆเปนตวก�าหนดไดแกดานศาสนาและวฒนธรรม
ท เปนตวก�าหนดลกษณะเฉพาะและพฤตกรรม
การกนของนกทองเทยวเชนนกทองเทยวมสลม
ไมบรโภคอาหารบางชนดนกทองเทยวบางคนมขอ
จ�ากดอนๆในดานการรบประทานดานปจจยทาง
สงคมและประชากรศาสตรรวมถงตวบงชอาย
และเพศจะเปนสงทสะทอนใหเหนความแตกตาง
ในการบรโภคดานลกษณะกายภาพของอาหาร
ดานประสบการณในชวงทผานมาของนกทองเทยว
มผลในการเลอกบรโภคอาหารการทนกทองเทยว
คนเคยกบแหลงทองเทยวยอมมผลใหเกดความคนเคย
ของอาหารและดานแรงขบเคลอนอาหารจะเปนสงท
กระตนและสรางแรงจงใจใหนกทองเทยวเดนทาง
ไปยงจดหมายปลายทาง
มตอาหารในแหลงทองเทยว เปนปจจยท
สงผลใหนกทองเทยวเดนทางมายงแหลงทองเทยว
และเกดการบรโภคอาหารซงมปจจยตางๆไมวา
จะเปนสวนผสมของอาหารเครองปรงเครองเทศ
วตถดบหรอรสชาตของอาหารทเปนเอกลกษณของ
พนทดานกระบวนการหรอกรรมวธการปรงอาหาร
การท�าใหอาหารสะอาดไมมสงปนเปอนกรรมวธ
การปรงถกสขลกษณะ ดานความหลากหลายของ
อาหารเอกลกษณของอาหารประจ�าทองถน หรอ
อาหารประจ�าชาตรวมถงราคาปรมาณและคณภาพ
ของอาหารในแหลงทองเทยว
มตดานสภาพแวดลอมการบรโภคในแหลง
ทองเทยว เปนปจจยทมสวนเกยวของทสงผลให
นกทองเทยวเดนทางและบรโภคอาหารในพนท
ไดแกอตลกษณของอาหารเชนวตถดบเครองปรง
เคร องเทศวธ การปรงเปนส งท ท �าใหอาหารม
อตลกษณภาพลกษณการทองเทยวในพนท ซงเกดจาก
ความคดเหนมมมองความเชอของนกทองเทยว
รวมถงความมชอเสยงของอาหารในแหลงทองเทยว
ทสงผลใหเกดภาพลกษณทดของการทองเทยวใน
พนทการสอสารทางการตลาดเชนอนเทอรเนตทว
รวมถงคณภาพในการบรการ
จากขอมลแสดงใหเหนถงปจจยตางๆทมผล
ตอการบรโภคอาหารในบรบทของการทองเทยว
อาหารจงเปนความตองการเปนอนดบตนๆในทก
กจกรรมการทองเทยว นกทองเทยวบางกลมเดนทาง
มาเพยงเพอรบประทานอาหารในแหลงทองเทยว
แสดงใหเหนถงโอกาสในการพฒนาอาหารและเปน
โอกาสในการประชาสมพนธจดหมายปลายทาง
รวมถงใชอาหารเปนตวชวยในการท�าการตลาด
และประชาสมพนธหรอการสรางแบรนดส�าหรบ
จดหมายปลายทางและขยายฤดกาลทองเทยวให
ไมกระจกตว(Horng&Tsai,2010)
การทองเทยวเชงอาหาร (Gastronomy Tourism)
การทองเทยวเชงอาหารเปนแนวโนม
การทองเทยวในปจจบนทเกดขนโดยเปนรปแบบ
การทองเทยวทมลกษณะพเศษโดยมอาหารเปน
ปจจยหลกในการเสรมสรางประสบการณผานกจกรรม
การทองเท ยวซ งHall,Sharples,Mitchell,
107ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
Macionis,&Cambourne(2003)ไดใหค�านยาม
วาการทองเทยวเชงอาหาร(GastronomyTourism)
เปนการเดนทางไปในพนทเพอการพกผอนรวมถง
การไปชมอาหาร งานเทศกาลอาหาร งานแสดงสนคา
ดานอาหารการสาธตการท�าอาหารรวมถงการชม
ผลตภณฑอาหารท ม ค ณภาพในพ นท น นๆโดย
นกทองเทยวสามารถสมผสวฒนธรรมของประเทศ
หรอวฒนธรรมทองถนทแปลกใหมผานการชม
อาหารซงรสชาตของอาหารจะสะทอนถงวฒนธรรม
ของประเทศการทองเทยวเชงอาหาร(Gastronomy
Tourism)จงเปนการทองเทยวทใชประสาทสมผส
ทกความรสกและสงผลใหอาหารเปนศนยกลาง
ส�าคญในประสบการณทองเทยว
Shalini&Duggle(2015)ไดกลาววา
การทองเทยวทางดานอาหารเปนปรากฏการณใน
ระดบสากลทอยในระดบการพฒนาทชดเจนและ
มผลทางบวกตอเศรษฐกจในระดบประเทศและ
สงผลดตอมรดกทางวฒนธรรมเนองจากนกทองเทยว
พยายามทจะสรางประสบการณทางดานอาหาร
การทองเทยวเชงอาหารจงชวยดงดดนกทองเทยว
เพอซอสนคาและบรการซงสอดคลองกบองคการ
ทองเทยวโลกไดกลาวถงการทองเทยวเชงอาหาร
เปนปรากฏการณทเกดขนและก�าลงพฒนาเปน
ผลตภณฑทางการทองเทยวรปแบบใหม โดยมากกวา
1ใน3ของนกทองเทยวมคาใชจายในการเดนทาง
ทองเทยวไปกบอาหารการกนดงนนอาหารจงเปน
จ ดหมายปลายทางและ เป นส วนส� า คญของ
ประสบการณท มคณภาพในการเดนทาง (WTO,
2012)
นอกจากน Pullphothong&Sopa
(2012)ไดอธบายวาการทองเทยวเชงอาหารเปน
การทองเทยวทไดรบประสบการณจากอาหารใน
พนทหรอในภมภาคทนกทองเทยวเขาไปทองเทยว
ซงเปนองคประกอบหรอปจจยทส�าคญทกระตน
ใหคนเดนทางไปยงจดหมายปลายทางโดยเฉพาะ
การไดรบประทานอาหารทองถนซงเปนองคประกอบ
ส�าคญทางดานการทองเทยวมความส�าคญเทากบ
สถานทพกและทศนยภาพของแหลงทองเทยว
การทองเทยวเชงอาหารจงเปนการเรยนรวฒนธรรม
ใหมในแตละพนทเปนการพฒนาความรความเขาใจ
ในผลตภณฑของสนคาและบรการรวมถงอาหาร
ท ผ านการบรโภคโดยนกทองเท ยว(กระทรวง-
การทองเทยวและกฬา,2558)
ดงนนจงสรปไดวาการทองเทยวเชงอาหาร
หมายถงการทองเทยวทมแรงจงใจและจดมงหมาย
ในการลมรสชาตทางดานอาหารและเครองดม
ในขณะเดยวกนนกทองเทยวกสามารถเพลดเพลน
ไปกบการทองเทยวในพนทไปดวยการทองเทยวเชง
อาหารจงเปนการผสมผสานของอาหารและเอกลกษณ
เฉพาะพนท ซงนกทองเทยวจะไดประสบการณจาก
พนทในแหลงทองเทยว การทองเทยวเชงอาหารจะ
แตกตางกบการทองเทยวโดยทวไปดงตารางท3
ตารางท 3 ขอเปรยบเทยบการทองเทยวทวไปและการทองเทยวเชงอาหาร
ขอเปรยบเทยบ การทองเทยวทวไป การทองเทยวเชงอาหาร
ทรพยากรการทองเทยวท
ดงดดใจ
แหลงทองเทยว/สถานท
ทองเทยว
อาหารและเครองดม
การมสวนรวมของนกทองเทยว
ในการท�ากจกรรมการทองเทยว
นกทองเทยวมสวนรวมนอย
ในการท�ากจกรรม
นกทองเทยวมสวนรวมมากกวาใน
การท�ากจกรรมเชนการท�าอาหาร
การรบประทานอาหารการชม
108 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
ตารางท 3 ขอเปรยบเทยบการทองเทยวทวไปและการทองเทยวเชงอาหาร(ตอ)
ขอเปรยบเทยบ การทองเทยวทวไป การทองเทยวเชงอาหาร
ประเภทนกทองเทยว นกทองเทยวทวไป นกทองเทยวทวไปและนกทองเทยว
ทมความสนใจเฉพาะ
ประเภทของพนทแหลงทองเทยว สถานททองเทยวทกประเภท พนทแหลงทองเทยวทมอาหารเปนสง
ดงดดใจพนทมชอเสยงดานอาหาร
จากตารางท3ขอเปรยบเทยบการทองเทยว
ทวไปและการทองเทยวเชงอาหาร เม อพจารณา
ความแตกตางระหวางการทองเทยวทวไปและ
การทองเทยวเชงอาหารจะพบวาการทองเทยว
เชงอาหารเปนการทองเทยวทเนนการลมรสชาต
ทางดานอาหารนกทองเทยวสวนใหญจะเปน
นกทองเทยวทมความสนใจในอาหารเฉพาะพนท
นอกจากนนกทองเทยวยงไดมโอกาสในการรวม
กจกรรมท�าอาหารกบคนในพนทโดยHall et al.
(2003)ไดยนยนวาการทองเทยวเชงอาหารจะม
แนวโนมเพมขน เนองจากอาหารเปนสวนหนงของ
วฒนธรรมทองถนทผานการบรโภคโดยนกทองเทยว
และอาหารเปนองคประกอบส�าคญในการสงเสรม
การทองเทยวระดบภมภาค โดยการทองเทยวเชง
อาหารมลกษณะทส�าคญคออาหารจะเปนแรงจงใจ
ทส�าคญทส งผลให เกดการเดนทางในคร งแรก
การรบประทานอาหารและเคร องด มจะเปน
ประสบการณการเดนทางทนาจดจ�าของนกทองเทยว
และนกทองเทยวบรโภคผลตภณฑทางวฒนธรรม
ผานการรบประทานอาหารทจดหมายปลายทาง
(Vu,2013)ในขณะเดยวกนการทองเทยวเชงอาหาร
จะเปนตวแทนในการน�าเสนอสงคมและวฒนธรรม
ของทองถ นต างๆเป นการแสดงออกถงแหลง
ทองเทยวรวมถงเปนการกระจายรายไดสชมชน
ทงทางตรงและทางออมในมตของการทองเทยว
(“กอบกาญจน”...,2560)จากแผนภาพท1เปนขอมล
ทแสดงระดบความสนใจของนกทองเทยวตอ
การทองเทยวเชงอาหาร
ภาพท 1ระดบความสนใจของนกทองเทยวตอการทองเทยวเชงอาหาร
ทมา:Halletal.(2003)
109ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
จากแผนภาพท1แสดงระดบความส�าคญ
ความสนใจในดานอาหารซ ง เ ปนแรงจ ง ใจใน
การเดนทางทองเทยวเชงอาหารการทองเทยวแบบเมอง
(Rural/UrbanTourism)เปนความสนใจในระดบ
ต �าสด คอ ไมไดสนใจการทองเท ยวเชงอาหาร
เปนการทองเทยวในพนทแหลงทองเทยวหรอ
การทองเทยวในชมชนหรอในเมองโดยมการรบประทาน
อาหารควบคไปกบการทองเทยวเหมอนกบนกทองเทยว
ปกตท ว ไปท ม พฤต ก รรมการ ทอง เ ท ยวและ
รบประทานอาหารเครองดมในมออาหารนนๆ
สวนนกทองเทยวทมองอาหารในภาพรวม (Culinary
Tourism)เปนความสนใจในระดบปานกลางเปน
ลกษณะของการทองเทยวและมการเลอกรบประทาน
อาหารประจ�าทองถนเนองจากอาหารมความแปลก
หรอแตกตางจากทองถนอนๆเชนการรบประทาน
อาหารทขนชอหรอเมนแนะน�าจากคนในทองถน
สวนการทองเท ยวเช งอาหาร(Gastronomic
Tourism)หรอ(CuisineTourism)เปนความสนใจ
ในระดบปานกลางเปนลกษณะการทองเทยว
เชงอาหารทเปนการเดนทางเมอถงจดหมายปลายทาง
อาหารและเครองดมจะเปนกจกรรมสวนหลกๆ
ทเขามาเกยวของในการทองเทยวครงนอยางเชน
การมาทองเทยวประเทศไทยกจะรบประทานตมย�ากง
หรอไปทองเทยวประเทศเกาหลกจะรบประทานกมจ
เปนตน หรอการเขาไปในพนทแลวรบประทานอาหาร
ทองถนในระดบสดทายคอการทองเทยวเชงอาหาร
ท น กทองเท ยวสนใจเฉพาะเจาะจง (Gourmet
Tourism) เปนความสนใจในระดบสงหรอเปน
การทองเทยวเชงอาหารอยางแทจรงซงเปนแรงจงใจ
ในการเดนทางทองเทยวไปยงจดหมายปลายทาง
หลกเพอรบประทานอาหารและเครองดมในทองถน
นนๆทกกจกรรมการทองเทยวลวนมอาหารเขามา
เกยวของเชนการไปทองเทยวเทศกาลอาหารใน
พนทน นๆการไปฝกท�าอาหารในพนททองเทยว
การเขาไปทองเทยวในพนทเพอรบประทานอาหาร
พนเมอง ซงกลมนกทองเทยวในระดบความสนใจ
การทองเทยวเชงอาหารจะเปนกลมนกทองเทยวเฉพาะ
ส� าหรบประเทศไทยพฤตกรรมสวนใหญของ
นกทองเ ทยว ทมาทองเ ทยวย งคงอย ในระดบ
การทองเทยวเชงอาหาร
ปจจยทสงผลใหการทองเทยวเชงอาหารไดรบ
ความนยมในอนาคต
ในปจจบนการทองเทยวเชงอาหารไดรบ
ความนยมมากข น เปรยบเสมอนการเช อมโยง
การพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวผานทางอตสา-
หกรรมดานอาหารโดยใชการสนบสนนของทรพยากร
อาหารจงกลายเปนวฒนธรรมประจ�าทองถนทส�าคญ
และเปนสงทสะทอนการใชชวตของผคนในทองถน
นนๆโดยปจจยทสงผลการทองเทยวเชงอาหารไดรบ
ความนยมในอนาคตมดงนโตมรสขปรชา(2560)
1. การเปลยนแปลงทางดานประชากรศาสตร
ในปจจบนการเปลยนแปลงประชากรโลกอาจเกด
จากการเก ดการตายและการย ายถ นรวมถ ง
การเตบโตของเมอง ซงการเปลยนแปลงทางดาน
ประชากรศาสตรจะสงผลตอการเปลยนแปลง
พฤตกรรมนกทองเทยวและรปแบบการทองเทยว
จากแผนการพฒนาการทองเทยวฉบบท 2 พ.ศ.
2560-2564(ส�านกงานคณะกรรมการพฒนา
การเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2560)พบวาแนวโนม
ของกลมนกทองเทยวในอนาคตมจดประสงค
การทองเทยวทเปลยนไปจากเดมการเพมขนของ
นกทองเท ยวกล มใหมๆเชนกล มนกทองเท ยว
ทชอบประสบการณการทองเทยวแบบหรหรา
การรบประทานอาหารทหรหราการรบประทาน
อาหารและจบไวนบนเรอส�าราญการเรยนท�าอาหาร
กบโรงแรมหร เปนตนซงพจารณาไดจากตารางท4
ทแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงของพฤตกรรม
นกทองเทยวจะสงผลตอการตลาดการทองเทยว
ของโลกรวมถงการทองเทยวเชงอาหารจะเปนกลม
การทองเทยวทมศกยภาพสงในประเทศไทย
110 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
ตารางท 4การเปลยนแปลงทางประชากรศาสตรทสงผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมนกทองเทยว
การเปลยนแปลงทางประชากรศาสตร การเปลยนแปลงของพฤตกรรมนกทองเทยว
ประชากรมแนวโนมเพมขน ปรมาณการเพมขนของนกทองเทยวเกดการกระจายตว
ในดานการทองเทยวเกดการทองเทยวในรปแบบใหมๆ
ประชากรมแนวโนมการเกดลดลง มการใชจายในการเดนทางทองเทยวทระมดระวงมากยงขน
เลอกเดนทางทองเทยวทเปนแหลงทองเทยวเฉพาะ
ผสงอายมแนวโนมเพมขน เกดการทองเทยวในระยะใกลการทองเทยวความสนใจ
พเศษไดรบความนยมเชนการทองเทยวเชงสขภาพ
การทองเทยวเชงอาหารเปนตน
ทมา: กระทรวงการทองเทยวและกฬา(2554)
2. แนวโนมการทองเทยวยงยนท ไดรบ
ความนยมเพ มมากข น ในปจจบนประเทศตางๆ
ทวโลกไดใหความส�าคญกบการทองเทยวยงยนและ
ใชกลไกการสงเสรมการทองเทยวในหลายๆรปแบบ
เพออนรกษแหลงทองเทยวการทองเทยวแบบยงยน
(SustainableTourism) จงเปนรปแบบการทองเทยว
หนงทเกดขนโดยการทองเทยวแบบยงยนจะมแนวคด
คอ การเนนทองเทยวในสถานททองเทยวทกแหลง
ทงทางธรรมชาตและวฒนธรรม ในขณะเดยวกน
นกทองเทยวมโอกาสในการอนรกษ ไมท�าลายและ
รกษาสภาพแวดลอมของแหลงทองเทยว (บญเลศ
จตตงวฒนา,2557)นกทองเทยวจงไดมโอกาสใน
การสมผสวถชวตทองถนอาหารในทองถนจะกลาย
เปนจดดงดดทส�าคญใหนกทองเทยวมาในพนท
รวมถงการทองเทยวเชงสขภาพการรบประทาน
อาหารคลนการบรโภคผกออแกนกสการทองเทยว
แบบฟารมสเตยเปนตน
3. การแสวงหาความเปนเอกลกษณใน
แตละทองถ นยงคงเปนท น ยมนกทองเท ยวใน
ปจจบนยงคงสนใจการแสวงหาสงแปลกใหมใน
การทองเทยวการหารานอาหาร รานกาแฟรวมถง
ผลตภณฑทางการทองเทยวของทองถนทไดรบ
ความนยมจากนกทองเทยวมากขนการเดนทางของ
นกทองเทยวไมไดจ�ากดแคเพยงสถานททองเทยว
ทมชอเสยงเพยงอยางเดยว แตยงรวมถงความเปน
เอกลกษณในทองถ นน นๆเชนศลปวฒนธรรม
ประเพณรวมถงอาหารทมความส�าคญทสงผลใหคน
ในทองถนมความตระหนกเหนคณคาของทองถน
เกดการเรยนรในการอนรกษทรพยากรทเกยวกบ
อาหารใหคงอยซงน�าไปสการสรางงานสรางอาชพ
สรางรายไดท�าใหเกดการพฒนาโครงสรางพนฐาน
และสรางภาพลกษณทดใหกบแหลงทองเทยว
4. การพฒนาทางดานเทคโนโลยและ
สอออนไลน ทามกลางการพฒนาทางดานเทคโนโลย
และสอออนไลนทสรางความสะดวกสบายใหกบ
นกทองเทยวในการคนหาขอมลตางๆเชนแหลง
ทองเทยวเสนทางทองเทยวรวมถงรานอาหารเมน
อาหารในทองถน แหลงผลตอาหารทเปนแหลงก�าเนด
ของอาหารน นๆการทองเท ยวชมอาหารตางๆ
รวมถงการแสดงความคดเหนการแนะน�าอาหารจาก
เทคโนโลยและสอออนไลนสงผลใหมนกทองเทยว
เดนทางเพมมากขนจากผลการศกษาอตราการใช
อนเทอรเนตเพอการทองเทยวของโลกพบวา ภมภาค
ยโรปมอตราการใชขอมลอนเทอรเนตสงสดรอยละ
36ภมภาคอเมรการอยละ27และภมภาคเอเชย
แปซฟกรอยละ26จากตารางท5ขอมลประเทศ
ทมอตราการใชอนเทอรเนตเพอการทองเทยวสงสด
7อนดบและมแนวโนมการใชอนเทอรเนตเพมขน
111ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
ตารางท 5 ประเทศทมอตราการใชอนเทอรเนตเพอการทองเทยวสงสด7อนดบ
ประเทศ รอยละ
1.องกฤษ 67
2.แคนนาดา 64
3.นวซแลนด 60
4.ไอซแลนด 59
5.เนเธอรแลนด 58
6.อเมรกา 58
7.สเปน 58
ทมา: พจารณโลชยยะกล(2554)
5. แรงจงใจของนกทองเทยวสมยใหม ดวย
การเปลยนไปของโลกในยคปจจบน นกทองเทยวท
ออกเดนทางทองเ ทยวม เหตผลทแตกตางกน
นกทองเทยวในปจจบนมแรงจงใจในการทองเทยว
เชงอาหาร โดยประการแรก คอ ความร นรมย
(PleasurableExperience)เปนความตองการของ
นกทองเทยวทจะเตมความสขทางความรสก สมผส
ประสบการณการกนอาหารการสบคนจากรากฐาน
(Grounded) นกทองเทยวตองการทจะสมผสกบ
รากเหงาของอาหารในชนบทและวธการผลตอาหาร
รวมถงการแสดงออกถงตวตน(Self-expression)
ตองการแสดงความแตกตางโดดเดนและความเปน
ตวตนในดานการรบประทานอาหารจากแรงจงใจท
เกดขนสงผลใหเกดการเดนทางทองเทยวเชงอาหาร
เพมมากขน (องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษ
เพอการทองเทยวยงยน(องคการมหาชน),2559)
ศกยภาพและความได เปรยบการทองเ ทยว
เชงอาหารของประเทศไทย
ส�าหรบสถานการณการทองเทยวเชงอาหาร
ในประเทศไทยจากขอมลของรายงานภาวะเศรษฐกจ
ทองเทยวTourismEconomicReview (พรรณ
สวนเพลงและคณะ,2559)พบวาประเทศไทย
มรายไดจากการทองเท ยวเช งอาหารจ�านวน
456,0000ลานบาทหรอคดเปนรอยละ20จาก
รายไดอตสาหกรรมการทองเทยวทงหมด ส�าหรบ
นกทองเทยวชาวตางชาตทมการใชจายในดานอาหาร
และเครองดมระหวางการเดนทางทองเทยวใน
ประเทศไทยทสงทสดคอชาวจนชาวองกฤษและ
ชาวรสเซยจากขอมลทกลาวมาหากประเทศไทยเพม
ศกยภาพการแขงขนหรอการเพมมลคาเพมจาก
ทรพยากรทางดานอาหารจะสงผลใหการทองเทยว
เชงอาหารมศกยภาพมากยงขน การปรบปรงและ
พฒนาอตสาหกรรมทองเทยวทางดานอาหารเปน
ความพยายามอยางตอเนองและเปนการพฒนาท
อยบนความพยายามไมมทสนสดบนพนฐานของ
เศรษฐกจสงคมและทรพยากรทมอย ใหทนตอ
การเปลยนแปลงโดยใชวธการใหมๆศกยภาพการแขงขน
(Competitiveness)จงเปนปจจยเชงเปรยบเทยบ
ในการใชวดความสามารถหรอสมรรถนะของตนเอง
เพอสรางความไดเปรยบในการแขงขนการพฒนา
ศกยภาพการแขงขนจ ง เ ปนเปาหมายของทก
อตสาหกรรมทม งไปสความส�าเรจศกยภาพและ
ค ว า ม ไ ด เ ป ร ย บ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ด า น
การทองเทยวเชงอาหารสามารถสรปไดดงน
112 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
1. เทศกาลอาหาร เปนกจกรรมทชวยสงเสรม
การทองเทยวเชงอาหารทเกดขนในแตละพนท
เนองจากในแตละพนทมทรพยากรและผลตภณฑ
ทางการทองเทยวเชงอาหารทมเอกลกษณส�าหรบ
ประเทศไทยการจดเทศกาลอาหารทมชอเสยงไดแก
เทศกาลกนหอยดนกตกหมก เมองชะอ�าจงหวด
เพชรบรท จดเปนประจ�าทกปจะจดชวงในเดอน
กนยายนถงตลาคม เนองจากเปนชวงทมปลาหมก
ในทะเลจ�านวนมากและมอาหารทะเลสดๆใหเลอก
เทศกาลหมยางจงหวดตรงเนองจากหมยางเปนอาหาร
ขนชอจงหวดตรงเทศกาลกนปลาทของดเมองแมกลอง
จงหวดสมทรสงคราม โดยจะจดชวงเดอนตลาคมถง
เดอนธนวาคมของทกปงานมหกรรมมะพราวชาวสมย
(SamauiCoconutFestival)ซงเปนงานเทศกาล
ทจดขนเพอสนบสนนอาหารและสนคาทผลตจาก
มะพราวนอกจากนยงมโครงการAmazingThai
Tasteของกระทรวงการทองเทยวและกฬาซงเปน
โครงการสงเสรมใหนกทองเทยวบรโภคอาหารไทย
ขาวไทยและผลไมไทยเพอเพมมลคาอาหารไทยให
เปนทแพรหลายมากยงขน เทศกาล “THAILAND
STYLISHSTREETFOODMakeover&Festival
2016”เทศกาลทน�าเสนออาหารรมทางสสตรทฟด
ในทางสรางสรรค โดยผลกดนใหประเทศไทยเปน
StreetFoodDestination (บณฑตอเนกพนสข,
2560)หากพจารณาความหลากหลายของเทศกาล
อาหารทเกดขนในประเทศไทยแสดงใหเหนถงความ
ไดเปรยบดานความหลากหลายวตถดบของอาหารไทย
เนองจากประเทศไทยตงอยในคาบสมทรทเหนอ
เสนศนยสตรมอากาศแบบรอนชนประกอบกบ
สภาพภมประเทศทมความหลากหลายทางชวภาพ
ซงเปนตนทนทางทรพยากรธรรมชาตทไดเปรยบท
กอใหเกดวตถดบทหลากหลายวตถดบอาหารไทย
จงมคณภาพและมประโยชนทางโภชนาการเชน
สมนไพรไทยเครองเทศไทยผลไมไทยพชผกของไทย
ซงเปนวตถดบของอาหารไทยทท�าใหรสชาตอาหาร
ไทยมความกลมกลอมและใหรสชาตคอนขางเผดรอน
พชและสมนไพรสวนใหญทนยมใชในการประกอบ
อาหารไดแกกระเพราโหระพามะกรดสะระแหน
กระเทยมพรกไทยพรกขหนกระชายวตถดบไทย
หลากหลายชนดมสรรพคณทางยา เชน ใบกระวาน
ชวยขบลม แกทองอด ขง กระตนการท�างานของ
กลามเนอขบน�าดชวยยอยไขมนกานพลมฤทธตาน
เชอและแบคทเรยไดหลายชนด และนอกจากนพบวา
พชผก สมนไพรไทยอกหลายชนดยงมคณสมบตของ
ฤทธ ตานอนมลอสระ(ศรดานตวรากร,2557)
การสงเสรมและสนบสนนใหมการจดเทศกาลอาหาร
จงเปนการสงเสรมภาพลกษณวตถดบอาหารของ
ประเทศไทยใหดโดดเดนและเปนเอกลกษณมากยงขน
2. พนททองเทยวในม ตการทองเทยว
เชงอาหารเน องจากประเทศไทยมความโดดเดน
และไดเปรยบทางดานภมศาสตรและวฒนธรรม
แตละพนทรวมถงการจดท�านโยบายการพฒนาและ
สรางยทธศาสตรการพฒนาตามพนท กลยทธของ
การพฒนาพนทสามารถบรณาการการทองเทยว
เชงอาหารจงเปนการสรางมลคาเพม จากยทธศาสตร
การทองเท ยวไทยพ.ศ.2558-2560(กระทรวง
การทองเทยวและกฬา,2558ข)ยทธศาสตรท 2
การพฒนาสนคาและบรการทองเทยวในดานกลยทธ
เชงพนทโดยการใหความส�าคญกบการพฒนาเชง
กลมพนทและเมองรองทมศกยภาพดานการทองเทยว
โดยการใชพนทในการสรางความไดเปรยบและใช
ความหลากหลายของอาหารไทยในการสงเสรม
การท องเท ยวตามเขตพ นท เช น เขตพ ฒนา
การทองเทยวอารยธรรมลานนา อาหารทโดดเดนทาง
ภาคเหนอ เชนแกงฮงเลน�าพรกหนมแกงออม
เปนตนเขตการพฒนาการทองเทยวฝงทะเลตะวนตก
เขตการพฒนาทองเทยวทะเลฝงตะวนออกจะเปน
อาหารทประกอบดวยผกพนบานสมนไพรและเปน
อาหารทะเลเชนแกงหมชะมวงเสนจนทรผ ด
อาหารทะเล เขตการพฒนาทองเท ยวอนดามน
อาหารทมเอกลกษณเชนอาหารทะเลแกงเหลอง
แกงไตปลา ขาวย�า เขตการพฒนาการทองเทยว
113ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
อารยธรรมอสานใตอาหารทมความโดดเดนเชนลาบ
กอยสมต�าโดยการมงสงเสรมและพฒนาการทองเทยว
เชงอาหารทมความโดดเดนในแตละพนททแตกตาง
กนดวยการดงจดเดนของรสชาตอาหารขนมาใน
การสงเสรมการทองเท ยวเชงอาหารนอกจากน
ยงสามารถสงเสรมการทองเทยวเชงอาหารในพนท12
เมองตองหามพลาด รวมถงการทองเทยวเชงอาหาร
ในพ นท พเศษเพ อการทองเท ยวย งยน อาทเชน
ขนมจนหนาต งจงหวดสพรรณบรขนมพระรวง
จงหวดสโขทยขาวปนน�าแจวจงหวดเลยไกทอด
มะแขวนจงหวดนานเปนตน(องคการบรหาร
การพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวยงยน (องคกร
มหาชน),2559)เขตจงหวดหรอพนททมการระบชนด
ของอาหารเพอใหเขากบพนทแสดงใหเหนวาอาหาร
ชนดนนมความโดดเดนในพนท ซงถอเปนผลตภณฑ
ทางวฒนธรรมดานอาหาร และสงทบงบอกถงความ
โดดเดนและความไดเปรยบแตละชนดของอาหารไทย
คอกรรมวธการปรงอาหารไทยโดยมวธการปรง
หลายวธทท�าใหรสชาตมความหลากหลาย อาทเชน
การแกง เปนวธทผสมวตถดบหลายอยางแลวน�ามา
ละลายน�าหรอกะท โดยมเนอสตวและผกผสม เชน
แกงสมแกงเขยวหวานเปนตนการผดเปนวธการท�า
วตถดบใหสกโดยการใชน�ามน เชน ผดเผด ผดจด
เปนตน การย�า เปนการประกอบอาหารโดยใชวตถดบ
หลายอยางผสมกนและปรงรสชาตแบบไทย เชน
ย�าถ วพย�าทวายเปนตนการทอดการเผาหรอ
การยางเปนวธการทใชปรงเนอสตวใหสกเชนกงทอด
ปลาเผาเน อยางวตถดบเหลานจะใชในการเปน
เครองเคยงในส�ารบอาหารเครองเคยงและเครองจม
โดยทวไปอาหารไทยจะมเครองเคยงและเครองจม
เพอประกอบการชรสชาตใหอาหารดยงขนนอกจากน
อาหารไทยยงมกระบวนการแปรรปในหลายรปแบบ
โดยเฉพาะผลไมไทยความหลากหลายของผลไมไทย
จงตองเกบรกษาผลไมใหอยไดนานไดแกการดอง
เชนมะมวงดองการตากเชนกลวยตากการเชอม
เชนสาเกเชอมการแชอมเชนฟกแชอมเปนตน
(ศรดานตวรากร,2557)
3. นโยบายการพฒนาการทองเทยวเชง
อาหารนบเปนศกยภาพทมบทบาทส�าคญทชวย
สงเสรมการทองเทยวเชงอาหารใหไดรบความนยม
มากข น เน องจากนโยบายหรอยทธศาสตรเปน
การขบเคลอนทน�าไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรม
และเปนไปตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ
ส�าหรบประเทศไทยในปพ.ศ.2560การทองเทยว
แหงประเทศไทยไดมการรวมมอกบบรษทมชลน
ทราเวลพารทเนอรเพอด�าเนนงานโครงการThe
MichelinGuideThailandโดยมระยะเวลา5ป
พ.ศ.2560-2565เพอสนบสนนและผลตคมอแนะน�า
รานอาหารไทยทผานการคดเลอกจากมชลนและ
สงเสรมใหนกทองเทยวทวโลกไดสมผสประสบการณ
ด านอาหารและการ ทอง เ ท ยวของ ไทย ผาน
การจดท�าคมอแนะน�ารานอาหารและทพกในกรงเทพฯ
ซงจะเปนโครงการทมศกยภาพทท�าใหรานอาหาร
ไทยและสถานททองเทยวเปนจดหมายปลายทาง
ของการเดนทางนอกจากนประเทศไทยเปนเจาภาพ
ในการจดงานประชมทองเทยวเชงอาหารระดบโลก
UNWTO World Forum on Gastronomy
Tourismครงท4ในปพ.ศ.2561ซงเปนโอกาสใน
การสงเสรมการทองเทยวเชงอาหารใหเปนทรจกมากขน
ตลอดจนการแลกเปลยนองคความรและผเชยวชาญ
ดานอาหารรวมถงสนบสนนนโยบายในการน�ารายได
เขาสประเทศไทยผานอตสาหกรรมทางดานอาหาร
(กระทรวงการทองเทยวและกฬา,2558ก)
4. อาหารร มทาง (Street Food) ใน
ประเทศไทยรานอาหารรมทางถอเปนเอกลกษณ
อยางหนงทสะทอนใหเหนอาหารประจ�าพนท โดย
อาหารรมทางเปนอาหารทจ�าหนายตามทองถนน
หนาต กแถวหรอย านการคาโดยมร ปล กษณ
114 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
การจดจ�าหนายทแตกตางกนตามพาหนะเชนหาบแร
โตะแผงลอยรถเขนจนกระทงไปถงรถยนตอาหาร
รมทางถอเปนวฒนธรรมหนงของการรบประทาน
อาหารของคนในพนท นกทองเทยวทเขาไปทองเทยว
ในพนทยอมทจะอยากสมผสวถชวตความเปนอยทาง
ดานการกนอาหารรมทางของไทยจงมเสนหและ
ขนชอในเรองของรสชาตและความหลากหลาย อาท
เชนหอยทอดผดไทยสมต�า ผดซอว ขาวเหนยว
มะมวงเปนตนเสนหและความขนชอของอาหารท�าให
ประเทศไทยไดรบการยกยองใหเปนเมองทมอาหาร
รมทาง (StreetFood)ดทสดในโลกจากขอมล
หนงสอพมพเทเลกราฟของประเทศองกฤษได
รายงานวา“It’saTragedy”“Bangkoktoban
itsfamousstreetFoodstalls”อกทงส�านกขาว
ซเอนเอนจดอนดบใหBangkokStreetFoodเปน
รานอาหารรมทางทดทสดอนดบ1ในโลกตดตอเปน
ปท2จาก23เมองทวโลก(ลมเปลยนทศ,2560)
ส�าหรบประเทศไทยสถานทจ�าหนายอาหารรมทาง
ทมชอเสยงและเปนทนยมของนกทองเทยวคอพนท
เยาวราชกรงเทพมหานครซงเปนยานวฒนธรรม
ชมชนเชอสายจนทมความไดเปรยบในดานรปแบบ
การทองเทยวเชงอาหาร นอกจากในพนทเปนแหลง
ทองเทยวทมศาสนสถานอนเกาแกทเปนทเคารพ
สกการะแลวยงเปนแหลงรวมภตตาคารรานอาหาร
และเมนอาหารอนหลากหลาย โดยเฉพาะเทศกาล
ส�าคญทเกยวกบอาหารคอเทศกาลกนเจทมความ
หลากหลายของเมนทขนชอในพนทใหรบประทาน
อาทเชน กวยเตยวลกชนปลา เปดพะโล กวยจบ
เตาทงเปนตนในพนทยานบางรกและยานเจรญกรง
เปนอกพนททเปนยานเกาแก มรานอาหารจ�าหนาย
ทข นชออาทเชนประจกษเปดยางทพหอยทอด
ภเขาไฟพนทเขตพระนครอาทเชนทพสมยผดไทย
รานเจไฝเปนตนนอกจากนจงหวดเชยงใหมเมอง
แหงการทองเทยวเชงวฒนธรรมกยงมรานอาหาร
รมทางพนเมองใหนกทองเทยวไดรบประทาน
ในพ นท เช นเช ยงใหมไนทบาร ซ ากาดหลวง
ยานนมมานเหมนทร ทเปนแหลงรวมอาหารรมทางท
ขนชอในพนท จงหวดภเกตเปนอกเมองทมอาหาร
รมทางทหลากหลายอาจเนองจากพนเพชาวภเกต
มาจากชนหลายเชอชาตความหลากหลายของเมน
จงกระตนใหนกทองเทยวไดรบประทานอาหารเมอ
เขาไปในพนท อาทเชนส�าปำา โอตาวขาวตมแหง
โอเอวน�าพรกกงเสยบเปนตนจนท�าใหจงหวดภเกต
ไดรบประกาศเปน“เมองสรางสรรคดานวทยาการ
อาหาร”หรอ“CityofGastronomy”ซ งเปน
เมองแรกของไทยและอาเซยน อกทงยงเปนหนงใน
เมองเพยง18เมองทวโลกทยเนสโกประกาศรบรอง
ใหเปนเมองสรางสรรคดานวทยาการอาหารหนงใน
จดเดนทยเนสโกเลอกเมองภเกตเพราะอตลกษณ
ของอาหารทมสตรลบเฉพาะและวตถดบทมเฉพาะ
ในจงหวดภเกตอาหารรมทางของไทยจงเปนสงท
ดงดดนกทองเท ยวใหเขามาทองเท ยว นอกจาก
ตวอาหารทมความไดเปรยบโครงการพฒนาและ
สงเสรมอาหารรมทาง จงเปนศกยภาพในการสราง
ความไดเปรยบของการทองเทยวเชงอาหาร(Pearson
&Pearson,2006)
บทสรป
การทอง เท ยว เช งอาหารเปนรปแบบ
การทองเทยวหนงทนกทองเทยวมการเดนทางทองเทยว
และมความสนใจในดานอาหารอยางแทจร ง
นอกจากนกทองเทยวจะไดรบประสบการณทาง
ดานการทองเทยวแลวนกทองเทยวยงมสวนรวมใน
การรบประทานอาหารทองถน อาหารพนเมองหรอ
อาหารขนชอของพนทนนๆโดยการทองเทยวเชง
อาหารถอเปนการทองเท ยวรปแบบหน งของ
การทองเทยวทางเลอกและเปนรปแบบการทองเทยว
ทเปนรปแบบเฉพาะส�าหรบนกทองเทยวทมความ
สนใจ ซงในปจจบนมปจจยทสงผลตอการทองเทยว
เชงอาหารและสงผลใหแนวโนมของการทองเทยว
เชงอาหารไดรบความนยมเพ มมากข น อาทเชน
ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ท า ง ป ร ะ ช า ก ร ศ า ส ต ร
115ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2561
กระแสการทองเทยวยงยนทเพมมากขนการแสวงหา
ความเปนเอกลกษณในทองถน การพฒนาทางดาน
เทคโนโลยและแรงจงใจของนกทองเทยวทมความสนใจ
หลากหลายปจจยตางๆเหลานจะสงผลใหนกทองเทยว
นยมเดนทาง ทอง เ ทยว เช งอาหารมากย งข น
ในขณะเดยวกนประเทศไทยยงคงมศกยภาพและ
ความไดเปรยบของการทองเทยวเชงอาหารไดแก
งานเทศกาลตางๆความหลากหลายของวตถดบใน
การประกอบอาหารความหลากหลายของอาหารไทย
ในแตละพนทกรรมวธการปรงอาหารไทยนโยบาย
และกจกรรมการทองเทยวเชงอาหาร รวมถงอาหาร
รมทางทขนชอในแหลงทองเทยวของประเทศไทย
การพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงอาหารและ
การสรางความไดเปรยบจะชวยสงเสรมใหประเทศไทย
เปนจดหมายปลายทางหลกในการเดนทาง
ขอเสนอแนะ
จากขอมลการทองเทยวเชงอาหารสามารถ
ใหขอเสนอแนะส�าหรบการสงเสรมการทองเทยว
เชงอาหารโดยการใชอาหารในแตละทองถนทถอ
เปนตนทนทางวฒนธรรมทมความไดเปรยบ รวมถง
กรรมวธการผลตและการถนอมอาหารดงเดมของไทย
สามารถน�าวตถดบจากอาหารมาผลตเปนสนคา
และผลตภณฑทางการทองเทยวเพอจ�าหนายใหกบ
นกทองเท ยวการน�าอาหารมาสรางมลคาเพ ม
ในการพฒนาการทองเท ยวในรปแบบตางๆเชน
การทองเทยวชมชนการทองเทยวเชงสรางสรรค
การทองเท ยวประวตศาสตรและวฒนธรรมโดย
การน�าอาหารเขามาเปนสวนหนงในการทองเทยว
เอกสารอางอง
กระทรวงการทองเทยวและกฬา.2554.แผนพฒนา
การทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555-2559.
กรงเทพฯ:ผแตง.
กระทรวงการทองเทยวและกฬา.2558ก.การบรณาการ
เพอขบเคลอนยทธศาสตรการทองเทยวไทย
พ.ศ. 2558-2560.สบคนเมอ14ธนวาคม
2560,จากhttp://www.jpp.moi.go.th/
files/MOTS.pdf
กระทรวงการทองเทยวและกฬา.2558ข. ยทธศาสตร
การทองเท ยวไทย พ.ศ. 2558-2560.
กรงเทพฯ:ผแตง.
กระทรวงการทองเทยวและกฬา.2560.สรปรายได
และคาใชจายการทองเทยวจากนกทองเทยว
ชาวตางชาตทเดนทางเขาประเทศไทย.
สบคนเมอ20เมษายน2561,จากhttps://
www.mots.go.th/more_news.php?
cid=411
“กอบกาญจน” ดนโมเดลอาหารถนสมชลนสตาร
ดงเสนหอาหารไทยปนรายไดไทยจาก
วตถดบทองถนกระจายรายไดสชมชน,2560.
ประชาชาตธรกจออนไลน .สบคนเมอ12
ตลาคม2560,จากhttps://www.pracha
chat.net/tourism/news-8237
โตมร สขปรชา. 2560. Food tourism2.0.TAT
review Magazine,3(1):1-2.
บณฑตอเนกพนสข.2560.Foodonthemove.
จลสารวชาการการทอง เท ยวแห ง -
ประเทศไทย,3(1):8-19.
บญเลศ จตตงวฒนา. 2557.การพฒนาการทองเทยว
อยางย งยน(พมพคร งท 2).กรงเทพฯ:
ธรรมสาร.
พรรณสวนเพลงและคณะ.2559.การทองเทยว
เชงอาหาร. รายงานภาวะเศรษฐกจทองเทยว,
4(2):38-45.
116 สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
พจารณโลชยยะกล.2554.PATA 60th Anniversary
and Conference: ความเปนจรงใหมของ
การเดนทางทองเทยว ปจจบน และอนาคต.
สบคนเมอ14ธนวาคม2560,จากhttp://
etatjournal.com/web/menu-read-
web-etatjournal/menu-2011/menu-
2011-oct-dec/369-42554-pata-60th-
anniversary-and-conference
ลมเปลยนทศ.2560.เสนหStreetFoodกรงเทพฯ.
ไทยรฐ.สบคนเมอ26พฤษภาคม2560,
จาก https://www.thairath.co.th/con
tent/952298
ศรดานตวรากร.2557.อาหารไทย:มรดกทาง
ว ฒนธรรมของชาต. วารสารวชาการ
มหาวทยาลยราชภฎพระนคร,5(1):171-
179.
ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาต.2560.สรปสาระสำาคญ
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
ฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564.สบคนเมอ
26ตลาคม2560,จากhttp://www.nesdb.
go.th/download/plan12/สรปสาระส�าคญ
แผนพฒนาเศรษฐกจและส งแห งชาต
ฉบบท12.pdf
องคการบรหารการพฒนาพนทพ เศษเพอการ
ทองเทยวยงยน (องคการมหาชน).2559.
ทองเท ยวเชงอาหาร.กรงเทพฯ:บรษท
โคคนแอนดโค.
Hall,C.M.,Sharples,L.,Mitchell,R.,Macionis,
N.,&Cambourne,B. (Eds.).2003.
Food tourism around the world:
Development, management and
markets book.Oxford:Butterworth-
Heinemann.
Horng,J.S.,&Tsai,C.T.2010.Government
websites for promoting East Asian
culinary tourism: Across-nation analysis.
Tourism Management,31(1):74-85.
Long,L.M.(ed.).2004.Culinary tourism.
Lexington,KY:TheUniversityPressof
Kentucky.
Mak,A.H.N.,Lumbers,M.,Eves,A.,&Chang,
R.C.Y.2012.Factorsi n fl u e n c i n g
tourist food consumption. International
Journal of Hospitality Management,
31(3):928-936.
Pearson,D.,&Pearson,T.2016.Branding
foodculture:UNESCOcreativecities
of gastronomy. Journal of International
Food & Agribusiness Marketing,
28(2):164-176.
Pullphothong,L.,&Sopha,C.2012.Gastronomic
tourism in Ayutthaya, Thailand.
RetrievedNovember20,2017, from
http://www.ijbts-journal.com/images/
main_1366796758/0043-Ladapha.pdf
Shalini,D.&Duggal,S.2015.Areviewon
food tourism quality and its associated
forms around the world. African
Journal of Hospitality, Tourism and
eisure,4(2):1-12.
Vu,N.A.2013.Promotion of food tourism
on websites of tourist offices:
Cross-content analyses of Helsinki,
Copenhagen, and Lyon.Bachelor’s
Thesis,Haaga-Helia:Universityof
AppliedScience.
WorldTourismOrganization.2012.Global
report on food tourism: AM report
volume four.Madrid,Spain:Author.
