กฎหมายคออะไร

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ กำาหนดคำานยามความหมายของคำาวา “กฎหมาย” ไววา

“กฎหมาย ” (กฎ) น. กฎ ทสถาบน หรอ ผมอำานาจสงสดในรฐ ตราขน หรอ ทเกดขนจาก จารตประเพณ อนเปนทยอมรบนบถอ เพอ ใชในการบรหารประเทศ เพอ ใชบงคบบคคลใหปฏบตตาม หรอ เพอกำาหนดระเบยบแหงความสมพนธระหวางบคคล หรอ ระหวางบคคลกบรฐ

จากขอความในคำานยามดงกลาว จะเหนไดวา ทกถอยคำา ทกขอความ ทผเขยนขดเสนใตไว ลวนมความหมายทสามารถนำามาแปลและอธบายขยายความแลวเกดความเขาใจไดดทงสน ถาเราหยบยกเอาถอยคำาแตละคำาทเปนคำาศพทภาษาหนงสอไทย ขนมาพจารณาและคนหาความหมาย จาก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ จะเหนวา ราชบณฑตสถาน ไดใหคำานยามคำาวา กฎหมาย“ ” ไวอยางละเอยดถถวน ทกแงมม ซงอาจแยกเปนหวขอเรองใหวเคราะหความหมายได ๔ หวขอ เพอทราบความหมายโดยละเอยดของคำาวา กฎหมาย ดงน“ ”

(๑).กฎหมายเปน .กฎ (ซงจะตองหาความหมายของคำาวา กฎ ตอไป“ ” )

(๒). ผมอำานาจตรากฎหมาย ไดแก สถาบน หรอ ผมอำานาจสงสดในรฐเทานน (

(๓) ประเภทของกฎหมายกฎหมายม ๓ ประเภท คอ .

(ก) กฎหมายทบญญตขน เพอใชในการบรหารประเทศ (กฎหมายทกำาหนดระเบยบแหงความสมพนธระหวางบคคลกบรฐ)

(ข).กฎหมายทบญญตขน เพอกำาหนดระเบยบแหงความสมพนธระหวางบคคล (กฎหมายแพงและพาณชย)

(ค).กฎหมายทบญญตขน เพอกำาหนดลกษณะของการกระทำาทถอวาเปนความผด (กฎหมายอาญา)

(๔).กฎหมายตองมสภาพบงคบ

๑.กฎหมายเปน กฎคำาวา กฎ“ ” เปนภาษากฎหมายซงราชบณฑตยสถานได

กำาหนดคำานยามไวอยางละเอยดถถวน หากเราไมคนหาความหมายจาก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ เราจะไมสามารถทราบความหมายทถกตองของคำาวา กฎ และ คำาวา “ ”

กฎหมาย ไดเลย “ ”

ผเขยนจะไดคดลอกคำาศพท ของคำาวา กฎ เอามาใหทราบ พรอมดวยถอยคำาทเกยวของดวยดงน

“กฎ ” (กฎ) น. ขอกำาหนด หรอ ขอบญญต ท บงคบ ใหตองมการปฏบตตาม เชน กฎกระทรวง กฎหมาย;

จะเหนไดวา แมเราไดทราบความหมายของคำาวา กฎ “ ”

ตามคำานยามแลว แตถาเรายงไมทราบความหมายของถอยคำาทเกยวของทกคำา เรากยงไมทราบความหมายทแทจรงและละเอยดถถวนอยด ถอยคำาดงกลาวไดแก

“ขอกำาหนด” น. ขอความ ทระบเปนหลกเกณฑ หรอวธการใหบคคลทเกยวของตองปฏบต หรอ ดำาเนนการ ในเรองใดเรองหนง.

“ขอความ ” น. เนอความตอนหนง ๆ, ใจความสน ๆ ของเรอง.

“ขอบญญต ” (กฎ) น. กฎหมายทองคการบรหารสวนทองถนตราขนเพอใชบงคบในเขตขององคการบรหารสวนทองถนนน ๆ เชน ขอบญญตจงหวด ขอบญญตกรงเทพมหานคร ขอบญญตเมองพทยา.

“บทบญญต” (กฎ) น. หมายความวา ขอความทกำาหนดไวเปนลายลกษณอกษรในกฎหมาย.

“บงคบ” ก. ใชอำานาจสงใหทำาหรอใหปฏบต; ใหจำาตองทำา เชน อยในทบงคบ; ใหเปนไปตามความประสงค เชน บงคบเครองบนใหขนลง.

จากคำานยามของถอยคำาตางๆเมอตความถอยคำาตางๆ

ดงกลาวทำาใหเราไดความรตอไปอกวา

๑.จากคำาวา ขอกำาหนด“ ” และ คำาวา“ บทบญญต“ ” ทำาใหไดทราบวากฎหมายของประเทศไทยเรานนเปนกฎหมายลายลกษณอกษร มใช กฎหมายจารตประเพณ และทำาใหตความไดตอไปอกวา การบญญตกฎหมายไทย ตองทำาเปนลายลกษณอกษร คอตองทำาเปนตวหนงสอ

๒.ตวหนงสอในกฎหมายนน เปน ขอความ ทระบเปนหลกเกณฑ หรอวธการใหบคคลทเกยวของตองปฏบต หรอ ดำาเนนการ ในเรองใดเรองหนง

๓.ขอความ ทเปนหลกเกณฑ หรอวธการใหบคคลทเกยวของตองปฏบต หรอ ดำาเนนการ ตองมสภาพบงคบ กลาวคอ จะตองมการใชอำานาจ สงใหทำา หรอใหปฏบต หรอใหจำาตองทำา

๔.กฎหมายเกดขนจากการตราขน หรอบญญตขน โดยผมอำานาจสงสดในรฐ และกฎหมายอาจเกดขนจาก จารตประเพณ อนเปนทยอมรบนบถอดวย

ดวย

ม ปญหาทควรพจารณาวา (๑).อำานาจสงสดในรฐคออะไร และ(๒).ผทมอำานาจสงสดในประเทศคอผใด (สถาบนใด

หรอบคคล หรอคณะบคคลใด)

(๑).อำานาจสงสดในรฐคออะไรพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒

กำาหนดคำานยามของคำาวา อธปไตย ไววา “ ”

“อธปไตย” น. อำานาจสงสดของรฐทจะใชบงคบบญชาภายในอาณาเขตของตน

อำานาจสงสดในรฐ จงหมายความถง อำานาจทใชในการปกครองประเทศ ซงมอย ๓ อำานาจ คอ อำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร และอำานาจตลาการ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๓ บญญตวา

มาตรา ๓ อำานาจอธปไตย เปนของปวงชนชาวไทย พระมหากษตรยผทรงเปนประมขทรงใชอำานาจนนทาง รฐสภา คณะรฐมนตร และ ศาล ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน (อำานาจอธปไตยจงไมมอำานาจอนใดอกนอกจากอำานาจทง ๓ อำานาจน)

(๒).ผทมอำานาจสงสดในรฐคอใครคำาตอบ ทผเขยนคนพบมวา เนองจากประเทศไทยใน

อดตมการปกครองดวย ระบอบสมบรณาญาสทธราชย อนเปนระบอบการปกครองซงพระมหากษตรยมอำานาจสทธขาดในการบรหารประเทศ อำานาจอธปไตย เปนของพระมหากษตรยเพยงพระองคเดยว พระราชโองการ หรอพระบรมราชโองการ เปนคำาศกดสทธ มาจากพระดำารสสงของพระมหากษตรย ถอเปนกฎหมาย และยงมผลใชบงคบเปนกฎหมาย

ตอมาไดมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบแรกเมอ พ.ศ. ๒๔๗๕ หลงจากนนไดมการยดอำานาจการปกครองแผนดนโดยคณะบคคลทเรยกชอตางๆกนอกหลายครง เชน คณะปฏวต คณะปฏรปการปกครองแผนดน คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต เปนตน คณะบคคลเหลานเมอยดอำานาจการปกครองแผนดนไดแลว ไดประกาศยกเลก รฐธรรมนญทใชบงคบอยในเวลานน แลวออกประกาศคำาสงของคณะบคคลทเรยกชอตางๆเหลานนออกมาใชบงคบเปนกฎหมาย และมการยอมรบกนเปนกฎหมายจนบดนยงคงใชเปนกฎหมายอย ทงรฐบาล และศาลกยงถอวา เปนกฎหมายและบงคบบญชาให เชน ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๑๑ ลงวนท ๒๑ พฤศจกายน ๒๕๑๔ เรองแกไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๔๐ เปนตน

ทมาของกฎหมายไทยจงไมเหมอนกบประเทศอน ซงผเขยนไดรวบรวมผมอำานาจสงสดในประเทศทมอำานาจตรากฎหมายได ๖ สถาบนไดแก

๑. พระมหากษตรย หรอพระเจาแผนดน หมายถงผเปนใหญในแผนดน พระบรมราชโองการมผลเปนกฎหมาย.

๒. คณะรฐประหาร คณะปฏวต หรอคณะบคคลทเรยกชอยางอน คณะบคคลดงกลาวคอ คณะบคลทใชกำาลงยดอำานาจการปกครอง และเปลยนแปลงรฐบาล ประกาศของคณะปฏวตมผลบงคบใชเปนกฎหมาย (เรมมการปฏวตหรอรฐประหารครงแรกเมอ พ.ศ. ๒๔๗๕) ประกาศ ของคณะปฏวต หลายฉบบยงมผลบงคบใชเปนกฎหมายอยในปจจบนน. (พ.ศ.๒๕๔๘)

๓.สภาผแทนราษฎร ซงหมายถง ทประชม ของคณะบคคลทไดรบเลอกตงจากบคคลผมสทธเลอกตงใหทำาหนาทนตบญญตในสภา ( ป พ.ศ. ๒๔๗๕ มสภาผแทนราษฎร สภาเดยว ยงไมม วฒสภา)

แตในปจจบน (พ.ศ.๒๕๔๘) “สภาผแทนราษฎร” คอ สภานตบญญตสภาหนง ซงเมอรวมกบวฒสภาแลวประกอบเปนรฐสภา ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พทธศกราช ๒๕๔๐) สภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกจำานวน ๕๐๐ คน ซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอทพรรคการเมองจดทำาขน จำานวน ๑๐๐ คน และสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง จำานวน ๔๐๐ คน มหนาทในทางนตบญญต และมอำานาจควบคมการบรหารราชการแผนดน ตามระบบการปกครองแบบรฐสภา.

“ผแทนราษฎร น” . บคคลทไดรบเลอกตงจากประชาชนผมสทธเลอกตงใหทำาหนาทนตบญญตในสภา, (ปาก) ผแทน.

๔. รฐสภา องคกรนตบญญต ทำาหนาทบญญตกฎหมาย ประกอบดวยวฒสภา และ สภาผแทนราษฎร .ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ (รฐธรรมนญฯ มาตรา ๙๒)

“วฒสภา ” (กฎ) น. สภานตบญญตสภาหนง ซงเมอรวมกบสภาผแทนราษฎรแลวประกอบเปนรฐสภา ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พทธศกราช ๒๕๔๐) วฒสภาประกอบดวยสมาชกซงราษฎรเลอกตงจำานวน ๒๐๐ คน ตามวธแบงเขตเลอกตง โดยใชเขตจงหวดเปนเขตเลอกตง มอำานาจหนาทในการกลนกรองกฎหมายควบคมการบรหารราชการแผนดนและมอำานาจหนาทอนตามทรฐธรรมนญบญญต.

“สภาผแทนราษฎร” (กฎ) น. สภานตบญญตสภาหนง ซงเมอรวมกบวฒสภาแลวประกอบเปนรฐสภา ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พทธศกราช ๒๕๔๐) สภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกจำานวน ๕๐๐ คน ซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอทพรรคการเมองจดทำาขน จำานวน ๑๐๐ คน และสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง จำานวน ๔๐๐ คน มหนาทในทางนตบญญต และมอำานาจควบคมการบรหารราชการแผนดน ตามระบบการปกครองแบบรฐสภา.

“ผแทนราษฎร น” . บคคลทไดรบเลอกตงจากประชาชนผมสทธเลอกตงใหทำาหนาทนตบญญตในสภา, (ปาก) ผแทน.

๕. สภานตบญญตแหงชาต ในกรณทรฐธรรมนญบญญตใหม สภานตบญญตสภาเดยว (ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช ๒๕๓๔ กำาหนดให สภานตบญญตแหงชาต ทำาหนาทรฐสภา จดทำารางรฐธรรมนญ)

๖.คณะรฐมนตร คณะบคคลซงพระมหากษตรยทรงแตงตง ประกอบดวยนายกรฐมนตรคนหนง และรฐมนตรอนอกไมเกนจำานวนทกำาหนดไวในรฐธรรมนญ เพอ ทำาหนาทบรหารราชการแผนดน.

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ คณะรฐมนตร ประกอบดวย นายกรฐมนตรคนหนง และรฐมนตรอนอกไมเกน ๓๕ คน เพอทำาหนาทบรหารราชการแผนดน (รฐธรรมนญฯ มาตรา ๒๑๘ ใหอำานาจคณะรฐมนตรซงเปนฝายบรหาร ตราพระราชกำาหนดใชบงคบดงเชนพระราชบญญต)

๒. กฎหมายแบงออกไดเปน ๓ ประเภท จากคำานยามของคำาวา กฎหมาย“ ” และจากความหมาย

ของถอยคำาทเปนชอของกฎหมาย ใน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ ทำาใหทราบวา กฎหมายไทย แบงออกเปน ๓ ประเภทใหญๆไดแก

(๑) กฎหมายทบญญตขนเพอใชในการบรหารราชการแผนดน (ทางวชาการเรยกวา กฎหมายปกครอง“ ”

(๒) กฎหมายทบญญตขนเพอบงคบความสมพนธระหวางบคคล โดยเฉพาะในเรองทเกยวกบ สถานภาพ สทธ หนาท และ ความรบผดตามกฎหมายของบคคล ( ทางวชาการ นกวชาการเรยกวา กฎหมายเอกชน“ ” )

(๓) กฎหมายทกำาหนดลกษณะของการกระทำา ทถอวา เปนความผด และกำาหนดบทลงโทษทางอาญา สำาหรบความผดนน (กฎหมายอาญา)

(๑) กฎหมายทบญญตขนเพอใชในการบรหาร

ราชการแผนดน (กฎหมายปกครอง)“กฎหมายปกครอง ” (กฎ) น. กฎหมายสาขาหนง

ของกฎหมายมหาชนทวางหลกเกยวกบการจดระเบยบในทางปกครองของรฐ และการดำาเนนกจกรรมของฝายปกครองในการจดทำาบรการสาธารณะรวมทงวางหลกความเกยวพนในทางป ก ค ร อ ง ร ะ ห ว า ง ฝ า ย ป ก ค ร อ ง ก บ เ อ ก ช น . (อ . administrative law).

การบรหารงานทกประเภทจะตองมการสงการ การตดตามผลงาน การควบคมดแล ซงจะตองใชอำานาจบงคบบญชาเพอใหการงานบรรลผล กฎหมายทใชในการบรหารจดการจงตองใหอำานาจบงคบแกผมหนาทบรหาร ทจะดำาเนนการบงคบใหผอนจำาตองปฏบตตาม แมจะไมสมครใจกตาม กฎหมายประเภทนจงแบงบคลออกเปนสองฝายคอ

ก. ฝายทเปนผบรหาร หรอผปกครอง ข. ฝายทเปนสามญชน (ฝายทถกบรหาร หรอถก

ปกครอง)

ก. ฝายทเปนผบรหาร การบรหาร หรอการปกครองเปนเรองทตองมการใชอำานาจบงคบใหจำาตองปฏบตตาม กฎหมายปกครองจงตองกำาหนดใหผบรหารมอำานาจบรหาร โดยกฎหมายปกครองจะมองคประกอบทสำาคญ ๕ ขอ คอ

(๑) สถาบน คอสงซงทางราชการ หรอสงคมจดตงใหมขนเพราะเหนประโยชนวามความตองการ และจำาเปนแกวถชวตของคนในสงคม สถาบนในทนหมายความถงสถาบน หรอองคกรซงใชเปนสถานททำางานของบคคลทมาทำาหนาทบรหาร

เชน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงยตธรรม กระทรวงคมนาคม ฯ

(๒) ตำาแหนง หมายความถง ฐานะ หรอหนาทการงานของบคคล ในทนหมายความถงหนาทการงานของบคคลททำางานในสถาบนนนๆ เชน รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนชอตำาแหนงของบคคลทเปนผบงคบบญชาสงสดในกระทรวงมหาดไทย

(๓) อำานาจ หมายความถง อทธพลทจะบงคบใหบคคลอนตองยอมทำาตามไมวาจะสมครใจหรอไมกตาม อำานาจในทนหมายถงอำานาจโดยรวมของสถาบน และอำานาจประจำาตำาแหนงหนาทการงานตางๆ (อำานาจเปนเรองทกฎหมายบญญตใหมอำานาจไวโดยชดแจง)

(๔) หนาท หมายความวา กจทจะตองทำา กจทควรทำา วงแหงกจการ

ในทนหมายความถงหนาทของบคคลผดำารงตำาแหนงแตละตำาแหนง และเปนหนาทตามกฎหมาย โดยกฎหมายจะตองบญญตหนาทของผดำารงตำาแหนงตางๆไวโดยชดแจงเชน

ตำารวจ เปนเจาหนาทของรฐ มหนาทตรวจตรา รกษาความสงบ จบกม และปราบปรามผกระทำาผดกฎหมาย

ประธานศาลฎกา มหนาทวางระเบยบราชการฝายตลาการของศาลยตธรรม เพอใหกจการของศาลยตธรรมดำาเนนไปโดยเรยบรอยและเปนระเบยบเดยวกน (พระธรรมนญศาลยตธรรม มาตรา ๕)

(๕) ความรบผดชอบตอตำาแหนงหนาท รบผดชอบหมายถง ยอมตามผลทดหรอไมดในกจการทไดกระทำาไป คอทำาดกไดรบความดความชอบไดรบเงนเดอนเพม ไดรบพระราชทาน

เครองราชอสรยาภรณ ทำาไมดหรอทำาไมชอบอาจไดรบโทษทางวนย หรอโทษทางอาญาตามกฎหมายอาญา

กฎหมายระเบยบบรหารราชการทกฉบบจะระบไววา ผมตำาแหนงหนาทจะตองรบผดชอบในหนาท เชน

พระธรรมนญศาลยตธรรม มาตรา ๑๑ กำาหนดใหประธานศาลฎกาตองรบผดชอบในงานของศาลฎกาใหเปนไปโดยเรยบรอย

ข. ฝายทเปนสามญชน กฎหมายจะกำาหนดใหสามญชนมแตสทธ หนาท และ ความรบผดตามกฎหมาย ไมไดบญญตสามญชน หรอบคคลธรรมดามอำานาจบงคบบญชา หรอบงคบบคคลอน ใหจำาตองกระทำาตามทตนตองการ หากตองการจะบงคบจะตองไปดำาเนนการขอใหผมอำานาจบงคบให

ความเปนสามญชนมองคประกอบ ๔ ขอ คอ๑. สถานภาพ คอ ฐานะความเปนอยของบคคลใน

สงคม เชน ทารกในครรภมารดา ผเยาว สาม ภรรยา ผไรความสามารถ ผเสมอนไรความสามารถ คนสาบสญ ฯ

๒. สทธ หมายความถง ความสามารถในการทจะกระทำาการใดๆไดอยางอสระโดยมกฎหมายรบรอง โดยไมไปละเมดสทธของผอน

สทธไมใชอำานาจจงไมสามารถบงคบบคคลอนใหปฏบตตามทตนตองการได เมอสทธถกละเมดผทรงสทธตองการปกปองสทธ หรอรกษาสทธของตนจะตองไปใชสทธทางศาล

สทธของบคคลมหลายสทธ ไดแก สทธในชวตรางกาย สทธในชอเสยเกยรตยศ สทธในทรพย และสทธ

อนๆตามทรฐธรรมนญกำาหนด (รฐธรรมนญ หมวด ๓ มาตรา ๒๖-๖๕)

๓. หนาท หมายความวา กจทจะตองทำา กจทควรทำา (รฐธรรมนญฯ หมวด ๔ มาตรา ๖๖ ๗๐– )

๔. ความรบผดตามกฎหมาย หมายความถง ความมหนาทผกพนตามกฎหมายทจะตองชำาระหน หรอกระทำาการ หรองดเวนกระทำาการอยางใดอยางหนง

(๒) กฎหมายทบญญตขนเพอบงคบความสมพนธระหวางบคคล (ไมเกยวกบการบรหารราชการแผนดน)

กฎหมายทใชบงคบความสมพนธระหวางบคคล จะกำาหนดระเบยบความสมพนธของบคคล เกยวกบสถานภาพของบคคล สทธของบคคล หนาทของบคคล ความรบผดตามกฎหมายของบคคล ไดแกกฎหมายแพงและพาณชย และกฎหมายอนทมลกษณะเดยวกน (ดเรององคประกอบของสามญชน)

3. กฎหมายตองมสภาพบงคบ. ทผเขยนกลาววา กฎหมายตองมสภาพบงคบ ผเขยน

นำามาจากความหมายของคำาวา กฎหมาย“ ” ความหมายท ๒ ทหมายความวา กฎ“ ”

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ กำาหนดคำานยามไววา

“กฎ” (กฎ) น. ขอกำาหนด หรอขอบญญตทบงคบใหตองมการปฏบตตาม

การบงคบ คอการใชอำานาจสงใหทำาหรอใหปฏบต หากไมปฏบตตามจะตองถกลงโทษ (กฎหมายอาญา) หรออาจถกบงคบใหปฏบตตาม (การบงคบคดทางแพง)

กฎหมายทประกาศใชบงคบจะตองม บทบญญต เปน ๒ สวนคอ (๑) สวนทกำาหนดวาการใดเปนความผดกฎหมาย หรอ

กำาหนดสทธและหนาท และอำานาจของบคคล และกำาหนดลกษณะของการกระทำาทถอวาเปนความผดทางอาญา (กฎหมายสารบญญต) เชนกฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายอาญา

(๒) สวนทกำาหนดแนวทาง หรอระเบยบวธการทจะดำาเนนการบงคบบคคลทละเมดตอบทบญญตของกฎหมาย ใหตองปฏบต หรอรบผลตามกฎหมาย โดยจะกำาหนดอำานาจหนาทของเจาพนกงานของรฐ และสทธและหนาทของบคคลธรรมดา (กฎหมายวธสบญญต) เชน กฎหมายวธพจารณาความแพง และ กฎหมายวธพจารณาความอาญา.

เมอไดทราบความหมายของคำาวา กฎหมาย“ ” ตามสมควรแลว ตอไปจะไดกลาวถงเรอง การตความกฎหมาย

เนองจากกฎหมายไทยบญญตไวเปนลายลกษณอกษร และตองใชภาษาไทยทเปนภาษาราชการ ดงกลาวแลว การจะทำาความเขาใจเรองการตความกฎหมายวา มหลกเกณฑอยางไร และมวธตความอยางไร จงมความจำาเปนทจะตองทราบและทำาความเขาใจเรองดงตอไปนตามลำาดบคอ

๑. ความหมายของคำาวา ตความ“ ”๒. หลกเกณฑตามกฎหมายทบญญตเรองการตความ

๑.ความหมายของคำาวา ตความ“ ”

การทเราจะตความกฎหมายได เราจะตองทราบวา การตความคออะไรเสยกอน ถาเราไมทราบความหมายของ คำาวา

ตความ“ ” เราอาจจะกระทำาการอยางอนทไมเรยกวาการตความตามกฎหมายกได เชน คดเอาเองตามอำาเภอใจตามความคดเหนของตนเองวา ขอความอยางน หรอถอยคำาคำาน นาจะมความหมายวา อยางน โดยไมสนใจทจะคนหาความหมายของถอยคำาทเขยนไวในกฎหมายวา ทางราชการไดกำาหนดวามหมายไววาอยางไร

ผทคดและเขาใจเชนนน เมอสอบถามถงเหตผลทคดเหนและมคำาวนจฉยเชนนนกไมสามารถอธบายทมาแหงความคดเหนไดตามหลกวชาการ ซงจะตองมทมาทไป คงยกเอาคำาวา

เจตนารมณ“ ” ขนมาอาง เมอถามวา เราจะไปหาเจตนารมณไดทไหนกไมสามารถตอบคำาถามได ดงนนเรองคำานยามศพทของถอยคำาทเปนภาษาราชการจงเปนสงจำาเปนทสด เพราะคำานยามจะเปนเครองสอความหมายใหทกคนเขาใจความหมายของถอยคำา ไดเปนอยางเดยวกน และจะตองเปนคำานยามททางราชการใหการรบรองดวย ซงผเขยนขอนำาเสนอแนวทางดงตอไปน.

ถอยคำาแรกทจะตอง ตความ หรอ หาคำานยามความหมาย ใหถกตองตรงตาม ภาษาหนงสอไทย ททางราชการกำาหนดไวกคอ ความหมายของคำาวา ตความ“ ” เมอเขาใจความหมายของคำาวา “ตความ” ตรงกนแลว การตความกฎหมาย หรอ นตกรรม, สญญา, หรอ เอกสารอนใด กจะตความไปในแนวทางเดยวกน ไมเขยน หรอ พดกนคนละภาษา ตความคนละวธ ซงไมอาจหาขอยตทชดเจนได.

การทเราจะเขยน และ พดภาษาเดยวกน จะตองมหลกวชาทเปนทางราชการ ทสามารถจะหยบยกขนมาอางองเพอยตขอโตเถยง หรอขอขดแยงตางๆได

หนงสอตำาราภาษาไทยททางราชการไดจดทำาขน เพอกำาหนดคำานยามความหมายของถอยคำา หรอ ขอความ ในภาษาไทย และประกาศเปนระเบยบใหใชบงคบแกทางราชการ และทางโรงเรยน ฉบบทมการปรบปรงหลงสด ไดแก หนงสอพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ . ศ . ๒๕ ๔ ๒ ดงเหตผลทผเขยนไดกลาวมาแลวขางตน

ดงนนเมอตองการทราบความหมายของคำาวา

ตความ“ ” กจะตองคนหาความหมายมาจาก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงไดใหคำานยามความหมายของคำาวา ตความ“ ” ไววา

“ตความ” . (กฎ) ก. วเคราะห ถอยคำา หรอ ขอความ ใน กฎหมาย นตกรรม สญญา หรอ เอกสารอนๆ ทมปญหาสงสย หรอ ทมความหมายไมชดเจน เพอ กำาหนดความหมายอนแทจรง ของถอยคำา หรอ ขอความนนๆ เชน ตความกฎหมาย.

จากคำานยามความหมายดงกลาว จะเหนไดวายงมถอยคำาทตองหาคำานยามความหมายใหชดเจนตอไปอก ซงจะทำาใหเราเขาใจความหมายของคำาวา ตความ“ ” กวางขวาง และชดเจนยงขน ไดแกถอยคำาตอไปน

“วเคราะห” ก. ใครครวญ , คดยอนกลบทำาซำาอกเพอใหแมนยำา, แยกออกเปนสวนๆ.

“ใครครวญ” ก. ตรตรอง, พจารณา, คดทบทวน.

“ถอย” น. คำาพด“คำา” น. เสยงพด หรอ ลายลกษณอกษร ทเขยน

หรอ พมพเพอ แสดงความคด. “ถอยคำา” น. หมายความวา คำาทกลาว. “ขอความ” น. เนอความตอนหนงๆ, ใจความ

สนๆของเรอง. “กลาว” ก. บอก แจง พด เชนกลาวคำาเทจ.

คำาวา ถอยคำา“ ” และ ขอความ“ ” ในกฎหมาย ซงจะตองมการตความกน จงหมายถงเฉพาะททำาเปนลายลกษณอกษร หรอ ตวหนงสอเทานน เพราะการบญญตกฎหมายจะตองทำาเปนลายลกษณอกษร และตองใชภาษาหนงสอไทย ทงตวสะกด และคำานยามความหมาย ตาม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ และรางพระราชบญญตทผานความเหนชอบของรฐสภาแลว จะตองไดประกาศใน ราชกจจานเบกษา แลวจงจะใชบงคบเปนกฎหมายได (รฐธรรมนญฯ มาตรา ๙๓).

เมอทราบความหมายของถอยคำาตางๆแลว อาจกลาวใหเขาใจเปนภาษาสามญไดงายๆวา การตความกฎหมาย หมายถงการหยบยกเอาตวอกษร ทเขยนไว เปนถอยคำา หรอ ขอความ ในกฎหมายทกคำามาวเคราะห เพอหาคำานยามความหมายทถกตองแทจรงตามททางราชการกำาหนดไววา แตละถอยคำา มความหมายอยางไร และ เมอนำามาเรยงเปนขอความเปนรปประโยค ตามหลกไวยากรณ มประธาน กรยา กรรม เปนคำานาม คำากรยา คำาชวยกรยา กรยาวเศษณ คำาบรพบท ฯ เมอเปนวรรค เปนมาตรา ในกฎหมาย แลวมความหมายอยางไร เนองจาก ตวอกษรทไดตรา หรอ บญญตไวนน

เปนเครองสอความหมายใหทราบถงความประสงค หรอ ความมงหมาย หรอ ความตองการเฉพาะ หรอ เจตนารมณ ของกฎหมาย.

เจตนารมณของกฎหมาย คอเจตนารมณ หรอความมงหมายของผมอำานาจตรากฎหมายดงทกลาวไวขางตน และ ตองถอวา ผบญญตกฎหมายใชถอยคำาทเปนภาษาหนงสอไทย ทเปน ภาษาราชการ ตาม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ.๒๕๔๒ ในการบญญตกฎหมาย

มขอทควรระวงวา การตความจะตองไมมการ การเตมความ คอเพมเตม

ตวอกษร หรอขอความ เขาไปในถอยคำา หรอ ขอความ ทกำาลงตความ และตองไมม การตดความ คอตดตวอกษร หรอขอความ ทมอยในเอกสารทกำาลงจะตความออกไปเสยบาง.

เมอทราบความหมายของคำาวา ตความแลว ควรไดทราบเรองทเกยวของกบการตความดวย ไดแก

๑. เหตใดจงตองมการตความ. ๒. บคคลผมหนาทตความ. ๓. สถาบนทมอำานาจชขาดเรองการตความ. ๔. สาเหตททำาใหเกดขอโตเถยงกนจนตองมการตความ.

๑. เหตใดจงตองมการตความกฎหมายการทตองมการตความกฎหมาย เนองจาก ถอยคำา

หรอ ขอความ ใน กฎหมาย มความหมายไมชดเจน หรอ ทมปญหาสงสย หรอ ทมขอโตเถยงกนจนหาขอยตไมได จงตองม การตความ เพอกำาหนดความหมายอนแทจรงของ ถอยคำา หรอ ขอความนนๆ.

การทเกดมขอโตเถยงกน อาจเปนไดวา เนองจาก ฝาย

หนงทราบคำานยามความหมายทเปนทางราชการของถอยคำาทเขยนไวในกฎหมาย จงรและเขาใจกฎหมายถกตอง แตอกฝายหนงไมรและไมเขาใจ หรอ อาจแกลงไมร หรอไมรทงสองฝาย.

๒. ผทมหนาทตความกฎหมายผทมหนาทตความกฎหมาย ไดแก ผทจะใชกฎหมาย

เมออานกฎหมายแลวหากไมตความตาม หลกเกณฑทกฎหมายกำาหนดไว แตตความตามความรสก หรอ ความเขาใจของตนเอง และไมถอเอาคำานยามความหมาย ของถอยคำา หรอ คำาศพท ตามทกฎหมาย หรอ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน กำาหนดไว เราอาจใชกฎหมายไมถกตอง ซงอาจเปนโทษแกตนเอง หรอ ผอนได และ ถาผตความเปนผมอำานาจตลาการ หรอ อำานาจบรหารราชการแผนดน หรอมอำานาจอสระในองคกรตางๆตามรฐธรรมนญ เชน คณะกรรมการการเลอกตง อาจกอใหเกดความเสยหายแกประเทศชาต หรอปวงชนชาวไทยได.

๓. สถาบนทมอำานาจหนาทชขาดในการตความกฎหมาย

ในกรณทมคดความขนสศาล คอเมอคความมความเหนไมตรงกน หรอ ขดแยงกน เกยวกบสทธ หนาท หรออำานาจ แลวนำาคดมาสศาล อำานาจในการวนจฉยชขาดคด ซงรวมทงการวนจฉยชขาดในปญหาขอเทจจรง และปญหาขอกฎหมายเปนของศาล

การวนจฉยปญหาขอกฎหมาย คอการตความขอ

กฎหมายอยางหนง

สถาบนศาล ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ม ๔ สถาบน คอ

(๑) ศาลรฐธรรมนญ. (๒) ศาลยตธรรม. (๓) ศาลปกครอง. (๔) ศาลทหาร. ศาลแตละศาลมอำานาจหนาท ตามทรฐธรรมนญ พระราช

บญญตจดตงศาล แตละศาล พระธรรมนญศาลยตธรรม และ กฎหมายวธพจารณาความตางๆบญญตไว.

การปฏบตหนาทของศาล ของผพพากษา และ ของตลาการ ตามอำานาจทกฎหมายบญญต กจะตอง ดำาเนนการตามรฐธรรมนญ ตามกฎหมาย และ ในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย (รฐธรรมนญฯ มาตรา ๒๓๓) จะทำาตามอำาเภอใจไมได

. การตความขอกฎหมายของศาลเปนการพจารณา

พพากษาคดอยางหนงจงตองกระทำาตามทกฎหมายกำาหนด บทบญญตของกฎหมายดงกลาวจะตองมปรากฏเปนลายลกษณอกษร ทสามารถยกขนมาอางองเปนทางราชการไดไดแก

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔

มาตรา ๔ กฎหมายนน ตองใชในบรรดากรณซงตองดวยบทบญญตใด ๆ แหงกฎหมายตามตวอกษร หรอตามความมงหมายของบทบญญตนน

เมอไมมบทกฎหมายทจะยกมาปรบคดได ใหวนจฉยคดนนตาม จารตประเพณแหงทองถน ถาไมมจารตประเพณเชนวา

นน ใหวนจฉยคดอาศยเทยบ บทกฎหมายทใกลเคยงอยางยง และถาบทกฎหมายเชนนนกไมมดวย ใหวนจฉยตามหลกกฎหมายทวไป

บทบญญตใน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔ กลาวถงเรองการใชกฎหมายตามตวอกษร ซงหมายความวา เมอมกฎหมายเขยนไวเปนลายลกษณอกษรการตความกฎหมายตองตความตามตวอกษรทรฐสภานำามาเขยนไวเปนขอความในกฎหมาย

และเมอ กฎหมายไทยเขยนไวดวยตวหนงสอไทย หรอตวอกษรไทย การหาความหมายของถอยคำา หรอขอความในกฎหมายไทย จงตองใชหนงสอตำาราภาษาไทย เรองระเบยบการใชตวสะกด และคำานยามความหมาย ซงมอยฉบบเดยวคอ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

เรองการใชภาษาไทยใหถกตองเปนมาตรฐานเดยวกน ทางราชการเหนความสำาคญถงกบบญญตเปนบทบงคบใหศาล ตองใชภาษาไทย ตามทกฎหมายกำาหนด ในการดำาเนนกระบวนพจารณาคดในศาล กฎหมายดงกลาวไดแก

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๔๖

มาตรา ๔๖ บรรดากระบวนพจารณาเกยวดวยการพจารณาและการชขาดตดสนคดแพงทงหลายซงศาลเปนผทำานน ใหทำาเปนภาษาไทย

บรรดาคำาคความ และเอกสาร หรอแผนกระดาษ ไมวาอยางใดๆ ทคความหรอศาล หรอเจาพนกงานศาลไดทำาขนซงประกอบเปนสำานวนของคดนน ใหเขยนเปนหนงส อ ไทย และเขยน

ดวยหมกหรอดดพมพหรอตพมพ ถามผดตกทใดหามมใหขดลบออก แตใหขดฆาเสยแลวเขยนลงใหมและผเขยนตองลงชอไวทรมกระดาษ ถามขอความตกเตมใหผตกเตมลงลายมอชอหรอลงชอยอไวเปนสำาคญ

ถาตนฉบบเอกสารหรอแผนกระดาษไมวาอยางใด ๆ ทสงตอศาลไดทำาขนเปนภาษาตางประเทศ ใหศาลสงคความฝายทสงใหทำาคำาแปลทงฉบบ หรอเฉพาะแตสวนสำาคญโดยมคำารบรองมายนเพอแนบไวกบตนฉบบ

ถาคความฝายใดหรอบคคลใดทมาศาล ไมเขาใจภาษาไทย หรอเปนใบหรอหหนวกและอานเขยนหนงสอไมได ใหคความฝายทเกยวของจดหาลาม

คำาวา ภาษาไทย ในวรรคแรกหมายความถง ภาษา“ ” “พด สวนคำาวา หนงสอไทย ในวรรค ๒ หมายความถง ภาษา” “ ” “หนงสอ ซ” งหมายความถงภาษาพด และ ภาษาหนงสอ ตาม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ เทานน

๔. สาเหตทเกดมขอโตเถยงกนจนตองม

การตความ สาเหตทเกดมขอโตเถยงกนจนตองมการตความมหลาย

ประการ คอ(๑) ถอยคำา ในภาษาไมอาจเขยนอธบาย เพอสอความ

หมายใหทราบถงความประสงคทแทจรงทอยในจตใจของบคคล หรอ ไมสามารถบรรยายใหทราบถงลกษณะอาการทแสดงออกของบคคลไดละเอยดตรงกบความจรงไดทกกรณ และ ทกเรอง จงทำาใหเกดมการแปลความหมาย หรอ ตความแตกตางกนไป ตามความคด และความเหนของแตละคน.

(๒) ถอยคำา ทเขยนไว อาจมความหมายไดหลายความหมาย หรอ หลายนย.

(๓) คนทอยตางภาค ตางทองถนกน มภาษาพดตางกน ตางเขาใจความหมายของ ถอยคำา คำาเดยวกน แตกตางกน ตางโตเถยงกน และไมมทางหาขอยตได.

(๔) คนทอยตางอาชพกน กำาหนดคำานยามของถอยคำาคำาเดยว แตกตางกน.

(๕) การมความร ความเขาใจ ภาษาไทยตามหลกไวยากรณ แตกตางกน.

(๖) การไมทราบคำานยาม หรอ ความหมายทถกตอง ของภาษาไทย ทเปนภาษาราชการ. (ความหมาย ตาม บทนยามในกฎหมาย และ ความหมาย ตาม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ถอวา เปนความหมายตามภาษาราชการ)

(๗) ความไมเขาใจกฎหมาย เพราะไมไดศกษากฎหมายทงระบบ ซงมกระบวนการ และวธการในการใชบงคบกฎหมายใหครบถวน. เนองจากกฎหมาย มสวนประกอบ ๒ สวน คอ กฎหมายสารบญญต และ กฎหมายวธสบญญต ซงแตละประเภทมองคประกอบ และวธอานแตกตางกนไปบาง.

(๘) การไมทราบ และไมเขาใจวา มกฎหมายบญญต

หลกเกณฑในการตความกฎหมายไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (มาตรา ๔, ๑๗๑, ๓๖๘, ๑๖๘๔ )

(๙) เขาใจกฎหมายด แตแสรงเขาใจไปอกอยางหนง เพอประโยชนของตนเอง หรอ พวกพอง.

อธบาย กรณของ ถอยคำา คำาเดยวกน เขยนตวสะกดเหมอน

กน เปลงเสยงเหมอนกน แตมความหมายตางกน เชน

คำาวา สวม ภาษาราชการ หมายความวา น“ ” . สถานททสรางไวสำาหรบถายอจจาระปสสาวะโดยเฉพาะ มกทำาเปนหอง. แต ภาษาทองถนทางภาคอสาน หมายความวา หองนอน.

การเขาใจความหมายของถอยคำา คำาเดยวกน แตกตางกน อาจมผลเสยหายมากถงขนาดคดทควรชนะกลบเปนแพได เชน คำาเบกความของพยานในศาล ในการพจารณาคดอาญา เรองปลนทรพย พยานทเปนคนทองถนทางภาคอสานไมเขาใจภาษาราชการ เพราะขาดการศกษา เบกความวา จำาเลยจบผ“เสยหายไปขงไวในสวม” แตพยานทเปนคนทางภาคกลาง เบกความวา จำาเลยจบผเสยหายไปขงไวในหองนอน“ ” ผพพากษาผบนทกคำาพยานไมทราบวา พยานทเปนคนทางภาคอสานเบกความดวยภาษาทองถน กบนทกคำาเบกความไปตามเสยงทไดยน เปนเหตใหศาลพพากษายกฟองโจทก ปลอยจำาเลย เพราะประจกษพยานของโจทกเบกความแตกตางกนเกยวกบเรองสถานทเกดเหต ซงเปนสาระสำาคญในคด ทำาใหพยานหลกฐานของโจทกไมมนำาหนกมนคงใหศาลรบฟงวามการกระทำาความผดจรง และจำาเลยเปนผกระทำาความผดตามคำาฟอง.

กรณขอความ ทมความหมายไมชดเจน หรอ มปญหาสงสย

การทขอความ มความหมายไมชดเจน หรอ มปญหาสงสย อาจเนองมาจาก

๑. ผเขยน หรอ ผพมพ เขยน หรอ พมพผด ไมถกตองตามระเบยบวาดวยการใชถอยคำาตามพจนานกรมฯ หรอเขยนหวดจนอานขอความไดเปนอยางอน

๒.การใชถอยคำาไมถกเพราะเขาใจความหมายของถอยคำาผดจากทกฎหมาย หรอ พจนานกรมฯ กำาหนดไว.

๓. เขยน หรอพมพโดย เวนวรรคระหวางคำา หรอ ระหวางประโยคไมถกตอง.

ตวอยาง กรณใชถอยคำาไมถกตองตามบทกฎหมาย เชน ใชคำาวา “ใหลงโทษจำาคก” แทนคำาวา “กำาหนด

โทษจำาคก” ในเรอง การรอการลงโทษจำาคก ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๕๖ ซง ขอความทงสองขอความน มความหมายแตกตางกนอยางเหนไดชดเจน

ขอความวา ใหลงโทษจำาคก“ ” หมายความวา สงบงคบใหเอาไปลงโทษดวยวธขงไวในคก หรอเรอนจำา และจะตองมการออกหมายจำาคก (หมายแดง) ซงเปนหมายบงคบคดอาญา (ป.วอาญา มาตรา ๗๔, ๒๔๕ )

ขอความวา กำาหนดโทษจำาคก“ ” หมายความวา ตง

จำานวนโทษจำาคกทจะลงโทษแกผกระทำาผดไวเทานน ยงไมไดสงบงคบใหลงโทษ.

กรณเวนวรรคไมถกตองปจจบนน คนไทยเราสวนมาก เขยนหนงสอ ตดกนเปน

พด ไมมเวนวรรคระหวางคำา และไมมเวนวรรคระหวางประโยค บางครงกเขยน หรอพมพเวนวรรคไมถกตอง ในกรณไมมการเวนวรรค ผอานจะตองอานแลวเวนวรรคเอาเองตามความชำานาญชองแตละคน ดงนน หากอานเวนวรรคตางทกน ความหมายกจะแตกตางกนไป เชน.

ขอความวา ขหมาขากนหมดแลว“ ” หากเขยนเวนวรรคตางทกนความหมาย จะแตกตางกนเปนตรงกนขาม คอ

ข หมาขา กนหมดแลว หมายความวา หมาของขา กนขหมดแลว.

ขหมา ขา กนหมดแลว หมายความวา ขา กน ขหมา หมดแลว.

ขอความวา ยานดกนแลวแขงแรงไมมโรค“เบยดเบยน” ถาเขยนเวนวรรคตางทกน ความหมายกจะแตกตางกน คอ

ถาเขยนวา “ยานด กนแลวแขงแรง ไมมโรคเบยดเบยน” หมายความวา ยาด กนแลวมความแขงแรง และทำาใหไมมโรคภยเบยดเบยนรางกาย.

ถาเขยนวา “ยานด กนแลวแขง แรงไมม โรคเบยดเบยน” หมายความวา ยาด กนแลวแขง ไมบอกวาอะไรแขง แถมยง ทำาใหไมมแรง และ ยงมโรคภยมาเบยดเบยนรางกายอกดวย.

๒. หลกเกณฑของกฎหมายในเรองการตความ

การตความ ตองตความตามหลกเกณฑทกฎหมายบญญตไว เปนกรอบใหปฏบต เพราะการตความขอกฎหมายถอวาเปนการพจารณาพพากษาคดอยางหนง (รฐธรรมนญฯ มาตรา ๒๓๓) มใชตางคนตางตความ ตามความเหน และ ความคดของตน หากตความตามความเหนของแตละคน บานเมอง และสงคมจะเกดความสบสน ไมมใครยอมใคร และหาขอยตไมได ดงนน รฐสภาจงไดบญญตหลกกฎหมายในเรองการตความไว ซงทกคนจะตองปฏบตตาม หากกฎหมายใดตองการจะใหมวธการตความแตกตางไปจากหลกกฎหมายทบญญตไวเปนการทวไปแลว จะตองกลาวไวใหชดเจนในกฎหมายฉบบนน จงจะมผล

ผกพนใหทกคนตองปฏบตตาม มใชเกบเอาไวเพอทราบกนเฉพาะผรางกฎหมาย หรอคณะรฐมนตร หรอ สมาชกรฐสภาคนใดคนหนง หรอกลมใดกลมหนงเทานน.

กฎหมายทบญญตหลกเกณฑ เรองการตความ ไดแก ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงกำาหนด เรองการตความไว ๔ ประการ คอ

๑. การตความกฎหมาย (มาตรา ๔)๒. การตความแสดงเจตนา (มาตรา ๑๗๑)๓. การตความสญญา (มาตรา ๓๖๘)๔. การตความพนยกรรม (มาตรา ๑๖๗๓ ๑๖๘๕– )1. การตความกฎหมาย 2. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔

บญญตวา

มาตรา ๔ กฎหมายนน ตองใช ในบรรดากรณซงตองดวยบทบญญตใดๆ แหงกฎหมาย ตามตวอกษร หรอ ตามความมงหมาย ของบทบญญตนนๆ

เมอไมมบทกฎหมายทจะยกมาปรบคดได ใหวนจฉยคดนนตามจารตประเพณแหงทองถน ถาไมมจารตประเพณเชนวานน ใหวนจฉยคดอาศยเทยบบทกฎหมายทใกลเคยงอยางยง และ ถาบทกฎหมายเชนนนกไมมดวย ใหวนจฉยตามหลกกฎหมายทวไป .

บทบญญตในวรรคหนง หมายความวา เมอมตวบทกฎหมายทจะยกมาปรบแกคดได การตความกฎหมาย จะตองเรมตนดวยการตความตามถอยคำาทเปน ตวอกษร กอน เพราะตวอกษร หรอ ตวหนงสอ คอ เครองหมายทใชขดเขยนแทนเสยง

หรอ คำาพด ซงทางราชการไดมการกำาหนดคำานยามความหมายไว เพอใหเขาใจความหมายตรงกน และเปนหลกฐานทสามารถตรวจพบ และอางองได ในทางราชการ เมออานถอยคำาทเปนตวอกษร หรอ ตวหนงสอ และหาคำานยามความหมายตามตวอกษรแลวยงหาความหมายทชดเจนจนเปนขอยตไมได จงคอยไปพจารณาถง ความมงหมาย ของบทบญญตนนๆ.

การตความ ตามตวอกษร การตความตามตวอกษร จะตอง หาคำานยามความหมาย

ของถอยคำา ทเขยน หรอ พมพไวเปนตวอกษร ตามททางราชการกำาหนดไว เนองจาก กฎหมายเขยนไว หรอ บญญตไว ดวยภาษาราชการ ไมไดเขยนดวยภาษาปาก หรอ ภาษาพด หรอ ภาษาทองถน หรอ ภาษาของคนกลมใดกลมหนง หรอ คนใดคนหนง.

ภาษาราชการ คอ ภาษา ททางราชการบญญตไว ม ๒ ประเภทคอ

(๑) คำาศพท หรอ คำานยามความหมายททางราชการบญญตไว เพอใชในทางราชการ และ ทางโรงเรยน เพอใหเปนมาตรฐานเดยวกน ซงสามารถคนหาคำานยามความหมายทเปน ภาษาราชการ ไดจาก หนงสอ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

(๒) บทวเคราะหศพท หรอ คำานยาม ในกฎหมาย เปนคำาศพท ทกฎหมาย แตละฉบบ ไดบญญตขนไว เพอใชในกฎหมายแตละฉบบเปนการเฉพาะ ซงถอไดวา เปนภาษาราชการ เชนเดยวกน ซงจะอยใน ภาคแรก หรอสวนแรกของกฎหมาย และจะอยในมาตราแรกๆ เชน ใน ภาค ๑ ลกษณะ๑ มาตรา ๑ ของ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง และมาตรา ๒ ของประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา.

ถาความหมายตามทบญญตไวในพจนานกรม แตกตางจาก ความหมายทบญญตไวในกฎหมาย ตองถอความหมายตามทกฎหมายบญญตไว.

ความหมายของถอยคำาตามตวอกษร จงมความสำาคญทสด ถาเราไมรความหมายทถกตอง ของคำาศพทภาษาไทย ทเปน ภาษาราชการ แตละคำา ทเขยนเรยงกนไว เปนขอความ เปนประโยค เปนวรรค ตามหลกไวยากรณ เรากไมสามารถทราบความหมายทถกตองแทจรงได และเปนการแนนอนวา เราไมอาจทราบถง ความมงหมาย หรอ เจตนารมณ ทแทจรงของบทบญญตนนๆได และทำาใหเราไมสามารถตความกฎหมาย อยางถกตองได.

ความมงหมายของกฎหมายคออะไร?เนองจากมการกลาวอางเอา เจตนารมณ ของกฎหมาย

ขนมาเปนเหตผลเพอประกอบการตความขอกฎหมายของตน เพอหกลางการตความขอกฎหมายของ ผทตความตามตวอกษร วาตความไมถกตองตามเจตนารมณของกฎหมาย จงมความจำาเปนทจะตอง ทราบคำานยามความหมายของคำาวา ความมง“หมาย” และ คำาวา เจตนารมณ“ ” ตามททางราชการไดกำาหนดไว เสยกอน และเปนการแนนอนวา จะตองแปลความหมาย หรอหาคำานยามความหมาย จากพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน เชนเดยวกน ซงไดกำาหนดคำานยามไววา

“มงหมาย” หมายความวา เจาะจง, ตงใจเฉพาะ, เจตนารมณ .

ความมงหมายของกฎหมาย จงหมายความวา ความตงใจเฉพาะ หรอ เจตนารมณของกฎหมาย นนเอง.

จะหาเจตนารมณ หรอ ความมงหมาย ของกฎหมายไดจากทไหน

การคนหาเจตนารมณของกฎหมาย มใชเอามาจากความเหนของบคคลใดบคคลหนง ไมวาบคคลนน จะเปนผรางกฎหมาย หรอ กรรมการรางกฎหมาย หรอ สมาชกรฐสภาคนใดคนหนง หรอ กลมใด กลมหนง หรอ ความเหนของอาจารยสอนกฎหมายคนใดคนหนง เพราะความเหนดงกลาว มใชคำานยามความหมายของถอยคำา หรอขอความททางราชการกำาหนดใหใช เสมอไป

สำาหรบ รางกฎหมายทไดทำาการยกรางกนขนมาแลวนน ยงไมเปนกฎหมาย ททกคนจะตองถอตาม หรอปฏบตตาม ยงจะตองผานกระบวนการในการบญญตกฎหมาย อกหลายขนตอน ตามระบบรฐสภา คอจะตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภาแลว จงจะประกาศใชบงคบเปนกฎหมาย ในหนงสอราชกจจานเบกษาได และ เมอเปนกฎหมายแลวทกคนตองปฏบตตาม.

นอกจากน อาจเปนไปไดวา ขอความประโยคเดยวกน หรอ ถอยคำา คำาเดยวกน ผรางกฎหมาย กบ สมาชกรฐสภา มความเขาใจไมเหมอนกน ดงนนการหาเจตนารมณ หรอ ความมงหมายของกฎหมาย จะตองหาจากหลกฐานทเปนทางราชการและมกฎหมายรบรอง ไดแก

๑. ชอของกฎหมาย หรอ ชอของพระราชบญญต ๒. ขอความในพระราชบญญตใหใชกฎหมายแตละฉบบ ๓. บทบญญตทวไป หรอ ขอความเบองตนในกฎหมาย

แตละฉบบ

๔. บทนยาม หรอ บทวเคราะหศพท ๕. คำาปรารภในการบญญตกฎหมาย ๖. หมายเหตทายพระราชบญญตแตละฉบบ ๗. บทบญญตในกฎหมายฉบบอนทเกยวพน หรอ

สมพนธ กน หรอ ทมกระบวนการตอเนองกน หรอ มการกลาวอางถง กระบวนการ หรอ ขอความในกฎหมายฉบบนน

สงตางๆเหลานกจะตองมการบนทกไวเปน ตวหนงสอ หรอ ลายลกษณอกษรของทางราชการ ทสามารถคนหามาอางองไดโดยมกฎหมายรบรอง จะเอามาจากคำาพดของคนใดคนหนงแมวาจะเปนอาจารยสอนกฎหมาย หรอความเหนของบคคลกลมใดกลมหนงซงเปนการกลาวอางลอยๆไมมกฎหมายรบรองไมได.

ชอของกฎหมาย บงบอกถงเจตนารมณในการบญญตกฎหมายไดสวนหนง เชน

“รฐธรรมนญ” คอ กฎหมายสงสดทจดระเบยบการปกครองประเทศ

“กฎหมายแพง” คอ กฎหมายทวางระเบยบความเกยวพนระหวางบคคล เกยวกบ สถานภาพ สทธ หนาท และความรบผดตามกฎหมาย.

“กฎหมายพาณชย” คอ กฎหมาย ทวางระเบยบความเกยวพน ทางการคา หรอธรกจ ระหวางบคคล.

“กฎหมายอาญา” คอ กฎหมายทกำาหนดลกษณะของการกระทำาทถอวา เปนความผด และ กำาหนดบทลงโทษทางอาญา สำาหรบความผดนน.

“กฎหมายวธพจารณาความอาญา” คอ กฎหมายทกำาหนด หลกเกณฑ วธการ และขนตอนในการดำาเนนกระบวน

พจารณาคดอาญา เพอทจะดำาเนนการนำาตวผทกระทำาความผดกฎหมายอาญา มาลงโทษ ตามทกฎหมายอาญากำาหนดไว.

“พระธรรมนญศาลยตธรรม คอ กฎหมายวาดวยการ”จดระเบยบศาลยตธรรม

“พระราชบญญต บทบญญตแหงกฎหมายทพระมหา”กษตรยทรงตราขน โดยคำาแนะนำาและยนยอมของรฐสภา คำาวาพระราชบญญตเปนคำาทใชนำาหนาชอกฎหมายตาง ๆ เชน พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ ๒๕๓๔ พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ ๒๕๔๐

พระราชบญญตจะมชอตางๆกน ตามลกษณะของกฎหมาย เชน

“พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน” เปนกฎหมายทวางระเบยบการปฏบตราชการของเจาพนกงานของรฐ และกำาหนดระเบยบความสมพนธระหวางเอกชน หรอสามญชนกบ เจาพนกงานของรฐ และความสมพนธระหวางเจาพนกงานของรฐดวยกน

พระราชบญญตจดตงสถาบน หรอองคกรตางๆ ทเกยวกบกระบวนการยตธรรม เชน พระราชบญญตจดตงศาลตางๆ เปนตน.

“พระราชก ำาหนด ” (กฎ) น. บทบญญต แห งกฎหมายทพระมหากษตรยทรงตราขนโดยอาศยอำานาจบรหารใหใชบงคบดงเชนพระราชบญญตในกรณฉกเฉนทมความจำาเปนรบดวนอนมอาจหลกเลยงได เพ อประโยชนในการรกษาความปลอดภยของประเทศ หรอความปลอดภยสาธารณะ หรอความม นคงในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอป องป ดภ ยพบต สาธารณะ หรอในระหวางสมยประชมของรฐสภาถามความจำาเปนตองมกฎหมายเกยวดวยการภาษอากรหรอเงนตราซงจะตองไดรบการพจารณาโดยดวนและลบ เพอรกษาประโยชนของแผนดน.

“พระราชกฤษฎกา” (กฎ) น. บทบญญตทพระมหากษตรยทรงตราขนโดยอาศยอำานาจตามรฐธรรมนญ พระราชบญญต หรอพระราชกำาหนด เพอใชในการบรหารราชการแผนดน

“เทศบญญต ” (กฎ) น. บทกฎหมายทเทศบาลตราขนเพอใชบงคบภายในเขตเทศบาลนน.

กฎหมายทสมพนธ หรอ เกยวพนกน หรอ มกระบวนการตอเนองกน ไดแก กฎหมายสารบญญต กบ กฎหมายวธสบญญต จะตองใชประกอบกนจงจะมสภาพบงคบ เชน ประมวลกฎหมายอาญา หากไมมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาใชบงคบ กไมสามารถดำาเนนการบงคบ เพอนำาตวผกระทำาความผดมา ลงโทษตามทกฎหมายอาญา บญญตไว.

กฎหมายทมการกลาวถงบทบญญตในกฎหมายฉบบอน การตความกจะตองนำากฎหมายทเกยวของมาประกอบการตความดวย เชน

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มบทบญญตใหนำาบทบญญตในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม.(มาตรา๑๕)

กฎหมายรฐธรรมนญ กลาวอางถง การพจารณาพพากษา และการลงโทษในคดอาญา ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา การตความรฐธรรมนญ จงตองนำาบทบญญตในกฎหมายอาญา และ กฎหมายวธพจารณาความอาญา มาพจารณาประกอบดวย เชน

รฐธรรมนญฯ กลาวถง การทศาลมคำาพพากษาใหจำาคกรฐมนตร

การตความขอความในรฐธรรมนญ มาตราดงกลาว จงม

ความจำาเปนทจะตองทราบวา โทษ คออะไร, การลงโทษ คออะไร, จำาคกหมายถงอะไร, หมายจำาคกคออะไร, คำาพพากษา คออะไร, อำานาจของศาล, หนาทของศาล, เขตอำานาจศาล, ผลของคำาพพากษา, ขนตอน และ วธการในการบงคบคดตามคำาพพากษาคดอาญา ฯลฯ เพราะถอยคำา หรอ คำาศพท แตละคำา ลวนแตมคำานยามความหมายไวใหเปนหลกในการแปล หรอ การตความ ถอยคำา หรอ ขอความ แลวทงสน.