เอกสารประกอบการเรยน วชา ประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4

เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

นายทนกร รวมภกด ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนพระทองค าวทยา อ าเภอพระทองค า จงหวดนครราชสมา ส านกการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม องคการบรหารสวนจงหวด

นครราชสมา กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

เลมท 1

ค าน า

เอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย นจดท าขนเพอพฒนาการเรยนการสอนในรายวชาประวตศาสตร รหสวชา ส31102 ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 3 อารยธรรมโลกสมยโบราณ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ในสาระท 4 ประวตศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เอกสารประกอบการเรยนทผจดท าไดสรางขนเปนสอชนดหนงทมงหวงจะแกปญหานกเรยนให มความร ความเขาใจในเนอหาเพมขน เนองจากในหองเรยนมนกเรยนทมความแตกตางกนในหลายๆ ดาน กจกรรมทจดใหกบนกเรยนไดเรยนตามเอกสารประกอบการเรยนเลมน ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน หลงเรยน สาระส าคญ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร ใบงานและกจกรรม ซงขาพเจาไดรวบรวมเนอหาสาระจากต ารา เอกสาร และแหลงเรยนรอน อยางหลากหลาย มภาพประกอบค าบรรยาย ท าใหงายตอการเรยนรและท าความเขาใจของนกเรยน เปนการเสรมความรใหนกเรยนมความรความเขาใจในเรองดงกลาวมากขน นกเรยนสามารถศกษาคนควาไดดวยตวเองและท าใหทราบวาตนเองมพฒนาการในการเรยนรมากขนเพยงใด ผจดท าหวงวาเอกสารประกอบการเรยน รายวชาประวตศาสตร รหสวชา ส31102 ชดท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย จะเปนสอการจดกจกรรมการเรยนรในการแสวงหาความรแกผเรยนไดอยางมประสทธภาพตรงตามเปาหมายของหลกสตร มผลตอการพฒนาการเรยนรของนกเรยนทงดานความร ทกษะกระบวนการ อนจะสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนและนกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนประวตศาสตร หวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการเรยนเลมนจะเปนประโยชนตอครผสอน นกเรยนและผ ทสนใจศกษาตอไป

นายทนกร รวมภกด

สารบญ

เรอง หนา

ค าน า

สารบญ ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยนส าหรบนกเรยน 1 สาระส าคญ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และจดประสงคการเรยนร 2 ล าดบขนตอนการเรยนร 3 ผงมโนทศน 4 แบบทดสอบกอนเรยน 5 อารยธรรมเมโสโปเตเมย 7 ใบกจกรรมท 1.1 13 เฉลยใบกจกรรมท 1.1 14 ใบกจกรรมท 1.2 15 เฉลยใบกจกรรมท 1.2 16 แบบทดสอบหลงเรยน 18 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน 20 บรรณานกรม 21

การเรยนรดวยเอกสารประกอบการเรยน รายวชาประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 หนวย การเรยนรท 3 อารยธรรมโลกสมยโบราณ เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย นกเรยนควรปฏบตกจกรรมตามล าดบดงน 1. ศกษาสาระส าคญ จดประสงคการเรยนร และสาระการเรยนร เพอใหทราบวาเมอนกเรยนเรยนร จากเอกสารประกอบการเรยนนแลว นกเรยนสามารถเรยนรอะไรบาง 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน เพอใหนกเรยนประเมนตนเองวามความรพนฐานกอนเรยน เทาใด 3. ศกษาเอกสารและท ากจกรรมตามล าดบทก าหนดไว เพอเปนการทบทวนใหมความรความเขาใจในเนอหายงขน 4. ท าแบบทดสอบหลงเรยนเพอเปรยบเทยบความรพนฐานจากการทดสอบกอนเรยน 5. นกเรยนแตละคนตองมความซอสตยตอตนเองไมเปดดเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน และแบบเฉลยกจกรรมกอนปฏบต 6. ตรวจเฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยนจากใบเฉลย แลวบนทกผลในตารางบนทกคะแนนในกระดาษค าตอบเพอทราบผลการเรยนร

ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยนส าหรบนกเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

1

หนวยการเรยนรท 3 อารยธรรมโลกสมยโบราณ รายวชา ประวตศาสตร รหสวชา ส31102 เวลา 12 ชวโมง เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย ชนมธยมศกษาปท 4 เวลา 2 ชวโมง

ช

สาระส าคญ อารยธรรมเมโสโปเตเมยเปนอารยธรรมดนแดนระหวางแมน าไทกรสและยเฟรตสเปนอารยธรรมทประดษฐตวอกษรขนเปนครงแรกในโลก โดยชาวสเมเรยนเปนชาตแรกทสรางพนฐานส าคญของอารยธรรมเมโสโปเตเมยทงดานสถาปตยกรรม ตวอกษรและศลปกรรมอนๆ มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด มาตรฐานการเรยนร ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบนในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบ ทเกดขน ตวชวด ม.4-6/1 วเคราะหอทธพลของอารยธรรมโบราณ และการตดตอระหวางโลกตะวนออกกบโลกตะวนตกทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของโลก จดประสงคการเรยนร 1. บอกปจจยสงเสรมใหเกดอารยธรรมเมโสโปเตเมยได 2. อธบายพฒนาการและผลงานของอารยธรรมเมโสโปเตเมยได 3. วเคราะหความส าคญของอารยธรรมเมโสโปเตเมยทมตอสงคมโลกในสมยปจจบน สาระการเรยนร 1. สภาพภมศาสตรของอารยธรรมเมโสโปเตเมย 2. ปจจยสงเสรมใหเกดอารยธรรมเมโสโปเตเมย 3. การหลอหลอมอารยธรรมเมโสโปเตเมย 4. ความรงเรองของอารยธรรมเมโสโปเตเมย

2

1. อานค าแนะน า

2.ทดสอบกอนเรยน

3.ศกษาเนอหา

4.ท ากจกรรม

5.ทดสอบหลงเรยน

6.ผานการทดสอบ

7.ศกษาเรองตอไป

ถาท ากจกรรมหรอแบบทดสอบ ไมผานเกณฑ

ใหยอนกลบไปศกษาตงแตขนตอนท 4 อกครง นะครบ

ล าดบขนตอนการเรยนรเอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

3

อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ความรงเรองของ อารยธรรมเมโสโปเตเมย

การหลอหลอม อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ปจจยสงเสรมใหเกด อารยธรรมเมโสโปเตเมย

สภาพภมศาสตรของ อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ผงมโนทศนเอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

4

แบบทดสอบกอนเรยน รายวชาประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4

เอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย กากบาท ( X ) ลงในกระดาษค าตอบใหตรงกบตวอกษร ขอทถกตองเพยงขอเดยว (คะแนนเตม 10 คะแนน)

1. ค าวา “เมโสโปเตเมย” มความหมายตรงกบขอใด ก. ดนแดนแหงความยงใหญ ข. ดนแดนแหงแมน าทงสอง ค. ดนแดนอนอดมสมบรณ ง. ดนแดนแหงความมนคงและความสข 2. สมญานามวา “ดนแดนพระจนทรเสยวอนอดมสมบรณ” คอขอใด ก. อยปต ข. เมโสโปเตเมย ค. กรก ง. โรมน 3. ชนกลมแรกทเขามาตงถนฐานและมอ านาจครอบครองดนแดนเมโสโปเตเมย คอขอใด ก. สเมเรยน ข. แอคคด ค. อามอไรต ง. ฮตไทต 4. ชาวสเมเรยนประดษฐอกษรขนใชเปนครงแรกในโลก เรยกวาอกษรอะไร ก. ไฮโลกลฟค ข. ไฮราต ค. เดโมตค ง. คนฟอรม 5. สถาปตยกรรมทส าคญของเมโสโปเตเมย คอขอใด ก. พระมด ข. วหารแพนธออน ค. ซกกแรต ง. สนามกฬาคอลอสเซยม

5

6. ชาวสเมเรยนสราง ซกกแรต เพอใชประโยชนในดานใด ก. เปนสสานฝงศพ ข. เปนสถานทบชาเทพเจา ค. เปนดานปองกนศตร ง. เปนทประทบของกษตรย 7. ขอใดไมถกตองตามอารยธรรมเมโสโปเตเมย ก. เมโสโปเตเมยมอกษรคนฟอรม ข. เมโสโปเตเมยมสวนลอยแหงบาบโลน ค. เมโสโปเตเมยนบถอเทพเจาสรยเทพหรอ (Re) ง. เมโสโปเตเมยมสถาปตยกรรมอฐตากแหงทใหญโตอยางซกกแรต 8. ประมวลกฎหมายทเกาแกทสดยดหลก ตาตอตา ฟนตอฟน มชอเรยกวาอะไร ก. ประมวลกฎหมายแหงสวรรค ข. ประมวลกฎหมายสมยพระเวท ค. ประมวลกฎหมายยคเมเลพด ง. ประมวลกฎหมายฮมบราบ 9. ชนชาตทไดชอวาเปนนกรบทโหดรายทารณ ในยคประวตศาสตร ยคโบราณ คอ ก. อะมอไรท ข. ฮตไตท ค. แอสสเรยน ง. แคลเดยน 10. เพราะเหตใดจงถอวาประมวลกฎหมายของพระเจาฮมมราบเปนมรดกทางวฒนธรรมชนส าคญ ของโลก ก. เปนประมวลกฎหมายฉบบแรกของโลก ข. มบทลงโทษทรนแรงซงชวยลดจ านวนผเปนภยตอสงคม ค. ใชเปนเครองแสดงวาอ านาจรฐเขมแขงพอทจะบงคบพลเมองไดแลว ง. เปนแบบอยางของความพยายามทจะใหเกดความยตธรรมในการปกครอง

6

แผนทแสดงทตงแหลงอารยธรรมเมโสโปเตเมย ทมา : ไพฑรย มกศล และคณะ, หนา 72.

ค าวา เมโสโปเตเมย เปนค าในภาษากรก มความหมายวา “ดนแดนระหวางแมน าท งสอง” คอเปนดนแดนทอยระหวางแมน า แมน าไทกรส (Tigris) และ แมน ายเฟรตส (Euphrates) ปจจบนคอดนแดนในประเทศอรก ถอเปนแหลงอารยธรรมแหงแรกของโลก เมอราว 3,500 ป กอนครสตศกราช ดนแดนเมโสโปเตเมยแบงออกเปนสองสวน คอ สวนลาง เรยกวา บาบโลเนย (Babylonia) ตงอยใกลกบอาวเปอรเซย เปนบรเวณทมความอดมสมบรณ และสวนบน เรยกวา แอสซเรย (Assyria) ซงมลกษณะภมอากาศคอนขางแหงแลง บรเวณทงหมดมชนชาตหลายเผาพนธอาศยอย มการรบพงกนอยเสมอ เมอชาตใดมอ านาจ กเขาไปยดครองและกลายเปนชนชาตเดยวกน นกประวตศาสตรบางทานกลาววาไมมแหงหนต าบลใดจะมชาตพนธมนษยผสมกนมากมายตลอดสมยประวตศาสตร ดนแดนเมโสโปเตเมยตงอยทางทศตะวนตกเฉยงใตของเอเชยในบรเวณทเชอมตอระหวางทวปเอเชย ยโรป และแอฟรกา โดยเฉพาะทางตะวนตกเฉยงเหนอ ซงหนออกสทะเลเมดเตอรเรเนยน เปนจดเชอมโยงตดตอกบอารยธรรมอยปตโบราณ มอาณาบรเวณตงแตทะเลเมดเตอรเรเนยนไปสอาวเปอรเซย มลกษณะเปนรปเสยว จงเรยกอกชอหนงวา “ดนแดนรปพระจนทรเสยวอนอดมสมบรณ” ครอบคลมดนแดนบางสวนในประเทศอรกและซเรยในปจจบน เมโสโปเตเมย เปนดนแดนทอากาศรอนและแหงแลงกนดาร น าทไดรบสวนใหญจะไดจากแมน าทมาจากหมะละลายในภาคฤดรอนน าจะพดพาเอาโคลนตมมาทบถมชายฝงทงสอง ท าใหพนดนอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก การเออลนของน าอนเกดจากหมะละลายไมมก าหนดเวลาทแนนอนและบางครงท าความเสยหายแกบานเมอง ไรนา ทรพยสนและชวตผคน การกสกรรมทจะไดผลดตองอาศยระบบการชลประทานทมประสทธภาพ

อารยธรรมเมโสโปเตเมย

7

แผนทแสดงพนทรปพระจนทรเสยวกนอดมสมบรณ

1.ปจจยสงเสรมใหเกดอารยธรรมเมโสโปเตเมย สภาพภมศาสตรและภมปญญาของกลมชน เปนปจจยทสงเสรมใหเกดอารยธรรมเมโสโปเตเมย สภาพภมศาสตรของดนแดนเมโสโปเตเมย ลกษณะทตงของดนแดนเมโสโปเตเมยและบรเวณใกลเคยง มภมอากาศรอนแหงแลงและมปรมาณน าฝนนอย อยางไรกตาม บรเวณนกมเขตทอดมสมบรณอยบาง ซงไดรบความอดมสมบรณจากแมน าไทกรสและย เฟรทส และน าจากหมะละลายบนเทอกเขาในเขตอารเมเนยทางตอนเหนอ จะพดพาโคลนตมมาทบถมบรเวณสองฝงแมน า กลายเปนปยในการเพาะปลก กลมชนอนทอยใกลเคยงจงพยายามขยายอ านาจเขามาครอบครองดนแดนแหงน และกตองสรางความมงคงและแขงแกรงเพอตอตานศตรทมารกรานจงมการสร างก าแพงเมองและคดคนอาวธยทโธปกรณในการท าศกสงคราม เชน อาวธ รถมารถศก ฯลฯ ภมปญญาของกลมชน อารยธรรมเมโสโปเตเมยเกดจากภมปญญาของกลมชนทอาศยในดนแดนแหงน การคดคน และพฒนาความเจรญเกดจากความจ าเปนทตองเอาชนะธรรมชาตเพอ ความอยรอด การจดระเบยบในสงคมและความตองการขยายอ านาจ การเอาชนะธรรมชาต ดนแดนเมโสโปเตเมยจะมน าทวมเปนประจ าทกป สวนบรเวณทหางฝงแมน ามกแหงแลง ชาว สเมเรยนจงคดคนระบบชลประทาน เพอชวยใหการเพาะปลกไดผลด เนองจากพวกสเมเรยนไมมวสดกอสรางทแขงแรงคงทน จงคดหาวธท าอฐจากดนเหนยวและฟาง ใชอฐกอสรางสถานทตางๆ นอกจากนยงใชดนเหนยวเปนวสดส าคญในการประดษฐอกษรรปลมดวย การจดระเบยบในสงคม เมอมความเจรญเตบโตและมสมาชกเพมมากขน จงจ าเปนตองมระเบยบและกฎเกณฑของสงคม ไดแก การแบงกลมชนชนในสงคมเพอก าหนดหนาทและสถานะ การจดเกบภาษเพอน ารายไดไปใชพฒนาความเจรญใหแกชมชน การออกกฎหมายเพอเปนเครองมอในการปกครอง เชน ประมวลกฎหมายของพระเจาฮมมราบ ซงไดรบยกยองวาเปนกฎหมายแมบทของโลกตะวนตก การขยายอ านาจ ความยงใหญของเมโสโปเตเมย สวนหนงเกดจากการขยายอ านาจ เชน พวกแอสซเรยนทเขมแขงได เพราะมเทคโนโลยทางการทหารทกาวหนา โดยประดษฐคดคนอาวธสงครามและเครองมอตางๆ เชน ดาบเหลก หอกยาว ธน รถศก เสอเกราะ โล หมวกเหลก เปนตน

8

อกษรคนฟอรมหรออกษรลมของชาวสเมเรยน ทมา : http://www.baanjomyut.com

ซกกแรต เทวสถานบชาเทพเจาของชาวสเมเรยน ทมา : http://www.thaigoodview.com/node/40867

2. การหลอหลอมอารยธรรมเมโสโปเตเมย อารยธรรมในดนแดนเมโสโปเตเมยเกดขนโดยการสรางสรรคของชนชาตตางๆ ทผลดเปลยนกนเขามาครอบครองและสรางความเจรญ แลวหลอหลอมรวมเปนอารญธรรมเมโสโปเตเมย ดงน 1. ชาวสเมเรยน (Sumerian) สเมเรยนเปนชอเรยกกลมคนทอพยพเขามาอยในเขตซเมอร (Sumer) หรอบรเวณตอนใตสดของแมน าไทกรสและยเฟรทส ซงตดกบปากอาวเปอรเซยเมอประมาณ 5000 ปมาแลว พวกสเมเรยนไดพฒนาความเจรญรงเรองทกาวหนาทดเทยมกบอารยธรรมอยปต เชน รจกประดษฐตวอกษรคนฟอรมหรออกษรลมบนแผนดนเหนยวแลวน าไปเผาไฟ การค านวณ การพฒนามาตราชง ตวง วด การท าปฏทน การใชแรโลหะ การคดคนระบบชลประทานเพอสงเสรมการกสกรรม และการกอสรางสถานทศกดสทธเพอเปนทประทบของเทพเจา ฯลฯ ท าใหนกประวตศาสตรบางกลมเชอวาอารยธรรมโลกเรมตนทเขตซเมอร ชาวสเมเรยนอยรวมกนเปนนครรฐเลกๆ หลายแหง เชน เมองเออร (Ur) เมองอรก (Uruk) เมองคช (Kish) และเมองนปเปอร (Nippur) แตละแหงไมมกษตรยหรอผปกครองนคร เพราะพวกสเมเรยนเชอวาพวกเขามเทพเจาคมครอง จงมเพยงพระหรอนกบวชเปนผท าพธบชาเทพเจาและจดการปกครองในเขตของตน อยางไรกตาม การทนครรฐตางๆ ลวนเปนอสระตอกนท าใหไมสามารถรวมกนเปนปกแผนได ดนแดนของพวกสเมเรยนจงถกรกรานจากชนกลมอน คอพวกแอคคดและอมอไรต

9

2. ชาวอมอไรต (Amorite) พวกอมอไรทหรอบาบโลเนยน เปนชนเผาเซมตก มถนก าเนดในแถบตะวนออกกลาง ไดขยายอทธพลในดนแดนเมโสโปเตเมยและสรางจกรวรรดบาบโลนทเจรญ รงเรองในชวงประมาณป 1800-1600 กอนครสตศกราช ผน าส าคญ คอ กษตรยฮมมราบ ผยงใหญ ซงไดสรางความเขมแขงใหแกจกรวรรดบาบโลน โดยการท าสงครามขยายดนแดนและจดท าประมวลกฎหมายพระเจาฮมมราบ เพอเปน หลกฐานในการปกครองและจดระเบยบสงคม นอกจากนชาวบาบโลเนยนยงสบทอดความเจรญตางๆ ของพวกสเมเรยนไว เชน ความเชอทางศาสนาซงไดแกการบชาเทพเจา การแบงกลมชนชนในสงคมเพอแบงแยกหนาทและความสะดวกในการปกครอง การผลตสนคาอตสาหกรรมและการคาขายกบดนแดนอนๆ เชน อยปตและอนเดยซงน าความมงคงใหแกจกรวรรดบาบโลน จกรวรรดบาบโลนเสอมอ านาจและสลายลงไปโดยถกพวกแอสซเรยนโจมต 3. ชาวฮตไทต (Hittite) พวกฮตไทตเปนพวกอนโด-ยโรเปยน ทอพยพมาจากทางเหนอของทะเลด าเมอประมาณป 2300 กอนครสตศกราช ตอมาไดขยายอทธพลเขาไปในเขตจกรวรรดบาบโลนและเขาครอบครองดนแดน ซเรยในปจจบนพวกฮตไทตสามารถน าเหลกมาใชประดษฐอาวธแบบตางๆ และจดท าประมวลกฎหมายเพอใชควบคมสงคม โดยเนนการใชความรนแรงตอบโตผทกระท าความผด เชน ใหจายคาปรบแทนการลงโทษทรนแรง อาณาจกรฮตไทตเสอมอ านาจลงในราวป 1200 กอนครสตศกราช

แทนหนจารกกฎหมายพระเจาฮมมราบ ทมา : http://www.ngwk.ac.th

10

4. ชาวแอสซเรย (Assyria) พวกแอสซเรยนมถนฐานอยทางตอนเหนอของเมโสโปเตเมย เปนชนชาตนกรบทมความสารถและโหดราย จงเปนทครามเกรงของชนชาตอน พวกแอสซเรยนไดขยายอ านาจครอบครองดนแดนของพวกบาบโลเนยน ซเรย และดนแดนบางสวนของจกรววรดอยปต การทแอสซเรยนเปนชนชาตนกรบจงไดมอบอารยธรรมส าคญใหแกชาวโลก คอ การสรางระบอบปกครองจกรวรรดทเขมแขง มการควบคมดนแดนทอยใตการปกครองอยางใกลชด โดยสรางถนนเชอมตดตอกบดนแดนเหลานนจ านวนมากเพอความสะดวกในการ เดนทพและตดตอส อสาร นอกจากนยงมความกาวหนาในเทคโนโลยทางการทหารและการรบ โดยเฉพาะการพฒนาอาวธยทโธปกรณและการใชทหารรบจางทมประสทธภาพสง แอสซเรยน สวนใหญเปนการสบทอดความเจรญทมอยเดมในดนแดนทตนเขาไปครอบครอง เชน ความเชอทางศาสนา ศลปกรรม และวรรณกรรม 5. ชาวแคลเดยน (Chaldean) พวกแคลเดยน ไดครอบครองดนแดนของจกรวรรด แอสซเรย เมอป 612 กอนครสตศกราช หลงจากนน กได ผน าทยงใหญของแคลเดยน คอ กษตรยเนบคดเนซซาร ซงสถาปนาจกรวรรดบาบโลนขนใหมและรอฟนความเจรญตางๆ ในอดต เชน การกอสรางอาคารทสวยงามโดยเฉพาะการสราง “สวนลอยแหงบาบโลน” ซงไดรบการยกยองวาเปน 1 ใน 7 สงมหศจรรยของโลกยคโบราณ การรอฟนประมวลกฎหมายและวรรณกรรมของชาวบาบโลเนยนรวมทงระบบเศรษฐกจและการคา จงเรยกจกรวรรดของพวกแคลเดยนวา “จกรวรรดบาบโลนใหม” อยางไรกตามพวกแคลเดยนกไดสรางมรดกทส าคญคอการศกษาทางดานดาราศาสตรและโหราศาสตร

ภาพสลกภาพนนต าแสดงการท าสงครามของชาวแอสซเรยน ทมา : http://www.ngwk.ac.th

ภาพวาดสวนลอยบาบโลน ทมา : http://www.google.co.th/imgres?imgurl

11

ภาพวาดโมเสสน าชาวยวอพยพจากอยปตขามทะเลแดงมายงคานาอน ทมา : http://www.oknation.net

ชาวฟนเซยน เปนชนชาตทช านาญการเดนเรอมาก ทมา : http://writer.dek-d.com/abjmp-social

6. ชาวฟนเชยน (Phoenicians) ระหวางป 1000-700 ปกอนครสตศกราช พวกฟนเชยนอาศยอยในดนแดนฟนเชยซงเปนทตงของประเทศเลบานอนปจจบน และมการปกครองแบบนครรฐ ลกษณะทตงมเทอกเขาสลบซบซอนกนระหวางทราบแคบๆ ซงขนานกบชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยนกบดนแดนอนๆ ท าใหพวกฟนเชยนไมสามารถขยายดนแดนของตนออกไปได จ งด ารงชวตดวยการเดน เรอและคาขายทางทะเลนอกจากมชอเสยงในดานการคาแลว ชาวฟน เชยนยงมชอเสยงในดานอตสาหกรรมตอเรอซงท าจากไมซดารทมอยมาก

อนง ชาวฟนเชยนไดพฒนาตว อกษรขนจากโบราณของอยปตจ านวนรวม 22 ตว คอ อกษรฟนเชยน เปนมรดกทางอารยธรรมทส าคญของโลกตะวนตก เนองจากชาวกรกและโรมนไดน าไปใชและสบทอดตอมาจนถงปจจบน 7. ชาวฮบร (Hebrew) ชาวฮบรหรอชาวยว เปนชนเผาเซมตกทเรรอน เดมเคยอยทางตอนเหนอของเมโสโปเตเมยตอมาไดตกเปนทาสของอยปต เมออยปตเสอมอ านาจ ชาวฮบรจงพนจากความเปนทาสโดยผน า คอ โมเสส (Moses) ไดน าชาวฮบรอพยพเขาไปอยดนแดนคานาอน (Canaan) หรอปาเลสไตนในปจจบน และสรางอาณาจกรอสราเอล มกษตรยผยงใหญคอ กษตรยเดวด (David) ตอมาถกชนชาตทเขมแขงกวา คอ แอสซเรยนและแคลเดยนเขายดครอง

ชาวยวมกฎหมาย วรรณกรรม และศานาของตนเอง ประมวลกฎหมายเรยกวา “กฎหมายโมเสส” วรรณกรรมทส าคญคอค ม ภ ร ไ บ เ บ ล ซ ง ป ร ะ ม ว ลกฎหมาย เร อ งราวต งแตการก าเนดของโลกมนษย จนกระทงถงพฒนาการทางประวตศาสตรของชนชาตย ว คมภ ร ไบ เบ ลฉ บ บ บ น เ ป น ห ล ก ฐ า น ท า งประวตศาสตรทส าคญและเปนภ า ค พ ร ะ ค ม ภ ร เ ก า ( Old Testament) ในคมภรไบเบลของศาสนาครสตดวย

12

ค าชแจง ใหนกเรยนพจารณาภาพแลวตอบค าถามลงในชองวาง (10 คะแนน)

1 ชอหลกฐาน :……………………………………………………………. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :……………………………….. ความส าคญ...................................................................... ...................................................................... ................... ...................................................................... ...................

ชอหลกฐาน :……………………………………………………………. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :……………………………….. ความส าคญ...................................................................... ...................................................................... ................... ................................................................ .........................

ชอหลกฐาน :……………………………………………………………. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :……………………………….. ความส าคญ...................................................................... .................................................................. ....................... ...................................................................... ...................

ชอหลกฐาน :……………………………………………………………. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :……………………………….. ความส าคญ...................................................................... ...................................................................... ................... ...................................................................... ...................

2

3

4

ใบกจกรรมท 1.1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

13

ใบกจกรรมท 1.1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ค าชแจง ใหนกเรยนพจารณาภาพแลวตอบค าถามลงในชองวาง 10 คะแนน

1 ชอหลกฐาน :…………ซกกแรต.....…………………………………. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :………สเมเรยน………….. ความส าคญ......เพอใชเปนเทวสถานในการบชาเทพเจาประจ าเมองเพอไมใหทงขนเคองและลงทณฑมนษยดวยภยตางๆ............................................................................. ......................................................................................... ...................................................................... ................... ชอหลกฐาน :……อกษรลม หรออกษรคนฟอรม…………….. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :………สเมเรยน...……….. ความส าคญ.....ประดษฐขนเปนครงแรกของโลก ลกษณะเปนอกษรภาพ โดยใชไมกดลงบนแผนดนเหนยว ใชในการท าบญช และบนทกบทบญญตทางศาสนา ............... ...................................................................... ................... ......................................................................................... ชอหลกฐาน :……ประมวลกฎหมายพระเจาฮมมราบ........ มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :……บาบโลเนยน.....….. ความส าคญ.....เปนการสรางความยตธรรมใหแกสงคม ใชเปนหลกในการปกครองและจดระเบยบในสงคม โดยยดถอหลก “ตาตอตา ฟนตอฟน”.................................... ...................................................................... ................... ...................................................................... ................... ชอหลกฐาน :………สวนลอยแหงบาบโลน....…………………. มรดกทางอารยธรรมของชนชาต :……คาลเดยน....……….. ความส าคญ......เปนอาคารทพระเจาเนบคดเนซซารทรงสรางใหแกพระมเหส ระเบยงประดบดวยตนไมเขยวขจ นบวาเปน 1 ใน 7 สงมหศจรรยของโลกยคโบราณ........... ...................................................................... ................... ...................................................................... ...................

2

3

4

14

ใบกจกรรมท 1.2 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (10 คะแนน)

1. ชาวสเมเรยนเขามาตงถนฐานบรเวณลมน าไทกรสและยเฟรทส เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ............................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................... ............................

2. ดนแดนเมโสโปเตเมย เรยกวา ดนแดนรปพระจนทรเสยวอนอดมสมบรณ เพราะเหตใด ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................

3. บรเวณเมโสโปเตเมยจงเปนทตงของหลายอาณาจกรในสมยโบราณเพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................

4. อารยธรรมเมโสโปเตเมยทมความโดดเดน และเปนพนฐานส าคญตออารยธรรมของโลก คออารยธรรมดานใด ............................................................................................................................. ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................... ...................................................................... 5. ความเจรญของกลมชนชาตตางๆ ในอารยธรรมเมโสโปเตเมยมความส าคญตอโลกอยางไร ........................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. .....................................................................................................................................................................................

15

กจกรรมท 1.2 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (10 คะแนน)

1. ชาวสเมเรยนเขามาตงถนฐานบรเวณลมน าไทกรสและยเฟรทส เพราะเหตใด

แนวค าตอบ เพราะเปนบรเวณทความอดมสมบรณ ปองกนการรกรานของขาศก ศตรและทตงอยบนเสนทางทสะดวกในการตดตอคาขาย

2. ปจจยทางภมศาสตรสงผลใหเกดการสรางสรรคของอารยธรรมเมโสโปเตเมย อยางไร

แนวค าตอบ เพราะเปนดนแดนทตงอยใกลๆ กบแมน า ท าใหบรเวณนมความอดมสมบรณ เปนผลท าใหมการเขามาตงถนฐานของชนชาตตางๆ มากมาย จนท าใหเกดวฒนธรรมและพฒนาตอเนองจนกระทงเปนอารยธรรมเมโสโปเตเมย

3. ความเจรญทางอารยธรรมของชาวสเมเรยนนอกเหนอจากการประดษฐตวอกษร มอะไรบาง

แนวค าตอบ เชน การประดษฐจานหมนเพอใชในการปนภาชนะดนเผา การประดษฐ วงลอเพอใชกบเกวยนและรถศก การใชระบบฐานเลข 60 ในการแบงเวลาและมม การคดมาตราชง ตวง วด การนบเดอน ปแบบจนทรคต และความรทางดาราศาสตร เปนตน 4. อารยธรรมเมโสโปเตเมยทมความโดดเดน และเปนพนฐานส าคญตออารยธรรมของโลก คออารยธรรมดานใด

แนวค าตอบ ดานเทคโนโลย เพราะชาวสเมเรยนคดคนระบบชลประทานเพอใชในการเกษตร ดานสงคม มการจดท าประมวลกฎหมายเพอใชควบคมคนในสงคม ............................................................................................................................. ............................ 5. ความเจรญของกลมชนชาตตางๆ ในอารยธรรมเมโสโปเตเมยมความส าคญตอโลกอยางไร

แนวค าตอบ อารยธรรมเมโสโปเตเมยมความส าคญตอโลกหลายๆ ดาน เชน ดานเทคโนโลยมการท าระบบชลประทาน ดานอตสาหกรรมน าเหลกมาประดษฐ ดานการปกครอง ดานเศรษฐกจ ดานภาษาและวฒนธรรม ซงเปนรากฐานทหลายประเทศยดถอและสบทอดกนมา

16

แบบทดสอบหลงเรยน รายวชาประวตศาสตร รหสวชา ส31102 ชนมธยมศกษาปท 4

เอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย กากบาท ( X ) ลงในกระดาษค าตอบใหตรงกบตวอกษรขอทถกตองเพยงขอเดยว (คะแนนเตม 10 คะแนน)

1. ค าวา “เมโสโปเตเมย” มความหมายตรงกบขอใด ก. ดนแดนแหงความยงใหญ ข. ดนแดนแหงแมน าทงสอง ค. ดนแดนอนอดมสมบรณ ง. ดนแดนแหงความมนคงและความสข 2. สมญานามวา “ดนแดนพระจนทรเสยวอนอดมสมบรณ” คอขอใด ก. อยปต ข. เมโสโปเตเมย ค. กรก ง. โรมน 3. ชนกลมแรกทเขามาตงถนฐานและมอ านาจครอบครองดนแดนเมโสโปเตเมย คอขอใด ก. สเมเรยน ข. แอคคด ค. อามอไรต ง. ฮตไทต 4. ชาวสเมเรยนประดษฐอกษรขนใชเปนครงแรกในโลก เรยกวาอกษรอะไร ก. ไฮโลกลฟค ข. ไฮราต ค. เดโมตค ง. คนฟอรม 5. สถาปตยกรรมทส าคญของเมโสโปเตเมย คอขอใด ก. พระมด ข. วหารแพนธออน ค. ซกกแรต ง. สนามกฬาคอลอสเซยม

17

6. ชาวสเมเรยนสราง ซกกแรต เพอใชประโยชนในดานใด ก. เปนสสานฝงศพ ข. เปนสถานทบชาเทพเจา ค. เปนดานปองกนศตร ง. เปนทประทบของกษตรย 7. ขอใดไมถกตองตามอารยธรรมเมโสโปเตเมย ก. เมโสโปเตเมยมอกษรคนฟอรม ข. เมโสโปเตเมยมสวนลอยแหงบาบโลน ค. เมโสโปเตเมยนบถอเทพเจาสรยเทพหรอ (Re) ง. เมโสโปเตเมยมสถาปตยกรรมอฐตากแหงทใหญโตอยางซกกแรต 8. ประมวลกฎหมายทเกาแกทสดยดหลก ตาตอตา ฟนตอฟน มชอเรยกวาอะไร ก. ประมวลกฎหมายแหงสวรรค ข. ประมวลกฎหมายสมยพระเวท ค. ประมวลกฎหมายยคเมเลพด ง. ประมวลกฎหมายฮมบราบ 9. ชนชาตทไดชอวาเปนนกรบทโหดรายทารณ ในยคประวตศาสตร ยคโบราณ คอ ก. อะมอไรท ข. ฮตไตท ค. แอสสเรยน ง. แคลเดยน 10. เพราะเหตใดจงถอวาประมวลกฎหมายของพระเจาฮมมราบเปนมรดกทางวฒนธรรมชนส าคญ ของโลก ก. เปนประมวลกฎหมายฉบบแรกของโลก ข. มบทลงโทษทรนแรงซงชวยลดจ านวนผเปนภยตอสงคม ค. ใชเปนเครองแสดงวาอ านาจรฐเขมแขงพอทจะบงคบพลเมองไดแลว ง. เปนแบบอยางของความพยายามทจะใหเกดความยตธรรมในการปกครอง

18

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน เอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง อารยธรรมเมโสโปเตเมย

ขอท เฉลย 1 ข 2 ข 3 ก 4 ง 5 ค 6 ข 7 ค 8 ง 9 ค 10 ก

19

บรรณานกรม

แถมสข นมนนท และคณะ. (2543). หนงสอเรยน ส 605 สงคมศกษา สมบรณแบบ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. พลบพลง คงชนะ. (2547). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานประวตศาสตร ม. 5 กลมสาระ การเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาคณภาพ วชาการ. ไพฑรย มกศล และคณะ. มปพ. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานประวตศาสตรสากล ม.4 - 6. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. วงเดอน นาราสจจและชมพนท นาครกษ. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานประวตศาสตร เลม 2 ประวตศาสตรสากล : พฒนาการทางประวตศาสตรของมนษยชาต. กรงเทพฯ : สถาบน พฒนาคณภาพวชาการ (พว.). สญชย สวงบตร และคณะ. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานประวตศาสตรสากล ม.4 - ม.6. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน อจท.

20