เรื่องเล่าการท่องเที่ยวของผ้พิการทางสายตาในสังคมไทยู · ปีที่ 7 ฉบับที่

30 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 7 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2560

เรองเลาการทองเทยวของผพการทางสายตาในสงคมไทย Travel Stories of Visually Impaired People in Thai Society

กลยา สวางคง1

[email protected] พทกษ ศรวงศ2

[email protected]

บทคดยอ

งานวจยครงนเปนงานวจยเชงคณภาพโดยมวตถประสงค คอ 1) เพอศกษาประสบการณการทองเทยวของผพการทางสายตา และ 2) เพอศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในการทองเทยวของผพการทางสายตา ใชวธวทยาการศกษาอตชวประวตและเรองเลา เกบรวบรวมขอมลดวยวธการสมภาษณเชงลก โดยผใหขอมลหลกเปนผพการทางสายตาทอยในวยท างานและมประสบการณเดนทางทองเทยวจ านวน 10 คน ผลการศกษาพบวาผพการทางสายตามความตองการในการเดนทางทองเทยวเหมอนคนปกต นยมเดนทางพรอมกบครอบครวแตกสามารถเดนทางดวยตวเองได มการเตรยมตวทดกอนการเดนทางทกครง และพยายามชวยเหลอตวเองกอนทจะขอความชวยเหลอจากผอน แหลงทองเทยวทเปนทนยมคอแหลงทองเทยวทางธรรมชาต วด และแหลงเลอกซอสนคา ส าหรบปญหาอปสรรคทพบระหวางการเดนทางทองเทยวสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเดนหลกคอ 1) ดานการเขาถงขอมลขาวสารทางการทองเทยว 2) ดานสงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว และ 3) ดานทศนคตของคนในสงคม ผพการทางสายตาตองการใหภาครฐและเอกชนทมสวนเกยวของรวมมอกนในการแกปญหา เพอใหสามารถเดนทางทองเทยวและเขาถงบรการตางๆ ในสงคมไดอยางเทาเทยมกบคนปกต ค าส าคญ: ผพการทางสายตา เรองเลาชวต การทองเทยว

1 อาจารยประจ าคณะการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยธรกจบณฑตย 2 รองศาสตราจารยประจ าคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร

http://e-jodil.stou.ac.th


31

Abstract The objectives of this qualitative research were 1) to study travel experiences of visually impaired people;

and 2) to study problems and obstacles while traveling of visually impaired people. This study applied the life history, and narrative approach. The data were collected through an in-depth interview with 10 working age people who were visually impaired and had travel experiences. The results showed that visually impaired people wanted to travel like ordinary people. They normally traveled with their families, however they could travel by themselves. They were well- prepared before travelling, and tried to help themselves before asking support from others. The popular attractions were natural attractions, temples and shopping centers. The main problems and obstacles they faced while travelling could be divided into 3 main issues: 1) access to tourism information; 2) tourism facilities; and 3) attitudes of people in society. The visually impaired people urged a cooperation of both the government and related agencies to solve the problems in order to help them travel and equally access to services just like ordinary people. Keywords: Visually Impaired People, Life Narrative, Tourism ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การทองเทยวเปนกจกรรมทมความส าคญเปนอยางมากตอคนทกกลมในสงคม เพราะเปนกจกรรมทนอกจากจะสรางความสขและประสบการณใหกบผทเดนทางทองเทยวแลวยงสรางรายไดใหกบแหลงทองเทยวและคนในทองถนอกดวย ดงนนการมสงอ านวยความสะดวกและบรการตางๆ เพอดงดดและรองรบนกทองเทยวทกกลมจงเปนเรองทหนวยงานตางๆ ทเกยวของตองใหความส าคญเปนอนดบตนๆ (นศา ชชกล, 2557)

ในปจจบนกลมของนกทองเทยวมความหลากหลายมากขน ไมวาจะเปนนกทองเทยวกลมวยรน กลมวยท างาน กลมผสงอาย หรอกลมทมขอจ ากดทางรางกาย ซงในกลมหลงนมขอมลจากองคการสหประชาชาตแสดงใหเหนวาทก 1 ใน 10 คนของประชากรโลกเปนผพการ และยงพบอกวากลมประเทศแถบเอเชยและแปซฟกมผพการมากทสดในโลก (ส านกงานสถตแหงชาต, 2559) ซงสอดคลองกบงานวจยของ เกษวด พทธภมพทกษ (2554) ทกลาวถงการทองเทยววาเปนสทธขนพนฐานของการเปนพลเมองโลกโดยเฉพาะคนพการซงนบวนจะมมากขน และอาจมมากถงรอยละ 20 ของประชากรโลกในอนาคต

ส าหรบประเทศไทยนนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (2555-2559) ไดใหความส าคญกบการพฒนาคนทกคนใหมโอกาสเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม ในขณะทรางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (2560-2565) ไดกลาวถงเรองของการแกไขปญหาความเหลอมล าและความไมเทาเทยมกนในสงคม โดยเนนไปทการก าหนดทศทางในการสรางความเทาเทยมในการเขาถงบรการตางๆ ซงจะสงผลใหประชาชนมคณภาพชวตทดขนน าไปสการพฒนาประเทศอยางย งยน (คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2558) นอกจากนแผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาตฉบบท 4 พ.ศ.2555-25559 ยงก าหนดวา คนพการตองเขาถงและใชประโยชนไดจากระบบบรการดานสขภาพ การศกษา อาชพ กฬาและการทองเทยว (คณะกรรมการสงเสรมคณภาพชวตคนพการแหงชาต, 2554) อยางไรกดผล



การศกษาของสถาบนวจยสงคมจฬาลงกรณ (2554) พบวา โอกาสในการเขาถงสทธตางๆ ของคนพการนนยงไมทวถง สงผลใหผพการมขอจ ากดในหลายดานโดยเฉพาะอยางยงดานการทองเทยว เชน การเดนทางทไมสะดวก ปญหาในเรองการเขาถงแหลงทองเทยว สงอ านวยความสะดวกในแหลงทองเทยวทไมตอบสนองตอความตองการของผพการ รวมทงทศนคตเชงลบของคนในสงคมทมกมองวาผพการไมควรเดนทางทองเทยว (Hersh, 2016)

งานวจยของ Bowell (2015) แสดงใหเหนวาผพการและผสงอายในยโรปมมากถง 120 ลานคนในป 2005 โดยรอยละ 70 ของประชากรทเปนผพการและผสงอายมความพรอมทงสภาพการเงนและความสามารถทางรางกายในการเดนทางทองเทยว ในประเทศไทยมผพการทไดรบการออกบตรประจ าตวคนพการ ณ เดอนธนวาคม 2558 เปนจ านวนทงสนถง 1,737,496 คน (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2559) ตวเลขเหลานแสดงใหเหนวาจ านวนนกทองเทยวกลมทมขอจ ากดทางรางกายมการขยายตวเพมมากขน และผมความบกพรองทางการมองเหนถกจดใหเปนกลมนกทองเทยวผพการทมศกยภาพในการเดนทางทองเทยวคอนขางสงเพราะสามารถเดนทางทองเทยวดวยตวเองได (Small, Darcy and Packer, 2012) ดงนนเพอเปนการรองรบการขยายตวของนกทองเทยวกลมน หนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชนจงควรใหความสนใจในเรองการจดการการทองเทยวเพอผพการเพมมากขน อยางไรกดผลจากงานวจยของพทกษ ศรวงศ และ ปทมอร เสงแดง (2554) พบวาการพฒนาสงอ านวยความสะดวกในการทองเทยวของผพการยงไมเปนรปธรรมเนองจากยงขาดขอมลทงในเรองรปแบบการเดนทางทองเทยว ปญหาและอปสรรคทางการทองเทยว รวมทงความตองการในเรองการจดสงอ านวยความสะดวกตางๆ ใหกบผพการ นอกจากนผลการวจยของ Freeman and Selmi (2010) พบวาถงแมความสนใจในเรองการทองเทยวของผพการจะสงขนมากแตการศกษาและงานวจยทเกยวของกบเรองนยงคงมอยนอย และในงานจ านวนนอยนนยงเปนการศกษาเกยวกบผพการทางการเคลอนไหวเปนสวนใหญอกดวย (Poria, Reichel and Brandt, 2011)

จากทไดกลาวมาขางตน ผวจยจงสนใจทจะศกษาประสบการณทางการทองเทยวของผพการทางสายตาเพอใหทราบถงโอกาสเขาถงแหลงทองเทยวและบรการตางๆ ทางการทองเทยว รปแบบกจกรรมทางการทองเทยว ประเภทของแหลงทองเทยวและลกษณะของการเดนทางทองเทยวของผพการทางสายตาในสงคมไทยเพอน าไปสความเขาใจถงสภาพปญหาและอปสรรคตางๆ ในการเดนทางทองเทยว รวมถงความตองการในการจดการการทองเทยวเพอรองรบผพการทางสายตา ทงนเพอใหผพการทางสายตามโอกาสเขาถงกจกรรมและสงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว รวมทงไดประโยชนจากแหลงทองเทยวและบรการดานตางๆ ของการทองเทยวอยางเทาเทยมกบบคคลอนๆ ในสงคม

วตถประสงค

1. เพอศกษาประสบการณการทองเทยวของผพการทางสายตา 2. เพอศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในการทองเทยวของผพการทางสายตา



33

แนวคดทเกยวของ ความหมายของค าวาความพการ (Disability) ความพการ (Disability) คอ ค าทใชครอบคลมทงความบกพรองในดานตางๆ ขอจ ากดในการท ากจกรรม

ตางๆ และการตองควบคมการเขารวมในบางเรอง (Bowtell, 2015) ผพการทางสายตา (Visual Disabled)

พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ฉบบทสอง (กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ, 2556) ไดใหความหมายของ “ผพการทางสายตา” วาหมายถง บคคล หรอ กลมคน ทสญเสยการมองเหน หรอผทมขอจ ากดหรอความบกพรองทางการมองเหน ซงสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทคอ

1. คนตาบอด (The Blind) หมายถง คนทสญเสยการมองเหน ไมสามารถมองเหนไดในระยะ 6 เมตร หรอ 20 ฟต ท าใหสญเสยการมองเหนโดยรอบดานไมสามารถอานหนงสอธรรมดาได ตองใชอกษรเบรลล (Braille Code) หรอวธการฟงแถบบนทกเสยง

2. คนสายตาเลอนราง (Low Vision) หมายถง คนทสญเสยการมองเหนแตยงสามารถอานอกษรตวพมพทมขนาดใหญได โดยใชอปกรณพเศษหรอแวนขยาย

การทองเทยวทคนทกกลมสามารถเขาถงได (Accessible Tourism) Darcy & Dickson (2009) อธบายค าวา Accessible Tourism วาคอ การเดนทางทองเทยวโดยการเพมความ

ตองการในเรองของการเขาถงในมตตางๆ เชน การเคลอนไหว การมองเหน การไดยน และการรบร เพอใหแตละบคคลไดรบความเสมอภาคและศกดศรทเทาเทยมกนผานผลตภณฑ บรการและสภาพแวดลอมทถกออกแบบมาเพอทกคน (Universal Design) ซงค าจ ากดความนหมายรวมถงผทเดนทางพรอมกบเดกในรถเขน ผสงอาย และคนพการ

แนวคดการออกแบบเพอคนทงมวล (Universal Design) การออกแบบเพอคนทงมวล หรอการออกแบบเพอการใชงานของคนทกกลมในสงคมเปนแนวคดเรองการ

ออกแบบสงของ สถานท และสงแวดลอม เพอใหทกคนในสงคมไมวาจะเปน คนปวย คนสงอาย คนแคระ สตรตงครรภ เดกเลกทมากบรถเขนเดก คนพการประเภทตางๆ ไมวา ตาบอด หหนวก แขนขารางกายพการ คนพการทางปญญาทางจต คนทอานหนงสอไมออก ฯลฯ เพอใหสามารถใชประโยชนจากสงเหลานนไดอยางเทาเทยมกน โดยไมตองมการออกแบบดดแปลงพเศษหรอเฉพาะเจาะจงเพอบคคลกลมหนงกลมใดโดยเฉพาะ (Hersh, 2010 and Mace, 1988) งานวจยทเกยวของ Bowtell (2015) ไดศกษาการประเมนมลคาและความนาดงดดใจทางการตลาดของอตสาหกรรมการทองเทยวแบบเขาถงไดส าหรบคนทกกลมในยโรปและพบวาความตองการในการเขาถงแหลงทองเทยวและบรการตางๆ ทางการทองเทยวในยโรปมสงขนมาก โดยประชากรผพการและผสงอายในยโรปวามมากถง 120 ลานคนใน



ป 2005 ซงคดเปนรอยละ 27 ของประชากรในยโรป และอาจมมากถง 160 ลานคนในป 2025 โดยรอยละ 70 ของประชากรทเปนผพการและผสงอายมพรอมทงสภาพทางการเงนและความสามารถทางรางกายในการเดนทางทองเทยว สอดคลองกบขอมลจาก European Commission (EU) (2013) ทมการประมาณวานกทองเทยวผพการใน EU ทองเทยวมากถง 170 ลานครงในชวงกลางป 2012 ถงกลางป 2103 และนกทองเทยวกลมนจะใชจายมากกวานกทองเทยวปกตถง 1.16 เทา ซงมศกยภาพท าใหเกดรายไดสงถง 88.6 พนลานยโรในป 2025 อยางไรกดนกทองเทยวกลมนมากกวารอยละ 25 เลอกทจะไมเดนทางทองเทยวเพราะขอจ ากดในการเขาถงบรการตางๆ ทางการทองเทยว ตามกฎมาตรฐานความเทาเทยมกนของสหประชาชาต (The United Nations Standard Rules on the Equalisation of Opportunities, 1990) แสดงใหเหนถงอปสรรคในการเขาถงสทธตางๆ ของผพการซงแยกออกไดเปน 3 ประเดน ดงน

1. การออกแบบสงอ านวยความสะดวก (Facility design) แยกออกไดเปน 3 มตคอ 1.1 การเขาถงทางดานกายภาพ เชน ทางลาดส าหรบรถเขน 1.2 การเขาถงทางดานความรสก เชน การแตะสมผส ระบบการไดยน เสยง และ 1.3 การเขาถงทางดานการสอสาร ซงจะเกยวของกบผพการทางดานการเขยนและการพด

2. ขอมล (Information) ทงนพบวาการขาดแคลนขอมลเปนปจจยส าคญทบงคบใหนกทองเทยวผพการตองยกเลกการเดนทางทองเทยว

3. ทศนคต (Attitudes) Stumbo and Pegg (2005) ไดอธบายเพมเตมวาการปรบปรงบรการตางๆ เพอรองรบนกทองเทยวผพการเพยงอยางเดยวยงไมเพยงพอ หากบคลากรในหนวยงานยงมทศนคตทไมถกตอง ดงนนการอบรมพนกงานจงเปนเรองส าคญซงสอดคลองกบงานวจยของ กาญจนา มตตานนทสกล (2553) ทพบวาคนขบแทกซสวนใหญมเจตคตในระดบปานกลางถงคอนขางสงตอคนพการ เนองจากความกลวถกท ารายและเรองของการสอสาร จงควรจดใหมการอบรมใหความรตางๆ เพอสรางความความมนใจและความเขาใจทถกตองใหกบบคคลทวไปและบคลากรทเกยวของกบการใหบรการตางๆ ในอตสาหกรรมการทองเทยว

ยงมงานวจยอกหลายชนทท าการศกษาเกยวกบรปแบบการทองเทยว ความตองการและรปแบบของสงอ านวยความสะดวกส าหรบการทองเทยว ปญหาและอปสรรคในการทองเทยว และแนวทางในการพฒนาการทองเทยวเพอตอบสนองผพการในดานตางๆ (มนสสน บญมศรสงา และคณะ, 2557; ชกลน อนวจตร และคณะ, 2557; พทกษ ศรวงศ และ ปทมอร เสงแดง, 2554) ซงผลการวจยเปนไปในทศทางเดยวกนคอ ผพการมความตองการเดนทางทองเทยวเหมอนคนปกต โดยจะเดนทางกบครอบครวเปนหลก เพราะครอบครวเปนผดแลและออกคาใชจายส าหรบการเดนทางทองเทยว แหลงทองเทยวทเปนทนยมจะเปนแหลงทองเทยวตามธรรมชาตทเขาถงไดสะดวก มสงอ านวยความสะดวกทจ าเปน และอปสรรคส าคญทพบในการเดนทางทองเทยวคอการหาขอมลการทองเทยวส าหรบผพการ การขาดสงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการทงในสวนของการเดนทาง แหลงทองเทยว ทพกและรานอาหาร รวมทงทศนคตของผคนในสงคมทมองวาผพการไมควรออกมาทองเทยว

การทบทวนแนวคดทเกยวของกบผพการทางสายตาท าใหผวจยเขาใจความหมายของค าวา ความพการ การแบงประเภทของผพการของผพการทางสายตา ลกษณะของการทองเทยวทเกยวของ รวมทงแนวคดในการออกแบบ



35

สงแวดลอมและสงอ านวยความสะดวกเพอคนพการ สวนการทบทวนงานวจยทเกยวของกบผพการท าใหผวจยพบวาผพการเปนกลมนกทองเทยวทมจ านวนเพมมากขนเรอยๆ และมความสามารถท งทางรางกายและทางเศรษฐกจในการเดนทางทองเทยว จดเปนกลมนกทองเทยวทมศกยภาพตออตสาหกรรมการทองเทยวของโลก ซงขอมลตางๆ ทไดจากการทบทวนแนวคดและงานวจยทเกยวของนสามารถน าใปใชในการออกแบบเครองมอทใชในการวจย การท าความเขาใจผใหขอมลหลกและขอมลทไดรบ รวมทงยงท าใหผวจยสามารถอภปรายผลการวจยไดอยางครอบคลมอกดวย

วธการวจย การออกแบบการวจย การวจยนการวจยเชงคณภาพ โดยใชวธวทยา แบบศกษาประวตชวตและเรองเลา (Life History and Narative Approach) ซงเปนวธวทยาภายใตกระบวนทศนสรางสรรคสงคม (Social Constructivism Paradigm) ซงวธนเปนวธการทใชในการเขาถงความหมายของประสบการณชวตดวยการศกษาวธคด การใหความหมาย การตความสถานการณและเรองราวตางๆ ทผานเขามาในชวตของบคคลจากอดตจนถงปจจบนซงจะมผลตออนาคต เพราะเชอวาความจรงไมใชสงคงทแตเปนสงทถกสรางขนมาอยางแตกตางในแตละบรบทของสงคม และสงทส าคญคอความหมายและประสบการณของมนษย (นภาภรณ หะวานนท, 2550) เรองเลาจงน าเสนอในรปแบบของอตชวประวต (Autobiography) เพอน ามาสการวเคราะหบรบททางสงคม ผใหขอมลหลก การเลอกผใหขอมลหลกในงานวจยน ผวจยไดเลอกตวอยางเชงทฤษฎ (Theoretical Sampling) โดยใชหลกการวาผใหขอมลตองมความสอดคลองกบวตถประสงคของงานวจย เปนการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) ตามคณสมบตคอ 1) เปนผพการทางสายตา 2) อยในวยท างานและมการเดนทางทองเทยวอยางสม าเสมอ 3) ยนดใหขอมลผานการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ทงนเมอขอมลทไดจากการสมภาษณถงจดอมตว (Theoretical Saturation) คอค าตอบทไดซ ากนและไมมประเดนใหมเพมเตม ผวจยจงหยดการเกบขอมล โดยงานวจยนมผใหขอมลหลกทงสน 10 คน เครองมอทใชในการวจย

1) ตวผ วจย เปนเครองมอส าคญในการวจยเนองจากผ วจยตองมความไวตอทฤษฎ (Theoretical Sensitivity) เพอใหไดขอมลทละเอยดและครบถวน ดงนนจงมการเตรยมในสวนของความรดวยการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ

2) แบบสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi Structured Interview) มการก าหนดแนวค าถามเพอใหเชอมโยงกบวตถประสงคทตองการศกษา ทงนผวจยยดหลกคณธรรมและจรยธรรมในการเกบขอมล

3) อปกรณตางๆ เชน เครองบนทกเสยง เครองบนทกภาพ ปากกา ดนสอ สมดจดบนทก เปนตน การเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชการเกบรวบรวมขอมล 3 วธ คอ 1) การสมภาษณเชงลกเปนรายบคคลกบผใหขอมลหลกจ านวน 10 คน เพอใหสามารถสงเกตพฤตกรรม ปฏกรยาของผใหสมภาษณ และเปดโอกาสใหผถกสมภาษณเปดเผย



ความรสกไดเตมท 2) การสงเกตและจดบนทก ลกษณะของการเกบขอมลเปนการเนนใหผใหขอมลเลาเรองเพอถายทอดเรองราวประสบการณการทองเทยว โดยผวจยไดสงเกตและจดบนทกประเดนส าคญระหวางการสมภาษณ 3) การศกษาเอกสาร เปนการเตรยมตวทงกอน ระหวางการเกบขอมล และภายหลงจากเกบขอมลแลว โดยการวเคราะหเอกสารทเกยวของจากหลายแหลง

การตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล ผวจยตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลดวยการตรวจสอบสามเสาดานขอมล (Data Triangulation)

(สภางค จนทวาณช, 2540) เพอยนยนวาขอมลทไดมาถกตองหรอไม โดยการตรวจสอบแหลงทมาของขอมลคอ การสมภาษณ การจดบนทก การบนทกเสยง การสงเกต

การจดกระท าและการวเคราะหขอมล การจดกระท าขอมลเรมตนจากการถอดบทสมภาษณจากการบนทกเสยงเปนตวอกษร ผวจยอานขอมลแลว

วเคราะหตามวตถประสงคเพอหาแกนของขอมลและพจารณาความสมพนธของขอมล จากนนท าการแยกแยะขอมลออกเปนหมวดหม และน าขอมลในแตละหมวดหมมาน าเสนอแบบพรรณนาโดยมขอความบรรยายประกอบเพอเพมความชดเจน ผลการวจยและอภปรายผล

ผลการวจย จากการรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณผพการทางสายตาจ านวน 10 คนและน ามาขอมลมาวเคราะหตามแนวทางของการวจยเชงคณภาพ โดยผลการศกษามดงน 1. ขอมลสวนบคคล ภมหลงและการด าเนนชวต ผใหขอมลหลกทกคนอาศยอยในกรงเทพมหานคร โดยมทงทเปนคนกรงเทพฯ โดยก าเนดและคนทอยตางจงหวดแตเขามาเรยนและอาศยอยในกรงเทพฯ โดยทกคนอยในวยท างานและมชวงอายตงแต 23 - 47 ป จบการศกษาในระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) จนถงระดบปรญญาตร โดยมภาวะการพการทางสายตาทแตกตางกนตงแตเหนเลอนรางจนถงบอดสนท โดยเปนการพการในชวงอายทแตกตางกน คอพการแตก าเนด พการในชวงวยเดก และพการในชวงวยรน ซงการพการทางสายตาในชวงอายทแตกตางกนสงผลตอการรบรสภาพแวดลอม การเรยนร การจดจ าลกษณะของสภาพแวดลอมและสงตางๆ รวมถงการใชชวตทแตกตางกนของผใหขอมลแตละคน ทงนผใหขอมลทกคนไดรบโอกาสในการอบรมเพอเรยนรการใชชวตของผพการทางสายตาทจดโดยหนวยงานตางๆ เชน วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศนยพฒนาสมรรถภาพคนตาบอด ศนยฝกอาชพ โรงเรยนสอนคนตาบอด เปนตน เพอสามารถใชชวตในสงคมไดดวยตวเอง และสามารถใชชวตรวมกบผอนในสงคมได โดยการเรยนรประกอบไปดวยเรองตางๆ ดงน คอ การเรยนอกษรเบรลล การใชคอมพวเตอร การใชไมเทาในชวตประจ าวน การใชชวตประจ าวนอยางปลอดภย การเดนทาง รวมถงการเรยนวชาชพตางๆ เชน การนวด การท า



37

การเกษตร เปนตน การไดเรยนรการใชชวตอยางคนปกตประกอบกบความกาวหนาทางเทคโนโลยตางๆ ในการชวยเหลอและอ านวยความสะดวกใหกบผพการทางสายตา ท าใหผใหขอมลไมไดคดวาตวเองเปนผพการแตรสกวาตวเองเปนคนธรรมดาเหมอนคนปกตทวๆ ไป ทสามารถด าเนนกจกรรมประจ าวน ท างานหาเลยงชพตนเองและเดนทางไปไหนมาไหนไดดวยตวเอง เพยงแคขาดประสาทสมผสบางอยางและตองการความชวยเหลอในบางเรองเทานนโดยในปจจบนผใหขอมลทกคนใชชวตประจ าวนอยางปกตโดยมทงทพกกบครอบครวและอาศยคนเดยว และเดนทางจากทพกอาศยมาทท างานดวยตวเองทกวน โดยเปนการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชนประเภทตางๆ ตงแต มอเตอรไซดรบจาง รถบสประจ าทาง รถไฟ รถไฟฟา รถไฟฟาใตดน รถแทกซ ในชวงวนหยดพกผอนกมการเดนทางทองเทยวยงแหลงทองเทยวตางๆ กบครอบครวและกลมเพอน โดยเปนการไปทองเทยวท งในกรงเทพมหานครและตางจงหวด โดยในประเดนนผใหขอมลกลาวไวสอดคลองดงความวา “อยามองวาคนทขาดสงใดสงหนงไปจะท าใหเขาไมอยากท าอะไรเลย” (B นามสมมต, 2559) “อยามองวาเราเปนคนนาสงสารเพยงเพราะแคเราขาดอะไรบางอยางไป” (C นามสมมต, 2559) 2. การหาขอมลกอนการเดนทางทองเทยว เนองจากผพการทางสายตาจ าเปนตองทราบขอมลตางๆ ในการทองเทยวมากกวาคนปกต ดงนนการหาขอมลของทงแหลงทองเทยว การเดนทาง ทพก รานอาหาร และอนๆ จงเปนสงทมความส าคญเปนอยางมาก ทงนผใหขอมลมวธในการคนหาขอมลทางการทองเทยวทหลากหลายตงแตสอบถามคนทเคยไปยงสถานทนนๆ มาแลวตดตอไปยงสมาคมตางๆ เพอใหจดรายการน าเทยวส าหรบกลมคนตาบอดโดยเฉพาะ หรอสอบถามขอมลตางๆ ในรายการน าเทยวททางสมาคมไดเคยจดน าเทยวไปแลว แตวธทผใหขอมลนยมใชในการคนหาขอมลตางๆ ทางการทองเทยวมากทสด คอการคนหาขอมลดวยตวเองผานทางเวบไซดตางๆ โดยผใหขอมลหลกใชโปรแกรมอานออกเสยงบนหนาจอ (JAWS for Windows) ของทางไมโครซอฟท ซงเปนโปรแกรมของตางประเทศ ส าหรบในสวนของภาษาไทยจะเปนโปรแกรมอานออกเสยงบนหนาจอเปนภาษาไทยชอ โปรแกรมตาทพย (PPA Tatip) ทสมาคมคนตาบอดรวมกบศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (Nectec) สรางสรรคขน ทงนจะมโปรแกรมลกษณะนหลายโปรแกรม โดยบางโปรแกรมใชเสยงในการอานขอความตางๆ ทปรากฏในเวบไซดไดเลย ท าใหการหาขอมลเปนไปไดอยางสะดวกและรวดเรว อยางไรกดโปรแกรมเหลานยงไมสามารถอานเวบไซดทมภาพปะปนกบขอความไดจงท าใหผใชโปรแกรมนมปญหาอยบางเมอเขาสเวบไซดทมทงขอความและภาพอยดวยกน ผใหขอมลยงไดใหขอมลเพมเตมวาโปรแกรมตางๆ เหลานสามารถตดตงทคอมพวเตอรไดโดยใชเวลาไมนานท าใหการคนหาขอมลของผพการทางสายตาผานทางเวบไซดตางๆ เปนไปโดยสะดวก 3. ประสบการณการทองเทยวของผพการทางสายตา ส าหรบประสบการณทางการทองเทยวนนผใหขอมลทกคนเดนทางทองเทยวอยางสม าเสมอ โดยกลมคนทผใหขอมลเลอกเดนทางทองเทยวดวยสามารถแบงออกไดเปน 3 กลมใหญคอ 1) ครอบครว 2) เพอนทเปนคนตาบอดหรอตาเลอนราง และ 3) เพอนทเปนคนตาดทพรอมเดนทางและดแลคนตาบอด แตกมบางครงทผใหขอมลตองเดนทางทองเทยวเพยงล าพงซงกตองอาศยความชวยเหลอจากบคคลตางๆ ในระหวางการเดนทาง ส าหรบสถานท



ทองเทยวทนยมเดนทางไปทองเทยวมกเปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาตเปนสวนใหญ ไมวาจะเปน ทะเล ภเขา ปา น าตก เพราะถงแมจะมความยากล าบากในการเขาถง แตแหลงทองเทยวเหลานกท าใหผพการทางสายตารสกปลอดโปรง ไมมความกดดน สามารถใชประสาทสมผสทมอยไดครบทกดาน โดยเฉพาะอยางยงการไดยนเสยงของธรรมชาต การไดจบ ไดสมผสกบสงตางๆ รอบๆ ตว การไดสดอากาศทบรสทธ สงเหลานลวนแลวแตเปนสงทท าใหผพการทางสายตารสกผอนคลายและชดเชยการมองไมเหนได

“คนตาบอดชอบเทยวธรรมชาตมาก เพราะไดสมผสกบสงตางๆ แมแตการด าน าทถงแมจะไมเหนอะไร แตการไดสมผสบรรยากาศในน ากเปนความสขแลว” (F นามสมมต, 2559)

ทงนผใหขอมลไดยกตวอยางแหลงทองเทยวทนาสนใจส าหรบผพการทางสายตา คอ น าตกหวย แมขมน ทจงหวดกาญจนบร ซงมการท าทางเดนแบบมราวจบตลอดเสนทาง ท าใหผพการทางสายตาสามารถเดนเขาสน าตกเองไดดวยตวเอง และยงมการปรบภมทศนโดยรอบเพอใหสะดวกตอการเลนน าในบรเวณน าตก ท าใหผใหขอมลรสกมความสขกบการทองเทยวดวยตวเอง

“การมองไมเหนอาจจะเปนอปสรรคในการทองเทยวบาง แตไมมาก” (A นามสมมต, 2559) นอกจากนผใหขอมลยงเลาเพมเตมอกวาแหลงทองเทยวอนๆ อาท วดและแหลงเลอกซอสนคา (Shopping)

ตางๆ กเปนสถานททผพการทางสายตานยมเดนทางไปทองเทยวอกดวย โดยผใหขอมลสวนใหญนยมเดนทางไปวดเพอการท าบญ และใหอาหารปลา ท าใหจตใจสงบจากการเผชญปญหาตางๆ ในชวตประจ าวน สวนการไปเลอกซอสนคา นนผใหขอมลรสกวาเปนสวนหนงของชวตประจ าวนและเปนกจกรรมทางการทองเทยวทกระท าไดโดยงายเพราะสถานทตางๆ ในการเลอกซอสนคาสามารถเดนทางเขาถงไดโดยสะดวก มสงอ านวยความสะดวกคอนขางครบ มคนคอยชวยเหลอดแลและมเสยงตางๆ ทงจากฝายประชาสมพนธและจากผขายใหไดยนเสมอๆ ท าใหรสกไมโดดเดยว รสกมผคนอยรอบขางและพรอมจะใหความชวยเหลออยเสมอ นอกจากนแหลงทองเทยวทมความแปลกใหมกเปนทดงดดใหผใหขอมลรสกตองการเดนทางไปเทยวชม เชน เมองหมะ ดรมเวลด แตกมผใหขอมลบางคนเลอกเดนทางไปทองเทยวในสถานททมความคนเคย เพราะตองการหลกเลยงการถกหลอกลวงและไมตองการรบกวนผอนมากนก ทงนผใหขอมลเดนทางทองเทยวโดยเฉลยปละ 5 – 6 ครงส าหรบการทองเทยวไปยงตางจงหวด และเดนทางทองเทยวทกเดอนส าหรบการทองเทยวไปยงแหลงทองเทยวในกรงเทพมหานครหรอโดยรอบกรงเทพมหานคร ซงผใหขอมลไดย าใหเหนวาการทองเทยวเปนเรองทผพการทางสายตาสามารถท าไดดวยตวเอง “ชอบเทยวมาก ยงคนมองวาคนตาบอดไมควรมาเทยวยงตองไปเทยวใหเคาเหนวาเรากเทยวเองได ตองใหเคายอมรบเราใหได” (E นามสมมต, 2559) ดานประสบการณการเดนทางของผใหขอมลนน ผใหขอมลมประสบการณเดนทางดวยยานพาหนะทหลากหลาย เชน เครองบน รถยนต รถไฟ รถโดยสารประจ าทาง เรอ โดยมรายละเอยดในแตละดานดงน 3.1 การเดนทางโดยเครองบน ผใหขอมลบางคนเคยมประสบการณเดนทางดวยสายการบนตางๆ ซงทกคนใหขอมลตรงกนวา ทกสายการบนมระบบการดแลผพการเปนอยางดหากผพการไดแจงรายละเอยดไวตงแตตอนส ารองบตรโดยสาร การ



39

ชวยเหลอเรมตงแตการท าเชคอนจนกระทงพาไปนงในเครองบน ทงนผพการทางสายตาไดสทธในการขนเครองบนกอนผโดยสารปกตแตจะไดลงจากเครองบนเปนคนสดทาย เพอทพนกงานจะไดมเวลาในการชวยเหลอดแลไดอยางเตมท ซงการบรการเหลานสรางความประทบใจใหกบผพการทางสายตาเปนอยางมาก “สายการบนดแลดมากทกสายการบนเลย ไมรวาเปนเพราะเปนความรบผดชอบของเคาหรอเปลา แตประทบใจมาก”(G นามสมมต, 2559) “เคาท าใหเรารสกวาเราไมไดเปนคนพการ เราเปนแคคนธรรมดาคนหนงเทานน”(J นามสมมต, 2559) อยางไรกดผ ใหขอมลเคยเดนทางดวยเครองบนเฉพาะเสนทางภายในประเทศเทาน นย งไมเคยมประสบการณเดนทางไปตางประเทศ 3.2 การเดนทางโดยรถยนต การเดนทางดวยรถยนตสวนตวพรอมกบครอบครวหรอกลมเพอนทสายตาด และการเชาเหมารถต เปนทางเลอกของการเดนทางทผใหขอมลชนชอบมากทสด เนองจากสามารถสอสารกบคนขบรถและแจงความตองการตางๆ ไดเปนอยางด ไมตองกงวลวาจะหลงทาง หรอตองขนลงรถทไหน และสามารถแวะพกตามสถานททองเทยวทตองการไดโดยไมมขอจ ากดเรองเวลา “ไปรถสวนตวสบายทสด จอดไดตามทตองการ และคนขบกจะมาตามเราขนรถดวยไมตองกลววาจะตกรถ”(D นามสมมต, 2559) อยางไรกดวธนเปนวธทเสยคาใชจายคอนขางมาก และมขอจ ากดคอหากเปนการเดนทางดวยรถยนตสวนตวตองมคนขบรถเปนคนในครอบครวหรอเพอนทเปนคนตาดและพรอมทจะเดนทางดวยกน แตหากเปนการเชาเหมารถตกตองหาคนรวมเดนทางใหไดพอดกบจ านวนทนง เพอชวยกนรบผดชอบคาใชจาย รวมทงตองหาคนขบรถทมความเขาใจสภาพและความตองการของผพการทางสายตาอกดวย “รถต นงสบาย เดนทางสะดวกแตตองหาคนไปพรอมๆ กน จะไดชวยกนหารคารถ” (G นามสมมต, 2559) 3.3 การเดนทางโดยรถไฟ ส าหรบผใหขอมลแลวการเดนทางดวยรถไฟถอเปนการผจญภยครงใหญเพราะใชเวลานานมาก เสยงดง และมความโคลงเคลงตลอดการเดนทาง รวมทงไมสะดวกในการประมาณระยะในการกาวเดน ท าใหมความผดพลาดและน าไปสอบตเหตไดงายถงแมจะใชไมเทาชวยกตาม ทงนผใหขอมลเคยเดนทางดวยรถไฟชน 3 โดยไมเสยคาใชจาย (รถไฟฟร) ซงไมมการระบทนง ท าใหตองยนตลอดการเดนทางส าหรบการเดนทางในระยะทางไมไกล เชน กรงเทพฯ – สมทรสงคราม แตหากเปนการเดนทางในระยะทางไกล เชน กรงเทพฯ – อบลราชธาน ผใหขอมลตองนงตามบรเวณทางเดนซงเปนการกดขวางผอน รวมทงตองคอยระวงสมภาระตางๆ ในการเดนทางเพราะมมจฉาชพบนรถไฟคอนขางมาก นอกจากนสนคาบรโภคทขายบนรถไฟมราคาคอนขางแพงท าใหตองเสยคาใชจายในสวนนสง แตขอดของการเดนทางดวยรถไฟทผใหขอมลไดรบคอการไดสมผสกบธรรมชาตระหวางการเดนทางอยางเตมท การมกระแสลมพดผานตลอดเวลา การไดสดกลนไอของธรรมชาตในทองถนตางๆ ทรถไฟวงผาน การไดยนเสยงรอบๆ รวมทงเสยงของผโดยสารคนอนๆ พดคยตลอดการเดนทาง ท าใหผใหขอมลไดใชประสาทสมผสเตมท รสกผอนคลายและมความสข ชดเชยการมองไมเหนไดเปนอยางด ขอมลเหลานสอดคลองกบทผใหขอมลไดกลาวไววา



“เดนทางดวยรถไฟถอวาหนกหนาสาหสมาก เคยขนรถไฟชน 3 ไปเชยงใหมใชเวลาไป 16 ชวโมง นานมากแตกคมคามากเพราะมความสขมากระหวางการเดนทาง” (F นามสมมต, 2559) 3.4 การเดนทางโดยรถโดยสารประจ าทาง การเดนทางดวยวธนเปนวธทผใหขอมลใหความนยม เพราะสะดวกในหลายประการ เชน มรถโดยสารใหเลอกหลากหลายบรษท ประเภทรถโดยสารสอดคลองกบความตองการ เวลาในการเดนรถ และราคาทสมเหตสมผล อกทงพนกงานขบรถ พนกงานเกบคาโดยสารและผโดยสารสวนใหญกใหความชวยเหลอเปนอยางดตลอดการเดนทาง “ถาไมมเพอนไปดวยกจะเดนทางดวยรถโดยสารประจ าทางเพราะสะดวก ราคาไมแพง รถมใหเลอกเยอะ” (H นามสมมต, 2559) อยางไรกดหากมการเพมเตมอปกรณบางอยาง เชน อปกรณใหเสยงเพอบอกต าแหนงวาขณะนรถอยทไหนแลวกจะท าใหผพการทางสายตามความสะดวกในการเดนทางมากขนและไมตองรบกวนผรวมเดนทางคนอนมากนก 3.5 การเดนทางโดยเรอ จากการสมภาษณผใหขอมลหลกทงหมดพบวา การเดนทางดวยเรอไมวาจะเปนเรอโดยสารเพอขามฟาก เรอหางยาว เรอเรว (Speed Boat) หรอเรอโดยสารเพอการทองเทยว ลวนแลวแตเปนการเดนทางทมความยากล าบากคอนขางมาก ตงแตการขนลงเรอทเปนเรองทยากทสดเพราะตองมคนคอยดแลและควรเปนคนทไดรบการฝกมาโดยเฉพาะ เพราะตองอธบายรายละเอยดตางๆ ใหครบถวน รวมไปถงการเดนบนเรอซงจะมความโคลงเคลงมาก ตองใชความระมดระวงสงท าใหการเดนทางดวยวธนไมไดรบความนยมมากนก ทงนผใหขอมลไดกลาวไวอยางสอดคลองดงน “พนกงานบนเรอตองเนนการอธบายรายละเอยดใหคนตาบอดเขาใจสภาพ เพอทจะชวยเหลอตวเองใหไดมากทสด”(I นามสมมต, 2559) 4. ปญหาและอปสรรคในการทองเทยวของผพการทางสายตา จากการสมภาษณผใหขอมลทเคยเดนทางทองเทยวมาแลวทง 10 คนนน พบวาทกคนพยายามชวยเหลอตวเองใหไดมากทสดกอนทจะขอความชวยเหลอจากผอน อยางไรกดยงมประเดนปญหาตางๆ ในการเดนทางทองเทยวของผพการทางสายตาซงสามารถแบงออกเปนดานตางๆ ไดดงน

4.1 ปญหาดานการคมนาคมขนสง/การเดนทาง เปนประเดนทมความส าคญมากเนองจากยานพาหนะเปนสงทจะน านกทองเทยวไปสจดหมายปลายทางไดอยางสะดวก ปลอดภย และสรางความทรงจ าทด แตในทางปฏบตแลวระบบขนสงมวลชนในประเทศไทยยงไมสามารถรองรบความตองการของผพการทางสายตาได จงท าใหยงมปญหาในดานตางๆ ซงสามารถแยกตามประเภทของยานพาหนะได ดงน

4.1.1 รถโดยสารประจ าทาง



41

การขาดสงอ านวยความสะดวก เชน อปกรณใหเสยงเพอบอกไดวาขณะนรถโดยสารอยทใดและทนงพเศษเพอผพการทางสายตาซงควรไดนงทนงใกลทางขนลงหรอใกลคนขบเพอความสะดวกในการขนลงรถและการสอบถามเสนทาง

การขาดการควบคมความเรวในการขบข ท าใหผพการทางสายตารสกหวาดกลวตลอดการเดนทาง รวมทงการเรงรบในการเขาจอดยงจดจอดตางๆ และการจ ากดเวลาในการขนลงรถ ซงเปนปญหามากเพราะผพการทางสายตาจะใชเวลาในการขนลงยานพาหนะมากกวาคนปกต

การไมมจดจอดทแนชดระหวางทาง ท าใหผพการทางสายตาทตองลงระหวางทางตองพงพงพนกงานเกบคาโดยสาร หรอผโดยสารดวยกนในการบอกทาง ซงบางครงผทถกไหววานกรสกวาเปนภาระ

4.1.2 รถไฟ การขาดแคลนเจาหนาท ทสามารถใหความชวยเหลอ ณ ชานชาลา เนองจากระยะหางระหวางตรถไฟ

และชานชลาคอนขางมาก ขนบนไดในการขนตรถไฟมความสงกวาขนบนไดปกต อกทงความโคลงเคลงขณะทรถวงยงเปนปญหาในการเดนระหวางตรถไฟหนงไปยงอกตรถไฟหนงอกดวย ท าใหผพการทางสายตาตองขอความชวยเหลอจากบคคลอนเสมอ

4.1.3 เรอ การขนลงเรอ ไมวาจะเปนเรอโดยสารขนาดใหญทจอดเทยบทาและสามารถเดนจากทาเรอสล าเรอได

เลย เรอเรวทตองเดนลยน าเพอไปขนเรอ หรอเรอหางยาวทตองกาวจากทาเรอเพอลงสล าเรอ ลวนแลวแตสรางปญหาใหกบผพการทางสายตาทงสนเพราะคลนทกระแทกตวเรอตลอดเวลาท าใหตวเรอไมอยนง สงผลใหผพการทางสายตาไมสามารถประมาณระยะหางระหวางทาเรอและตวเรอไดถกตองจงท าใหเกดอบตเหตไดงาย

4.1.4 เครองบน การไมทราบเคานเตอรลงทะเบยนเพอรบบตรขนเครอง (Check in) วาเปนเคานเตอรใดและเคานเตอร

นนๆ ตงอยทใด ทงนเนองมาจากผพการทางสายตาไมสามารถอานขอมลจากกระดานแจงขอมลเกยวกบเคานเตอรในการท าเชคอน (Departure Board) ไดดวยตวเอง จงตองมบคคลอนชวยเหลอในการอานขอมลและน าทางไปยงบรเวณเคานเตอร นอกนนพบวาการเดนทางดวยเครองบนมปญหาระหวางการเดนทางนอยทสด เนองจากพนกงานมความรความเขาใจในการดแลผพการเปนอยางด

4.2 ปญหาดานทพก ปญหาทผใหขอมลพบสามารถแยกออกไดเปน 2 ดานหลกๆ คอ 4.2.1 ปญหาดานสงอ านวยความสะดวก การขาดสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมและสามารถรองรบ

ความตองการของผพการทางสายตาได เชน ปายบอกทางทเปนอกษรเบรลล อปกรณใหเสยงในลฟท ทางเดนส าหรบผพการทางสายตา (Braille Block) ท าใหผพการทางสายตาไมสามารถหาทางไปสถานทตางๆ ในทพกไดดวยตวเอง ตองสอบถามหรอพงพาพนกงานของทพก ซงหลายครงพนกงานไมวางทจะตอบค าถามหรอน าทางไปยงสถานทตางๆ ท าใหเสยเวลาในการสอบถามจากคนอนๆ และยงพบวาบอยครงทพนกงานของทพกแจงพกดของสถานทตางๆ ผดไปจากทควรเปน ท าใหเกดการหลงทางอยเสมอ

4.2.2 ปญหาดานพนกงาน ซงแยกออกเปนเรอง 1) การขาดความรความเขาใจในการดแลผพการ เชน การทพนกงานน าทางผพการทางสายตาดวยการดงไมเทาท าใหเกดการเสยหลก หรอการทพนกงานเลอกใหขอมล



ของทพกเพยงบางสวนเพราะความเขาใจวาผพการทางสายตาไมจ าเปนตองใชอปกรณหรอสถานททกแหงในทพกท าใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอนในเรองลกษณะทางกายภาพของทพก 2) ทศนคตแงลบทมตอผพการวาไมควรเดนทางทองเทยว หรอการไมทราบสทธขนพนฐานของผพการท าใหพนกงานมการใสอารมณในการอธบายขอมลตางๆ เพราะผพการทางสายตามการสอบขอมลทมากกวาคนปกต

ส าหรบปญหาอนๆ ทพบมกเปนปญหาเลกๆ นอยๆ เชน การไมทราบวามสงของอะไรในหองพกบาง การหาสงของตางๆ ในทพกไมเจอ หรอการลมวาวางกญแจไวทใดและไมสามารถหาเจอไดดวยตวเอง ตองโทรมาขอความชวยเหลอจากพนกงาน เปนตน ทงนผใหขอมลพบวาพนกงานสวนใหญไมเคยเขารบการอบรมการดแลผ พการ ท าใหไมมความเขาใจทถกตองในการชวยเหลอผพการในเรองตางๆ

4.3 ปญหาดานรานอาหาร ผใหขอมลทกคนใหสมภาษณตรงกนวาเปนปญหาทผพการทางสายตาพบบอยทสดและตองพงพงพนกงานในราน หรอคนอนๆ รอบขางเปนอยางมาก โดยสามารถแยกประเดนปญหาออกตามลกษณะของการรบประทานอาหารดงน

4.3.1 อาหารตามสง (A La Carte) ผพการทางสายตาตองใหพนกงานอานเมนใหฟงวามอะไรบาง และในหลายครงตองขอใหพนกงานทบทวนเมนอกรอบซงท าใหพนกงานรสกวาเปนการเสยเวลาอยางมาก พนกงานจงแจงเพยงแคไมกเมน ท าใหผพการมโอกาสในการรบประทานอาหารทไมหลากหลาย

4.3.2 อาหารชด (Set Menu) หรอโตะจน ปญหาทพบคอการไมทราบวามอาหารอะไรวางอยตรงไหนบาง ท าใหผพการทางสายตาตองสอบถามบคคลอนอยตลอด รวมทงเมอมการหมนหรอสบเปลยนอาหารไปจากจดเดมกท าใหไมทราบต าแหนงและไมกลาตกบอยๆ เพราะเกรงจะรบกวนคนอนบนโตะอาหาร ท าใหผพการสวนใหญเลอกทจะอาหารเพยงบางอยางและไมตกเพมอก

4.3.3 อาหารบพเฟต (Buffet) ผพการทางสายตาตองอาศยผอนในการน าทางมายงแถวตงอาหาร (Line Buffet) และอธบายวามอาหารอะไรบางกอนจะทตกกลบไปรบประทาน ซงผพการทางสายตารสกเกรงใจทอาจตองรบกวนผอนหลายครง

4.4 ปญหาดานแหลงทองเทยว จากการสมภาษณพบวาผใหขอมลประสบปญหาดานนนอยทสด เพราะในแหลงทองเทยวจะมพนกงานหรอนกทองเทยวคนอนๆ ทพรอมจะใหความชวยเหลออยแลว รวมทงตวผพการทางสายตาเองกทราบศกยภาพของตวเองและจะไมท าอะไรทเกนกวาความสามารถทางรางกายหรอประสบการณทมอยแลว อยางไรกดปญหาในแหลงทองเทยวสามารถแยกออกไดเปน 2 ดานคอ

4.4.1 การขาดสงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการ เชน ปายบอกทางหรอแผนททมอกษรเบรลลก ากบ ทางเดนส าหรบผพการทางสายตา เสยงสญญาณเตอนในจดตางๆ เพอท าใหผพการทางสายตาสามารถทองเทยวไดดวยตวเองไมตองรบกวนผอนมาก

4.4.2 การขาดบคลากรเพอดแลนกทองเทยวผพการโดยเฉพาะ เชน อาสาสมครเพอน าเทยวผพการทางสายตา เจาหนาทประจ าแหลงทองเทยวทสามารถใหขอมลและความชวยเหลอผพการไดอยางถกตองของเพอใหตวผพการเองไดรบอรรถรสในการทองเทยวทครบถวน



43

4.5 ปญหาดานบคลากรผใหบรการในอตสาหกรรมการทองเทยว ปญหาเกยวกบบคลากรทเกยวของกบการใหบรการในภาคสวนตางๆ ของอตสาหกรรมการทองเทยว ทผใหขอมลเคยพบสามารถแบงออกไดเปน 2 ดานหลกๆ คอ

4.5.1 ทศนคตในแงลบตอนกทองเทยวทเปนผ พการ โดยพนกงานสวนใหญมองวาเปนภาระทท าใหตองใชเวลานานขนในการดแล การอธบายขอมลตางๆ และในบางครงยงตองเสยเวลาในการท างานเพอเดนไปรบสงผพการทางสายตาในจดตางๆ

4.5.2 การขาดความรความเขาใจในการดแลผพการทางสายตาอยางถกตอง ท าใหการชวยเหลอในหลายครงเปนการชวยเหลอทผดวธและสรางปญหาอนๆ ใหคนพการทางสายตา เชน การบอกทางโดยการดงไมเทาของคนตาบอดแทนทจะจบบรเวณแขนของคนตาบอด การไมไดบอกระยะหางระหวางสงตางๆ เชน ระยะหางของขนบนได ระยะหางระหวางตวรถกบขอบถนน ระยะหางระหวางเรอสองล า ซงน าไปสการเกดอบตเหตได

4.6 ปญหาดานการเขาถงขอมลทางการทองเทยว อกหนงปญหาหลกของผพการทางสายตาคอการหาขอมลเพอเตรยมตวกอนการเดนทาง ซงผพการสวนใหญพยายามคนหาขอมลตางๆ ดวยตวเองจากในเวบไซตทเกยวของ อยางไรกดการคนหาขอมลยงเปนปญหาส าหรบผพการเนองจากสาเหตหลก 2 ประการคอ

4.6.1 เวบไซตทางการทองเทยวมกจะมภาพประกอบคอนขางมาก แตอปกรณทผพการทางสายตาใชในการคนหาขอมลไมสามารถอานขอมลภาพได ท าใหผพการทางสายตาไมสามารถเขาใจรายละเอยดทปรากฏในภาพได

4.6.2 ขอมลสวนใหญในเวบไซตเปนขอมลส าหรบบคคลทวไป ยงขาดการระบรายละเอยดส าหรบผ พการทางสายตา เชน สถานทใดบางทมปายบอกทางทเปนอกษรเบรลล มทางเดนส าหรบผพการทางสายตา บรการอาสาสมครเพอน าเทยวใหผพการทางสายตา หรอเจาหนาททไดรบการฝกอบรมในการดแลผพการหรอไม เปนตน 5. ความตองการการอ านวยความสะดวกทางการทองเทยวส าหรบผพการทางสายตา

เนองจากผพการทางสายตาตองการชวยเหลอตวเองใหมากทสดกอนทจะขอความชวยเหลอจากผอน ดงนนสงอ านวยความสะดวกตางๆ จงเปนสงทมความจ าเปนอยางยงทท าใหผพการทางสายตาสามารถเดนทางทองเทยวไดดวยตวเองและไดรบความสขจากการทองเทยวเทาเทยมกบคนปกต ทงนผใหขอมลไดใหค าแนะน าในเรองการอ านวยความสะดวกตางๆ ส าหรบผพการทางสายตาซงสามารถแยกออกไดเปน 2 ดานหลกๆ คอ

5.1 ดานบคลากรทางการทองเทยว 5.1.1 ควรจดใหมอาสาสมครน าเทยวผพการทางสายตาประจ าในแหลงทองเทยวตางๆ 5.1.2 ควรจดใหมการอบรมบคลากรทเกยวของกบการทองเทยวทงในเรองของทศนคตทมตอ

ผพการ การดแลผพการอยางถกตอง และความส าคญของอปกรณในการชวยเหลอผ พการทางสายตา เพราะบอยครงทพบวามการน าสงของตางๆ มาวางทบทางเดนส าหรบผพการทางสายตา



5.1.3 เจาหนาทในภาคสวนตางๆ ควรอธบายขอมลใหครบถวนและใหผพการทางสายตาตดสนใจเองวาสามารถท ากจกรรมทางการทองเทยวใดไดบางตามศกยภาพทตนเองม ไมควรตดสนใจแทนผพการ

5.2 ดานสงอ านวยความสะดวก 5.2.1 ควรจดใหมอปกรณใหเสยงในสถานทตางๆ เชน รถโดยสารประจ าทาง ลฟท ทางขาม

ถนน 5.2.2 ควรจดใหมทางเดนส าหรบผพการทางสายตาในสถานทตางๆ เพออ านวยความสะดวก

ในการบอกเสนทาง 5.2.3 ควรจดใหปายบอกทางหรอแผนทแนะน าเสนทางมอกษรเบรลลก ากบ โดยอกษรเบรลล

ทก ากบอาจระบเฉพาะทส าคญๆ เชน หองน า ศนยบรการนกทองเทยว เปนตน 5.2.4 ควรจดใหมการท าภาพจ าลองส าหรบคนสายตาเลอนราง เพราะคนกลมนยงสามารถม

องเหนไดเพยงแตภาพจ าลองตองมขนาดใหญกวาปกตเทานน 5.2.5 ควรจดใหมทางลาดพรอมราวจบในแหลงทองเทยวแบบปด เชน พพธภณฑ เพราะ

สามารถใชประโยชนไดทงในผพการประเภทตางๆ และผสงอาย 5.2.6 ควรจดให มโปรแกรมอ านวยความสะดวกตางๆ (Application) ท ใช ร วมกบ

โทรศพทเคลอนท โดยเฉพาะโปรแกรมทสามารถบอกไดวาผพการทางสายตาอย ณ จดใดในสถานทนนๆ หรอสามารถคนหาสถานทตางๆ โดยใชเสยงได

5.2.7 ควรเพมเตมขอมลทส าคญส าหรบผพการทางสายตาในเวบไซตทางการทองเทยว เพอใหผพการเขาใจสภาพการทองเทยวกอนตดสนใจเดนทาง

6. การเดนทางทองเทยวกบบรษทน าเทยว เมอไดสอบถามถงการเลอกเดนทางทองเทยวกบบรษทน าเทยวผใหขอมลทกคนตอบตรงกนวาตองการใหมบรษททจดรายการน าเทยวเพอผพการทางสายตาโดยเฉพาะ โดยมผใหขอมลบางคนเคยเดนทางทองเทยวกบทางบรษทน าเทยว แตปญหาทพบคอตองเปนการเดนทางไปกบครอบครวหรอเพอนทสามารถดแลกนเองได เพราะมคคเทศกไมสามารถดแลทกคนไดอยางทวถงรวมทงผใหขอมลกรสกเกรงใจคนตาดทรวมเดนทางในทรปเดยวกนวาตองเสยเวลาคอนขางมากในการรอและอาจไมเขาใจลกษณะการทองเทยวของผพการทางสายตา ท าใหผใหขอมลรสกอดอดในการเดนทางทองเทยวรวมกบคนตาด ในประเดนนผใหขอมลไดกลาวถงวา “ถามบรษททจดทวรใหคนตาบอดโดยเฉพาะ จะซอทวรไปแนๆ” (B นามสมมต, 2559) “ไปทวรรวมกบคนตาดแลวเกรงใจเคา เพราะแตละทมเวลาจ ากดแตเราตองใชเวลามากกวาคนอน กลวเคาไมเขาใจ” (G นามสมมต, 2559)



45

7. ทศนะของผพการทางสายตากบการจดการการทองเทยวเพอผพการของภาครฐ ในทศนะของผใหขอมลนนรฐบาลมนโยบายสงเสรมใหคนพการใชชวตรวมกบคนปกตในสงคมและเขาถงบรการตางๆ ในสงคมไดอยางเทาเทยมกบคนทวไป แตในความเปนจรงแลวบรการตางๆ รวมไปถงแหลงทองเทยวสวนใหญยงขาดการสนบสนนในการสราง การปรบปรงลกษณะทางกายภาพและสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมกบผพการ อกทงยงขาดการอบรมใหขอมลความรกบเจาหนาทและบคคลทวไปเพอทจะเขาใจการอยรวมและการดแลคนพการทางสายตา นอกจากนรฐบาลยงควรสงเสรมการปรบทศนคตของคนตาดบางคนทมองวาคนตาบอดไมควรออกมาเดนทางทองเทยว ทงนเพอใหผพการไมรสกวาตวเองไรทยนในสงคม ไมมตวตน ไมมโอกาส โดยผใหขอมลไดกลาวถงประเดนนไวอยางหลากหลายดงน “เวลาโดนถามวามาคนเดยวเหรอ จะรสกไมดรสกวาเคามองวาเราเปนปญหา แตเราดแลตวเองได”(A นามสมมต, 2559) “เราอยบนโลกใบเดยวกนไมใชหรอ แตคนตาดใหโอกาสเราแคไหน”(D นามสมมต, 2559) “คนตาบอดกคอคนทวไปทขาดประสาทสมผสแคอยางเดยวเทานน แตความตองการ ความฝน ความหวงกเหมอนคนทวๆ ไป การทองเทยวเปนเหมอนสงทมาเตมเตมความฝนของเรา”(I นามสมมต, 2559) “การมองไมเหนท าใหเกดปญหาแคการไมทราบรายละเอยด แตไมเปนอปสรรคในการเสพความสขจากการทองเทยว เพราะความสขไมไดขนกบการมองเหนเทานน แตยงขนกบสมผสอนๆ เชน เสยง กลน บรรยากาศรอบตวและบคคลทเราไดสมผส”(F นามสมมต, 2559)

อภปรายผล จากการวจยพบวาผใหขอมลหลกทง 10 คนเปนผพการทางสายตาทสามารถท างานหาเลยงชพตวเองได

และใชเวลาวางในการเดนทางทองเทยวอยเสมอ โดยสามารถเขาถงแหลงทองเทยวไดดวยยานพาหนะทหลากหลาย ไมวาจะเปน รถยนตสวนตว รถโดยสารประจ าทาง รถไฟ เรอ หรอเครองบน แตชนชอบการเดนทางดวยรถยนตสวนตวเนองจากเปนประเภทของการเดนทางทไดรบความสะดวกสบายมากทสด แหลงทองเทยวทนยมเดนทางไปทองเทยวคอแหลงทองเทยวทางธรรมชาต วด และแหลงเลอกซอสนคา ส าหรบบคคลผรวมเดนทางไปดวยสวนใหญเปนคนในครอบครวหรอเพอนทเปนคนตาบอดดวยกน และไมนยมเดนทางกบบรษทน าเทยวเนองจากเกรงวาจะรบกวนนกทองเทยวคนอนๆ ทรวมเดนทางไปดวย ทงนผพการทางสายตาสามารถคนหาขอมลการทองเทยวไดดวยตวเองจากทางเวบไซดตางๆ โดยทกคนพยายามเตรยมตวใหพรอมกอนการเดนทางและชวยเหลอตวเองกอนขอความชวยเหลอจากผอนเสมอ อยางไรกดผวจยพบวาผพการทางสายตาทมประสบการณการเดนทางทองเทยวทแตกตางกน และเดนทางไปยงสถานททแตกตางกน กลบพบปญหาทคลายคลงกนซงสามารถจ าแนกปญหาและอปสรรคตางๆ ในการเดนทางทองเทยวของผพการทางสายตาออกไดเปน 3 ประเดนหลกๆ คอ 1) ดานการเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบการทองเทยว 2) ดานสงอ านวยความสะดวกและการบรการตางๆ และ3) ดานทศนคตของคนในสงคม



ผลการวจยท าใหพบวาผพการทางสายตายงคงมความตองการเดนทางทองเทยว ซงขอคนพบนสอดคลองกบงานวจยของ Pagan (2014) ทไดกลาวถงผลของการทองเทยววาท าใหผพการรสกมความมนใจในตวเองและสามารถหลกหนความรสกของการเปนเพยง “วตถทตองดแล” (Objects of care) นอกจากน พทกษ ศรวงศ และ ปทมอร เสงแดง (2554) ยงไดสรปวาความพการไมใชอปสรรคในการเดนทางทองเทยว และผพการตองการเดนทางทองเทยวเพอใหไดมมมองและประสบการณใหมๆ ส าหรบแหลงทองเทยวทเปนทนยมของผพการทางสายตาคอ แหลงทองเทยวทางธรรมชาต วด และแหลงเลอกซอสนคานน สอดคลองกบงานวจยของ ชกลน อนวจตรและคณะ (2557) ทพบวาแหลงทองเทยวทเหมาะสมกบคนพการควรเปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาต แหลงทองเทยวทางศาสนา เนองจากสามารถตอบสนองความตองการคลายเครยด และท าใหสขภาพจตดขน สวนแหลงเลอกซอสนคานนเปนแหลงทองเทยวทท าใหผพการทางสายตาสามารถใชจนตนาการจากการฟงเสยงไดเปนอยางด นอกจากนผลการวจยในสวนของบคคลทผพการทางสายตาเลอกทจะรวมเดนทางไปดวยยงสอดคลองกบผลการวจยของบรษทอนทชรเสรชฯ (2555) ทจดใหคนพการเปนกลมนกทองเทยวประเภท “ครอบครวส าคญ” เพราะครอบครวจะเปนผดแลระหวางการทองเทยว และการไดพบปะคนพการดวยกนจะเปนการสรางเสรมพลงใหกบทงรางกายและจตใจซงจะเปนการพฒนาศกยภาพของคนพการไดอกทางหนง

ส าหรบปญหาและอปสรรคตางๆ ในการทองเทยวของผพการทางสายตาทพบในงานวจยนนสอดคลองกบอปสรรคในการเขาถงสทธตางๆ ของผพการทระบไวในกฏมาตรฐานความเทาเทยมกนของสหประชาชาต (1990) โดยในดานของการเขาถงขอมลขาวสารและสงอ านวยความสะดวกรวมทงบรการตางๆ นนพบวาไมไดถกออกแบบมาเพอรองรบการใชงานของคนทกกลมในสงคม จงท าใหผพการทางสายตาไมสามารถใชประโยชนจากสงตางๆ เหลานนไดอยางเตมท สอดคลองกบงานวจยของ Bowtell (2015) ทพบวาการไมสามารถเขาถงขอมลทางการทองเทยวเปนสาเหตส าคญทท าใหผพการตองยกเลกการเดนทาง ทงนองคการการทองเทยวโลก (World Tourism Organization, 2013) ไดมการก าหนดวาผพการทกคนมสทธอยางเตมทเทยบเทาคนปกตในการเขาถงขอมลขาวสาร ยานพาหนะและลกษณะทางกายภาพในสถานทตางๆ ดงนนแนวคดการออกแบบเพอคนทงมวล (Universal Design) จงเปนประเดนทควรถกหยบยกมาพจารณาอยางเปนรปธรรมมากขน โดยทง 3 ภาคสวนคอ 1) ภาครฐ 2) ผเชยวชาญดานการออกแบบ และ 3) ผพการหรอผมขดจ ากดตางๆ ตองรวมมอกนในการด าเนนโครงการตางๆ (สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ, 2554). สวนปญหาในดานทศนคตของคนในสงคมนน Gillovic & McIntosh (2015) ไดอธบายวาทศนคตดานลบของคนในสงคมเปนอปสรรคทยงใหญทสดในการเดนทางทองเทยวของผพการ ดงนนการใหความรกบคนทวไปรวมทงผมหนาทใหบรการในภาคสวนตางๆ ของอตสาหกรรมการทองเทยวในเรองความส าคญของคนพการ การชวยเหลอดแลคนพการอยางถกตอง นอกจากจะเปนการปรบเปลยนทศนคตของคนในสงคมแลวยงเปนการลดความเหลอมล าทางสงคมและพฒนาคณภาพชวตของคนพการ ตามแนวคดของรฐบาลในเรองของการ “ใหโอกาส ใหเกยรต ใหก าลงใจ” เพอน าไปสการสรางความเทาเทยมของคนพการไดอกดวย (กรมประชาสมพนธ, 2559)



47

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะจากการวจย 1. หนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเกยวของกบการทองเทยวควรมการตรวจสอบสงอ านวยความสะดวก

ทมในแหลงทองเทยวหรอบรการตางๆ เพอน าไปสการจดท านโยบายเกยวกบการออกแบบสงของ สถานท และสงแวดลอม เพอรองรบคนทกกลมในสงคม

2. หนวยงานทงภาครฐและเอกชนควรจดท านโยบายเกยวกบการอบรม การปรบทศนคตและพฒนาบคลากรทมสวนเกยวของในดานการใหขอมลและการบรการผพการ เพอใหบคลากรตระหนกถงความส าคญและสทธตางๆ ทผพการ เพอใหผพการสามารถเขาถงสทธประโยชนตางๆ ไดเทาเทยมกบคนปกต

3. หนวยงานทเกยวของกบการทองเทยวควรเพมการประชาสมพนธแหลงทองเทยวและบรการตางๆ ทมสงอ านวยความสะดวกส าหรบผ พการหรอสงทผ พการควรเตรยม เพอใหผ พการสามารถใชขอมลน นๆ ประกอบการตดสนใจและการวางแผนการเดนทางทองเทยว

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษารปแบบการทองเทยวทเหมาะสมกบผพการประเภทตางๆ เพอน าไปสการออกแบบ

เสนทางน าเทยว การพฒนาสงอ านวยความสะดวกในดานตางๆ ทางการทองเทยวเพอรองรบนกทองเทยวกลมผ พการ

2. ควรมการส ารวจคาใชจายตอคนตอครงของการทองเทยวส าหรบผพการเพอน ามาแสดงใหเหนถงความส าคญทางเศรษฐกจของกลมนกทองเทยวผพการทมตอภาคสวนตางๆ

3. ควรมการศกษามมมองของผประกอบการน าเทยวทมตอการจดน าเทยวใหผพการ เพอน าไปสการขยายตลาดนกทองเทยวและเพมทางเลอกใหผประกอบการ

บรรณานกรม กรมประชาสมพนธ. (2559). ลดความเหลอมล า เพอสงคมทเทาเทยม. จดหมายขาวรฐบาลเพอประชาชน .

2(21), 6. จาก http://www.prd.go.th/download/article/article_20160226213254.pdf. กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. (2556). พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ

พ .ศ .2550 และ ทแ กไข เ พม เ ตม (ฉบบ ท 2) พ .ศ . 2556. สบคน เ มอ 3 พฤษภาคม 2559 , จาก http://dep.go.th/th/node/446.

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2559). การด าเนนงานจดทะเบยนคนพการทวประเทศ เดอนกมภาพนธ 2559. กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. สบคนเมอ 10 มถนายน 2559, จาก https://www.m-society.go.th/article_attach/16279/19239.pdf.

กาญจนา มตตานนทสกล. (2553). เจตคตและปญหาในการใหบรการตอคนพการของคนขบรถแทกซ. วารสาร วทยาลยราชสดาเพอการวจยและพฒนาคนพการ, 6 (2), 59-73.

เกษวด พทธภมพทกษ. (2554). ประสบการณการทองเทยวของผพการในประเทศไทย. มหาวทยาลยนเรศวร.



คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2558). ราง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ. 2560 – 2565.” เอกสารประกอบการระดมความคดเหนทศทางแผนพฒนาฯ ฉบบท 12: กรกฏาคม.

คณะกรรมการสงเสรมคณภาพชวตคนพการแหงชาต. (2554). แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต ฉบบท 4 (2555-2559). กรงเทพฯ: โรงพมพเทพเพญวานสย.

ชกลน อนวจตร ญานท ศรสาร และ ไพรช โรงสะอาด. (2557). แนวทางการพฒนาการนนทนาการและการ ทองเทยวเพอคนพการในจงหวดเชยงราย. วารสารวทยาลยราชสดา, 10 (13), 36-50.

นภาภรณ หะวานนท. (2550). การสรางความรภายใตกระบวนทศนสรางสรรคสงคม. วารสารลมน าโขง, 3(3), 1-23. นศา ชชกล. (2557). อตสาหกรรมการทองเทยว. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. บรษทอนทชรเสรชแอนดคอนซลแทนซ จ ากด. (2555). โครงการส ารวจมมมองของชาวไทยตอการทองเทยวเพอ

การจดแบงกลมฐานของลกคา (Customer segment). รายงานขนสดทายเสนอตอการทองเทยวแหงประเทศไทย.

พทกษ ศรวงศ และ ปทมอร เสงแดง. (2554) การทองเทยวของผพการทางการเคลอนไหวในสงคมไทย. วารสาร Veridian E-Journal, 4(2), 221-228.

มนสสน บญมศรสงา, เคยงดาว ศรมากเปยม, ฐตมา โสรตยาทร, ถาวร ทรพยอมพร, ทพยา เดชชยยนต, ปฐมพงษแกวบญมา และวรศรา มานะกจ. (2557). รปแบบการทองเทยวของผพการทางการเคลอนไหวเพศชาย สมาคมคนพการพฒนาตนเอง กรงเทพฯ. ใน การประชมวชาการระดบชาต “ศกษาศาสตรวจย” ครงท 1 (น.1185). สงขลา: มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.

สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2554). โครงการทบทวนแผนยทธศาสตรกองทนสงเสรมและพฒนา คณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2553-2556 และแผนปฏบตการประจ าปบญช 2555. รายงานวจยฉบบสมบรณ เสนอตอคณะกรรมการกองทนสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ.

สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ. (2554). เ รองนาร Universal Design: การออกแบบเพอคนทงมวล . สบคนเมอ 9 พฤษภาคม 2559, จาก http://www.thaihealth.or.th/Content/17180.html.

ส านกงานสถ ตแหงชา ต . (2559) . ผ พการ ตองการแบบไหน. สบคน เ มอ 1 พฤษภาคม 2559 , จาก http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/citizen/news/news_disabled.jsp.

สภางค จนทวาณช. (2540). วธการวจยเชงคณภาพ. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Bowtell James. (2015). Assessing the value and market attractiveness of the accessible tourism industry in Europe: a focus on major travel and leisure companies. Journal of Tourism Futures, 1(3), 203-222.

Brielle Gillovic and Alison McIntosh. (2015). Stakeholder perspectives of the future of accessible tourism in New Zealand. Journal of Tourism Futures, 1(3), 223-239.

Darcy, S. and Dickson, T. (2009). A whole-of-life approach to tourism: the case for accessible tourism Experiences. Journal of Hospitality and Tourism Management, 16(1), 32-44.



49

European Commission, DG Enterprise and Industry. (2013) . Economic impact and travel patterns of accessible tourism in Europe – final report. Retrieved May 5, 2016, from www. accessibletourism. org/ resources/toolip/doc/2014/07/06/study-a-economic-impact-and-travel-patterns-of-accessible-tourism-in- europe-fi.pdf.

Freeman, Ina, and Noureddine Selmi. (2010) . French versus Canadian of Tourism: Response to the Disabled. Journal of Travel Research, 49(4), 471-485.

Hersh, M.A. (2010) . The Design and Evaluation of Assistive Technology Product and Devices Part 1: Design, International Encyclopedia of Rehabilitation. Retrieved May 20, 2016, from http: / /cirrie.buffalo.edu/ ency-clopedia/en/article/309.

Hersh, M.A. (2016) . Improving Deafblind Travelers’ Experiences: An International Survey. Journal of Travel Research, 55(3), 380-394.

Mace, Ronald. (1988). Universal Design: Housing for the Lifespan of All People. Washington, DC: US Department of Housing and Urban Affairs.

Pagan, Ricardo. (2014) . The Impact of Holiday Trips on Life Satisfaction and Domains of Life Satisfaction: Evidence for German Disabled Individuals. Journal of Travel Research, 52(1), 1-21.

Poria, Yaniv, Arie Reichel, and Yael Brandt. (2011). Blind People’s Tourism Experiences: An Exploratory Study. In Accessible Tourism Concepts and Issue, edited by D. Buhalis and S. Darcy. Bristol, UK: Channel View.

Small, Jenny, Simon Darcy and Tanja Packer. (2012) . The Embodied Tourist Experiences of People with Vision Impairment: Manage Implications beyond the Visual Gaze. Tourism Management, 33(4), 941-950.

Stumbo, N. and Pegg, S. (2005) . Travellers and tourists with disabilities: a matter of priorities and loyalties, Tourism Review International, 8(3), 195-209.

United Nations. (1990). Disability Statistics Compendium. New York: United Nations. World Tourism Organization. (2013) . Recommendations on accessible tourism. Retrieved May 9, 2016, from

http://ethics.unwto.org/content/resolutions-and-recommendations-tourism-accessibility.

Documents

เรื่องเล่าการท่องเที่ยวของผ้พิการทางสายตาในสังคมไทยู · ปีที่ 7 ฉบับที่