การจดการตนทนโลจสตกส

29

บทท 2 ตนทนกบการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน

ตงแตชวงครสตศตวรรษท 1980 การจดการโลจสตกส และ การจดการโซอปทาน

(Logistics Management & Supply Chain Management) กไดรบความสนใจอยางมากทงจากวงการวชาการและภาคธรกจ (Stock et al., 2010) เนองจากความตองการทจะลดตนทนทไมจ าเปนตางๆ เชน การขนสง การจดเกบสนคา และ ตนทนการสงสนคา รวมทง เพอตอบสนองความตองการทสงขนของผบรโภค ทงการตอบสนองทรวดเรวจากการสงและการสงสนคา รวมทง คณภาพของสนคาอกดวย (Christopher, 2011) ตลอดกวา 30 ปทผานมา ไดมหลกฐานตางๆ ทงงานวชาการและความส าเรจของภาคเอกชนทยนยนถงประโยชนทภาคธรกจและลกคาไดรบจากการพฒนาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ท าใหองคความรดานนไดรบความสนใจเปนอยางมากทงในระดบประเทศและนานาชาต (Benavides & de Eskinazis 2012)

ส าหรบประเทศไทยนน การจดการโลจสตกสและโซอปทานนนไดรบการกลาวถง

อยางกวางขวาง เมอรฐบาลไดก าหนดใหโลจสตกสเปนวาระแหงชาต โดยมการออกยทธศาสตรส าหรบการพฒนาระบบโลจสตกสในป พ.ศ. 2547 และมรางแผนแมบทฯ ตอมาในป พ.ศ. 2549 (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2549) ตงแตนนทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคการศกษาตางกใหความส าคญกบโลจสตกสและการจดการโซอปทาน ส าหรบภาครฐแลวแตละหนวยงานนนไดมแผนการพฒนาโลจสตกสออกมาอยางตอเนอง ภาคเอกชนกมการจดฝกอบรมภายในเกยวกบองคความรในการจดการโลจสตกสขององคกร องคกรเอกชนรายใหญบางทกไดมการสงพนกงานไปเรยนตอดานโลจสตกสในตางประเทศอกดวย ในสวนของภาคการศกษานน หลายๆ มหาวทยาลยไดเรมมการเปดสอนวชาโลจสตกสและโซอปทานทงระดบ ปรญญาตร โท และ เอก รวมทงใหการสนบสนนใหคณะจารยศกษาตอในดานนทงในและตางประเทศอกดวย

2.1 การจดการโลจสตกส

2.1.1 ความหมายของการจดการโลจสตกส โลจสตกส (Logistics) ตามความหมายดงเดมมความหมายวา “การสงก าลงบ ารง” หรอ “พลาธการ” ส าหรบ Supply Chain หมายถง “โซอปทาน” ปจจบนทง 2 ค านยงไมมการบญญตศพทเปนภาษาไทย ครอบคลมความหมายทชดเจน การท าความเขาใจจะตองเขาใจความหมายของทง Logistics และ Supply Chain ในลกษณะทเปนองครวม (Holistic)

การจดการตนทนโลจสตกส

30

เนองจากหนาท (Function) จะมลกษณะทสมพนธและเกยวเนองกน ววฒนาการของ โลจสตกส บางต าราไดกลาววาเรมตนเมอประมาณป ค .ศ. 1950 คอ ในชวงเกดสงครามเกาหล โดย Logistics เรมน ามาใชในการจดการยทธศาสตรสงครามสมยใหม ซงจะมความซบซอนและเปนสงครามทมระยะทางไกลกนมาก โดยโลจสตกสไดน ามาเปนกลยทธ เพอใชเปนการล าเลยงยทธปจจยใหกบกองทพสหรฐฯ ในความเหนของผเขยนเหนวา Logistics นน ไดมการน ามาใช เรมแรกนาจะเปนในยคของจกรพรรด นโปเลยน (The age of Napoleon) ในตนศตวรรษท 19 โดยไดมการออกกฎหมายทเรยกวา Levee En Masee โดยมการจดตงกระทรวงการขนสง มหนาทรบผดชอบตอการสงอปกรณและการขนสงอยางเปนระบบ ซงนโปเลยนไดกลาววลทมความเหมาะสมกบโลจสตกส ปจจบนวา “กองทพเดนดวยทอง” ซงเปนตนแบบของระบบพลาธการของประเทศตางๆ โดยในสมยสงครามเวยดนาม โลจสตกสไดถกน ามาใชในการสนบสนนยทธปจจยใหกองทพสหรฐฯ ตองเขาใจวาการผลตอาวธและการสงก าลงบ ารงของสหรฐฯนนด าเนนโดยภาคเอกชน ซงท าใหสหรฐฯ เปนผน าทางดานโลจสตกส จนถงปจจบน หลงจากยคสงครามเยน (Cold War) สนสดลง เมอป 1990 เปนการยตการแขงขนทางดานการทหาร โดยประเทศมหาอ านาจไดสนบสนนบรษทขามชาต โดยอาศยกลไกการคาโลกใหเขามาชงความไดเปรยบในการแขงขนทางการคา โดยมกจกรรม Logistics เปนยทธศาสตรในการเขามาสยคจกรวรรดนยมสมยใหม หรอเรยกให “เพราะ” กคอ โลกาภวตน (Globalization) ประกอบกบเทคโนโลยสารสนเทศไดมการพฒนาไปสเครอขาย Internet ไดมสวนส าคญท าใหโลจสตกสกลายเปนกระแสและเปนทกลาวขานดงเชนในปจจบน ค านยามของ Logistics ตาม Council of Logistics Management (CLM) ในป ค.ศ. 1998 กลาวไววา “Logistics management is that part of the supply chain process that plans, implements ,and controls the efficient , effective flow and storage of goods , services , and related information from the “point – of – origin to the point – of – consumption” in order to meet customers requirement” จากนยามขางตน ในทศนะคตของผเขยน ไดใหความหมายของโลจสตกส ดงตอไปน “Logistics หมายถง กจกรรมหรอการกระท าใดๆ เพอใหไดมาซงสนคาและบรการ รวมถงการเคลอนยาย , จดเกบ และกระจายสนคา จากแหลงทผลต (Source of Origin) จนสนคาไดมการสงมอบไปถงแหลงทมความตองการ (Source of Consumption) โดยกจกรรมดงกลาว จะตองมลกษณะเปนกระบวนการแบบบรณาการ โดยเนนประสทธภาพและประสทธผล โดยมเปาหมายในการสงมอบแบบทนเวลา (Just in Time) และเพอลดตนทน โดยมงใหเกดความพอใจแกลกคา (Customers Satisfaction) และสงเสรมเพอใหเกด

การจดการตนทนโลจสตกส

31

มลคาเพมแกสนคาและบรการ ทงน กระบวนการตางๆของระบบ Logistics จะตองมลกษณะปฏสมพนธทสอดคลองประสานกน ในอนทจะบรรลวตถประสงครวมกน”

จะเหนไดวา กระบวนการตางๆของ Logistics จะเนนทการปฏสมพนธในแบบทเปนองครวมหรอบรณาการ (Integration) หมายถง กระบวนการในการจดการใหวตถดบ (Raw Material) , สนคา (Goods) และบรการ (Service) เคลอนยายจากตนทาง (Source of Origin) ไปยงผบรโภคปลายทาง (Consumers Origin) ไดอยางทนเวลา (Just In Time) และมประสทธภาพ โดย Logistics จะมความหมายซงเนนไปในกระบวนการเคลอนยายสนคา (Cargoes Moving) ซงมความหมายรวมไปถงการขนสงสนคา (Cargoes Carriage) , การเกบรกษาสนคา (Warehousing) และการกระจายสนคา (Cargoes Distribution) กระบวนการทเกยวของกบการจดซอ (Procurement) และกระบวนการทเกยวของกบการคาดคะเนของตลาด (Market Predict) ทงนอาจใหความหมายทชดเจนและถอเปนภารกจหลกของโลจสตกสไดวา “โลจสตกส หมายถง การจดการเคลอนยายของสนคา บรการ ขอมลขาวสารและการเงนระหวางผผลตและผบรโภค (ทมา : ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจฯ) เปาหมายทส าคญของ Logistics

1. ความรวดเรวในการสงมอบสนคา (Speed Delivery) 2. การไหลลนของสนคา (Physical Flow) 3. การไหลลนของขอมลขาวสาร (Information Flow) 4. การสรางมลคาเพม (Value Added) ในกจกรรมทเกยวของกบความตองการของตลาด (Market Demand)

5. ลดตนทนในสวนทเกยวกบการด าเนนการเกยวกบสนคาและการดแลและขนสงสนคา (Cargoes Handling & Carriage Cost)

6. เพมศกยภาพและประสทธภาพของการแขงขน (Core Competitiveness)

2.1.2 กจกรรมของโลจสตกส กจกรรมของโลจสตกสนนจะมลกษณะทประกอบไปดวยกระบวนการตางๆมากมาย ซงตางท าหนาทในการสนบสนนและสงเสรมกจกรรมของการผลตและการตลาดเพอใหบรรลเปาหมายซงไดกลาวไวขางตน กจกรรมของโลจสตกส อาจประกอบดวย

1) การขนสงและการเคลอนยายสนคา (Transportation & Moving) รวมทงทเกยวของกบบรรจภณฑ (Packaging)

2) ตวแทนการบรหารการจดสงและขนสง ทงภายในประเทศและระหวางประเทศ (Domestic & International Transportation)

3) กระบวนการ Clearing สนคา และพธการทางศลกากร (Customs Broker)

การจดการตนทนโลจสตกส

32

4) การบรหารจดการคลงสนคาภายใน (Inventory Management)และงานทเกยวของกบ Flowของสนคา,แรงงานและใหบรการอปกรณเครองมอทจ าเปนในการเกบรกษาสนคา

5) การบรการคลงสนคาสาธารณะ (Public Warehouse Provider) และ การกระจายสนคา (Distribution Center)

6) การบรหารทาเรอ ,การจดการสถานทบรรจสนคา , การจดการสถานขนสง ICD , การไดสมปทานทเกยวกบการขนสง

7) กจกรรมทเกยวของกบมลคาเพมทางการตลาดใหกบลกคา (Market Value Added) ไดแก การสงเสรมการตลาด , การเปนตวแทนในการจดจ าหนาย , การก าหนดความตองการของตลาดและจดการค าสงซอ (Market Ordering) การใหขอมลเพอคาดคะเนและพยากรณการขาย (Sale Forcaseting) ,การแบงบรรจสนคาและ Packaging, การจดเรยงสนคาในหางสรรพสนคา ฯลฯ

8) การประสานงานกบฝายผลต (Cooperate with Production) เพอประโยชนในการจดการระบบโลจสตกสของกระบวนการผลตสนคา หรองานสนบสนนการผลตอนๆ เชน การปอนวตถดบ ,การบรการงานเกยวกบการ ควบคมคณภาพสนคาหรอ QC ฯลฯ

9) การจดการขอมลขาวสารและเทคโนโลยสารสนเทศ 2.1.3 ประวตและววฒนาการของโลจสตกส (Evolution of Logistics) โลจสตกสในปจจบนดจะเปนค ายอดฮตทเปนทรจ กกนทงในระดบผประกอบ

ภาคเอกชนและภาครฐ รวมไปถงทแพรหลายในระดบการศกษาโดยมการเรยนการสอนอยท งในระดบทต ากวาปรญญาจนถงปรญญาเอก โดยหนวยงานของรฐรวมไปถงหนวยงานเอกชนตางๆลวนแตมการก าหนดวสยทศนเกยวกบโลจสตกสทงสน อนทจรงโลจสตกสมมานานแลว บางกลาววารากศพทมาจาก LOG ซงแปลวา ซง หรอ ทอนไม และกลายเปนโลจสตกสทงน กเนองจากการขนสงของและคนในยคโบราณใชไมซงมาท าเปนเกวยน อยางไรกด อาจกลาวไดวามตงแตสมยเสนทางสายไหมทางบกซงเชอมตะวนตกกบจนหรอการคนพบโลกใหมตงแตศตวรรษท 16-17 โดยโคลมบสผคนพบทวปอเมรกาใต และวอสโดดากามา นกส ารวจชาวโปรตเกสผคนพบเสนทางสายไหมทางทะเลของเครองเทศ ในศตวรรษท 18 การปฏวตทางอตสาหกรรมในยโรปไดปรบเปลยนจากการคาแบบพานชนยม (Merchantinism) เศรษฐกจมการขยายตวท าใหตองการวตถดบราคาถกและการขยายตลาดในการระบายสนคา ท าใหพฒนามาสเปนแบบทนนยม (Capitalism) ซงเนนการแขงขนและการคาเสรนยม (Liberalism) ท าใหมการขยายตวทางการคาแบบผกขาดโดยบรรษทขามชาต มการจดระบบการจดซอและการขนสงวตถดบจากประเทศทเปนอาณานคม โดยการสรางบรษทตางๆขนมารองรบ เชน บรษทอนเดยตะวนออก อาจกลาวไดวายคลาอาณานคมนน มมลเหตจากความ

การจดการตนทนโลจสตกส

33

ตองการ วตถดบราคาถกจากประเทศในโลกทสาม โดยภาคธรกจในฐานะผม อทธพลทางการเมองไดเปนผผลกดน ทงหมดนแสดงใหเหนถงการมระบบการจดการดานการขนสงและการจดการทเกยวกบวตถดบและสนคาจาก Place of Source Origin ไปส Place of Consumer Origin ซงเปนสวนหนงของนยามของ Logistics

ปจจบนประเทศไทยยงมธรกจอกมากมายทย งไมน าการบรหารจดการแบบ Logistics แตธรกจเหลานนกยงสามารถด าเนนธรกจได มการขนสงสนคา มคลงสนคา มการกระจายสนคาไมวาจะเปนระบบโกดง ยปว หรอซาปวโลจสตกส ซงกเปนการกระจายสนคาในรปแบบหนงของการจดการโลจสตกส เพยงแตวาไมเปน กตรงทไมมการจดการในเชงทเปนปฏสมพนธเชงระบบคอไมมความเปนบรณาการ ซงโลจสตกสตามความหมายในปจจบนจะมลกษณะของความเปนบรณาการและตองมเปาหมายทจะสรางศกยภาพการแขงขนทเหนอกวา (Core Competency) เพอทจะบรรลถง Just In Time หรอ Speech การลดตนทนทเปนแบบ Cost Sharing และมลคาเพม Value Added ซงเปนวตถประสงคหลกของการจดการโลจสตกส

Logistics เขามามบทบาทในปจจบนกเนองจากการววฒนาการของโลก นบแตยคสงครามเยน (Cold War) โลกซงเคยแบงเปน 2 คาย มกลมประเทศนาโต และบรวาร โดยมสหรฐอเมรกาเปนผน า กบกลมวอซอรและบรวาร โดยมสหภาพโซเวยตเปนผน า ซงตางมการแขงขนกนทางดานการทหารและการเมอง Logistics จงไดถกน ามาใชทงในการจดซอและระบบการสงก าลงบ ารงของกองทพสหรฐ โดยเฉพาะตงแตป 1950 ในชวงสงครามเวยดนาม Logistics กไดเรมแพรหลายและเปนทรจก แตหลงจาก ค.ศ. 1990 เมอสงครามเยนสนสดลง สงครามทางอดมการณไดเปลยนเปนสงครามทางการคา ขอตกลงสนธสญญาตางๆ ทง WTO และสนธสญญาทงทเปนทวภาค (Bilateral) และ พหภาค (Multilateral) ท าใหโลกมความเชอมโยงกน โดยเฉพาะใน ทศวรรษตงแต 1990 – ปจจบน การเขามาของ Internet ท าใหโลกกลายเปน Globalization คอ โลกกลายเปนโลกาภวฒน เปนโลกทไรพรมแดนทางการคา ซงเปนปจจยในการผลกดนใหเกดเปนการคาของโลก การซอขายไมไดมการจ ากดขอบเขต การแขงขนในเวทโลก มการชวงชง-แขงขนและเปลยนแปลงอยางรวดเรว โลจสตกสจงเขามามบทบาทหรออาจกลาวไดวา หากไมมโลจสตกสกไมสามารถทจะแขงขนในเวทการคาโลกได

“Logistics ไดเปนทแพรหลายและเปนกระแสในปจจบน กเนองจากกลไกการคาโลกไดมการเปลยนแปลง โลกตกอยภายใตการครอบง าของ Globalization ไมวาจะเปน WTO การท า Free Trade Area และการท าการคาแบบทวภาค ท าใหการคาในปจจบนเปนการคาแบบไรพรมแดน การแขงขนจงมความเขมขนและเปนการแขงขนกนในระดบโลก ผนวกกบความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศ เปนตวกระตนใหมการเชอมตอทงดานขอมลขาวสารและการเคลอนยายสนคาทรวดเรว โดยไมมอปสรรคทางดานการขนสงและภาษ

การจดการตนทนโลจสตกส

34

จงท าใหตองมการก าหนดยทธศาสตร เกยวกบการเคลอนยายสนคาไปอยางมระบบ ซงเปนทมาของ Logistics”

ตนทน Logistics ของโลก จะอยทประมาณ USD 3.5 Trillion โดยตวเลขทคดเปนเปอรเซนตตอ GDP ของประเทศทพฒนาแลว เชน ประเทศในยโรปจะอยท 7% , อเมรกาเหนอ 7-10% , เอเซยแปซฟก 11.6% ส าหรบประเทศไทยตวเลขยงไมชดเจน นาจะอยทประมาณ 25-30% ของ GDP (ทมา : สภาพฒนาเศรษฐกจฯ) ซงในป 2004 คาดวา ตนทน Logistics ของไทยกจะเปน 1.6-1.8 ลานลานบาท ทงนการขนสงภายในประเทศไทย 86% จะเปนการขนสงทางบก โดย 2% จะเปนการขนสงโดยทางรถไฟ และนอยกวา 2% เปนการขนสงทางอากาศ จะเหนไดวาตนทนดานโลจสตกสของไทยจะสงมากเมอเทยบกบประเทศทเจรญแลวกวาเทาตว จะเปนเหตผลทส าคญซงท าใหไทยมความเสยเปรยบในการแขงขน จากตวเลขตนทนของโลจสตกสทเทยบกบ GDP จะพบวาเปนมลคาทสง โดยประเทศทพฒนาแลวจะใหความส าคญกบโลจสตกสมากกวาประเทศทก าลงพฒนา จากนยามและเปาหมายของโลจสตกสจะเหนไดวาไมใชจะมแตเฉพาะภาคธรกจ แตจะมบทบาทครอบคลมไปในทกสวนของสงคม

2.1.4 บทบาทของโลจสตกส

บทบาทของโลจสตกสทมตอภาคธรกจ Economy of Scale & Speed ท าใหธรกจเปนการผลตและสงมอบสนคาแบบพอดกบความตองการของลกคา

Cost Efficient มตนทนการผลตทต า Competitiveness มความสามารถทางการแขงขนทดกวา

บทบาทของโลจสตกสมตอภาคการสงออก ท าใหมการจดการวตถดบและการเคลอนยายสนคาเปนแบบ Just In Time ไดรบความเชอถอจากตางประเทศ

เพมศกยภาพการแขงขน โดยลดตนทนดาน Logistics ไมนอยกวา 10-15% หรอประมาณ 96,000 ลานบาทตอป (ป 2547 มลคาสงออกของไทย USD 80,000 ลาน คดเปนตนทนโลจสตกส 640,000 ลานบาท)

ชวยสงเสรมใหมการคาชายแดนไดอยางมประสทธภาพ และ ประสทธผล

บทบาทของโลจสตกสทมตอภาคราชการ เพอใหมการกระจายงบประมาณไดอยางรวดเรว

การจดการตนทนโลจสตกส

35

เปนการใชงบประมาณอยางมประสทธภาพ สนองนโยบายประชาชนเปนศนยกลาง (Citizen Center)

บทบาทของโลจสตกสทมตอภาคเกษตร

เคลอนยายผลตผลไปสตลาดอยางรวดเรว ลดตนทนรวมของผลตผล ลดความเสยหายจากการเนาเสย มการพฒนารปแบบ Packaging และ ศนยกระจายสนคา ไดรบขอมลขาวสารท Update เพอก าหนดพนทการเกษตร เกษตรกรมความเปนอยทด

บทบาทของโลจสตกสทมตอภาคสงคม

ชวยกระจายสนคาของธรกจรากหญา และ OTOP ไดอยางรวดเรว ลดตนทน Logistics ของ SMEs โดยวธ Cost Sharing ประชาชนไดบรโภคสนคาทดและมตนทนต า ลดอบตภยทเกดจากการขนสง เกยวกบสภาพแวดลอม

การจดการเคลอนยายวตถดบและสนคาภายในกระบวนการของ Logistics เปน

กระบวนการทครอบคลมกจกรรมตงแตแหลงวตถดบ (Raw Material Sources) ไปจนถงแหลงของผบรโภค (Customers sources) หรออาจกลาวไดวา Logistics เรมตนทลกคาและสนสดทลกคา ซงจะคลายกบกระบวนการทางการตลาด เนองจากปจจบนการแขงขนทางการตลาดมความซบซอน ดงนนการจดการในกระบวนการเคลอนยายและล าเลยง (Moving & Carriage) ของสนคาและขาวสาร จงมความส าคญตอการเพมขดความสามารถของการแขงขนจงท าให Logistics ไดเขาไปมบทบาทในฐานะหนาท (Functional) ทส าคญของกระบวนการทางการตลาด(สมยใหม) ซงพนธกจของ Logistics จะด าเนนกจกรรมอยในอาณาบรเวณของตลาด ซงนอกจากจะมลกคาและลกคากลมเปาหมายแลวยงเตมไปดวยคแขงและอปสรรคทเกดจากกฎเกณฑของภาครฐ หากเปนการคาระดบประเทศกเปนตลาดภายในประเทศ (Domestic) หากด าเนนในระดบการคาระหวางประเทศ กเปน International Market

การจดการตนทนโลจสตกส

36

2.1.5 ลกษณะของโลจสตกส ลกษณะกจกรรมเคลอนยายสนคาแบบแยกสวน เปนลกษณะการด าเนนงาน โดย

กจกรรมทเกยวของกบการเคลอนยายสนคา จะแยกออกเปนสวนๆ โดยไมมการสอดประสานกน ตางกจกรรมกจะด าเนนไปตามภารกจหรอหนาทของตนเอง เชน หนวยงานจดซอ กจะซอสนคาไปตามรปแบบทเคยปฏบตมาในอดต โดยไมไดซอไปตามการคาดคะเนความตองการของฝายการตลาด การขนสงสนคา กเนนไปทความสะดวกของตนเองไมไดค านงถงความตองการของลกคา สวนการจดการดานคลงสนคากเนนทเปนแบบเกบ Stock ไวเผอเหลอเผอขาดหรอเปน Buffer Stock ทมาก เพอปอนฝายผลต ขณะทฝายผลตเอง กยงเนนการผลตทเปน Economic of Scale คอ ผลตเอามากเขาวา เพอทจะไดมอ านาจในการตอรองราคาวตถดบ ซงการด าเนนการทงหมดเหลานเปนตวอยางทใหเหนวาในแตละกจกรรมทเกยวของกบสนคา การเคลอนยายสนคา และลกคาไมไดมปฏสมพนธเชงระบบทจะสอดประสานกน โดยกจการมการลงทนในตนทนคงทหรอ Fix Asset และในสนคาคงคลงทสง ท าใหมตนทนสง กจะท าใหความไดเปรยบทางดานตนทนทไมอาจแขงขนกบธรกจทมระบบการจดการกบธรกจแบบ Logistics เนองจากมความเสยเปรยบทงในสวนทเปน Cost และในสวนทเปน Speed ในการผลตและการสงมอบและมตนทนรวมทสงกวา

ลกษณะการเคลอนยายสนคาแบบบรณาการ (Integration Logistics) จะเปนรปแบบทมกระบวนการในการเคลอนยายสนคาทเปนองครวมในการจดการ วตถดบ Raw Material และสนคา (Goods) จาก Supply Source จนไปถง Demand Source คอไปถงผบรโภคหรอผซอในลกษณะแบบ Just In Time โดยแตละกจกรรมจะมปฏสมพนธเชงระบบในการสอดประสานกน โดยอาศยขอมลขาวสาร (Information Flow) การคาดคะเนความตองการของลกคา (Demand Predictive) และการลดตนทนทเกดจากการลงทนในทรพยสน Fixed Asset และใน Stock สนคา โดยการสรางมลคาเพม Value Added ในตวสนคาและบรการ ซงเปนลกษณะทเรยกวาการจดการแบบ Logistics ซงจะท าใหมตนทนรวมทดกวา กอใหเกดมความไดเปรยบในการแขงขน (โปรดดภาพท 2) ทงนขอแตกตางทส าคญระหวางการจดการเคลอนยายสนคาทจะเปน Logistics ไดนน จะตองมการจดการใหทกกระบวนการมความเปนปฏสมพนธตอกน และตองเปนแบบเชงระบบ (Systems) คอมกฎเกณฑ มการวางแผนทเปนระบบเชงวทยาศาสตร

การจดการตนทนโลจสตกส

37

การขนสงทางเรอ / อากาศ

พธการศลกากร

ขนสงทางบก ศนยกระจายสนคาให

ผบรโภค

การคาดคะเนความตองการของผบรโภค

(ตลาด)

สนคาจากผขาย

อาณาบรเวณของตลาด

ภาพกจกรรมโลจสตกสแบบบรณาการ

การทจะพจารณาวาการเคลอนยายสนคาและบรการ ลกษณะใดทจะเปนรปแบบทจะเปน Logistics หรอไมกใหดจากลกษณะ ดงน

1) การเพมความคลองแคลว (Speed) ใหกบธรกจ เนนการด าเนนการทเกยวกบการเคลอนยายสนคาแบบ Just In Time และการขนสงสนคาทเปนลกษณะทมปฏสมพนธเชงระบบในแตละกระบวนการ

2) การสรางมลคาเพม (Value Added) โดยมเปาหมายในการลดตนทน โดยวธการกระจายคาใชจาย (Cost Sharing) ไปยงบคคลทสาม (Outsourcing) เพอเพมความไดเปรยบทางการแขงขนเปนส าคญ (Core Competency)

3) ทกกระบวนการจะมการเชอมโยงเปนแบบบรณาการ (Integration) และมการอาศยขอมลขาวสารรวมกน โดยมเปาหมายเพอความพอใจของ ลกคา (Customer Satisfaction)

4) การด าเนนกจกรรมตางๆทเกยวของกบการคาดคะเนความตองการของตลาดและงานสงเสรมการตลาด , กจกรรมเสรมการผลต , การจดซอ , การเกบรกษาสนคา ,การกระจายสนคา และการขนสง ความหมายของ Logistics อาจจะมผเขยนในหลายความหมาย แลวแตทจะเรยกขาน เนองจาก Logistics เปนสหวทยาการหรอ Interdisciplinary และเปนเรองของการสรางพลงทางธรกจ ทเรยกวา Business Synergy การทจะพจารณาวาลกษณะแบบใดเปน Logistics

คแขงนอก

ประเทศ

คแขงภายในประเทศ

ลกคา

ลกคา ลกคา

ภยคกคาม

ปญหา อปสรรค และ

กฎเกณฑจากภาครฐ

การจดการตนทนโลจสตกส

38

หรอไม กใหเนนจากลกษณะทกลาวถงขางตน โดยธรกจทมงจะลงทนม Warehouse ของตนเอง มการลงทนในขนสงเอง หากวาไมไดใช Outsources กยงจะขาดคณสมบตทเกยวของกบการสรางมลคาเพมในแตละชวงของกจกรรม เนองจากหวใจของ Logistics เปนเรองการ Cost Sharing & Value Added

โลจสตกสจะเปนเรองทเกยวกบความเปนบรณาการของกจกรรมทเกยวของกบ Logistics ซงความเปนบรณาการ (Integration) เปนลกษณะการท างานทแยกบทบาทหนาทแตกตางกนมการประสานสมพนธเปนหนงเดยวกน โดยมเปาประสงครวมกน ถอเปนกจกรรมหลกของ Logistics คอ หากกจกรรมตางๆ เชน การขนสง , การจดการคลงสนคา หรอ ศนยกระจายสนคาตางแยกกนท างานเปนแบบแยกสวน (Partly) กจกรรมนนกไมใชการจดการแบบลอจสตกส ดงนน เพอใหแตละกจกรรมของ Logistics มความเปนหนงเดยวกน (Unity) จงตองมกระบวนการในการทจะเขาไปจดการความสมพนธของแตละกจกรรม เพอใหแตละกจกรรมตางด าเนนพนธกจ (Mission) โดยมเปาหมาย Just In Time โลจสตกสแบบบรณาการหรอแบบหนงเดยวกน (Integration Logistics) จะตองใหความส าคญกบการจดการกจกรรมส าคญทเรยกวา RIMS ซงประกอบดวย

1) การจดการความสมพนธ (Relations) 2) ขอมลสารสนเทศ (Information Technology) 3) วตถดบและสนคา (Materials Management) 4) ผใหบรการ (Services Provider หรอ Outsources) กจกรรมทง 4 ทเรยกวา RIMS ซงมนยส าคญอกประการหนงวา Logistics จะ

ขบเคลอนไดอยางมประสทธภาพแบบบรณาการจะตองมการจดการกจกรรม RIMS ภายใตเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology Network) โดยกจกรรมของ RIMS ตางด าเนนกจกรรมตามความถนดและความเชยวชาญของตน ( Service on Individual Specialize) เชน ผผลต ผประกอบการขนสง ผจดจ าหนาย การจดการกระบวนการตางๆ ขางตน ทประกอบเปนโครงขาย Logistics นน มความเกยวเนองสมพนธกนอยางลกซง ความพยายามทจะลดตนทนหรอ บทบาทของระบบงานใดงานหนงหรอของหนวยงานใดหนวยงานหนงอยางไมเปนบรณาการ (Integration) มกจะท าใหกระทบในสวนอน เชน การลดตนทนการจดซอดวยการจดซอทละมากๆ จะท าใหเกดตนทนในการจดเกบวสดคงคลงสงขนเปนปญหาตอการเพมขนของตนทนรวมและปญหากระแสเงนสดของกจการ เปนตน การจดการ Logistics จ าเปนตองพจารณาของภาพรวมทงระบบ ทเรยกวา Intergrated Logistics Management

การจดการตนทนโลจสตกส

39

2.1.6 กจกรรมส าคญของการจดการโลจสตกสทเรยกวา “RIMS” 1) การจดการความสมพนธ (Relation Management) เปนการจดการความสมพนธ

ของกจกรรมตางๆทเกยวของกบการเคลอนยายสนคา กคอ เปนการจดความปฏสมพนธของกจกรรมทอยแวดลอมอยในบรเวณของโลจสตกสซงอาจไดแก

การจดการลกคาสมพนธ Customer Relationship Management : CRM เนองจาก Logistics จะเปนกระบวนการซงอยในอาณาบรเวณของการตลาด (ยคใหม) ซง Logistics จะตองมปฏสมพนธกบลกคา ทงทเปนลกคาโดยตรง (Direct Customers) และลกคาทางออม (Indirect Customers) คอ ลกคาของลกคา

การจดการในเครอขายมลคาเพม (Suppliers Value) ซงเกยวของกบกจกรรมของโลจสตกส เชน การจดหาสนคา ,การเกบสนคา (Storage) ฯลฯ

การจดการเกยวกบการผลต (Manufacturing Management) การจดการเกยวกบการกระจายสนคา (Distribution Management) ซงรวมถง

กจกรรมทเกยวกบการ Packaging คอ บรรจภณฑตางๆ และการออกแบบบรรจภณฑ Packaging Desire

ผใหบรการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal Transport) ซงเกยวของกบทกกระบวนการของการขนสง และจะรวมถงกระบวนการทเกยวของกบ Cargoes Clearing ซงรวมถงพธการศลกากร , กจกรรมทเกยวกบกฎหมายและการคาทงในระดบภมภาคและระดบนานาชาต

ผใหบรการเครอขาย Information Technology Network เชน ผใหบรการ Web Site เพอธรกจ

ผใหบรการในการจดซอ-จดหา และหรอผใหบรการ Vender Management ในรปแบบตางๆ

2. การจดการขอมลขาวสาร (Information Technology) เนองจากโลจสตกสนน ไดครอบคลมถงกระบวนการตลาด ดงนนการจดการทเกยวของกบขอมลขาวสาร จงมความส าคญตอโลจสตกสซงจะตงอยบน Platform ของ Information Technology โดยจะมกจกรรม ดงน

การจดการเกยวกบขอมลในฐานะท Logistics เปนกระบวนการทมปฏสมพนธกบกจกรรมทงทเกยวของกบวตถดบและลกคา ซงขอมลจะตองมความแมนย า (Accuracy) ในฐานะทจะน าไปใชในประมาณการในการจดซอและประมาณการยอดขาย (Sale Forecasting) และการกระจาย สนคาแบบ Just in Time (แบบทนเวลา)

การจดการตนทนโลจสตกส

40

การจดการเครอขาย (Network Management) ในฐานะทโลจสตกสทม ประสทธภาพจะตองอยบนเครอขาย Platform ของเทคโนโลยสารสนเทศทมประสทธภาพ จงตองมการจดการในการเลอกสรรระบบ IT ทมความสอดคลองกบองคกร

3. การจดการวตถดบและสนคา (Material Management) เนองจากโลจสตกสจะเกยวกบสวนทเปนกายภาพ (Physical Part) ซงจะเกยวของกบกจกรรมตางๆ ตงแตการออกแบบ (Desire) รปแบบผลตภณฑวธการออกแบบบรรจภณฑ (Packaging) ของสนคา , วธการทจะเกบรกษา และทกกระบวนการทเกยวของกบการสนบสนนการผลตตางๆ แตไมเกยวของกบกระบวนการผลตโดยตรง

4. การจดการกจกรรมผใหบรการ Third – Party Logistics Service Providers ซงผเขยนชอบใชค าวา Outsources เปนกจกรรมทเกยวของกบการคดสรร เลอกสรร Outsources ซงใหบรการธรกจเกยวกบ Logistics ซงหมายถง ธรกจผใหบรการในกจกรรมตางๆทเกยวของกบโลจสตกส เชน ผใหบรการคลงสนคา , ผใหบรการขนสงตางๆ ทงการขนสงทางบก , ทางน า และทางอากาศ หรอทางทอ , ผใหบรการ Packing สนคา ฯลฯ ซงผประกอบการทจะเขาสโลจสตกส ทมประสทธภาพไดจะตองเขาใจถงวธการบรหารจดการ Subcontractors หรอ การจางบคคลภายนอกทเรยกวา Outsourcing ซงจะตองมวธการและการจดการ Outsources (ซงอาจเปนผใหบรการ Logistics Provider เชน คลงสนคา , ขนสง หรอ DC) ใหกลายเปน Business Partners (หนสวนทางธรกจ) และใชเปนกลยทธทส าคญในการท าธรกจใหมการปรบเปลยนกระบวนทศน (Paradigm) ในการเพมประสทธภาพการแขงขน (Competitioness)

การจดการ “RIMS” ทง 4 ปจจยนน การจดการความสมพนธ (Relation Management) จงเปนงานทมความส าคญสงสด ซงจะตองศกษาถง CRM หรอการจดการความสมพนธกบลกคา (Customers Relationship Management) ซงปจจบนถอเปนหวใจของการจดการทางการตลาดสมยใหม ถามความสมพนธทดตอกน การจดการ “RIMS” กจะงายขนอยางมาก ในบางทฤษฎ อาจจะเรยกวา 5 FIRMS คอเพมปจจย Fund คอรายไดหรอทน ซงใชในการด าเนนการใน Logistics & Supply แตผเขยนเหนวา Fund ควรจดอยใน Finance Function ซงจะมรายละเอยดทมาก โดยเอกสารนมงท าความเขาใจกบผศกษาในฐานะเปนต าราพนฐานของโลจสตกส เทานน จะเหนไดวาโลจสตกสเปน Cost Centers คอ เปนการใชระบบทเรยกวาตนทนรวมศนย แตกอยาไปสนจนเหมาเอาวาคาใชจายทงหลายทงปวง ทงในดานบรหารและการผลตเหมาะสมเปนคาใชจายของโลจสตกสไปเสยทงหมด อาจกลาวไดวากระแสทเกดจากการตลาดยคใหมทเรยกวาโลกาภวตน (Market Globalization) ซงเปนตลาดในยคโลกไรพรมแดน โดยมกลไกการคา World Trade Organization หรอ WTO เปนองคกรโลกในการก าหนดกตกาของการคาโลกโดยโลจสตกสจะมสวนผลกดนใหเกด

การจดการตนทนโลจสตกส

41

Value Chain เพม Productivity และความตองการของลกคาทหลากหลายในลกษณะเปน Total Integrated Marketing น าไปสการวางต าแหนงของธรกจบนการคาของโลก เพอทจะใหสามารถตอบสนองตอกลไกของโลกทเกยวของกบปจจย ดงตอไปน

1) World Class Marketing การตลาดและการแขงขนระดบโลก 2) International Transport การขนสงระหวางประเทศ 3) Globalization Rule & Trading Systems กฏเกณฑการคาโลก 4) Territory Procedure กระบวนการทเกยวกบเขตแดน 5) International Law กฎหมายระหวางประเทศ 6) Global Change Management การบรหารการเปลยนแปลงของโลก จากทกลาวมาทงหมด จะเหนไดวา Logistics นนประกอบดวยกระบวนการหลาย

อยาง ซงแตละกระบวนการนบเปนองคประกอบของระบบทตองมการประสานใหแตละกจกรรมสามารถท างานสอดคลองกนอยางบรณาการ (Intergration) โดย Key Factor หรอองคประกอบทเปนกญแจของ Logistics จะตองเกยวของกบกระบวนการทเกยวของกบการจดเกบสนคา (Storage) และการเคลอนยาย – กระจายสนคา (Moving & Distribution) จาก Point of Origin ไปส Point of Consumption ของปจจยอยางนอย ดงตอไปน

1. วตถดบ (Raw Material) 2. สนคาส าเรจรป (Finished Goods) 3. การจดการขอมลขาวสาร (Information Flow) 4. กจกรรมการทเกยวของกบการเคลอนยายและขนสงสนคา (Moving &

Transportation) 5. กจกรรมมลคาเพม (Value Added Activities)

สดทายน กคงจะทราบความหมายของโลจสตกสอาจมหลายความหมาย แตตอง

เขาใจวาการศกษาโลจสตกสถงแมจะเปนศาสตรทางวชาการ แตความมงหมายทแทจรงไมใชเพอเอาไปวพากษ (criticize) วาโลจสตกสทถกตองตองเปนแบบนน แบบน โดยอางทฤษฎทางวชาการเพยงอยางเดยว โลจสตกสเปนศาสตรทไมมกฎเกณฑตายตวทจะเปนสตรส าเรจทจะเอาไปใชในธรกจใหประสบความส าเรจ เพราะการศกษาโลจสตกสตองเอางานทมอยจรงเปนตวตงแลวเอาทฤษฎหรอความรทศกษาไปจบและประยกตใช เพอทจะไปใชในงานจรง ดงนน การศกษาและท าความเขาใจจะตองเนนในการใหน าหนกไปในทาง “Realistic” คอเอาไปปฏบตไดจรง และตองท าใจกวางทจะยอมรบความหมายของโลจสตกสในมตทแตกตางกน ทงทเปนแบบแยกสวนออกมาจาก Supply Chain หรอทรจกในชอของการจดการ “หวงโซอปทาน” ความหมายของ “What is Logistics..???..” หรอตองการค าตอบแบบฟนธงวา “โลจ

การจดการตนทนโลจสตกส

42

สตกสคออะไร” กตอบสนๆไดวาโลจสตกสเปนศาสตรทเกยวของกบเคลอนยายวตถดบ, สนคา , ขอมลขาวสารไปยงสถานทสงมอบดวยความถกตอง อยางทนเวลาและมตนทนรวมทสามารถแขงขนไดอยางมประสทธผลเพอใหเกดมลคาเพมในตวสนคาและบรการ โดยสามารถน ามาประยกตใชในระดบ Action Plan คอน ามาใชในระดบปฏบตการ โดยโลจสตกสจะมรปแบบการจดการอยางไรกได เพยงแตขอใหสนองตอบตอ..

1) การจดซอ , การผลต และการสงมอบแบบทนเวลาทเรยกวา Real Time 2) ตองสามารถใหสนคาและบรการมตนทนทสามารถจะแขงขนได 3) ผลลพธ (Out Put) ทไดจากการบรหารจดการ จะตองสรางมลคาเพม (Value

Added) ใหกบลกคา เพอใหลกคามความพอใจ (Customers Satisfaction) ตอการสนองตอบในความตองการซอ (Demand) สนคาและบรการขององคกร หากกจกรรมทไดกระท าและสรางใหเกดผลลพธเหลานได อยางนอยกถอวากจกรรมนนเปน Logistics ซงการทจะใหได Out Put แบบนกจะตองประกอบไปดวยกระบวนการตางๆดงทกลาวในบทนนนเอง โลจสตกสกบสงแวดลอม

เนองจากปจจบน ปญหาสงแวดลอมเปนประเดนส าคญ ดงนน โลจสตกสจงตองเปน “Green Logistics” ทงในสวนทเกยวกบมลภาวะในอากาศทเกดจากการขนสง , การประหยดพลงงาน และการใชวสดดานบรรจภณฑทสามารถน ากลบมาใชไดใหม (Recycle) การบรหารงานดานโลจสตกส จงตองใหความส าคญตอกฎหมายทเกยวของกบสงแวดลอม ทงในระดบประเทศและระดบนานาชาต รวมทงของจ ากดของน าหนกสนคาทสามารถจะบรรทก หรอบรรจตคอนเทนเนอร (Container) ซงในแตละประเทศจะแตกตางกน นอกจากนการจดการโลจสตกสจะตองใหความส าคญตอปญหาอบตภยทจะมตอสงคมและการท างานทปลอดภย (Safety First) ของบคคลทเกยวของในหวงโซโลจสตกสและทส าคญจะตองค านงถงศลธรรมและบรรษทภบาล (Good Corporate)

2.2 ตนทนกบการจดการซพพลายเชน

2.2.1 ความหมายของโซอปทาน (Supply Chain) โซอปทาน (Supply Chain) หรอ เครอขายลอจสตกส คอ การใชระบบของหนวยงาน คน เทคโนโลย กจกรรม ขอมลขาวสาร และทรพยากร มาประยกตเขาดวยกน เพอการเคลอนยายสนคาหรอบรการ จากผจดหาไปยงลกคา กจกรรมของโซอปทาน (Supply Chain) จะแปรสภาพทรพยากรธรรมชาต วตถดบ และวสดอนๆใหกลายเปนสนคาส าเรจ แลวสงไปจนถงลกคาคนสดทาย (ผบรโภค หรอ End Customer) ในเชงปรชญาของโซอปทาน (Supply Chain)นน วสดทถกใชแลว อาจจะถกน ากลบมาใชใหมทจดไหนของโซอปทาน

การจดการตนทนโลจสตกส

43

(Supply Chain) กได ถาวสดนนเปนวสดทน ากลบมาใชใหมได (Recyclable Materials) โซอปทาน (Supply Chain) มความเกยวของกบโซคณคา (Value Chain) โดยทวไปแลว จดเรมตนของโซมกจะมาจากทรพยากรธรรมชาต ไมวาจะเปนทรพยากรทางชววทยาหรอนเวศวทยา ผานกระบวนการแปรรปโดยมนษยผานกระบวนการสกด และการผลตทเกยวของ เชน การกอโครงราง , การประกอบ หรอการรวมเขาดวยกน กอนจะถกสงไปยงโกดง หรอคลงวสด โดยทกครงทมการเคลอนยาย ปรมาณของสนคากจะลดลงทกๆครง และไกลกวาจดก าเนดของมน และทายทสด กถกสงไปถงมอผบรโภค การแลกเปลยนแตละครงในโซอปทาน (Supply Chain) มกจะเกดขนระหวางบรรษทตอบรรษท ทตองการเพมผลประกอบการ ภายใตสภาวะทพวกเขาสนใจ แตกอาจจะมความรนอยนด/ไมมเลย เกยวกบบรษทอนๆในระบบ ปจจบนน ไดเกดบรษทจ าพวกบรษทลก ทแยกออกมาเปนเอกเทศจากบรษทแม มจดประสงคในการสรรหาทรพยากรมาปอนใหบรษทแม (ทมา:http://th.wikipedia.org/wiki/หวงโซอปทาน)

การจดการโซอปทาน (Supply Chain Management) นนเปนการน ากลยทธ วธการ แนวปฏบต หรอทฤษฎ มาประยกตใชในการจดการ การสงตอ วตถดบ สนคา หรอบรการจากหนวยหนงในโซอปทาน (Supply Chain) ไปยงอกหนวยหนงอยางมประสทธภาพ โดยมตนทนรวมในโซอปทาน (Supply Chain) ต าทสด และไดรบวตถดบ สนคา หรอการบรการตามเวลาทตองการ พรอมกนน ยงมการสรางความรวมมอกนในการแบงปนขอมล ขาวสาร ไมวาจะดวยวธการใดกตาม เพอใหทราบถงความตองการอนเปนปจจยส าคญทท าใหเกดการสงตอของวตถดบ สนคา หรอการบรการน น าไปสการไดรบผลประโยชนรวมกนของทกฝายดวย (ธนตยโสรตน. 2550) ซงสามารถสรปความหมายของโซอปทาน (Supply Chain) ไดดงน “การจดการโซอปทาน (Supply Chain Management)” หมายถง การบรหารจดการกจกรรมและความสมพนธระหวางองคกรทเกยวของกนตงแตตนน า (วตถดบ) จนถงปลายน า (สนคาส าเรจรปหรอบรการ) ซงมลกษณะยาวตอเนองกนเหมอนโซ เพอใหเกดประสทธภาพตลอดกระบวนการผลตจนถงมอผบรโภค โดยการใหความส าคญตอการสอสาร การวเคราะหขอมล และน าไปใชรวมกน เปนการสรางมลคาเพมในการด าเนนงานและเปนการสรางความไดเปรยบในการแขงขนอยางยงยน” (ทมา:http://www.logistics-adviser.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538773618)

การจดการตนทนโลจสตกส

44

2.2.2 ความส าคญของการบรหารจดการโซอปทาน (Importance of Supply Chain Management) หลงจากทการแขงขนทางธรกจไดทวความรนแรงมากขนในทศวรรษทผานมา ผบรหารกตางตกอยภายใตแรงกดดนทจะตองท าใหองคกรมการบรหารตนทนทมประสทธภาพมากขน การแขงขนทางธรกจมงเนนทความพงพอใจของลกคาเปนหลก การตอบสนองตอความตองการทรวดเรวทนตามความเปลยนแปลงของลกคา และอยบนพนฐานของตนทนการผลตต า ก าไรสงสด โดยผลตในปรมาณทพอเหมาะ ดงนนการน าเครองมอเขามาชวยในการบรหารภายในองคกรใหเกดประสทธภาพนนจงเปนสงจ าเปนอยางยง และเครองมอทสามารถชวยผประกอบการในสภาวะการแขงขนในปจจบนไดเปนอยางดกคอ ระบบการบรหารจดการโซอปทาน (Supply Chain Management) ซงเปนระบบการบรหารทมแนวคดทมงเนนความสอดคลองสมพนธกนอยางตอเนอง เปนระบบการบรหารทสนองความตองการของลกคาอยางมประสทธภาพและประสทธผล ดวยการบรหารจดการใหหนวยงานทงภายในและภายนอก สามารถสงมอบสนคาหรอชนงานใหกบหนวยงานถดไปไดอยางตอเนอง จนกระทงผลตเปนสนคาทมคณภาพ สงถงมอลกคาไดตามทลกคาตองการ แนวคดนแสดงใหเหนวาองคกรไมสามารถแขงขนไดโดยล าพงอกตอไปแลว แตจะตองแขงขนกนในรปของโซอปทาน (Supply Chain) หรอการแขงขนทเปนแบบเครอขาย ซงองคกรทจะประสบความส าเรจจะตองมโครงสรางทเหมาะสม และสามารถสรางความรวมมอกบหนวยงานในเครอขายเพอเสนอสงทดกวาและรวดเรวกวาใหกบลกคาของตน ในอดตทผานมาสวนใหญองคกรมกยดหลกการบรหารแบบทเนนการปฏบตงานอยแตภายในองคกรใหเกดประโยชนสงสด แตไมคอยใหความส าคญกบผสงมอบและลกคาเทาใดนก ซงรปแบบทางธรกจขององคกรดงกลาวเปนลกษณะ“ซอขายกนเทานน” คอสนคาและบรการจะถกซอมาและขายไปใกลๆ ตวในโซอปทาน (Supply Chain) หรอทเรยกวาหลกการใกลชวงแขน (arm-length basis) โดยละเลยความสมพนธระยะยาวและผลประโยชนรวมกนระหวางหนวยงานทอยไกลออกไปในโซอปทาน (Supply Chain) ผลทไดกคอลกคาซงอยปลายสดของโซอปทาน (Supply Chain) ไดรบสนคาและบรการทมตนทนสงและคณภาพต า ขณะทเงนทนและทรพยากรในการบรหารเรมหายากขนเรอยๆ ผบรหารองคกรจงตนตวและเรมตระหนกวาตอไปนไมจ าเปนทองคกรจะตองท างานทกอยางดวยตนเอง บอยครงทพบวามหนวยงานอนนอกองคกรทมทรพยากรและเทคนคเฉพาะทสามารถท างานเฉพาะอยางไดดกวาตนเองหรอแมวาองคกรนนเองจะมทรพยากรและเทคนคทสามารถท าไดกตาม แตกอาจจะไมอยในต าแหนงทเหมาะสมในโซอปทาน (Supply Chain) การคดแบบนหนทางทจะน าไปสความไดเปรยบทางการแขงขนทย งยนในยคปจจบนนนคอการบรหารความสมพนธทซบซอนของหลายหนวยธรกจ ซงแตละหนวยธรกจกจะเสนอขายสนคาและบรการของตน แตในทสดกตองประกอบกน

การจดการตนทนโลจสตกส

45

เปนสนคาและบรการสดทายใหมตนทนต ากวาและมมลคาเพมมากวาใหแกลกคา ปจจยแหงความส าเรจของแนวคดนคอวธการท าใหความสมพนธของทกหนวยงาน ไมวาจะเปนพนธมตร (alliances) หรอผสงมอบหลอหลอมเขาดวยกนเพอบรรลผลประโยชนของทกฝาย (สาธต พะเนยงทอง, 2548) อตสาหกรรมทส าคญตางๆ ในประเทศ เชน อตสาหกรรมสงทอเครองนงหม เครองหนงและรองเทา และอตสาหกรรมอาหาร เปนตน อตสาหกรรมเหลานลวนแลวแตมลกษณะเหมาะทจะน าระบบการบรหารจดการโซอปทาน (Supply Chain) เขามาชวยในการบรหารธรกจ เนองจากเปนอตสาหกรรมทมการแขงขนอยางรนแรง ความตองการสนคาของลกคามความหลากหลาย ผลตภณฑมวงจรชวตสนและมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว จะเหนไดวาการน าระบบ (Supply Chain Management: SCM) (Supply Chain) เขามาใชในอตสาหกรรมดงกลาว ถอไดวาเปนเรองทดอยางยงทจะชวยใหผประกอบการสามารถแขงขนไดในตลาดโลก โดยเฉพาะการแขงขนเพอครองตลาดตางประเทศใหไดในอนาคต ซงปจจยหลกของความส าเรจในการบรหารจดการโซอปทาน (Supply Chain) ไดแก สนคาคงคลง ตนทน ขอมล การใหบรการลกคา ความสมพนธทดและการรวมมอกนระหวางคคา ปจจยเหลานเปนสงทส าคญในการน ามาใชก าหนดกลยทธในการบรหารจดการโซอปทาน (Supply Chain) ไดอยางมประสทธภาพ (Coyle, et al., 2003) โดยวตถประสงคหลกของ(Supply Chain Management: SCM) (Supply Chain) กเพอลดตนทนการถอครองสนคาใหมากทสด ซงทกกจกรรมตองการลดตนทนในการถอครองสนคาภายใตการคงประสทธภาพการสงมอบโดยการขจดกจกรรมตางๆ ทไมมมลคาเพมและกจกรรมทสงผลตอการเพมของสนคาคงคลง (ธนต โสรตน, 2550)

2.2.3 โครงสรางโซอปทาน (Supply Chain Model) ลกษณะโครงสรางของโซอปทานมอยหลายรปแบบสวนมากมลกษณะทคลาย ๆ กนไมแตกตางกนมากนก ซงรปแบบแรกจะมการไหลในลกษณะของอปสตรม จากภาพท 1 คอ ผจดจายวตถดบ (Supplier)ถงผกระจายสนคา(Distributor) และ ดาวนสตรม ผกระจายสนคา (Distributor) ถง ผบรโภค(Customer) การระบวาจดไหนคออปสตรมนน ใหใชต าแหนงของบรษททพจารณาเปนหลก ผกระจายสนคา (Distributor) บรษททอยทางดานซาย ทศทางยอนไปหาแหลงวตถดบ จะเรยกวา อปสตรม (Upstream) และเรยกแตละจดบนอปสตรมวา ผจ ดจายวตถดบ (Supplier) ในทางกลบกน บรษททอยทางดานขวา (ทศทางมงไปหาผบรโภค) จะเรยกวา ดาวนสตรม (Downstream) และเรยกแตละจดบนดาวนสตรมวา ผบรโภค (Customer)

การจดการตนทนโลจสตกส

46

การเรยงล าดบสวนประกอบของโซอปทานจากอปสตรมไปยงดาวนสตรยมอาจจะเรยงไดดงน

1) ผจดจายวตถดบ/สวนประกอบ (Raw Material/ component suppliers) 2) ผผลต (Manufacturers) 3) ผคาสง/ผกระจายสนคา (Wholesalers/distributors) 4) ผคาปลก (Retailers) 5) ผบรโภค (Customer)

ภาพท 1.1 แผนภาพโซอปทาน

(ทมา:http://www.agriman.doae.go.th/home/news2/Logistics/Binder%202.pdf)

ภาพท 1.2 การไหลของโซอปทาน

(ทมา:http://www.agriman.doae.go.th/home/news2/Logistics/Binder%202.pdf)

การจดการตนทนโลจสตกส

47

ภาพท 1.3 โครงสราง(Supply Chain Management: SCM) (ทมา:http://www.agriman.doae.go.th/home/news2/Logistics/Binder%202.pdf)

ภาพท 1.4 โครงสราง (Supply Chain Management: SCM)

(ทมา:http://www.agriman.doae.go.th/home/news2/Logistics/Binder%202.pdf)

การจดการตนทนโลจสตกส

48

ภาพท 1.5 Components of Supply Chains

(ทมา:http://www.agriman.doae.go.th/home/news2/Logistics/Binder%202.pdf)

2.2.4 ความสมพนธระหวางโลจสตกสกบโซอปทาน (Logistic And Supply Chain) ทผานมาเราไดกลาวถงค าวา “โลจสตกส (Logistics)” และ “โซอปทาน (Supply Chain)” อยบางจนอาจท าใหผอานหลายคนสงสยวาค าสองค านแตกตางกนอยางไร ทจรงแลวเราอาจกลาวไดวาโลจสตกสและโซอปทานนนแทบจะแยกกนไมออก และถาหากจะอธบายค าสองค านกคงตองเรมตนจากภาพกวาง ๆ กนกอนดวยทฤษฎโซคณคา (Value Chain) Michael E. Porter ไดใหทฤษฎเกยวกบการสรางโซคณคา (Value Chain)ของบรษทเพอทจะเพมขดความสามารถทางการแขงขนวาเราสามารถแบงกจกรรมทกอใหเกดการเพมมลคาไดเปนสองสวนดวยกนคอกจกรรมหลก (Primary Activities) และกจกรรมสนบสนน (Support Activities) ดงทเราจะเหนไดในภาพ

การจดการตนทนโลจสตกส

49

ภาพท 1.6 โซคณคา (Value Chain)

(ท ม า : http://www.greenlogisticsthai.org/index.php/whats-green-logistics/definition/50-2010-04-26-04-25-55)

2.2.5 กจกรรมหลก (Primary Activities: Line Functions) กจกรรมหลกจะประกอบดวยการกอใหเกดมลคาเพมของสนคาตลอดกระบวนการ

ไมวาจะเปนการรบเขา การผลต การจดสงสนคา การตลาด และบรการหลงการขาย (1) Inbound Logistics เปนกจกรรมทมการน าวตถดบหรอสวนประกอบทจะใช

ส าหรบการผลตเขามาเพอท าการเตรยมความพรอม ประกอบไปดวยการรบเขา การจดเกบ และการวางแผนการผลต ยกตวอยางในอตสาหกรรมคอมพวเตอร Inbound Logisticsคอการรบชนสวนตาง ๆ เขามาเพอประกอบใหเปนคอมพวเตอรข นตอนตอไป

(2) Operations เปนขนตอนของการผลตสนคาและรวมถงทกกระบวนการในการเปลยนสภาพของวตถดบหรอสวนประกอบดงกลาวเปนสนคาหรอ Final Product ในทนกคอการประกอบชนสวนตาง ๆ เขาเปนเครองคอมพวเตอร กจกรรมดงกลาวยงรวมไปถง การบรรจหบหอ การควบคมคณภาพของสนคาใหตรงตามมาตรฐานและการบ ารงรกษาเครองจกรใหพรอมใชงานอยางสม าเสมออกดวย

(3) Outbound Logistics คอการจดเกบและจดสงสนคาสผซอ ส าหรบตวอยางนกคอการจดเกบเครองคอมพวเตอรทไดประกอบและผลตแลวในคลงสนคา และการจดสงสนคาใหกบผแทนจ าหนาย

การจดการตนทนโลจสตกส

50

(4) Marketing and Sales คอกระบวนการของการวเคราะหความตองการของลกคา และสนองความตองการเพอใหบรษทสามารถขายสนคาได สรางรายไดใหกบบรษท

(5) After- Sale Services ขนตอนหลงการขายสนคาแลวบรษทจะตองมบรการหลงการขายเพอสรางความพงพอใจใหกบลกคา และเปนโอกาสทดในการสรางการขายครงตอไป เชนการรบประกนสนคา บรการตรวจสอบและซอมแซม ศนยบรการเปนตน

2.2.6 กจกรรมสนบสนน (Support Activities) กจกรรมสนบสนนคอกจกรรมทจะชวยใหกจกรรมหลกด าเนนอยางราบรน

ประกอบดวย (1) Firm infrastructure คอกจกรรมหลก ๆ ทบรษทจ าเปนตองม เชนการบรหาร

การเงน การวางแผนกลยทธ โครงสรางการบรหารจดการ เปนตน (2) Human Resources Management การคดเลอกและพฒนาบคลากรในองคกร

รวมถงการบรหารจดการทงหมดเกยวกบบคลากรเชนนโยบายการจางงานและการบรหารคาตอบแทน

(3) Technology Development ครอบคลมถงเทคโนโลยทจะสนบสนนการด าเนนการของกจกรรมหลกทงหมด เชนระบบการบรหารจดการคลงสนคาและสนคาคงคลง

(4) Procurement การจดซอจดหาวตถดบและเครองจกรส าหรบการผลต เมอแตละบรษทม Value Chain ซงกอใหเกดการสรางมลคาเพมและความสามารถทางการแขงขนเปนของตวเองแลว เราจะมามองภาพทกวางกวานนไปยงคคาและลกคาของเราดวยซงจะไดแสดงตามภาพท 7ดงตอไปน (ท ม า : http://www.greenlogisticsthai.org/index.php/whats-green-logistics/definition/50-2010-04-26-04-25-55)

การจดการตนทนโลจสตกส

51

ภาพท 1.7 โซคณคา (Value Chain) และโซอปทาน (Supply Chain)

(ท ม า : http://www.greenlogisticsthai.org/index.php/whats-green-logistics/definition/50-2010-04-26-04-25-55)

ภาพท 1.7 แสดงใหเหนถงกจกรรมทเกดขนตลอดโซอปทาน ตงแตผผลตวตถดบ โรงงาน ผคาสง ผคาปลก และผบรโภค ซงแตละบรษทกจะม Value Chain เปนของตวเอง ประกอบเปน Supply Chain ทงระบบทเชอมตอกน

การไหลของวตถดบ (Material Flow) จะเรมจากผผลตวตถดบและเปลยนสภาพไปเรอย ๆ จนเปนสนคาส าเรจรปและสงไปยงลกคา ในขณะทเงนหรอผลตอบแทนจากการขายสนคา (Financial Flow) จะเคลอนทจากผซอขนสดทายจนถงผผลตวตถดบขนแรก ระหวางนนจะมการไหลของขอมล (Information Flow) ทงไปและกลบ เชนขอมลของสนคา ขอมลความตองการของผบรโภค ตลอดโซอปทาน ตามทไดแสดงใหเหนเปนลกศรดานบนและดานลาง

กจกรรมโลจสตกสเปนกจกรรมทเกดขนภายในโซอปทานโดยแตละคนหรอแตละบรษทกจะมกจกรรมโลจสตกสเปนของตนเอง ถาเราน ารปภาพขางตนมาพจารณากจกรรม โลจสตกสของแตละสวนกจะแสดงไดดงน

การจดการตนทนโลจสตกส

52

ภาพท 1.8 กจกรรมโลจสตกสของแตละสวนของโซอปทาน (ท ม า : http://www.greenlogisticsthai.org/index.php/whats-green-logistics/definition/50-2010-04-26-04-25-55)

เมอมองกจกรรมโลจสตกสของผผลต (Logistics of Manufacturer) ในกรอบไขปลาเลกดานซาย เราจะเหนวาการด าเนนกจกรรมโลจสตกสเรมจากการรบสวนประกอบหรอวตถดบจาก Suppliers เขามาเพอท าการผลตสนคา จนถงการสงสนคาทผลตเรยบรอยแลวสคลงกระจายสนคา (Distribution Center) โลจสตกสของผกระจายสนคา (Logistics of Distribution Center) ในกรอบเสนไขปลาใหญ เรมตงแตการรบสนคาจากโรงงาน การบรหารจดการกระจายสนคา และการสงสนคาไปยงผคาสง สวนโลจสตกสส าหรบผคาปลก(Logistics of Retailer) นบตงแตผคาสงสงของไปยงชนโชวของผคาปลก จนกระทงผบรโภคไปเลอกซอมาจะเหนไดวาระบบโลจสตกสเปนเสมอนภาพตดสวนหนงของโซอปทาน แลวแตวาเราจะตดเอาสวนไหนมาด ดงนนการทจะปรบปรงประสทธภาพของการบรหารงานในขนตนจะตองดทภาพโลจสตกสในแตละสวนกอน แตถาตองการจะปรบปรงประสทธภาพใหมากยงขนไปอก จะตองมองตลอดโซอปทาน ตองบรณาการทกภาคสวนใหเขามารวมมอกน สอสารกนใหเขาใจ และพรอมใจกนปรบปรง จะท าใหสามารถลดตนทนไดอยางถงทสด ดงทมตวอยางมาแลว ไมวาจะเปนอตสาหกรรมรถยนต หรออตสาหกรรมคอมพวเตอรเปนตน

การจดการตนทนโลจสตกส

53

2.2.7 ปญหาและอปสรรคของการจดการโซอปทาน (Problem And Barrier of Supply Chain Management) มอะไรบาง ความเหมาะสมของผลตภณฑ โดยทวไปแลวมผลตภณฑอย 2 ประเภทคอ ผลตภณฑทวไป และ นวตกรรม (1) ผลตภณฑทวไป มแนวโนมจะมอปสงคตอผลตภณฑคงท มวงจรชวตยาว มก าไรตอหนวยนอย จงตองการ SMC ทมประสทธภาพ เพอใหผลตในปรมาณทเหมาะสมตออปสงค ดวยตนทนทต า โดยการจดการกบผลตภณฑประเภทนตองท าใหมการหมนเวยนสนคาสง ลดสนคาคงคางในระบบโดยรวม ลดเวลาสงซอโดยไมใหตนทนเพมขนและหาแหลงวตถดบราคาต า (2) นวตกรรม เปนผลตภณฑทมวงจรชวตสน และมอปสงคทไมสามารถพยากรณได จงจ าเปนตองมโซอปทานทสามารถตอบสนองความตองการลกคาทคาดการณไมไดอยางรวดเรว การจดการสนคาประเภทนจะตองรกษาระดบปลอดภยของสนคาคงคลงไวสง ลดเวลาสงซอใหได แมตนทนจะสงขน เลอกแหลงวตถดบทสามารถจดสงไดร วดเรวและมความยดหยน ระบบการสอสารของคคาในสายโซเดยวกน เนองจากโซอปทานนนจะตองเกยวของกบหลายบรษท การสอสารแลกเปลยนขอมลระหวางบรษททเกยวของจงมความส าคญอยางยงยวดตอประสทธภาพของโซอปทาน โปรแกรมตาง ๆ ทชวยใหเกดความรวมมอระหวางบรษท เชน การจดการสนคาคงคลงโดยผขาย (Vendor Managed Inventory), การวางแผน พยากรณ และเตมสนคาคงคลงรวมกน (Collaborative Planning Forecasting and Replenishment, CPFR), การตอบสนองอยางรวดเรว (Quick Response) และ การเตมสนคาคงคลงอยางตอเนอง (Continuous Replenishment) จะชวยใหการตดตอระหวางบรษทดขน โดยโปรแกรมทกลาวมาขางตนนลวนมวตถประสงคเดยวกน คอ เพอใหเกดการแลกเปลยนขอมลทมประสทธภาพ และลดความไมแนนอนของขอมลทสนบสนนในสายโซอปทาน แกนส าคญของ Supply Chain Management แมวาการผลตจะมความซบซอนและมความเปนเอกลกษณทยากตอการควบคม แตหนาททางการผลตของทกองคกรจะมหลกการพนฐานตางๆ เหมอนกนสงทจะท าใหเขาใจถงหนาทของการผลตและวธการควบคมการผลตนน เราจะตองเขาใจในสงทเกยวของกบการเคลอนไหวในกระบวนการผลตอย 2 สงหลกๆ คอ (1) วตถดบ (Materials) (2) สารสนเทศ (Information) การบรหารการผลตจะมประสทธภาพสงขนเมอกระบวนการผลตเคลอนไหวไดอยางตอเนองไมตดขด และมระบบทงายๆ ไมยงยากซบซอน ยงมระบบยอยหรอแยกสวนมากเทาใด กจะยงมปญหามากขนเทานน

การจดการตนทนโลจสตกส

54

(ทมา :Thammasat Business School Thammasat Universityhttp://www.tbs.tu.ac.th/th/home.rails)

ภาพท 1.9 แสดงการเคลอนไหวของวตถดบและสารสนเทศทมอยในกระบวนการผลต

(ทมา: http://blog.eduzones.com/friendly/40435)

วตถดบจะเคลอนไหวจากผจ าหนายวตถดบหรอผสงมอบผานเขาไปในโรงงานผลตจนไดผลตภณฑทสงไปยงลกคา ทง 3 องคกร (ผสงมอบ-ผผลต-ลกคา) น มองผวเผนแลวเหมอนเปนอสระตอกน แตความเปนจรงแลวทง 3 องคกร จะขนตอกนและตองพจารณารวมกนเปน “กระบวนการ” เดยวกนคอ กระบวนการแปรสภาพวตถดบใหกลายเปนผลตภณฑทมมลคาเพมขน ขอมลสารสนเทศจะเคลอนไหลไปมาระหวางองคกรเชนกน จากรปแสดงถงการเคลอนไหวหมนเวยนของขอมลสารสนเทศในวงจรปด 4 วงจร ซงจะเชอมโยง 3 องคกรตอถงกนเปนระบบธรกจ ฝายบรหารจะควบคมก ากบไดโดยก าหนดนโยบาย ระเบยบปฏบตและท าการตดสนใจในเรองการผลต ระบบนจะรายงานผลผลตในรปของผลด าเนนการและรายงานทางการเงนเพอใหผถอหน ฝายบรหารและรฐบาลไดรบทราบ ปญหาคอความสนใจทแตกตางกนของผทเกยวของ เชน

1) ลกคามกตองการสนคาทถกตองสมบรณแบบและมราคาถก 2) พนกงานในสายการผลตอยากรค าสงทถกตอง 3) ฝายจดซอตองการไดวตถดบทถกตอง มคณภาพ 4) ผจ าหนายวตถดบตองการค าสงซอทถกตองเพอจะไดจดสงไดถกตอง 5) ผจดการตองการรายงานทถกตอง

การจดการตนทนโลจสตกส

55

ประโยชนของการท า SCM 1) การเคลอนไหลของวตถดบและสารสนเทศเปนไปอยางราบรน 2) ปรบปรงระดบของสนคาคงเหลอ 3) เพมความเรวไดมากขน 4) ขจดความสนเปลองหรอความสญเปลาตางๆ ในกระบวนการทางธรกจใหหมด

ไปได 5) ลดตนทนในกจกรรมตางๆ ได 6) ปรบปรงการบรการลกคา (ทมา:http://blog.eduzones.com/friendly/40435) 2.2.8 การประยกตใชการจดการโซอปทาน (Applications in Supply Chain

Management) จากบทความกลาวถงการน า SCM มาใชในการแกปญหาในการผลตและการจดการ

ซงปญหาในทนคอปญหาการเคลอนไหลของวตถดบ และการมสนคาคงเหลอไวมากเกนไป ซงจะกอใหเกดปญหาตามมาคอเงนทนจม เกดตนทนคาเสยโอกาสมากขน และโรงงานใชวธการผลตแบบ batch ทไมทนสมย ทางาเดนของวตถดบไมมคณภาพ การจดการกบวตถดบในสายการผลตไมดพอ โครงสรางการจดองคกรซบซอน มการรวมอ านาจไวทศนยกลาง ท าใหการตดตอสอสารระหวางกนท าไดล าบาก และสงผลกระทบตอตนทนทอาจเพมขนได แนวทางในการแกปญหาทงหมดคอ การจดองคกรระบบกระจายอ านาจ ประกอบดวยหนวยตางๆ หลายๆ หนวย (Market business units) ซงแตละหนวยนนจะมอ านาจในการจดการและตอบสนองความตองการของลกคาใน zoneของตนเองไดอยางเตมท กลาวคอ สามารถพฒนาผลตภณฑและผลตสนคาไดตามตองการ (zone ในทนจะแบงเปน ยโรป, อเมรกา และ เอเซย) แนวทางตอไปคอการเคลอนไหลของสารสนเทศตองเปนไปอยางราบรน มการแบงปนขอมลกนระหวางหนวย supplies และลกคาสามารถตดตอเชอมโยงกนไดโดยอปกรณทอ านวยความสะดวกและทนสมยสนคาทผลตขนจะตองไดมาตรฐานและตอบสนองความตองการของลกคาไดด และรวดเรว (ทมา :http://blog.eduzones.com/friendly/40435)

2.2.9 กระบวนการทส าคญในโซอปทาน วตถประสงคส าคญของ Supply Chain Management (SCM) จะมงเสรมสราง

ผลผลต (Productivity) และศกยภาพทเหนอกวา (Core Competency)โดยสามารถน าไปใชในระดบกลยทธทเปน Action Plan ขององคกร โดยมเปาประสงค ดงตอไปน

1) มเปาหมายเพอความพอใจของลกคา 2) ใชเปนกลยทธในการลดตนทนและสรางก าไร

การจดการตนทนโลจสตกส

56

3) เปนกลยทธเพอมงเพมศกยภาพการผลตและบรการ 4) ใชเปนกลยทธในการเตบโตทมเสถยรภาพขององคกร

ความมงหมายทส าคญของ SCM กเพอใหลกคามความพอใจสงสด ซงเปนหวใจของการจดการ สมยใหม ซงถอวาลกคาเปนศนยกลาง (Customer Center) และโลกปจจบนเปน Globalization คอ โลกธรกจไดเชอมตอกน การจดการ SCM จงตองมรปแบบทตองเปนแบบบรณาการ (Integration) ดงนน หากกลาวถง Supply Chain Management : SCM ในเนอหาของหนงสอฉบบนใหเขาใจวาเปน SCM แบบบรณาการ ซงไดรวมกจกรรมของ Logistics เขาไวดวยกนแลว โดยในการบรหารจดการจะตองมการท า Balance Scorecard โดยมดชนชวด (Key Performance Indicators : KPI) ในทกกระบวนการของ SCM การทจะน า SCM ไปใชเพอใหบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพนน จะตองน าไปใชหรอไปจดการในกระบวนการ (Procedure) ดงตอไปน

1) การคาดคะเนยอดขาย (Sale Forecasting) และกระบวนการสนบสนนสงเสรมการตลาด (Market Supporting Management) จะเปนสวนทเกยวของกบคแขงในอาณาบรเวณของตลาด

2) การจดการกระบวนการจดซอ (Procurement) จะเปนสวนทเกยวของกบการจดการกบคคา

3) การจดการขนสงในโซอปทาน (Carriage / Transportation) เปนการจดการเกยวของกบความเรว

4) การจดการคลงสนคา (Inventory Management) เปนการจดการเกยวกบสภาพคลองทางการเงน

5) กระบวนการสนบสนนผลต (Manufacturer Supporting Management) เปนการจดการในดานลดตนทน

6) กระบวนการกระจายสนคา (Distribution Management) เปนการจดการเกยวกบเงอนเวลา Speed

7) การจดการเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศในโซอปทาน เปนการจดการเครอขายและขอมล

8) กระบวนการ Logistics ในรปแบบตางๆ เพอท าหนาทสงมอบและเคลอนยายสนคา (Moving)

การน า Supply Chain Management (SCM) เขาไปครอบง า (Dominant)หรอเขาไปจดการในกระบวนตางๆ ทกลาวถงขางตนทง 8 กระบวนการ (ในขอเทจจรงจะมกระบวนการทมากกวาน) เปนกระบวนการซงตางกมกจกรรมสงเสรมการตลาดและการผลต โดยลกษณะทเปนการแยกสวน คอ ตางด าเนนกจกรรมของตนอยางอสระ ( Independency) เพอทจะให

การจดการตนทนโลจสตกส

57

กจกรรมเหลานนสอดประสานเปนหนงเดยวแบบบรณาการ กจะน าการจดการแบบโซอปทาน ซงยดถอลกคาเปนศนยกลาง (Customer Center) เขาไปครอบง าในทกกระบวนการ และใหสอดประสานกนเปน โซอปทาน (Supply Chain) โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและ Logistics เขาไปประสานเปนหวงโซ เพอทใหทกกระบวนการสามารถขบเคลอนเปนเกดปฏสมพนธเชงวงแหวนแบบบรณาการ ( Integration) โดยทงหมดลวนแตมเปาหมาย (Goal) เพอใหลกคามความพอใจ (Customer Satisfaction) และเพมศกยภาพการแขงขน (Core Competitiveness)ดงทกลาวไปแลวถงกระบวนการตางๆ (Procedures) ทประกอบเปนโซอปทานเชงวงแหวน (Annular) ซงแตละกระบวนจะมปฏสมพนธแบบบรณาการ (Integration) คอเปนลกษณะเปนอนหนงอนเดยวกน ซงบางครงกเรยกวาองครวม เพอใหเขาใจถงพนธะกจตางๆของกจกรรมในกระบวนการทส าคญ จงไดเรยบเรยงน าเสนอพอเปนสงเขปดงตอไปน

2.2.10 กระบวนการจดการจดซอจดหา (Purchasing Management) การจดซอหรอจดหา มชอเรยกไดหลายแบบ เชน หากเปน Procurementจะเนน

กจกรรมตางๆทงจดซอ , กจกรรมของคลงสนคา , การขนสง และการจดสง ซงเปนรปแบบของการจดการกอนทจะมกระแส Logistics เขามาใชอยางแพรหลายในปจจบน ส าหรบหนวยงานของรฐหรอบางองคกร อาจเรยกวา การพสด (Supply Department) หรอ กองคลง , กองจดหา เปนตน ส าหรบการจดซอตามความมงหมายใน “หนงสอ What is Logistics” จะหมายถง การจดซอในรปแบบทเปน “Purchasing” คอ กระบวนการในการด าเนนการใหไดมาซงวตถดบ , สงของทจ าเปน ตามความตองการของหนวยงานทมการรองขอ โดยการจดซอหรอสงทซอมามสวนปฏสมพนธกระทบตอผลก าไรหรอผลการประกอบการของธรกจ โดยวตถประสงคหรอเปาหมายของการจดซอ มดงน

1) จดหาวตถดบ, อปกรณและสงของ เพอปอนใหน าสงหนวยงานทตองการ 2) การจดซอจดหาในราคาทคณภาพและราคามดลยภาพมากทสด 3) ด าเนนการจดหาจากแหลงทเหมาะสม มการจดสงตรงตามเวลาในปรมาณท

เหมาะสม 4) เปนแหลงในการหาขอมลขาวสารใหกบองคกร

ปจจบนองคกรธรกจมการจดการการผลตทเปลยนไปจากเดมมาเปนการผลตตามความตองการของลกคา (Make – to – Order) ท าใหระบบการผลตตางๆมแนวทางการจดการผลตเพอการขายไมใชผลตเพอเกบ Stock คอเปนการผลตแบบพอด (Just for sale manufacturing) โดยสภาวะโลกธรกจในปจจบนเปนเรองของ Speed เพอปรบไปสระบบการ

การจดการตนทนโลจสตกส

58

ผลตแบบพอด (Just In Sale)และสงผลใหการจดซอตองด าเนนการใหสอดคลองกบ JIT ไปเปนการจดซอในลกษณะทนเวลาพอด (Just In Time Purchasing) (ทมา: http://blog.eduzones.com/friendly/40435)

2.2.11 บทสรป ในการอธบายความรพนฐานส าหรบการบรหารจดการโซอปทาน (Basic of Supply

Chain Management: SCM) สงทส าคญทสดคอการเขาใจถงความหมายทแทจรงของโซอปทาน (Supply Chain) และการจดการโซอปทาน (Supply Chain Management) ไปพรอม ๆ กบกระบวนการทางโลจสตกส โดยค านงถงการไหลของโซอปทานทเรมจาก ผจดจายวตถดบ/สวนประกอบ (Raw Material/ component suppliers) ผผลต (Manufacturers) ผคาสง/ผกระจายสนคา (Wholesalers/distributors) ผคาปลก (Retailers) ไปจนถงผบรโภค (Customer) โดยน าเอา กลยทธ วธการ แนวปฏบต หรอทฤษฎ มาประยกตใชในการจดการ การสงตอ วตถดบ สนคา หรอบรการจากหนวยงานหนงในกจกรรมโซอปทาน ไปยงอกหนวยงานหนงอยางมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคหลกของ(Supply Chain Management: SCM)กเพอลดตนทนการถอครองสนคาใหมากทสด ซงทกกจกรรมตองการลดตนทนในการถอครองสนคาภายใตการคงประสทธภาพการสงมอบโดยการขจดกจกรรมตางๆ ทไมมมลคาเพมและกจกรรมทสงผลตอการเพมของสนคาคงคลง หรอมตนทนโดยรวมในโซอปทานต าทสดจากการแยกกจกรรมหลก (Primary Activities: Line Functions)ทกอใหเกดมลคาเพมของสนคาตลอดกระบวนการ และกจกรรมสนบสนน (Support Activities)ทชวยในการสนบสนนใหกจกรรมหลกด าเนนอยางราบรน