กฎหมายแพงและพาณชย

1. ความหมายของกฎหมายแพงและพาณชย2. การจดท าประมวลกฎหมายแพงและพาณชย3. ลกษณะส าคญของประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย

1. ความหมายของกฎหมายแพงและพาณชย

กฎหมายแพง ( Civil Law ) หมายถง กฎหมายเอกชนทก าหนดความสมพนธระหวางเอกชนกบเอกชนดวยกนในฐานะทเทาเทยมกน โดยก าหนดความสมพนธในเรองบคคล หนสน ทรพยสน ครอบครว และมรดก

กฎหมายพาณชย ( Commercial Law ) หมายถง กฎหมายเอกชนทเกยวกบหลกปฏบตในทางการคาทใชกนอยทวไปในภาคธรกจ จงเรยกวา “กฎหมายพอคา” ไดแก หนสวนบรษท ตวเงน การประกนภย การลมละลาย เปนตน

2. การจดท าประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

จนกระทงจดท าส าเรจและประกาศใชเปนประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ประกาศใชเรอยมาจนครบ 6 บรรพ ในรชกาลท 8

รชกาลท 6 มการประกาศใชกฎหมายแพงและพาณชยภายใตอทธพลประมวลกฎหมายแพงฝรงเศส แตประชาชนอานยาก และไมเขาใจจงจดท าขนใหมภายใตอทธพลกฎหมายแพง

เยอรมน

รชกาลท 5 ปฏรประบบกฎหมายตามแบบตะวนตก ทรงเลอกใช

ระบบประมวลกฎหมาย (Civil Law)

3. ลกษณะส าคญของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

บรรพ 1 หลกทวไป เปนบรรพทบญญตหลกการทวไป (เชน นตวธ หลกสจรต)บคคล เปนหลกเกณฑเบองตนเกยวกบทรพย นตกรรม ระยะเวลา และอายความ

บรรพ 2 หน เปนบรรพทบญญตหลกการทวไปเกยวกบหน และบอเกดแหงหน เชน สญญา ละเมด ลาภไมควรได และจดการงานนอกสง

บรรพ 3 เอกทศสญญา เปนบรรพทบญญตหลกเกณฑของสญญาตางๆ เชน ซอขาย ก ยม ฝากทรพย จ าน า เปนตน

บรรพ 4 ทรพยสน เปนบรรพทบญญตหลกเกณฑเกยวกบทรพยสน และสทธตางๆในทรพยสน เชน กรรมสทธ สทธครอบครอง ภาวะจ ายอม เปนตน

บรรพ 5 ครอบครว เปนบรรพทบญญตความสมพนธของบคคลในครอบครว เชน การหมน การสมรส สทธและหนาทระหวางสามกบภรรยา และระหวางบดามารดากบบตร เปนตน

บรรพ 6 มรดก เปนบรรพทบญญตหลกเกณฑเกยวกบกองมรดก เชน การตกทอดของมรดก การท าพนยกรรม การจดการและการแบงปนทรพยมรดก เปนตน

3. ลกษณะส าคญของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย(ตอ)

กฎหมายลกษณะบคคล

1. ความหมายของบคคล2. บคคลธรรมดา3. นตบคคล4. ภมล าเนาของบคคล

1. ความหมายของบคคล

บคคล หมายถง สงทกฎหมายรบรองใหมสทธและหนาทไดตามกฎหมาย ซงเรยกวา“ผทรงสทธ” เชน มนษย บรษท หรอพรรคการเมอง กฎหมายรองรบใหเปนบคคลและใหมสทธหนาทไดตามกฎหมาย

2. บคคลธรรมดา

บคคลธรรมดา หมายถง มนษยหรอคนทวไปทเกดขนตามธรรมชาตทกฎหมายรองรบใหมสทธและหนาทตามกฎหมาย

2.1 สภาพบคคล สทธและหนาทของบคคลธรรมดาจะเกดขนไดกตอเมอบคคลนนมสภาพบคคลแลวเทานน ซงสภาพบคคลยอมเรมตงแตเมอคลอดแลวอยรอดเปนทารก และสนสดลงเมอตาย

2. บคคลธรรมดา (ตอ)

2.1.1 การเรมตนแหงสภาพบคคล1) มการคลอด “การคลอด” หมายถง

การทอวยวะทกสวนของทารกไดพนออกมาจากครรภมารดา แมยงไมไดตดสายสะดอกเปนการคลอดส าเรจแลว

2) มการอยรอดเปนทารก “การอยรอดเปนทารก” หมายถง ตองปรากฏวาทารกทคลอดออกมานนมการหายใจแลว

ตวอยาง ล ายองทองกบสนต เมอครบก าหนดคลอดล ายองไดคลอดวนเฉลมออกมา ขณะทคลอดน นแมย งไมไดตดสายสะดอออกแตปรากฏวาวนเฉลมมการหายใจ ก ถอวา เ ปนการเรมตนแหงสภาพบคคลของวนเฉลม

2.1.2 การสนสดแหงสภาพบคคล1) การตายโดยธรรมชาต ในทาง

การแพทยถอวาบคคลธรรมดาจะถงแกความตายเมอแกนสมองของบคคลนนหยดท างาน

2) การตายโดยผลของกฎหมาย หรอทเรยกวา “การสาบสญ” เปนกรณทบคคลไดหายจากภมล าเนาหรอถนทอย โดยไมทราบขาวคราวเปนระยะเวลา 5 ปส าหรบกรณทวไป 2 ปส าหรบกรณพเศษ ซงไดแก หายไปในสนามรบ การสงคราม

ตวอยาง

2.2 การนบอายบคคล

• กรณรวน เดอน ปเกด ใหนบตงแตวนเกด• กรณรเดอน ป แตไมรวนเกด กฎหมายใหถอเอาวนท 1 ของเดอนเปนวนเกด

• กรณรปเกด แตไมรวนและเดอนเกด กฎหมายใหถอเอาวนเรมตนปปฏทนของปทบคคลนนเกดเปนวนเกดของบคคลดงกลาว

• กรณไมรวน เดอน ปเกดเลย กรณนตองพจารณาจากรปราง หนาตา สณฐานของบคคลนนประกอบกบพยานทเกยวของ

2.3 ความสามารถของบคคล

โดยทวไปแลวบคคลยอมสามารถมสทธและใชสทธตางๆ ไดตามกฎหมาย แตมบคคลบางประเภททกฎหมายจ ากดความสามารถ เรยกวา “ผ ไรความสามารถ” ม 4 ประเภท 1 ผเยาว 2 คนไรความสามารถ 3คนวกลจรต 4 คนเสมอนไรความสามารถ

2.3.1 ผเยาว หมายถง บคคลทยงไมบรรลนตภาวะ โดยบคคลจะบรรลนตภาวะดวยเหตอยางใดอยางหนง คอ

1) การบรรลนตภาวะโดยอาย บคคลยอมพนจากภาวะผเยาวและบรรลนตภาวะเมออาย 20 ปบรบรณ

2) การบรรลนตภาวะโดยการสมรส เมอชายหญงอายครบ17 ปบรบรณ โดยจดทะเบยนสมรสตามกฎหมาย และบดามารดาหรอผปกครองของทงสองฝายใหความยนยอม

ตวอยาง แดง อาย 17 ปลกชายของนายมากกบนางนาค ไดแตงงานกบเหลอง อาย 18 ป ลกสาวนายโยนกบนางขวาง และทงคไดมการจดทะเบยนสมรสกนตามกฎหมาย กถอวาแดงและเหลองบรรลนตภาวะแลว

2.3.2 คนไรความสามารถ หมายถง บคคลทมอาการวกลจรตหรออาการทางจตผดปกตถงขนาดขาดความสามารถโดยสนเชง หรอบคคลทเจบปวยจนไมรส านกของตนโดยสนเชง และศาลมค าสงใหบคคลนนเปนคนไรความสามารถ

ศาลจะตง “ผอนบาล” ซงท าหนาทดแลบคคลไรความสามรถ รวมถงนตกรรมทกอยางแทนคนไรความสามารถ

ตวอยาง เดกหญงฐาไพรพรรณซงเปนคนไรความสามารถ ซอปากกา ราคาดามละ 1,000 บาท โดยไมไดรบความยนยอมจาก นายฐาปกรณและนางฐาระพพรรณ ซงเปนบดามาดาและผอนบาล นตกรรมดงกลาวถอวาเปนโมฆะ

2.3.3 คนวกลจรต หมายถง บคคลวกลจรตซงศาลยงไมไดสงใหเปนคนไรความสามารถ กฎหมายใหคนวกลจรตมความสามารถในการนตกรรมโดยบรบรณเชนเดยวกบบคคลทวไป

กฎหมายจะถอวานตกรรมทคนวกลจรตไดกระท าตกเปนโมฆะกตอเมอ

1) คนวกลจรตท าพนยกรรมในขณะทตนมอาการจรตวกล2) วกลคกรณอกฝายหนงรวาบคคลทท านตกรรมกบตนเปนคน

วกลจรต

ตวอยาง รตนาภรณเปนคนวกลจรตไดซอผาหมรป แจ จง จากพรพรรณ โดยรตนาภรณท านตกรรมดงกลาวในขณะทตนมอาการจรตวกล แตพรพรรณไมรวารตนาภรณเปนคนวกลจรต ดงนนนตกรรมซอขายผาหมรป แจ จง ดงกลาวยอมมผลสมบรณ เพราะคกรณอกฝายหนงไมรวาผท านตกรรมกบตนเปนคนวกลจรต

2.3.4 คนเสมอนไรความสามารถ หมายถง บคคลทมความบกพรองบางประเภท แตไมถงขนาดวกลจรต หรอสญเสยความสามารถในการก าหนดเจตนาของตนเองโดยสนเชง และศาลไดมค าสงใหบคคลนนเปนคนเสมอนไรความสามารถ

คนเสมอนไรความสามารถ มองคประกอบ 2 ประการ1) บคคลนนตองมเหตบกพรองอยางใดอยางหนง ไดแก

กายพการ จตฟนเฟอน พฤตกรรมสรยสราย ตดสรา2) บคคลนนไมสามารถจดการงานโดยตนเองได

3. นตบคคล

3.1 ความหมายของนตบคคล

นตบคคล หมายถง บคคลทกฎหมายสมมตขนใหมสทธและหนาทเชนเดยวกบบคคลธรรมดา เชน สามารถเปนเจาของทรพยสนได จ าหนายจายโอนทรพยสนได เปนลกหนหรอเจาหนได เปนตน

3.2 ประเภทของนตบคคล

3.2.1 นตบคคลเอกชน หมายถง นตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายเอกชนโดยด าเนนการในลกษณะทเทาเทยมกนอยางเอกชนทวไป สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท

1) นตบคคลเอกชนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ม 5ประเภท คอ หางหนสวนสามญนตบคคล หางหนสวนสามญจดทะเบยน บรษทจ ากด สมาคม และมลนธ

2) นตบคคลเอกชนตามกฎหมายอน เชน บรษทมหาชนจ ากด สหกรณ

3.2.2 นตบคคลมหาชน หมายถง นตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายมหาชนโดยด าเนนการลกษณะไมเทาเทยมกน

กลาวคอ นตบคคลนนมอ านาจเหนอบคคลใดๆทเกยวของกบการด าเนนงานของตน และการด าเนนการอยบนพนฐานของการใชอ านาจรฐบงคบใหเปนไปเพอประโยชนสวนรวม เชน กระทรวง ทบวง กรม จงหวด เทศบาล วด มหาวทยาลย พรรคการเมอง เปนตน

3.3 ผแทนนตบคคล เนองจากนตบคคลไมมตวตนในความเปนจรง นตบคคลจงไมอาจท าการใดๆไดเอง ดงนนการกระท าของนตบคคลจงตองกระท าโดยบคคลธรรมดาซงมฐานะเปน “ผแทนนตบคคล” เมอผแทนนตบคคลไดแสดงเจตนาหรอความประสงคของนตบคคล อนอยในขอบแหงวตถประสงคของนตบคคลนนไปแลว

4. ภมล าเนาของบคคล

4.1 ภมล าเนาของบคคลธรรมดา

ภมล าเนาของบคคลธรรมดา ไดแก ถนอนบคคลนนมสถานทอยเปนหลกแหลงส าคญ กลาวคอ ถนทจะเปนภมล าเนาไดนนจะตองประกอบดวยหลกเกณฑส าคญ 2 ประการ

1) เปนทอยของบคคลตามขอเทจจรง2) เปนทอยซงบคคลนนถอเปนแหลงส าคญ

โดยปกตบคคลธรรมดาทวไปสามารถเลอกภมล าเนาของตนไดตามใจ แตมบคคลบางประเภททกฎหมายก าหนดภมล าเนาโดยเฉพาะเพอความสะดวก ไดแก

1. ภมล าเนาของสามภรรยา ไดแก ถนทอยของสามและภรรยาทอยกนดวยกน เวนแตสามภรรยาแยกแตกหางจากกน

2. ภมล าเนาของผเยาว ไดแก ภมล าเนาของผแทนโดยชอบธรรมซงเปนผใชอ านาจปกครอง

3. ภมล าเนาของคนไรความสามารถ ไดแก ภมล าเนาของผอนบาล 4. ภมล าเนาของขาราชการ ไดแก ถนอนเปนทท าการตามต าแหนง

หนาท5. ภมล าเนาของผทจ าคกตามค าพพากษาถงทสด ไดแก เรอนจ า หรอ

ทณฑสถานทถกจ าคกอย

4.2 ภมล าเนาของนตบคคล

ภมล าเนาของนตบคคล ไดแก ถนอนเปนทตงส านกงานใหญ หรอถนอนเปนทตงทท าการ หรอถนทไดเลอกเอาเปนภมล าเนาเฉพาะการตามขอบงคบหรอตราสารจดตง เชน บรษท จ ากด

นางสาวนฐการ ลาบว 531121713

นางสาววนเพญ บญสข 531121729

นายเทยนชย กาแกน 531121733

นางสาวพรพนา ฉายานามชย 531121734

สมาชก