รายงานวจย

เรอง การจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนของโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน

คณะผวจย นายอครธร ธเขยว

นายกลาณรงค วงศสวรรณ นายธนชาต รกษศลป

ไดรบทนอดหนนการวจยจากสถาบนวทยาลยชมชน ปงบประมาณ 2560 วทยาลยชมชนนาน

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ

ชอโครงการวจย : การจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนของโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน

ชอผวจย : นายอครธร ธเขยว นายกลาณรงค วงศสวรรณ นายธนชาต รกษศลป

บทคดยอ

การวจยเรอง การจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนของโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน เปนการวจยเชงปฏบตการ(Action Research) มวตถประสงคเพอพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชจดการนาสาหรบการทาการเกษตรบนพนทสงของโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน ประชากรทใชในการศกษาไดแก กลมเกษตรกรตามโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน การเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง จานวน 1 ราย ในพนทบานงอบกลาง ตาบลงอบ อาเภอทงชาง จงหวดนาน เครองมอทใชในการศกษาครงนไดแก แบบบนทกขอมลผลการดาเนนงานตามขนตอนของการศกษาวจย และนามาวเคราะหความเชอมโยงในประเดนสาคญ ทาการสงเคราะหขอมล แลวนามาเสนอในเชงพรรณา ผลการวจยพบวา การจดการนาสาหรบทาการเกษตรบนพนทททาการศกษานมความจาเปนตองใชแรงดนนาทสง เนองจากพนทดงกลาวมความลาดชนมากกวา 60 องศา หากมการตดตงระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนาแบบทวไปจะทาใหแรงดนนาไมเพยงพอทจะสงนาขนไปเกบไวทบอเกบนาได และอาจทาใหมอเตอรของปมนาไหมและเสยหายได ดงนนจงจาเปนตองมการตดตงระบบแอรแว เพอชวยเพมแรงดนของนาใหมากขนจนทาใหสามารถสงนาไปตามทอทมความลาดชนสงจนไปถงถงเกบนาได รวมถงเปนการลดการสกหลอของปมนาไดเปนการยดอายการใชงานของปมนาไปในตว

คาสาคญ การจดการนา, การเกษตรบนพนทสง, พลงงานทดแทน

Title: The Agricultural Water Management on Highland by Renewable Energy Water Pumping Systems of the Wearing Hats, Putting on Shoes on Bald Mountain Project in Nan Province Researchers: Akkaratron Tikeav Klanarong Vongsuwan Thanachat Raksin

Abstract The agricultural water management on highland by renewable energy water pumping

systems of the Wearing Hats, Putting on Shoes on Bald Mountain Project in Nan Province seemed to be action research. The purposes of the research seemed to develop renewable energy water pumping systems for the agricultural water management of the Wearing Hats, Putting on Shoes on Bald Mountain Project in Nan Province. The population used in the research were agricultural groups of the Wearing Hats, Putting on Shoes on Bald Mountain Project in Nan Province, and the sample by using the sampling technique known as purposive sampling was 1 agriculturist or farmer of Ban Ngop Klang, Ngop Sub-district, Thung Chang District, Nan Province. The research instruments were data recording forms with analyzing cohesion in main issues, synthesizing data, and presenting descriptive information.

The findings of the research indicated that, for the agricultural water management on highland, it was found that high water pressure seemed to be needed because of gradient more than 60 C. If renewable energy water pumping systems and pipeline systems were equipped, they will cause low water pressure which cannot transfer water to a pond and water pump motors may be damaged; therefore, it’s necessary that the systems of Air Were should be equipped to increase water pressure so that water can be transferred to a pond through pipes with high gradients, including reducing wear and tear on water pumps and extending the lifespans of water pumps.

Keywords: Water Management, Agriculture on Highland, Renewable Energy

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนมจดมงหมาย พฒนาการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนของโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน เปนโครงการวจยเพอพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชในการจดการนาสาหรบการทาการเกษตรบนพนทสงและเปนรปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนของพนทในโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน ใหเปนเครองมอในการพฒนาเปนศนยเรยนรในการแกปญหาเขาหวโลน พรอมทงการจดการความรในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมสวนรวม คณะผวจย ขอขอบคณ สถาบนวทยาลยชมชน ทไดสนบสนนงบอดหนนทนการวจยครงน และกลมผนาชมชนตลอดจนประชาชนในพนททกทาน ทไดเสยสละเวลาและใหขอมลและคาปรกษากบทมวจยมาโดยตลอด การดาเนนการวจยมอาจสาเรจลลวงไปไดหากปราศจากความรวมมอของผเกยวของทกทานในเขตพนทตาบลงอบ อาเภอทงชาง จงหวดนาน และพนทใกลเคยง จนทาใหการดาเนนงานวจยเปนไปดวยความเรยบรอยและสาเรจลลวงไปดวยด

คณะผวจย

สารบญ

หนา

บทท 1 บทนา

1.1ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคของการวจย 2

1.3 ขอบเขตของการวจย 2

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และการวจยทเกยวของ

2.1 ระบบปมนา 3

2.2 ระบบโซลาเซลล 4

2.3 คอนโทรลชารจ 6

2.4 แบตเตอร 7

2.5 ระบบแอรแว 8

2.6 โครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน 9

2.7 กรอบแนวคดการวจย 10

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

3.1 รปแบบของการศกษา 11

3.2 วธดาเนนการวจย 11

3.3 การเกบรวบรวมขอมล 12

3.4 การวเคราะหขอมล 12

บทคดยอภาษาไทย

บทคดยอภาษาองกฤษ

กตตกรรมประกาศ

ข

ค

ง

สารบญ จ

สารบญภาพ ช

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 4 ผลการดาเนนงาน

4.1 ขนตอนท 1 คนควาขอมลและศกษาวธการวเคราะหผลความเปนไปได

ในการสรางระบบปมนาโซลาเซลล

ขนตอนท 2 ศกษาดงานระบบทอสงนาและระบบสบนาดวยพลงงานทดแทน

ในพนทจงหวดนาน เพอศกษาเรยนรระบบทอสงนาและระบบสบนา

ดวยพลงงานทดแทน และนามาใชดาเนนงานในพนทโครงการ 13

4.2 ขนตอนท 3 ปฏบตการออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนา

เพอออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนาทเหมาะสมกบ

พนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลาง

จงหวดนาน 17

4.3 ขนตอนท 4 สรปผลการวจย เพอสรปประเดนเกยวกบการเปลยนแปลง

การเรยนรจากการปฏบต และผลจากการปฏบตการ 24

บทท 5 สรปผล และขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย 25

5.2 ขอเสนอแนะ 26

สารบญภาพ

ภาพ หนา ภาพท 1 แสดงภาพปมนาแบบสบชกหรอปมนาแบบ 6 ภาพท 2 แสดงภาพแผงโซลาเซลล 8 ภาพท 3 แสดงภาพคอนโทรลชารจ 10 ภาพท 4 แสดงภาพแบตเตอร 23 ภาพท 5 แสดงภาพทอระบบแอรแว 24 ภาพท 6 แสดงภาพระบบการทางานทอระบบแอรแว 24 ภาพท 7 แสดงภาพการใชระบบสบนารวมกบระบบทอแอรแว 25 ภาพท 8 แสดงภาพรปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน 26

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

จงหวดนาน มสภาพภมประเทศเปนภเขาสงชน และเปนตนกาเนดของแมนาสายสาคญ มลาหวยจานวนมากเปนนาสาขาของแมนานาน ประชากรสวนใหญรอยละ 80 ประกอบอาชพเกษตรกรรมปลกพชเชงเดยวและไมผลบนพนทภเขาสงของจงหวดนาน เกษตรกรมกประสบปญหาในการจดการระบบนาซงแหลงนาสวนมากจะอยตากวาพนทเพาะปลก ทาใหสนเปลองพลงงานอยางมาก ทงพลงงานนามน พลงงานไฟฟาทนามาใชในการผลตในกจกรรมตางๆทางการเกษตร การใชพลงงานทดแทนจงเปนทางเลอกทจาเปนโดยเฉพาะพลงงานแสงอาทตย (Solar Energy) นบวาเปนพลงงานทดแทนทมศกยภาพสง ปราศจากมลพษ อกทงเกดขนใหมไดไมสนสดสามารถนาแสงแดดมาเปลยนเปนพลงงานไฟฟาไดโดยผานอปกรณทเรยกวา เซลลแสงอาทตย (Solar Cell)

พลงงานทใชในปจจบนเปนพลงงานทไดจากการทบถมของซากพช ซากสตวหรอเรยกวา พลงงานฟอสซส ซงถกนามาใชงานจากอดตเปนเวลานาน จากสถตของกระทรวงพลงงาน และสถตพลงงานภาพรวม ของโลก พลงงานนจะมใชไดอกประมาณ 40 ป หากพลงงานนหมดลงการนาพลงงานสะอาด หรอพลงงานทดแทนรปแบบอนมาใชงานแทนได แหลงทมาอาจเปนการนาพลงงานทมอยในธรรมชาต มาเปลยนเปนพลงงานไฟฟา เชน การเปลยนพลงงานลมใหเปนพลงงานไฟฟา การใชพลงงานจากแสงอาทตยใหเปนพลงงานไฟฟา โดยไดอาศยสงประดษฐทางอเลกทรอนกสทเราเรยกวา เซลลแสงอาทตย เพอทจะนามาใช เปนแหลงพลงงานเพมเตมจากแหลงพลงงานฟอสซลทอาจหมดไป ดงนนพลงงานทางเลอกจากธรรมชาต จงเปนแนวทางทจะชวยใหสถานการณพลงงาน มแนวโนมเปนไปในแนวทางทดขน

การนาพลงงานไฟฟาทไดจากเซลลแสงอาทตย (Solar Cell) มาประยกตใชกบระบบปมชกสบนาดวยมอเตอรมาสบนาเขาสวนไรนา ทาใหประหยดนามนเชอเพลงและไฟฟาทใชกบปมนาแบบเดมทใชกนอยทวไป แตเนองจากเกษตรกรยงขาดองคความรความเขาใจเรองปมนาทใชสบนาใชไปยงพนททาการเกษตรบนพนทสง ดงนนการวจยการจดการระบบสบนาดวยพลงงานแสงอาทตยเพอการเกษตรบนพนทสง เปนการลดคาใชจาย จงเปนอกทางเลอกหนง สาหรบเกษตรกรทอยในพนทชนบท หรอระบบไฟฟาเขาไมถง

ผศกษามความสนใจทตองพฒนาการออกแบบระบบชดปมนาใชพลงงานแสงอาทตยทสมบรณแบบ โดยสามารถนาไปใชจรงตามความเหมาะสมแตละพนทของเกษตรกรในโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชในการจดการนาสาหรบการทาการเกษตรบนพนทสง 2. เพอพฒนารปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน

ขอบเขตของการวจย ขอบเขตดานเนอหา

การศกษาในครงนมงศกษาเกยวกบระบบปมชกสบนาดวยมอเตอร ระบบแผงโซลาเซลล ระบบทอสงนาและทอเพมแรงดนนา(แอรแว) ในการพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชจดการนาสาหรบการทาเกษตรบนพนทสง

ขอบเขตดานพนท พนทในการศกษาครงน คอ แปลงเกษตรของเกษตรกรทเขารวมโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขา

หวโลน ตาบลงอบ อาเภอทงชาง จงหวดนาน ขอบเขตดานระยะเวลา ระหวางเดอนมกราคม 2560 ถงเดอนกนยายน 2560

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ไดระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชงานในการทาเกษตรบนพนทสงอยางมประสทธภาพ 2. ไดรปแบบการจดการนาในการทาเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และการวจยทเกยวของ

การศกษาครงน ผวจยไดศกษาแนวคด หลกการ ทฤษฎ จากตารา เอกสารคมอ แนวทาง และรายงานวจยทเกยวของ สรปสาระสาคญ นาเสนอเนอหา ดงรายละเอยดตอไปน

1. ระบบปมนา 2. ระบบโซลาเซลล 3. คอนโทรลชารจ 4. แบตเตอร 5. ระบบแอรแว 6. โครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน 7. กรอบแนวคดการวจย

1. ระบบปมนา ปมนา เปนอปกรณทชวยสงผานพลงงานจากแหลงตนกาเนดไปยงของเหลว เพอทาใหของเหลว

เคลอนทจาก ตาแหนงหนงไป ยงอก ตาแหนงหนงทอยสงกวา หรอในระยะทางทไกลออกไป โดยจดเรมตนของเครองปมนานมประวตศาสตรทยาวนานกวา 2,000 ป กอนครสตศกราช ซงในชวงเรมแรกมการใชพลงงาน ทไดจากมนษย สตว ตอมาจงไดใชพลงงานจากธรรมชาต เชน พลงงานจากลม และนาเปนแหลงตนกาเนด ซงในชวงแรกเพยง เพอการอปโภคบรโภคและทาการเกษตรในปจจบนปมนาจดเปนอปกรณเครองมออกชนดหนงทมความเกยวของกบชวต ความเปนอยของมนษยอยางมาก เปนอปกรณ ทชวยจดสงนาเพอการอปโภค บรโภค การเกษตร คมนาคม อตสาหกรรม ตลอดจนการบาบดนาเสย เพอรกษา สภาวะแวดลอม ทดใหกบมนษย ซงววฒนาการของปมนาในปจจบนไดเปลยนไปจากเดม โดยการใชพลงงานจากแหลงธรรมชาต คอ พลงงานแสงอาทตย จงมาเปนระบบสบนาพลงงานแสงอาทตยเปนระบบโซลาเซลล ทนามาใชจายไฟฟาใหกบปมสบนาในระบบการเกษตร ครวเรอน อนๆ ทาใหสามารถใชโซลาเซลลกบระบบสบนาหมบาน ชมชน อาคาร ไมตองใชไฟฟาจากการไฟฟา สามารถประยกตใชไดกบปมนาในทกระบบทง 1 เฟส หรอ 3 เฟส โดยสามารถสบนาไดจากทงบอนา สระ หนอง คลอง บง หรอ บอนาบาดาล แผงเซลลแสงอาทตยทาหนาทแปลงพลงงานแสงอาทตยไปเปนไฟฟา กระแสตรงเพอจายไฟฟาใหกบ มอเตอรสบนา สบนาจากแหลงนาเกบบนหอถงสง หรออาจจะใชงานทนทกได ปมนาแบบสบชกหรอปมนาแบบชก ปมนาประ เภทนจะประกอบดวย 2 สวน คอตวมอเตอร ทเปนตวขบเคลอนและตวปมททาหนาทสบดงนา ทางานดวยการชกลกสบเลอนไปมา และมวาลวเปดปดนาเขาออกจากลกสบเปนการเพมแรงดนนาโดยตรง ปมชนดนใชในการสบนาทความลกประมาณ 8 -12 เมตร โดยจะใชงานรวมกบมอเตอรหรอเครองยนตในการขบเคลอนลกสบ อตราการไหลของนาจะอยตงแต 1,500 -25,000 L/H ทงนจะขนอยกบขนาดของลกสบ การสงนาขนทสง ทลาดชน ทเปนเขา ปมชกสามารถสง/สบนา ในความสงแนวดงได 40-50 เมตร , แนวลาดชน 45 องศา ได 300-400 เมตร และแนวราบ ได 1 กโลเมตร ขอดของปมชนดนคอมกาลงในการดงสงหรอเหมาะสมกบการดงนาจากท ตาขนทสงหรอบอนาทมความลกมาก (ประมาณ 8 – 12 เมตรจากระดบพนดนซงกขนอยกบขนาดของมอเตอรและขนาดของกานสบ) สวนกาลงหรอแรงมานนกแลวแตมอเตอรทใชกบปมนา ขอเสยเปนเรอง

ของอตราการสกหรอทมากกวาปมนาแบบหอยโขงซงตองการดแลบารงรกษาหรออดนามนหลอล นเปนพกๆ

2. ระบบโซลาเซลล ความหมายของ Solar Cell หรอ PV Solar Cell หรอ PV มชอเรยกกนไปหลายอยาง เชน เซลลแสงอาทตย เซลลสรยะ หรอเซลล

photovoltaic ซงตางกมทมาจากคาวา Photovoltaic โดยแยกออกเปน photo หมายถง แสง และ volt หมายถง แรงดนไฟฟา เมอรวมคาแลวหมายถง กระบวนการผลตไฟฟาจากการตกกระทบของแสงบนวตถทมความสามารถในการเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานไฟฟาไดโดยตรง แนวความคดนไดถกคนพบมาตงแต ป ค.ศ. 1839 แตเซลลแสงอาทตยกยงไมถกสรางขนมา จนกระทงใน ป ค.ศ. 1954 จงมการประดษฐเซลลแสงอาทตย และไดถกนาไปใชเปนแหลงจายพลงงานใหกบดาวเทยมในอวกาศ เมอ ป ค.ศ. 1959 ดงนน สรปไดวา

เซลลแสงอาทตย คอ สงประดษฐททาจากสารกงตวนา เชน ซลคอน (Silicon), แกลเลยม อารเซไนด (Gallium Arsenide), อนเดยม ฟอสไฟด (Indium Phosphide), แคดเมยม เทลเลอไรด (Cadmium Telluride) และคอปเปอร อนเดยม ไดเซเลไนด (Copper Indium Diselenide) เปนตน ซงเมอไดรบแสงอาทตยโดยตรงกจะเปลยนเปนพาหะนาไฟฟา และจะถกแยกเปนประจไฟฟาบวกและลบเพอใหเกดแรงดนไฟฟาทขวทงสองของเซลลแสงอาทตย เมอนาขวไฟฟาของเซลลแสงอาทตยตอเขากบอปกรณไฟฟากระแสตรง กระแสไฟฟาจะไหลเขาสอปกรณเหลานน ทาใหสามารถทางานได

ชนดของเซลลแสงอาทตย แบงตามวสดทใชเปน 3 ชนดหลกๆ คอ 1.เซลลแสงอาทตยททาจากซลคอน ชนดผลกเดยว (Single Crystalline Silicon Solar Cell) หรอท

รจกกนในชอ Monocrystalline Silicon Solar Cell 2.ชนดผลกรวม(Polycrystalline Silicon Solar Cell) ลกษณะเปนแผนซลคอนแขงและบางมาก 3. เซลลแสงอาทตยททาจากอะมอรฟสซลคอน (Amorphous Silicon Solar Cell) ลกษณะเปนฟลม

บางเพยง 0.5 ไมครอน (0.0005 มม.) นาหนกเบามาก และประสทธภาพเพยง 5-10% และยงมเซลลแสงอาทตยททาจากสารกงตวนาอนๆ เชน แกลเลยม อารเซไนด, แคดเมยม เทลเลอ

ไรด และคอปเปอร อนเดยม ไดเซเลไนด เปนตน มทงชนดผลกเดยว (Single Crystalline) และผลกรวม (Polycrystalline) เซลลแสงอาทตยททาจากแกลเลยม อารเซไนด จะใหประสทธภาพสงถง 20-25%

โครงสรางของเซลลแสงอาทตย โครงสรางทนยมมากทสด ไดแก รอยตอพเอนของสารกงตวนา สารกงตวนาทราคาถกทสดและมมาก

ทสดบนโลก คอ ซลคอน จงถกนามาสรางเซลลแสงอาทตย โดยนาซลคอนมาถลงและผานขนตอนการทาให

ภาพท 1 แสดงภาพปมนาแบบสบชกหรอปมนาแบบชก

บรสทธจนกระทงทาใหเปนผลก จากนนนามาผานกระบวนการแพรซมสารเจอปนเพอสรางรอยตอพเอน โดยเมอเตมสารเจอฟอสฟอรสจะเปนสารกงตวนาชนดเอน (เพราะนาไฟฟาดวยอเลกตรอนซงมประจลบ) และเมอเตมสารเจอโบรอน จะเปนสารกงตวนาชนดพ (เพราะนาไฟฟาดวยโฮลซงมประจบวก) ดงนน เมอนาสารกงตวนาชนดพและเอนมาตอกนจะเกดรอยตอพเอนขน โครงสรางของเซลลแสงอาทตยชนดซลคอน อาจมรปรางเปนแผนวงกลมหรอสเหลยมจตรส ความหนา 200-400 ไมครอน (0.2-0.4 มม.) ผวดานรบแสงจะมชนแพรซมทมการนาไฟฟา ขวไฟฟาดานหนาทรบแสงจะมลกษณะคลายกางปลาเพอใหไดพนทรบแสงมากทสด สวนขวไฟฟาดานหลงเปนขวโลหะเตมพนผว

หลกการทางานทวไปของเซลลแสงอาทตย เมอมแสงอาทตยตกกระทบเซลลแสงอาทตย จะเกดการสรางพาหะนาไฟฟาประจลบและบวกขน

ไดแก อเลกตรอนและ โฮล โครงสรางรอยตอพเอนจะทาหนาทสรางสนามไฟฟาภายในเซลล เพอแยกพาหะนาไฟฟาชนดอเลกตรอนไปทขวลบ และพาหะนาไฟฟาชนดโฮลไปทขวบวก (ปกตทฐานจะใชสารกงตวนาชนดพ ขวไฟฟาดานหลงจงเปนขวบวก สวนดานรบแสงใชสารกงตวนาชนดเอน ขวไฟฟาจงเปนขวลบ) ทาใหเกดแรงดนไฟฟาแบบกระแสตรงทขวไฟฟาทงสอง เมอตอใหครบวงจรไฟฟาจะเกดกระแสไฟฟาไหลขน ตวอยางเชน เซลลแสงอาทตยชนดซลคอนทมขนาดเสนผาศนยกลาง 4 นว จะใหกระแสไฟฟาประมาณ 2 -3 แอมแปร และใหแรงดนไฟฟาวงจรเปดประมาณ 0.6 โวลต เนองจากกระแสไฟฟาทไดจากเซลลแสงอาทตยไมมากนก ดงนนเพอใหไดกาลงไฟฟามากเพยงพอสาหรบใชงาน จงมการนาเซลลแสงอาทตยหลายๆ เซลลมาตอกนเปน เรยกวา แผงเซลลแสงอาทตย (Solar Modules) ลกษณะการตอแผงเซลลแสงอาทตยขนอยวาตองการกระแสไฟฟาหรอแรงดนไฟฟา

3. คอนโทรลชารจ เครองควบคมการชารจออกแบบมาเพอชารจไฟฟาเขาแบตเตอรเพอประสทธภาพเพมมากยงขน

อกทงยงปองกนการเสยหายทเกดจากการชารจแบตเตอรบางชวงกสงบางชวงกตา และปองกนแรงดนสงเกนไป เพราะแสงตกกระทบแผงโซลารเซลล ไมสมาเสมอกนตลอดทงวน จงทาใหกระแสและแรงดนทผลตได เปลยนแปลงตลอดเวลา ประสทธภาพจงไมดเทาทควร ทสาคญคอ จะทาใหอายการใชงานของแบตเตอรจะสนลงเครองควบคมการชารจ จะตอระหวางแผงโซลารเซลล กบแบตเตอร หรออปกรณไฟฟา โดยจะดวาแรงดนไฟฟา ในแบตเตอรวาอยในระดบใด ถาอยในระดบทตากวาทตงไว เครองควบคมการชารจ จะทาการปลดโหลด ออกจากระบบโดยทนท (Load disconnect) เพอปองกนการคลายประจของแบตเตอรทมากเกนไป และอาจทาใหแบตเตอรเสอมเรวขน สวนใหญจะตงคาแรงดนการปลดโหลด ไวทประมาณ 11.5 โวลท สาหรบแรงดนระบบท 12 โวลท นอกจากนเครองควบคมการชารจ กจะตอการทางานของโหลดใหม (Load

ภาพท 2 แสดงภาพแผงโซลาเซลล

reconnect) ถาแบตเตอรมคาแรงดนทเพมขนตามทตงไว เชน คาจะตงไวท 12.6 โวลท สาหรบแรงดนระบบ 12 โวลทเปนตนแรงดนในการชารจแบตเตอร โดยทวไป (Regulation Voltage) จะมคา 14.3 โวลท สาหรบระบบ 12 โวลท เมอแบตเตอรชารจจนเตม ถาปลอยแบตเตอรทงไว แรงดนของแบตเตอรจะลดลง ดงนน เครองควบคมการชารจ จะชารจรกษาระดบแรงดน ในแบตเตอรใหคงทอยเสมอ (Float Voltage) มคา 13.7 โวลท สาหรบระบบ 12 โวลทเครองควบคมการชารจโดยทวไป จะทางานแบบ เพาลวทมอดเลชน (Pulse Width Modulation – PWM) คอใชลกคลนไฟฟาในชวงสน ในการชารจประจไฟฟาใหกบแบตเตอร นอกจากน ยงมเครองควบคมการชารจ แบบเอมพพท ทมประสทธภาพมากกวา เมอนามาตอเขากบระบบแลว จะทาใหประสทธภาพโดยรวม สงขนอยางเหนไดชด เพราะแบตเตอรทาการเกบ และจายประจไฟฟาใหกบอปกรณ ไดอยางมประสทธภาพมากขน และเครองควบคมการชารจ แบบเอมพพท จะทาใหประสทธภาพการผลตไฟฟา จากแผงโซลารเซลล ทจะสงไปยงแบตเตอร เพมขน ถง 40 เปอรเซนต ซงกอาจจะเปนไปได เมอแบตเตอรมคาแรงดนตา หรอแสงแดดในวนนนมคาเขมแสงไมมา

4. แบตเตอร แบตเตอร (องกฤษ: Battery) เปนอปกรณทประกอบดวย เซลลไฟฟาเคม หนงเซลลหรอมากกวา ทม

การเชอมตอภายนอกเพอใหกาลงงานกบอปกรณไฟฟา [1] แบตเตอรม ขวบวก(องกฤษ: cathode) และ ขวลบ (องกฤษ: anode) ขวทมเครองหมายบวกจะมพลงงานศกยไฟฟาสง กวาขวทมเครองหมายลบ ขวทมเครองหมายลบคอแหลงทมาของอเลกตรอนทเมอเชอมตอกบวงจรภายนอกแลวอเลกตรอนเหลานจะไหลและสงมอบพลงงานใหกบอปกรณภายนอก เมอแบตเตอรเชอมตอกบวงจรภายนอก สาร อเลกโทรไลต มความสามารถทจะเคลอนทโดยทาตวเปนไอออน ยอมใหปฏกรยาทางเคมทางานแลวเสรจในขวไฟฟาทอยหางกน เปนการสงมอบพลงงานใหกบวงจรภายนอก การเคลอนไหวของไอออนเหลานนทอยในแบตเตอรททาใหเกดกระแสไหลออกจากแบตเตอรเพอปฏบตงาน ในอดตคาวา "แบตเตอร" หมายถงเฉพาะอปกรณทประกอบดวยเซลลหลายเซลล แตการใชงานไดมการพฒนาใหรวมถงอปกรณทประกอบดวยเซลลเพยงเซลลเดยวแบตเตอรปฐมภมจะถกใชเพยงครงเดยวหรอ "ใชแลวทง"; วสดทใชทาขวไฟฟาจะมการเปลยนแปลงอยางถาวรในชวงปลอยประจออก ตวอยางทพบบอยกคอแบตเตอรอลคาไลน ทใชสาหรบ ไฟฉาย และอกหลายอปกรณพกพา แบตเตอรทตยภม (แบตเตอรประจใหมได) สามารถดสชารจและชารจใหมไดหลายครง ในการนองคประกอบเดมของขวไฟฟาสามารถเรยกคนสภาพเดมไดโดยกระแสยอนกลบ ตวอยางเชน แบตเตอรตะกวกรด ทใชในยานพาหนะและแบตเตอร ลเธยมไอออน ทใชสาหรบอปกรณอเลกทรอนกสแบบเคลอนยายได

ภาพท 3 แสดงภาพคอนโทรลชารจ

5. ระบบแอรแว หลกการทางานของแอรแว คอ อากาศทมากบนาจะถกดนเขาไปในแอรแว เมออากาศถกดนเขามามากๆและไมมทออกกจะเกดแรงดน ดนนาในทอแอรแวออกมาซงแรงดนในทอแอรแวทงสองทอจะดนสลบกนไปมา เปนผลใหเกดแรงดนนาในทอสงนาเพมขนมากกวาปกต 30-40 % สามารถสงนาไประยะทางไกลๆหรอทในสงได ใชเวลาในการสบนานอยลง ทาใหประหยดพลงงาน ชะลอการสกหลอของมอเตอร หรอเครองยนตได และถาจะเพมระยะทางในการสงนาไปไกลกวาเดมกสามารถทาไดโดยการเพมความยาวของทอแอรแวใหยาวขน

ภาพท 4 แสดงภาพแบตเตอร

ภาพท 5 แสดงภาพทอระบบแอรแว

6. โครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน “สวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน” ทไดแนวคดจากศาสตรพระราชาเรองหลกการ

ตนนา (ปาไม) กลางนา (เกษตรกรรม) และปลายนา (ประมง) โดยมกาหนดระยะเวลาในแตละขนตอนการทางาน ตลอดจนรายละเอยดในแตละขนตอนปฏบตเพอนาไปใชเปนแผนการทางานรวมกบเครอขายและเกษตรกรในพนท ซงการทางานภายใตโมเดลน จะแบงพนทภเขาหวโลนออกเปน 3 สวน ไดแก สวนยอดดอย (ตนนา) สวนกลางดอย (กลางนา) และสวนเชงดอย (ปลายนา) สวนยอดดอย: ถอเปนพนททตองเรงแกไขดวนทสด พนทสเขยวจะตองเรงสรางเสรมใหเกดขนตามแผนการทางาน โดยอาศยความรวมมอและการสนบสนนจากองคกรเครอขายและเกษตรกรในพนท จากภาระงานทตองปลกปาไมยนตนเพอเปลยนพนทจากการปลกพชไรใหเปนพนทป าตามหลกการศาสตรพระราชา “ตนนา คอ ปาไม” การทางานในพนทสวนนจงเปรยบไดกบการสวมหมวกสเขยวใหภเขาหวโลนนนเอง อยางไรกตาม การชกชวนใหเกษตรกรเปลยนจากการปลกพชไรมาปลกไมยนตนเพอสรางปาอาจไมสามารถทาไดงายตามหลกการทควรจะเปน เนองจากการทาไรขาวโพดเปนอาชพสรางรายไดของครอบครวเกษตรกร ทางออกในเรองนจงควรเปนวธทประนประนอมโดยคานงถงวถชวตและขอมลทางเศรษฐกจของคนในชมชน การใหความรถงประโยชนของปาไมทใหผลโดยตรงตอครอบครวเกษตรกร และการเขาไปชวยแกไขปญหาในดานรายไดเพอการยงชพของครอบครว จงนาจะเปนกระบวนการทสามารถนามาปฏบตจรงเพอใหการทางานในพนทสวนนบรรลจดมงหมายได สวนกลางดอย: พนทสวนนกาหนดใหคงไวเปนสวนพนททากนของเกษตรกร ตามศาสตรพระราชาถอเปนพนทสวน “กลางนา” ทควรกนไวสาหรบการกสกรรม เกษตรกรสวนใหญทาไรขาวโพดและยงขาดความรในเรองเทคโนโลยเกษตรอนทรยและการบรหารจดการนา เนองจากพนทสวนนมลกษณะเปนพนทลาดชน นาฝนทตกตามฤดกาลจะไหลลงสแหลงนาหมด ดงนน เมอถงหนาแลงปญหาการขาดแคลนนาจงพบไดบอย การชวยเหลอเกษตรกรในดานการใหความรเรองการเพาะปลกพชไรทถกตองและการบรหารจดการนาจงถอเปนภาระงานทสาคญในลาดบตอไป สวนเชงดอย: พนทเชงเขาเมอเทยบกบสวนบนแลวผนดนจะเกบกกนาไดมากกวา กระแสนาทไหลบาจากบนดอยลงมาจะรวมกนเปนสายนา เลกบางใหญบางทาใหเกดลานา ลาหวย หรอแมนา ไหลเปนสายไปสพนทราบตอเนองไปจนถงภาคกลาง พนทสวนนเปรยบไดกบสวน “ปลายนา” ควรจะอดมสมบรณกวาสวนอนและเปนพนทเหมาะกบการประมง หากระบบนเวศนและสงแวดลอมถกปลอยใหเปนไปตามธรรมชาต แต

ภาพท 6 แสดงภาพระบบการทางานทอระบบแอรแว

ในความเปนจรงแลวจากสภาพทางภมศาสตรทพนทสวนนยงมความลาดชนและเปนลอนคลน อกทงยงถกใชงานจากคนในชมชนทงเพอการเกษตร เปนแหลงทอยอาศย และการประมงนาจด ไดกอใหเกดปญหาสงแวดลอมเชน การปรบพนทเพอใชเปนพนทการเกษตรทาใหจานวนไมยนตนมไมมากอยางทควรจะเปน ปญหานาปาหลากในฤดฝนและนาแหงขอดในฤดแลง การใชสารเคมตอเนองสะสมทาใหเกดมลพษตอแหลงนา สงผลกระทบตอเนองถงการประมงนาจด การแกไขปญหาในพนทสวนนจงมงเนนไปทการสรางฝายชะลอนาเพอลดกาลงของกระแสนาหลากในฤดฝน สรางแหลงกกเกบนาขนาดเลกและปลกพชชมนาเพอรกษาดนใหอมนาเปนการแกปญหานาแลงในฤดรอนอยางยงยน สนบสนนสงเสรมและใหความรแกเกษตรกรในเรองเทคโนโลยเกษตรอนทรยเพอลดการใชสารเคม เมอแหลงนาสะอาดขนและตะกอนดนทถกกระแสนาพดลงมาทบถมลดนอยลง ปรมาณนาในแหลงนารวมถงปลานาจดสายพนธตางๆจะเพมมากขนเปนผลพวงตอเนอง ทายทสดกจะสงผลใหการประมงในพนทสวนนเปนผลดยงขน การทางานในพนทสวนนจงเปรยบไดกบการสวมรองเทาใหภเขานนเอง

ระยะการทางาน แผนการทางานภายใตโมเดลน คณะทางานตงเปาหมายพนทปฏบตงานในเบองตน ประมาณ 100 ไร

โดยแบงการทางานออกไดเปน 2 ระยะคอ 1.ระยะชดเชย (ชวง 1 – 3 ปแรก): การปฏบตงานในระยะนจะตองอาศยเงนทนเพอชวยเหลอ

ครอบครวเกษตรกร คณะทางานเขาพดคยทาความเขาใจกบเกษตรกรในพนทสวนยอดดอยและเชงดอย ในเรองหลกการเบองตน แผนการทางาน และแผนการชวยเหลอในดานการเงน เมอเกษตรกรตกลงใจเขารวมในการทางานภายใตโมเดลน จะตองทาการปลกไมยนตนในพนททากนของตนเอง ในสวนของพนธไมและการปลกนนเกษตรกรเปนผคดเลอกและจดการดวยตนเอง คณะทางานจดหาเงนทดแทนรายไดทเกษตรกรเสยไปจากการไมไดปลกพชไร คดเปนจานวนเงน 1,600 บาท ตอไร ตอป

2.ระยะตอบแทน (ชวง ปท 4 – 5): การปฏบตงานในระยะนเปนระยะตดตามผล นบแตเมอเกษตรกรตกลงเขารวมในการทางานภายใตโมเดลน จนกระทงไมยนตนทปลกไวมอายลวงเขาปท 4 เปนตนไปกจะนาตนไมเหลานนเขาส “โครงการธนาคารตนไม” หรอ โครงการ Credit Carbon ซงเกษตรกรจะมสทธไดรบเงนสนบสนนทมาจากการคานวณโดยใชเสนรอบวงของตนไมเหลานน 7. กรอบแนวคดการวจย

- ระบบสบนาพลงงานแสงอาทตย

- ระบบเพมแรงดนนาแอรแว

รปแบบการจดการนาในการทาเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

การศกษาครงน เปนการศกษาเรองระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชงานในการทาเกษตรบนพนทสง

อยางมประสทธภาพ โดยวตถประสงคเพอพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชจดการนาสาหรบการทาเกษตรบนพนทสงและพฒนารปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนในพนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน จงหวดนาน วธการดาเนนการศกษา ดงรายละเอยดตอไปน

รปแบบของการศกษา การศกษาครงน ใชรปแบบวจยเชงปฏบตการ (Action Research)

วธดาเนนการวจย สถานทหรอพนททจะดาเนนการวจย

การวจยการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน ในพนทแปลงเกษตรกรรมของเกษตรกรทเขารวมโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลาง จงหวดนาน

ขนตอนการวจย ขนตอนท 1 คนควาขอมลและศกษาวธการวเคราะห ผลความเปนไปไดในการสรางระบบปมนาโซลาเซลล

ขนตอนท 2 ศกษาดงานระบบทอสงนาและระบบสบนาดวยพลงงานทดแทนในพนทจงหวดนาน เพอเพอศกษาเรยนรระบบทอสงนาและระบบสบนาดวยพลงงานทดแทน และนามาใชดาเนนงานในพนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลางจงหวดนาน

ขนตอนท 3 ปฏบตการออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนา เพอออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนาทเหมาะสมกบพนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลางจงหวดนาน

ขนตอนท 4 สรปผลการวจย เพอสรปประเดนเกยวกบการเปลยนแปลง การเรยนรจากการปฏบต และผลจากการปฏบตการ

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยเปนผเกบรวบรวมขอมลในสวนทเกยวของดวยตนเอง เรมจากการศกษาดงานระบบทอสงนาและระบบสบนาดวยพลงงานทดแทนในพนทจงหวดนาน และปฏบตการออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนา

การวเคราะหขอมล ขอมลทไดจากการดาเนนงานตางๆทง 4 ขนตอนจะนามาวเคราะหรวมกนเปนระยะๆ และการวเคราะหขอมลโดยการตรวจสอบความถกตองของขอมลและภาษาทใชจาแนกคาและประเดนสาคญทเกยวของกบตวแปรทศกษาในครงน จดแยกขอมลและวเคราะหความเชอมโยงในประเดนสาคญ และจดกลมคาและประเดนสาคญ รวมทงทาการสงเคราะหขอมล และนาเสนอในเชงพรรณนา

บทท 4 ผลการดาเนนงาน

ขนตอนท 1 คนควาขอมลและศกษาวธการวเคราะห ผลความเปนไปไดในการสรางระบบปมนาโซลาเซลล ขนตอนท 2 ศกษาดงานระบบทอสงนาและระบบสบนาดวยพลงงานทดแทนในพนทจงหวดนาน เพอศกษาเรยนรระบบทอสงนาและระบบสบนาดวยพลงงานทดแทน และนามาใชดาเนนงานในพนทโครงการ ลงพนทศกษาดงานระบบสบนาดวยพลงงานทดแทนในพนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวลวน ตาบลงอบ อาเภอทงชาง จงหวดนาน โดยมนายเจรญ พานช เปนเกษตรกรเจาของพนท

ในพนทแปลงดงกลาวมการวางระบบนาเพอใชในการเกษตรโดยการสรางถงเกบนาไวบนพนทสงของแปลงเกษตร เพอใชเกบนาปรมาณมากไวใชในการลอเลยงพชทางการเกษตรในแปลง

พนทแปลงเกษตรมการใชระบบสบนาแบบพลงงานโซลาเซลลและสามารถสบนาจากแหลงนาในบรเวณพนทสงไปยงถงเกบนาทอยบรเวณดานบนของพนทได

ในพนทแปลงเกษตรมการทาฝายชะลอนา เพอเปนการเกบนาไวในการเกษตรในฤดแลง และสามารถสบนาในฝายชะลอนามาเกบไวยงถงเกบนาได

ลงพนทศกษาดงานระบบสงนาดวยทอและการตดตงอปกรณเพมแรงดนนาของกลมปารกษนา บานเชตวน ตาบลสนทะ อาเภอนานอย จงหวดนาน

ในพนทเกษตรของกลมปารกษนาบานเชตวน มการวางระบบสงนาทมระยะทางทไกลมากกวา 100 เมตร และมความชนมากถง 75 องศา มการวางระบบจดการนาเพอใชในการเกษตรโดยการใชเครองสบนา สบนาจากนาทผดออกมาจากลาธารธรรมชาตและสงนาขนไปเกบไวบนถงเกบนาทอยบรเวณสงของหมบาน และสามารถนานาไปใชในการเกษตรไดทงหมบาน

ระบบสงนาใชเพยงเครองสบนา 2 ตว และมการเพมแรงดนนาดวยการตดตงปมทอพกอากาศระบบตะบนนาแนวนอน (แอรแว) ทาใหมแรงดนนาในการสงนาไปยงถงเกบนาทอยบนพนทสงชนได

สรปผลการศกษาดงานทง 2 พนท จากทไดลงพนทศกษาดงานทง 2 พนท พบวามการบรหารจดการนาเพอใชการเกษตรทแตกตางกน ตามบรบทและสภาพภมประเทศ ทาใหมการใชนวตกรรมในการแกไขปญหาทแตกตางกน และสามารถนานวตกรรมในทง 2 พนทมาพฒนาระบบสบนามประสทธภาพเพอใชในการบรหารจดการนาในพนทสงได โดยการใชระบบสบนาแบบพลงงานโซลาเซลลในการสบนาจากแหลงนาตามธรรมชาตสงไปยงถงเกบนาทอยบนพนทสงรวมกบปมทอพกอากาศระบบตะบนนาแนวนอน (แอรแว) เพอชวยเพมแรงดนในการสงนาเปนระยะๆ ซงจะชวยใหเครองสบนามอายการใชงานเพมขนลดการสกหรอของเครองสบนา ทาใหพนทการเกษตรมนาใชหลอเลยงพชทางการเกษตรไดตลอดทงป

ขนตอนท 3 ปฏบตการออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนา เพอออกแบบระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนาทเหมาะสมกบพนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลางจงหวดนาน ปฏบตการสารวจพนทและเกบขอมลระยะทางและความลาดชนของพนทเพอใหไดขอมลทสามารถนามาใชในการออกแบบระบบปมนาโซลาเซลลใหเหมาะสมกบพนท และมการวเคราะหขอมลระยะทางและความลาดชนของพนททเกบรวบรวมมาใชในการออกแบบระบบปมนาโซลาเซลล

ปฏบตการวเคราะหขอมลทไดจากการสารวจพนทและรวมกนออกแบบและวางแปลนระบบปมนา โซลาเซลลตามขอมลทไดทาการวเคราะหเกยวกบระยะทางและความลาดชนของพนท

ฝกปฏบตการตดตงปมนากบระบบแผงวงจรไฟฟาของระบบสบนาพลงงานโซลาเซลล

ปฏบตการตดตงชดแผงโซลาเซลลกบปมนาและตดตงระบบทอสงนาในพนทใหสามารถใชงานรวมกบระบบปมนาโซลาเซลล โดยมการตดตงระบบสงนาแอรแวเพมเขากบระบบทอสงนาหลกเพอเปนการเพมแรงดนนาใหสามารถสงนาไปทถงเกบนาทอยบนพนทสงได

สรปผลการดาเนนงานขนตอนท 3 จากการดาเนนงานคณะผวจยไดเรยนรกระบวนการทาระบบปมนาดวยพลงงานโซลาเซลลและระบบทอสงนาในพนทสง และไดมการพฒนาระบบทอสงนาใหมประสทธภาพเพมขน โดยการนาเอาระบบแอรแวเขามาตดตงรวมกบระบบทอสงนาดวย ทาใหแรงดนนาในทอสงนาเพมมากขนและสามารถสงนาไปตามทอทมความลาดชนสงจนไปถงถงเกบนาได รวมถงเปนการลดการสกหลอของปมนาไดเปนการยดอายการใชงานของปมนาไปในตว

ขนตอนท 4 สรปผลการวจย เพอสรปประเดนเกยวกบการเปลยนแปลง การเรยนรจากการปฏบต และผลจากการปฏบตการ จากการดาเนนงานทง 3 ขนตอนทผานมาทางคณะผวจยไดมการจดประชมเพอสรปผลการดาเนนงานและการดาเนนงาน โดยมการแลกเปลยนเรยนรแสดงความคดเหนของสมาชกในคณะวจย รวมถงมการเสนอแนะเพมเพอเปนขอมลในการปรบปรงการดาเนนงานวจยในครงตอไป

บทท 5 สรปผล และขอเสนอแนะ

การศกษาและพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชงานในการทาเกษตรบนพนทสงอยางมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคเพอพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชจดการนาสาหรบการทาเกษตรบนพนทสงและพฒนารปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทนในพนทโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหวโลน มการนาเสนอผลการศกษาในรปแบบพรรณนาดงน สรปผลการศกษา สวนท 1 การพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนทใชในการจดการนาสาหรบการทาเกษตรบนพนทสง สรปไดดงน จากการศกษาและพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนเพอใชในการจดการนาสาหรบการทาเกษตรบนพนทสงในพนทการเกษตรกรรมของเกษตรกรทเขารวมโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหนโลน ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลาง จงหวดนาน พบวา การจดการนาในพนทดงกลาวจาเปนตองใชแรงดนนาทสงกวาพนททวไป เนองจากพนทดงกลาวมความลาดชนมากกวาถง 60 องศา หากมการตดตงระบบปมนาพลงงานทดแทนและระบบทอสงนาแบบทวไปจะแรงดนนาไมเพยงพอทจะสงนาขนไปเกบไวทบอเกบนาซงอยบนพนทบนสดของเชงเขาได และยงทาใหมอเตอรของปมนาไหมและเสยหายได จงจาเปนตองมการตดตงระบบแอรแวเพอชวยเพมแรงดนของนาใหมากขนจนทาใหสามารถสงนาไปตามทอทมความลาดชนสงจนไปถงถงเกบนาได รวมถงเปนการลดการสกหลอของปมนาไดเปนการยดอายการใชงานของปมนาไปในตว

สวนท 2 รปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน สรปไดดงน จากการดาเนนงานพฒนาระบบสบนาพลงงานทดแทนเพอใชในการจดการนาสาหรบการทาเกษตรบนพนทสงในพนทการเกษตรกรรมของเกษตรกรทเขารวมโครงการสวมหมวกใสรองเทาใหภเขาหนโลน

ภาพท 7 แสดงภาพการใชระบบสบน ารวมกบระบบทอแอรแว

ตาบลงอบ อาเภอเชยงกลาง จงหวดนาน พบวารปแบบทเหมาะสมในการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน นาเสนอเปนรปภาพดงน ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป ในการศกษาวจยครงตอไปควรศกษาบรบทในพนทใหครอบคลมทกดาน ประกอบดวย

1. อาณาเขต ไดแก อาณาเขตตดตอ พนทหมบาน พนทปา 2. ลกษณะภมประเทศ ไดแก สณฐานวทยา ปฐพวทยา 3. ลกษณะภมอากาศ ไดแก การแสดงอณหภมและปรมาณนาฝน 4. จานวนประชากร 5. โครงสรางพนฐาน ไดแก การคมนาคม การไฟฟา การประปา 6. เศรษฐกจ ไดแก การประกอบอาชพ ฤดการเกบเกยวผลผลต 7. ดานสงคม กลมองคกรและเครอขาย กลมผนา 8. ประเพณ พธกรรม ขอหาม กฎ ระเบยบของหมบานการใชประโยชนจากปา 9. ผรหรอปราชญทองถนและผนาชมชน ไดแก ขอมลผรหรอปราชญทองถน 10. ขอมลการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพจากปาไมของชมชน

ภาพท 8 แสดงภาพรปแบบการจดการนาเพอการเกษตรบนพนทสงดวยระบบสบนาพลงงานทดแทน