รายงานสรปผล การจดงานสมมนา

“กฎหมายการแขงขนทางการคา และแนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรม

ในธรกจคาสงคาปลกและธรกจแฟรนไชส”

ฝายเผยแพรความรและสงเสรมการมสวนรวม ส านกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา

เมษายน 2563 advocacy@otcc.or.th 0 2199 5411 www.otcc.or.th

1

ความเปนมาของการจดงานสมมนา

พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2560 เปนกฎหมายทมงกำกบดแลใหมการแขงขนในตลาดอยางเสรและเปนธรรม สงเสรมใหเกดการเจรญเตบโตและเสถยรภาพทางเศรษฐกจ มการขยายตวของตลาด การคา และการลงทน รวมถงเกดประโยชนสงสดตอผบรโภคในทายทสด โดยการกำกบดแลดานโครงสรางของตลาดเพอตดตามและเฝาระวง การผกขาด การลดหรอการจำกดการแขงขน และการกำกบดแลดานพฤตกรรมการประกอบธรกจเพอไมใหเกดการเอาเปรยบหรอการปฏบตทางการคาอยางไมเปนธรรม ซงคณะกรรมการการแขงขนทางการคา (กขค.) ไดกำหนดแนวทางการพจารณาลกษณะพฤตกรรมทเขาขายการกระทำความผดตามกฎหมายการแขงขนทางการคาในลกษณะตาง ๆ เชน ประกาศคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เรอง แนวทางปฏบตในการพจารณาการกระทำอนเปนผลเสยหายแกผประกอบธรกจรายอน พ.ศ. 2561 ตลอดจนกำหนดลกษณะพฤตกรรมการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมทเกดในประเภทธรกจตาง ๆ อยางตอเนอง เชน ประกาศคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เรอง แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมระหวางผประกอบธรกจคาสงคาปลกกบผผลตหรอผจำหนาย พ.ศ. 2562 และประกาศคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เรอง แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส

สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา (สขค.) จงดำเนนการจดงานสมมนา เรอง “กฎหมายการแขงขนทางการคาและแนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจคาสงคาปลกและธรกจแฟรนไชส” ภายใตโครงการเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2560 แกกลมเปาหมายเฉพาะ (Focus Group) ประจำปงบประมาณ พ.ศ. 2562 เพอใหผ ประกอบธรกจคาสงคาปลก ผประกอบธรกจแฟรนไชส และผเกยวของ ไดตระหนกรและระมดระวงพฤตกรรมการประกอบธรกจทอาจเขาขายเปนการฝาฝนพระราชบญญ ต การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2560

วตถประสงคของการจดงานสมมนา

สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ดำเนนการรวมกบสำนกงานพาณชยจงหวด เพอดำเนนการเผยแพรความรดานการแขงขนทางการคาใหแกผประกอบธรกจและผทเกยวของ ทง 5 ภมภาค โดยมวตถประสงค ดงน

เสรมสรางความร เพอสรางการรบรและความเขาใจเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคา และแนวทางการกากบดแลการแขงขนทางการคาใหแกผ ประกอบธรกจ คาสงคาปลก ผประกอบธรกจแฟรนไชส และผเกยวของ

ปรบใชเหมาะสมตามบรบท เพอเปดโอกาสใหผเขารวมสมมนาไดมการแลกเปลยนความคดเหนการกำกบดแลการแขงขนทางการคา และสามารถนำไปปรบใชประกอบการดำเนนธรกจใหเหมาะสมตามบรบทของพนท รวมท งเปนการเสรมสรางความรวมมอ ในการปฏบตงานรวมกบสำนกงานพาณชยจงหวด

2

การด าเนนการจดงานสมมนา

สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา จดทำแผนการดำเนนการจดงานสมมนา เรอง “กฎหมายการแขงขนทางการคาและแนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจคาสงคาปลกและธรกจแฟรนไชส” ภายใตโครงการเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2560 แกกลมเปาหมายเฉพาะ (Focus Group) ประจำปงบประมาณ พ.ศ. 2562 จำนวน 5 ภมภาค ไดแก ภาคเหนอ (จงหวดเชยงใหม) ภาคกลาง (จงหวดพษณโลก) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (จงหวดอดรธาน) ภาคใต (จงหวดสงขลา) และภาคตะวนออก (จงหวดชลบร) ระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนเมษายน 2563 โดยมรายละเอยดการดำเนนการ ดงน

หมายเหต เนองดวยสถานการณการแพรระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา (COVID-19) จงเลอนการจดงานสมมนา ในจงหวดสงขลาและจงหวดชลบรออกไปไมมกำหนด โดยมรายละเอยดตามกำหนดการเดม ดงน

จงหวดสงขลา วนพธท 18 มนาคม 2563 ณ โรงแรมสยามออเรยลทล จงหวดชลบร วนพธท 1 เมษายน 2563 ณ โรงแรมบางแสน เฮอรเทจ

ภาคเหนอ (จงหวดเชยงใหม)

วนศกรท 21 กมภาพนธ 2563 ณ โรงแรมฟรามา เชยงใหม โดยมผเขารวมสมมนา จำนวน 63 คน

1

ภาคกลาง (จงหวดพษณโลก) วนพธท 4 มนาคม 2563 ณ โรงแรมทอปแลนด พษณโลก โดยมผเขารวมสมมนา จำนวน 74 คน

2

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (จงหวดอดรธาน)

วนพธท 11 มนาคม 2563 ณ โรงแรมเซนทารา และคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน โดยมผเขารวมสมมนา จำนวน 56 คน

3

ภาคใต (จงหวดสงขลา) - เลอนการจดงานสมมนา -

4

ภาคตะวนออก (จงหวดชลบร)

- เลอนการจดงานสมมนา -

5

3 จงหวด 193 คน

3

ผอภปรายและผด าเนนการอภปราย

การอภปราย หวขอ “การกำกบดแลธรกจคาสงคาปลกและธรกจแฟรนไชส ภายใตพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2560” มผอภปรายและผดำเนนการอภปรายในแตละจงหวด ดงน จงหวดเชยงใหม วนศกรท 21 กมภาพนธ 2563 ณ โรงแรมฟรามา เชยงใหม ผรวมอภปราย นายสนตชย สารถวลยแพศย กรรมการการแขงขนทางการคา และประธานอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายสภค หมนนกร ประธานและผกอตงสถาบนธรกจแฟรนไชสอาหาร และอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส ดร.ณรงค ตนานวฒน อดตประธานกรรมการหอการคาจงหวดเชยงใหม ผดำเนนการอภปราย นายสมศกด เกยรตชยลกษณ เลขาธการคณะกรรมการการแขงขนทางการคา จงหวดพษณโลก วนพธท 4 มนาคม 2563 ณ โรงแรมทอปแลนด พษณโลก ผรวมอภปราย นายสนตชย สารถวลยแพศย กรรมการการแขงขนทางการคา และประธานอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายสภค หมนนกร ประธานและผกอตงสถาบนธรกจแฟรนไชสอาหาร และอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายธนตศกด องคะกตตโรจน รองประธานสภาอตสาหกรรมจงหวดพษณโลก และเจาของธรกจแฟรนไชสลกชนพษณโลกรามา ผดำเนนการอภปราย นางสาวปยาพชร ทบอนทร นตกร ฝายมาตรการและนตกรรมสญญา จงหวดอดรธาน วนพธท 11 มนาคม 2563 ณ โรงแรมเซนทาราและคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน ผรวมอภปราย นายสนตชย สารถวลยแพศย กรรมการการแขงขนทางการคา และประธานอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายสภค หมนนกร ประธานและผกอตงสถาบนธรกจแฟรนไชสอาหาร และอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายสทธรชต จารไชยกล รองประธานหอการคาจงหวดอดรธาน ผดำเนนการอภปราย วาทรอยตรเอก ขทรานนท นกวเคราะหธรกจ ปฏบตหนาทผอำนวยการ

ฝายเผยแพรความรและสงเสรมการมสวนรวม

4

เนอหาส าคญของงานสมมนา

ทมาของการกำกบดแลธรกจแฟรนไชส โดย นายสนตชย สารถวลยแพศย ในปจจบน ธรกจมการขยายตวไปอยางรวดเรว รวมถงกระแสความนยมในการมธรกจของตนเองของเดกรนใหมลวนเขามามบทบาทตอลกษณะการประกอบธรกจอกดวย ซงการประกอบธรกจใหประสบความสำเรจในระยะเวลาอนสนวธหนงคอการซอกจการแฟรนไชส จงเปนทมาของการพจารณาออกแนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชสนขนมา

การกำกบดแลการประกอบธรกจแฟรนไชสของตางประเทศจะมอยดวยกน 2 ลกษณะ คอ 1) การออกกฎหมายเฉพาะสำหรบการขออนญาตกอนเรมตนประกอบธรกจแฟรนไชส ซ งจะมการตรวจสอบดประวตและประสบการณกอน โดยในประเทศไทยนน สภานตบญญตแหงชาต (สนช.) เคยมการรเรมใหบญญตกฎหมายเฉพาะสำหรบการประกอบธรกจ แฟรนไชส โดยเชญผแทนจากหลายภาคสวนมารวมกนทำ แลวสงรางบญญตไปยงกระทรวงพาณชย แตไมไดรบการตอบรบ เพราะในขณะนน มนโยบายทตองการสงเสรมการประกอบธรกจมากกวาการออกกฎหมายมากำกบ โดยประเทศทใชแนวทางน ไดแก ประเทศเกาหลใต ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศเวยดนาม และประเทศอนโดเนเซย และ 2 ) การกำกบดแลการประกอบธรกจแฟรนไชสผานกฎหมายการแขงขนทางการคา โดยประเทศทใชแนวทางน ไดแก ประเทศญปน ประเทศไตหวน และประเทศสงคโปร ทงน ในปจจบน แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชสมผลใชบงคบแลว ซงครอบคลมทกแงมมของผประกอบธรกจแฟรนไชสในประเทศไทยและผประกอบธรกจแฟรนไชสตางประเทศทเขามาทำสญญาในประเทศไทย โดยรายละเอยดในสญญาตองมรปแบบ ระบบ ขนตอนสทธในทรพยสนทางปญญาของตนภายในระยะเวลาทไดกำหนดตามสญญา แนวทางกำกบดแลธรกจแฟรนไชสภายใตกฎหมายการแขงขนทางการคา โดย นายสนตชย สารถวลยแพศย และนายสภค หมนนกร แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชสจะแบงออกเปนสองสวน ไดแก 1) หนาทของแฟรนไชสซอรตอแฟรนไชสซกอนเขาทำสญญาแฟรนไชส และ 2) การปฏบตทางการคาของแฟรนไชสซอรทอาจสงผลใหเกดความเสยหายแกแฟรนไชสซ โดยมรายละเอยดดงน

แฟรนไชสซอรมหนาทตอแฟรนไชสซกอนเขาทำสญญาแฟรนไชส 2 หนาท คอ 1) แฟรนไชสซอรตองเปดเผยรายละเอยดขอมลใหแฟรนไชสซทราบเกยวกบคาตอบแทนและคาใชจายในการดำเนนธรกจ แผนการดำเนนธรกจแฟรนไชส สทธในเครองหมายการคา และการตอ แกไข และยกเลกสญญาแฟรนไชส 2) การขยายสาขาในกรณทแฟรนไชสซอร จะเปดสาขาใหมเองนน แฟรนไชสซอรจะตองแจงใหแฟรนไชสซทมสาขาอยในพนทใกลเคยงทสดทราบและใหสทธในการเปดสาขาใหมใหแกแฟรนไชสซรายนนกอน

สวนการปฏบตทางการคาของแฟรนไชสซอรทอาจสงผลใหเกดความเสยหายแกแฟรนไชสซนน มแนวทางพจารณาดงน 1) การกำหนดเงอนไขทเปนการจำกดสทธของแฟรนไชสซ โดยไมมเหตผลอนสมควร เชน

1.1) การกำหนดใหแฟรนไชสซตองซอสนคาหรอบรการอนทไมมความเกยวของกบสนคาหรอบรการแฟรนไชสหรอสนคาหรอบรการประกอบแฟรนไชสจากแฟรนไชสซอรหรอจากผผลตผจำหนายหรอผใหบรการทแฟรนไชสซอรกำหนดเทานน

1.2) การกำหนดโควตาใหแฟรนไชสซตองซอสนคาหรอวตถดบในปรมาณทสงกวาความตองการใชจรงและหามคนสนคาหรอวตถดบสวนเกน

5

2) การกำหนดเง อนไขเพ มเตมใหแฟรนไชสซตองปฏบตภายหลงการลงนามในสญญารวมกนแลว เชน กำหนดใหแฟรนไชสซซอสนคาหรอบรการอน หรอกระทำการอยางอน นอกเหนอจากทไดกำหนดไวในสญญาแฟรนไชส เปนตน เวนแต มเหตผลอนสมควรทางธรกจ หรอมความจำเปนในการรกษาไวซงชอเสยง คณภาพ และมาตรฐานของธรกจแฟรนไชส ทงน การกำหนดเงอนไขเพมเตมดงกลาวจะตองทำเปนลายลกษณอกษร โดยเคยมกรณตวอยางของ รานจำหนายไอศกรมแหงหนง ซงแตเดมประกอบธรกจจำหนายไอศกรมในราคาในชวง 10-100 บาท ตอมามผประกอบธรกจนำเขาแฟรนไชสบงซชอดง ซงมราคาขายตอถวยอยท 200 บาทขนไปและมยอดจำหนายบงซทดกวา ทำใหเกดผลกระทบตอยอดขายของแฟรนไชสไอศกรมทลดลง จงเกดการประชมหารอของผประกอบธรกจไอศกรมวาจะลองนำสนคาบงซ มาเพมเปนตวเลอกใหมใหกบลกคา เนองจากตองการชวยเหลอแฟรนไชซทมยอดจำหนายไดลดลง ซงในกรณน แฟรนไชสซอรตองการเพมสนคาบางอยางใหกบแฟรนไชสซเพอกระตนยอดขายและตองการสวนแบงตลาดใหการดำเนนธรกจสามารถดำรงอยนน สามารถทำได แตหากจำเปนตองมคาใชจายบางอยางจากแฟรนไชสซทตองเปนผจายเพม จะตองมาพจารณากนวามเหตผลสมควรหรอไม หรอเปนการเสนอแบบบงคบใหแฟรนไชสซเสยคาใชจายอนเพม นอกเหนอจากการทไดทำสญญากนไว กอาจเปนการเขาขายแนวทางพจารณาขอน ทงน ในกรณทแฟรนไชสซอรตองการเพมเตมหรอแกไขสญญาโดยอาจจะเพมธรกจหรออน ๆ นน จะตองหารอกนดวยเหตผล ซงทางสำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไมไดหามการกระทำน หากเกดจากความจำเปนในทางธรกจ เชน การขยายหรอการพฒนาการเตบโตของธรกจใหมากขน โดยพจารณาจากการประกอบธรกจซงคาดวามความจำเปนในการตอสในทางการตลาดกบคแขง และจากกรณของไอศกรมนน สามารถทำได เนองจากเหตผลของแฟรนไชสซอรอางวายอดจำหนายนนลดลงและเปนการใชกลยทธเพอใหธรกจยงคงสามารถดำเนนตอไปไดทงแฟรนไชสซอรและแฟรนไชสซ

3) การหามแฟรนไชสซซอสนคาหรอบรการจากผผลต ผจำหนายหรอผใหบรการรายอนทขายสนคาหรอบรการ ทมคณภาพเทาเทยมกนและราคาถกกวา โดยใหซอจากแฟรนไชสซอรหรอจากผผลตผจำหนายหรอผใหบรการทแฟรนไชสซอรกำหนดเทานน ทงน โดยไมมเหตผลอนสมควร เชน วตถดบไขไกระหวางแฟรนไชสซอรและแฟรนไชสซทอยจงหวดกรงเทพฯ และจงหวดเชยงใหม มความจำเปนหรอไมทแฟรนไชสซตองสงซอไขไกจากจงหวดกรงเทพฯ เพอมาประกอบธรกจทจงหวดเชยงใหม ซงไขไกเปนสนคาทวไป เนาเสยและแตกงาย ดงนน การกำหนดรายละเอยดในขอสญญาบางขอ จงควรกำหนดรายละเอยดไวอยางคราว ๆ กเพยงพอแลว

4) การหามแฟรนไชสซขายลดราคาสำหรบสนคาทเนาเสยงาย (Perishable Goods) หรอใกลหมดอายโดยไมมเหตผลอนสมควร โดยการปฏบตทางการคาในลกษณะนมกเกดขนกบธรกจเบเกอร เนองจากเปนสนคาทมอายสน ซงธรกจประเภทนจะดำเนนการผลตแตเชา และจำหนายถงชวงเยน บางวนอาจมสนคาทจำหนายไมหมด และจดขายของธรกจประเภทนจะตองสดใหม วนตอวน ดงนนบางแบรนดจงอนญาตใหสามารถจำหนายสนคาทยงจำหนายไมได ในราคาจำหนายทตำกวาราคาปกต แตบางแบรนดกไมอนญาตใหทำ แมกระทงไมใหพนกงานไดซ อ ไวเอง เปนการปองกนพนกงานนำไปจำหนายตออกทอดเปนการรกษาภาพลกษณทดขององคกร

5) การกำหนดเงอนไขทแตกตางกนระหวางแฟรนไชสซโดยไมมเหตผลอนสมควร และนำไปสการเลอกปฏบตทางการคาทไมเปนธรรม (Discrimination)

6) การกำหนดเงอนไขทไมเหมาะสมอนใดทมวตถประสงคนอกเหนอจากการรกษาไวซงชอเสยง คณภาพ และมาตรฐานของแฟรนไชสซอรตามสญญา ในกรณนมตวอยางของผประกอบธรกจไทยในปจจบนทมกจะหาแบรนดแฟรนไชสจากตางประเทศในอนดบท 2 - 3 ตามแบรนดแฟรนไชสอนดบท 1 ทนำเขามาแลวประสบความสำเรจ แตในบางครงแบรนดนน กอาจยงไมมการดำเนนธรกจทแขงแรงเพยงพอ และอาจทำใหเกดความไมเปนธรรมในการกำหนดเงอนไขในสญญา ตวอยางเชน ธรกจชานมไขมกสญชาตไตหวน ซงมกจะมการทำแฟรนไชสในรปแบบ Business Format Franchise มากกวา Product Franchise ทำใหตองมการกำหนดเง อนไขท เปนไปเพ อรกษาช อเสยงและคณภาพของแบรนด

6

ทงน ลกษณะเงอนไขทไมเหมาะสมทนอกเหนอไปจากวตถประสงคขางตน จะมลกษณะเชน การกำหนดใหตองซอหลอด กระดาษทชช และอน ๆ จากประเทศไตหวน ซงอาจเปนเงอนไขทไมเหมาะสมทมกเกดขน ธรกจแฟรนไชสในประเทศไทย โดย นายสภค หมนนกร ทกอยางเกดขนมาจากคำวา Traffic หรอจดทผคนมาเจอกนเพอแลกเปลยน” เนองจากหากยอนกลบไปแตกอนมการคาขายจากการแลกเปลยนสงของกน จนตอมาเกด “ตลาด” ทเปนสถานทในการแลกเปลยนและมผขายสนคาหรอบรการเปนผจดทำหรอจดหาหรอนำมาซงสนคาหรอบรการนน จากนน หากสนคาหร อบรการนนเปนทนยมหรอสนใจ กจะมผขายทไมตองการสรางผลตภณฑใหมทไมรวาผบรโภคจะตองการหรอไม มาใชเสนทางลดดวยการขอซอแฟรนไชสเพอใชแบรนดหรอสตรหรอวธการมาใชประกอบธรกจ

ธรกจแฟรนไชสเรมตนขนครงแรกทประเทศสหรฐอเมรกาเมอประมาณ 80 ปทแลว โดยธรกจแฟรนไชสสวนใหญมกเปนรปแบบธรกจ (Business Format Franchise) ซงจะตองมการลงทนหลายลานบาท เชน 7-11 เปนธรกจแฟรนไชสรปแบบหนงทมการซอสทธแฟรนไชสในโลโก ความสะอาด ความสวาง แตไมมการผลตสนคาเอง ซงธรก จแฟรนไชส คอ การทเจาของสทธ (Franchisor) ทำสนคาหรอแบรนดใหมคณภาพ แลวขายใหผรบสทธ (Franchisee) ภายใตระยะเวลาหนง แตในประเทศไทย ธรกจแฟรนไชสเพงเขามาพรอมธรกจเคเอฟซ (KFC) กบธรกจแมคโดนลด (McDonald's)

เมอประมาณ 30 ปทแลว ประเทศไทยมการซอแฟรนไชสสญชาตอเมรกาเปนหลก ในอก 20 ปตอมา กเปลยนความนยมไปนำเขาแฟรนไชสสญชาตญปนเปนสวนมาก และในชวง 10 ปตอมาน ความนยมนำเขากเนนไปทแฟรนไชสสญชาตฮองกง สญชาตไตหวน และสญชาตสงคโปร โดยกอนหนาทธรกจแฟรนไชสจะเขามาสประเทศไทยนน สงคมในประเทศไทยสวนใหญจะประกอบอาชพเปนมนษยเงนเดอนหรอดำเนนธรกจตอจากทบาน เนองจากมความอสระ ในการคดกฎเกณฑตาง ๆ แตหลงจากทธรกจประเภทแฟรนไชสเขามา บรบทของธรกจมความเปนอสระและมกฎเกณฑแฝงอย ซงผทเขามาเปดตลาดแรกในประเทศไทยกลมแรกมกเปนรปแบบธรกจ (Business Format Franchise) หลงจากนนจงเกดกระแสการจำหนายสนคาเปนตวนำ เรยกวา Product Franchise ซงจะเกดกบผประกอบธรกจแฟรนไชสขนาดเลก เชน ไกยางหาดาวหรอชายสหมเกยว และมการลงทนไมสง ซงธรกจทง 2 ประเภทนนเปนธรกจแฟรนไชสเชนเดยวกน โดยเปนการประสบความสำเรจของแฟรนไชสซอรทสงมอบตอใหแกแฟรนไชสซ แตบางกรณกเกดประเดนปญหากนระหวางแฟรนไชสซอรกบแฟรนไชสซ ซงทผานมาในประเทศไทยไมเคยมกฎหมายมาคมครองการประกอบธรกจแฟรนไชส

นอกจากน ธรกจแฟรนไชสเปนธรกจทลดความเสยง ซงผทกำลงเรมตนประกอบธรกจและไมมประสบการณหรอความรในวชาชพดานนน อาจตองใชระยะเวลาในการลองผดลองถกเปนเวลานาน ทงดานการตลาดและดานการจดการ แตหากมาเรมตนประกอบธรกจแฟรนไชสและพจารณาแบบจำลองธรกจนน จะสามารถคาดการณถงการลงทนนนได โดยตองพจารณาใหมนใจวาธรกจแฟรนไชสประเภทไหนทเหมาะสมแกการลงทน ดงนนการซอแฟรนไชสจงเปนการลด ความเสยงของธรกจลงและตองไดประโยชนกลบมา โดยเฉพาะประเภทรปแบบธรกจ (Business Format Franchise) ประเภทของธรกจแฟรนไชส โดย นายสภค หมนนกร ธรกจแฟรนไชสเปนกลยทธหนงในการขยายสาขา ซงโดยทวไปจะมอย 2 ประเภท ดงน

1) แฟรนไชสรปแบบธรกจ (Business Format Franchise) เปนแฟรนไชสทมขนาดใหญและมการซอสทธแฟรนไชสในโลโก เชน 7-11 ซงเปนการขายแฟรนไชสในรปแบบธรกจ โดยแฟรนไชสประเภทนจะมการเตบโตทคอนขางสง ในประเทศไทย และสามารถขยายสาขาในประเทศและตางประเทศไดเปนอยางด แตจำเปนตองมการวางระบบการจดการ

7

ทมประสทธภาพสง เนองจากระบบแฟรนไชสจะเปนระบบการหาคคา ซงตางจากการบรหารกจการตางสาขาของตนเองผานผจดการราน

2) แฟรนไชสแบบ Product Franchise เปนแฟรนไชสทมสนคาเปนตวนำ เชน ชายสหมเกยว ไกยางหาดาว ซงแฟรนไชสประเภทนมกมการลงทนไมสง มเปาหมายเพอขายสนคา และมประสทธภาพของระบบการบรหารจดการ ไมสงเทาแฟรนไชสรปแบบธรกจ (Business Format Franchise)

อยางไรกตาม การทำธรกจแฟรนไชสทงแฟรนไชสรปแบบธรกจ (Business Format Franchise) และแฟรนไชสแบบ Product Franchise นน ควรมสญญาอยางนอย 1 ฉบบเปนเหมอนบนทกความจำเพอปองกนความเขาใจทคาดเคลอนตอกน ทงในเรองของรปแบบสญญา คาใชจาย และอน ๆ

แนวโนมของธรกจแฟรนไชส โดย นายสภค หมนนกร

ธรกจแฟรนไชสกยงคงเปนธรกจทมการเจรญเตบโตสงอยางตอเนอง ตวอยางกรณกลมประเทศ CLMV ไดแก ประเทศกมพชา ประเทศลาว ประเทศเมยนมา และประเทศเวยดนาม ซงเปนประเทศสมาชกในกลมอาเซยน (ASEAN) ทมแนวโนมเศรษฐกจเตบโตตอเนองและยงมแรธาตทรพยากรอดมสมบรณ รวมถงมคาจางแรงงานไมสงนก กลมประเทศ CLMV จงเปนประเทศทนกลงทนสนใจเขาไปลงทนดานการผลตและการตลาด แตเน องดวยกล มประเทศ CLMV มพรมแดนตดกบประเทศไทยทกประเทศ จงเหมาะสมมากทผประกอบธรกจของไทยเขาไปลงทนหรอหาลทางธรกจ โดยธรกจแฟรนไชสเองกเปนธรกจหนงททง 4 ประเทศมความตองการนำเขาแฟรนไชสจากประเทศไทย แตขอเปนแบรนดทมความสมพนธในการคาขายทด อยางประเทศกมพชาเคยตดตอใหชวยจดหาแฟรนไชสขนาดเลก ประมาณ 20-30 แบรนด และแฟรนไชสขนาดใหญทตองลงทนหลกลาน ประมาณ 3-5 แบรนด แตสำหรบในประเทศไทยในปจจบนน ยงอยในสภาวะทเรยกวา “เนอคยงไมไดเจอกน” หรอกคอผทอยากพฒนาตวเองใหเปนแฟรนไชสซอรแบบเตมทกมจำนวนมากและ ผทอยากลงทนเปนแฟรนไชสซกมจำนวนมากเชนกน ซงอกปจจยหนงกคอเดกรนใหมมความสนใจในการเปนเจาของธรกจจำนวนมาก แตการสรางธรกจตงแตเรมตนนนยาก จงตองการซอแฟรนไชสแทนทจะตองไปคดสตรหรอสรางแบรนดเอง ทงน แนวโนมของธรกจแฟรนไชสยงมการเตบโตแนนอน เพยงแตวาเตบโตอยางไรใหการคาขายเปนผลดตอกน

แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส

8

สาระส าคญเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคา

แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส

9

สาระส าคญเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคา

แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมระหวางผประกอบธรกจคาสงคาปลกกบผผลตหรอผจำหนาย

10

FAQ จากงานสมมนา

Q: กรณทแฟรนไชสซอรมอบสทธใหแฟรนไชสซเปดสาขาเพมในพนททไดมอบสทธใหแกแฟรนไชสซรายอนแลว ซงในสญญาไดระบชดเจนวาจะมแฟรนสซเพยงรายเดยวในพนทนน แฟรนไชสซรายเดมสามารถฟองคดเรยกคาเสยหายไดหรอไม

A: หากเกดความเสยหายอนเกดจากการไมปฏบตตามขอสญญาแฟรนไชส ซงเปนการกระทำทฝาฝนประกาศคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เรอง แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจ แฟรนไชส อนเปนผลใหเกดความเสยหายแกแฟรนไชสซตามมาตรา 57 แหงพระราชบญญตการแขงขน ทางการคา พ.ศ. 2560 แฟรนไชสซซ งเปนผ เสยหายก มส ทธฟองคดเรยกคาเสยหายตามมาตรา 69 แหงพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2560 นอกจากน ยงสามารถฟองคดเรยกคาเสยหายไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

Q: แนวทางพจารณาการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชสในปจจบน มงคมครองแฟรนไชสซ

เปนสำคญหรอไม A: แนวทางพจารณาฉบบนไดวางหลกเกยวกบการปฏบตการคาทไมเปนธรรมระหวางแฟรนไชสซอรและแฟรนไชสซ ทงน แฟรนไชสซอรมกจะมอำนาจตอรองทเหนอกวาและถกเอาเปรยบจากแฟรนไชสซไดคอนขางนอยมาก Q: กรณขอพพาทระหวางแฟรนไชสซอรกบแฟรนไชสซ จะมคณะอนญาโตตลาการเปนผ ไกลเกลย ในเบองตนกอนหรอไม A: กรณพพาทดงกลาวไมสามารถตงคณะอนญาโตตลาการเปนผไกลเกลยในเบองตนและไมสามารถยอมความได ทงน หากสำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไดรบเรองรองเรยนแลว จำเปนตองดำเนนคดตาม กฎหมาย Q: ถากระบวนการพจารณาเรองรองเรยนสนสดลง ผเสยหายจะมสทธฟองคดทางแพงตอไดหรอไม A: ผเสยหายยงคงมสทธฟองคดทางแพงตอได ทงกรณทคดทกระบวนการพจารณาเรองรองเรยนสนสดลง และคดทอยในระหวางกระบวนการพจารณาเรองรองเรยน อยางไรกตาม ผเสยหายจะตองนำคดขนสศาล ภายใน 1 ป นบแตวนทผไดรบความเสยหายรหรอควรจะไดรถงเหตการณททำใหเกดความเสยหาย มฉะนน สทธในการนำคดสศาลจะมอนสนไป Q: สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา มหนวยงานทปฏบตหนาทหรอสนบสนนการดำเนนการ ในสวนภมภาคหรอไม A: สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เปนหนวยงานทต งอยในสวนกลาง (กรงเทพมหานคร) ทรบผดชอบการดำเนนการในทกพนททวประเทศ อยางไรกตาม ผประกอบธรกจในสวนภมภาคทตองการ แจงเรองรองเรยน สามารถประสานงานแจงเรองรองเรยนผานสำนกงานพาณชยจงหวด หอการคาจงหวด และสภาอตสาหกรรมจงหวดไดดวย

11

ผลตอบรบจากการจดงานสมมนา

98 รอยละความเขาใจทเพมขน

2 เรองรองเรยนทไมเปนธรรม

77 ผตดตามทเพมขน

ความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคา ผเขารวมสมมนามความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคา เพมขนรอยละ 98 การแจงเรองรองเรยนทเกยวของกบการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส ระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนมนาคม 2563 มการแจงเรองรองเรยนทเกยวของกบการปฏบตทางการคาทไมเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส เปนจำนวนทงสน 2 เรอง ซงเปนรอยละ 40 ของเรองรองเรยนทงหมด ดงน

ลำดบ เดอน จำนวนเรองรองเรยน

เรองรองเรยนทงหมด เรองรองเรยนแฟรนไชส 1 กมภาพนธ 3 1 2 มนาคม 2 1

รวมทงสน 5 2 ทมา: ขอมลจำนวนเรองรองเรยนจากฝายแสวงหาขอเทจจรงทวไป ผตดตาม Official Facebook: สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา - สขค.

ระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนมนาคม 2563 มจำนวนเพมขนเปนจำนวน 77 บญชรายชอ ทงน กอนจดงานสมมนามจำนวน 3,294 บญชรายชอ แตภายหลงจดงานสมมนามจำนวน 3,371 บญชรายชอ

จำนวนผตดตาม กอนจดงานสมมนา

จำนวนผตดตาม หลงจดงานสมมนา

3,294 3,371 ทมา: ขอมลจำนวนผตดตามจากฝายสอสารองคกร

12

ประมวลภาพการจดงานสมมนา

จงหวดเชยงใหม

ภาคผนวก

13

ประมวลภาพการจดงานสมมนา

จงหวดพษณโลก

ภาคผนวก

14

ประมวลภาพการจดงานสมมนา

จงหวดอดรธาน

ภาคผนวก

15

เอกสารประกอบการสมมนา

เอกสารประกอบการสมมนา

หมายเหต สามารถดาวนโหลดเอกสารประกอบการสมมนาไดท QR Code ทบรเวณมมลางขวาของเอกสาร

ภาคผนวก

16

คณะผด าเนนการจดงานสมมนา

คณะอนกรรมการพจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายสนตชย สารถวลยแพศย กรรมการการแขงขนทางการคา และประธานอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส นายสภค หมนนกร ประธานและผกอตงสถาบนธรกจแฟรนไชสอาหาร และอนกรรมการ พจารณาแนวปฏบตการคาทเปนธรรมในธรกจแฟรนไชส

สำนกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา นายสมศกด เกยรตชยลกษณ เลขาธการคณะกรรมการการแขงขนทางการคา วาทรอยตรเอก ขทรานนท นกวเคราะหธรกจ รกษาการในตำแหนงผอำนวยการ ฝายโครงสรางและระบบธรกจสนคาอปโภค ปฏบตหนาท ผอำนวยการฝายเผยแพรความรและสงเสรมการมสวนรวม นางณฐธยาน ธำรงธนเศรษฐ นกจดการงาน ฝายแสวงหาขอเทจจรงทวไป นางสาวปยาพชร ทบอนทร นตกร ฝายมาตรการและนตกรรมสญญา ชวยปฏบตงานฝายนโยบายและความสมพนธภาครฐ นายนนทพร เลศสนธ นกองคกรสมพนธ ฝายเผยแพรความรและสงเสรมการมสวนรวม นางสาวพชราพรรณ สวรรณมณ นกจดการงาน ฝายเลขานการสำนกงาน นางสาวภรณ สำโรง นกจดการงาน ฝายเลขานการสำนกงาน นางสาวธนาภรณ พวยไพบลย นกจดการงาน ฝายเลขานการสำนกงาน นางสาวสรลธร ศรเมอง นกวเคราะหธรกจ ฝายโครงสรางและระบบธรกจบรโภค นางสาวพรรตน มยละมย นตกร ฝายมาตรการและนตกรรมสญญา นางสาวนยนปพร ธำรงธนเศรษฐ เจาหนาทบรหารองคกร ฝายเผยแพรความรและสงเสรมการมสวนรวม นายปกรณนนท งามสนตวงศ เจาหนาทวเคราะหนโยบาย ฝายเผยแพรความรและสงเสรมการมสวนรวม นายกตตศกด จตรนตย เจาหนาทบรหารองคกร ฝายสอสารองคกร

ผรวมอภปรายจากภาคเอกชน ดร.ณรงค ตนานวฒน อดตประธานกรรมการหอการคาจงหวดเชยงใหม นายธนตศกด องคะกตตโรจน รองประธานสภาอตสาหกรรมจงหวดพษณโลก และเจาของธรกจแฟรนไชสลกชนพษณโลกรามา นายสทธรชต จารไชยกล รองประธานหอการคาจงหวดอดรธาน

********************************************

ภาคผนวก

17

ผสนบสนนการด าเนนการในสวนภมภาค

สำนกงานปลดกระทรวงพาณชย นายบณยฤทธ กลยาณมตร ปลดกระทรวงพาณชย

สำนกงานพาณชยจงหวด สำนกงานพาณชยจงหวดเชยงใหม สำนกงานพาณชยจงหวดพษณโลก สำนกงานพาณชยจงหวดอดรธาน

********************************************

ภาคผนวก

18