“ชวตวถใหม ประเทศไทยหลงโควด”การพฒนาอตสาหกรรมอาหารอนาคต (Future Food) ภายใตวถชวตใหม

โดย นายวศษฐ ลมลอชา นายกสมาคมผผลตอาหารส าเรจรปประธานกลมอตสาหกรรมอาหาร สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยประธานคณะกรรมการสมาคมการคา กลมอาหารและเครองดม สภาหอการคาแหงประเทศไทย

แนะน าวทยากร: นายวศษฐ ลมลอชา

ต าแหนงปจจบน• นายกสมาคมผผลตอาหารส าเรจรป • ประธานกลมอตสาหกรรมอาหาร สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย• กรรมการบรหาร สภาหอการคาแหงประเทศไทย • ประธาน คณะกรรมการสมาคมการคา กลมอาหารและเครองดม

สภาหอการคาแหงประเทศไทย• รองประธาน สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย • กรรมการ สภาธรกจไทย-ฟลปปนส• ประธานกรรมการ บรษท มหาบรพาผลตภณฑอาหาร จ ากด• ประธานกรรมการ บรษท เอ ท เค ออลไลค จ ากด

ประวตการศกษา• ปรญญาโท บรหารธรกจมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการโลจสตกสเชงยทธศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา• ปรญญาตร บรหารธรกจ สาขาการตลาด มหาวทยาลยอสสมชญ

นายวศษฐ ลมลอชา 1

ประเดนเสวนา “การพฒนาอตสาหกรรมอาหารในอนาคต (Future Food) เพอภายใตชวตวถใหม”

ผลกระทบจากการแพรระบาดของ Covid-19 ตอภาคการเกษตร อตสาหกรรมอาหาร และความมนคงทางอาหารของไทย

การปรบตวของภาคเกษตร และภาคอตสาหกรรมอาหาร

ปญหา อปสรรค หรอขอจ ากดทตองเรงแกไข โอกาสการพฒนา และ Key Success Factor

ขอเสนอแนะความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนในระยะตอไป

นายวศษฐ ลมลอชา 2

ผลกระทบจากการแพรระบาดของ Covid-19 ตอภาคการเกษตร อตสาหกรรมอาหาร และความมนคงทางอาหาร

ผลกระทบ COVID-19 ในประเทศตางๆทวโลก

17 กนยายน 2563

ผตดเชอ 30,026,368

ผเสยชวต 944,716

รกษาหาย 21,793,807

จ านวนผตดเชอCOVID-19 จากทวโลก

World Bank ประเมน : • ป 2020 เศรษฐกจโลก -5.2%• GDP โลก ถดถอย 3 ลานลานเหรยญสหรฐฯ• ประชากรโลก 70-100 ลานคน เขาสภาวะยากจนสดขด• ประเมนแนวโนมเศรษฐกจ ป2020

1

-6.1

-9.1

-6.1

-8

-7.5

-3.2

-10 -8 -6 -4 -2 0 2

China

USA

Euro Zone

Japan

Brazil

Maxico

India

ผลกระทบดานอาหาร• รานอาหารตองปดตวลง เนองจาก Lockdown และการตดเชอ• ผลผลตทางการเกษตรจากทวโลกจ าเปนตองปลอยใหเนาเสยไป เพราะแรงงานถกสง

หามท างาน และไมสามารถเดนทางมาท างานได• การผลตเนอเพอบรโภคในสหรฐฯ ตองหยดการผลต • เกษตรกรในหลายประเทศตองเทน านมทง เพราะความตองการใชนมจากรานอาหาร

รานกาแฟ และการผลตอาหารอนๆ ลดลงไปในชวง Lockdown• มาตรการสงหามการเดนทาง เกษตรกรไมสามารถสงผลผลตได • บางประเทศสงหามการสงออกสนคาและผลตภณฑไปยงตางประเทศ เชน

- เวยดนาม ทประกาศงดการสงออกขาวตงแตมนาคม - รสเซย ทก าหนดโควตาการสงออกขาวสาลไปจนถงมถนายน ซงสงผลกระทบตอ

ประเทศอนๆ ทพงพงการน าเขาขาวสาล• ราคาอาหารทน าเขาพงสงขน จนคนบางกลมไมสามารถซอได เชน

- ครบาส ซงเปนเกาะอยกลางมหาสมทรแปซฟก ตองเผชญกบปญหาราคาขาวทสง กวาในชวงเวลาปกตกวา 50%

• FAO ประเมน ผคนกวา 80 ลานคนในประเทศทพงพงการน าเขาอาหารจะตองเผชญหนากบภาวะอดอยาก เนองจากไมสามารถน าเขาอาหารได เชน แอฟรกา และประเทศหมเกาะเลกๆ ในมหาสมทรแปซฟก นายวศษฐ ลมลอชา 3

ผลกระทบเชงลบผลกระทบเชงบวก

ผลกระทบ Covid-19 ในประเทศไทย

ผลกระทบจากการแพรระบาดของ Covid-19 ตอภาคการเกษตร อตสาหกรรมอาหาร และความมนคงทางอาหาร

วตถดบทางการเกษตร

อตสาหกรรมแปรรปอาหารและเครองดม

53,642 โรงงาน

โครงสรางอตสาหกรรมอาหาร

สดสวนการใชวตถดบ

วตถดบในประเทศรอยละ 75

วตถดบน าเขารอยละ 25

มลคาการผลตอาหาร ~ 3,000,000 ลานบาท / ป

จ าหนายในประเทศ2,000,000 ลานบาท/ป

สงออกตางประเทศ1,000,000 ลานบาท/ป

1. ความตองการสนคาอาหารในประเทศทมการแพรระบาดเพมสงขน โดยเฉพาะสนคาขาว และอาหาร ส าเรจรป (บะหมกงส าเรจรป อาหารกระปอง ซอสเครองปรงรส) เนองจากความ เชอมนดาน Food Safety อาย

การ เกบรกษา และการปรบเปลยน พฤตกรรมของผบรโภค

2. การฟนตวของประเทศทผานพนการแพรระบาดโดยเฉพาะจน ท าใหอตสาหกรรมไทยทเปน Supply chain ของจนมความตอเนองมากขน การสงออกสนคาอาหารไปจนเพมมากขน เชน ผลไมสดแชเยนแชแขง ,ไกสดแชเยนแชแขง, เครองดม

1. ความถดถอยลงของธรกจทองเทยวจากนกทองเทยวตางประเทศ

2. การออกนอกบานของประชาชนลดลง เพราะเกรงกลวการระบาดของเชอ

3. การขนสงสนคา (Logistics) จากการยกเลกเทยวบน

4. การขนสงโดยรถบรรทกผานดานการคาชายแดนทจะตองมการกกตวคนขบหากมการขามประเทศ

5. เกดการขดของของกระบวนการน าเขา

พชผลทางการเกษตร

ปศสตว ประมง

นายวศษฐ ลมลอชา 4

Food Security : ความมนคงทางอาหาร

การมอาหารเพยงพอ (Food Availability) การมอาหารในปรมาณและคณภาพทเพยงพอ

การเขาถงอาหาร (Food Access)การเขาถงทรพยากรทเหมาะสม รวมไปถงความสามารถดานก าลงซอของประชากร เพอการหาอาหารทมคณค าทางโภชนาการทเหมาะสม

การใชประโยชนจากอาหาร (Food Utilization) การใชประโยชนจากอาหารในการบรโภค โดยมปรมาณอาหารทเพยงพอ มน าสะอาดในการบรโภค-อปโภค มสขอนามยและการดแลสขภาพทด

การมเสถยรภาพดานอาหาร(Food Stability) ประชาชนตองเขาถงอาหารอยางเพยงพอตลอดเวลา ไมมความเสยงในการเขาถงอาหารเมอเกดความขาดแคลนขนมาอยางกะทนหน จดอนดบโดย The Global Food Security Index

อนดบ Food Security ของไทยRANK : 52 (from 113 countries)

SCORE : 65.1Good performance

นายวศษฐ ลมลอชา 5

03

04

05

02

01

การปรบตวของภาคเกษตร และภาคอตสาหกรรมอาหาร

Food Safety Protocol & Standard• มาตรฐานการผลต• มาตรการดานสขอนามยของคนงาน• การทวนสอบความปลอดภยในกระบวนการผลต

06

Technology / Innovation Investment• การใช Robotic และ Automation ภายในโรงงาน• การจดระบบ Logistics Management

Big Data Management• Big Data เชงเกษตร : เกบขอมลพนทเพาะปลก ปรมาณผลผลตปจจบน จ านวนผเพาะปลก การรบซอ ราคา ชองทางการจดจ าหนาย• Big Data เชงการตลาด : Update ขอมลพฤตกรรมผบรโภคแตละประเทศ, กฎระเบยบ/มาตรฐานทประเทศผน าเขาตองการ, การเขาสตลาด,

สทธ GSP FTA และขอตกลงทางการคาระหวางประเทศ

Evolution of Health & Wellness sector• การพฒนาผลตภณฑทเปน Mass ใหเปน Future Food หรอ Functional Food หรอ Medical Food เพอเพมมลคาผลตภณฑ

ตรงไปสกลมเปาหมายทมระดบรายไดสงหรอเฉพาะกลมมากขน

Sustainability of Food System • การพฒนา/ปรบเปลยนไปใชบรรจภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม• ลด Food Waste & Food Loss• พฒนาใหเกดความยงยนของวตถดบภายในประเทศ

Collaboration & Strategic Partnership• การใชชองทาง E-commerce ในการจดจ าหนาย• พฒนา e-commerce ใหเปน Cross Border E-commerce และเชอมตอกบ National Single Window • เพมการขนสงแบบ Delivery

• การใชเทคโนโลยเขามามสวนชวยในการเกบเกยว หรอดแลพชผลทางการเกษตร• Sharing & Renting Technology

นายวศษฐ ลมลอชา 6

การปรบตวของภาคเกษตร และภาคอตสาหกรรมอาหาร

Functional Food เปนผลตภณฑอาหารและเครองดมเสรมสขภาพเฉพาะดาน และเปน

ประโยชนตอฟงกชนตางๆของรางกาย เชน การเตม Probiotic เพอชวยกระบวนการท างานของล าไส , การเตม Collagen เพอชวยรกษาโรคขอและกระดกเสอม และดแลผวทหยอนคลอย เปนตน

ลดสารอาหารทเปนประโยชนนอย

วตามน

โปรตน

คอลลาเจน น าตาล

โซเดยม

ไขมน

Future Food• อาหารปลอดภย (Food Safety)• Free From Food• Health Food

- โปรตนทดแทนเนอสตว เชน Plant Based Meat , โปรตนจากแมลง

• Functional Food• Medical Food เพม

สารอาหารทเปนประโยชนเขาไป

Medical Food เปนอาหารทใชภายใตการควบคมของแพทย เพอชวยใหผปวยไดรบสารอาหารทถกตอง และเหมาะสมตอโรค เชน สตรอาหารส าเรจรป (Commercial formula) ทใหทางสายใหอาหาร

นายวศษฐ ลมลอชา 7

ปญหา อปสรรค หรอขอจ ากดทตองเรงแกไข โอกาสการพฒนา และ Key Success Factor

01

0203

04

05ปญหา และอปสรรค

มาตรการทางการคาทมใชภาษ (non-Tariff Barrier) • ขอก าหนดดานแรงงาน • ขอก าหนดดานสวสดภาพสตว • ก า ร น า ข อ อ า ง เ ร อ ง สน ค า ท ผ ล ต โ ด ย

กระบวนการอนรกษสงแวดลอมมาใชเปนแรงจงใจในการตดสนใจเลอกซอของผบรโภค เชน การปดฉลากเขยว ISO 14000

เกษตรกรขาดระบบการจดการการผลตทมประสทธภาพ • ขาดความเขาใจเรอง Demand & Supply,

การตลาด และผบรโภค

การพฒนาและถายทอดเทคโนโลยของอตสาหกรรมอาหารของไทยยงมนอย • ตนทนการผลตสงและคณภาพไมสอดคลอง

กบความตองการของผซอ • ขาดเครองจกรทพฒนาขนเฉพาะดานเพอ

ผลผลตทางการเกษตรของไทย• สดสวนการผลตหลกเปนสนคาทเปนพนฐาน

และราคาถก สนคา Value Added มนอย

เกษตรกรและผประกอบการขาดขอมลการตลาดและกฎระเบยบทจ าเปนตองร • ขอมลทส าคญตอการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร เชน

ความตองการวต ถดบปรมาณการผลตวต ถดบ เทคโนโลยการแปรรป คณภาพมาตรฐานสนคา กฎระเบยบ ขอมลการตลาด ผลการวจยตางๆ

• การเผยแพรขอมลเพอผประกอบการรายยอยหรอเกษตรกรยงไมทวถง

การขาดระบบเชอมโยงและการรบชวงการผลต การตลาด • ขาดความเชอมโยงทเหมาะสมระหวาง

ภาครฐ ผผลตวตถดบ (เกษตรกร) ผแปรรป ผสงออก

นายวศษฐ ลมลอชา 8

01

02

ปญหา อปสรรค หรอขอจ ากดทตองเรงแกไข โอกาสการพฒนา และ Key Success Factor

การทเทคโนโลย / นวตกรรม / ปญญาประดษฐ(AI) จะเขามามบทบาทในอตสาหกรรมอาหารมากขนเรอยๆ เพอขบเคลอนไปส unmanned factory และ human less warehouse โดยมเปาหมายเพอเพมประสทธภาพการผลต ลดการพงพาแรงงานคน และ ลดตนทนของภาคธรกจในระยะยาว

ชองทาง e-Commerce สามารถชวยผประกอบการ โดยเฉพาะธรกจขนาดกลางและเลกใหสามารถขยายตลาดสนคาไดมากขน โดยไมไดจ ากดแตเฉพาะตลาดในประเทศเทานน ยงสามารถขยาย โอกาสไปถงตลาดตางประเทศไดโดยไมจ าเปนตองเปดหนารานในประเทศนนๆ

โอกาส

Key Success Factor

“พรอมรบ ปรบตว เปลยนแปลง ลมแลวลกไว”

• การท าการตลาดทหลากหลาย• การสรางความแตกตางใหกบสนคา

“คดเปนรวยกอน”

นายวศษฐ ลมลอชา 9

ขอเสนอแนะความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนในระยะตอไป

02

การสนบสนนจากภาครฐ

• อ านวยความสะดวกทางการคา ลดมาตรการทเปนอปสรรคในประเทศ เชน - ยกเลกด าเนนการมาตรการ AD Tinplate ทน าเขาเพอผลตกระปอง

- ยกเลกมาตรการก าหนดโควตาน าเขาสนคาเกษตรซงเปนวตถดบส าคญทภายในประเทศไมสามารถผลตไดเพยงพอ

• สงเสรมใหมการเจรจาการคาระหวางประเทศทงแบบทวภาคและพหภาค- เรงเจรจาเพอเพมมลคาการคาในตลาดใหมทมมลคา

การน าเขาอาหารสงและมาตรการกดกนทางการคานอย เชน จน รสเซย ตะวนออกกลาง

- ตลาดเดมเรงเจรจาแกไขอปสรรคทางการคา เชนมาตรการ EU-AD ตอขาวโพดหวานกระปองของไทย, มาตรการ Australia - AD ตอสบปะรดกระปองของไทย

- เรงเจรจา FTA กบ EU และ UK เพอ เพมขดความสามารถในการแขงขน

ผลกดนภาคการเกษตรและอตสาหกรรมสการพฒนาคณภาพสนคา และบรการ เพอสรางจดแขงใหกบอตสาหกรรมและตอบโจทยพฤตกรรมผบรโภคยคใหมใสใจกบคณภาพ (Food Security)• การพฒนาสายพนธ พชเกษตรของไทย ใหมผลผลต และคณภาพทดข นอยางตอเนอง• น าระบบ Precision farming มาใชใหเกดการพฒนาการเกษตรสการเปน Smart farming• สงเสรมการผลตและแปรรปอาหารใหปฏบตตามมาตรฐาน

GAP /GMP / HACCP / ระบบสอบยอนกลบไดตลอดโซการผลตและการสงมอบ• สงเสรมการพฒนาและฝกอบรมทกษะใหมทจ าเปนใหแกบคลลากรเพอใหมทกษะหลากหลาย(multi-skill) • สงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยบรรจภณฑใหมๆ เชน

Modified Atmosphere Packaging ทมคณภาพสง ราคาถกและเปนมตรกบสงแวดลอม

พฒนาและการจดการมาตรฐานความปลอดภยทางอาหาร

•พฒนาตอยอดความปลอดภยอาหาร Food Safety Plus- การความคมระบบสขอนามยในสายการผลต- การก าหนดนโยบายในการจดท า Guideline for

COVID-19 preventive • ควรผลกดนใหใชมาตรฐาน CODEX เปนพนฐานในการจดท ามาตรฐานในการยอมรบในกลมประเทศAPEC เพอไมใหเกดความขาดแคลนของอาหาร • สงเสรมระบบการใชแรงงานแบบ Labor Sharing คอ ธรกจทตองหยดกจการชวคราว ประสานไปยงกจการทตองการแรงงาน เพอใหรบแรงงานเขาไปท างานแบบชวคราว เพอใหแรงงานมรายได เมอกจการสามารถกลบมาด าเนนการได จงใหแรงงานกลบมาท างาน

0301

นายวศษฐ ลมลอชา 10

THANK YOU

FOR YOUR ATTENTION