วเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ปรญญานพนธ

ของ

กตตมา จนทรลาว

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

พฤษภาคม 2555

วเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ปรญญานพนธ

ของ

กตตมา จนทรลาว

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

พฤษภาคม 2555

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

บทคดยอ

ของ

กตตมา จนทรลาว

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

พฤษภาคม 2555

กตตมา จนทรลาว. (2555). วเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง. ปรญญานพนธ ศศ.ม.

(ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการ

ควบคม: ผชวยศาสตราจารยจนตนา พทธเมตะ, ผชวยศาสตราจารยอษณา กาญจนทต.

ปรญญานพนธ นมจดมงหมายเพอวเคราะหใหเหนรปแบบฉนทลกษณและกลวธการประพนธ

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง และวเคราะหใหเหนแนวคดทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ผลการศกษาวเคราะหพบไดวา สถาพร ศรสจจงใชรปแบบในการประพนธกวนพนธ 2 ชนด

คอ รปแบบฉนทลกษณเดมทมมาแตโบราณ อนไดแก กลอน กาพย โคลง ฉนท ราย และรปแบบ

กวพจนอสระ ในดานกลวธการประพนธ มวรรณศลปทเดนดานการใชคา การใชภาพพจน การสรร

คาทเหมาะสมดวยเสยงและความหมาย ใชสญลกษณ และมกลวธการนาเสนอทหลากหลาย เมอ

วเคราะหแนวคดพบวา สถาพร ศรสจจงมแนวคด 5 ประการ คอ ดานการเมอง การปกครอง ดาน

สงคม ดานธรรมชาต ดานความรก และดานมนษยและจกรวาล

จากผลการศกษาทาใหเหนลกษณะเดนในบทกวนพนธของสถาพร ศรสจจง ทงในเรองรปแบบ

ฉนทลกษณ กลวธการประพนธ และแนวคดดานตาง ๆ ทปรากฏในบทกวนพนธของสถาพร ศรสจจง

อนเปนประโยชนตอการศกษากวนพนธ และเปนแนวทางใหแกผ ทสนใจสรางงานกวนพนธสบไป

AN ANALYSIS OF SATHAPORN SRISUJJANG’S POETRY WORKS

AN ABSTRACT

BY

KITTIMA JANLARW

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Arts Degree in Thai

at Srinakharinwirot University

May 2012

Kittima Janlarw. (2012). An analysis of Sathaporn Srisujjang’s poetry works. Master

thesis, M.A. (Thai). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University.

Advisor Committee: Assist. Prof. Jintana Puttamata, Assist. Prof. Udsana

Kanjanatut.

The objective of this research was to analyze the form, technique and his

point of view of Sathaporn Srisujjang’s poetry works.

The result of the form of Sathaporn Srisujjang’s poetry works analysis found

that there were 2 forms including the traditional form in ancient time such as poems,

epics, verses and stanzas and free verse form. The distinct techniques which were

found in Sathaporn Srisujjang’s poetry works were using the words and figure of

speech, selecting the proper word in both sound and meaning and using the symbol

and various presentations. Additionally, there were five outstanding his point of views

appearing in Sathaporn Srisujjang’s poetry works including politic, social, nature,

affection and mankind and universe.

The distinct forms, techniques and his point of views appearing in Sathaporn

Srisujjang’s poetry works had many advantages to other authors for learning and

using as guideline to do the poetry work.

ปรญญานพนธ

เรอง

วเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ของ

กตตมา จนทรลาว

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…....................................................... ...... คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร.สมชาย สนตวฒนกล)

วนท ........ เดอน .........................พ.ศ. 2555

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปรญญานพนธ

.................................................... ... ประธาน ....................................................... ประธาน

(ผชวยศาสตราจารยจนตนา พทธเมตะ) (รองศาสตราจารย ดร.อมพร สขเกษม)

..................................................... . กรรมการ ....................................................... กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารยอษณา กาญจนทต) (ผชวยศาสตราจารยจนตนา พทธเมตะ)

....................................................... กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารยอษณา กาญจนทต)

....................................................... กรรมการ

(อาจารย ดร.พรธาดา สวธนวนช )

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด เพราะผ วจยไดรบความกรณาอยางยงจาก

ผชวยศาสตราจารย จนตนา พทธเมตะ ประธานควบคมปรญญานพนธ และผชวยศาสตราจารย

อษณา กาญจนทต กรรมการควบคมปรญญานพนธ ซงทานทงสองไดสละเวลาอนมคายง ใหคาแนะนา

และตรวจแกไขขอบกพรองดวยความเมตตาเอาใจใสแกผ วจยอยางดยง จนทาใหปรญญานพนธฉบบน

มความถกตองและสมบรณ ผ วจยรสกซาบซงในพระคณและขอกราบขอบพระคณอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.อมพร สขเกษม ผทรงคณวฒทใหเกยรตเปน

ประธานสอบปากเปลา และอาจารย ดร.พรธาดา สวธนวนช อาจารยทปรกษาและกรรมการเพมเตม

การสอบปากเปลา ซงทานทงสองไดกรณาใหคาแนะนาและตรวจแกปรญญานพนธใหสมบรณยงขน

ผ วจยขอขอบพระคณอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย อครา บญทพย และผชวยศาสตราจารย รงฤด

แผลงศร ใหเกยรตเปนกรรมการสอบเคาโครงปรญญานพนธ ซงทานทงสองไดกรณาใหคาแนะนา

แกไขขอบกพรองเคาโครงปรญญานพนธ ผ วจยขอขอบพระคณอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณอาจารย วนย ภระหงษ และอาจารย ดร.สภค มหาวรากร ประธานกรรมการ

บรหารหลกสตร ศศ.ม. ซงทานทงสองไดกรณาใหคาปรกษาและคาแนะนาในการทาปรญญานพนธ

และใหกาลงใจแกผ วจยเสมอมา และอาจารยสถาพร ศรสจจง ซงทานกรณาเออเฟอตนฉบบ

วรรณกรรม เอกสาร ทเปนประโยชนตองานวจย ผ วจยขอขอบพระคณอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณอาจารยภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาวทยาลยทกษณ และอาจารยทกทานทอบรมสงสอนและประสทธ

ประสาทวชาความรใหแกผ วจยจนประสบความสาเรจในการศกษาในครงน

ทายทสดนผ วจยขอขอบพระคณ คณพอ คณแม ผคอยหวงใย สงเสรม ใหกาลงใจ และ

สนบสนนการศกษาของลกตลอดมา รวมทงพชายและนองสาวทคอยชวยเหลอและกาลงใจแกผ วจย

ผ วจยขอขอบคณเพอนรวมรนในทกระดบชนทผานมา เพอนในระดบปรญญาโท เอกภาษาไทย

ปการศกษา 2550 ทกคน ตลอดจนเพอนหอพกหญงเทาแดง ทคอยชวยเหลอ ใหคาปรกษา แนะนา

ใหกบผ วจยเสมอมา

กตตมา จนทรลาว

งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจย

จาก

ทนสนบสนนการวจยจากงบประมาณแผนดน ประจาปงบประมาณ 2553

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการวจย 2

ความสาคญของการวจย 3

ขอบเขตของการวจย 3

วธดาเนนการวจย 3

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

เอกสารทเกยวของกบกวนพนธ 5

ความหมายของกวนพนธ 5

รปแบบฉนทลกษณ 6

การใชถอยคา 8

การใชภาพพจน 10

การใชสญลกษณ 11

การนาเสนอเรอง 12

แนวคด 13

เอกสารทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง 13

งานวจยทเกยวของ 16

งานวจยทเกยวของกบกวนพนธ 16

งานวจยทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง 19

3 รปแบบและกลวธการประพนธกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง 21

รปแบบฉนทลกษณท สถาพร ศรสจจง เลอกใชในการประพนธ 21

รปแบบฉนทลกษณเดม 21

กลอน 21

กาพย 23

โคลง 27

สารบญ (ตอ) บทท หนา 3 (ตอ) ฉนท 32 ราย 34 กวพจนอสระ 35 กลวธการประพนธกวนพนธของสถาพร ศรสจจง 39 การใชค า 39 การเลอกใชเสยงของค า 39 การเลนเสยงสมผส 39 การเลนเสยงวรรณยกต 48 ความหมายของค า 49 การเลนค า 49 การซ าค า 51 การซ าค าตนวรรค 51 การซ าขอความ 53 การสรรค า 55 การใชค าเหมาะสมกบเหตการณและตวละคร 55 การใชค าใหจนตภาพ 57 การใชค าภาษาถน 58 การใชภาพพจน 60 อปมา 60 อปลกษณ 61 ปฏภาคพจน 62 อาวตพากย 63 อตพจน 65 บคคลวต 66 ปจฉา 68 สทพจน 69

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

3 (ตอ)

การใชสญลกษณ 72

การนาเสนอ 75

นาเสนอโดยการเลาเรอง 75

นาเสนอแบบบรรยายคลนสานก 75

นาเสนอโดยผานตวละคร 76

นาเสนอโดยโดยการเนนปรชญา 77

4 แนวคดทปรากฏในงานกวนพนธ ของ สถาพร ศรสจจง 79

ดานการเมองการปกครอง 79

สทธของประชาชน 80

สนบสนนใหประชาชนตอสกบความไมชอบธรรม 81

สนบสนนใหประชาชนตอส โคนลมอานาจของผ ทกดขขมเหงแบบถอนรากถอนโคน 84

สดดวรชน 88

บนทกสภาพสงคมในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518 93

การปฏบตหนาทในการบรหารบานเมองของรฐบาลนายชวน หลกภย- 97

-ในชวงป 2541-2543

ดานสงคม 108

ปญหาความทกขรอนของคนในชนบท 109

ปญหาความไมสงบในภาคใต 114

ดานธรรมชาต 120

ความงามของธรรมชาต 126

กฎธรรมชาต 129

คณคาและประโยชนของธรรมชาต 135

ดานความรก 140

ดานมนษยและจกรวาล 150

แนวคดเรองมนษย 150

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

4 (ตอ)

แนวคดเรองจกรวาล 157

5 สรปการศกษาคนควา อภปรายผล และขอเสนอแนะ 161

สรปผลการศกษาคนควา 161

อภปรายผล 164

ขอเสนอแนะ 169

บรรณานกรม 170

ภาคผนวก 176

ประวตยอผวจย 181

บทท 1

บทนา

ภมหลง

กวนพนธเปนสวนหนงของวรรณกรรมไทย และเปนมรดกทางปญญาทมคณคาตอสงคม การแสดง

เอกลกษณทางวฒนธรรม การใชภาษาของคนในชาต โดยกวใชภาษาวรรณศลปมาถายทอดอารมณ

ความนกคด และความรสผอาน กวนพนธในแตละยคสมย และกวแตละทานยอมมลกษณะบางอยางท

ตางกน ขนอยกบอตลกษณในการสรางสรรคบทกวนพนธของกวนน ๆ อนแสดงใหเหนลกษณะเฉพาะของ

กว จงทาใหกวนพนธมหลายรปแบบ มพฒนาการอยตลอดเวลา และเปนงานวรรณศลปททรงคณคา

สถาพร ศรสจจง เปนกวผหนง ทสรางสรรคผลงานประพนธไวเปนจานวนมาก โดยใช

นามปากกาวา “พนม นนทพฤกษ” ในการเขยนวรรณกรรมเยาวชน นวนยาย เรองสนและกวนพนธ สวน

นามปากกา “อนถา รองววแดง” นนใชในการเขยนกวนพนธการเมอง อกทงยงมผลงานทไดรบรางวลทาง

วรรณกรรมหลายเรอง เชน หนงสอรวมบทกว “คอนกวายเวงฟา” ซงไดรบรางวลชมเชยประเภท กว

นพนธ จากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาตในป พ.ศ. 2529, บทกว “ดาวศรทธายงโชนจาแสง”

ไดรบการคดเลอกเปนสรรนพนธ โครงการวจยกวนพนธ ในฐานะพลงทางปญญาของสงคมรวมสมย

พ.ศ. 2538 – 2543 เปนตน

นอกจากน ผลงานดานวรรณกรรมของ สถาพร ศรสจจง ยงไดรบการเผยแพรในระดบสากล

คอ ไดรบการแปลเปนภาษาตางประเทศหลายเรองและหลายภาษา ไดแก เรองสน “คลนหวเดง” แปล

เปนภาษาจน องกฤษและมลาย เรองสน “หองพระ” และนวนยาย “เดกชายชาวเล” แปลเปนภาษาญป น

และบทกว “ดาวเหนอ” แปลเปนภาษาองกฤษ นอกจากนยงไดสรางสรรคงานกวนพนธไวเปนจานวน

มาก เชน “ลลตพฒนาโองการประกาศฟา” “ฝงทะเลตะวนตก” “ตานานแหงนกพญาไฟ” “ตานานดาว”

เปนตน ในป พ.ศ. 2548 สถาพร ศรสจจง ไดรบการยกยองเชดชเกยรตเปนศลปนแหงชาต สาขาวรรณศลป

จากคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง มการใชรปแบบทหลากหลาย กลวธการประพนธทนาสนใจ

ดงท คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สมบต จาปาเงน. 2550: 336 – 337; อางองจาก คณะกรรมการ

วฒนธรรมแหงชาต. ม.ป.ป.) ไดประเมนคณคาการประพนธกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ไววา “ไดรบ

การยกยองในเรองฝมอการแตงกวนพนธมาก ความชาชองทสงสมเปนมรดกตกทอดจากบรรพบรษ

และจากการศกษาทาใหกวนพนธของเขามการใชฉนทลกษณทหลากหลาย ทงฉนทลกษณพนบาน

และฉนทลกษณพนฐาน…มความแมนยาในดานลลาจงหวะและมพลงเสยงทประสานกบพลงถอยคา

อยางหนกแนน บทกวของเขาจงมความโดดเดนทนาเสยงเขมหวนและมพลงแรง ราวประกาศ เอกลกษณ

2

ของคนใต” นอกจากนคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สมบต จาปาเงน. 2550: 326; อางองจาก

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. ม.ป.ป.) ไดแสดงทศนะเกยวกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ไวในคาประกาศเกยรตคณ นายสถาพร ศรสจจง ศลปนแหงชาต สาขาวรรณศลป ว า “ใชกลวธทาง

วรรณศลปทงดงาม คมคาย และเขมขน ดวยพลงอารมณสะเทอนใจ ในขณะเดยวกนกมความหวานซง

ของอารมณกว เลนคา เลนเสยง ผสานคาทองถนกบภาษากลางไดอยางมรส เขมขนทงเนอหาและลลา

จนอาจกลาวไดวา กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง เปนตนแบบแหงตระกลชางสลกถอยคา”

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง เนอหาสวนใหญกลาวถงความรสกเกยวกบการเมองการปกครอง

นาเสนอแงมมของชวต และปรากฏการณทเกดขนในสงคม ทงแฝงแนวคดททรงคณคา ดง เสถยร จนท

มาธร (2523: 29) ไดแสดงทศนะวจารณกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง วา “ลกษณะการหยบเนอหามาสะทอน

กแสดงถงความเขาใจตอชวตคอนขางลกซงและกวางขวาง…มลกษณะเดนในแงความลมลกของการ

สะทอนชวตออกมาในงานของเขา กลาวคอ มไดมแตความรสกลวนๆ หากแตมนาเนอของชวตแหง

ถอยคา” และดงท คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สมบต จาปาเงน. 2550: 337; อางองจาก

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. ม.ป.ป.) กลาววา “…เขามความตระหนกในปญหาของสงคม และม

ความเขาใจเหนใจชวตของคนทกขยากทถกเอาเปรยบ กวนพนธของเขาจงสะทอนปญหาชดเจน

ทาใหผอาน มองเหนภาพอนเปนจรงของสงคม และปลกความหวงสรางกาลงใจใหตอสกบอปสรรค

ปญหา บทกวของ ส ถาพร ศรสจจง จงเตมเปยมและ หนกแนนไปดวยพลงความคดสรางสรรค และ

เราอารมณ สะเทอนใจลกซง”

จากบทวจารณตาง ๆ ลวนแตยกยอง สถาพร ศรสจจง วานาสนใจ เปนทยอมรบในกลมนกเขยน

และผทรงคณวฒ ไดรบการยกยองในการใชรปแบบฉนทลกษณทหลากหลาย สะทอนใหเหนความคด

ของ สถาพร ศรสจจง ในแงมมตาง ๆ อกทงยงมการนาเสนอกวนพนธในรปแบบนวนยาย และความสามารถ

ในการใชถอยคาท สรางภาพพจนใหเกดแกผอาน ดวยความหลากหลายดงกลาว จงทาใหผ วจยม

ความสนใจศกษากวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ทางดานรปแบบฉนทลกษณ กลวธการประพนธ และ

แนวคดทปรากฏในผลงาน

ความมงหมายของการวจย

1. เพอวเคราะหรปแบบฉนทลกษณและกลวธการประพนธกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

2. เพอวเคราะหแนวคดทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

3

ความสาคญของการวจย

ผลการวจย แสดงถง เฉพาะดาน ในบทกวนพนธของ สถาพร ศรส จจง ทงในดานรปแบบ

ฉนทลกษณ กลวธการประพนธ และแนวคดดานตาง ๆ ทปรากฏในบทกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

อนเปนประโยชนตอการศกษากวนพนธ และเปนแนวทางใหแกผสนใจสรางงานกวนพนธสบไป

ขอบเขตของการวจย

การศกษาวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ครงน ผ วจยศกษาจากบทกวนพนธ

สถาพร ศรสจจง ทใชนามจรงและใชนามปากกาวา “พนม นนทพฤกษ” และ“อนถา รองววแดง” ทไดรบ

การจดพมพรวมเลมแลว จานวน 8 เลม คอ

ลาดบท ปทพมพ ชอเรอง

1 2518 กอนไปสภเขา

2 2524 ยนตานพาย

3 2529 คอนกวายเวงฟา

4 2529 ทวารก – รกนน…

5 2531 ดงผเสอเถอน: คอชายพเนจร, ปาภ-ทงราบและเวงทะเล

6 2531 ณ เพงพกรมหวย

7 2541 ทะเล ปาภและเพงพก

8 2543 ฟองนายหว

วธดาเนนการวจย

การวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ผ วจยใชวธวจยเอกสาร โดยดาเนนการศกษา

ตามลาดบขน ดงน

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ

1.1 ศกษาเอกสารทเกยวของ

1.1.1 ศกษาเอกสารทเกยวของกบกวนพนธ

1.1.2 ศกษาเอกสารทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

1.2 ศกษางานวจยทเกยวของ

1.2.1 ศกษางานวจยทเกยวของกบกวนพนธ

1.2.2 ศกษางานวจยทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

4

2. วเคราะหขอมล โดยผ วจยดาเนนการวเคราะหขอมลดงน

2.1 รปแบบฉนทลกษณและกลวธการประพนธ

2.1.1 รปแบบฉนทลกษณ

2.1.1.1 รปแบบฉนทลกษณเดม

2.1.1.2 กวพจนอสระ

2.1.2 กลวธการประพนธ

2.1.2.1 การใชคา

1) การเลอกใชเสยงของคา

2) ความหมายของคา

3) การสรรคา

2.1.2.2 การใชภาพพจน

1) อปมา

2) อปลกษณ

3) ปฏภาคพจน

4) อาวตพากย

5) อตพจน

6) บคคลวต

7) ปจฉา

8) สทพจน

2.1.2.3 การใชสญลกษณ

2.1.2.4 การนาเสนอเนอหา

2.2 วเคราะหแนวคดดานตาง ๆ ทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ดงตอไปน

2.2.1 ดานการเมอง การปกครอง

2.2.2 ดานสงคม

2.2.3 ดานธรรมชาต

2.2.4 ดานความรก

2.2.5 ดานมนษยและจกรวาล

3. เรยบเรยงและเสนอผลการวจยแบบพรรณนาวเคราะห

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ไดเสนอแงมมเกยวกบชวต สงคม ธรรมชาตและปรากฏการณ

ตาง ๆ ทเกดขนในสงคม ผประพนธไดใชรปแบบฉนทลกษณทหลากหลาย มกลวธการประพนธทม

การเลนสมผส การเลนคา การใชภาพพจน และกลวธการนาเสนอ การศกษาเอกสารและงานวจยท

เกยวของกบกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ผ วจยไดศกษา 2 ลกษณะ ดงนคอ

1. เอกสารทเกยวของ

1.1 เอกสารทเกยวของกบกวนพนธ

1.2 เอกสารทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

2. งานวจยทเกยวของ

2.1 งานวจยทเกยวของกบกวนพนธ

2.2 งานวจยทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

1. เอกสารทเกยวของ 1.1 เอกสารทเกยวของกบกวนพนธ

เอกสารทเกยวของกบกวนพนธ ผ วจยไ ดคนควาในเรองของความหมาย รปแบบ ฉนทลกษณ

การใชคา การใชภาพพจน การใชสญลกษณ การนาเสนอเนอหา และแนวคด ดงตอไปน

ความหมายของกวนพนธ

คาวา “กวนพนธ” ในงานวจยนใชตรงกบคาศพทภาษาองกฤษวา “Poetry” ซงมนกวชาการได

แสดงทศนะเกยวกบกวนพนธ (Poetry) ไวในความหมายและลกษณะตาง ๆ กน สรปสาระสาคญได

ดงน

ชลธรา สตยาวฒนา (2530: 12) อธบายกวนพนธวาหมายถง “ถอยกวทรอยรนออกมาอยางม

อรรถรส ศพทนมความหมายเฉพาะใชกบผลงานกวทมมาตรฐานทแนนอน กว (Poet) คนหนง ๆ อาจจะ

สรางผลงานกวออกมาเปนบทกว (Poem) หลายบทหลายชนหลายชด แตมเพยงบางบทเทานนทเขา

ขนมาตรฐานเปน “กวนพนธ” งานทจดเปน “กวนพนธ” เปนไดทงรอยแกวและรอยกรอง ขอแตใหเขาขน

กลอนเปลา (Blank verse) บางบทอาจนบเนองเปน “กวนพนธ” ได”

6

พระยาอนมานราชธน (2531: 11) อธบายกวนพนธวา “เมอไดยนคาวา กวนพนธ หรอ คาวา

ประพนธ หรอคาวารอยกรอง ใคร ๆ กตองนกไปถงหนงสอโคลงฉนทกาพยกลอน แตหนงสออาน

กวนพนธทกลาวน ทแตงเปนรอยแกวกม เชน สามกก ราชาธราช เพราะฉะนนหนงสอทเปนกวนพนธ

จะตองเปนหนงสอทแตงดมความไพเราะ ทงทเปนรอยแกวและรอยกรอง”

บญยงค เกศเทศ (2536: 137) อธบายวา “บทกวนพนธ หรอวรรณกรรมรอยกรอง เปนลกษณะ

วรรณกรรมทมมาแตอดต ไดมการพฒนาเปลยนแปลงรปแบบอยตลอดเวลา จากรอยกรองทเปนเรอง

ยาว ๆ และใชศพทยาก ๆ ลดมาเปนบทสน ๆ ประเภทงาย ๆ ทไมมศพทอะไรยาก จากเนอหาสาระท

คอนขางเปนพธการ หรอสดดพระเกยรตกแปรสภาพมาเปนเรองของผคนโดยทวไปในสงคม”

ยวพาส ชยศลปวฒนา (2542: 3) อธบายวา “กวนพนธ (Poetry) คอ บทประพนธทแตงเปน

รอยกรองมความไพเราะในเรองของการใชภาษา มลกษณะแบบแผน รปแบบ และกฎเกณฑบงคบใน การ

แตงเฉพาะเจาะจงลงไปอก โดยรวมแลวกวนพนธจะตองมความงามอนเกดจากการเลอกสรรการใชภาษา

ของกว และการเสนอเนอหาสาระจะตองกอใหเกดอารมณ ความรสก และจนตนาการควบคกนไป”

พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ (สมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย, 2548-

2550: 65; อางจาก พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ.) อธบายวา “กวนพนธ poetry

เปนลกษณะยอดเยยมของวรรณคด โดยมากแตงเปนคารอยกรอง verse คอ คาทผกขนตามฉนท

ลกษณ แตคารอยกรองเปนเพยงเครองประกอบกวนพนธเทานน หาใชแกนสารของกวนพนธไม และกว

นพนธทเปนคารอยแกว prose กมเหมอนกน ลกษณะของกวนพนธอยทการแสดงความรสกนกคด

อยางซาบซงใหสะเทอนใจ”

จากการศกษานยามกวนพนธของนกวชาการตางๆ ขางตน สามารถสรปไดวา กวนพนธนนม

รปแบบการประพนธ 2 ลกษณะ คอ กวนพนธ (Poetry) ทเปนงานประพนธรอยกรองมฉนทลกษณใน

การแตง และกวนพนธทเปนทงงานประพนธรอยแกวและรอยกรอง ซงประกอบดวยวรรณศลปและ

จนตนาการ เราใหเกดอารมณสะเทอนใจ

รปแบบฉนทลกษณ

ในรปแบบฉนทลกษณนนนกวชาการไดอธบายไวตาง ๆ กน ดงตอไปน คอ

กาชย ทองหลอ (2543: 433-523) อธบายรปแบบฉนทลกษณวา “ตาราทวาดวยวธรอย

กรองถอยคาหรอเรยบเรยงถอยคาใหเปนระเบยบตามลกษณะบงคบและบญญตทนกปราชญไดวาง

เปนแบบไว” จาแนกออกเปน 7 ชนด ไดแก โคลง ราย ลลต กลอน กาพย ฉนท และกล

ธญญา สงขพนธานนท (2539: 247-249) แบงรปแบบของบทรอยกรองไว 2 แบบ คอ

7

1. รปแบบตายตว (Closed Form) คอรปแบบทมลกษณะบงคบเฉพาะตวตามกาหนดแบบ

แผนของฉนทลกษณนน ๆ เชน กาพย กลอน โคลง ฉนท ราย หรออาจเปนรปแบบทเกดจาก การผสม

ระหวางฉนทลกษณ เชน กาพยหอโคลง ลลต

2. รปแบบอสระ (Open Form) คอรปแบบทไมยดถอฉนทลกษณ ม 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

กลอนเปลา (Free Verse) และกวนพนธรปธรรม (Concrete Poetry)

สายทพย นกลกจ (2543: 61-64) อธบายฉนทลกษณของรอยกรองไทยปจจบนทตางไปจาก

เดม สรปไดดงน

1. นยมใชรปแบบฉนทลกษณทกวโบราณบญญตไวนอยกวารอยกรองในอดต

2. นยมเอาทานองกลอนของเพลงพนบานมาแตงเรมจาก “ครเทพ” นาเอาเพลงพนบานมา

ประยกตแตงรอยกรองเพอชวต

3. ไมเครงครดฉนทลกษณตามแบบแผนนก คอ จานวนคาในแตละวรรคอาจนอยกวาหรอ

มากกวาทกาหนดไว การสงสมผสอาจคลาดเคลอนไปจากทเคยนยมและไมนยมสมผสในแพรวพราวอยาง

สนทรภ คงแตเสยงสมผสนอกไวเทานน ในดานการแตงฉนทกไมยดเสยงครลหตามแบบแผนตายตว หาก

แตยดเสยงหนกเบาของพยางคตามแบบกวในสมยอยธยาเปนสาคญ

4. นยมสรางฉนทลกษณขนใหม โดยยดหลกความเรยบงาย ชดเจน และมกรอบเพยงเลกนอย

ทงนเพราะตองการสอสารความคดมากกวาความไพเราะ

5. นยมแตงกลอนเปลากนมากขน ทงนเพราะผแตงสามารถแสดงความคดเหนไดสะดวกและ

แสดงอารมณไดลกซง

6. นยมเขยนบทรอยกรองแบบรปธรรม (Concrete Poetry) หรอวรรณรปมากขน เพราะมได

ตองการสอความคดไวในบทรอยกรองแตเพยงอยางเดยวเทานน หากแตตองการใช บทรอยกรองนน

เปนเครองมอในการ “สอภาพ” ใหแกผอานดวย อาจแบงออกไดเปน 2 แนวคอ

6.1 วรรณรปทเนนวธการจดวางถอยคา ขอความ บนเสนระนาบเพอสรางเปนภาพขนมา

วรรณรปชนดนจะเนนทวธการใชคาสรางภาพมากกวาทจะเนนภาพ

6.2 วรรณรปทเนนวธการนาถอยคามาจดวางเปนรปภาพตางๆ วรรณรปชนดนจะเนนท

ภาพซงปรากฏแกสายตาผอานสาคญ

จากการศกษาเอกสารดงกลาว สามารถสรปรปแบบฉนทลกษณ ไดดงน

รปแบบฉนทลกษณ หมายถง กฎเกณฑหรอแบบแผนในการเรยบเรยงถอยคาใหเกดเปนรปแบบ

ตาง ๆ ทมลกษณะพเศษ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ รปแบบฉนทลกษณเดม เปนงานวรรณศลปทบงคบ

วธการเรยบเรยงถอยคาใหเขากฎเกณฑขอบญญตของนกปราชญ และรปแบบอสระ ซงไมยดถอฉนทลกษณ

แตเนนการนาเสนอความคดของกวมากกวาความงามทางวรรณศลป

8

การใชถอยคา

การใชถอยคาในกวนพนธมหลกเกณฑตาง ๆ ทนกวชาการหลายทานไดอธบายไว ดงตอไปน

ประสทธ กาพยกลอน (2518: 109-115) อธบายเกณฑในการพจารณาการใชถอยคาในกวนพนธ

สรปไดดงน

1. ประหยดคา ในกวนพนธทดใชจานวนคานอย แตกนใจความมาก

2. คาททาใหเกดความรสก เสมอนหนงวาผอานสมผสไดดวยประสาทสมผสทงหา

3. คาททาใหเกดภาพพจน หรอ เกดมโนภาพ เปนคาบรรยายอรยาบถใหเกดเปนภาพขนอยาง

แจมชด

4. คาททาใหเกดอารมณสะเทอนใจและกนใจ กวเลอกสรรคาทกนใจเพอใหคลอยกบอารมณ

ของตวละครและดงดดอารมณผอานใหเกดรสโอชา

5. คาทมอานาจเราใจใหเกดความซาบซงประทบใจ หมายถงใชคางามทคนธรรมดาไมใชกน

และคาเหลานนเปนคาละเอยดออนซาบซงตรงใจ

6. การเลอกเฟนคาใหเหมาะสมกบเนอเรอง ไดแกการวางคาในทเหมาะ คอเหมาะกบโอกาสและ

เหตการณในทองเรอง

7. การใชคางาย ๆ เพออานไดสะดวก และเขาใจไดชดเจน

8. การใชคาพดใหถกลาดบ ไดแก การพรรณนาจากสวนรวมไปหาสวนยอย หรอพรรณนาจาก

สวนยอยมาหาสวนรวม เปนตน

9. การใชคาซา อาจเปนการซาคาเพอความไพเราะ ซาคาเพอใหความหมายเดนชดขน

10. การใชคาเลยนเสยง เปนการถายทอดของจรงในรปของภาษามนษย

วนเนาว ยเดน (2532: 89-105) อธบายหลกการเลอกใชคาในการเขยน สรปไดดงน

1. เสยงของคา ทาใหเกดภาพ สรางความรสกและอารมณ ถอเปนการสรางใหถอยคามชวต

การใชคาใหเกดความงามลกษณะน เชน

1.1 การใชคาซา (Reduplication) มวธการดงน คอ

1.1.1 การใชคาซาในลกษณะคายมก คอซาแบบ Repetitive reduplication หมายถง

ใชคานนซาลงไปอกครง สรางใหคานนมนาหนกเพมขนหรอลดลง

1.1.2 การใชคาซาแบบเลนคา คอนาคามาใชในความหมายตาง ๆ กน

1.1.3 การใชคาเพอเลยนเสยงธรรมชาต การเลยนเสยงธรรมชาต (Onomatopoeia) สราง

ความรสกเหมอนไดรบประสบการณตรงจงถายทอดความจรงออกมาในรปถอยคาเหมอนรบฟงดวยห

9

1.2 การวางจงหวะเสยงของคา มอย 4 ลกษณะ คอ

1.2.1 การวางเสยงของคาททาใหเกดการขดแยงระหวาง เสยงสง กบ เสยงตา, เสยงสน

กบ เสยงยาว, เสยงหนก กบ เสยงเบา หรอเสยงแหลม กบ เสยงทม

1.2.2 การใชเสยงของคาในลกษณะประเภทเดยวกน คอเลนสมผสอกษร (Consonance)

ซงมทงคาสมผสอกษรทพยญชนะตนเปนตวเดยวกน และพยญชนะตนเปนเสยงเดยวกน

1.2.3 การใชเสยงของคาโดยเสยงสมผสทกลมกล นกน คอการใชสมผสสระ

(Assonance)

1.2.4 การใชเสยงของคาทกงวานรบ เชนใชเสยงเปด (Resonance)

2. ลลาการใชคา หมายถงการเลอกใชคาเหมาะสมทจะเขยน มการสรางคาใหม การแผลงคาให

เขาสมผส ไมวาสมผสสระ หรอสมผสอกษร รวมทงการเลนคาการใชคาใหตรงกบความหมายและ

ความรสก การใชคาในภาษาของรอยกรอง อยในลกษณะดงตอไปน

2.1 การเลนคา ม 2 ลกษณะดวยกน คอ

2.1.1 การเลนคาตามทฉนท ลกษณบงคบ คอการเขยนทเปนไปตามบงคบของ

คาประพนธชนดนน ๆ บญญตไว

2.1.2 การเลนคานอกเหนอบงคบของฉนทลกษณ เปนความสามารถสวนตวของผ เขยน

อาจเลนคาในลกษณะพองรป พองเสยง หรอสมผสอกษรโดยไมบญญตไวในฉนทลกษณ

2.2 ความประณตในการใชคา

2.2.1 ใชคางาย ๆ ตรงกบความหมาย ควรเลยงการใชศพทโดยไมจาเปนเลยงการสราง

ศพททเปนสานวนโลดโผน หรอทผ อนไมใชไมนยมใช

2.2.2 ไมนยมใชคาทฉกความหรอแยกความ คอ ไมใชคายตภงคโดยไมจาเปน

2.2.3 ไมควรใชคาลากเขาหาเสยงสมผส ไมวาดวยการใชขอความทซาซาก หรอใช

คาแผลง รวมทงความหมายกากวม หรอใชโดยใหถกสมผสแตไมตรงความหมายไมคานงถงความหมาย

2.2.4 ตองระมดระวงการใชคาสญลกษณทสรางขนเฉพาะบคคลหรอสงคม ซงเปน

ความหมายทตองตความ (Interpretation) ใหเขาใจความหมายเฉพาะตว หรอสงคมนน ๆ

2.2.5 หลกเลยงคาทกระดางหยาบคาย หรอการสรางคาใหมทโลดโผนจนดเปนเสแสรง

รวมทงการใชศพทแสงทแพรวพราวเพอแสดงภมร และสานวนทหวอหวา

ธญญา สงขพนธานนท (2539: 237-246) อธบายลกษณะการใชถอยคาและภาษาของกว

สรปไดดงน

1. การใชคาทมความหมายตรงและความหมายแฝง คอ มทงคาท มความหมายตาม

พจนานกรม (Denotation) เปนคาทเขาใจความหมายไดทนท กบคาทมความหมายโดยนย (Connotation)

มความหมายในระดบลกซอนอย การจะเขาใจไดตองอาศยบรบทหรอขอความแวดลอม

10

2. การใชคาใหเกดจนตภาพ คอ การแสดงภาพของกวผานภาษาของความรสกทมพนฐาน

มาจากประสบการณเดม ซงกวทาใหปรากฏขนในความรสกของผอาน

3. การใชคาแบบโวหารภาพพจน เปนการใชภาษาอกลกษณะหนงททาใหเกดจนตภาพ

แกผอาน ภาพพจนในวรรณคดมหลายรปแบบ แตภาพพจนทใชกนบอย ๆ คอ การอปมา (Simile)

การอปลกษณ (Metaphor) บคลาธษฐาน (Personification) และการใชสญลกษณ (Symbol)

กหลาบ มลลกะมาส (2548: 123-124) อธบายการสรรคาใช (diction หรอ choice of words)

สรปไดดงน

1. คาทมความหมายเหมาะสมกบเนอเรอง และสถานภาพของบคคล

2. การเลอกเสยงของคา ตลอดจนการเลนคา เปนเรองทนยมในการแตงรอยกรองของไทย

โดยเฉพาะ

3. คาทมความหมายเจาะจงเฉพาะท

4. คาภาษาถน อาจนามาใชในกรณทตองการความสมจรง และใกลชดกบสภาพความเปนจรง

ตามสถานการณในเรองมากขน

จากการศกษาเอกสารดงกลาว สามารถสรปการใชคา ไดดงน

การใชคา หมายถง กลวธการใชถอยคาใหเหมาะสมกบเนอเรองของผประพนธ เพอใหเกด

ความไพเราะ และสออารมณในเนอเรองไดด

การใชภาพพจน

การใชภาพพจนในกวนพนธมหลกเกณฑตาง ๆ ดงทนกวชาการไดอธบายไว ดงตอไปน

ปรชา ชางขวญยน (2525: 125) อธบายภาพพจน (Figure of speech) วา “เปนวธใชภาษา

ซงคาหรอสานวนทใชมความหมายไมตรงตามตวหนงสอ การใชถอยคาในลกษณะดงกลาว ทาใหผ ฟง

เกดจนตภาพ หรออารมณบางอยางซงยากแกการบรรยายดวยภาษาอยางตรงไปตรงมา”

กหลาบ มลลกะมาส (2548: 125-131) อธบายภาพพจนวา “คอถอยคาทเรยบเรยงอยางใชโวหาร

ไมกลาวอยางตรงไปตรงมา ทงน โดยมเจตนาใหมประสทธผลตอความเขาใจ และตอความรสกยงขนกวา

การใชถอยคาบอกเลาตามธรรมดา” การสรางภาพพจนมหลายวธ สรปไดดงน

1. การเปรยบเทยบหรออปมาอปไมย

1.1 เปรยบสงหนงวาเหมอนอกสงหนง (Simile – เปรยบเหมอน)

1.2 เปรยบสงหนง เปน อกสงหนง (Metaphor – เปรยบเปน)

2. บคลาธษฐาน (Personification) เปนการสมมตขนใหมกรยาอาการเหมอนมนษย

3. สญลกษณ – สงแทน (Symbol) หมายถงสงหนงซงใชแทนอกสงหนง

11

4. การกลาวถงความขดแยงคขนานกน (Paradox)

5. การกลาวเกนจรง (Hyperbole) โดยมความมงหมายใหกระทบอารมณ ไมไดเพงเลงขอเทจจรง

6. การกลาวนอยคาแตกนใจความกวางขวาง (Understatement) เปนความพยายามสอสาร

อารมณอนลกซง

7. การใชคาถามทรคาตอบดอยแลว และไมตองการคาตอบอก (Rhetoric Question)

8. การกลาวเยยกลาวประชด (Irony หรอ Sarcasm)

9. การกลาวเทาความ (Allusion) เปนการกลาวอางถง บคคล สถานท เหตการณทสาคญ ๆ

เปนทรจกกนดทวไป ยกมาประกอบขอความ เมอเอยขนมากเปนทรจกและเขาใจทนท

10. การเรยบเรยงขอความทมเสยงสมผส มดลแหงความหมายและนาหนกของเสยงเทาเทยมกน

จากการศกษาเอกสารดงกลาว สามารถสรปการใชภาพพจน ไดดงน

การใชภาพพจน หมายถงกลวธการใชภาษาซงคาหรอสานวนทใชเรยบเรยงอยางโวหาร ไมกลาว

อยางตรงไปตรงมา โดยมเจตนาใหมประสทธผลตอความเขาใจ และตอความรสก ทาใหผอานเกดจนตภาพ ม

หลายวธ เชน อปมาอปไมย บคลาธษฐาน สญลกษณ ความขดแยงคขนาน การกลาวเกนจรง การกลาวคา

นอยแตกนใจความกวาง การใชคาถาม การกลาวเยยกลาวประชด การกลาวเทาความ การเรยบเรยงขอความท

มเสยงสมผส เปนตน

การใชสญลกษณ

การใชสญลกษณในกวนพนธมหลกเกณฑตาง ๆ ดงทนกวชาการหลายทานไดอธบายไวดงน คอ

วภา กงกะนนทน (2533: 55) อธบายสญลกษณ (symbol) วา “คอสรรพสงใด ๆ ทมความ

หมายถงสงอนทมคณสมบตรวมกนหรอเกยวของกน ในเรองของวรรณคด สญลกษณคอ คาทใชแทน

สรรพสงตาง ๆ ทงรปธรรมและนามธรรม อนมความหมายนอกเหนอจากทกาหนดไวในพจนานกรม”

สจตรา จงสถตยวฒนา (2549: 47) อธบายการใชสญลกษณ สรปไดดงน

สญลกษณเปนกลวธทางวรรณศลปทอาจจะมความสมพนธเชอมโยงกบภาพพจน แตมใช

ประเภทหนงของภาพพจน สญลกษณหลายอยางอาจจะพฒนามาจากการใชภาพพจนเปรยบเทยบ

เมอมการเปรยบเทยบจนเกดเปนความเขาใจรวมกนใน “ขนบ” วรรณศลปอยางใดอยางหนง หรอของชาตใด

ชาตหนงหรอวฒนธรรมใดวฒนธรรมหนง ภาพพจนเหลานนกจะกลายเปนสญลกษณ คอเปนสงทใช

แทนอกสงหนงโดยมตองใชกลวธการเปรยบเทยบอก สญลกษณมลกษณะทเปนทงลกษณะเฉพาะและ

ลกษณะสากล

จากการศกษาเอกสารดงกลาว สามารถสรปการใชสญลกษณไดวา การใชสญลกษณ

หมายถงกลวธการใชภาษาอธบายสงทเปนนามธรรมใหเขาใจงายและมองเหนเปนรปธรรม

12

การนาเสนอ

การนาเสนอเนอหาในวรรณกรรม มวธการตาง ๆ ตามทนกวชาการไดอธบายไวดงน

บญยงค เกศเทศ (2536: 100-101) จาแนกวธการเสนอเรอง ไวดงน

1. เสนอเรองโดยการบอกเลา เปนการเสนอเรองโดยผ เขยนทาหนาทเปนผบรรยายเหตการณท

เกดขนคลายกบการเลาถงประสบการณของตนเอง

2. เสนอเรองแบบบรรยายคลนสานก การเสนอเรองลกษณะนอาศยการบรรยายความรสก

นกคดเปนหลก ซงผแสดงคลนสานกอาจเปนผ เสนอตอผอานเอง หรออยในฐานะบรษท 3 โดยมผ เขยน

เปนสอกลางกได

3. เสนอเรองโดยการสรางตวละคร การเสนอเรองแบบน จะมโครงสรางคลายกบการเขยน

นวนยายหรอเคาโครงของบทละคร ผ ทาหนาทถายทอดเรองราวหรอสอสาร ความคด ความรสกตอผอาน

จะประกอบดวยตวละครหลายตว แตละตวมบทบาทมากนอยขนอยกบผ เขยนจะตองการเนนบทบาท

ของตวละครตวใด

4. เสนอเรองโดยการใชสญลกษณ การใชสญลกษณแทนสงทตองการกลาวถง เชน ตองการ

กลาวถงสนตภาพกลบพดถงนกพราบแทน

5. เสนอเรองโดยการเนนปรชญาหรอแนวคด การนาเสนอเรองแนวปรชญาจะไมสนใจโครงสราง

หรอเนอหาวาเปนสงสาคญ หากมงทจะสอดแทรกขอความทเนนใหผอานไดแนวความคด หรอหลก

ปรชญา โดยผ เขยนจะตองหาจงหวะสอดใสไวอยางเหมาะสม

สายทพย นกลกจ (2543: 95) อธบายหลกการวเคราะหกลวธการนาเสนอไววา “ไดแกการ

พจารณาวาผแตงมวธการนาเสนอทดหรอไม ผแตงใชวธการใด วธนน ๆ ชวนใหนาสนใจ นาตดตามหรอ

นาประทบใจอยางไร เพราะเหตใด” วธการนาเสนอทผแตงบทรอยกรองนยมใชกนอยทวไป เชน

1. เสนออยางตรงไปตรงมา ทาใหผอานจบความไดงาย

2. เสนอแบบใหผอานตความจากสญลกษณหรอความเปรยบ

3. เสนอดวยวธซาคา หรอซาความ เพอยาความคดหรอเรองราวใหดโดดเดน เปนเอกภาพ

และชวนใหนาอาน นาสนใจยงขน

4. เสนอดวยวธการใชภาพพจนเหนอจรง เพอสรางความแปลกใหมและดงดดความสนใจของ

ผอาน

5. เสนอดวยวธการแสดงใหเหนอาการเคลอนไหวของตวละคร การเคลอนไหวน หมายรวมทง

การเคลอนไหวทางกายและทางอารมณ คอความรสกทเปลยนไปเปลยนมาของตวละครดวยกลวธการ

นาเสนอขางตน ผ วจยจะนามาใชเปนหลกในการวเคราะหการนาเสนอกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

13

จากการศกษาเอกสารดงกลาว สามารถสรปการนาเสนอไดวา การนาเสนอ หมายถงกลวธ

การประพนธตาง ๆ ทผประพนธใชในการสรางสรรคงานประพนธไดอยางนาสนใจ ชวนตดตามอาน

หรอไม อยางไร

แนวคด

แนวคด ตรงกบศพทภาษาองกฤษวา Theme มนกวชาการบางทานเรยกชอตางกนวาสารตถะ

ของเรอง ซงกมความหมายอยางเดยวกบแนวคด (Theme) เปนสงทแฝงอยในองคประกอบทก ๆ สวนของ

งานประพนธ ผอานตองใชความรความสามารถวเคราะหเอง เพราะกวจะไมบอกออกมาตรง ๆ ซง ม

นกวชาการหลายทานอธบายความหมายและหลกการวเคราะหแนวคดไว สรปไดดงน คอ

พงษจนทร คลายสบรรณ (2522: 54) อธบายวา “การแสดงแนวคด (Theme) หรอสารตถะ

ของเรอง หมายถง ทศนะของผแตงทมตอชวต ผแตงตองแสดงความคดใหปรากฏเดนชด โดยเฉพาะ

ในตอนจบเรอง ผอานจะไดทราบแนวคด หรอทศนะของผ เขยนจากความคด หรอการกระทาของ

ตวละคร จากบทสนทนา หรอจากผลสดทายของเหตการณในเรอง ”

ธญญา สงขพนธานนท (2539: 250-251) อธบายวา “แนวคดในบทรอยกรองกเชนเดยวกบ

แนวคดในนวนยายและเรองสน หมายถงความคดอนเปนศนยกลางในงานเขยนทแสดงใหเหนความ

เปนจรงเกยวกบประสบการณของมนษย” และอธบายหลกการพจารณาแนวคดในบทรอยกรองหรอ

กวนพนธไววา “ผอานควรพจารณาจากรปแบบของบทรอยกรองนน ๆ รวมไปถงการศกษานาเสยง

ภาษาจนตภาพ และทกองคประกอบ”

จากการศกษาเอกสารดงกลาว สามารถสรปแนวคดไดวา แนวคด หมายถง ความคดสาคญของ

เรองทผประพนธตองการแสดงใหปรากฏแกผอาน 1.2 เอกสารทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

สถาพร ศรสจจง สรางสรรคผลงานทางดานวรรณกรรมทมคณภาพมาอยางตอเนอง ทงกวนพนธ

เรองสน และนวนยาย สาหรบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง มคนในวงการนกเขยน และนกวชาการ

ไดแสดงทศนะวเคราะหวจารณไว สรปไดดงน

นศน วทธรศานต (2519: 74-95) ไดแสดงทศนะวจารณงานประพนธกวนพนธของ สถาพร

ศรสจจง ใน “กอนไปสภเขา” สรปไดดงน

1. ประเภทรอยแกวหรอกลอนเปลา สถาพร ศรสจจง ใหความรสกนมนวล คลาย ๆ กบวา บอก

ดวยความทคดแลวคดอกอยางรอบคอบ ประณตการคดเปนพเศษ โดยประสมประสานความเปนคนชาง

สงเกตเขากบความคดนนดวย ซงมองปญหาของประชาชนเปนขนตอน และจะสรปลงอยางเฉยบขาดใน

ตอนจบ เพอเปนการปลกเราหรอชแนะเสนทางทถกตอง สถาพร ศรสจจง เขยนงานรอยแกวไดด

พอสมควร แตวาจะเรยกวาเปนเลศยงไมไดเพราะการนาเสนอยงไมดเดน สวนมากมกจะเปนการเลาถง

ธรรมดา ๆ ดวยถอยคารนแรงลกซง

14

2. ประเภทรอยกรอง สถาพร ศรสจจง เขยนงานรอยกรองไดไมดเดนเทาเรองสน เพราะรอยกรอง

ของ สถาพร ศรสจจง บอกเรองราวแกผอานชดเจนเกนไปเหมอนกบการบอกจดทฤษฎ และซาบางครงก

รบเอาอทธพล จากนกเขยนรวมสมยดวยกนมากเกนอกดวย แตอยางไรกตาม สถาพร ศรสจจง กยงม

สวนนาชมเชยอยไมนอย เพราะสามารถเขยนไดดพอสมควร และเขยนไดหลายรปแบบการประพนธดวย

สถาพร ศรสจจง ไดทางานรอยกรองใหญไว 1 ชนชอ “ลลตโองการประกาศฟา ” ซงอาศย

รปแบบวธการเกา ๆ ของวรรณคดมาปรบปรงแตงใหม คอเปลยนจาก “โองการแชงนา” ซงมไวสาหรบ

แชงประชาชนทไมจงรกภกดมาเปน “โองการประกาศฟา” ทประชาชนเปนผสาปแชงชนชนปกครองแทน

แต สถาพร ศรสจจง ยดมนในทฤษฎอยางมาก งานชนนจงไมไดออกมาเปนการสาปแชง หากแตออกมา

เปนบทชนาการตอส ทเปนรอยกรองแทน รปแบบรอยกรองจงเปนเพยงอารมณในกรอบบงคบเทานน

ถาหาก สถาพร ศรสจจง แตงเปนรปแบบคาสาปแชง หรอรปแบบอน ๆ ทเสนอทฤษฎออกมาอยาง

ลกลบซอนเรนกวาน และโดยผอานสามารถเขาใจความซอนเรนนนไดทนท สถาพร ศรสจจง กจะม

งานกวนพนธทยงใหญ แตลกษณะทเสนอเชนปจจบนนกนบวาเปนรอยกรองทดพอสมควร ดเดนท

การเลอกใชถอยคาไดหนกแนนและชประเดนปญหาอยางแจมชด

ชวน เพชรแกว (2523: 63-64) ไดแสดงทรรศนะวจารณงานประพนธ “กอนไปสภเขา” ของ

สถาพร ศรสจจง วา บทรอยกรองประกอบดวยคาประพนธหลายประเภท มทงรอยกรองสน ๆ และ

รอยกรองทคอนขางยาว เชน ลลตพฒนาโองการประกาศฟา เปนตน รอยกรองของ สถาพร ศรสจจง

แสดงใหเหนความสามารถในการประสานรปแบบกบเนอหาไดอยางเหมาะสม แตการใชคาคอนขางจะ

รนแรง และมทวงทานองทคลายคลงกบงานของนายผและจตร ภมศกด

ศลา โคมฉาย (วระศกด ขนแกว. 2539: 76; อางองจาก ศลา โคมฉาย. ม.ป.ป.) กลาววา งาน

เขยนของ สถาพร ศรสจจง ไมวาจะเปนรอยแกวรอยกรองหรอเรองสน เปนงานเขยนทมพลง กระตน

อารมณ กอกระแสสานก มชวตชวา เปนงานเขยนทชนา แสดงใหรใหเหนถงความขมขน ความทกข

ยากของชนชนลางทถกเอารดเอาเปรยบ งานเขยนทใชชอจรงนามสกลจรงในยคนน นบวาเปนงาน

ตนแบบวรรณกรรมเพอชวต

ชชรนทร ไชยวฒน (วระศกด ขนแกว. 2539: 77; อางองจาก ชชรนทร ไชยวฒน. ม.ป.ป.)

กลาววา สถาพร ศรสจจง เปนคนมฝมอคนหนงในเชงกาพยกลอน รปแบบนาเสนอ ใชคาโบราณ

คาวรรณคดโบราณ แมงานบทกวบางชนจะมลกษณะพนเมองปกษใต แตกมเอกลกษณเฉพาะตว

อนโดดเดน นบเปนคนหนงทมไมมากนกในเมองไทย ซงเปนนายของภาษาในงานเขยนประเภทบทกว

วนย สกใส (วระศกด ขนแกว. 2539: 79; อางองจาก วนย สกใส. ม.ป.ป.) กลาววา งานทเดน

ของสถาพร ศรสจจง ในชวงแรก กอนไปสภเขา งานวรรณกรรมรวมเลมนมความชดเจน องคประกอบทา

ใหงานรวมเลมนโดดเดน เพราะใชภาษา รปแบบเดน และวรรณศลปทด ในนาม พนม นนทพฤกษ บทกว

คอนขางเดน โดยเฉพาะเขยนเรองราวเกยวกบทะเล สถาพร ศรสจจง เขยนไดดใหอารมณความรสก

15

คอนขางลกซง คมชด ใชคาสอดคลองกบอารมณความรสก มพลงโดดเดนในการใชคา ใชภาษา ม

ลกษณะพเศษเปนเอกลกษณเฉพาะตว การสรางรปแบบภาษาเปนประดษฐการ ดวยประเดนในการใช

ภาษานเอง ทาใหมนกคดนกเขยน กวรนใหม โดยไมเจาะจงวาเปนนกเขยนภาคใดยดถอเปนตนแบบ

ดวงมน จตรจานงค (2531: 133-139) ไดวเคราะหวจารณนวนยายเรอง “ดงผเสอเถอน” ของ

สถาพร ศรสจจง สรปสาระสาคญไดวา

หนงสอนวนยายเชงกวนพนธเรอง “ดงผเสอเถอน: คอชายพเนจร ปาภ ทงราบและเวงทะเล”

ของ พนม นนทพฤกษ เปลยนแปลงลลาเดมไปมาก การใชคาแปรจากคา ๆ เดยวทเรยบกระชบมาเปน

การใชคาซอน แตกลบทาใหนาหนกคาถกแทนทดวยความเยนเยอ เมอเทยบกบงานชนอน ๆ ทแสดง

ฝมอในการใชถอยคาทสนองความมงหมายทางสนทรยะอยแลว จะเปนดวยความพะวงตอคาวา

“กวนพนธ” จงไดหนมาเอาใจใสปรงแตงการใชถอยคาในแงโครงสราง เพอสรางความแปลกใหม แตด

จะเปนการเปลองแรงเกนจาเปน และเปนสงตรงขามกบคาวาอลงการ ผแตงมวพะวงกบการประดษฐ

ถอยคา จนลมนกถงความหมายตามปกตของคา ความสะดดทเกดขนจากถอยคาในลลาทแปลกไป

เหมอนจะบอกวาผแตงใชอสรภาพในการเฟนคาอยางเกนพอดน ไมไดเชอมโยงกบความหมายในระดบ

ลกของบทประพนธแตอยางใด และถอยคาทพยายามชกจงไปสคาถามเกยวกบความรเรองตวตนของ

มนษย กคงจะเขากนกบเรองมได ดเหมอนนวนยายเรองนจะมไดประสบความสาเรจในฐานะงานศลปะ

และในฐานะความเรยงเรองปรชญากยงทงขอคาถามไวหลายประการ อปสรรคแหงความสาเรจของ

หนงสอเลมนกคอ เมอผ เขยนเลอกเขยนในรปของนวนยาย กไมไดความเขาใจในพฤตกรรมของตวละคร

มากพอ พฤตกรรมของตวละครกเตมไปดวยรายละเอยดทไมชวยสรางความเขาใจในมโนทศนของเรอง

เทาทควร การเขาถงสงทเรยกวาความจรงของชวตจงเสนอดวยคาอธบายใน “หนงสอ” และบทสนทนา

ดวยภาษาทนาจะเรยกวา ภาษาวชาการของคนรนใหม การถายทอดทศนะหรอความรอนลกซงในแงมม

ของชวต โดยใชพฤตกรรมและประสบการณของตวละครดวยภาษาเชงกวนพนธ ทประสบความสาเรจนน

มใชของใหม

จากการวเคราะหงานกวพนธของ สถาพร ศรสจจง โดยนกเขยนและนกวชาการขางตน สรปไดวา

กวนพนธทเปนความเรยงรอยแกว มการนาเสนอไมดเดน มกเปนการเลาเรองธรรมดาดวย

ถอยคาทรนแรง สวนกวนพนธทเปนฉนทลกษณ สถาพร ศรสจจง สามารถเขยนไดหลายรปแบบ คา

ประพนธ มการผสานรปแบบกบเนอหาไดอยางเหมาะสม เปนงานเขยนทแสดงใหเหนความขมขน

ความทกขยากของชนชนลางทถกเอารดเปรยบ มการใชคา ใชภาษาไพเราะสวยงาม แตกวนพนธบาง

เรองกไมสามารถเชอมโยงความหมายระดบลกทผ เขยนตองการนาเสนอทศนะ และไมประสบ

ความสาเรจในความงามทางศลปะการใชภาษา ตามความคดเหนของ ดวงมน จตรจานง (2531: 133-

139) กลาวไวโดยสรปวา “พนม นนทพฤกษ เขยนนวนยายเชงกวนพนธโดยใชคาไมเชอมโยงกบ

ความหมายในระดบลกของบทประพนธ และในฐานะความเรยงเรองปรชญากยงทงขอความไวหลาย

ประการ นวนยายเรองนจงมไดประสบความสาเรจในฐานะงานศลปะ”

16

2. งานวจยทเกยวของ 2.1 งานวจยทเกยวของกบกวนพนธ

งานกวนพนธมผ ทาการศกษาวจยไวเปนจานวนมาก ผ วจยเลอกมาเฉพาะงานวจย ทเกยวของ

กบการศกษาวเคราะหรปแบบฉนทลกษณ กลวธการประพนธ และแนวคดในกวนพนธเทานน เพอนามาใช

เปนแนวทางในการทาวจยตอไป ดงน

ประเมน เชยงเถยร (2522: บทคดยอ ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหวรรณกรรมรอยกรองของ

เนาวรตน พงษไพบลย ” ผลการศกษาพบวา ดานรปแบบฉนทลกษณ เนาวรตนแตงคาประพนธโดย

ดาเนนตามรปแบบ ฉนทลกษณของกวโบราณอยางเครงครด บทรอยกรองในระยะแรก ๆ มเนอหา

เกยวกบอารมณสวนตว เชน ความรก ความเพอฝน ความงดงามของธรรมชาต สวนหนงมเนอหา

เกยวกบธรรมะ ตอมาเมอความคดและประสบการณมมากขนเนาวรตนจงหนมาเนนเนอหาวรรณกรรม

ทางดานสภาพสงคม เศรษฐกจ และการเมอง

สจรา คปตารกษ (2526: บทคดยอ ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหบทรอยกรองของ “นายผ ”

ผลการศกษาพบวา “นายผ” สามารถนารปแบบคาประพนธทมมาแตดงเดมและรปแบบคาประพนธท

ดดแปลงขนใหมมาใชเสนอเนอหาไดอยางเหมาะสม ทงยงสามารถสรรถอยคาโวหารใชในการบรรยาย

และเปรยบเทยบใหผอานเกดจนตภาพ และเกดความรสกคลอยตามไดอยางด สวนดานแนวคด ปรากฏ

แนวคดเกยวกบการเมอง เศรษฐกจ สงคม ภาษาและการประพนธ

สขกมล รตนสภา (2536: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหรอยกรองของศวกานท ปทมสต”

ผลการศกษาพบวา ในดานรปแบบ ศวกานท ปทมสต ใชรปแบบการประพนธทมมาแตโบราณ อยาง

เครงครดฉนทลกษณ โดยใชทงรปแบบโคลง ฉนท กาพย กลอน ราย และเพลงพนบาน มการใช กลบท

กลโคลง และกระท มการสรางสรรครปแบบใหมโดยประยกตจากรปแบบฉนทลกษณเดม ในดานกลวธ

การประพนธ มการใชคาและโวหารทเหมาะสมกบเนอหา ทเดนทงดานเสยงและความหมาย ดานกลวธ

การนาเสนอ สวนมากเปนการนาเสนอแนวคดแบบเปรยบเทยบเชงสญลกษณ รองลงมาเปนการนาเสนอ

แบบตรงไปตรงมา และการนาเสนอแบบการสรางสถานการณ โดยแสดงแนวคดเกยวกบเศรษฐกจ

การเมองการปกครอง สงคม ธรรมชาต การศกษา และศาสนา

วนย จนดารกษ (2540: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหบทรอยกรองพระราชนพนธ ใน

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว” ผลการศกษาพบวา ดานรปแบบคาประพนธ พระบาทสมเดจ

พระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงเลอกใชรปแบบคาประพนธทง โคลง กลอน กาพย และรายตามรปแบบท

นยมกนมาแตโบราณ ดานกลวธการประพนธ ทรงแสดงพระปรชาสามารถในเชงกาพยกลอนดวยการ

สรรคาใช อนไดแก การซาคา การซาเสยง การซาความหมาย และการเลอกใชคา เหมาะกบสถานการณ

การเลอกเสยง ทรงใชกลวธสมผสพยญชนะ สมผสสระ และการเลนเสยงวรรณยกตเปนสาคญ การใช

โวหารภาพพจนทรงใชอปมา อปลกษณ อทาหรณ อตพจน ปฏปจฉา บคลาธษฐาน และการเลยนเสยง

ธรรมชาต

17

ประภาพรรณ บตรศร (2541: บทคดยอ ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหบท รอยกรอง ราชสดด

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนนในวาระเสดจสวรรคต” ผลการศกษาพบวา ดานชนดคาประพนธ

ผแตงใชกลอนมากทสด รองลงมาไดแกโคลง กาพย กลอนเปลา ฉนท รายและคาว และมการแตง โดย

ใชคาประพนธรวมกนตงแต 2 ชนดขนไปถง 5 ชนด ประเภทของคาประพนธทใชมากไดแก กาพยเห

และลลต นอกจากนมการใชคาประพนธทประดษฐขนมาใหมไดแกโคลงเบญจลกษณาเทวาลย และ

ศรนครนทรฉนท 40 สวนดานสนทรยรสพบ วา ผแตงสรางสนทรยรสในรสคาโดยการเลอกใชคาท

ไพเราะสละสลวยและมความหมายลกซง มการเลนคา เลนเสยง ซาคา และเลนสมผสในคาประพนธ

ประเภทกลอน โคลง และกาพย สนทรยรสในรสความ ผแตงใชโวหารภาพพจน 5 แบบ คอ อปมา

อปลกษณ ปฏจปจฉา บคลาธษฐาน และอตพจน

ศรลกษณ จฑาศร (2541: บทคดยอ ) ไดศกษาเรอง “แนวคดทางสงคมไทย ของเนาวรตน

พงษไพบลย จาก “ขางคลองคนนายาว” ในหนงสอพมพเดลนวส ป พ.ศ. 2530-2539” ผลการศกษา

พบวา แนวคดในดานสภาพสงคม พบความเปลยนแปลง ดานเทคโนโลยและอตสาหกรรม ความนยมใน

วตถและเงนตรา วถชวตของคนในสงคมเปลยนแปลงอยตลอดเวลาตามกระแสของโลก ในดานการเมอง

พบสถาบนพรรคการเมองมความเกยวเนองกบประชาชนอยางมเงอนไขสมาชกสภาผแทนราษฎรสวน

ใหญไดมาดวยวธการซอเสยง มปญหาเกยวกบระดบนโยบายของรฐบาล ดานสภาวะสงแวดลอมและ

วฒนธรรม พบวาสงแวดลอม วฒนธรรมประเพณถกทาลายจากการขยายตวของสงคมเมอง และกวได

เสนอแนวคดเพมเตมถงระบบการศกษาและศาสนาทไมเออตอการดารงชวตของประชาชนในทกพนถน

เพญพกตร สงสมาลย (2544: บทคดยอ) ศกษาเรอง “การวเคราะหบทรอยกรองของ ไพวรนท

ขาวงาม” ผลการศกษาพบวา ไพวรนทร ขาวงาม ใชรปแบบฉนทลกษณมาตรฐานเปนสวนใหญ ม

ลกษณะการแตงทเครงครดฉนทลกษณ อกทงไดมการใชรปแบบฉนทลกษณพนบานกวนพนธอสระ

และรปแบบฉนทลกษณประยกตจากฉนทลกษณเดม ดานกลวธการนาเสนอ สวนมากเปนการนาเสนอ

แนวคดโดยกลาวหรอเลาเรองใหผอานไดทราบและใชตวละครสนทนากนเพอแสดงทศนะ ซงเปนทศนะ

เกยวกบสงคมและชวตเปนสวนใหญ

เบญจวรรณ สขวฒน (2545: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “รอยกรองของแรคา ประโดยคา : การศกษา

เชงวเคราะห” ผลการศกษาพบวา งานรอยกรองของแรคา ประโดยคา มการใชรปแบบฉนทลกษณโบราณ

มาปรบประยกตเพอสอสาระรวมสมย ฉนทลกษณทนามาใชในบทรอยกรองมสวนสมพนธกบเนอเรอง

ของบทรอยกรอง ดานความคดของแรคา มแนวคดทสาคญ ๆ ปรากฏอยหลายประการ อาท ดานสงคม

การศกษา ธรรมชาต มนษย ศาสนา โดยใหความสาคญตอปญหาทเกดพรอมชแนะแนวทางแกไข

18

กนตพงษ เขมชชวล (2546: บทคดยอ ) ไดศกษาเรอง “การวเคราะหบทรอยกรองเรอง

“รอยทราย ” ของ วนเนาว ยเดน” ผลการศกษาพบวา ดานแนวคดม 4 แนวคด คอ แนวคดเกยวกบ

ความรกในวยหนมสาวทมกไมมนคงเพราะรกอยางขาดสต แนวคดเกยวกบสงคมปจจบนทตองตอส

แกงแยงและชงดชงเดนกน แนวคดเกยวกบปรชญาศาสนาและปรชญาชวตททกคนควรยดหลกธรรม

ทางพระพทธศาสนาในการดาเนนชวต และแนวคดเกยวกบธรรมชาตทเนนคณคาและประโยชนของ

ธรรมชาต

วณา ตางใจ (2546: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหบทรอยกรองทไดรบรางวลการประชน

กลอนสดประเภทประชาชนของมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ระหวางป พ.ศ. 2535 - 2544” ผลการศกษา

พบวา ในดานกลวธการใชคาและโวหารภาพพจน ผประพนธเลอกใชคาทสอความหมายชดเจน

เรยบงาย ลกซงคมคาย มสนทรยะทงดานเสยงและความหมาย โวหารภาพพจนทพบมากทสดคอ

การเปรยบเทยบแบบอปลกษณ และทพบนอยทสดคอการใชสญลกษณ การนาเสนอสวนใหญใชการ

บรรยายหรอพรรณนา รองลงมาใชบทเปรยบเทยบและการสรางสถานการณสมมต แนวคดทปรากฏใน

บทรอยกรอง สวนใหญแสดงแนวคดเกยวกบสงคม รองลงมาคอ แนวคดทเกยวกบทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม

สถาพร นาสารย (2546: บทคดยอ) ศกษาเรอง “บทรอยกรองของหมอมหลวงปน มาลากล :

การศกษาเชงวเคราะห ” ผลการศกษาพบวา หมอมหลวงปน มาลากล ใชฉนทลกษณรปแบบเดม

5 ประเภทคอ กลอน กาพย โคลง ฉนท และกล ใชคาประพนธประเภทกลอนมากทสด มลกษณะ

การแตงทเครงครดฉนทลกษณ ทางดานกลวธการประพนธ ไดแก การสรรคาใชและโวหาร หมอมหลวงปน

มาลากล เลอกใชคางาย เหมาะดวยเสยงและความหมาย ใชโวหารภาพพจนประกอบ ทาใหรอยกรอง

มความเดน จดจางาย สวนแนวคดทปรากฏในรอยกรองเปนแนวคดทางดานการศกษาเปนสวนใหญ เปน

แนวคดทเนนการพฒนาคนและพฒนาประเทศโดยการศกษาเปนรากฐานสาคญ พรอมกบใหความสาคญ

ในเรองศลธรรมและจรยธรรมควบคกนไป

สพจน ศรจนทร (2546: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหบทรอยกรองปจจบนในนตยสาร

ศลปวฒนธรรม ตงแตชวง พ.ศ. 2542 – 2544” ผลการศกษาพบวา ดานแนวคด สะทอนแนวคด 5 ดาน คอ

ดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง ศาสนา และการศกษา ในดานกลวธการประพนธพบวา มการใชรปแบบ

ฉนทลกษณเดม 4 ชนด ไดแก กลอน โคลง กาพย ฉนท และรปแบบฉนทลกษณประยกต ไดแก กลอนเปลา

กาพยยานประยกต และเพลงพนบานประยกต มการใชรปแบบเหมาะสมกบเนอหา สวนดานวรรณศลป

ในบทรอยกรองพบวา มการเลอกใชคาเพอเลนเสยงสมผส คาพองเสยง การซาคา เพอใหเกดความไพเราะ

ทงรสคาและรสความ ดานการใชโวหารภาพพจน ม ทงสน 7 ชนด ไดแก อปมา อปลกษณ อตพจน

บคลาธษฐาน ปฏปจฉา สจพจน ปฏพจน

19

อานาจ เอยมสาอางค (2546: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “การวเคราะหภาพสะทอนและแนวคด

ทางสงคมทปรากฏในบทรอยกรองชด “ขางคลองคนนายาว” ของเนาวรตน พงษไพบลย ชวง พ.ศ. 2543 –

พ.ศ. 2544” ผลการศกษาพบวา ดานแนวคด เนาวรตน เสนอแนวคด 3 ดาน คอ ดานการเมองเสนอ

แนวคดใหผ นารฐบาลใชคณธรรมในการบรหารประเทศ ใชนโยบายของรฐบาลอยางรอบคอบ ดาน

เศรษฐกจ เสนอใหพฒนาดานการเกษตรกรรมใหเจรญรงเรอง ดานวถชวต เสนอใหรจกหลกเลยง

อนตรายในสงคมและแกไขปญหาดวยตนเอง

สรมาส อนนตะยา (2549: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “การเปลยนแปลงของรอยกรองไทยในชวงป

พ.ศ. 2500-2520 : การศกษาเชงวเคราะห ” ผลการศกษาพบวา ดานรปแบบในชวงป พ.ศ. 2500-2510

นยมใชรปแบบฉนทลกษณประเภทกลอนมากทสด นอกจากนนยงใชคาประพนธประเภทกาพย โคลง

รอยกรองพนบาน และกลอนเปลา สวนในชวงป พ .ศ. 2511-2520 นยมใชรปแบบ ฉนทลกษณ

ประเภทกาพยมากทสด นอกจากนนยงใชคาประพนธประเภท ฉนท และกลบท ดานแนวคดในชวงป

พ.ศ. 2500-2510 จะเสนอแนวคดเรองความรกของหนมสาวเปนสวนใ หญ ในขณะทในชวงป พ.ศ.

2511-2520 กวจะนยมนาเสนอแนวคดดานสงคมและการเมองมากทสด และมแนวคดทหลากหลายกวา

ในชวงยคแรก โดยมแนวคดในเรองบทบาทของนกเขยนและสอมวลชน และสตรไทยเพมขน

2.2 งานวจยทเกยวของกบงานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ผลงานวรรณกรรมของ สถาพร ศรสจจง ทเปนงานวจยมสองเรอง ซงเปนการวเคราะหแนวคด

ในเรองสนและนวนยาย และวาทกรรมวฒนธรรมชมชนในบนเทงคด ดงตอไปน

สภาณ ขนรกษ (2542: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “วเคราะหแนวคดในเรองสนและนวนยายของ

พนม นนทพฤกษ” ผลการศกษาพบวา แนวคดทปรากฏในเรองสนและนวนยายของ พนม นนทพฤกษ คอ

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงของสงคมชนบท แนวคดเกยวกบทรพยากรธรรมชาต แนวคดเกยวกบ

วฒนธรรม แนวคดเกยวกบการเมองการปกครอง แนวคดเกยวกบการดาเนนชวต พนม นนทพฤกษ

เสนอแนวคดทหลากหลาย ซงลวนเปนแนวคดทนาสนใจ และสามารถนาไปเปนแนวทางในการดาเนน

ชวตไดเปนอยางด

กลวธเสนอแนวคดทปรากฏในเรองสนและนวนยายของ พนม นนทพฤกษ คอ การเสนอ

แนวคดโดยใชผานชอเรอง การเสนอแนวคดโดยผานตวละคร การเสนอแนวคดโดยผานบทสนทนา

การเสนอแนวคดโดยผานการเลาเรอง การเสนอแนวคดโดยผานฉาก พนม นนทพฤกษ มความสามารถ

ในการใชกลวธการนาเสนอแนวคดทเหมาะสม ทาใหเนอเรองนาสนใจ และชวนตดตาม โดยท พนม

นนทพฤกษ นยมใชกลวธการเสนอแนวคดโดยผานตวละครและบทสนทนามากกวาวธอน

20

กมลทพย กาลพนธ (2554: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “วาทกรรมวฒนธรรมชมชนในบนเทง

คดของ พนม นนทพฤกษ ระหวาง พ.ศ. 2520-2529” ผลการศกษาพบวา บนเทงคดของ พนม

นนทพฤกษ แสดงใหเหนการตอตานน โยบายของรฐทเนนการพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยม โดย

การเปดโปงใหเหนการเขาครอบงาชนบทของรฐดวยการสรางภาพชาวบานวาเปน คนจน คนดอย

โอกาส และผ ทไมเหนดว ยกบนโยบายของรฐวาเปนผ ราย พนม นนทพฤกษ ตอบโตวาทกรรมใน

ตวบท ดวยการสรางภาพขอ งความเจรญวาเปนสงฟ มเฟอย กลมนายทนและเจาหนาทรฐวาเปน

ผ เอาเปรยบเหนแกตวและเปนผคอยหาผลประโยชนจากชาวบาน ชาวบานจาตองตอสและกาจด

นายทนและเจาหนาทรฐเหลานนใหหมดไปดวยความรนแรง นอกจากนยงเลาเรองเกยวกบวถชว ต

ของชาวบานทเรยบงาย การพงพาตนเองโดยใชภมปญญาทอยบนรากฐานความพอเพยง และ

การรวมกลมสรางเครอขายเกดความเขมแขงของชมชน เปนทนาสงเกตวา การสรางวถชวตทเรยบ

งายและการพงพาตนเองโดยใชภมปญญาชาวบานของผ เขยนสอดคลองกบแนวค ดวฒนธรรมชมชน

ทเรมปรากฏในทศวรรษ 2520

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษาคนควา ผ วจ ยไดศกษาและ

นามาใชทางการวเคราะห เปนแนวทางในการวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ในดานรปแบบ

ฉนทลกษณ กลวธการประพนธ และแนวคดทปรากฏในผลงาน

บทท 3

รปแบบและกลวธการประพนธกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ในการศกษาวจยกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง จานวน 8 เลม ผ วจยไดกาหนดแนวทางการ

วเคราะหไว 2 ดาน คอ

1. รปแบบฉนทลกษณ

2. กลวธการประพนธ

การวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ทง 2 ดาน มรายละเอยดดงตอไปน

1. รปแบบฉนทลกษณท สถาพร ศรสจจง เลอกใชในการประพนธ

รปแบบฉนทลกษณ หมายถง กฎเกณฑหรอแบบแผนในการเรยบเรยงถอยคาใหเกดเปน

รปแบบตาง ๆ

สถาพร ศรสจจง ใชรปแบบในการประพนธกวนพนธหลายชนด ทงรปแบบฉนทลกษณเดมทม

มาแตโบราณ อนไดแก กลอน กาพย โคลง ฉนท ราย ลลต และ กวนพนธอสระ

1.1 รปแบบฉนทลกษณเดม

รปแบบฉนทลกษณเดม คอ วธการเรยบเรยงถอยคาใหเขากฎเกณฑขอบญญตของนกปราชญ

ในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง พบการใชรปแบบฉนทลกษณเดม ดงตอไปน

1.1.1 กลอน

เนองจากกลอนมหลายชนด แตละชนดมลกษณะบงคบเฉพาะแตกตางกนออกไป เชน

จานวนคา สมผส คาขนตน คาลงทาย เปนตน ดงท กาชย ทองหลอ (2543: 415) “แบงกลอนออกเปน

3 ชนด คอ กลอนสภาพ กลอนลานา และกลอนตลาด ”

ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง ไดใชแบบคาประพนธเปนกลอนตลาดมากทสด

กลอนตลาด คอ กลอนผสมหรอกลอนคละ ไมกาหนดคาตายตวเหมอนกลอนสภาพ

ในกลอนบทหนงอาจมวรรคละ 7 คาบาง 8 คาบาง 9 คาบาง คอเอากลอนสภาพหลายชนดมาผสมกน

นนเอง เปนกลอนทนยมใชในการขบรองทว ๆ ไป จงเรยกวากลอนตลาด แบงออกเปน 4 ชนด คอ

กลอนเพลงยาว กลอนนราศ กลอนนยาย กลอนเพลงปฏพากย (กาชย ทองหลอ . 2543: 415 - 416)

ดงตวอยาง

22

อนารยะประเทศนอยนดหนงน

แมเวลานาทบสงวน

ไรแบบไรวธ ไรกระบวน

ปนปวนหฤหรรษแตบรรพมา

อนาถแผนดนเหลอเพยงซาก

เศษกากกระดกลวนไรคา

บรรพบรษตายเปลาเลากนมา

สงวนเพยงปาชาไวคไทย

(กอนไปสภเขา. 2518: 150)

๏ สางแลว, สายแลว – แสงแดดสอง

ทาบตองทวไมอยหมนหมน

เหมอนบอกวาใจของคนจน

ทวทกตาบล – ไมสบาย

ชองชาง – พรพ, รถไฟผาน

ตอชวงนาสาร – ไปทางใต

นกสผคน – เกดกลนราย

ดงฤๅ – จกสลายลงโรยรา

ดงนน – พรงนมวลไมดอก

คงบานคลกลบออกทกยานทา

แดงสเลอด – อาจตองทาบลงโลมทา

เลอดพรานราย – เลอดประชา, ฤๅเลอดใคร ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 28)

๏ เพงฟา

จงเหนดาวเหนอจา, ระบบง –

วาเทยง, แตกตางจากดาวธง

ทเคลอนตามรถทรง – แหงตวตน ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 152)

23

๏ เรยนนายหว

พวกการตนมนชางชวชางนาฉน

วาดหลวงตามหาบวบงสกล

สวดกอนเผาเอาบญรฐบาล

(ฟองนายหว. 2543: 167)

๏ บนทกไวใหชดในบดน

จะไมมอกทกยคสมย

ทนายกฯทงผองของเมองไทย

จะดงามยงใหญและใจด

๏ เทานายกฯ ซงกลาฆากะเหรยง

จนชอเสยงกองไกลไปทกท

ดวยแผนอนชาญฉลาดทราชบร

จนเดกกอดอารมกลายเปนมาร

……………………………………..

๏ ทาเพลงยาวยอนายกฯ มายาวยด

จะเรารอนหรอจดชด – กไมวา

แตขอเถอะ – บดนคลายไดเวลา

คนอานาจใหประชาไดเสยท

๏ ถามจรงเถอะ – ทยงหวงหวงอานาจ

หรอเพราะพวกยงฟาดไมเตมท

ถายงงนก…ซาลามต – สวสด

เปนนายกฯ เกรดอ…เทานนเอย ๚๛

(ฟองนายหว. 2543: 135 – 137)

1.1.2 กาพย

กาพย เปนคาประพนธชนดหนงซงมกาหนดคณะ พยางค และสมผส มลกษณะคลายกบ

ฉนท แตไมนยมครลหเหมอนกบฉนท กาพยทนยมใชอยในภาษาไทยม 5 ชนด คอ กาพยยาน กาพยฉบง

กาพยสรางคนางค กาพยหอโคลง และกาพยขบไมหอโคลง (กาชย ทองหลอ. 2545: 441)

24

จากการศกษาพบวา กาพยเปนรปแบบทปรากฏใชมากรองจากกลอน กาพยท สถาพร

ศรสจจง นามาใชในงานประพนธม 4 ชนด คอกาพยยาน 11 กาพยฉบง 16 กาพยสรางคนางค 28

และกาพยหอโคลง

1.1.2.1 กาพยยาน 11

กาพยยาน 11 วรรคหนาม 5 คา วรรคหลงม 6 คา รวม 2 วรรคเปนหนงบาท นบ

2 บาทเปนหนงบท ใหคาสดทายของวรรคท 1 สมผสกบคาท 3 ของวรรคท 2 และใหคาสดทายของ

วรรคท 2 สมผสกบคาท 5 ของวรรคท 3 ถาแตงบทตอไปอก ตองใหคาสดทายของบทตนสมผสกบคา

สดทายของวรรคท 2 ของบทตอไป (กาชย ทองหลอ. 2545: 442)

จากการศกษากวนพนธของ สถาพร ศรสจจง พบวา กาพยยาน 11 สวนใหญม

ลกษณะการประพนธทเครงครดฉนทลกษณ ดงน

๏ วนแลวและวนเลา สองตนกาวกลางแดดฝน

เหงอเลอดลงแปมปน เพยงยงชพบใหตาย

โงเงามร เหต อมอาเพทมหางหาย

ดวงตากพราพราย เพราะขาดธาตอาหารด

กรามกดอยกรอดกรอด นาหนกทอดกระสอบส

กมหนาอยตาป บรฟาเปนฉนใด

เอนปนอยปดเปง กลามเนอเกรงระรกไหว

บนบานาหนกใคร จงแบกไวบมวาง

(กอนไปสภเขา. 2518: 142)

1.1.2.2 กาพยฉบง 16

กาพยฉบงหนงบทม 3 วรรค วรรคท 1 กบวรรคท 3 มวรรคละ 6 คา วรรคท 2 ม 4 คา

ใหคาสดทายของวรรคแรกสมผสกบคาสดทายของวรรคท 2 ถาจะแตงบทตอ ๆ ไปอก ตองใหคาสดทาย

ของบทตนสมผสกบคาสดทายของวรรคท 1 ของบทตอไป (กาชย ทองหลอ. 2545: 443 – 444)

บทประพนธประเภทกาพยฉบง 16 ทพบในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ม

รปแบบการประพนธทเปนไปตามขอบงคบของการแตงคาประพนธประเภทกาพยฉบง 16 ดงตวอยาง

25

๏ ในเกาะนอยหนงซงม- ตานานยาวร

ลบงปเตะ – ตานาน

๏ เรองเกาเลากนในกาล ครงหนงชายชาญ

ออกทองทะเลเวลา

๏ เพอหวงจกพบพนธยา ไมขาว – เอามา

แกโรคคนรกผรอ

๏ ไมขาว – มเพยงหนงกอ ตานานขานคลอ

วา – อยในเกาะหางคน

๏ ชายหนมไปนอบจานน แตงสาเภากล

ลองหวงนาลก – ทะเล

๏ แรงกายแรงตวทมเท แรงใจไปเร –

ไปรวนไปตามแรงลม

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 60-61)

1.1.2.3 กาพยสรางคนางค 28

กาพยสรางคนางค 28 ในบทหนงม 7 วรรค วรรคหนงม 4 คา รวมเปน 28 คา คาสดทาย

ของวรรคท 1 สมผสกบคาสดทายของวรรคท 2 คาสดทายของวรรคท 3 สมผสกบคาสดทายของ

วรรคท 5 และคาสดทายของวรรคท 5 สมผสกบคาสดทายของวรรคท 6 ถาจะแตงบทตอ ๆ ไปอก

ตองใหคาสดทายของบทตนสมผสกบคาสดทายของวรรคท 3 ของบทตอไป (กาชย ทองหลอ. 2545:

445 – 446)

ในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง พบวา กาพยสรางคนางค 28 มลกษณะการ

ประพนธทเครงครดฉนทลกษณ ดงตวอยาง

๏ การศกปฏวต

ตองตงตองจด เปนแกนเปนกลาง

ศตรชวชาต มนอาจอาพราง

เลหกลหนทาง เรองรายลายลาญ

๏ เลหศกลกลา

ตองจดตองจา วเคราะหเหตการณ

แบงคนแบงเหลา กะเขากบงาน

ยดเยอยาวนาน ฉบพลนทนใด

26

๏ แนวรวมแนวรบ

ตองรเจนจบ กอนเขาชงชย

แบงลดแบงหลน ชาวชนชนใคร

ไวเนอเชอใจ เยยงไรตองด

๏ เราชาวนาจน

อดอดอดทน ไรคนเชดช

ตองจากบจต พลาดผดคอคร

นาขาวนาก ใครเขาโกงกน

(กอนไปสภเขา. 2518: 186 – 187)

1.1.2.4 กาพยหอโคลง

กาพยหอโคลง เปนชอของบทประพนธทแตงขนโดยใชกาพยยานสลบกบโคลง

สสภาพ โดยจะตองมความอยางเดยวกน คอใหวรรคทหนงของกาพยยานกบบาททหนงของโคลง

บรรยายขอความอยางเดยวกน หรอบางทกใหคาตนวรรคของกาพยกบคาตนบทของโคลงเปนคา

เหมอนกน สวนบญญตหรอกฎขอบงคบตาง ๆ เหมอนกบกฎของกาพยยานและโคลงสสภาพทงสน

ลกษณะการแตงกาพยหอโคลงแบงออกไดเปน 3 ชนด คอ (กาชย ทองหลอ. 2545: 447)

1. แตงกาพยยานหนงบท แลวแตงโคลงสสภาพ ซงมเนอความเชนเดยวกบ

กาพยยานหนงบทสลบกนไป

2. เหมอนชนดท 1 แตกลบกนคอเอาโคลงไวหนา เอากาพยไวหลง

3. แตงโคลงบทหนง แลวแตงกาพยพรรณนาขอความจนสดกระแสตาม

ความพอใจ

บทประพนธรปแบบกาพยหอโคลงของ สถาพร ศรสจจง มลกษณะการ

ประพนธทตางไปจากเดม คอแตงกาพยยาน 11 รวมกบโคลงหาพฒนา และนากาพยฉบง 16 มา

แตงรวมกบโคลงดนบาทกญชร ดงตวอยาง

1.1.2.4.1 แตงกาพยยานรวมกบโคลงหาพฒนา ดงน

กาพยยาน 11

ดนดอนกาลงเดอด และรอยเลอดกาลงรน

ขกแคนทงแดนดน กาลใดเขาดลดาล

ฤๅมดไปทวเมอง กดวยมอทมฬมาร

ฤๅชาตจกไดจาร วาคนชวไดคนชย ฯ

27

โคลงหาพฒนา

๏ แผนดนคลง โหดหน

อายชวกลน กลนใกล

คราบควนปน คลมทาบ

มอดฟาไหม เหอดขวญ ฯ

๏ พนปรอน ไปคลาย

ดาหนาตาย ทวถวน

ประชาราย ศพทราก

กนเหลาลวน ทรชน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 166)

1.1.2.4.2 แตงโคลงดนบาทกญชรรวมกบกาพยฉบง 16 ดงน

โคลงดนบาทกญชร

๏ ใจ – จกรวาลวาดไว ดงใด

กว – กวาดใจวาง ด งนน

คอ – ใจวางใจใส ใจสด

ธรรม – จงแตงคนคน กองใจ ฯ

กาพยฉบง 16

๏ คอใจผนกภาพจกรพาล มากอในกานท

อนกอมงเกอเออคน

๏ คอใจใสผองสองผล ไรหวงทางน

จงไปสง – ตา, ลาเอยง ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 40 – 47)

1.1.3 โคลง

โคลง เปนคาประพนธชนดหนงซงมวธเรยบเรยงถอยคาเขาคณะ มกาหนดเอกโทและ

สมผส แตมไดบญญตบงคบครลห แบงออกเปน 3 ชนด คอโคลงสภาพ โคลงดน และโคลงโบราณ

(กาชย ทองหลอ. 2545: 396) บทประพนธประเภทโคลงทปรากฏในงานประพนธของ สถาพร

ศรสจจง มทงโคลงสภาพ และโคลงดน ดงตอไปน

28

1.1.3.1 โคลงสภาพ

โคลงสภาพ แบงออกเปน 7 ชนด คอ โคลงสองสภาพ โคลงสามสภาพ โคลง

สสภาพ โคลงหาหรอมณฑกคต โคลงตรพธพรรณ โคลงจตวาทณฑ โคลงกระท (กาชย ทองหลอ.

2545: 396) บทประพนธรปแบบโคลงสภาพ พบในงานประพนธของ สถาพร ศรสจจง 4 ชนด คอ

โคลงสองสภาพ โคลงสสภาพ โคลงหา หรอมณฑกคต และโคลงกระท ดงน

1.1.3.1.1 โคลงสองสภาพ

โคลงสองสภาพบทหนงม 3 วรรค วรรคท 1 และท 2 มวรรคละ 5 คา

วรรคท 3 ม 4 คา รวม 3 วรรคเปน 14 คา สวนสมผสใหคาท 5 วรรคท 1 สมผสกบคาท 5

วรรคท 2 ถาแตงเปนเรองยาวตองใหคาสดทายของบทสมผสกบคาท 1 ท 2 หรอท 3 ในวรรคท 1

ของบทตอไปทก ๆ บท บงคบใหมเอก 3 แหง และโท 3 แหง (กาชย ทองหลอ. 2543: 397 - 398)

โคลงสองสภาพของ สถาพร ศรสจจง เปนโคลงทไมเครงครดฉนทลกษณ

เพราะมคาเอก คาโทไมเปนไปตามขอบงคบ ดงน

๏ ฯอาฯ ลกขนแสนลาน ถวนทงทวบาน

ไลลาง กาล

๏ มใดจกตอได คลคลนอยผะผาย

นนแล ทพธรรม

(กอนไปสภเขา. 2518: 180)

1.1.3.1.2 โคลงสสภาพ

โคลงสสภาพ โคลงหนงม 4 บรรทด บรรทดหนงเรยกวา “บาทหนง”

รวม 4 บาทนบเปนหนงบท หรอหนงโคลง บาทหนงม 2 วรรค วรรคหนามวรรคละ 5 คา วรรค

หลงของบาทท 1, 2, 3 มวรรคละ 2 คา วรรคหลงของบาทท 4 ม 4 คา รวมเปน 30 คา การสง

สมผสจากคาสดทายบาทท 1 สมผสกบคาสดทายวรรคหนาบาท 2 และคาสดทายวรรคหนาบาท 3

และคาสดทายบาท 2 สมผสกบคาสดทายวรรคหนาบาท 4 บงคบใหมเอก 7 แหง โท 4 แหง

(กาชย ทองหลอ. 2543: 399 - 400)

โคลงสสภาพของ สถาพร ศรสจจง มคาเอก คาโทไมเปนไปตาม

ขอบงคบ ดงน

29

๏ จงพนองจงสราง สามผสาน

ใหแผนพนจดจาร ชอบาง

ชาวนาหนง, กอการ ถวนทง

นกศกษา, กรรมกรสราง- ศกไดในเมอง ฯ

๏ เลองชอประกาศกอง สงคราม

จรยทธยดตาม แบบตง

ลางพฆาตคนทราม สกลถอย

ตตอตไปรง เรงเขาปลกระดม ฯ

๏ ขมขนนานเนนแลว ผองเรา

ขนศกศกดนาเอา- เปรยบแปร

นายทนทวสนเทา เหนธาต

ตตอต พายแพ จกแพส ไป ฯ

๏ สใหมแพพายแลว หยดยน

มอตอมอจบปน ปกปอง

กวาชยชนะคน สสทธ

พางแผนหนจกซรอง จงซรองชยเชวง ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 190 - 191)

1.1.3.1.3 โคลงหา หรอโคลงมณฑกคต

กาชย ทองหลอ ไมไดอธบายฉนทลกษณของโคลงหาไว เพราะไมนยม

แตงกนแลว ผ วจยจงใชคาอธบายของ พระยาอปกตศลปสาร (2548: 412 - 413) ซงกลาววา โคลงหา

บทหนงม 4 บาท บาทหนง ๆ ม 5 คา และเตมสรอยได 2 คา ทง 4 บาทสมผสสงอยทายบาท

ถามสรอยกอยทายสรอย สมผสกบคาใดคาหนงในสคาตนของบาทท 2 ถามสรอยคาท 5 กรบได

และรบกนเหมอนราย สวนเอกโทนนบงคบแตโทอยทายบาท 2 ถามสรอยกอยทายสรอย และสมผส

โทรบทตนบาท 4 ไดทง 4 คา ถามสรอยรบโทคาท 5 กได

โคลงหา หรอโคลงมณฑกคต สถาพร ศรสจจง เรยก “โคลงหาพฒนา”

ไดแตงไว ดงน

30

๏ ไกลแตน ตอนาน

ชนจกจาร ชอซรอง

วรกาล ก ถน

กตอตอง ตอมาร ฯ

๏ ผานเปนเจา แดนใด

ไทยทาสใคร กอนก

ปฏวตไหน แตนอก

ขาใดช เหากร ฯ

๏ ชธงพน ดงแดง

เลหพลกแพลง ตาชา

โหมเถดแรง ยกแรก

ทาเถดทา ประชาชน ฯ

(ยนตานพาย. 2524: 13 - 14)

1.1.3.1.4 โคลงกระท

โคลงกระท คอโคลงสสภาพ แตตงขอความเปนกระทไวขางหนาของบาท

ทง 4 แลวแตงถอยคาตอไปใหมเนอความอธบายหรอขยายความของกระทใหชดเจนยงขน หรอถา

เปนกระท ทไมมความหมายในตวเอง กแตงเสรมพยางคหรอคาใหกระทนนมความหมายขน (กาชย

ทองหลอ. 2543: 401-403) ดงน

๏ เยน ๆ สรยะโอ อสดง

ลม ลองจะลองลา ลบแลว

ปาก กาดงยงคง เปลาวาง

นา กระดาษจงคลายแหว อกษรา ฯ

๏ ยก เรองนายกฯ ผ ปากคม

ชวน เชอยกเอามา แตงรอง

หลก กหลกเพยงปม อนปด

ภย กภยถาของ เกยวกน ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 191)

31

1.1.3.2 โคลงดน

โคลงดนแบงออกเปน 6 ชนด คอ โคลงสองดน โคลงสามดน โคลงดนววธมาล

โคลงดนบาทกญชร โคลงดนตรพพธพรรณ และโคลงดนจตวาทณฑ (กาชย ทองหลอ. 2545: 396)

บทประพนธรปแบบโคลงดน พบในงานประพนธของ สถาพร ศรสจจง 2 ชนด ไดแก โคลงดนววธมาล

และโคลงดนบาทกญชร ดงตอไปน

1.1.3.2.1 โคลงดนววธมาล

โคลงดนววธมาล บทหนงม 4 บาท บาทหนงม 2 วรรค วรรคหนาม

วรรคละ 5 คา วรรคหลงของทกบาทมวรรคละ 2 คา รวมเปน 28 คา การสงสมผสจากคาสดทาย

บาทท 1 สมผสกบคาสดทายวรรคหนาบาท 3 และคาสดทายบาท 2 สมผสกบคาท 4, 5 วรรคหนา

บาท 4 ถาจะแตงบทอนตดตอไป ตองใหคาสดทายของบทตนสมผสกบคาท 5 ของบาทท 2 ของบท

ตอ ๆ ไป บงคบใหมเอก 7 แหง โท 4 แหง เชนเดยวกบโคลงสสภาพ แตโทในบาท 4 อยตดกนท

คาท 4, 5 (กาชย ทองหลอ. 2545: 404-405)

โคลงดนววธมาลของ สถาพร ศรสจจง เปนโคลงไมเครงครดฉนทลกษณ

เพราะมคาเอก คาโทไมเปนไปตามขอบงคบ ดงน

๏ เปนเถดดงแทงไต สองทาง

ไรคาเมอตาวน สองสราน

เมอมดจงรางชาง เปลวเดน

สาดสองแสงจาจาน แกคน ฯ

๏ เปนเถดดงรองนา รางธาร

ไหลอาบไปทกหน แหงพน

ใหสรรพสงบรรสาน ลงส

เพอแตงโลกใหชน ชมวาว ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 34)

1.1.3.2.2 โคลงดนบาทกญชร

โคลงดนบาทกญชร มลกษณะเหมอนกบโคลงสดนววธมาล แตเพม

สมผสระหวางบทเขาอกคหนง คอคาสดทายบาทท 3 ในบทตน สมผสกบคาท 4 ในบาทท 1 ของ

บทตอมา (กาชย ทองหลอ. 2545: 405)

32

สถาพร ศรสจจง แตงโคลงดนบาทกญชร โดยไมเครงครดฉนทลกษณ ม

การละสมผสระหวางบท ดงตวอยาง

๏ กรนสมาลยนนกรนดวย เรณ

กรนเพราะธรรมชาตเตม แตงสราง

คาใดสงมนษยด เหนเดน

ผลมจตแลงราง แงงาม ฯ

๏ คอษฏพธรงสยาย มารวม

รวมรางรวมจตตาม รวมตอง

คอวสนตเมอผลดสรวม ศศระ

ผลยอมเกดพรอมพรอง เปยมคณ ฯ

๏ ฉนทะจอแตหวง สนทรย

โดยเปยมเนอนาบญ บรรพเบอง

จงอวยแตงทพยกว บงเกด

ดงอษาโยคเรอเรอง กอประกาย ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 43)

1.1.4 ฉนท

ฉนท คอ ลกษณะถอยคาทกวไดรอยกรองขนใหเกดความไพเราะซาบซง โดยกาหนด

คณะ คาคร ลหและ สมผสไวเปนมาตรฐาน (กาชย ทองหลอ. 2545: 451) สถาพร ศรสจจง

แตงฉนทไว 3 ชนด คอ สาลนฉนท 11 ภชงคประยาตฉนท 12 และอทสฉนท 20 ดงน

1.1.4.1 สาลนฉนท 11

สาลนฉนท 11 หมายความวา ฉนททมากไปดวยครซงเปรยบเทยบเหมอนแกน

หรอหลก บาทหนงม 11 คา วรรคหนาม 5 คา วรรคหลงม 6 คา รวม 2 วรรคเปนบาทหนง นบ

2 บาทเปนหนงบท วรรคหนาทกวรรคเปนครลวน คาท 1 และท 4 ของวรรคหลงเปนลห นอกนน

เปนคร สวนสมผสใหคาสดทายของวรรคท 1 สมผสกบคาท 3 ของวรรคท 2 และคาสดทายของ

วรรคท 2 สมผสกบคาสดทายของวรรคท 3 ถาจะแตงบทอนตอไป ใหคาสดทายของบทตนสมผสกบ

คาสดทายของวรรคท 2 ของบทตอไป (กาชย ทองหลอ. 2543: 458-459)

33

สาลนฉนท 11 ของ สถาพร ศรสจจง มลกษณะการแตงตรงตามฉนทลกษณ

ดงน

เปลงเสยงใหกองฟา ประกาศทาและหาวหาญ

นายทนยอมเกนทาน และนามไทจะเปดทาง

นามไททถกเทด จะประเจดประจงวาง

แสงโชตทเคยจาง กจกจา ณ หวใจ

แผนดนทดาลเดอด ชเลเลอดกเหอดไป

นามไทยจงคนไท ลคนคาสงคมคน

เออ..จะคนคาสงคมคน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 185-186)

1.1.4.2 ภชงคประยาตฉนท 12

ภชงคประยาตหรอภชงคปยาต หมายความวา ฉนททมลลาประดจง บาทหนงม

12 คา แบงเปนวรรคละ 6 คา รวม 2 วรรคเปนบาทหนง นบ 2 บาทเปนหนงบท คาท 1 และท

4 ของทกวรรคเปนลห นอกนนเปนคร สวนสมผสใหคาสดทายของวรรคท 1 สมผสกบคาท 3 ของ

วรรคท 2 และคาสดทายของวรรคท 2 สมผสกบคาสดทายของวรรคท 3 ถาจะแตงบทอนตอไป ให

คาสดทายของบทตนสมผสกบคาสดทายของวรรคท 2 ของบทตอไป (กาชย ทองหลอ. 2543: 462)

สถาพร ศรสจจง แตงภชงคประยาตฉนท 12 โดยไมเครงครดคร ลห มากนก

ดงน

แหละสงครามกบกฎ ประวตบท ณ บรรพบรรพ

ประชาชนสลานพน บเคยพายบพงภนท

สถตคประวตศาสตร และเชดชาตระบอบล

ครใด ณ แดนดน ผขวางกนกพลนลาญ

กเยยงนสผองกรร- มชนพลนจะปราบพาล

จะก ชอระบอจาร ประทบเกยรตประกาศไกล

วะ – ชาวนากคอคน ผวาจนกรวยใจ

และรวยชอทคอไท กเยยงนนนรนดร ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 191 - 192)

34

1.1.4.3 อทสฉนท 20

อทสฉนทหรออทสงฉนท 20 บทหนงม 20 คา แบงออกเปน 3 วรรค วรรคท 1

ม 9 คา วรรคท 2 ม 8 คา วรรคท 3 ม 3 คา รวมเปน 20 คา รวม 3 วรรคเปนบาทหนง นบ

บาทหนงเปนหนงบท ใชครสลบกบลหเรอยไปตงแตตนจนจบบท เวนไวแตสองคาสดทายของบทซงใช

ครคกน สมผสใหคาสดทายของวรรคท 1 สมผสกบคาสดทายของวรรคท 2 ถาจะแตงบทตอไปอก

ตองให คาสดทายของบทตนสมผสกบคาสดทายวรรคท 1 ของบทตอไป (กาชย ทองหลอ. 2543:

469)

รปแบบฉนทลกษณอทสฉนท 20 ของ สถาพร ศรสจจง มลกษณะไมเครงครด

คร ลห ดงน

๏ กรรมกรจะรวมพลงบแช-

-บเชอนใหโลกตะลงและแล กลนลาน

๏ แอกทหนกและทณฑทเกนจะทาน

กแหลกกลมคะโครมบนาน พนาศครน

๏ สทธมนษยทจะพงจะมกคน

แหละคนทยากจะหยดและยน จะกคา

๏ เออ – แหละโลกทพฒนากกรรม-

-มกรแหละสรางและสรรคกระทา ผลตภณฑ

(กอนไปสภเขา. 2518: 175 - 176)

1.1.5 ราย

ราย เปนชอของคาประพนธชนดหนง ซงไมกาหนดวาจะตองมบทหรอบาทเทานนเทาน

จะแตงใหยาวเทาไหรกได เปนแตตองเรยงคาใหคลองจองกนตามขอบงคบเทานน แบงออกเปน 4 ชนด

คอ รายสภาพ รายดน รายโบราณ และรายยาว (กาชย ทองหลอ. 2543: 411) รปแบบรายทปรากฏ

ในงานประพนธของ สถาพร ศรสจจง พบ 1 ชนด คอ รายสภาพ ดงน

รายสภาพ จดเปนวรรคละ 5 คา หรอจะเกนกวา 5 คาบางกได แตไมควร

เกน 5 จงหวะในการอาน จะแตงยาวสกกวรรคกได แตอกสามวรรคกอนจบ จะตองเปนโคลงสอง

สภาพเสมอ (กาชย ทองหลอ. 2543: 411) สถาพร ศรสจจง ไดแตงรายสภาพ ดงน

35

o อา – โองการประกาศฟา ทวหลาทวแหลงเลา กระจายขาวการขบถ

เพอการปลดแอกอาน ของชาวงานผกระอก ผทกขหนกแปรเพยบ ลกขนเหย ยบยามาร

ผ กอการกดข อา – นบตอแตน แสงทองจะสองช ทวดาวแดนคน นนฮา ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 193)

1.2 กวพจนอสระ

เปนรปแบบการแตงท สถาพร ศรสจจง คดประดษฐสรางใหม แมจะยงไมกลมกลน

สละสลวยดนก แตกนบวา สถาพร ศรสจจง มความคดเรมสรางรปแบบใหม ๆ ขน เพอใชในการ

ประพนธของเขา

กวพจนอสระของ สถาพร ศรสจจง เปนอสระจากขอบงคบทางฉนทลกษณเดม ๆ ดงน

บทกว “ลลตพฒนาโองการประกาศฟา” ของ สถาพร ศรสจจง ใชคาประพนธมากกวา

กฎเกณฑเดมของลลต คอม ราย โคลงสสภาพ โคลงหาพฒนา กาพยยาน 11 กาพยฉบง 16

กาพยสรางคนางค 28 สาลนฉนท 11 และภชงคประยาตฉนท 12 จงเปนลลตชนดใหม ซง

สถาพร ศรสจจง เรยกวา “ลลตพฒนา” ดงตวอยาง

ราย

๏ ศรศร – กาลหลา มาดหมาเยยงอยางสตว ดรจฉานกวานแควน

กวานแดนอยในอง กวานทงกวานทา เขมอบบาอยางเมามน หอนขนอยกกอง

ปากรองคาบคมภร วามศรศลสตย ปรมตถสงสง ทงถวนพงศถวนโคตร แทลวนโหด

ลวนหน กลนชาตอยางเมามน กอการกนกดข ประชาชถวนหนา จนชาวนาละทง

มาดมงมาเมองหลวง เพอทวงถามสทธตน จากหนาขนเหลาพญา จากมหาอามาตย

ราชการแผนดน…

โคลงสสภาพ

๏ ขมขนนานเนนแลว ผองเรา

ขนศกศกดนาเอา- เปรยบแปร

นายทนทวสนเทา เหนธาต

ตตอต พายแพ จกแพส ไป ฯ

36

โคลงหาพฒนา

๏ ฟาลวกฟา ฟอนไฟ

เดอดหวใจ รมรอน

ลานแสนใน ประเทศ

เคยวแกวคอน กอการ ฯ

กาพยยาน 11

นาตาหรอนาเลอด เมอยามเดอดยอมพลานได

ดนดอนเมอเดอดไฟ เลอดยอมหลงลงโลมดน

นาแรงแหงชาวนา คอมหาชลาสนธ

ไหลเชยวเปนเกลยวรน พรอมชะลางกาลลาญ

กาพยฉบง 16

๏ ทกทงลวนหลายชายหญง เคยดแคนชงชง

จกเขากระแทกแอกอาน

๏ เดนหนากอบกกขาน ลมลางมางมาร

ใหพบใหพายตายเตยน

กาพยสรางคนางค 28

๏ สามคคมน

จอจตเกยวกน ชนชนจนปวง

รวมตวเขาตอ เรยกขอถามทวง

จากเหลาหลอกลวง นายทนศกดนา

๏ ตองตบรง

บยบบยง นายทนนายหนา

จดตงพรงพรอม ชยนอมนามา

เสรจกปรา- กฎพลน ทนใด

สาลนฉนท 11

ผองชนนายทนจอย สแสนนอยมเกรยงไกร

เพอไทไดคนชย จะตองตตลบมน

รนหลงจนเหลนหลาน จะเจยรจารและโจษจรรย

วาเรานนเทดธรรม และตทนบทานทน

37

ภชงคประยาตฉนท 12

แหละสงครามกบกฎ ประวตบท ณ บรรพบรรพ

ประชาชนสลานพน บเคยพายบพงภนท

สถตคประวตศาสตร และเชดชาตระบอบล

ครใด ณ แดนดน ผขวางกนกพลนลาญ

(กอนไปสภเขา. 2518: 175-193)

กวพจนอสระของ สถาพร ศรสจจง รปแบบรอยแกว มลกษณะไมบงคบจานวนคาและ

สมผส ดงตวอยาง

ในกรง,

แมมนาอาหารสมบรณคอยยนปอน,

แตนก,

นอกจากมปากไวจบนาและจกกนอาหารแลว

ยงมปก,

ไวโผบนลองเวงฟาเสพยกนทพยธรรมชาตดวย.

แมในโลกกวางธรรมชาตจกยากลาบากในการดารงชวต ,

แตมนกตวใดหรอทตองการความสมบรณในกรงขง .

เชนนน,

รกแหงเธอกตองการอสรภาพเชนนน.

(ทวารก – รกนน…. 2529: 62)

คนวนหนง

เราพดกนถงการขมาบนภเขา และการหาเสบยงกรง

ผมบอกคณวาเรายงอยในหองแคบ

และวนทหวของคนทคณชอบกลาวถง

ถกเสยบประจานอยทหนาหมบาน คณไมไดพด

กลาวอะไรกบผมเลย

ผมพดใหคณฟงวาประชาชนกมสทธอาวธเหมอน

กบฝายตรงขาม บางครงคณกนงเงยบอยางนแหละ

จนบดนผมกบคณกยงไมรเลยวา

38

การหาเสบยงกรงบนภเขานนทาอยางไร

และทรนแรงไปกวานนกคอ ผมเพงจบปนเพยงสองครง

บางทหวของเราอาจถกเสยบประจานโดยคนทเรา

กลาวถงเขาบอย ๆ กได

แตคณกบผมกควรจะยมอยางจรงใจเปนครงแรก

(กอนไปสภเขา. 2518: 3)

กวนพจนอสระอกรปแบบหนง สถาพร ศรสจจง เขยนในรปแบบนวนยายเชงกวนพนธ คอ

เปนการเขยนนวนยายรอยแกวทเลอกสรรคามาเรยบเรยง แลวประดบประดาดวยกาพยและกลอน

โดยนามาจากกวนพนธของตนในเรองตาง ๆ ทมขอคดสมพนธกบเนอหาในนวนยาย ดงตวอยาง

พลนชายพเนจรกหวนยอนราลกถงเรองราวเกากอน

ครงเมอตวเองไดเดนทางทองภเขาและไดเขารวมอยอาศยกบชนเผายาง

ซงดารงรางชวตอยกบปาภตนหวย.

แลวเพลงรองบางเพลงในฤดเกบเกยวของเผาชนนน

กวาบเขามากองเสยงชดเจนอยในสานก :

“ ๏ เฌอ โปร เถาะ แล เตอ เปาะ ค ,

ซาเลอ บเบ กา อะซย- -

๏ ตนเฌอเตบตวแตกกงอย ณ ตนหวยโนน ,

วากนวา-นกพญาไฟทารงทนน- -”

เมอครงกระโนน, ลกลงไปในเนอเพลงรองโดยแทนบเปน

บทรายงานหนงทเกดจากความเขาใจในกฎเกณฑธรรมชาต-แตเขา

ผซงทบทมออนดอยมสามารถเขาใจไดวาสงซงแฝงเรนอยเบองเนอ

ในบทเพลงคออนใด

ครนบดน, เมอผานเสนทางมากขน-รจกรบรคดเหน, รบ

แกนหลกกาก, ไมประเมนรสผลไมจากสผวเนอและพนจเหน

การเตบโตของไมดอกทเสพดมนาธาตจากการกลนตวของใบไมเนา

คณภาพของความสามารถคดไดตอสงธรรมชาต จงดดงหางไกลกนนก.

เมอไดรวมเกบเกยวพชผลกบชาวยางครงนน, จาไดวา

ดาลใจจากเพลงรองแหงกวพนบานบทนเสยนก.

39

นวนยายเชงกวนพนธเรองน สถาพร ศรสจจง มความตงใจนาเสนอ จงคดสรรคามาเรยง

รอยจนกลายเปนคาซอน คาซา ตลอดจนคาขยายยดยาวขาดความกระชบ ทาให ขาดพลงในการ

นาเสนอความคด แมความคดหลกเอง สถาพร ศรสจจง กยงใชคาถามบอยครง จนทาใหบทกวขาด

ความนาสนใจลงไป

2. กลวธการประพนธกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง กลวธการประพนธ เปนวธการตาง ๆ ทผประพนธนามาใชในการสรางสรรคบทกวเ พอใหเกด

ความเขาใจ ความไพเราะ ความซาบซงตรงใจ ตลอดจนจนตนาการใหแกผอาน กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง มกลวธการประพนธทนาสนใจ ในเรอง การใชคา ภาพพจน

สญลกษณ และการนาเสนอ ดงน

2.1 การใชคา 2.1.1 การเลอกใชเสยงของคา

เสยงเปนปจจยสาคญทจะสงผลใหบทกวมความไพเราะงดงาม กอใหเกดความ

ซาบซงสะเทอนใจแกผอาน สถาพร ศรสจจง มกลวธในการแตง ดงน

2.1.1.1 การเลนเสยงสมผส

การเลนเสยงสมผส คอเสยงคลองจองในบทกว อนไดแกสมผสบงคบและสมผส

ไมบงคบ ซงทง 2 ประเภทนอาจเปนสมผสสระหรอสมผสอกษรกน จากการศกษากวนพนธของ

สถาพร ศรสจจง พบวา มเสยงสมผสสระและสมผสอกษรทโดดเดน ดงน

2.1.1.1.1 สมผสสระ

สมผสสระ คอ “การวางเสยงของคาใหกลมกลนกนดวยเสยงสระ”

(วนเนาว ยเดน. 2532: 92 - 93) สมผสสระทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง มลกษณะ

ดงตวอยางตอไปน

1) สระเดยวเรยง 2 คา เรยกวา เคยง ดงตวอยางตอไปน

และวนน, ทนยายไดเลาตอ

ผลทพอไดรบกบผลตผล

ของการไดทางาน – การดนรน

คอ โกมล คมทอง ตองตายไป

ตายไปโดยเหลาสตวเดรจฉาน

อาจไมใชชาวบานตนกรานใหญ

ผรอคนเชดคราบสาบเหงอไคล

แตตายเพราะคนหวใจไมใชคน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 145)

40

๏ โดยผานคนวนอนเขลา ปรงแต–ดเบา–บอดใบ

กระทง, ความรก–ทกทาย ธาตแทจงไดตนตว

๏ เหนภาพสมพนธอนผด แหงสงชวตถวนทว

พกลพการนากลว จดบอดมดมวมากม ฯ

๏ โดยรก–จงรเออรก อยากถมหลมปลกทกท

อยากบอก–จกบอกใครด วา“รก”–คาน, สวยงาม ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 124)

2) สระเดยวเรยง 3 คา เรยกวา เทยบเคยง ทปรากฏในงานของ

สถาพร ศรสจจง ดงน

ตองเรมงานปฏวตโดยจดตง

ใหทวทงแวนแควนแผนดนใหญ

(กอนไปสภเขา. 2518: 163)

๏ กปทผาน – เหตการณนน

และกศพกน – ทถกฆา

พอสะเตนทกราดเปรยงสาดเสยงมา

รางพปานาอากรวงพร

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 37)

ทาแตตาปรบปรบเหมอนเลนโขน

เปนกปตน – นายทาย, พายเรอโจร

(ฟองนายหว. 2543: 48)

3) สองสระเรยงกนสระละ 2 ค เรยกวา ทบเคยง ทปรากฏในงาน

ของ สถาพร ศรสจจง ดงตวอยาง

อสานรอนดอนแลงแหงอยางน

หากแผนดนมนจะปหรอจะปน

(กอนไปสภเขา. 2518: 170)

41

ทอวาวพราวพรายสายศรทธา

ยงเนนนาน ยงเตมฟา…ยงพราพราว.ฯ

(ยนตานพาย. 2524: 12)

ในแสงหงหอยนอยราคา

ซงกลายเปนดาราในคนแรม ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 155)

4) สระอนแทรกกลาง 1 คา ถาอยตนวรรคหรอกลางวรรค เรยกวา

แทรกเคยง อยปลายวรรค เรยกวา เทยบแอก ทปรากฏในงานของ สถาพร ศรสจจง มดงน

คอนกวายเวยฟาขาว

ตะกายจกดวงดาวอยไหวไหว

ไปรคาเวลานาทใด

ลอยมาลอยไปไรวารวน

เสพยกนเพยงทพยธรรมชาต

บรสทธพลาส-สงคานน

แมเพยงเศษหวใจกไปปน

ใหความไหวหวนทงถวนมวล ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 13)

๏ คนทชาวปกษใตเรยก “นายหว”

จะดชวทหนาตากหาไม

เขาจะดดชว – ทหวใจ

วาแคบ – สน – กวาง – ใหญ หรอใจยาว

๏ วนคนใตไดเปนใหญในสยาม

จงขอฟองขอถามใหฉาว ๆ

กฟองเพยงเรองไมด – เรองมคาว

ใช “ทาเฒา” – แตเพราะกลวนายหวพง

(ฟองนายหว. 2543: 142)

42

5) สระอนคนกลาง 2 คา เรยกวา แทรกแอก ทปรากฏในงานของ

สถาพร ศรสจจง ดงน

จงวนนกบคายอมจานน

จกไมมสกคนทพดกน

และสาหรบโจรรายทรกถน

เลอดยงนองแผนดนฟองอยนน

(ยนตานพาย. 2524: 21)

๏ แหละนน – นาสายบรยงรไหล

ทอดตวยาวไกลบนทางผาน

วาวใส – ขนขน, ไปตามกาล

เปรยบปานไดดง – หวใจคน

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 37)

2.1.1.1.2 สมผสอกษร

สมผสอกษร คอ “การใชเสยงของคาในลกษณะประเภทเดยวกน ซง

มทงคาสมผสอกษรทพยญชนะตนเปนตวเดยวกนและพยญชนะตนเปนเสยงเดยวกน” (วนเนาว ยเดน.

2532: 92) สมผสอกษรทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง มดงน

1) อกษรเดยวเรยง 2 คา เรยกวา ค ปรากฏในงานของ สถาพร

ศรสจจง ดงตวอยางตอไปน

เศรษฐกจเคยกดกรอน ทซกซอนกเผนผลง

คาขาวบพยง ไผจกชวยผนาชน

อะหา! ชาวนาขาว อระราวกไรผล

โงเงาไรสทธตน จะเรยกรองผใดฤๅ

(กอนไปสภเขา. 2518: 148)

43

วา–หากโจรรายบกเขารกถน

แยงยดเอาแผนดนอยางหนาดาน

กรฑาทพโหมบกเขารกราน

ถาเปนทาน–ทานจกเปน เชนดงใด?

จะออนของอเขาใหเขาข

เปนขขาโดยด, ฤๅสวนใส

จะอยเยนแตเปนทาส – หรอเปนไท

ซงอาจตองยากไร ตองทกขทน

(ยนตานพาย. 2524: 21)

2) อกษรเดยวเรยง 3 คา เรยกวา เทยบค สถาพร ศรสจจง แตงไว

ดงน

๏ กฟากองขวญบรรสาน ชนชาตจงจาร

ชาวนาจกเชดชชย

๏ สตวปลนสะดมดนไป โลดแลนลานใน

ประเทศเขตก เอาคน

๏ นายทนขนเหยมโหดหน ทกลกทกยน

จกตบรงบรา

๏ กหวนฟาใหโหยหา เชดนามชาวนา

วาคอเจาชาตแทจรง

(กอนไปสภเขา. 2518: 184)

ลมฤดเกบเกยวกาลงคลอย

และลมแลงดอกนอยเรมแตกหนา

วนนเพลงสงฟางทกลางนา

เสยงสาวรองปราปราเหมอนปวดใจ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 16)

3) อกษรเดยวเรยง 4 คา เรยกวา เทยมรถ ปรากฏในงานของ

สถาพร ศรสจจง ดงตวอยางตอไปน

44

ททาเนยบไอพวกสมชชา

กถกตารวจหมาลยอกหน

คยใหเละ – เสอกซาเกดมาจน

แลวยงเสอกดนรนเรยกรองระงม

(ฟองนายหว. 2543: 180)

เขยวใสไมส–กซดส

รวงใบเรนหนลงลนหลาม

เรยเรยรายราย ระบายลาม

กลนพนเกลอนตามใตตนตว

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 85)

4) อกษรเดยวเรยง 5 คา เรยกวา เทยบรถ ทปรากฏในงานของ

สถาพร ศรสจจง ดงน

ในทามกลางขบวนการงานตอส

คนกลายนหยดอยทกแหงหน

หวง–คอลางขอคาคนคาคน

ของคนจนทวแควนในแผนดน

(กอนไปสภเขา. 2518: 196)

เหนอพน ทมทบทกทางทอด

คลายดงมดบอด ชนหดห

(ยนตานพาย. 2524: 25)

เรยเรยรายรายระบายรม

แตงแตมสมทมขนทาบทา

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 47)

45

5) สองอกษรเรยงกนอกษรละ 2 ค เรยกวา ทบค ปรากฏในงาน

ของ สถาพร ศรสจจง ดงตวอยางคาประพนธตอไปน

ลงเจากบพอ-เพยงสองคน

ทอดเทาดนดนบนปาภ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 13)

ใครบาง–รกฎการเคลอนคลน

ทรกรกตนอยเสมอ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 79)

มแตยนหยดมนไมหวนไหว

ชาตากรรมใดใดทกดขวาง

(กอนไปสภเขา. 2518: 163)

6) อกษรอนคนกลาง 1 คา เรยกวา แทรกค ปรากฏในงานของ

สถาพร ศรสจจง มลกษณะดงน

เหนอคงฟาคงโคง - เปนวงฟา

ขาวเมฆฝอยจบฝา - เปนกลมกลม

เรยเรยรายรายระบายรม

แตงแตมสมทมขนทาบทา

หวคลนนนเคลอนอยครกครก

แรงหวนลมดก - ลมเดอนหา

กาหนดทวงทแหงลลา

ใหนา ใหฟา ใหทะเล ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 15)

46

ไมมธาร,มเพยงทง – ลวนทางเทา

ดกกมดวงดาวและเดอนฉาย

เปนธารทางชางเผอกพรรณราย

แตมฟายฟามดอนหมนมว

เหนอทงแมงทงไดออกทอง

กรดราเพลงรองไปถวนทว

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 46)

7) สมผสอกษรทมคาอนแทรกอย 2 คา เรยกวา แทรกรถ ปรากฏ

ในงานของ สถาพร ศรสจจง ดงน

หนงนน - ประมงชรามาก

หนากราน, มอสาก - เสอเกาใส

เบดราวสาวโยนเปนสายใย

โยนพรอมคลนใหญคลตวโยน

หวเดงโดงตวขนเหมอนตก

พายครกครกขนเผนโผน

เกดหบมวนตวเปนนาโตน

กลนเรอทงโกลน - เขาสเกลยว ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 15)

๏ เพยงขอถามสกคาเถอะนายกฯ

ทานจะยงโกหกอกกหน

วา “ไมอมคนรวย – ชวยคนจน”

รไหมวาผคน – เขาราคาญ! ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 87)

47

จากการวเคราะหกลวธการแตงคาประพนธในเรองสมผสสระ และสมผสอกษรน

พบวา สถาพร ศรสจจง มความเชยวชาญในการใชคาทสงสมผสไดหลากหลายทกรปแบบตามกฎ

ของการเลนสมผสแตโบราณสมย อกทงยงมการสงสมผสไดเกนกวานน จนอาจกลาวไดวา การเลน

เสยงคาสมผสนน เปนความสามารถพเศษของ สถาพร ศรสจจง ทเดยว ดงตวอยาง

๏ …ทขอบฟาไกลลบ ละลวโนน

ดาวนบลานฉายโชนประกายจา

ทอวาวพราวพรายสายศรทธา

ยงเนนนาน ยงเตมฟา…ยงพราพราว. ฯ

(ยนตานพาย. 2524: 12)

ขาพเจา นงนงอยทน

เบองหนานนมลาหวยใหญ

ลมเงยบ-ปานง,เหมอนมนย

ยนเพยงนาไหลระรนรน

แดดบายไลสองเปนลาสอง

ทาบตองเกลด นาไปทงสน

รมหวย,ไมดอกบาน-ผเสอบน

แตมสโรยกลน อยกรนกราย

มาจากไหนกระแสธารา ฯ

จนตกวทานวา ยงจาได

จากปยเมฆา ณ ฟาพราย

จากสายนาฟา-วากระนน ฯ

ขาพเจาคดถงใบไมเนา

ททบทบซบเอาเมดนานน

ทตนหวยไกลโนน-นานวน

นานนก-ถมกน มาเนนนาน

ละใบละใบ รวงระบด

กลางปาดบชฏ ณ ดงดาน

48

รอยตารอยซบ จงกอธาร

แลวสอดสายสานเปนลาราง

กอเปนรางนา-เปนลาหวย

แตกตวเตบสวยแลวเคลอนหาง

แลผถมตน ณ ตนทาง

กคงรวงราง มเคยรา ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 20-21)

๏ แดดดางแตมดาดกลบไมดอก

ไมมสายหมอกเมอสายสาง

ทางทอดเหมอนทบไปทกทาง

บานเงยบดงราง – ดงไรคน

เดอนเกาขาวกลาไมแตกเขยว

เหลองใบดเซยวไปทกหน

ทวบานผานเบองทกตาบล

ดงกลใดกลาขยากราย

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 27)

2.1.1.2 การเลนเสยงวรรณยกต

สมเกยรต รกษมณ (2551: 32) อธบายการเลนเสยงวรรณยกตวา “การใชคา

ทมเสยงวรรณยกตตามลาดบกน นามาเรยบเรยงไวในตาแหนงใกลเคยงกน” ธเนศ เวศรภาดา

(2549: 19) อธบายเพมเตมวา “การเลนเสยงสง ๆ ตา ๆ คลายผนเสยงวรรณยกต คาทเลนเสยง

วรรณยกตจะตองมเสยงสระและพยญชนะทายมาตราสะกดเดยวกนและเปนคาทมสมผสกน การเลน

เสยงวรรณยกตมจดประสงคเพอสรางความหลากหลายของระดบเสยงสงตา ซงจะทาใหเกดความ

ไพเราะดานเสยงโดยตรง”

การเลนเสยงวรรณยกต เปนวธการเพมความไพเราะอกวธหนง จากการศกษา

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง พบการเลนเสยงวรรณยกตทนาสนใจ ดงตวอยางตอไปน

กระแทกปลดแอกอาน

ลางขอคาคนคาคน

(กอนไปสภเขา. 2518: 160)

49

ขาวหรบกอ รวงรวงลงราใบ

พรอมเพลงปนทใกล-คะคกโครม ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 17)

เมอบาย–แดดเบกระบายบาย

ฟาเกลยเมฆใกลแตกฟองฝน

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 109)

หรอธรณนน…ไมมชาย

มเพยงววควายทไรควาญ

(ฟองนายหว. 2543: 105)

จากตวอยางขางตน พบวา สถาพร ศรสจจง นากลวธการเลนเสยง

วรรณยกตมาใชในการประพนธกวนพนธ ทาใหบทกวมเสยงไพเราะสละสลวยขน

2.1.2 ความหมายของคา

ความหมายเปนสวนประกอบสาคญของคา บทกวจะมความหมายลกซงกนใจ กว

จะตองสรรหากลวธสอความหมายของคาในบทกวใหชดเจน

จากการศกษากวนพนธของ สถาพร ศรสจจง พบวามการใชกลวธในการสราง

ความหมาย ดงน

2.1.2.1 การเลนคา

การเลนคา นอกจากเปนกลวธทกอใหเกดความไพเราะทางเสยงแลว ยงเปน

ศลปะในการเสรมความและเนนความใหเดนชด ชวยใหบทกวนน ๆ มความหมายชดเจนขน ดงท

สจตรา จงสถตยวฒนา (2549: 22) อธบายวา “การนาคาทมเสยงหรอรปพองกน หรอใกลเคยงกน

มาเลนในเชงเสยงและความหมาย เพอสรางใหเกดความเสนาะไพเราะ ความลกซงของความหมาย

และความเปรยบทกระทบอารมณผอาน”

การเลนคาทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง สวนใหญเปนการเลน

คาพอง คอ “คาทมรปหรอเสยงเหมอนกน หรอตางกน แตความหมายตางกน” (กาชย ทองหลอ.

2543: 334)

50

การเลนคาพองรปพองเสยง

คาพองรปพองเสยง คอ “คาทออกเสยงเหมอนกนและเขยนเหมอนกน แต

ความหมายตางกน” (นววรรณ พนธเมธา. 2549: 272) เชน

นาแรงแหงชาวนา คอมหาชลาสนธ

ไหลเชยวเปนเกลยวรน พรอมชะลางกาลลาญ

…………………………………………………………..

ลานแสนมาประสาน อดมการณรวมยดถอ

คมเคยวกจะคอ

(กอนไปสภเขา. 2518: 183)

คมกคาสงคมคน

จงดงทพภกภาพเขญ

จะเหลยวไหนทกขกเหนอยทก

ลมรกลองแมจะโผยโปรยผานมา

หนา

แตกโปรยปราปราเพราะปวดใจ ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 17)

๏ เลาวา - สบปประมาณผาน

นบรอยศพทหารหาญ

วา - ทกวกทกสะพานทกพบไป

พลชพให

ลวนเคยมเลอดไหลละโลมทา

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 32)

และทะเลยงคงคลคลนเคลอน

โยนเมดนาดางเปอนใหแดดเผา

ลมบายระบายบาย

และ

มาบางเบา

แดดบาย

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 75)

แตงเงาใหหาดงาม

51

2.1.2.2 การซาคา

สจตรา จงสถตยวฒนา (2549: 61) อธบายวา การซาคาซาความ “ถอเปน

การกลาวซาโดยใชคาเดยวกนหรอหลากคากน หรอใชคาทมความหมายกลมกลนสอดคลองกนจงเปน

การสรางความชดเจนหนกแนนของสาร และอารมณทกวตองการจะสอ” ธเนศ เวศรภาดา (2549: 38)

อธบายสอดคลองกบสจตรา จงสถตยวฒนา วา “การใชคาเดยวกนกลาวซาหลายแหงในบทประพนธ

หนงบท เพอยาความใหหนกแนนขน การซาคาในแงวรรณศลปมกจะซาคาทสาคญ ซ งจะชวยสราง

ความชดเจนหนกแนนของสารทกวตองการสอ” สวน กหลาบ มลลกะมาส (2517: 172) เรยกการ

ซาคาวา “การกลาวซา” อธบายเพมเตมวา “ไดผลเปน 2 ประการ คอ ไดผลในการเลนคาใหมเสยง

ไพเราะ และยงไดผลในดานการเนน หรอยา ความนนใหชดเจนตระหนกยงขนเปนการสรางเอกภาพ

เนนความนน”

การซาคาเปนกลวธททาใหบทกวมความงดงามทงเสยงและความหมาย ปรากฏ

ในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง เปนจานวนมาก สามารถจาแนกไดดงตอไปน

2.1.2.2.1 การซาคาตนวรรค สถาพร ศรสจจง มการซาคาใน

กวนพนธ ดงน

- การซาคา 1 คาตนวรรค ดงน

วน

เพอเสรภาพ และวนอาบความโหยไห

วน

ฆาประชาไทย ดวยมอทาสผขลาด…บา!

วน

ดวงตะวนแดง ไดสาดแสงเสยจนสา

วน

ธงไดโลมทา ดวยเลอดทาสผทกขทน

วน

ไทไดถกเทด จนบรรเจดเลอหาวหน

วน

(กอนไปสภเขา. 2518: 133-134)

คนไดคนคน มาสรางคาสงคมคน

๏ เกง

เ

เรองปลนเงนพระ - เรองกหน

กง

ทงเรองทาส - ดแตพน

เกง

และ

เหลอเกนเรองการาบ - ปราบคนจน

เกง

(ฟองนายหว. 2543: 182)

สด - คอหนาทนไรเทยมทาน! ฯ

52

- การซาคา 2 คาตนวรรค ดงน

เหมอนดง

ใบเรออนรรบลมลองเวงนา เมอสายลมประจาฤดหวนยอนมาถง .

เหมอนดง

ผเสออนรเสาะหาแองนาหวานในเกสรไมดอก.

เหมอนดง

เดกนอยซงเรยนรไดถงความหอมหวานแหงนานมมารดา.

เหมอนดง

แพะซงเรยนรวาหญาไมยราบเปนอาหารตน.

เหมอนดง

และ เหมอนดงรงกนนาอนโอบคลอฟาหลงหาฝนหนกซาสราง .

ไฟปาอนรจกลกโหมลามภในเดอนฤดใบเตงรงรวงหลน.

เหมอนดง

การเกดขนแหงรกของเธอ,เหมอนดงนน.

นน,

(ทวารก–รกนน. 2529: 8)

๏ พณปาอนเกดจากพงปา

เกดเมอ

นาเรงราพลกรางไหล

เกดเมอ

มานใบไมสยายใบ

เกดเมอ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 138)

หรงเรไรกรดปกราย

- การซาคา 3 คาตนวรรค ดงน

เธอถามวา

ใครกนทแตมสสดงามหลากแบบใหแกปกผเสอ.

เธอถามวา

เมดนาคางรพรมใหทงหญาในคนคาเพราะเหตใด.

เธอถามวา

ขนสทองฟา.

มอใดกระพอลมแหงฤดรอนใหวาวสสวยในมอเดกนอยโผพง

เธอถามวา

พรายพราย.

ใครคอผจดวางเมดดาวเปนตาฟาในคนแรมจดทพรางวบ

เธอถามวา

ทสามรถแตมเฉดสอนมอาจลอกเลยนไดบนรวกลบใหปรากฏ .

ใครหรอทพรมกลนอนฟ งกระจายใหเกสรไมดอก และมอใด

เปนดงนน,

ความรสกไดแหงรกของเธอ-เปนดงนน.

(ทวารก–รกนน. 2529: 7)

53

- การซาคา 4 คาตนวรรค ดงน

สองเสยงนนแทรก

จนยากจะแยกเสยงยน

อยกลาง แกวหอนบาง

สองเสยงนนแทรก

ญาณดงจะลองหลดลอย ฯ

สจน- ตนาการวญ-

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 49)

๏ อาส–ผสราง

รารองอยฮอฮอ บมเสยงจากปากตน

รฐ เขญเคองขดไฉนหอ

อาส–ผสราง

คณคาประชาชน มาบดนสกลบกลาย

ชาต นาประหลาดขาดเหตผล

(กอนไปสภเขา. 2518: 146)

- การซาคา 5 คาตนวรรค ดงน

ถาลมตาเตมตา

วาเขมรขกเขญอยทกขน

กตองเหน

ถาลมตาเตมตา

วา – โจรรายตวนน ชออะไร?

ตองเหนกน

(ยนตานพาย. 2524: 22)

2.1.2.2.2 การซาขอความ

การซาขอความ ปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ดงน

สงครามประชาชน

ลางพาลใหพงภนท พนาศพายไรตอซง

ดจดาลดลชนถวล

………………………………………………

สงครามประชาชน

ชนชาตจงจกจาร จารกไวในแดนดน ฯ

คอผลตผลมวลชนหาญ

(กอนไปสภเขา. 2518: 155)

54

อนเกยวกบรก

นาจะไดตรวจสอบถงเนอในแหงถอยคาเหลาน ,

,

แรงดดดง การถอครอง การดารงอย อสรภาพ การให การรบเอา

ความไมเปน การอยรวม การผสานและแบกรบ ตวลกลบ บวงแรว และผ

กาหนดการทางานของตอมนาตา.

อนเกยวกบรก

นาจะไดเรยนรถงสงเหลาน,

,

ความกลาหาญและความขลาดกลว การยอมจานนและการปลดปลอย

ความแคบและความกวาง,

และเหนออนใด-ตองรจาแนกชดถงปรากฏการณและธาตแท.

(ทวารก-รกนน. 2529: 75)

๏

พอหวนยอนนกถงคนหนาว

พอนงดดาวเมอดนดก

ครงกระโนน - นานแลว, ตานานดาว

กอสานเรองราวขนมา ฯ

…………………………………….

๏

ใครบางหนอนกถงคนหนาว

พอนงดดาวเมอดนดก

ใครหนอ - จกสานตานานดาว

พอหวง, เพยงเจา - ไดรจา ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 13-16)

๏

มนกอกรรมทาชวทกแหงหน

พวกโจรไมเกรงใจแลวนายหว

มนเยย - มนหยามหนา, มนฆาคน

ปนสงคราม - ปนกล, มนขนมา

………………………………….

๏

มนฆาคน - มนทาชวมนหยามหยน

พวกโจรไมเกรงใจแลวนายหว

แลวนายหวยงอยไปทาไมกน

หรอ “โจรนาย” ยง “ฟน” กนไมพอ! ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 163-164)

55

2.1.3 การสรรคา

การสรรคา เปนกลวธการเลอกสรรใชถอยคาในงานประพนธของกว เพอทาใหบทกวม

ความหมายทลกซงสะเทอนอารมณ และมเสยงไพเราะงดงาม อนกอใหเกดความซาบซงสะเทอนใจ

แกผอาน ดงท ธเนศ เวศรภาดา (2549: 24) อธบายวา “การเลอกใชถอยคาใหเหมาะแกเนอความ

บรบท ตวละคร เชน เลอกสรรคาทมศกดสง สรางลลาทงามตระการ เลอกสรรคาทเรยบงายแตลกซง”

ในการวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ปรากฏวามการสรรคามาใชทนาสนใจ

ดงตวอยางตอไปน

2.1.3.1 การใชคาเหมาะสมกบเหตการณ และตวละคร

สถาพร ศรสจจง เลอกใชคาทเหมาะสมกบเหตการณ และตวละคร ทาใหเกด

อารมณสะเทอนใจ ดงน

๏ เราแพเขาแลวแกวเอย อยาเผยความแพแกเขา

เจบปวดทกขทนทนเอา อยกบหมเราราเรง

อมทกขอมโรคโศกไว อยาใหเขาปรงยงเหยง

สรางไฟอยาใหมเพลง รเชงเกบจากบใจ

พรงนฟาทองตองกวาง หนทางเปลยนผนวนใหม

ธรรมชาตโหดรายกระไร กไมโหดรายกบเรา

แกวเจบแกวปวดรวดราว แกวเศราแกวสรอยหงอยเหงา

แกวทกขแกวทนทนเอา ใครเลาจะรเรองราว

เขากดเขาขพนอง แกวตองโศกเศราราวฉาน

เราจนใครนะประทาน จาไวนานนานอยาเลอน

วนทแกวพรอมยอมถง วนซงสดใสใดเหมอน

อดตทกขหนกจกเตอน ลางเถอนเหลาพนธกฎมพ

จาจานะแกวใหมน พวกมนทงผองนองพ

ขดรดกดเรานานป พรงน – ลางเผาเหลามน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 152)

56

๏ พอนงดดาวเมอดนดก

พอหวนยอนนกถงคนหนาว

ครงกระโนน - นานแลว, ตานานดาว

กอสานเรองราวขนมา ฯ

๏ สนดอยภเหนอเมอครงนน

หวนถงคนวนยงคงคา

ภาพลงเจา - เพอนพอ, ยงแจมตา

ยงแตมตดทาในหวใจ

ลงเจาดงดาวคนเดอนดบ

ทอแสงวบวบใหฟาใส

สองพนทมทบสทางไท

สาดชชองชย -ประชาชน

นานนก, นานเนน - เมอครงนน

ชวงแหงคนวนแผนดนหมน

ลงเจากบพอ - เพยงสองคน

ทอดเทาดนดนบนปาภเขา

เปนฤดเตงรงปลดใบรวง

ลมเหนอทงชวงอยหววหว

ฟาดา , เดอนดบ - ไมนาด

พอกบลงเจาอยทหนาปาง

ลงเจากอไฟไลลมหนาว

พอนงดมเหลาอยขางขาง

ไมเกยะเชอไฟทสมวาง

โชนแสงสวางอยวาววาว

เหมยหนาหมอกหนกทภเหนอ

บาดรวผวเนอจนเหนบหนาว

หวดกคาน - ไมมดาว

ทวแดนแผนดาวจงดางดา

บดดลเกดดาวทราวฟา

ดวงเดยว - ทาบตา, ทาบฟาคา

57

ลงเจามองเพงแลวพมพา

ขณะพองมงาทองบนเพลง

เปนเพลงชาวเขาเผายางขาว

พอรองเศราเศราไมเราเรง

ลงวาพอเสยงกรานยานโตงเตง

เลยรองเสยเองใหพอฟง

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 13-14)

2.1.3.2 การใชคาใหจนตภาพ

ภาพในจต หรอจนตภาพ (Image) “หมายถง ภาพทปรากฏในจนตนาการ

ตามทเคยประสบผานพบมา ภาพในจต หรอจนตภาพนเปนภาพทเหนดวยใจคด ดวยความรสก

(mental pictures) ในทางวรรณคดถอวา วธสรางภาพในจตหรอสรางจนตภาพ มคณคาอยางยง

ในดานสรางความเขาใจทลกซง และดานความรสกรวมในวรรณคดนน ๆ ” (กหลาบ มลลกะมาส.

2548: 125)

ในการวเคราะหกวนพนธ ผ วจย พบวา สถาพร ศรสจจง มการใชคาทกอใหเกด

จนตภาพ ในการสอความหมาย เพอความรสก และความเขาใจ ดงน

แลวแดดสายจงสาดเปนลาแสง

ทอทาบสองแทงมานไทรหนา

กาแพงอฐ-แดดแสด เมอสาดทา

วบประกายพรายพรากเลอมพลน

ลมหอบฝ นกพดมาแผวแผว

ปะทะแนวกาแพงวหารนน

และเงนยวงทพราจากตาวน

กกรองกลนลาแสงแหงผงทราย ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 47)

58

๏ หมอกขาวสาวสายอยสยสย

ควนไฟผยผยขนขาวขาว

ตนฟาคลเรกเบกเรองราว

เบกมานแดดเชาออกกระจาย

วบวาวราวหญา–ผาออมผ

พบผนเรนหนเมอสางสาย

ขาวไรเหยยดรางขนเรยงราย

และไผปาเรมรายระบดใบ

คนคานามา–พายฝน

เออทนหวยนาถงลามไหล

กระชากกอขาดงตรงคงไป

และขดคราบชะไคลตลงลง

นาใสเคยสวย–กลบขนส

เคยสะอาด–กลบมแตเศษผง

คนในเพงนอยทรมดง

ยงคงพนจดอยเดยวดาย ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 126)

2.1.3.3 การใชคาภาษาถน

คาภาษาถน “อาจนามาใชในกรณทตองการความสมจรง และใกลชดกบสภาพ

ความเปนจรงตามสถานการณในเรองมากขน” (กหลาบ มลลกะมาส. 2548: 124) ดงตวอยาง

๏ ยามมศกดสงเดนเปนหวหนา

คนปกษใตเขาวา

ใชคดแบบมว ๆ – ชงหวมน

“ตองรหวน”

เลนลนไปวน ๆ พอพนภย

๏ คนทชาวปกษใตเรยก

จะดชวทหนาตากหาไม

“นายหว”

เขาจะดดชว – ทหวใจ

วาแคบ – สน – กวาง – ใหญ หรอใจยาว

59

๏ วนคนใตไดเปนใหญในสยาม

จงขอฟองขอถามใหฉาว ๆ

กฟองเพยงเรองไมด – เรองมคาว

ใช “ทาเฒา”

………………………………………………

– แตเพราะกลวนายหวพง

๏ ปกตนายหวมกกลวพลาด

ครงนเหมอนประมาท – เหมอน

บอกพหนนทเถอะ – เลอะเหลอเกน

“หลาเหน”

เหลงอานาจจนเพลน – ไมรพอ

๏ รกฎหมาย – แตไรมโนธรรม

ระวงเถอะ – จะคะมาเพราะหวหมอ

จะเปนหวแมตนหรอหวตอ

ถาบายอ – กฉบหายไดเหมอนกน ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 141-143)

จากบทกว มการใชภาษาถนใต คอคาวา “ตองรหวน” หมายถง รดรชว รวา

อะไรควรทา อะไรไมควรทา “นายหว” หมายถง คนทเปนผ นา หรอคนทเปนหวหนา “ทาเฒา”

หมายถง การเขาไปยงวนวายเรองของผ อนทงทไมใชธระของตนเอง และคาวา “หลาเหน” หมายถง

การไมระมดระวงตน

๏ ปอ.ปอ.ชอ. เขายนยน-ฟนใหเหน

หรอนายหวอยากรวมเหมนอยใชไหม

ถายงรกคนเหมน ๆ กไมเปนไร

แตระวง คนไทย จะทด

(ฟองนายหว. 2543: 157)

-นะเออ! ฯ

ภาษาถนใต คาวา “ทด” หมายถง ขบไล

๏ คนเขาฟองมานะนายยกฯ

วาตอนนฝนตกขหมไหล

ถานายหวยงใจเยนไมเหนภย

กเตรยมดบพาย

(ฟองนายหว. 2543: 160)

ไดแลวเอย ฯ

60

ภาษาถนใต คาวา “ดบพาย” หมายถง เตรยมตวถอยหน หรอเตรยมตวถก

ขบไล

2.2 การใชภาพพจน

ภาพพจน (Figure of speech) “เปนวธใชภาษาซงคาหรอสานวนทใชมความหมายไมตรง

ตามตวหนงสอ การใชถอยคาในลกษณะดงกลาวทาใหผอานเกดจนตภาพ หรออารมณบางอยางซง

ยากแกการบรรยายดวยการใชภาษาอยางตรงไปตรงมา” (ปรชา ชางขวญยน. 2525: 215) และ

นอกจากน “การใชภาพพจนมไดมแตเฉพาะบทรอยกรอง ในรอยแกวนกเขยนกนยมใชวธการสราง

ภาพพจนเชนเดยวกน การใชภาพพจนในการแตงทาใหผอานไดรวมเขาใจคดและรสกอยางเขาถง

อารมณยงขน ตามทผแตงตงใจเสนอ (กหลาบ มลลกะมาส. 2548: 127)

ในการศกษางานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ผ วจยพบวา มการใชภาพพจน ดงตอไปน

2.2.1 อปมา (Simile)

อปมา คอ “ความเปรยบซงเกดจากการบอกความเหมอนกนของสงสองสงดวยคาทแสดง

การเปรยบเทยบ เชน ราวกบ เหมอน ประหนง ดจ เพอใหเขาใจสงทอธบายดยงขน” (ปรชา ชางขวญยน.

2525: 216) เชน

ดงเมดนาคางอนพรมเมอคนคา-ใครหรอ, ทหาญกลายนยนวารจานวนนบ.

ดงการโอบอมทารกไวในครรภของมารดา-ใครหรอ, จกบอกไดถงทกขสขแหง

อารมณ

ดงรสหอมหวานแหงผลมะมวง-ใครหรอ, ทบอกไดวาธาตอาหารใดปรงแตง

ใหโดยจาเพาะ.

ดงความพรบพรางวาวของทางชางเผอกบนทองฟา-มตาดวงใดหรอทร

แยกแยะ

ถงพนฐานแหงความสมพนธของหมเทหะวตถอนรวมกนเปลงแสงนน.

และ-หรอใบไมใบใดทขนานชอตนเองวาเปนปา.

ไมม,

ไมมใครจกสามารถตความเกยวกบรกแหงเธอไดโดยแท .

(ทวารก-รกนน. 2529: 12)

61

ทอแสงวบวบใหฟาใส

ลงเจาดงดาวคนเดอนดบ

สองพนทมทบสทางไท

สาดชชองชย - ประชาชน

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 13)

๏ ยงมนถกใคร ๆ เรยก “ไอเหลม”

มนคลายยงฮกเหม - ยงกระหาย

ยงถกขนบญช - “ตใหตาย”

๏ ยงถกตอนถกขยตกระหนา

มนกลบคลายยงส – ยงชคอ

เหมอนกบมนไมกลววาหวตอ

ยงเหมอนจนทนถกยา - ยงหอมชอ

ทโผลลออยปรม ๆ จะทมแทง

(ฟองนายหว. 2543: 46)

จากบทกวขางตน มจงหวะจะโคนเหมอนเพลงพนเมองปกษใต

2.2.2 อปลกษณ (Metaphor)

ปรชา ชางขวญยน (2525: 217) อธบายอปลกษณวา “เปนการเปรยบเทยบลกษณะท

เหมอนกบของสงสองสงโดยพดเหมอนกบวาสองสงนนเปนสงเดยวกน” ซง “เปนการเปรยบเทยบของ

สองสงทไมจาเปนตองนามาเปรยบเทยบกนวาเปนสงเดยวกนหรอเทากนทกประการ โดยใชคาวา

“เปน” “เทา” “คอ” ฯลฯ ในการเปรยบเทยบ” (วภา กงกะนนทน. 2533: 39)

ในการศกษางานกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ผ วจย พบการใชภาพพจนอปลกษณ

ดงตวอยางตอไปน

นาแรงแหงชาวนา

ไหลเชยวเปนเกลยวรน พรอมชะลางกาลลาญ

คอมหาชลาสนธ

คลนคนยอมคลนคน

เพรยกพรองเมอพองพาน จกพบพายไดดงฤๅ

คอมวลชนอนไพศาล

ลานแสนมาประสาน อดมการณรวมยดถอ

คมเคยวกจะคอ

(กอนไปสภเขา. 2518: 183)

คมกคาสงคมคน

62

เปนเชน

รางธารลาหวยทรองรบนาเพอรนไหลแจกจาย,

เปนเชน

กระแสลมทรเพยงเออใหใบเรอไดลองเวงนา,

เปนเชนไม ดอกอนมเคยรหวงกลนหอมไวเพยงเพอตน,

เปนเชน

ดาวเหนออนบงทศชทางแกนกเดนทางพเนจรอยางมรจาแนก

เผาพนธ,

เปนเชน

แผนดนซงรองรบ หลอเลยงและเพาะสรางพชพนธถวนมวล,

เปนเชน

แผนฟาอนยอมใหหมดาวนอยใหญอยรวมอาศย,

เปนเชน

และ

แผนนาอนโอบอมมวลชวตไวภายใต,

เปนเชน

มหาสมทร.

ตานา ณ ขนหวยอนรเพยงเพาะเมดนาเพอเปนบรรณาการแก

เปนเชนนน

,

(ทวารก-รกนน. 2529: 14)

รกแหงเธอโดยแท-พงเปนเชนนน.

๏

เขตแดนตอแดน - เปนดงดาน

คนคา - ลานดาวพรางพราวเงา

กาแพงปราการคอเทอกเขา

ทาบเถาแดงพรบอยพรายพราย

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 34)

2.2.3 ปฏภาคพจน (Paradox)

ปฏภาคพจน คอ “ขอความทมความหมายขดกน ไมวาผใชจะจงใจหรอไมกตาม

เปนขอความทกลาวถงสงทแปลกแตจรง หรอไมนาเปนไปไดแตเปนไปแลว” (วภา กงกะนนทน.

2533: 45) เชน

๏ เราแพเขาแลวแกวเอย อยาเผยความแพแกเขา

เจบปวดทกขทนทนเอา

อมทกขอมโรคโศกไว อยาใหเขาปรงยงเหยง

อยกบหมเราราเรง

สรางไฟอยาใหมเพลง

(กอนไปสภเขา. 2518: 152)

รเชงเกบจากบใจ

63

บางชวงเวลาของชวต-มความรสกบางประการกอเกด,

ออนหวาน ปตอมงาม โหยหาและพรนพรง,

คลายดงเขาใจแตมเขาใจ

,

คลายดงรจกแตมร จก

,

คลายดงกลาแตขลาดกลว

,

และคลายดงจกโผพงเขาไปสแตมอาจยางเทา

และบดน-คอเธอ,

.

ผ ยนอยแลว ณ เบองธรณประตแหงความรก.

(ทวารก-รกนน. 2529: 6)

๏ คลายไกล–จงคลายมองไมเหน

คลายเพง–จงพรองไมวองไว

สเกาจงเปนเหมอนสใหม

ภาพนงจงไหว–ในวงตา

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 116)

๏ รเหตมาทน จงรผล–วาคอใด

มาใกลหรอมาไกล

๏ ไมตอบและไมถาม เหมอนรความเพยงเลาเลา

กเพยงรโดยตวเรา

ใครร หรอดเบา จงละมาย จงคลายคลง

๏ เหนตงในความหยอน

ความจรงประชม จง ประจกษแจงทหวใจ

และเหนผอนในรดรง

๏ เหนพบและเหนจาก

จงเหนมาและเหนไป

เหนทาส – จงเหนไท

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 137)

อยในเพง – ทผานทาง ๚๛

2.2.4 อาวตพากย (Synesthesia)

อาวตพากย คอ “การใชคาแทนผลของสมผสทผดไปจากธรรมดา เชน รสเปนผลสมผส

ดวยลน กลนเปนผลของสมผสจากจมก การใชโวหารแบบนจะใชขอความ เชน รสของความสข โดย

ปกตความสขเปนผลของสมผสดวยใจ” (วภา กงกะนนทน. 2533: 47) ดงตวอยางตอไปน

64

ถงเมอแดดจด

เพอเปดฉายภาพแนวภ

หมอกจาง คลายเวยคลมวาง

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 68)

จากบทกว มการใชคาแทนผลของสมผสทผดไปจากธรรมดา คอคาวา “แดดจด” ซง

คาวา “จด” เปนรสทสมผสดวยลน สถาพร ศรสจจง สอถงแสงแดดออน ๆ ในยามเชาทมหมอกปก

คลมตามแนวภเขา

กลนเคมออน ๆ จากเกลอทะเล

(ดงผเสอเถอน: คอชายพเนจร, ปาภ-ทงราบและเวงทะเล. 2531: 27)

ทใสผสมลงไปโชยมาปะทะจมกทกาแดง

เพราะลมหนาวของนกเดนทางหนมอยเปนระยะ ๆ

จากบทกว สถาพร ศรสจจง ใชคาแทนผลของสมผสทผดไปจากธรรมดา คอคาวา

“กลนเคมออน ๆ” ซงคาวา “เคม” เปนรสทสมผสดวยลน

นาเสยงเปลยวเศรา

แปลกหนากระไรไดปานนน

และสงสย

เหมอนมชวตอยวนวน

ในบวงแรวอนไรตวตน

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 78)

จากบทกว มการใชคาแทนผลของสมผสทผดไปจากธรรมดา คอคาวา “นาเสยงเปลยว

เศรา” ซงคาวา “เปลยวเศรา” โดยปกตเปนรสทสมผสดวยใจ ซงทาใหรสกซมเศราอยางเหงา ๆ

๏ เหนพฤตกรรมเพอน

เหมอนเลอนเลอนเหมอนรางราง

ตอการเทดประชาธรรม

เหมอนใจจะจดจาง

(ฟองนายหว. 2543: 41)

65

จากบทกว มการใชคาแทนผลของสมผสทผดไปจากธรรมดา คอคาวา “ใจจด” ซงคาวา

“จด” เปนรสทควรสมผสดวยลน สถาพร ศรสจจง สอถงเพอนทไมมนาใจ

2.2.5 อตพจน (Hyperbole)

อตพจน “เปนการใชคาพดเกนจรง คอเกนกวาความหมายทผพดตองการ จะเปน

มากเกนไป นอยเกนไป ใหญเกนไป เลกเกนไป ดเกนไป เลวเกนไปกได การพดเกนจรงนตองเกน

จนกระทงเปนจรงตามคาพดไมได” (ปรชา ชางขวญยน. 2525: 224) เชน

๏ อสานรอนดอนแลงแหงอยางน

หากแผนดนมนจะปหรอจะปน

กยอมจะไดลอซงชอคน

ทอยบนซบนานาม “ซบแดง”

แดงจะเดอดเลอดแดงดวยแรงเดอด

ไฟทคมสมขอนจะรอนแรง

และดนจะอาบเลอดทกหนแหง

เมอคนแซงขนซดรฐการ

และดาวเหนอผาเพทเรรอน

อาจจะหยดโคจรบนทางผาน

หยดเพอไวอาลยในตานาน

อนาถงบประมาณทหารกลา

ของหมบานทเคยวไดเกยวดาว

ใชเพอปราบมวลประชากนฉาฉาว

กอ, ออ.รามะนาวรามนา

กนแตเลอดประชาชนจนคลงคาว

(กอนไปสภเขา. 2518: 170)

66

ประชาสามญยงรนทด

คนโกงยงคดยงอาโอ

และเขมแหงนาฬกายงเฉโก

ยงอดโซเวลานาท

ดอกไมยงมไดบานดอกกวาง

ดนดอนยงดางยงรางส

แพรพนธองมทงแผนดน

มนสมองหวใจ - ยงขายด

พอนงดดาวในคนน

เหนแววหมนมไมรสน

หรอคนตองรดนาตารน

ลงราดแผนดน - อกเนนยาว

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 16)

ฯ

จากบทกว เปนการกลาวเกนจรงใหเหนวา ประชาชนมความรนทด เพราะมคนไม

ซอสตยสจรต ไมมความยตธรรม ไมมความเสมอภาค มความเหนแกตวอยในประเทศชาตเปน

จานวนมาก เมอเปนเชนน สถาพร ศรสจจง จงกลาวเกนจรงใหเหนวา ประชาชนกตองรองไหจน

นาตาไหลลงบนแผนดนอกเนนนาน

2.2.6 บคคลวต (Personification)

บคคลวต คอ “การสมมตสงไมมชวต ความคดนามธรรม หรอสตวใหมสตปญญา

อารมณ หรอกรยาอาการเยยงมนษย” (ราชบณฑตยสถาน. 2546: 324) นอกจากน กหลาบ มลลกะมาส

(2548: 128) เรยกภาพพจนชนดนวา “บคลาธษฐาน” และไดอธบายวา “เปนการสมมตขน ใหม

กรยาอาการเหมอนมนษย เปนคามความหมายรวม แตอาจแยกยอยไดเปน สงตางๆ ทมใชคน

แตทากรยาอาการเสมอนหนงเปนคน(Personification) สงตางทไมใชคนหรอไมมตวตน (นามธรรม)

สมมตขนเปนคน ทากรยาอาการอยางคนและยงมเนอเรองเลาประกอบอกดวย (Allegory) และสตว

ทมเรองเลาประกอบเปนนทานเทยบกบมนษยในเชงสอนใจตางๆ (Fable)” เชน

67

นงลงรมวหารโบราณสมย

ฟงเพลงกลอมเทวาลยในหนาหนาว

ในยามทขอบฟาระยาดาว

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 44)

สายลมเลานยายใตแสงจนทร

จากบทกว สถาพร ศรสจจง เปรยบสายลมใหเปนสงมชวตทกระทากรยาเหมอนมนษย

คอ เลานยาย

ผานดก,นาคางทพรางฟา

กจะโรยกลอมมาใหหญาชน

ครนเมอสางสรยฉายกฉายพน

เทวาลยกมตนเสมอมา

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 46)

ฯ

จากบทกว เปรยบเทวาลยใหเปนสงมชวตทแสดงกรยาเหมอนมนษย คอ ไมตน

งามเกลยวเกลดคลนไกวเปล

กระทบกระแทกกระทา

เมอลมพดเท

แลน-คอกฎนาฏกรรม ซงเกาะนอยนา-

ชตอบใหวญญาณคน

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 62)

จากบทกว เปรยบเกลยวคลนใหเปนสงมชวตทกระทากรยาเหมอนมนษย คอ

ไกวเปล

แลวหวยนาเคยหลากกรนหลง

อาบอายแดดอนบนปกวาว

นกพญาไฟกจะนงรายงานขาว

ณ กงเกยะยาว บนสนภ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 87)

68

จากบทกว สถาพร ศรสจจง เปรยบนกพญาไฟกระทากรยาเหมอนมนษย คอ

นงรายงานขาว

2.2.7 ปจฉา (Interrogation)

ปจฉา “เปนการใชขอความซงเปนคาถาม แตคาถามนนบอกคาตอบอยในตว ไม

ตองการคาตอบ คอคาถามนนทาหนาทบอกเลา” (ปรชา ชางขวญยน. 2525: 228) ดงตวอยาง

ตอไปน

๏ วา–หากโจรรายบกเขารกถน

แยงยดเอาแผนดนอยางหนาดาน

กรฑาทพโหมบกเขารกราน

ถาเปนทาน–ทานจกเปน เชนดงใด?

จะออนของอเขาใหเขาข

เปนขขาโดยด, ฤๅสวนใส

ซงอาจตองยากไร ตองทกขทน

จะอยเยนแตเปนทาส–หรอเปนไท

สาหรบเรา–ประชาชาตกมปเจย

เคยกชาตเลอดเรยมาทกหน

จงวนนกบคายอมจานน

จกไมมสกคนทพดกน

(ยนตานพาย. 2524: 20-21)

จากบทกว เปนการใชคาถามเพอกระตนใหผอานคดวา จะทาอยางไรหากมโจรรายบก

รกเขายดแผนดนเกดเชนประชาชนชาวกมปเจย พรอมกบเสนอคาตอบและอธบายเหตผลประกอบ

เพอเปนตวเลอกใหผอานคดวาจะทาอยางไร โดย สถาพร ศรสจจง กลาวใหเหนวาชาวกมปเจยไม

เคยยอมแพสกคน ซงเปนคาตอบใหผอานเกดความรสกคลอยตามไปดวยวา จะตองส และไมยอมแพ

๏ พอนงดดาวเมอดนดก

ใครบางหนอนกถงคนหนาว

พอหวง, เพยงเจา - ไดรจา ๚๛

ใครหนอ - จกสานตานานดาว

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 16)

บทกว “ถงลกชาย : จงรถงตานานดาว…” สถาพร ศรสจจง เขยนราลกถงนสต

จระโสภณ โดยใชคาถามเพอกระตนใหตระหนกในพนธกจของ นสต จระโสภณ

69

๏

“ใดคอกองเกจเมดนาคาง

ควางควางลดฟามาแตไหน

ละรปเกลดฟามาทาไม

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 146)

และมาเพอสงใดในแผนดน”

จากบทกว เปนการใชคาถามเพอกระตนใหผอานอยากรแหลงทเกดเมดนาคาง และ

อยากรวาเมดนาคางมความสาคญตอพนดนอยางไรบาง ซงเปนคาถามททราบคาตอบอยแลว แต

สถาพร ศรสจจง ถามเพอใหผอานรสกเหนความสาคญของธรรมชาตรอบตว

2.2.8 สทพจน (Onomatopoeia)

สจตรา จงสถตยวฒนา. (2549: 39) อธบายสทพจนวา “คอภาพพจนเปรยบเทยบโดย

ใชคาเลยนเสยง” ซงเปนการ “สรางประสทธภาพแหงเสยง ทนาใหผอานเขาถงหรอใกลชดกบการ

พรรณนาตามบทรอยกรอง ถากวสอดใสเสยงธรรมชาตเอาไวไดอยางเหมาะสม นนกคอเปนเครองทา

ใหเกดจนตนาการไดยงขน” (กหลาบ มลลกะมาส. 2517: 166) เชน

2.2.8.1 การเลยนเสยงปรากฏการณธรรมชาต เชน

o วาตะวบกโถมถะถง ณ ไทย

วะหววะหววกครากไคล คะโครมครน

(ยนตานพาย. 2524: 14-15)

ฯ

จากบทกว คาเลยนเสยงลม “วะหววะหวว” สอใหเหนภาพลมพายพดกระหนา

ยงประเทศไทยอยางหนกดวยกาลงลมทมความเรวสง ไดยนเสยงดงไมนานกเกดเสยงดง “คะโครมครน”

ทาใหมองเหนภาพความรนแรงของลมททาใหคลนโถมหาดทราย

เปนฤดเตงรงปลดใบรวง

ลมเหนอทงชวงอย

ฟาดา , เดอนดบ - ไมนาด

หววหว

พอกบลงเจาอยทหนาปาง

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 14)

70

จากบทกว คาเลยนเสยงลมพด “หววหว” สอใหเหนภาพของลมเหนอท

พดแรงเขามาเปนระยะ ๆ ในฤดทตนเตงรงทงใบรวง และสอใหเขาใจวา เปนชวงทอากาศหนาว

๏ เปนฤดลมโหมพนา เปรยะเปรยะ

กฏเพลงพลงพรายโดยพลน

แลวปรา–

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 86)

จากบทกว คาเลยนเสยงไฟ “เปรยะเปรยะ” ทาใหมองเหนภาพประกายไฟท

กาลงตดลกลามไหมปาอยางรวดเรว และไดยนเสยงดงมาเปนระยะ ๆ

แนวปาซา

แนวพายพาดกระหนาโหม

เสยงสายฝนสาด

พรางพรางพรพร

ตระโบมแผนพนและปาภ ฯ

เขาจโจม

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 130)

จากบทกว คาเลยนเสยงฝน “ซา” ทาใหมองเหนภาพสายฝนซงตกอยในทไกล ๆ

กาลงเคลอนตว เขามาใกลแนวปา อยางรวดเรว ตามกระแสลมพายทพดกระหนา ทาใหฝนตก

“พรางพรางพรพร” สอใหเหนภาพพายฝนทกาลงตกลงมาโหมกระหนาพนดนและปาอยางหนก

2.2.8.2 การเลยนเสยงสตว เชน

เสยงรองปงปง

หวดแหวกฟาคาเหมอนคนเกา

จากนกแปก

พบผาคงทอดเงยบงมงมเงา

แตคนเลา-คนเปนเชนดงใด ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 33)

จากบทกว คาเลยนเสยงนกแปก “ปงปง” สอใหไดยนเสยงรองของนกแปก

ในเวลากลางคน ทาใหรสกวงเวง

71

2.2.8.3 การเลยนเสยงของคน เชน

กรามกดอยกรอดกรอด

กมหนาอยตาป บรฟาเปนฉนใด

นาหนกทอดกระสอบส

(กอนไปสภเขา. 2518: 142)

จากบทกว คาเลยนเสยงกดกราม “กรอดกรอด” สอใหเหนภาพกรรมกรเอา

กรามขบกนไวแนนเพอออกแรงแบกกระสอบทหนก นบเปนความอดทนอยางยง

2.2.8.4 การเลยนเสยงสงของตาง ๆ เชน

เปรยง

เลอดเพอนรน ราดพน

! เพอนขวา ลงดน

เหลอแตวญ– ญาณขบถ

จอเชอชน วรชน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 172)

๏ อกรง, รมไร - ในราวเทยง

ปนพรานแผดเปรยง

ลงคงลมควาลงกลางคน

ขนปวนปน

หาบพนธขาวคางกบบาคา --

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 30)

จากบทกว “เปรยง” เปนคาเลยนเสยงปน

เหมอนดงรวงขาวเหลองอมเมดในฤดเกบเกยวอนรแตมสกาทองใหแกทองทง.

………………………………………………………………………………

โคงรวงลงรอมออนเหมาะมาเกบเกยวอยฉบฉบ

(ทวารก–รกนน. 2529: 25)

-ดงคลายรเพยงเออให,

จากบทกว “ฉบฉบ” เปนคาเลยนเสยงการเกบเกยวขาว

72

2.3 การใชสญลกษณ

การใชสญลกษณ เปนศลปะการใชภาษาวธหนงของผประพนธ ซงทาใหงานประพนธม

ความลมลก เพราะผประพนธไมอธบายอยางตรงไปตรงมา ผอานตองคดวเคราะหและตความเอง

การใชสญลกษณขนอยกบความชานาญของผประพนธแตละคน ดงท สจตรา จงสถตวฒนา ได

อธบายสญลกษณไววา

สญลกษณเปนกลวธทางวรรณศลปทอาจจะมความสมพนธเชอมโยงกบภาพพจน แตมใช

ประเภทหนงของภาพพจน สญลกษณหลายอยางอาจจะพฒนามาจากการใชภาพพจนเปรยบเทยบ

เมอมการเปรยบเทยบจนเกดเปนความเขาใจรวมกนใน “ขนบ” วรรณศลปอยางใดอยางหนง หรอ

ของชาตใดชาตหนงหรอวฒนธรรมใดวฒนธรรมหนง ภาพพจนเหลานนกจะกลายเปนสญลกษณ คอ

เปนสงทใชแทนอกสงหนงโดยมตองใชกลวธการเปรยบเทยบอกสญลกษณมลกษณะทเปนทง

ลกษณะเฉพาะและลกษณะสากล (สจตรา จงสถตยวฒนา. 2549: 47-48)

บทกว “ดาวศรทธายงคงโชนจาแสง” สถาพร ศรสจจง ใช “ดวงดาว” เปนสญลกษณแทน

นสต จระโสภณ วามอดมการณทยงใหญเพอมวลชน แมเสยชวตลงแลวแตอดมการณเพอมวลชน

ยงดารงอยและมแตจะขยายกวางออกไป โดยไมมสงใดทาลายได ดงบทกว

๏ - -ทขอบฟาไกลลบ ละลวโนน

ดาวหนงโชนฉายแสงขนเจดจา

ทอวาวพราวพรายแสงศรทธา

เปดแผนฟามดมดสนทนน

แผนดนมด-มดมดสนทมาก

ทกหนแหงหลมขวากลวนขวางกน

ดาวดวงเดยว-ดวงหนง จงสาคญ

ทจะสาดแสงปน ใหพนพราย- -

ทจะสาดหวใจใหคนทกข

ใหกลาลกลมตาขนมาได

ทจะปลกศรทธาคนกลาตาย

ใหสานแสงแหงสายศรทธาไป

และแนนอน วนหนงฟามดนน

กจะพลนเจดจาเปนฟาใหม

เมอดาวแสนลานดวงโชตชวงไฟ

โชตลงทาบอาบใจ ประชาชน - - ฯ

73

๏ “ตานานเกาเกาเลาวา

มนฆามนขยเสยปปน

ไมมแมคา จานน

เหลามามดมนหนทาง

ดบดาวฤๅจกดบได

แตกดบสลายเพยงราง

แตแสงยงโชตรางชาง

เปนเยยงเปนอยาง สบมา- -”ฯ

๏ …ทขอบฟาไกลลบ ละลวโนน

ดาวนบลานฉายโชนประกายจา

ทอวาวพราวพรายสายศรทธา

ยงเนนนาน ยงเตมฟา…ยงพราพราว.ฯ

(ยนตานพาย. 2524: 11-12)

บทกว “ชองชาง-พรพ-นาสาร” ใช “มวลไมดอก คงบานคลกลบออกทกยานทา” เปน

สญลกษณแทน ประชาชนรนใหมสบตออดมคตของนกสประชาชนรนเกาทลมตายหรอแกเฒาโรยราไป

นกอดมคตรนใหมจะเกดทวทกยาน เพอตอส เพอความชอบธรรมของสงคม เลอดสแดงทชโลมแผนดนนน

จะเปนเลอดของนกส รนใหมสบตอไป

๏ สางแลว, สายแลว – แสงแดดสอง

ทาบตองทวไมอยหมนหมน

เหมอนบอกวาใจของคนจน

ทวทกตาบล – ไมสบาย

ชองชาง – พรพ, รถไฟผาน

ตอชวงนาสาร – ไปทางใต

นกสผคน – เกดกลนราย

ดงฤๅ – จกสลายลงโรยรา

ดงนน – พรงน

มวลไมดอก

แดงสเลอด – อาจตองทาบลงโลมทา

คงบานคลกลบออกทกยานทา

เลอดพรานราย – เลอดประชา, ฤๅเลอดใคร ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 28)

74

บทกว “สบ: คอผเสอ” สถาพร ศรสจจง ใช “ผเสอ” เปนสญลกษณแทน บคคลผ รกอสระ

แตยงประโยชนใหแกสงคม เปนผสราง เปนผให และเปนสงดงาม คอ ใหทงความด และความงาม

แกโลก เปนพลงเคลอนไหวทงดงาม ดงบทกววา

“ทาไมผเสอจงชอบฤดรอน..”

เดกสาวเปรยเสยงขนเหมอนไมมเจตนาถามผใดโดยจาเพาะ.

ชายหนมทนงใกลเงยบนงขณะทชายกลางคนบนแครพลกตว

ตะแคงมาทางคนตงถามพรอมกบเอยคาขน :

“มนชอบทกฤดแหละ…ขอเพยงมดอกไมบาน”

“มนมาจากไหน…แลวจะไปไหนอก”

เสยงใสหวานถามตอ :

“- - แมตวมนเองกคงไมร..และมประโยชนใดทจะตองร.

มนคงรเพยงวาทนมพลงดดดงแหงดอกไมสสวย, เกสรหอมหวาน

…จงมงมารบรสมผสตามเงอนไขหนาทดารงอยแลวในตวมน.

- -ชวตผเสอ

-แตมนกไดเออใหและสรางขน, เออใหและสรางขนในการลงแรง

เปนเพยงชวงสน ๆ –เพยงวนน, วนาทนหรอฤดน

ผสมเกสรไมดอก, เออใหในการแตมสสนแกดวงตาเธอ

และเออใหเธอไดรบรวาโดยแทแลวโลกนเคลอนไหว-เพยง

ดวยปกอนบางเบาเหลอมสของมน…”

“ออ…เปนเชนนน- -”

“เปนเชนนน..”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 117-118)

บทกว “ไอเหลมกบนายกฯ” สถาพร ศรสจจง ใชคา “ปากมดโกนอาบนาผง” เปนสญลกษณของ

นายกรฐมนตรผหนง ซงเปนบคคลทใชคาพดทออนโยนนาฟง แตคาพดนนคมเชอดเฉอนความรสกผ ฟง

๏ ดวยฉายา “ปากมดโกนอาบนาผง”

ทบางใครเสอกทะลงใหคณคา

ทบางใครเผลอพลงตงฉายา

ยอมสะทอนไดวาเจาปาก

(ฟองนายหว. 2543: 116)

75

2.4 การนาเสนอ

การนาเสนอเปนกลวธของการประพนธ ผแตงสามารถนาเสนอไดอยางนาสนใจ ชวนตดตาม

หรอไม อยางไร ผ วจยพบการนาเสนอของ สถาพร ศรสจจง ซงใชวธตาง ๆ ดงน

2.4.1 เสนอเรองโดยการบอกเลา

การเสนอเรองโดยการบอกเลา ผ เขยนเปนผบรรยายเหตการณ ดงตวอยาง

๏ เมอวอมแสงดาวศกรเรมสดใส

แผนพนตาใตกมวหมน

เมอคาคนยาวนาน ยอมจานน

เชาใหมจงพนมาแผวพาน

ตรงทานา, ใครนน-ทนงนง

กวาดมองทกสงทพนผาน

นานนก-เธอนงอยเนน

เวงนาทกดานกเปลาดาย

เขา-มงเวงฟากวางนาเขยว

แตครงเดอนเรยว-ยงจาได

คนฟามดจด-ดาวกระจาย

เดอนหา-ลมรายกาลงมา

ฟาหลวเยนนน-ยงจาได

เขา-เธอลกชาย-ตรงหวทา

ภาพลกรองตามยงตดตา

และเขาบอกวา- -“ไมกวน…”

ลมทะเลวกวบมาวบวบ

ไมใบพลกกลบกงกานสน

ทามกลางความเงยบสงบงน

เสยงสะอนถกระชน- -กแผวโชย ฯ

เหนอกโบร-แดดเชา เรมจดจาน

อหมามสวดเสยงสะทานฟงแผวโผย

เสยงนนสนพราดงราโรย

วงเวงหวนโหยหดหใจ ฯ

76

เรอกลลาใหม-สวาศอก

เบนหวพงออกนานาใหญ

ตาคหนงกราว-ทอดมองไกล

ประมงหนมคนใหม-กาลงมา ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 50-51)

2.4.2 เสนอเรองแบบบรรยายคลนสานก

การเสนอเรองแบบบรรยายคลนสานก คอ การอาศยความรสกนกคดเปนหลก ผ เขยน

เปน ผ เสนอ หรอ เปนผ สอสารความรสกนกคดนน ๆ ดงน

นาสกสสราง ผจะรางกรางกรางส

สอดผใดด กบเหนสกกงคน

เหงอหยดกเหงอส ผใดดจะรผล

สเจยมเพราะสจน ผ อนวาสงมงาย

ดงดสเปนทาส เหงอทกหยาดสหลนหาย

ไผพนเพยงนาลาย กลอมสไวใชทางาน

สเงยบและนงงน จงพวกมนกาเรบหาญ

แรงสกแรงงาน ใยมลกขนฟาดฟน

กสยอมรน ผ ใดทมนหยามหยน

นายทนโสมมมน จะเลยงไวกดหวฤๅ

กหนามนหนาดาน ฆาประจานมไดหรอ

สซ ดวยสองมอ โคนมนใหวอดวายปราณ

เมอนนแหละสฮา สาประชาจะสขศานต

ชนแหงชนแรงงาน จะถกเกดขนเปนไทย

(กอนไปสภเขา. 2518: 149)

2.4.3 เสนอเรองโดยผานตวละคร

การเสนอเรองโดยผานตวละคร ใหเปนผ ถายทอดเรองราวหรอสอสารความคด ความรสก

ตอผอาน สถาพร ศรสจจง ไดใชวธการนาเสนอ ดงน

77

ฉนอยทน

กบพอและแมของฉน

กลางดงทมดทบ ชอมดวยลาหวยและใบไม

สงทอยรอบตวฉนลวนเปนสงทฉนรจก คอไมผ และสเหลอง สเขยวของพช

ฉนชอบสเขยวมาก เพราะมนสรางความสดชนใหแกดวงตาของฉน

ฉนไมชอบภเขาเบองหนาโนนซงเปนสดา และไมมสเขยวของพช

ฉนจงรกสเขยวตงแตนนมา

วนหนง

มคนหลายคนลงมาจากภเขาสดา เขานงกางเกงและสวมเสอสเขยว

สเขยวทสกปรกไปดวยมลดน และขาดวน

เขาทงหลายมงมายงบานฉน

เขาทงหลายมปนเหมอนของพอทใชยงกระจงในปา แตปนของเขาใหญ

กวามาก

พวกเขามาหยดอยทลานบานฉนดวยทาทางอนอดโรยและหว

พอออกไปหาพวกเขา

ฉนไดยนคนหนงในพวกเขาพดขนวา

“เราหวมาก ขอขาวกนสกมอ แลวเราจะไปตอ จะไมรบกวนทานอกเลย”

ทาทางการพดของเขาออนนอม ผดกบเสอผาสเขยวสกปรกทเขาสวมใส

พอวงเขาไปในบานบอกใหแมหงขาว และยางเนอกบปลาเคมทมอย

ฉนเหนเขาหวขาวมาก จงวงไปเอากลวยนาวาทหลงบานมาใหเขากน

เขามองหนา และเอามอตบบาฉน

ฉนจงกลาถามเขาวา

“นาเปนใคร มาจากภเขาสดาทนากลวใชไหม”

เขายมและตอบฉนวา

“พวกนาเปนนกรบแหงปา รบเพอจะทาใหหนไดมสทธเทา

พวกในเมอง ไดเรยนหนงสอ ไดกนของด เหมอนทคนในเมองกน…”

(กอนไปสภเขา. 2518: 4-6)

2.4.4 เสนอเรองโดยการเนนปรชญา

การเสนอเรองโดยการเนนปรชญา ซงผ เขยนมงแทรกขอความทตองการเนนแนวคด หรอ

หลกปรชญา

78

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ทมงเนนแนวคด หรอหลกปรชญามปรากฏในกวนพนธ ดง

ตวอยาง

มขนเขายงใหญใดทไมสามารถกนขวางธารนานอย,

ดอกไมเมอเตงตมกไดผลบาน,

เกรดนาคางวาวใสบนเรยวหญาลวนแหงระเหยคนสภาพเมอแดดสอง ,

หนแขงแกรงใดทมผเปอยลงเปนธลดน.

คนเลา.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 73)

บทกวน แสดงใหผอานเขาใจวา มนษยมชวตอยไดไมยงยนตลอดไป เมอถงเวลาชวตก

จะดบลงดงเชนทกสรรพสงในโลก

“เธอนนกเปนดงพรานผพเนจรไป, มสงทพบเหนรบรเปน

เหยอ,-จกดารงองครางชวตอยไดฉนใด หากมรวธการเสพ

เหยอนนเปนอาหาร, และเธอจกรไดอยางไรวาเหยอใดเปนพษ

หรอเปนคณแกรางชวต...

จตวญญาณแหงความเปนผลาจะถกเพาะสรางขนไดอยางไร,

หากเธอมไดเรยนรแมสกเพยงนอยวาผถกลานนมรปลกษณเนอ

หาดงใด- -”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 15)

กวนพนธบทน สถาพร ศรสจจง ทาใหผอานเขาใจวา การรจกเรยนรธรรมชาตทาให

มนษยมชวตอยรอดได

จากตวอยางตาง ๆ ทกลาวมาแลว จะเหนวา สถาพร ศรสจจง มวธการเสนอเ รอง

หลากหลาย ซงประสทธภาพของการนาเสนอนนยอมขนอยกบวรรณศลปในการใชถอยคาเรยบเรยง

บทท 4

แนวคดทปรากฏในงานกวนพนธ ของ สถาพร ศรสจจง

กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง นอกจากจะมรปแบบฉนทลกษณทหลากหลาย และมกลวธ

การประพนธทนาสนใจแลว ผแตงยงแทรกแนวคดทลมลกไวในเนอเรองอยางนาตดตาม แนวคด ตรงกบ

ศพทภาษา องกฤษวา “Theme” ในภาษาไทยอาจเรยกชอตางกนวา “สารตถะของเรอง ” ซงกม

ความหมายอยางเดยวกบแนวคด (Theme) ดงท อครา บญทพย (2535: 147-148) เรยก สารตถะ

ของเรอง โดยอธบายวา “หมายถงความคดสาคญของเรอง เปนเหมอนเปาหมายหรอวตถประสงคทผ เขยน

ตองการนาเสนอแกผอาน สารตถะของเรองโดยทวไป มกจะเปนขอคดทเกยวของกบความเปนไปทเกยวของ

วถชวตของมนษย ตงอย บนฐานของความรก ความโลภ ความโกรธ ความหลง ความกลว ” สวน

ธญญา สงขพนธานนท (2539: 250-251) เรยก แนวคด และไดอธบายเพมเตมวา “แนวคดในบท

รอยกรองกเชนเดยวกบแนวคดในนวนยายและเรองสน หมายถงความคดอนเปนศนยกลางในงานเขยนท

แสดงใหเหนความเปนจรงเกยวกบประสบการณของมนษย”

ในงานวจยน ผ วจยจะใชคาวา “แนวคด” แทนคาวา “Theme” ในภาษาองกฤษ

จากการศกษาเรอง แนวคด ในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง พบวา สถาพร ศรสจจง

ไดเสนอแนวคดดานตาง ๆ ไวหลายดาน สามารถจดเปนประเภทใหญ ๆ ได 4 ดาน ดงน

1. ดานการเมอง การปกครอง

2. ดานสงคม

2. ดานธรรมชาต

3. ดานความรก

4. ดานมนษยและจกรวาล

1. ดานการเมอง การปกครอง

การเมอง หมายถง “งานทเกยวกบรฐหรอแผนดน, การบรหารประเทศเฉพาะทเกยวกบนโยบาย

ในการบรหารประเทศ, กจการอานวยหรอควบคมการบรหารราชการแผนดน” (ราชบณฑตยสถาน.

2546: 116)

สถาพร ศรสจจง เปนนกเขยนทมความคดและสนใจในเรองการเมอง การปกครองอยางยง

โดยมสานกทางการเมองถงพนธกจของนกเขยนในการทาคณประโยชนตอสงคม และเมอประเทศชาต

มความวนวายทางการเมองเกดขน ในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518 เนองจากผ นาประเทศไม

เหนความสาคญของประชาชน เอาเปรยบ กดขขมเหงประชาชน สถาพร ศรสจจง จงเลอกทจะยน

80

อยเคยงขางประชาชน เพราะปญหาการเมองมผลกระทบตอทกคนในสงคม และมความคดวา การท

ประชาชนจานวนมากรวมพลงลกขนตอสกบนกปกครองจะทาใหประชาชนไดรบชยชนะ ไดรบสทธ

เสรภาพ ความยตธรรม ซงปรากฏในหนงสอ “กอนไปสภเขา” เนอเรองสวนใหญนาเสนอเกยวกบ

การตอสของประชาชนทถกภาครฐ นายทน หรอผ มอานาจในสงคมกดขขมเหงอยางทารณ สถาพร

ศรสจจง ปลกเราใหประชาชนลกขนตอสกบทผ เอาเปรยบ ชแนะใหประชาชนจบอาวธลกขนส ดวย

การไปสองสมผคนอยบนภเขา หรอทาสงครามประชาชน เพราะเชอวาพลงของมวลชนทมจานวนมาก

จะทาใหประชาชนชนะ ขอเรยกรองของประชาชนไดรบการยอมรบ นอกจากนยงแสดงการสดดวรชน

14 ตลาคม พ.ศ. 2516 และวรบรษผ เปนตนแบบการตอส บทกวของ สถาพร ศรสจจง ใหความหวง

และเสนอทางออกใหประชาชนอยางตรงไปตรงมา จงกลาวไดวา บทกวของ สถาพร ศรสจจง เปน

บทกวเพอมวลชน

เมอบรรยากาศทางการเมองในชวง 14 ตลาคม 2516 เลอนหายไป สถาพร ศรสจจง กหน

มาดการทางานของรฐบาล และยงมแนวคดวารฐบาลตองใหความสาคญแกประชาชนเปนอนดบแรก

ซงพบวา หนงสอ “ฟองนายหว” ชดกวการเมอง เนอเรองเกยวกบการปฏบตหนาทของการบรหาร

บานเมองของนายกรฐมนตร ชวงป พ.ศ. 2541- 2543 สถาพร ศรสจจง ไมแสดงความชนชม เพราะ

เรองการฉอราษฏรบงหลวง การเลนพรรคเลนพวก การแกปญหาบานเมองและเศรษฐกจไมประสบ

ความสาเรจ การแทรกแซงการทางานของสอมวลชน และสรางภาพ ดงนน สถาพร ศรสจจง จง

เสยดส ประชดประชนรฐบาล มการเลนโวหารแทนเสยงประชาชน

1.1 สทธของประชาชน

สถาพร ศรสจจง เหนวา การเมอง การปกครอง ในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518 ผ นา

ทางการเมองมความเผดจการในการบรหารประเทศ ไมเหนความสาคญของประชาชน จากดสทธ

เสรภาพของประชาชน นอกจากน ประชาชนผยากไร ทงกรรมกร ชาวนา ซงมชวตความเปนอยท

ลาบาก ยงถกนายทน หรอผ มอานาจในสงคมกดขหมเหงอยางทารณ ทาใหประชาชนไมไดรบ

ความชอบธรรม ดงตวอยาง

๏ วนแลวและวนเลา สองตนกาวกลางแดดฝน

เหงอเลอดลงแปมปน เพยงยงชพบใหตาย

โงเงามรเหต อมอาเพศมหางหาย

ดวงตากพราพราย เพราะขาดธาตอาหารด

กรามกดอยกรอดกรอด นาหนกทอดกระสอบส

กมหนาอยตาป บรฟาเปนฉนใด

81

เอนปนอยปดเปง กลามเนอเกรงระรกไหว

บนบานาหนกใคร จงแบกไวบมวาง

ฤๅเปนทาสสถล สนองคณเจาของฉาง

นายทนผ เบกทาง ประดษฐคา “กรรมกร”

มนษยผใดหอ อานาจถอบไถถอน

เลอดเนอประชากร กดดดมบมอาย

โงเงาเขาเหลานน ทกทกวนมหางหาย

นาเลยงเพยงนาลาย กลวคอกนเทานนฮา !

เบองหลงสลกนอย และเมยคอยละหอยหา

ขาวเลวกะนาปลา สเยนนจะมฤๅ

คนฤๅเดรจฉาน ผใดขานบไขสอ

รบใชประชาคอ หนาทไผผใดกน

แผนดนนของไผ จงนาใจเหอดเหหน

คณธรรมบมปน มใชไทยหรอใชฮา! ฯ

(กอนไปสภเขา. 2516: 142-143)

๏ อาส-ผสรางรฐ เขญเคองขดไฉนหอ

รารองอยฮอฮอ บมเสยงจากปากตน

อาสผสรางชาต นาประหลาดขาดเหตผล

คณคาประชาชน มาบดนสกลบกลาย

มปากดงไรปาก อมทกขยากอยหลากหลาย

ปากแหงแลงนาลาย บไดพดบไดจา

ทรราชยดครองสทธ กมชวตเสยแลวหวา

เผดจการกตกา รฐธรรมนญบไดม

(กอนไปสภเขา. 2518: 146)

1.2 สนบสนนใหประชาชนตอสกบความไมชอบธรรม

สถาพร ศรสจจง เหนวา การลกขนตอสกบความไมชอบธรรมจากนกปกครอง นายทน

เปนวธการททาใหประชาชนไดรบความชอบธรรม ไมถกเอาเปรยบ จงปลกเราใหประชาชนรวมพลง

ตอสกบความไมชอบธรรมของผ ทกดขหมเหง เพราะเชอวาพลงการตอสของมวลชนจานวนมาก จะนา

ชยชนะ เสรภาพ และความชอบธรรมมาสประชาชน ดงตวอยาง

82

เมอเธอเตบใหญขน

จงเรยนรถงภารกจอนหนกทรออยขางหนา

จงเขารวมกบเพอนพองแหงชนชนเธอ

ทะลายแอกทผกดขขดรดมอบใหลงเสยสน

เดกนอยเอย เธอจกตองเตบใหญขน

เตบใหญขนอยางมพลง

อยางกลาหาญ บรสทธ และมนคงดงขนเขา

เพอ–ลบเสยงกขานดวยความทกขทรมานสาหสแหงป ยา ญาต

สหายเธอทถกกดขเอาเปรยบจนตองลมตายไป ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 12)

ตวอยางบทกวท สถาพร ศรสจจง สนบสนนใหประชาชนตอสกบความไมชอบธรรมของ

ภาครฐ ดงน

อหา ! ประชาราษฎร สภาพทาสอนาถไหม

นฤๅทชอไท ทเรศแทอยายอมทน

ตนเถดลกขนส ชพยงอยยอมรผล

ถามทวงสทธปวงชน ทรราชใหคนมา

นนไง–ทรราช จกพนาศแลวอหา !

ตนเถดมวลประชา ปลดแอกทาสมาคนไท ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 141)

ทรราชยดครองสทธ กมชวตเสยแลวหวา

เผดจการกตกา รฐธรรมนญบไดม

บานเมองเมอไรกฎ ยอมเกดบทการกดข

อาส–ผ เสร ใยมลกขนฟาดฟน

เรยกรองรฐธรรมนญ เพอเพมพนสทธรงสรรค

เรวเถดมารวมกน เรงเรยกรองความเปนไท

อา–มาเถดส รวมตอสอยาหวนไหว

ประชาธปไตย จกไดอยคมวลชน

(กอนไปสภเขา. 2518: 146)

83

ตวอยางบทกวท สถาพร ศรสจจง สนบสนนใหประชาชนตอสกบความไมชอบธรรมของ

นายทน ดงน

นาสกสสราง ผจะรางกรางกรางส

สอดผใดด กบเหนสกกงคน

เหงอหยดกเหงอส ผใดดจะรผล

สเจยมเพราะสจน ผ อนวาสงมงาย

ดงดสเปนทาส เหงอทกหยาดสหลนหาย

ไผพนเพยงนาลาย กลอมสไวใชทางาน

สเงยบและนงงน จงพวกมนกาเรบหาญ

แรงสกแรงงาน ใยมลกขนฟาดฟน

กสยอมรน ผ ใดทมนหยามหยน

นายทนโสมมมน จะเลยงไวกดหวฤๅ

กหนามนหนาดาน ฆาประจานมไดหรอ

สซ ดวยสองมอ โคนมนใหวอดวายปราณ

เมอนนแหละสฮา สาประชาจะสขศานต

ชนชนแหงแรงงาน จะถกเกดขนเปนไทย

(กอนไปสภเขา. 2518: 149)

๏ เราแพเขาแลวแกวเอย อยาเผยความแพแกเขา

เจบปวดทกขทนทนเอา อยกบหมเราราเรง

อมทกขอมโรคโศกไว อยาใหเขาปรงยงเหยง

สรางไฟอยาใหมเพลง รเชงเกบจากบใจ

พรงนฟาทองตองกวาง หนทางเปลยนผนวนใหม

ธรรมชาตโหดรายกระไร กไมโหดรายกบเรา

แกวเจบแกวปวดรวดราว แกวเศราแกวสรอยหงอยเหงา

แกวทกขแกวทนทนเอา ใครเลาจะรเรองราว

เขากดเขาขพนอง แกวตองโศกเศราราวฉาน

เราจนใครนะประทาน จาไวนานนานอยาเลอน

วนทแกวพรอมยอมถง วนซงสดใสใดเหมอน

อดตทกขหนกจกเตอน ลางเถอนเหลาพนธกฎมพ

จาจานะแกวใหมน พวกมนทงผองนองพ

ขดรดกดเรานานป พรงน–ลางเผาเหลามน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 152)

84

1.3 สนบสนนใหประชาชนตอสโคนลมอานาจของผทกดขขมเหงแบบถอนรากถอน

โคน

สถาพร ศรสจจง เหนวา การจบอาวธลกขนส โดยการไปสองสมผคนอยบนภ เขาและการ

ทาสงครามประชาชนจะทาใหประชาชนสามารถโคนลมอานาจของนกปกครองและนายทนทกดขขม

เหงใหหมดสนได ทาใหประชาชนมชยชนะทยงใหญ ดงน

เมอมคนลงมาจากภเขา

เธอจงเออเฟอเผอแผขาวนาใหแกเขาบาง

เขาจะไมเรยกรองอะไรไปมากกวาน

เขาจะใหเสรภาพและความเปนคนทสมบรณแกเธอ

ไมพยงแตนน เขาจะใหญาตพนองเพอนฝงเธอดวย

งานก อสรภาพเปนงานหนก

ถาเนอตวเสอผาเขาขาดวนสกปรกไปบาง

อยาไดไปรงเกยจเขาเลย

ทหารในสงครามจรยทธประชาชนจะมวประดดประดอย

เครองอาภรณอยไดอยางไร

ชยชนะหรอความพายแพของประชาชนเกนกวากงหนงขนอยกบเขา

บางทเมอเธอเหนหวเขาเสยบประจานอยหนาหมบาน

กจงอยาแสดงความรจกกบเขา

เพราะจะทาใหศตรลาพองใจและรจก

แสดงความคารวะเขาในหวใจแหงเธอเองเถด

เลอดเนอจตวญญาณของเขาไดมอบใหแลวแกประชาชน แกแผนดน

เมอคนบนภเขาลงมา เธอจงควรยมใหเขาบาง

แลวในวนหนงเขาจะนารางวลจากประชาชนมาใหเธอ

(กอนไปสภเขา. 2518: 13-14)

เมอเคยงขางประชาชนคนขางมาก

สจธรรมลนหลากคอเกราะหนาม

คอพรทพยพรางพราวและวาววาม

ทจะนาฝาขามผองภย

85

ตองเรมงานปฏวตโดยจดตง

ใหทวทงแวนแควนแผนดนใหญ

มระเบยบมระบบครบกลไกล

พรอมกบใหการศกษาประชาชน

พรอมกบการเปดโปงคนโกงชาต

ซงอาณาประชาราษฎรอาจสบสน

แมโดนดาตกระหนาตองจาทน

ยนหยดจนชยชนะจะมมา

สาหรบเหลาปฏกรยาอนลาหลง

ลวนถกขง, เปนทาส, หวาดผวา

พวกนคอตวรายตองหมายตา

ทงนายทนศกดนา, ทงขนนาง

ตองแยกมตรแยกศตรใหรชด

รวาศตรมทไหนบาง

และกลศกลกลาตองอาพราง

เพอผลทางยทธศาสตรซงอาจม

วธการชวชาบาอาอาจ

คอการสาดใหรายการปายส

แบงแยกแลวปกครองตองวธ

ของชนเหลาอปรยผปกครอง

เพอนกาลงทอใจใชไหมเพอน

อยาเลอะเลอนปวดราวอยาเศราหมอง

จงยนหยดใหมนตามครรลอง

อนถกตองแหงมหาประชาชน

เพอนลมลงวนน, มวนใหม

จงยนหยดตอไปจวบไดผล

เพยงเลหเหลยมศกดนา, อาวธกล

เพอนจกยอมจานนไดอยางไร

ธรรมดาของงานการตอส

กอนศตรยอยยบลงพบพาย

86

มนยอมดนรนเกลอกเฮอกสดทาย

จงจะตายจงจะพรากจากเวท

โนนไง–ฟาทองผองบรรเจด

ลกขนเถดเพอนผองทงนองพ

ขนจบปนพลกฟาพลกธาตร

กศกดศรกคา–ประชาชน •

(กอนไปสภเขา. 2518: 163-165)

จากตวอยางขางตน ผ วจยพบวา เมอประชาชนไมไดรบความเปนธรรม ถกกดขขมเหงจาก

นกปกครองและนายทน สถาพร ศรสจจง กจะปลกเราใหประชาชนรวมพลงตอสกบความไมชอบธรรม

และสนบสนนใหประชาชนตอส โคนลมอานาจของผ ทกดขขมเหงแบบถอนรากถอนโคน โดยการจบ

อาวธลกขนส หรอลกขนทาสงครามประชาชน ซงนาเสยดายทบทกวของ สถาพร ศรสจจง ใหความหวง

และชแนะทางออกใหประชาชนจบอาวธลกขนตอสกบผ ทเอาเปรยบเพยงอยางเดยว แตขาดการใหความร

เรองประชาธปไตย สทธและเสรภาพแกประชาชน ซงจะทาใหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ลดทอน

คณคาและความนาสนใจลงไป เพราะปญหาของประชาชนทถกกดขขมเหงนนไมสามารถแกไขดวยการจบ

อาวธลกขนสอยบนภเขาเพยงอยางเดยว แตควรใหแนวการตอส ทไมใชกาลงและอาวธ อนจะทาใหการ

ตอส เปนไปในแนวทางทใชภมปญญาทถกตองและเหมาะสมตามสถานการณ

นอกจากน ผ วจยยงพบวา กวนพนธของ สถาพร ศรสจจง สวนใหญมลกษณะเปนบทกว

สตรสาเรจ คอ ชธงรบ ซงเปนการกลาวถงความทกขยากของประชาชนทถกนกปกครองและนายทน

กดขขมเหงอยางทารณกอน จากนนกเปนการปลกเราใหประชาชนลกขนตอสกบผ ทเอาเปรยบ โดย

สถาพร ศรสจจง ไดอธบายชแนะขนตอน วธการตอสใหแกประชาชนอยางละเอยด และจบลงดวย

การใหความหวงถงชยชนะทยงใหญของมวลชน ดงบทกวเรอง “ลลตพฒนา โองการประกาศฟา”

ดงน

๏ โอ–จตกบหวใจ ของชาวชาตชางชดชา

แสนลานประมวลมา กมมองดวยมดมน

เลยงขนนายทนจอย ถาทนนอยบเปนคน

รฐใดทดาลดล ใหดกเดดจนเดอดดาล

เขาส ดวยใจซอ ไฉนฤๅกาแหงหาญ

87

บดเบอนจนหนาบาน ดวยมดมดหวใจเมา

ฮาฮา! มนนาโห รฐบาลจาบงเงา

เลหลนเหนเลาเลา วาลดเลยวเลนลวดลาย

คนทกขยอมละทง เพอมาดมงหาจดหมาย

ลบคราบนาตาราย ทรางรดใหรางรา

………..……………………….………………………………

๏ หวใจทดาลเดอด กระอกเลอดกระอกแดน

ทกขทนเกนทดแทน จะพบพายสลายลง

ชมอขนเถดมา จะกคาลคนคง

ลานแสนทวแดนดง กดาดาษจะกลวใด

ผองชนนายทนจอย สแสนนอยมเกรยงไกร

เพอไทไดคนไท จะตองตตลบมน

รนหลงจนเหลนหลาน จะเจยรจารและโจษจน

วาเรานนเถดธรรม และตทนบทานทน

ตเถดอยารอทา พทกษคาประกาศคน

วาเราชาวนาจน พลงใจมชดชา

แสนลานกาลงเรา ผรวมเอาประมวลมา

ทวมชาตอยดาษดา กเกนใดจะดลดาล

เปลงเสยงใหกองฟา ประกาศทาและหาวหาญ

นายทนยอมเกนทาน และนามไทจะเปดทาง

นามไททถกเทด จะประเจดประจงวาง

แสงโชตทเคยจาง กจกจา ณ หวใจ

แผนดนทดาลเดอด ชเลเลอดกเหอดไป

นามไทยจงคนไท ลคนคาสงคมคน

เออ..จะคนคาสงคมคน ฯ

๏ จงพนองจงสราง สามผสาน

ใหแผนพนจดจาร ชอบาง

ชาวนาหนง, กอการ ถวนทง

นกศกษา, กรรมกรสราง- ศกไดในเมอง ฯ

88

๏ เลองชอประกาศกอง สงคราม

จรยทธยดตาม แบบตง

ลางพฆาตคนทราม สกลถอย

ตตอตไปรง เรงเขาปลกระดม ฯ

๏ ขมขนนานเนนแลว ผองเรา

ขนศกศกดนาเอา- เปรยบแปร

นายทนทวสนเทา เหนธาต

ตตอต พายแพ จกแพส ไป ฯ

๏ ส ใหมแพพายแลว หยดยน

มอตอมอจบปน ปกปอง

กวาชยชนะคน สสทธ

พางแผนหนจกซรอง จงซรองชยเชวง ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 182-191)

บทกว “ลลตพฒนาโองการประกาศฟา” ของ สถาพร ศรสจจง มเนอหา 5 ตอน ไดแก

ผองคนทกขในแผนดน ลกขนแลวทงลานแสน ผองชาวนารวมพลงตอส การปฏวตตองจดตง และ

สงครามประชาชน มลกษณะเปนบทกวสตรสาเรจทแตงลอวรรณคดโบราณเรอง “ลลตโองการแชงนา”

แตมเนอหาแตกตางกน คอ “ลลตโองการแชงนา” กวกลาวสาปแชงขาราชการทไมจงรกภกด แตใน

“ลลตพฒนาโองการประกาศฟา” สถาพร ศรสจจง ใหประชาชนเปนผสาปแชงนกปกครองททจรต

กดขขมเหงประชาชน

1.4 สดดวรชน

สถาพร ศรสจจง สดดวรชน 14 ตลาคม 2516 และวรชนผ เปนตนแบบการตอสอยาง

โกมล คมทอง สนอง บญชาญ และนสต จรโสภณ ดวยความเคารพทเสยสละ ปฏบตหนาทและ

ลกขนตอส เพอสทธ เสรภาพ ความยตธรรมของประชาชนผทกขยากจนเสยชวต และ กลาวใหสบ

ทอดเจตนารมณของวรชนไวสบไป ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “กขานชอวรชน” แสดงการราลกและสดดวรชน 14 ตลาคม 2516 ดวยความเคารพ

ทเสยสละชวตทาการปฏวตโคนลมอานาจของชนชนปกครองทเอาเปรยบประชาชนใหหมดไป เพอ

สทธ เสรภาพ ความยตธรรมของมวลชน สถาพร กลาวใหสบทอดเจตนารมณของวรชน โดยปกปอง

ประเทศชาตอยางกลาหาญ เสยสละชวตเพอปราบปรามคนชวใหพายแพเยยงวรชน ดงตวอยาง

89

๏ สบสตลาคม วนโคนลมสงคมทราม

แผนดนจารกนาม ผกลาไวในแดนดน

เลอดหลงทโลมหลา คอมหาชลาสนธ

อาบรดเสรรน เพอชบชพประชาชน ฯ

๏ เคนเลอดคลา เผดจการ

ตาสามานย มอดไหม

กราดประจาน โคตรชว

จารกไว ตอนาน ฯ

๏ ดงดวงตะวนอนเจดจา

หลอเลยงโลกหลาใหสดใส

ประชาชาตโชตลาเลศอาไพ

ดวยดวงใจนกสทกผนาม

วรชนแหงทองทงพระเมร

ไดกวาดลางกากเดนจนเขดขาม

ชนชนปกครองผองเผาทราม

จงจาตดตาตามไวกบตว

ภารกจวรชนคนผกลา

จงสบทอดเจตนาใหถวนทว

จงปกปองประชาชาตอยาหวาดกลว

จงกวาดลางคนชวใหปราชย ฯ

๏ ใชเลอดลาง เลอดคน

เยยงวรชน ชวงใช

แหวกวงวน วายวอด

กขานไว นามไท ฯ

๏ เพอคนไดคนคา เพอประชาไดคนชย

เพอไทยไดคนไท จงเทดทนพทกษธรรม

คอธรรมประชาชน ทผองคนไดซองคา

สบสตลาจา กขานชอ–วรชน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 138-140)

90

บทกว “วนราลกถงครทบานนอก” สถาพร ศรสจจง แสดงการสดด คณครโกมล คมทอง

วรชนผ เปนตนแบบการตอส ดวยความระลกถงคณครผ มความรกและศรทธาในวชาชพครอยางแรงกลา

ทตงใจไปสอนหนงสอใหแกเดกในชนบททรกนดาร จนเสยชวตลงทนนเพราะถกทาราย ดงตวอยาง

๏ ซงนยายพนบานนานมาแลว

ยงคงหลงเหลอแววเอาไวบาง

ภาพชายหนมคนหนงซงอางวาง

อยทามกลางบานนอกไกลออกไป

เปนผ เลานยายชายชาวบาน

ซงใบหนาเกรยมกราน – ตนดานใหญ

สกปรกเหมนสาบคราบเหงอไคล

เสอผาไมสะอาด – ขาดขดตา

โดยไดความรจกรกเดกเดก

ซงลวนยงเลกเลกไรเดยงสา

มใชเหตบงเอญถกเชญมา

แตเพราะวาตงใจจะไปทา

อาจเปนเพราะตงใจเอาไวมาก

และไมอยากเหนสงคมจมถลา

การเรยนรตวบทการจดจา

ไดชกนาการตอสสอมวลชน

และวนน, ทนยายไดเลาตอ

ผลทพอไดรบกบผลต

ของการไดทางาน–การดนรน

คอ โกมล คมทอง ตองตายไป

ตายไปโดยเหลาสตวเดรจฉาน

อาจไมใชชาวบานตนกรานใหญ

ผรอคนเชดคราบสาบเหงอไคล

แตตายเพราะ–คนหวใจไมใชคน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 145)

91

บทกว แดสนอง บญชาญ วรชนประชาชน, ผ นากรรมกรตอตาน “เทมโก” สถาพร ศรสจจงได

แสดงความราลกและยกยอง สนอง บญชาญ วรชนผ เปนตนแบบการตอส จนถกลอบยงเสยชวต

ดงตวอยาง

เปรยง ! เพอนขวา ลงดน

เลอดเพอนรน ราดพน

เหลอแตวญ– ญาณขบถ

จอเชอชน วรชน ฯ

คนประเทศน ชอไทย

แตหวใจ ตาชา

ปมเปยมไป ขายชาต

เพอนนนทา ทรชน ฯ

อา ! สนอง บญชาญทหารกลา

แหงมวลทพมวลประชากรรมาผอง

เพอนกาวแลวกาวไป–ในทางทอง

เพอชยของมหากรรมาชน

รางเพอนดบลงดนคลงกลนเลอด

จอจดเดอดหวใจไปทกหน

เลอดเพอนนนบรสทธดจเลอดคน–

ทยากจน–แตเทดซงนามไท

อา ! สนองคนทกข–ผลกส

เพอกาวสการสรางหนทางใหม

ชพเพอนดบแตชอจะลอไกล

วาหวใจเพอนโชตไมชดชา

ไอสตวตานาขาวชาวฝรง

มนรวยรอยรวยชงดวยการฆา

ไอสตวรายรอยเลห–อเมรกา

กบคนไทยเลอดหมา–มนฆาคณ

แตนไปหวใจจะจาจด

92

วาสงครามขบถตองคกรน

จะทะลายใหเหนใหเปนจล

ไอนายทนตางชาตและทาสมน

ผองคนจนแสนลานจะตองลก

ชพตอชพปาวปลกใหปวนปน

ปนตอปนซดใส–ซดไอกน

กบหมาอนเลอดทาส–ทขายไทย

อา ! สนองคนทกขผลกส

เพอกาวสการสรางหนทางใหม

เพอนดบแลวเพอนดบไปลบไกล

แตหวใจเพอนยงสอยกบเรา

ขบวนการตองยงใหญไปขางหนา

คนกลาตองไมตายเปลาเปลา

ภาพ “สนอง” จะไมเลอน–จะเตอนเรา

วาตองเอาเลอดหมา–มาลางตน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 172-174)

บทกว “นสต จรโสภณ นกรบของประชาชน” แสดงการราลกและสดด นสต จรโสภณ

วรชนผ เปนตนแบบการตอส ดวยความเคารพยกยอง ดงตวอยาง

๏ ดงดวงตะวนอนเจดจา

เกดเพอเลยงโลกหลาใหสดใส

เกดเพอการกคาประชาไทย

เกดเพอชชองชยประชาชน

ในทามกลางขบวนการงานตอส

คนกลายนหยดอยทกแหงหน

หวง–คอลางขอคาคนคาคน

ของคนจนทวแควนในแผนดน

นกรบกลา “นสต” ไดตายไปแลว

แตตะวนผองแผวฤๅจกสน

93

รางเขาตายโดยอาบคราบเลอดรน

ตายเพอวญญาณมหาประชาไทย

นามนจงหนกแนนยงแผนฟา

ดจตะวนแดงจาเจดสดใส

ทสองแสงฉาดฉายประกายไฟ

จอหวใจนกปฏวตใหหยดยน ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 196-197)

จากบทกวขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง มความชนชม ยกยองวรชน 14 ตลาคม

2516 และวรชนผ เปนตนแบบการตอสอยาง โกมล คมทอง สนอง บญชาญ และนสต จรโสภณ

ดวยความเคารพ นบเปนสงทดท สถาพร ศรสจจง ตระหนกถงคณงามความดของวรชนผ เสยสละตน

เพอมวลชนทกคน

1.5 บนทกสภาพสงคมในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา สภาพสงคมในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518

เปนยคสมยทโหดรายสาหรบประชาชนมาก เพราะผ นาทางการเมองเผดจการในการปกครองประเทศ

ทาใหประชาชนถกผ นาทางการเมองใชอานาจโดยมชอบกดขหมเหงใหไดรบความทกขลาบาก

นานปการ ประชาชนถกจากดสทธและเสรภาพและมความกลวและหวาดระแวงตอกน เมอประชาชน

ออกมาเรยกรองสทธและเสรภาพกถกกลาวหาวาเปนคอมมวนสตและถกปราบปรามอยางหนก ทาให

ตองหนเขาไปจบอาวธสอยในปา ซงนาไปสเหตจลาจลในบานเมองทรนแรง ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “มายาการ” แสดงใหเหนภาพความจลาจลของบานเมองในป 2516 ทผปกครอง

บรหารประเทศลมละลายจนเกดยคเขญ ทาใหประชาชนอยกนดวยความหวาดกลว มความ

หวาดระแวงและเหนแกตวตอกน ดงตวอยาง

ในปพทธศกราชสองพนหารอยสบหก

…………………………………………………………………………………

ภาวะจลาจลยคเขญของบานเมองในพทธศกราชน จงคงเพม

ความรนแรงขนในพทธศกราชหนา

ใครเลาจกรบทราบความทกขยากของผคนในแผนดนในสมย

ทผปกครองบรหารประเทศลมละลาย

94

บานเมองจะมองไปทางทศไหนกมเพยงความหวาดระแวงใหตอกน

ดวยวาประชาชนผทกขยากกาลงอยในภาวะกลวภยทงจากทมดและทสวาง

อศวนมาขาวแตเกากอน กถกจากดตวอยแคสนามเลนพนนแขงมา

เพอมอมเมาประชาชนใหพฒนาการทางความคดชาลง

วนนวนไหนในประเทศน จงมเพยงความหวาดกลวและความเหนแกตวใหแกกน

นาอนาถ และสงสารยคสมยยงนก

(กอนไปสภเขา. 2518: 17-18)

บทกว “ธรรมชาต” แสดงใหเหนวา ความไมเสถยรภาพทางการเมอง การแยงชงอานาจ

ของผ นา และการทจรตขดรดประชาชน ดงตวอยาง

หนมาดการปกครองรฐกจบานเมองเลา

กคลอนแคลนแลไรความมนคง มแตการแกงแยงอานาจกน

ในหมชนชนสงทมกาลงอาวธ

มแตการฉอราษฎรบงหลวง และการขมขขดรดอาณาประชาราษฎร

แมวาสภาพอดอยากแรนแคนของ ประชาชนยงไมถงจดสดยอด

แตจะมมนษยชาตทใดจกยอมพายแพตอภยธรรมชาต

และการกดขขดรดจากกลมคน ทบรหารแผนดนลมละลายเยยงนน

ใครเลาจกหยดยงคลนแหงการปฏวตของประชาชนเอาไวได ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 22)

บทกว “ปลายฤดรอนป 2516 ทพทลง” แสดงใหเหนสภาพสงคมของจงหวดพทลงในป 2516

ซงภาครฐไมแกไขปญหาความทกขรอนใหประชาชน ประชาชนจงหนมาตอส เรยกรองสทธ ทาให

จงหวดพทลงทเคยสงบสขกลายเปนเมอง “คอมมวนสต ” เปนบานปาเ มองเถอนทนาหวาดกลว

ดงตวอยาง

๏ นนฮา ! พบผาทอด ระดะยอดชอมเขยว

ทาบเทอกสะบดเกลยว ประทบกนทราบไกล

ลงลมทราบลาด ระดะดาดรวงขาวไหว

กลาดเกลอนเถอนนาใจ จากชนชนสามญชน

95

กอนกาลทานาแค เมตตาแผจากนาฝน

บดเดยวประทานชล รฐเออมาอาร

นาหลงบมขาด กสชาตเปยมราศ

หลงไดบนานป กเรมพรองอทกธาร

พบผา ภเขาเถอน แนวปาเลอนผใดผลาญ

ไมไรลมวายปราณ ซบราพลด–พทลง

เศรษฐกจเคยกดกรอน ทซกซอนกเผนผลง

คาขาวบพยง ไผจกชวยผนาชน

อะหา ! ชาวนาขาว อระราวกไรผล

โงเงาไรสทธตน จะเรยกรองผใดฤๅ

แนวปาจงมาบาน ชนอนขาน–อยางไรหอ ?

เมอง “คอมมวนสต” คอ ฉายาคอนประณามกน

เมองทงเปนเมองเถอน ผใดเยอนกอกยน

ทกวทวารวน ชพคนพบลงกบดน

อนาถ–พทลง ระดะทงกาลงสน

การฆาเรมชาชน รอรบคราบสงครามทราม

ไผฤๅ–ทถอสทธ คราชวตผคนหลาม

ไผฤๅ–มปองคาม และลอบฆา–ผนาชน !

(กอนไปสภเขา. 2518: 147 – 148)

บทกว “คาประกาศขบถจากหมบานเคยวเกยวดาวแหงเทอกเขาผาเพ” แสดงใหเหน

สภาพสงคมของหมบานเคยวเกยวดาวทถกรฐบาลเพงเลงวาเปนหมบานคอมมวนสต และใชอานาจ

สงการใหทหารเขาปราบปรามประชาชนผบรสทธอยางโหดรายและทารณ ดงตวอยาง

ลางขาวลอผาเพจะพบพาย

“ซบแดง” เดอดเลอดรายกระจายรอน

ประชาชนอกสนตองสญจร

มญจาครนครจะครวญคราง

เพอนจะเผายงขาวเปนเถาถาน

เพอนขนานนามไปไดตาง ตาง

96

วาเปนแดงเปนดาเลหอาพราง

ตามแนวทางทรชาตทรชน

อสานรอนดอนแลงแหงอยางน

หากแผนดนมนจะปหรอจะปน

กยอมจะไดลอซงชอคน

ทอยบนซบนานาม “ซบแดง”

แดงจะเดอดเลอดแดงดวยแรงเดอด

และดนจะอาบเลอดทกหนแหง

ไฟทคมสมขอนจะรอนแรง

เมอคนแซงขนซดรฐการ

และดาวเหนอผาเพทเรรอน

อาจจะหยดโคจรบนทางผาน

หยดเพอไวอาลยในตานาน

ของหมบานทเคยวไดเกยวดาว

อนาถงบประมาณทหารกลา

ใชเพอปราบมวลประชากนฉาฉาว

กนแตเลอดประชาชนจนคลงคาว

กอ, ออ.รามะนาวรามนา

เทอกผาเพวนนซบสเลอด

คน “ซบแดง” ดาลเดอดกนทวหนา

ขาวรายจากรฐการทผานมา

มนยงตรงประทบตราในหวใจ

(กอนไปสภเขา. 2518: 169 – 171)

จากบทกวขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง สามารถถายทอดเรองราวของยคสมย

ในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518 ใหผอานเขาใจและมองเหนภาพอนเปนจรงของสงคมไดอยาง

ชดเจน

97

1.6 การปฏบตหนาทในการบรหารบานเมองของรฐบาล ชวน หลกภย ในชวงป

2541-2543

การเมองในชวงป 2541-2543 สถาพร ศรสจจง ไดหนมาดการทางานของรฐบาล และเหน

วา รฐบาลชดทประชาชนสวนใหญลงคะแนนเสยงเลอกใหมาเปนนายกรฐมนตร มภาพลกษณเปนคนด

ซอสตย นาจะแกไขปญหาความทกขรอนใหประชาชนได แตการบรหารงานกลบทาใหประชาชนตอง

ผดหวง เพราะรฐบาลไมสามารถแกไขปญหาบานเมอง แกไขเศรษฐกจใมประสบความสาเรจ ซายงม

ปญหาการฉอราษฏรบงหลวง เลนพวก แทรกแซงการทางานของสอมวลชน และสรางภาพ สถาพร

ศรสจจง จงทาหนาทเปนกระบอกเสยงแทนประชาชน วพากษวจารณการทางานของรฐบาลอยางถง

ลกถงคน

บทกว “เทวดา” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ประชาชนรสกผดหวงมาก เมอรฐบาลท

ตนเลอกใหเขามาบรหารประเทศ ไมไดเปนคนด มความซอสตยสจรตอยางทคดไว ดงน

• เนองจากโลกมไดมเพยงสขาว

คนจงฝนถงดวงดาวพสทธใส

และดวยเหตทเรองการเมองไทย

คลายมแตจงไรตลอดมา

• คนจงคลายจะหวงและตงวาด

อยากไดคนสะอาดและสงคา

มาปกครองประเทศเขตพารา

จนคลายคลายไดเทวดา…มาหนงคน

• เปนผซงทาอะไรไมเคยผด

เพยงลวลอทสนท-ลวนฉอฉล

มหลกการทฝปากเหมอนหลกกล

ใชปกปองหมตนไปวนวน

• ในรฐบาลทมตวเปนหวหนา

หากคนใดชวชา - คอรปชน

จะมคาสารากจากปากพลน

วา “เรองสวนตว - ไมเกยวกนกบรฐบาล”

98

• โอทานนายก.เทวดา

ทาไมจงหนงหนาชางหนาดาน

ทาไมจง “หลกก” เปนหลกการ

“นแหละหนอ-อนธพาลชนพระยา” ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 21-22)

รฐบาลแกไขปญหาบานเมอง เศรษฐกจไมประสบความสาเรจ

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลไมสามารถการแกไขปญหาบานเมอง และเศรษฐกจ

ใหประสบความสาเรจ จงเกดปญหาการชมนมประทวง ราคาผลผลตทางการเกษตรตกตา นามนม

ราคาแพง คาเงนบาทตก ทาใหประชาชนไดรบความเดอดรอนไปทว

บทกว “พวกวางงาน” สถาพร ศรสจจง ไดแสดงใหเหนวา เมอรฐบาลไมสามารถแกไข

ปญหาความเดอดรอนใหแกประชาชนได ประชาชนกออกมาชมนมประทวงเปนจานวนมาก ดงตวอยาง

• เรองของพวกวางงาน - ทานนายกฯ

โปรดอยาไดวตก - เรองหม ๆ

ไมมคาใด ๆ ใหเหลยวด

เรองพวกชอบกฎหม - อยาสนใจ

• แลงปนทาไมกไมร

พวกชอบใชกฎหมมากนใหญ

มทงทมาใกลและมาไกล

ทงขบวนนอย - ขบวนใหญ - ขบวนยกษ

• บอก - เดอดรอนเรองนาเรองคาฝาย

เรองทดน เรองปาไม - หลายเรองหลก

เรองแปรรปรฐวสาหกจทคกคก

(เพราะรฐมนตรเขารอชกหวควกน)

• ทงกรรมกร - ทงชาวนา - ชาวปาเขา

เหมอนปวดหนกปวดเบาไมยอมอน

พวกตลาฯ - กอฟอผอ. กพวพน

พวกวางงานทงนนชวนกนมา

99

• ลวนเปนพวกคอยจองลมรฐบาล

(มเบองหลง - คอ พรรคมารนนแหละนา)

ลวนเปนพวกโงเขลาเบาปญญา

ทานายกฯ, ทานเปนเทวดา-ทานอยางฟง ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 58-59)

สาหรบปญหาดานเศรษฐกจ สถาพร ศรสจจง วจารณวา เมอประชาชนประสบปญหา

ผลผลตทางการเกษตรมราคาตกตา ทาใหประชาชนภาคการเกษตรไดรบความเดอดรอนอยางหนก

รฐบาลกลบไมแกไขปญหาใหแกประชาชนอยางจรงจง

บทกว “ถามนายกฯ (5)” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลไมแกไขปญหาราคา

ยางพาราและปาลมนามนทตกตาใหแกเกษตรกรในจงหวดภาคใตได ดงตวอยาง

• มเพยงชาวปกษใตเทานน

ทสขสโมสรกนอยทวถวน

เพอนายกฯ คนดทชอชวน

พวกเราลวนทนอะไรไดทงนน

• แมยางจะโลละสบหาบาท

ไปอกหาสบชาตกจะกลน

และแมวาราคาปาลมนามน

เหลอโลบาทกไมหวน – กจะทน

• เพยงขอถามสกคาเถอะนายกฯ

ทานจะยงโกหกอกกหน

วา “ไมอมคนรวย - ชวยคนจน”

รไหมวาผคน - เขาราคาญ! ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 87)

เมอนามนมราคาแพง สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลกยงไมรบแกไขปญหา

นามนทมราคาแพง ซงสงผลใหสนคาตาง ๆ ขนราคาตามมาอกเปนจานวนมาก ดงปรากฏในบทกว

“ถามนายกฯ (9)” คนสไหงโกลกสงสยวาทาไมราคานามนในประเทศไทยจงแพง แตในประเทศ

มาเลเซยนามนกลบมราคาถกมาก ทงๆทมพรมแดนตดกน ดงตวอยาง

100

• ถามจรง ๆ เถอะ - ทานนายกฯ

คนสไหงโก - ลก เขาสงสย

ทบานเรานามนแพงบรรลย

แตทาไมทมาเลยถกพลก

• นามนขนราคากนเหน ๆ

ทานยงไมตนเตน - ไมรสก

ขาวของขนราคากนคกคก

สนกนกหรอทานนก - วาเปนเทศกาล

• หนไปดรฐมนตรทเกยวของ

กเหนเพยงหนาพอง ๆ และดาน ๆ

ไมเหนชทางแกสกแผนการ

รอใหเรองมนบานหรออยางไร?

(ฟองนายหว. 2543: 96-97)

ปญหาคาเงนบาทตก สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลไมมความสามารถใน

การแกไขปญหาเรองคาเงนบาททตกลงมามาก ดงปรากฏในบทกว “ถามนายกฯ (11)” ซง สถาพร

ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลไมรบแกปญหาคาเงนบาททตก แตกลบยกเอาเหตผลตาง ๆ มา

อธบายใหพนตวไป ดงตวอยาง

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

กเงนบาทคาตกกนเหน ๆ

ทานยงแจงสเบยไดหลายประเดน

วาลวนเปนเพราะมเหตมเภทภย

• วา - เพราะมปจจยจากภายนอก

เปนเรองธรรมดาดอก - ใชเรองใหญ

รฐมนตรคลงกยงไมบอกวาทาไม

จงตองขอดกนไปอกสกพก

(ฟองนายหว. 2543: 101)

101

จากบทกวขางตน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลไมมประสทธภาพในการแกไข

ปญหาบานเมองและเศรษฐกจ และไมไดสนใจปญหาความทกขรอนของประชาชนอยางจรงจง

รฐบาลฉอราษฏรบงหลวง และเลนพวก

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลทจรตในการปฏบตหนาท และเลนพวก โดยรฐบาล

ชอบอางหลกการและใชอานาจโดยมชอบมาปกปองคนทกระทาความผด ซงเปนพวกพองของตน ดงตวอยาง

บทกว “รหรอกนา” กลาวถง รฐบาลทจรต เรองหน เงนก “มยาซาวา” และการทมเงนเพม

ราคายางพารา ปาลมนามน เพอเตรยมความพรอมไวสาหรบการเลอกตงครงใหม ดงตวอยาง

• เหนไหมตอนนหนพงกระฉด

ลวนรวยกนกราวรด เพราะ “มด”

เงน “มยาซาวา” (แมจะก ) กดด

เพราะแจกกนฟร ๆ (ถารทาง)

• ไมเดดสดทาย-เตรยมไวแลว

รบรองตองแจวไปทกอยาง

คอทมเงนเพมคาราคายาง

ปาลมนามนกไดบางเหมอน ๆ กน

• รหรอกนา-หลงจากนนอกไมนาน

เมอภาพบวกรฐบาลเรมเตมขน

กจะบอก-วา “ปญหาสารพน-

ลวนแลวถกบบคนจากพรรคมาร-

• เพอจะคนอานาจใหประชา-

จงขอยบสภาฯ อยางกลาหาญ…”

แทเพราะลวนไดถลงจนพงบาน-

และพรอมแลวกบโครงการ-กลบมากน … ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 60-61)

102

นอกจากน สถาพร ศรสจจง ไดแสดงใหเหนวา รฐบาลทจรตในการปฏบตหนาทอกหลาย

อยาง ทงการอนมตขายกระทรวง การซอยาของกระทรวงสาธารณสข โครงการผกสวนครวรวกนได

การขายหน หวยออนไลน การเพมเงนทนใหแกธนาคาร ดงทปรากฏใน บทกว “เพลงยาวยอนายก

ตอน ชมผลงาน” ดงตวอยาง

• เพอใหถวนมวลไทยไดประจกษ

ไดเรยนรถงหลกการคาขาย

และไดรวาธานนนมชาย

เจาจงเรงนโยบาย - ขายกระทรวง

• สาธารณสข จงเรงงานเรองการคา

เกยวกบการซอยาจนลลวง

จนไดเหนผลงานการทงปวง

วาโกงกนกนทงพวง - ประการใด

……………………………………………….

• เรองพชผกสวนครวรวกนได

หรอเรองหวยออนไลนกคลายคล

ไปตามกฎขบวนความ - ตามคด

อกไมกรอยป - คงรกน

• เรองรฐมนตรทาเทห - เรขายหน

เรองเพมทนธนาคารนานแลวนน

เรองกรงไทยทชอบฉะกนตะบน

คณธารนทรแกยนยนชดแลวไง

(ฟองนายหว. 2543: 124-129)

บทกว “ฟองนายหว (2) : ลกนองรวยจง” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา คณะรฐมนตร

ของรฐบาลมความรารวยผดปกต โดยรฐบาลใหความชวยเหลอและปกปอง ดงตวอยาง

• แอบดการพฒนาของลกนองทาน

เอาเฉพาะเรองสรางบาน - ทานเหนไหม

วาพวกเขาพฒนามาอยางไร

ลวนจากเลกไปสใหญกนทงนน

103

• เฉพาะบาน “สอ.ขอ.” ใชลอเลน

ลวนสดสวยสดเดน สดลอลน

ทงไมสก - ไมมะคา สาระพน

ลวนขนกนมาประเคน - เจาพระคณ

• หนงสอพมพเขาสบไดอยหลายหลง

อภโถ ชางมงคงประเสรฐสนทร

เจาของบานกหนาอมดวยปรมบญ

เพราะนายหวชวยเจอจนชวยคมครอง

• บางคนออกจากปามาแหง ๆ

เดยวนดแขงแรงเผยอผยอง

ดวยอยกนสมบรณพนเงนทอง

อดมการณกเลยกอง (เขาวากน !)

• ทาอะไรกนนกหนานะนายหว

จงรวยเรวแบบเตมขวและเตมขน

ทฟองมาใชพดมาก - หรอปากคน

แตเพราะคนเขาโจษจนกนจรง ๆ ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 145)

สถาพร ศรสจจง ยงแสดงใหเหนวา รฐบาลเลนพวก ใชอานาจเพอปกปองพวกพองของ

ตนเอง ดงปรากฏในบทกว “ถามนายกฯ (2)” ดงตวอยาง

• ในฐานะนายหว - ตวเฮยเขา

รบางหรอเปลาใครเสยหาย

รบางไหมวามนนาอาย

ทพดจาใหทายลกกานน

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

ไมเหนเปนเรองตลกบางหรอนน

ใชหลกการกบคนอนมาหมนพน

แตพอเรองพวกเดยวกน - ใชหลกก! ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 80)

104

จากบทกวขางตน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ทานนายกฯใชอานาจปกปองพวกพอง

ทกระทาความผด โดยใชหลกการของตนเอง มใชหลกการทางกฎหมาย

รฐบาลแทรกแซงการทางานของสอมวลชน

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลใชอานาจซงมชอบดวยกฎหมายแทรกแซง

การทางานของสอมวลชน ดวยการไปขมข สงใหปดกจการ ซ งเปนการจากดการทางานของ

สอมวลชนอยางไมถกตอง ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “ถามนายกฯ (2)” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลใชอานาจซงมชอบดวย

กฎหมายมาขมขการทางานของสอมวลชน “ไทยโพสต” ดงตวอยาง

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

จะเลนลนจะโกหกไปถงไหน

สงคมเขาลวนรอยวาใคร

ไปอวดแบงอวดใหญทไทยโพสต

• กเฬวรากแสดงบทใชกฎเถอน

ขมขสอทาเหมอนพวกคนโฉด

ถาสอผด - ทาเจานายใหพโรธ

หรอกฎหมายใชลงโทษ – จะไมม

• จงทาการเมองเปนยคทมฬใหม

ใชกฎเถอนอวดใหญไปทกท

ใครทไมเหนดวยตองโดนด

เหนคนอนเปนขหรออยางไร ?

• ขอโทษ - ใชคาไมฉาหวาน

เพราะเหลอทนเหลอทานกบความใหญ

กบสมนไรสมองของบางใคร

ททาเหมอนประเทศไทยเปนของนาย

(ฟองนายหว. 2543: 79)

105

นอกจากน สถาพร ศรสจจง ยงแสดงใหเหนวา รฐบาลใชอานาจโดยมชอบจากดการ

ทางานของสอมวลชน ดงปรากฏในบทกว “ถามนายกฯ (8)” ซงแสดงใหเหนวา แครฐบาลไมพอใจ

ตวอยางคาทรายการภาษาไทยในจอแกวนามาใชอธบาย กทาใหรายการภาษาไทยในโทรทศนถกสง

ใหปดกจการ ดงตวอยาง

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

ทานอดอดคดอกสกนดไหม

แครายการเทดคาภาษาไทย

ยงถกคนจญไรมนรกราน

• เพราะใจแคบ - ใจดา ลอานาจ

เผดจการอกอาจ - เอาใจทาน

กเพยงแค หนจกแกประจาน

วา “นายกฯ หนาดาน และหนาทน-

• ทาผดแลวไมยอมกลาวขอโทษ

ใคร ๆ เขากโกรธทกแหงหน

เพราะทาเหมอนตบหนาประชาชน”

เปนเพยงเหตเพยงผล - ตวอยางคา

• หรอเพราะสวยนอยกวา - หนนาเดย

จงตองใชศาลเตยเขาขยา

ชางเปนหญงโหดรายและใจดา

ซงชาวไทยควรจาตลอดไป

• ใครสงปดภาษาไทยในจอแกว

ประชาชนเขารแลว - ทานรไหม?

รฐมนตรซอบอ - ชออะไร

ทดถกประชาไทยทงแผนดน! ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 94-95)

จากบทกวขางตน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลใชอานาจโดยมชอบแทรกแซง

การทางานของสอมวลชนโดยมชอบ

106

รฐบาลสรางภาพ

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลชอบพดสรางภาพใหตนเองและคณะรฐมนตรดด

ปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต และกลาวหาพรรคการเมองฝายตรงขามวาเปนคนไมด ทจรตใน

หนาท

บทกว “อดส” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลพดเอาความดใสตว แลวโยน

ความผดใหกบรฐบาลชดเกาวาเปนคนทาเศรษฐกจตกตา ดงตวอยาง

• พวกเราเขามาชวย - ก วกฤต

ผลประโยชนสกนด - ไมเคยหวง

ทกเรอง - รฐบาลเกาเขาทาพง

เรามาตงตนใหม – ใครกร

• เรองตาแหนงเรองยศถาบรรดาศกด

เราไมแยง - ไมยกยก - ไมตอส

เปนเพยงเรองเลกนอย - จงคอยด

รบรอง - เรา, ไมเหมอนหมแยงอาจม

• กหวหนารฐบาลทานซอสตย

ทานยอมจดททางอยางเหมาะสม

เราทกคนจงแนนเหนยว - จงเกลยวกลม

ใครจะแหยใหลม - ไมมทาง

• จะเลวกแตเดกรฐมนตร

ทฉอฉลอปรยกนอยบาง

ทแบลคเมล - ทาชว กนทวบาง

แลวเสอกอางทานผใหญในพรรคเรา

• จนวนวายถงทานทปรกษา

ตองเรยงหงอกเรยงหนามาหอนเหา

ตอบโตพลวนเสยงสนเทา

วา “ตองเอาเรองใหได - หมนนายก”

• แมจะยงไมสามารถพพากษา

วาใครแนทเปนหมาหรอเปนหม

แตยงตรองยงพนจยงคดด

มนยงนาอดส - การเมองไทย ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 44-45)

107

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลคดวาพรรคการเมองของตนเองด แตพรรค

การเมองอนไมดมการตกเขยว ทงทรฐบาลดงเอาสมาชกสภาผแทนราษฎรของพรรคประชากรไทย

จานวน 12 คน เขามารวมจดตงรฐบาลกบพรรคของตน ดงปรากฏในบทกว “ถามนายกฯ (4) :

ตกงเหา” ดงตวอยาง

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

ใครสรางขาวสกปรกเรอง “ตกเขยว”

ใชพวกคดวากดเพยงพรรคเดยว

หรอพวกทชอบเสยวคนอนแซง

• ตอนคนพดยายพรรคมาพงทาน

ไมเหนใครเคยประจานหรอแถลง

วาทานตกเขยวมาราคาแพง

เพอไวใชใหแสดงสนดานโจร

• คอกลาวหาผ อนเอางาย ๆ

คดเองแลวกทาย-เหมอนพวกโหร

เพราะใจตา-ใจบาป,คดหยาบโลน

วาคนอนเขาเปนโจรเหมอนพวกตว

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

ใครกนแนทสกปรกและคดชว

ตกงเหามาไวใชตงหลายตว

ยอมตกตาลงเกลอกกลวกบงพษ

• “ตกงเหา” หรอ “ตกเขยว”-ไหนเสยวกวา

เลกคดทเถอะวาคนอนผด

มองตวเองใหหนก ๆ อกสกนด

แลวอาจคดละอายไดบางนะ

• ถามจรง ๆ เถอะทานนายกฯ

การสรางขาวสกปรกสะเปะสะปะ

พดพลอย ๆ พดปดไมลดละ

เชอหรอจะชวยใหรอดตลอดไป ฯ

(ฟองนายหว. 2543: 84-85)

108

จากบทกวขางตน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รฐบาลชอบพดสรางภาพใหตนเองเปน

คนด มความซอสตยสจรต และถกพรรคการเมองฝายตรงขามกลนแกลง

จากทกลาวมาขางตน ผ วจยพบวา แมยคสมยจะเปลยนแปลงไป แตอดมการณเพอ

ประชาชนของ สถาพร ศรสจจง ยงมนคงและมแตจะเพมมากขน ดงปรากฏในหนงสอ “ฟองนาย

หว” ชดกวการเมอง เมอ สถาพร ศรสจจง เสนอแนวคดทวา รฐบาลไมใหความสาคญแกประชาชน

เปนอนดบแรก แตมงแสวงหาผลประโยชนใหตนเองและพวกพอง จงใชถอยคาโวหารทสอเสยด และ

เสยดส ประชดประชน แสดงความไมพอใจการทางานของรฐบาลดวยความโกรธแคน นบวา การท

สถาพร ศรสจจง มอดมการณเพอประชาชนนนเปนสงทด แตในฐานะประชาชนประเทศน ยงไมพบ

รฐบาลใดสะอาดผองแผว มแตเพมนโยบายผลประโยชนทบซอนทวขนและมความดานทนสด

ประมาณ กวจงมสวนชวยเปนกระจกสองสะทอนสงคมในฐานะประชาชนเชนกน

2. ดานสงคม สงคม หมายถง “คนจานวนหนงทมความสมพนธตอเนองกนตามระเบยบ กฎเกณฑ โดยม

วตถประสงคสาคญรวมกน เชน สงคมชนบท; วงการหรอสมาคมของคนกลมใดกลมหนง เชน

สงคมชาวบาน” (ราชบณฑตยสถาน. 2546: 1159)

ดวยความตระหนกถงปญหาตาง ๆ ของสงคมไทย สถาพร ศรสจจง จงนาเหตการณความ

เปนไปในสงคมมาถายทอดแกผอาน และเหนวา สงคมไทยเปลยนแปลงไปจากเดมมาก สงคมเมอง

มความเสอมโทรมทางวฒนธรรม สวนสงคมชนบททหางไกลความเจรญ ประชาชนมชวตความ

เปนอยทลาบาก ยากจน และถกเอาเปรยบ โดยปญหาความทกขรอนของประชาชนในชนบทไมคอย

ไดรบความสนใจและแกไขจากภาครฐอยางจรงจง สถาพร ศรสจจง จงนาปญหาความเดอดรอนของ

คนในชนบทมานาเสนอใหผอานไดรบรขอเทจจรง

บทกวเรอง “ลลตพฒนาโองการประกาศฟา” ตอน “ผองคนทกขในแผนดน” สถาพร ศรสจจง

แสดงใหเหนวา สงคมในกรงเทพมหานครมแตความวนวายและเสอมโทรม

…ราชการแผนดน ผมงสนมศกด ผพรอมพรกสรรพสรรค บแบงปนผใด ตวไทย

แตใจทาส ยอมขายชาตขายเชอ หนนเกออเมรกา เขามาปนแผนดน จนคลงรนกลน

เลอด แดงเดอดไปถวนทว หญงขายตวเกลอนกลน ผลตผลฐานทพ ระรายบนามา

พฒนาคลมคลง กหลากหลงเทไหล เขาสงใจวยรน สงคมวนวายวอด ถอดแบบ

สงคมทราม ทขามฟามาให จนไดรไดเหน เยอกเยนกรอนรม กรงเทพฯสมเศษซาก

แตลวนกากวฒนธรรม เลวระยาปกครอง ตามครรลองทนนยม ทโคนลมคณธรรม

เขมอบขยากนคน ทวมณฑลทวถน จนแผนดนดาลเดอด …

(กอนไปสภเขา. 2518: 179)

109

เนองจากประชาชนสวนใหญในชนบทประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยพงพาธรรมชาต

ใชแรงงานของตนเองและสตวในการทางาน จงตองประสบปญหาตาง ๆ ในการดาเนนชวต ทาใหม

ความเปนอยททกขยาก ดงจะกลาวตอไปน

2.1 ปญหาความทกขรอนของคนในชนบท

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนว า ประชาชนทประกอบอาชพเกษตรกรรมในชนบท

นอกจากจะประสบกบปญหาภยธรรมชาต ซงทาใหการเกษตรเสยหายแลว ประชาชนยงถกผ มอานาจ

ในสงคม เชน นายทน ดหมนและเอาเปรยบ ทาใหประชาชนซงมฐานะยากจนและมความทกขอยแลว

ตองอยอยางทนทกข ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “ผานทางทหมบาน” แสดงใหเหน ชาวนาตองประสบปญหาภยแลง ฝนไมตกตาม

ฤดกาล ทาใหชาวนาไมมนาใช จงทานาเพาะปลกขาวตามฤดกาลไมได และยงถกโจรขโมยววซงเปน

แรงงานสาคญในการทานาไป

o ผานทางมาอยรมหมบาน

ไมดอก, สดบาน เหมอนวนกอน

เดอนเกา–คนนาทกทาตอน

ถกถางแตงถอน เสยเตยนตา

สอบถามความวา, ฝนหาแรก

หลนโปรยปรายแตกลงสาดซา

แตปลายเดอนแปดทผานมา

จงเตรยมทหวานกลา ทกทาไป

ถากคนนาทา ฝนหาสอง

ทจะหลงลงนองในเดอนใหม

แตรอแลวรอเลา กเปลาใด

ไรฝนหาไหน มาโลมลานฯ

110

o มงมงทงพลบ พระลบลบ

แมงทงขานขบทานองขาน

ผานดกชางเผอกทอดสะพาน

แนบขดานราวฟา อยพราพราว

คอกววรมเถยง–ทปลายทง

กองไฟไลยงเรมมอดเถา

เสยงกระดงววกองขนกรกราว

คนเฝา, ลกความดพลน

โดดผลงลงมายนหนาเถยง

พรอมปนแผดเปรยงขนปวนปน

เลอดขนโลมไหล โลมไลจนทร

โลมรางแกรงนน–อยรมนา– – ฯ

o มงมงทงพลบ พระลบลบ

แมงทงขานขบขนเสยงจา

เดอนเกา, ฝนใหมยงไมมา

แตฝนเลอดทาทาจะทวมนอง !ฯ

(ยนตานพาย. 2524: 23-24)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา กรรมกรและชาวนา ซงมฐานะยากจน ตอง

ทนทางานหนกดวยเหนดเหนอย เพอใหตนเองและครอบครวมชวตรอด แมถกนายทนและภาครฐกดข

ขมเหงเอาเปรยบ ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “กรรมกร” แสดงใหเหนวา ในแตละวนกรรมกรตองทนทางานหนกอยกลางแดด

กลางฝน เพอหาเลยงครอบครว

๏ วนแลวและวนเลา สองตนกาวกลางแดดฝน

เหงอเลอดลงแปมปน เพยงยงชพบใหตาย

โงเงามรเหต อมอาเพศมหางหาย

ดวงตากพราพราย เพราะขาดธาตอาหารด

กรามกดอยกรอดกรอด นาหนกทอดกระสอบส

111

กมหนาอยตาป บรฟาเปนฉนใด

เอนปนอยปดเปง กลามเนอเกรงระรกไหว

บนบานาหนกใคร จงแบกไวบมวาง

ฤๅเปนทาสสถล สนองคณเจาของฉาง

นายทนผ เบกทาง ประดษฐคา “กรรมกร”

มนษยผใดหอ อานาจถอบไถถอน

เลอดเนอประชากร กดดดมบมอาย

โงเงาเขาเหลานน ทกทกวนมหางหาย

นาเลยงเพยงนาลาย กลวคอกนเทานนฮา !

เบองหลงสลกนอย และเมยคอยละหอยหา

ขาวเลวกะนาปลา สเยนนจะมฤๅ

คนฤๅเดรจฉาน ผใดขานบไขสอ

รบใชประชาคอ หนาทไผผใดกน

แผนดนนของไผ จงนาใจเหอดเหหน

คณธรรมบมปน มใชไทยหรอใชฮา! ฯ

(กอนไปสภเขา. 2516: 142-143)

บทกว “กระแทกปลดแอกอาน ลางขอคาคนคาคน” แสดงใหเหนวา ชาวนาตองทางานหนก

และมความทกขมาก เพราะถกนายทนและภาครฐเอาเปรยบ

ชาวนาโอชาวนา

หลงส ฟาหนาสดน

เหงอหลงลงรนรน

ราดรดรางตางนาตา

ทนทานดวยทกขทน

ซบโซมจนซดเหลองหนา

โรคภยกไรยา

จะบาบดขจดไป

112

วนนคอวนน

มเคยมซงวนใหม

ทกขยากอยเยยงใด

กคงเปนอยเชนเดม

ตายซากอยคาซง

ดวยตราสงขนายทนเสรม

กดขบฑาเตม

จากเจาขนเจามลนาย

(กอนไปสภเขา. 2518: 159-160)

บทกว “เขาป - ควนขนน - พทลง” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ชาวนาถกนายทนเอา

เปรยบ โกงทดนทากนของชาวนาไป ทาใหชาวนาไมมทดนเปนของตนเอง ดงตวอยาง

๏ ขนานา - ไตนงเปลวนอย

ดาวลอยอาบหลา - ฟาใส

ฟาหลวงแตมเลอดเดอดไคล

เดอดใจทกขทน - คนนา

คนนามนาอยใด

ไรทงไรไถไรทา

ไรขานไรคานาพา

มเพยงเบาตาพราพราย

พรายพรานาเหงอเรอแดด

ลามแผดไหมเผาเทาหมาย

หลงเหงอจนแหงแรงกาย

เจานายทดน - กนไป

กนนาจนแหวงขาดวน

ทงกนทงเชอดเลอดไหล

จกทนถกเถอ - เพอใด

แลใครเลากอตอกรรม ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 29)

113

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ชาวนามปญหาหนสนทาใหทกขใจมาก

เพราะถกเจาหนตามทวงเงน ดงตวอยางตอไปน

บทกว “เดอนสาม : ลมรกลองแผดโผยโปรยผานมา” แสดงใหเหนวา หนมสาวชาวนาทรก

กนมความทกขใจ เพราะเจาหนตามทวงเงนทยมมา จงตองนาเงนทขายขาวไดไปใชหน ทาใหไมม

เงนเหลอพอไปแตงงาน

ลมฤดเกบเกยวกาลงคลอย

และลมแลงดอกนอยเรมแตกหนา

วนนเพลงสงฟางทกลางนา

เสยงสาวรองปราปราเหมอนปวดใจ

วา-กระโดนรวแดงทบานดอก

กาลงบอกวนสฤดใหม

วา-ขายขาวสวนเหลอแลวเมอใด

อยาลมสญญาใจ ทใหกน…

สนเสยงสาว-เสยงหนม,กรมรอน

ตอบโตเพลงกลอนอยหวนหวน

วา-เศษขาวสวนเหลอทเขาปน

ไปชดแทนหนนนฤๅคานวล

คานวล-ควรจะเหนอไปกวาน

เหนอขาวเหนอทเหนอไรสวน

แรงพ-ชวต,ทงกระบวน

คอคาทควรเสมอการ. ฯ

ถงเดอนสาม ฟาสง-แดดสวย

ทงเหลองคลผวยทอดายสาน

ขาวดอกเสยวสดสกสาดบาน

แดงดอกจานดงจะจบทกหวใจ

คาเกาวา-เปนฤดความรกรน

หนมสาวไดชมชนชวตใหม

ขาวเตมยง-ฝายทอกแตกใย

114

จะทอซนทอไหมกเหมาะงาม

งามเหมาะกแตโนน-โบราณนน

วนนถงวนเมอเดอนสาม

ดอกดวงเจาหนกทวงตาม

จะเหลออยกแตนาทนองตา

จงดงทพภกภาพเขญ

จะเหลยวไหนทกขกเหนอยทกหนา

ลมรกลองแมจะโผยโปรยผานมา

แตกโปรยปราปราเพราะปวดใจ ฯ

แลวแดดรอนกเรมระบายฟา

ละโลมทาทงหมองเปนสใหม

ขาวหรบกอ รวงรวงลงราใบ

พรอมเพลงปนทใกล-คะคกโครม ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 16-17)

จากบทกวขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง เขาใจปญหาความทกขรอนของประชาชน

ในชนบทด จงเสนอไดอยางถกตองจนเหนภาพวถชวตของประชาชนในชนบททตองดนรนตอสกบ

ความยากจน การกดขหมเหง เพอใหมชวตรอด และยงคาดหวงวาวนหนงประชาชนจะหมดความ

อดทนลงและลกขนมาเรยกรองความชอบธรรมใหแกตนเอง

นอกจากน สถาพร ศรสจจง ยงไดนาเอาเหตการณความเปนไปในสงคมภาคใต ซงเปน

ภมลาเนาของตนเองมาถายทอดเปนบทกว โดยเนนไปทปญหาความไมสงบในพนทภาคใต เพอ ให

ผอานตระหนกและเขาใจถงปญหาดงกลาว

2.2 ปญหาความไมสงบในภาคใต

สถาพร ศรสจจง เหนวา เหตการณความรนแรงในจงหวดตาง ๆ ของภาคใต ทาให

บรรยากาศในภาคใตเปลยนไป ประชาชนผบรสทธตองสญเสยชวต ปญหาความขดแยงยงคงมอย

และอาจประทขนในภายหนา ดงตวอยางตอไปน

บทกว “ชองชาง - พรพ - นาสาร” แสดงใหเหนวา เหตการณการเขนฆาประชาชนทบาน

ชองชาง ตาบลพรพ อาเภอบานนาสาร จงหวดสราษฎรธาน ทาใหบรรยากาศในพนทเปลยนแปลงไป

115

๏ แดดดางแตมดาดกลบไมดอก

ไมมสายหมอกเมอสายสาง

ทางทอดเหมอนทบไปทกทาง

บานเงยบดงราง - ดงไรคน

เดอนเกาขาวกลาไมแตกเขยว

เหลองใบดเซยวไปทกหน

ทวบานผานเบองทกตาบล

ดงกลใดกลาขยากราย --

ชองชาง - พรพ, รถไฟผาน

ตอชวงนาสาร - ลงไปใต

แผนดนอดมสะดวกดาย

วนน, สลาย - ฤาราโรย -- ฯ

๏ ขาวลอ-ใครลงละเลงเลน

แฝงเรนเสยงไหระงมโหย

โหยรา - โอดองเสยงไหโอย

แสโบยมวลประชา - ฟามดดา

ดามดผานเหนอจรดใต

บอดมดเปรยบไดดงฟาคา

เสอไพรพรานปา - ราเรงรา

กอกรรมเขนฆาประชาชน ฯ

๏สางแลว, สายแลว - แสงแดดสอง

ทาบตองทวไมอยหมนหมน

เหมอนบอกวาใจของคนจน

ทวทกตาบล - ไมสบาย

ชองชาง - พรพ, รถไฟผาน

ตอชวงนาสาร - ไปทางใต

นกสผคน-เกดกลนราย

ดงฤๅ - จกสลายลงโรยรา

ดงนน-พรงนมวลไมดอก

คงบานคลกลบออกทกยานทา

แดงสเลอด - อาจตองทาบลงโลมทา

เลอดพรานราย - เลอดประชา, ฤๅเลอดใคร ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 27-28)

116

บทกว “เขาพบผา-พทลง-ตรง” แสดงใหเหนวา ในอดตบรเวณภเขาพบผาซงเปนเขตพรมแดน

ระหวางจงหวดพทลงและจงหวดตรงเคยเกดเหตการณการนองเลอดขนอยางรนแรง

๏ เลาวา - สบปประมาณผาน

นบรอยศพทหารหาญพลชพให

วา - ทกวกทกสะพานทกพบไป

ลวนเคยมเลอดไหลละโลมทา

วา - พบผาคอผาพบคลรบคลน

ผองประชาทตนทกยานทา

วา - ผลของสงครามทตามมา

ยงไมมใครกลาพยากรณ ฯ

…………………………………..

๏ วกวบวกวบ - เปนคงโคง

สองฟากปาโปรง - ลาหวยใส

พบผาคอผาพบรบศพใคร

ศพทาส, ฤๅศพไท - ทระนง ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 32-33)

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา เหตการณความรนแรงในจงหวดตาง ๆ ของภาคใตยงไม

ยตลง แตจะเกดขนอกในภายหนา ดงบทกว “ชองตง - สตล - สนกาลาคร” ซง สถาพร ศรสจจง

เชอวาปญหาความไมสงบในจงหวดสตลยงคงดารงอย ดงตวอยาง

๏ สนกาลาคร - ทไกลโพน

ทอดยอดออนโยนดเหนหาง

ยทธการนานปทอาพราง

ประทบรอยเลอดดางไวเทาใด

ระเบดบอมสเคยกองทงสนเขา

ทพตางชาตทาบเงาอยไหวไหว

ซาลามต - อลฟา, แผนฆาใคร

เหนแตนน - เลอดไทยหลงไหลรน

117

เสยงโหยไหมทกกกอง

ดงกอรสวดรองขนพรอมสน

เสยงสวดแชงผใด - แหละใครยน

แหละใคร - สมหวกนเลอดผคน ฯ

๏ โอวา-สตลตาน

อา-สนกาลาครทหมองหมน

แหละนนใคร - ผ ไมพรอมยอมจานน

สวนสนามเกลอนกลน ณ ยอดภ ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 34-36)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา เหตการณความรนแรงของภาคใตในอดต

ยงคงอยในความทรงจาของประชาชนมาโดยตลอด ดงบทกว “ดซงยอร-นาสายบร-เทอกเขาบโด”

เหตการณการฆานองเลอดดซงยอร ยงอยในความทรงจาของประชาชน

๏ กปทผาน - เหตการณนน

และกศพกน - ทถกฆา

พอสะเตนกราดเปรยงสาดเสยงมา

ราพปานาอากรวงพร

โดมสเหราดซงยอรระยบยบ

จนทรฉายไลขบชวนหดห

ขอหาขบถ - คดคด,ด

ยงประทบรอยอยบนแผนดน

เหมอนไมใบบนเทอกบโดรวง

ปลด ขวทงชวงลงหมดสน

ลานสเหรายงอาบคราบเลอดรน

สงดวยวญญาณแคนแนน - เนนนาน –ฯ

118

๏ แหละนน - นาสายบรยงรไหล

ทอดตวยาวไกลบนทางผาน

วาวใส - ขนขน, ไปตามกาล

เปรยบปานไดดง - หวใจคน

บโดพาดผานดานจงหวด

วนน - ดสงดงมงมหมน

ระเบดบอมสประเปรยง, เสยงปนกล

ใครปน, ใครลา-ใครฆาใครฯ

๏ นน - นาสไหงโกลกโชกเลอดฉาน

นาสายบร - กสะทานเชยวกรากไหล

อหมามอานบทสวดปวดราวใจ

“เขาเขนฆาชงชย - เพอใครกน”ฯ

๏ เหนกแตนน - ทพสองทพ

ไลฆาตขบกนปวนปน

สงครามลามผานยงนานวน

ใครหนอ - ใครนน, ทเลอดนอง - -

วนน - ลเกฮลไมมเลน

รองเงงรองเตน - กหมนหมอง

เสยงกอรสวดมานาขนพอง

วา - สฆาทงผอง..นนเพอใคร ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 36-38)

ผ วจ ย สงเกตวา เมอ สถาพร ศรสจจง นาเสนอภาพเหตการณความรนแรงในพนทภาคใต

มกจะจบลงดวยการตงคาถามใหผอานคดเกยวกบเหตการณความรนแรงในภาคใต เหมอนเปนการ

กระตนใหผอานตระหนกในปญหา เชน บทกว “2523-ภาคใต-สงคราม” ดงน

๏ ขอบฟาทศใต - คลายสเลอด

กาแดง - ดเดอดไปทกดาน

เวงทะเลคลนดงคลมกงวาน

ตฟาดฉาดฉานเปนฟองฟ

119

มเสยงโนราทอดมาบาง

แตเสยงกโหยกระดางชวนหดห

ระเบดบอมสทสนนทกสนภ

นนแหละดวาจะกลบเสยงอนใด

พะยอมปารายรณภ - ยงดขาว

โคลงเคลงยงมวงพราว - ดสดใหม

บหงาตนหยงยงกระหยบใบ

ชมเหดยงเหลอใส - ละลานลาน

ยงแววเสยงกลองใหญเรยกละหมาด

สอดดวยเสยงปนสาดขนทกดาน

เขยวนาใสกลางทง - ทลาธาร

ยงเออยไหลสอดสานกบเลอดแดง..ฯ

๏ ยงมคาถามในคาตอบ

อยทวเขตขอบทกหนแหง

วา - ไฟทสมขอนขนรอนแรง

กาลงคดาแคงครอบคลมใคร

ใคร - ทกอกรรมและกอเหต

กอใหเกดอาเพสอนยงใหญ

และเปลวแหงสงครามทลามไกล

กาลงลกเผาไหมอะไรกน ฯ

๏ ยงไมมคาตอบในคาถาม

มแตเสยงเหยยดหยามเสยงเยยหยน

วา-เมอคนยาเยงกมเหงกน

จนทสดอดกลนใครจะทน

จงกลบไปมองประวตศาสตร

ใครกนปลนชาตจนปปน

ใครกนเขนฆาประชาชน

และใครหมองหมน - ตลอดมา –ฯ

120

๏ กอรสวดผานมาแผวแผว

โหยเสยงหววแวว-ฟงไดวา

“ไฟภาคใต-สงครามทลามทา

กเพยงกคา - คาวา, คน…” ๚๛

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 39-40)

จากบทกวขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง สามารถใชกวนพนธมานาเสนอปญหา

ความไมสงบในพนทภาคใตไดนาสนใจรปแบบหนง เปนการแสดงความคดเหนทมงหวงใหเกดความ

สงบในสงคมภาคใต ซงอยในความปรารถนาของคนไทยทกคน

3. ดานธรรมชาต

ธรรมชาต หมายถง “สงทเกดมและเปนอยตามธรรมดาของสงนน ๆ, ภาพภมประเทศ.

ทเปนไปเองโดยมไดปรงแตง เชน สธรรมชาต.” (ราชบณฑตยสถาน. 2546: 554)

แนวคดดานธรรมชาตปรากฏชดในหนงสอ “ทะเล ปาภ และเพงพก” เพราะ สถาพร ศรสจจง

ไดคดสรรงานกวนพนธทเกยวของกบธรรมชาตมารวมเลมไว และพบปะปรายในหนงสอกวนพนธเลมอน

จากการศกษา ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง มความรและความเขาใจเรองธรรมชาตด และมความสามารถ

ในการบรรยายธรรมชาตโดยสอดแทรกอารมณความรสก และเรองราวตาง ๆทประสบมาไดอยาง

กลมกลน ซงทาใหผอานเขาใจและเหนภาพธรรมชาตได ดงตวอยาง

บทกวราลก นสต จระโสภณ ซง สถาพร ศรสจจง บอกเลาเรองราวของ นสต จระโสภณ

โดยบรรยายธรรมชาตของปาเขาในภาคเหนอรวมดวย ดงบทกว “ถงลกชาย : จงรถงตานานดาว…” ดงน

๏ สนดอยภเหนอเมอครงนน

หวนถงคนวนยงคงคา

ภาพลงเจา-เพอนพอ, ยงแจมตา

ยงแตมตดทาในหวใจ

ลงเจาดงดาวคนเดอนดบ

ทอแสงวบวบใหฟาใส

สองพนทมทบสทางไท

สาดชชองชย-ประชาชน

121

นานนก, นานเนน-เมอครงนน

ชวงแหงคนวนแผนดนหมน

ลงเจากบพอ-เพยงสองคน

ทอดเทาดนดนบนปาภ

เปนฤดเตงรงปลดใบรวง

ลมเหนอทงชวงอยหววหว

ฟาดา , เดอนดบ-ไมนาด

พอกบลงเจาอยทหนาปาง

ลงเจากอไฟไลลมหนาว

พอนงดมเหลาอยขางขาง

ไมเกยะเชอไฟทสมวาง

โชนแสงสวางอยวาววาว

เหมยหนาหมอกหนกทภเหนอ

บาดรวผวเนอจนเหนบหนาว

หวดกคาน-ไมมดาว

ทวแดนแผนดาวจงดางดา

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 13 – 14)

บทกว “ตานานแหงนกพญาไฟ” สถาพร ศรสจจง แตงเพอระลก นสต จระโสภณ และ

เพอนในภาคเหนอ ซงบรรยายใหเหนความงามของธรรมชาต วา

โทะกบอ ตรเตเชอโร

นะเกวะกวะ ตรเตเบะโฮ ฯ

“นกแกว บนรวมเปนหม

นกเกวะกวะ ไฉนบนตวเดยวเลา” ฯ

ยงจาไดไหมในครงนน

ดอกทานตะวนสเหลองออน

แตมภคลมปาทกทาตอน

แลใครกนรจนากลอนผกรอยโคลง

ปางเกยะ-สนสามใบสวย

122

รมหบเหวหวยในปาโปรง

ใครกนผลดยามกนอยโยง

ขณะหมอกเหมยโพลงเวยขาวพราย

จนทรเพงผานขน-สะลอขบ

ยางหนมรองรบยงจาได

“โทะกบอ-เกาะกลมบนกรดกราย

เกวะกวะ-เปลาดาย อยตวเดยว” ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 105)

บทกว “ดาวศรทธายงคงโชนจาแสง” สถาพร ศรสจจง ใชดวงดาวเปนสญลกษณแทน

วรกรรมของนสตนกศกษา ดงน

๏ - -ทขอบฟาไกลลบ ละลวโนน

ดาวหนงโชนฉายแสงขนเจดจา

ทอวาวพราวพรายแสงศรทธา

เปดแผนฟามดมดสนทนน

แผนดนมด-มดมดสนทมาก

ทกหนแหงหลมขวากลวนขวางกน

ดาวดวงเดยว-ดวงหนง จงสาคญ

ทจะสาดแสงปน ใหพนพราย- -

ทจะสาดหวใจใหคนทกข

ใหกลาลกลมตาขนมาได

ทจะปลกศรทธาคนกลาตาย

ใหสานแสงแหงสายศรทธาไป

และแนนอน วนหนงฟามดนน

กจะพลนเจดจาเปนฟาใหม

เมอดาวแสนลานดวงโชตชวงไฟ

โชตลงทาบอาบใจ ประชาชน - - ฯ

(ยนตานพาย. 2524: 11-12)

123

นอกกจากน บทกว “ฝงทะเลตะวนตก” สถาพร ศรสจจง เลาเรองชาวประมง โดยถายทอด

จากประสบการณ สะทอนภาพแมของเพอนไปนงรอคอยสามทหายไปกบทะเลอนดามน ทกเชาท

ทาเรอกนตง จงหวดตรง ซง สถาพร ศรสจจง บรรยายใหเหนภาพลมพายและคลนในทะเลไดชดเจน ดงน

๏ ยาวสวา-เรอกลสาเภาเกา

กาลงลอยทอดเงาใหลมเห

เหมอนมมอแกวงเหมอนไกวเปล

ตอเรอทเรมาแรมไกล

หนงนน-ประมงชรามาก

หนากราน, มอสาก-เสอเกาใส

เบดราวสาวโยนเปนสายใย

โยนพรอมคลนใหญคลตวโยน

หวเดงโดงตวขนเหมอนตก

พายคกคกขนเผนโผน

เกดหบมวนตวเปนนาโตน

กลนเรอทงโกลน-เขาสเกลยว ฯ

๏ เมอวอมแสงดาวศกรเรมสดใส

แผนพนตาใต-กมวหมน

เมอคนคายาวนานยอมจานน

เชาใหมจงพนมาแผวพาน

ตรงทานา, ใครนน-ทนงนง

กวาดมองทกสงทพนผาน

นานนก-เธอนงอยเนนนาน

เวงนาทกดานกเปลาดาย

เขา-มงเวงฟากวางนาเขยว

เมอครงเดอนเรยว ยงจาได

คนฟามดจดดาวกระจาย

เดอนหา-ลมรายกาลงมา

ฟาหลวเยนนน-กจาได

เขา-เธอ-ลกชาย, ตรงหวทา

ภาพลกรองตามยงตดตา

และเขาบอกวา- -ไมกวน ฯ

124

๏ ลมทะเลวกวบมาวบวบ

ไมใบพลกกลบกงกานสน

ทามกลางความเงยบสงบงน

เสยงสะอนถกระชน-กแผวโชย – - ฯ

(ณ เพงพกรมหวย. 2531: 47 – 51)

บทกว “ส : ตะเกยงรว” สถาพร ศรสจจง ถายทอดบรรยากาศของธรรมชาตยามเชาหลงฝน

ตกไดอยางชดเจน ดงน

๏ หมอกขาวสาวสายอยสยสย

ควนไฟผยผยขนขาวขาว

ตนฟาคลเรกเบกเรองราว

เบกมานแดดเชาออกกระจาย

วบวาวราวหญา–ผาออมผ

พบผนเรนหนเมอสางสาย

ขาวไรเหยยดรางขนเรยงราย

และไผปาเรมรายระบดใบ

คนคานามา–พายฝน

เออทนหวยนาถงลามไหล

กระชากกอขาดงตรงคงไป

และขดคราบชะไคลตลงลง

นาใสเคยสวย–กลบขนส

เคยสะอาด–กลบมแตเศษผง

คนในเพงนอยทรมดง

ยงคงพนจดอยเดยวดาย ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 126)

จากบทกวขางตน จะเหนวา สถาพร ศรสจจง บรรยายความงามของธรรมชาตไดอยาง

งดงาม แจมชด ละเอยดออน ทาใหผอานเกดจนตนาการ และเขาถงในสงทบรรยายไดอยางซาบซง

125

การเปนนกสนใจใฝเรยนรเรองธรรมชาตของ สถาพร ศรสจจง ปรากฏชดในบทกวทเกยวกบ

อาชพนกเขยน ซง สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา กวเปนเพยงคนธรรมดาสามญคนหนง ทเขาใจ

กฎของธรรมชาต แลวนาเอาสงทเกดขนในธรรมชาต ในระบบจกรวาล ซงเปนสงทดงาม มาแตงเปน

บทกวเพอขดเกลาจตใจตนเอง และใหคณคาแกผ อาน ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “เปนกว” สถาพร แสดงทศนะใหเหนวา ธรรมชาตเปนกว

๏ เปนเถดดาวกองฟา ปกษแรม

เพยงสองเพยงทอฉาย แกพน

เปนเถดกลบสมาลยแซม สสาด

เพยงแตงโลกใหชน แกตา ฯ

๏ เปนเถดเมดนาคาง กองพราว

เออรางรวง โรยพนา เทานน

เปนเถดเศษเมฆขาว ฟายฟอง

เพยงเกบนาไวคน แกคน ฯ

๏ เปนเถดเยยงซบนา อาบไพร

ไปพบผ ยนยล สกนอย

ถมราง ณ แดนไกล หวงกอ

คอกอแมนายอย แตกยวง ฯ

๏ เปนเถดเมดนานอย แตงทะเล

รองรบสรรพสงปวง เพอสราง

เออรางดงหนงเปล แกวงเดก

เรนชอบไปรอาง แบงบญ ฯ

………………………………………………………….

๏ จง –เกลาจตเพอแจง โดยตน

ร–เหตรสงอน จต ร

เถด–เพอดงในหน อนถก

วา–ชพมเพอก ศกดคน ฯ

126

๏ ธรรม–คอทางแตงแลว โดยธรรม

ชาต–ภพเปนเพยงผล ประจกษใกล

เปน–คนหากมดดา ในจต

กว–ภพจกแจงได ไปม ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 1-37)

บทกว “ใจกว” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา กวนาเอาสงทเกดขนในจกรวาลซงเปน

หลกธรรมมาเขยนเปนบทกว ดงน

๏ ใจ–จกรวาลวาดไว ดงใด

กว–กวาดใจวาง ด งนน

คอ–ใจวางใจใส ใจสด

ธรรม–จงแตงเคนคน กองใจ ฯ

๏ คอใจผนกภาพจกรพาล มากอในกานท

อนกอมงเกอเออคน

๏ คอใจใสผองสองผล ไรหวงทางน

จงไปสง–ตา, ลาเอยง ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 47)

นบไดวา สถาพร ศรสจจง เขยนบทกวบรรยายธรรมชาตไดอยางเขาถง งดงาม ละเมยด

ละไม และนาเสนอรายละเอยดทนาสนใจไวเปนจานวนมาก ซงผ วจยจดจาแนกเปนประเดนใหญ ๆ

ได 3 ประเดน ไดแก ความงามของธรรมชาต กฎของธรรมชาต และคณคาและประโยชนของ

ธรรมชาต

3.1 ความงามของธรรมชาต

สถาพร ศรสจจง เหนวา สรรพสงในธรรมชาตมความงดงามเออใหผพบเหนไดสมผสและชนชม

มากมาย เพอทาใหผอนคลายอารมณ สบายตาและสบายใจ ดงบทกว “โคลงเคลง” แสดงใหเหนวา

ดอกโคลงเคลงมความสวยงามโดยธรรมชาต ดงตวอยางตอไปน

127

๏ บานเรงกลบดอกในดงแดด

กลบเดยวกลบแฝด เหมอนฟอนฝน

บอบบางเบกบานตานตะวน

แตงกลนแบงปนเรณระบาย

๏ ระบายเปนเฉดมวงในดวงดอก

เปนโคลงเคลงบานบอกแกลมบาย

ใหผงภแวะพกแวะทกทาย

ตามสายสมพนธอนดารง

๏ ไรมอเสแสรงมาแตงตอง

จงไรเจาของระบบง

เปนเผาพนธเถอนอนเกลอนดง

แตมปาแตมพงเชนนนไป

๏ เปนงามอนงามตามวถ

เปนมอนมใชมใหม

เปนเอออนเออ, เพอแตงไท-

แกตาแกใจผ พองพาน ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 149)

บทกว “ดาว” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ดวงดาวมแสงงดงามในคาคนเดอนมด ดงน

๏ สมทมพมไมในคนมด

ขงพาดเปนพดในฟาคา

กาฬปกษคนนมฝนพรา

ผสานเสยงงมงา-ฟาครวญคราง

๏ แตฟามดเคยเปลาไรดาวดก

เพยงเมอฝนหยดตกกพรบพรา

รวงดาววาวรวงขนรางราง

พรอมกอทางชางเผอกพรรณราย

128

๏ เกดเปนดกเดอนดบดาววบแสง

กอมานสานแผงวบวบวาย

เพงเคยมดงากอนอาย

และตาเคยเปลาดาย-กไดดาล

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 151)

บทกว “หงหอย” แสดงใหเหน ความงดงามและคณคาของหงหอยในคนเดอนดบ ดงน

๏ ระเบยงเพงเวงวาง-ดวางเปลา

เปนดกแรมไรดาว-ฟาอาวฝน

ดวยมรสมตะวนตกสาแดงตน

ตามกฎเวยนวนแหงวนวาร

๏ จนคลายมมอเปดประตปา

กระจายแสงพรบพราออกโปรยหวาน

เปนจดสมพรายพรายระบายลาน

ลบสดางดาน-คนมดดา

๏ เพราะไรดาวไรจนทร-จงพลนเหน

หงหอยเรงเลนในคนคา

กอขบวนปกบนเบกระบา

วาววาวกากา-กานลตา

๏ ใหตาบอกใจใหไหวคด

ถงสมมตนมตแหงคณคา

ในแสงหงหอยนอยราคา

ซงกลายเปนดาราในคนแรม ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 155)

บทกว “รง” แสดงใหเหนความสวยงามของรง ดงน

๏ เปนภาพฟาคลแถบสถก

หลงฝนหาหนกเพงสดสน

เปนแสงตองละอองรวงแหงนารน

ทกอแถบถกดน-จนเดนด

129

๏ กอเปนโคงคง-เปนรงฟา

เปนลาเจดจา-เปนเจดส

ฉายภาพพาดนงอยดษณ

อาบแตงปรตแกดวงตา

๏ และดวงตาเมอทอดไปกระทบ

จงรนงรสงบอยในหนา

แมกระทงรงสายละลายลา

กอาจแจงเจตนาอยเนองเนอง ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 157)

ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง ไดสมผสและสงเกตสรรพสง ตามธรรมชาตทอยรอบตว ซม

ซบวา ธรรมชาตมไดมแคความงดงามใหชนชมเพยงอยางเดยว แตยงมกระบวนการทางธรรมชาตทม

คณคาใหศกษาอกมาก ซงสามารถนาไปใชอธบายหลกสจธรรมในชวตได

3.2 กฎธรรมชาต

จากการสงเกตธรรมชาตของ สถาพร ศรสจจง ทาใหเหนวา สรรพสงในธรรมชาตดารงอย

โดยมกฎเกณฑทางธรรมชาตคอยควบคม เพอใหสรรพสงทงหลายดาเนนไปตามกลไกทวางไว ดงนน

สถาพร ศรสจจง จงแสดงใหเหนกฎเกณฑตาง ๆ ของธรรมชาต ทเกดขน เปลยนแปลง ดบสญ

และดารงอยรวมกนได ดงนตวอยางตอไปน

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ธรรมชาตเกดขนโดยตวเอง ไมมใครประดษฐหรอแต ง

สรางขนมา ดงบทกว “ลาหวยใหญ” ซงแสดงใหเหนวา สายนาในลาหวยเกดจากการทบถมของ

ใบไมจนเนาเปอย ดงน

ขาพเจา นงนงอยทน

เบองหนานนมลาหวยใหญ

ลมเงยบ-ปานง,เหมอนมนย

ยนเพยงนาไหลระรนรน

แดดบายไลสองเปนลาสอง

ทาบตองเกลด นาไปทงสน

รมหวย,ไมดอกบาน-ผเสอบน

130

แตมสโรยกลน อยกรนกราย

มาจากไหนกระแสธารา ฯ

จนตกวทานวา ยงจาได

จากปยเมฆา ณ ฟาพราย

จากสายนาฟา-วากระนน ฯ

ขาพเจาคดถงใบไมเนา

ททบทบซบเอาเมดนานน

ทตนหวยไกลโนน-นานวน

นานนก-ถมกน มาเนนนาน

ละใบละใบ รวงระบด

กลางปาดบชฏ ณ ดงดาน

รอยตารอยซบ จงกอธาร

แลวสอดสายสานเปนลาราง

กอเปนรางนา-เปนลาหวย

แตกตวเตบสวยแลวเคลอนหาง

แลผถมตน ณ ตนทาง

กคงรวงราง มเคยรา ฯ

ฤดฝน-ธารนอยทเพาะนา

มชกทกคามทกยานทา

ผสานลาหวยใหญ ยะยาตรา

จนนานองบา ดเบกบาน

คราลวงฤดแลงซงนาลด

ธารนอยเหอดหดไปทกดาน

แตลาหวยคงเหมอนกอนกาล

คอรนสายธารอยางคงทน

และนกซบเมดนา-ใบไมเนา

คงรวงใบบางเบาอยเกลอนกลน

เคลอนตวอยตามหนาทตน

ดวยเหตดวยผลอนเพยงพอ ฯ

131

กบคากลาว-หวยนาจะเหอดนง

ธรรมชาตแทจรง-หรอใครกอ

ขาพเจาคด,ขาพเจา ยงเฝารอ

โดยจะยงไมขอพยากรณ ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 20-21)

บทกว “เหนการณในหบเขา” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา การเกดไฟปาในฤดหนาว

เปนเรองปกตของธรรมชาต วา

เปนฤดเดอนแดดกาลงด

สาดทอปะทลงถาโถม

รอนรายลมรอนกรนโรม

ตระโบมอาบหบทเคยงาม

เขยวใสไมส–กซดส

รวงใบเรนหนลงลนหลาม

เรยเรยรายราย ระบายลาม

กลนพนเกลอนตามใตตนตว

และหวยนารกรกเคยเรงรา

กจะเหอดแหงรา–เหมอนนารว

เดอนฤดแดดรอน พายรว

จงซดมวแหงไหมเสมอมาฯ

๏ เปนฤดลมโหมพนา เปรยะเปรยะแลวปรา–

กฏเพลงพลงพรายโดยพลน

๏ หมอกนา,เหมยฝา–หมอกควน ลามลอฤดอน–

หนาวแลงอาบไลโลมลง

๏ นกปายงรองปงปง เตงรงยงคง–

ยนตนตระหงานตานไฟ

๏ ฤดหนง–คงบดเดยวใจ คลกาลผานไป

เตงรงกผลเขยวพราวฯ

132

แลวหวยนาเคยหลากกรนหลง

นกพญาไฟกจะนงรายงานขาว

อาบอายแดดอนบนปกวาว

ณ กงเกยะยาว บนสนภ

เรงรองเพลงรองทเคยรอง

กกองเสยงกองทเคยก

ดงมเคยผานกาลฤด–

ไมใบรวงพร ณ ปาไพร ฯ

เชานน, ราวหญา–ผาออมผ

วบสวยวาวสเปนเกลดใส

ทงหญา, ปาภ–ดกระไร

สวยดอก–งามใบ, ไดปานนน ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก, 2541: 85-88)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ธรรมชาตมการเปลยนแปลง โดยสรรพสง

ตามธรรมชาตจะเปลยนแปลงไปตามฤดกาล และเปนการเปลยนแปลงทไมมสนสด ทงนเกดขนหรอ

ดาเนนไปในวสยทางของธรรมชาตเรอยไป ดงบทกว “ฤดใบไมรวง” แสดงใหเหนความเปลยนแปลง

ทางธรรมชาตในฤดหนาว ซงสรรพสงในธรรมชาตเปลยนแปลงไปตามฤดกาล ตนไมทงใบรวง ลมพดแรง

ทาใหเกดไฟปา ดงน

๏ แลวลมกวกมาวบวบ

เหมยขาบอาบจบเปนฝาขาว

ลมเหนออนเหนบและหนวงยาว

ชกนาฤดหนาว–เขามา

ขณะลมเหนอหนาวขนหนกนน

ปาภกพลนประหนงวา

จะเคลอนตวเปลยนตามไปทนตา

ดางดวงดาษดา–ระดะแดง

เปนแดงดางแตมขนแซงเขยว

ใบสดกเหยวลงเฉาแหง

พอลมเหนอโหมหนกขนหนวงแรง

ใบกวดเคยแกวง–กรวงราย ฯ

133

๏ และไมปาเตงรงเมอใบรวง

ไฟปา กจะชวงขนฉานฉาย

ไหมลามเหยอเชออนกระจาย

เปนเปลวไฟพรายขนโดยพลน

ผานคนดกดน ซงเดอนดบ

แววสะลอซอขบมาพลวสน

วา–เหมย, นาฟาแลหมอกควน

คลมเวยคนวน–ฤดใด

ฤดนนแดดจางเปนสจด

คนคายาวยด–ระบให

จกตองสมฟนขนกอไฟ

โชนแสงลามไลราตรกาล ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 101-102)

สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ธรรมชาตดารงอยได เพราะมความสมดล และพงพา

อาศยกน

บทกว “ไฟปา” แสดงใหเหนหลกความพอด หรอความสมดลของธรรมชาต ดงน

‘จดกงกลางระหวางความหนาวเยนกบความรอนจาอย ณ ท

ใดกน’ ชายหนมครนคดอยเชนนน.

สงทเรยกวา “ความอบอน” นน ทแทคออะไรเลา, หรอ

คอปรมาณกงกลางของสองภาวะน :

“- -กลาววา, ความเปนกลางนนหามไม, ทมกคอ “ความ

พอด” ตอสงธรรมชาต- ความพอดนนยอมหมายถงภาวะหนง

อนปรากฏคณภาพใดๆใหเหนได, ภาวะทปรากฏในอตรา

หนงนนมใชความเปนกลาง-มนเปนเพยง “ความพอด” ใน

คณภาพหนงของสงธรรมชาตเทานน...

--และเธอทงสามารถสรางหรอคนหาความพอดนนได, แต

อยาพยายามรจกกบจดกงกลางของธรรมชาตเลย...”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 21)

134

บทกว “หา : ขาวไร” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ตนขาวเจรญเตบโตออกรวงได

เพราะไดรบการเกอกลซงกนและกนของธรรมชาต ดงน

๏ โดยไดแดดจาในฟาบาย และลมอนไหวไลอยถวนทว

เขยวลาตน-เหลองรวง, จงรกรว เปนขาวไรไหวตว-เปนทงทอง

เปนทงทอง-โดยไดประกายแดด สาดรงสแสดลงลามตอง

และโดยไดเหงอไคลอนไหลนอง เวยรายสมกองทกโคนกอ

โดยแผนพนแบงปนสรรพธาต จงแตกเตบขนผงาด-ขนชชอ

และโดยฟาใหฝนจนเพยงพอ จงกอจงเกอจงเออคณ

โดยนกโดยหนอนโดยผเสอ เขารวมแตงเกอสนบสนน

โดยทกสงเออใหไดสมดล สมพนธเปลยนหมนตลอดมา ฯ

๏ จงหยดเหลองรวง-เปนขางไร สามารถเออใหในคณคา

ผหลงเหงอ-จงชตราคา ระบลงไปวา-เปนของตน! ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 128)

นอกจากน บทกว “ทางเถอน” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา สรรพสงในธรรมชาตยอม

รวถชวตของตนเอง และดาเดนตามวถทางทธรรมชาตกาหนดไว ดงบทกว “ทางเถอน”

๏ รอบเพงมภ-มแนวปา

มหวยเรงรารนนาไหล

มมานใบไมสยายใบ

และมฟาสวยใสเปนเพดาน

๏ เปนเรอนรวมราง-รปชวต

อนแสดงนมตอยทกดาน

เชน ภาพผเสอบน-ดอกไมบาน

และภาพสตวเลอยคลานบนพนดน

๏ ไมเหนเสนทางเพราะวางเวง

เพราะปาซมคลมเซงไปทงถน

แตผองสตวปาอยหากน

ลวนรไปสน ในเสนทาง

135

๏ ทางธาร ทางปา ทางอากาศ

สตวเคลอนเกลอนกลาดในความตาง

โดยปก โดยขา โดยครบกาง

โดยแบบโดยอยางแหงทางตน

๏ สตวเถอนรถวนในทางเถอน

รหยดรเคลอนรแหงหน

จงคลายรสขรทกขทน

และรเหตรผล-ในสมพนธ ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 147-148)

จากบทกวทยกตวอยางมาขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง เขาใจปรากฏการณทาง

ธรรมชาตด มความสามารถในการถายทอดกฎเกณฑของธรรมชาตทลกซงและซบซอน ใหผอาน

เขาใจไดงาย และเหนความสาคญของธรรมชาต

3.3 คณคาและประโยชนของธรรมชาต

สถาพร ศรสจจง ตระหนกถงความสาคญของธรรมชาตวา ธรรมชาตมความสาคญตอทก

สรรพสงในจกรวาลมาก ทงชวยหลอเลยง กลอมเกลาจตใจ อธบายความเปนไปของสรรพสง และทา

ใหมนษยเกดจนตนาการ สถาพร ศรสจจง ไดแสดงใหเหนคณคาและประโยชนของธรรมชาต เพอให

ผอานเหนความสาคญของธรรมชาตในแงมมตาง ๆ

บทกว “ชายเลยงววทวหารราง” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ธรรมชาตมคณคาชวย

หลอเลยงทกสรรพสงในจกรวาล

“- -การเดนทางทาใหไดพบปะ, วยหนมเหมอนนาเหนออนบา

หลากชวงตนฤด..ฝงววทเราเลยงอยทกเมอเชอวนนนโดยแท

กมครรลองของมน-การดแลกบการเพาะเลยงยอมตางกน, การ

เดนทางทาใหเธอไดขอสรปเชนนนบางไหม..

--ใครดแลเธอและใครเพาะเลยงเธอเลา, ในระหวางเสนทาง

สเทอกภสงนน..”

136

“มเพยงธรรมชาตทเลยง, มเพยงธรรมชาตทชวยดแล – วน

เวลาเหลานนไมมผคน..”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 66)

สถาพร ศรสจจง ยงแสดงใหเหนวา ธรรมชาตเปนสงทดงาม และใชความสวยงาม เพอทา

หนาทชวยกลอมเกลาจตใจของมนษย ดงบทกว “อางทองในหมเกาะ”

๏ เขยวใส–สวยลอมรกต

กาเนดกาหนดกานลสมย

แตมตาแตงตา มาแตงใจ

อยในนาฟา–มหาชะเลฯ

๏ เปนแองเปนอางในหบหบ

ในโตรกผาลบ ในลมเห

ในเกลยวคลนแกวง–คลนไกวเปล

ในแสงสองเทแหงตาวน

และอางนาครนไดระบายแดด

เกลดทองประกายแสดกพลวสน

เปนแองเปนอางสทองอน–

เอองามแบงปนผ พองพานฯ

๏ นมตวบวาดประหนงวา

เพยงแตมแตงตาแลวพนผาน

แทธรรมชาตปนบรรณาการ

ใหใจดกดานหายมดดา

ใหแจงความไหวในความนง

ความสงทองในความตา

โดยนมตอางทองคออางธรรม

อาจลบเงอนงา–ความงมงาย

(ทะเล ปาภ และเพงพก, 2541: 80-81)

137

นอกจากน สถาพร ศรสจจง เหนวา หลกการทางธรรมชาตแสดงหลกสจธรรม ซงเปน

ขอเทจจรง สามารถนามาใชอธบายความเปนไปของสรรพสงไดดทสด

บทกว “ซาก” แสดงใหเหนวา สสานแหงมวลซากรมชายหาด ชวยอธบายหลกการดบ

สลายทางธรรมชาตของสงมชวตไดชดเจน ดงน

๏ คลนโยนเปนโตนยวย

ปกตกสวยเรมวายสาน

แตงเชามาพองพาน

มาเปนภาพมาผกพน

๏ แดดสองในฟาสาง

ดเรอรางเหมอนความผน

หาดวาวดวยตาวน

โลมแสงสองลงตองทา

๏ คลนซดกระเซนสาด

ปะทะหาดอยทกครา

ดงมออนเออมมา

เพอแตงกวาดใหหาดงาม

๏ กวาดซดบรรดาซาก

อนมมากใหตอยตาม

แรงคลนอนเลยลาม

มาโลมลบ–มาละลายฯ

๏ สสานแหงมวลซาก

อนรวมสรางเปนหาดทราย

คลายตอบเรองสงตาย

อนประดษฐ–จนดด ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก, 2541: 65-66)

บทกว “แดด” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา วถทางธรรมชาตของแสงแดดเปนเหมอน

หลกธรรมทแสดงหลกอนจจงไดด

138

๏ โดยลาแดดสายระบายส

จงผาออมผ หยดคลผน

โดยแพรแดดพรายระบายกลน

นาคางเคยรน-จงรางรา

๏ เปดเชาเปนเชาฤดแดด

อนลามลงแผดเผารวหญา

ยงสายยงสอง-ยงสาดทา

ยงเจดยงจา-ยงพราพราย

๏ หญาเขยวจงกลบเปนเกรยมกรอบ

ยอดยบระยอบไปทกฝาย

แตมวงดอกไมยราบอนเรยงราย

กลบคลกลบรายขนเรงรา

๏ โดยแสงแตงทาแหงลาแดด

ใดโดยเผาแผด-ใดดมดา

หรอเพยงแดดแสดงกฎแหงกรรม

ชแกนแหงธรรม-ใหทบทวน ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 143)

และ สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา สรรพสงในธรรมชาตดลบนดาลใหมนษยเกดความ

คดเหนจนตนาการและความคดฝน ดงบทกว “นอกหนาตางรถไฟ”

บดฟาเทปราด-ฝนปรอย แลวยงทยอย

เทนาฟาเยอกเปนยวง

บดฟาแลบผาทงปวง กแยงดาวดวง

อนแตมฟาดาเมอเตม

แลพายพดกเตม- แรงอนเหมเกรม

ตอหวงแหงจนตนาการ

นานนก, นงนงอยนาน ภาพเสยงอนพาน-

พบเพงพนผานเคลอนไป

139

นานนก, ตรนกตรกใน ขวจตหวใจ

กดงยงชดชนชา

ยงรวาลวนเปนปรา- กฎการณอนมา-

กอกวนธาตแทธารง

โดยแท ฟาคายงคง สตยซอถอตรง

โรยแตมสดาราไป ฯ

บดน-เสยงหรงเรไร แลเสยงรถไฟ

กยงเรงรองรรรงม

แทภาพดงน คลปม ชวนใหนงชม

จอโชนเชอแหงจนตนาการ

บดน-ยสบนาฬกา สองสาดสายตา

ไปเหนภเขาชรางมงา ฯ

(คอนกวายเวงฟา. 2529: 49-50)

จากทกลาวมาขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง ตระหนกถงคณคา ประโยชนของ

ธรรมชาต และไดแสดงแนวคดเกยวกบการอนรกษธรรมชาต วา ธรรมชาตมความสาคญตอมนษย

มาก จงอยากใหทกคนชวยกนอนรกษไว ดงบทกว “พยากรณ” ดงน

อนารยะประเทศนอยนดหนงน

แมเวลานาทบสงวน

ไรแบบไรวธไรกระบวน

ปนปวนหฤหรรษแตบรรพมา

อนาถแผนดนเหลอเพยงซาก

เศษกากกระดกลวนไรคา

บรรพบรษตายเปลาเลากนมา

สงวนเพยงปาชาไวคไทย

ไปเคยเหนบรสทธธรรมชาต

ด, ปลาตลางฟาฤๅไฉน

เยยงอยางนเทยบไดไรหวใจ

กระไรจะรซงสนทรย

จงอาณามณฑลเขตขนฑนอย

140

ธรรมชาตบเหลอรอยหลกหน

ไมปา สตวปา ทกนาท

ถกฆาตายองมทงแผนดน

อนาคตกาลอยาหวงเลย

สคนธมาลยจะมเผยหบกลบสน

อทกกจะไรใหดมกน

รนรนนาฟาบมาเมอง

จงเมองไทยบดนนแลนา

ผคนจะใบบาลอเลอง

แหงแลงเยนชดฝดเคอง

เรองจกลอยาวนานเทานาน

ขเถาเศษกระดกบนพนน

จะตายเปลาลบลไรกาลขาน

เพราะโงเขลา, คลงดงไรมาน

คนรนหลงจะดกดานนรนดร – เอย ฯ

(กอนไปสภเขา. 2518: 150 – 151)

จากทกลาวมาทงหมด ผ วจย เหนวา สถาพร ศรสจจง มความรและเขาใจปรากฏการณ

ตาง ๆ ทางธรรมชาตเปนอยางด ทงยงตระหนกในคณคาของธรรมชาต ทงยงมความสามารถในการ

ถายทอดประสบการณอนเกยวเนองกบธรรมชาตไดอยางละเมยดละไม ทาใหผอานรสกและเหนภาพ

ทสมจรง สถาพร ศรสจจง จงเปนกวทนายกยองและเปนแบบอยาง ในดานการใชถอยคา โวหาร

และแนวคดทลมลกในการประพนธกวนพนธเกยวกบธรรมชาตไดไพเราะ สละสลวย

4. ดานความรก

รก หมายถง “มใจผกพนดวยความหวงใย เชน พอแมรกลก รกชาต รกชอเสยง, มใจ

ผกพนดวยความเสนหา, มใจผกพนฉนชสาว, เชน ชายรกหญง, ชอบ เชน รกสนก รกสงบ.”

(ราชบณฑตยสถาน. 2546: 937)

สถาพร ศรสจจง เสนอแนวคดเกยวกบความรกไวในหนงสอ “ทวารก-รกนน…” และปรากฎ

ในหนงสอกวนพนธเลมอนเพยงเลกนอย สถาพร ศรสจจง เหนวา ความรกมกฎในตวเอง ไมใชการ

แสดงความเปนเจาของ แตตองการอสรภาพ และเปนทงการใหและการรบ โดยมเปนตวกาหนด

141

อกทงยงแสดงใหเหนวา สถาพร ศรสจจง มองความรกเปนกฎเกณฑ เปนทฤษฎทยดตดตายตว ซง

แตกตางจากคนสวนใหญทมองความรกเปนอารมณความรสกทเกดขนจรง และสามารถรบรได มใช

การยดมนในอดมคตเชนน

แนวคดดานความรกของ สถาพร ศรสจจง ในหนงสอ “ทวารก-รกนน…” แบงเปน 5 ตอน

ไดแก ณ เบองธรณประตแหงอทยาน ในนมตนน รางแหและบวงแรว อนควรเขาใจ และความเหน

ซงสถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนพฒนาการของความรก โดยเรมจากการกอเกดตวของความรก

ความรสกเกยวกบรกในมโนคต ไปจนถงชวงเวลาทมความรกเกดขน ดงบทกวตอไปน

บทกว “หนง: เบองแรก” แสดงใหเหนวา ความรกเปนความรสกทเกดขนโดยทเรามร ตววา

เกดขนไดอยางไร เพราะเปนความรสกทเขาใจยาก ดงตวอยาง

บางชวงเวลาของชวต-มความรสกบางประการกอเกด,

ออนหวาน ปตอมงาม โหยหาและพรนพรง,

คลายดงเขาใจแตมเขาใจ,

คลายดงรจกแตมร จก,

คลายดงกลาแตขลาดกลว,

และคลายดงจกโผพงเขาไปสแตมอาจยางเทา.

และบดน-คอเธอ,

ผ ยนอยแลว ณ เบองธรณประตแหงความรก.

(ทวารก-รกนน. 2529: 6)

บทกว “สาม: การกอเกด” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา เราสามารถรบรถงความรกท

เกดขนไดโดยสญชาตญาณในตวเอง

เหมอนดงใบเรออนรรบลมลองเวงนา เมอสายลมประจาฤดยอนมาถง .

เหมอนดงผเสออนรเสาะหาแองนาหวานในเกสรไมดอก.

เหมอนดงเดกนอยซงเรยนรไดถงความหอมหวานแหงนานมมารดา.

เหมอนดงแพะซงเรยนรวาหญาไมยราบเปนอาหารตน.

เหมอนดงไฟปาอนรจกลกโหมลามภในเดอนฤดใบเตงรงรวงหลน.

และ เหมอนดงรงกนนาอนโอบคลอฟาหลงหาฝนหนกซาสราง.

142

เหมอนดงนน,

การเกดขนแหงรกของเธอ,เหมอนดงนน.

(ทวารก-รกนน. 2529: 8)

บทกว “หา: ดารงอย” แสดงใหเหนวา เมอเราเกดความรกแลวกจะเปนทงการใหและการ

รบความรกดวย ดงตวอยาง

คอนาใสในรางธารกบหมเมฆบนทองฟา อนดเหมอนหาง-แตเปนหนงเดยว.

คอสายลมเหนอในฤดหนาวกบกองไฟนอยทกอขนเพอเรยกความอบอนใหไดคนมา .

คอรปการแหงจตสานกกบองครางชวตอนรสมพนธแกกนในทกชวงตอน.

คอเมดนาคางและซบนา ณ ขนหวยกบมหาสมทรกวางลกเชยวทรวมใหและรวมรบ.

คอผเสอและหมแมลงกบดอกไมยามผลบาน-ไมดอกบรรณาการนาหวานในแองดอก

ให ขณะหมผเสอและแมลงชวยลงแรงผสมเกสร.

แหละคอวนแดดแจมใสกบเสยงนกรองขบขานทานองเพลง.

คอเยยงนน,

การดารงแหงรกของเธอเมอกอเกดขนแลว-เปนเยยงนน.

(ทวารก-รกนน. 2529: 10)

จากนน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ผ ทกาลงตกอยในหวงอารมณแหงรกในชวงแรก ๆ

จะมความมนใจในความรกของตนมาก และมกคาดหวงถงภาพทสวยงามของความรก ดงตวอยางบท

กวตอไปน

บทกว “ในนมต: หนง” แสดงใหเหนวา ผ ทเพงเรมมความรกมกมนใจวาความรกของตนจะ

เปนรกแททมนคง

อยางหาญกลา,

สนทนงดงผนกแนนเปนหนงเดยวอยในอทยาน,

ภาพฉายเบองหนาพลนปรากฏ,

แจมชด-มนใจเสยนก, แจมชด.

143

เคยงคและเพงมอง,

กอนเรมยางเทาทอดเคยงค-

คลายภาพดงนฉายโชนอยในนมตนน.

(ทวารก-รกนน. 2529: 21)

บทกว “ในนมต: สอง” แสดงใหเหนวา ผ ทมความรกคาดหวงวาความรกจะทาใหชวตเตมไป

ดวยความรสกด ๆ

เหมอนกลบดอกหญาในทงแลงอนรฟนตนเมอแผวพานลาแสงสายแรกของ

แดดแหงฤดใบไมผล ราเรง สยายเกสรอาบเอบแดดอนนน ขณะทเกลด

นาคางแหงฤดใบไมรวงยงคงแตะแตมผวกลบอยแผวบาง สวยงาม อสระและ

เปยมราเรง.

(ทวารก-รกนน. 2529: 26)

สถาพร ศรสจจง ยงแสดงใหเหนวา เมออารมณรกแบบเพอฝนในชวงแรกจบลงแลว คนท

เปนครกกจะตกอยภายใตกฎเกณฑตาง ๆ ทางสงคม อนไดแก จรยธรรม ประเพณ วฒนธรรม

คานยม แบบแผนทางสงคม ซงเปนตวกาหนดกรอบความรกของตน เพอใหดาเนนไปในทศทางท

สงคมยอมรบ โดยบางครงทาใหตองทกขใจ และไมสมหวงในความรก ดงตวอยาง ตอไปน

บทกว “สาม : รางแห” แสดงใหเหนวา บางครงกฎเกณฑทางสงคมทาใหผ ทมความรกรสก

กลวและไมกลามความรกในแบบทตนเองปรารถนา

และเมอเธอจะยกเทาขนทอดยางแรกเคยงคกนในอทยาน ,

ดวงตาลกลบทคอยจองมองกสาดเหวยงรางแห,

กดบบพนธนาการเธอไวแลว,

แหอนถกถกทอดวยความรสก “ขนตอ” ทเธอมอยในสานกเรนแฝง,

อนตวลกลบเพาะสรางไวให.

ในความพรนพรง,

เธออาจถอยหลงและสลดมอทเกาะเกยว,

ภาพอนนมตไวเมอเบองแรกกพลนลบเลอน.

(ทวารก-รกนน. 2529: 36)

144

บทกว “ส : รางแห 2” แสดงใหเหนกฎเกณฑตาง ๆ ทางสงคมทเปนตวกาหนดขอบเขตของ

ความรก

เรยกวาจรยธรรมอนดงาม,

เรยกวาประเพณของชมชน,

เรยกวาคานยม,

เรยกวาความเหมาะควร,

เรยกวาความถกตอง,

เรยกวาแบบแผน,

เธอตองเดนไปในเสนทางนน-เสนทางทตวลกลบกาหนดเรยกไวให,

เสนทางอนเปนวงวนในรางแห.

และเมอเธอสงสย,

อยากจะกตะโกนรองถาม,

รางแหอนถกสองทอดเปนมรดกแหงความไมรกจะบบรดเธอแนนเขา ,

ในความปวดราวทรมาน,

เสยงเธอจงคอยแผวลาลง.

(ทวารก-รกนน. 2529: 37)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา กฎเกณฑทางสงคมเปนกรอบบงคบมนษยไว

เพอไมใหมความรกโดยมความรสกทางเพศสมพนธเพยงประการเดยว เพราะเปนความรสกพนฐาน

ทางธรรมชาต ไมใชแกนแทของความรก ดงบทกว “หก : รางแห 4”

แตโบราณ,

เพศหญงตองอมทองอนเกดแตความสมพนธทางเพศ,

คลายดงกอปญหา,

นนเปนเรองธรรมชาตกาหนดอนมนษยสามารถเรยนรแกไข ,

และความสมพนธทางเพศอนเปนความรสกพนฐานทางธรรมชาต,

เปนทงหมดของสงทเรยกวา “รก” กระนนหรอ.

จงเกดประเพณ คานยมและกรอบอนควรเปน-

145

เรยกกนวารางแห,

ทอนสงทเธอ “เปน” ไมใหเปน-

และเปนดงท “ตวลกลบ” กาหนดใหเปน.

เมอเธอมไดเปนดงทเธอเปน-

แลวรกจะเปนรกไดอยางไร.

(ทวารก-รกนน. 2529: 43)

บทกว “เกา : คาถาม” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ภายในกฎเกณฑทางสงคมท

ผกมดพนธนาการเราไว อาจมความรสกไมถกตองดงาม ไมจรงใจซอนอย ดงบทกววา

คลายมเสยงก,

“เมอความรกเรยกรองเธอจงตามมนไป”

และ-โดยแท,

ภายในรางแหและบวงแรวทพนธนาการเธออย,

ตวลกลบอาจสวมครอบมงกฎหนามใหเธอ,

ในนามแหงความมดเทจแหงอารยธรรม,

และ ในนามแหงความถกตองดงาม,

ตวลกลบจะหยบแสใหดวย,

เพอวา-เธอจะไดเรยนรถงทณฑแหงการกลาตงคาถามตอตวเธอเอง.

หาญกลาหรอไม.

(ทวารก-รกนน. 2529: 46)

จากทกลาวมาขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง ใชความพยายามคนหาสจธรรมของ

ความรก เพอใหเกดความเขาใจและกลาทจะมรก

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนหลกการของความรกไวเปนจานวนมาก เชน

ความรกมกฎในตวเอง ความรกไมใชการแสดงความเปนเจาของ และความรกตองการอสรภาพ

ดงตวอยางบทกว

146

บทกว “หา: สงธรรมชาต” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ความรกมกฎเกณฑดงเดม

ดารงอยแลวในตวเอง ดงบทกววา

สงธรรมชาตดงเชนตนไม หนผา แมนาและกระแสลมลวนดารงอยโดยไม

ตองมบทเรยน ไมตองมศลธรรม จรยธรรมและการอางอง,

เหลานนมกฎเกณฑดงเดมดารงอยแลว ในการเพาะสราง ในความเตบโต

และในกระบวนการเคลอนเปลยน,

มรองรอยของประวตศาสตรชดเจน,

ตนไมมรองรอยของประวตศาสตรตวเองชดเจน,

ตนไมมรองรอยบาดแผลในฤดลมพาย มกงอวบและใบงามในเดอนฤดฝนชม ,

หนผามรองรอยสายลมกรอนเซาะมอณดนเกาะเตมแตม,

แมนามคราบไคลจากความแหงขอดในฤดแหงและมความเออเตมในฤดนา

หลาก,

กระแสลมเลากมทงเฉอยฉวออนโยนและฮอโหมหยาบกระดาง.

รกแหงเธอกเชนกน,

มกฎเกณฑดงเดมดารงอยแลว เปนประวตศาสตรของตวเอง ,

ทงไมตองการบทเรยน ศลธรรม จรยธรรมและการอางอง.

(ทวารก-รกนน. 2529: 56)

บทกว “สอง: การถอครอง” แสดงใหเหนหลกการของความรกวา ความรกมใชการ

ครอบครองมาเปนกรรมสทธของตน

หงหอยมเคยถอครองคนแรมจดไวเพยงเพอตน ดาวอนพรางฟากรวมเปน

เจาของดวย.

หรอดอกไมดอกใดทเรยกรองใหผเสอแมลงดอมดมดมนาหวานเพยงดอกตน.

แดดอนในเชาฤดหนาวกลวนไลลบผวเนอทกชวต, มเคยยนยอมใหผใดถอ

ครองไวเปนกรรมสทธ.

ชวตกลวนเปนเชนนน,

เปนอย เปนไป ขดแยงและสมพนธโดยมยอมใหมการถอครอง ,

มเพยงความตระหนกไดโดยธรรมชาตเชนนเทานนทจกสรางเสนหแหงความ

147

รดรงใหเกดขนตอคสมพนธ.

มเพยงความกลาทจกเรยนรถงทสดแหงธรรมชาตอนละเอยดออนและ

หยาบกระดางเทานนทรจกกอ รปแหงความสมพนธไวไดเนนนาน.

ดงนน,

เมอเธอรก เธอจงควรรจกคนรกแหงเธอดงนน

(ทวารก-รกนน. 2529: 53)

บทกว “เจด: อาณาเขต” แสดงใหเหนวา ความรกตองการอสรภาพ จงจะทาใหรกยงยน

ในกรง,

แมมนาอาหารสมบรณคอยยนปอน,

แตนก,

นอกจากมปากไวจบนาและจกกนอาหารแลว

ยงมปก,

ไวโผบนลองเวงฟาเสพยกนทพยธรรมชาตดวย,

แมในโลกกวางธรรมชาตจกยากลาบากในการดารงชวต,

แตมนกตวใดหรอทตองการความสมบรณในกรงขง.

เชนนน,

รกแหงเธอกตองการอสรภาพเชนนน.

(ทวารก-รกนน. 2529: 62)

และ สถาพร ศรสจจง ไดสรปแนวคดเกยวกบความรก วา การทเราจะเขาใจในความรกได

นน ตองรบรถงสมพนธแหงคน แหงเพศ และแหงรกทดารงอย พรอมๆ กบการศกษาทาความเขาใจ

ถอยคาอนเกยวเนองกบความรก และตองรกโดยเปนทงผ ใหและผ รบ จงจะทาใหความรกสมดล

บทกว “ความเหน 2.” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนความเขาใจทถองแทเกยวกบความรก วา

คนวนนนเปนจรง,

ผสรางกระทอมอยรมบง ปลกเพงอยบนสนภเขาสง หรอในทงราบ,

แมกาเนดทขวโลกเหนอหรอใต-ตะวนออกหรอตะวนตก,

148

ลวนรบรการดารงอยของคนวนเหลานน,

ในรายละเอยดแมจะดตาง-แตธาตแทลวนเหมอน,

คอมอย,

ดงสมพนธแหงคน แหงเพศ และแหงรก.

รบรการดารงอย,

จงสามารถดงลกเขาตรวจสอบธาตแทแหงสงทดารง.

(ทวารก-รกนน. 2529: 73)

บทกว “ความเหน 3.” สถาพร ศรสจจง แนะนาใหทาความเขาใจถอยคาทเกยวกบรก วา

อนเกยวกบรก,

นาจะไดตรวจสอบถงเนอในแหงถอยคาเหลาน ,

แรงดดดง การถอครอง การดารงอย อสรภาพ การให การรบเอา ความไมเปน

การอยรวม การผสานและแบกรบ ตวลกลบ บวงแรว และผ กาหนดการทางาน

ของตอมนาตา.

อนเกยวกบรก,

นาจะไดเรยนรถงสงเหลาน,

ความกลาหาญและความขลาดกลว การยอมจานนและการปลดปลอย

ความแคบและความกวาง,

และเหนออนใด-ตองรจกจาแนกชดถงปรากฏการณและธาตแท.

(ทวารก-รกนน. 2529: 75)

บทกว “ความเหนสดทาย” สถาพร ศรสจจง แนะนาใหผ ทไดรบความรกรจกแบงปนความ

รกของตนตอบแทนใหผ อน ดงบทกววา

เมอไดรและไดรบในรก,

จงนาคณอนเกดแตรกนนเออใหผ อนดวย,

ดวยวา,

149

รกแหงเธอตองดมกนนา อาหารและบรโภคสรรพสงทผ อนผลตหยบยนให ,

และจงเรยนรการสงคน,

เพอวา-ถวยแกวแหงรกของเธอจกไมพรองและทวมลน.

(ทวารก-รกนน. 2529: 77)

บทกว “สอง: ผลไดจากบาดแผล” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ความรกมคณคาและ

เปนสงทสวยงาม

๏ โดยผานคนวนอนเขลา มดดบมวเมา-ผนผวน

ถงจดบรรจบทบทวน จงลวนบาดแผลแกใจ

๏ โดยตน-จงตนหมนทกข โดยสข-ใชสขควรใฝ

โดยเทจ-จงตามเทจไป เขาสบวงใยพนธนา

๏ โดยตน-โดยขอจากด โดยไมรชดคณคา

จงชพวนวารผานมา ตนคลายแปลกหนาตอตน

๏ หลมทกขแทตน-กลบตด เหนถกเปนผดเปนผล

เปนขอจากด-เปนกล เปนหมนเปนหมอง-มากมาย ฯ

๏ โดยผานคนวนอนเขลา ปรงแตง-ดเบา-บอดใบ

กระทง, ความรก-ทกทาย ธาตแทจงไดตนตว

๏ เหนภาพสมพนธอนผด แหงสงชวตถวนทว

พกลพการนากลว จดบอดมดมวมากม ฯ

๏ โดยรก-จงรเออรก อยากถมหลมปลกทกท

อยากบอก-จกบอกใครด วา”รก”-คาน, สวยงาม ฯ

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 124)

จากทกลาวมาขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง นาเสนอแนวคดดานความรกไดไมเดน

เมอเทยบกบแนวคดดานอน ๆ อาจเปนเพราะผ เขยนนาเสนอแนวคดดานความรกเปนหลก การทาง

ทฤษฎ จงทาใหผอานเกดความรสกวา กาลงศกษาหลกปรชญาความรกมากกวาการอานบทกวเรอง

ความรกทจรรโลงใจ

150

5. ดานมนษยและจกรวาล

มนษย หมายถง “สตวทรจกใชเหตผล, สตวทมจตใจสง, คน.” สวน จกรวาล หมายถง

“ปรมณฑล; ประชม, หม; เทอกเขาในนยาย เปนกาแพงลอมรอบโลกและเปนเขตกนแสงสวางกบ

ความมด, บรเวณโดยรอบของโลก, ทวโลก.” (ราชบณฑตยสถาน. 2546: 832; 297)

จากการศกษาวเคราะหกวนพนธ ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง มแนวคดเกยวกบมนษย

และจกรวาลปรากฏในหนงสอ “ดงผเสอเถอน : คอชายพเนจร, ปาภ-ทงราบและเวงทะเล” เปน

จานวนมาก และปรากฏในหนงสอเลมอนอกบาง ซงผ วจยแบงออกเปน 2 ประเดน ไดแก แนวคด

เกยวกบมนษยในฐานะปจเจกบคคล และแนวคดเรองจกรวาล ดงรายละเอยดตอไปน

5.1 แนวคดเรองมนษย

สถาพร ศรสจจง แสดงทรรศนะ ใหเหน สจธรรมของตวตนมนษยวา มนษย คนหนงท

ดารงชวตในสงคม ประกอบดวยรางกาย จตใจ การดาเนนชวต การทางาน และความรสกนกคด

มศกดแหงความเปนมนษยเทาเทยมกน และดาเนนตามวฏสงสาร เพอใหเขาใจธรรมชาตทแทจรง

ของมนษย ดงตวอยางตอไปน

บทกว “แยกสวน” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา รางกายของมนษยมความเปน

เอกภาพซงแยกขาดออกจากกนมได

เพยงควกหนวยตาออกตง,

หรอสามารถมองเหน,

เพยงกระเพาะไมทางาน,

องครางกยากดารง.

จะแยกจากสงอนไดจรงหรอ.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 66)

บทกว “ทรพยสนเอกชน” แสดงใหเหนวา มนษยเปนเจาของชวตตวเองและสรรพสงไมได วา

ไดสงใดมาบาง,

องครางทเหมอนสงชวตอนทเคลอนออกจากครรภมารดา ,

หรอตรสแตในครรภ-

วาดาวดวงใดในทองฟา,

เปนของตน.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 67)

151

บทกว “สงคน” แสดงใหเหนวา มนษยควรรจกตอบแทนบญคณผ ทมพระคณตอเรา

ขาวทกเมดผ อนปลก,

ผาทกผนผ อนทอ,

นาดนพชสตวและสรรพธาต-

กลวนธรรมชาตหยบยน.

รสงคนบาง.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 79)

บทกว “คอผเสอเถอน” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา มนษยเปนผสรางขอผกมด

อนไดแกอารยธรรม ประเพณ ความเชอ กฎเกณฑ มาขงตวเองไวดวยความรเทาไมถงการ ดงบทกว

วา

“ขอจากดตอการใชแรงกระทาตอสงสมพนธ, ความจาเปน

เบองตนทตองการคงไวซงรางชวตอนเปนสญชาตญาณทไดมา

โดยธรรมชาตทาใหคนตองสรางบวงแรวขนผกรดตวเองไว ,

สรางกรงแขงแรงขนกกขงตวเองไว-ทงทลกแหงสานกแลว

ลวนตองการภาวะปลอดพนธนาการ, ปลอดภาวะขนตอ-ซงก

คอการปลดปลอยอยางถงทสด...

--บางกเรยกสงทสรางขนกกขงตนนนวาอารยธรรม, ประ

เพณ, ความเชอ- -บางกเรยกวากฎเกณฑอนดงามเหมาะสม.

แลวความหนกองทงมวลกไดโถมทบลงในชวตทงหมด..

--แลวกถกมดตดอยในบวงแรว, ถกกกขงอยในกรง. บวงแรว

และกรงขงทถกสรางขนโดยความไมร, เพราะความจาเปน

และเพราะขอจากดทางประวตศาสตรของมนษยเอง...”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 125-126)

บทกว “ผเสอและพราน” แสดงใหเหนวา การเรยนรธรรมชาตทาใหมนษยมชวตอยรอดได

152

“เธอนนกเปนดงพรานผพเนจรไป, มสงทพบเหนรบรเปน

เหยอ,-จกดารงองครางชวตอยไดฉนใด หากมรวธการเสพ

เหยอนนเปนอาหาร, และเธอจกรไดอยางไรวาเหยอใดเปนพษ

หรอเปนคณแกรางชวต...

จตวญญาณแหงความเปนผลาจะถกเพาะสรางขนไดอยางไร,

หากเธอมไดเรยนรแมสกเพยงนอยวาผถกลานนมรปลกษณเนอ

หาดงใด- -”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 15)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา แรงงานทาใหมนษยมคณคา ดงบทกว “คอ

ผเสอเถอน” วา

“แรงงาน-มแตแรงงานอนหมายถงพลงทสามารถรบรและสง

ผลสะเทอนตอสงสมพนธอนใดในโลก ธรรมชาตเทานนทเปน

คณคาเบองพนฐาน-กลาวใหถงทสดกคอธาตแท-ของมนษย,

--ปราศจากสงนแลวมนษยกจกไมสามารถสาแดงคณคาอน

ใดใหปรากฏไดเลย...

--แลวทพานกแหงชวตเลา..”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 124-125)

บทกว “วนน” แสดงใหเหนวา มนษยทกคนมคาแหงความเปนมนษยเทาเทยมกน

เมอคนรวยกระเพาะวาง,

กคงคลายคนจนเมอหวโซ,

โอกาสขยายทนเพมกาไรของคนรวย,

จงเหมอนกบการตองเปนโจร-ของคนจน.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 80)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง ไดแสดงใหเหนวฏจกรของมนษยวา มนษยเกดจากการรวมเขา

เปนหนงของธาตทงส อนไดแก ธาตดน นา ลม และไฟ ซงเมอเกดขนแลวกตองดบสลายลงส

สภาวะเดม ดงตวอยางบทกวตอไปน

153

บทกว “เรมตนใหม” แสดงใหเหนวา สงมชวตเกดจากการรวมตวเปนเอกภาพของธาตทงส

เหนเปนดนเปนนาเปนลมเปนไฟ,

และเปนสงมชวต,

เปนเออให - รบเอา และ ขดแยง – สมพนธ,

เปนองคเอกภาพ,

เปนหนง.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 78)

บทกว “ชายเลยงววทวหารราง” แสดงใหเหนวา สรรพสงทกอยางในโลกมการเปลยนแปลงไป

ไมคงท ดงบทกววา

“- -เนองจากสงลวนมคงท, เกดขน-เคลอนไปและเคลอน

ไปโดยตลอด, มมสงอนอยเหนอกฎเกณฑน. ดงเมดนากอ

เกดแตเทอกเขาสง-รนตวเองลงสพนลาง, ผานรางธารอน

คอยอมรบสรรพสงรวงใส, มเศษไมผ, ใบไมเนาและมลสตว

เปนอาท, ทงซากแมลงปอตายและศพผเสอ, กระทงเกสรไม

ดอกกรวมผสาน.

--การเคลอนแหงชวตและจตวญญาณเธอกเปนเยยงนน, ยอม

ตองผสานซากเนาปฏกลมวลไวดวย.

--เพยงลาหวยอนหลากหลงตวลงสพนราบทงโลงนนได

หลอเลยง, ไดเออใหและไดเพาะสราง-แตการเคลอนตวแหง

ชวตเธอเลา, เปนไปเพอใด...”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 62)

บทกว “ผลพวง” แสดงใหเหนวา สรรพสงทกอยางในโลกไมมตวตน

154

จงมเหมอนมหาสมทรทรรองรบและระเหยให,

จงลนทะลกและแหงหาย,

จงแลงรอน,

จงไมมและไมเปน,

จงสญสภาพดารง.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 71)

จากทกลาวมาขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง แสดงแนวคดเรองมนษยไมคอยแจม

ชด แตทงคาถามใหผอานคด เพอหาคาตอบใหตวเอง

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนหลกสจธรรมซงเปนขอเทจจรงทดารงอยในสรรพ

สงเกยวกบความจรง เหตผล และหนาท ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “จงปวยไข” แสดงใหเขาใจวา ความจรงมอยกอนทมนษยจะเกดขน

สงทเปนจรง,

หรอมใชลวนมดารงอยกอนแลว,

จงเชอปรากฏการณ,

ทตวตนสรางขนจากสวนเสยวแหงความสามารถรบรตอสงทงหมด,

หลง.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 68)

บทกว “เรองราวเกยวกบชายพเนจร” แสดงใหเหนวา ในการคดคาดหวงสงใดใหคานงถง

หลกความเปนจรง

“ความคาดหวงมกจะทารายผคาดหวง, มนแตกตางจากการคาดคดโดยสนเชง.

เธอจะตองไมคาดหวงวาเธอจะเปนสงนนสงน, เธอจะตองไดรบสงนนสงน-แตเธอ

จะตองหวงในสงทเธอสามารถ “คาดคด” ไดจากพนฐานแหงการรบรไดบนความเปน

จรงของเธอเอง…”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 6)

155

บทกว “ดภเขา” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา การมองสงตาง ๆ ตองมองดวยสายตา

และใจทสงบนง มความกลาง จงจะทาใหเขาใจสงตาง ๆ ไดถกตอง ดงบทกววา

๏ โดยใชตาเนอ–จงเหนอยเนอ

โดยใจไมเออ–จงไมถง

โดยใจผกมด–จงรดรง

โดยหวง–ใจจงเหมอนตรงใจ

๏ คลายไกล–จงคลายมองไมเหน

สเกาจงเปนเหมอนสใหม

คลายเพง–จงพรองไมวองไว

ภาพนงจงไหว–ในวงตา

๏ เหนไม–เพยงเหนเปนหมไม

เหนเมฆ–เพยงคลายประหนงวา

เปนกลมสงทบ ขาว–เทา ทา

พรอมพรอมพราพราในตาตว

๏ ทงทงคลายคลายจะไรแดด

แตรอนคลายแผดอยถวนหนา

ตาใส–แตตากลบพรามว

ดวยหวใจยงกลว–ยงกรงเกรง ฯ

๏ บดน, ภเขาเบองหนายงผาเผย

สงบนงวางเฉย–ไมรอนเรง

รอรบตาเหน–เชนนนเอง

และคลายคลายยงสรางเพลงแหงอสรา ๚๛

(ทะเล ปาภ และเพงพก. 2541: 116-117)

บทกว “ชายเลยงววทวหารราง” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา ไมมสงใดทเกดขนโดย

ไมมเหตไมมผล ดงบทกววา

156

“- -ผลทไมใชภาพสะทอนของเหตไมม, ปรากฏการณพนผว

ชกนาไปสธาตแทอนดารงอยภายใน, ความไมรมฐานอยทความ

ร, คาถามจงมมลอยบนเหตแหงคาตอบ...

--ขอจากดของสงกาหนดการรบและการสะทอน, ขอจากด

ของคนจงตางกบววและแพะแกะรวมทงสงอนใด..”

“ดงนนเธอจงกลาวในฐานะคน”

เจาของเพงในซากวหารรางยาคาตอบของแขกแปลกหนา.

“โดยแท-เปนเชนนน”

“โดยแท-คนเปนเชนนนหรอ”

“โดยแท-เปน”

“เมอเปน, ดงเธอวา-ความเปนเชนนนนาอะไรมาใหพวกเขา

บาง. ดงเชนฝงววทเราดแลไมเคยรบรในเรองราวเกยวกบผล

ผลตแหงเมดขาวในนาแปลงซงมนลงแรงลากไถ. นกกระจาบ

ทงฝงทอาศยจกกนเมดขาวในทองทงทเกดจากแรงของววและ

คน, หรอจะถกเรยกวานกปลน.

--แลวยงฉางคอคาตอบเกยวกบอะไรของคนเลา...”

“คอคาตอบอนเปนภาพสะทอนของคาถาม, คอตวอธบายวา-

ความรมมลมาจากความไมร, นกกระจาบทงฝงไมร, ฝงวว

ของทานไมร-แตคนผลงแรงไถหวานขาวกลายอมรตงคาถาม

เมอพบวาผลผลตทเกบเกยวไดจากไรนาของตน-เปนเพยง

แหวหม...”

“อะไรคอผลตามมาจากความรเยยงนนเลา…”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 69)

บทกว “คอผเสอเถอน” แสดงใหเหนวา สรรพสงตระหนกรภาระหนาทของตนเอง ดงบทกววา

“- -หรอเธอวาโดยรปแบบแลวเมดนาคางกบเมดนาในมหา

สมทร, ดอกธญพชกบดอกผกบงทะเลจะตองทาหนาทใน

ลกษณาการเดยวกน...

157

- -แลวผเสอเถอนทเธอพบเหนอยมากมายหรอจะตองทาหนาท

เปนนกเทศนเชนเดยวกบเรา...ยงมอาทตย, จนทรและหม

ดาวบนฟาอกเลา..

--ภาระหนาทลวนประจกษชดอยในความตระหนกร, หาก

เธอสามารถตอบคาถาม “ความเปน” ซงดารงอยแลวในตวตน

เธอเอง-เปนสงแนนอน, ไมมใครสามารถตอบแทน...”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 127-128)

จากทกลาวมาขางตนน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง มความคดวกวนในการแสดง

ความเหนเรองมนษย ซงออกจะเขาใจไดยากในบางบรบท

5.2 แนวคดเรองจกรวาล

สถาพร ศรสจจง แสดงความสมพนธของสรรพสงในจกรวาล และความเปนองครวมของ

จกรวาล ใหเหนวา จกรวาลเปนองครวมของทกสงทไมสามารถแยกออกจากกนได มความสมพนธ

เกอกลกน ทงในการสรางและการทาลายอยในตวเอง โดยมนษยเปนเพยงสวนเลก ๆ สวนหนงของ

จกรวาล

บทกว “ผเสอและพราน” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา จกรวาลสามารถดารงอยไ ด

เพราะมความสมพนธเกอกลซงกนและกน

“หากเธอเขาใจไดวาการดารงอยของสรรพสงไดกอสมพนธ

ใหเกดขนตอกนอยางแนนอนแลว, เธอกพงเขาใจดวยวา-

ความสามารถจกดารงอยไดของความสมพนธยอมตอเนองดวย

ผลรวมแหงเนอในของความสมพนธนน...

...หากผลรวมแหงความสมพนธไมเออคณตอฝายใดฝาย

หนง, หรอ-เนอในแหงผลรวมไมเออในแงเสมอเทาโดยธรรม

ชาตอนพงเปนตอกน – ดงนน, กยอมเปนความพลาดผดแหง

กฎเกณฑเบองฐานในการดารงอยของสรรพสง, ทงความ

สมพนธของสงธรรมชาตดงวานน กยอมตองแตกทาลายลงใน

ภาวะเงอนไขทแนนอนหนงอนจกตามมา”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 21)

158

บทกว “ไฟปา” แสดงใหเหนวา ความสมพนธแบบเกอกลซงกนและกนของสรรพสงใน

จกรวาลเปนทงการทาลายและเพาะสรางดวยตวเอง

“เธอจกตองไดเรยนรในวนหนงวา เนอในแหงความตอกน

ของสงธรรมชาตนนมปรากฏการณทแนนอนดารงอย, มนม

คณภาพในขนตอนหนงของมนเอง, และแนนอนวาขนตอนท

เปนปรากฏการณในความสมพนธนนไมสามารถอธบายธาตแท

อนเปนเนอในของสงธรรมชาตทงหมด- -

--เมอเธอไดเนอแพะเปนเหยอ, องครางแพะนนกยอมถก

ทาลายลง-แตเธอกไดเพาะเลยงองคชวตเธอใหเตบใหญ...

--ความสมพนธของสงธรรมชาตจงเปนการหนนเกอในการ

ทาลายและเพาะสรางโดยตวมนเอง...

--หาก‘เขาใจได’ ถงสงน, บางทเธออาจสามารถรไดวา

อยางไรจงเรยกวา ‘การเพาะสราง’...”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 33)

บทกว “กฎ (4)” แสดงใหเหนวา ความมสวนรวม ความเกอกลของสรรพสงในจกรวาลทา

ใหสงมชวตสามารถดารงชพได

หรอขาวไรไดแตกรวงเหลองงามเพยงเพราะแรงคน,

นกเถอนทชวยจกกนหนอนเนาแมลงรายเลา,

จลนทรเลกจอยในดนเลา,

ตานาและรงสแดดเลา-

หรอไมรวมสราง

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 75)

บทกว “กฎ (5)” แสดงใหเหนวา ไมมใครทาลายกฎความสมพนธแบบเกอกลซงกนและกน

ของจกรวาลได

159

กระแสลมเออใหใบเรอทกลาขบแลน,

เหมอนอาทตยและจนทรไมเลอกแหลงฉายสอง

หรอปารหวงไมตนใด,

ใครทาลายกฎเหลานลง.

หรอเชอวาจะมแตได.

(ณ เพงพกรมหวย. 2529: 76)

นอกจากน สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา จกรวาลเปนองครวมของทกสง และแยกออก

จากกนเปนสวน ๆ ไมได ดงตวอยางบทกวตอไปน

บทกว “การคนพบ” สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา จกรวาลเกดจากสรรพสงเลก ๆ ของ

ธรรมชาตจานวนมากทรวมอยดวยกน แลวทาใหมพลงทยงใหญขนมาได ดงบทกววา

“- -ฐานลางสดของสงธรรมชาตคอองคประกอบอนเลกละ

เอยด, ซงบางครงมสามารถพบเหนดวยสายตาอนเปลาเปลอย

มร สงเกตได, เธอมกรจกแตคณภาพของสงธรรมชาตทมรป

ปรากฏชด-อนเปนภาพองครวมและสามารถสอสะทอนพลง

มาถงไดงาย, มแมนาใหญ, หาฝนหนก และรางชวตของเธอ

เองเปนอาท- -

--โดยแทแลว, องครวมของสงธรรมชาตนนไดหยบยมพลง

มาจากสวนใดเลา, จงปรากฏคณภาพอนดเหมอนยงใหญได,

ทแทกลวนไดรบมาจากสวนอนเลกละเอยดผซอนรางไวแต

ภายใน...

(ดงผเสอเถอน. 2531: 41-42)

บทกว “อาณาเขตและทพานก” แสดงใหเหนวา ทกสรรพสงในจกวาลมความสมพนธ

เกอกลกนจนเปนเอกภาพ

160

“- -แทแลวสงในจกรวาลลวนเปนองครวมทมอาจแยกสวน

จาเพาะโดดเดยวได, มอาจรสงหนงอยางสมบรณโดยมตองร

สงอนมนสมพนธ, แลเมอสงถวนมวลลวนสมพนธเปนเพยง

หนงเดยว-ผลหนงทเกดแกสงหนงจงตองสงผลแกสงอนใด

ดวย, ทงโดยตรงและโดยออม-ทงโดยทมนษยไดรสมผสและ

ไมร.

(ดงผเสอเถอน. 2531: 109)

บทกว “ภาพปรากฏ” แสดงใหเหนวา ความเปนองครวมของจกรวาล เปนกฎเกณฑของ

สรรพสงในจกรวาล

“ความอมเตมคอสงใด-กคอความไมพรองและลน. เปนดง

เชนทะเลอนรองรบเมดนาจากทกแหลงเขาไวแตมเคยลน, ให

ฟาสบไปสรางเมฆอยทกชวยาม แตมเคยพรอง, ใหลมโหม

พลกตกระหนาแตมเคยแตกทาลาย, ใหสรรพธาตผนกตวเขา

รวมผสานแตคงเคมมเคยจด-ทงรลดในชวงลดและรเพมใน

ชวงเพม...

--ความอมเตมโดยแทจงเปนกฎเกณฑของสง, และธาตแท

แหงเธอโดยพนฐานกเปนดงนน...”

(ดงผเสอเถอน. 2531: 84)

จากทกลาวมาขางตน ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง สามารถถายทอดกฎเกณฑทซบซอน

ของจกรวาลใหผอานเขาใจได

จากแนวคดทง 5 ประการ ทนาเสนอขางตนนน สถาพร ศรสจจง มความตงใจทจะ

ถายทอดความคดเรมจากสงใกลตว คอ สภาพสงคม ธรรมชาต ไปจนถงสจธรรมทครอบคลมถง

จกรวาล อนเปนแนวคดทเขาใจไดไมยาก ชกนาใหผอานมความคดคลอยตามและเหนดวยในทก

สรรพสงทเปนจรง

บทท 5

สรปอภปรายผลและขอเสนอแนะ

จากการศกษาวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง อาจสรปไดดงน

ความมงหมายของการศกษาคนควา

1. เพอวเคราะหใหเหนรปแบบฉนทลกษณและกลวธการประพนธกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

2. เพอวเคราะหใหเหนแนวคดทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

ความสาคญของการศกษาคนควา

ผลการวจยทาใหเหนลกษณะเดนในบทกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ทงในดานรปแบบ

ฉนทลกษณ กลวธการประพนธ และแนวคดดานตาง ๆ ทปรากฏในบทกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง

อนเปนประโยชนตอการศกษากวนพนธ และเปนแนวทางใหแกผ ทสนใจสรางงานกวนพนธสบไป

วธการดาเนนการศกษาคนควา

การศกษาวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ครงน ผ วจยไดศกษาจากบทกวนพนธ

สถาพร ศรสจจง จานวน 8 เลม โดยวธการวจยเอกสารและการเสนอผลการศกษาคนควาแบบ

พรรณนาวเคราะห

สรปผลการศกษาคนควา

ดานรปแบบการประพนธ สถาพร ศรสจจง ใชรปแบบในการประพนธ 2 ชนด คอ

รปแบบฉนทลกษณเดมทมมาแตโบราณ อนไดแก กลอน กาพย โคลง ฉนท ราย และสรางสรรค

กวพจนอสระในงานเขยนของตน นบเปนการเขยนแบบใหมเฉพาะตน

รปแบบฉนทลกษณเดม ไดแก กลอนมชนดเดยว คอ กลอนตลาด กาพยม 4 ชนด คอ

กาพยยาน 11 กาพยฉบง 16 กาพยสรางคนางค 28 และกาพยหอโคลง โคลงม 2 ชนด คอ โคลง

สภาพ ม 4 ชนด คอ โคลงสองสภาพ โคลงสสภาพ โคลงหาหรอมณฑกคต และโคลงกระท สวน

โคลงดนม 2 ชนด คอ โคลงดนววธมาล และโคลงดนบาทกญชร ฉนทม 3 ชนด คอ สาลนฉนท 11

ภชงคประยาตฉนท 12 และอทสฉนท 20 รายมชนดเดยว คอ รายสภาพ

162

กลอนตลาด เปนรปแบบคาประพนธท สถาพร ศรสจจง ใชในการประพนธมาก ทสด ม

ลกษณะไมเครงครดจานวนคา คาประพนธประเภทกาพย เปนรปแบบทเครงครดฉนทลกษณ และ

กาพยหอโคลงของ สถาพร ศรสจจง มลกษณะการประพนธทตางไปจากเดม โดยแตงกาพ ยยาน 11

รวมกบโคลงหาพฒนา และนากาพยฉบง 16 มาแตงรวมกบโคลงดนบาทกญชร คาประพนธ

ประเภทโคลงสภาพและโคลงดน มลกษณะทไมเครงครดฉนทลกษณ เพราะมคาเอก คาโทและ

สมผสระหวางบทไมเปนไปตามขอบงคบ ฉนท ราย มลกษณะไมเครงครดคร ลห

กวนพจนอสระ ม 3 รปแบบ คอ ลลตพฒนา รอยแกว และนวนยายเชงกวนพนธ

กวนพจนอสระของ สถาพร ศรสจจง เขยนในรปแบบลลตพฒนา เปนลลตชนดใหม ของ

สถาพร ศรสจจง มการใชคาประพนธมากกวากฎเกณฑเดมของลลต คอม ราย โคลงสสภาพ โคลง

หาพฒนา กาพยยาน 11 กาพยฉบง 16 กาพยสรางคนางค 28 สาลนฉนท 11 และภชงคประยาต

ฉนท 12 รปแบบรอยแกว มลกษณะไมบงคบจานวนคาและสมผส และนวนยายเชงกวนพนธ ซง

เปนนวนยายรอยแกวทประดบประดาดวยกาพยและกลอน โดยคดสรรคามาเรยงรอยจนทาใหขาด

ความกระชบ กลายเปนคาซอน คาซา และคาขยายทยดยาว ทาใหขาดพลงในการนาเสนอความคด

ดานกลวธการประพนธ สถาพร ศรสจจง แสดงความสามารถเชงวรรณศลปโดยการม

ลกษณะเดนดานการใชคา ภาพพจน ซงสรรคาทเหมาะสมดวยเสยงและความหมาย ใชสญลกษณ

และมกลวธการนาเสนอทหลากหลาย ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง ประสบผลสาเรจไมนอย

การใชคา ในดานเสยง สถาพร ศรสจจง มการเลนเสยงสมผสสระ สมผสอกษร และเลน

เสยงวรรณยกต สวนในดานความหมาย มการเลนคา ซงสวนใหญเปนการเลนคาพอง และการซาคา

ทงการซาคาตนวรรคและการซาขอความ และการสรรคาใหเหมาะสมกบเหตการณและตวละคร

การใชคาใหจนตภาพ และภาษาถน

การใชภาพพจน สถาพร ศรสจจง มหลายลกษณะ ไดแก อปมา อปลกษณ ปฏภาคพจน

อาวตพากย อตพจน บคคลวต ปจฉา สทพจน และมการใชสญลกษณ

การนาเสนอ สถาพร ศรสจจง เสนอเรองโดยการบอกเลา บรรยายคลนสานก ผานตวละคร

และเนนปรชญา ซงเลอกใชไดเหมาะสมกบเนอหา ดวยชนเชงทางวรรณศลป ความเชยวชาญในการ

เลอกสรรใชถอยคา ภาพพจน สญลกษณและวธการเสนอเรองหลากหลายวธ ทาใหบทกวมคณคา

สละสลวย และใหภาพทสมจรง

แนวคดทปรากฏในกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ม 5 คอ ดานการเมอง การปกครอง

ดานสงคม ดานธรรมชาต ดานความรก และดานมนษยและจกรวาล

163

แนวคด ดานการเ มอง การปกครอง สถาพร ศรสจจง แบงออกเปน 2 ยคสมย โดย

การเมอง ในชวง 14 ตลาคม พ .ศ. 2516-2518 แบงออกเปน 5 ประเดน คอ ดานสทธของ

ประชาชน พบวา ผ นาทางการเมองบรหารประเทศอยางไมเหนความสาคญของประชาชน ประชาชน

ยงถกนายทน ผ มอานาจในสงคมกดขขมเหง ในดานสนบสนนใหประชาชนตอสกบความไมชอบธรรม

สถาพร ศรสจจง มความคดวา การลกขนตอสกบความไมชอบธรรมของนกปกครอง นายทน เปน

วธการททาใหประชาชนไดรบความชอบธรรม ไมถกเอาเปรยบ ดงนนในดานสนบสนนใหประชาชน

ตอส โคนลมอานาจผ ทกดขขมเหงแบบถอนรากถอนโคน สถาพร ศรสจจง จงสนบสนนใหประชาชน

จบอาวธลกขนสในรปแบบของการทาสงครามประชาชน นอกจากน เปนการสดดวรชน 14 ตลาคม 2516

โกมล คมทอง สนอง บญชาญ และนสต จรโสภณ วรชนผ เปนตนแบบการตอส และแสดงใหเหน

สภาพสงคมในชวง 14 ตลาคม พ.ศ. 2516-2518 วา เปนยคสมยทโหดรายสาหรบประชาชนมาก

การเมองในชวงป พ.ศ. 2541- 2543 พบวา สถาพร ศรสจจง มแนวคดวา รฐบาลตองให

ความสาคญแกประชาชนเปนอนดบแรก การปฏบตงานของรฐบาลตองมความจรงใจ ตงใจจรงทจะ

แกไขปญหาของประชาชน ไมทาใหประชาชนผดหวง ไมตองการเหนรฐบาลทางานเพอการสรางภาพ

ใหแกคณะรฐบาลเทานน

แนวคดดานสงคม สถาพร ศรสจจง เหนวา สงคมไทยเปลยนแปลงไปจากเดมมาก สงคม

เมองมความเสอมโทรมทางวฒนธรรม สวนสงคมชนบททหางไกลความเจรญ ประชาชนกมชวต

ความเปนอยทลาบาก ยากจน ถกเอาเปรยบ และปญหาความทกขรอนของประชาชนในชนบทยง

ไมไดรบความสนใจและแกไขจากภาครฐอยางจรงจง ประเดนปญหานนแบงออกเปน 2 ประเดน คอ

ปญหาความทกขรอนของคนในชนบท สถาพร ศรสจจง เหนวา ประชาชนทประกอบอาชพ

เกษตรกรรมตองประสบกบปญหาภยธรรมชาต และถกผ มอานาจในสงคม เชน นายทน ดหมนและ

เอาเปรยบ และปญหาความไมสงบในภาคใต สถาพร ศรสจจง แสดงใหเหนวา เหตการณความรนแรง

ในจงหวดตาง ๆ ของภาคใต ทาใหบรรยากาศในภาคใตเปลยนไป ซงปญหาความขดแยงนยงคงมอย

และหากแกไขไดจะทาใหประชาชนในประเทศทกคนเปนสข

แนวคดดานธรรมชาต เปนการบอกเลาถงเรองราว ความรสกตางๆ อนเกยวเนองกบธรรมชาต

สรปเปน 3 ประเดน คอ ความงามของธรรมชาต สถาพร ศรสจจง เหนวา สรรพสงในธรรมชาตม

ความงดงามเออใหผพบเหนไดสมผสและชนชม กฎของธรรมชาต สถาพร ศรสจจง เหนวา สรรพสง

ในธรรมชาตดารงอยโดยมกฎเกณฑทางธรรมชาตคอยควบคม โดยสรรพสงตองดาเนนไปตามกลไก

นน และคณคาและประโยชนของธรรมชาต สถาพร ศรสจจง เหนวา ธรรมชาตมความสาคญตอทก

สรรพสงในจกรวาล จงอยากใหทกคนชวยกนอนรกษไว

164

แนวคดดานความรก พบวา สถาพร ศรสจจง มองความรกเปนกฎเกณฑ หรอทฤษฎ ใน

แบบอดมคต ซงแสดงใหเหนวา ความรกมกฎในตวเอง ไมใชการแสดงความเปนเจาของ แตตองการ

อสรภาพ มการใหและการรบ โดยอยภายใตกฎเกณฑของสงคม

แนวคดดานมนษยและจกรวาล แบงออกเปน 2 ประเดน คอ แนวคดเรองมนษย สถาพร

ศรสจจง เหนวา มนษยคนหนงทดารงชวตในสงคม มศกดแหงความเปนมนษยเทาเทยมกน และ

ดาเนนตามวฏสงสาร แนวคดเรองจกรวาล สถาพร ศรสจจง เหนวา จกรวาลเปนองครวมของทกสง

ทไมสามารถแยกออกจากกนได มความสมพนธเกอกลกน ทงในการสรางและทาลายอยในตวเอง

โดยมนษยเปนเพยงสวนเลก ๆ สวนหนงของจกรวาล

อภปรายผล

จากการวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง จานวน 8 เลม พบวา ในดานรปแบบ

ฉนทลกษณเดม สถาพร ศรสจจง สามารถประพนธไดทกรปแบบทง กลอน กาพย โคลง ฉนท และ

ราย สะทอนใหเหนวา สถาพร ศรสจจง มความรความเขาใจเรองรปแบบฉนทลกษณด และมการใช

รปแบบกลอนตลาดมากทสด ซงแสดงใหเหนวา กลอนตลาด เปนรปแบบท สถาพร ศรสจจง ม

ความชานาญมากกวารปแบบอน ๆ

สวนกวพจนอสระ พบวา สถาพร ศรสจจง ใชรปแบบนวนยายเชงกวนพนธโดยคดสรรคา

มาเรยงรอยจนขาดความกระชบ กลายเปนคาซอน คาซา และคาขยายทยดยาว ทาใหขาดพลงใน

การนาเสนอความคด ซงสอดคลองกบ ดวงมน จตรจานงค (2531: 133-139) ซงไดวจารณนวนยาย

เชงกวนพนธเรอง “ดงผเสอเถอน: คอชายพเนจร, ปาภ-ทงราบและเวงทะเล” ของ สถาพร ศรสจจง ซง

สรปไดวา

พนม นนทพฤกษ เปลยนแปลงลลาเดมไปมาก การใชคาแปรจากคา ๆ เดยวทเรยบกระชบ

มาเปนการใชคาซอน แตกลบทาใหนาหนกคาถกแทนทดวยความเยนเยอ เมอเทยบกบงานชนอน ๆ ท

แสดงฝมอในการใชถอยคาทสนองความมงหมายทางสนทรยะอยแลว จะเปนดวยความพะวงตอคาวา

“กวนพนธ” จงไดหนมาเอาใจใสปรงแตงการใชถอยคาในแงโครงสราง เพอสรางความแปลกใหม แตดจะ

เปนการเปลองแรงเกนจาเปน และเปนสงตรงขามกบคาวาอลงการ ผแตงมวพะวงกบการประดษฐถอยคา

จนลมนกถงความหมายตามปกตของคา

กลวธการประพนธ ดานการใชคา พบวา สถาพร ศรสจจง ใชคาและความหมายไดเหมาะสม

สอความหมายไดชดเจน สวนใหญใชคาภาษาไทยทเขาใจงาย ไมคอยนาภาษาตางประเทศมาใชใน

บทกว แตกคงความไพเราะ มความหมายลกซง มการเลนเสยงสมผสสระ สมผสอกษรหลากหลาย

165

ทกรปแบบตามกฎของการเลนสมผสแตโบราณสมย อกทงยงมการสงสมผสไดเกนกวานน จนอาจ

กลาวไดวา การเลนเสยงคาสมผสนน เปนความสามารถพเศษของ สถาพร ศรสจจง ทเดยว และยง

เลนเสยงวรรณยกต เพอเพมความไพเราะพรงพรายดานเสยงใหบทกว นอกจากน ยงมการเลนคา

ซาคา และสรรคาใหเหมาะสมกบเหตการณและตวละคร ใชคาทใหเกดจนตภาพและใชภาษาถนบาง

อยางเหมาะสมกบทองเรอง ทาใหบทกวมความหมายลกซง สะเทอนอารมณ แสดงใหเหนวา สถาพร

ศรสจจง เปนกวทมชนเชงทางวรรณศลปสง ดงท คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สมบต จาปา

เงน. 2550: 326; อางองจาก คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. ม.ป.ป.) แสดงทศนะวจารณงาน

ประพนธของ สถาพร ศรสจจง ไววา “ใชกลวธทางวรรณศลปทงดงาม คมคาย และเขมขน ดวย

พลงอารมณสะเทอนใจ ในขณะเดยวกนกมความหวานซงของอารมณกว เลนคา เลนเสยง ผสานคา

ทองถนกบภาษากลางไดอยางมรส เขมขนทงเนอหาและลลา จนอาจกลาวไดวา กวนพนธของ สถาพร

ศรสจจง เปนตนแบบแหงตระกลชางสลกถอยคา” แตบางครง สถาพร ศรสจจง กมไดใชวรรณศลปท

งดงาม เชนใน การนาเสนอแนวคดดานการเมองการปกครอง ในหนงสอ “ฟองนายหว” ผ วจย

พบวา มการใชคาทไมสภาพ และเปนถอยคารนแรง สะทอนความรสกของกว ทาใหบทกวมความคม

เฉยบ ไมละมนดงบทกวอนๆ และหนงสอนวนยายเชงกวนพนธเรอง “ดงผเสอเถอน: คอชายพเนจร,

ปาภ-ทงราบและเวงทะเล” กมการใชคาซอน คาซา และ คาขยายจนเกนความพอด ทาใหใจความ

สาคญไมชดเจนเทาทควร

การใชภาพพจน พบวา สถาพร ศรสจจง ใชภาพพจนทหลากหลายในการสอความ ทงอปมา

อปลกษณ ปฏภาคพจน อาวตพากย อตพจน บคคลวต ปจฉา และสทพจน ซงสรางความรสก

แนะภาพ สรางอารมณใหแกผอานอยางคมชด ทงยงใชสญลกษณทเขาใจงาย และมวธการนาเสนอ

ทหลากหลาย เพอเราความสนใจ และชวนใหตดตาม ประสทธภาพของการนาเสนอนนยอมขนอย

กบวรรณศลปในการใชถอยคาเรยบเรยงของกว

ดานแนวคด ทปรากฏในกวนพนธนน สถาพร ศรสจจง เสนอเกยวกบการเมอง การปกครอง

มากกวาแนวคดดานอน ๆ ดง สถาพร ศรสจจง เปนนกเขยนทมความคดและสนใจในเรองการเมอง

การปกครองอยางยง โดยมสานกทางการเมองและพนธกจของนกเขยนในการทาคณประโยชนตอ

สงคม และเมอประเทศชาตมความวนวายทางการเมองเกดขน ในชวง 14 ตลาคม พ .ศ.

2516-2518 เนองจากผ นาทางการเมองมความเผดจการในการบรหารประเทศ ประชาชนถก กดข

ขมเหงและจากดสทธเสรภาพอยางหนก สถาพร ศรสจจง จงเลอกทจะยนอยเคยงขางประชาชน

และเขยนบทกวเพอประชาชนโดยแท ดงท นศน วทธรศานต (2519: 73) ไดแสดงทรรศนะวา

“สถาพร ศรสจจง เปนนกเขยนฝายกาวหนาแนวประชาชนคนทพนยคแสวงหาอยางสบสนมาแลว

และเรมทางานอยางมเปาหมายแทจรง …เขาจะเนนทประชาชนอยตลอดเวลาอยางนาสรรเสรญใน

อดมการณอนมนคง” ซงสอดคลองกบคาบอกเลาของ สถาพร ศรสจจง ทกลาวถงงานประพนธของ

ตนเอง ไวในหนาคานาของหนงสอเรอง “กอนไปสภเขา” วา

166

ชวตของขาพเจาเตบโตมาพรอม ๆ กบความไรเอกราชของประเทศและความเปนเผดจการของผ นา

สงเหลา นนบเปนสวนสาคญอยางใหญหลวงตองานเขยนของขาพเจา…ขาพเจาเชอและมองเหนวา มแต

ประชาชนและความเปนจรงทเกดขนในสงคมเทานนทจะเปนผสอนใหคนเขยนหนงสอได และจากการสรป

ในแงน ขาพเจาจงเชอวาประชาชนเปนทกสงทกอยาง

จากการตอสใหญของประชาชนเมอคราวเหตการณ 14 ตลาคม ปสองพนหารอยสบหก ทาให

ทองฟาสวางไสวขน บรรดากากทาสเผดจการไดหลบหวซอนหางไปพกหนง จะอยางไรกตามบดนประชาชน

ไดตนขนแลว ตนขนเพอสรางทกสงทกอยางดวยมอของเขาเอง ตนขนมาเพอตอสเอาอานาจของเขาคน

แมวาบรรดากากทาสทรชนทงหลายจะไดกลบมาสมหวกนเพอทาการขมหวกดขขดรดประชาชนใหม แตก

อยาไดหมายวาจะกระทาการไดดงใจเชนทเคยผานมา สรรพสงประชาชนเทานนจะเปนผตดสน สงใดเลา

จะหลกเลยงสจธรรมขอนได

ขาพเจาเปนเพยงคนเลก ๆ ทไดเชอมนอยางจรงใจวา มแตประชาชนเทานนทจะใหความยตธรรม

แกประชาชนได มแตประชาชนเทานนทจะสถาปนารฐของประชาชนขนมาได และมแตประชาชนเทานนท

เปนผ กาวหนามอนาคต ขาพเจาเปนเพยงคนทาวรรณกรรมเลก ๆ ทรวมรบรกบยคสมยอนโหดรายทผานมา

และกาลงเปนอย

(กอนไปสภเขา. 2518: จากผ เขยน)

บทกวของ สถาพร ศรสจจง จงมลกษณะเปนบทกวเพอมวลชน ซงเปนแบบสตรสาเรจ คอ

ชธงรบ เปนสวนใหญ โดยใหความหวงและเสนอทางออกใหประชาชนอยางตรงไปตรงมา ซงอาจเปน

เพราะ สถาพร ศรสจจง ไดรบอทธพลจากบรรยากาศทางการเมองในยคสมย ผ นาประเทศปกครอง

แบบเผดจการ จากดสทธเสรภาพของประชาชน และประชา ชนยงถกนกปกครอง นายทนกดข

ขมเหงอยางทารณ จนทาใหประชาชนผทกขยากทง กรรมกร และชาวนา จงรวมพลงลกขนส เพอ

เรยกรองรฐธรรมนญ เรยกรองสทธ เสรภาพ และความชอบธรรมจากรฐบาล นอกจากน สถาพร

ศรสจจง ยงไดรบอทธพลจากนกเขยนรวมสมยดวยกน ดงท ชวน เพชรแกว (2523: 64) แสดงทศนะ

วจารณงานประพนธเรอง “กอนไปสภเขา” ของสถาพร ศรสจจง วา “มทวงทานองทคลายคลงกบงาน

ของนายผและจตร ภมศกด” นาเสยดายทบทกวของ สถาพร ศรสจจง ใหความหวงและชแนะทางออก

ใหประชาชนจบอาวธลกขนตอสกบผ ทเอาเปรยบเพยงอยางเดยว แตขาดการใหความรเรองประชาธปไตย

สทธและเสรภาพแกประชาชน ซงจะทาใหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง มคณคาและนาสนใจมากกวาน

เพราะปญหาของประชาชนทถกกดขขมเหงนนไมสามารถแกไขดวยการจบอาวธลกขนสอยบนภเขาเพยง

อยางเดยว แตนาจะเสนอใหตอสอยางใชภมปญญาทเหมาะสมกวา

เมอบรรยากาศทางการเมองในชวง 14 ตลาคม 2516 เลอนหายไป สถาพร ศรสจจง

กหนมาดการปฏบตหนาทในการบรหารบานเมองของนายกรฐมนตร ในชวงป พ.ศ. 2541- 2543

โดยยงมแนวคดวารฐบาลตองใหความสาคญแกประชาชนเปนอนดบแรก พบวา สถาพร ศรสจจง

ไมชนชม เพราะเรองการฉอราษฎรบงหลวง การเลนพวก การแกปญหาบานเมอง การแกไขเศรษฐกจไม

167

ประสบความสาเรจ การแทรกแซงการทางานของสอมวลชน และการสรางภาพ สถาพร ศรสจจง จง

เสยดส ประชดประชนรฐบาล ซงเปนการเลนโวหารใหสาแกใจผอาน ดงท สานกพมพอตมรฐ แสดง

ทศนะเกยวกบการประพนธกวเรอง “ฟองนายหว” ของ สถาพร ศรสจจง ไวในหนาคาผพมพของ

หนงสอเลมน วา

รวมบทกวในชอเลม “ฟองนายหว” โดย “อนถา รองววแดง” เปนปรากฏการณดเดนทงการเมอง

และในวงงานวรรณกรรมไทย

ทางการเมอง เนอหางานกวชดนสามารถจดจารประวตศาสตรยคชวนไดละเอยดทกแงมม มโครงเรอง

มความหมดจดตงแตบทแรกจนบทสงทาย โดยเฉพาะไดสาแดงมมมอง เสนอขอสรปตอทวงทานายหว

ชวนตอเอกลกษณลลาลกแมธรณบบมวยผม ไดอยางสะใจและแทนใจชาวบานรานถนทวประเทศ

ทางวรรณกรรม ชนเชงของกวทานน งดงามในวรรณศลป เฉยบคมในสาระและการนาเสนอ ชนดถงลก

ถงคน ถงจรตและทนมายาของเหลานายหวถวนทวทกตวคน

นคอผลงานกวของกวนกส กวผมจดมนในแนวทางประชาชนมาตลอดชวงชวต และนคอหนงสอกวการ

เมองในฤดกาลใหมทางการเมองทมวลประชาไทยทกเพศ ทกวย ทกสาขาอาชพ จกตองเรยนรและกาว

เขาไปมสวนรวม …

(ฟองนายหว. 2543: คาผ พมพ)

แนวคดดานสงคม พบวา สถาพร ศรสจจง ตระหนกถงปญหาตาง ๆ ของสงคมไทย

จงถายทอดประสบการณทางสงคมมาบอกเลาแกผอาน โดยเฉพาะปญหาความทกขรอนของคนใน

ชนบท และปญหาความไมสงบในภาคใต โดยสามารถทาใหผอานเหนภาพและเขาใจขอเทจจรงของ

สงคม ดงท คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สมบต จาปาเงน. 2550: 337; อางจาก คณะกรรมการ

วฒนธรรมแหงชาต. ม.ป.ป.) แสดงทรรศนะวา “…เขามความตระหนกในปญหาของสงคม และม

ความเขาใจเหนใจชวตของคนทกขยากทถกเอาเปรยบ กวนพนธของเขาจงสะทอนปญหาชดเจน

ทาใหผอานมองเหนภาพอนเปนจรงของสงคม และปลกความหวงสรางกาลงใจใหตอสกบอปสรรค

ปญหา..” ซงแสดงใหเหนวา สถาพร ศรสจจง เปนผ ทใหความสาคญและสนใจในขาวสาร เหตการณ

ความเปนไปของบานเมอง

แนวคดดานธรรมชาต พบวา สถาพร ศรสจจง มความรและเขาใจปรากฏการณตาง ๆ

ทางธรรมชาตด สามารถพรรณนาถงความงามของธรรมชาตโดยใหภาพทสมจรง ทงยงแสดง

กฎเกณฑของธรรมชาตไดอยางลกซง โดยตระหนกเหนคณคาและประโยชนของธรรมชาตอยางมาก

และดวยการเปนผ มประสบการณอนเกยวเนองกบธรรมชาตมามาก จงทาให สถาพร ศรสจจง

สามารถเขยนบทกวถายทอดแนวคดดานธรรมชาตไดอยางลมลก ดงท เนาวรตน พงษไพบลย

(2529: คานา) แสดงทศนะวจารณไววา “ตวเขาเองเปนคนฝงทะเลอนดามน แตกมประสบการณเกอบ

168

ทกภาคทง เหนอ อสาน กลาง ใต ดงนนเขาจงพดถง ปาภ เพลงชาวเขา เวงฟาและคลนหวเดง ได

ชนดทวา เขาถงตนฉบบ ผมเรยกเขาวา “นกบอกเลาแหงทะเลอนดามน” และ วนย สกใส (วระศกด

ขนแกว. 2539: 79; อางองจาก วนย สกใส. ม.ป.ป.) แสดงทรรศนะวา “…เพราะใชภาษา รปแบบเดน

และวรรณศลปทด ในนาม พนม นนทพฤกษ บทกวคอนขางเดน โดยเฉพาะเขยนเรองราวเกยวกบ

ทะเล สถาพร ศรสจจง เข ยนไดดใหอารมณความรสกคอนขางลกซง คมชด ใชคาสอดคลองกบ

อารมณความรสก..” นบไดวา สถาพร ศรสจจง มความสามารถในการบรรยายธรรมชาตโดยสอดแทรก

อารมณความรสก และเรองราวตาง ๆ ทประสบมาไดอยางกลมกลน ทาใหผอานเขาใจและเหนภาพ

ธรรมชาตทงดงามได จงเปนกวทนายกยองและเอาเปนแบบอยางผหนง ในการประพนธกวนพนธ

เกยวกบธรรมชาตแบบเขาถง

แนวคดดานความรก พบวา สถาพร ศรสจจง มองความรกเปนกฎเกณฑ หรอทฤษฎทม

กฎตายตววา ความรกมกฎในตวเอง ไมใชการแสดงความเปนเจาของ แตตองการอสรภาพ และเปน

ทงผ ใหและผ รบ โดยมจรยธรรมเปนตวกาหนด สถาพร ศรสจจง มมมมองดานความรกแตกตางจาก

กวทานอน อาท สวสด ธงศรเจรญ และประยอม ซองทอง ซงสวนใหญกวจะมองความรกเปน

อารมณความรสกทเกดขนจรง และสามารถรบรได มใชการยดมนในอดมคตเชนน จงทาใหแนวคด

ดานความรกไดไมชดเจน เมอเทยบกบแนวคดดานอน ๆ

แนวคดดานมนษยและจกรวาล พบวา สถาพร ศรสจจง นาเสนอแนวคดเรองมนษย

เพอใหเขาใจธรรมชาตของมนษย และแสดงแนวคดเรองจกรวาล เพอใหเขาใจความเปนองครวมของ

จกรวาล ซง สภาณ ขนรกษ (2542: 51) เหนวา พนม นนทพฤกษ ตองการชใหเหนวา “สงใน

จกรวาลทงสนทงปวงลวนสมพนธกน มนษยเปนเพยงสวนเลก ๆ สวนหนงของจกรวาลเทานนไมไดอย

เหนอหรอมอานาจธรรมชาตทดารงอยแลวในจกรวาลแตอยางใด ในแงน พนม แสดงใหเหนวามนษย

กบจกวาล “เปนองครวม” ทแยกกนไมได ถามนษยทาอะไรทไมถกตองชอบธรรม ผดไปจากครรลอง

ของธรรมชาตกยอมจะสองผลตอจกรวาลและทายทสดกจะสงผลถงมนษยเอง” ซงจากการศกษา

วเคราะห ผ วจยพบวา สถาพร ศรสจจง แสดงแนวคดดานมนษยและจกรวาลไดในแนวของความ

เปนจรง สจธรรม แตยงมสวนท ดวงมน จตรจานงค (2531: 133-139) ไดวจารณไว ซงสรปไดวา

“ผแตงใชอสรภาพในการเฟนคาอยางเกนพอด ไมไดเชอมโยงกบความหมายในระดบลกของบท

ประพนธ และถอยคาทพยายามชกจงไปสคาถามเกยวกบความรเรองตวตนของมนษย กคงจะเขากนกบเรอง

มได นวนยายเรองนจะมไดประสบความสาเรจในฐานะงานศลปะ อปสรรคแหงความสาเรจกคอ เมอผ เขยน

เลอกเขยนในรปของนวนยาย กไมไดความเขาใจในพฤตกรรมของตวละครมากพอ พฤตกรรมของตวละครก

เตมไปดวยรายละเอยดทไมชวยสรางความเขาใจในมโนทศนของเรองเทาทควร และในฐานะความเรยง

เรองปรชญากยงทงขอคาถามไวหลายประการ”

169

ขอเสนอแนะ

จากการวเคราะหกวนพนธของ สถาพร ศรสจจง ผ วจย ขอเสนอแนะวา ควรศกษาวจย

งานประพนธกวนพนธของกวคนอนทอยในยคสมยเดยวกนกบ สถาพร ศรสจจง ในดานกลวธการ

ประพนธ และแนวคด เพอความร ความเขาใจ ขนบนยม สภาพสงคม มอทธพลตอความคดของ

กวรวมสมย เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

บรรณานกรม

171

บรรณานกรม

กมลทพย กาลพนธ. (2554). วาทกรรมวฒนธรรมชมชนในบนเทงคดของ พนม นนทพฤกษ

ระหวาง พ.ศ. 2520 – 2529. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (วรรณคดไทย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

กนตพงษ เขมชชวล. (2546). การวเคราะหบทรอยกรองเรอง “รอยทราย” ของวนเนาว ยเดน.

สารนพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .

ถายเอกสาร.

กาญจนา วชญาปกรณ. (2542). แนวทางการวจกษวรรณคด. ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร

และสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.

กาชย ทองหลอ. (2543). หลกภาษาไทย. พมพครงท 11. กรงเทพฯ: อมรการพมพ.

กหลาบ มลลกะมาส. (2517). วรรณกรรมไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามคาแหง.

------------. (2548). วรรณคดวจารณ. พมพครงท 13. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามคาแหง.

กอบกล องคทานนท. (ม.ป.ป.). ศพทวรรณกรรม. กรงเทพฯ: รกอกษร.

จนดาศร เทยมเดช. (2524). วเคราะหบทรอยกรองของเจาพระยาธรรมศกดมนตร (สนน เทพหสดน

ณ อยธยา). ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชลธรา สตยาวฒนา. (2530). ผจงถอยรอยเรยง. กรงเทพฯ: ปลาตะเพยน.

ชวน เพชรแกว. (2523). รอยกรองสมยใหม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: กรงสยามการพมพ.

ฐะปะนย นาครทรรพ. (2526). หนงสอเรยนภาษาไทย รายวชา ท042 การเขยน 2. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

ดวงมน จตรจานงค. (2531, มนาคม – เมษายน). ดงผเสอเถอน: การวเนจรมรจบของชายคนหนง.

ปาจารยสาร. 19(2): 133-139.

ธเนศ เวศรภาดา. (2549). หอมโลกวรรณศลป: การสรางรสสนทรยแหงวรรณคดไทย. กรงเทพฯ:

ปาเจรา.

ธญญา สงขพนธานนท. (2539). วรรณกรรมวจารณ. ปทมธาน: นาคร.

นศน วทธรศานต. (2519). วเคราะหวรรณกรรมแนวประชาชน. กรงเทพฯ: สยามวรรณกรรม.

บญยงค เกศเทศ. (2536). แลลอดวรรณกรรม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

บญเหลอ ใจมโน. (2549). การแตงคาประพนธ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

172

บณยเสนอ ตรวเศษ. (2550). เอกสารประกอบการสอนรายวชาวรรณกรรมวจารณ. บรรมย:

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏบรรมย.

เบญจมาศ พลอนทร. (2525). แงคดจากวรรณคดและวรรณกรรม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

เบญจวรรณ สขวฒน. (2545). รอยกรองของแรคา ประโดยคา : การศกษาเชงวเคราะห.

ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประภาพรรณ บตรศร. (2541). วเคราะหบทรอยกรองราชสดดสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

ในวาระเสดจสวรรคต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประเมน เชยงเถยร. (2522). วเคราะหวรรณกรรมรอยกรองของเนาวรตน พงษไพบลย.

ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ปยะทศนย เกดโมฬ. (2550). การศกษาวเคราะหกลวธการใชวาทศลปในนทานคากลอนของสนทรภ.

ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

ปรชา ชางขวญยน. (2525). ศลปะการเขยนชดพนฐานของการใชภาษา เลม 2. กรงเทพฯ:

วชาการ.

พงษจนทร คลายสบรรณ. (2522). การเขยนสรางสรรค. กรงเทพฯ: โรงพมพสทธสารการพมพ.

พนม นนทพฤกษ. (2524). ยนตานพาย. กรงเทพฯ: ทกษณาบรรณ.

------------. (2529). คอนกวายเวงฟา. กรงเทพฯ: สฝน.

------------. (2529). ทวารก-รกนน. กรงเทพฯ: เพอนชวต.

------------. (2531). ดงผเสอเถอน: คอชายพเนจร, ปาภ-ทงราบและเวงทะเล. กรงเทพฯ: เทยนวรรณ.

------------. (2531). ณ เพงพกรมหวย. กรงเทพฯ: สขภาพใจ.

------------. (2541). ทะเล ปาภ และเพงพก. กรงเทพฯ: มงมตร.

เพญพกตร สงสมาลย. (2544). การวเคราะหบทรอยกรองของไพวรนท ขาวงาม. ปรญญานพนธ

กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .

ถายเอกสาร.

ยวพาส ชยศลปวฒนา. (2542). ความรเบองตนเกยวกบวรรณคด. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

173

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ:

นานมบคสพบลเคชนส.

ลอม เพงแกว. (2549). วายเวงวรรณคด. กรงเทพฯ: พมพคา.

วราภรณ บารงกล. (2542). รอยกรอง. กรงเทพฯ: ครสภา.

วนเนาว ยเดน. (2532). การศกษาเรองกลอน. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

วนย จนดารกษ. (2540). วเคราะหบทรอยกรองพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว. ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วภา กงกะนนทน. (2533). วรรณคดศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

วณา ตางใจ. (2546). วเคราะหบทรอยกรองทไดรบรางวล “การประชนกลอนสดประเภท

ประชาชน” ของมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ระหวางป พ .ศ. 2535-2544. สารนพนธ

กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .

ถายเอกสาร.

วระศกด ขนแกว. (2539, เมษายน – พฤษภาคม). ณ เพงพกรมหวย จาก สถาพร ศรสจจง

ถง พนม นนทพฤกษ. WRITER MAGAZINE. 4(40): 46-81.

ศรลกษณ จฑาศร. (2541). แนวคดทางสงคมไทย ของเนาวรตน พงษไพบลย จาก “ขางคลอง

คนนายาว” ในหนงสอพมพเดลนวส ป พ.ศ. 2530-2539. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(ภาษาไทย). มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

ศวกานท ปทมสต. (2548). การเขยนสรางสรรค ไมยากอะไรเลย. กรงเทพฯ: นวสาสนการพมพ.

สมเกยรต รกษมณ. (2551). ภาษาวรรณศลป. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สายนาใจ.

สมบต จาปาเงน. (2550). ประสบการณชวตและผลงานฝากไวในแผนดน ศลปนแหงชาต

พ.ศ. 2546-2548. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

สถาพร นาสารย. (2546). บทรอยกรองของหมอมหลวงปน มาลากล : การศกษาเชงวเคราะห.

ปรญญานพนธ ศศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

สถาพร ศรสจจง. (2518). กอนไปสภเขา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ปถชน.

สมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย. (2548-2550). รสนยมวรรณคด. วารสารปากไกฉบบพเศษ

วทยาวรรณกรรม พระนพนธของพลตร พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ.

(1): 61-69.

174

สายทพย นกลกจ. (2543). วรรรกรรมไทยปจจบน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: เอส.อาร.พรนตงแมส

โปรดกส.

สรมาส อนนตะยา. (2549). การเปลยนแปลงของรอยกรองไทยในชวงป พ.ศ. 2500-2520

: การศกษาเชงวเคราะห. ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สขกมล รตนสภา. (2536). วเคราะหรอยกรองของศวกานท ปทมสต. ปรญญานพนธ

กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

สจตรา จงสถตยวฒนา. (2549). เจมจนทนกงสดาล: ภาษาวรรณศลปในวรรณคดไทย.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โครงการเผยแพรผลงานวชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

สจรา คปตารกษ. (2526). วเคราะหบทรอยกรองของ “นายผ”. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สพจน ศรจนทร. (2546). วเคราะหบทรอยกรองปจจบน ในนตยสารศลปวฒนธรรมตงแตชวง

พ.ศ.2542 – 2544. สารนพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สภาณ ขนรกษ. (2542). วแคราะหแนวคดในเรองสนและนวนยายของพนม นนทพฤกษ.

ปรญญานพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). สงขลา: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยทกษณ.

ถายเอกสาร.

สภาพร มากแจง. (2535). กวนพนธไทย 1. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

สมาล วระวงศ; และเจตนา นาควชระ. (2544). พลงปญญาในกวนพนธไทยรวมสมย. ใน

กวนพนธไทยรวมสมย: บทวเคราะหและสรรนพนธ. อรรคภาค เลาจนตนาศร. หนา

63-89. กรงเทพฯ: ศยาม.

สวนย มกราพนธ. (2525). แงคดจากวรรณคดและวรรณกรรม. กรงเทพฯ: แพรพทยา.

เสถยร จนทมาธร. (2523, มถนายน). จดหมายจากหนผา. นตยสารโลกหนงสอ. 3(9): 28-30.

อนมานราชธน, พระยา. (2531). การศกษาวรรณคดแงวรรณศลป. หนา 11. กรงเทพฯ: โรงพมพ

ครสภาลาดพราว.

อครา บญทพย. (2535). การเขยน. กรงเทพฯ: ภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บางเขน.

175

อานาจ เอยมสาอางค. (2546). การวเคราะหภาพสะทอนและแนวคดทางสงคมทปรากฏใน

บทรอยกรองชด “ขางคลองคนนายาว” ของเนาวรตน พงษไพบลย ชวง พ.ศ. 2543 –

พ.ศ. 2544. สารนพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อนถา รองววแดง. (2543). ฟองนายหว. กรงเทพฯ: อตมรฐ.

อปกตศลปสาร, พระยา. (2548). หลกภาษาไทย. พมพครงท 13. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ภาคผนวก

177

สถาพร ศรสจจง

ประวต

สถาพร ศรสจจง เกดเมอวนท 14 กมภาพนธ 2494 ทบานนาเลอด ตาบลทามหรา

อาเภอเมองพทลง จงหวดพทลง เปนบตรชายคนเดยวของนายกระจางและนางเลก ศรสจจง บดาม

อาชพรบราชการ สมรสกบนางอมรา ศรสจจง มบตรชาย 1 คน สถาพร ศรสจจง เปนกวและ

นกเขยนทสรางผลงานหลายประเภททงกวนพนธ เรองสน นวนยาย บทความ และวรรณกรรม

เยาวชน ใชนามปากกาวา พนม นนทพฤกษ และอนถา รองววแดง

สถาพร ศรสจจง ไดรบการยกยองเชดชเกยรตเปนศลปนแหงชาต สาวรรณศลป พทธศกราช

2548 จากคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

การศกษา

จบชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนวดควนนมตร อาเภอเมองพทลง จงหวดพทลง

จบชนประถมศกษาปท 7 โรงเรยนกนตง อาเภอกนตง จงหวดตรง

จบชนมธยมศกษาตอนตน (ม.ศ.3) โรงเรยนวเชยรมาต อาเภอเมองตรง จงหวดตรง

จบชนมธยมศกษาตอนปลาย (ม.ศ.5) โรงเรยนสภาราชน อาเภอเมองตรง จงหวดตรง

จบปรญญาตร ศศ.บ.(ภาษาไทย) มหาวทยาลยเชยงใหม (2515)

จบปรญญาโท ศศ.ม.(ไทยคดศกษา) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา (2533)

การทางาน

พ.ศ. 2515-2516 เจาหนาทมลนธโกมลคมทอง กรงเทพมหานคร ทาหนาทคดเลอกและ

ผลตเอกสารสงพมพเพอการเผยแพร

178

พ.ศ. 2517-2525 ประจากองบรรณาธการและเปนบรรณาธการสานกพมพหลายสานกพมพ

ไดแก หนงสอพมพอธปตย ของศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทย (2517 -2518) นตยสารปถชน

(2517 -2518) สานกพมพปถชน (บรรณาธการ, 2517-2518) สานกพมพเมดทราย (กองบรรณาธการ,

2521- 2522) สานกพมพกอไผ (บรรณาธการ, 2523-2525)

พ.ศ. 2519-2522 ผจดการโรงงานปลาปน อาเภอกนตง จงหวดตรง

พ.ศ. 2525 -2545 นกวชาการประจาสถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ อาเภอเมอง

จงหวดสงขลา

พ.ศ. 2525-ปจจบน อาจารยผสอน ( ระดบปรญญาตร - โท ) มหาวทยาลยทกษณ

มหาวทยาลยราชภฏสงขลา มหาวทยาลยราชภฏยะลา ฯลฯ

ผลงานประพนธ

งานประพนธทเผยแพรเปนภาษาไทย

2513 รวมเรองสน กวนพนธเรอง “เจาชอทองกวาว” (เขยนรวมกบผ อน)

2514 รวมเรองสน กวนพนธเรอง “ตองฝนยามแลง” (เขยนรวมกบผ อน)

2518 รวมเรองสน กวนพนธเรอง “กอนไปสภเขา”

2523 รวมเรองสนเรอง “คนฟาฉาดาว รอยเปอนและทางเดน”

2524 รวมเรองสน กวนพนธเรอง “ยนตานพาย” และวรรณกรรมเยาวชนเรอง “เดกชายชาวเล”

2525 วรรณกรรมเยาวชนเรอง “บองหลา” และนวนยายเรอง “ทงหญาขาว ปาสงและวนรง ทอสาย”

2526 รวมเรองสนเรอง “ดาวทขดเสนฟา”

2528 กวนพนธเรอง “คอนกวายเวงฟา”

2529 รอยแกวเรอง “ทวารก–รกนน…”

179

2531 นวนยายเรอง “ดงผเสอเถอน : คอชายพเนจร, ปาภ–ทงราบและเวงทะเล”

2532 กวนพนธเรอง “ณ เพงพกรมหวย”

2540 วรรณกรรมเยาวชนเรอง “ดงคนด”

2541 กวนพนธเรอง “ทะเล ปาภ และเพงพก

2543 กวนพนธเรอง “ฟองนายหว”

งานประพนธทไดรบการแปลเปนภาษาตางประเทศ

เรองสนเรอง “คลนหวเดง” ไดรบการแปลเปนภาษาจน องกฤษ มลาย

เรองสนเรอง “หองพระ” และนวนยายเรอง “เดกชายชาวเล” ไดรบการแปลเปนภาษาญป น

บทกว “ดาวเหนอ” ไดรบการแปลเปนภาษาองกฤษ

รางวลทไดรบ

เรองสนชอ “คลนหวเดง” ไดรบรางวลชอการะเกด พ.ศ. 2519 และรางวลเรองสนยอดเยยม

พ.ศ. 2522 จากสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย

วรรณกรรมเยาวชนเรอง “เดกชายชาวเล” ไดรบรางวลชมเชย ประเภทหนงสอบนเทงคด

สาหรบเดกกอนวยรน (12-14 ป) จากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต พ.ศ. 2524 เปน 1

ใน 500 เลมหนงสอดสาหรบเยาวชนและเดก ของสมาพนธองคกรเพอพฒนาหนงสอและการอาน

และเปน 1 ใน 100 หนงสอด 100 เลมทเดกและเยาวชนไทยควรอาน (ทนสนบสนนการวจย จาก

สวก.) และเปนหนงสออานนอกเวลา วชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนตน

วรรณกรรมเยาวชนเรอง “บองหลา” ไดรบรางวลชมเชย ประเภทหนงสอบนเทงคดสาหรบ

เดกกอนวยรน (12-14 ป) จากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต พ.ศ. 2525 และเปน 1 ใน

500 เลมหนงสอสาหรบเดกและเยาวชน ของสมาพนธองคเพอพฒนาหนงสอและการอาน

180

รวมบทกวนพนธเรอง “คอนกวายเวงฟา” ไดรบรางวลชมเชย ประเภทกวนพนธ จาก

คณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต พ.ศ. 2529

วรรณกรรมเยาวชนเรอง “ดงคนด” รางวลชมเชย ประเภทหนงสอบนเทงคดสาหรบเดกกอน

วยรน (12-14 ป) จากคระกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต พ.ศ. 2541

บทกวชอ “ดาวศรทธายงโชนจาแสง” ไดรบการคดเลอกเปนสรรนพนธในโครงการวจย กวนพนธ

ในฐานะพลงทางปญญาของสงคมรวมสมย พ.ศ. 2538 – 2543 ซงมศาสตราจารยเกยรตคณ

ดร. เจตนา นาควชระ เปนหวหนาโครงการ (โครงการวจยซงไดรบทนสนบสนนจาก สกว.)

ประวตยอผวจย

182

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล นางสาวกตตมา จนทรลาว

วนเดอนปเกด 10 กนยายน 2527

สถานทเกด ตาบลสว อาเภอสว จงหวดชมพร

สถานทอยปจจบน 48/2 ม.11 ตาบลทงระยะ อาเภอสว

จงหวดชมพร 86130

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2540 ประถมศกษา

จากโรงเรยนวดแหลมปอ อาเภอสว

จงหวดชมพร

พ.ศ. 2543 มธยมศกษาตอนตน

จากโรงเรยนสววทยา อาเภอสว

จงหวดชมพร

พ.ศ. 2546 มธยมศกษาตอนปลาย (แผนก วทย-คณต)

จากโรงเรยนสววทยา อาเภอสว

จงหวดชมพร

พ.ศ. 2550 ปรญญาตร

กศ.บ. (ภาษาไทย)

วชาเอกภาษาไทย วชาโทบรหารการศกษา

จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

จงหวดสงขลา

พ.ศ. 2555 ปรญญาโท

ศศ.ม.(ภาษาไทย)

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

กรงเทพมหานคร