สารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตรสารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตร

ปรวฒน ธาราฤด*

เขยนงานอยางไรใหดมความคด

แบบมวจารณญาณ ?

การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) ถอเปนทกษะสำาคญในการศกษาตอในระดบปรญญาโทและเอก วาแตการคดอยางมวจารณญาณนคออะไรกนและเราจะตดสนไดอยางไรวาเราคดอยางมวจารณญาณดแลว คำาถามเหลานเปนคำาถามทผมถามตวเองตลอดเวลาทผมศกษาตอในระดบปรญญาโทเพราะดเหมอนวาจะไดคะแนนมากหรอนอยกขนอยกบวางานเขยนของผมนนสะทอนการคดอยางมวจารณญาณมากนอยแคไหน เพราะเหตน ผมจงขอนำามมมองสวนตวในประเดนนมาเลาใหฟงกน

นกวชาการเองยงไมสามารถตกลงกนไดแนชดวาการคดอยางมวจารณญาณคออะไร ตวอยางเชน Dewey (2540) ไดนยามการคดอยางมวจารณญาณไววาเปนการคดไตรตรองใหดโดยไมดวนสรป มการตงขอสงสยกอนทจะเชอและพรอมเปดใจรบฟงรอบดาน ดงนน การคดอยางมวจารณญาณจงตองอาศยตรรกะและความรอบคอบในการพจารณาความเชอหรอความรใดๆดวยการประเมนหลกฐานทสนบสนนความเชอและความรนนๆวามนำาหนกนาเชอถอไดมากนอยแคไหน ในขณะท Smith (2541) นยามการคดอยางมวจารณญาณไววาเปนการประเมนคำากลาวอาง (Claim) ของบคคลใดบคคลหนงวานาเชอถอหรอไมโดยการพจารณาหลกฐานสนบสนนคำากลาวอางนนอยางรอบคอบ อยางไรกตาม สำาหรบผมแลวคำานยามเหลานฟงดเปนนามธรรมจบตองไดยาก คำาถามตอมากคอในทางปฏบตแลวเราจะเขยนงานอยางไรละถงจะสะทอนการคดอยางมวจารณญาณทด ในทศนะของผม งานเขยนทสะทอนความคดอยางมวจารณญาณทดควรมลกษณะสำาคญสามประการดงตอไปน

ประการแรก เราตองไมใชแครวบรวมขอมลมาเขยนนำาเสนอในรปแบบการบรรยายหรอพรรณนาเทานนแตเราตองเขยนนำาเสนอประเดนในรปแบบการอภปรายหรอการโตแยง (Argument) ยกตวอยางเชน หากเราจะตองเขยนงานในหวขอประเพณสำาคญของประเทศในกลมอาเซยน เราอาจจะเรมโดยการเขยนเลาประวตความเปนมา พธกรรมและความเชอของประเพณลอยกระทง ตอจากนนเรากหยบยกประเพณเดนๆของพมา แลวกเลาแบบเดยวกนอกโดยพดถงประวตความเปนมา พธกรรมและความเชอ วนไปเรอยๆแบบนจนครบทกประเทศในกลมอาเซยน หากเราทำาแคนงานเขยนของเรากจะไมสะทอนกระบวนการคดใดๆของเราเลยเพราะเราแครวบรวมขอมลมาเลาตอใหฟงเฉยๆ ดงนน หากเราอยากใหงานเขยนของเราสะทอนการคดอยางมวจารณญาณมากขน เราจะตองนำาขอมลเหลานมาวเคราะหและสงเคราะหอกครงเพอใหไดประเดนและมม

8

สารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตรสารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตร

ปรวฒน ธาราฤด*

มองใหมๆในรปแบบการอภปรายหรอการโตแยงของเราเอง ยกตวอยางเชน ขณะทเราอานขอมลเหลาน เราอาจจะมองเหนความเหมอนและความตางของประเพณตางๆในประเทศกลมอาเซยน เรากอาจจะนำาหยบยกประเดนนมาเขยนหรอเราอาจจะวเคราะหใหลกลงไปอกโดยตงขอสงเกตถงปจจยททำาใหเกดความเหมอนและความตางนน เปนตน

จะเหนไดวาประโยชนอยางหนงของการคดอยางมวจารณญาณคอจะผลกดนใหเราสรางองคความรใหมๆทตอยอดจากองคความรเดมอยเสมอเพราะคงเปนไปไดยากทจะคดวทยาการใหมๆหากเราแครวบรวมขอมลเดมมาเลาซำาไปซำามาในลกษณะการบรรยาย ดงนน นกอานทคดอยางมวจารณญาณมกจะตงคำาถามในสงทอานกอนจะเชออยเสมอ การตงคำาถามนจะทำาใหผอานมองเหนประเดนหรอองคความรใหมๆทอาจจะไปลบลางองคความรเกากเปนได

ดงทไดกลาวไปขางตนแลววางานเขยนทสะทอนการคดแบบมวจารณญาณนนจะตองนำาเสนอขอโตแยงในรปแบบการอภปรายไมใชแคบรรยายเฉยๆ ดงนนลกษณะประการทสองของงานเขยนทดคอจะตองมขอโตแยงทดและนาเชอถอ Wallace และ Wray (2554) ไดกลาวถงองคประกอบของขอโตแยง (ทด) ดงแผนภาพดานลางน

ขอโตแยง (Argument) = คำากลาวอาง (Claim) + หลกฐานสนบสนน (Warranting)

แนวคดขางตนอธบายอยางงายๆไดวา สมมตวาเราอานขอมลทเรารวบรวมมาแลว ตงขอสงเกตวา “ปจจยหนงททำาใหประเพณในประเทศกลมอาเซยนมลกษณะทคลายกนกคออทธพลของศาสนา” ประเดนทเราหยบยกมาอภปรายนแหละคอคำากลาวอางของเรา คำากลาวอางเชนนกไมตางอะไรกบความเหนสวนตวทไมมนำาหนกและไมนาเชอถอ ดงนนหากเราตองการใหคำากลาวอางของเรามนำาหนกกลายเปนขอโตแยงทโนมนาวใจผอานใหคลอยตามได เราจำาเปนจะตองใหหลกฐานสนบสนนโดยอาจจะยกนกทฤษฎหรองานวจยมาสนบสนนคำากลาวอางของเรา จำาไววางานเขยนวชาการในระดบน เราไมสามารถเขยนคำากลาวอางลอยๆขนมาไดเลย เราจะตองหาหลกฐานมาสนบสนนเสมอ นอกจากน ยงมสองขอยอยทตองระวงเสมอในการสรางขอโตแยงซง Wallace และ Wray (2554) ไดกลาวไว

ขอแรกคอเราตองแนใจวาหลกฐานทเราใชสนบสนนนนเปนหลกฐานทนาเชอถอและสนบสนนคำากลาวอางของเราอยางแทจรง ยกตวอยางเชน หากเราจะยกงานวจยมา สนบสนน เราตองประเมนมาแลววางานวจยชนนนมกระบวนการวจยทไดมาตรฐานเชอถอไดและไมเกาจนเกนไป หรอหากเราจะอางทฤษฎ เราจะตองประเมนแลววาทฤษฎนนเปนทยอมรบอยางกวางขวางในวงวชาการ ตองไมไปหยบยกทฤษฏเกาทถกลมลางไปแลวมาอาง เราตองแนใจดวยวาหลกฐานทเรายกมาสนบสนนนนมตรรกะทถกตองและสนบสนนคำากลาวอางของเราอยางแทจรง ไมนำาหลกฐานทไมตรงประเดนมายนยนอยางไมสมเหตสมผล

ขอสองคอ เราตองแนใจวาคำากลาวอางและหลกฐานสนบสนนนนสอดคลองกน ลองพจารณาคำากลาวอางทสมมตขนดานลางนด

9

สารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตรสารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตร

1. การสอนภาษาองกฤษแบบอภปรายใหกบนกเรยนไทยไดผลดกวาวธการสอนแบบฟง-พด

2. การสอนภาษาองกฤษแบบอภปรายใหกบนกเรยนไทยชนประถมศกษาปท 3 อาจจะไดผลดกวาวธการสอนแบบฟง-พด

3. การสอนภาษาองกฤษแบบอภปรายใหกบกลมประชากรนกเรยนไทยชนประถมศกษาปท 3 ในงานวจยครงนอาจจะใหผลดกวาวธการสอนแบบฟง-พด

จะเหนไดวาคำากลาวอางทหนงนน ผพดกลาวดวยความมนใจมากวาวธการสอนภาษาองกฤษแบบอภปรายนนไดผลดกวาการสอนแบบฟง-พด (ในทกกรณ) และไดผลดกบนกเรยนไทย (ทกคน) เหตนผพดจงตองหาหลกฐานจำานวนมากเพอทำาใหถอยคำานมนำาหนกเพยงพอ อาจตองนำางานวจยเปนรอยฉบบทใชนกเรยนไทยในทกระดบชนเปนกลมตวอยางและมผลวจยไปในทศทางเดยวกนทงหมดวาการสอนแบบอภปรายดกวาการสอนแบบฟง-พดมาอางอง ในขณะทประโยคทสองนน ผพดลดความมนใจลงโดยใชคำาวา “อาจจะ” ซงแสดงใหเหนวาผพดไมไดตดสนดวยความมนใจวาจะเปนแบบนในทกกรณและยงลดความครอบคลมลงเหลอแคเพยงนกเรยนไทยชนประถมศกษาทสามเทานนไมใชนกเรยนไทย (ทกคน) ดงนนคำากลาวอางทสองนตองการหลกฐานสนบสนนปรมาณนอยกวาคำากลาวอางแรกแนนอน สวนคำากลาวอางทสามนนตองการหลกฐานนอยทสดเมอเปรยญเทยบกบคำากลาวอางสองคำาพดแรกเพราะผพดใชคำาวา “อาจจะ” และลดความครอบคลมลงโดยระบประชากรเจาะจง เราจะเหนไดวาคำากลาวอางทงสามนมความแตกตางกนในเรองความมนใจของผพด (Certainty) และความครอบคลม (Generalizability) นนเอง ดงนน เราตองดความสอดคลองใหดวาหลกฐานทเรามอยนนสนบสนนคำากลาวอางอยางแทจรงโดยทเราไมสรปอยางมนใจและครอบคลมมากจนเกนไป

ในวงวชาการนน คำากลาวอางทมนใจมากและครอบคลมในวงกวางนนเสยงทจะถกลบลางไดมากทสด เราจงตองระวงคำากลาวอางแบบนเปนพเศษ หากเรานำาหลกการนมาใช ถอยคำาทผมไดยนบอยๆในชวตประจำาวน เชน “คนไทย (ทกคน?) คดไมเปน, ไมมความเปนผใหญ, ไมตรงตอเวลา….เหมอนฝรง (ทกคน?)” และอกหลายถอยคำาทสรปอยางมนใจและครอบคลมวงกวางเชนนจงเปนสงทไมควรพดเพราะไมจรงอยางแนนอน คำาพดดงกลาวนนลบลางไดงายมากเพราะผมเองกมเพอนคนไทยหลายคนทไมไดเปนเชนนนและเพอนสเปนผมคนหนงบอกผมวาคนสเปนนนสายเสมอ เปนตน นอกจากนเราอาจจะลบลางคำากลาวนโดยชใหเหนวาเปนคำาพดทเหยยดหยามเชอชาตเพราะคนพดตดสนความดชวของคนทชาตกำาเนดไมใชทการกระทำา เหมอนกนกบการเหยยดสผวนนแหละ บางครงสงทคนบางชาตกำาลงอางวาชนชาตอนดอยพฒนาและลาหลงอาจจะเปนการลาอาณานคมแบบใหมโดย

10

สารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตรสารรอบรวศลปศาสตร สารรอบรวศลปศาสตร

มบางกลมชนทยอมรบวาตนเองดอยกวาตกเปนอาณานคมกได ซงประเดนนไดมการพดถงในวงวชาการแลวอยางเชนแนวคด Native Speakerism ของ Holliday เปนตน

ประการทสาม งานเขยนทสะทอนการคดอยางมวจารณญาณจะตองมองรอบดาน ไมใชมองแคดานเดยว สมมตวาคำากลาวอางของเราคอ “ครควรใหเดกนกเรยนอานบทความภาษาองกฤษทอยในระดบเดยวกบความสามารถของเดกหรอยากขนไปอกหนงระดบ” เราอาจจะยกทฤษฎ Comprehensible Input Hypothesis ของ Krashen มาสนบสนน แตถาเราหยดแคน เราจะมองแคดานเดยวเพราะเรามองแคดานทสนบสนนคำากลาวอางของเราแตไมไดมองดานทแยงเลย จรงๆแลว ทฤษฎของ Krashen นน มนกวชาการโจมตจำานวนมาก เราจงตองนำาขอโตแยงเหลานมากลาวดวย แลวปรบคำากลาวอางใหเหมาะสมกบหลกฐานทมอย ดงนน จงมองหลายๆดานกบทกสงทเราเขยน เชน ถาเราจะยกทฤษฎใดมา กตองประเมนความนาเชอถอของทฤษฎนนโดยพจารณาถงจดแขงและขอจำากดของทฤษฎ นำาหนกของหลกฐานหรองานวจยทใชรองรบทฤษฎน นำาหนกของหลกฐานหรองานวจยทคานทฤษฎน อปสรรคทอาจจะเกดขนหากนำาทฤษฎนไปใชจรง ฯลฯ จะเหนไดวาการทเราจะมองรอบดานได เราตองอาศยการอานทกวางเพอรวบรวมประเดนในดานตางๆ ใหครบถวน ฉะนน นกศกษาตองขยนอานใหกวาง ไมอานเพยงสงทอาจารยนำาเสนอเทานน นอกจากน การทเราจะประเมนทฤษฎหรองานวจยตางๆ ไดด เราจะตองมความรจรงในระเบยบวธวจย ฉะนนการเตรยมความพรอมกอนการเรยนระดบปรญญาโทดวยการอานหนงสอระเบยบวจยกเปนความคดทดไมนอย

โดยสรปแลว งานเขยนทสะทอนถงการคดแบบมวจารณญาณจะตองนำาเสนอขอโตแยงทด (Argument) ซงจะตองมคำากลาวอาง (Claim) และหลกฐานสนบสนน (Warranting) ทสอดคลองกน และตองมองรอบดาน สดทายน ผมหวงวาบทความชนนจะเปนประโยชนไมมากกนอยใหแกผอาน กอนจากกน ผมอยากฝากไวสามเรอง เรองแรกคอผมอยากเหนนกศกษาไทยเพยรสรางองคความรและนวตกรรมใหมๆ เพอพฒนาประเทศ อยามวเดนยำาอยกบททองจำาแตความรเดมๆโดยไมมองในประเดนใหมๆ จนเราลาหลงไปเสยกอน เรองทสองคอ ฟงวาทกรรมทางการเมองแลว อยาลมคดตามอยางมวจารณญาณโดยมองหลายๆดาน ไมใชเชอทกอยางเพราะเปนเสอสเดยวกนและเรองทสามคออยาลมคดอยางมวจารณญาณกบงานเขยนชนนของผมดวย มขอโตแยงประการใดเกยวกบบทความชนนเขยนมาเลาใหผมฟงบางนะครบ

* อาจารยคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญศศ.บ. (ภาษาองกฤษ) เกยรตนยมอนดบ 1 มหาวทยาลยมหดลMSc. (TESOL) The University of Edinburgh

อางอง

Dewey, J (1997). How we think. New York: Houghton Mifflin.

Smith, G.F. (1998). Quality problem solving. Milwaukee, WI: ASQ Quality Press.

Wallace, M., & Wray, A. (2011). Critical reading and writing for postgraduates (2nd Eds.). London:

SAGE.

11