1

รายการผลงาน สอ สงพมพ ประชาสมพนธ

และเผยแพรกรอบสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน

2

๑. บทความ ๑.๑ เรอง “ ๑๐ สมรรถนะหลก ปนเดกไทยฉลาดร อยดมสข มความสามารถสง และใสใจสงคม ” โดย รศ.ดร.ทศนา แขมมณ ๑.๒ เรอง “แนวทางการพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะหลกทจ าเปนตอชวต” โดยคณะท างานวางแผนจดท ากรอบสมรรถนะ หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ของคณะอนกรรมการการจดการเรยนการสอนในคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา เผยแพรในวารสารการศกษาไทย ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ปท ๑๕ ฉบบท ๑๔๗ (ตลาคม - พฤศจกายน ๒๕๖๑ ) ๑.๓ เรอง “สมรรถนะเดกไทย และการพฒนาสมรรถนะ” โดยคณะท างานวางแผนจดท ากรอบสมรรถนะ หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ของคณะอนกรรมการการจดการเรยนการสอนในคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา เผยแพรในวารสารการศกษาไทย ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ปท ๑๖ ฉบบท ๑๔๘ ( ธนวาคม – มกราคม ๒๕๖๒ ) ๑.๔ เรอง “พฒนาการหลกสตรและการจดการเรยนการสอน: จากอดตสยคเปลยนผานสหลกสตรฐานสมรรถนะ” โดย ดร.เฉลมชย พนธเลศ (ผวจยในโครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษาตอนตนส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ) เผยแพรในวารสารการศกษาไทย ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ปท ๑๖ ฉบบท ๑๔๙ ( กมภาพนธ – มนาคม ๒๕๖๒ ) ๑.๕ เรอง “หลกสตรฐานสมรรถนะ : ทางออกของการลดความเหลอมล าเพอสรางพลเมองไทยในศตวรรษท ๒๑ ” โดย ดร. ทรงพร พนมวน ณ อยธยา (ผวจยในโครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษาตอนตนส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ) เผยแพรในวารสารการศกษาไทย ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ปท ๑๖ ฉบบท ๑๕๐ ( เมษายน – พฤษภาคม ๒๕๖๒ )

3

๑๐ สมรรถนะหลก ปนเดกไทยฉลาดร อยดมสข มความสามารถสง และใสใจสงคม

โดย รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมมณ

การปฏรปการศกษานบเปนประเดนส าคญเรงดวนทจ าเปนตองมการด าเนนการกนอยางจรงจงในทกองคประกอบ โดยเฉพาะในองคประกอบทสงผลโดยตรงตอผลสมฤทธและคณภาพของผเรยน คอ คร หลกสตร การเรยนการสอน และการวดและประเมนผล จากการศกษาสภาพปญหา ความตองการเอกสาร ผลงานวจย การรบฟงความคดเหนจากผทรงคณวฒและกลมบคคลทเกยวของ พบวา ผเรยนในทกระดบการศกษา ดอยคณภาพทงทางดานผลสมฤทธทางการเรยน พฤตกรรม และคณลกษณะทพงประสงค โดยเฉพาะอยางยงในดานการน าความรและทกษะทตนไดเรยนรไปประยกตใชใหเปนประโยชนในชวตประจ าวน ซงกคอ “ความสามารถเชงสมรรถนะ” นนเอง

“สมรรถนะ”เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถของบคคลในการประยกตใชความร และทกษะตางๆในการท างาน การใชชวตและการแกปญหา ศาสตราจารย David McClelland แหงมหาวทยาลย Harvard พบวา สมรรถนะเปนคณสมบตทสามารถท านายความส าเรจในการท างานไดดกวาเชาวนปญญา (Intelligence) สมรรถนะจงควรจะเปนผลลพธทพงประสงคของการเรยนร เพราะเปนความสามารถในระดบใชการไดในชวต ซงสงผลโดยตรงตอคณภาพชวต ในเมอ “สมรรถนะ” มความส าคญและประโยชนตอชวต การศกษาจงตองท าหนาทพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะทจ าเปน แตสมรรถนะอะไรทเปนความจ าเปนทผเรยนทกคนจะตองมเมอจบการศกษาขนพนฐาน (ป.1 - ม.6) ประเดนนจงเปนค าถามส าคญทตองตอบใหไดเปนอนดบแรก คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา เหนถงความส าคญและความจ าเปนดงกลาว จงไดจดต งคณะท างานขนมาชดหน ง เพอศกษาหาค าตอบ คณะท างานดงกลาวจงจดท า “โครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน” ขนเปนการน ารอง โดยคณะวจยไดพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนซงเปนสมรรถนะของผเรยนทจบชนมธยมศกษาปท 6 เพอใหเหนกรอบสมรรถนะในภาพรวมปลายทาง และใชกรอบดงกลาวเปนหลกในการน าสกรอบสมรรถนะหลกระดบประถมศกษาตอนตน (ป.1 - ป.3) ซงมความส าคญเรงดวนทตองปรบเปลยนกอนระดบชนอนๆ กรอบสมรรถนะหลกทพฒนาขน ประกอบดวยสมรรถนะส าคญ 10 สมรรถนะ ซงมความสอดคลองกบหลกการส าคญ 6 ประการ คอ เปนสมรรถนะทสามารถตอบสนอง 1) ความตองการของประเทศตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ยทธศาสตรชาต 20 ป แผนปฏรปประเทศดานตางๆ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แผนการศกษา และมาตรฐานการศกษา 2) สอดคลองกบทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ซงเปนทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวตในโลกปจจบนและอนาคต ๓) สงเสรมการใชศาสตรพระราชา พระราโชบายของสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท

4

๑๐และพระราชด ารสของสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร ๔) ใหความส าคญกบความเปนไทย ความเปนชาตไทย เพอด ารงรกษาเอกลกษณความเปนไทยใหถาวรสบไป ๕) สอดคลองกบหลกพฒนาการตามวยของมนษยและตอบสนองตอความแตกตางทหลากหลายทงของผเรยน บรบท และภมสงคม และ ๖) สามารถเทยบเคยงกบมาตรฐานสากลได สมรรถนะทง ๑๐ ประการ เปนสมรรถนะหลกทเดกและเยาวชนไทยจะตองไดรบการพฒนาในชวงเวลา ๑๒ ป ของการศกษาขนพนฐาน เพอใหสามารถกาวทนการเปลยนแปลงและด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกแหงศตวรรษท ๒๑ ได สมรรถนะทง ๑๐ประการไดแก ๑)ภาษาไทยเพอ การสอสาร ๒)คณตศาสตรในชวตประจ าวน ๓)กระบวนการสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร ๔)ภาษาองกฤษเพอการสอสาร ๕)ทกษะชวตและความเจรญแหงตน ๖)อาชพและการเปนผประกอบการ ๗)ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม ๘)การรเทาทนสอสารสนเทศและดจทล ๙)การท างานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผน า และ ๑๐)การเปนพลเมองตนรและมจตส านกสากล คณะท างานไดพฒนารายการสมรรถนะยอยของแตละสมรรถนะหลก ทงในระดบการศกษาขนพนฐานและระดบประถมศกษาและระดบประถมศกษาตอนตน รวมทงไดพฒนาแนวทางการน าสมรรถนะไปใชในการพฒนาผเรยนได ๖ แนวทาง และน าไปทดลองใชในโรงเรยนสงกดตางๆ เพอศกษาความเปนไปได กระบวนการน าไปใช ผลทเกดขนกบครและนกเรยน รวมทงปจจยทเออและเปนอปสรรคตอการปฏบตงานของครและการเรยนรของนกเรยน ซงผลจากการวจยและพฒนาดงกลาวสามารถน าไปใชในการปรบ/พฒนาหลกสตรการเรยนการสอนและการวดและการประเมนผล รวมทงการพฒนาครใหสามารถเพมคณภาพการจดการเรยนการสอน และพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะทตองการในชวตประจ าวน โดยเฉพาะอยางยงสมรรถนะภาษาไทยเพอการสอสาร คณตศาสตรในชวตประจ าวน ทกษะกระบวนการสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร รวมทงสมรรถนะการใชภาษาองกฤษเพอการการสอสาร สมรรถนะทงสน เปนสมรรถนะทจะชวยใหเดกและเยาวชนไทย เปนคนไทยฉลาดร (Literate Thais) คอ มความรและเครองมอพนฐานทจะใชในการแสวงหาความรและเรยนรตลอดชวต สวนสมรรถนะทกษะชวตและความเจรญแหงตน และทกษะอาชพและการเปนผประกอบการจะชวยใหเดกและเยาวชนไทยมชวต ทอยดมสข (Happy Thais)ส าหรบทกษะการคดขนสงและนวตกรรม รวมทงการรเทาทนสอสารสนเทศและดจทล จะชวยเพมพนความสามารถ ความเกง ใหเดกและเยาวชนไทยคดเกง และรทนโลก ท าใหเดกและเยาวชนไทย เกงขน มความสามารถสงขน (Smart Thais)สงผลตอการเพมขดความสามารถในการแขงขนระดบโลกดวย สวน ๒ สมรรถนะสดทาย คอ สมรรถนะการท างานแบบรวมพลงเปนทมและมภาวะผน า และ สมรรถนะการเปนพลเมองตนรและมส านกสงคม จะชวยใหเดกและเยาวชนไทยเปนผทสามารถท างานรวมกบผอน เปนผน าทดและเปนพลเมองไทยทใสใจสงคมและมส านกสากล (Active Thais Citizen with Global Mindedness) มความรบผดชอบ มสวนรวมในกจการของสงคมและผดงความเปนธรรมในสงคม เพอการอยรวมกนอยางสนตสขตลอดไป

5

แนวทางการพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะหลกทจ าเปนตอชวต โดย คณะท างานวางแผนจดท ากรอบสมรรถนะ

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ของคณะอนกรรมการการจดการเรยน การสอนในคณะกรรมการอสระเพอ การปฏรปการศกษา

ความน า

ในโลกยคปจจบนและอนาคตทมความเปลยนแปลงเปนอยางมาก บคคลจ าเปนตองมสมรรถนะหลกส าคญทตองใชในการใชชวต การท างาน และอยรวมกบผอนอยางมความสข สมรถนะหลกดงกลาวสามารถพฒนาผเรยนไดดผานหลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency-Based Curriculum: CBC) ในปจจบนนหลายประเทศจงมการน าหลกสตรฐานสมรรถนะมาใช เนองจากหลกสตรฐานสมรรถนะเปนหลกสตรทมงเนนการพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะทจ าเปนตองใชในการด ารงชวต โดยมการก าหนดสมรรถนะหลกทเหมาะสมกบผเรยนในแตละชวงชนใหครผสอนน าไปใชเปนหลกในการก าหนดจดมงหมาย สาระการเรยนร การจดการเรยนการสอน และการวดและประเมนผลหลกสตรฐานสมรรถนะใหความส าคญกบพฤตกรรม/การกระท า การปฏบตของผเรยน มใชทการรหรอมความรเพยงเทานน แตผเรยนตองสามารถประยกตใชความร ทกษะ เจตคต คานยม และคณลกษณะตาง ๆ ในการแกปญหา สถานการณตาง ๆ ในชวตประจ าวน ธ ารง บวศร (๒๕๓๕) ไดกลาวถงหลกสตรฐานสมรรถนะวาเปนหลกสตรทยดความสามารถของผเรยนเปนหลก การออกแบบหลกสตรตามแนวคดน จะมการก าหนดเกณฑความสามารถทผเรยนพงปฏบตได เปนหลกสตรเกณฑความสามารถ ทจดท าขนเพอประกนวาผทจบการศกษาในระดบหนง ๆ จะมทกษะและความสามารถในดานตาง ๆ ตามทตองการ เปนหลกสตรทไมไดมงเรองความรหรอเนอหาวชาทอาจมความเปลยนแปลงไดตามกาลเวลา แตจะมงพฒนาในดานทกษะ ความสามารถ เจตคตและคานยม อนจะเปนประโยชนตอชวตประจ าวนและอนาคตของผเรยน หลกสตรนมโครงสรางใหเหนถงเกณฑความสามารถในดานตาง ๆ ทตองการใหผเรยนปฏบตในแตละระดบการศกษา และในแตละระดบชน ทกษะและความสามารถจะถกก าหนดใหมความตอเนองกน โดยใชทกษะและความสามารถทมในแตละระดบเปนฐานส าหรบเพมพนทกษะและความสามารถในระดบตอไป

ส าหรบจดเดนของหลกสตรฐานสมรรถนะ มหลายประการดงน ๑) ชวยใหผ เรยนไดรบ การพฒนาสมรรถนะหลกทส าคญตอการใชชวต การท างาน และการเรยนร ซงจ าเปนตอการด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกแหงศตวรรษท ๒๑ ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ๒) ชวยใหการจดการเรยนร มงเปาหมายไปทการพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะทตองการ มใชมงเปาไปทการสอนเนอหาความรจ านวนมาก ซงอาจไมจ าเปนหรอเปนประโยชนแกผเรยน ๓) ชวยลดสาระการเรยนรทไมจ าเปน อนสงผลใหสถานศกษามพนทในการจดการเรยนรอนทเปนความตองการทแตกตางกนของผ เรยน วถชวต วฒนธรรม ชาตพนธ และบรบทไดมากขน ๔) ชวยลดภาระและเวลาในการสอบตามตวชวดจ านวนมาก การสอบวดสมรรถนะหลกของผเรยน เปนการสอบทชวยใหเหนความสามารถทเปนองครวมของผเรยน ๕) กรอบสมรรถนะหลกของหลกสตรฐาน

6

สมรรถนะเปนสมรรถนะขนต าทจ าเปนส าหรบผเรยนทกคน จะเปนสมรรถนะกลางทเออใหสถานศกษาทมศกยภาพ สามารถออกแบบหลกสตรทเหมาะสมกบความตองการและบรบทของตนไดโดยยดสมรรถนะกลางเปนเกณฑเทยบเคยงซงจะชวยสงเสรมใหเกดรปแบบหลกสตรทหลากหลาย

การน าหลกสตรฐานสมรรถนะไปใชนนจะตองด าเนนการผานการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ (Competency-Based Instruction: CBI) ทมลกษณะส าคญคอ เปนการเรยนการสอนตามจดประสงคการเ ร ย น ร เ ช ง ส ม ร ร ถ น ะ ( Learning competencies) ท ส า ม า ร ถ ส ง เ ก ต เ ห น ไ ด แ ล ะ ว ด ไ ด เ ป น การเรยนการสอนทมงใหเกดความร ทกษะทแทจรง และใชเวลาในการเรยนรโดยการคดและการลงมอท า ดวยตนเอง และพฒนากาวหนาไปเปนล าดบขนตามความสามารถของตน ส าหรบการวดและประเมนฐานสมรรถนะ (Competency-Based Evaluation: CBE ) นน เนนการวดผลการเรยนรจากการพฤตกรรม/การกระท า/การปฏบต ทสามารถแสดงออกถงสมรรถนะนน ตามเกณฑทก าหนด เปนการวดองเกณฑ มใชองกลม การประเมนใหคะแนน และการรายงานผล ขนอยกบพฤตกรรม การกระท า ทแสดงออกถงความสามารถในการใชความร และทกษะตาง ๆ ทไดเรยนมา

สมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน

ในป ๒๕๖๑ คณะท างานวางแผนจดท ากรอบสมรรถนะหลกสตรการศกษาขนพนฐานของคณะอนกรรมการการจดการเรยนการสอนในคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ไดด าเนนการวจยโดยการศกษาเอกสาร งานวจย และขอมลตาง ๆ ทเกยวของและพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐานขนโดยยดหลกการส าคญวาสมรรถนะทก าหนดขนจะตองมคณสมบต ดงน

๑) ตอบสนองนโยบายระดบชาต อาท รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ยทธศาสตรชาต แผนปฏรปประเทศดานตาง ๆ นโยบายและแผนการศกษาชาต และมาตรฐานการศกษาชาต

๒) มงเตรยมผเรยนใหมความร ทกษะ คณลกษณะ และสมรรถนะทจ าเปนตอการด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกแหงศตวรรษท 21 ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

๓) สงเสรมการใชศาสตรพระราชา รวมทงพระราโชบายทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท ๑๐ และสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร ไดพระราชทานแกรฐบาลและประชาชน

๔) ใหความส าคญกบการด ารงรกษาความเปนไทยในโลกสากล การท านบ ารงศลปวฒนธรรม ศาสนา ความดงาม และความเปนชาตไทย

๕) ใหมความเหมาะสมกบผเรยนตามหลกพฒนาการ และสามารถตอบสนองความแตกตางทหลากหลายของผเรยน วถชวต ภมสงคม และบรบท

๖) มงพฒนาคณภาพการศกษาใหเทยบเคยงไดกบมาตรฐานสากล การด าเนนการขางตนไดสมรรถนะหลก ๑๐ สมรรถนะ โดยแบงเปน ๔ กลมคอ ๑) คนไทยฉลาดร (Literate Thais)ม ๔ สมรรถนะหลก คอ (๑) ภาษาไทยเพอการสอสาร (Thai Language

for Communication)(๒) คณตศาสตรในชวตประจ าวน(Mathematics in Everyday Life) (๓) การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร(Scientific Inquiry and Scientific Mind)และ (๔) ภาษาองกฤษเพอการสอสาร (English for Communication)

7

๒) คนไทย อยด มสข (Happy Thais) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ (๑) ทกษะชวตและความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) และ (๒) ท กษะอาช พและการเป นผ ประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)

๓) คนไทยสามารถสง (Smart Thais) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ(๑) ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม (Higher Order Thinking Skills and Innovation) และ (๒) การร เทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL)

๔) พลเมองไทย ใสใจสงคม (Active Thai Citizens) ม ๔ สมรรถนะหลก คอ (๑) การท างานแบบรวมพลงเปนทม และมภาวะผน า (Collaboration Teamwork and Leadership) และ (๒) การเปนพลเมองตนรทมส านกสากล (Active Citizens with Global Mindedness)

นอกจากนไดน าสมรรถนะหลก ๑๐ สมรรถนะ มาจดท าสมรรถนะยอยของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑ - ๓) ดวย ซงจากการตรวจสอบความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษกบเดกไทยทวประเทศพบวากรอบสมรรถนะทพฒนาขนมโครงสรางองคประกอบสอดคลองกบขอมลเชงประจกษทเกบจากนกเรยนทวประเทศ แนวทางการพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะหลกทจ าเปนตอชวต คณะท างานวางแผนจดท ากรอบสมรรถนะหลกสตรการศกษาขนพนฐานของคณะอนกรรมการการจดการเรยนการสอนในคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ไดออกแบบแนวทางการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ ๖ แนวทาง และไดน าไปทดลองใชกบผเรยนในระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑ - ๓) พบวามความเปนไปไดในการพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะหลกดงกลาว

การน ากรอบสมรรถนะหลกสการพฒนาผเรยนมหลกส าคญดงน ๑. สมรรถนะหลกทกดานสามารถพฒนาผเรยนไดหลายลกษณะ ทงพฒนาผานกจกรรมในชวตประจ าวน

หรอกจกรรมทเปนกจวตรในโรงเรยน กจกรรมพฒนาผเรยน และกจกรรมการเรยนรในหองเรยน ๒. สมรรถนะหลกทกดานสามารถพฒนาผเรยนผานเนอหาสาระตาง ๆ ในทกกลมสาระ และเออใหเกด

การบรณาการขามศาสตรสาขาตางๆได นอกจากนยงสามารถพฒนาผานสาระทเปนเรองราว เหตการณ และ ประเดนส าคญในปจจบน (Current Issues) บรบท (Context) รวมทงประสบการณ และกจกรรม (Experiences &Activities) ตางๆได

๓. ในการออกแบบกจกรรมเพอพฒนาผเรยนอาจจะผสาน และบรณาการหลายๆ สมรรถนะทงทเปนสมรรถนะยอยในสมรรถนะหลกนน หรอสมรรถนะยอยในสมรรถนะหลกอนๆ

๔. ในการออกแบบกจกรรมเพอพฒนาผ เรยนใหเกดสมรรถนะใดๆ นน จ าเปนตองพจารณาองคประกอบทส าคญของสมรรถนะดงน

๔.๑ ความรทจ าเปนตอการเกดสมรรถนะทตองการ ซงเลอกมาจากเนอหาสาระและมโนทศนในศาสตรสาขาวชาตาง ๆ

๔.๒ ทกษะทจ าเปนตอการเกดสมรรถนะทตองการ ซงเลอกมาจากทงทกษะส าคญของศาสตรสาขาวชาตางๆ และทกษะทเปนองคประกอบหลกของสมรรถนะ

๔.๓ เจตคต คณลกษณะ นสย แรงจงใจ ฯลฯ ทจ าเปนตอการเกดสมรรถนะ ๔.๔ สถานการณตางๆ ทจะน าสมรรถนะทตองการไปใช ทจะท าใหผเรยนไดเรยนรและเกดความร

ทกษะ เจตคต/คณลกษณะ และสามารถน าความร /ทกษะ เจตคต/คณลกษณะ ไปใชในสถานการณตาง ๆ

8

ส าหรบแนวทางการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ ๖ แนวทาง มดงน แนวทางท ๑ : ใชงานเดม เสรมสมรรถนะ

เปนการสอนตามปกตทสอดแทรกสมรรถนะ ซงครเหนวาสอดคลองกบการบทเรยนนนเขาไป และอาจปรบกจกรรม หรอคดกจกรรมตอยอด เพอใหผเรยนไดพฒนาสมรรถนะนนยงขน หรอไดสมรรถนะอนเพมมากขนชวยเพมการเรยนรของผเรยนใหเขมขน มความหมายยงขน แนวทางท ๒:ใชงานเดม ตอเตมสมรรถนะ

เปนการสอนตามปกตทสอดแทรกสมรรถนะ ซงครเหนวาสอดคลองกบการบทเรยนทสอดคลองกบการบทเรยนนนเขาไป มการเนนสมรรถนะทเกยวของใหมากขน ซงจะชวยใหผเรยนใชความร ทกษะไดจรงในสถานการณทหลากหลาย และพฒนาคณสมบตทชวยใหใชชวตอยางมคณภาพยงขน แนวทางท ๓ :ใชรปแบบการเรยนร สการพฒนาสมรรถนะ

เปนการสอนตามปกตทมการน ารปแบบการเรยนรทใชเดมมาวเคราะหเชอมโยงกบสมรรถนะทสอดคลองกบรปแบบการเรยนรและบทเรยน ซงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคของรปแบบฯและเกดสมรรถนะทสมพนธกน

แนวทางท ๔: สมรรถนะเปนฐาน ผสานตวชวด เปนการสอนโดยน าสมรรถนะและตวชวดทสอดคลองกนมาออกแบบการสอนรวมกน เพอใหผเรยนไดเรยนรทงเนอหาสาระและทกษะตามตวชวดทก าหนด พรอมกบการพฒนาสมรรถนะหลกทจ าเปนตอชวต

แนวทางท ๕: บรณาการผสานหลายสมรรถนะ เปนการสอนโดยน าสมรรถนะหลกทงสบดานเปนตวตง แลวออกแบบการสอนทมลกษณะเปนหนวยบรณาการทชวยใหเดกไดเรยนรอยางเปนธรรมชาต และเหนความสมพนธระหวางวชา/กลมสาระการเรยนรตางๆ

แนวทางท ๖: สมรรถนะชวตในกจวตรประจ าวน สมรรถนะชวตในกจวตรประจ าวนเปนการสรางสรรคการเรยนรอยางสอดคลองสมพนธกบการ

ด าเนนชวตประจ าวนปกตของนกเรยน สอดคลองกบกจกรรมตางๆ ทมกเกดในโรงเรยน นบเปนการฝก พฒนาสมรรถนะนนๆ ไดอยางตอเนอง อกทงเปนไปตามธรรมชาตปกตของชวตนกเรยน ทมความยดหยน และทาทายทจะเผชญสถานการณตามธรรมชาตของชวต การฝกสมรรถนะผานสถานการณตางๆ จะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะอยางแทจรง สามารถน าความร ทกษะ และ ประสบการณ ไปใชในสถานการณตางๆ ในการด าเนนชวตจรง

แนวทางทง ๖ แนวทางมความแตกตางกนดงน แนวทางท ๑-๓ เปนแนวทางทชวยตอยอดทกษะของครบนฐานประสบการณเดม โดยมการสงเสรมใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนรมากขน และเพมสถานการณทจะใหผเรยนน าความรและทกษะตางๆไปใชประโยชนในชวตมากขน สวนแนวทางท 4 - 5 มลกษณะเปนการบรณาการหลายลกษณะ ทงบรณาการหลายสมรรถนะ บรณาการหลาย ๆ เนอหา/สาระ แนวทางนจะท าใหผเรยนไดเรยนรอยางมความหมายมากขน อกทงไดมโอกาสไดเผชญกบสถานการณทจะไดใชน าความร ทกษะ และคณลกษณะมากขน ส าหรบแนวทางท ๖ เปนแนวทางทจะท าใหผเรยนไดฝกฝนสมรรถนะตาง ๆ ในสถานการณทเกดเปนกจวตรปกต ในวถชวต ซงท าใหสมรรถนะตาง ๆ เกดขนอยางมนคง ถาวร พรอมน าไปใชไดเปนอยางด ลกษณะแนวทางทง ๖ แนวทางนแสดงเปนแผนภาพไดดงน

9

วารสารการศกษาไทย ฉบบท ปท หนา11-15

10

สมรรถนะเดกไทยและการพฒนาสมรรถนะ

คณะท ำงำนจดท ำกรอบสมรรถนะผเรยนระดบกำรศกษำ ขนพนฐำน ของคณะอนกรรมกำรจดกำรเรยนกำรสอน

ในคณะกรรมกำรอสระเพอปฏรปกำรศกษำ

สมรถนะหลกเดกไทย จ ำ ก ก ำ ร ท ค ณ ะ ท ำ ง ำ น จ ด ท ำ ก ร อ บ ส ม ร ร ถ น ะ ผ เ ร ย น ร ะ ด บ ก ำ ร ศ ก ษ ำ ข น พ น ฐ ำ น

ของคณะอนกรรมกำรจดกำรเรยนกำรสอน ในคณะกรรมกำรอสระเพอปฏรปกำรศกษำ ไดวเครำะหขอมรอบดำนทงดำนนโยบำยระดบชำต อำท รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย ยทธศำสตรชำต แผนปฏรปประเทศดำนตำง ๆ นโยบำยและแผนกำรศกษำชำต และมำตรฐำนกำรศกษำ คณลกษณะ และสมรรถนะทจ ำเปนของผเรยนทตองเตรยมเพอใหสำมำรถด ำรงชวตอยำงมคณภำพในโลกปจจบนและอนำคตทมกำรเปลยนแปลงอยำงรวดเรว กำรนอมน ำศำสตรพระรำชำ รวมทงพระรำโชบำยทสมเดจพระเจำอยหวรชกำลท ๑๐ ไดพระรำชทำนแกรฐบำลและประชำชนมำใชในกำรพฒนำเดกไทย กำรใหควำมส ำคญกบกำรสรำงคนไทยทสำมำรถด ำรงรกษำควำมเปนไทยในโลกสำกล กำรท ำนบ ำรงศลปวฒนธรรม ศำสนำ ควำมดงำม และควำมเปนชำตไทย ควำมเหมำะสมกบผเรยนตำมหลกพฒนำกำร และสำมำรถตอบสนองควำมแตกตำงทหลำกหลำยของผเรยน วถชวต ภมสงคม และบรบท และ กำรพฒนำคณภำพกำรศกษำใหไดมำตรฐำนสำกล ซงท ำใหสำมำรถก ำหนดสมรรถนะหลกส ำหรบเดกไทย ได 10 สมรรถนะ คอ ดำนภำษำไทยเพอกำรสอสำร (Thai Language for Communication) ดำนคณตศำสตรในชวตประจ ำวน (Mathematics in Everyday Life) ดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind) ดำนภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร (English for Communication) ดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) ดำนทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร (Career Skills and Entrepreneurship) ดำนทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม (Higher-order Thinking Skills and Innovation) ดำนกำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MILD ) ดำนกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ (Collaboration, Teamwork and Leadership) และ ดำนกำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกสำกล (Active Citizen with Global Mindedness) โดยคำดวำ สมรรถนะหลก ทง 10 สมรรถนะ จะท ำใหเดกไทยมคณลกษณะ 4 ประกำรคอ เปนผทฉลาดร อยดมสข สามารถสง และ ใสใจสงคม รปธรรมการมสมรรถนะตาง ๆ

เพอใหผอำนไดเขำใจสมรรถนะหลกอยำงชดเจน ในสวนนจะน ำเสนอขอมลทแสดงสมรรถนะของบคคล และกลมบคคลตำง ๆ จำกเหตกำรณทสรำงควำมตนตะลงใหคนทงโลกกบปฏบตกำรภำรกจทเปนไปไมได แบบทเรยกไดวำ Mission Impossible แตกลบเปนไปไดดวยควำมรวมมอรวมใจผนกสรรพก ำลงจำกทกภำคสวนทงไทยและตำงประเทศ นนคอ กรณเยำวชนทมหมปำอะคำเดม และโคช รวม 13 คน ตดในถ ำหลวงขนน ำนำงนอน อ.แมสำย จ.เชยงรำย ตงแตวนท 23 มถนำยนถง 10 กรกฎำคม 2561ปฏบตกำรนส ำเรจได

11

เนองจำกผเกยวของน ำควำมร ทกษะ และเจตคต /คณลกษณะตำง ๆ มำใชในกำรแกปญหำในสถำนกำรณส ำคญและยงใหญน

จากกรณนผทแสดงภำวะผน ำไดดอยางยง ไดแกนายณรงคศกด โอสถธนากร อดตผวาราชการจงหวดเชยงราย ทมภาวะผน า สามารถควบคมสถานการณ ประสานความรวมมอ กลาตดสนใจ ท างานแขงกบเวลา บรณาการทกภาคสวน สวนนายเอกพล จนทวงศ หรอโคชเอก เปนผน าในการชวยดแลและสรางก าลงใจใหแกเดกทง 12 คน ทตดอยภายในถ า นองอดลยลกขนมาเปนผน าชวยสอสารกบนกด าน า จะเหนวำภำวะผน ำไมใชการเปนผน าโดยต าแหนงแตหมายถงการเปนผน าตามภาวะหรอสถานการณทเหมาะสม ทแตละคนรบทบาทหนาทรวมด าเนนงานใดๆ ใหบรรลเปาหมายโดยใชศกยภาพทตนมได

ในสวนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน สะทอนชดจากสงทโคชเอกใหทกในถ ารอดชวต ทงการท าสมาธเพอใหเกดสต มจตใจเขมแขง พรอมรบมอกบสถานการณทเกดขน ปรบตว แกปญหา หาชองทางมชวตรอด โดยทกคนใชความรกชวยเหลอกน

ในชวงการคนหา สงทส าคญคอการระบบอกต าแหนงของผประสบภยใหได โดยใชอปกรณ เทคโนโลย นวตกรรมททนสมย อาท ยานขบเคลอนใตน า โดรนส ารวจอากาศ กลองแสกนถ า ถงอากาศ เปนตน โดยทกกระบวนการคนหา ตองใชผมสมรรถนะทำงคณตศำสตรและวทยำศำสตร ในการใชเทคโนโลยททนสมยไดอยางมประสทธภาพและพชตปญหาไดส าเรจ โดยทกกระบวนการขนตอนตองใชผมสมรรถนะหลายดาน เชน การน าคณตศำสตรในชวตประจ ำวนมาใชชดเจนในเรองการสบน าทตองค านวณปรมาณน าทกวนเพอใหนกด าน าเขาไปชวยทมหมปา

ภารกจครงนรวมอาชพตางๆ เปนผร ผเชยวชาญเฉพาะทางทเขารวมการคนหาซงมสมรรถนะ ทกษะอำชพทตางกน เชนนกด าน า แพทย นกส ารวจ นกขดเจาะบาดาล นกธรณวทยา กรมปาไม วศวกร ทหาร คนรบจางเกบรงนก และทส าคญบคคลเหลานเปนผประกอบกำรทพรอมรบใชสงคมจากอาชพของตน ตวอยางเชน รานซกรด ทใหบรการซกเสอผาใหทมอาสากภย รวมถงทมสบน า สงคนและเครองมอมาชวย จนท าใหน าลดพรอมปฏบตการได

กำรสอสำรเปนหนงในหวใจส าคญในการด ารงชวตทกเพศทกวย จากเหตการณนเดกไทยสามารถพดโตตอบกบคนตางชาตได ท าใหสอสารกนเขาใจ การประชมคนหาเพอชวยเหลอหมปา ตองมการสอสารกนระหวางชาวไทย และตางประเทศเพอความเขาใจทถกตอง การรายงานขาวหมปาของสอมวลชนครงนมการรายงานขาว ขอความสนผานทางทวตเตอร ซงเปนชองทางทรวดเรวไดผลในแงการสอสาร เขาถงทงโลก การน าเสนอในแงมมตางๆ โดยใชภาพกราฟกททนสมย จ าลองเหตการณ ท าใหประเทศตางๆสามารถใหความ ชวยเหลอ และใหก าลงใจ อยางทนการณ

การททกฝายรวมพลงกน ดวยเปาหมายเดยว คอมงชวยชวตเดกๆทกคนจงท าในสงทตนชวยไดตามทกษะ ความสามารถของตน แสดงใหเหนสมรรถนะ กำรตนร ของส ำนกพลเมองสำกลทเปนการรวมมอแบบไรพรมแดน รวมมอชวยแกปญหาในระดบโลก

นอกจำกตวอยำงขำงตน ในสวนนขอเสนอตวอยำงกำรมสมรรถนะซงเปนผลทชดเจนจำกกำรจด

12

กจกรรมของโรงเรยนในกำรพฒนำสมรรถนะ คอเรองรำวของ นกเรยนโรงเรยนวดสทธวรารามทชวยชวตชาวจนทจะกระโดดสะพานฆาตวตาย ในขณะทรวมกนการเลนดนตรเปดหมวกหาเงนมาจดคอนเสรต ในกรณนนกเรยนตองใชสมรรถนะตำง ๆ โดยเฉพำะ สมรรถนะการสอสาร และ การท างานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผน า

ในสวนสมรรถนะกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ ทเปนกำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลงนนนกเรยนไดรวมกนท ำงำนตำมบทบำท เพอใหบรรลเปำหมำยคอกำรชวยชวตชำวจนดงกลำว

ในกรณนจะเหนวานองพนทท าหนาทเปนผน ำในการพดคย ไกลเกลย กลอม และใชสมรรถนะในการสอสำร โดยวธการตาง ๆ ทงใชภาษาจน ปน ภาษาองกฤษ และใช ภาษาทาทาง การมองสบตาและทส าคญใชการสอสารทท าใหเขาสงบและเกดผลทสดคอการจบมอชาวจนมาสมผสตรงหนาอกเพอบอกวาขอใหเชอใจ ซงสงนเปนภาษากายทเปนสากลทแสดงความจรงใจ ในขณะทเพอนๆ ตางท าหนาทตาง ๆ เพอใหภารกจส าเรจ เชน นองแชมป และเพอน 2-3 คน ชวยลอกตวใหชาวจนหยดดน และสงบนงนงกบท นองนพรจ หายาดม และ พดเพอใหไมรอนมากในชวงทเครยดมาก ๆ ท าใหชาวจนรสกสบายขน สวนนองสรธช หาเบอรโทรศพท เพอประสานงานแจงต ารวจเพอมาชวยเหลอตอไป

ในการท างานแบบรวมพลงเปนทม และการมภาวะผน าในครงนเปนไปอยางอตโนมต สอดคลองกนแตละคนตางท าหนาทตามบทบาท และ เปนผน า ผตาม ตามสถานการณทเกดขนซงเปลยนแปลงไปตลอดเวลา จนภารกจนประสบความส าเรจ แสดงถงการมสมรรถนะกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ

ถำยอนมองกำรพฒนำสมรรถนะกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม ซงเปนกำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลงเปนกำรรวมกนท ำงำนตำมบทบำท เพอใหบรรลเปำหมำยทก ำหนดรวมกนตระหนกในกำรสนบสนน แบงปนแลกเปลยนควำมรควำมคดพรอมเกอกลกน ใหควำมใสใจในกำรประสำนควำมคด ประนประนอมสำมำรถเสนอทำงเลอกททกฝำยยอมรบสำมำรถสงเสรมและรกษำควำมสมพนธทำงบวกไวไดมควำมรบผดชอบเกดกำรแลกเปลยนทรพยำกรและเกดสงทมคณคำขน กจะ พบวาเดก ๆ กลมนเปนคณะกรรมกำรนกเรยน ซงถอวาเดกๆ กลมน เปนเดกกจกรรม ทไดฝกฝนการท างานแบบรวมพลง เปนทม และภาวะผน า จนมความรเกยวกบการท างานรวมกนตามเปาหมายรวมกน การจดบทบาทหนาท และความรเกยวกบวธการท างานรวมกน เดก ๆ กลมไดฝกฝนการท างานแบบรวมพลง เปนทมจนมทกษะ /ช านาญ อกทงเหนความส าคญในการท างานรวมกน ไดน าความร ทกษะ และคณลกษณะนไปใชในสถานการณตาง ๆอยเสมอ ทงสถานการณทโรงเรยนจดขนในฐานะคณะกรรมกำรนกเรยน และสถานการณนอกโรงเรยน เชนการทเดก ๆ กลมนรวมพลงเลนดนตรเปดหมวกหาเงนชวยกจกรรมของโรงเรยนในครงนดวย ฉะนนเมอเกดสถานการณกำรชวยชวตชำวจนในครงนขนมาโดยไมคาดคดมากอน เดก ๆ กลมนจงไดน า ความร ทกษะ และคณลกษณะส าคญทถกฝกฝนมาใชอยางช านาญ แสดงถงการมสมรรถนะดานนในระดบสงมาก

กาวยางการพฒนาสมรรถนะ ในกำรพฒนำสมรรถนะตำง ๆ มวธกำร และแนวทำงมำกมำย ในสวนนจะเสนอกำวยำงกำรพฒนำ

สมรรถนะ ๔ กำว ดงน กาวท ๑ จดการเรยนรใหรจรง ท าไดจรง กำวนเปนขนท ำใหมควำมรในเรองนน ๆ อยำงแทจรง ซงเกดไมไดจำกกำรฟงอยำงเดยว แตตอง

เรยนรผำนกจกรรมตำง ๆ หลำกหลำย ทไดปฏบตจรงดวยควำมสนใจ จนมควำมรทชดเจน และไดฝกฝนสงนนจนช ำนำญ และ มควำมรสกชอบ ผกพน ภมใจ เหนควำมหมำยในสงนน

กาวท ๒ การจดสถานการณใหไดใช สงทร สงทท าได อยางตงใจ เหนคณคา และประโยชน

13

กำวนเปนกำรออกแบบกจกรรมทจะท ำใหน ำควำมรทกษะ และคณลกษณะไปใชจรงรวมกน ซงอำจจะเปนสถำนกำรณทไมซบซอนมำก แตผเรยนอยำกท ำ เหนคณคำ และประโยชน

กาวท ๓ จดสถานการณใหมๆ ทซบซอนและน าไปใชไดในชวต กำวนเปนกำรออกแบบสถำนกำรณใหฝกอยำงตอเนองเพอใหน ำควำมร ทกษะ และคณลกษณะ

ไปใชรวมกนในสถำนกำรณทยำก ซบซอน และเชอมโยงกบชวตจรงของผเรยน ซงขนนอำจจะเปนกำรตรวจสอบวำผเรยนมสมรรถนะในระดบใด และเตมเตมพฒนำผเรยนใหมสมรรถนะสงขน

กาวท ๔ การจดสถานการณ/งานใหญ ซบซอน ทเชอมโยงกบความร สาระ เรองราว และสมรรถนะอน

กำวนเปนกำรออกแบบสถำนกำรณใหผเรยนเพอพฒนำสมรรถนะโดยเชอมโยงกบสมรรถนะอน ๆ ซงเปนสงทยำก ซบซอน มำกขน ขนน ผเรยนแตละคนอำจจะพบกบสถำนกำรณไมเหมอนกนขนอยกบควำมสนใจ ควำมถนด และระดบสมรรถนะกได

กาวท ๑ จดการเรยนรใหรจรง ท าไดจรง กาวท ๒ จดสถานการณใหไดใช สงทร สงทท าได อยางตงใจ เหนคณคา และประโยชน กาวท ๓ จดสถานการณใหมๆ ทซบซอนและน าไปใชไดในชวต กาวท ๔ จดสถานการณ/งานใหญ ซบซอน ทเชอมโยงกบความร สาระ เรองราว และสมรรถนะอน

สมรรถนะ

14

ยกตวอยางเรองไขเจยว ตวอยำงงำย ๆ ในกำรจดกจกรรม ใหเกๆ ไดเรยนรตำมกำวยำงทง 4 กำวขำงตนมดงน กจกรรมท ๑ คร/ผปกครองใหขอมล หรอสบคนขอมลเกยวลกษณะ ประโยชน วตถดบ วธกำรท ำไข

เจยว โดยอำจใหดรป และอธบำย จนเดกๆ บอกไดวำกำรท ำไขเจยวมขนตอนอะไรบำง กจกรรมท ๒ คร/ผปกครองใหขอมลหรอใหสบคนขอมลเกยวกบลกษณะ ประโยชน วตถดบ วธกำร

ท ำไขเจยว และใหเดก ๆ ฝกท ำไขเจยว สตรตำง ๆ ชม และปรบสตรเองจนท ำไขเจยวอยำงเชยวชำญ กจกรรมท ๓ คร/ผปกครองใหท ำเดก น ำไขเจยวมำประกอบอำหำรจำนเดยว ทมสำรอำหำรครบ ๕

หม เพอเปนอำหำรส ำหรบแขกทมำเยยม กจกรรมท ๔ คร/ผปกครอง ใหท ำอำหำรทมไขเจยว จ ำหนำยเพอหำเงนไปชวยนองทอยในภำวะ

ยำกล ำบำก จำกขอมลขำงตน จะเหนวำ ถำเดกๆ ไดท ำเพยงแค กจกรรมท ๑ และ ๒ เดก ๆ กเพยงแคร และแค

ท ำเปน แตไมแนใจวำจะน ำควำมร และทกษะกำรท ำไขเจยวไปใชไดจรง แต เมอเพมสถำนกำรณ ในกจกรรมท ๓-๕ ควำมร ทกษะเกยวกบกำรท ำไขเจยว และคณลกษณะส ำคญจะถกน ำไปใช และเพมพนขน และยงเพมขนกำรท ำไขเจยวกจะมควำมหมำย และเกดประโยชนตอคนอน ๆ มำกขน

กำรพฒนำสมรรถนะทง ๑๐ ดำน สำมำรถจะเกดไดดหำกคร / ผปกครองพฒนำเดก ๆ ใหมควำมร

ทกษะ และคณลกษณะนน ๆ และ จดสถำนกำรณทเหมำะสมใหไดน ำควำมร ทกษะ และคณลกษณะนน ๆ ไปใช ในสถำนกำรณทยำกซบซอนขน ระดบสมรรถนะของเดก ๆ ก ยงสงขน

**************************************************

15

พฒนาการหลกสตรและการจดการเรยนการสอน : จากอดตสยคเปลยนผานสหลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency)

ดร.เฉลมชย พนธเลศ

ผวจยในโครงกำรวจยและพฒนำกรอบสมรรถนะผเรยน

ระดบประถมศกษำตอนตนส ำหรบหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน

กำรจดกำรศกษำทมหลกสตรแหงชำตเปนแกนหลกในกำรจดกำรศกษำของประเทศ เปนเอกสำรเชงวสย (Vision Document)ใชในกำรสอสำรกบผมสวนเกยวของในกำรจดกำรศกษำไดเขำใจตรงกนและใชเปนแนวทำงในกำรด ำเนนกำรจดกำรศกษำ เพอใหผเรยนมคณภำพตำมทหลกสตรก ำหนดไว เนองจำกหลกสตรแตละยคสมยมแบบของหลกสตร (Type of Curriculum) ทก ำหนดเปำหมำยหรอจดเนนคณภำพของผเรยนแตกตำงกนไป และแนนอนวำศำสตรดำนกำรพฒนำหลกสตรไดพฒนำตอเนองมำเปนล ำดบ เพอใหเอกสำรหลกสตรไดท ำหนำทของหลกสตรอยำงมประสทธภำพ กลำวคอ ชวยใหผมสวนเกยวของทกฝำยไดใหเหนภำพของคณภำพของผเรยนทชดเจน เขำใจตรงกน รวมทงเหนแนวทำงในกำรจดกำรเรยนรและกำรวดและประเมนผล จำกหลกสตรไปสกำรปฏบตใหเกดผลทคณภำพผเรยนดงกลำวอยำงเปนระบบ เปนกำรเชอมตอจำก “หลกสตร” ไปส “การจดการเรยนการสอน”และผลทจะเกดขนตำมเจตนำรมณตำมทหลกสตรก ำหนดไว

เนองจำก หลกสตรมหลำยชน (Layers of Curriculum) กลำวคอ (๑) หลกสตรระดบเปนทำงกำรทก ำหนดไวในเอกสำรหลกสตร (Formal Curriculum) (๒) หลกสตรระดบปฏบตกำร (Operational Curriculum) เปนควำมเขำใจของครเกยวกบหลกสตรและแปลงไปสกำรวำงแผนกำรจดกำรเรยนร (๓) หลกสตรระดบกำรจดกำรเรยนกำรสอน(Taught Curriculum) เปนกำรจดกำรเรยนกำรสอนสงทเกดขนจรงในชนเรยน (๔) หลกสตรระดบกำรประเมนผล (Assessed Curriculum) เปนหลกสตรทเกดขนในกำรวดประเมนผลทวำครผวดวดอะไรในผเรยนและผลเปนอยำงไร และ (๕) หลกสตรระดบผเรยน (Learned Curriculum) คอคณภำพของผเรยนทเกดขนจรง ๆ

16

ภาพท ๑ชนของหลกสตร (Layers of Curriculum) จำกหลกสตรแบบทำงกำร(Formal Curriculum) สคณภำพผเรยน

จำกแผนภำพสำมำรถอธบำยปรำกฏกำรณนไววำ หำกเปำหมำยทก ำหนดไวในหลกสตรอยำงเปนทำงกำรก ำหนดไวไมชดเจน หรอถงจะชดเจนแตครผสอนยงไมเขำใจ กจะใหเกดควำมคลำดเคลอนไปตำมประสบกำรณและควำมเขำใจของคณครแตละคนไปตำมล ำดบของหลกสตร กำรเรยนกำรสอนเร องเดยวกนยอมแตกตำงกน วดและประเมนผลผเรยนแตกตำงกน ทสดกน ำไปสคณภำพของผเรยนทแตกตำงกน

กำรด ำเนนกำรวำดวยหลกสตรนน เกยวของกบบคลำกรและหนวยงำนจ ำนวนมำก จงอำจมควำมผดพลำดคลำดเคลอน เขำใจ และปฏบตแตกตำงกนไป จนในทสดภำพของผ เรยนตำมทก ำหนดไวแตแรกกอำจจะผดเพยนไปจำกเดม ทงนดวยเหตปจจยหลำยประกำร แตทส ำคญประกำรหน งทควรใหควำมส ำคญคอ ชดประสบกำรณเดมของครผสอน ทไดรบกำรพฒนำผำนหลกสตรแบบหนง ๆ แมวำเวลำจะเปลยนผำนไปเชนไร หลกสตรจะเปลยนไปกแบบ ทเปนกำรเปลยนแปลงหลกสตรระดบทคำดหวง ( Intended Curriculum) ประสบกำรณเดมของผสอนกยงคงด ำรงอยและมอทธพลอยำงยงทอำจน ำไปสควำมเขำใจทคลำดเคลอนและจดกำรเรยนกำรสอนเปนหลกสตรระดบกำรน ำไปใช (Implemented Curriculum) ท ำใหผเรยนไดเรยนรจรงในหลกสตรระดบนกเรยนไดเรยนรจรง (Attained Curriculum) ตำงไปจำกหลกสตรทคำดหวงไวแตแรก ดงนน กำรก ำหนดเปำหมำยคณภำพของผเรยนจงเปนเรองส ำคญมำกในกำรพฒนำหลกสตรมำทกยคสมย มควำมพยำยำมทจะคดหำแบบของหลกสตร ทชวยใหภำพของผ เรยนชดเจน เขำใจตรงกนตงแตระดบเอกสำรไปจนเกดผลทผเรยน เกดเปนหลกสตรแบบตำง ๆ และเกดกำรเปลยนแปลงของหลกสตรทใหสอดคลองกบยคสมยและกระแสทเปลยนไปของโลก

เพอใหผอำนเขำใจพฒนำหลกสตรแบบตำง ๆ ทตนเคยเรยนมำในสมยยงอยในระดบกำรศกษำ ขนพนฐำน เหตผลเบองหลงในกำรเปลยนแบบของหลกสตร (Type of Curriculum) ในแตละยค ตลอดจนกำรกำวสยคของหลกสตรฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Curriculum) ทจะชวยใหภำพคณภำพของ

หลกสตรแบบทำงกำร

Fomal Curriculum

เปนหลกสตรทก ำหนดเปำหมำยสงทผเรยนควรร ปฏบต และคณคำท

ควรจะเปน

หลกสตรระดบ ปฏบตกำร

(Operational Curriculum)

เปนหลกสตรทปรำกฏในแผนกำรจดกำรเรยนร

ของครแตละคน

หลกสตรระดบ กำรจดกำรเรยน กำรสอน(Taught Curriculum) เปน

หลกสตรทเกดขนในกำรจดกำรเรยนรของครแตละ

คน

หลกสตรระดบกำรวดประเมนผล (Assessed

curriculum) เปนหลกสตรของกำรวดและ

ประเมนผลสงทเกดขนกบผเรยน

หลกสตรระดบผเรยน (Learned Curriculum) เปนสมรรถนะ ควำมร ทกษะ คณคำ ทเกด

ขนกบผเรยน

17

ผเรยนมควำมชดเจน เขำใจตรงกนมำกขน จงขอน ำเสนอพฒนำกำรของแนวคดในกำรจดกำรศกษำและหลกสตรแตละยคของประเทศไทย แบงออกโดยสงเขปเปน ๔ คอ (๑) ยคกำรศกษำเนนเนอหำ (๒) ยคกำรศกษำเนนกำรบรณำกำรเนอหำ (๓) ยคกำรศกษำองมำตรฐำน (Standards-Based Education) และ (๔) ยคกำรศกษำฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Education) รำยละเอยดดงน ยคท ๑ การศกษาเนนเนอหา กำรจดกำรศกษำในอดต ในยคทขอมลควำมรไมมำกนก สงส ำคญของกำรจดกำรศกษำคอเนอหำ(content) ไดแก หลกสตรประถมศกษำ พทธศกรำช ๒๕๐๓ เรยนเปนรำยวชำ และมรำยวชำยอย ๆ เชน วชำจดหมำย วชำเรยงควำม วชำยอควำมวชำขบรอง วชำดนตร ลกษณะส ำคญของกำรศกษำในยคน ไดแก

แบบหลกสตรเปนหลกสตรองเนอหำ (Content-Based Curriculum) เรยนแยกเปนวชำเพอใหเรยนอยำงเขมขน ลมลก และเรยนเหมอนกนทงประเทศ ครมหนำทถำยทอดควำมร กระบวนกำรเรยนกำรสอนเนนกำรถำยทอดเนอหำ และบรรยำยควำมร นกเรยนมหนำทตงใจฟง บนทกขอมล และจดจ ำขอมลใหไดมำกทสด กำรประเมนผลเนนกำรสอบเพอพจำรณำวำจดจ ำขอมลเนอไดมำกนอยเพยงใด

ภาพท ๒ กำรศกษำเนนเนอหำ มเนอหำทผเรยนควรจดจ ำไดเปนเปำหมำย

ยคท ๒ การศกษาเนนการบรณาการเนอหา ในระยะตอมำ มขอคนพบวำนกเรยนจ ำนวนมำกยงไมประสบควำมส ำเรจในกำรเรยนร สำเหตสวนหนงมำจำกเนอหำทเรยนไปนน ไมสมพนธกบชวตจรง ผเรยนไมสำมำรถจดจ ำเนอหำจ ำนวนมำกไดทงหมด แมนกเรยนจ ำนวนหนงจะประสบควำมส ำเรจในกำรจดจ ำและสอบได แตพบวำควำมรทเปนวชำดงกลำวแยกสวน น ำไปใชประโยชนในชวตจรงไมได จงเกดแนวคดวำหลกสตรควรมกำรบรณำกำรเปนกลมวชำ เพอใหเนอหำมควำมใกลเคยงกบโลกควำมเปนจรง สงผลใหผเรยนสำมำรถเรยนรและน ำไปใชในชวตจรงดมำกขน หลกสตรลกษณะนไดแก หลกสตรประถมศกษำ ๒๕๒๑ ทก ำหนดใหเรยนเปนกลมวชำจ ำนวน ๕ กลม ประกอบดวย กลมทกษะ (ภำษำไทยและคณตศำสตร) กลมสรำงเสรมประสบกำรณชวต (สปช.) รวมวชำสงคมศกษำ และวชำวทยำศำสตร กลมสรำงเสรมลกษณะนสย (สลน.) รวมวชำพลศกษำ ศลปะ ดนตร กลมกำรงำนพนฐำนอำชพ (กพอ.) เรยนงำนเกษตร งำนบำน งำนประดษฐ และงำนอำชพตำง ๆ

แบบหลกสตรเปนแบบบรณำกำร (Integrated Curriculum) แตยงเนนกำรบรณำกำรเนอหำ ก ำหนดใหเรยนเปนกลมวชำ โดยมกำรน ำเรองทมเนอหำใกลเคยงกนมำเรยนรวมกน

• ทองจ ำ• rememberควำมร

18

แมวำหลกสตรจดใหเปนกลมวชำ แตในระดบกำร เรยนกำรสอนกยงคงแยกเรยนเปนรำยวชำ เนองจำกครผสอนกยงคงคนเคยกบกำรสอนเปนรำยวชำ

จดใหมกำรเรยนรรำยวชำทองถน ทโรงเรยนสำมำรถพฒนำขนใหเหมำะสมกบสภำพของผเรยนมำกขนแตเนองจำกมกำรควบคมจำกสวนกลำงมำก ท ำใหกำรด ำเนนกำรเรองหลกสตรและรำยวชำทองถนยงคงมอยำงจ ำกด

ครน ำหนำทถำยทอดควำมรและจดกระบวนกำรเรยนรตำมแนวทำงและคมอทรฐก ำหนด กระบวนกำรเรยนรในระยะแรกยงเนนเรองกำรถำยทอดเนอหำ ตอมำมแนวคดวำนอกจำกเรอง

เนอหำแลว ทกษะกระบวนกำรและคณลกษะกเปนเรองส ำคญดวยจงเสนอใหจดกระบวนกำรเรยนรเปนทกษะกระบวนกำร ๙ ขนตอน ทำงดำนวทยำศำสตร ไดก ำหนดทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร (Science Process Skill) ๑๓ ทกษะ เพอสงเสรมควำมสำมำรถ และควำมช ำนำญในกำรคด เพอคนหำควำมร และกำรแกไขปญหำ โดยใชกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร อำท กำรสงเกต กำรวด กำรค ำนวณ กำรจ ำแนก กำรหำควำมสมพนธระหวำงสเปสกบเวลำ กำรจดกระท ำ และสอควำมหมำยขอมล กำรลงควำมคดเหน กำรพยำกรณ กำรตงสมมตฐำน กำรก ำหนดนยำม กำรก ำหนดตวแปร กำรทดลอง กำรวเครำะห และแปรผลข อมล กำรสรปผลขอมลไดอยำงรวดเรว ถกตอง และแมนย ำ แตเนองจำกเปนกำรก ำหนดในระดบกำรเรยนกำรสอน ซงไมเชอมโยงกนหลกสตร

นกเรยนไดเรยนรเนอหำสำระ ไดลงมอปฏบตผำนกจกรรมตำง ๆ เรมใหนกเรยนไดเรยนรโดยกำรศกษำใบงำนและท ำใบงำนตำง ๆ โดยจดแยกเปนเรองๆ ทงควำมร ทกษะ เจตคต และคำนยม

กำรวดและประเมนผล มสดสวนของควำมควำมรควำมจ ำ และเรมใหควำมส ำคญกบคะแนนทกษะกำรท ำงำน กำรปฏบต และดำนจตพสย นอกจำกนมกำรใหควำมสนใจเรองกำรประเมนตำมสภำพจรง (Authentic assessment) ทใชรปแบบแฟมสะสมงำน(Portfolio)

ครผสอนในยคน เปนผลตผลจำกยคแรกทเนนเนอหำและรำยวชำตำง ๆ แมวำหลกสตรจะเปลยนผำนมำสกำรบรณำกำรเนอหำวชำตำง ๆ เขำดวยกน เพอใหผเรยนสำมำรถน ำควำมร ทกษะ เจตคต/คณลกษณะตำง ๆ ทไดรบกำรพฒนำไปประยกตใช แตในสวนของกำรสอนกยงคงเนนเนอหำและแยกสวน กำรพฒนำทกษะ เจตคต/คณลกษณะกยงคงเปนกำรสอนเนอหำ อบรม สงสอน และสอนตรง (Direct Teaching) อยำงไรกตำมกมครจ ำนวนหนงทสำมำรถกำรน ำควำมร ทกษะ เจตคต/คณลกษณะไปประยกตใชไดบำง แตทงหมดกยงคงมงเปำหมำยไปทเนอหำหรอกลมของเนอหำ และไมไดค ำนงบรบทของกำรประยกตใช กำรเรยนจงยงไมสมพนธกบชวตจรง

19

ภาพท ๓ กำรศกษำเนนกำรบรณำกำรเนอหำ และเรมใหควำมส ำคญกบกำรพฒนำทกษะ

เจตคตและคณลกษณะ

ยคท ๓ การศกษาองมาตรฐาน (Standards-based Curriculum) หลกสตรนพฒนำขนในชวงของกำรปฏรปกำรศกษำ กำรเกดขนของพระรำชบญญตกำรศกษำแหงชำต พ.ศ. ๒๕๔๑ และแนวคดกำรกระจำยอ ำนำจสสถำนศกษำ กำรก ำกบคณภำพจงก ำหนดเปนมำตรฐำนและประเมนรำยมำตรฐำนกำรเรยนรและตวชวด เนนใหโรงเรยนท ำหลกสตรสถำนศกษำ แนวคดส ำคญของมำตรฐำนคอ กำรก ำหนดวำผเรยนควรรอะไรและท ำอะไรได (What students should know and be able to do) หลกสตรลกษณะน ไดแก หลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๔๔ ทมมำตรฐำนกำรเรยนรเปนชวงชน และหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๕๑

แบบหลกสตรเปนหลกสตรองมำตรฐำน (Standards-based curriculum)ใชมำตรฐำนกำรเรยนรและตวชวดทจดกลมตำมชอของกลมสำระกำรเรยนร ทง ๘ กลม

เรยนเปนกลมสำระกำรเรยนรหรอเรยนเปนรำยวชำ ขนอยกบหลกสตรสถำนศกษำก ำหนด ใหโอกำสแกโรงเรยนสำมำรถออกแบบหลกสตรสถำนศกษำใหเหมำะสมกบทองถน และ

ลกษณะเฉพำะของผเรยนเปนยคทเรมมเรองหลกสตรสถำนศกษำ ครจดกำรเรยนรหลำกหลำย โดยเฉพำะในหลกสตรก ำหนดแนวทำงกำรจดกำรเรยนรถง ๑๑ วธ

ไดแก กำรเรยนรแบบบรณำกำร กระบวนกำรสรำงควำมร กระบวนกำรคด กระบวนกำรทำงสงคม กระบวนกำรเผชญปญหำและกำรแกปญหำ กระบวนกำรเรยนรประสบกำรณจรง กระบวนกำรปฏบตลงมอท ำ กระบวนกำรจดกำร กระบวนกำรวจย กระบวนกำรเรยนรกำรเรยนรของตนเอง และกระบวนกำรพฒนำลกษณะนสย

นกเรยนไดเรยนรดวยกระบวนกำรทหลำกหลำย ครน ำรปแบบและกระบวนกำรจดกำรเรยนรตำง ๆ ทด ำเนนกำรในรปของโครงกำรตำมนโยบำยตำง ๆ มำปรบใชในกำรจดกำรเรยนกำรสอน ไดแก กระบวนกำรแกปญหำ กระบวนกำรโดยใชสมองเปนฐำน (brain-based learning) กำรสอนทกษะกระบวนกำรคด กระสอนทกษะกำรคดสรำงสรรค กำรสอนแบบโครงกำร (Project-based learning)

20

กำรวดและประเมนผล ใชวธกำรทหลำกหลำย ประกอบดวยกำรประเมนเพอตดสนผลกำรเรยนร (Assessment of learning) กำรประเมนเพอพฒนำกำรเรยนร (Assessment for learning) และกำรประเมนในฐำนเปนกระบวนกำรเรยนร (Assessment as learning)

ในยคน ครผสอนเรมเขำใจเรองเปำหมำยของหลกสตรมำกขน สวนในกำรจดกำรเรยนกำรสอนทเนนบรณำกำร สถำนกำรณจ ำลองในรปแบบกำรสอนแบบตำง ๆ เชน กำรสอนแบบบรณำกำร กำรสอนแบบโครงกำร กำรสอนแบบกระบวนกำรแกปญหำ อยำงไรกตำมเมอเขำใจเปำหมำยของหลกสตรยงไมชดเจน จงสงผลใหกำรประเมนผลจงกลบไปใหควำมส ำคญกบควำมร ทกษะ เจตคต/คณลกษณะตำมมำตรฐำนและตวชวดจ ำนวนมำกทหลกสตรก ำหนดนอกจำกนกำรเรยนกำรสอนและหลกสตรจงแยกสวนกนอย

ภาพท ๔ กำรศกษำองมำตรฐำน (Standards-Based Education) ในระดบกำรเรยนกำรสอนเนนกำรสอนแบบบรณำกำร แตเนนกำรประเมนยงเนนทควำมร ทกษะ เจตคตและคณลกษณะ

ยคท ๔ ยคเปลยนผานไปสหลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency-Based Curriculum) เมอเขำสยคปจจบน เรมมค ำถำมกบคณภำพของผเรยน กระบวนกำรจดกำรเรยนร และกำรวดและประเมนผล โดยเฉพำะเรองเปำหมำยคณภำพของผเรยน วำปลำยทำงสดทำยของกำรจดกำรศกษำเรำตองกำรใหผเรยนเปนอยำงไร จงน ำไปสค ำตอบทวำเรำคงไมจ ำเปนใหผเรยนตองรมำกลน เพรำะเนอหำสำมำรถเขำถงไดงำย ทงเนอหำกเปลยนแปลงเรว เกดใหมมำก และลำสมยไดเรว สงส ำคญมำกคอ เรำคงตองกำรผเรยนทสำมำรถน ำควำมรไปใชได ท ำมลคำเพมใหแกชวตของตนเอง และเปนสมำชกทดของสงคมได จงน ำไปสควำมสนใจเรองสมรรถนะทเปน “ความสามารถของบคคลในการใชความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ ทตนมในการท างานหรอการแกปญหาตาง ๆ จนประสบความส าเรจในระดบใดระดบหนง สมรรถนะแสดงออกทางพฤตกรรมการปฏบตทสามารถวดและประเมนผลได สมรรถนะจงเปนผลรวมของความร ทกษะ เจตคต คณลกษณะ และความสามารถอน ๆ ทชวยใหบคคลหรอกลมบคคลประสบความส าเรจในการท างาน” (คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ, ๒๕๖๒) ประเดนนจงน ำมำสควำมสนใจทจะน ำมำใชเปนเปำหมำยในกำรพฒนำหลกสตร คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ โดยคณะท ำงำนวำงแผนจดท ำกรอบสมรรถนะหลกผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน

21

ในคณะอนกรรมกำรกำรจดกำรเรยนกำรสอน ไดศกษำแนวคดของ “สมรรถนะ” โดยใหค ำนยำมสมรรถนะ และเชอมตอไปสกำรวำงกรอบแนวคดกำรจดกำรเรยนรเพอพฒนำสมรรถนะหลกของผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน กลำวคอ เปนกระบวนกำรพฒนำศกยภำพภำยในของผเรยนโดยกำรประยกตใชควำมร ทกษะ เจตคตและคณลกษณะ อยำงเปนองครวม บรณำกำรประสำนสมพนธกน ไปใชในกำรงำนตำง ๆในสถำนกำรณใหม ๆ และกำรแกปญหำตำง ๆ ในชวตประจ ำวน ประเดนหรอเรองรำวทใชในกำรเรยนรจงไมจ ำเพำะแตควำมรส ำเรจรปทเปนสำระวชำหรอสำขำวชำเทำนน แตยงสำมำรถน ำประสบกำรณ/กจกรรม บรบทแวดลอม ประเดนส ำคญปจจบนทเกดขน มำใชในกรจดกำรเรยนร ทงนเปำหมำยส ำคญ กำรจดกำรเรยนร และโดยเฉพำะกำรวดและประเมนผล จะไมกลบไปทควำมร ทกษะ เจตคต/คณลกษณะยอย ๆ อกตอไปแลว หำกแตใหควำมส ำคญกบสมรรถนะหลก ๑๐ ประกำร ประกอบดวย (๑) ดำนภำษำไทยเพอกำรสอสำร (Thai Language for Communication) (๒) ดำนคณตศำสตรในชวตประจ ำวน (Mathematics in Everyday Life) (๓) ดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind) (๔) ดำนภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร (English for Communication) (๕) ดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) (๖) ดำนทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร (Career Skills and Entrepreneurship) (๗) ดำนทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม (Higher-order Thinking Skills and Innovation) (๘) ดำนกำรร เทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MILD ) (๙) ดำนกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ (Collaboration, Teamwork and Leadership) และ (๑๐) ดำนกำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกสำกล (Active Citizen with Global Mindedness) โดยสมรรถนะหลก ทง ๑๐ สมรรถนะ จะท ำใหเดกไทยมคณลกษณะ ๔ประกำรคอ คนไทยอยดมสข (Happy Thais) คนไทยฉลำดร (Literate Thais) คนไทยสำมำรถสง (Smart Thais) และพลเมองไทย ใสใจสงคม (Active Thai Citizen)

22

รปท ๕กำรศกษำฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Education)ทมเปำหมำยในกำรพฒนำ

สมรรถนะของผเรยน

กำรน ำสมรรถนะมำเปนเปำหมำยในกำรจดกำรศกษำ จงน ำไปสกำรจดท ำขอเสนอกำรพฒนำหลกสตรฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Curriculum) ซงทวโลกใหควำมสนใจและมแนวโนมปรบหลกสตรทใหควำมส ำคญกบสมรรถนะหลกของผเรยนมำกขน ทงน ผลกำรศกษำของOECD (Taguma Miho, 2018) พบวำจำกกำรศกษำหลกสตรของประเทศตำง ๆ ตำงใหควำมส ำคญกบหลกสตรในฐำนะทเปนขอเหวยงเชงนโยบำยททรงพลง (the powerful policy lever) ทจะเปลยนแปลงคณภำพของผเรยน อนมำจำกประสบกำรณในโรงเรยน และควำมสมพนธกบโลกภำยนอกในชวงหลงจำกผเรยนไดใชเวลำในโรงเรยนแลว กำรใชสมรรถนะเปนฐำน มขอคนพบ ๖ ประกำร ดงน

๑. มวสยทศนรวมอยำงเปนองครวม ทงทเปนเปำหมำยรำยบคคลและรำยกลม มควำมชดเจนมำกขน ๒. กำรปรบจดเนนในหลกสตรจำกเนนเนอหำไปทสมรรถนะ และปจจบนเนนกำรบรณำกำรทงเนอหำและสมรรถนะเขำดวยกน

๓. เกดกระแสของกำรจดกำรศกษำทใหควำมส ำคญกบมโนทศนส ำคญ (Key concept) หรอ แนวคดหลก (Big Idea)มำกกวำรำยละเอยดของควำมรเชงเนอหำ

๔.เกดควำมตองกำรสมรรถนะทมลกษณะสหสำขำวชำมำกขน ๕. ควำมชดเจนเกยวกบ “กำรเรยนรตลอดชวต” ใหควำมส ำคญหรอใหคณคำผเรยนดวยทศนคตและ

ทกษะอภปญญำ (meta-cognition)

23

๖. กำรเชอมโยงระหวำงหลกสตร กำรเรยนกำรสอน และกำรประเมนผลไดดกวำหลกสตรแบบเดม

กำรน ำสมรรถนะมำเปนเปำหมำยในกำรจดกำรศกษำ โดยมกำรก ำหนดสมรรถนะหลกของผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน ถอเปนกำวส ำคญทน ำไปสกำรพฒนำคณภำพของผเรยนโดยรวมได ทท ำใหเปำหมำยชดเจน เขำใจตรงกน กำรน ำไปสกำรปฏบตใหเกดผลไดอยำงมประสทธภำพ รวมไปจนถงกำรจด กำรเรยนกำรสอนทเนนไดประยกตใชควำมรในงำนตำง ๆ ในสถำนกำรณจรง และกำรแกปญหำในชวตประจ ำวน และกำรประเมนผลทเนนองครวมของสมรรถนะทควรเกดขนในตวผเรยน ทงดำนหลกสตร กำรเรยนกำรสอน และกำรวดประเมนผลทองสมรรถนะ จงเกดเปนกำรศกษำองสมรรถนะ(Competency-Based Education) ทถอเปนกำรเปลยนผำนส ำคญไปสยคปฏรปกำรศกษำทใหควำมส ำคญกบสมรรถนะของผเรยน

รายการอางอง คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ. (๒๕๖๒). คมอครการน ากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบชน

ประถมศกษาปท ๑-๓ ไปใชในการพฒนาผเรยน. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (ถำยเอกสำร). Taguma Miho. (2018). Preliminary finding from the OECD Education 2030 project.OECD 2030 project.

24

หลกสตรฐานสมรรถนะ : ทางออกการลดความเหลอมล าเพอสรางพลเมองไทยศตวรรษท ๒๑

ดร.ทรงพร พนมวน ณ อยธยำ

ผวจยในโครงกำรวจยและพฒนำกรอบสมรรถนะผเรยน

ระดบประถมศกษำตอนตนส ำหรบหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย มำตรำ ๒๕๘ จ ดำนกำรศกษำไดบญญตวำ รฐตองด ำเนนกำรใหประชำชนไดรบกำรศกษำตำมควำมตองกำรโดยรฐมหนำทด ำเนนกำร ก ำกบ สงเสรม สนบสนนใหเกดกำรจดกำรศกษำอยำงมคณภำพและสอดคลองกบทศทำงกำรพฒนำประเทศตำมแผนยทธศำสตรชำต และแผนกำรปฏรปประเทศเพอรองรบควำมหลำกหลำยของกำรจดกำรศกษำและกำรเรยนรตลอดชวตโดยใชหลกกำรมสวนรวมในกำรจดกำรศกษำเพอลดควำมเหลอมล ำทำงกำรศกษำ รวมถงยกระดบคณภำพกำรศกษำเพอสรำงขดควำมสำมำรถในกำรแขงขน จำกบทบญญตตำมรฐธรรมนญฯคณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำไดมอบหมำยใหคณะอนกรรมกำรดำนกำรเรยนกำรสอน ศกษำ วเครำะห วจยและจดท ำขอเสนอเชงนโยบำยเพอเสนอตอคณะรฐมนตรและหนวยงำนทเกยวของโดยใหมกำรพจำรณำหำแนวทำงด ำเนนกำรปรบหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช๒๕๕๑เพอมงเนนพฒนำผเรยนใหเกดสมรรถนะทเหมำะสมกบยคสมยและแนวโนมกำรเปลยนแปลงของโลกในอนำคต ซงสอดคลองกบส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ (๒๕๕๙) ทกลำววำ แนวทำงกำรพฒนำกำรศกษำไทยสศตวรรษท ๒๑ ประกอบดวยแนวทำงทง “กำรซอม” และ“กำรสรำง” ควบคกนไป เปนกำรปรบแตงซอมแซมกลไกกำรศกษำเพมเตมใหดยงขนและเสรมสรำงกลไกใหมๆ ใหเกดขน เพอตอบสนองพลวตกำรเปลยนแปลงสงคมไทยสสงคมแหงปญญำกำรเรยนรอยำงสรำงสรรคและขบเคลอนกำรเรยนรของคนไทยอยำงไดผล เปนรปธรรม ยงยนและสมดล คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำจงจดตงคณะท ำงำนและคณะวจย“โครงการวจยและพฒนาเพอพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนระดบชนประถมศกษาตอนตน”เปนกำรน ำรองกำรปรบหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำนใหเปนหลกสตรฐำนสมรรถนะ(Competency-Based Curriculum : CBC) ซงท ำใหไดกรอบสมรรถนะหลกทน ำไปสกำรจดกำรเรยนกำรสอนเพอตอบสนองตอควำมแตกตำงทหลำกหลำยของผเรยนในระดบกำรศกษำขนพนฐำน ท าไมตองพฒนาผเรยนโดยใชหลกสตรเนนสมรรถนะ

“ ศตวรรษท ๒๑ เปนชวงเวลาในการปรบเปลยนอยางรวดเรว เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารท าใหโลกมความใกลชดกนยงขนเปนชมชนโลกทไรพรมแดน การศกษาในศตวรรษท ๒๑ ตองชวยลกหลานเรายกระดบความสามารถขนพนฐานของตนใหสงขน เปนการเพมศกยภาพในการเรยนรของมนษย เพอจะไดปรบตนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทด าเนนไปอยางรวดเรว”

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร(๒๕๕๑) พระราชทาน ณ โรงเรยนโชตโรสแมร ฮอลล รฐคอนเนตทคต สหรฐอเมรกา จำกพระรำชด ำรสของสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร ทไดพระรำชทำนควำมเหน

โดยสรปวำ กำรจดกำรศกษำในศตวรรษท ๒๑ ตองยกระดบคณภำพกำรศกษำขนพนฐำนใหสงขน เพอใหผเรยนสำมำรถยกระดบทกษะ ควำมสำมำรถเพมศกยภำพกำรเรยนรและสำมำรถปรบตวใหสอดคลองกบกำร

25

เปลยนแปลงของโลกทงในปจจบนและอนำคตส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำในฐำนะหนวยงำนรบผดชอบงำนดำนนโยบำยและมำตรฐำนกำรศกษำของชำตเหนควำมส ำคญของกำรจดกำรศกษำขนพนฐำนใหมสอดคลองกบสงคมและบรบททมกำรเปลยนแปลงในยค ๔.๐ จงไดก ำหนดนโยบำยขบเคลอนกำรปฏรปกำรเรยนรเพอพฒนำผเรยนใหมสมรรถนะทจ ำเปนตอกำรด ำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ท ำใหมควำมจ ำเปนตองพจำรณำทบทวนหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำนทใชอยเพอแสวงหำแนวทำงในกำรปรบเปลยนใหสนองตอควำมตองกำรใหมๆ สอดคลองกบ มลนธสถำบนวจยเพอกำรพฒนำประเทศไทย (TDRI). (๒๕๕๖)ไดวเครำะหและจดท ำขอเสนอกำรปรบหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำนตำมแนวคดทกษะแหงศตวรรษท๒๑วำแมจะมกำรระบสมรรถนะส ำคญของผเรยนในหลกสตรแกนกลำงฯและจดหมำยของหลกสตรมเนอหำระบทกษะปรำกฏอยบำงแตโดยรวมแลวทกษะและควำมรทจ ำเปนในศตวรรษท ๒๑ ยงไมไดถกรอยโยงเขำกบตวชวดและเนอหำสวนอนทปรำกฏในหลกสตรจงอำจท ำใหโรงเรยนและครผสอนทเปนผรบผดชอบกำรเรยนกำรสอนเกดควำมสบสนและไมแนใจถงควำมส ำคญของทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

หลกสตรฐานสมรรถนะ คออะไร

“ หลกสตรฐานสมรรถนะยดความสามารถของผเรยนเปนหลกในการออกแบบหลกสตรตามแนวคดนจะมการก าหนดเกณฑความสามารถทผเรยนพงปฏบตได หลกสตรทเรยกวา “หลกสตรเกณฑความสามารถ” จดท าขนเพอประกนวาผทจบการศกษาระดบหนง ๆ จะมทกษะและความสามารถในดานตาง ๆ ตามทตองการ เปนหลกสตรทไมไดมงเรองความรหรอเนอหาวชาทอาจมความเปลยนแปลงไดตามกาลเวลา แตจะมงพฒนาในดานทกษะ ความสามารถ เจตคตและคานยม อนจะมประโยชนตอชวตประจ าวนและอนาคตของผเรยนในอนาคต หลกสตรนมโครงสรางใหเหนถงเกณฑความสามารถในดานตาง ๆ ทตองการใหผเรยนปฏบตในแตละระดบการศกษาและในแตละระดบชน ทกษะและความสามารถจะถกก าหนดใหมความตอเนองกน โดยใชทกษะและความสามารถทมในแตละระดบเปนฐานส าหรบเพมพนทกษะและความสามารถในระดบตอไป” ศาสตราจารย ดร.ธ ารง บวศร. ๒๕๓๕ “ หลกสตรฐานสมรรถนะ ชวยใหผเรยนพฒนาสมรรถนะหลกทส าคญตอการด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกแหงศตวรรษท ๒๑ ทมใชมงทเนอหาความรจ านวนมากทอาจไมจ าเปนกบผเรยน และสถานศกษาสามารถจดการเรยนรไดตามความตองการตามวถชวตของผเรยนและบรบทไดมากขน ลดภาระประเมนตวชวดจ านวนมาก โดยมกรอบสมรรถนะหลกของหลกสตรฐานสมรรถนะเปนเกณฑทใชเทยบเคยงในการออกแบบหลกสตรสถานศกษาทหลากหลาย”

โครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยน ระดบประถมศกษาตอนตน (๒๕๖๒)

นอกจำกนเมอพจำรณำถงควำมสอดคลองของสมรรถนะกบมำตรฐำนกำรศกษำของชำต พ.ศ. ๒๕๖๑

ในดำนของผลลพธทพงประสงคของกำรศกษำ (Desired Outcomes of Education : DOE) ทมงคณลกษณะของคน ไทย ๔.๐ เพอธ ำรงควำมเปนไทยและแขงขนไดในเวทโลก นนคอ เปนคนด มคณธรรม ยดคำนยมรวมของสงคมเปนฐำน โดยมคณลกษณะ ๓ ประกำร คอ ๑) ผเรยนร (Learning Person) เพอสรำงงำนและ

26

คณภำพชวตท ด ๒) ผรวมสรำงสรรคนวตกรรม (Innovation Co-creator) เพอสรำงสงคมทมนคง มงคง และยงยน และ ๓) พลเมองทเขมแขง (Active Citizen) เพอสนตสข (ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ. ๒๕๖๑) กำรน ำหลกสตรฐำนสมรรถนะมำใชในกำรพฒนำคณภำพผเรยน จงเปนควำมทำทำยในกำรปฏรปกำรศกษำเพอพฒนำควำมสำมำรถผเรยนใหสอดคลองกบกำรเปลยนแปลงของโลกปจจบนในศตวรรษท ๒๑

การพฒนาหลกสตรฐานสมรรถนะ โครงกำรวจยและพฒนำกรอบสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษำตอนตนมผลกำรวจย ดงตอไปน

ระยะท ๑ กำรพฒนำกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำนและกรอบสมรรถนะหลกผเรยนระดบประถมศกษำตอนตน

จำกกำรสงเครำะหเอกสำรและงำนวจยในประเทศและตำงประเทศ และจำกกำรสนทนำกลมของผทเกยวของ ท ำใหไดกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน จ ำแนกเปน ๔ องคประกอบ และ ๑๐ สมรรถนะหลก จำกนนไดน ำกรอบสมรรถนะหลกทง ๑๐สมรรถนะไปตรวจสอบควำมสอดคลองดวยกำรวเครำะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) พบวำโมเดลโครงสรำงของสมรรถนะหลกของผเรยนมควำมสอดคลองหรอกลมกลนกบขอมลเชงประจกษและสำมำรถน ำไปใชอธบำยสมรรถนะของผเรยนระดบประถมศกษำตอนตนไดจงเปนกำรยนยนถงควำมเหมำะสมท จะน ำสมรรถนะทพฒนำขน ๑๐ สมรรถนะไปใชในกำรพฒนำผเรยนระดบประถมศกษำตอนตน ดงแผนภำพท๑ ๑ . ด ำ นภ ำษำ ไทย เ พ อ ก ำ รส อ ส ำ ร ( Thai Language for Communication) ๒ . ด ำนคณ ตศำสตร ใ นช ว ตประจ ำ ว น ( Mathematics in Everyday Life) ๓ . ดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร (Scientific Inquiry and

Scientific Mind) ๔ . ด ำ น ภ ำ ษ ำ อ ง ก ฤ ษ เ พ อ ก ำ ร ส อ ส ำ ร ( English for

Communication) ๕ . ดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน (Life Skills and

Personal Growth) ๖. ดำนทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร (Career Skills

and Entrepreneurship) ๗. ดำนทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม (Higher-order

Thinking Skills and Innovation) ๘ . ด ำนกำร ร เ ท ำท นส อ ส ำ รสน เทศและด จ ท ล ( Media,

Information and Digital Literacy : MILD )

๙. ดำนกำรท ำงำนแบบรวมพลงเปนทมและมภำวะผน ำ (Collaboration,

แผนภาพท ๑สมรรถนะหลกเสนอแนะ

เพอการปรบ

หลกสตรระดบการศกษาขนพนฐาน

27

Teamwork and Leadership) ๑๐.ดำนกำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกส ำกล (Active Citizen with Global Mindedness)

เพอยนยนควำมพรอมทจะน ำสมรรถนะหลกไปใช คณะวจยจงไดด ำเนนกำรทดลองน ำรองกบผเรยนกลมตวอยำงระดบชนประถมศกษำปท ๑-๓โดยกำรจดกำรศกษำฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Education : CBE) เพอกำรใชหลกสตรฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Curriculum : CBC) กำรจดกำรเรยนกำรสอนฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Instruction : CBI) และกำรวดผลประเมนผลฐำนสมรรถนะ (Competency-Based Assessment : CBA) ทยดผเรยนเปนศนยกลำง (Learner Centric)

กรอบสมรรถนะหลก ๑๐สมรรถนะทพฒนำขน ไดน ำมำสกำรน ำมำพฒนำผเรยนในสถำนศกษำตำม

โครงกำรวจยฯและครผสอนสำมำรถเลอกใชไดหลำยแนวทำงซงเปนแนวทำงกำรจดกำรเรยนรทเนนผเรยนเปนส ำคญในหลำยมต งำนวจยนไดใชแนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอน๖แนวทำง มำเปนขอเสนอในกำรออกแบบกำรจดกำรเรยนกำรสอนเพอทดลองใชในโรงเรยนทเขำรวมวจยไดแก ๑)ใชงำนเดม เสรมสมรรถนะ ๒) ใชงำนเดม ตอเตมสมรรถนะ๓)ใชรปแบบกำรเรยนร สกำรพฒนำสมรรถนะ๔)สมรรถนะเปนฐำนผสำนตวชวด ๕)บรณำกำรผสำนหลำยสมรรถนะ และ ๖)สมรรถนะชวตในกจวตรประจ ำวนซงกำรจดกำรเรยนกำรสอนทง๖แนวทำงน เปนกำรเสนอทำงเลอกทเปดกวำงใหแกครผสอนในกลมโรงเรยนทดลองและโรงเรยนเครอขำยรวมทดลองทเปนตวแทนสถำนศกษำ ๔ ภมภำคจำกทกสงกด ใหสำมำรถเลอกใชแนวทำงกำรจดกำรเรยนรทเหมำะสมกบผเรยน ควำมพรอมของคณะคร และบรบทของสถำนศกษำทมควำมเหลอมล ำทงในดำนควำมพรอมของผเรยน ควำมแตกตำงทำงวฒนธรรมและภำษำ รวมถง ดำนทรพยำกรตำงๆในกำรจดกำรศกษำอนเปนปญหำในกำรพฒนำกำรศกษำของประเทศ

การน าแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาสมรรถนะหลก ๑๐ สมรรถนะของผเรยนระดบการศกษา

ขนพนฐานไปสการปฏบตในสถานศกษาทมความแตกตางกบดานบรบท จงเปนความทาทายวา การน าสมรรถนะไปใชในการจดการเรยนการสอนใหกบโรงเรยนทมความพรอมทแตกตางกนและมความเหลอมล ากนทกดานโดยการจดการเรยนการสอนโดยใชสมรรถนะเปนฐาน (CBI) จะชวยแกปญหาการพฒนาพลเมองไทยทมพนฐานเชงบรบทแตกตางกนไดมากนอยเพยงใด เพอเปนขอมลสารสนเทศทจะน าไปสการขยายผลในสถานศกษาทวประเทศ

ระยะท ๒ การน ากรอบสมรรถนะหลกไปทดลองใชในการพฒนาผเรยนระดบชนประถมศกษา

ตอนตนในสถานศกษา ผลสรปจำกกำรวจยทดลองน ำกรอบสมรรถนะหลก ๑๐ สมรรถนะมำใชในกำรพฒนำผเรยนระดบ

ประถมศกษำตอนตนในสถำนศกษำทกสงกดทมควำมแตกตำงกนดำนควำมเหลอมล ำเชงบรบทในทกภมภำคของประเทศ มขอคนพบทนำสนใจในบำงประเดนทส ำคญ ดงน ๑. การเปลยนแปลงทเกดขนกบคร

28

๑.๑ดานการออกแบบ จดกจกรรมการเรยนการสอน และประเมนผล พบวำ ครสวนใหญมกำรวเครำะหหลกสตร ตวชวด และสมรรถนะทสอดคลองกน ปรบกำรเรยนกำรสอนใหเนนกำรปฏบตจรงและกระบวนกำรกลมมำกขน เชอมโยงสมรรถนะและสถำนกำรณตำงๆ ในชวตประจ ำวน เปลยนบทบำทครเปนผอ ำนวยควำมสะดวก เดกไดคด ไดสอสำร มกำรตรวจสอบวำท ำแลวเดกเกดสมรรถนะหรอไม มกำรเชอมโยงและใชค ำถำมเพอใหเดกไดสมรรถนะทตองกำร กระตนใหเดกไดใชสมรรถนะอนมำกขน และมกำรบรหำรจดกำรชนเรยนทเนนผเรยนเปนส ำคญมำกขน ดำนกำรวดผลประเมนผล มกำรประเมนตำมสภำพจรงทหลำกหลำยมำกขนจำกพฤตกรรมและควำมสำมำรถ และประเมนผลจำกกำรมสวนรวมของนกเรยนมำกขน ๑.๒ดานลกษณะและเทคนคการสอนทครน ามาใช จำกกำรวเครำะหแผนกำรจดกำรเรยนรและสงเกตกำรสอน พบวำ ครสวนใหญมกำรปรบกจกรรมเปน Active Learning ในกำรจดกจกรรมกำรเรยนกำรสอน โดยใชวธกำรและเทคนคกำรสอน เชน ลงมอปฏบต ฝกปฏบตหนำชนเรยน ลองผดลองถก ทดลอง ใชกระบวนกำรกลม ใชค ำถำมเพอกระตนนกเรยน กำรเลนเกม ปรศนำค ำทำย ค ำคลองจอง รองเพลง บทบำทสมมต ใชสอกำรสอนทหลำกหลำยเหมำะสมกบวย เชน ของจรง นทำน รปภำพ สอจำก YouTube ชวยในกำรเรยนรของเดก โดยเนนกำรอนรกษสงแวดลอม ทกษะปฏบตจรง และกระบวนกำรกลม

๑.๓ดานอนๆ ครมกำรปรบเปลยนโดยท ำงำนรวมกบเพอนครมำกขน มกำรพฒนำตนเองในดำนกำรออกแบบและจดกจกรรมกำรเรยนกำรสอน พฒนำสอกำรเรยนร และน ำ PLC มำใชเปนกระบวนกำรในท ำงำนและเรยนรรวมกน ปรบเปลยนบทบำทของครเปนผแนะน ำและอ ำนวยควำมสะดวก เกดควำมสมพนธทดระหวำงครและนกเรยนมำกขน

จำกผลวจยสวนหนงของขอคนพบเมอพจำรณำถงกำรน ำสมรรถนะไปสกำรปฏบตในหองเรยนคอ ครผสอนในโรงเรยนทตำงขนำดกนทงโรงเรยนขนำดใหญ ขนำดกลำง และขนำดเลก ซงมควำมเหลอมล ำในดำนปจจยในกำรจดกำรศกษำนน ครผสอนจำกทกขนำดโรงเรยนทรวมทดลองใชสมรรถนะหลกในกำรออกแบบกำรจดกำรเรยนกำรสอนตำม ๖ แนวทำง ผลกำรวจย พบวำ คณะครสวนใหญเลอกใชแนวทำงท๑-๓มำกทสด อยำงไรกตำมเมอพจำรณำกำรเลอกใชแนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอน ๖ แนวทำงในกำรน ำสมรรถนะหลกไปใชจดกำรเรยนกำรสอนของคณะครจำกทกโรงเรยน พบวำ ตำงไมมปญหำอปสรรคในกำรเลอกแนวทำงไปใช จงเปนขอสงเกตวำ“กำรน ำสมรรถนะหลกไปสกำรปฏบตในหองเรยนในโรงเรยนทมควำมแตกตำงกนในเชงบรบทและควำมพรอมดำนทรพยำกร กลบไมมอปสรรคตอกำรปฏบตงำนของคณะครและสถำนศกษำ เนองจำกคณะครสำมำรถเลอกใชแนวทำงในกำรออกแบบกำรจดกำรเรยนกำรสอนทน ำสมรรถนะหลกไปใชไดตำมควำมถนดโดยมกำรวำงแผนรวมกนตำมควำมพรอมของบรบททแตกตำงกนในแตละพนทของประเทศ” ผลกำรวจยทคนพบ จงเปนกำรยนยนวำหลกสตรฐำนสมรรถนะสำมำรถน ำไปใชในกำรจดกำรเรยนกำรสอนในระดบประถมศกษำตอนตนกบผเรยนในสถำนศกษำไดโดยไมมปญหำดำนควำมเหลอมล ำในดำนบรบทและปจจยสนบสนนในกำรจดกำรศกษำ

29

“ครสำมำรถน ำสมรรถนะหลก ๑๐ สมรรถนะ ไปใชในกำรจดกำรเรยนกำรสอนใหกบผเรยนทกบรบทพนท ๒. การเปลยนแปลงทเกดขนกบผเรยน

ผลกำรวจยในภำพรวม พบวำผเรยนมควำมกระตอรอรนในกำรเรยน ตงใจเรยน เขำใจบทเรยนมำกขน ไดฝกปฏบต สำมำรถน ำไปใชในชวตจรงไดมำกขน แกปญหำในสถำนกำรณจรงไดมกำรเชอมโยงกจกรรมในหองมำใชปฏบตนอกหองเรยน ผเรยนสนกสนำน กลำแสดงออก กลำคดมำกขน ไดปฏบตกจกรรมกลมท ำใหเกดกำรท ำงำนรวมกน มกำรปรกษำกน ชวยเหลอกน รจกบทบำทตนเอง เหนศกยภำพของตนเอง รจกคณคำในตนเองมำกขน ผเรยนไดออกไปน ำเสนอหนำชนเรยน เกดทกษะกำรสอสำร กำรแกไขปญหำ เกดควำมผกพนกบครมำกขน และมควำมสขในกำรเรยนร

“กำรจดกำรเรยนรโดยใชสมรรถนะหลกเปนฐำน สงเสรมใหผเรยนรวมกจกรรมดวยควำมกระตอรอรน กลำแสดงออก ฝกปฏบต แกปญหำ ท ำงำนรวมกน และเรยนรอยำงมควำมสขมำกขน”

๓. การเปลยนแปลงบทบาทของผบรหารสถานศกษา

๓.๑ ผบรหารเปนผน าในการวางแผนด าเนนงานใหครสำมำรถน ำกรอบสมรรถนะหลกไปใชในกำรพฒนำผเรยน โดยกำรจดประชมชแจง สรำงควำมเขำใจใหแกครและผเกยวของ รวมวเครำะหสมรรถนะหลกและสมรรถนะยอยเพอเพมควำมเขำใจใหครน ำสมรรถนะไปใชออกแบบกำรเรยนกำรสอน และจดท ำแผนกำรจดกำรเรยนรไดดขน ๓.๒ ผบรหารเปนทปรกษา ใหความร ค าแนะน า ใหก าลงใจ และอ านวยความสะดวก โดยมบทบำทในกำรวำงแผนน ำสมรรถนะหลกไปใชในแตละรำยวชำใหเหมำะสมกบหนวยกำรเรยนรของแตละระดบชน และอ ำนวยควำมสะดวกในดำนตำงๆ ใหแกคณะคร ๓.๓ผบรหารเปนผนเทศ ก ากบ ตดตามผลการด าเนนงาน ตรวจแผนกำรจดกำรเรยนร นเทศ ดแลชวยเหลอครกรณพบปญหำขณะทดลองและตดตำมผลกำรด ำเนนงำนของคร

ผบรหำรสถำนศกษำเปนผน ำ เปนทปรกษำ เปนผอ ำนวยควำมสะดวก และนเทศ ก ำกบ ตดตำม ในกำรน ำสมรรถนะหลกไปใชจดกำรเรยนกำรสอนในหองเรยนของครใหมประสทธภำพ

๔. ความคดเหนเพมเตมของคร

“หลกสตรแกนกลางไมควรมกลมสาระการเรยนรมากจนเกนไป ควรจดรวมกนในลกษณะของการ บรณาการสาระหรอจดเนอหาของหลกสตรในลกษณะของหลกสตรแบบหมวดวชา (Broad-Fields-Curriculum) โดยเฉพาะอยางยงในระดบประถมศกษาตอนตน”

“ควรปรบลดรายวชาลดจ านวนของตวชวด ลดเนอหาสาระทซ ากน โดยใชสมรรถนะหลกเปนฐาน” “ควรสงเสรมใหใชสมรรถนะ เพอใหเดกเรยนรไดลงมอท ามากขน และมความสขในการเรยนร” “ควรลดเนอหาระดบประถมศกษาตอนตน อยากใหเรยนแบบบรณาการ ไมเนนเนอหาวชา” “ควรปรบเปลยนทกเรอง โดยแทรกสมรรถนะหลกเพอการเรยนรมากขน สอนแลวเดกๆสนก”

คณะครกลมโรงเรยนในโครงการวจยทดลอง

30

และคณะครกลมโรงเรยนในโครงการวจยทดลองคขนาน

จำกกำรสะทอนควำมคดสวนหนงในกำรประชมสนทนำกลม (Focus Group Discussion)หลงสนสดกำรทดลองของคณะครทกสงกดทเขำรวมโครงกำรวจยฯ กลำวสรปไดวำคณะครทปฏบตงำนในทกภมภำคของประเทศทอยในโรงเรยนทมควำมแตกตำงกนในเชงบรบททมควำมเหลอมล ำ ไดแสดงควำมเหนสอดคลองกนดำนควำมพงพอใจในกำรน ำสมรรถนะหลกไปใชออกแบบกำรจดกำรเรยนกำรสอนใหแกผเรยนโดยใชหลกกำรบรณำกำร ทสงผลใหเกดกำรเปลยนแปลงและพฒนำพฤตกรรมกำรจดกำรเรยนกำรสอนของคณะครทแสดงออกในเชงบวกในกำรน ำสมรรถนะหลกไปใชในกำรจดกำรเรยนร นอกจำกนจำกขอมลของคณะวจยทไดลงพนทตดตำม หนนเสรม และใหค ำปรกษำแกคณะครทเขำรวมโครงกำรวจยทดลอง ๔ ภมภำค พบวำ ครผสอนในโรงเรยนขนำดเลกซงตองรบผดชอบกำรจดกำรเรยนกำรสอนใหแกผเรยนทกรำยวชำ ไดใหควำมสนใจจดกำรเรยนกำรสอนโดยใชหลกกำรบรณำกำรทมสมรรถนะเปนฐำนทครสำมำรถบรณำกำรกลมสำระกำรเรยนร ๘ กลมสำระตำมแนวทำงทไดทดลองใชท ำใหครผสอนในโรงเรยนขนำดเลกทมควำมขำดแคลนบคลำกรคร มภำระงำนมำกและรบผดชอบงำนกำรสอนเกอบทกรำยวชำ สำมำรถออกแบบกำรจดกำรเรยนรหลำยกลมสำระใหแกผเรยนอยำงเปนองครวมในแตละหนวยกำรเรยนรโดยใชสมรรถนะหลกเปนฐำนตลอดจนกำรวดผลประเมนผลทสอดคลองกบมำตรฐำน ตวชวดและสมรรถนะหลกในลกษณะองครวม โดยครสำมำรถแบงบทบำทหนำทและรวมกนจดกำรเรยนกำรสอนตำมควำมถนดและประสบกำรณตลอดจนกำรใชควำมรของศำสตรแตละสำขำวชำทครมควำมช ำนำญ ทงนพจำรณำไดจำกขอมล/ขอคดเหนของคณะครทรวมท ำกำรทดลองใชหลกสตรฐำนสมรรถนะ ดงตอไปน

ครสำมำรถเลอกออกแบบกำรบรณำกำรสมรรถนะหลกในหนวยกำรเรยนร/ประเดนปญหำ/ ทสอดคลองกบมำตรฐำนและตวชวดใหเชอมโยงกนไดหลำกหลำยรำยวชำ

ครใชเปนแนวทำงกำรแกปญหำโรงเรยนขนำดเลกทมครไมครบชนเรยนโดยใชสมรรถนะ หลกเปนฐำนในกำรบรณำกำรรำยวชำตำงๆ จะชวยแกปญหำทครจดกำรเรยนกำรสอนเปนรำยวชำแยกจำกกน

ครสำมำรถบรหำรจดกำรเวลำเรยนแตละวนอยำงยดหยนเพอจดกจกรรมบรณำกำรรวมกน ครสำมำรถวดผลและประเมนผลโดยใชกำรประเมนตำมสภำพจรงไดหลำยรำยวชำในกำร

จดกจกรรมเดยวทงในเวลำกอนเรยน ระหวำงเรยน และหลงเรยนในแตละหนวยกำรเรยนร ครสำมำรถใชแหลงเรยนรและสอเทคโนโลยในกำรจดกจกรรมไดหลำกหลำยแบบองครวม

กำรจดหลกสตรและกำรเรยนกำรสอนฐำนสมรรถนะจงเปนแนวทำงทสำมำรถลดควำมเหลอมล ำในกำรจดกำรศกษำโดยใชหลกกำรมสวนรวมทกฝำยเพอใหสถำนศกษำสำมำรถบรหำรจดกำรหลกสตรใหเปนไปตำมควำมตองกำรของนกเรยน ผปกครอง และชมชนอยำงแทจรงสำมำรถพฒนำพลเมองไทยในศตวรรษท ๒๑ อยำงมคณภำพตำมควำมแตกตำงทำงวฒนธรรมและวถชวตเพอสรำงใหคนไทยฉลำดร คนไทยอยดมสข คนไทยสำมำรถสง และพลเมองไทย ใสใจสงคม ตำมเปำหมำยของกำรปฏรปกำรศกษำ

เอกสารอางอง

31

ธ ำรง บวศร. (๒๕๓๕). ทฤษฎหลกสตร : การออกแบบและพฒนา. กรงเทพฯ. โรงพมพครสภำ. มลนธสถำบนวจยเพอกำรพฒนำประเทศไทย. (2556). การจดท ายทธศาสตรการปฏรปการศกษาขนพนฐาน ใหเกดความรบผดชอบ.เสนอตอคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน. มนำคม. กรงเทพฯ. สมพส หำญมนตร, ธรชย เนตรถนอมศกด,จมพล พลภทรชวน. (๒๕๕๘). กรอบหลกสตรเพอพฒนาสมรรถนะ ของเดกไทยในอนาคต (พ.ศ. 2558-2577).วทยำกำรวจยและวทยำกำรปญญำ. ปท13 ฉบบท 2, กรกฎำคม – ธนวำคม 2558. คณะศกษำศำสตร, มหำวทยำลยขอนแกน. ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ. (๒๕๕๗). รายงานวจย “แนวทางการพฒนาการศกษาไทยกบการเตรยม ความพรอมสศตวรรษท ๒๑”.กรงเทพฯ : พรกหวำนกรำฟฟก. .(๒๕๕๙). รายงานผลการศกษาเพอพฒนามาตรฐานการศกษาของชาต, กรงเทพฯ : ๒๑เซนจรจ ำกด .(๒๕๖๒) รายงานวจย “โครงการวจยเพอพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนในระดบชนประถมศกษา ตอนตน”คณะอนกรรมกำรดำนกำรเรยนกำรสอน คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ, กรงเทพฯ : อดส ำเนำ ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ ในคณะอนกรรมกำรดำนกำรเรยนกำรสอนในคณะกรรมกำรอสระเพอกำร ปฏรปกำรศกษำ. (๒๕๖๑). คมอครการน ากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบชนประถมศกษา ปท ๑-๓ ไปใชในการพฒนาผเรยน. อดส ำเนำ. . (๒๕๖๒). บทสรปแนวคด แนวทาง ขอเสนอแนะเชงนโยบาย และภารกจส าคญในการปฏรป การศกษา ผานหลกสตรและการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ(Competency-Based Curriculum and Instruction)เอกสำร ชดท ๘. อดส ำเนำ.

32

๒. สอวดทศน

๒.๑ คลปวดโอ เรอง ถอดรหสสมรรถนะส าคญปฏบตการหมปา ความยาว ๗.๑๘ นาท ๒.๒ คลปวดโอ เรอง ๑๐ ซปเปอรฮโร ความยาว ๔.๑๒ นาท ๒.๓ คลปวดโอ เรอง สมรรถนะของเดกไทยในศตวรรษท ๒๑ ความยาว ๕.๐๐ นาท ๒.๔ คลปวดโอ เรอง ๑๐ สมรรถนะหลกของเดกไทย : แนวคดส าคญ

คลปวดโอ เรอง ถอดรหสสมรรถนะส าคญปฏบตการหมปา(https://www.youtube.com/watch?v=zAI5kiWnJ0g)

33

รายละเอยดถอดรหสสมรรถนะส าคญปฏบตการหมปา จำกเหตกำรณทสรำงควำมตนตะลงใหคนทงโลกกบปฏบตกำรภำรกจทเปนไปไมได แบบทเรยกไดวำ Mission Impossible แตกลบเปนไปไดดวยควำมรวมมอรวมใจผนกสรรพก ำลงจำกทกภำคสวนทงไทยและตำงประเทศ ใชแลวนนคอ กรณเยำวชนทมหมปำอะคำเดม และโคช รวม ๑๓ คน ตดในถ ำหลวงขนน ำนำงนอน อแมสำย จ.เชยงรำย ตงแตวนท ๒๓ มถนำยนถง ๑๐ กรกฎำคม ๒๕๖๑ ปฏบตกำรนส ำเรจไดอยำงไร เรำจะมำรวมถอดรหสควำมส ำเรจนไปดวยกน ในกำรท ำงำนใดๆกตำมโดยเฉพำะงำนส ำคญหรองำนทยำกซบซอน คนเพยงหนงคนไมวำจะเกงเพยงใดไมสำมำรถท ำงำนนนใหลวงไดตองอำศยกำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลง ทกคนมควำมเขำใจในเปำหมำยเดยวกนและรบทบำทหนำทของตน ยงโลกอนำคตเรำตองท ำงำนรวมกบบคคลทมควำมแตกตำงหลำกหลำยมำกขนในดำนวฒนธรรมควำมคดเหนมมมองจงจ ำเปนตองมทกษะกำรท ำงำนรวมกนทำมกลำงควำมแตกตำง เหตกำรณนไดสะทอนทกษะทง ๑๐ สมรรถนะส ำคญทท ำใหปฏบตกำรส ำเรจ มดงน

จำกกรณทหมปำตดถ ำหลวง ไดปรำกฎใหเหนถงผทมภำวะผน ำอยำงยง ไดแกนำยณรงคศกด โอสถธนำกร อดตผวำรำชกำรจงหวดเชยงรำย มภำวะผน ำควบคมสถำนกำรณ ประสำนควำมรวมมอ กลำตดสนใจ

34

ท ำงำนแขงกบเวลำ บรณำกำรทกภำคสวน นำยเอกพล จนทวงศ หรอโคชเอก ชวยดแลและสรำงก ำลงใจกบเดกทง 12 คน ทตดอยภำยในถ ำ เดกผชำยทลกขนมำเปนผน ำชวยทกคนสอสำรกบนกด ำน ำ ภำวะผน ำจงไมใชเปนกำรผน ำโดยต ำแหนงแตหมำยถงกำรเปนผน ำตำมภำวะหรอสถำนกำรณทเหมำะสม ทแตละคนรบทบำทหนำทรวมด ำเนนงำนใดๆ ใหบรรลเปำหมำยโดยใชศกยภำพทตนมได ในสวนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน สะทอนชดจำกสงทโคชเอกใหทกในถ ำรอดชวต ทงกำรท ำสมำธเพอใหเกดสต มจตใจเขมแขง พรอมรบมอกบสถำนกำรณทเกดขน ปรบตว แกปญหำ หำชองทำงมชวตรอด โดยทกคนใชควำมรกชวยเหลอกน ชวงกำรคนหำ ชวตทส ำคญคอกำรระบบอกต ำแหนงของผประสบภยใหได โดยใชอปกรณ เทคโนโลย นวตกรรมททนสมย อำท ยำนขบเคลอนใตน ำ โดรนส ำรวจอำกำศ กลองแสกนถ ำ ถงอำกำศวนอำกำศ เปนตน โดยทกกระบวนกำรคนหำ ตองใชผมสมรรถนะทำงคณตศำสตรและวทยำศำสตร ในกำรใชเทคโนโลยททนสมยไดอยำงมประสทธภำพและพชตปญหำ โดยทกกระบวนกำรขนตอนตองใชผมสมรรถนะหลำยดำน เชน กำรน ำคณตศำสตรในชวตประจ ำวนมำใชชดเจนในเรองกำรสบน ำทตองค ำนวณปรมำณน ำทกวนเพอใหนกด ำน ำเขำไปชวยทมหมปำ ภำรกจครงนรวมอำชพตำงๆ เปนผร ผเชยวชำญเฉพำะทำงทเขำรวมกำรคนหำซงมสมรรถนะ ทกษะ อำชพทตำงกน เชนนกด ำน ำ แพทย นกส ำรวจ นกขดเจำะบำดำล นกธรณวทยำ กรมปำไม วศวกร ทหำร คนรบจำงเกบรงนก และทส ำคญบคคลเหลำนเปนผประกอบกำรทพรอมรบใชสงคมจำกอำชพของตน ตวอยำงเชน รำนซกรด ทใหบรกำรซกเสอผำใหทมอำสำกภย รวมถงทมสบน ำ สงคนและเครองมอมำชวย จนท ำใหน ำลดพรอมปฏบตกำรได

กำรสอสำรเปนหนงในหวใจส ำคญในกำรด ำรงชวตทกเพศทกวย จำกเหตกำรณนเดกไทยสำมำรถพดโตตอบกบคนตำงชำตได ท ำใหสอสำรกนเขำใจ กำรประชมคนหำเพอชวยเหลอหมปำ ตองมกำรสอสำรรวมกนทงไทยกบตำงประเทศเพอควำมเขำใจทถกตอง

กำรรำยงำนขำวหมปำของสอมวลชนครงนมกำรรำยงำนขำว ขอควำมสนผำนทำงทวตเตอร ซงเปนชองทำงทรวดเรวไดผลในแงกำรสอสำร เขำถงทงโลก กำรน ำเสนอในแงมมตำงๆ โดยใชภำพกรำฟฟคททนสมย จ ำลองเหตกำรณ ท ำใหประเทศตำงๆ ชวยเหลอ และใหก ำลงใจ

และเมอทกฝำยรวมพลงกน ดวยเปำหมำยเดยว คอมงชวยชวตเดกๆทกคน จงท ำในสงทตนชวยไดตำมทกษะ ควำมสำมำรถของตน คอ กำรตนร ของส ำนกพลเมองสำกล เปนกำรรวมมอแบบไรพรมแดน รวมมอชวยแกปญหำในระดบโลก

นบเปนขำวด ทน ำควำมสขยนดไปทวโลก นบเปนกำรรวมพลงระดบโลกครงส ำคญ ทนทททรำบวำทมหมปำ ทง คน ไดรบควำมชวยเหลอออกจำกถ ำอยำงปลอดภย กลำยเปนกรณประวตศำสตรของโลก ควำมส ำเรจทเกดขนสวนใหญมำจำกสมรรถนะหลกทกลำวมำขำงตน ในอนำคตยงมเหตกำรณตำงๆ ททำทำยรออย แตหำกพวกเรำคนไทย เตรยมพรอม น ำบทเรยนทไดมำพฒนำสมรรถนะดำนตำงๆ เพอใหกำวเทำเทยมกบกำรเปลยนแปลงในศตวรรษท ๒๑ และรวมประสำนควำมสำมคคทนท แนนอนวำประเทศไทยกจะสำมำรถกำวไปอยำงมนคง มงคง ยงยน

35

คลปวดโอ 10 ซปเปอรฮโร'สมรรถนะเดกไทยศตวรรษท 21 (https://www.youtube.com/watch?v=_xZz28rsdOA)

รายละเอยด ๑๐ ซปเปอรฮโร'สมรรถนะเดกไทยศตวรรษท ๒๑ ศตวรรษท ๒๑ โลกจะเขำสกำรเปลยนแปลงอยำงรวดเรว กำรใชชวตในโลกอนำคตจำกน ไลฟสไตลตำงๆ จะตองเปลยนไปกำวใหทนเทคโนโลย ทมบทบำทมำกขนโดยเฉพำะเทคโนโลยปญญำประดษฐ หรอ AI ทกวงกำรจะน ำเทคโลย มำรองรบกำรท ำงำน แตละประเทศจะเรงสรำงสรรคนวตกรรมใหมๆ ผทกำวไมทนจะถกทงไวเบองหลง แลวเดกไทย คนไทย สงคมไทย จะกำวใหทนไดอยำงไร ค ำตอบคอ คนไทยจะตองมกำรพฒนำตนเองใหมสมรรถนะสง ใหสำมำรถพรอมรบและเผชญกบกำรเปลยนแปลงได แลวสมรรถนะคอค ำตอบ

36

สมรรถนะหมำยถงควำมสำมำรถของบคคลในกำรน ำ คำมร ควำมเขำใจ ทกษะ เจตคต และคณลกษณะ ไปประยกตใชในงำนหรอสถำนกำรณตำงๆ ใหประสบควำมส ำเรจ ผมคนทมสมรรถนสงในหลำยๆ ดำนยอมสำมำรถอยรอดและมคณภำพชวตทด เผชญปญหำและสถำนกำรณตำงๆ ไดด ทำมกลำงกำรเปลยนแปลง

๑๐ สมรรถนะหลกทจ ำเปนเพอกำรพฒนำเดกและเยำวชนไทย

๑.ภำษำไทยเพอกำรสอสำร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรใชภำษำไทยเพอกำรสอสำร ในชวตประจ ำวนไดอยำงถกตองและมประสทธภำพ ๒.คณตศำสตรในชวตประจ ำวน หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรใชตรรกะและควำมรทำงคณตศำสตรในชวตประจ ำวน ๓.กำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร หมำยถง กำรมคณลกษณะของควำมใฝร มเหตผล และสำมำรถสบสอบ ควำมรโดยใชกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรดวยตนเอง ๔. ภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรใชภำษำองกฤษสอสำรเพอควำมเขำใจในชวตประจ ำวน ๕.ทกษะชวตและกำรเจรญแหงตนหมำยถง กำรด ำรงชวตเพอควำมสขและควำมเจรญของตน ครอบครวและสงคม ๖.ทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรเลอกอำชพ เรยนร และฝกทกษะอำชพ ตำมควำมถนด เปนผประกอบกำรทด ๗.ทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม หมำยถง ทกษะกำรคดหลำกหลำย ตงแตกำรคดขนพนฐำน ถงกำรคดขนสง เชนกำรคดอยำงมวจำรณำญำณ กำรคดแกปญหำและกำรคดสรำงสรรค น ำไปสกำรคดผลตนวตกรรมตำงๆ ๘.กำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล หมำยถง รจกและเขำใจสอ ชองทำงกำรใชสอ กำรใชสอเปน และรเทำทนสอ สำรสนเทศทมำพรอมกบสอ ๙.กำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรท ำงำนรวมกน รบผดชอบรวมกน รจกหนำทของตน ประสำนชวยเหลอ เพอควำมส ำเรจ มภำวะเปนผน ำทเหมำะสมกบสถำนกำรณ ๑๐.พลเมองตนร ทมส ำนกสำกล หมำยถง มควำมตนตวในบทบำทหนำท และควำมรบผดชอบตอบำนเมอง มสวนรวมกจกำรสำธำรณะ ผดงควำมเปนธรรมในสงคมเพอควำมอยด มจตส ำนกและดแลแกปญหำระดบโลก

สมรรถนะทง 10 ประกำร ดงกลำวจะท ำใหเดกไทยและเยำวชนไทย เปนคนไทยทฉลำดร อยดมสข มควำมสำมำรถสง และเปนพลมองไทยใสใจสงคมและมส ำนกสำกล แมโลกจะเปลยนแปลงไปอยำงไรแตถำเดกไทย คนไทย มสมรรถนะพรอม พลเมองจะเทำทนกำรเปลยนแปลง ผนกก ำลงทกภำคสวน พฒนำตน พฒนำคน มงสรำง 10สมรรถนะใหพลเมองไทย พรอมกำวส ศตวรรษท 21 มศกยภำพทดเทยมนำนำประเทศพรอมอตลกษณควำมเปนไทย

37

คลปวดโอ สมรรถนะของเดกไทยในศตวรรษท ๒๑ (https://www.youtube.com/watch?v=2r2Q7JnOwPo)

38

รายละเอยดสมรรถนะของเดกไทยในศตวรรษท ๒๑ “ไมเอาเราไมแบงใหพวกนายเลนหรอกนะ”

“ท าไมเงนทอนไมครบละจะลก คดเลขผดหรอปลาว”

“กลมใจจงเดกสมยน จะจบประถมอยแลว อานกไมออก เขยนกไมได”

เสยงบนวพำกษ วจำรณท ำนองนเกดขนใหเรำไดยนไดฟง พบเหนจนชนตำ ทงกบในโรงเรยน สงคมและชมชน สงทเกดขน แสดงใหเหนถงกำรขำดควำมสำมำรถในเชงสมรรถนะของเดกไทยและคนไทยโดยทวไป ท ำไมเกดอะไรขนเดกไทยจงขำดสมรรถนะทจ ำเปนตองใชในกำรด ำรงชวตประจ ำวน ทงๆททกคนไดมโอกำสเรยนรและไดรบกำรศกษำมำถง ๑๒ ป ผเรยนทศกษำในระดบชนตำงๆ ยอมไดรบควำมร เรยนร จำกกจกรรมและประสบกำรณตำงๆ ทครและโรงเรยนจดให ไดฝกทกษะผำนกำรอบรมและพฒนำคณลกษณะตำงๆ มำเปนเวลำหลำยป แลวท ำไมจงไมมสมรรถนะทจ ำเปนตอกำรใชชวต ท ำไม ท ำไมท ำไม

ค ำตอบกคอ แมผเรยนจะมควำมรมำกมำย มทกษะในกำรปฏบตตำมหลกสตรก ำหนดแตถำไมไดรบกำรฝก ใหน ำควำมรและทกษะเหลำนน ไปประยกใหทกษะเหลำนนไปฝกใชในสถำนกำรณตำงๆ ทมควำมแตกตำงหลำกหลำย ควำมสำมำรถในขนสมรรถนะกจะยงไมเกดขน จะเกดขนไดเมอมกำรน ำควำมร ทกษะ และคณลกษณะ มำใชรวมกน ในกำรท ำงำน กำรใชชวตและแกปญหำ สมรรถนะจงเปนผลลพธทพงประสงคของกำรเรยนร เพรำะเปนควำมสำมำรถในระดบใชกำรไดในชวต จงชวยยกระดบคณภำพชวตของเรำใหดขน คณะท ำงำนในคณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ เลงเหนถงควำมจ ำเปนทตองก ำหนดสมรรถนะหลกเพอเปนกรอบในกำรพฒนำเดกและเยำวชนไทย ใหสำมำรถเผชญกบสภำวะกำรเปลยนแปลงตำงๆ ทอำจเกดขนในอนำคต

สมรรถนะหลกทก ำหนดขนจำกกำรศกษำวจย ม ๑๐ สมรรถนะ คอ

๑.ภำษำไทยเพอกำรสอสำร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรใชภำษำไทยเพอกำรสอสำร ใน ชวตประจ ำวนไดอยำงถกตองและมประสทธภำพ ๒. คณตศำสตรในชวตประจ ำวน หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรใชตรรกะและควำมรทำงคณตศำสตรในชวตประจ ำวน ๓. กำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร หมำยถง กำรมคณลกษณะของควำมใฝร มเหตผล และสำมำรถสบสอบ ควำมรโดยใชกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรดวยตนเอง ๔. ภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรใชภำษำองกฤษสอสำรเพอควำมเขำใจในชวตประจ ำวน ๕. ทกษะชวตและกำรเจรญแหงตน หมำยถง กำรด ำรงชวตเพอควำมสขและควำมเจรญของตน ครอบครวและสงคม

๖. ทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรเลอกอำชพ เรยนร และฝก ทกษะอำชพ ตำมควำมถนด เปนผประกอบกำรทด

๗. ทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม หมำยถง ทกษะกำรคดหลำกหลำย ตงแตกำรคดขนพนฐำน

39

ถงกำรคดขนสง เชนกำรคดอยำงมวจำรณญำณ กำรคดแกปญหำและกำรคดสรำงสรรค น ำไปสกำรคดผลตนวตกรรมตำงๆ

๘. กำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล หมำยถง รจกและเขำใจสอ ชองทำงกำรใชสอ กำรใชสอ เปน และรเทำทนสอ สำรสนเทศทมำพรอมกบสอ

๙. กำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรท ำงำนรวมกน รบผดชอบรวมกน รจกหนำทของตน ประสำน ชวยเหลอ เพอควำมส ำเรจ มภำวะเปนผน ำทเหมำะสมกบสถำนกำรณ

๑๐. พลเมองตนร ทมส ำนกสำกล หมำยถง มควำมตนตวในบทบำทหนำท และควำมรบผดชอบตอ บำนเมอง มสวนรวมกจกำรสำธำรณะ ผดงควำมเปนธรรมในสงคมเพอควำมอยด มจตส ำนกและดแลแกปญหำระดบโลก

หำกเดกไทยและเยำวชนคนไทยมสมรรถนะทง ๑๐ ประกำร คอสำมำรถใชควำมร เจตคตและคณลกษณะตำงๆ ทเกยวของกบสมรรถนะนนๆ ในชวตประจ ำวนได จะชวยใหมคณภำพชวตทด ประสบควำมส ำเรจมำกขน ประเทศจะเจรญกำวหนำไดอยำงยงยน เรำทกคนมำรวมพฒนำตนเองใหมสมรรถนะทง ๑๐ ประกำร ดวยกำรหมนใชควำมร และทกษะตำงๆ ในชวตประจ ำวนใหมำกขน เชนน ประเทศไทยกจะมคนไทยทมสมรรถนะสง มชวตด มควำมสขและมควำมสำมำรถแขงขนกบชำตอนได

40

คลปวดโอ ๑๐ สมรรถนะหลกเดกไทย

สมรรถนะคอควำมสำมำรถทครอบคลมทงควำมร ทกษะ และเจตคตของผเรยนในกำรท ำงำนอยำงใด อยำงหนงในสถำนกำรณตำงๆอยำงหลำกหลำยในบรบทชวตจรงของผเรยน เมอเขำใจแลววำสมรรถนะคออะไร เรำกจะเรมเจำะลงไปทสมรรถนะแตละกลม สมรรถนะกลมแรกเปนสมรรถนะทจะชวยใหเกด คนไทยฉลาดร (Literate Thais) ม ๔ สมรรถนะหลก คอ (๑) ภาษาไทยเพอการสอสาร (Thai Language for Communication)(๒) คณตศาสตรในชวตประจ าวน(Mathematics in Everyday Life) (๓) การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร(Scientific Inquiry and Scientific Mind)และ (๔) ภาษาองกฤษเพอการสอสาร (English for Communication) สมรรถนะกลมท ๒ เปนสมรรถนะทจะชวยใหเกดคนไทย อยด มสข (Happy Thais) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ (๑) ทกษะชวตและความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) และ (๒) ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship) สมรรถนะกลมท ๓ เปนสมรรถนะทจะชวยใหเกดคนไทยสามารถสง (Smart Thais) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ(๑) ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม (Higher Order Thinking Skills and Innovation) และ (๒) การรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL) และสมรรถนะกลมท ๔ เปนสมรรถนะทจะชวยใหเกดพลเมองไทย ใสใจสงคม (Active Thai Citizens) ม ๔ สมรรถนะหลก คอ (๑) การท างานแบบรวมพลงเปนทม และมภาวะผน า (Collaboration Teamwork and Leadership) และ (๒) การเปนพลเมองตนรทมส านกสากล (Active Citizens with Global Mindedness) สมรรถนะกลมแรกเปนสมรรถนะทจะชวยใหเกด คนไทยฉลาดร (Literate Thais) ม ๔ สมรรถนะ

๑.ดำนภำษำไทยเพอกำรสอสำร (Thai Language for Communication)

เมอเขำใจแลววำสมรรถนะคอควำมสำมำรถทครอบคลมทงควำมร ทกษะ และเจตคตของผเรยนในกำรท ำงำนอยำงใดอยำงหนงในสถำนกำรณตำงๆอยำงหลำกหลำยในบรบทชวตจรงของผเรยน เรำกจะเรมเจำะลงไปทสมรรถนะแตละขอ โดยเรมจำกสมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำร เปนสมรรถนะขอแรก

ในกำรทจะเขำใจวำ สมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำร เปนอยำงไร เรำจ ำเปนตองเขำใจควำมหมำยและหลกกำรทเปนพนฐำนของภำษำไทยเพอกำรสอสำรกอนวำเปนอยำงไร

มผรอธบำยควำมหมำยและควำมส ำคญของภำษำไทยไวจำกแงมมตำงๆ เชน ภำษำไทยเปนเครองมอในกำรคดและเรยนร ภำษำไทย คอ ศลปะ ควำมงดงำม ภำษำไทย คอ เครองมอของสงคมในกำรสงผำนภมปญญำ ขดเกลำ ปลกฝงสมำชกในสงคมไทย และ ภำษำไทย คอ เครองมอในกำรตดตอเกยวของกบผอน ชวยใหผใชสำมำรถอยรอดและมชวตทดในสงคม

ดงนน สมรรถนะภำษำไทยในทนจงไดเจำะจงใหเปนภำษำไทยเพอกำรสอสำร คอใหภำษำไทยเปนเครองมอในกำรสอสำร หำกแตเปนกำรสอสำรในควำมหมำยทกวำงขวำงและลกซง ครอบคลมทงกำรสอสำรกบตวเอง ผำนกำรคด กำรท ำควำมเขำใจในตนเอง กำรท ำควำมเขำใจกบควำมรสกนกคด และควำมรของผคนรอบตวในชวตประจ ำวนผำนกำรฟง และกำรถำยทอดควำมคด ควำมร ควำมรสกผำนกำรพด กำรขยำยโลกทศนของตวเอง ไดเขำใจควำมคด ควำมรสก และไดรบควำมรจำกผทอยหำงไกล ทงในยคสมยเดยวกนและในอดต และแบงปนควำมคด ควำมร และควำมรสกของตนใหแกบคคลผอยหำงไกล ทงในยคสมยเดยวกนและใน

41

อนำคต สดทำย ยงเปนกำรสงผำนควำมคด ควำมรและควำมเชอของสงคมไทยใหแกสมำชกของสงคม และเปนกำรสอควำมคด ควำมร ควำมเชอ ของผเรยนซงเปนสมำชกในกำรพฒนำสงคมไทย ดวย

สมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำร จงเปนควำมสำมำรถในกำรคดและใชกำรฟง พด อำน เขยน เปนเครองมอในกำรรบรและถำยทอดควำมคด ทงภำยในตนเองและระหวำงตนเองกบผอน ทงทอยดวยกนและอยหำงไกลกน และทงทอยในยคสมยและตำงยคสมยกน ควำมสำมำรถดงกลำวครอบคลมกำรใชทกษะภำษำแตละดำนในสถำนกำรณจรงตำงๆอยำงหลำกหลำย ดวยควำมมนใจ และมควำมสขในกำรทดลองและสรำงสรรคผลงำนจำกกำรใชภำษำไทย

กำรทจะพฒนำผเรยนใหมสมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำรนจงเปลยนแปลงไปจำกวธสอนแบบเกำๆ เพรำะเมอมงใหผเรยนใชภำษำไทยไดจรง กจกรรม สอ และกำรประเมนผลกำรเรยนรจงเนนกำรปฏบตจรงและใชในรปแบบตำงๆ ในสถำนกำรณตำงๆอยำงหลำกหลำย ไมจ ำกดอยแตกำรอำนแบบเรยนและกำรท ำแบบฝกหด โดยเฉพำะอยำงยงกำรสอนหลกภำษำไทย แทนกำรบอกใหผเรยนฟงและใหฝกอำนเขยนในระดบค ำและประโยคแบบเดมๆ จะตองเปลยนเปนกำรจดสถำนกำรณใหผเรยนมประสบกำรณกำรใชภำษำในเรองนน เพอใหเขำใจถงควำมหมำย ทมำของหลกภำษำเรองนนๆ และเนนใหผเรยนไดน ำควำมรหลกภำษำเรองนนไปใชในสถำนกำรณจรง

ตวอยำงเชน ในกำรสอนเรอง “ค ำวเศษณ” แทนทครจะอธบำยวำ ค ำวเศษณ คออะไร มตวอยำงเชนอะไร และใหผเรยนยกตวอยำงค ำวเศษณ และแตงประโยคทมค ำวเศษณทก ำหนดให ซงเปนวธสอนแบบครบอกใหรและใหฝกท ำ และนยมท ำกนอย ซงผเรยนจ ำนวนมำกไมเคยเหนประโยชนทแทจรงของ “ค ำวเศษณ” และไมสำมำรถน ำ “ค ำวเศษณ” ไปใชในกำรฟง พด อำน เขยน ในชวตของตน และรสกวำวชำภำษำไทยนำเบอและไมเหนคณคำของวชำน ในทำงกลบกน กำรสอนแบบเนนสมรรถนะ จะเนนกจกรรมทผเรยนไดเกยวของกบบทบำทของค ำวเศษณในชวตประจ ำวน เชน กจกรรมบรรยำยลกษณะของ “เดกหำย” "ขโมย" หรอ “สตวเลยงทตนรก” แลวจงสรปรวมกนวำ ค ำทใชบรรยำยลกษณะคนหรอสตว หรอสถำนท เหลำน เรำเรยกวำ “ค ำวเศษณ” ซงผเรยนจะเหนจำกประสบกำรณตรงวำ ค ำวเศษณนส ำคญและมประโยชนอยำงไร จำกนนจงใหผเรยนไดฝกใชค ำวเศษณในสถำนกำรณอนๆ โดยครชวยแนะน ำเทคนค กลวธกำรใชค ำวเศษณอยำงมประสทธภำพ

นอกจำกนกำรเรยนภำษำไทยเพอกำรสอสำร ยงเนนวตถประสงคและองคประกอบของกระบวนกำรสอสำร ซงผเรยนจะตองไดรบกำรฝกใหค ำนงอยเสมอวำ จะฟง พด อำน เขยน ครงนเพออะไร ใครคอผฟง หรอ ผอำนงำนของตน มองคควำมรอะไรเกยวกบเทคนค กลวธกำรใชภำษำในแตละเรอง ทไดมผรไดพฒนำไวแลว และผเรยนสำมำรถน ำมำใชได และควรฝกใชเพอใหสำมำรถสอสำรไดอยำงมประสทธภำพ เชน เทคนคกำรเขยนบรรยำย เทคนคกำรเขยนโฆษณำ โปสเตอรรณรงคชวนเชญใหคนคลอยตำม เทคนคกำรใชประโยคควำมเดยวและค ำสนๆงำยๆ เพอแสดงลกษณะของเดกหรอผมกำรศกษำนอย ฯลฯ และทส ำคญคอ กำรสอสำรจะตองมงใหมลกษณะสรำงสรรคเพอกำรพฒนำตนและพฒนำสงคม

และสดทำยสมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำรยงเปนควำมสำมำรถทชวยใหผเรยนสำมำรถใชภำษำไทยในกำรท ำควำมเขำใจสงตำงๆทบรรพบรษในอดตคดและสรำงสรรคไว รจกสงคมไทยอยำงลกซง เพอใหเกดควำมผกพน และสำมำรถสบสำน สรำงสรรค พฒนำประเทศชำตอยำงตอเนอง

สมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำร ไมใชกำรเรยนวชำภำษำไทย เพรำะสมรรถนะขอนอยในทกรำยวชำ เนองจำกเปนเครองมอในกำรเรยนรเนอหำวชำตำงๆ ครทกคน ไมใชเฉพำะครวชำภำษำไทยเทำนน หำกแตเปนครทกรำยวชำจงมหนำทในกำรพฒนำสมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำรใหแกผเรยน และมหนำท

42

ในกำรชวยใหผเรยนสำมำรถใชประโยชนจำกสมรรถนะภำษำไทยเพอกำรสอสำรในกำรเรยนรรำยวชำตำงๆไดอยำงเตมท

๒. ดำนคณตศำสตรในชวตประจ ำวน (Mathematics in Everyday Life) ท ำไม ศำสตรทนำสนใจ และเปนศำสตรทส ำคญในกำรพฒนำประเทศ กลบเปนศำสตรทเดกไทยสวน

ใหญ ไมคอยอยำกเรยนรมำกทสด ค ำตอบนำจะมำจำก วธกำรสอนศำสตรทำงคณต ทไมไดเชอมโยงคณตศำสตร ใหสมพนธกบชวตประจ ำวนของผเรยน จงท ำใหเดกไทยสวนใหญ ไมเหนถงควำมส ำคญ คดวำสงทเรยนในวชำคณตศำสตรเปนเรองไกลตว ยำก ไมเขำใจ และเบอคณตศำสตรในทสด แตแทจรงแลว ควำมรทำงคณตศำสตรเปนควำมรทอยคกบเรำในชวตประจ ำวนตงแตตนนอนถงเขำนอน ดงนน กำรสอนศำสตรทำงคณตจงตองมกำรเปลยนแปลง เพอใหผเรยนในระบบกำรศกษำไทย เปนผเรยนทมสมรรถนะคณตศำสตรในชวตประจ ำวนใหได

สมรรถนะคณตศำสตรในชวตประจ ำวน จะเกดขนไดเมอ ศำสตรทำงคณตถกสอนอยำงมควำมหมำย เปนกำรสอนเพอใหผเรยนเกดทกษะกระบวนกำรทำงคณตศำสตร โดยเนนใหผเรยนน ำควำมรทเรยนมำไปสมพนธกบปญหำ สถำนกำรณงำยๆ ใกลตว ในชวตประจ ำวนของตนเอง

เมอผเรยนสำมำรถเชอมโยงควำมรทำงคณตศำสตรกบโลกทเปนจรง กนบวำผเรยนสำมำรถเหนถงควำมสมพนธของศำสตรทำงคณตกบชวตประจ ำวนของตนเองได

เมอเหนถงควำมเชอมโยงดงกลำวแลว ผเรยนกจะสำมำรถใชควำมรทำงคณตศำสตรทเรยนมำในสวนทเกยวของกบ สถำนกำรณตำงๆ เพอแกปญหำหรอใชในกำรท ำงำนทเหมำะสมตำมวยได

ดงนนผเรยนจงควรไดรบโอกำสทจะฝกฝนในกำรน ำควำมรทเรยนมำไปประยกตใชในสถำนกำรณตำงๆ ในชวตประจ ำวนอยำงสม ำเสมอ

ตวอยำงเชน เมอผเรยนมควำมรในเรองกำรบวก กำรลบ คำประจ ำหลกและคำของเงนแลว ผเรยนควรไดน ำควำมรไปใชในชวตจรง เชน ในกำรซอของ ขำยของ ในสหกรณ หรอมกำรจดสถำนกำรณใหผเรยนไดใชควำมรในสวนน โดยโรงเรยนอำจจดใหมตลำดนดขำยของในโรงเรยนทกเทอม เปนตน

เพรำะคณตศำสตร ไมใชแคกำรค ำนวณแตคณตศำสตรคอ กระบวนกำรคดอยำงมเหตผล เปนขนตอน ในกำรแกไขปญหำตำงๆ ไดเหมำะสมตำมวย

ตวอยำงเชน ครอำจบอกกบเดกๆ วำ หองเรยนเรำตองกำรตเกบของใหม เรำจะไปซอตเกบของใหมกน แตวำเรำจะแนใจไดอยำงไร วำตนนจะผำนประตหองของเรำได และหองของเรำมพนทเพยงพอทจะวำงตใหมนได เมอเจอสถำนกำรณนนกเรยนตองใชควำมรทเรยนมำในเรองกำรวด กำรหำพนทโดยประมำณ เพอแกปญหำ

หำกเรำจดกำรเรยนกำรเรยนกำรสอนโดยค ำนงถงกำรเชอมโยงศำสตรทำงคณตใหสมพนธกบชวตประจ ำวนของผเรยนอยำงสม ำเสมอ ผลผลตของเรำกคอ ผเรยนทมสมรรถนะคณตศำสตรในชวตประจ ำวน

ผเรยนทมสมรรถนะคณตศำสตรในชวตประจ ำวนคอ ผเรยนทเชอมโยงควำมร ควำมสำมำรถ เจตคต ทกษะ ทำงคณตศำสตรทเรยนมำ กบปญหำหรอสถำนกำรณในชวตประจ ำวนทตนเองพบ ซงสำมำรถสะทอนใหเหนถงกำรใชงำนของคณตศำสตรในชวตประจ ำวนทสำมำรถพบเหนไดทวไป นอกจำกนนผเรยนตองมควำมสำมำรถในกำรแกปญหำอยำงมเหตผล ในสถำนกำรณใหมๆ ไดอยำงหลำกหลำย เปนล ำดบขนตอน

43

สำมำรถสอควำมหมำยใหผอนเขำใจไดงำย รวมทงสรำงสรรคควำมรใหมๆ ทสมพนธกบชวตประจ ำวนของตนเองไดอยำงมประสทธภำพ

๓. ดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร (Scientific Inquiry and

Scientific Mind) สมรรถนะดำนกำรสบสอบวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร กำรสบสอบ หรอกำรเสำะแสวงหำควำมรนนเปนทกษะส ำคญทเนนในกำรเรยนรวทยำศำสตร จรงๆแลวทกษะนเดกไทย เยำวชนไทยควรไดรบกำรพฒนำในทกวชำและทกศำสตร ตงแตระดบกำรศกษำขนพนฐำนจนถงระดบอดมศกษำ เพอตอบสนองนโยบำย กำรศกษำของชำตทเนนใหคนไทยเปนผเรยนรตลอดชวตอยำงมคณภำพ และมชวตอยอยำงมควำมสขในยคของกำรเปลยนแปลงในศตวรรษท ๒๑ เมอผเรยนไดรและเขำใจเรองรำวของกำรสบสอบทำงวทยำศำสตร มทกษะกำรสบสอบ ในระหวำงปฏบตสบสอบ ผเรยนไดรบกำรพฒนำบมเพำะนสยควำมเปนนกวทยำศำสตร หรอรวมเรยกวำ จตวทยำศำสตร ( Scientific mind ) ถำผเรยนนนไดนำประยกตในสถำนกำรณใหมเกยวกบกำรสบสอบเรองรำวตำงๆดวยควำมมจตวทยำศำสตร บคคลนนกจะเปนผมสมรรถนะดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตร และจตวทยำศำสตร อนเปนสมรรถนะหลก

สมรรถนะดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและ จตวทยำศำสตร หมำยถง ควำมสำมำรถในกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรสรำง แผนภม แผนภำพ แบบจำลองอยำงงำยเพออธบำยปรำกฏกำรณทำงธรรมชำต สำมำรถสนบสนนหรอคดคำน ขอโตเถยงในประเดนทำงวทยำศำสตรทมผลกระทบตอตนเองและครอบครว รวมทงสำมำรถในกำรใชกระบวนกำรออกแบบทำงวศวกรรม โดยศกษำปญหำ ออกแบบ สรำงตนแบบ ปรงปรงเพอใหไดนวตกรรมอยำงงำย ซงเปนผลงำนสงประดษฐหรอวธกำรทใชแกปญหำในชวตประจำวนของตนเองและชมชน ตลอดเปนผมจตวทยำศำสตร ทำงำนเปนทม มควำมเปน ผมเหตผลกลำพด กลำแสดง ใฝเรยนใฝร อดทน และทำงำนรวมกบผอนได

ยกตวอยำง ในกำรจดกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตรในระดบประถมศกษำตอนตน เรอง สวนประกอบของตนไม ทเดกจะไดควำมคดส ำคญคอ ตนไมประกอบดวย รำก ลำตน กง ใบ เดกๆควรไดศกษำดวยตนเอง ดวยกำรศกษำตนไม ๓-๔ ตน ใชเปนกลมตวอยำง เชน ตนกหลำบ ตนมะเขอ ตนชบำ ตนดำวเรอง เดกมกำรสงเกตสวนประกอบของตนไมแตละตนอยำงรอบคอบ พรอมฝกแยกแยะวำ ตนไมนน มสวนประกอบใดเหมอนกน มสวนประกอบใดตำงกน ซงคอกำรฝก

วเครำะหนนเอง จำกนนใหโอกำสเดกนำเสนอและ รวมกบสรปสวนประกอบของตนไมดวยตนเอง กำรจดกำรเรยนกำรสอนดงกลำวจะเปนกำรพฒนำทกษะกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรขณะเดยวกน เดกจะไดรบกำรบมเพำะกำรเปนนกสงเกต กำรเปนผอธบำยดวยหลกฐำนกำร เปนผใชเหตผล ถำเดกๆไดรบกำรพฒนำกระบวนดงกลำว ในสำระกำรเรยนรอนฯ เชน สงคม ภำษำไทย คณตศำสตร ภำษำองกฤษ ศลปะ เปนตน เดกไทยจะเปนผมสมรรถนะดำนกำรสบสอบวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตรซงเปนสมรรถนะหลก (Core competency) และนำไปใชไดตลอดชวตอยำงมคณภำพอนเปนฐำนส ำคญของกำรเสรมสรำงใหเปนผเรยนมนสยรกกำรอำน ซงจะนำไปสกำรเปนผคดรเรมสรำงสรรคนวตกรรม เพอนำชำตไทยส ควำมเปน ๔.๐ อยำงแนนอน

44

๔. ดำนภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร (English for Communication)

สมรรถนะภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร หมำยถง กำรทบคคล หรอผเรยนไดใชควำมร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะสวนบคคล สอสำรกบผอนในสถำนกำรณตำงๆ โดยกำรฟง พด อำน และเขยนเปนภำษำองกฤษ ไดถกตอง ชดเจน และบรรลผลตำมวตถประสงคทก ำหนดไว อยำงมประสทธภำพ สมรรถนะภำษำองกฤษเพอกำรสอสำรประกอบดวย

ควำมร หมำยถง ควำมรดำนค ำศพท โครงสรำงประโยคหรอไวยำกรณ และควำมรพนฐำนเกยวกบเรองทก ำลงสอสำร (เชนวฒนธรรม มำรยำทของสงคม และเนอหำวชำกำรทเกยวของ)

ทกษะ หมำยถง ผลของกำรฝกปฏบต อำธ กำรท ำแบบฝกหด กำรมสวนรวมในกจกรรมทำงภำษำทงในหองเรยนและนอกหองเรยนรวมทงกำรฝกทกษะทำงภำษำดวยตนเองจนสำมำรถใชภำษำไดในระดบใดระดบหนงเชน พอใช ด หรอช ำนำญเปนตน

เจตคต หมำยถง ควำมรสกทด ควำมสนใจ ควำมพอใจ ควำมชอบ ในกำรเรยนรและกำรใชภำษำองกฤษ

คณลกษณะสวนบคคล หมำยถง บคลกภำพ ควำมกลำพด กลำแสดงออก ควำมมงมนควำมมนใจ ไมกลวผด ควำมกระตอรอรน กำรมสวนรวมในกจกรรมทำงภำษำดวยควำมเตมใจ มลกษณะใฝเรยนใฝรรวมทงกำรใชภำษำทำทำง (body language)

องคประกอบเหลำน เมอถกน ำมำใชในกำรสอสำรอยำงถกตอง และเหมำะสมกบสถำนกำรณแลว กจะประสบควำมส ำเรจตำมเปำหมำยได ซงถอวำเปนสมรรถนะภำษำองกฤษเพอกำรสอสำรของผเรยนแลว ปญหำกำรเรยนกำรสอนภำษำองกฤษ

กำรเรยนกำรสอนภำษำองกฤษปจจบน สวนใหญยงสอนไมถงระดบสมรรถนะ คอผเรยนยงไมมสมรรถนะกำรสอสำรภำษำเทำทควร สำเหตส ำคญคอ

๑) กำรเรยนกำรสอนสวนใหญเนนสอนค ำศพท และไวยำกรณมำกเกนไป ๒) เนนกำรใหท ำแบบฝกหดโดยกำรเขยนและกำรทองจ ำ ๓) ขำดกำรเชอมโยงกบสถำนกำรณจรง

๔) ขำดโอกำสฝกทกษะทำงภำษำองกฤษอยำงจรงจงและตอเนอง ผลคอผเรยนท ำแบบฝกหดได ตอบค ำถำมของเนอหำทเรยนได แตเมอตองสนทนำกบชำวตำงชำตเปนภำษำองกฤษกไมสำมำรถท ำไดส ำเรจผล สงทควรปฏบตส ำหรบกำรเรยนกำรสอนภำษำองกฤษ ๑) ออกแบบกจกรรมกำรเรยนกำรสอนทเปดโอกำสใหผเรยนไดใชภำษำองกฤษในสถำนกำรณตำงๆอยำงมควำมหมำย ใหมำกทสดเทำทจะท ำได โดยเฉพำะทกษะกำรพด ๒) กำรเรยนกำรสอนแตละครงควรตงวตถประสงควำ เมอเรยนจบบทเรยนนแลว ผเรยนสำมำรถท ำอะไรไดส ำเรจตำมวตถประสงค

45

ตวอยำงสมรรถนะภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร (๑)สมรรถนะกำรฟงและกำรอำน: ฟง และอำนแลวสำมำรถ ปฏบตตำมได เขยนผงได

(story flowchart) อภปรำยได พดสรปประเดนได วำดภำพได น ำเสนอได แสดงบทบำทสมมตได เลำเรองได เขยนหนงสอได(make a book) เลำเรองเชอมโยงเกยวกบประสบกำรณของตนเองได

(๒) สมรรถนะกำรพด: สำมำรถ สนทนำในสถำนกำรณตำงๆได อภปรำยวำงแผน พดขอ และใหควำมคดเหน พดสอสำรในสถำนกำรณตำงๆในชวตประจ ำวน พดแลกเปลยนขอมล บรรยำยเรองทคนเคย อธบำยสนๆ น ำเสนอเรองรำว หรอ ผลงำนทเตรยมมำลวงหนำ (๓)สมรรถนะกำรเขยน: สำมำรถ เขยนบนทก เขยนโนต เขยนรำยกำร เขยนบรรยำย เขยนเลำเรอง เขยนจดหมำยสวนตว เขยนจดหมำยธรกจ กรอกแบบฟอรมตำงๆ เขยนตำมค ำบอก เขยนขอควำม / บทสนทนำสนๆ

สมรรถนะกลมท ๒ เปนสมรรถนะทจะชวยใหเกด คนไทย อยด มสข (Happy Thais) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ (๑) ทกษะชวตและความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) และ (๒) ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)

๑. ดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) ในสมรรถนะดำนทกษะชวต และควำมเจรญแหงตนนนหมำยควำมวำเรำคำดหวงทจะเหนคนไทยทมทกษะชวต มควำมสำมำรถทจะมควำมสข เรมจำกควำมสขดำนทำงกำย รจกทจะดแลรำงกำย มสขภำพกำย สขภำพใจสมบรณ รจกกำรเลอกรบประทำนอำหำรมประโยชน ถกสขลกษณะรจกกำรออกก ำลงกำย ใหรำงกำยแขงแรง รทจะมควำมสขจำกเรองงำยๆรอบตว ไมตององอำศยกบ กบกำรเสพบรโภคสงฟมเฟอย อยกบธรรมชำตกสขได เดนใตรมไมกมควำมสข ลมโชยมำถกตวกเปนสข มสนทรยภำพมำจำกจตใจ สำมำรถใชชวตอยำงสมดล มสขบนควำมเรยบงำย มควำมสขกบกฎเกณฑตำมระเบยบของสงคม รจกตนเอง นบถอตนเอง รทจะพงตนเองไดตงแตเดก ๆ ท ำงำนสวนตวดวยตวเอง

รทจะนอมน ำหลกศำสนำทตนนบถอ และหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมำด ำเนนชวต ทงยำมพบเจอควำมผดหวง ไมสมดงใจคด หรอขนมว และเมอพบกบสงสมหวง ดใจ ผองใส มสตทจะรบร และเทำทน มปญญำทจะพจำรณำ และวำงทำทกบเรองรำวนนๆ

ดงทกลำวแลว สมรรถนะนจะมองครอบคลมถงกำรพฒนำตนเองทงทำงดำนรำงกำย จตใจ อำรมณ สงคม สตปญญำ มควำมสข ชนชมกบธรรมชำต ศลปวฒนธรรม พรอมทจะเรยนร รกษำ สบทอดสงตอวฒนธรรมดวยคะ นอกจำกตนเองจะมควำมสขบนควำมเรยบงำยทงกำย และใจแลว คนไทยทคำดหวงคนนยงเปนสวนผลกดนใหผอน เพอน ครอบครว คนรอบขำงมควำมสข เปนฟนเฟองทท ำใหสงคมทตนเองเปนสมำชกมควำมสขดวยกำรท ำหนำทของตน มจตอำสำรวธสรำงควำมสขใหบคคลอน

อยำงไรกตำม คนไทยทจะมควำมสขน อำจตองพบเจอกบปญหำในชวต หำกมสงไมคำดหวงใดเกดขนในชวต ทงเรองเลก เรองใหญ กสำมำรถปรบตวกบสถำนกำรณนน ใหอภยผอน และใหอภยตนเอง เขำใจ ยอมรบ และฟนคนสภำพจตใจตนเองเปนปกตไดในเวลำไมนำนนก

46

๒. ดำนทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร (Career Skills and Entrepreneurship) หลำยทำนคงไดยนและใชบรกำรอำชพใหม ๆ แปลก ๆ ทเกดขนในยคปจจบน เชน กำรขำยของ ออนไลน อำชพรบจำงจบโบเกมอน อำชพ โคชชวต อำชพรบจำงซอของทกชนด ทวรำชอำณำจกร นอกจำกนมกำรคำดกำรณวำจะเกดขนอยำงแนนอนคอกำรหำยไปของอำชพในปจจบนหลำยๆ อำชพ และเกดอำชพใหมทเรำคำดไมถงอกมำกมำย อำชพใหมๆ จะใชทกษะทซบซอนและตองใชหลำยศำสตรมำผสมผสำน ทกษะในกำรท ำงำน หลำย ๆ ทกษะ สงทส ำคญอกประกำรหนงเพอรองรบกำรเปลยนแปลงคอผประกอบอำชพจะตองมทกษะกำรเรยนรทผสำนกบวถกำรท ำงำน เพอกำรพฒนำตนเอง สงทเกดขนเปนผลจำก ควำมกำวหนำทำงวทยำศำสตร เทคโนโลยกำรผลต และเทคโนโลยสำรสนเทศและกำรสอสำร อกทงพฤตกรรมกำรบรโภคสนคำและบรกำรเปลยนไป

ทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร เปนควำมสำมำรถของบคคลทมงเนนกำรสรำงควำมพรอมส ำหรบกำรท ำงำน กำรประกอบอำชพ และเปนผประกอบกำรทมงสรำงสรรคนวตกรรม และ เกอกลสงคม โดยในกำรพฒนำสมรรถนะนนน อำจจะเรมตนตงนในชวงตนของชวต โดยกำรท ำใหผเรยนไดรจกควำมถนด และควำมสนใจของตนเอง และฝกฝน พฒนำควำมถนดของตนเองอยำงตอเนองใหโดดเดนและเชอมโยงสน ำสกำรเลอกอำชพทเหมำะสมกบตนเอง มกำรจดสถำนกำรณใหผเรยนไดมโอกำสไดพฒนำทกษะพนฐำนในกำรท ำงำน ทงไดก ำหนดเปำหมำยในกำรท ำงำน ท ำงำนดวยตนเองอยำงใสใจ น ำหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมำผสำนในกำรฝกปฏบตงำน กำรบรหำรจดกำรอยำงมภมคมกน ฝกควำมอดทน เพยรพยำยำมในกำรปฏบตงำนดวยตนเองจนส ำเรจ มควำมภมใจในผลงำน เหนคณคำของงำน สงส ำคญอกสวนหนงทชวยพฒนำตนเอง กำรพฒนำทกษะกำรท ำงำนอยำงตอเนอง และกำรเปนผประกอบกำรทเนนนวตกรรม กำรสรำงผลตภณฑเชงสรำงสรรค คอกำรพฒนำทกษะกำรเรยนรและตระหนกในกำรเรยนรสงใหม กำรแสวงหำควำมร แบงปนควำมร พรอมน ำควำมรมำใชในกำรแกปญหำ และกำรเปนผประกอบกำรทมจรรยำบรรณพรอมรบผดชอบสงคม ส ำหรบกำรพฒนำใหผเรยนรอบรทำงกำรเงน ทงกำรสรำงทศนคตทำงกำรเงน และควำมสำมำรถในกำรจดกำรกำรเงนไดอยำงมประสทธภำพ มภมคมกนทำงกำรเงนทงกำรสรำงรำยไดกำรควบคมกำรใชจำย กำรเกบออม กำรแปลงเงนออมเปนทรพยสน กำรลงทนเพอสรำงรำยไดและกำรเพมมลคำของทรพยสน ขอมลขำงตนสะทอนใหเหนควำมส ำคญของกำรมสมรรถนะทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำรในกำรเปนสมรรถนะหลกทจ ำเปนส ำหรบผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน และควรมกำรจดหลกสตรและกำรเรยนกำรสอนใหแกผเรยนอยำงเปนระบบ สมรรถนะกลมท ๓ เปนสมรรถนะทจะชวยใหเกด คนไทยสามารถสง (Smart Thais) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ(๑) ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม (Higher Order Thinking Skills and Innovation) และ (๒) การรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL)

47

๑. ดำนทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม (Higher-order Thinking Skills and Innovation) ในบรบทสำกลแลว คณสมบตหนงทบคคลจ ำเปนตองมในศตวรรษท 21 คอทกษะกำรคด เพรำะกำร

คดเปนทมำของพฤตกรรมมนษย กำรกระท ำทกอยำงทมนษยแสดงออกมำจะเปนเชนไรนนขนอยกบกำรคดเปนหลก ทกษะกำรคดจงเปนสมรรถนะทส ำคญและจ ำเปนส ำหรบทกคนทสำมำรถชวยใหบคคลสำมำรถ ด ำรงชวตอยในโลกของกำรแขงขนและกำรเปลยนแปลงอยำงรวดเรวได

ทกษะกำรคดเปนควำมสำมำรถในกำรด ำเนนกำรคด เพอใหไดค ำตอบหรอผลลพธทตองกำร เมอบคคลไดรบสงเรำหรอขอมลตำงๆ เขำมำ สมองจะมกระบวนกำรในกำรจดกระท ำตอสงเรำนนในลกษณะตำงๆ กน เกดเปนกระบวนกำรคดทหลำกหลำยซงจดกระท ำตอสงเรำในลกษณะตำงๆ กน ทกษะกำรคดทส ำคญทสดส ำหรบบคคลในยคสมยนคอทกษะกำรคดขนสง ประกอบดวย ทกษะกำรคดอยำงมวจำรณญำณ ทกษะกำรแกปญหำ และทกษะกำรคดรเรมสรำงสรรค

ทกษะกำรคดอยำงมวจำรณญำณเปนกระบวนกำรคดทมงเนนกำรตรวจสอบควำมถกตองของขอมล เหตผล รวมถงควำมนำเชอถอของสงทก ำลงพจำรณำ ผลกำรพจำรณำและประเมนขอมลนจะเปนขอมลส ำคญทน ำไปพจำรณำรวมกบขอมลดำนอนๆ เชนควำมเหมำะสมตำมหลกกฎหมำย ศลธรรม คณธรรม คำนยม ควำมเชอและบรรทดฐำนทำงสงคมและวฒนธรรม อนจะน ำไปสกำรตดสนใจอยำงมวจำรณญำณ

ส ำหรบทกษะกำรแกปญหำ เปนกระบวนกำรคดทมงไปทควำมเขำใจเหตและผลของปญหำ กำรแกปญหำใหไดผลจะตองหำสำเหตของปญหำและคดหำวธกำรทเหมำะสมในกำรขจดสำเหตนน เมอไดวธกำรทนำจะดทสดแลว กตองวำงแผนด ำเนนกำรแกไขปญหำนนอยำงเปนล ำดบขนตอน และลงมอท ำตำมแผนนน เกบและวเครำะหขอมล สรปผล ปรบปรง จนบรรลผลตำมเปำหมำยทตองกำร

ทกษะประกำรสดทำยคอทกษะกำรคดรเรมสรำงสรรค เปนกระบวนกำรคดทตองอำศยจนตนำกำร และทกษะพนฐำนดำนกำรคดคลอง คดยดหยน คดหลำกหลำย รวมทงกำรคดวเครำะห และสงเครำะห เพอใหไดสงใหมทแตกตำงไปจำกเดม ดกวำ มประโยชน มคณคำมำกกวำเดม กำรคดรเรมอำจเปนกำรปรบหรอประยกตของเดมใหอยในรปแบบใหม หรออำจเปนกำรตอยอดจำกของเดม หรอเปนกำรรเรมสงใหม จนเรยกวำนวตกรรมขนมำเลยกได

๒. ดำนกำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MILD )

โลกรอบตวเรำเตมไปดวยขอมล (data) จ ำนวนมหำศำล แรกเดมทกอยอยำงกระจดกระจำย เขำใจไดยำก ตองใชเวลำ น ำใชประโยชนไดยำก จงตองมกำรน ำขอมลเหลำนนมำจดระบบเพอใหเขำใจไดงำยขน กลำยเปนสำรสนเทศ (Information) ขอมลดงกลำวมควำมส ำคญส ำหรบใชประกอบกำรคด กำรตดสนใจ กำรเรยนร และกำรสรำงคำนยมใหแกบคคลและสงคม เรองของสมรรถนะกำรเรยนรเทำทนสอสำรสนเทศ และดจทล มมตตำงๆ ทควรคดพจำรณำ ดงน มตของผสรำงและผรบสอสำรสนเทศ: รเทำทนสอ รเทำทนตนเอง และรเทำทนสงคม

๑.มตของคนสรำงสอ และสำรสนเทศ กำรสรำงสำรสนเทศกตองประมวลขอมลตำง ๆ มำกอนแลวจงสรำงสำรสนเทศนน ซงกเปนไปไดวำขอมลกอำจไมครบถวนทงหมด ขนอยกบคณภำพในกำรรวบรวมขอมล ถำขอมลรอบรอบดำน เหมอนอำหำรทประกอบดวยวตถดบทด กยอมไดอำหำรทดมประโยชน แตตองยอมรบวำในโลกของควำมเปนจรง ขอมลกอำจไมรอบดำนเสมอ หรอบำงทผน ำเสนออำจไมชอบขอมลบำงประกำรก

48

อำจจะเลอกไมน ำเสนอกยอมได ในสอและสำรสนเทศกจะมมมมอง ควำมคดเหน ควำมเชอของผสรำงสอปนเขำมำดวย ถำเรำเขำใจขอมลเบองหลงวำ “ใครสรำงสำรสนเทศ” “กระบวนกำรสรำงเปนอยำงไร” กเปนขอมลชวยคดและตดสนใจในกำรเลอกรบสอนน ๆ ได

๒. มตของคนรบสอและสำรสนเทศ ตองเขำใจวำกำรสรำงสอและสำรสนเทศ คนสรำงจะมวตถประสงคและระบกลมเปำหมำยมำแลว มเจตนำวำจะสอสำรกบเรำในลกษณะใด บำงเรองกเปนกำรใหขอมลทวไป บำงเรองกเปนกำรโนมนำวใจ บำงเรองเปนกำรชวนคดคดหรอปฏบตตำม เชน ถำเปนโฆษณำกตองกำรขำยของในปรมำณมำกทสด เรำในฐำนะในผรบสอ กจะเปนตองรเทำทนตนเอง วำเรำคดเรำเชอตำมทสออยำกใหเปนหรอไม เรำซอสนคำเพรำะสอโฆษณำกระตนใหเรำเกดควำมอยำกไดอยำกมอยหรอไม แลวเรำจะจดกำรกบตนเองอยำงไร เพอใหเกดกระทบตำมมำทงตอตนเองและสงคมรอบขำง

๓. มตของสงคม บำงทสงคมกมอทธพลตอสอและสำรสนเทศ บำงครงสำรสนเทศเองกมอทธพลกบสอ เชน สอโฆษณำพวกครมหนำขำวจะขำยดมำก เพรำะผคนมคำนยมวำผวขำวเปนคนสวย สขภำพด เปนตน ในฐำนะคนทรบสอเรำกตองเขำใจประเดนนวำเรำเปนคลอยตำมหรอเหนตำง มตเชงกระบวนกำรของสอ สำรสนเทศ และดจทลในฐำนะทเรำอยในสอและสำรสนเทศ เรำไมเพยงเปนผทรบแตฝำยเดยว ปจจบนเรำสำมำรถสรำงและเผยแพรสอไดดวย ดงนนจงตองมสมรรถนะส ำคญทงกำรเขจำถง กำรท ำควำมเขำใจ และกำรสรำงสรรคสอ ดงน ๑. กำรเขำถง (Access)เปนควำมสำมำรถทเมอรวำตนเองมควำมตองกำรใชขอมลและสำรสนเทศจะตองไปหำไดทไหนและอยำงไร จงเปนกลมของควำมสำมำรถในกำรใช (Use) กำรทองไปในแหลงขอมล (Navigate) และกำรจดกำร (Manage)

๒. กำรท ำควำมเขำใจ (Understand) เมอไดขอมลและสำรสนเทศมำกแลว กเปนควำมสำมำรถทจดกำรกบสงทไดอยำงอยำงมคณภำพ ประกอบดวยกำรอำน (Read) กำรถอดรอ (Deconstruct) และกำรประเมน (Evaluate)สำมำรถเขำใจขอเทจจรงและควำมคดเหน ควำมจรงและควำมลวงทปนอยในสอได

๓. กำรสรำงสรรค (Create)ดงกลำวแลววำนอกจำกเรำจะเปนผรบสอแลว เรำยงสำมำรถสรำงสรรคสอได ดงนนเรำกจะตองมควำมรควำมสำมำรถในกำรสรำงสอด และไดเตมพษรำยใหแกสงคม จงเปนกำรสรำงสออยำงมควำมรบผดชอบตอผลทจะเกดขน เปนควำมสำมำรถในกำรผลต (Produce)และกำรแจกจำย (Distribute)

มตของพนท (Platform) ของสำรสนเทศ สำรสนเทศ ไมอำจอยลอย ๆ ตำมล ำพงได จงตองมพนทในกำรน ำเสนอ กำรน ำเสนอกจะม

กระบวนกำรและวธกำรของกำรน ำเสนอแตกตำงกนไปดงน ๑. สอ (Media)เปนพนทกำรน ำเสนอสำรสนเทศทถอเปนกระแสหลกทมมำยำวนำน ไดแก หนงสอ

ต ำรำ งำนวจย โทรทศน วทย ๒. ดจทล (Digital)เปนพนทกำรน ำเสนอสำรสนเทศสมยใหม เดมเนนเรอง ICT หรอเทคโนโลย ตอมำ

ไดพฒนำเปนเทคโนโลยดจทล และปจจบนกรวมกนกลำยเปน “ดจทล”

กำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล เปนสมรรถนะของกำรเขำใจโลกทมกำรตดตอเชอมโยงกนในรปแบบและชองทำงตำง ๆ เปนกลไกส ำคญในกำรกระจำยของขอมล สำรสนเทศ และควำมรตำง ๆ ทชวยใหเกดกำรพฒนำอยำงกำวกระโดด อยำงไรกตำมกจ ำเปนตองตระหนกรในผลเสยและผลรำยทแฝงมำกบสอ

49

รวมทงผลกระทบตำมมำของกำรเขำถง กำรเขำใจและกำรสรำงสรรคสอของตนเอง กลำยเปนผทมควำมรควำมเขำใจ เทำทนสอ เทำทนตนเอง และเทำทนสงคม เปนสมรรถนะทชวยใหเปน “คนไทยสำมำรถสง (Smart Thais)” สมรรถนะกลมท ๔ เปนกลมทจะชวยใหเกดพลเมองไทย ใสใจสงคม (Active Thai Citizens) ม ๒ สมรรถนะหลก คอ (๑) การท างานแบบรวมพลงเปนทม และมภาวะผน า (Collaboration Teamwork and Leadership) และ (๒) การเปนพลเมองตนรทมส านกสากล (Active Citizens with Global Mindedness)

๑. ดำนกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ (Collaboration, Teamwork and

Leadership)

ในกำรท ำงำนใดๆ กตำม โดยเฉพำะงำนส ำคญหรองำนทยำก ซบซอนคนเพยง 1 คนไมสำมำรถท ำงำนนนใหลลวงได ตองอำศยกำรท ำงำนแบบรวมพลงและกำรท ำงำนเปนทม ซงเหนไดชดเจนจำกกรณกำรใหควำมชวยเหลอโคชและทมนกฟตบอลเยำวชนทถ ำหลวง จ.เชยงรำย เมอเดอนมถนำยน – กรกฎำคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ทตองอำศยควำมรวมมอจำกทกภำคสวนทเกยวของ

ล ำพงผน ำเพยงคนเดยว แมจะเกงเพยงใด แตกไมสำมำรถด ำเนนกำรใหส ำเรจได เพยงล ำพงตองอำศยกำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลงททกคนมควำมเขำใจในเปำหมำยเดยวกนและรบทบำทหนำทของตน รวำตนจะสำมำรถท ำสงใดไดเพอใหบรรลเปำหมำยนน (ดงเชน หนวยซล ทหำร ทมสบน ำฯลฯ)

ยงในโลกอนำคตนน เรำยงจะตองท ำงำนรวมกบบคคลทมควำมแตกตำงหลำกหลำยมำกขน ทงในดำนวฒนธรรม ควำมคดเหน มมมอง เรำจงตองมทกษะกำรท ำงำนรวมกนทำมกลำงควำมแตกตำงดวยควำมเคำรพ

กำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลงเปนกำรรวมกนท ำงำนตำมบทบำท เพอใหบรรลเปำหมำยทก ำหนดรวมกนตระหนกในกำรสนบสนน แบงปนแลกเปลยนควำมรควำมคดพรอมเกอกลกน ใหควำมใสใจในกำรประสำนควำมคด ประนประนอมสำมำรถเสนอทำงเลอกททกฝำยยอมรบสำมำรถสงเสรมและรกษำควำมสมพนธทำงบวกไวไดมควำมรบผดชอบเกดกำรแลกเปลยนทรพยำกรและเกดสงทมคณคำขน

นอกจำกน บคคลตองม ภำวะผน ำซงเปนคณลกษณะของบคคลทสำมำรถแกปญหำและใชมนษยสมพนธทดเพอชแนะแนวทำงใหไปสเปำหมำยสำมำรถสรำงแรงบนดำลใจใหผอนไดพฒนำตนเองและน ำจดเดนของแตละคนมำชวยสนบสนนใหกำรท ำงำนบรรลผลส ำเรจ

จำกกรณถ ำหลวง ไดปรำกฏใหเหนถงผทมภำวะผน ำอยำงยง ไมวำจะเปนทำนผวำ นกด ำน ำ แพทย พยำบำลทตำงท ำภำรกจของตน ..ซงหำกพจำรณำใหด จะเหนไดวำผทมภำวะผน ำ มไดมเพยงเทำน เมอพจำรณำถงกลมบคคลทอยในถ ำ ใครคอผน ำ? ... เรำจะเหนวำมทง โคชเอก..ทชวยดแลและสรำงก ำลงใจแกเดก และหำกสงเกตใหดจะพบวำยงมอกคนทมภำวะผน ำ ในสถำนกำรณทนกด ำน ำชำวองกฤษพบกบกลมเดก กมเดกชำยคนนงทสำมำรถสอสำรภำษำองกฤษได ลกขนมำเปนผน ำในขณะนนทชวยทกคนสอสำรกบนกด ำน ำ ดงนน ภำวะผน ำจงไมใชกำรเปนผน ำโดยต ำแหนง แตหมำยถงกำรเปนผน ำตำม “ภำวะ” หรอสถำนกำรณทเหมำะสม ทแตละคนรบทบำทหนำท สำมำรถรวมด ำเนนงำนใดๆ ใหบรรลเปำหมำยโดยใชศกยภำพทตนมได(ดงเชน คนท ำอำหำร เจำของรำนซกรด ชำวบำนทยอมใหพนทเกษตรกรรมของตนเปนพนทรบน ำ ฯลฯ)

ดงนนผทมสมรรถนะกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และภำวะผน ำคอผทตองมทงควำมรโดยรบทบำทและหนำทของตนในฐำนะสมำชก รกระบวนกำรท ำงำนเปนทม รในเนองำน มทกษะตำงๆ เชน ทกษะกำรสอสำรกำรท ำงำนอยำงเปนระบบ กำรแกปญหำ กำรประนประนอม กำรจดกำรควำมขดแยง ควำมสำมำรถในกำรวเครำะหควำมแตกตำง และมคณลกษณะของผทเปดใจกวำง กำรยอมรบควำมแตกตำงระหวำงบคคล

50

เคำรพผอน เอำใจเขำมำใสใจเรำรบผดชอบ เสยสละ กำรปรบตว และสำมำรถใชทงควำมร ทกษะ และคณลกษณะดงกลำวในกำรแกปญหำหรอด ำเนนงำนใดๆ ใหบรรลผลส ำเรจได

๒. ดำนกำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกสำกล (Active Citizen with Global Mindedness)

สมรรถนะนเปนกลมของสมรรถนะทส ำคญของกำรอยรวมกนในสงคม ประกอบดวยสมรรถนะยอย ๒ ประกำรคอ สมรรถนะพลเมองตนร และสมรรถนะพลเมองโลก (Global Citizen) ดงน

๑.พลเมองตนร (Active Citizen) คณลกษณะของพลเมองทมคณภำพ มควำมรด มควำม รบผดชอบ มคณลกษณะ และมสวนรวมในกำรพฒนำสงคมและประเทศชำต ในฐำนะทเปนพลเมองในระบอบประชำธปไตยซงมประชำชนเปนเจำของอ ำนำจสงสดในกำรปกครองประเทศ โดยไดจดประเภทประเภทของพลเมอง (Kind of Citizenshipไดจดประเภทของพลเมองในวถประชำธปไตยจ ำนวน ๓ แบบดวยกน ไดแก

พลเมองทมควำมรบผดชอบ (Personally Responsible Citizen) พลเมองทมสวนรวม (Participatory Citizen) พลเมองทมงเนนควำมเปนธรรม (Justice Oriented Citizen)

พลเมองทงสำมแบบมควำมส ำคญตอกำรปกครองระบอบประชำธปไตยอนเปนพนฐำนใน กำรพฒนำประเทศทงสน ทวำพลเมองทมงเนนควำมเปนธรรมในสงคมนนมคณลกษณะพเศษทจะน ำกำรเปลยนแปลงมำสสงคมเชงมหภำคไดมำกกวำพลเมองระดบอน ๆ เนองจำกพลเมองทมงเนนควำมเปนธรรมในสงคมจะเปนพลเมองทมแนวคดในกำรแกปญหำและพฒนำสงคมเพอเปลยนแปลงเชงระบบหรอโครงสรำงทเปนอยของสงคมเพอกอใหเกดควำมเปนธรรมตอกลมคนในทกระดบ พลเมองกลมนจะมงเนนไปทกำรคดเชงวพำกษตอโครงสรำงสงคมนโยบำยและเศรษฐกจโดยพจำรณำปรำกฏกำรณในเชงลก มกำรสบสอบ วเครำะหตดตำมควำมเคลอนไหวทำงสงคมและผลกระทบเชงระบบทเกดขน ตลอดจนน ำเสนอประเดนทไมเปนธรรมตอสงคม

๒.พลเมองโลก (Global Citizenship)พลเมองโลกคอคนทตระหนกถงโลกกวำงและมควำมรสก ของบทบำทของตวเองในฐำนะพลเมองโลก ควำมเคำรพและควำมหลำกหลำย มควำมเขำใจในระบบกำรท ำงำนของโลก ขจดควำมไมเปนธรรมในสงคม มสวนรวมในชมชนในระดบตำงๆตงแตระดบทองถนจนถงระดบโลก ยนดทจะท ำใหโลกมควำมเปนธรรมและยงยนมำกขน รบผดชอบตอกำรกระท ำของตน เยำวชนทวโลกตองมควำมยดหยน สรำงสรรคและตนรเพอเปนพลเมองโลกทมประสทธภำพ สำมำรถแกปญหำตดสนใจ สอสำรควำมคดไดอยำงมประสทธภำพ และท ำงำนไดดภำยในทมและกลม สมรรถนะพลเมองตนรทมส ำนกสำกล เปนสมรรถนะส ำคญทชวยใหเปน “พลเมองไทย ใสใจสงคม (Active Thais Citizens)

51

๓.รายการโทรทศน

๓.๑. รายการมองรฐสภา ออกอากาศเมอวนจนทร ท ๒๔ กนยายน ๒๕๖๑ ทางชอง ๑๐ TV รฐสภา และชอง NBT ๒HD ประเดน : แผนพฒนาการศกษาโดยมงเนนสมรรถนะผเรยน วทยากร : รศ.ดร.ทศนา แขมมณ ผด าเนนรายการ : คณสมาน งามโขนง ๓.๒. รายการ "คนหลงขาว" ออกอากาศเมอวนศกรท ๗ กนยายน ๒๕๖๑ทางชอง ๑๖ (TNN ๒๔) ประเดน "จตวญญาณความเปนคร กบการปฏรปการศกษา" วทยากร : รศ.ดร.ทศนา แขมมณ ผด าเนนรายการ : คณสจาร เทพอาวธ ๓.๓. รายการ "คนหลงขาว" ออกอากาศเมอวนศกรท ๑๔ ธนวาคม ๒๕๖๑ ทางชอง ๑๖ (TNN ๒๔) ประเดน "หลกสตรฐานสมรรถนะกบการพฒนาคณภาพผเรยน" วทยากร : ดร.เฉลมชย พนธเลศ ผด าเนนรายการ : คณคณณชชาวล วาณชยสรางค ๓.๔. รายการ "คนหลงขาว" ออกอากาศเมอวนศกรท ๒๘ ธนวาคม ๒๕๖๑ ทางชอง ๑๖ (TNN ๒๔) ประเดน "สาระส าคญหลกสตรฐานสมรรถนะ" วทยากร : รศ.ดร. บงอร เสรรตน ผด าเนนรายการ : คณคณณชชาวล วาณชยสรางค

52

รายละเอยดรายการมองรฐสภา ออกอากาศเมอวนจนทร ท ๒๔ กนยายน ๒๕๖๑ ทางชอง ๑๐

TV รฐสภา และชอง NBT ๒HD

ประเดน : แผนพฒนาการศกษาโดยมงเนนสมรรถนะผเรยน วทยากร : รศ.ดร.ทศนา แขมมณ

ผด าเนนรายการ : คณสมาน งามโขนง ผด าเนนรายการ..มคนสงสยวาสมรรถนะคออะไร

วทยากร...ในแวดวง กำรศกษำมค ำ 3 ค ำ ทคนเคยคอ ควำมร ทกษะ คณลกษณะ /เจตคต เพรำะจะตองน ำไปใชในกำรก ำหนดจดประสงคกำรเรยนรในกำรสอนเดก และเปนสงครสอนเดกใหมควำมรเยอะ ๆ ฝกทกษะเยอะ ๆ แตกำรสรำง คณลกษณะ /เจตคต อำจจะไมเยอะมำกนก ผลสดทำย เมอมกำรสอบวด เรำกพบวำเรำยงดอยคณภำพ ซงดจำกพฤตกรรมของเดก และกำรดผลกำรทดสอบ ทงระดบชำต คอผลกำรสอบโอเนต และนำนำชำต คอ PISA ตกต ำมำก และเมอวเครำะหพบวำขอสอบไมไดวดเฉพำะควำมร แตวดควำมขำใจ วดกำรน ำ/ประยกตใช ควำมร ทกษะ คณลกษณะ /เจตคต ไปใชในชวตประจ ำวน และนคอสมรรถนะ ทเปนควำมสำมำรถของบคคลในกำรน ำ/ประยกตใช ควำมร ทกษะ คณลกษณะ /เจตคต ไปใชกำรได ใชในกำรเรยนรใชในชวต

ผด าเนนรายการ... นนคอ สอนใหร แตไมไดสอนใหเขาใจใชหรอไม

วทยากร...สอนใหร ไมพอ แตตองสอนใหเขำใจ แลวน ำไปใชในสถำนกำรณหลำย ๆ อยำง และน ำทกษะ คณลกษณะ /เจตคต มำใช และ ในแตละสถำนกำรณกแตกตำงกนอำจะน ำทกษะบำงอยำง ๆ คณลกษณะ /เจตคต หลำย ๆ อยำง และควำมรจ ำเปนมำใช พรอมๆ กน

ผด าเนนรายการ..เดก ๆ ตองรจกตวเองดวยไหม

วทยากร...นนคอสงทเรยนกวำทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน ซงเปนกำรรจกตนเองวำสนใจ และควำมสำมำรถทำงไหนจะไดพฒนำตนเองไดเหมำะสม

ผด าเนนรายการ...จากการทไดมการถายทอดความรเดม ๆ และไดพดถงสมรรถนะ แสดงวาหลกสตรตองมการปรบใชหรอไม

วทยากร...โดยปกตหลกสตรตองปรบเปนระยะ ๆ อยแลว เพรำะโลกเปลยนแปลงไป แตละยคนกตองกำรสมรรถนะ ทไมเหมอนกอน โดยเฉพำะปจจบนนในศตวรรษท 21 มกำรเปลยนแปลงเรวมำก ควำมรเดม ควำมสำมำรถเดมไมเพยงพอ ตองพฒนำสมรรถนะใหมทเหมำะสม

53

ผด าเนนรายการ..คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาไดพดถงสมรรถนะหรอไม

วทยากร...คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำเหนควำมส ำคญมำก ๆ จงไดแตงตงคณะท ำงำนพฒนำกรอบสมรรถนะส ำหรบผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำนขน เพอศกษำวำ ในยคนเดก ๆ ควรมสมรรถนะอะไรเปนอยำงนอย คณะท ำงำนกไดท ำงำนในลกษณะกำรท ำงำนวจย ซงอยในระหวำงด ำเนนกำร กพบวำ เดกไทยควรม ๑๐ สมรรถนะ

ผด าเนนรายการ..๑๐ สมรรถนะ มอะไรบาง

วทยากร...สมรรถนะ ๑1 เปนพนฐำน คอ ภำษำไทยเพอกำรสอสำร เรำเรยนรภำษำไทยเยอะ แตสงทเปนแกนคอเดก ๆ ควรใชภำษำไทยเพอกำรสอสำรไดเชน ในขณะนเรำก ำลงใชทกษะกำรพด และกำรฟงอยำงตงใจ และพยำยำมทจะเขำใจผพดทง ควำมรสก และเนอหำ และ ตองเปนกำรสอสำรทมประสทธภำพ นนคอ ผพดกบผฟงตองเขำใจตรงกน และอำจมอปสรรคเยอะแยะในกำรสอสำรทท ำใหเขำใจบดเบอนซงตองมกำรตรวจสอบ และ นคอ สงทเรยกวำภำษำไทยเพอกำรสอสำร ททกคนจะตองม แมวำจะมควำมรภำษำไทยเยอะ ประเดนส ำคญไมใชแคร แตตองน ำมำใชได ใชอยำงเหมำะสม จงกลำยเปนสมรรถนะส ำคญ และจะเหนวำปญหำจ ำนวนมำกในปจจบน มำจำกค ำพด

สมรรถนะ ๒ คณตศำสตรในชวตประจ ำวน เปนบวกลบคณหำรทมควำมเขำใจ และเชอมโยงสกำรใชในชวตประจ ำวน ตวอยำงเชน สอน บวกลบ และฝกบวก ฝกลบ แตเมอลองจดเปนตลำดเลก ๆ มกำรจ ำลองกำรขำยของ และใหเงนเดกไปซอของ ปรำกฏวำ ทอนไมได แสดงวำไมเขำใจ และใชไมไดในสถำนกำรณจรง กำรเรยนกำรสอนทจดขนจงตองปรบ มกำรเพมเตมใหเขำใจตรรกะทำงคณตศำสตรตองน ำมำใชประโยชนในชวตประจ ำวน สมรรถนะ ๓ ดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร เปนกำรแสวงหำควำมรเพอกำรเรยนรตลอดชวต ทงในเนอหำตำง ๆ ไมใชเพยงวชำคณตศำสตร และตองฝกฝนทงเรองกำรมเหตผล ควำมมงมนตงใจในกำรพสจนค ำตอบ

สมรรถนะ ๔ ภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร เปนกำรใชภำษำองกฤษเพอกำรสอสำรกบคนอนอยำงเขำใจ ซงอำจจะไมใชสมบรณตำมหลกภำษำ แตสอใหเขำใจ ซงส ำคญมำก และหลกเลยงไมได

ผด าเนนรายการ...ปจจบนมการเรยนภาษาองกฤษอยแลวแตท าไมยงตองม

วทยากร...เพรำะขำดกำรใชในสภำพจรง ครอำจจะสอนศพท ประโยค แตเมอถงเวลำกลบใชไมไดเชนตวอยำงเรยนเยอะ แตเหนฝรงแตไมกลำพด อยำงนเรยกวำขำดสมรรถนะ ตองฝกเยอะๆ ในสถำนกำรณตำง ๆ ทหลำกหลำย

สมรรถนะ ๕ ดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน ซงครอบคลม เกยวกบกำรกน อย ออกก ำลงกำย อยด กนด กนเปนอยเปน อยอยำงพอเพยงตำมศำสตรพระรำชำ มควำมสมดลทงรำงกำย จตใจ มควำมมนคงทำงอำรมณพรอมเผชญกบสถำนกำรณตำง ๆ มสนทรยภำพ ชนชมควำมงำมรอบตว รวมทงควำมยดหยน ฟนคนไดเรว

54

สมรรถนะ ๖ ดำนทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร เปนกำรพฒนำเรองกำรท ำมำหำกน บคคลตองมทกษะพนฐำนดำนอำชพ หำกรจกตนเอง และพฒนำตำมควำมถนดของตนเอง กจะท ำไดด เลยงตวได

ในอนำคตอำชพทงหลำยจะเปลยนไป หลำยอำชพหำยไป จงตองพฒนำ และปพนฐำนดำนอปนสย และทกษะกำรท ำงำน ในแตละระดบ ลองเลอก ลองพฒนำไปจนจบกำรศกษำ

สมรรถนะ ๗ ดำนทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม คนทคดเกงจะประสบควำมส ำเรจไดด ตองฝกฝนตงแตเดก ตงแตกำรคดพนฐำน จนซบซอนขนจนเปนทกษะกำรคดขนสง ซงเนนกำรคดอยำงมวจำรณญำณ ควำมคดสรำงสรรค ทน ำไปสกำรสรำงนวตกรรม เพอสรำงสงคมไทย ๔.๐

ครตองใหแนวทำง และตองมสมรรถนะนดวย ตองกระตนใหผเรยนไดคด และไตรตรอง ครตองเปลยนบทบำทเยอะ

สมรรถนะ ๘ กำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล ในโลกยคใหมเปนสงทส ำคญมำก ๆ ทตองรจก เขำใจ ใชเปน รเทำทน สอ สำรสนเทศ และจะเหนวำปจจบนมปญหำเรองนเขำมำ สงคมออนไลน มำพรอมปญหำจงตองรเทำทน

สมรรถนะ ๙ กำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ เมอมปญหำตำง ๆ กำรมภำวะผน ำ แตองกำรกำรรวมพลงรวมชวยเหลอ และมเปำหมำยเดยวกนใหส ำเรจ สมรรถนะนจะชวยใหท ำงำน และแกไขปญหำตำง ๆ ไดลลวง

สมรรถนะ ๑๐ กำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกสำกล ในฐำนะเปนพลเมองไทยตองเปนพลเมองทตนร ใสใจ มควำมรบผดชอบ มสวนรวม ผดงควำมเปนธรรม และเมอโลกไรพรมแดน ตองใสใจ และส ำนกสำกลดวย

ทง ๑๐ สมรรถนะตองพฒนำผเรยนในระดบ ป.๑- ม.๖

ผด าเนนรายการ..ครตองรจกเดกหรอไม วทยากร...กำรรจกเดกเปนสงส ำคญมำกเรมจำกกำรใกลชด ศกษำ บนทก สงเกต สงทท ำได สงทสนใจ กำรรจกผเรยนเปนสงทส ำคญทครตองท ำ จะไดสงเสรมใหเขำพฒนำ จะเหนไดวำในกำรจดกำรศกษำในปจจบนนไมใชแคเนนใหทองจ ำแตตองเขำใจ เพอควำมเขำใจและใชได ผด าเนนรายการ..มค าถามวาทกษะคณตศาสตร ระดบมหาวทยาลยยงดอยอย

วทยากร...เปนผลตอเนองมำจำกกำรเรยนระดบมธยม ซงถำหำกเรำเรยนอยำงเขำใจในควำมหมำยทแทจรงกจะไดตรรกะและน ำไปใชกจะดขน

**********************************************

55

รายละเอยดรายการ "คนหลงขาว"

ออกอากาศเมอวนศกรท ๗ กนยายน ๒๕๖๑ทางชอง ๑๖ (TNN ๒๔) ประเดน "จตวญญาณความเปนคร กบการปฏรปการศกษา"

วทยากร : รศ.ดร.ทศนา แขมมณ ผด าเนนรายการ : คณสจาร เทพอาวธ

************* ผด าเนนรายการ...รำยกำรวนนเปนกำรพดเรองของกำรปฏรปกำรศกษำ เพอใหสงคมไทย มนคง มงคง ยงยน เมอพดถงอนำคตของชำตเรำกบอกวำมควำมจ ำเปนจรงๆทจะตองใหเดกมแมพมพทดนนคอมคณครทด ถำดค ำจ ำกดควำมคงยำกมำก มกำรระบวำครตองมจตวญญำณของควำมเปนครดวยวำ จตวญญำณของควำมเปนครเปนอยำงไร สรำงไดไหม และวดไดอยำงไร วนนมวทยากร คอรศ.ดร.ทศนำ แขมมณซงเปนหนงในคณะกรรมกำรปฏรปอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ อยากถามวาจตวญญำณของควำมเปนครคออะไร วทยากร ... งายทสดคอใจ คอใจของคนเปนคร ควรมลกษณะอยางไร นนคอลกษณะความเปนคร เปนรทมใจอยากท าอาชพครมความสนใจ มความชอบ และมากไปกวานนคอรก ทจะท าหนาทคร คอท าใหนกเรยนมความร ครจงตองมความรกอน มความรด จงตองใฝร และเรยนรอยเสมอ นนคอสงส าคญของคนเปนคร นคอประการแรก

ตอมาคอสอนด รและเขาใจผเรยนและรวาผเรยน เรยนรอยางไร จงจะเขาใจ ครจงตองมกลยทธ และวธสอนนคอความเกงของคร แตสงทเปนจตวญญาณคอรแลววาจะท าอยางไร มกลยทธหลากหลาย แลวตองมความรก และความเมตตา ชวยใหเดกไดเรยนรอยางเขาใจ ไดประโยชน และประสบความส าเรจ ความอยากทจะใหเดกประสบความส าเรจในการเรยนนคอใจ ทอยากใหเดกงอกงาม จตวญญำณของควำมเปนครกอยตรงน มเมตตา กรณา และชวยเหลอเดก ความกรณามตงแตนอยถงมาก จนอาจจะถงความเสยสละ เรากจะเหนวา คนทมจตวญญำณของควำมเปนครกจะเสยสละเวลำ ก ำลงทกอยำงเพอใหเดกประสบควำมส ำเรจ จดส ำคญคอเรมตนทควำมเมตตำ และชวยเหลอ และเมอถงจดสดทำยหำกชวยไมไดแลวกจะตองวำงอเบกขำ

ผด าเนนรายการ...นอกจากจตวญญำณของควำมเปนคร แลวมอกไหม วทยากร…ในการสอนนน การสอสารนนส าคญมากๆๆครตองสอสารด รจกใชค าพดทเปนประโยชน ครตองอดทน เพราะเดกไมเหมอนกน บางทกไมไดอยางใจ กมกจะโกรธ ครดจงตองรตวเอง ควบคมตวเองได ตองนกเดก ยงในปจจบนครมภาระเยอะ ท างานหนก เจอความแตกตางหลากหลาย เจองานในหนาททมเยอะ ความอดทนอดกลนจงส าคญมาก คนทเปนครจงตองรตวเอง อดทน อดกลน ควบคมตวเองได เพราะมเมตตา อยากใหลกศษยไดด คอมจตใจของความเปนคร ซงเปนลกษณะครทเราตองการ

56

ผด าเนนรายการ... การท างานทกลาวมาเปนเรองการเรยนการสอนในหองเรยน ตามหลกสตร บางคนบอกวาครตองสอน ตองดแล และอาจจะตามไปดทบานของเดก วทยากร…สงนส าคญมาก และตองมาอนดบหนง หนาทครคอดแลความเจรญงอกงามของเดก อบรมบมเพาะความประพฤตทดงาม คอยเปนคอยไป ครตองเขาใจผเรยน อดทน พยายาม ชวยดแลกลอมเขาจนระสบความส าเรจ ผด าเนนรายการ... ครในปจจบนมจตวญญาณมากนอยเพยงใด วทยากร…คงมปนๆ กนบางคนมเยอะตอนแรก ตอมามนอยลง บางคนไมชอบเปนคร แตท างานสกพกกเหนคณคาความเปนคร หากอยากใหครมจตวญญาณกตองเรมจากการเลอกคร หากครมพนนสยโนมเอยงในการทมความเหมาะสมกบความเปนครกจะพฒนาไดเรว ครตองรก เมตตา กรณา และอดทน เสยสละ และมลกษณะหลายอยาง และดแลลกศษยเหมอนลก ผด าเนนรายการ... มวธการผลตครใหมจตวญญาณไดอยางไร วทยากร… ถาคดเลอกคนทมพนนสยโนมเอยงทจะท าหนาทคร โดยอาจจะดประวตตอนเรยน ดลกษณะพนฐานครอบครว กพอจะมองเหน ผด าเนนรายการ... ทผานมามการดหรอไม วทยากร…อาจจะมบางตอนสมภาษณ แตไมเขมขน การด าเนนการเพยงเปนขอมลประกอบเทานน ตอนนมแบบวดแววความเปนคร ซงสามารถใชไดในระดบหนง แตตองดหลายอยาง ทงแบบวด ความสานใจ ความชอบ ความถนด ประวต และตอไปถามการพฒนาเครองมอทจะทดสอบได วาเมอเกดสถานการณใดขนเขาจะแกปญหาอยางไรกจะท าใหไดขอมลประกอบหลาอยาง นอกจากนอาจจะมทนจงใจมาเรยนคร กจะไดคนทจะเปนคร และท าหนาทครได ด าเนนรายการ... ในการผลตครจะตองมการท าอะไรบาง วทยากร… หลงจากการคดเลอกครแลวตองใหมประสบการณใหมากขน เขาควรจะไดใกลชดและเรยนรนกเรยน เขาจะไดเรยนรวาเดก ๆ เปนอยางไร เขาถงความรสก นกคด และชวยเดกอยางไร และหากเขามโอกาสไดชวยเดกเพยงเลกนอยกจะอมใจ และเหนคณคา และสรางจตวญญาณในการเปนครได การใกลชดเดก ๆ ตงแตป 1 จนจบกจะเปนไปตามศาสตรพระราชาคอ การเขาใจ เขาถง และพฒนา ผด าเนนรายการ... คนเปนครตองใจเยนเทานนใชหรอไม คนใจรอนไมควรเปนครใชหรอไม วทยากร… ใจรอน ใจเยนกเปนได ถาหากใจรอนแตสามารถก ากบตวเองได มสตรตว ผด าเนนรายการ... การพฒนาครประจ าการควรท าอยางไร วทยากร… ใชหลกการเดยวกน เมอเปนครนานๆ กอาจจะเผอเรอ ลม ปญหากเยอะ เดกกเยอะ เวลากนอย ท างานไมทน การใกลชดเดกกนอยกอาจจะมอารมณ ครตองพยายามรจกเดกใหมาก มการพดคย ไตถามสามร

57

ทกข ดพฤตกรรม ใหเขาใจ มขอมลมากพอ โดยไมตดสนกอนทจะเขาใจสาเหตทไป ทมา เพราะถาครไดรตนสายปลายเหตกจะเขาใจ ผด าเนนรายการ... มตวอยางทเปนรปธรรมหรอไม วทยากร… มเรองราวทเกดขนจรงกบเดก เปนขอมลจากงานวจยทศกษาเกยวกบครทประทบใจ ทงในทางบวก และทางลบ เดยวจะลองอานขอมลทางลบทเดกเขยนมาใหฟง “ ทผมไมชอบครเพราะครใหการบานมาก คนนนใหท คนนใหทจนผมปวดหว จนผมเดนกลบบานแบบเซไปเซมา ถงบานผมปวดหวไปหมด ไปถงบานผมกเลยนอนหลบไป ตนขนมาอกทผมหวขาว แตขาวหมด ผมกเลยออกไปซอกวยเตยว แตกวยเตยวกหมด ผมนกไดวา ยงไมท าการบานกเลยรบกลบมาท าการบานจนเสรจโดยไมไดทานขาว เชาขนมากบอกเพอนวาเราท าการบานเสรจแลว แตดของเพอนท าไมไมเหมอนของผม กพบวาผมท าการบานผดหนา ครเดนเขามาถามวาใครยงไมท าการบานบาง ใหมายนหนาหอง ผมออกไปยน และบอกวาท า แตผดหนา ครไมฟงเสยง ตลกเดยว จนกนเปนสแดง จวนจะเปนสเขยว ผมกลบไปนงท และรองไห ผมกเลยเกลยดครคนนนตงแตทครตผม” จากเหตการณนถาครไดทราบถงเหตการณทเกด ครคงไมท าหรอก ทท าเพราะเผอเรอ ซงถาไดคยกนกอนกจะชวยไดเยอะ ***********************************

58

รายละเอยดรายการ "คนหลงขาว"

ออกอากาศเมอวนศกรท ๑๔ ธนวาคม ๒๕๖๑ ทางชอง ๑๖(TNN ๒๔) ประเดน "หลกสตรฐานสมรรถนะกบการพฒนาคณภาพผเรยน" วทยากร : ดร.เฉลมชย พนธเลศ

ผด าเนนรายการ : คณณชชาวล วาณชยสรางค ในอดตทผำนมำเรำอยำกใหเดกไทยมพฒนำกำรในกำรเรยนรทดขน ทผำนมำเดกประสบปญหำคอ

กำรอำนไมออกเขยนไมได ปจจยทประสบปญหำยอมมองคประกอบหลำยอยำงทเรำก ำลงพยำยำมหำทำงแกปญหำกนอย ในตอนนเรำจะพดถงปจจยทมควำมส ำคญเปนอยำงยง นนคอ หลกสตรนนเอง ในมมมองของผบรหำรองคกรอยำกใหเดกมทศทำงแบบไหน และเรำจะมวธกำรพฒนำและกำรจดกำรอยำงไรบำง ดงนน หลกสตรจงมควำมส ำคญทงเปนเขมทศ แผนท พมพเขยว และเรำจะวธกำรอยำงไรไดบำงในกำรแกปญหำ

ผด าเนนรายการ : เรำจะมำท ำควำมเขำใจในค ำวำ หลกสตรฐำนสมรรถนะ คออะไรคะ

วทยากร:ในหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำนทเปนกรอบในกำรจดกำรศกษำของประเทศมมำหลำยยคหลำยสมย แตละยคจะมจดเนนแตกตำงกนไป อดตมหลกสตรทเนนเนอหำ ในดำนเนอหำมไมเยอะมอยำงจ ำกด และจะเรยนเฉพำะทส ำคญ ในหลกสตรองเนอหำกระทงปจจบนจะเปนหลกสตรองมำตรฐำน ทมำกบกำรกระจำยอ ำนำจ และใหสถำนศกษำจดท ำหลกสตรเอง และหลกสตรมำตรฐำนจะเนนใหเดกไปในทศทำงใดครบ

ผด าเนนรายการ:มกำรกลำววำในกำรกระจำยอ ำนำจจรง ไมลงสเขตพนทกำรศกษำจรงหรอไม อยำงไรคะ

วทยากร:ในเรองของกระบวนกำรท ำงำนกจะมกำรปรบเปลยนกำรท ำงำนครบ ในแงหลกสตรองมำตรฐำนกจะมขอจ ำกดทไมสำมำรถท ำไดในหลำยเรอง ในหวขอทศกษำวจยตดตำม เชน ตวชวดและเนอหำทมเยอะ ดงนน เรำจงมแนวโนมตดตำมของสำกลททวโลกในหลกสตรรปแบบใหมคอ เนนหลกสตรฐำนสมรรถนะ (competency-based curriculum) เรำสนใจเปำหมำยคอ สมรรถนะเดกไทยควรจะเปนแบบไหน เนนเรองกำรแกไขปญหำในชวตประจ ำวนและกำรน ำไปใชมำกกกวำกำรทองจ ำควำมร หรอท ำอะไรไดแบบเดม แตในเรองดงกลำวกมควำมจ ำเปนอย ในปจจบนเรำจะเนนฐำนสมรรถนะเพอปรบใชในสถำนกำรณ กำรด ำเนนในชวตประจ ำวนไดอยำงมคณภำพครบ

ผด าเนนรายการ :ในตอนแรกทเปนหลกสตรองมำตรฐำนยงไมมกำรใชหลกสตรฐำนสมรรถนะมปญหำอยำงไรบำงและมควำมกงวลอยำงไรคะ

วทยากร: ประกำรแรก หลกสตรองมำตรฐำนมอย 2 ระดบครบ คอหลกสตรระดบชำตทเปนกรอบใหญ ๆ ส ำหรบเดกไทยทกคน และกำรกระจำยอ ำนำจโดยใหอ ำนำจสถำนศกษำมหนำทท ำหลกสตรสถำนศกษำขน และปญหำอยตรงหลกสตรสถำนศกษำ เดมกำรฝกหดครจะไมคอยไดเรยนรเรองกำรพฒนำ

59

หลกสตรอยำงเขมขน ทง ๆ ทเรมจำกหลกสตรองมำตรฐำน ตงแต พ.ศ. 2544 ระยะเวลำเกอบ20 ป และโจทยน เองคร ไมคอยมองคควำมร ในกำรออกแบบหลกสตรสถำนศกษำท เหมำะสมกบเดกกบทองถน กบหองเรยน และตรงกบภมปญญำทองถนตำงๆ จงอำจเปนปญหำอยและนนกเปนเรองหนงทท ำใหกำรศกษำทผำนมำไมมคณภำพมำกนก เพรำะคณครกจะใชหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำนเปนแกนในกำรจดกำรเรยนกำรสอน อะไรทเหมำะสมกบทองถน และลกษณะเฉพำะจงไมคอยใหควำมส ำคญมำกนก ดงนน ปญหำกำรจดกำรเรยนกำรสอนจงเปนเรองไกลตวไมสมพนธกบชวตจรงสกเทำไร และเปนกำรเรยนเพอสอบ กำรเรยนเนอหำมำกมำยแบบเดม จงเปนปญหำทสงผลตอคณภำพผเรยน เชน กำรสอบ PISAและกำรสอบO-NET ซงเรำพบวำ คณภำพเดกไทยยงไมบรรลตำมวตถประสงค ปจจยกคอเรองหลกสตรทไมสำมำรถออกแบบใหสอดคลองเหมำะสมหรอชวยใหครจดกำรเรยนกำรสอนใหเดกมคณภำพในสงทเรำอยำกจะเหนนนครบ

ผด าเนนรายการ :ปญหำทเกดขนในหลกสตรเดม ในหลกสตรฐำนสมรรถนะจะเขำมำชวยพฒนำผเรยนใหมประสทธภำพดขนไดอยำงไรบำง

วทยากร :คณะกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำมคณะท ำงำนในกำรจดท ำกรอบสมรรถนะผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำนขนมำหนงชดเปนคณะยอยเนองจำกมองเหนวำกำรปฏรปกำรศกษำ กลไกส ำคญอกอยำงหนง คอ เรองของหลกสตร จงมแนวคดในกำรศกษำคนควำ ควรทจะศกษำในหลกสตรทจะมำตอบโจทยในเรองกำรศกษำใหผเรยนมคณภำพในสงทเรำอยำกจะเหนควรจะเปนอยำงไรครบ

ผด าเนนรายการ:ขออนญำตสอบถำมแผนภำพสองวง ทมกรอบวงกลมซอนกน คออยำงไร อยำกใหทำนอำจำรยอธบำยวำมควำมสอดคลองกนอยำงไรบำงคะ

วทยากร: ในกรอบกคอเรำอยำกเหนคนไทยเปนอยำงไรในปจจบนและอนำคตและเรำจะเนนสมรรถนะในดำนในบำงครบในวงนอกจะม4 อยำง กคอ อยำกจะเหนเดกไทยทประเทศชำตตองกำร มอย 4 ลกษณะ กคอ อนดบแรก คนไทยฉลำดร อนดบทสอง คนไทยอยดมสข อนดบทสำม คนไทยสำมำรถสง และอนดบทส คนไทยใสใจสงคม และเรำยอมรบวำอยำกเหนเดกไทยมคณลกษณะแบบน แตเปำหมำยกยงไมเพยงพอสกำรจดกำรศกษำได จงมรำยละเอยดทเปนสมรรถนะอก 10 ดำนครบ

ผด าเนนรายการ:วงทสำมและวงทสของแผนภำพทซอนกนขำงใน มควำมแตกตำงกนเปนล ำดบขนหรอไมอยำงไรคะ

วทยากร : ทจรงแลวจะเปนพนฐำนกำรเรยนรในแตละดำน เชน คนไทยฉลำดร จะเปนพนฐำนในกำรเรยนร ไมวำประเทศไหนมองวำพนฐำนกำรเรยนรคออยำกใหคนในชำตฉลำดร ทเหนไดชดเจนในเรอง ภำษำ เรำจงก ำหนดดำนภำษำเปนสองดำน คอ ภำษำไทยเพอกำรสอสำร จะสงเกตไดเปนสมรรถนะ จะไมใชวชำ เดมเรำเรยนวชำภำษำไทยกจะเปนในเรองภำษำไทยอย แตสมรรถนะจะเปนลกษณะคลอมวชำในหลำกหลำยวชำ ถำเรำมควำมสำมำรถตรงนซงเปนภำษำไทยในกำรเรยนรวชำอน ๆ ดวยแลว ในขณะเดยวกนหมำยควำมวำ ครกลมสำระอน ๆ กมหนำทสอนภำษำไทยดวย แตไมไดสอนแบบครภำษำไทยททองจ ำไวยำกรณ หลกภำษำ แตเนนภำษำเพอกำรสอสำร ดงนน เรำจงเรยกสมรรถนะดำนนวำ ภำษำไทยเพอกำรสอสำร เชนเด ยวกนกบภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร แนนอนวำมครสอนภำษำองกฤษ แตวำครกลมสำระอน ๆ กจะตองสอน

60

ภำษำองกฤษดวย เชน ครคอมพวเตอร ครวทยำศำสตร ซงครประจ ำวชำกจะมศพทเฉพำะในแตละวชำอยแลวครบ

ผด าเนนรายการ : ในคณครทำนอนทไมใชคณครภำษำไทย คณครภำษำองกฤษกตองสอนทงภำษำไทยภำษำองกฤษกบนกเรยนของตนเองดวย ในดำนกำรสอสำรจะมกำรเรยนกำรสอนอยำงไร

วทยากร :โดยหลกจะมวธกำรสอนทเรยกวำ กำรสอนแบบบรณำกำร โดยคณครประจ ำวชำกจะท ำหนำทเปนสงแรก และเปนหวใจส ำคญ แตสมรรถนะจะเปนสมรรถนะทแทรกทจะดงเขำมำชวยในเวลำไหน ทส ำคญ ทจะแทรกกระบวนกำรเรยนกำรสอนฐำนสมรรถนะได

ผด าเนนรายการ:ทผำนมำไมมกำรจดกำรเรยนกำรสอนในลกษณะนหรอไม

วทยากร: ในอดตทผำนมำมกำรจดกำรเรยนกำรแบบน แตหลกสตรในปจจบนไมไดใหควำมส ำคญในกำรจดกำรเรยนกำรสอนเปนส ำคญ อยำงเชน ภำษำไทย จงเปนหนำทของครภำษำไทย และครภำษำองกฤษอยำงเดยว ครกลมสำระอนไมไดมสวนเกยวของ ปญหำกำรอำนออกเขยนไดกยงไมดพอ หรอภำษำองกฤษกยงสอสำรไมได เนองจำกวำกำรเรยนกำรสอนทเปนวชำเฉพำะแตเดมคอนขำงมเวลำนอย และหลกสตรองสมรรถนะกคอ ทกททกเวลำ ครทกคนตองใหควำมส ำคญ เดกจะมเวลำฝกสมรรถนะ และในสถำนกำรณตำง ๆ รวมทงในรำยวชำภำษำไทยและภำษำองกฤษนนคอหวใจของกำรเรยนร

ผด าเนนรายการ : เรมตนจำกเรองของภำษำแลว ยงมดำนใดอกบำงคะ

วทยากร: เรำใหควำมส ำคญกบคณตศำสตรและวทยำศำสตร แตสมรรถนะจะเนน คณตในชวตประจ ำวน หมำยควำมวำ เดกสำมำรถประยกตคณตศำสตร แนวคดแบบคณตศำสตรในชวตประจ ำวน

ผด าเนนรายการ:ในอดตทผำนมำ เรำมกจะไดยนในเรองของ สตรทงหลำยจะไมคอยน ำมำใชไดจรง เชนเรอง ตรโกณมต สแควรรต แบบนคะ

วทยากร: ใชครบ และกเปนอกสงหนงทจะตองใชสมรรถนะบำงอยำงทใชและประยกตใช แตในรปแบบคณตในชวตประจ ำวน และสำมำรถประยกตได ซงกใชควำมส ำคญและเรำกยงเรยนเหมอน เดม แตวำในสวนสมรรถนะถำประยกตไมไดควรเรยนอะไรเพมเตม

ผด าเนนรายการ : ในเรอง กำรบวก ลบ คณ และหำร ไมเพยงพอส ำหรบกำรเรยนคณตศำสตรหรอเปลำคะ

วทยากร: ใชครบ แตกำรเรยนคณตศำสตร เรำตองดในเรองควำมเหมำะสมแตละชวงวย เชน คณตศำสตรตำมชวงวยของผเรยน และจะเปนเนอหำอะไรทสอดคลองและเออใหครจดกำรเรยนกำรสอนไดงำยขน สวนรำยละเอยดทเนอหำอะไรบำงทเปนสมรรถนะคณตศำสตรในชวตประจ ำวน เชนเดยวกนกบวชำวทยำศำสตร เรำเรยกวำ กำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร คอกำร มองโลกแบบนกวทยำศำสตรในชวตประจ ำวน เปนนกสงเกต มเหตมผล สำมำรถอธบำยดวยกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร และรวมทงกำรสบสอบทมกระบวนกำรทคณครวทยำศำสตร และครกลมสำระอนตองมมมมองวำมรำยละเอยดเนอหำสวนไหนทสำมำรถสอนไดบำง และจะฝกจตทำงวทยำศำสตรใหเดกได และเรำไมไดมงเนนใหเดกเรยนในหองเรยนเพยงอยำงเดยว สำมำรถฝกในประเดนทำงสงคมกไดและน ำเอำสมรรถนะมำแทรก ก

61

จะเปนสมรรถนะในชวตประจ ำวนทคณครสำมำรถสอนได ทกทเปนหองเรยนไดหมด และกำรเรยนทกวนนกเปนกำรเรยนรตลอดชวตครบ

ผด าเนนรายการ :นอกจำกดำนภำษำไทย ภำษำองกฤษ คณตศำสตร และวทยำศำสตรแลว เรำใหควำมส ำคญสงใดอกบำงในเรองหลกสตรสมรรถนะ

วทยากร :ทจรงแลวอยำกจะอธบำยสมรรถนะส ำคญ 2 เรองทเปนเรองใหมในกำรฝกหดคร พฒนำครตอไป อำจจะตองใหควำมส ำคญมำกขนอนแรก คอ สมรรถนะทสงเสรมคนไทยสำมำรถสง หรอ คนไทยท smart ตำมกรอบสมรรถนะ จะมอย 2 ดำน ทกษะกำรคดขนสง และนวตกรรม และ สมรรถนะกำรรเทำทนสอสำรสนเทศ และดจทล

ผด าเนนรายการ: กำรคดขนสง คออะไรและมลกษณะเปนอยำงไรคะ

วทยากร:กำรคดกจะมหลำยระดบ เชน คดจ ำแนกแยกแยะ ในกำรคดลกษณะนจะเปนฐำนของกำรคดขนสง กำรคดขนสงจะมกำรคดแบบวจำรญำณ โดยหลกจะมอย 2 สำย คอ สำยทเปนสมองซกซำย กจะเปนกำรคดแบบมวจำรญำณ เปนเหตเปนผล และ สำยทเปนสมองซกขวำ กำรคดสรำงสรรค เป ำหมำยกคออยำกใหเดกคดขนสง และเรำกจะมกำรออกแบบส ำหรบเดกประถมศกษำและกำรคดขนสงควรจะอยในระดบไหน แตตองอำศยกำรพฒนำอยำงตอเนอง 12 ป และกำรพฒนำนวตกรรมจะมกำรผลตสงใหมๆ และตอบโจทยไทยแลนด 4.0 หรอทกษะในศตวรรษท 21 ครบ

ผด าเนนรายการ: และในเรองกำรรเทำทนสอสำรสนเทศ และดจทลมลกษณะอยำงไร

วทยากร: ในโลกปจจบน โลกกำรเรยนรของเดกไมไดอยในสถำนศกษำเทำนน และสอดจทลกมควำมจ ำเปนส ำหรบเดก เรำเคยท ำ workshop เรำใหคณครใชสอตอนไหน และใชเทำไหรอะไรบำง โดยเรำเนนในกำรพฒนำครเพอน ำไปจดกำรเรยนกำรสอนแกนกเรยน ดงนนเรำพบวำคณครอยกบสอเยอะมำกทงในสอวทย โทรทศน หนงสอพมพ วำรสำร และสอในโลกยคใหม หรอเรำเรยกวำ ยคสอหลอมรวม ทมกำรปนกนของสอ เชน ขำวในโทรศพทมอถอซงมควำมใกลตวมำก ซงเรำจะตองมกำรฝกผเรยนในกำรเสพสอทไมรถงประโยชนและโทษของกำรใชสอ ในเรองกำรรเทำทนสอจงมกำรฝกใหเดกรเทำทนตวเอง รเทำทนสอ รเทำทนสงคม และกจะมรำยละเอยดในกำรฝกเดกอยำงไร และท ำอะไรบำง

ผด าเนนรายการ: ทกวนนคนทตกเปนเหยอ จะเปนผใหญโดยสวนใหญ และเรำจะมวธกำรปรบใชกบเดกนกเรยนไดอยำงไร

วทยากร: โดยเรำจะเรมตนทคณครไดมประสบกำรณชดหนง ในสอตำงๆ จะเสมอนพลเมองในโลกออนไลน เพรำะในโลกออนไลนมกำรกลนแกลงกน cyber bulling มกำรละเมดสทธ ดงนนจงตองมกำรเตรยมกำรพฒนำเดกใหมสมรรถนะนอยในโลกทมควำมซบซอน จงตองมกำรฝกใหรและมกำรเตรยมกำรไว

ผด าเนนรายการ: ถำเรำดในกรอบจะมวงกลมซอนกนอย เรำจะมกำรพฒนำในแตละดำน และดำนทสดำนพลเมองไทย ใสใจสงคม ทใชพลเมอง มนยยะอยำงไรบำง

วทยากร: สบเนองจำกสำมดำนทผำนมำ ในดำนพลเมองสง และพลเมองไทยใสในสงคม จะเปนดำนกำรอยรวมกนในสงคม กำรมปฏสมพนธกบผอน พลเมองไทยใสใจสงคม จะมสมรรถนะอย 2 ดำน คอ กำร

62

ท ำงำนแบบรวมพลงเปนทม ภำวะผน ำ และ กำรเปนพลเมองตนรและมส ำนกสำกลอยดวย พลเมองตนร (Active citizen) กรอบคด คอ พลเมองทมกำรจดกำรศกษำจะมพลเมอง อย 3 แบบคอ พลเมองทรบผดชอบ โดยทกประเทศจะชอบ เชน พบเมองปฏบตตำมกฎ ระเบยบ พลเมองแบบทสอง คอ พลเมองแบบมสวนรวม เชน กำรท ำงำนกจกรรมรวมกน ในรปแบบจตอำสำ ชมรม ชมนม และพลเมองแบบทสำมคอ พลเมองพลเมองทมงเนนควำมเปนธรรมของสงคม เชนสถำนกำรณของคนอดยำก หรอน ำทวม สนำม เรำมทรพยำกร มกำรเสยภำษแตท ำไมคนยงอดยำกเปนเพรำะกำรบรหำรจดกำรไมด และเรำจะมสวนรวมไดอยำงไร ทเหนไดขดเจนคอ กำรใสในเรองกำรเมอง กำรแกปญหำ และกลไกกำรแกปญหำ พลเมองตนรตองมองคควำมรในเรองกฎหมำย ระบบ ระเบยบ เปนตน และรวมตวกนออกแบบสงคมรวมกน และส ำนกสำกล พลเมองไทยทเปนพลเมองตนรไมใชเฉพำะคนไทยแลว ในยคของศตวรรษท 21 โลกไรพรมแดนทมกำรตดตอสอสำรกบประเทศตำง ๆ สงส ำคญคอกำรเปนพลเมองโลก เพรำะโลกใบนเหมอนหมบำนโลก เรำอยในโลกแหงนรวมกน ใชทรพยำกรรวมกน ดงนนปญหำโลกรอนไมใชปญหำของบำงประเทศ หรอมสถำนกำรณตำง ๆ ในโลกมควำมรสกเอออำทรดวยกนกำรเชอมโยงในกำรเปนพลเมองโลกทอยรวมกน

วทยากร : ดงนนสมรรถนะของพลเมองไทยมควำมเปนพลเมองหลำยระดบ เชนพลเมองทองถน รกถนฐำนบำนเกดตนเอง ในระดบชำตเปนพลเมองไทย คนไทยมกำรอนรกษวฒนธรรมไทย สงเสรมควำมเปนไทย ขยำยออกไปเปนพลเมองอำเซยน กำรรบรเรองรำวของประเทศตำง ๆ มกำเอออำทรกนจะอยรวมกนอยำงไร ไมเกลยดชงกน และมกำรเรยนรรวมกน จนกระทงถงพลเมองโลกในกำรอยรวมกนทงโลก มกำรแบงปนและสงสดทำยเปนอกโลกหนง โลกดจทล เปนโลกทมควำมเชอมโยงประสำนกน ทจะตองมกำรเรยนรในกำรอยรวมกน จงรวมอยในสมรรถนะพลเมองตนร มส ำนกสำกล

ผด าเนนรายการ : เรำอยำกคนไทยเปนลกษณะใด ในกำรปฏรปกำรศกษำฐำนสมรรถนะในกำรพฒนำผเรยนได

อภชย หาญกลา ผจดท ำ

ส ำนกวชำกำรและมำตรฐำนกำรศกษำ

https://www.youtube.com/watch?v=t7XEAvh0Vh4&t=1671s

63

รายละเอยดรายการ "คนหลงขาว"

ออกอากาศเมอวนศกรท ๒๘ ธนวาคม ๒๕๖๑ ทางชอง ๑๖(TNN ๒๔) ประเดน "สาระส าคญหลกสตรฐานสมรรถนะ"

วทยากร : รศ.ดร.บงอร เสรรตน ผด าเนนรายการ : คณณชชาวล วาณชยสรางค

ผด าเนนรายการ... ในกำรปฏรปกำรศกษำเรำพดถงสมรรถนะทจะพฒนำเดกไทยใหอยรอดไดทงใน

สงคมไทย และสงคมโลก แตมคนตดใจในหลำยประเดน วำสมรรถนะคออะไร เดกแตละคนจ ำเปนตองมสมรรถนะอะไร และมควำมรเพอเอำตวรอดไดอยำงไร วนนกจะมำเจำะลกรำยละเอยด เกยวกบ หลกสตรฐำนสมรรถนะ ครงทแลวเรำคยกน มคนสนใจเพรำะเปนเรองใหม จงอยำกถำมวำ หลกสตรฐำนสมรรถนะคออะไร วทยากร... หลกสตรฐำนสมรรถนะชอตรงตวคอเปนหลกสตรทใชสมรรถนะเปนฐำน เปนตวตงในกำรพฒนำเดก หลกสตรนจะบอกวำ เดก ๆ ตองมสมรรถนะอะไรบำง เมอหลกสตร ระบสมรรถนะทตองพฒนำเดก คนทน ำหลกสตรนไปใชทงโรงเรยน คณคร ผปกครอง กตองหำวธกำร หำกลยทธ ทจะพฒนำใหเกดสมรรถนะน และ หำกจะดวำหลกสตรนประสบควำมส ำเรจหรอไมกตองวดวำเดกทผำนหลกสตรนมสมรรถนะนหรอไม สมรรถนะทก ำหนดนเรยนวำสมรรถนะลกทส ำคญจ ำเปน ไมม ไมได แตอำจจะมตวอนมำกกวำน

ผด าเนนรายการ...สมรรถนะ ๑๐ ตวมอะไรบำง

วทยากร... สมรรถนะ ๑๐ ตวคอ ดำนภำษำไทยเพอกำรสอสำร ดำนภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร ๒ ดำนน เนนเกยวกบกำรสอสำร ดำนคณตศำสตรในชวตประจ ำวน ดำนกำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร ดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน ซงมควำมส ำคญมำก มองอนำคตไกลๆ IT เจรญมำก แตผนจะ

มควำมทกขรมลอมรอบตว มปญหำเยอะเพรำะมผคนมำก ปญหำส งแวดลอม ผกอกำรรำย สมรรถนะนจะท ำใหคนอยรอด มคนท ำนำยวำประเทศไทยจะเปนท ๑ ของโลก เพรำะเรำมฐำนดำนทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน เยอะ โดยเฉพำะหลกปรชญำเศรษฐกจพอเพยง กำรอยอยำงพอเพยง พอด มควำมสข สมดล กำยจต ไมพำยแพตอปญหำ ฟนตวเรว เรำพรอมรบมอกบปญหำ

ดำนทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร ซงตองปพนฐำนใหกบผเรยน ดำนทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม ทงกำรคดแกปญหำ กำรคดอยำงมวจำรณญำณทเนนกำร

ตดสนใจอยำงรอบคอบมเหตผลบนฐำนขอมล ดำนกำรรเทำทนสอ สำรสนเทศ และดจทล ดำนกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ และ

ดำนกำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกสำกล โดยคำดวำ สมรรถนะหลก ทง ๑๐ สมรรถนะ จะท ำใหเดกไทยมชวตอยดมสข และ สมำรท

ผด าเนนรายการ...สมรรถนะ ๑๐ ตวนนกเรยนทกคนตองม และมในระดบไหน

64

วทยากร... หลงจำกนจะมนกวชำกำรมำท ำรำยละเอยดก ำหนดวำสมรรถนะในแตละระดบชน และ เดก ๆ แตละชนจะมกำรก ำหนดระดบวำจะท ำอะไรได

ผด าเนนรายการ... คนทจะใชหลกสตรตองท ำอยำงไร

วทยากร......ในกำรพฒนำสมรรถนะมวธกำร ทเรยกวำกำวยำงกำรพฒนำ

กาวท ๑ กำวนเปนขนท ำใหมควำมรในเรองนน ๆ อยำงแทจรง ซงเกดไมไดจำกกำรฟงอยำงเดยว แตตองเรยนรผำนกจกรรมตำง ๆ หลำกหลำย ทไดปฏบตจรงดวยควำมสนใจ จนมควำมรทชดเจน และไดฝกฝนสงนนจนช ำนำญ และ มควำมรสกชอบ ผกพน ภมใจ เหนควำมหมำยในสงนน

กาวท ๒ กำวนเปนกำรออกแบบกจกรรมทจะท ำใหน ำควำมรทกษะ และคณลกษณะไปใชจรงรวมกน ซงอำจจะเปนสถำนกำรณทไมซบซอนมำก แตผเรยนอยำกท ำ เหนคณคำ และประโยชน

กาวท $ กำวนเปนกำรออกแบบสถำนกำรณใหฝกอยำงตอเนองเพอใหน ำควำมร ทกษะ และคณลกษณะไปใชรวมกนในสถำนกำรณทยำก ซบซอน และเชอมโยงกบชวตจรงของผเรยน ซงขนนอำจจะเปนกำรตรวจสอบวำผเรยนมสมรรถนะในระดบใด และเตมเตมพฒนำผเรยนใหมสมรรถนะสงขน

กาวท ๔ กำวนเปนกำรออกแบบสถำนกำรณใหผเรยนเพอพฒนำสมรรถนะโดยเชอมโยงกบสมรรถนะอน ๆ ซงเปนสงทยำก ซบซอน มำกขน ขนน ผเรยนแตละคนอำจจะพบกบสถำนกำรณไมเหมอนกนขนอยกบควำมสนใจ ควำมถนด และระดบสมรรถนะกได

ผด าเนนรายการ... มคนรเรองนมำกนอยเพยงใด

วทยากร......ในบำนเรำคอนขำงใหม มบำงกลมทเขำใจชด บำงสวนเขำใจไมตรงกนวำสมรรถนะคอ

อะไร ซงในกำรท ำงำนชวงแรก ๆ กมกำรคยกนเยอะ

ผด าเนนรายการ... สมรรถนะคออะไร

วทยากร......สมรรถนะเปนพฤตกรรมทแสดงออก เปนกำรน ำควำมรทกษะ เจตคตและคณลกษณะมำ

ใชในสถำนกำรณตำง ๆ ในกำรแกปญหำ ในกำรท ำงำนและกำรใชชวต มค ำส ำคญคอ ๑. พฤตกรรมทแสดงออก ๒.กำรน ำควำมรทกษะ เจตคตและคณลกษณะมำใช ๓.สถำนกำรณตำง ๆ สถำนกำรณเปนพระเอกของเรอง ครทมฝมอเขำจะมวธกำรออกแบบสถำนกำรณในชวงแรกอำจจะไมยำกนก และเพมควำมยำกมำกขนๆ และน ำสกำรนไปใชในกำรแกปญหำ ในกำรท ำงำนและกำรใชชวต

ผด าเนนรายการ... มตวอยำงทรปธรรม

วทยากร......จรง ๆ แลว หลำยโรงเรยนมกำรจดกจกรรมทชวยใหเดก ๆ เกดสมรรถนะแลว แตบำงครง

ไมทรำบ และ ไมมนใจ เนองจำกยงไมคนเคย ตวอยำงกำรมสมรรถนะซงเปนผลทชดเจนจำกกำรจดกจกรรมของโรงเรยน และครทชวยกนพฒนำผเรยนในกำรพฒนำสมรรถนะ คอเรองรำวของ นกเรยนโรงเรยนวดสทธวรารามทชวยชวตชาวจนทจะกระโดดสะพานฆาตวตาย ในขณะทรวมกนการเลนดนตรเปดหมวกหาเงนมาจดคอนเสรต ในกรณนนกเรยนตองใชสมรรถนะตำง ๆ โดยเฉพำะ สมรรถนะการสอสาร และ การท างานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผน า

65

ในสวนสมรรถนะกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ ทเปนกำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลงนนนกเรยนไดรวมกนท ำงำนตำมบทบำท เพอใหบรรลเปำหมำยคอกำรชวยชวตชำวจนดงกลำว

ในกรณนจะเหนวานองพนทท าหนาทเปนผน ำในการพดคย ไกลเกลย กลอม และใชสมรรถนะในการสอสำร โดยวธการตาง ๆ ทงใชภาษาจน ปน ภาษาองกฤษ และใช ภาษาทาทาง การมองสบตาและทส าคญใชการสอสารทท าใหเขาสงบและเกดผลทสดคอการจบมอชาวจนมาสมผสตรงหนาอกเพอบอกวาขอใหเชอใจ ซงสงนเปนภาษากายทเปนสากลทแสดงความจรงใจ ในขณะทเพอนๆ ตางท าหนาทตาง ๆ เพอใหภารกจส าเรจ เชน นองแชมป และเพอน ๒-๓ คน ชวยลอกตวใหชาวจนหยดดน และสงบนงนงกบท นองนพรจ หายาดม และ พดเพอใหไมรอนมากในชวงทเครยดมาก ๆ ท าใหชาวจนรสกสบายขน สวนนองสรธช หาเบอรโทรศพท เพอประสานงานแจงต ารวจเพอมาชวยเหลอตอไป

ในการท างานแบบรวมพลงเปนทม และการมภาวะผน าในครงนเปนไปอยางอตโนมต สอดคลองกนแตละคนตางท าหนาทตามบทบาท และ เปนผน า ผตาม ตามสถานการณทเกดขนซงเปลยนแปลงไปตลอดเวลา จนภารกจนประสบความส าเรจ แสดงถงการมสมรรถนะกำรท ำงำนแบบรวมพลง เปนทม และมภำวะผน ำ

ผด าเนนรายการ... อยำกใหสรปสำระเรองน

วทยากร......ในอนำคต เรำตองใชหลกสตรฐำนสมรรถนะอยำงแนนอนหลกสตรนจะเนนวำเดกท ำอะไร

ได ซงจะท ำใหเดกๆ มควำมเปนไทย และมควำมเปนสำกล ดงนนโรงเรยน ผปกครอง และผเกยวของตองชวยกน โดยเรำตองรจก และ เขำใจวำสมรรถนะคออะไร พฒนำอยำงไร ดวยวธใดบำง

************************************

66

รายละเอยดการถายทอดสด

การบรรยายใหความรแกผบรหารใหมของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

บทบาทใหมและสมรรถนะส าคญ ของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท ๒๑ ณ โรงแรมชลพฤกษรสอรท จงหวดนครนายก

ในวนท ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๖๒ วทยากร : รศ.ดร. ทศนา แขมมณ และ รศ.ดร.บงอร เสรรตน

รศ.ดร. ทศนา แขมมณ ผบรหำรมควำมส ำคญเปนอยำงยง ผบรหำรเปรยบเหมอนพอ แม ทคอยดแลฟมฟก ใหกำรชวยเหลอคร และนกเรยนดวยควำมรกและเมตตำ และตองหำกลยทธทเหมำะสมในกำรสนบสนน โดยเฉพำะในยคปจจบน เปนโลกในศตวรรษท ๒๑ ทเรยกวำ VUCA World ซงม 4 ลกษณะ คอ Volatility : มควำมผนผวน แปรปรวน Uncertainty : ไมมควำมแนนอน Complexity : มควำมซบซอน Ambiguity : มควำมคลมเครอ ไมชดเจน โลกในศตวรรษท ๒๑ ยคแหงการเปลยนแปลง อนเกดจากความกาวหนาทางเทคโนโลยดจทล ลกษณะดงกลาวนจะสงผลตอการด าเนนชวตในทกดาน ทงดานวถชวต ความเปนอย การท างาน และอาชพ ดานเศรษฐกจ การเงน การคา การตลาด ดานการศกษา การเรยนร การสอน การประเมน ดานสงคม วฒนธรรม ฯลฯ ในยคน จะมความเปลยนแปลงทง ผบรหาร โรงเรยน คร นกเรยน ผปกครอง ชมชน และการบรหารจดการ

ส าหรบบทบาทหนาทหลกของผบรหารสถานศกษา คอน า สถานศกษาทงคร บคลากร นกเรยน และผเกยวของสความส าเรจ ตามเปาหมายของการจดการศกษา โดยตองรเปาหมายของการจดการศกษา รจกตนเอง คร บคลากร รแนวทาง กลยทธ วธการ สความส าเรจ และมความรบผดชอบตองาน สามารถตรวจสอบได ผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท ๒๑ จะตองเปลยนแปลง กำรจดกำรศกษำแบบเดม ไปส กำรจดกำรศกษำแบบใหม ในสวนการจดการศกษาแบบเดมเกดผลทไมนาพอใจหลายประการ ไดแก ซงสงผล ดงน ๑) ผลสมฤทธทำงกำรเรยนทงในระดบชำต และนำนำชำตตกต ำ ๒) ผเรยนไมสำมำรถประยกตใช ควำมร ทกษะเจตคต และคณลกษณะทตนมในชวตประจ ำวน ๓) ผเรยนมควำมร ดำนคณธรรม จรยธรรม แตไมน ำสกำรปฏบต ๔) ปฏบตตนตำมหลกคณธรรม จรยธรรม เปนคนดอยำงแทจรง ๕)ผเรยนไดรบกำรพฒนำเนนทำงดำนสตปญญำ ควำมร ไดรบกำรพฒนำในดำนอน ๆ อยำงสมดล เชนดำนกำรปฏบต กำรพฒนำลกษณะนสย และสนทรยภำพอน ๆ ๖) ผเรยนไมสนใจกำรเรยน เพรำะสงทเรยนไมมควำมหมำยและไมมประโยชน

67

ตอตนเอง ๗) ผเรยนไมไดรบกำรดแลและชวยเหลอตำมควำมตองกำรทแตกตำงกน ท ำใหไมประสบผลส ำเรจ

ในกำรเรยน ๘) ผเรยน เรยนเพอสอบ ไมไดเรยนเพอกำรเรยนร ไมมควำมใฝร ใฝเรยน 8) ผเรยนเรยนโดย

จดจ ำสงทครสอน ไมไดเรยนใหเกดควำมเขำใจ ๙)ผเรยนขำดวนยและไมสำมำรถน ำตนเองในกำรเรยนรได ๑๐) ผเรยนไมไดเรยนตำมควำมถนด และควำมสนใจของตนจงไมไดเกดควำมเชยวชำญในเรองใดๆ ๑๑) ผเรยนขำดคณสมบตและควำมพรอมในกำรท ำงำน และกำรประกอบอำชพตำมถนด ๑๒) ผเรยนขำดควำมสำมำรถในกำรคด ขำดทกษะในกำรคดทซบซอนขน จงไมสำมำรถแกปญหำตำง ๆ ไดดเทำทควร ๑๓) ผเรยนขำดวนย ควำมรบผดชอบตอสงคม ประเทศชำต ไมใสใจและรบผดชอบในสทธและหนำทของตน ขำดควำมกลำหำญทำงจรยธรรมและกำรผดงควำมเปนธรรมในสงคม ส ำหรบกำรจดกำรศกษำแบบใหม นนตองพฒนา ๑) ผลสมฤทธทำงกำรเรยนอยในระดบสง ตำมมำตรฐำนสำกล ๒) ผเรยนมสมรรถนะ ควำมสำมำรถในกำรประยกตใช ควำมร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตำงๆ ในชวตประจ ำวน ๓) ผเรยนมกำรพฒนำอยำงสมดล ทงดำนควำมร ทกษะ เจตคต คำนยม คณลกษณะ และสนทรยภำพ และสำมำรถประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตของตน ๔) ผเรยนไดเรยนรในสงทม

ควำมหมำยตอตนเอง เปนประโยชนตอกำรใชชวต กำรประกอบอำชพ และกำรพฒนำตนเอง ๕) ผเรยนไดรบกำรดแล และกำรเรยนร อยำงเสมอภำคตำมควำมแตกตำงทหลำกหลำย ๖) ผเรยนมควำมใฝร เรยนเพอร เขำใจ และน ำไปใชในกำรพฒนำชวตของตน กำรสอบเปนเครองมอชวยใหบคคลเหนควำมกำวหนำหรอจดบกพรองทเปนประโยชนตอกำรปรบปรงพฒนำกำรเรยนรของตน ๗) ผเรยนสำมำรถใชกระบวนกำรเรยนรเชงรก สรำงควำมร ควำมเขำใจในเชงลกใหแกตนเอง ๘) ผเรยนมวนย ใสใจในกำรเรยนร และน ำตนเองในกำรเรยนร และมทกษะกำรเรยนรตลอดชวต ๙)ผเรยนไดเรยนรตำมศกยภำพ และสำมำรถเชยวชำญตำมควำมถนดของตนเอง ๑๐) ผเรยนมทกษะพนฐำนในกำรท ำงำน และกำรประกอบอำชพตำมควำมถนด รวมทงมทกษะและสมรรถนะในกำรเปนผประกอบกำรทสรำงสรรคและใสใจสงคม ๑๑) ผเรยนมควำมสำมำรถในกำรคด มทกษะกำรคดขนสง สำมำรถคดวเครำะห สงเครำะห คดอยำงมวจำรณญำณ คดสรำงสรรค และผลตนวตกรรมตำมควำมเหมำะสมกบวย ๑๒) ผเรยนมควำมเชอมนในควำมเปนธรรม ควำมถกตองยตธรรม มควำมกลำหำญทำงจรยธรรม กลำตอตำนกำรกระท ำทผด เปนพลเมองทด มจตประชำธปไตย มควำมใสใจและกระตอรอรนในกำรรวมสรำงสงคมทด มสนตสขทงในระดบประเทศ ส ำหรบบทบำทใหมของครและผบรหำรตำมเปำหมำยของมำตรฐำนกำรศกษำ เสนอดงแผนภำพ

68

มาตรฐานการศกษาชาต มำตรฐำนกำรศกษำชำต ไดก ำหนดลกษณะผเรยน ๓ ลกษณะ คอ๑) ผเรยนร (Learner person) ๒) ผรวมสรำงนวตกรรม(Innovative Co-creator) และ ๓) พลเมองทเขมแขง(Active Citizen) โดยไดก ำหนดผลลพธทพงประสงคของผเรยน แตละระดบดงน ระดบประถมศกษำไดก ำหนดผลลพธทพงประสงคของผเรยนดงน ๑) ผเรยนร (Learner person) ทมลกษณะส ำคญคอ รกและรบผดชอบตอกำรเรยนรเพอสรำงนสยและสขภำพทด ๒) ผรวมสรำงนวตกรรม(Innovative Co-creator) ทมลกษณะส ำคญคอรบผดชอบในกำรท ำงำนรวมกบผอน มควำมร ทกษะ สมรรถนะทำงเทคโนโลยดจทล กำรคดสรำงสรรค ภำษำองกฤษ กำรสอสำร และควำมรอบรดำนตำง ๆ และ ๓) พลเมองทเขมแขง(Active Citizen) ) ทมลกษณะส ำคญคอแยกแยะผดถก ปฏบตตนตำมสทธและหนำทของตนโดยไมละเมดสทธของผอนเปนสมำชกทดของกลม มจตอำสำ รกทองถน และประเทศ ระดบมธยมศกษำตอนตน ไดก ำหนดผลลพธทพงประสงคของผเรยนดงน ๑) ผเรยนร (Learner person) ทมลกษณะส ำคญคอ รจกตนเองและผอน มเปำหมำยและทกษะกำรเรยนร บรหำรจดกำรตนเองเปน มทกษะชวตเพอสรำงสขภำวะ และสรำงงำนทเหมำะสมกบชวงวย ๒) ผรวมสรำงนวตกรรม(Innovative Co-creator) ) ทมลกษณะส ำคญคอมทกษะกำรท ำงำนรวมกน ทกษะกำรสอสำร รอบรทำงขอมลสำรสนเทศและดจทลเพอแกปญหำ กำรคดอยำงมวจำรณญำณ คดสรำงสรรค น ำควำมคดสกำรสรำงผลงำน และ ๓) พลเมองทเขมแขง(Active Citizen) ) ทมลกษณะส ำคญคอเชอมนในควำมถกตอง ยตธรรม มจตประชำธปไตย มส ำนกและภำคภมใจในควำมเปนไทย และพลเมองอำเซยน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย/อาชวศกษา ไดก ำหนดผลลพธทพงประสงคของผเรยนดงน ๑) ผเรยนร (Learner person) ทมลกษณะส ำคญคอ ชน ำกำรเรยนรดวยตนเอง มทกษะกำรเรยนร มควำมรอบร รทนกำรเปลยนแปลง เพอพฒนำสขภำวะคณภำพชวตและอำชพ ๒) ผรวมสรำงนวตกรรม(Innovative Co-creator) ทมลกษณะส ำคญคอสำมำรถแกปญหำ สอสำรทำงบวก ทกษะขำมวฒนธรรมทกษะกำรสะทอนคด กำรวพำกษเพอสรำงนวตกรรมและสำมำรถเปนผประกอบกำรได และ ๓) พลเมองทเขมแขง(Active Citizen) ทมลกษณะส ำคญคอเชอมนในควำมเทำเทยม เปนธรรม มจตอำสำ กลำหำญทำงจรยธรรมและเปนพลเมองทกระตอรอรนรวมสรำงสงคมทยงยน

บทบาท + สมรรถนะใหม บทบาท + สมรรถนะใหม เปาหมายใหม

ของผบรหารการศกษา ของครและบคลากร การศกษาใหม

ทางการศกษา

สมรรถนะของ สมรรถนะของ สมรรถนะของ ผลลพธทพงประสงค

ของผบรหาร สถานศกษา ของคร ผเรยน มาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. 2561)

(ครสภา และ กอปศ.) (ครสภา และ กอปศ.) (กอปศ) (Desirable Outcome of Education : DOE)

69

ผลลพธทพงประสงคของผเรยนทก ำหนดขนเพอเปนเปำหมำยของผบรหำรสถำนศกษำไดน ำมำใชในกำรวำงแผนพฒนำผเรยนอยำงเปนระบบ

รองศาสตราจารย ดร.บงอร เสรรตน

ในชวงทผำนมำ คณะกรรมกำรปฏรปกำรศกษำอสระ ไดก ำหนดสมรรถนะส ำคญของผเรยน คร และ ผบรหำรสถำนศกษำ ในศตวรรษท ๒๑ ซงสมรรถนะทง ๓ สวนสนบสนนกนคอ สมรรถนะส ำคญของผเรยน เปนเปำหมำยในกำรท ำงำน สมรรถนะส ำคญของครคอสมรรถนะทจะชวยพฒนำผเรยนใหมสมรรถนะ และ สมรรถนะของผบรหำรสถำนศกษำจะชวยในกำรสนบสนน เกอกล ใหครเกดสมรรถนะ และปฏบตงำนเพอพฒนำสมรรถนะส ำคญของผเรยน

ส ำหรบกระบวนกำรท ำงำนทผำนมำมดงน

๑. ในป ๒๕๖๐ เรมศกษำจดท ำสมรรถนะผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน และระดบประถมศกษำตอนตน (ป.๑-ป.๓) และน ำสกำรทดลอง โดย คณะท ำงำนจดท ำกรอบสมรรถนะผเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน ของคณะอนกรรมกำรจดกำรเรยนกำรสอน ในคณะกรรมกำรอสระเพอปฏรปกำรศกษำ ดงรำยละเอยด

จำกกำรทดลองพบวำมแนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอนฐำนสมรรถนะ ม ๖ แนวทำง ดงน แนวทำงท๑ ใชงำนเดมเสรมสมรรถนะ แนวทำงท ๒ ใชงำนเดมตอเตมสมรรถนะ แนวทำงท ๓ ใชรปแบบกำร

70

เรยนรสกำรพฒนำสมรรถนะ แนวทำงท ๔ สมรรถนะเปนฐำนผสำนตวชวด แนวทำงท ๕ บรณำกำร ผสำนหลำยสมรรถนะ แนวทำงท ๖ สมรรถนะชวตในกจวตรประจ ำวน สวนผลกำรทดลอง ส ำคญ มดงน ๑. ครสำมำรถพฒนำไดหำกไดรบควำมชวยเหลออยำงเหมำะสม ๒. สมรรถนะทง ๑๐ ประกำรชวยใหกำรจดกำรเรยนกำรสอนดขน จดกำรเรยนรเชงรกและเชงลกไดมำกขน ๓. ครสวนใหญมำกกวำรอยละ ๘๓ เหนดวยกบกำรปรบหลกสตรใหเปนหลกสตรฐำนสมรรถนะ และเหนวำกำรสอนแบเนนสมรรถนะชวยใหกำรเรยนรมประสทธภำพมำกขน ๔. ปจจยเออกำรท ำงำนของคร คอ ๔) ควำมเขำใจสมรรถนะทง ๑๐ ประกำร ๔) กำรสนบสนนใหก ำลงใจและควำมรเชงวชำกำร ๔) กำรสรำงชมชนแหงกำรเรยนรเชงวชำชพ (Professional Learning Community: PLC) ๔) แนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอนฐำนสมรรถนะ ๖ แนวทำง สำมำรถน ำไปใชไดดในกำรพฒนำผเรยนใหเกดสมรรถนะทง ๑๐ สมรรถนะ ๒. องคกรเพอควำมรวมมอและกำรพฒนำทำงเศรษฐกจ (Organization for the Economic Cooperation and Development) : OECD และ Unicef โดย สพฐ. เปนเจำภำพหลกไดจดประชม เชงปฏบตกำร ๓ ครง เสรมสรำงควำมร ควำมเขำใจ และศกยภำพในกำรพฒนำหลกสตรฐำนสมรรถนะ กำรจดกำรเรยนกำรสอน และกำรวด และประเมนผล แกทมงำนทเปนแกนน ำในกำรท ำงำนพฒนำหลกสตร ในขณะนผำน ไป ๑ ครง ในชวงปลำยเดอนมกรำคม ๒๕๖๒ ๓. ประชมวำงแผนพจำรณำ ROADMAP กำรท ำงำนพฒนำหลกสตรฐำนสมรรถนะ เรมด ำเนนกำร วนท ๑ มนำคม ๒๕๖๒ ส ำหรบกรอบสมรรถนะหลกผเรยน มน ำเสนอลกษณะคนไทย ๔ ลกษณะ และ ก ำหนดสมรรถนะหลก ๑๐ สมรรถนะ ดงน คนไทยฉลาดร : ใชภำษำสอควำมคดอยำงสรำงสรรค ผกพนและภำคภมใจในควำมเปนไทย คดตอสมพนธไทย-สำกล ใชตรรกะคณต-วทย พชตปญหำ

๑.ภำษำไทยเพอกำรสอสำร (Thai Language for Communication) ๒.คณตศำสตรในชวตประจ ำวน (Mathematics in Everyday Life) ๓.กำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำศำสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind)

๔.ภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร (English for Communication) คนไทยอยดมสข: รจกตน พงพำตน เปนคนมควำมสข ใฝควำมด มสนทรย มวนย ใสใจเรยนร อยอยำงพอเพยงและสมดล มทกษะกำรท ำงำน สรำงพนฐำนอำชพตำมถนด สำมำรถบรหำรจดกำร ประกอบกำรอยำงสรำงสรรคและใสใจสงคม ๕. ทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) ๖. ทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร (Career Skills and Entrepreneurship) คน ไทยสามารถสง: คดรอบคอบ พจำรณำรอบดำน สกำรแกปญหำ พฒนำนวตกรรม รเทำทนตนเอง เทำทนสอ เทำทนสงคม ๗.ทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม (Higher Order Thinking Skills and Innovation)

๘ กำรรเทำทนสอสำรสนเทศและดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL )

71

พลเมองทใสใจสงคม: รวมพลงท ำงำน รวมกจกำรสำธำรณะ มภำวะผน ำ มควำมสมพนธอนด เคำรพศกดศรและควำมแตกตำง สรำงควำมเปนธรรม ๙. กำรท ำงำนแบบรวมพลงเปนทมและมภำวะผน ำ (Collaboration Teamwork and Leadership)

๑๐. กำรเปนพลเมองตนรทมส ำนกสำกล (Active Citizens with Global Mindedness)

ในสวนรำยละเอยดแตละสมรรถนะ มดงน

สมรรถนะภาษาไทยเพอการสอสาร เปนควำมสำมำรถในกำรใชภำษำไทยเปนเครองมอในกำร ตดตอ เกยวของกบบคคลรอบตว ผำนกำรฟง ด พด อำน และเขยน เพอรบ แลกเปลยนและถำยทอดขอมล ควำมร ควำมรสกนกคด โดยใชควำมรทำงหลกภำษำและกำรใชภำษำรวมกบประสบกำรณของตนตำมชวงวย ผำนกำรคดวเครำะห ไตรตรองและแกปญหำ อยำงมสต เทำทนและสรำงสรรค เพอน ำไปสกำรมชวตทมคณภำพและกำรท ำประโยชนใหแกตนเองและสงคมไทย รวมทงกำรใชภำษำไทยผำนกำรฟง ด พด อำนและเขยนในกำรเขำถงองคควำมรของสงคมไทย ภำคภม ผกพน และสบสำนสงทดงำม อกทงสะทอนควำมเปนไทยออกมำในผลงำนตำงๆทตนผลต คณตศาสตรในชวตประจ าวน เปนกำรบรณำกำรเนอหำสำระของคณตศำสตรกบอกหลำยๆ สำขำวชำ เขำดวยกนเพอใหเกดกำรเรยนรอยำงมควำมหมำย เปนกำรน ำควำมรไปเชอมกบปญหำ สถำนกำรณในชวตประจ ำวนทผเรยนพบ ท ำใหผเรยนมองเหนสะพำนเชอมระหวำงคณตศำสตรกบโลกทเปนจรง เปนกำรประยกตเพอน ำไปใชในชวตประจ ำวนหรอใชในกำรท ำงำนทเหมำะสมตำมวย ผเรยนทมสมรรถนะคณตศำสตร คอผเรยนทมควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ มเหตผล สำมำรถใชควำมหมำยทำงคณตศำสตรในกำรสอสำร รวมทงเชอมโยงทำงคณตศำสตรได ผเรยนสำมำรถน ำควำมร ควำมสำมำรถ เจตคต ทกษะ ทไดรบไปประยกตใชในกำรเรยนรสงตำงๆ รวมทงสถำนกำรณใหมๆ เพอใหไดมำซงควำมรใหมหรอกำรสรำงสรรคสงใหมๆและน ำไปประยกตใชในชวตประจ ำวนไดอยำงมประสทธภำพ ซงเออใหผเรยนรเทำทนกำรเปลยนแปลงของระบบเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและสภำพแวดลอม การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร เปนควำมสำมำรถในกำรใชวธกำรทำงวทยำศำสตร เพอกำรแสวงหำควำมรหรอค ำถำมทตองกำร อำจมกำรใชและสรำงแบบจ ำลองเพอควำมเขำใจเรองรำวในธรรมชำต มกำรใชเหตผลเพอสนบสนนหรอคดคำนสกำรตดสนใจ ไดค ำตอบ ตลอดจนสรำงนวตกรรมเพอแกปญหำชวตประจ ำวนดวยกำรเปนผสนใจใฝร มเหตผล รวมทงมจนตนำกำร

ภาษาองกฤษเพอการสอสาร เปนควำมสำมำรถใชภำษำองกฤษในกำรรบสำร และกำรสงสำร

กำรมปฏสมพนธ มกลยทธในกำรตดตอสอสำร สำมำรถสอสำรไดถกตองเหมำะสมกบบรบททำงสงคมและวฒนธรรม มเจตคตทดตอกำรเรยนรและกำรใชภำษำองกฤษ สำมำรถสอสำรแลกเปลยนและถำยทอดควำมคด ประสบกำรณ และวฒนธรรมไทยไปยงสงคมโลกไดอยำงสรำงสรรค มนใจ

ทกษะชวตและความเจรญแหงตน ทกษะชวตเปนควำมสำมำรถทจ ำเปนในกำรใชชวตอยำงม

72

ประสทธภำพและมควำมสข โดยกำรนอมน ำหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมำใชสรำงควำมสมดลและพอดในกำรใชชวต มกำรรจกตนเองทงจดเดน และจดบกพรองและน ำมำใชในกำรก ำหนดเปำหมำยของชวต กน อย ด ฟงเปนมสตสมปชญญะบรหำรจดกำร และ ด ำเนนชวตสเปำหมำย มกำรนอมน ำหลกศำสนำทตนนบถอมำเปนเครองยดเหนยวในกำรด ำรงชวต มกำรเรยนรดวยควำมสขอยำงตอเนองตลอดชวต มกำรแสวงหำควำมร แบงปนควำมร ตระหนกในควำมส ำคญของกำรเรยนรทสงผลตอกำรพฒนำตนเอง พรอมเผชญปญหำ ปรบตวและพฒนำตนเองอยำงตอเนอง มกำรปรบตวและฟนคนสภำพอยำงรวดเรวเมอเผชญกบปญหำ และควำมเปลยนแปลง สำมำรถปองกนและหลกเลยงจำกภยตำงๆสรำงปฏสมพนธทด พรอมเกอกลชวยเหลอเพอน ครอบครว และผเกยวของเพอควำมสขในกำรอยรวมกน ปฏบตหนำทตอสงคมไดเหมำะสมกบบทบำทและหนำท ควำมเจรญแหงตน เปนกำรพฒนำตนเองใหมชวตอยำงสมดลทกดำนทงทำงดำนรำงกำยจตใจอำรมณสงคมสตปญญำและสนทรยะ มควำมพงพอใจในกำรใชชวต นบถอตนเอง พงพำตนเองและพฒนำตนเองใหมสขภำวะทด มสนทรยภำพชนชมควำมงำมของธรรมชำตและศลปวฒนธรรม เหนควำมส ำคญ มสวนรวมในกำรรกษำสบทอดสงตอทะนบ ำรงรกษำวฒนธรรมใหด ำรงสบทอดตอไปได

ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ เปนควำมสำมำรถของบคคลทมงเนนกำรสรำง ควำมพรอมส ำหรบกำรท ำงำนกำรประกอบอำชพ และเปนผประกอบกำรทเกอกลสงคม โดยบคคลตองรจกควำมถนด และควำมสนใจของตนเอง และน ำสกำรเลอกอำชพทเหมำะสมกบตนเอง กำรพฒนำทกษะในกำรท ำงำน กำรท ำงำนดวยกำรพงพำตนเอง ยดหลกกำรบรหำรจดกำร และกำรน ำหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงในกำรปฏบตงำนดำนกำรเงน เปนกำรประกอบกำรทเนนนวตกรรม กำรสรำงผลตภณฑเชงสรำงสรรคทมคณภำพสง มจรรยำบรรณพรอมรบผดชอบสงคม ควำมรอบรทำงกำรเงน เปนควำมร ทกษะ และทศนคตของบคคลในกำรจดกำรกำรเงน และ กำรสรำงทศนคตทำงกำรเงนโดยอำศยควำมร ขอมล และสำรสนเทศอยำงครบถวนจนสำมำรถจดกำรกำรเงนไดอยำงมประสทธภำพทงกำรสรำงรำยไดกำรควบคมกำรใชจำย กำรเกบออม กำรแปลงเงนออมเปนทรพยสน กำรลงทนเพอสรำงรำยไดและกำรเพมมลคำของทรพยสน ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม ทกษะกำรคด เปนควำมสำมำรถในกำรด ำเนนกำรคด เพอใหไดค ำตอบหรอผลลพธทตองกำร เมอบคคลไดรบสงเรำหรอขอมลตำงๆ เขำมำ สมองจะมกระบวนกำรในกำรจดกระท ำตอสงเรำนนในลกษณะตำงๆ กน เกดเปนกระบวนกำรคดทหลำกหลำยซงจดกระท ำตอสงเรำในลกษณะตำงๆ กน เกดเปนกระบวนกำรกำรคดทหลำกหลำย ซงจดจ ำแนกไดเปนกลมส ำคญ ๓ กลม ๑. ทกษะกำรคดพนฐำน เชน ทกษะกำรจ ำ กำรเกบควำมร กำรดงควำมรมำใช กำรอธบำย ๒. ทกษะกำรคดทเปนแกนส ำคญ เชนทกษะกำรสงเกต กำรเปรยบเทยบ กำรจดกลม จดประเภท กำรแปลควำม ขยำยควำม กำรเชอมโยง กำรสรป ๓. ทกษะกำรคดขนสง เชน ทกษะกำรนยำม กำรวเครำะห กำรสงเครำะห กำรหำแบบแผน กำรจดระบบ โครงสรำง กำรสรำง กำรคดอยำงมวจำรณญำณ ทกษะกำรคดอยำงมวจำรณญำณ เปนกระบวนกำรคดทมงไปทกำรตรวจสอบควำมถกตองของขอมล เหตผล และหลกฐำนของเรองทพจำรณำวำมควำมนำเชอถอเพยงใด มประเดนอะไรทเปนจดออน สำมำรถโตแยงไดโดยมหลกฐำนสนบสนน ซงผลกำรวพำกษและประเมนขอมลนจะเปนขอมลส ำคญทน ำไปพจำรณำ

73

รวมกบขอมลดำนอนๆ เชนควำมเหมำะสมตำมหลกกฎหมำย ศลธรรม คณธรรม คำนยม ควำมเชอและบรรทดฐำนทำงสงคมและวฒนธรรม อนจะน ำไปสกำรตดสนใจอยำงมวจำรณญำณ

ทกษะกำรแกปญหำ เปนกระบวนกำรคดทมงไปทควำมเขำใจเหตและผลของปญหำ กำรแกปญหำให ไดผลจะตองหำตนเหตของปญหำนน และขจดทเหตซงตองอำศยวธกำรทเหมำะสม เมอไดวธกำรทนำจะดทสดแลว กตองวำงแผนด ำเนนกำรแกไขปญหำนนอยำงเปนล ำดบขนตอน และลงมอท ำตำมแผนนน เกบและวเครำะหขอมล สรปผล ปรบปรง จนบรรลผลตำมเปำหมำยทตองกำร ทกษะกำรคดรเรมสรำงสรรค เปนกระบวนกำรคดทตองอำศยจนตนำกำร และทกษะพนฐำนดำนกำรคดคลอง คดยดหยน คดหลำกหลำย รวมทงกำรคดวเครำะห และสงเครำะห เพอใหไดสงใหมทแตกตำงไปจำกเดม ดกวำ มประโยชน มคณคำมำกกวำเดม กำรคดรเรมอำจเปนกำรปรบหรอประยกตของเดมใหอยในรปแบบใหม หรออำจเปนกำรตอยอดจำกของเดม หรอเปนกำรรเรมสงใหมขนมำเลยกได

การท างานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผน า กำรท ำงำนแบบรวมมอรวมพลงนนเปนกำร

รวมกนท ำงำนตำมบทบำทเพอใหบรรลเปำหมำยทก ำหนดรวมกน อกทงสงเสรม บมเพำะควำมสมพนธทำงบวก โดยผเกยวของตระหนกในกำรสนบสนน แบงปน แลกเปลยนควำมร และควำมคด พรอมสนบสนนเกอกลกนทกดำน นอกจำกนตอง ใสใจในกำรประสำนควำมคด ประนประนอม เสนอทำงเลอกและแนวปฏบตททกฝำยยอมรบ สรำงและรกษำควำมสมพนธทำงบวกกบสมำชก ภำวะผน ำ เปนคณลกษณะของบคคลทสำมำรถแกปญหำและใชมนษยสมพนธทดเพอชแนะแนวทำงใหไปสเปำหมำยและสรำงแรงบนดำลใจใหผอนไดพฒนำตนเองและน ำจดเดนของแตละคนมำใชปฏบตงำนในฐำนะสมำชกกลมทด เพอใหบรรลผลส ำเรจรวมกน

การเปนพลเมองตนรทมส านกสากล เปนพลเมองทตระหนกในศกยภำพของตนเอง ศรทธำและเชอเรองศกดศรควำมเปนมนษย กำรอยรวมกนทำมกลำงควำมหลำกหลำยมควำมรควำมสำมำรถเชงกำรเมองทเออใหสำมำรถอยรวมกนและปกครองกนเองภำยใตระบอบประชำธปไตยอนมพระมหำกษตรยทรงเปนประมข ตระหนกในบทบำทและหนำท สทธและเสรภำพ ควำมเทำเทยมและเปนธรรม มควำมเปนเหตเปนผล มส ำนกกำรเปนเจำของประเทศ รวมกนปรกษำหำรอเพอแสวงหำแนวทำงกำรแกปญหำ/ควำมขดแยงดวยสนตวธ หรอพฒนำสรำงสรรคสงคมโดยรวมรวมกนในระดบตำงๆ ไดแก ชมชน ทองถน ประเทศชำต อำเซยนและโลก เหนควำมเกยวเนองเชอมโยงทสงผลถงกนและกนทงหมด ผงกรอบสมรรถนะหลกมดงน

74

มำตรฐำนวชำชพคร/สมรรถนะคร เปนสงทจะรบประกนวำผเรยนเกด

สมรรถนะตำมเปำหมำย

มำตรฐำนวชำชพคร ประกำศใช เมอ วนท ๙ พฤศจกำยน ๒๕๖๑ โดย

ครสภำ และ และคณะอนกรรมกำรดำนครและอำจำรยในคณะกรรมกำร

อสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำ ภำพรวมมำตรฐำนวชำชพคร/ มดงน

75

รำยละเอยดทง ๔ องคประกอบ มดงน

องคประกอบท 1 คานยมและคณลกษณะความเปนคร * ประพฤตเปนแบบอยำงทดมคณธรรม จรยธรรม *เปนพลเมองทเขมแขง *มจรรยำบรรณวชำชพ มจตวญญำณควำมเปนคร * ยอมรบควำมแตกตำงของผเรยนแตละคน * สรำงแรงบนดำลใจ พฒนำผเรยนใหใฝเรยนร และสรำงนวตกรรม * พฒนำใหเปนผรอบร ทนสมย ทนควำมเปลยนแปลง *ตดตำมควำมเปลยนแปลง บรบทโลก กำรรเทำทนสงคม องคประกอบท 2 ความรและศาสตรการสอน (ควำมรในเนอหำวชำทสอน และ ควำมรทเกยวของกบควำมเปนคร) *ประยกตใชจตวทยำในกำรวเครำะหและพฒนำผเรยน *บรณำกำรควำมร เนอหำ หลกสตร ศำสตรกำรสอน และเทคโนโลยดจทล ในกำรจดกำรเรยนร *ใชควำมร กำรวด ประเมนผลกำรเรยนรและวจยเพอแกปญหำและพฒนำผเรยน *ใชภำษำไทย และภำษำองกฤษเพอกำรสอสำรและใชเทคโนโลยเพอกำรสอสำร *ออกแบบด ำเนนกำรเกยวกบงำนประกนคณภำพกำรศกษำ องคประกอบท 3 การปฏบตงานในหนาทคร *พฒนำหลกสตร กำรจดกำรเรยนร สอ กำรวดและประเมนผลกำรศกษำ *วำงแผนกำรจดกำรเรยนรทสำมำรถพฒนำผเรยนใหมปญญำรคดและมควำมเปนนวตกร *ชวยเหลอ ดแลและพฒนำผเรยนเปนรำยบคคล สำมำรถรำยงำนผลกำรพฒนำคณภำพผเรยนไดอยำงเปนระบบ *จดบรรยำกำศและสรำงบรรยำกำศกำรเรยนรใหผเรยนมควำมสขในกำรเรยนรโดยตระหนกถงสขภำวะของผเรยน *วจย สรำงนวตกรรม และประยกตใชเทคโนโลยดจทลใหเกดประโยชนตอกำรเรยนรของผเรยน *ปฏบตงำนรวมกบบคคลอนอยำงสรำงสรรค และมสวนรวมในกจกรรมกำรพฒนำวชำชพ องคประกอบท ๔ ความสมพนธกบผปกครอง และชมชน *รวมมอกบผปกครองในกำรพฒนำและแกปญหำผเรยน *สรำงเครอขำยควำมรวมมอกบผปกครองและชมชนเพอสนบสนนกำรเรยนรกำรเรยนรทมคณภำพของผเรยน *ศกษำ เขำถงบรบทชมชน และสำมำรถอยรวมกนบนพนฐำนควำมแตกตำงทำงวฒนธรรม *สงเสรม อนรกษวฒนธรรม และภมปญญำทองถน

76

สมรรถนะหลกผบรหารสถานศกษา

จดท ำโดยคณะอนกรรมกำรดำนครและอำจำรยในคณะกรรมกำร

อสระเพอกำรปฏรป

กำรศกษำ ประกอบดวยสมรรถนะ ๓ ดำนคอ สมรรถนะดำนท ๑ ภำวะผน ำกำรเรยนร (Learning Leadership) สมรรถนะดำนท ๒ ภำวะผน ำทำงกำรคดและกำรปฏบต (Brain & Behavior Leadership) และ สมรรถนะดำนท ๓ ภำวะผน ำกำรเปลยนแปลงสเปำหมำยททำทำย (Change & Challenge Leadership) โดยในแตละดำนมสมรรถนะ ดงน สมรรถนะดานท ๑ ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) สมรรถนะ

๑.๑ น ำตนเองในกำรเรยนรเพอพฒนำทมงำนมงสผลลพธททำทำยของสถำนศกษำ (ผลลพธทดขนในระดบททำทำย) ๑.๒ น ำครในกำรเรยนรสกำรพฒนำผเรยน ๑.๓ น ำดำนกำรจดกำรสภำพแวดลอมกำรเรยนรทงทำงดำนกำยภำพ สงคม และจตวทยำ ใหเหมำะสมและเออตอกำรเรยนรของผเรยน คร บคลำกร และชมชน

สมรรถนะดานท ๒ ภาวะผน าทางการคดและการปฏบต (Brain & Behavior Leadership) สมรรถนะ

๒.๑ มกรอบคดแบบเตบโต (growth mindset) มควำมเชอวำควำมสำมำรถสตปญญำพฒนำได มองปญหำและอปสรรคเปนโอกำสในกำรเรยนร มควำมพยำยำมในกำรท ำสงททำทำยและพฒนำสงใหม ๆ ๒.๒ คดเชงกลยทธคดเปนระบบ และคดเชงนวตกรรม ๒.๓ สรำงแรงบนดำลใจและเปนแบบอยำงในดำนจตวญญำณควำมเปนครควำมซอสตยสจรต ควำมเปนธรรม และควำมเปนประชำธปไตย

สมรรถนะดานท ๓ ภาวะผน าการเปลยนแปลงสเปาหมายททาทาย (Change & Challenge Leadership) สมรรถนะ

๓.๑ จงใจครและนกเรยนใหมงสผลลพธททำทำย ๓.๒ เสรมครใหรวมมอรวมพลง (collaboration) น ำกำรเปลยนแปลง ๓.๓ สรำงเครอขำยควำมรวมมอในกำรพฒนำสถำนศกษำและชมชน ๓.๔ บรหำรงำนดำนตำง ๆ อยำงเปนระบบ โดยใชเทคโนโลย สำรสนเทศและ กำรสอสำร เพอเพมพนสมรรถนะกำรบรหำรและกลไกกำรเปลยนแปลง

77

รองศาสตราจารย ดร. ทศนา แขมมณ ควำมส ำคญของผบรหำรสถำนศกษำ : ตวชวดควำมส ำเรจในกำรจด

กำรศกษำ

จำกกำรศกษำพบวำผบรหำรสถำนศกษำเปนตวชวดควำมส ำเรจ

ในกำรจดกำรศกษำ ในสวนนจะเสนองำนวจย ๓ เรอง คอ

๑. งำนวจยเรอง กำรพฒนำกระบวนกำรเรยนร : กำรศกษำพหกรณ โดย รศ.ดร.ทศนำแขมมณ และคณะ (๒๕๔๔) กลมตวอยำง เปนโรงเรยนระดบกำรศกษำขนพนฐำน ๑๑ โรงเรยน ครอบคลมทกระดบ ทกสงกด และทกภมภำค โดยใชวธกำรสมภำษณเจำะลก จดกลมสนทนำ (Focus Group) และสงเกตกำรจดกำรเรยนกำรสอนแบบไมมสวนรวม รวมกบกำรส ำรวจเอกสำร ผลกำรวจย พบวำ ๑)ผบรหำร เปนองคประกอบทมอทธพล/มผลตอควำมส ำเรจในกำรปฏรป/พฒนำสถำนศกษำ มำกทสด ๒) ผบรหำรสถำนศกษำทประสบควำมส ำเรจในกำรปฏรปกำรเรยนรมคณสมบตเดนทคลำยคลงกนคอ เปนผทมควำมจรงใจ ตงใจ พฒนำงำนเพอประโยชนของผเรยนกลำตดสนใจ ท ำงำนหนก เปนแบบอยำงในกำรท ำงำนและมคณธรรม

๒ . ง ำ น ว จ ย เ ร อ ง ก ำ ร ว จ ย แ ล ะ พ ฒ น ำ ร ป แ บ บ ก ำ ร ป ฏ ร ป ก ำ ร เ ร ย น ร ท ง โ ร ง เ ร ย น โดย รศ.ดร. ทศนำ แขมมณ และคณะ (๒๕๔๗) เปนกำรวจยทใชยทธศำสตร ๕C ในกำรออกแบบและด ำเนนโครงกำรวจย : ๑) Cascade Design ๒)Collaboration ๓)Cognitive Coaching๔) CognitiveGrowth for Career Path และ ๕) Culture of Learningด ำเนนกำรวจยโดยใชกระบวนกำรวจยและกระบวนกำรพฒนำ ๓ ระยะ ผลกำรวจยพบวำ ๑. ผบรหำรเปนตวชวดควำมส ำเรจของกำรปฏรปกำรเรยนรและกำรพฒนำสถำนศกษำ ๒. คณลกษณะของผบรหำรทเออตอกำรปฏรปกำรเรยนร ม ๒ ลกษณะ คอ คณลกษณะพนฐำนในกำรท ำงำน และ คณลกษณะทำงกำรบรหำรงำนวชำกำร โดยคณลกษณะพนฐำนในกำรท ำงำน ม ๓ ประกำรคอ ๑) เปนทยอมรบ๒) ใหกำรสนบสนนครและ ๓) มควำมมงมนทมเทในกำรท ำงำนเพอประโยชนของผเรยนส ำหรบ คณลกษณะทำงกำรบรหำรงำนวชำกำร ม ๔ ประกำรคอ ๑) มควำมสมพนธกบชมชน๒) มกำรบรหำรงำนแบบมสวนรวม มควำมเปนประชำธปไตย๓) มกำรจดระบบกำรนเทศ และตดตำมงำน และ ๔) มศกยภำพทำงวชำกำร

๓.งำนวจยของ ศำสตรำจำรย John Hattie ขณะประจ ำอยท University of Auckland ประเทศ New Zea l a nd เปนงำนวจยขนำดใหญ ใชเวลำนำนกวำ ๑๕ ปมจดประสงคเพอ ศกษำและสงเครำะหงำนวจยทำงกำรศกษำกวำ ๕ หมนเรองครอบคลมผเรยนประมำณ ๒๔๐ ลำนคน และไดเผยแพรผลกำรวจยมำตงแต ค.ศ. ๒๐๐๙ โดยมกำรท ำวจยตอเนองมำจนถงปจจบนกำรวจยน ได ศกษำหำคำขนำดอทธพล( Effect size )ของตวแปรตำง ๆทมอทธพลตอกำรเรยนร และผลสมฤทธทำงกำรเรยนของผเรยนในระดบตำง ๆ โดยใชวธกำรวเครำะหอภมำน (m e t a a n a l y s i s) ผลกำรวจย พบวำ

78

๑.กลมตวแปรหลกทมอทธพลตอผลสมฤทธทำงกำรเรยนม ๖ กลมคอ ผเรยน บำน โรงเรยน หลกสตร ผสอน และกลยทธกำรเรยนกำรสอน โดยในป ๒๐๐๙ พบ ๑๓๘ ตวแปรป ๒๐๑๑ ปรบเปน ๑๕๐ ตวแปร และป ๒๐๑๕ ปรบเปน ๑๙๕ ตวแปร

๒.คำอทธพล(Effect size) ของตวแปร ๐.๔๐ ขนไป สำมำรถชวยเพมผลสมฤทธทำงกำรเรยนไดอยำงแทจรง

๓. ไดคำขนำดอทธพลของตวแปรจ ำนวน ๑๙๕ ตวทมคำ ๐.๔๐ ขนไป (ป ๒๐๑๕) ๔. ไดแนวคดกำรเรยนรชดแจง(Visible Learning) ซงใหควำมส ำคญตอกำรเรยนรและอทธพลของตว

แปรตำง ๆ ทสงผลกระทบตอกำรเรยนร ๕. ไดกรอบคดทสงผลกระทบสงตอควำมส ำเรจในกำรเรยนรของผเรยนส ำหรบรหำร ครผสอน และ

บคลำกร โดยตวแปรทมคำขนำดอทธพลสงสด ๑๐ อนดบแรก (คศ.๒๐๑๕) ๑) กำรใหเกรดตนเอง/กำรประเมนตนเอง(Self report) มคำอทธพล = ๑.๔๔ ๒)โปรแกรมตำมแนวคดของเปยเจต (Piagetian program) มคำอทธพล = ๑.๒๘ ๓) กำรประเมนผลควำมกำวหนำ (Formative evaluation) มคำอทธพล = ๐.๙๐ ๔) กำรสอนจลภำค (Micro teaching) มคำอทธพล = ๐.๘๘ ๕) กำรเรยนเรงรด (acceleration) มคำอทธพล = ๐.๘๘ ๖) พฤตกรรมในชนเรยน ( Classroom behavior) มคำอทธพล = ๐.๘๐ ๗) ควำมสมพนธระหวำงครกบนกเรยนขอมลยอนกลบ ( Teacher –student relationships) มคำอทธพล = ๐.๗๒ ๘) กำรฝกเปนระยะ( Spaced practice) มคำอทธพล = ๐.๗๑ ๙) กลยทธกำรคดเชงอภมำน (Meta-cognitive strategies) มคำอทธพล = ๐.๖๙ และ ๑๐) ผลสมฤทธเดมทมมำกอน (Prior achievement) มคำอทธพล = ๐.๖๗

ส ำหรบกรอบคดทมผลกระทบตอกำรเรยนร (Mindframes Impacting Learning) พบแนวคด ๙ ประกำรทมอทธพลและสงผลกระทบตอกำรเรยนรของผเรยน ไดแก

๑.งำนหลกของผสอน ผบรหำร และบคลำกร คอกำรประเมนใหรวำสงทตนท ำอยมอทธพล สงผลกระทบตอกำรเรยนรของผเรยนมำกนอยเพยงใด กำรสอนทดทสดไมใชกำรสอนดวยวธสอนทดทสดแตอยทวำกำรสอนนนสงผลกระทบตอผเรยนมำกนอยเพยงใด

๒. ควำมส ำเรจหรอควำมลมเหลวของกำรเรยนรมำจำกกำรทผสอนไดท ำ หรอไมท ำอะไรอยำงใดอยำงหนง

๓. ผสอน ผบรหำรโรงเรยนใหควำมสนใจ พดคยกนในเรองของกำรเรยนรของผเรยนมำกกวำกำรสอนของผสอน ทกคนจ ำเปนตองเรยนรกำรอภปรำยเกยวกบกำรเรยนร

๔.บคลำกรทกฝำยตระหนกถงควำมส ำคญของกำรประเมนกำรกระท ำ ของตนวำมอทธพล สงผลกระทบตอผเรยนมำกนอยเพยงใด เพอใหไดขอมลยอนกลบท เปนประโยชนตอกำรปฏบตของตน

๕. ผสอนลดบทบำทกำรเปนผพดเปนผฟง ฟงผเรยนใหมำกขนฟงใหเขำใจควำมคด ควำมรสก อำรมณ ควำมสบสน ควำมส ำเรจ ควำมลมเหลวของผเรยน ฟงใหรถงวธกำรเรยนรทผเรยนชอบ ฟงใหรถงปญหำของผเรยน

๖. ผสอน คดถงกำรเรยนรของผเรยนและกำรสอนของตนวำเปนเรองทำทำยทนำสนก และสงเสรมให ผเรยนไดรบประสบกำรณททำทำยกำรเรยนร

79

๗.บรรยำกำศทอบอน ปลอดภย ยอมรบควำมผดพลำดไดและมควำมสมพนธทด เปนบรรยำกำศท เออตอกำรเรยนรซงทกฝำยจะตองชวยกนสรำงใหเกดขน

๘. กำรตดตอสอสำรดวยภำษำทเปนทเขำใจของทกคน เปนสงทส ำคญทผสอนจ ำเปนตองค ำนงถงและสอสำร รวมทงใหกำรศกษำแกผปกครอง

๙. กำรฝกผเรยนใหเหนคณคำของกำรมสมำธ ควำมเพยร และกำรปฏบตอยำงจรงจง เปนเรองทส ำคญตอกำรเรยนร ภาวะผน าทางการเรยนการสอน/ภาวะผน าทยดการเรยนการสอนเปนส าคญ ลกษณะของกำรด ำเนนงำนบรหำรจดกำรศกษำของผบรหำรโรงเรยนทมกรอบแนวคดและเปำหมำยมงไปสกำรเพมผลลพธกำรเรยนรของผเรยน ซงพบวำจะเกดขนไดจำกกำรจดกำรเรยนกำรสอนทมคณภำพ จงใหควำมส ำคญกบงำนวชำกำร ใหเวลำแกงำนกำรพฒนำครและกำรจดกำรเรยนกำรสอนของครเพอน ำไปสผลลพธกำรเรยนรของผเรยน กรอบแนวคดในการบรหารสถานศกษาของผน าทางการเรยนการสอน

1. ผลลพธกำรเรยนรของผเรยน เปนตวชวดทส ำคญทสดของควำมส ำเรจในกำรจดกำรศกษำ คณภำพของครและกำรจดกำรเรยนกำรสอนสงผลโดยตรงตอผลลพธกำรเรยนรของผเรยน กำรพฒนำครและกำรจดกำรเรยนกำรสอน จงเปนงำนทผบรหำรตองใหควำมส ำคญ และด ำเนนกำรใหเกดผล 2.ผลลพธกำรเรยนรของผเรยน ขนอยกบกำรกระท ำ และไมกระท ำกำรใดๆ ของครและผบรหำร เชน กำรเลอกวธกำร กลยทธ หรอโปรแกรมตำง ๆ ทสงผลกระทบสงตอผลสมฤทธของผเรยนยอมดกวำ กำรเลอกสงทสงผลกระทบต ำกวำ 3.กำรก ำหนดเปำหมำยททำทำย เปนรปธรรมและรวมกนพฒนำไปสเปำหมำยนน สำมำรถเพมผลลพธกำรเรยนรของผเรยนได 4. ทกฝำยควรตระหนกวำกำรกระท ำของตนสงผลตอกำรเรยนรของผเรยน จงควรมกำรประเมนตนเอง เพอใหรวำอะไรทตนเองท ำ สงผลตอผเรยนมำกนอยเพยงใด และมองกำรประเมนเปนกระบวนกำร ชวยใหตนเองไดรบขอมลยอนกลบ 5. ขอมลและควำมคดเหนจำกครและผเรยน รวมทงผเกยวของอนๆ เปนขอมลยอนกลบทส ำคญในกำรปฏบตงำน ผบรหำรจงควรรบฟง และน ำมำใชกำรพฒนำปรบปรงงำน 6. กำรสรำงบรรยำกำศทชวยใหทกคนสำมำรถเรยนร จำกควำมผดพลำดได โดยไมเสยหนำ เสยควำมรสก จะชวยใหทกคนท ำงำนรวมกน และพฒนำตนเองไดอยำงมควำมสข ผบรหำรทำงกำรเรยนกำรสอนจะใหควำมส ำคญและเวลำ ในกำรพฒนำคร และนเทศกำรเรยนกำรสอน สงเกตกำรเรยนร ของผเรยนและกำรสอนของคร ใหขอมลยอนกลบแกคร และ รวมกนเลอกโปรแกรม วธกำรและกลยทธทมประสทธภำพ สงผล กระทบสงตอกำรเรยนร รวมทงชวยสรำงบรรยำกำศทเปนมตร และปลอดภย สงเสรมและชวยใหครไดเรยนรและพฒนำตนเอง ผบรหำรสถำนศกษำทมกรอบคดและปฏบตตำมกรอบคดทสงผลกระทบสงตอกำรเรยนรของผเรยน (Mindframes Impacting Learning) เปนผบรหำรทำงกำรเรยนกำรสอนทมภำวะผน ำ เชงผลกระทบสง (Instructional Leadership) จำกขอมลขำงตน จะเหนไดวำ ทำนผบรหำรสถำนศกษำใหมในวนน ( ๒๕๖๒) ...คอผทก ำหนดควำมส ำเรจของกำรจดกำรศกษำใหมในศตวรรษน

80

หำกในชวงปลำยของศตวรรษ ท ๒๑ กำรศกษำไทยสำมำรถหรอยงไมสำมำรถพฒนำผเรยนไดตำมผลลพธทพงประสงคทก ำหนดไว ณ วนน ...... นนคอผลลพธทเกดจำกตวทำนและกลมผบรหำรสถำนศกษำใหมในวนน !!! กำรศกษำของประเทศจะมคณภำพมำกนอยเพยงใด ........ฝำกควำมหวงไวกบทำนผบรหำรสถำนศกษำทกคน ในวนน

.......เพรำะทำนคอตวชวดควำมส ำเรจของกำรจดกำรศกษำ

๔. สอการเรยนร

๔.๑ วดทศน( DVD ) การสอนภาษาไทยส าหรบครสอนภาษาไทย เรอง การสอนภาษาไทยแบบวเคราะหโดยใชเหตผล ตอนท๑-๕ (ตอนละประมาณ ๒๕ นาท) โดย อาจารย สมาน เงนเหรยญ ครภมปญญาทองถนดานการสอนภาษาไทย

81

ตวอยางสอการเรยนรส าหรบครสอนภาษาไทย เนองจำก สภำพกำรสอนภำษำไทยของประเทศไทยยงเปนปญหำ เดกไทยสวนใหญอำนไมออกและเขยนไมได ทงๆ ทภำษำไทยเปนภำษำประจ ำชำต และใชภำษำไทยในกำรสอสำรเปนภำษำแม คณะอนกรรมกำรอสระเพอกำรปฏรปกำรศกษำจงมควำมเหนสอดคลองกนวำปญหำนเปนปญหำเรงดวนและค ว ร ไ ด ร บ ก ำ ร แ ก ไ ข โ ด ย เ ร ว ท ส ด จ ง ไ ด ส ำ ร ว จ น ว ต ก ร ร ม ท ใ ช ส อ น ภ ำ ษ ำ ไ ท ย ใ น กำรเรยน และคนพบวำครสมำน เงนเหรยญ ครภมปญญำทองถนดำนกำรสอนภำษำไทย ซงเปนครขำรำชกำรเกษยณ โรงเรยนวดบำงเดอ ต ำบลบำงเดอ อ ำเภอบำงปะหน จงหวดพระนครศรอยธยำ ไดคนพบนวตกรรมในกำรสงเสรมกำรอำนภำษำไทยออก เขยนภำษำไทยได ซงนำสนใจเปนอยำงมำกและไดด ำเนนกำรสอนดวยต น เ อ ง ผ เ ร ย น ม ก ำ ร พ ฒ น ำ ท ส ง ข น น ว ต ก ร ร ม ด ง ก ล ำ ว ก ำ ห น ด เ ป ำ ห ม ำ ย กำรเรยนรเปนอนดบแรก ค ำนงถงควำมสนใจของผเรยน และพนฐำนประสบกำรณเดมเปนส ำคญ โดยใชนทำนเปนสงกระตนควำมสนใจของผเรยน อกทงยงสอดแทรกคณธรรม จรยธรรมใหกบผเรยนอกดวย ควำมรทเดกไดรบสำมำรถน ำไปใชในชวตประจ ำวนได ซงเปนหวใจของกำรเรยนกำรสอนภำษำไทยของครสมำน

นวตกรรมดงกลำวแกปญหำสภำพกำรสอนภำษำไทยไดเปนอยำงด เปนวธสอนอกทำงเลอกหนงทจะเปนแนวทำงใหครภำษำไทยสะดวกในกำรน ำมำใชจดกำรเรยนกำรสอนในชนเรยน และเหมำะสมกบบรบทของประเทศไทยทขำดแคลนครภำษำไทย จำกปญหำและควำมเปนมำของปญหำดงกลำวขำงตน จงไดจดท ำสอกำรเรยนรใหครน ำไปใชไดสะดวกและเกดประสทธผลกบผเรยน

สอกำรเรยนรส ำหรบครสอนภำษำไทย เปนลกษณะกำรสอนภำษำไทยแบบวเครำะหโดยใหเหตผล แบงออกเปน 5 ตอน บรรจในรปแบบ DVD รวม ๓ แผน ดงน

สอกำรเรยนรส ำหรบครสอนภำษำไทย ตอนท ๑-๒

เนอหำ : กำรประสมสระ อำ อ อ โอ ไอ เอำกบ

พยญชนะเพอผนค ำ ดวยกำรคดวเครำะห

สอกำรเรยนรส ำหรบครสอนภำษำไทย ตอนท ๔-๔

เนอหำ : กำรประสมสระ และวรรณยกต ดวยกำรคดวเครำะห

สอกำรเรยนรส ำหรบครสอนภำษำไทย ตอนท ๕

เนอหำ : กำรเขยนประสมสระและวรรณยกต ดวยกำรคดวเครำะห

82

๕. สอประชาสมพนธ

๕.๑ ผง ๑๐ สมรรถนะ ของคณะท างานวางแผนจดท ากรอบสมรรถนะ หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ๕.๒ ผง ๑๐ สมรรถนะ ของคณะอนกรรมการสอสารสงคม ๕.๓ ผง ๑๐ สมรรถนะ ของคณะอนกรรมการการจดการเรยนการสอน ๕.๔ ผง ๑๐ สมรรถนะ ของ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ๕.๕ Ed.Toon ของคณะอนกรรมการสอสารสงคม ๕.๖ แผนภาพ Student Core Competency ของคณะอนกรรมการสอสารสงคม

83

๖.ขาว

๖.๑ กรรมการปฏรปน ารอง ป.1-3เลกเรยน 8กลมสาระ ชจะตองท าใหเดก ชวงชนนเรยนรการใชชวตเพออนาคต (ทมา : https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_778842 ) ๖.๒ บอรดอสระฯผาตดหลกสตรขนพนฐาน ใสคณสมบตสมรรถนะ ๑๐ ดานลงไป

(ทมา : https://www.thaipost.net/main/detail/13583 )

84

กก.ปฏรปน ารองป.1-3เลกเรยน 8กลมสาระ!

ชจะตองท าใหเดกชวงชนนเรยนรการใชชวตเพออนาคต

เมอวนท 27 ก.พ. ทส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ (สกศ.) รศ.ทศนำ แขมมณ กรรมกำรใน

คณะกรรมกำรอสระเพอปฏรปกำรศกษำ (กอปศ.) เปดเผยภำยหลงกำรประชม กอปศ. วำ ไดน ำเสนอ

โครงกำรวจยและพฒนำกรอบสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษำตอนตน (ป.1-3) ส ำหรบหลกสตรแกนกลำง

กำรศกษำขนพนฐำน พบวำเดกในชวงชนนจ ำเปนตองมควำมยดหยนตอบสนองตอควำมแตกตำงของเดก

เพรำะเดกอยในชวงรอยตอระหวำงปฐมวยสประถมศกษำ ฉะนนกำรก ำหนด 8 กลมสำระกำรเรยนรใหกบเดก

ในชวงชนนจงถอวำมำกจนเกนไป เมอมตวชวดเยอะครจงตองเรงกำรสอน เพอใหเดกไดไปสอบวดควำมรและ

รองรบกำรประเมนตำงๆ สงผลตอคณภำพทเดกจะไดรบโดยตรง

รศ.ทศนำ กลำวตอวำ ดงนน กอปศ.จงมแนวคดปฏรปหลกสตรกำรเรยนกำรสอนใหมใหเหมำะสมกบ

ชวงวยน โดยสรำงชดวดสมรรถนะของเดกวยน เพอใหเดกอยไดรบควำมรทเทำทนตอโลกยคปจจบน

โดยขณะนอยในขนตอนกำรท ำวจยส ำหรบกำรปฏรปหลกสตรใหม รวมกบ สกศ.และส ำนกงำนคณะกรรมกำร

กำรศกษำขนพนฐำน (สพฐ.) เพอสรำงสมรรถนะใหตอบโจทยกบเดกในชวงชนน เชน กำรเรยนภำษำองกฤษ

หรอคณตศำสตร ของเดกในวยนควรจะอยในระดบไหน จะตองไมใชกำรเรยนเพอไปสอบแขงขนหรอไปเรยน

ตอ แตเรยนเพอใหตนเองมสมรรถนะไวใชส ำหรบอนำคต โดยชดสรำงสมรรถนะกำรเรยนรของเดกชวงชน

ป.1-3 จะแลวเสรจในเดอน ก.ย. จำกนนจะเรมน ำรองสรำงกรอบสมรรถะผเรยนในระดบประถมศกษำตอนตน

โดยกรอบดงกลำวจะเปนตนแบบส ำหรบกำรด ำเนนกำรในชวงชนตอๆ ไป

ผสอขำวถำมวำ จะมกำรยกเลกกำรเรยน 8 กลมสำระกำรเรยนรหรอไม ศ.นพ.จรส สวรรณเวลำ

ประธำน กอปศ. กลำววำ ประเดนนสำมำรถทบโตะไดเลยวำสภำพกำรเรยน 8 กลมสำระกำรเรยนรในปจจบน

ไมมลกษณะทพงประสงค เพรำะท ำใหเดกเกดกำรแขงขนตองไปเรยนกวดวชำเพอสอบเขำเรยน ป.1 ซงกำร

เรยนของเดกในชวงชนนจะตองท ำใหเดกเรยนรกำรใชชวตเพออนำคตของตวเอง พรอมกบพฒนำชวตของ

ตวเองไดเชนกน ดงนนจงบอกไดเลยวำในระดบประถมศกษำตอนตนไมควรมกำรเรยน 8 กลมสำระกำรเรยนร

ซงจะตองไดรบกำรแกไขตอไป

ทมำ : https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_778842

85

บอรดอสระฯผาตดหลกสตรขนพนฐาน ใสคณสมบตสมรรถนะ 10 ดานลงไป

บอรดอสระฯ เสนอ รำงพ.ร.ฎ. ตงสถำบนหลกสตรและกำรเรยนกำรสอน ให ครม. พจำรณำแลว เนนสรำงสมรรถนะผเรยน 10ดำน ในหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน ทงทกษะภำษำ วทยำศำสตร จตวทยำ กำรเปนผประกอบกำร พลเมอง รเทำทนสอดจทล ภำวะผน ำ คณตศำสตรในชวตประจ ำวน หวงสรำงเดกรนใหมมคณสมบตกำรท ำงำนและใชชวต

นพ.จรส สวรรณเวลำ ประธำนคณะกรรมกำรอสระเพอปฏรปกำรศกษำ กลำววำ ในทประชมคณะกรรมกำรอสระฯ ไดหำรอถงแผนกำรปฏรปประเทศดำนกำรศกษำ ซงแผนดงกลำวจะมำรองรบรำงพระรำชบญญต (พ.ร.บ.) กำรศกษำแหงชำต พ.ศ...ทขณะนด ำเนนกำรเสรจสนแลว โดยในรำง พ.ร.บ.ฉบบดงกลำวมสวนหนงทไดระบถงกำรปรบกำรศกษำจำกฐำนเนอหำสำระไปเปนฐำนสมรรถนะ เพรำะทประชมมองวำในโลกปจจบนทกวนนเนอหำสำระสำมำรถคนควำไดทวไปแตกำรศกษำควรมงเนนกำรสรำงฐำนสมรรถนะกำรเรยนรใหแกเดกมำกกวำ ดงนนทประชมจงไดน ำเสนอรำงพระรำชกฤษฎกำ (พ.ร.ฎ) ตงสถำบนหลกสตรและกำรเรยนกำรสอน ซงสถำบนนจะท ำใหเกดกำรศกษำทเปนกำรศกษำฐำนสมรรถนะ โดยนำงทศนำ แขมมณ ประธำนคณะท ำงำนวำงแผนจดท ำกรอบสมรรถนะหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน ไดศกษำวจยเรองน เพอใหไดค ำตอบวำกำรสรำงสมรรถกำรเรยนรใหแกเดกจะมทศทำงอยำงไร และไดมกำรขณะนคณะกรรมกำรอสระฯ ไดเสนอรำงพ.ร.ฎ.ดงกลำวใหทประชมคณะรฐมนตร (ครม.) พจำรณำแลว

“สถำบนดงกลำวจะมวตถประสงคหลก 3 ประกำร ไดแก องคควำมร ทกษะ และคณธรรมจรยธรรม โดยทงสำมสวนจะเปนหลกส ำคญ ทงนผมมองวำกำรมสถำบนหลกสตรกำรเรยนกำรสอนเกดขนจะเปนหวใจหลกของกำรจดกำรศกษำ เพรำะทผำนมำเรำเนนใหโรงเรยนเปนเหมอนองคกรหลกในกำรปฏรปกำรศกษำมควำมสำมำรถท ำใหเกดผลสมฤทธใหได อกทง พ.ร.บ.กำรศกษำแหงชำต พ.ศ.2542 กใหมกำรกระจำยอ ำนำจไปสโรงเรยน แตผลกำรปฏบตจรงกลบไมเปนเชนนน ขณะเดยวกนยงใหโรงเรยนท ำหลกสตรสถำนศกษำแตกไมเกดขน ดงนนหำกจะเกดหลกสตรกำรเรยนกำรสอนทดไดจะตองมหนวยงำนกลำงน ำองคควำมรลงไปใหโรงเรยนปฏบตแบบดจทลแพลทฟอรม ซงกคอกำรสรำงสมรรถนะกำรเรยนร”ประธำนคกก.อสระฯ กลำว

ดำนนำงทศนำ กลำววำ คณะท ำงำนของตนไดท ำวจยตอยอดดวยกำรรวบรวมขอมลจำกผลงำนทมผเชยวชำญไดวเครำะหเรองกำรสรำงสมรรถนะกำรเรยนรมำกอนแลวจำกนนตนจงน ำมำศกษำเพมเตม เพอน ำมำรำงเปนกรอบสมรรถนะกำรเรยนรหลกขนใน 10 ดำน ไดแก 1.กำรสบสอบทำงวทยำศำสตรและจตวทยำ 2.ภำษำองกฤษเพอกำรสอสำร 3.ทกษะชวตและควำมเจรญแหงตน 4.ทกษะอำชพและกำรเปนผประกอบกำร 5.ทกษะกำรคดขนสงและนวตกรรม 6.กำรรเทำทนสอสำรสนเทศและดจทล 7.กำรท ำงำนแบบรวมพลงเปนทมและภำวะผน ำ 8.พลเมองตนร 9.ภำษำไทยเพอกำรสอสำร และ10.คณตศำสตรในชวตประจ ำวน ส ำหรบก ร อบ ส ม ร ร ถ น ะก ำ ร เ ร ย น ร ด ง ก ล ำ ว น น ม ค ว ำ ม ห ม ำ ย เ ป น ส ม ร ร ถ น ะท ส ำ ค ญ แ ล ะจ ำ เ ป น ตอกำรเรยนรตอกำรท ำงำนและกำรใชชวตของผเรยนทเรำตองกำรจะใหเกดขนแกผเรยนทกคนทเรยนจบกำรศกษำขนพนฐำน อกทงจะชวยใหเรำไดเดกทมคณสมบต อนพงประสงค คอ เปนคนไทยท ใฝร มควำมสำมำรถสง และมควำมใสใจสงคม

ทมำ : https://www.thaipost.net/main/detail/13583

86

๗.วทยากรและทปรกษา

๗.๑ ใหค าปรกษาแก โครงการพนทนวตกรรมการศกษา จงหวดสตล และโรงเรยนสาธตเกษตร วนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๑ ณ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ๗.๒ วทยากร ( คณะท างาน ) บรรยายใหความรเกยวกบ สมรรถนะหลกและการน าสมรรถนะหลกสการพฒนาผเรยนในโรงเรยนทดลอง ใหแก คณะท างานจากยนเซฟ และมลนธสยามกมมาจล วนท ๑๗ มกราคม ๒๕๖๒ ณ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ๗.๓ วทยากร (รศ.ดร. ทศนา แขมมณ ) บรรยายใหความรเกยวกบการวจยและพฒนาสมรรถนะหลกและการน าสมรรถนะหลกสการพฒนาผเรยนตลอดจนขอเสนอแนะในการพฒนาหลกสตรฐานสมรรถนะ ในกจกรรม 1st Capacity Building Workshop on Teaching and Learning Development Curriculum Design. ณ โรงแรมพาลาสโซ กรงเทพ ฯ ทจดโดยส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน รวมกบยนเซฟ และ OECD ในระหวาง วนท ๒๙ มกราคม - ๑ กมภาพนธ ๒๕๖๒ ๗.๔ วทยากร (ดร. เฉลมชย พนธเลศ ) บรรยายใหความรเกยวกบแนวโนมวจยทางการศกษาจากหลกสตรองสมรรถนะสหลกสตรฐานสมรรถนะ ใหแกนกศกษาและคณาจารย มหาวทยาลยราชภฎวไลยอลงกรณ ณ มหาวทยาลยราชภฎวไลยอลงกรณ ในวนท ๒๔ กมภาพนธ ๒๕๖๒ ๗.๕ วทยากร (รศ.ดร. ทศนา แขมมณ และ รศ.ดร.บงอร เสรรตน ) บรรยายใหความรเกยวกบบทบาทใหมและสมรรถนะส าคญของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท ๒๑ ใหแกผบรหารใหมของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ณ โรงแรมชลพฤกษรสอรท จงหวดนครนายก ในวนท ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๖๒ ๗.๖ เขารวมประชมวางแผนจดท า Roadmap การพฒนาหลกสตรฐานสมรรถนะ ทจดโดยส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน รวมกบยนเซฟ ณ โรงแรมรตนโกสนทร วนท ๑ มนาคม ๒๕๖๒ ๗.๗ วทยากร (รศ.ดร. ทศนา แขมมณ) บรรยายพเศษเรอง “การน ามาตรฐานการศกษาของชาตสการปฏบตในดานหลกสตรและการสอนและการปฏบตในระดบสถานศกษา” ในวนท ๘ มนาคม ๒๕๖๒ ณ หองประชม ๔ ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ ๗.๘ วทยากร (คณะท างาน) บรรยายใหความรเกยวกบหลกสตรฐานสมรรถนะ และการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะแกผบรหารและทมแกนน าโรงเรยนสาธตเกษตรศาสตรวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๖๒ ณ โรงเรยนสาธตเกษตรศาสตร ๗.๙ ใหค าปรกษาแก ทมงาน โครงการพนทนวตกรรมการศกษา “อางขางโมเดล” วนท ๑๗ และ ๑๙ มนาคม ๒๕๖๒ ณ โรงเรยนสาธตเกษตรศาสตร และ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา