รายงานผลการวจย การจดการศตรขาวแบบผสมผสานในนาชลประทานภาคใต

Integrated Pest Management in Irrigated Paddy Fields

in Southern Region

โดย

นางชนสรน กลนมณ และคณะวจย

กองวจยและพฒนาขาว

กรมการขาว Rice

Res

earch

and D

evelo

pmen

t Divi

sion

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

บทคดยอ

การจดการศตรขาวแบบผสมผสาน เพอแกปญหาการระบาดของศตรขาวอยางตอเนองในนาชลประทาน ด าเนนการในแปลงนาของเกษตรกรในเขตพนท 3 จงหวด ไดแก จงหวดพทลง สงขลา และนครศรธรรมราช เปนระยะเวลา 3 ป 4 ฤด เรมตงแตฤดนาปรง พ.ศ. 2554 ถงฤดนาป พ.ศ. 2556 โดยเกบขอมลตางๆ เชน จ านวนประชากรแมลงศตรขาว และศตรธรรมชาต เปอรเซนตการท าลายของโรคขาว สตวศตรขาว ชนดและน าหนกสดวชพช ผลผลตตอไร ตนทนการผลต ราคาผลผลต และผลตอบแทนสทธ เปรยบเทยบกบการจดการศตรขาวตามการปฏบตของเกษตรกร ผลการทดลองพบวาแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานมจ านวนศตรธรรมชาตมากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร และพบการระบาดของศตรขาว ไดแก เพลยไฟ เพลยจกจนสเขยว หนอนหอใบขาว เพลยจกจนปกลายหยก เพลยกระโดดหลงขาว แมลงสง หน หอยเชอร โรคไหม โรคใบจดสน าตาล หญาดอกขาว หนวดปลาดกหญาขาวนก และกกทราย ซงควรเฝาระวงเพลยจกจนสเขยว และโรคใบจดสน าตาล แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานสามารถลดตนทนการผลตไดเทากบ 100-580 บาทตอไร และใหผลตอบแทนสทธ 440-11,083 บาทตอไร

ค าส าคญ : การจดการศตรขาวแบบผสมผสาน ระดบเศรษฐกจ ตนทนการผลต ผลตอบแทนสทธ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

Abstract

Integrated pest management trials were conducted in order to test pest management practices in Phatthalung, Nakhon Si Thammarat and Songkhla provinces during 2011-2013 wet seasons. The data on population of insect pests, natural enemies, percent damage of diseases, percent damage of animal pests, weed species with wet weight, grain yield per rai, input costs, price of paddy and net benefit were collected comparing to the farmers’ practice trials. The results showed that the integrated pest management trials having more natural enemies than the farmers’ practice trials. The major pests were rice thrips, green leafhoppers, rice leaf-folder, zigzag planthopper, whitebacked planthopper, rice bug. Rice diseases found were blast and brown spot. The animal enemies were rats and golden apple snail. Weed species observed in the areas were Leptochloa chinensis, Fimbristylis miliaceaf, Echinochloa crus-galli and Cyperus iria weeds. It is concluded that the integrated pest management could reduce the input costs between 100- 580 baht per rai and made more net benefit than farmers’ practice between 440 - 11,083 baht per rai.

Keywords: Integrated pest management, major pests, input cost, net benefit

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ค าน า

ปญหาการระบาดศตรขาวในภาคใต จากรายงาน สภางค (2529) ส ารวจแปลงนาเขตจงหวดพทลง และสงขลา ในฤดนาป 2528 และ 2529 พบการระบาดรนแรงของเพลยกระโดดสน าตาล และหนอนกอขาว สงผลใหผลผลตขาวเสยหายปรมาณมาก และนลน (2535) ศกษาการแพรระบาดโรคขาวทส าคญในภาคใตพบโรคไหม โรคขอบใบแหง โรคใบจดสน าตาล โรคใบวงสน าตาล และโรคใบขดสน าตาลระบาดรนแรง และระหวาง พ.ศ. 2554 ถง 2556 พบการระบาดโรคไหม ใบจดสน าตาล โรคขอบใบแหง และโรคถอดฝกดาบ (ชนสรน, 2556) และการระบาดของศตรขาว ในเขตภาคใตอยางตอเนอง เชน การระบาดของโรคไหม ในพนธขาวชยนาท 1 ประกอบกบเกษตรกรในเขตนนยมใชปยเคมในอตราสงในการเพมผลผลตขาว ท าใหตนขาวเจรญเตบโตด แตออนแอตอโรคและแมลง นอกจากน เกษตรกรนยมใชเมลดพนธขาวในอตราสงกวาอตราแนะน า ท าใหขาวขนเบยดเสยดหนาแนน และผลจากการท านาอยางตอเนองนน เกษตรกรจะไมสามารถเกบเมลดขาวไวใชท าพนธตอไดเลย จงขาดแคลนเมลดพนธขาวพนธด และมสถานการณน าทวมบอยครง ท าใหมการระบาดของหอยเชอรและสรางความเสยหายใหกบเกษตรกรเปนอยางมาก เกษตรกรจงมกเลอกวธการปองกนก าจดโดยการใชสารปองกนก าจดศตรพช เนองจากเปนวธสะดวกและงาย แตใชอยางผดวธ กลาวคอ 1) ใชสารปองกนก าจดศตรผดชนด 2) ใชสารปองกนก าจดศตรพชตามก าหนดปฏทน โดยไมค านงถงปรมาณประชากรของแมลงศตรขาวในนา เพราะไมมการสมส ารวจ ตรวจนบประชากรแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต 3) ใชสารปองกนก าจดศตรพชในอตราสงหรอต าเกนไป 4) ใชน าไมเพยงพอทจะท าใหการพนสารแพรกระจายไดทวถง (สวฒน, 2544) ท าใหศตรธรรมชาตถกท าลายและศตรขาวดอตอสารปองกนก าจดศตรพชและกอใหเกดการระบาดรนแรงยงขน หากเกษตรกรไดปฏบตตามการจดการศตรขาวแบบผสมผสานทเหมาะสม เชน การใชพนธตานทาน ใชวธเขตกรรม วธกล และการใชสารก าจดศตรพชทเหมาะสมรวมกน แบบถกว ธ จะชวยลดการใชสารปองกนก าจดศตรพชและอนรกษศตรธรรมชาต และสามารถรกษาศกยภาพระดบผลผลตและคณภาพขาวได นอกจากนยงชวยลดตนทนการผลต ท าใหเกษตรกรไดผลตอบแทนคมคา

ธนวาคม พ.ศ. 2557

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

สารบญ หนา

บทท 1 บทน า 1 บทท 2 แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 4 บทท 3 วธด าเนนงานวจย 8 บทท 4 ผลการทดลอง 12 บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ 18 เอกสารอางอง 20 ตาราง 22 ภาพ 32 ภาคผนวก 38 -รายชอกจกรรมทงหมดทไดด าเนนการ 39 -รายชอคณะผด าเนนการ 40

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

สารบญตาราง หนา

ตารางท 1 จ านวนแมลงศตรขาวในแปลงนา จงหวดพทลง 23

ตารางท 2 จ านวนแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนา จงหวดพทลง 23

ตารางท 3 จ านวนแมลงศตรขาวในแปลงนา จงหวดสงขลา 24

ตารางท 4 จ านวนแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนา จงหวดสงขลา 24

ตารางท 5 จ านวนแมลงศตรขาวในแปลงนา จงหวดนครศรธรรมราช 25

ตารางท 6 จ านวนแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนา จงหวดนครศรธรรมราช 25

ตารางท 7 การเกดโรคขาวเปนเปอรเซนตการเขาลายและเปอรเซนตความรนแรงของโรค ในแปลงนาจงหวดสงขลา 26

ตารางท 8 การเกดโรคขาวเปนเปอรเซนตการเขาลายและเปอรเซนตความรนแรงของโรค ในแปลงนาจงหวดนครศรธรรมราช 27

ตาราง ท 9 วชพชในแปลงนา จงหวดพทลง, สงขลา และนครศรธรรมราช ระหวางป 2554-2556 28

ตารางท 10 ตนทนการผลต ราคาผลผลต และผลตอบแทนสทธฯลฯ ในจงหวดพทลง, สงขลา, นครศรธรรมราช ป 2554 – 2556 30

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

สารบญภาพ หนา

ภาพท 1 แปลงนาด าเนนงานจงหวดพทลง สงขลาและนครศรธรรมราช 33 ภาพท 2 อบรมเกษตรกร จงหวดพทลง วนท 25 มกราคม 2556 ศาลาหมบาน หมท 2 ต าบลชยบร อ าเภอเมอง จงหวดพทลง 33 ภาพท 3 อบรมเกษตรกร จงหวดพทลง 27 มนาคม 2556 อาคารฝกอบรม

ศนยวจยขาวพทลง 34 ภาพท 4 จดงานวนถายทอด เมอวนท 5 สงหาคม 2556 ณ แปลงเกษตรกร จงหวดพทลง 34 ภาพท 5 อบรมเกษตรกรจงหวดสงขลา วนท 5 กนยายน 2556 ศาลาหมบานหมท 5

ต าบลบานขาว อ าเภอระโนด และ ณ แปลงเกษตรกร 35 ภาพท 6 อบรมเกษตรกรจงหวดนครศรธรรมราช วนท 10 พฤษภาคม 2556

โรงเรยนเกษตรกรบานบางระก า ต าบลทาเรอ อ าเภอเมอง และ ณ แปลงเกษตรกร 35 ภาพท 7 เอกสารประกอบการอบรม โปสเตอร จ านวน 4 แผน และเอกสารประกอบ

การจดการ ศตรขาวแบบผสมผสาน จ านวน 33 หนา 36 ภาพท 8 เอกสารประกอบการประชมวชาการขาวและธญพชเมองหนาว

ส านกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว ป 2557 36 ภาพท 9 เอกสารประกอบ การประชมสมมนาวชาการ กลมศนยวจยขาวภาคใต

ประจ าป 2557 37 ภาพท 10 เอกสารประกอบ การประชมสมมนาวชาการ กลมศนยวจยขาวภาคใต

ประจ าป 2555 37

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

การท านาในภาคใตโดยรวมผลผลต ไมเพยงพอตอการบรโภคส าหรบประชากรในภาคใต เนองจาก มปจจยหลาย ๆ อยางทเปนขอจ ากด เชน พนทปลกขาวมนอยกวาภาคอนๆขาดเทคโนโลยเฉพาะพนทซงเขตชลประทานทสามารถท านาตอเนองไดของชาวนาภาคใตในจงหวดพทลง สงขลา และนครศรธรรมราช ป 2551/2552 มพนท 339,290 ไร เพมขนจากป 2550 ซงมพนท 288,009 ไร สวนใหญปลกขาวพนธชยนาท 1 สพรรณบร 2 และปทมธาน 1 โดยท านาแบบวธหวานน าตม (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2552) จากแหลงปลกขาวส าคญใน 3 จงหวดดงกลาว มปญหาศตรขาวระบาด สรางความเส ยหายแบบตอเนองทกฤดกาลท านา ซงไดจากการรวบรวมปญหาในขณะออกพนทไปแปลงนาขาวของชาวนาและชาวนารองเรยนขอใหด าเนนการแกไข และครงเมอจดประชมชาวนาชนน าภาคใต จงจดวาปญหาศตรขาวระบาดเปนปญหาทตองเรงแกไขอยางเรงดวน โดยตองมองปญหาแบบองครวมดานศตรขาว ซงประกอบดวย โรค แมลง สตวศตร และวชพช โดยค านงตงแตชาวนาเรมปลกขาวกระทงเกบเกยวขาว

ปจจบนปญหาความเสยหายจากศตรขาวระบาดมความรนแรงมากขน จากระยะเวลา 5 ปทผานมา สรางความเสยหายท าใหผลผลตขาวลดลงจากทควรจะได ผลจากการปลกขาวแบบตอเนองทงป หรอปละ 3 ครง หรอ 2 ป 5 ครง เพราะมความพรอมของระบบชลประทานมากขน และการน าเครองจกรกลการเกษตรมาใช ในการเตรยมดน และการเกยวนวด ชาวนานยมใชปยเคมในอตราสง เพอเพมผลผลตขาว ท าใหตนขาวเจรญเตบโตไดด แตออนแอตอโรคและแมลง นอกจากน ชาวนานยมใชเมลดพนธขาวในอตราสงกวาอตราแนะน า ท าใหขาวขนเบยดเสยดหนาแนน การระบายความชนถายเทอากาศไมด สงผลใหสภาพแวดลอมเหมาะสมตอการระบาดของโรคและแมลง ชาวนานยมเกบเมลดพนธไวใชเอง และมกจะนยมแบงซอจากเพอนบาน มกจะพบวาเมลดพนธจะมพนธปน เมลดวชพชปะปน และมโรคขาวทถายทอดผานเมลดพนธ ท าใหเกดปญหาเมลดพนธไมไดมาตรฐาน มปญหาความบรสทธของพนธขาว

ความเสยหายจากศตรขาวทเกดขนจากการระบาดโรคไหม โรคใบจดสน าตาล หนอนหอใบขาว เพลยกระโดดสน าตาล แมลงหลา หอยเชอร และวชพชใบแคบ โดยเฉพาะหญาขาวนก และวชพชใบกวางตาง ๆ พบระบาดตอเนองในพนท ต าบลชยบร ต าบลพญาขน อ าเภอเมอง ต าบลมะกอกเหนอ อ าเภอควนขนน จงหวดพทลง ต าบลแดนสงวน ต าบลบานขาว ต าบลบานใหม ต าบลตะเครยะ อ าเภอระโนด จงหวดสงขลา ต าบลไสหมาก ต าบลเชยรเขา อ าเภอเชยรใหญ อ าเภอเมอง และอ าเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมราช

จากปญหาการระบาดของศตรขาวทกลาวมา ชาวนามกไมค านงถงปจจยทท าใหเกดการระบาดตงแตเรมปลกขาวแตมกจะเลอกวธการปองกนก าจดโดยการใชสารปองกนก าจดศตรพช เนองจากเปนวธสะดวกและงาย แตมกใชอยางผดวธ กลาวคอ 1) ใชสารปองกนก าจดศตรพชผดชนด 2) ใชสารปองกนก าจดศตรพชโดยไม

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ค านงถงปรมาณประชากรของแมลงศตรขาวในนา เพราะไมมการสมส ารวจแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต และไมมการส ารวจโรคขาว 3) ใชสารปองกนก าจดศตรพชในอตราสง หรอต าเกนไป ท าใหศตรธรรมชาตถกท าลาย และศตรขาวตานสารเคม และกอใหเกดการระบาดรนแรงยงขน

ดงนนแนวทางทจะแกไขปญหาดงกลาวจงตองการพฒนาเทคโนโลยการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเปนเทคโนโลยเฉพาะพนทเพอปรบใชใหชาวนาสามารถปฏบตไดจรง โดยเรมปลกขาวตองค านงตงแตการเตรยมแปลงทดเพอก าจด วชพช ขาวเรอ แหลงเชอสาเหตโรค การใชพนธตานทานโรคหรอแมลง ใชอตราเมลดพนธทเหมาะสม ใชปยเคมทถกตอง ใชสารเคมสารปองกนก าจดศตรพชทเหมาะสมรวมกนแบบถกวธ และอาจใชวธกล เพอปองกนก าจดการระบาดศตรขาว

การศกษาน าชดเทคโนโลยการจดการศตรขาวแบบผสมผสานตางๆลงศกษาในพนท เพอใหชาวนาไดรวมศกษาและสรางความเขาใจการจดการศตรขาวแบบผสมผสานไปดวยกนเชนการใชเทคโนโลยการจดการศตรแบบผสมผสานเตมรปแบบ อาจจะมชาวนามออาชพบางทานทท าไดแตอาจจะมหลายทานทท าไมได ชาวนาสามารถเลอกชดเทคโนโลยอนเพอแกปญหาได และค านงการใชสารปองกนก าจดศตรพชทเหมาะสมรวมกนแบบถกวธ สามารถลดการระบาดของศตรขาวพรอมทงลดการใชสารปองกนก าจดศตรพช และอนรกษศตรธรรมชาต และสามารถรกษาศกยภาพระดบผลผลตและคณภาพขาวได นอกจากนยงชวยลดตนทนการผลต ท าใหชาวนาไดผลตอบแทนคมคาในการลงทน และสามารถรกษาสขภาพรางกายไมใหไดรบผลกระทบทไดรบจากการใชสารปองกนก าจดศตรพชดวยเชนกน

ขอบเขตของกำรวจย

การวจยเทคโนโลยการจดการศตรขาวแบบผสมผสานในนาชลประทาน มงเนนการจดระบบการดแลแปลงนา ตงแตการเตรยมดนปลกทด มการก าจดขาวเรอ และวชพชในแปลงนา การใชพนธตานทาน การใชอตราเมลดพนธขาวทเหมาะสม การส ารวจตรวจนบจ านวนประชากรแมลง กอนการตดสนใจเลอกใชวธการฉดพนดวยสารปองกนก าจดศตรพช การควบคมโรค การควบคมสตวศตรขาว และการปองกนก าจดวชพชในแปลงนาดวยวธการผสมผสาน ตามหลกการเกษตรดทเหมาะสม โดยท าการเปรยบเทยบระหวางแปลงนาทมการจดการตามแบบผสมผสาน กบแปลงนาใกลเคยงทจดการนาตามวธของ เกษตรกร ด าเนนการในภาคใต 3 จงหวด ไดแก จงหวดพทลง นครศรธรรมราช และสงขลา ท าการวจยทงในฤดนาปรง และฤดนาปในระยะเวลา 3 ป รวมถงการฝกอบรมเพอถายทอดเทคโนโลยทไดจากการวจยใหแก ชาวนาชนน า ชาวนาทวไป และผสนใจทวไป

กรอบแนวคดในกำรวจย

การปลกขาวของชาวนาในภาคใต พนททปลกขาวแบบตอเนอง ใชพนธเดยวเปนบรเวณกวาง และมการใชปยเคมในอตราทสงกวาค าแนะน า หรอไมถกชนดและระยะเวลาความตองการของตนขาว ท าใหมการระบาดของศตรขาวอยางตอเนองเชนเดยวกน เนองจากมแหลงอาหารทอดมสมบรณ สามารถเจรญเตบโตและขยายพนธไดตลอดเวลา โรคและแมลงศตรขาวเหลานสามารถปรบตวเพอท าลายพนธขาวทตานทานได ท าให

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

เพมความรนแรงของการระบาด หรอ กลบมาระบาดอกครง การระบาดของโรคขาว เชน โรคไหม, โรคใบจดสน าตาล,โรคขอบใบแหง, โรคถอดฝกดาบ,ฯลฯ แมลงศตรขาว เชน เพลยกระโดดสน าตาล, หนอนกระทคอรวง, หนอนหอใบขาว, หนอนกอขาว, แมลงหลา, แมลงสง ฯลฯ สตวศตรขาว เชน หอยเชอร หน และวชพช เชน วชพชใบแคบ, วชพชใบกวาง, หญาขาวนก, กก, ขาววชพช อนกอใหเกดความเสยหายตอขาวในนาชลประทาน ท าใหผลผลตขาวลดลง ชาวนาไดผลตอบแทนไมคมทน การจดการศตรขาวโดยวธใดวธหนง อาจจะประสบผลส าเรจในระดบหนงเทานน หากมการจดการศตรขาวในนาโดยใชหลายวธผสมผสานกน เชน การใชพนธตานทานโรค พนธตานทานแมลง ทเหมาะสมกบทองถน รวมกบการใชประโยชนจากแมลงศตรธรรมชาต และการเขตกรรม มการตดสนใจใชสารปองกนก าจดศตรพชหลงจากการส ารวจศตรขาวแลวพบวา มความหนาแนนของปรมาณแมลงศตร หรอโรคขาวเกนระดบเศรษฐกจ นอกจากนการจดการแปลงนา เชน การก าจดวชพช การใชปย กตองเปนไปตามหลกการเกษตรดทเหมาะสม เพราะสงผลตอตนทนการผลต และความรนแรงของการระบาดของศตรพชอกดวย

เนองจากเกษตรกรไมค านงถงการระบาดของศตรขาวตงแตเรมปลกขาวและไมเหนแบบอยางแปลงทดของการจดการศตรขาวแบบผสมผสานจงไมคอยพบเกษตรกรในเขตชลประทานทจดการแปลงนาแบบผสมผสานอยางเตมรปแบบ อาจจะเพยงการใชพนธตานทานรวมกบการเขตกรรม และเลอกวธการใชสารปองกนก าจดศตรพชโดยไมตรวจนบจ านวนประชากรแมลง หรอการใชพนธตานทานแตมการใชปยเคมเพมขน กจะเปนการเพมจ านวนศตรขาวดวย

งานวจยนจงเปนงานทมงแกปญหาใหแกเกษตรกรในการลดการระบาดของศตรขาวและลดตนทนการผลตขาวดวยการลดการใชสารปองกนก าจดศตรพช อนรกษสภาพแวดลอม ลดความเสยงทอาจจะเกดกบผลผลต เกษตรกรจะมความเชอมนในการตดสนใจใชสารปองกนก าจดศตรพช ไดอยางถกตอง สดทายคอเกษตรกรไดผลตอบแทนทคมคา

วตถประสงค

เพอแกปญหาการระบาดของศตรขาวอยางตอเนองในนาชลประทาน ลดการใชสารปองกนก าจดศตรพชทไมจ าเปนในนาขาวของเกษตรกร

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. เพอแกไขปญหาการระบาดอยางตอเนองของศตรขาวในนาชลประทานภาคใต 2. เปนการใหความรแกเกษตรกร ในดานการจดการศตรขาวทเหมาะสมเพอลดการใชสารปองกนศตรพช และลดตนทนการผลต 3. เปนการเพมประสทธภาพการผลตขาวของเกษตรกร โดยสามารถรกษาศกยภาพของผลผลตขาวได และไดผลตอบแทนคมคา

4. เผยแพรวารสารวชาการขาว 5. กรมสงเสรมการเกษตร น าผลงานวจยสเกษตรกร น าหลกสตรสการเรยนในโรงเรยนเกษตรกร

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

บทท 2

แนวคดทฤษฎและงำนวจยทเกยวของ

ตรวจเอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ปญหาการระบาดศตรขาวในภาคใต สภางคและคณะ (2529) ส ารวจแปลงนาเขตจงหวดพทลง และสงขลา ในฤดนาป 2528 และ 2529 พบการระบาดรนแรง ของ เพลยกระโดดสน าตาล และหนอนกอขาว สงผลใหผลผลตขาวเสยหายปรมาณมาก นลน (2535) ศกษาการแพรระบาดโรคขาวทส าคญในภาคใตพบโรคไหม โรคขอบใบแหง โรคใบจดสน าตาล โรคใบวงสน าตาล และโรคใบขดสน าตาล ระบาดรนแรง แนวทางการแกปญหาโดยการจดการศตรพชโดยวธผสมผสาน (Integrated Pest Management : IPM) หมายถง การเลอกวธควบคมศตรพชทมอยอยางรอบคอบ แลวน ามาผสมผสานอยางเหมาะสมในการลดปรมาณศตรพช และคงไวซงระดบการใชสารก าจดศตรพช หรอการใชสงแปลกปลอมอน ๆ อยางคมคา และลดหรอหลกเลยงอนตรายทอาจเกดกบมนษย และสงแวดลอม IPM เนนการปลกพชใหแขงแรง ใหมการกระท าทอาจรบกวนระบบนเวศนเกษตรนอยทสด และสนบสนนกลไกการใชศตรธรรมชาตควบคมศตรพช โดยค าวาศตรพชในทนหมายถง สงมชวตทรวมไปถง เชอรา แบคทเรย ไวรส และสงมชวตทคลายไวรส และวชพช ซงFAO (1968) รายงานวาการจดการศตรพชแบบผสมผสาน เปน ระบบการจดการศตรพช โดยรวบรวมรายละเอยดเกยวกบการเปลยนแปลงประชากรของศตรพชกบสภาพแวดลอมทเกยวของและน าเอาเทคนคและวธทเหมาะสมมาผสมผสานเขาดวยกน เพอลดระดบปรมาณแมลงศตรพชใหอยในระดบทไมกอใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ และ วรวฒ (2526) ชใหเหนวาการแกไขปญหาการระบาดของศตรขาว โดยทชาวนานยมใชสารเคมและมแนวโนมใชเพมมากขนทกปท าใหประเทศไทยตองสญเสยดลดานการน าเขาสารเคมเปนจ านวนกวาพนลานบาทตอป และนบวนจะเพมมากขนทกป และเหนวาการใชวธควบคมปรมาณแมลงศตรพชควบคกบการใชเทคนคตาง ๆ ซงจะมผลใหประชากรของศตรพชลดลง โดยใชระดบเศรษฐกจเปนหลกในการตดสนใจทจะใชมาตรการในการปองกนก าจด ปรชา และคณะ (2535) ไดใหความหมายของการจดการศตรพชแบบผสมผสาน เปนการจดการเพอควบคมรกษาระดบปรมาณของแมลงศตรพชใหอยระดบต ากวาทจะกอใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ โดยน าวธการปองกนก าจดตาง ๆ มาใชรวมกน และไดรายงานอกวา การใชพนธขาวตานทานตอเพลย กระโดดสน าตาล ไดแก พนธ กข23 สามารถลดการระบาดของเพลยกระโดดสน าตาลได และชวยลดจ านวนครงในการใชสารก าจดแมลงตอฤด ท าใหชาวนาไดผลผลตขาวและรายไดสทธเพมขน และในป 2540 ยงพบวาการปองกนก าจดแมลงศตรขาวโดยวธผสมผสานโดยอาศยหลกการใชพนธตานทานตอเพลยกระโดดสน าตาล การใชระดบเศรษฐกจของการท าลายหนอนกอขาว และหนอนหอใบท 10 เปอรเซนต และปรมาณของ เพลยกระโดดสน าตาลไมเกน 10 ตวตอกลม สามารถลดการใชสารฆาแมลงไดเมอเทยบกบแปลงของเกษตรกร และสวฒน (2544) ไดกลาวไววา พนธขาวตานทานเหมาะส าหรบใชในการจดการปญหาแมลงศตรขาว เพราะมลคาของผลผลตขาวคอนขางต าเมอเปรยบเทยบกบพชอน ๆ แตระดบการตานทานของพนธขาวตอแมลงชนดตาง ๆ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

อาจแตกตางกนมากในขาวแตละพนธถงแมจะเปนพนธขาวทมความตานทานสง แตกอาจเกดความเสยหายไดถามแมลงจ านวนมากท าลายอยางรนแรง ในการปลกขาวพนธตานทานแมลงศตรไมไดตายทงหมด บางตวอาจมชวตอยรอดและออกลกหลานโดยสามารถปรบตวท าลายขาว และขยายพนธเพมประชากรบนขาวพนธตานทานนน และในทสดแมลงกจะสามารถเขาท าลายพนธตานทานได ถาขาวพนธตานทานนนสญเสยความตานทาน รวมทงมการออกขาวพนธตานทานพนธใหม และใหค าแนะน าการจดการเกยวกบการใชพนธตานทานทถกตองเหมาะสมเพอใหขาวพนธเดมยงใชประโยชนไดตอไป

ดารา (2547) กลาววาชาวนาตองสญเสยผลผลตจากสาเหต โรคไหมระบาดสรางความเสยหายท าใหผลผลตขาวลดลงตงแต 0.4-100% โรคขอบใบแหง โรคใบจดสน าตาล โรคกาบใบแหง ฯลฯ หากชาวนาค านงถงการจดการโรคขาวแบบผสมผสาน จะชวยไมท าใหชาวนาตองสญเสยผลผลตขาวดงกลาว ซงชาวนาตองมความเขาใจถงหลกการปองกนก าจดโรคขาว 6 ประการ แมภาคปฏบตในหลกการบางประการชาวนาจะปฏบตยาก แตเมอมความรความเขาใจกจะท าใหสามารถจดการโรคขาวแบบผสมผสานไดด คอ เลอกปลกขาวพนธตานทาน เปนททราบวานกวชาการเกษตรไดมความพยายามศกษาคนควาวจยพนธขาวทตานทานโรคทส าคญ เชน โรคไหม โรคขอบใบแหง แตววฒนาการของเชอสาเหตโรคสามารถปรบเปลยนตวเอง จนสามารถเขาท าลายได นกวชาการเกษตรตองมการศกษาคนควาอยางตอเนอง เพอใหไดพนธขาวทตานทานโรคแกชาวนา โดยชาวนาตองมความรวามพนธขาวพนธใดมความตานทานโรคใดบาง เชน พนธ ขาวตานทานโรคไหม คอ กข33 กข37 สพรรณบร 1 พนธขาวคอนขางตานทานโรคไหม เชน ขาวเจาหอมคลองหลวง 1 ส าหรบพนธพนเมองสวนใหญจะออนแอตอโรคไหม กอนปลกขาวลงแปลงนาตองมความเขาใจ และทราบวาเชอสาเหตโรคสามารถอยในพนทนาไดเชนกน ตองลดปรมาณหรอท าลายประชากรเชอสาเหตโรคในพนทแปลงนากอน เชน เผาท าลายตอซง วชพช ในแปลงทมการระบาดโรค หรออาจสลบโดยการปลกพชหมนเวยน เชน ถวเขยว ปยพชสด ฯลฯ ท าใหลดปรมาณเชอสาเหตโรคได หลกเลยงปลกขาวไมใหอยในสภาพเหมาะสมตอการเกดโรค ถอเปนหลกการปฏบตยาก เนองจากมปจจยสภาพภมอากาศ สายพนธเชอสาเหตโรค ชาวนาไมสามารถจดการได แตจะจดการดานเขตกรรม โดยไมใหเออตอการเกดโรคได เชน ใชอตราเมลดพนธทเหมาะสม การใสปยอตราทเหมาะสม การกดกน หรอปองกนไมใหเชอสาเหตโรคตดไปกบเมลดพนธ ชาวนาตองมความเขาใจโรคขาวแตละชนด มโรคขาวใดบางทสามารถถายทอดทางเมลดได เชน โรคถอดฝกดาบ โรคเมลดดาง โรคไหม และตองตรวจสอบกอนปลก พรอมก าจดเชอสาเหตโรค ปองกนทกสวนของตนขาวไมใหเชอโรคเขาท าลาย และหลกการสดทายตองรกษาโรคขาวเพอลดความรนแรงเมอเชอสาเหตโรคเขาท าลายจ าเปนตองใชสารปองกนก าจดโรค ซงอรพน (2540) ไดเนนการผสมผสานการปฏบตดแลพชรวมกบการควบคมศตรพชวธตาง ๆ อยางเหมาะสม โดยทเกษตรกรตองตดสนใจใชประสบการณทไดจากการสงเกตและปฏบตใหความส าคญกบการอนรกษศตรธรรมชาตมการตดตามสถานการณศตรพชและศตรธรรมชาตอยางเปนระบบ ใชสารปองกนก าจดศตรพชเมอจ าเปน Zadoks and Schein (1979) ไดกลาววา เราจ าเปนตองมความรและความเขาใจเกยวกบความส าคญทางเศรษฐกจของพช ระดบความเสยหายทางเศรษฐกจของศตรพช การผนแปรของประชากรศตรพช เทคนคการปองกนก าจด และความสมพนธระหวางเวลาของการก าจดและผลทางเศรษฐกจ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

จากหลกการดงกลาวชาวนาตองตระหนกถง ความละเอยดออนของการจดการศตรพช ซงปจจบนเปนททราบชาวนาปลกขาวแตละครงตนทนการผลตสงขนกวาอดตทผานมา ทงการปลกขาวนาปและนาปรง คาเตรยมแปลง คาปยเคม คาสารปองกนก าจดศตรพช ฯลฯ (กรมการขาว , 2550) ซงการใชสารปองกนก าจดศตรพชมสงผลเสยกระทบตอชาวนา สงแวดลอม และผบรโภค ซงชาวนาตองมความรชนดสารปองกนก าจดโรคขาวทมประสทธภาพเชนกน เนองจากปจจบนสารเคมปองกนก าจดโรคขาวมมากมาย ซงจะมสารปองกนก าจดศตรพชทไมมประสทธภาพ เนองจากเชอสาเหตโรคตานสารปองกนก าจดศตรพชไมสามารถท าลายได แตหากชาวนาตรวจแปลงสม าเสมอพบโรคขาวระบาดความรนแรงต า จะสามารถปองกนก าจดดวยสารสกดพชและ ชวภณฑ และควรค านงถงวา สารออกฤทธหรอสารสารสกดพช และชวภณฑ มกจะสลายตวไดงาย เมอถกความรอนหรอถกแสงแดด ดงนนจงควรฉดพนในชวงเวลาทไมมแสงแดดจด ทเหมาะสมควรฉดพนชวงเยน เชนเดยวกบการฉดพนสารสกดจากพช พบวาใชสารสกดกานพลท อตรา 50-70 เปอรเซนตและ ขา อตรา 70 เปอรเซนต สามารถลดจ านวนแผลโรคไหมในระยะกลาทปลกในเรอนปฏบตการได

ปจจบนนชวภณฑทใชในการปองกนก าจดโรคขาว จากการศกษาระดบหองปฏบตการ เรอนทดลอง และสภาพแปลงนา เชน การใช Bacillus subtilis สามารถควบคมโรคกาบใบแหงของขาว ทเกดจากเชอรา Rhizoctonia solani ไดอยางมประสทธภาพ (พากเพยรและคณะ, 2543) มการทดลองใชอยางตอเนองในนาเปนเวลาหลายฤดปลกในแปลงชาวนาทเขตอ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน สามารถลดความรนแรงของโรคกาบใบแหงได ซงมเชอสาเหตโรคสะสมอยในดน เปนการปองกนก าจดโรคอยางยงยน (นงรตนและคณะ, 2543) ในขณะนไดมการพฒนาเชอ Bacillus subtilis ใหอยในรปชวภณฑส าหรบการใชไดสะดวกและคงทน และมการศกษา Bacillus megaterium ซงมประสทธภาพในการควบคมโรคกาบใบแหงขาว เพอสะดวกในการน าไปใชและขนสง ไดมการศกษาในรปแบบเมดส าหรบละลายน าเพอฉดพน รปแบบเมดส าหรบหวานหรอฉดพน และแบบเมดฟส าหรบหวานโดยเฉพาะ ซงสามารถน าไปประยกตใชในเชงอตสาหกรรมตอไปได และไดด าเนนการน าผงเชอแบคทเรยปฏปกษ B-125 ทดสอบในสภาพแปลงนา พบวามแนวโนมควบคมการเกดโรคไหมของขาวใน ระยะขอตอใบเนา และระยะเนาคอรวงได โดยพนผงเชอ 4 -5 ครง ในอตรา 2 กรมตอน า 1 ลตร หรอใชรวมกบการคลกเมลดพนธขาวดวยผงเชอแบคทเรยปฏปกษกอนปลก อตราผงเชอ 10 กรมตอเมลดพนธขาว 1 กโลกรม (รศมและคณะ, 2549) การใชเชอแบคทเรยปฏปกษ ควบคมโรคเมลดดาง หลงจากทดสอบในสภาพแปลงนา พบวา เชอ Bacillus spp. No 4, 9, 33 สามารถควบคมโรคเมลดดางไดระดบหนง ส าหรบแนวทางทเสรมความตานทานโรคในขาวดวยสารธรรมชาตชวสารอนนทรยจากธรรมชาต มสวนประกอบของซลกา แอซด ในดนทอยในรปทพชดดไปใชได เปนการเพมซลกาในเซลลพชและสรางความแขงแรงใหกบตนขาว สามารถทนทานหรอตานทานตอโรคได เชน ภไมท เปนผลตภณฑสารประกอบซลกอนชนดหนงเพอควบคมโรคกาบใบ และยงพบสารประกอบซลกาในรปทละลายน าคอ ซลซคแอซด ซงพชสามารถดดน าไปใชไดทนทโดยการฉดพน ซงซลซคแอซดเปนสารธรรมชาตไดจากการสกดจากกลมแรธาตภเขาไฟ เมอขาวดดไปใชท าใหสวนตาง ๆ มความแขงแรง ปองกนการเขาท าลายเชอราสาเหตโรคขาวได เชน โรคไหม โรคใบจดสน าตาล (วชชดา, 2548)

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ดงนนศตรพชควบคมไดโดยไมจ าเปนตองใชแตเพยงสารก าจดศตรพชเสมอไป การปฏบตดแลรกษาพชตามชวงการเจรญเตบโต หากปฏบตอยางเหมาะสมถกตอง จะชวยปองกนไมใหศตรพชบางชนดเพมปรมาณและการควบคมศตรพชมหลายวธการ มโนชย (2528) ไดแบงวธการปองกนก าจดแมลงศตรพชไวดงน การควบคมโดยวธเขตกรรม ควบคมโดยวธกลและกายภาพ ควบคมโดยชววธ ควบคมโดยวธกฎหมาย ควบคมโดยการใชจลนทรย และการควบคมโดยสารฆาแมลง นอกจากน วรรณา (2545) ยงพบวา ในการปองกนก าจดศตรพชโดยวธผสมผสาน จะตองพจารณาจากระยะชวงการเจรญเตบโตของพชแตละชนด ระยะการเขาท าลายของแมลงศตรพชและวยของแมลงทเขาท าลาย รวมถงปรมาณของประชากรแมลงศตรพชดวย ดงนนในการเลอกใชวธในการปองกนก าจดแมลงศตรพช มความจ าเปนทจะตองทราบถงวงจรชวตของแมลงนน ๆ พรอมทงแตละระยะของพชปลกทแมลงเขาท าลายดวย เพอทน ามาในการตดสนใจเลอกวธการปฏบตปองกนแมลงศตรพชท เหมาะสมทสด จากงานวจยของ เฉลมวงศ และคณะ (2530) ไดพฒนาและทดสอบการปองกนก าจดศตรขาวโดยวธผสมผสานในแปลงนาของเกษตรกรท อ าเภอล าลกกา และอ าเภอลาดหลมแกว จ.ปทมธาน พบวาคาใชจายในดานการปองกนก าจดศตรขาวลดลง และปรมาณแมลงศตรธรรมชาตเพมขน แปลงทใชกรรมวธการปองกนก าจดศตรขาวโดยวธผสมผสาน สามารถชวยลดการใชสารเคมลงได และท าใหมศตรธรรมชาตมากกวา 50 – 56 % เมอเปรยบเทยบกบแปลงทปฏบตโดยการตดสนใจของชาวนาเอง และการจดการวชพชอยางเปนระบบทกขนตอนของการปลกขาวในการควบคมวชพชแบบผสมผสานนนจะใชเพยง 1-2 วธการ หรอมากกวา 2 วธการกได ขนอยกบความสะดวกและมประสทธภาพสงสดตอพชปลกนนๆ เชน เตรยมแปลงทมการไถพรวนอยางเตมท และใชสารปองกนก าจดวชพชในอตราทใชก าจดวชพชไดสงสด ซงจะสามารถควบคมวชพชในพนทเพาะปลกขนาดใหญไดเกอบสมบรณและใหผลผลตพชปลกสงขน (ประสาน, 2540)

สมศกด (2540) กลาวถงวธการควบคมศตรขาวโดยวธผสมผสานทเหมาะสมดงน 1) การใชพนธตานทานตอโรคและแมลงทส าคญ 2) การใชการเขตกรรม 3) การใชวธกล 4) การใชวธทางกายภาพ 5) การใชวธทางชวภาพ 6) การใชสารเคม และไดกลาวถงสงทควรทราบกอนการด าเนนการควบคมโรคและแมลงในนาขาวดงน 1) พจารณาตามล าดบความส าคญของโรคและแมลงศตรขาวในทองทเสยกอน 2) วนจฉยลกษณะอาการ และการท าลายใหถกตองและแมนย า 3) ชนดโรคและแมลงศตรขาวทมกพบและท าลายในชวงตางๆของการเจรญเตบโตขาว 4) สภาพแวดลอมทเหมาะสมในการท าลายของโรคและแมลงศตรขาว 5) ปฏกรยาของพนธขาวตอโรคและแมลงศตรขาว 6) ศตรธรรมชาตของแมลงศตรขาวทส าคญมปรมาณมากนอยแคไหน

การใชเทคโนโลยการจดการศตรขาวแบบผสมผสานจะมประโยชนสงสด เมอชาวนามความตองการทจะเพมประสทธภาพการผลตขาวของตน โดยทชาวนาจะตองเอาใจใสตอแปลงนา ตองมการสงเกตและตดตามสถานการณศตรขาวและศตรธรรมชาตอยางเปนระบบ อนสอดคลองกบยทธศาสตรขาวไทย ป 2550-2554 ทก าหนดพนธกจการจดระบบการผลตและการสงเสรมและสนบสนนชาวนา เรองการเพมประสทธภาพการผลต เพมผลผลตตอไรของชาวนา การลดตนทนการผลตของชาวนา พฒนาคณภาพขาวดวยการใชพนธด และสรางความเขมแขงใหแกชาวนา ใหสามารถพงพาตนเองไดในระยะยาว (ยทธศาสตรขาวไทย ป 2550-2554)

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

อปกรณ วสด และเครองมอทใชในกำรทดลอง

พนธขาวตาง ๆ พษณโลก 2 ชยนาท 1 กข31 กข 29 กข41 ปยเคม รถไถ เครองสบน า สวงโฉบแมลง สารปองกนก าจดวชพช สารปองกนก าจดโรคขาว สารปองกนก าจดแมลง

ด าเนนการในแปลงนาของเกษตรกรในเขตพนทจงหวดพทลง นครศรธรรมราช และสงขลา จงหวดละ 3 แปลง แปลงละ 5 ไร เปนระยะเวลา 3 ป (4 ฤดปลก) โดยแบงเปน 2 กรรมวธ คอ แปลงท 1 กรรมวธท 1 การจดการศตรขาวแบบผสมผสาน และแปลงท 2 กรรมวธท 2 การจดการศตรขาวตามการปฏบตของเกษตรกร โดยในกรรมวธท 1 ด าเนนการตามขนตอนดงน เตรยมแปลงนาอยางด เพอก าจดขาวเรอ และวชพช ปลกขาวพนธ พษณโลก 2 หรอ ชยนาท 1 หรอ กข31 หรอ กข 29 หรอ กข41 ปลกขาวโดยวธหวานน าตม ใชเมลดพนธอตรา 20 กโลกรมตอไร หรอ ปกด าดวยเครองปกด า ใชเมลดพนธอตรา 15 กโลกรมตอไร จดการน าและใสปยเคมตามค าแนะน าของกรมการขาว และแปลงท 3 ด าเนนการแบบกรรมวธท 1 แตสมส ารวจตรวจนบประชากรของแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต สมส ารวจทก 14 วน ส าหรบกรรมวธท 2 ใชพนธขาวพนธเดยวกบกรรมวธท 1 โดยมขนาดพนทแปลง และ จ านวนแปลงในแตละจงหวดเทากน อยในบรเวณใกลเคยงกน ซงมการปลกขาวและจดการแปลงนาตามวธของเกษตรกรเอง ตวอยางในการด าเนนการตางๆ ดงน

การจดการโรคขาวแบบผสมผสาน สมส ารวจตรวจโรคขาวในแปลงนาทก ๆ 7 วน และตดตามสถานการณสภาพภมอากาศ เชน หมอก น าคาง ฝน และอณหภม ซงมผลตอการระบาดของโรคขาว และเตรยมปองกนการระบาดโรคขาว โดยจดล าดบความส าคญของโรคดงน โรคไหม โรคใบจดสน าตาล โรคขอบใบแหง และโรคถอดฝกดาบ

1. เลอกปลกขาวพนธตานทานโรค ในแปลงทพบการระบาดโรคในฤดท านาถดไป กข31 ตานทาน ตอเพลยกระโดดหลงขาว คอนขางตานทานตอเพลยกระโดดสน าตาล โรคขอบใบแหง โรคใบจดสน าตาล และโรคเมลดดาง กข29 คอนขางตานทานตอเพลยกระโดดสน าตาลในภาคเหนอตอนลาง และโรคขอบใบแหง กข41 คอนขางตานทานเพลยกระโดดสน าตาล และโรคไหม พษณโลก 2 ตานทานเพลยกระโดดสน าตาล เพลยกระโดดหลงขาว เพลยจกจนสเขยว และชยนาท1 2. เมลดพนธ ตองปลอดเชอสาเหตโรค ทงรแหลงทมาเมลดพนธ หากขอซอจากเพอนบานจากแปลงทปลอดโรค เชน โรคไหม โรคถอดฝกดาบ โรคใบจดสน าตาล โรคเมลดดาง ปองกนโดยคลกสารปองกนก าจดโรคกอน

3. แปลงนาทพบการระบาดโรคตองท าลายแหลงเชอสาเหตโรค โดยเตรยมดนทด ก าจดวชพช เผาท าลายตอซง อาจสลบโดยปลกปยพชสด หรอพชหมนเวยนเพอลดแหลงเชอสาเหตโรคทงในดน วชพช ตอซงขาว

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

4. การเขตกรรม ค านงถงการใชอตราเมลดพนธ ทเหมาะสม 15-20 กโลกรมตอไร (นาหวานน าตม) และการใชปยเคมใหถกวธ ไมใสปยไนโตรเจน (46-0-0) อตราสงเกนไป เนองจากทงการใชอตราเมลดพนธและการใชปยไนโตรเจนสง จะเหมาะสมตอการเกดโรคระบาดทสด หากสงถง 50 กโลกรม/ไร โรคไหมจะพฒนารวดเรว ใสปยโพแทสเซยมคลอไรด (0-0-60) อตรา 5-10 กโลกรมตอไร ชวยใหอาการเปนโรคใบจดสน าตาลนอยลง การจดการน าหากโรคขอบใบแหงระบาดไมระบายน าจากแปลงทมอาการโรคไปสแปลงอน

5. ปองกนทกสวนของตนขาวไมใหเชอโรคเขาท าลาย ใชสารประกอบซลกาในรปทละลายน า คอ ซลซดแอซด ตนขาวสามารถดดน าไปใชไดทนท โดยการฉดพน ซงซลซดแอซด เปนสารจากธรรมชาตไดจากการสกดจากกลมแรธาตภเขาไฟ เมอตนขาวดดไปใชท าใหสวนตาง ๆ มความแขงแรง ปองกนการเขาท าลายเชอราสาเหตโรคได เชน โรคไหม โรคใบจดสน าตาล และอาจจะใหทางเลอกแนวทางการใชชววธหรอแนวทางการใชสารสกดพช หรอสารจากธรรมชาต ควบคมและปองกนการเกดโรค

6. รกษาโรคขาวเพอลดความรนแรง เมอเชอสาเหตโรคเขาท าลาย หมนตรวจแปลงนาพบอาการโรคในระดบความรนแรงนอย สามารถฉดพนปองกนเฉพาะจด หรอถอนท าลาย จากนนน าไปเผาท าลายทง ขอควรค านงการใชสารปองกนก าจดโรค

- ใชสารปองกนก าจดโรคถกกบอาการโรค เชนพบอาการโรคเลกนอยเปนหยอม ๆ ถอนท าลายทง โดยใชวธการเผา หรอฝงกลบ แตหากใบขาวมรปตายาวรลกลามทวใบมอาการไหม 5-10% บรเวณใบท 3 นบจากยอด ควรฉดพนสารปองกนโรคทมประสทธภาพ ชอสามญ ไตรโซคลาโซล ชอการคา (บม)

- ใชสารปองกนก าจดโรคในเวลาทเหมาะสม ไมฉดพนชวงฝนตก และอยเหนอลม - ใชอตราตามค าแนะน า ในฉลากขาวกลอง หรอขางขวดเทานน

การจดการแมลงศตรขาวแบบผสมผสาน สมส ารวจตรวจนบประชากรของแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตทก 7 วน หลงหวานขาวแลว 25 วน จนถงระยะขาวออกรวง ล าดบความส าคญของปญหาทพบการระบาด หนอนหอใบขาว แมลงหลา และเพลยกระโดดสน าตาล

สมส ารวจตรวจนบประชากรของแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต การส ารวจแมลงศตรขาวในนา มวตถประสงคเพอใหทราบวาแมลงศตรขาวทก าลงท าลายตนขาวในนามจ านวนหรอปรมาณการท าลาย ถงระดบทจะตองปองกนก าจด โดยใชสารปองกนก าจดแมลงแลวหรอยง ซงวธการสมส ารวจจ านวนแมลง หรอปรมาณการท าลายกระท าไดโดย

1. การตรวจนบดวยตาเปลา : นบจ านวนหรอปรมาณการท าลายจากตนขาวจ านวน 20 จด (1 จด หมายถง ขาวนาหวานทมตนขาวอยชดตดกน จ านวน 10 ตน) ตามแนวเสนทแยงมมของแปลงโดยใชมอโนมตนขาว 2-3 ครง เพอนบจ านวนเพลยกระโดดสน าตาล แมลงหลา และศตรธรรมชาต เชน แมงมมสนขปา มวนเขยวดดไข และแมงมมชนดอน หรอนบจ านวนตนขาวทแสดงอาการเหยว ใบถกท าลายจากหนอนกอขาว หนอนหอใบขาว แมลงบว เพลยไฟขาว และหนอนกนใบอน ๆ Rice

Res

earch

and D

evelo

pmen

t Divi

sion

2. การตรวจนบโดยใชสวงโฉบ : ใชสวงโฉบตามแนวเสนทแยงมมของกระทงนาจ านวน 20 โฉบตอกระทงนา (1 โฉบ หมายถง ใชสวงโฉบไปและกลบ) เชน หนอนหอใบขาว หากพนททมการระบาดเปนประจ าควรปลกขาว 2 พนธขนไป โดยปลกสลบพนธกนจะชวยลดความรนแรงของการระบาด 3. ก าจดพชอาศย เชน หญาขาวนก หญานกสชมพ หญาปลอง หญาไซ หญาชนกาด และขาวปา 4. เมอเรมมการระบาดของหนอนหอใบในแปลงขาว ไมควรใชปยไนโตรเจนเกน 5 กโลกรมตอไร หรอปยยเรยไมเกน 10 กโลกรมตอไร ควรแบงใสในชวงขาวก าลงเจรญเตบโต และลดปรมาณปยทใส โดยใชปยสตร 16-20-0 ใสไมเกน 30 กโลกรมตอไร 5. เมอตรวจพบผเสอหนอนหอใบขาว 4-5 ตวตอตารางเมตร และพบใบขาวถกท าลายมากกวา 15 เปอรเซนต ในขาวอาย 15-40 วน(ระดบเศรษฐกจ) เรมใชสารฆาแมลงประเภทดดซม เชน สารเบนซลแทป (แบนคอล 50% ดบบลวพ) อตรา 10-20 กรมตอน า 20 ลตร เพลยกระโดดสน าตาล ในแหลงทมการระบาด และสามารถควบคมระดบน าในนาได หลงปกด าหรอหวาน 2-3 สปดาหจนถงระยะตงทอง ควบคมน าใน แปลงนาใหพอดนเปยก หรอมน าเรยผวดน จะชวยลดการระบาดของเพลยกระโดดสน าตาล เมอตรวจพบสดสวนของเพลยกระโดดสน าตาล ตวเตมวยตอมวนเขยวดดไข ระหวาง 6 : 1-8 : 1 หรอตวออนระยะ 1-2 เมอขาวอาย 30-45 วน จ านวนมากกวา 10 ตวตอตน ขาว (ระดบเศรษฐกจ) เรมใชสารปองกนก าจดแมลง บไพรเฟซน (แอปพลอด 25% ดบบลวพ) แมลงหลา ใชแสงไฟฟาลอแมลงและท าลายในชวงทมการระบาด เนองจากแมลงหลาชอบบนมาเลนแสงไฟเวลากลางคน ก าจดวชพชทขนหนาแนนในนาขาว เพอใหนาขาวโปรง แสงแดดสองถงโคนตนขาว ท าใหสภาพนาขาวไมเหมาะแกการอยอาศยของแมลงหลา พบแมลงหลามากกวา 5 ตวตอกอหรอกลมขาว (ระดบเศรษฐกจ) เรมใชสารฆาแมลง คารโบซลแฟน (พอสซ 20% อซ) อตรา 80 มลลลตรตอน า 20 ลตร พนเฉพาะจดทมการระบาด โดยพนบรเวณโคนตนขาว

การจดการสตวศตรขาวแบบผสมผสาน การระบาดหอยเชอร 1. ใชวสดกนทางทไขน าเขานา หอยเชอรแพรกระจายและระบาดเขาสนาขาว โดยทางน าเท านน

ดงนน ทกครงทสบน าเขานาไมวาจะเปนนาด าหรอนาหวานใหใชเฝอกกนสวะและหอยทมขนาดใหญกอนแลวจงกนตามอกชนดวยตาขายไนลอนตาถ ตองเกบหอยและสวะออกจากตาขาย เพอไมใหกดขวางทางน าเขาอยางสม าเสมอ 2. ท าลายไขหอย โดยปกไมรวดตามขาง ๆ คนนาทก 10 กาว เพอลอใหหอยมาไขแลวเกบออกไปท าลาย รวมทงไขทอยตามตนขาวและวชพชขางคนนาอยางนอยสปดาหละครง ตดตอกน 4 -6 สปดาห นบแตไขน าเขานาในขอ 1 3. เกบหอย ทรอดตายจากการใชสารฆาหอย อยางนอยสปดาหละครง โดยใชกระชอนดามยาวชอน ซงหอยจะอยบรเวณทลมหรอทรมขางคนนา ทงนเพราะถาปลอยทงใหหอยอยในนาขาวจะกดกนตนขาวและวางไข แพรลกหลานอกจ านวนมาก 4. ใชสารฆาหอย เพอก าจดหอยทฝงตวจ าศลอยในนาตงแตฤดปลกทผานมา การใชสารจะตองใชขณะทมน าในนาสง 5 เซนตเมตร ในบรเวณทลมหอยมกจะรวมกนเปนจ านวนมาก ดงนนในนาด าจงควรพน

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

สารทนทหลงปกด า สวนในนาหวานน าตมใหใชสารหลงจากขาวงอกแลว และไขน าเขานาจนมระดบสงคงท 5 เซนตเมตร ควบคมระดบน าเทาเดม ภายหลงใสสารแลวอยางนอย 2 วน ทงนเพอรกษาความเขมขนของสารฆาหอยทใสลงในนาขาว ถาน ามากเกนไปปรมาณสารทหอยไดรบจะไมเพยงพอทจะท าใหหอยตาย หากน าแหงหอยจะปดฝาท าใหรบสารไมเตมท หลงจากระยะนผานไปแลว ถาหากเปนไปไดควรลดระดบน าในนาใหต าทสด เพอปองกนหอยทเหลอกดท าลายตนขาว 5. หามใชสารเอนโดซลแฟน เพราะจะท าลายสภาพแวดลอม การจดการวชพชแบบผสมผสาน จดการวชพช โดยเตรยมแปลงนาอยางด ไถลอวชพชขนแลวท าลายทง ปรบระดบพนทนาใหสม าเสมอ แลวท าเทอก ควบคมระดบน า เพอไมใหวชพชงอกโดยไมใหแปลงนาแหง หากมปรมาณนอยถอนท าลาย หากพบปรมาณมาก ใชสารก าจดวชพชประเภทคมและฆาโดยพนหลงหวานขาวไมเกน 10 วน และท าความสะอาดรถเกยวขาวกอนทกครง

วธกำรรวบรวมขอมล กำรบนทกขอมล

1. สมส ารวจตรวจนบประชากรของแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต สมส ารวจทก 7 วน หลงหวานขาวแลว 25 วน จนถงระยะขาวออกรวง มวธการ คอ สมนบโดยใชสวงโฉบตามแนวเสนทางเดนแบบทแยงมมของแปลงนา แปลงละ 20 จดๆ 1 โฉบ หมายถงใชสวงโฉบไปและกลบ แตละจดหางกน 10 กาว แตละแปลงใชจ านวน 2 ซ า หากพบแมลงศตรขาวเกนกวาระดบเศรษฐกจ เรมก าจดแมลง

2. สมส ารวจโรคขาว สมส ารวจในแปลงนาทก 7 วน จนถงระยะขาวออกรวง โดยสมตามแนวเสนทางเดน 2 ดาน และกลางแปลงนา แตละดาน 20 จด โดยปกไมแตละจด (1 จด ขนาดพนท 25x25ซม.) แตละจดหางกนประมาณ 10 กาว แตละแปลงใชจ านวน 2 ซ า บนทกการท าลายของโรคขาว เปนเปอรเซนตพนททถกท าลาย (% incidence) และเปอรเซนตความรนแรงของโรคเปนพนทสเขยวทถกท าลาย (% severity) หากเปอรเซนตความรนแรงของโรคเปนพนทสเขยวทถกท าลาย เกนกวาระดบเศรษฐกจ เรมก าจดโรคขาว

3. สตวศตรขาว จดการหอยเชอร โดยควบคมระดบน า ไมใหน าทวมแปลงนา ใชเฝอกหรอตาขายถกนทางน าเขาออกแปลงนา เกบตวหอยและกลมไขน าไปท าลายทกสปดาห หลงปลอยน าเขาแปลงนา หากพบปรมาณมากใชสารปองกนก าจดตามค าแนะน า (ส านกวจยและพฒนาขาว, 2552) ส าหรบหน ก าจดวชพชบรเวณแปลงปลก และพนทใกลเคยง ใชกบดก และขดรหน เพอท าลาย หากมจ านวนประชากรหนหนาแนน ใชสารปองกนก าจดตามค าแนะน า หรอใชกบดกรวมกบเหยอพษ บนทกเปอรเซนตการท าลายของสตวศตรขาว (กรมวชาการเกษตร, 2545)

4. สมส ารวจชนดและความหนาแนนของวชพช จ านวนตนตอตารางเมตร ทระยะขาวแตกกอ และระยะสรางชอดอก จ านวน 10 จด จ านวน 2 ซ า ชงน าหนก 5. สมพนทเกบเกยวผลผลต จากขาวแปลงละ 10 จด จดละ 2x5 เมตร น ามาวเคราะหหาผลผลตตอไร และตนทนการผลต ราคาผลผลต ผลตอบแทนสทธ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

บทท4

ผลกำรวจย

1. ประชำกรของแมลงศตรขำวและศตรธรรมชำต

จงหวดพทลง นาป 2554 ปลกขาวพนธ กข29 วนท 12 กมภาพนธ 2554 นาปรง 2554 พนธพษณโลก 2 วนท 6 พฤษภาคม 2554 นาป 2555 พนธพษณโลก 2 วนท 19 กมภาพนธ 2555 นาปรง 2555 พนธ กข41 วนท 25 มถนายน 2555 นาป 2556 พนธ กข31 วนท 31 มกราคม 2556 ทกฤดหวานน าตม พบวา นาป 2555 มปรมาณศตรธรรมชาตมากทสด ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเมอขาวอาย 21 วน มการระบาดของเพลยไฟ มตวเตมวย 1-3 ตวตอตน และใบถกท าลายมากกวา 20 เปอรเซนต เนองจากระยะทผานมาฝนทงชวงสภาพอากาศรอนแหงแลง ตดตอกนมการท าลายขาวท าใหใบมวนและเหยว บรเวณแปลงนาเปนหยอมๆ พนทแหงละ 2-3 ตารางเมตร กระจายทวแปลง ดงนนจงแกปญหาสบน าเขานาเพอใหทวมยอดขาวทงไว 1-2 วน พบวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร มปรมาณศตรธรรมชาตรวมเทากบ 459 ตว เชน แมงมมเขยวยาว ดวงเตา และแมลงปอเขม ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน พบศตรธรรมชาต มปรมาณรวม 377 ตว เชน แมงมมเขยวยาว แมงมมหลงเงน แมลงปอเขม ดวงเตา และแมลงปอเขม (ตาราง 2) ในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร แมลงศตรขาวทส าคญ คอ เพลยจกจนสเขยว และหนอนหอใบขาว พบปรมาณการระบาดเพลยไฟ ซงนบไมถวน และเพลยจกจนสเขยวทอายขาว 57 วน ซงสมจากการโฉบ แปลงละ 20 จด ในซ าแรกสม จ านวน 2 ซ า มปรมาณ 95 ตว แตละจดพบเพลยจกจนสเขยวเฉลย 4.75 ประมาณ 5 ตว จากสม 2 โฉบ ซงโฉบละ 2-3 ตว ไมถงระดบเศรษฐกจจงไมฉดพนสารก าจดแมลง แตจะพบวาชวงเดอนเมษายนจะมปรมาณมาก แตในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรทอายขาว 57 วน พบปรมาณมากซงเกษตรกรฉดพนสารก าจดแมลง (ตาราง 1) นาปรง พ.ศ. 2554 ปลกขาวพนธพษณโลก 2 ซงพบศตรธรรมชาต นอยทสด เชน แมงมมเขยวยาว ดวงเตา และแมลงปอเขม ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน มปรมาณรวม 127 ตวมากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ซงม 86 ตว (ตาราง 2) พบวามแมลงศตรขาวทส าคญทพบ เชน เพลยจกจนสเขยว หนอนกระทกลาและแมลงสง ซงพบเพลยจกจนสเขยวทระยะแตกกอไมไดฉดพนสารก าจดแมลงแตเมออายขาวมากขน พบวา ลดปรมาณลงเชนเดยวกบในแปลงเกษตรกร (ตาราง 1) การใชสารก าจดวชพชประเภทหลงวชพชงอกในระยะกลามผลตอปรมาณมากนอยของศตรธรรมชาต หรอต าแหนงของแปลงนาอยใกลปา สวนปาลม ยางพารา หรอแหลงน า มผลตอปรมาณมากนอยของศตรธรรมชาต เชนกน

ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน สมส ารวจตรวจนบประชากรของแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต เวนส ารวจ ทก 14 วน พบวาตงแตนาปรง 2554 นาป 2555 นาปรง 2555 และนาป 2556 มศตรขาวธรรมชาตของจงหวดพทลงดงน 92, 97, 35 และ 144 จงหวดสงขลา 107, 118, 141 และ 261 จงหวดนครศรธรรมราช 818, 447, 219 และ 214 ตามล าดบ และแมลงศตรขาวทส าคญ คอ เพลยจกจนสเขยว

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ขอมลทได หากเกษตรกรไมมเวลาลงแปลงนาเมอปรบอยางนอย 14 วน ลงแปลงนาบาง พบวามกจะปองกนก าจดศตรขาวไมทนการ ดงนน ควรยดค าแนะน าส านกวจยขาวและพฒนาขาว สมส ารวจตรวจนบประชากรของแมลงศตรขาวและส ารวจโรคทก 7 วน

จงหวดสงขลา นาป 2554 ปลกขาวพนธชยนาท1 วนท 22 มกราคม 2554 นาปรง 2554 พนธ กข41 วนท 3 มถนายน 2554 นาป 2555 พนธชยนาท1 วนท 4 กมภาพนธ 2555 นาปรง 2555 พนธ กข31 วนท 16 มถนายน 2555 นาป 2556 พนธพษณโลก 2 วนท 17 มกราคม 2556 ทกฤดหวานน าตม พบวา นาป 2555 มปรมาณศตรธรรมชาตมากทสด ในแปลงตามแบบปฏบตของเกษตรกรมปรมาณรวมเทากบ 625 ตว เชน ดวงเตา แมงมมเขยวยาว และแตนเบยนหนอนหอใบขาวและในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานพบมศตรธรรมชาต มปรมาณรวม 590 ตว เชน แมงมมเขยวยาว ดวงเตา และแมลงปอเขม (ตาราง 4)ในแปลงตามแบบปฏบตของเกษตรกร มแมลงศตรขาวทส าคญคอ เพลยจกจนสเขยว และแมลงสงในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน แมลงศตรขาวทพบมากทสดคอ เพลยจกจนสเขยว (ตาราง 3)

จงหวดนครศรธรรมราช นาป 2554 ปลกขาวพนธ พษณโลก 2 โดยวธหวานน าตม วนท 1 กมภาพนธ 2554 นาปรง 2554 ปลกขาวพนธ ชยนาท1 โดยวธหวานน าตม วนท 14 มถนายน 2554 นาป 2555 ปลกขาวพนธ กข31 โดยวธปกด าวนท 27 กมภาพนธ 2555 นาปรง 2555 ปลกขาวพนธ กข31 โดยวธหวานน าตม วนท 3 กรกฎาคม 2555 นาป 2556 ปลกขาวพนธ กข31 โดยวธหวานน าตม วนท 19 มกราคม 2556 การเปลยนพนธขาวและวธการทแตกตางกน และการใชสารก าจดวชพชฉดพนหลงขาวงอก มผลตอชนดและปรมาณของศตรธรรมชาตในนาขาว พบวา นาป 2555 ซงใชวธปกด าดวยเครองปกด า มศตรธรรมชาตมากกวาการปลกขาวฤดอนๆ ในแปลงตามแบบปฏบตของเกษตรกร มศตรธรรมชาตปรมาณรวมเทากบ 806 ตว เชน แมงมมเขยวยาว และแมลงปอเขม ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน ศตรธรรมชาต มปรมาณรวม 1,024 ตว ศตรธรรมชาต เชน แมงมมเขยวยาว ดวงเตา แมลงวน แมลงปอเขม (ตาราง 6) แมลงศตรขาว ทส าคญ ไดแก เพลยจกจนสเขยว แมลงวนเจาะยอดขาว และเพลยกระโดดหลงขาว ไมพบการระบาดของศตรขาวถงระดบเศรษฐกจ แมลงศตรขาวทส าคญทพบ คอ เพลยจกจนสเขยว (ตาราง 5) และนาปรง 2555 พบเพลยจกจนสเขยวมากทสด เกนระดบเศรษฐกจ ฉดพนสารปองกนก าจดแมลง 1 ครง โดยฉดพนเฉพาะหยอมทมการระบาดหลงจากนนสภาพอากาศหลงฉดพนฝนตกตอเนอง ท าใหประสทธภาพของสารปองกนก าจดแมลงลดลง

แมลงศตรขาวทพบมาก คอ เพลยจกจนสเขยว พบมากในเดอนเมษายน สอดคลองกบ รอยบญ (2556) พบเพลยจกจนสเขยว พ.ศ. 2555 เดอนเมษายน พบมากทสดจ านวน 1,437 ตว และเกษตรกรใชสารก าจดแมลงรวมกบการฉดพนสารก าจดวชพชประเภทฆาหลงวชพชงอก แตการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน โฉบนบจ านวนและสงเกตอาการการเขาท าลายตนขาวทเสยหาย ไมใชสารก าจดแมลงโดยสนเปลอง แตแปลงของเกษตรกรไมตรวจแปลงนบจ านวนแมลงศตรขาว แตมเหตผลตองการประหยดคาจางฉดพน จงผสมกนระหวางสารก าจดแมลงกบสารก าจดวชพช ซงเพมตนทน มผลตอเนองท าใหปรมาณศตรธรรมชาตในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรมปรมาณนอยกวาแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน ซงมปรมาณของศตร

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ธรรมชาตมากกวาในแปลงเกษตรกรตามการปฏบตของเกษตรกร ซงแมลงศตรธรรมชาตทพบ เชน แมงมมเขยวยาว แมลงปอเขม ดวงเตา แตนเบยนหนอนหอใบขาว มวนเขยวดดไข แมงมมหลงเงน แมลงปอเขม แมลงปอบาน ดวงดน จงหรด แมงมมใยกลม แมงมมตาหกเหลยม ดวงกนกระดก มวนเพชฌฆาต แมงมมสนขปา ซงอรพน (2540) ไดเนนการผสมผสานการปฏบตดแลพชรวมกบการควบคมศตรพชวธตางๆ อยางเหมาะสม โดยทเกษตรกรตองตดสนใจใชประสบการณทไดจากการสงเกตและปฏบตใหความส าคญกบการอนรกษศตรธรรมชาตมการตดตามสถานการณศตรพชและศตรธรรมชาตอยางเปนระบบ ใชสารปองกนก าจดศตรพชเมอจ าเปน

2. โรคขำว

จงหวดพทลง นาปรง พ.ศ. 2554 ไมพบการระบาดโรคไหม โรคใบจดสน าตาล และโรคขอบใบแหง ถงระดบเศรษฐกจ จงหวดสงขลา มการระบาดโรคไหมและโรคใบจดสน าตาลมพนทใบสเขยวทถกท าลาย เกนระดบเศรษฐกจ ของนาป 2555 ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานพบการระบาดโรคไหม มพนทใบสเขยวทถกท าลาย 1.53 - 6.56 เปอรเซนต ฉดพนสารปองกนก าจดโรคไหมแตไมพบการระบาดโรคใบจดสน าตาล ในแปลงการปฏบตตามแบบของเกษตรกร พบโรคไหมระบาดมการเขาท าลายโรคไหม 18.4 - 100 เปอรเซนต แตมพนทใบสเขยวทถกท าลาย 0.45-12.6 เปอรเซนต และพบการระบาดโรคใบจดสน าตาลมพนทใบสเขยวทถกท าลาย 0.58-2.34 (ตาราง 7) นาป 2556 ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานพบการระบาดโรคใบจดสน าตาล มเปอรเซนตการเขาท าลายเพมขนจาก 10-98 เปอรเซนต แตมความรนแรงนอย 0.65-1 เปอรเซนต ในแปลงการปฏบตตามแบบของเกษตรกร มเปอรเซนตการเขาท าลาย มความรนแรงนอย 2.5-7.4 เปอรเซนต ไมมการใชสารปองกนก าจดโรคในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน (ตาราง 7) จงหวดนครศรธรรมราช มโรคไหมระบาดฤดนาปรง 2554 ในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน อายขาว 40 วน มการเขาท าลายโรคไหม 6.2 เปอรเซนต แตมพนทสเขยวถกท าลาย 18.5 เปอรเซนต ซงเกนระดบเศรษฐกจ จงฉดพนสารปองกนก าจดโรคไหม 1 ครง ในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรมเปอรเซนตการเขาท าลายเพมขน บรเวณหยอมทมอาการโรค และในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรม เปอรเซนตการเขาท าลายเพมขน 16.7 เปอรเซนต มพนทใบสเขยวทถกท าลาย 5.45 เปอรเซนต จงฉดพนสารปองกนก าจดโรคไหม 1 ครง ทวทงแปลง แตไม มการเขาท าลายโรคใบจดสน าตาล (ตาราง 8) การเปลยนพนธขาวจากพนธชยนาท1 ซงปลกตอเนองทกป ทผานมาพบการระบาดโรคไหมระยะกลาและไหมคอรวงรนแรง ดารา (2547) กลาววาชาวนาตองสญเสยผลผลตจากสาเหต โรคไหมระบาดสรางความเสยหาย ท าใหผลผลตขาวลดลงตงแต 0.4-100% โรคขอบใบแหง โรคใบจดสน าตาล โรคกาบใบแหง ฯลฯ หากชาวนาค านงถงการจดการโรคขาวแบบผสมผสาน จะชวยใหชาวนาไมตองสญเสยผลผลตขาว ดงนน จงหวดพทลงปลกพนธตางๆ ใน 5 ฤด ดงน พนธ กข29 พษณโลก2 กข41 และ กข31 จงหวดสงขลา แมจะพบการระบาดของโรคไหมและไหมคอรวงรนแรงเชนกน แตเมอโรงสรบซอขาวพนธชยนาท1 เกษตรกรยนยนปลก และยอมเปลยนพนธตางๆ ในฤดอนดงน พนธชยนาท1 กข41 ชยนาท1 กข31 และพษณโลก2 จงหวดนครศรธรรมราช ปลกพนธตางๆ ใน 5 ฤด ดงน พนธพษณโลก2 ชยนาท1 และ กข31 โดยวธหวานน าตมและจงหวดนครศรธรรมราชในฤดทสามใชวธปก

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ด า ดวยเครองปกด า ใชวธหวานน าตม ในอตรา 20 กโลกรม นอยกวาตามแบบการปฏบตของเกษตรกร อตรา 30 – 40 กโลกรม อตรานอยกวาท าใหลดตนทนได และลดการระบาดโรคไหม โรคใบจดสน าตาล จากการพบการระบาดโรคไหมทรนแรง ในจงหวดสงขลา ระยะกลา พนธชยนาท 1 แมมการปองกนโดยเตรยมแปลงทด ก าจดแหลงเชอรนกอนโดยเผาท าลาย ซง ตอซง วชพช การใสปย ทถกตอง แตดวยสภาพอากาศทเหมาะสม และพนธขาวออนแอ ใชสารปองกนก าจดโรคไหม ไตรไซคลาโซล (ชอการคา บม) และแปลงตามการปฏบตการของเกษตรกร พบการระบาดโรคใบจดสน าตาลมความรนแรงเชนกน ผลจากการใชอตราเมลดพนธทสงกว าและสภาพแปลงขาดน า และสภาพการไถเตรยมแปลงท านาปรงทมกจะเรงรบและหวานขาว มกพบโรคใบจดสน าตาลระบาดมากกวานาป

3. สตวศตรขำว

จงหวดพทลง สงขลา และนครศรธรรมราช แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน ปองกนก าจดหอยเชอร ในขนตอนการเตรยมแปลงกอนหวานขาวจะหวานกากเมลดชาในแปลงนาใหน าขงนาน 12 ชวโมง จากนนระบายน าออก และท าเทอกพรอมชกรองน า จงหวานเมลดพนธขาว และใชตาขายถกนชองน าเขานา ส าหรบฤดกาลตอไปจะไถเตรยมแปลงทงไวกอนน าทวมแชทงไวนานกวา 2 เดอน แตในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ใชสารเคมหวานในแหลงน าในแปลงนาและหวานกากเมลดชา และโดยทวไปจะมนกชนดตาง ๆ ชวยก าจด การจดการหอยเชอรโดยการปลอยเปดลงในแปลงนากอนการเตรยมดน และหวานกากเมลดชาหลงจากหวานขาวในแปลงนา และบรเวณรองน า จงหวดสงขลา สตวศตรขาว คอ หนเน องจากแปลงนาอยในสภาพแวดลอมสวนใหญตนปาลมและตนมะพราวใชสารเคมก าจดหน 2 ครง โดยเฉพาะนาปรง 2555 เพมการใชสารเคมก าจดหน เพมตนทน

4. ชนดและควำมหนำแนนของวชพช

จงหวดพทลง นาปรง 2554 พบวา ใชสารก าจดวชพชประเภทคมกอนวชพชงอก 1 ครง น าหนกสดของวชพชในระยะแตกกอ ของแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเทากบ 775 กรม/ตารางเมตร นอยกวาในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรซงใชสารก าจดวชพชประเภทหลงขาวงอก 2 ครง มน าหนกสดเทากบ 2,650 กรม/ตารางเมตร และพบหญาดอกขาว จ านวนมากทสด (ตาราง 9) ในระยะสรางชอดอก พบวชพชในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานมน าหนกสดเทากบ 2,200 กรม/ตารางเมตร มากกวาในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรมน าหนกสดเทากบ 793 กรมตอตารางเมตร และพบหญาดอกขาวจ านวนมากทสด ล าดบรองลงมาพบ หญาขาวนก (ตาราง 9) ปญหาการจดการวชพช ซงยงไมประสบผลส าเรจจากปจจยตางๆ เชน ประสทธภาพในการควบคม ขนอยกบการจดการน าเขานาหลงฉดพนสารก าจดวชพชในการฉดพนแบบประเภทคมกอนวชพชงอก แมจะเปนระบบชลประทาน แตขนอยกบการปลอยน าจากคลองใหญ และตองตงเครองสบน าเขานา ไมมทอสงน ามผลตอการจดการวชพชหลงจากฉดพนสารก าจดวชพช และมขอจ ากดหาผรบจางฉดพนสารก าจดวชพชประเภทกอนวชพชงอกหรอชนดคมยาก เพราะตองเดนย าโคลน การจางคนฉดพนยาก เมอชาวนาท านาพรอมๆ กนผรบจางฉดพนมนอย ท าใหลาชาในการฉดพนทงประเภทคมและประเภทฉดพนหลง

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

วชพชงอก จงหวดสงขลา พบวา ทกฤดตองใชสารก าจดวชพชประเภทกอนงอกและหลงวชพชงอก 1-2 ครงและพบมากทสดคอนาป 2556 ในระยะแตกกอ พบวา ใชสารก าจดวชพชประเภทหลงขาวงอก 1 ครง มวชพชมน าหนกสดของวชพชในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเทากบ 2,200 กรมตอตารางเมตร นอยกวาในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรใชสารก าจดวชพชประเภทหลงขาวงอก 2 ครง มวชพชน าหนกสดเทากบ 2,650 กรม/ตารางเมตร และพบหญาดอกขาวจ านวนมากทสด (ตาราง 9) ในระยะสรางชอดอก พบวา น าหนกสดของวชพชในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเทากบ 1,700 กรมตอตารางเมตร นอยกวาในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ซงพบหญาดอกขาว จ านวนมากทสด มเทยนนา และวชพชชนดอนๆ ไดแก สตวาใบพาย (ตาราง 9) เนองจากปญหาการจดการวชพช ซงยงไมประสบผลส าเรจจากปจจยตางๆ เชน ชนดของสารทมประสทธภาพในการควบคมประเภทคมกอนวชพชงอกเพราะการจดการน าเขานาหลงฉดพนสารก าจดวชพช เนองจากตองตงเครองสบน าเขานา บางครงแหลงน าไมมน าจงหวดนครศรธรรมราช พบวา ทกฤดตองใชสารก าจดวชพชประเภทกอนงอกและหลงวชพชงอก 1-2 ครงและพบมากทสด คอ นาปรง 2554 ในระยะแตกกอ พบวา ใชสารก าจดวชพชประเภทหลงขาวงอก 1 ครง น าหนกสดของวชพชในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเทากบ 128.7 กรมตอตารางเมตร พบหนวดปลาดกจ านวนมากทสด ซงนอยกวาในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรซงใชสารก าจดวชพชประเภทหลงขาวงอก 1 ครง มน าหนกสดเทากบ 731.1 กรมตอตารางเมตร พบหญาดอกขาวจ านวนมากทสด (ตาราง 9) ในระยะสรางชอดอก พบวชพชในแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานมน าหนกสดเทากบ 43 กรมตอตารางเมตร นอยกวาในแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรมน าหนกสดเทากบ 116.1 กรมตอตารางเมตร พบหญาดอกขาวจ านวนมากทสด (ตาราง 9)

ปญหารวมทส าคญมาก คอ การปองกนก าจดวชพชทมปญหาการจดการน าเขานาหลงฉดพนสารเคมประเภทกอนและหลงวชพชงอก และการฉดพนแบบหลงวชพชงอกอยางเดยวมกไมไดผล พบวชพชทระบาดในระยะแตกกอ และระยะสรางชอดอก มากตามล าดบ ไดแก หญาดอกขาว หนวดปลาดก หญาขาวนก กกทราย กกขนาก ขาเขยด สตวาใบพาย ผกปอดนา สาเหตอกประการทท าใหตนทนการผลตแตกตาง คอ คาน ามนเชอเพลงสบน าเขานา

5. ตนทนกำรผลต รำคำผลผลต และผลตอบแทนสทธ

จงหวดพทลงสามารถลดตนทนการผลตไดมากทสด คอ นาป 2556 นาปรง 2554 แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานไดผลผลตเฉลย 774 กโลกรมตอไร ตนทนการผลต เทากบ 2,515 บาทตอไร ราคาทเกษตรกรขายได ณ ไรนา 7.7 บาทตอกโลกรมผลตอบแทนตอไร 5,959 บาทตอไร และผลตอบแทนสทธตอไร 3,444 บาทตอไร ส าหรบแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ไดผลผลต 646 กโลกรมตอไร มตนทนการผลต 2,935 บาท ราคาทเกษตรกรขายไดทไรนา 7.7 บาทตอกโลกรม ผลตอบแทนตอไร 4 ,974 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร เทากบ 2,039 บาทตอไร จะเหนวา แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน สามารถลดตนทนการผลตได 316 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร มากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร 1,405 บาทตอไร (ตาราง 10) สามารถลดตนทนการผลตไดนอยสดคอนาป นาป 2555 แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานไดผลผลตเฉลย 855 กโลกรมตอไร ตนทนการผลต เทากบ 3,208 บาทตอไร ราคาท

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

เกษตรกรขายได ณ ไรนา 14.6 บาทตอกโลกรมผลตอบแทนตอไร 12,483 บาทตอไร และผลตอบแทนสทธตอไร 9,275 บาทตอไร ส าหรบแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ไดผลผลต 389 กโลกรมตอไร มตนทนการผลต 3,046 บาท ราคาทเกษตรกรขายไดทไรนา 14.6 บาทตอกโลกรม ผลตอบแทนตอไร 5 ,679 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร เทากบ 2,633 บาทตอไร จะเหนวา แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน สามารถลดตนทนการผลตได 162 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร มากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร 6,642 บาทตอไร (ตาราง 10) จงหวดสงขลา สามารถลดตนทนการผลตไดมากทสด คอ นาป 2556 แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานไดผลผลตเฉลย 678 กโลกรมตอไร ตนทนการผลต เทากบ 2,722 บาทตอไร ราคาทเกษตรกรขายไดทไรนา 13.4 บาทตอกโลกรม ผลตอบแทนตอไร 9,085 บาทตอไร และผลตอบแทนสทธตอไร 6,363 บาทตอไร ส าหรบแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ไดผลผลต 506 กโลกรมตอไร มตนทนการผลต 3,350 บาท ราคาทเกษตรกรขายไดทไรนา 13.4 บาทตอกโลกรม ผลตอบแทนตอไร 6,780 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร เทากบ 3,430 บาทตอไร จะเหนวาแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน สามารถลดตนทนการผลตได 628 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร มากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร 2,933 บาทตอไร (ตาราง 10) จงหวดนครศรธรรมราชสามารถลดตนทนการผลตไดมากทสดคอ นาปรง 2554 แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานไดผลผลตเฉลย 747 กโลกรมตอไร ตนทนการผลต เทากบ 3,065 บาทตอไร ราคาทเกษตรกรขายไดทไรนา 7.2 บาทตอกโลกรม ผลตอบแทนตอไร 5378 บาทตอไร และผลตอบแทนสทธตอไร 2,313 บาทตอไรส าหรบแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร ไดผลผลต 3,809 กโลกรมตอไร มตนทนการผลต 3,300 บาท ราคาทเกษตรกรขายไดทไรนา 7.2 บาทตอกโลกรม ผลตอบแทนตอไร 3,730 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร เทากบ 430 บาทตอไร จะเหนวา แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน สามารถลดตนทนการผลตได 235 บาทตอไร และไดผลตอบแทนสทธตอไร มากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร 3,495 บาทตอไร (ตาราง 10)

6. ถำยทอดองคควำมรสเกษตรกร

จงหวดพทลง จ านวน 2 ครง วนท 25 มกราคม 2556 ศาลาหมบาน หมท 2 ต าบลชยบร และ 27 มนาคม 2556 อาคารฝกอบรม ศนยวจยขาวพทลง และจดงานวนถายทอด เมอวนท 5 สงหาคม 2556 ณ แปลงเกษตรกร จงหวดสงขลา วนท 5 กนยายน 2556 ศาลาหมบานหมท 5 ต าบลบานขาว อ าเภอระโนด และ ณ แปลงเกษตรกร จงหวดนครศรธรรมราช วนท 10 พฤษภาคม 2556 โรงเรยนเกษตรกรบานบางระก า ต าบลทาเรอ อ าเภอเมอง และ ณ แปลงเกษตรกร

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผลและขอเสนอแนะ

สรปผลกำรวจย แปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานเปรยบเทยบกบแปลงตามการปฏบตของเกษตรกรกรรมวธ

การจดการศตรขาวแบบผสมผสานสามารถชวยลดตนทนการผลตของเกษตรกรไดและได ผลตอบแทนสทธตอไรมากกวากรรมวธการจดการตามการปฏบตของเกษตรกร ซงเกษตรกรมความเขาใจถงหลกการการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน ระยะเรมตนตงแตการเตรยมดนทด เลอกวธการปลกขาวทเหมาะสมกบพนท เลอกพนธขาวทมความตานทานตอโรคและแมลงศตรขาวทส าคญ มการจดการน าและปยเคมทด มการสมส ารวจโรคและแมลงศตรขาวทกๆ สปดาห เมอเกนระดบเศรษฐกจแนะน าใหใชสารเคม ฉดพนก าจดเพอไมใหผลผลตเสยหาย ถาไมเกนระดบเศรษฐกจ ไมจ าเปนตองใชสารก าจดแมลงฉดพน เนองจากมศตรธรรมชาตชวยควบคมศตรขาว ซงแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานมจ านวนศตรธรรมชาตมากกวาแปลงตามการปฏบตของเกษตรกร และพบการระบาดของศตรขาว ไดแก เพลยไฟ เพลยจกจนสเขยว หนอนหอใบขาว เพลยจกจนปกลายหยก เพลยกระโดดหลงขาว แมลงสง หน หอยเชอร โรคไหม โรคใบจดสน าตาล หญาดอกขาว หนวดปลาดก หญาขาวนก และกกทราย ควรเฝาระวงเพลยจกจนสเขยว และโรคใบจดสน าตาล ซงแปลงการจดการศตรขาวแบบผสมผสานสามารถลดตนทนการผลตไดเทากบ 100-580 บาทตอไร และใหผลตอบแทนสทธมากกวา 440-11,083 บาทตอไร

อภปรำยผลกำรวจย

จากนโยบายจ าน าขาวของรฐบาล ชวงป 2555-2556 มผลใหผลตอบแทนสทธตอไรของเกษตรกรทปลกขาวตอเนองในพนท พทลง สงขลา และนครศรธรรมราช ทเขารวมการน าเทคโนโลยการจดการศตรขาวแบบผสมผสานในโครงการนไดรบผลตอบแทนสทธตอไรสง ซงเปนทพอใจของเกษตรกร เมอเปรยบเทยบกบนาปรง ป 2554 ยงไมมโครงการจ าน าขาวของรฐบาลมาใช เหนความแตกตางชดเจนทผลตอบแทนสทธตอไรต า ไมเปนทพอใจของเกษตรกร ดงนน เมอเกษตรกรมแรงจงใจในการผลตพรอมทงน าเทคโนโลยการจดกากรศตรขาวแบบผสมผสาน และเทคโนโลยการผลตขาวอน ๆ มาใชเพอเพมคณภาพและผลผลตขาว จะท าใหผลผลตขาวมคณภาพและลดตนทนเกษตรกรไดรบผลตอบแทนสทธเปนทพอใจ อนาคตการผลตขาวกจะด

ดงนนรายงานฉบบนเปนสวนหนงทเหนถงความพงพอใจของเกษตรกรตอผลตอบแทนสทธทไดรบแรงจงใจในการปลกขาวสงผลตอคณภาพชวตของเกษตรกร จงมขอเสนอความคดเหนจากผด าเนนงานเกษตรกรเปนผผลต การจดการบรหารโครงการจ าน าขาวของรฐบาลเปนกลไกทดเมอบคคลผบรหารจดการมตนแบบทดและไมคดโกงระหวางทาง เกษตรกรตองการอยากใหมโครงการรบจ าน าขาว เชนเดม

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ขอเสนอแนะ

เกษตรกรยอมรบความรเพมเตมหลายอยาง เชน ชนดของแมลงศตรธรรมชาตทมประโยชน ตวอยาง แมลงเตาทอง แมงมม เกษตรกรพบมากในแปลงแตไมรวามโทษหรอประโยชน เมอแลกเปลยนความรจากการจดอบรม ท าใหเกษตรกรเขาใจระดบเศรษฐกจของแมลงศตรและโรคขาว และเหนประโยชนของแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนาขาวเกษตรกรเขาใจเทคโนโลยการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน ตงแตเตรยมแปลงนา อตราเมลดพนธ เขาใจระดบโรคและแมลงศตรขาวทควรจะเรมปองกนและเลอกการจดการแบบลดการใชสารปองกนก าจดศตรขาว แตปญหารวม เรองการจดการวชพชยงตองการเทคโนโลยการจดการวชพชเพมเตม และแลกเปลยนความรกน เนองจากปญหาการใชสารก าจดวชพช ยงเปนปญหาหลก ในการลดตนทนการผลตไดยากและการจดการน าคาน ามนสบน าเขานา เนองจากระบบชลประทานทมน าแตตองสบเขานา ไมมทอสงน าแบบระบบการชลประทานทด

กำรน ำผลวจยไปใชประโยชนหรอตอยอด

เผยแพร และขยายผลของการจดการศตรขาวแบบผสมผสาน 1. เพอแกไขปญหาการระบาดอยางตอเนองของศตรขาวในนาชลประทานภาคใต 2. เปนการใหความรแกเกษตรกร ในดานการจดการศตรขาวทเหมาะสมเพอลดการใชสารปองกน

ศตรพช และลดตนทนการผลต 3. เปนการเพมประสทธภาพการผลตขาวของเกษตรกร โดยสามารถรกษาศกยภาพของผลผลตขาวได

และไดผลตอบแทนคมคา 4. เผยแพรวารสารวชาการขาว 5. กรมสงเสรมการเกษตร น าผลงานสเกษตรกร น าหลกสตรสการเรยนในโรงเรยนเกษตรกร

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

เอกสำรอำงอง

กรมการขาว. 2550. งานในรอบปส านกพฒนาผลตภณฑขาว. หนา 89-90. ใน: ตนทนการผลต ป 2547/48 – 2549/50 เฉลยทงประเทศ กรมวชาการขาว กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2545. เกษตรดทเหมาะสม ส าหรบขาวนาชลประทาน. ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. 42 หนา.

เฉลมวงศ ถรวฒน, ประกอบ เลอมแสง, ปรชา วงศลาบตร, วนช ยาคลาย และลาวลย นยมวทย. 2530. ผลของการทดสอบการปองกนก าจดศตรขาวโดยวธผสมผสานกบชาวนาทปทมธาน.หนา 52-66. ใน:รายงานการสมมนาเชงปฏบตการการปองกนก าจดศตรขาวโดยวธผสมผสาน. กรมวชาการเกษตรรวมกบกรมสงเสรมการเกษตร.

ชนสรน กลนมณ . 2556 การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการระบาดของโรคขาวในนาชลประทานทปลกตอเนอง ในจงหวดพทลง สงขลา และนครศรธรรมราช หนา 235-250. ใน : การประชมขาวธญพชเมองหนาวประจ าป 2556 6-7 มถนายน 2556 โรงแรมมารวยการเดน กรงเทพ ฯ.

ดารา เจตนะจตร. 2547. โรคขาวและการปองกนก าจด. หนา 67-76. ใน : เอกสารวชาการขาว กรมวชาการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

นงรตน นลพานชย, พากเพยร อรญนารถ และ T.W. Mew. 2543. วธการแบบยงยนในการปองกนก าจด โรคกาบใบแหง โดยการใชแบคทเรยปฏปกษ. หนา 51-52. ใน : บทคดยอ และสรปผลงาน การ ประชมวชาการกองโรคพชและจลชววทยา. กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. นลน จารกภากร. 2535. ศกษาการแพรกระจายของโรคขาวทส าคญในภาคใต รายงานผลการด าเนนงานกลม

ขาวและธญพชเมองหนาว ประจ าป 2535. สถาบนวจยขาว กรมวชาการเกษตร. ประสาน วงศาโรจน. 2540. การจดการวชพชในนาขาว. หางหนสวนจ ากด มเดยเพรส. กทม. 175 หนา. ปรชา วงศลาบตร, วนช ยาคลาย, สวฒน รวยอารย และเรวต ภทรสทธ: 2535. การปองกนก าจดแมลงศตร

ขาวโดยวธผสมผสาน. ใน: เอกสารวชาการ การปองกนก าจดศตรพชโดยวธผสมผสาน. กองกฏและ สตววทยา กรมวชาการเกษตร. หนา 22-36.

พากเพยร อรญนารถ, นงรตน นลพานชย, วชต ศรสนธนะ และสมคด ดสถาพร. 2543. ประสทธภาพ ของชวภณฑ Bacillus subtilis ในการควบคมโรคกาบใบแหงของขาว. ขาวสารโรคพชและจล ชววทยา 10 (2) : 2-8.

พากเพยร อรญนารถ, อรณ สรนทร, วนชย โรจนหสดน, สมคด ดสถาพร, พยนต ขาวสะอาด และ เกษม สทราจารย. 2532. การประเมนผลการทดลองของผลผลตขาวเนองจากโรคเมลดดาง. รายงานผลงานวจย พ.ศ. 2532 กองโรคพชและจลชววทยา กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตร และสหกรณ.

มโนชย กรตกสกร. 2528. หลกการปองกนก าจดแมลงศตรพช. ภาควชากฎวทยาและโรคพช คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. ขอนแกน. 116 หนา.

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ยทธศาสตรขาวไทย ป 2550 -2554. กรมการขาว 8 สงหาคม 2550. เอกสารเผยแพร. 19 หนา. รอยบญ จ ารสกาญจน. 2556. การเฝาระวงการระบาดของแมลงศตรขาว. หนา 33-49. ใน : เอกสารประกอบ

การประชมวชาการขาวภาคใต ประจ าป 2556. วนท 26-27 มถนายน 2556. โรงแรมบรรจงบร จงหวดสราษฎรธาน.

รศม ฐตเกยรตพงศ วชชดา รตนากาญจน และวชต ศรสนธนะ. 2549. การควบคมโรคไหมของขาวดวย ผงเชอแบคทเรยปฏปกษ. หนา 100-108. ใน:เรองยอ การประชมวชาการขาวและธญพชเมองหนาว ประจ าป 2549 สถาบนวจยขาว กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

วรรณา พยคฆาภบาล. 2545. การปองกนก าจดศตรพชโดยวธผสมผสาน . สมมนาพชศาสตร. สถาบน เทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตบางพระ ประจ าปการศกษาท 2/2545. 11 หนา.

วรวฒ กตญญกล. 2526. การบรหารแมลงศตรขาว. กองกฏและสตววทยา กรมวชาการเกษตร. 119 หนา. วชชดา รตนากาญจน, รศม ฐตเกยรตพงศ, พากเพยร อรญนารถ และวชต ศรสนธนะ. 2548. ประสทธภาพ

ของผลตภณฑสารประกอบซลกอนในการควบคมโรคกาบใบแหงของขาว. หนา 98-102. ใน: เรองยอการประชมวชาการขาวและธญพชเมองหนาวประจ าป 2548 สถาบนวจยขาวกรมวชาการเกษตร. กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สวฒน รวยอารย. 2544. เรยนรการจดการแมลงศตรขาวโดยวธผสมผสาน. กองกฏและสตววทยา กรมวชาการเกษตร. 262 หนา.

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2552. สถตการเกษตรของประเทศไทย ปเพาะปลก 2551/52. ศนยสารสนเทศการเกษตร ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 311 หนา.

สมศกด ทองดแท. 2540. โรค แมลง สตวศตรขาวและการปองกนก าจด ศนยวจยขาวปทมธาน.110 หนา. สภางค โลวโสภณกล, ประยร สรรเพชร, บญม วารนสะอาด และมนญ อเนกชย. 2529. การศกษาความ

หนาแนนของแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตในภาคใต. รายงานผลการคนควาวจยป 2529ศนยวจยขาวพทลง, สถาบนวจยขาว, กรมวชาการเกษตร. หนา 131-139.

สวฒน รวยอารย . 2544. เรยนรการจดการแมลงศตรขาวโดยวธผสมผสาน. กองกฏและสตววทยา , กรมวชาการเกษตร. 262 หนา.

ส านกวจยและพฒนาขาว. 2552. องคความรดานศตรขาว คมอส าหรบชาวนาไทย. ส านกวจยและพฒนาขาว , กรมการขาว, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 60 หนา.

อรพน ถระวฒน. 2540. ขอคดและการปฏบตเบองตนเกยวกบไอพเอม. การปองกนและก าจดศตรพชกรมสงเสรมการเกษตร. 27 หนา.

FAO. 1968. Report of the second session of the FAO panel of experts on integrated pest control. PL/1968/M/3. Rome, 19-24 Sept. 1968. 129 p. Zadoks, J.C. and R.D. Schein. 1979. Epidemiology and plant disease management. Oxford University Press, New York. 427 p.

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตำรำง

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 1 จ านวนแมลงศตรขาวในแปลงนา จงหวดพทลง

นาปรง 2554

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2556

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

IPM FP IPM FP IPM FP IPM FP 10 12 0 21 8 30 32 15 33 10 0 0 17 7 4 30 26 5 37 11 10 17 0 0 33 7 0 36 21 22 44 6 26 33 3 0 42 32 0 44 8 17 51 19 4 42 28 0 54 8 15 51 20 24 58 4 3 54 7 3 66 8 0 57 95 228 65 7 8 66 61 34 73 0 0 64 3 10 71 2 9 73 0 41 86 5 0 72 8 5 79 11 20 86 8 5 85 20 13 86 6 4 33 37 93 0 14

รวม 79 19 รวม 209 368 รวม 81 117 รวม 140 120

ตาราง 2 จ านวนแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนา จงหวดพทลง

นาปรง 2554

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2556

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

IPM FP IPM FP IPM FP IPM FP

10 20 - 21 16 98 32 463 113 41 11 14 17 8 13 30 56 64 37 29 8 48 21 13 33 16 62 36 47 31 44 22 5 55 28 18 42 6 - 44 59 87 51 14 8 61 23 17 54 21 - 51 26 32 58 9 4 66 8 12 66 20 - 57 61 42 65 15 13 76 56 77 73 27 11 64 46 45 71 54 37 82 18 45 86 9 - 72 31 3 79 11 20 95 49 37 85 12 9 86 13 11 102 22 78 93 23 48

รวม 127 86 รวม 377 459 รวม 630 219 รวม 236 311

- ไมส ารวจ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 3 จ านวนแมลงศตรขาวในแปลงนา จงหวดสงขลา

นาปรง 2554

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2556

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

IPM FP IPM FP IPM FP IPM FP 38 27 7 24 114 11 30 6 7 27 25 19 53 6 0 30 15 88 35 10 7 42 28 34 59 0 5 38 23 44 42 5 5 49 19 38 74 10 0 44 25 26 49 25 5 55 6 6 81 1 0 52 36 44 56 25 25 63 0 0 58 36 49 63 6 11 71 23 37 65 21 35 71 11 4 77 26 43 73 55 59 77 15 14 84 11 49 80 43 19 84 7 3 93 15 18 98

106 0 0

0 4

รวม 44 12 รวม 368 375 รวม 110 81 รวม 153 248

ตาราง 4 จ านวนแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนา จงหวดสงขลา

3 มย. 2554 นาปรง

4 กพ. 2555

นาป

16 มย.2555 นาปรง

17 มค. 2556

นาป

อาย ขาว (วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อาย ขาว (วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

IPM FP IPM FP IPM FP FP FP 27 23 24 24 27 24 30 195 14 38 59 21 42 39 94 30 13 13 35 46 12 53 26 0 49 67 26 38 66 88 42 43 48 59 49 34 55 80 58 44 88 42 49 81 64 74 35 0 63 23 20 52 70 78 56 53 65 81 29 28 71 58 55 58 51 50 63 18 23 77 52 131 65 56 48 71 28 28 84 68 67 73 185 205 77 27 37 93 25 18 80 69 42 84 19 18 98 106

61 44

18 20

รวม 540 531 รวม 625 590 รวม 510 309 รวม 198 83

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 5 จ านวนแมลงศตรขาวในแปลงนา จงหวดนครศรธรรมราช

นาปรง 2554

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2556

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

อายขาว(วน)

เพลย จกจนสเขยว

IPM FP IPM FP IPM FP IPM FP 19 26 18 21 5 6 28 1 0 33 131 38 26 110 0 28 23 40 35 5 0 39 8 7 33 59 0 35 91 96 42 12 14 48 10 43 40 25 15 42 178 173 49 3 3 52 25 2 47 50 0 49 65 121 56 19 19 62 51 3 54 28 0 56 153 89 62 29 29 69 76 28 61 75 101 63 60 55 69 83 16 76 239 62 68 67 0 70 96 115 76 160 65 83 29 280 75 37 15 77 30 18 83 39 14 82 88

5 34

0 0

90 99 18

รวม 516 149 รวม 701 713 รวม 450 178 รวม 563 463

ตาราง 6 จ านวนแมลงศตรธรรมชาตในแปลงนา จงหวดนครศรธรรมราช

นาปรง 2554

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2556

อาย ขาว (วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อาย ขาว (วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

อายขาว(วน)

แมลง ศตรธรรมชาต

IPM FP IPM FP IPM FP IPM FP 33 276 161 21 40 12 28 14 26 19 65 86 39 11 27 28 30 53 35 96 42 26 74 - 48 37 85 35 45 119 42 42 46 33 112 - 52 48 45 42 90 113 49 30 58 40 259 286 62 68 16 49 65 83 56 54 86 47 281 - 69 118 53 56 225 52 62 62 38 54 160 - 76 101 89 63 60 36 69 71 44 61 174 248 83 75 248 70 401 308 76 92 119 68 172 - 77 68 30 83 107 73 75 176 - 90 117 115 82

88 236 98

198 -

รวม 734 724 รวม 1,024 806 รวม 685 647 รวม 1,807 818

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 7 การเกดโรคขาวเปนเปอรเซนตการเขาลายและเปอรเซนตความรนแรงของโรคในแปลงนาจงหวดสงขลา

โรคใบจดสน าตาล โรคไหม

อายขาว(วน)

นาปรง 2554

อายขาว(วน)

นาปรง 2555

อายขาว(วน)

นาป 2556

อายขาว(วน)

นาปรง 2554

อายขาว(วน)

นาป 2555

IPM FP IPM FP IPM FP

FP IPM FP I S I s I S I s I S I S I S I S I s

38 0 0 0 0 27 0 0 0 0 30 0 0 0 0 38 0 0 24 0 0 18.4 .45 53 0 0 6.1 .15 42 0 0 41.10 .44 35 0 0 0 0 53 1.75 .13 30 0 0 59.08 4.43 59 5.5 .13 - - 49 0 0 45.2 .75 42 0 0 0 0 59 - - 38 0 0 99.58 7.94 74 0 0 55.83 2.05 55 14 .44 62.5 .92 49 0 0 25.4 1.30 74 40.5 .78 44 0 0 100 9.39 81 0 0 35.33 1.65 63 49.9 .85 58.66 .92 56 0 0 44.3 1.75 81 55.5 8.1 52 84.08 1.53 100 12.6 88 0 0 21.75 2.45 71 59.25 .78 42.33 1 63 10 .65 100 3.62 88 31.1 5.4 58 96.33 6.56 100 7.28

77 72.41 .95 85.83 1 71 30.2 1 100 3.87 84 69.67 .90 100 1 77 48.3 .75 100 5.25 93 95.58 .99 100 1 84 73.45 .92 100 9.2 98 83.16 1.58 100 1 101 98.16 1 100 7.4 106 97.5 1 100 1.73

- ไมส ารวจ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 8 การเกดโรคขาวเปนเปอรเซนตการเขาลายและเปอรเซนตความรนแรงของโรคในแปลงนาจงหวดนครศรธรรมราช โรคไหม โรคใบจดสน าตาล

อายขาว(วน)

นาปรง 2554

อาย

ขาว(วน)

นาป 2555 อาย

ขาว(วน)

นาปรง 2555 อาย

ขาว(วน)

นาป 2556

IPM FP IPM FP IPM FP IPM FP

I S I s I S I s I S I s I S I s

19 0 0 10 1 21 1.96 1 12.3 1 35 3 1 0 0 33 98 1 92.83 1

26 5.1 8.15 12 1 28 3.7 1 8.5 1 42 5.3 1 0 0 39 98 1 - -

33 5.4 6.3 1 6.7 5.45 35 15.3 1 13.5 1 49 4.1 1 0 0 48 82.7 1 - -

40 6,2 18.25 18.4 3.4 42 7.6 1 5 1 56 7.1 1 0 0 52 73.3 1 98 1

47 7.0 11.55 11 1 49 4.5 1 5.9 1 62 8.75 1 0 0 62 98.1 1 - -

54 6.6 8.65 8.5 3.8 56 5.2 1 0 0 69 7.3 1 3.51 1 69 100 1 - -

61 12.23 8.7 6.3 3 63 0 0 0 0 76 8.41 1 5.31 1 76 100 1 100 1

68 7.35 7.5 3.8 3.8 70 0 0 0 0 83 7.51 1 4.1 1 83 100 1 - -

75 4.08 6.1 2.4 2.4 77 0 0 0 0 90 0 0 0 0

82 7.8 6.1 3.5 3.5

- ไมส ารวจ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 9 วชพชในแปลงนา จงหวดพทลง, สงขลา และนครศรธรรมราช ระหวางป 2554-2556

การจดการ

พทลง สงขลา นครศรธรรมราช น าหนก (g/m2)

จ านวนของวชพช(ตน) น าหนก (g/m2)

จ านวนของวชพช(ตน) น าหนก (g/m2)

จ านวนของวชพช(ตน) L E M J C CY F L E M O J CY F L E E J C CY F

ระยะตงทอง นาปรง 2554 ระยะตงทอง นาปรง 2554 ระยะตงทอง นาปรง 2554 IPM 2,200 240 0 0 0 0 0 0 2,200 240 0 0 0 0 0 0 43 9 0 0 0 0 4 3 FP 793 79 27 42 10 0 7 5 793 79 27 42 10 0 7 5 116.1 209 0 1 0 1 2 11 ระยะแตกกอ นาปรง 2554 at tillering stage นาปรง 2554 at tillering stage นาปรง 2554

IPM 775 181 7 0 0 0 31 0 775 181 7 0 0 0 31 0 128.7 46 0 0 0 4 12 36

FP 2,650 204 0 0 0 0 0 0 2,698 204 0 0 0 0 0 0 731.1 665 0 0 2 0 8 123

ระยะตงทอง นาป 2555 ระยะตงทอง นาป 2555 ระยะตงทอง นาป 2555 IPM 400 1 25 0 0 0 5 27 700 48 2 2 0 0 2 0 43 9 0 0 0 0 4 7 FP 366 0 34 7 0 0 67 76 2,300 18 58 0 0 7 21 0 121.1 21 0 7 0 0 7 9 ระยะแตกกอ นาป 2555 ระยะแตกกอ นาป 2555 ระยะแตกกอ นาป 2555

IPM 150 0 15 0 0 8 9 4 100 12 0 0 0 0 0 0 44.6 7 0 0 0 8 9 8 FP 150 0 17 0 0 2 122 71 700 7 72 0 0 0 3 0 137.1 16 0 0 0 1 3 23 ระยะตงทอง นาปรง 2555 ระยะตงทอง นาปรง 2555 ระยะตงทอง นาปรง 2555

IPM 43 8 7 0 0 0 0 2 17 79 26 0 0 0 107 0 42.5 63 0 0 4 0 1 1 FP 121.1 20 5 0 0 0 0 23 18 73 52 0 0 0 35 0 230.5 55 0 0 0 0 10 287

L= Leptochloa chinensis, E = Echinochloa crus-galli, M= Monochoria vaginalis, J= Jussiaea linifolia, C= Cyperus difformis, CY= Cyperus iria, รIPM= การจดการศตรขาวแบบผสมผสาน FP= การจดการแบบเกษตรกร F= Fimbristylis miliaceaf, O= Ottelia alismoides

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 9 ( ตอ)

การจดการ

พทลง สงขลา นครศรธรรมราช

น าหนก (g/m2)

จ านวนของวชพช(ตน) น าหนก (g/m2)

จ านวนของวชพช(ตน) น าหนก (g/m2)

จ านวนของวชพช(ตน) L E M J C CY F L E M O J CY F L E E J C CY F

ระยะแตกกอ นาปรง 2555 ระยะแตกกอ นาปรง 2555 ระยะแตกกอ นาปรง 2555 IPM 46.6 6 15 0 0 0 0 9 18 112 14 0 0 0 19 0 83.1 185 0 0 2 0 35 61 FP 167.1 34 32 0 0 0 0 23 13 63 41 0 0 0 30 0 194.7 119 0 0 5 0 87 67 ระยะตงทอง นาป 2556 ระยะตงทอง นาป 2556 ระยะตงทอง นาป 2556 IPM 100 9 7 0 0 0 0 5 1,700 181 7 0 0 0 31 0 20.9 2 0 0 4 6 2 3 FP 808 0 0 42 1 0 15 176 3,250 79 27 53 48 7 7 0 23.3 3 0 0 10 0 1 5

ระยะแตกกอ นาป 2556 ระยะแตกกอ นาป 2556 ระยะแตกกอ นาป 2556 IPM 1,083 6 0 0 0 0 22 5 2,200 241 0 0 0 0 0 0 34.8 4 0 1 4 4 2 5

FP 3,750 0 7 0 0 0 0 230 2,650 221 0

0

0 0 0 0 731.1 25 0 0 2 1 2 1

L= Leptochloa chinensis, E = Echinochloa crus-galli, M= Monochoria vaginalis, J= Jussiaea linifolia, C= Cyperus difformis, CY= Cyperus iria, IPM= การจดการศตรขาวแบบผสมผสาน FP= การจดการแบบเกษตรกร F= Fimbristylis miliaceaf, O= Ottelia alismoides

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 10 ตนทนการผลต ราคาผลผลต และผลตอบแทนสทธ ฯลฯ ในจงหวดพทลง, สงขลา, นครศรธรรมราช ป 2554 - 2556

รายการ

พทลง สงขลา 31 มกราคม 19 กมภาพนธ 25 มถนายน 6 พฤษภาคม 17 มกราคม 4 กมภาพนธ 16 มถนายน 3 มถนายน

นาป 2556

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2554

นาป 2556

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2556

IPM

FP

IPM

FP

IPM

FP

PM

FP

PM

FP

IPM

FP

PM

FP

IPM

FP

ตนทน 2,642 3,150 3,208 3,046 2,855 3,310 2,515 2,935 2,722 3,350 3,004 2,966 2,677 2,977 2,854 3,036 ผลผลต 692 624 855 389 586 590 774 646 678 506 516 420 608 518 464 394 ราคา 14.6 14.6 14.6 14.6 14.6 14.6 7.7 7.7 13.4 13.4 14.6 14.6 14.6 14.6 7.1 7.1 รายได 10,103 9,110 12,483 5,679 8,556 8,614 5,959 4,974 9,085 6,780 7,534 6,132 8,876 7,563 3,294 2,797 ผลตอบ แทนสทธ

7,461 5,960 9,275 2,633 5,701 5,304 3,444 2,039 6,363 3,430 4,530 3,166 6,199 3,838 440 -228

ตนทน = (บาท/ไร) ผลผลต = (กโลกรม/ไร) ราคา = (บาท/กโลกรม) รายได = (บาท/ไร) ผลตอบแทนสทธ = (บาท/ไร)

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ตาราง 10 (ตอ )

รายการ

นครศรธรรมราช 19 มกราคม 27 กมภาพนธ 3 กรกฎาคม 14 มถนายน

นาป 2556

นาป 2555

นาปรง 2555

นาป 2554

IPM

FP

IPM

FP

IPM

FP

IPM

FP

ตนทน 2,960 3,150 3,877 3,977 3,725 3,995 3,515 2,935 ผลผลต 591 518 935 639 866 789 774 646 ราคา 14.8 14.8 16 16 10 10 7.7 7.7 รายได 8,747 7,666 14,960 10,224 8,660 7,890 5,959 4,974 ผลตอบ แทนสทธ

5,787 4,516 11,083 6,247 4,941 3,895 3,444 2,039

ตนทน = (บาท/ไร) ผลผลต = (กโลกรม/ไร) ราคา = (บาท/กโลกรม) รายได = (บาท/ไร) ผลตอบแทนสทธ = (บาท/ไร)

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาพ

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาพท 2 อบรมเกษตรกร จงหวดพทลง วนท 25 มกราคม 2556 ศาลาหมบาน หมท 5 ต าบลชยบร อ าเภอเมอง จงหวดพทลง จงหวดพทลง

ภาพท1 แปลงนาด าเนนงานจงหวดพทลง สงขลาและนครศรธรรมราช

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาพท 3 จดงานวนถายทอด เมอวนท 5 สงหาคม 2556 ณ แปลงเกษตรกร จงหวดพทลง

ภาพท 4 อบรมเกษตรกร จงหวดพทลง 27 มนาคม 2556 อาคารฝกอบรม ศนยวจยขาวพทลง และศาลาหมบานหมท 2 ต าบลชยบร อ าเภอเมอง จงหวดพทลง

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาพท 5 อบรมเกษตรกรจงหวดนครศรธรรมราช วนท 10 พฤษภาคม 2556 โรงเรยนเกษตรกร บานบางระก า ต าบลทาเรอ อ าเภอเมอง และ ณ แปลงเกษตรกร

ภาพท 6 อบรมเกษตรกรจงหวดสงขลา วนท 5 กนยายน 2556 ศาลาหมบานหมท 5 ต าบลบานขาว อ าเภอระโนด และ ณ แปลงเกษตรกร

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาพท 8 เอกสารประกอบการประชมวชาการขาวและธญพชเมองหนาว กองวจยและพฒนาขาว

กรมการขาว ป 2557

ภาพท 7 เอกสารประกอบการอบรม โปสเตอร จานวน 4 แผน และเอกสารประกอบการจดการ

ศตรขาวแบบผสมผสาน จานวน 33 หนา

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาพท 9 เอกสารประกอบ การประชมสมมนาวชาการ กลมศนยวจยขาวภาคใต ประจาป 2557

ภาพท 10 เอกสารประกอบ การประชมสมมนาวชาการ กลมศนยวจยขาวภาคใต ประจาป 2555

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

ภาคผนวก

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

รายชอกจกรรม

1. การจดการศตรขาวแบบผสมผสานในนาชลประทานจงหวดพทลง

2. การจดการศตรขาวแบบผสมผสานในนาชลประทานจงหวดนครศรธรรมราช

3. การจดการศตรขาวแบบผสมผสานในนาชลประทานจงหวดสงขลา

4. จดทาเอกสารเผยแพร เรอง “การจดการศตรขาวแบบผสมผสานในนาชลประทานภาคใต”

5. จดงานวนถายทอด (field day) ในพนท 3 จงหวด คอจงหวดพทลง นครศรธรรมราช และสงขลา

6. จดอบรมถายทอดเทคโนโลย ในพนท 3 จงหวด คอจงหวดพทลง นครศรธรรมราช และสงขลา

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n

รายชอคณะผด าเนนการ

นางชนสรน กลนมณ นกวชาการเกษตรช านาญการพเศษ ศนยวจยขาวพทลง นายโอรกษ ทองเดจ นกวชาการเกษตรช านาญการพเศษ ศนยวจยขาวพทลง

นางวฒนา โพธศร นกวชาการเกษตรช านาญการพเศษ ศนยวจยขาวนครศรธรรมราช นางสาววรญญา ดานทวศลป นกวชาการเกษตรช านาญการ ศนยวจยขาวนครศรธรรมราช นางสาวเสาวนย ศรบว เจาพนกงานเกษตรช านาญงาน ศนยวจยขาวพทลง

Rice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent D

ivisio

n