ศูนย์อนามัยที่ ๑๑ ... · 2017. 2. 9. · คู่มือการเสริมสร้าง ความผูกพันทางอารมณ์

การเสรมสรางความผกพนทางอารมณ

สำาหรบเดกวยแรกเกด - 5 ปดวย “กน กอด เลน เลา”

Í×ÁèÙ¤

สถาบนราชานกล

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

��.indd 1 16/12/2559 11:55:13

ชอหนงสอ : คมอการเสรมสรางความผกพนทางอารมณ สำาหรบ

เดกวยแรกเกด - 5 ป ดวย “กน กอด เลน เลา”

บรรณาธการ : แพทยหญงชดาพมพ เผาสวสด

รวบรวมและเรยบเรยง : แพทยหญงชดาพมพ เผาสวสด และคณะ

เผยแพรโดย : สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

พมพครงท 3 : ธนวาคม 2559

จำานวน : 4,000 เลม

พมพท : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด

��.indd 2 16/12/2559 11:55:13

คำานำา

พนฐานของชวตเรมตงแตวยแรกเกด – 5 ป สงสำาคญทจะทำาใหเดกมพฒนาการทด และ มความฉลาดทางอารมณนน ตองอาศยการสรางสมพนธภาพ และความผกพนทางอารมณระหวางพอแมหรอผเลยงดกบเดก สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต จงไดพฒนาคมอการเสรมสราง ความผกพนทางอารมณสำาหรบเดกวยแรกเกด – 5 ป ดวย “กน กอด เลน เลา” สำาหรบพอแม หรอผ เลยงดเพอใชเปนแนวทางในการเสรมสรางความผกพนทางอารมณระหวางพอแม หรอผเลยงดกบเดกวยแรกเกด - 5 ป เพอใหเดกมความผกพนทางอารมณ ทมนคงกบพอแมหรอผเลยงด ซงจะสงผลใหเดกจะรจกกนเปน เลนเปน ฟงเปน รกคนอนเปน มจตใจทด มการแสดงออกทางอารมณ ทเหมาะสม ยอมรบนบถอตนเอง และไดรบการยอมรบจากผอน ทายทสดเดกจะมความฉลาดทางอารมณ พรอมทจะออกสสงคม และเผชญโลกภายนอกไดอยางมความสข และเขมแขงตอไป

ดวยความปรารถนาดสถาบนราชานกล

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

��.indd 3 16/12/2559 11:55:13

สารบญ

หนา

บทนำา : ความผกพนทางอารมณ... สำาคญอยางไร 1

กน อมทอง อบอนใจ 7

กอด หอมให สมผสรก 25

เลน เสรมสายใยรก 37

ฟมฟก เลา เคลานทาน 45

บรรณานกรม 53

ภาคผนวก เมอมลกหลายคน... 55

รายนามทปรกษา และคณะผจดทำา 60

��.indd 4 16/12/2559 11:55:13

ความผกพนทางอารมณ หมายถง ความผกพนระหวางพอแมหรอบคคลสำาคญทเปนสวนหนง ของชวตกบลก เปนความสมพนธอนลกซงทางจตใจ ซงไมไดเกดขนกบทกคนทเลยงดลก ลกทพอแมหรอผเลยงด เลยงดดวยความรก ความเขาใจ ความเอาใจใส และไวตอสญญาณทลกแสดงออกมา สามารถตอบสนองไดสอดคลองกบความตองการของลกไดอยางรวดเรว และสมำาเสมอ มความใสใจในการปกปองดแลจะทำาใหลกรสกอบอน ปลอดภย มความมนใจทจะทำาในสงตางๆ เมอมผดแลทลกรสกผกพนอยใกลๆ เกดเปนความผกพนทางอารมณ ทเหนยวแนนระหวางพอแมหรอผเลยงดและลก

การสรางความมนใจ และความมนคงทางอารมณ

สวนสำาคญของความผกพนทางอารมณ คอ การสรางความมนใจ และความมนคงทางอารมณ เพอใหลกมความรสกมนใจ มนคง และปลอดภย ซงจะทำาใหความผกพนทางอารมณทเกดขนระหวางพอแมหรอ ผเลยงดกบลกคอยๆ พฒนาตามลำาดบ ลกจะมความมนใจ และความมนคงทางอารมณไดนน ลกจะตองไดรบการดแลอยางเขาใจ และทนทวงท พอแมหรอผเลยงดตองเขาใจวาลกตองการการดแลปกปอง ตองการคนใหกำาลงใจ หรอตองการคำาชนชม เมอไหร อยางไร พอแมหรอผเลยงดจะตองทำาความเขาใจ ฝกสงเกตความตองการของลก และให การตอบสนอง อยางเหมาะสม

บทนำา

ความผกพนทางอารมณ... สำาคญอยางไร

1คมอการเสรมสราง ความผกพนทางอารมณ สำาหรบเดกวยแรกเกด - 5 ป ดวย “กน กอด เลน เลา”

��.indd 1 16/12/2559 11:55:14

2 คมอการเสรมสราง ความผกพนทางอารมณ สำาหรบเดกวยแรกเกด - 5 ป ดวย “กน กอด เลน เลา”

การตอบสนองตอความตองการของลก

การตอบสนองลกอยางเหมาะสมกบสถานการณ เปนสงสำาคญในการสรางความผกพนทางอารมณ เม อลกตองการออกไปเลน ไปคนหา เรยน ร สงใหมๆ บนโลกใบน พอแมหรอผเลยงดควรสนบสนน ใหความมนใจและเปดโอกาส ควรปลอยใหลกไดเลน เมอลกจะ เดนออกไปเลน พอแมหรอผเลยงดควรพยกหนา ยมให เพอสรางความมนใจวาเขาสามารถเลนได ขณะลกเลนใหมองอยใกลๆ อยางหวงใย พอแมหรอผเลยงด ไมควรขดขวาง หรอรบกวนการเลนของลก ไมควรหามเมอลกอยากเรยนร อยากออกไปเลน หรอแสดงทาทกงวล กลว รำาคาญ กบการทลกจะเลนหรอทดลองสงใหม เมอลกวงกลบมาหาเพราะเหนอย หว กลว ใหรบ ตอบสนองความตองการนนๆ อยางรวดเรว เชน การอาแขนรบ การโอบกอดใหลกหายตกใจ ยม พยกหนาใหกำาลงใจ หานำาขนมใหกน หรอพาเขาไปพก โดยในชวงทลก วงกลบมาหาเพอตองการการดแลหรอกำาลงใจ พอแมหรอผเลยงดไมควรปลอยปละละเลย หรอ ไมสนใจความตองการของลกทมในขณะนน ในกรณทลกแสดงพฤตกรรมแบบโหยหาตองการความรกความสนใจ พอแมหรอผเลยงดตอง ตอบสนองทนท เชน เมอลกหนมามองสบตายมให ควรตอบสนองดวยการยมกลบ ลบศรษะ หรอชวนลกเลน เมอลกมองหนาชแขนขนตองการใหกอด ควรตอบสนอง โดยการยมรบร แลวอม หรอกอดอยางนมนวล เมอลกมอาการโยเย เหนอย กลว ควรชวยเหลอหรอตอบสนองดวยการอม กอด หรอปลอบโยนดวยความรสกรก และทะนถนอม

การสรางความมนใจ และความมนคงทางอารมณทำาไดอยางไร

การสรางความมนใจ และความมนคงทางอารมณใหกบลกนน สามารถทำาไดดวยการเพมความไว ในการตอบสนองความตองการของลกไดอยางทนท โดยเฉพาะในขวบปแรก และตอบสนองอยางถกตอง นนคอพอแมหรอผเลยงดตองรจก และรใจลกเปนอยางด รวาเมอไหรควรตอบสนองอยางไร เมอไหร ทจะปลอยหรอจะหามลก ดงนนพอแมหรอผเลยงดตองเปนบคคลทชางสงเกตอารมณ พฤตกรรม การแสดงออกของลก สงทชอบหรอไมชอบ เพอใหมความเขาใจในความตองการ และธรรมชาตของลก ซงจะมลกษณะเฉพาะแตกตางกนไปในเดกแตละคน การฝกสงเกต และแปลอารมณของลก เรมตนโดยการฝกสงเกตสหนาทาทางของลก เมอพอแมหรอผเลยงดเขาใจ และตอบสนองไดอยางถกตอง ลกจะตอบสนองในทางทด เชน ยม หวเราะ สงบนง หยดรองไห พอแมหรอผเลยงดควรจดจำาการแสดงออกเหลานนใหแมนยำา เพอใหตอบสนองความตองการของลกไดรวดเรวยงขน

��.indd 2 16/12/2559 11:55:14


รปแบบเรมตนของความผกพนทางอารมณ

เดกสามารถมความผกพนไดกบหลากหลายบคคล แตลกจะพฒนาความผกพนใหเหนยวแนนได กบบคคลเพยงคนเดยว และบคคลนนคอคนทลกใชเวลาอยดวยมากทสด รจกและเขาใจลกมากทสด ซงพอแมหรอผเลยงดสามารถพฒนาความผกพนนไดอยางงายๆ ดงน

พยายามสงเกตพฤตกรรม ทาทาง การแสดงออกตางๆ จากลกวา ตองการสอสารอะไรกบพอแม หรอผเลยงด และพยายามแปลการแสดงออกนนใหได โดยเฉพาะลกเลกๆ ทยงพดไมได ตองอาศย การสงเกตสหนา ทาทาง จดจำาทาทางเหลานน แลวตอบสนองทนท อยางถกตอง และสมำาเสมอ

เลนกบลกโดยใหเดกเปนผเลอก และนำาเลน โดยทพอแมไมขดจงหวะ วนละอยางนอย 15 นาท ตอวน ใหแสดงออกถงความสนกสนาน มความสขทไดเลนกบลก เชน หวเราะ สมผส กอด หอมแกม นำาเสยง สหนา เพอสอใหเหนถงความสขทไดเลนกบเขา

กำาหนดชวงเวลาในการทำากจวตรประจำาวนของลกใหเปนปกต สมำาเสมอในแตละวน เชนกนเปนเวลา นอนเปนเวลา เลนเปนเวลา การทำากจวตรอยางสมำาเสมอจะทำาใหลกรสกมนคง รสกมคนดแล และเกดความเปนระเบยบในการทำากจวตรประจำาวน

การสอสารดวยภาษาทาทาง ในเดกเลกเปนสงสำาคญ เชน การมอง การสบตาลกขณะอาบนำา การกอด การยมให การอมเดน เพอแสดงถงความรก ทำาใหลกรสกไดรบความอบอนจากพอแมหรอผเลยงด แมจะยงไมเขาใจภาษาพดของผใหญกตาม

การสมผส การกอด การอม เปนการใหความอบอนทางใจ โดยเฉพาะเวลาลกรองไห การอม เปนการชวยจดการอารมณของลกไดด ทำาใหลกรสกปลอดภย และสงบลงได

��.indd 3 16/12/2559 11:55:14


ในเดกวยเตาะแตะ (1 – 3 ป) ควรใหอสระในการเลน การออกสำารวจ คนหา และทดลองทำาสงใหมๆ โดยพอแมตองอยใกลๆ เนองจากยงตองการกำาลงใจ เพอยนยนวาการกระทำานนสามารถกระทำาได ปลอดภย และมนใจในการกระทำา ทำาใหเดกกลาทจะทดลองทำาสงใหมได ดวยตนเอง

ในชวง 6 เดอนแรก ไมควรเปลยนคนเลยงบอย หรอมคนเลยงหลายคน ควรมคนเลยงหลก เพยงคนเดยว

เดกควรมความผกพนทางอารมณแนบแนนลกซงตอเนองยาวนานกบผใหญอยางนอย 1 คน ในครอบครว เพอใหพฒนาการดานความผกพนของเดกดำาเนนไปเปนปกต และนคอพนฐาน จำาเปนอยางยงของพฒนาการทกๆ ดานตอไป

สงตางๆ ทกลาวมาน ถอเปนการเสรมสรางความผกพนทางอารมณขนพนฐานใหเดก เพอใหเดก มสมพนธภาพทดกบพอแม และพฒนาตอไปเปนความผกพนทางอารมณทมนคง โดยพอแม หรอผเลยงดสามารถดรายละเอยดวธการเสรมสรางความผกพนทางอารมณดวย “กน กอด เลน เลา” เพอเปนการเสรมสรางความผกพนทางอารมณใหดยงขนจากคมอเลมน ในตอนถดไป ซงไดใหแนวทางการเสรมสรางความผกพนทางอารมณผานการกน การกอด การเลน และการเลา ในแตละหวขอไวอยางละเอยด

ในชวง 6 เดอนแรก ไมควรเปลยนคนเลยงบอย

หรอมคนเลยงหลายคน ควรมคนเลยงหลกเพยงคนเดยว

��.indd 4 16/12/2559 11:55:15


ผลทจะเกดกบลกเมอเสรมสรางความผกพนทางอารมณ

ดวย กน กอด เลน เลา

กจกรรม วธการเสรมสรางความผกพนทางอารมณ ผลทเกดกบลก

กน อมทองอบอนใจ

• ใหลกกนอาหารในบรรยากาศทอบอน พรอมหนา

• พอแมลก ควรมชวงเวลาดๆ ในการพดคย สรางสมพนธภาพทด

• ลดการบงคบ ด เพอใหลกกนอาหารตามทพอแมหรอผ เลยงดตองการ ซงเปน การทำาลายสมพนธภาพทด

• ลกรสกเปนคนสำาคญ มเวลากบพอแม หรอผเลยงด

• ลกรสกพอแมใหความสำาคญกบความรสกของลกมากกวาปรมาณหรอสารอาหาร

• ลกรจกรบผดชอบตนเอง ลกมพฒนาการดานการกนอาหารสมวย ชวยลดพฤตกรรมตอตานการกน

กอด หอมให สมผสรก

• พอแมหรอผเลยงดแสดงออกถงความรกความผกพนกบลกผานการสมผสไดในหลายลกษณะ เชน การกอด หอม โอบอมโดยใหมความเหมาะสมตามวยของลก

• ลกรสกเปนทรก • ลกเปนเดกทแสดงความรกตอผอนเปน

และแสดงความรสกของตนเองกบผอนอยางเหมาะสม

• ลกจดการ และควบคมอารมณ ของตนเองไดด

เลน เสรมสายใยรก

• มชวงเวลาทไดเลนสนกรวมกนระหวางพอแมหรอผ เลยงดกบลก ซงสงเสรมสมพนธภาพทด

• พอแมหรอผเลยงดไดสงเกตความชอบ พฒนาการของลก เรยนรและรจกนสยใจคอ ของลก ผานชวงเวลาของการเลนดวยกน

• ลกเปนเดกทเลนเปน มความมนใจในตนเอง กลาสำารวจ กลาทดลองทำาสงใหมๆ

• ลกมทกษะสงคมทด เรยนรการเลน กบผอน จากพอแมหรอผเลยงด ทำาให มทกษะทางสงคม และมการปรบตวทด

• ลกสนกสนานกบการเรยนร ซงชวยสงเสรมใหมพฒนาการทด

ฟมฟก เลา เคลานทาน

• พอแมหรอผ เลยงดพดคย เลานทาน อานนทานกบลกอยางสมำาเสมอ

• ลกรสกอบอนเมอไดนงบนตก หรอนอนฟงนทานทพอแมหรอผเลยงดเลา

• การเลานทาน/การอานนทาน มการสอดแทรก คำาพดทสอถงความรก ความผกพนของ พอแมหรอผเลยงดทมตอลก

• ลกมนสยรกการอาน รกการเรยนร โดยไมตองบงคบ

• ลกรกการอาน ซงชวยสงเสรมพฒนาการดานภาษา และชวยใหลกมจนตนาการความคดสรางสรรคทกวางไกล

��.indd 5 16/12/2559 11:55:15


��.indd 6 16/12/2559 11:55:15

“กน อมทอง อบอนใจ” สำาคญอยางไร? การกนของเดกวยแรกเกด – 5 ป แตละคน ไดรบอทธพลอยางมากจากครอบครว จากการทพอแมหรอผเลยงดคอยจดมออาหารทสมำาเสมอ ตรงเวลา สอนพฤตกรรมการกนทด บรรยากาศในการกนทเตมเปยมไปดวยความรก พอแมหรอผเลยงดเคยสงสยหรอไมวา ทำาไมอาหารททาน ไดกนสมยยงเดกถงมรสชาตทอรอย ประทบใจไมรลม แมวาคนอนๆ จะวาไมอรอย แตทานยงยนยนวาอาหารทปรงโดยแมชางอรอยลำา นนเพราะอาหารทกๆ คำาททานไดกน ทำาใหทานรสกไดถง ความรก ความเอาใจใส ความตงใจปรงอาหารจากรสมอของแม ทตงใจเตรยมของโปรดใหกบ ทกคนในบาน ซงทำาใหกนแลวอมทอง และอมไปถงใจ กอใหเกดความรสกอบอน มนคงใน สายสมพนธของครอบครว

การเสรมสรางความผกพนทางอารมณผานการกนสำาหรบเดกวยแรกเกด – 5 ป

การกนอาหารเปนเรองทไมสามารถบงคบกนได แมแตเดกเลกๆ เองยงสามารถรบร ความรสกหว ความรสกอมของตนเอง พอแมหรอผเลยงดตองเคารพการตดสนใจของลกวาลกอม และไมกาวกาย หรอบงคบ ใหลกตองกนตามปรมาณทพอแมกำาหนด การทพอแมหรอผเลยงดมงเนนเฉพาะชนด ปรมาณอาหารทลกควรจะได มารยาท บนโตะอาหาร และความสะอาด อาจทำาใหพอแมหรอผเลยงดมองขามสญญาณบางอยางจากลก ละเลยทจะเขาใจอารมณ และความรสกของลก อาจนำามาสความขดแยงในระหวางมออาหาร ทำาใหเดกมปญหากนยาก เลอกอาหาร บางครงสงผลตอความคดรเรม ขดขวางความอยากชวยเหลอตนเอง หรอหากเกดอยางตอเนอง จะสงผลตอความสมพนธทดระหวางพอแมหรอผเลยงดและลก และสงผลตอความผกพนทางอารมณในทสด

กน อมทอง อบอนใจ

การเสรมสรางความผกพนทางอารมณผานการกน


��.indd 7 16/12/2559 11:55:15


หลกการทสำาคญ คอ ครอบครวควรมเวลากนอาหารรวมกนอยางนอยวนละ 1 มอ พอแมหรอ ผเลยงดควรสงเกตพฤตกรรม อารมณ ปฏกรยาตางๆ ของลกขณะกนอาหาร และตอบสนอง ดวยทาท ทเขาใจ ระมดระวงสาเหตททำาใหพอแม หรอผเลยงดมอารมณหงดหงดใสลก ในมออาหาร พยายามสรางบรรยากาศการกนทด ใสใจความรสกของลกเปนสำาคญ อยาใหความสนใจเรองอน และชวยใหลกไดชวยเหลอตนเองตามวย

��.indd 8 16/12/2559 11:55:16


พอแมหรอผเล

ยงดสามารถเส

รมสรางความผกพนทางอารมณ

ผานการกน

โดยคำานงถงชวงพฒ

นาการของเด

กวยแรกเก

ด - 5 ป ดงตารางตอไป

น

ชวงวย

พฤตกรรมการกนตามวย

แนวทางการเส



แรกเ

กด –

6 เด

อนแร

กเกด

– 3

เดอน

• รอ

งเมอ

หว ก

นนมท

ก 2

– 3

ชวโม

ง•

ลกสา

มารถ

ดด ห

รอกล

น คว

บคมไ

มใหส

ำาลก

• ลก

มองต

ามขณ

ะทแม

กำาลง

ปอนน

ม

4 –

6 เด

อน•

แสดง

อากา

รวาจ

ะไดก

นนม

เมอเ

หนนม

แมหร

อขวด

นมลก

จะแส

ดงออ

กใหพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

รวา

หวโด

ยการ

เลยร

มฝปา

ก •

ลกเร

มท

านอา

หาร

เสรม

ไดเม

ออา

ย 6

เดอ

น โด

ยเปน

อาหา

รบดห

รอปน

ละเอ

ยด

• อา

หารท

สำาคญ

สำาหร

บเดก

6 เด

อนแร

ก คอ

นมแ

ม ซง

ไมเพ

ยงทำา

ให

เดกไ

ดรบส

ารอา

หารอ

ยางค

รบถว

น แต

ยงสา

มารถ

เสรม

สราง

คว

ามผก

พนทา

งอาร

มณระ

หวาง

ทเดก

กนนม

แมได

อกดว

ย •

แมคว

รใหล

กดดน

มจาก

เตาเ

รวทส

ดเทา

ทจะเ

รวได

เนอ

งจาก

จะชว

ยกร

ะตนก

ารสร

างนำา

นม แ

ละกร

ะตนใ

หเกด

ความ

ผกพน

ระหว

างแม

แล

ะลกไ

ดอยา

งด

• พอ

แมหร

อผเล

ยงดค

วรสง

เกตพ

ฤตกร

รมใน

ระหว

างกา

รกนน

ม เช

น ทา

ทางเ

มอลก

หว ท

าทาง

แสดง

ความ

พอใจ

ระหว

างได

กนนม

ทาท

างลก

เมออ

ม เพ

อตอบ

สนอง

ไดอย

างถก

ตอง

• พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรล

บทศ

รษะ

ใบหน

า หร

อตาม

ลำาตว

ลก

อยาง

แผวเ

บา พ

รอมท

งจอง

มองใ

บหนา

หรอ

พดคย

กบลก

ดวยน

ำาเสย

งสง

ตำา ข

ณะท

แมกำา

ลงให

นมลก

• หา

กลกพ

ยายา

มออก

เสยง

เลนเ

สยง จ

องมอ

งใบห

นา ห

รอสง

ยมให

พอแ

ม หร

อผเล

ยงดค

วรรบ

ตอบส

นองโ

ดยกา

รเลย

นแบบ

เสยง

เดก

พดคย

หร

อยมแ

ยมโต

ตอบ

��.indd 9 16/12/2559 11:55:16


ชวงวย





7 –

11 เด

อน•

สามา

รถกน

อาหา

รไดว

นละ

3 มอ

และ

ของว

างวน

ละ

2 ถง

3 ม

อ•

เคยว

และก

ลนอา

หารท

บดหย

าบได

•

รจกห

ยบขน

ม หร

ออาห

ารชน

เลกๆ

ขนม

ากนเ

อง•

เมออ

าย 8

เดอน

สาม

ารถด

มนำาจ

ากถว

ยทมฝ

าชวย

หดดม

หรอผ

ใหญ

ชวย

• ถอ

ชอน

และพ

ยายา

มตกอ

าหาร

เขาป

ากเอ

ง•

ลกจะ

แสดง

ออกช

ดเจน

ถงคว

ามชอ

บ หร

อไมช

อบอา

หารช

นดใด

เปนพ

เศษ

• ลก

เรมก

นอาห

ารเส

รมได

แลว

หากล

กปฏเ

สธอา

หารเ

สรม

พอแม

หรอ

ผเลย

งดไม

ควรห

งดหง

ดใสล

ก ทล

กยงไ

มยอม

รบอา

หารเ

สรม

ลกตอ

งใช

เวลา

ในกา

รปรบ

ตวบา

ง•

ไมบง

คบลก

ใหกน

เมอล

กมทา

ทางป

ฏเสธ

อาหา

ร เช

น หน

หนาห

น บว

นอาห

าร ไม

ยอมอ

าปาก

1 - 3

ป

1 –

2 ป

• เร

มใชช

อนตก

อาหา

รเขา

ปาก

• อย

ากจะ

ตกอา

หารด

วยตว

เอง

แมวา

จะยง

ใชชอ

น ไม

คลอง

แคลว

มกท

ำาอาห

ารหก

เลอะ

เทอะ

จนก

ระทง

อาย

1 ป

6 เด

อน ห

รออา

ยครบ

2 ป

ในเด

กบาง

คน

ทกษะ

การต

กอาห

ารเข

าปาก

จะเร

มดขน

• ลก

มกตอ

ตานแ

ละพด

วา “

ไม”

กบเร

องตา

งๆ ร

วมถง

เรอง

การก

นอาห

าร•

ลกมพ

ลงงา

นลนเ

หลอ

และค

วามส

นใจ

ความ

อยาก

อาหา

รจะล

ดลง

• ให

ลกวย

เตาะ

แตะไ

ดกนอ

าหาร

พรอม

ๆ กบ

สมาช

กคนอ

นๆ ใ

นบาน

เม

อลกไ

ดอยใ

นบรร

ยากา

ศการ

กนทเ

ตมไป

ดวยค

วามอ

บอนจ

ะทำาใ

หลก

กนอา

หารม

ประโ

ยชนไ

ดงาย

และ

มควา

มสข

• แม

ควรเ

ปดโอ

กาสใ

หลกห

ยบอา

หารด

วยมอ

เขาป

าก ห

รอตก

กนเอ

ง และ

พดชม

เชยล

กเมอ

ลกมค

วามพ

ยายา

มทจะ

ตกอา

หารเ

ขาปา

ก เพ

อให

ลกรส

กภมใ

จในค

วามส

ำาเรจ

ของต

นเอง

เมอเ

รมนำา

อาหา

รเขา

ปากไ

ด •

ใหคำา

ชมลก

ถาล

กกนอ

าหาร

ไดด

นงกน

อาหา

รไดจ

นอมไ

มโวย

วาย

ไมใช

เฉพา

ะเมอ

ลกกน

อาหา

รหมด

จานเ

ทานน

• เม

อลกข

วางอ

าหาร

หรออ

ปกรณ

การก

นใหห

ยดพฤ

ตกรร

มลกโ

ดยกา

รจบ

มอ ใ

หหยด

และ

บอกด

วยนำา

เสยง

หนกแ

นน ว

า “ท

ำาไมไ

ด” แ

ลวเก

บอาห

ารหร

ออปก

รณกา

รกนอ

อกไป

��.indd 10 16/12/2559 11:55:16


ชวงวย





1 - 3

ป (ต

อ)2

– 3

ป•

นงรว

มโตะ

อาหา

รไดด

ขน ใช

ชอนส

อมได

ด•

ชอบเ

ลยนแ

บบ แ

ละชอ

บมสว

นรวม

• แม

วาลก

จะเต

บโตก

วาตอ

นเปน

ทารก

แตก

ยงรบ

อาหา

รได

ในปร

มาณ

ทไมม

ากนก

• ลก

ชวยล

างผล

ไม ผ

ก ดว

ยการ

ขด ถ

ชวย

ฉกผก

ได

• เล

อกอา

หารท

ชอบไ

ดเอง

• ลก

รจกบ

อกเม

อตอง

การอ

าหาร

เพม

หรอเ

มอกน

หมดแ

ลว

• วย

เตาะ

แตะม

กจะห

วงเล

น ทำา

ใหมค

วามส

นใจใ

นการ

กนอา

หารล

ดลง

ปรมา

ณอา

หารใ

นแตล

ะมอท

ลกกน

อาจจ

ะดลด

ลง พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ไม

ควรก

งวลก

บปร

มาณ

อาหา

รทลก

กนใน

แตละ

มอมา

กเกน

ไป

จนบง

คบให

ลกกน

อาหา

รดวย

วธข

บงคบ

ตดส

นบน

เชน

“กนอ

กคำาน

ง แล

วแมจ

ะใหก

นไอต

ม” “

ถาไม

กนผก

แมไม

ใหเล

นเกม

จรงๆ

ดวย

” “ห

ยดเด

ยวนน

ะ กน

ใหหม

ดนะ

ถาไม

หมดไ

มตอง

ลกจา

กเกา

อ”

ซง

จะทำ

าลาย

ความ

ผกพ

นระห

วางพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

และ

ลก

โดยไ

มจำาเ

ปน•

ปรบเ

ปลยน

เมนอ

าหาร

ใหหล

ากหล

าย ม

สสน

หนาต

าแปล

กตา ร

สชาต

ให

มๆ ไม

ซำาซา

กจำาเ

จ เพ

อดงด

ดควา

มสนใ

จของ

ลก•

ชกชว

นใหล

กเขา

มามส

วนรว

มในก

ารจด

เตรย

มอาห

าร ต

งแตพ

าลกไ

ปชว

ยเลอ

กซอข

อง ให

ลกได

เลอก

ผลไม

หรอข

องวา

งของ

ลกเอ

ง ลา

งผก

ถอจา

นไปว

างบน

โตะ

• ให

ลกได

ชวยจ

ดเตร

ยมอา

หารเ

ลกๆ

นอยๆ

ในคร

ว •

พาลก

ไปเด

นเลน

ในสว

นผลไ

ม หร

อแปล

งปลก

ผกเพ

อใหล

กสนใ

จ เก

ยวกบ

ผกหร

อผลไ

มชนด

ใหมๆ

��.indd 11 16/12/2559 11:55:17


ชวงวย





3 - 5

ป

3 ป •

เรยน

รการ

เรยก

รองค

วามส

นใจโ

ดยกา

รปฏเ

สธอา

หาร•

ลก

มกมค

ำาถาม

วา “

ทำาไม

” กร

ะตอร

อรน

ทจะเ

รยนร

ตล

อดเว

ลา•

บอกช

ออาห

ารได

•

กระต

อรอร

นทจะ

เลอก

อาหา

รดวย

ตนเอ

ง•

เปลย

นใจช

อบหร

อไมช

อบอา

หารแ

ตละช

นดอย

างรว

ดเรว

• ชว

ยคนอ

าหาร

และ

เตมส

วนผส

มอาห

ารใน

ภาชน

ะได

• เข

ยาเค

รองด

มในแ

กวทม

ฝาปด

ได

• ลก

รจกใ

ชชอน

สอมไ

ดดขน

แตย

งตอง

ใหคำา

แนะน

ำาใน

การต

กแบง

อาหา

รเปน

คำาเ

ลกๆ

• จด

ทกนอ

าหาร

ใหลก

ไดนง

รวมโ

ตะอา

หารพ

รอมๆ

กบผ

ใหญ

และ

นงกน

อา

หาร

ไมเด

นตาม

ปอนอ

าหาร

• สร

างบร

รยาก

าศให

ผอนค

ลาย

ดวยก

ารพด

คยเร

องทว

ไป ห

รอคย

เรอง

อาหา

ร เช

น “ว

นนเร

ามแก

งจดฟ

ก กบ

ไขเจ

ยวนะ

จะ ล

องชม

ดวา

ลกชอ

บมย”

แตไ

มควร

พดหร

อสอน

เกยว

กบคณ

คาอา

หารม

ากจน

เกนไ

ป เช

น “ก

นนซ

ทำาไม

ไมกน

นละ

แมอต

สาหท

ำาอาห

ารทม

ประโ

ยชนท

งนน”

• ผใ

หญไม

ควรท

ะเลา

ะกนร

ะหวา

งมออ

าหาร

•

สงเก

ตปฏก

รยาข

องลก

ระหว

างกน

อาหา

ร เช

น ลก

ษณะอ

าหาร

ท ลก

ชอบ

ปรมา

ณอา

หารท

ลกอม

พอดใ

นแตล

ะมอ

ปรมา

ณอา

หารท

พอด

สำาหร

บลกใ

นแตล

ะคำาท

ปอน

จงหว

ะในก

ารกน

ของล

ก คว

ามอย

ากม

สวนร

วมใน

การก

นอาห

าร เช

น อย

ากตก

เอง

อยาก

หยบเ

อง อ

ยากถ

อชอ

นเอง

และ

พอแม

หรอผ

เลยง

ดควร

ตอบส

นองอ

ยางเ

หมาะ

สม

��.indd 12 16/12/2559 11:55:17


ชวงวย





4 –

5 ป

• ถอ

จาน

ชาม

ชอน

ตกอา

หารไ

ดด

• ชว

ยจดโ

ตะอา

หารไ

ด•

สนใจ

โฆษณ

าขนม

ทเพง

เหนท

างโท

รทศน

•

ชอบท

จะได

ชวยค

ดเมน

ชวย

ปรงอ

าหาร

• ชว

ยปอก

ผลไม

งายๆ

ได เช

น กล

วย ส

ม•

ชง ต

วง ส

วนผส

มได

• ตด

อาหา

รนมๆ

ไดดว

ยมดพ

ลาสต

ก•

กนอา

หารด

วยตน

เองไ

ดด

• ไม

กงวล

กบปร

มาณ

อาหา

รทลก

จะได

รบมา

กเกน

ไป จ

นทำาใ

หตอง

บงคบ

ลกให

กนอา

หารต

ามทพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ตองก

าร

• ไม

ควรด

ตำาห

น ตอ

วา ต

วาด

ตะโก

น ตล

ก หร

อแสด

งอาร

มณ

ในทา

งลบ

เมอล

กไมย

อมกน

กนเ

หลอ

• เป

ลยนอ

าหาร

ไมให

ซำาจำา

เจ อ

าหาร

อยาง

เดยว

กนไม

ควรก

นซำาต

ดกน

2 -

3 มอ

และ

ไมเส

รฟอา

หารเ

ฉพาะ

ทลกช

อบ เ

พราะ

จะทำา

ใหลก

กน

อาหา

รไดไ

มกชน

ด•

พอแม

หรอผ

เลยง

ดชกช

วนให

ลกชว

ยคดเ

มนอา

หาร พ

าลกไ

ปซออ

าหาร

หร

อซอก

บขาว

ทตลา

ด เป

ดโอก

าสให

ลกได

เลอก

ผกหร

อผลไ

มทลก

ชอบ•

มอบ

หมาย

หนาท

ให ช

วยเต

รยมโ

ตะอา

หาร ช

วนลก

มาจด

เตรย

มอา

หารด

วยกน

ในคร

ว แต

การใ

หลกไ

ดมสว

นรวม

ในคร

วตอง

ระวง

ของ

มคม

การเ

ปดเต

าแกส

และ

การร

ะวงข

องรอ

น•

ใหคำา

ชมลก

ถาล

กรบผ

ดชอบ

ตวเอ

งไดใ

นมออ

าหาร

เชน

กนขา

วไดเ

อง

ไมลก

เดนไ

ปมา

เปนต

น

��.indd 13 16/12/2559 11:55:17


อาหารทเหมาะกบเดกวยแรกเกด – 5 ป

อาหาร และแนวทางการเลอกอาหารทเหมาะกบเดกวยแรกเกด – 2 ป

ลกษณะอาหารทเหมาะสมตามวย

o แรกเกด – 6 เดอน ใหนมแมอยางเดยว

o เรมอาหารเสรมเมออาย 6 เดอน เนองจากลกษณะของอาหารทเปลยนจากอาหารเหลว เปนอาหารออนนม ระยะเปลยน

ผานจงสำาคญมาก หากไมเหมาะสมหรอใหเรวเกนไปทารกจะปรบตวไมไดด มผลใหไดรบโปรตนและพลงงานไมพอเพยง

6 – 7 เดอน นมแม และอาหารเสรม 1 มอ เนอละเอยด เดอนท 7 เพมเนอสตว ไดแก ไก หม ปลานำาจด ตบ ไขทตมจนสกไมเปนยางมะตม

เรมอาหารวางเปนผลไมปนละเอยด และเตมนำา 1 มอ ปรมาณ 3 – 4 ชอนโตะ 8 – 10 เดอน นมแม และอาหารเสรม 2 มอ เนอหยาบขน แตยงออนนม 11 – 12 เดอน นมแม และอาหาร 3 มอ เนออาหารหยาบขน ไมตองตน ใชการตม

o การเรมใหอาหารเสรมทารกมขอปฏบต ดงน ควรใหอาหารออนนมทละนอย ระมดระวงความสะอาดทงอาหารสด อาหารสก ภาชนะ ไมบงคบใหทารกกน แตใหทารกเรมชมกอนทละนอย จนยอมรบ ใหอาหารทละอยาง เวนระยะในการใหอาหารแตละชนดใหหางกนพอควร ใหทารกกนนมแมตามทกครง

o เมอทารกอาย 1 ป อาหารทไดควบคกบนมแมจะกลายเปนอาหารหลก และใหนมแม เปนอาหารเสรมตอเนองจนถงอาย 2 ป

o เดกอาย 1 – 2 ป ควรไดรบอาหารใน 1 วน ตามปรมาณ ดงตอไปน นม 1 – 3 แกว ไขสกครงฟอง เนอสตว 2 ชอนกนขาว ขาว 4 ½ ทพพ ผกใบเขยว 1 ½ ทพพ ผลไม 3 สวน นำามน 2 – 3 ชอนชา

ลกษณะอาหารทควรงด หรอจำากด

o ไมควรใหอาหารทเคยวยาก มเนอสมผสแขง หรอเหนยวเกนไป แตไมจำาเปนตองสบจน ละเอยดเพราะเดกจะไมไดฝกเคยวอาหาร ซงอาจกลายเปนเดกกนอาหารยากในอนาคตได

��.indd 14 16/12/2559 11:55:17


ตวอยางอาหาร/เมนอาหารสำาหรบเดกวยแรกเกดถง 2 ป

ตวอยางรายการ สวนประกอบของอาหารสารอาหารทเดกจะไดรบ

(กโลแคลอร/กรม)

อาหารสำาหรบเดกอาย 6 – 8 เดอน

1. ขาวบด ไขแดง ตำาลง ขาวสวยนำาแกงจดไขแดงตำาลงนำามนพช

คารโบไฮเดรต = 48ไขมน = 41โปรตน = 11

2. ขาวบด ตบไก เตาห ผกกาดขาว ขาวสวยนำาแกงจดตบไกเตาหหลอดไขไกผกกาดขาว


อาหารสำาหรบเดกอาย 9 – 11 เดอน

3. ขาวตม ปลา แครอท ขาวสวยนำาแกงจดเนอปลาทะเลทไมมกางแครอทนำามนพช


4. ขาวตม หมสบ เลอด ผกหวาน ขาวสวยนำาแกงจดหมสบเลอดหมผกหวานนำามนพช


��.indd 15 16/12/2559 11:55:17




อาหารสำาหรบเดกอาย 1 – 2 ป

5. ขาวผดไข แกงจดไก ฟกทอง ขาวสวยนำามนพชไขไกนำาแกงจดเนอไก ตบไก ฟกทอง


6. ขาว เตาหออนทอด ตมเลอดหม หมสบ แครอท ตำาลง

ขาวสวยเตาหหลอดไขไกนำามนพชนำาแกงจดเลอดหมตม หมสบแครอท ตำาลง


��.indd 16 16/12/2559 11:55:17


อาหาร และแนวทางการเลอกอาหารทเหมาะกบเดก 3 – 5 ป

ลกษณะอาหารทเหมาะสมตามวย

o อาหารสำาหรบลกวยอนบาล ในวยนสามารถกนอาหารไดใกลเคยงกบผใหญ เพยงแต รสชาตไมจดเกนไป และตองครบ 5 หม

o ลกวยนตองไดอาหารครบ 3 มอ แตละมอควรประกอบดวย ดงน ขาวสวย หรอขาวเหนยวปรมาณ ½ ถวยตวง อาหารอน เชน ไข 1 ฟอง เนอปลาหรอเนอสตว 1 ชอนโตะ เตาหเหลอง หรอถวเหลอง

½ ถวยตวง นำามนพชทมกรดไขมนจำาเปน 1 – 2 ชอนชา ผก 1 – 2 ชอนโตะ เชนผกตำาลง ผกบง ผกกาดขาว ผลไมอยางใดอยางหนง เชน กลวยหอม ½ ผล มะละกอสก 1 ชน นำาผลไม 2 ออนซ

เปนตน

ลกษณะอาหารทควรงด หรอจำากด

o การปรงอาหารควรงดใสเครองปรงรสมากเกนปรมาณ เชน นำาตาล นำาปลา ผงชรส เพราะจะทำาใหเดกตดรสชาตของความหวาน ความเคม

o ไมนำาอาหารทปรงดบๆ สกๆ หรออาหารเหลอคางมาใหลกกน

o ไมควรใหลกดมเครองดมบางชนด เชน นำาอดลม นำาชา กาแฟ เครองดมชกำาลง

o ไมควรใหลกกนขนมกรบกรอบ ขนมหวานจด และทอฟฟ

สาระสำาคญ: ลกวยอนบาลมความตองการพลงงานและสารอาหารมากกวาวยทารกและ วยเตาะแตะ การเลอกอาหารทเหมาะสมแกลกจะทำาใหลกมขมพลงนอยๆ ทจะนำาไปใชในการเรยนรสงตางๆ รอบตว และไดสมผสถงความรกของพอแม ระหวางการไดกนอาหารรวมกน

��.indd 17 16/12/2559 11:55:17


ตวอยางอาหาร/เมนอาหารสำาหรบเดก 3 – 5 ป



1. ตมยำาอนบาล เนออกไกนมสดฟกทอง มะเขอเทศสกผกชฝรง ขา ตะไคร ใบมะกรดเกลอปน นำามะนาวซปโครงไก

คารโบไฮเดรต = 13.4ไขมน = 5.9โปรตน = 11.2

2. ขาวตมเบญจรงค ขาวกลองสกถวแดงตมสก ถวลนเตาตมสก แครอทเตาหขาวซปซอวขาว

คารโบไฮเดรต = 10.5ไขมน = 0.8โปรตน = 2.4

��.indd 18 16/12/2559 11:55:17


ปญหาการกนทพบตามวยและแนวทางการดแล

ชวยเหลอเบองตน

วยแรกเกด – 2 ป

พอแมหรอผเลยงด อาจมองวาปญหาทพบในลกวยทารกหรอวยเตาะแตะเปนเรองเขาใจยาก เนองจากลกนอยยงไมสามารถบอกความตองการทแทจรงของตนเองได บอยครงทพบวา ลกรกรองกวนงอแงจนผดสงเกต หรอมอาการบางอยางทไมเคยมมากอน เชน รองไมหยด บายเบยงเมอปอนนมหรออาหาร บวนนม บวนอาหารทง เปนตน ปญหาทพบบอยทเกยวของกบการกนของลกวยแรกเกด – 2 ป ดงตารางตอไปน

ชวงอายทพบบอย ปญหาทเกยวของกบการกนแนวทางการดแล

หรอชวยเหลอเบองตน

ขวบปแรก โดยเฉพาะ ชวงเปลยนจากนมแม เปนนมผสม หรอเรมอาหารเสรมใหมๆ

• อาเจยนและสำารอกนม: ลกมกจะมการสำารอกนมไดบาง หลงกนนมประมาณ 1 ชม. เปนนมทยงยอยไมเสรจเปนกอนเลกๆ ปนกบนำานมปรมาณไมมาก ซงไมใชภาวะผดปกต ไมตอง วตกกงวล แตในทารกบางคนอาจมการอาเจยนหลงกนนมทนท เนองจากนมลนกระเพาะอาหาร • ทองผก: ไมถายประมาณ 3 วน ถาถายอจจาระมลกษณะเปนกอนแขง ตองเบง เบงนาน

ควรใหลกดมนมใหเปนเวลา หลงกนนมเสรจ ควรจบลกขน

พาดบาไลลม หรอจบนงบนตก แลวลบหลงเบาๆ สกพก ถาคาดวาสาเหตมาจากแม

ป อนนมในปร มาณท ม าก จน เ กน ไป ใหทดลองลดปรมาณนมลง สำาหรบลกทกนนมผสม ลอง

เปลยนสตรนม ใหกนอาหารทมกากใยมากขน เชน

ผก ผลไม สำาหรบลกทเรมอาหาร เสรมแลว (อาย 6 เดอนขนไป) คนนำาสมผสมนำาตมสกเลก

นอยเพอเจอจาง ใหลกจบ 1 – 2 ชอนชา/ครง ถาไมไดผล ใหพบแพทย

สาระสำาคญ: ปญหาการกนของเดกเลกเปนเรองละเอยดออนทพอแมหรอผเลยงดตองใชการสงเกตพฤตกรรมอาการของลก เนองจากลกยงสอสารไดไมมากนก พอแมหรอผเลยงด จงควรมความรเบองตนเกยวกบพฒนาการของลกและปญหาเกยวกบการกนอาหารท พบบอยในวยแรกเกด – 2 ป เพอหาแนวทางในการดแลและชวยเหลออยางทนทวงท

��.indd 19 16/12/2559 11:55:18


ชวงอายทพบบอย ปญหาทเกยวของกบการกนแนวทางการดแล

หรอชวยเหลอเบองตน

1 - 2 ป • สงของตดลำาคอ หรอสำาลกเศษอาหาร: เนองจากลกมกจะหยบของชนเลก

เขาปาก กลนของเลน ระบบการเคยว การกลนของลก

ยงไมสมบรณ ฟนสำาหรบบดเคยว ยงขนไมครบ รบเคยวเพราะหวงเลนทำาใหอาหาร

ทมชนเลกหรอใหญเกนไปคางใน ลำาคอขณะกนอาหาร

ระวงไมใหลกเลนของชนเลกๆ เชน กระดม กบ เมลดถว อาหารควรเปนอาหารเคยวงาย

ชนเลก สอนใหเดกรจกการเคยวใหด

ไมกระโดด หรอตะโกนพดเมอมอาหารอยในปาก เมอลกมอาหารหรอสงของตด

คอใหลกไอแรงๆ หรอใชสนมอตบระหวางสะบกแรงๆ 4 – 5 ครง

• นำาหนกเพมจนควบคมการกนยาก มกเกดจากกนนมและขนมหวานมาก

วงเลนนอย นงดโทรทศนพรอม กนขนมไปดวย

ลดอาหารทมไขมน และงดการเตมนำามนในอาหารเสรมของลก เพมผกใหมากขน งดนำาหวาน และใหดมนำาเปลา

แทน ชกชวนลกไปวงเลนนอกบาน

แทนการนงดโทรทศน

• กนยาก ปฏเสธอาหาร งดขนม ของหวาน เครองดม กอนกนอาหารอยางนอย 1 ½ ชวโมง ปรบเปลยนอาหารใหมรสชาต

หลากหลาย กนอาหารพรอมๆ กนกบผใหญ

และปลอยใหลกไดตกกนเอง

��.indd 20 16/12/2559 11:55:18


วย 3 – 5 ป

วย 3 – 5 ป หรอวยอนบาล เปนวยทเดกกาวออกสโลกภายนอก มพฒนาการดานภาษา ทดขน สามารถสอสารเรองราวตางๆไดเปนอยางด เนองจากลกเรมเขาสงคมมากขน ปญหาทรบกวนการกนของลกวยน ไมเพยงแตสงผลตอตวเดกเอง แตจะมผลกระทบตอผอนมากขน เชน เพอนๆ คณคร ผใหญนอกบาน การสรางระเบยบวนยทดในการกนอาหาร ในลกวยอนบาล จะเปนการชวยปองกนปญหาพฤตกรรมการตอตานการกน ปญหาลกกนยาก กนไมเปนเวลาได ซงมวธดงตอไปน 1. เรมมออาหารบนโตะอาหารเสมอ ไมควรลกออกไป เลนไปกนไป ถาลกเรมอมขาว บวนขาว หรอ สะบดหนา (ไมยอมกน) 2 – 3 ครงแลว ควรเลกปอน และนำาอาหารไปเกบ 2. ไมควรใหกนขาวพรอมเลนของเลน ดโทรทศน หรอวงเลนไปกนไป เพราะทำาใหไมมสมาธกบการกนอาหาร และเปนเดกอมขาว กนขาวนาน ตดนสยตองตามปอน 3. เวลาในการกนอาหารไมควรเกน 20 – 30 นาท บางครงการเดนตามปอนขาวลก หรอลกเลนไปกนไป เปนชวโมง จะยงทำาใหลกรสกเบอหนายการกนอาหาร 4. ถาจะใหลกกนขนม หรอเครองดม เชน นำาผลไมระหวางมออาหาร ควรใหกนกอนมออาหารหลก อยางนอย 1 ½ ชวโมง เชน ถาลกจะกนขาวเยนเวลา 5 โมงเยน ไมควรใหลกดมนม นำาผลไม หรอ กนขนมขบเคยว หลงบาย 3 โมงครงเปนตนไป

สาระสำาคญ: ปญหาการกนทพบบอยในลกอาย 3 – 5 ป มกสงผลกระทบตอตวลกเองและ ทกคนในบาน รวมถงการปรบตวเขาสงคมกบเพอนๆ ทโรงเรยน ดงนนการสรางบรรยากาศการกนทด รวมกบการฝกระเบยบวนยในการกนอาหารจะชวยปองกนปญหาการกนของเดกวยนไดเปนอยางด

��.indd 21 16/12/2559 11:55:18


ปญหาการกนทพบบอยในเดกวย 3 - 5 ป ดงตารางตอไปน

ปญหาทเกยวของกบการกน แนวทางการดแลหรอชวยเหลอเบองตน

เบออาหาร: เกดจาก• ลกวยนชอบปฏเสธ ตอตานคำาสง

การปฏเสธอาหารเปนวธทจะตอตาน การบงคบของพอแมหรอ ผเลยงด

• ลกสามารถรบรไดถงอารมณ ทงทางบวก และทางลบ ดงนนหากสภาพแวดลอมขณะกนอาหารไมมความสขจะทำาใหความอยากอาหารลดลง

• ลกไมอยากกน ไมหวแตถกบงคบ ใหกน บางครงมการอมขาว

ใหกนเมอหว ไมควรบงคบใหกนอาหาร กนอาหารเปนมอๆ ไมกนจบจบ งดขนม และของจกจกระหวางมอ ใหกนแบบอารมณด ใหลกหยบจบกนเอง หกบาง

กไมเปนไร สรางบรรยากาศทชวนกน ไมบงคบดวา เปลยนอาหารไมใหซำาซาก ใหลกมสวนรวมในการประกอบอาหาร เชน ใหชวย

เดดผก หยบอปกรณตางๆ

เลอกกนอาหาร หรอกนยาก สาเหตเกดไดจาก

• ลกเรยกรองความสนใจ• เลยนแบบพอแม• ถกตามใจมากเกนไป• เอาแตใจตนเอง

เวลาลกเกดอาการปฏเสธอาหาร พอแมควรทำาเปนไมสนใจ ไมควรใหขนม ลกอม หรออาหารทลกตองการ ควรปลอยใหลกระบายความโกรธ ทไมไดสงทตองการ จงคอยพดอธบายเหตผลภายหลง ไมควรลงโทษลกขณะเกดอาการ ถาใหเวลาลกอยกบอาหาร 10 – 15 นาท ลกยงคง

ปฏเสธอาหารนน ใหเกบอาหาร และระหวางมออาหารควรงดขนม นม เพอใหเดกหว และมความพรอมในการกนมอถดมากขน ฝกใหกนอาหารหลายประเภททงทชอบและไมชอบ

ลกไมกนผก• ลกไมเคยถกฝกใหเรมกนผก• พอแมหรอผเลยงดเลยงแบบตามใจ

ให ก นแต ส งท ล กชอบและไม มประโยชน เชน ขนมซอง นำาอดลม ขนมหวาน

ใหลกมสวนรวมในการทำาอาหารจานผก เชน ลางผก แกะผก หนผก เปนตน พอแมหรอผเลยงดเปนตวอยางในการกนผกแกลก จดจานผกของลกดวยผกทลกพอกนได และ มสสนสดใส เรมใหลกกนผกทเคยวงาย ไมมกลน ควรหลกเลยงผกทม

รสฝาด เฝอน ขม เรมตนดวยผกทกนงาย เชน ผดกาดขาว กะหลำาปล ผกบง เปนตน การเลอกผกใหลกกนครงแรก อาจแปรรปผกใหเดกกน

งายขน เชน ผกทอดกรอบ หรอผกชบแปงทอด หรอหนผกใหเปนชนเลกๆ แทรกลงไป ในอาหารทลกชอบ อาจยกตวอยางบคคลทลกชนชมวาเปนผทกนผกเปนประจำา

��.indd 22 16/12/2559 11:55:18


ปญหาทเกยวของกบการกน แนวทางการดแลหรอชวยเหลอเบองตน

เลอกกนอาหารตามความพอใจ เลอกอาหาร ทมคณคาทางโภชนาการนอยตามรานคา เชนขนมกรบกรอบ นำาหวาน อาจเกดจาก

• พอแมหรอผเลยงดตามใจ• พอแมหรอผ เลยงดใชการใหขนม

ท ไมมประโยชนเปนรางวล เพอหยดพฤตกรรมทไมพงประสงค เชน เพอใหเดกหยดรองไห งอแง

• พอแมหรอผเลยงดไมไดสอนเรองการเลอกขนมในรานคาใหลก

พอแมหรอผ เลยงดควรปลกฝงการเลอกขนมทมประโยชนดวยนทานอยางสมำาเสมอ พอแมหรอผเลยงดควรพาลกไปเลอกซออาหารหรอ

ขนมดวยกน และถอโอกาสสอนเรองขนมทมประโยชนและขนมทควรหลกเลยง

กนอาหารรวมกบผอนไมได:• อาจเกดจากพอแมหรอผเลยงดปกปอง

ลกมากเกนไป หรอไมเคยใหโอกาสเดกไดเขาสงคมตามวย ทำาใหเดก ขอาย ไมมนใจในตนเอง

ใหลกเขารวมกลมกบเดกอนตงแตอาย 2 ป พอแมหรอผเลยงดชวยเสรมสรางความมนใจใหแกลก

ไดกลาพด กลาทำา และใหคำาชมเชยเมอลกไดรบความสำาเรจจากการกระทำาของตนเอง ไมควรดวาหรอพดถงปญหาของลกตอหนาคนอน

��.indd 23 16/12/2559 11:55:18

��.indd 24 16/12/2559 11:55:19

สมผส (กอด)... ในทนหมายถงการแสดงออกถงความรกของพอแมหรอผเลยงด อาจเปนการสมผสออนโยน การลบ การจบ การโอบอม การกอด การหอมแกม หอมหนาผาก หรอตามเนอตว การมองหนาสบตา การดแล เอาใจใส การสงเกตอารมณและการตอบสนอง ความตองการตางๆ ของเดกแตละชวงวยอยางพอเหมาะ และสมำาเสมอ เมอการเสรมสรางความผกพนทางอารมณของลกตอพอแมหรอผเลยงดดำาเนนไปอยางมนคง จะสงผลใหลกมอารมณทด ราเรง ยมแยมแจมใส รสกวาโลกนปลอดภยและเกดความไววางใจตอ ผอน ลกจะรบรวาตนเองเปนทรก มคณคาพอทจะไดรบความรก ความรสกเหลานมความหมายตอการมชวต สงผลใหลกรจกการให รจกแบงปน รกคนอนเปน และเหนอกเหนใจผอน เตบโตเปนบคคลทมองโลกในแงด รจกใหอภย ซงจะเปนรากฐานของการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของ การอยรวมกนในสงคม ชวยปองกนปญหาพฤตกรรมเกเร กาวราวได ในอนาคต

กอด หอมให สมผสรก

การเสรมสรางความผกพนทางอารมณผานการสมผส


��.indd 25 16/12/2559 11:55:19


วธสมผส (ก

อด) เส


แยกตามชวงวย

ชวงวย

พฒ

นาการตามวย



แรกเ

กด –

3

เดอน

• มอ

งหนา

เรม

ยม แ

ละ ท

ำาเสย

งไม

เปนภ

าษา

• ชอ

บฟงเ

สยง แ

ละเร

มจดจ

ำาเสย

งคน

ในคร

อบคร

ว•

รองไ

หเมอ

มควา

มตอง

การ

• เร

มชอบ

ใหมก

ารกอ

ด แล

ะสมผ

สสว

นตาง

ๆ ขอ

งราง

กาย

• รบ

ร แล

ะอยา

กใหม

การป

ลอบ

• สา

มารถ

มองเ

หนได

ในระ

ยะอน

ใกลป

ระมา

ณ 3

0 ซม

.•

เรมล

องสม

ผสใบ

หนา

ในชว

ง 3 เด

อนแร

ก ลกต

องเจ

อการ

เปลย

นแปล

งอยา

งมาก

ระหว

างโล

กทลก

อยมา

9 เด

อนใน

ทองแ

ม กบ

โลก

ภายน

อกทส

วางก

วา อ

ณหภ

มไมค

งท ท

ำาใหล

กกลว

นนจ

งเปน

เหตผ

ลททำา

ใหเด

กแรก

เกดร

องไห

เสยง

ดง

และส

งบลง

ไดเม

อไดร

บควา

มอบอ

น พอ

แมหร

อผเล

ยงดค

วรมห

ลกใน

การด

แลลก

วยแร

กเกด

– 3

เดอน

เพอเ

ปนกา

รสรา

งควา

มผกพ

นทาง

อารม

ณกบ

ลกตง

แตแร

กเกด

ดงน

1. ไว

ตอคว

ามรส

กลก

และต

อบสน

องอย

างรว

ดเรว

•

ความ

รสกผ

กพนจ

ะเกด

กตอเ

มอมค

วามร

สกไว

วางใ

จ มน

ใจ ป

ลอดภ

ย เม

อลกร

องไม

วาจะ

ดวยเ

หตใด

ตอ

งเขาไ

ปตอบ

สนอง

อยาง

รวดเ

รว แ

ละออ

นโยน

ไมกร

ะแทก

กระท

น ตอ

งหาส

าเหต

วาลก

รองเ

พราะ

อะไร

ลกห

ว หร

อเปย

กแฉะ

ชวง

แรกพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

อาจต

อบสน

องไม

ถกใจ

แตไ

มสำาค

ญเท

ากบ

ทกคร

งทลก

รอง ล

กไดร

บรวา

มคนๆ

นอย

ดวยเ

สมอ

ลกไม

ถกทอ

ดทง ค

วามไ

ววาง

ใจ ค

วามร

สกมน

ใจกจ

ะคอย

ๆ เก

ดขน

สายใ

ยแหง

ความ

ผกพน

จงคอ

ยๆ ก

อตวข

น •

สงเก

ตและ

แปลส

งทลก

ตองก

ารจะ

สอให

พอแม

หรอผ

เลยง

ดร โด

ยการ

ฝกสง

เกตส

หนา ท

าทาง

ของล

ก ลก

ษณะก

ารรอ

งเมอ

หว เ

มอเป

ยก ถ

าเขา

ใจ แ

ละตอ

บสนอ

งถก

ลกจะ

ตอบส

นองไ

ปทาง

ทด

เชน

ยม พ

อใจ

สงบ

หยดร

อง

2. ส

มผสท

างกา

ย แล

ะใจท

อบอน

•

การส

มผสล

ก กา

รกอด

การ

อม เ

ปนกา

รใหค

วามอ

บอนท

างใจ

เวล

าลกร

องไห

การ

อมจะ

เปนก

ารชว

ยจดก

ารอา

รมณ

ของล

ก ทำา

ใหเด

กรสก

ปลอด

ภย แ

ละสง

บลงไ

ด•

การโ

อบอม

ขณะใ

หนมค

วรอม

แนบอ

ก แต

ะเนอ

ตองต

ว ลบ

หว ก

อด ห

อมอย

างออ

นโยน

มอง

ตาสบ

ตาลก

แมล

กจะย

งมอง

เหนไ

มชดน

ก หา

กใหน

มขวด

ควรอ

มลกใ

นทาเ

ดยวก

นกบใ

หนมแ

ม •

การอ

าบนำา

ลก ค

วรอา

บดวย

ความ

รวดเ

รว น

มนวล

และ

อมให

กระช

บ ผส

มนำาใ

หอนก

ำาลงด

เมอ

อาบน

ำาเสร

จรบห

อผา

ทนท

ขณะเ

ชดตว

ใสเส

อผาใ

หลกค

วรมอ

งหนา

สบต

า แล

ะพดค

ยกบล

กดวย

��.indd 26 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




แรกเ

กด –

3

เดอน

(ตอ)

• เม

อลกม

องหน

าควร

มองต

อบ อ

อกเส

ยงจะ

จา ร

ะยะน

ลกเร

มจบใ

บหนา

พอแม

หรอผ

เลยง

ดทเข

ามา

มองใ

กลๆ

พอแม

หรอ

ผเลย

งดคว

รยม

และส

งเสย

งอออ

าตาม

ลก จ

ะสงเ

กตเห

นวาล

กจะข

ยบแข

นขา

ทำาทา

ดใจ

และส

งเสย

งออแ

อ •

พอแม

หรอ

ผเลย

งดคว

รมอา

รมณ

เชอม

โยงก

บลก

ไมแส

ดงสห

นาเรย

บเฉย

หรอ

เลยง

ลกอย

ในคว

ามเงย

บ ไม

ตอบส

นองอ

ารมณ

ของล

ก•

การส

อโดย

ภาษา

ทาทา

งในเ

ดกเล

กๆ เ

ปนสง

สำาคญ

เชน

การ

มองส

บตาล

กขณ

ะอาบ

นำา ก

ารกอ

ด กา

รยมใ

ห กา

รพยก

หนา ก

ารอม

เดน

การพ

าเลน

โยกเ

ยก ท

ำาใหล

กทยง

ไมเข

าใจภ

าษาร

บรถง

ความ

รกได

4 – 6

เดอน

• ยม

และ

หวเร

าะบา

งเวล

า•

ขยบแ

ขนขา

เมอเ

กดคว

ามสน

ใจ

หรอต

นเตน

• มอ

งตาม

วตถ

• จอ

งหนา

คนทพ

ดกบต

วเอง

มาก

ยงขน

• มค

วามส

นใจต

อตวเ

อง ใน

กระจ

ก แล

ะยม

• เร

มตอบ

สนอง

ตอชอ

ตว•

หนหา

เสยง

ของพ

อแม

ไดอย

างถก

ตอง

• รอ

งไหเ

มอมค

วามอ

ดอด

และจ

ะหย

ดรอง

เองเ

มอรส

ก สบ

ายตว

ลกใน

ชวงว

ยนจะ

แสดง

ออกถ

งควา

มตอง

การแ

ละคว

ามรส

กชดเ

จนมา

กขน

นอกจ

ากพอ

แมหร

อ ผเ

ลยงด

ตองด

แลเร

องคว

ามสะ

อาดร

างกา

ยใหล

กสบา

ยเนอ

สบาย

ตว แ

ละดแ

ลลกใ

หอมท

องแล

ว ยง

ตองใ

หเวล

ากบล

ก ดง

น•

สมผส

อม

โอบก

อด เว

ลาให

นม ห

รอเม

อลกต

น•

สงเส

ยงพด

คย เร

ยกชอ

ยมห

วเรา

ะไปก

บลก

• อย

ใกลๆ

ใหลก

ไดสม

ผสเน

อตว

หนาต

าของ

แม

• เม

อลกม

องตา

มพอแ

มหรอ

ผเลย

งดคว

รมอง

ตอบ

และท

ำาทาท

สนใจ

ลกเม

อลกย

นมอใ

หอม

พอแม

หรอผ

เลยง

ด คว

รตอบ

สนอง

ทนท

ไมแส

ดงอา

การเ

พกเฉ

ย หร

อปฏเ

สธ

��.indd 27 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




7 – 1

1 เด

อน•

เรม

มอาก

ารกง

วลเม

อพอ

แม

ไมอย

ดวย

• ผอ

นคลา

ยเมอ

ไดยน

เสยง

ของ

พอแม

รบรว

าพอแ

ม ยง

อยขา

งๆ•

เรมม

การแ

สดงอ

ารมณ

ออกม

าบา

งอยา

ง เชน

ดใจ

จดจ

อ เส

ยใจ

เปนต

น•

ตองก

ารคว

ามมน

ใจจา

กการ

แสดง

ออกท

างสห

นา ท

าทาง

จาก

พอแม

•

แสดง

การต

อบสน

องตอ

การห

อม

การก

อด แ

ละกา

รยม

จากพ

อแม

หรอบ

คคลอ

น

ในชว

งทลก

อาย

7 เด

อน เป

นตนไ

ป ทก

สงรอ

บตวข

องเข

าจะเ

ปนตว

กระต

นควา

มสนใ

จของ

ลกได

เปน

อยาง

ด ลก

จะพย

ายาม

หยบจ

บ คว

าทกอ

ยาง

เพอเ

รยนร

ดวยต

วเอง

ลกจ

ะเรม

เลน

ยม ห

วเรา

ะกบพ

อแม

หรอผ

เลยง

ดมาก

ขน

• พอ

แมหร

อผเล

ยงดค

อยอย

ขาง

ๆ ลก

คอย

ใหกำา

ลงใจ

เมอล

กเรม

หดนง

คลา

น เก

าะยน

และ

เรมห

ดเดน

สง

สายต

ามอง

เขาใ

นขณ

ะทเข

าหนก

ลบมา

สงเ

สยงห

วเรา

ะ พด

คยแล

ะชนช

มควา

มกาว

หนาใ

นการ

เรยน

รของ

ลก

• พ

ยายา

มสงเ

กตสญ

ญาณ

ตางๆ

จาก

ลกวา

ลกตอ

งการ

จะสอ

อะไร

กบพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

แล

ะพยา

ยามอ

านสญ

ญาณ

นนให

ออก

และต

อบสน

องให

ได เด

กเลก

ทยงพ

ดไมไ

ด พอ

แมหร

อผเล

ยงด

ตองส

งเกต

จากส

หนา

ทาท

าง โ

ดยตอ

งตงค

ำาถาม

กบตว

เองเ

สมอว

าลกต

องกา

รจะส

ออะไ

ร ใน

สถาน

การณ

น ลก

จะรส

กอยา

งไร

และต

อบสน

องลก

ทนท

อยาง

สมำาเ

สมอ

และพ

อเหม

าะ ส

งเกต

อากา

รของ

ลกหล

งการ

ตอบส

นองข

องพอ

แมหร

อผเล

ยงด

• ลก

แตละ

คนมค

วามช

อบทแ

ตกตา

งกน

สงเก

ตควา

มชอบ

ของล

กตงแ

ต เส

ยง ส

มผส

อาหา

ร ขอ

งเลน

ทลกช

อบ แ

ละตอ

บสนอ

งใหต

รงตา

มควา

มตอง

การ

• ทำา

กจวต

รประ

จำาวน

ของล

กใหเ

ปนเว

ลาสม

ำาเสม

อ เช

น เว

ลากน

เวล

าอาบ

นำา เ

วลาน

อน เ

วลาเ

ลน

ไมคว

รเปล

ยนไป

เปลย

นมา

• ใช

คำาพด

ใหกำา

ลงใจ

ใหเด

กมคว

ามมน

ใจทจ

ะทำาส

งตาง

ๆ มา

กขน

เชน

“เกอ

บไดแ

ลวลก

” “ด

ลก...

” “ใ

ชแลว

...”

“ดมา

ก” “

ไดแล

ว” เป

นถอย

คำาทส

รางก

ำาลงใ

จใหเ

ดกมก

ารเร

ยนรต

อไป

• หา

กลกม

ความ

ชอบ

หรอต

ดสงใ

ดเปน

พเศษ

เชน

ผาหม

หมอ

น หร

อของ

เลน

ตามท

เรยก

กนทว

ๆ ไป

วาผา

เหมน

หมอ

นเหม

น หร

อตกต

าเหม

น คว

รวาง

สงขอ

งทเข

าชอบ

ไวใก

ลตวโ

ดยเฉ

พาะเ

วลาน

อน

และเ

มอจะ

นำาไป

ซกทำา

ความ

สะอา

ด คว

รบอก

ลกทก

ครง

��.indd 28 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




1 – 2

ป

• พฒ

นาคว

ามเป

นตวข

องตว

เอง

• ตอ

งการ

ทำาสง

ตางๆ

ดวย

ตนเอ

ง•

มควา

มสน

ใจ แ

ละสน

กกบ

สง

รอบต

ว•

มอง

และส

นใจ

เมอพ

บปะผ

คนให

มๆ ท

ไมคน

เคย

• เล

นหรอ

คนหา

สงให

มๆ แ

ตยง

อยาก

ใหพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

อย

ใกลๆ

พอแม

หรอผ

เลยง

ดควร

อยใก

ลๆ ก

บลกต

ลอดเ

วลา ไ

มปลอ

ยไวล

ำาพง ค

อยมอ

งดหา

งๆแต

เมอล

กมอง

หาสา

มารถ

เหนไ

ดทนท

สบต

าและ

ยมให

ลกเส

มอ ห

รอสง

สญญ

าณให

ลกรว

า “แ

มอยน

” “เ

กงมา

กลก”

“เ

ลนตอ

ไปได

” “แ

มไมไ

ดไปไ

หน”

ลกจะ

รสกป

ลอดภ

ย มน

ใจ ท

ำาใหล

กกลา

ทจะท

ดลอง

ทำาอะ

ไรให

มๆ

และเ

มอทำา

อะไร

ใหมๆ

ได ล

กจะร

สกภม

ใจใน

ตนเอ

ง รส

กวาต

นเอง

มควา

มสาม

ารถ

• ใน

ชวงเ

วลาท

เดกเ

หนอย

หว

หรอก

ลว เด

กจะว

งกลบ

เขาม

าหาพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

เพรา

ะตอง

การ

ใหพอ

แมหร

อผเล

ยงดก

อดหร

อปลอ

บ พอ

แมหร

อผเล

ยงดค

วรตอ

บสนอ

งปฏก

รยาเ

หลาน

นดวย

การ

อม ก

อด ถ

ามลก

วา “

เหนอ

ยมย”

“หว

รยง”

“ไม

ตองก

ลว พ

ออยน

” •

พดกบ

ลกให

มากข

น ผส

มผสา

นไปก

บการ

แสดง

ออกด

วยทา

ทาง ค

ำาพดท

แสดง

ความ

รกคว

ามหว

งใย

เชน

เวลา

อาน

หนงส

อใหล

กฟงก

อนนอ

น ให

กอดเ

ขาไว

แลวบ

อกเข

าวา

“ลกจ

า...แ

มรกล

กนะ”

• ใน

เดกเ

ลกๆ

พอแม

หรอผ

เลยง

ดจะต

องชว

ยลกๆ

ในกา

รจดก

ารอา

รมณ

ของต

นเอง

ซงจ

ะชวย

ใหลก

สามา

รถจด

การอ

ารมณ

ของต

นเอง

ไดดข

นตาม

อายท

มากข

น

สงทช

วยลก

เมอล

กอยใ

นอาร

มณทไ

มดได

มากท

สด ค

อ กา

รอยก

บลก

โอบก

อด อ

ยใกล

ๆ โด

ย ไม

ตองพ

ยายา

มหยด

อารม

ณนน

ของล

ก เช

น ไม

ตองต

ใหเง

ยบ ห

รอดใ

หหยด

รอง

แส

ดงคว

ามเข

าใจอ

ารมณ

ของล

กในข

ณะน

น โด

ยการ

สมผส

ทนมน

วล พ

รอมค

ำาพดส

นๆ เ

ชน

“เจบ

แมรว

าหนเ

จบมา

ก มา

แมเป

าให”

“พอ

รวาห

นโกร

ธ”

เม

อพอแ

มหรอ

ผเลย

งดอย

กบลก

เมอล

กโมโ

ห/รอ

งไห

เดกจ

ะรสก

วามค

นอยข

างๆ

มคนช

วยทำา

ให

สงตา

งๆ ค

ลคลา

ย อน

ญาต

ใหลก

ไดแส

ดงดา

นไมด

ออกม

า แล

ะพอแ

มหรอ

ผเลย

งดเข

าใจ

และ

ยอมร

บไดท

งหมด

ถงสง

ทลกเ

ปน

กา

รทลก

รสกม

นใจว

าตนไ

มไดอ

ยคนเ

ดยวเ

มอเข

ารสก

เสยใ

จ/โก

รธ แ

ตมพอ

หรอแ

มอยข

างๆ

เสมอ

คอ

หวใ

จของ

การพ

ฒนา

ความ

มนคง

ทางอ

ารมณ

และ

ความ

เขมแ

ขงทา

งจตใ

จ

��.indd 29 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




2 – 3

ป

• ใช

คำาใน

การส

อสาร

กบคน

รอบข

าง

มากข

น•

รสกก

ลว เข

นอาย

ในบา

งอยา

งท

ไดยน

หรอ

สง ให

มๆ ท

ไมเค

ยทำา

• เร

มรจก

แบงป

นกบค

นอน

• แส

ดงคว

ามรส

กใหเ

หน อ

ยาง

ชดเจ

น•

สามา

รถแส

ดงอา

รมณ

ไดทง

ๆท

ไมเข

าใจว

าอาร

มณนน

คออะ

ไร

เชน

กงวล

โกร

ธ เค

รยด

เศรา

หร

อมคว

ามสข

• คว

ามชอ

บของ

เดกแ

ตละค

นปรา

กฏชด

ตงแต

วยนแ

ลว พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรส

นบสน

นลกต

าม

ความ

สนใจ

เชน

ถา

ลกชอ

บดนต

ร พอ

แมหร

อผเล

ยงดก

นาจะ

รวมร

องเพ

ลงดว

ย

ถาลก

ชอบว

าดรป

กคว

รหาส

กระ

ดาษแ

ผนให

ญๆ

ให

ถา

ลกชอ

บหนง

สอกพ

าไปร

านหน

งสอ

เลอก

ซอหน

งสอภ

าพดว

ยกน

ลก

ชอบอ

อกกำา

ลง ก

ซอรถ

สามล

อเลก

ให พ

าไปเ

ดน ห

รอวง

ดวยก

น•

ดแลค

วามป

ลอดภ

ยใกล

ชด อ

ยใกล

ๆ รว

มทำาก

จกรร

มไปด

วยกน

อม

กอด

ใหกำา

ลงใจ

ตามท

ลกตอ

งการ

สง

เสยง

เชยร

หรอ

ชมเม

อลกท

ำาไดห

รอเม

อทำาเ

สรจ

การเ

ตรยม

ลกไป

โรงเ

รยน

• กา

รเตร

ยมคว

ามพร

อมเร

องตา

งๆ ให

ลก พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรเ

ตรยม

มาตง

แตขว

บปแร

ก เร

ยกวา

ใน

ชวง

กอน

3 ขว

บปแร

กกอน

ทจะเ

ขาเร

ยน ค

วรเต

รยมค

วามพ

รอมใ

หลกอ

ยตลอ

ด แต

เมอจ

ะเขา

โรงเร

ยน พ

อแมผ

เลยง

ดควร

เตรย

มควา

มพรอ

มใหล

กโดย

เฉพา

ะ ใน

เรอง

ตอไป

น

เตรย

มราง

กาย

รา

งกาย

เปนเ

รองพ

นฐาน

ตอง

ใหลก

ไดกน

อาหา

รทมป

ระโย

ชน ได

พฒนา

ดานร

างกา

ย กล

ามเน

อ แข

น ขา

นวม

อ ให

ลกได

ออกก

ำาลงก

าย ท

ำาใหม

การท

รงตว

ทด ได

นอนห

ลบพก

ผอนท

เพยง

พอ

ฝกให

ลกชว

ยเหล

อตวเ

องได

กอนจ

ะพรอ

มเขา

โรงเ

รยน

ลกตอ

งชวย

เหลอ

ตนเอ

งไดด

พอสม

ควร

เชน

กนขา

วไดด

วยตน

เอง

บอกป

วดปส

สาวะ

หรออ

จจาร

ะได

��.indd 30 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




2 – 3

ป

(ตอ)

กา

รฝกใ

หลกร

จกชว

ยเหล

อตวเ

องได

ควรเ

ปนไป

ตามว

ย ตา

มพฒ

นากา

รของ

ลก เ

ชน เ

มออา

ย 1

- 2

ขวบ

ลกจะ

เรมต

กอาห

ารเข

าปาก

เองไ

ด พอ

แมคว

รปลอ

ยใหล

กลอง

กนเอ

ง เร

มฝกก

ารขบ

ถายใ

หเปน

เวลา

ฝกใ

หลกร

จกนง

ชกโค

รก ให

ลกได

ชวยเ

หลอต

วเอง

ในเร

องงา

ยๆ

เชน

การแ

ตงตว

สวม

เสอ

ตดกร

ะดม

ใสรอ

งเทา

ถอด

รองเ

ทา เป

นตน

คว

รเปด

โอกา

สใหล

กไดท

ำาอะไ

รเอง

ตามว

ยในส

งทเข

าทำาไ

ด ไม

ควรท

ำากจว

ตรตา

งๆ แ

ทนลก

หรอช

วยลก

มากจ

นเกน

ไป เ

พราะ

ดวยค

วามร

กของ

พอแม

ดวย

ความ

เรงร

บ พอ

แมมก

จะทำา

ใหลก

เอง

หรอ

ใหพเ

ลยงท

ำาใหแ

ทน ก

ารกร

ะทำาเ

ชนนเ

ทากบ

เปนก

ารปด

โอกา

สทลก

จะได

พฒนา

ตามว

ย

ฝกเร

องกา

รอดท

นรอค

อย

เวลา

ทลกอ

ยโรง

เรยน

ลกจะ

ไมได

รบกา

รตอบ

สนอง

ความ

ตองก

ารทน

ททนใ

ดเหม

อนกบ

ตอนท

อยบา

น

ในกา

รฝกล

ก พอ

แมหร

อผเล

ยงดต

องคอ

ยๆ ฝ

กทละ

นอย

เชน

ลกจะ

เลนอ

ะไรบ

างอย

างทต

อนน

ยงไม

ถงเว

ลา พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

กอาจ

จะให

ลกรอ

สกคร

หนง ร

ะหวา

งนนพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

กอ

าจจะ

ใหคว

ามสน

ใจใน

ตวลก

ชวน

ลกคย

เวลา

ทลกอ

ยากไ

ดอะไ

ร ถา

เหนไ

มสมค

วร พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรอ

ธบาย

ดวยเ

หตผล

สนๆ

อาจจ

ะใชว

ธเบย

งเบน

ใหลก

หนไป

สนใจ

สงอน

แทน

ซงเป

นการ

สอนใ

หลกร

วาทก

สงทก

อยาง

มขอบ

เขต

ไมจำา

เปนว

าพอแ

มหรอ

ผเลย

งดตอ

งตาม

ใจลก

ทกคร

ง เพร

าะถา

กลวล

กเสย

ใจแล

วตา

มใจจ

ะยงท

ำาใหล

กปรบ

ตวกบ

สงอน

ๆ หร

อคนอ

นๆ ต

อไปไ

ดยาก

สง

เสรม

ทกษะ

การเ

ขาสง

คม

เดกใ

นวยอ

นบาล

ควรร

จกแบ

งปน

แบงข

องเล

น แล

ะรจก

เลนก

บคนอ

นเปน

การ

สงเส

รม

ใหลก

รจกเ

ขาสง

คมได

ตองเร

มจาก

พอแม

หรอผ

เลยง

ด

พอแม

หรอผ

เลยง

ดควร

เลนก

บลกก

อน ส

อนให

ลกเล

นกบเ

รา แ

ละเล

นกบค

นอนเ

ปน

��.indd 31 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




2 – 3

ป

(ตอ)

สอ

นใหล

กรจก

“ขอ

” เช

นเมอ

อยาก

เลนข

องทไ

มใชข

องตน

เอง

ควรบ

อกกบ

เพอน

ดๆ ว

า “ข

อเลน

หนอย

” ถา

เพอน

ไมให

เลน

ไมคว

รแยง

ของเ

พอนม

าจาก

มอ ห

รอเม

อเพอ

นมาแ

ยงขอ

งเลน

แลวล

กสาม

ารถบ

อกวา

“อย

าแยง

นขอ

งฉน

เธอต

องรอ

กอน”

เปนต

น

หากล

กยอม

แบงข

องเล

นใหเ

พอน

พอแม

หรอผ

เลยง

ดควร

ชนชม

ทนท

แตถา

ลกยง

ไมอย

ากแบ

ง อย

าใชว

ธบงค

บ เพ

ราะก

ารบง

คบจะ

ยงทำา

ใหลก

หวงข

องมา

กขน

สอ

นจาก

สถาน

การณ

ในชว

ตประ

จำาวน

จรงๆ

เมอ

ลกทำา

อะไร

ไมเห

มาะส

ม ให

บอกท

นท

พอแม

หรอผ

เลยง

ดอาจ

ตองท

ำาเปน

ตวอย

างให

ลกดก

อน

สงเส

รมให

ลกรจ

กใชภ

าษาส

อสาร

คอ

การ

สอนใ

หลกร

จกบอ

กควา

มตอง

การข

องตว

เองไ

ด คว

รฝกล

กใหส

ามาร

ถพดไ

ดวาต

องกา

รอะ

ไร ช

อบหร

อไมช

อบอะ

ไร เ

มอลก

สามา

รถบอ

กควา

มตอง

การข

องตน

เองก

บคนอ

นไดล

กกจะ

ปรบต

วไดด

ทศนค

ตทดต

อโรง

เรยน

พด

ถงโร

งเรย

นในเ

รองท

ด อย

าใชค

ำาพดท

ทำาให

เหนว

าโรง

เรยน

เปนส

งทนา

กลว

หรอเ

ปนกา

รลง

โทษ

เชน

“ทำาต

วอยา

งนเด

ยวสง

ไปอย

โรงเ

รยนเ

ลย”

ลกจะ

มองว

าโรง

เรยน

เปนส

งทไม

ด เพ

ราะเ

ดกวย

นมกจ

ะกลว

การพ

ลดพร

าก

3 - 5

ป

• กำา

ลงปร

บตวเ

ขาโร

งเรยน

อนบา

ล เร

มเขา

สงคม

ใหม

• สา

มารถ

ทำาสง

ตางๆ

ดวย

ตนเอ

งได

มากข

น•

วยแห

งจนต

นากา

รและ

ความ

คดรเ

รมสร

างสร

รค

วยน

ทำาให

พอแม

หรอผ

เลยง

ดมปญ

หาใน

การค

วบคม

พฤตก

รรมไ

ดงาย

เนอง

จากเ

ดกมภ

าษาส

อสาร

ได

ดมาก

ยงขน

ทำาอ

ะไรด

วยตน

เองไ

ดมาก

ขน พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

สามา

รถชว

ยเหล

อ แล

ะดแล

ลกได

ดงน

•

ใหคว

ามรก

ดแล

ใกลช

ด พอ

แมหร

อผเล

ยงดม

สวนช

วยพฒ

นาลก

ดวยก

ารให

เวลา

ดแล

เอาใ

จใส

ใกลช

ด แส

ดงคว

ามรก

และ

ความ

เขาใ

จ ทำา

กจกร

รมตา

งๆ ร

วมกน

เชน

เลา

นทาน

ทำาอ

าหาร

เล

นกฬา

ไปเท

ยว•

ใหโอ

กาสล

กเรย

นร ฝ

กทำาส

งตาง

ๆ ใน

สภาพ

แวดล

อมทป

ลอดภ

ย

��.indd 32 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




3 - 5

ป (ต

อ)•

พยาย

ามลอ

งผดล

องถก

ในกา

รแก

ไขปญ

หาตา

งๆดว

ยตนเ

อง•

รจกแ

ละเข

าใจอ

ารมณ

ความ

รสก

ทซบซ

อนขน

เชน

อจฉ

า ภม

ใจ

ทอแท

• แส

ดงอา

รมณ

ตามค

วามร

สก•

ชอบท

จะทำา

ใหผใ

หญพอ

ใจ แ

ละได

คำาชม

แตข

ณะเ

ดยวก

นกชอ

บทา

ทายผ

ใหญ

•

มภาษ

าในก

ารสอ

สารไ

ดดมา

ก สา

มารถ

เถยง

ไดเว

ลาพอ

แมหร

อผเ

ลยงด

ควบค

มพฤต

กรรม

ตางๆ

• คว

ามกล

วการ

พลด

พรา

กจาก

ผเ

ลยงด

ลดนอ

ยลง

• เร

มรจ

กชน

ชมคว

ามสา

มารถ

แล

ะผลง

านขอ

งตนเ

อง แ

ละผอ

น•

ตองก

ารให

มคนฟ

ง คน

สนใจ

• ยด

ตนเอ

งเปน

ศนยก

ลางน

อยลง

• เป

นแบบ

อยาง

ทด ก

ารเป

นตนแ

บบทด

ของ พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

เปนเ

รองท

สำาคญ

มาก

เพรา

ะไมเ

พยง

ลกจะ

ซมซบ

และ

เลยน

แบบก

ารกร

ะทำาด

วยสง

ทรบร

ผานป

ระสา

ทสมผ

สทง

5 ยง

รวมถ

งแนว

คด

ทศนค

ต คว

ามเช

อ บค

ลกภา

พ ทา

ทาง

นสย

และอ

นๆ จ

ากพอ

แมหร

อผเล

ยงด

ซงเป

นการ

เรยน

รแบ

บเหน

ซำาๆ

บอยๆ

จนห

ลอหล

อม เป

นพฤต

กรรม

ตอไป

พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรส

อนให

ลกทำา

ในสง

ทด ฝ

กลกร

กการ

ทำาด

เสยส

ละ ม

นำาใจ

ชวย

เหลอ

แบง

ปน

ผอน

อยเส

มอ ไม

เหนแ

กตว

ดวยก

ารทพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ปฏบต

ตนให

ลกเห

นเปน

ตวอย

าง แ

ลวลก

จะซม

ซบพฤ

ตกรร

มทดเ

หลาน

จนกล

ายเป

นนสย

ของเข

าเอง

เป

นตวอ

ยางใ

นการ

ควบค

มอาร

มณ ไม

ควรแ

สดงอ

ารมณ

หงดห

งด โม

โหงา

ยใสล

ก•

รบฟ

งควา

มคดเ

หน ค

วามต

องกา

รของ

ลก แ

ละพด

คยกบ

ลก เค

ารพค

วามค

ดเหน

ของล

ก เป

ดโอก

าสให

ลกได

ตดสน

ใจ แ

ละทำา

ในสง

ทตอง

การ

แตยง

อยใน

กรอบ

ทพอแ

มกำาห

นดไว

•

เปดโ

อกาส

ใหลก

ไดมส

วนรบ

ผดชอ

บงาน

บานเ

ลกๆ

นอยๆ

•

เสรม

สราง

ความ

ภาคภ

มใจใ

นตวเ

อง ซ

งทำาไ

ดโดย

คนหา

จดเด

น สง

เกตว

าลกม

ความ

สขใน

การท

ำากจ

กรรม

ใด แ

ละสน

บสนน

ใหทำา

กจกร

รมนน

ใหมป

ระสท

ธภาพ

มากข

น •

ตอบส

นองต

อพฤต

กรรม

ทถกต

อง ก

ารตอ

บสนอ

งตอพ

ฤตกร

รมทด

ของล

ก จะ

ทำาให

ลกรบ

รวา

การก

ระทำา

นนๆ

เปนส

งทดแ

ละคว

รทำาต

อไป

• คว

รสงเ

กตวา

ลกมค

วามร

สกตอ

ตนเอ

งอยา

งไร

รบแก

ไขหา

กลกม

ความ

รสกต

อตวเ

องทผ

ดๆ เ

ชน

ลกมอ

งตนเ

องไม

เกง

สคนอ

นไมไ

ด พอ

แมผเ

ลยงด

ควรช

นชม

ใหกำา

ลงใจ

ลกอย

างสร

างสร

รค

หากล

กไดพ

ยายา

ม แล

ะทำาใ

นสงท

ถกตอ

งเหม

าะสม

��.indd 33 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




3 - 5

ป (ต

อ)•

เรมเข

าใจว

าคนอ

นจะร

สกอย

างไร

เม

อสมม

ตเหต

การณ

•

เลยง

ลกให

ถกเพ

ศ เร

มจาก

สมพน

ธภาพ

ทดระ

หวาง

พอแม

หรอผ

เลยง

ด แล

ะแสด

งบทบ

าททเ

หมาะ

สม

ของพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ทมต

อกน

เพรา

ะทงพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

มควา

มสำาค

ญใน

การท

จะสร

างบท

บาทท

เหมา

ะสมใ

หกบล

ก ดว

ยการ

สราง

บรรย

ากาศ

ทดใน

บาน

วางต

วใหถ

กตอง

กบบท

บาท

เพศช

าย แ

ละเพ

ศหญ

ง คณ

พอมล

กษณ

ะของ

เพศช

ายทม

เขมแ

ขง เ

ปนผน

ำา แต

ออนโ

ยน เ

อาใจ

ใส

และด

แลคน

ในคร

อบคร

วใหม

ความ

สข ค

ณแม

มลกษ

ณะท

นมนว

ล มน

ใจใน

ตนเอ

ง มคว

ามภา

คภมใ

จ ใน

ตวเอ

ง ลก

จะเก

ดควา

มศรท

ธา แ

ละภม

ใจทง

ในเพ

ศของ

ตวเอ

ง แล

ะเพศ

ตรงข

าม ช

วยลด

ปญหา

การเ

บยงเ

บนทา

งเพศ

• สร

างวน

ยใหล

ก คำา

วา “

วนย”

หมา

ยถง ก

ารจด

ระบบ

ระเบ

ยบชว

ต แล

ะการ

จดระ

บบสง

คมทง

หมด

ทำาให

ชวต

และส

งคม

มระเ

บยบ

ทำาอะ

ไรได

คลอง

ดำาเ

นนชว

ต แล

ะดำาเ

นนกจ

การไ

ดสะด

วกขน

พอ

แมหร

อผเล

ยงดจ

งควร

ฝกวน

ยใหล

กตงแ

ตเลก

ดงน

ฝกกจ

วตรป

ระจำา

วนให

ตรงเ

วลา

และส

มำาเส

มอ ท

งเรอง

กน น

อน เล

น อา

บนำา

ขบถา

ย ตน

เชา

ไปโร

งเรยน

กนอ

าหาร

เชา

อานห

นงสอ

ทำาก

ารบา

น ชว

ยเหล

องาน

เลกๆ

นอย

ๆ ทบ

าน

สอ

สารก

บลกใ

หชดเ

จนเก

ยวกบ

กฎระ

เบยบ

ของบ

าน

ฝก

ใหลก

เรยน

รขอบ

เขตข

องตน

เอง

ใหรว

าสงใ

ดทำาไ

ด แล

ะสงใ

ดทำาไ

มได

ฝก

ใหรจ

กควบ

คมอา

รมณ

สำาห

รบเด

กกอน

วยเร

ยน ท

ำาไดด

งน

ยอ

มรบอ

ารมณ

ของล

ก ไม

ตำาหน

ลกวา

ทำาไม

ถงรส

กแบบ

น เช

น “ท

ำาไมต

องโม

โหดว

ย เร

องแค

นเอง

” “ถ

าลกร

สกแบ

บนลก

กเปน

เดกท

แยมา

ก” ล

กจะร

สกวา

พอแม

ไมเข

าใจ

และร

สกผด

ทรสก

แบบน

นและ

ทำาให

วนหล

งลกจ

ะไมแ

สดงอ

ารมณ

ออกม

า หร

อไมเ

ลาอะ

ไรให

ฟงอก

กร

ะตนใ

หลกเ

ลาสง

ทลกร

สก ต

งใจฟ

งลกพ

ด วา

ลกคด

อยาง

ไร อ

ะไรท

ำาใหล

กรสก

ไมด

ชว

ยลกเ

รยกช

อควา

มรสก

ทำาใ

หลกร

วาทต

นเอง

รสกอ

ยนนค

ออะไ

ร แล

ะพดบ

อกได

ดขน

��.indd 34 16/12/2559 11:55:20


ชวงวย

พฒ




3 - 5

ป (ต

อ)

ชวยล

กแกป

ญหา

อยาง

งายๆ

เชน

ถาคร

าวหน

ามเห

ตการ

ณแบ

บนอก

ลกจ

ะทำาย

งไง แ

ละชว

ยลกค

ด

ชวยล

กแสด

งอาร

มณอย

างเห

มาะส

ม เช

น แท

นทจะ

โวยว

าย ค

วรบอ

กดๆ

เมอล

กไปโ

รงเร

ยน•

รบลก

ทโรง

เรยน

ตรงเ

วลา

ถาวน

ใดไม

สามา

รถรบ

ลกได

ใหบอ

กลกต

งแตต

อนเช

า แล

ะบอก

วาจะ

ให

ใครไ

ปรบแ

ทน ถ

าเกด

เหตส

ดวสย

ควรต

ดตอก

บครผ

ดแล

เพอข

อพดค

ยกบล

กบอก

ลกใน

สงทเ

กดขน

แล

ะจะไ

ปรบล

กชา

หรอ

ใหใค

รไปร

บแทน

ไมคว

รปลอ

ยลกใ

หคอย

อยาง

ไมมจ

ดหมา

ย•

ฝกให

ลกรบ

ผดชอ

บของ

ใช ส

มดหน

งสอข

องตน

เอง

• ตร

วจดง

านกา

รบาน

ของล

ก เพ

อใหล

กเหน

วาพอ

แมให

ความ

ใสใจ

เอาจ

รง ก

บควา

มรบผ

ดชอบ

เรอง

การเ

รยน

• สน

ใจซก

ถามเ

รองข

องลก

ทโรง

เรยน

สนใ

จฟงเ

มอลก

เลาใ

หฟง

และม

คำาถา

มเปน

ระยะ

แสดง

ความ

สนใจ

ในสง

ทลกเ

ลา•

ใชคำา

พดชม

เชยท

เหมา

ะสม

และต

รงตา

มควา

มเปน

จรง

เมอล

กเลา

เรอง

ทลกท

ำาควา

มดทโ

รงเร

ยน

��.indd 35 16/12/2559 11:55:20


การตอบสนองเมอลกรองไห

เมอลกรองไหอาจเปนสญญาณในการบอกความตองการได เชน การหว การไมสบายตว เครยด อดอด เปยก หรอการเรยกรองความสนใจ ซงการรองไหเปนปกตในเดก เนองจากยงไมสามารถพดหรอบอกความตองการนนได อกทงเขายงตองการคนชวยปลอบใจ คนททำาใหรสกสบายใจ ชวยทำาใหอารมณไมดนนหายไป ซงการท พอแมหรอผเลยงดอยขางๆเมอลกรองไห เปนการทำาใหลกเรยนรและเขาใจไดวา เมอลกมปญหา ลกมคนเขาใจ และ “เขาไมไดอยเพยงลำาพง”

วธการปฏบตเมอลกรองไห

1. ใชวธการอม กอด หรอสมผส ในทาปกต แลวทำาการตบหลงหรอลบหลงลกเบาๆ แลวปลอบดวยนำาเสยงออนนม 2. ใชเสยงออนโยนทสด จะโดยการปลอบ อยาตะโกน ตะคอก วงแรงๆ ขณะเขาไปอมเพราะลกอาจเกดอาการตกใจ และรองหนกเขาไปอก 3. ใหพอแมหรอผเลยงดรบเขาไปดแลเมอลกรองไห ไมควรใหคนอนทแปลกหนาเปนคนปลอบ เพราะลกจะตกใจ และไมฟง 4. ในลกทมอาการโคลก แนะนำาใหปรบเปลยนสงเรา เชน แสง การแสดงออก เสยง สมผส ใหออนโยน แลวลกจะหยดรองเอง 5. พอแมหรอผเลยงดตองใจเยน อดทน เพราะบางครงการเขาไปปลอบจะไมเกดผลทนท ใหลองหลากหลายวธไปเรอยๆ 6. ใหพอแมหรอผเลยงดควรตงสตและควบคมอารมณตนเองใหมนคง เพราะบางครงพอแมหรอ ผเลยงดอาจเกดอารมณหงดหงด เครยดเมอลกรองเปนเวลานานๆ 7. ถาลกรองไหจากการทไมไดสงทตองการ พอแมหรอผเลยงดควรแสดงความเขาใจวาลกผดหวง เสยใจ ทไมไดสงทตองการ ควรปลอยใหลกไดรองไหเพอเปนการแสดงออกทางอารมณ แตไมควรใจออนยอมตามใจหรอเปลยนใจยอมทำาตามสงทลกตองการ ควรยนยนกบลกดวยทาททหนกแนน

��.indd 36 16/12/2559 11:55:21

การเลนเปนการกระทำาเพอความสนกหรอผอนคลายอารมณ การเลนของลกมรปแบบการเลนทหลากหลาย เปนการสงเสรมพฒนาการ อกทงเปนการเสรมสรางความผกพนทางอารมณระหวางเดกและพอแมหรอผเลยงด การเลนสามารถเรมไดตงแตลกวยแรกเกดจากการมอง การสมผส การใชเสยง การใชทาทาง เพอใหลกมพฒนาการสมวย และมความรสกมนใจทจะสามารถกาวไปสโลกกวางไดอยางเหมาะสม การทพอแมผเลยงดมบทบาทในการเลนรวมกบเดก และคอยใหกำาลงใจใกลๆ นน จะชวยใหลกรสกอบอน และปลอดภย ในระหวางการทำากจวตรประจำาวนตางๆ พอแมหรอผเลยงด สามารถสอดแทรกกจกรรมการเลนใหกบลกได เพอใหลกเกดความรวมมอ และอยากทำาอก เชน การเรยงจานสในขณะเตรยมอาหาร การเลนบทบาทสมมตในขณะอาบนำา เปนตน สงทสามารถทำาใหลกจดจำาพอแมหรอผเลยงดไดมากทสดนน คอ เสยงและกจกรรมทลกทำารวมกบพอแมหรอผเลยงด ซงเปนการแสดงออกถงความรก ความเอาใจใสจากพอแมหรอผเลยงดไดเปนอยางด เมอลกไดรบความรก ความอบอนมากเพยงพอ ลกจะรสกเปนทรก มคณคา รสกปลอดภย และกาวสโลกกวางไดอยางมนใจ

เลน...เสรมสายใยรก

การเสรมสรางความผกพนทางอารมณผานการเลน


��.indd 37 16/12/2559 11:55:21


การเล

นเพ

อสงเส

รมพฒ

นาการและการเส


แยกตามชวงวย

ชวงวย

พฒ

นาการการเล

นตามชวงวย


รมสรางความผกพน

ทางอารมณ

ผานการเล

นตวอยางการเล

น/ของเล

น

แรกเ

กด –

6

เดอน

• เร

มเล

นเม

ออา

ยประ

มาณ

4

เดอน

•

เรม

เลน

โดยก

ารคว

า เข

ยา

เคาะ

หรอ

เอาข

องเล

นเขา

ปาก

• ชอ

บฟงเ

สยง

และเ

รมจด

จำาเส

ยงคน

ในคร

อบคร

ว•

เรม

ตอ

บส

นอ

งตอ

ชอ

ตว

หน

หาเ

สยงข

องพ

อแมไ

ด อย

างถก

ตอง

• จอ

งหนา

คนทพ

ดกบ

ตวเอ

งมา

กยงข

น•

เรมช

อบให

มการ

กอด

และ

สมผส

สวนต

างๆ

ของร

างกา

ย•

มองต

ามวต

ถ สา

มารถ

มองเห

นได

ในระ

ยะอน

ใกลป

ระมา

ณ

30

เซนต

เมตร

•

มค

วาม

สน

ใจต

อต

วเอ

ง ใน

กระจ

ก แล

ะยม

พอแ

มหรอ

ผเลย

งดคว

รเปน

ผนำาใ

หลกเ

ลน ไ

มควร

ใชเส

ยงดง

กบลก

ควร

ใชเส

ยงทน

มนวล

หมน

เรยก

ชอขอ

งลกข

ณะเ

ลน ร

ะหวา

งเลนก

บลก

ควรม

องหน

าสบต

าลกร

ะหวา

งเลน

ไปดว

ย สง

เกตว

าลกจ

ะพยา

ยามม

องตา

ม แล

ะมอา

รมณ

เช

อมโย

งกนร

ะหวา

งพอแ

มหรอ

ผเลย

งดกบ

ลก เ

มอพอ

แมหร

อผเล

ยงดม

อารม

ณเค

รยด

หรอไ

มพรอ

ม ทจ

ะเลน

กบลก

ใหทำา

การส

งบอา

รมณ

กอนก

ารเล

น พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ไมคว

รเขน

อายท

จะเล

นลกษ

ณะ

ตางๆ

ตาม

ตวอย

าง เ

ชน เ

ลนจะ

เอ เ

ลนบท

บาท

สมมต

เปนต

น แ

สดงอ

อกถง

ความ

สนกแ

ละคว

ามสข

ทไดเ

ลนกบ

ลกให

ลกรส

กได

การแ

สดงอ

อกขอ

งพอแ

มหรอ

ผเ

ลยงด

ทกอย

างตง

แต ห

วเรา

ะ สม

ผส ก

อด น

ำาเสย

ง สห

นา สอ

ใหลก

รวาม

ความ

สขทไ

ดอยก

บลก

เลนก

บลก

ทำาให

ลกรส

กตนเ

องมค

ณคา

เลอ

กของ

เลนข

นาดใ

หญ ไม

เปนข

องเล

นทใช

ไฟฟา

ไม

แหลม

คม ไ

มมพษ

ไมเ

ปนพล

าสตก

ทแตก

งาย

เปนต

น

พอแ

มหรอ

ผเลย

งดคว

รเลน

เสยง

ไปกบ

ลก เช

น เล

นวา

วา ห

รอเล

นรมฝ

ปากอ

อกเส

ยงปะ

ปะ พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

เลน

“จะเ

อ!”

โดยใ

ชมอป

ดหนา

พร

อมพด

วา “

ชอลก

...(หร

อสตว

) อยไ

หนนะ

........

. ”

จากน

นเปด

มอออ

ก แล

วพดว

า “จ

ะเอ!

เจอแ

ลว”

การ

เลนป

ไต โด

ยใชน

ว ใน

ลกษณ

ะไตต

ามหน

าทอง

ลำา

ตว แข

น ขา

และฝ

าเทา

เพอใ

หรบส

มผสจ

ากพอ

แม

หรอผ

เลยง

ด ใ

หลกไ

ดเลน

โมบา

ย เป

นโมบ

ายทม

สสนส

ดใส

และม

เสยง

ไมดง

เกนไ

ป ให

อยหา

งจาก

ดวงต

าเดก

ประ

มาณ

8

– 14

นว

หรอห

นงไม

บรรท

ด สา

มารถ

เคลอ

นทได

ตา

มแรง

ลม ห

รอลก

สามา

รถเอ

อมแต

ะได

โดยพ

อแม

หรอผ

เลยง

ดใชม

อจบโ

มบาย

เลน

พรอม

ทำาเส

ยงสต

ว หร

อทำาเ

สยงส

นกสน

านพร

อมทง

หวเร

าะตา

มลก

พอแ

มหรอ

ผเลย

งด น

งหนา

กระจ

กขนา

ดใหญ

แล

วใหล

กอยใ

นออม

กอด

หรอน

งตก

แลวโ

ยกไป

มา

ใหลก

มองใ

นกระ

จก

อมล

กพาอ

อกเท

ยวนอ

กบาน

ใหได

สมผส

สงแว

ดลอม

แล

ะเรยน

รบคค

ลทใก

ลชด

เอยช

อบอก

ลกวา

ใครเป

นใคร

��.indd 38 16/12/2559 11:55:22


ชวงวย

พฒ








น/ของเล

น

7 เด

อน –

11

เดอน

• สา

มารถ

ยกมอ

ขนเห

นอหว

ยด

เกาะ

หรอ

จบได

•

เรมน

งเลน

ของเ

ลนได

•

ตองก

ารกา

รผอน

คลาย

จาก

การก

อดผา

หม ห

มอนข

าง

หรอข

องเล

นทชอ

บ•

เลยน

แบบท

าทาง

ผคน

• ตอ

งการ

ความ

มนใจ

จากก

ารแส

ดงออ

กทาง

สหน

าของ

พอ

แมหร

อผเล

ยงด

พอแ

มหรอ

ผเลย

งดคว

รเปน

ผเรม

เลน

และ

เปด

โอกา

สใหล

ก ได

เปนผ

เลนเ

องบา

ง เชน

สลบ

กนเล

นจะ

เอ ให

ลกเป

นผหา

บาง

ไมค

วรเข

นอาย

ทจะก

อด ห

อม ส

มผสล

ก ใน

ขณะเ

ลน ห

มนเร

ยกชอ

ลกขณ

ะเลน

คอย

สงเก

ตปฏก

รยาข

องลก

ระหว

างเล

น วา

ลกชอ

บเล

นอะไ

ร ไม

ชอบอ

ะไร

การต

อบสน

องขอ

งลกแ

ละ

การค

งควา

มสนใ

จของ

ลกตอ

การเ

ลนแต

ละอย

าง เ

มอเก

ดสงผ

ดพลา

ด เช

น ลก

ทำาขอ

งหก

ทำาขอ

งแตก

พอ

แมหร

อผเล

ยงดไ

มควร

ดวาร

นแรง

ชวย

ดแล

ทำาคว

ามสะ

อาด

ปลอบ

ลกให

หายต

กใจ

คอย

ดแลเ

รองค

วาม

ปลอ

ดภย

ขณะล

กเล

น

โดยเ

ฉพาะ

ระวง

การก

ระแท

กกบ

พน

ทแข

ง เพ

ราะล

กกำาล

งอยใ

นวยห

ดนง

หดคล

าน ร

ะวงล

กหย

บของ

เลกๆ

เขาป

าก

เลน

ขมา

คอ ให

พอแม

หรอผ

เลยง

ดนงบ

นเกา

อ ให

ลก

นงบน

ชวงข

า คอน

ไปทา

งเขา แ

ลวเข

ยาเข

าเบา

ๆ พร

อมทำา

เสยง

คลาย

สตว

เชน

เสยง

มา ห

รอเส

ยงสต

วอนๆ

ทลก

ชอบ

ใหล

กขหล

งหรอ

ขคอไ

ปเดน

เทยว

ในสว

นหลง

บาน

เลน

ผลกล

กบอล

ไปมา

ระหว

างพอ

แมหร

อผเล

ยงด

พอแ

มผเล

ยงดเ

ลน “

จะเอ

!” โด

ยใชอ

ปกรณ

รอบต

ว เช

น ผา

ขนหน

มาป

ดหนา

แทนม

อ พร

อมพด

วา

“ชอล

ก...

(หรอ

สตว)

อยไ

หนนะ

......

... ”

จาก

นนเป

ดผาอ

อก แ

ลวพด

วา “

จะเอ

! เจอ

แลว”

สลบ

กนไป

ใหพอ

แมหา

ลก แ

ละลก

หาพอ

แมหร

อ ผเ

ลยงด

ก

ารเล

นลกก

ลง โ

ดยกา

รใหล

กนอน

ราบก

บพนท

ปล

อดภย

หรอ

เตยง

นมๆ

แลวใ

หพอแ

มหรอ

ผเลย

งด

ใชฝา

มอ ก

ลงลก

ไปมา

อยาง

เบาม

อพรอ

มทงท

ำาเสย

ง บร

น บร

น ขบ

รถ พ

รอมท

งกอด

และห

อมลก

การ

เลนใ

นกจก

รรมต

างๆ

ตางใ

นชวต

ประจ

ำาวน

เชน

ตอนอ

าบนำา

ใหเอ

าเปดล

อยนำา

หรอ

ตกตา

มาเล

นกบล

ก ขณ

ะอาบ

นำา ห

รอหา

ลกบอ

ลเลก

ๆ ไว

ใสอา

งอาบ

นำา

��.indd 39 16/12/2559 11:55:22


ชวงวย

พฒ








น/ของเล

น

1 –

2 ป

• เรม

เดนแ

ละวง

ไดคล

อง ก

ารเล

นจง

คลอง

ตว แ

ละหล

ากหล

าย

มากข

น•

เรมเ

ลนตา

มหนา

ทใชง

านขอ

งขอ

งเลน

เชน

เอา

รถมา

ไถ

เอาโ

ทรศพ

ทของ

เลนม

าทำาท

าโท

รศพท

•

1 ½

ป เ

รมมก

ารเล

นสมม

ตอย

างงา

ยๆ เ

ชน ป

อนขา

วตก

ตา เอ

ารถม

าชนก

น•

เลน

ไดอย

างตอ

เนอง

สนใ

จเร

ยนรส

งแวด

ลอมร

อบตว

• สา

มารถ

เลน

ไดด

วยตว

เอง

2 −

3 นา

ท แต

ยงตอ

งมพอ

แม

อยขา

งๆ•

ความ

สามา

รถใน

การแ

สดง

อารม

ณมา

กยงข

น/มอ

ารมณ

หล

ากหล

ายมา

กขน

ในช

วงวย

น เด

กมกจ

ะเปน

ผเลอ

กของ

เลนห

รอเป

นผน

ำาเอง

วาอย

ากเล

นอะไ

ร พอ

แมหร

อผเล

ยงดค

อยเป

นผรว

มเลน

หรอ

อยใ

กลๆ

เวลา

ลกเล

น ถา

ลกยง

ไมรจ

กวธเ

ลน พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรเ

ลนให

ลกดก

อน แ

ลวชก

ชวนล

กมาเ

ลน

เมอ

ลกไป

เจอข

องเล

นทลก

ยงเล

นไมเ

ปนหร

อยาก

เกนไ

ป พอ

แมหร

อผเล

ยงดค

วรรอ

ด ปล

อยให

ลกได

ทดลอ

งทำาด

วยตน

เองก

อน อ

าจแน

ะนำาไ

ดเลก

นอย

ควรใ

หควา

มชวย

เหลอ

เมอล

กยนข

องเล

นมาใ

หชวย

หร

อเมอ

เหนว

าลกท

ำาไมไ

ดจรง

ๆ พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรใ

หลกไ

ดทำาก

จกรร

มตาง

ๆ แล

ะคอ

ยเฝา

ดเรอ

งควา

มปลอ

ดภย

ไมคว

รด ไ

มควร

หาม

เมอเ

ลนปน

ปาย

(ทไม

อนตร

ายเก

นไป)

หรอ

เลอะ

ดนทร

าย แ

ตคอย

ใหกำา

ลงใจ

เมอเ

ขาลม

หรอ

หนมา

มองเ

มอตอ

งการ

การย

อมรบ

ควร

ชมเม

อเขา

ทำาได

ด พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ควรป

ลอยใ

หลกไ

ดมเพ

อน แ

ละเข

าสงค

มโดย

การพ

าไปเ

ลนทส

นามเ

ดกเล

น หร

อสว

นสาธ

ารณ

ะ ห

ากเล

นอะไ

รรนแ

รงให

พอแม

หรอผ

เลยง

ดเขา

ไปคย

อธ

บายว

าสงน

ดหรอ

ไม แ

ลวให

เขาล

องเล

นใหม

ในสง

ทดพร

อมทง

ใหคำา

ชมแก

ลก

ของ

เลนท

มการ

ผลกห

รอดง

และ

มลอเ

คลอน

ทได

ของ

เลนท

สามา

รถขน

ไปขไ

ด เช

น ตก

ตาสต

ว จก

รยาน

สาม

ลอ ฯ

ลฯ ข

นาดพ

อดตว

เดก

สสนส

ดใส

การ

ปน

ปาย

การ

เลน

ดนเล

นท

ราย

มาห

มน

สไลด

เดอร

สำาหร

บเดก

เลก

การ

เตน

โดยก

ารเป

ดเพล

งทลก

ชอบ

แลวใ

หเขา

ได

เตน

และ

ยมให

เขาเ

มอเข

าหนม

าขอก

ำาลงใ

จ หร

อรว

มเตน

กบเข

า ยงเ

ปนกา

รเสร

มควา

มมนใ

จใหแ

กลก

การ

เลนท

มการ

เลยน

แบบ

หรอบ

ทบาท

สมมต

งายๆ

เช

น กา

รเลน

ทำากบ

ขาว

ขายข

อง เ

อารถ

มาไถ

แขง

กน ไ

มควร

วาลก

วาเพ

อเจอ

หรอ

เลนอ

ะไรไ

รสาร

ะคว

รปลอ

ยใหเ

ขาเล

นตาม

ใจ ก

ารเล

นบทบ

าทสม

มตโด

ยทำาเ

สยงเ

ปนสต

วตาง

ๆ ใน

ขณะท

ำากจก

รรมต

างๆ

เชน

ขณะน

งรถ

เปนต

น ก

ารเล

นขณ

ะอาบ

นำา เช

นเอา

ขนตก

นำาเท

ใสถง

เลน

นำาจา

กฝกบ

ว

��.indd 40 16/12/2559 11:55:22


ชวงวย

พฒ








น/ของเล

น

2 –

3 ป

• มภ

าษาใ

นกา

รสอ

สารก

บ

คนรอ

บขาง

มากข

น•

นงเล

นขา

งๆเด

กคนอ

นๆได

แต

ยงเป

นแบบ

ตางค

นตาง

เลน

• เร

มเล

นเก

มทต

องมก

ารใช

จน

ตนาก

าร ร

ปภา

พ แ

บบ

พนฐา

นงาย

ๆ•

เรมร

จกแบ

งปนก

บคนอ

น แต

กห

วงขอ

งเลน

• เล

นแรง

ยงก

ะแรง

ไมถก

• เจ

าอาร

มณ ม

กยด

ตนเอ

งเป

นศนย

กลาง

และ

มอาร

มณ

ขนๆ

ลงๆ

วยน

อยาก

จะเล

นสนก

กบกล

มเดก

ดวยก

น อย

ากเล

นกบ

เพอ

น แต

กยง

ตดพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

ดง

นน ถ

าลกเ

ลนกบ

เพอน

ๆ พอ

แมหร

อผเล

ยงด

ควรอ

ยใกล

ๆ เ

มอลก

มการ

เลน

จนเก

ดอบ

ตเหต

ใหด

วาเป

นอบ

ตเหต

รนแร

งหรอ

ไม ถ

าไมร

นแรง

ใหมอ

งและ

ให

กำาลง

ใจลก

พรอ

มทงก

ระตน

ใหลก

ลกขน

เอง พ

อแม

หรอผ

เลยง

ดอยข

างๆ

เมอ

ลกเล

นจนเ

ลอะเ

ทอะ

เชน

โคลน

ดน

ทราย

เป

ยกนำา

ไมคว

รด ให

ยมแล

ะใหล

กเลน

อยาง

มควา

มสข

ตอไป

ใหลก

รสกม

นใจใ

นการ

กระท

ำาของ

เขา

เมอ

ลกเล

นกบเ

ดกคน

อน ต

องคอ

ยคยใ

หลกเ

ขาใจ

ในกา

รแบง

ปนขอ

งเลน

ใหกบ

ผอนบ

าง

การเ

ลนใน

วยนจ

ะซบซ

อนยง

ขนกว

าขวบ

ปแรก

ก

ารเล

นกลา

งแจง

เชน

วงไ

ลจบ

กระโ

ดด ข

วาง

ลกบอ

ล เต

ะบอล

การ

เลนน

ำาในส

ระ พ

อแมห

รอ

ผเลย

งดสา

มารถ

รวมเ

ลนกบ

ลกได

ทกกจ

กรรม

ก

ารเล

นเกม

เลยน

แบบส

ตว โ

ดยมส

ตวให

เขาเ

ลอก

3 ตว

โดยใ

หลกเ

ปนผน

ำาเลน

แลว

ใหลก

เลอก

1 ต

ว แล

วพดว

า “พร

อมรย

ง? พ

รอมแ

ลว ไป

...” แ

ลวให

ลกแส

ดงทา

ทางข

องสต

วนนๆ

ให พ

อแมผ

เลยง

ดทาย

แล

วสลบ

ใหพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

เลอก

สตวท

เหลอ

แลวแ

สดงท

าทให

ลกทา

ย ก

ารเล

นซอน

หา

การ

เลนเ

กมลา

สมบต

ตามล

ายแท

ง โด

ยการ

ทำาสญ

ลกษณ

ตาม

ทตาง

ๆ ใน

บาน

และซ

อนขอ

งไว

ตามส

วนตา

งๆ เ

ชน ใ

ตตนไ

ม ใต

มาหม

น แล

วให

เดกๆ

ชวย

กนหา

ตามค

ำาใบ

เมอเ

ขาหา

ของ

พบก

ใหกล

าวชน

ชม ก

ารวง

เลนก

บลกใ

นสนา

ม พร

อมทำา

เปนจ

ดๆ เ

พอ

สอนธ

รรมช

าตรอ

บตว

เชน

จดใต

ตนไม

แลวอ

ธบาย

สวนป

ระกอ

บตนไ

ม จด

รมนำา

แลวอ

ธบาย

เกยว

กบสต

วตาง

ๆ ใน

นำา เป

นตน

��.indd 41 16/12/2559 11:55:22


ชวงวย

พฒ








น/ของเล

น

2 –

3 ป

(ตอ)

อปก

รณกา

รเลน

เชน ห

นงสอ

ทายภ

าพ อป

กรณ

วาดภ

าพ

หนงส

อลาก

เสนต

ามจด

ประ

จกซอ

ว แต

งตวต

กตา

ของเ

ลนทข

ได

3 –

5 ป

3 ป

• เรม

เลนร

วมกล

มกบเ

ดก อน

ๆ ได

• ชอ

บเล

นกบ

เพอ

น

หรอ

คน

รอบข

าง แ

ตหวง

ของข

องตน

เอง

• เล

นสมม

ตไดด

4 ป

• เล

นสม

มตม

ความ

ซบซอ

น มา

กขน

เชน

เลน

สมมต

เล

ยนแบ

บชวต

ในบา

น สง

คม•

เรม

มกา

รหยอ

กลอ

เพอ

นระ

หวาง

เลนด

วยกน

5 ป

• เด

กเรย

นรท

กษะท

างสง

คมแบ

บผให

ญมา

กขน

เชน

รจก

ขอโท

ษเมอ

ทำาผด

รจกแ

บงปน

รอ

คอยไ

ดดขน

วยน

พอแ

มหรอ

ผเลย

งดสา

มารถ

สอนท

กษะส

งคม

ระเบ

ยบวน

ย กา

รเขา

ใจผอ

นผาน

การเ

ลนกบ

พอแม

หร

อผเล

ยงด

พอ

แมห

รอผเ

ลยงด

ควร

สอนท

กษะพ

นฐา

นใน

การเ

ลนกบ

ผอน

สงสำา

คญทต

องให

ลกเร

ยนรค

อ กา

รแบ

งของ

เลน

การ

รจก

ขอ ก

ารรอ

คอย

การข

อบคณ

และ

การข

อโทษ

ซงล

กวยน

จะเข

าใจ

และพ

ฒนา

ไดดก

วาวย

2 –

3 ข

วบโด

ยสงเ

หลาน

จะ

เกดข

นเอง

เมอล

กเลน

กบพอ

แมห

รอผเ

ลยงด

อย

างสม

ำาเสม

อ พ

อแมห

รอผเ

ลยงด

สามา

รถสร

างวน

ยผาน

การเ

ลนได

ได

แก ก

ารฝก

เกบ

ของเ

ลนทก

ครง

ฝกจด

เกบ

และแ

ยกขอ

งตาม

หมวด

หม แ

บงเว

ลาใน

การเ

ลน

รวาเ

วลาไ

หนคว

รเลน

เวล

าไหน

ควรท

ำากจว

ตรป

ระจำา

วนตา

มหนา

ท ช

นชม

ลกเม

อลก

ทำาไ

ด ตา

มทบอ

ก

การเ

ลนกบ

ลกใน

วยน

ลกจะ

เปนผ

นำากา

รเลน

โดยน

ำาขอ

งเลน

ตางๆ

มาเ

ลนกบ

พอแม

หรอผ

เลยง

ด พอ

แม

หรอผ

เลยง

ดเพย

งแตเ

ลนไป

กบลก

แตพ

อแมห

รอ

ผเลย

งดตอ

งเลนใ

หสนก

ใจอย

กบกา

รเลน

กบลก

และ

ใชเว

ลากา

รเลน

เพอถ

ายทอ

ดสงท

พอแม

อยาก

สอนไ

ดใน

ขณะเ

ดยวก

น แต

ระมด

ระวง

อยาท

ำาใหล

กเบอ

ทพอ

แม

หรอผ

เลยง

ดพยา

ยามส

อนระ

หวาง

ลกเล

น

ของเ

ลนทเ

หมาะ

กบลก

วย 3

- 5

ป แ

ปงโด

วปนเ

ปนรป

ตางๆ

บลอ

คตอ

ตวตอ

เลโก

ของ

เลนว

าดรป

ระบ

ายส

งานศ

ลปะ

เครอ

งดนต

รตาง

ๆ จก

ซอตอ

ภาพ

ตออก

ษร เก

มสกร

ะดาน

อยาง

งาย

อปก

รณวท

ยาศา

สตรง

ายๆ

เชน

แวนข

ยาย

อปกร

ณ

เครอ

งมอช

างสำา

หรบเ

ดก จ

กรยา

น

ของเ

ลนสำา

หรบล

กชาย

หนยน

ต เค

รองเ

ลนปร

ะกอบ

ชวย

สราง

จนตน

าการ

��.indd 42 16/12/2559 11:55:22


ชวงวย

พฒ








น/ของเล

น

3 –

5 ป

(ตอ)

เมอ

ลกเล

นกบพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

แลวล

กอาล

ะวาด

ไม

พอใจ

ใชโอ

กาสใ

นขณ

ะนน

ชวยใ

หลกฝ

กควบ

คมอา

รมณ

ไมอา

ละวา

ดหรอ

ระเบ

ดอาร

มณ แ

ละฝก

พาตน

เองไ

ปสงบ

สตอา

รมณ

แลว

คอยก

ลบมา

เลนใ

หม เ

มอลก

เลนก

บพน

องหร

อเพอ

นแลว

ทะเล

าะกน

หร

อแยง

ของเ

ลนกน

ใหพ

อแมห

รอผเ

ลยงด

เขาไ

ปหา

มดวย

ทาทส

งบ ไม

ควรด

หรอ

ต แร

งๆ ให

พาลก

ออกจ

ากสถ

านกา

รณ พ

รอมท

งทำาก

ารปล

อบจน

เขาเ

กดคว

ามสง

บ แล

วอธบ

ายวา

ควรแ

บงขอ

งเลน

หร

อ ขอ

งชนน

ไมใช

ของข

องเร

า หร

อตอน

นไมใ

ชคว

ของเ

รา ใ

หอดใ

จรอก

อน แ

ละให

แบงก

นเลน

เม

อเขา

สงบส

ตอาร

มณได

กให

พาก

ลบไป

เลนไ

ด แล

ะชนช

มเขา

เมอเ

ขารจ

กแบง

ปน

ของเ

ลนขอ

งลกส

าวงา

นเยบ

ปก

ถก รอ

ย งา

นประ

ดดปร

ะดอย

รอยล

กปด

หรอ

งานเ

ยบผา

เลนต

กตา

เลนข

ายขอ

ง

��.indd 43 16/12/2559 11:55:22

��.indd 44 16/12/2559 11:55:22

การอานนทานใหมากกวาความสนก แตการอานนทานยงสามารถเสรมสรางความผกพน ทางอารมณ และพฒนาจตใจของเดกไดอกดวย เพราะระหวางการเลานทานนนจะมการพดคยกนระหวางพอแมหรอผเลยงดกบลก มการ มองหนา สบตา มการใชเวลารวมกน มการเรยนรซงกนและกน มอารมณสนกสนานรวมกน และเปนชวงเวลาท พอแมหรอผเลยงดไดถายทอดความรก ผานการเลา ผานการสมผสในระหวางเลานทานซงลกไดนงอยบนตก หรอนงในออมกอดของพอแมหรอผเลยงด ทำาใหลกรสกอบอน มนคง และปลอดภย นอกเหนอจากการเลานทานแลว การสอสารพดคยกนในชวตประจำาวนถอวาเปนสงสำาคญทจะทำาใหพอแมหรอผเลยงดและลกรบรไดวามความรสกตอกนอยางไร ซงการสงเสรมความผกพนทางอารมณนนสวนหนงมาจากการสอสารพดคยกนในชวตประจำาวน เปนการถายทอดความรสกทมตอกน ทจะทำาใหเดกเกดความรสกใกลชดกน ไววางใจ รสกปลอดภยพรอมทจะออกไปใชชวตเรยนรโลกภายนอกไดในชวงวยตอไป นอกจากนการสนทนาพดคยกบเดกเปนอกทางหนงจะทำาใหพอแมหรอ ผเลยงดสามารถตรวจสอบความผดปกตของพฒนาการการใชภาษา และการพดของลกไดอกดวย

พฒนาการการใชภาษาและการพดของเดกและแนวทางการเสรมสรางความผกพน


ในแตละชวงวยใน 5 ขวบปแรก พฒนาการการใชภาษาและการพดของลกจะมความแตกตางกน ซงจะสมพนธไปกบการพดคยทเหมาะสมและลกษณะการเลานทานในแตละชวงวย สามารถแบงเปนชวงตางๆ ไดดงน

ชวงอาย พฒนาการการใชภาษาและการพดแนวทางการเสรมสรางความผกพน

ทางอารมณผานการเลา

แรกเกด – 6 เดอน

• ลกลมตาตน กระพรบตา หรอสะดง คลายตกใจเมอไดยนเสยงดง เชน เสยงแตรรถ เดกจะทำาทาคลายหยดฟง เมอพอแมอม และพดคยอยใกลๆ ลก

พอแมหรอผเลยงดสามารถเลานทานใหลกฟงไดตงแตในวยน จะเลาดวยหนงสอนทานทมรปภาพขนาดใหญ หรอจะเลานทาน จากความจำาของ พอแมหรอผเลยงดกยอมได

ฟมฟก เลา...เคลานทาน

การเสรมสรางความผกพนทางอารมณผานการเลา


��.indd 45 16/12/2559 11:55:22




แรกเกด – 6 เดอน (ตอ)

• ลกสามารถหนศรษะไปทางดานทมา ของเสยงทเกดขนขางตวลก ถงแมมเสยงคอนขางเบา เชน เสยงของเลนตางๆ

• ลกจะออกเสยงคลายพยญชนะ และสระรวมกน เชน “กา-กา” “บา-บา” ซำาๆ

• ชอบการตอบสนองดวยการสมผส ถกเนอถกตว

การ เ ลา ไมจำ า เปน ตอง เปนนทาน เลาเรองราว เหตการณตางๆ ทเกดขนรอบตวลก โดยตองเปนเรองราวดๆ เชน มญาตมาหา หรอพดเลา สงทพอแมหรอผเลยงดกำาลงทำาใหลก เชน กำาลงอาบนำานะ กำาลงทาแปง เปนตน นอกจากเลาหรอพด พอแมหรอผเลยงด

ใชการรองเพลงกลอมเดก เปนคำารอง หรอทำานองเพยงอยางเดยวกได ระวงอยาใชเสยงดงเกนไป ระหวางเลานทาน หรอพดคยเลา

เรองตางๆ กบลก อยาลมทจะสบตาดวยความออนโยน หนหนาใหลกเหน รมฝปากทขยบไปมา ใบหนายมแยม แสดงความรสกสนกสนาน ระหวางการพดคย ใหมการสมผสพรอม

กบพดคย เชนการกอด การหอม พดคยดวยคำาพดเชงบวก เชน “แมรก

ลกจงเลย”“คนดของแม” และสบตาลก เมอพดคยกน

7 – 11 เดอน

• ลกจะหนศรษะไปมาเพอหาเสยงเรยกชอ ซงเรยกมาจากดานหลงของลก

• ลกจะออกเสยงพยญชนะ และสระไดมากขน โดยทำาเสยงตดตอกนยาวๆ ได 4 – 6 พยางค เชน “ลา-ลา-ลา-ลา” “บาคาบาคา”

• ลกจะฟงและเลยนเสยงตางๆ จากสงแวดลอม เชน เสยงหมาเหา เสยงจงจก ตกแก

• จดจำาบางคำาไดอยางสนๆ เชน “ปาปา” “มามา” เปนตน

ในชวงน ลกเรมนงไดมนคงมากขน พอแมหรอ ผเลยงดสามารถพาลกนงตก นงอานนทานไปดวยกนไดอยางสบาย ชวนใหลกมองตามภาพนทาน ชสงท

เ ก ดข นพร อมก บคำ า สำ า คญ เช น “แมวนอนอยใตตนไม” ใหรวาใคร ทำาอะไร ทไหน ลกเรมสงเสยงเรยกคนรอบขาง พอแม

หรอ ผเลยงดควรใหความสนใจเมอลกเรยกดวยการตอบรบ และสงยมให

��.indd 46 16/12/2559 11:55:23




7 – 11 เดอน (ตอ)

• 9 – 11 เดอน เรมแสดงทาทางไดถกตอง เมอสงใหลกทำา เชน บายบาย สวสด ขอ

• เมออาย 12 เดอน ลกเรมพดเปนค ำา ซงคำาแรกคลายกบพดคำาวา “แม” “หมำา” “ไป”

ชวนลกพดคยเหตการณทเกดขนรอบตว ของลก เชน ชใหลกดนก “นกนอยนารก รองจบ จบ” “บายบาย นกนอย” ใหรางวลเมอลกพดตาม ยม หรอหวเราะ กบ

การพดคย เชน การหอมแกม การพดชม

1 – 3 ป 1 – 2 ป- ลกจะหนหาเสยงไดถกตองทกทศทาง - เรมพดเปนคำาชดเจน 2 – 3 คำา เชน ด

ไม เอา เปนตน - เมอลกอาย 1 ½ ป สามารถพดเปนคำาๆ

ไดอยางนอย 10 – 15 คำา โดยมากจะใชคำาพดเพอเรยกชอสงตางๆ ทเหน เชน “หมา” “แมว” หรอความตองการ เชน “เอา” “ไป”

2 – 3 ป - ลกสามารถทำาตามคำาสง งายๆ ได

ชอวยวะไดอยางนอย 4 สวน ชสงของทคนเคยได เมอเรยกใหชสงของนน สามารถพดไดประมาณ 40 – 100 คำา และเรมพดเปนวลสนๆ เชน “เอามา”

- เขาใจ “ขางบน” “ขางลาง” “ขางๆ”

เดกอายขวบครงขนไปชอบถามซำาๆ วา “นอะไร?” ลกรวาเมอถามคำาถามนแลวพอแมหรอผเลยงดจะหนมาพดกบตน ลกจงถามบอยๆ และพอแมหรอผเลยงดควรตอบคำาถามของเขาเสมอ ลกอยากคย กบพอแมหรอผ เ ลยงด และเรยนรสงตางๆ จากบทสนทนากบพอแม หรอ ผเลยงด

ลกวยนอยากมสวนรวมในการเลานทาน เชน อยากเปดหนาหนงสอเอง อยากเลอกนทานเอง ควรเปดโอกาสใหลกไดมสวนรวม เลานทานดวยนำาเสยงชดเจน ชรปภาพ

สตว สงของในหนานทาน ใหลกไดมองตามพรอมนวทชรป ใหลกไดเชอมโยงเรองราวทเกดขนในภาพ โดยพอแมหรอผเลยงดเปนผเลา เลาดวยเสยงสงๆ ตำาๆ เนนคำาใหนาสนใจ พดคยโดยพดเปนคำาซำาๆ ใหลกพดตาม

เปนคำาๆ เชน “ดนนส นนแมว แมว” ใหรางวลเมอลกพดตาม เชน การหอมแกม

การพดชม “เกงมากคะ” “นารกมากลก” ถามคำาถามทใหลกเลอกตอบ เชน

“อยขางบนหรออยขางลาง” อยาลมทจะสบตาดวยความออนโยน

��.indd 47 16/12/2559 11:55:23




3 – 5 ป • เขาใจคำาวเศษณ รอน ใหญ เลก • ชอบถามคำาถามวา “ทำาไม”• ลกสามารถพดในระดบพนฐานได

ใกลเคยงกบผใหญ • เรมตนเรยนรภาษาเขยน• ชอบฟงนทาน เขาใจเนอเรอง

ชวงวยนลกจะชางซกชางถาม พอแมหรอผเลยงดควรตอบลกทกคำาถาม ตอบคำาถามกลบดวยภาษางายๆ หรอถามความคดลกกลบ แสดงความสนใจในสงทลกถาม ไมควรตอบวา ไมร หรอแกลงทำาเปนไมไดยน เงยบเฉย หรอ ใชคำาพดวา “ถามอยไดนารำาคาญ” การมสวนรวมในการเลานทานของ

ลกวยน จะมากขน เชน เปนผเลอกนทาน ไปจนถง ใหเปนผเลา หรอเรมมคำาถามกบเนอเรอง หรอตวละคร มอารมณ รวมกบเนอเรองมากขน เปนชวงวยทสามารถรบรถงสงทนทานจะสอนไดมากขน โดยเฉพาะเรองเกยวกบ คณธรรม ทสอดแทรกมากบนทาน นอกจากความสนกสนาน ควรพดคยถามถงชวตประจำาวนโดย

ทวไป เชนการไปโรงเรยน เชน “วนน คณคร ( ช อ ค ร ) ใ ห ทำ า อ ะ ไรบ า ง ” “เลนกบเพอนคนไหน” “วนนทำาอะไรสนกทสด” ถาลกถกเพอนลอหรอแกลง ใหรบฟงดวยความรกดวยความตงใจ โดยใหลก มาอยบนตก หรอออมกอด จากนนสอบถาม และใหคำาแนะนำา อยาลมชมเชยเมอลกใชคำ าสภาพ

พดไพเราะ

��.indd 48 16/12/2559 11:55:23


เทคนคการเลอกและการเลานทาน

เทคนคการเลอกนทาน เทคนคการเลานทาน

1. เปนหนงสอภาพ หรอเรองสนๆ มภาพประกอบ เปนสวนใหญ

1. เลาดวยนำาเสยงสงๆ ตำาๆ พรอมสหนาทาทางใหนทานมความนาสนใจ

2. รปเลมมขนาดกะทดรด ไมเลก หรอไมใหญจนเกนไป

2. มการโตตอบกน เชน การถาม การตอเรองกน รวมถงการสลบกนเลาคนละวรรค

3. ตวละครมนอย ทำาใหจำาไดงาย 3. บรรยากาศผอนคลาย คนเลาตองไมรสกเครยดทจะเลานทาน

4. ใชภาษาทเขาใจงาย เปนประโยคสนๆ ใชคำาซำา หรอสมผสทคลองจอง

4. ม ชวตชวา เมอลกเรมเบอ เรมไมสนใจ ปรบโทนเสยงใหตำาลงดนาตดตาม แตไมทำาใหด นากลว หรอใหลกชวยคนหาอะไรบางอยาง ในนทาน เปนการเรยกความมชวตชวาในนทาน

5. เปนเรองใกลตวลกเกยวกบความรก ความอบอน เชน เรองเกยวกบครอบครว ความรกระหวางแมกบลก ความรกระหวางพนอง เรองราวทสอดแทรกคตสอนใจอยางงายๆ ทำาใหงายตอการทำาความเขาใจและจนตนาการตาม รวมถงเปนการถายทอด ลกษณะทดเกยวกบความรกความอบอนไปจนถงคณธรรมจรยธรรมใหกบลก

5. สงเกตสหนาทาทางของลก สงเกตวาลกสนใจ อะไรเปนพเศษในนทาน ลกชอบนทานเรองไหน หนาไหน นำาเสยงแบบใดทลกชอบ ทำาทาทาง แบบไหนทลกหวเราะ และพอแมหรอผเลยงดทำาซำา ในสงทลกชอบ

6. ตวอกษรตวโต คำาหนา 6. ในลกวย 3 – 5 ขวบ ทสอสารไดด เมอเลาจบ พอแมหรอผเลยงดลองถามคำาถามกบลก เชน ลกชอบตอนไหนของนทานมากทสด ถาลกอยในสถานการณแบบตวละครในนทานลกจะทำาอยางไร ใหเวลาลกคด และตงใจฟงลกเลา ชวยลกอธบายในคำาทลกยง สอความหมายไมถกตอง

7. จำานวนหนาไมเกน 20 หนา 7. ปรบใหมอารมณเชงบวกกอนเลา

หมายเหต: นทานไมจำาเปนตองเปนหนงสอ แตเปนเรองเลา คำาสอน ตำานานทองถนกได

��.indd 49 16/12/2559 11:55:23


เทคนคการสอสารเชงบวกกบลก

1. ใชภาษา ทาทาง และนำาเสยงทแสดงถงความรกความหวงใยทมตอลก 2. รจกฟงและสงเกตความตองการของลกเพอตอบสนองไดถกตอง 3. ใชคำาซำาและเนนความสำาคญ ทตองการบอกใหลกรบร โดยเฉพาะการบอกรก 4. ใหคำาชมเชยเมอลกพยายามทำาในสงทถกตองเหมาะสม 5. สบตาเดกเพอใหรบรและรสกวาพอแมหรอผเลยงดใหความสนใจ และตงใจฟง ตงใจคยกบลก 6. ใชอารมณเชงบวก ในการพดคย ไมวาจะเปนเรองใดกตาม โดยเฉพาะเมอตองการลดพฤตกรรม ทไมเหมาะสม จะตองมสต และปรบอารมณจากลบใหเปนบวกกอนพดคยกบลก

การใชคำาพดกบลก

เมอลกทำาผด บางครงพอแมหรอผเลยงดใชคำาพดตำาหนททำาใหลกรสกไมมคา บางครงพอแมหรอผเลยงดใชนำาเสยงด ตะคอก ตวาดลก จนลกเกดการความกงวล กลว ซงถาเกดขนบอยๆ จะทำาใหลกกลายเปนเดกทไมมความมนใจในตนเอง ไมกลาทจะตดสนใจดวยตนเอง เพราะรสกวาสงทตนเองทำานนผดเสมอ ดงนนการพดเพอยตพฤตกรรมทไมดของลก จงควรพดดวยความรก และความเขาใจจากพอแมหรอผเลยงด ระมดระวงการใชอารมณกบลก โดยเฉพาะตอนทลกทำาผด และพอแมหรอผเลยงดตองการจะสอนลก เพราะจะทำาใหลกมองขามสงทพอแมหรอผเลยงดตองการจะสอน แตกลบเสยใจกบคำาตำาหนของพอแมหรอผเลยงดแทน

��.indd 50 16/12/2559 11:55:23


สงทพอแมหรอ

ผเลยงดพดสงทเดกไดยน ควรใชคำาพดใดแทน

“ออกไปเลย” “ออกไปเดยวนนะ”“ อ ย า เ ข า ม า ย งวนวายในนไดมย”

“ฉ นทำ า อะ ไรผ ด พ อแม ไ ม ตองการฉน”“พอแมรำาคาญฉน”

“นงคอยตรงนนะลก ตอนนแมกำาลงทำา...อยนะคะ รอแมเดยวนะ”“แมกำาลงรบทำากบขาวใหหน ถาหนอยากชวย มาเลยๆ มาชวยแมเดดผกเอามย”“หนจะเอาอะไร หนออกไปรอแมขางนอกกอนนะลก”

“จะรองไหทำาไม? หยดทำาตวเปนเดกๆ ซะท”

“ฉนไมควรมอารมณแบบน”“ฉนไมควรรองไหใหใครเหน”“ไมมใครเขาใจฉน”“ไมมใครปลอบใจฉน”

“แมรนะวาหนโกรธ มานงขางๆ แมนมา เลาใหแมฟงซ เกดอะไรขน”

“เงยบเดยวน”“หยดทำาเสยงดงซะทไดไม”

“ไมมใครสนใจฉน วาฉนตองการอะไร หรออยากไดอะไร”“ฉนไมสำาคญ”

“พดเบาๆ ลก ไมตองเสยงดง ไหนบอกแมมาดๆ อกทซวาลกอยากไดอะไร”

“ตายแลว ใครใหเลนแบบน ใครสงใครสอน ทำาอยางงไดยงไง แยจรงๆ”

“ฉนเลว นารงเกยจ ฉนทำาอะไรไมไดเลย ฉนมนตวปญหา”

“ลก แมวาของมนจะพงนะถาเราเลนแบบน มา มาเลนแบบนดกวา”

สงทพอแมหรอผเลยงดควรทำาทกวน

สงสำาคญทเกยวกบการสอสารสนทนากนระหวางพอแมหรอผเลยงดกบลกเพอสงเสรมพฒนาการ และความผกพนทางอารมณนนคอการมปฏสมพนธรวมกน การทำากจกรรมรวมกน การมชวงเวลาทอบอนรวมกน โดยมาจากพนฐานสงทควรทำาทกวน ดงน 1. บอกรกลก 2. สงเกต/สอบถามอารมณและความรสก 3. เลา/อานนทานดวยกน 4. ใชเวลาคณภาพกบลก โดยการพดคยกบลก ตดตอกนอยางนอย 10 - 15 นาท/วน (เวลาคณภาพหมายถง การทพอแมหรอผเลยงดใหเวลาและความสนใจทงหมดอยทลก โดยไมทำาสงอน ๆ ไปพรอมกนกบการคยกบลก)

��.indd 51 16/12/2559 11:55:23

��.indd 52 16/12/2559 11:55:23

53

บรรณานกรม

Ann Vall et al. Communication is the Key to Health Family Relationships, Family Times. New Mexico State University [Internet]. n.d. [cited 2015 June 18] Available from: http://aces.nmsu.edu/pubs/family_times/family_times_eng (sum04).pdf.

Every day I Learn Through Play. [Internet]. n.d. [cited 2015 April 16] Available from: http://www.ed.gov.nl.ca/edu/earlychildhood/everyday_I_learn_through_play.pdf

Rick Peterson. Families First: Keys to Successful Family Functioning Communication. Virginia Cooperative Extension. Virginia Tech & Virginia State University [Internet]. n.d. [cited 2015 June 18] Available from: https://pubs.ext.vt.edu/350/350-092/350-092.html.

Sandra J. Bailey. The Guide Provides Verbal and Nonverbal Techniques that Can Help Improve Family Communication, Positive Family Communication. MSU Extension. Montana State University [Internet]. n.d. [cited 2015 June 18] Available from: http://store.msuextension.org/publications/HomeHealthandFamily/ MT200916HR.pdf

Scottish Executive. National Guidance for Early Years: Food choices for children aged 1-5 years in early education and childcare settings [Internet]. 2006 [cited 2015 May 16] Available from: http://www.gov.scot/resource/doc/89729/0021563.pdf.

Silayan. R. M. The Acting and Reading Techniques in Storytelling (ARTIST) [Internet]. 2008 [cited 2015 April 16] Available from: http://www.tkpark.or.th/stocks/extra.

Tora M. Hall, Heidi Gerard Kaduson and Charles E. Schaefer. Fifteen Effective Play Therapy Techniques. Professional Psychology: Research and Practice. 33(6); 515 – 22; 2002.

Consumer Product Safety Commission Washington DC. Which Toy for Which Child: A consumer’s Guide for Selecting Suitable Toys. US; n.d.

คมอการเสรมสราง ความผกพนทางอารมณ สำาหรบเดกวยแรกเกด - 5 ป ดวย “กน กอด เลน เลา”

��.indd 53 16/12/2559 11:55:23

54

American Academy of Pediatrics. Your baby’s Development. [Internet]. 2008 [cited 2015 April 16] Available from: http://toosmall.org/resources/Babydevelopment 0-3.pdf

เกรก ยนพนธ. การเลานทาน. กรงเทพฯ: ภาควชาบรรณรกษศาสตร. คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ; 2543.

นชรา เรองดารกานนท. ตำาราพฒนาการและพฤตกรรมเดก. กรงเทพฯ: โฮลลสตก พบลชชง; 2551.

นตยา คชภกด. อาหารเพอสขภาพ พฒนาสมอง: อาหารเพอลกรกวย 1 – 3 ป. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล; 2549.

ภรณ ภรสทธ. วธงายๆ ฝกเดกใหฉลาดและเกงกอน 3 ขวบดวยตวคณเอง. กรงเทพฯ: บมเดยกรป; 2548.

วชรพร โชตพานส. บทท 4 พฒนาการวยทารก. ม.ป.ป. [สบคนเมอ 2558 เม.ย. 16] เขาถงไดจาก: http://www.teacher.ssru.ac.th/wachiraporn_ch/pluginfile.php/112/block_html/content/เอกสารการสอนแรกเกด-%201ป.pdf

วนดดา ปยะศลป. คมอการเลยงลก ตอนเดกแรกเกด – 3 ป. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว; 2549.

วรยา วงษาพรหม. ของเลนและการเลนเพอสงเสรมพฒนาการเดก. ม.ป.ป. [สบคนเมอ 2558 เม.ย. 16] เขาถงไดจาก: http://www.academic.hcu.ac.th/forum/board_post.asp?-FID=297&UID=

อมลวรรณ วระธรรมโม. การเลน:กจกรรมเพอการสงเสรมพฒนาการสำาหรบเดกปฐมวย. วารสารสำานกหอสมดมหาวทยาลยทกษณ. 5, หนา 77 – 87; 2549.

อจฉรา เปรองเวทย. การจดการเลนเพอสงเสรมพฒนาการเดกวย 0 - 5 ป. ม.ป.ป. [สบคนเมอ 2558 เม.ย. 16] เขาถงไดจาก: http://www.ns.mahidol.ac.th/english/PN/THarticle/พฒนาการเดก/พยาบาลกบการเลนในเดกปวย.pdf


��.indd 54 16/12/2559 11:55:23

ภาคผนวก▶ เมอมลกหลายคน...


ทำาอยางไรใหลกรกกน และไมทะเลาะกน

��.indd 55 16/12/2559 11:55:24


เมอมลกหลายคน ทำาอยางไรใหลกรกกน

ปญหาหนงททำาใหพอแมกลมใจเมอมลกหลายคนคอ ลกทะเลาะกน เขากนไมได ลกไมรกกน บางครงจากการทะเลาะกน พไมยอมใหนองเขาใกลแมหรอพอตามประสาเดกๆ ลกลามบานปลายเปนความจงเกลยดจงชงกนไปจนโตเปนผใหญ เมอวเคราะหหาสาเหตททำาใหพนองไมรกกนจะพบวาสาเหตมกเกดจากการปฏบตของพอแมหรอผเลยงด หรอผใหญทอยรอบๆ ตวเดกแทบทงสน ดงนนเพอเปนการปองกนปญหาดงกลาว ตอไปน เปนคำาแนะนำาเพอปองกนปญหาพนองอจฉากน

1. การเตรยมตวลกคนพเรองแมจะมนองใหม ควรเตรยมตงแตแมเรมตงครรภ พอแมหรอ ผเลยงดควรมการเตรยมลกคนพใหมความรสกดทจะมนอง

พอแมควรบอกลกคนพถงการตงครรภตงแตเนนๆ เชน “ตอนน ในทองแมกำาลงมนอง ของหนอย” “แมกำาลงจะมนองใหลกแลว”

ใหลกคนพไดมสวนรวมในการมนองตงแตอยในทอง เชน การใหลกคนพจบทองแมตอนนองดน การไดไปหาหมอตรวจครรภเปนเพอนแม

พอแมพดใหลกคนพเหนถงประโยชนของการมนอง เชน ลกจะมเพอนเลน ลกจะ ไมเหงาอกแลว ตอนกลางคนจะมนองนอนเปนเพอน

ผใหญในบานทกคนตองระมดระวงคำาพดททำาใหพมทศนคตทไมดกบนองตงแตยงไมเกด เชน “ถานองเกดมา หนกจะกลายเปนหมาหวเนา” “พอแมเขามนองใหม แมเคาจะไมสนใจแลวเดกดอๆ แบบน” “คอยดนะ เลนไมเกบของ แมจะยกใหนองใหหมดเลย” “ถาดอแบบน ตอไปจะไมมใครรก ทกคนเคาจะไปรกนองตวเลกๆ กนหมดแลว”

��.indd 56 16/12/2559 11:55:24


2. เมอถงวนทแมจะไปคางทโรงพยาบาลเพอเตรยมตวคลอด ใหบอกลกคนพวาแมจะไปคลอดนอง แมจะไมไดนอนกบเขา 2 – 3 วน แตพอจะพาลกไปเยยมแมทโรงพยาบาลพรอมเจอนองตวเลกกน

3. เมอพไปเยยมนองทโรงพยาบาล ใหพไดมสวนรวมในการดแลนอง เชน ชวยอมนอง ชวยดนองนอน ชวยเปลยนผาออม โดยผใหญตองกำากบดแลอยางใกลชด

4. เมอกลบบาน พอแมหรอผเลยงดควรใหบทบาทกบพ ททำาใหพรสกวาตนเองเปนคนสำาคญของครอบครว เชน มอบหมายหนาทเลกๆ นอยๆ ทพชวยเหลอนองไดและทำาใหพภมใจในความเปนพ โดยแมอาจบอกวา “ลกชวยแมดนองตอนอาบนำา ลกเกงมาก ชวยแมไดเยอะเลย” “นองยงเลกอยยงทำาไมไดเหมอนลก ลกชวยนองหนอยนะ” และพอแมหรอผเลยงดอยาลมใหคำาชมกบลกคนพดวยทชวยแมดนอง

5. การดแลเอาใจใสตอลกคนพยงตองเหมอนเดม พอแมหรอผเลยงดเคยเลนกบลกคนพตอนเยนๆ เคยอานนทานกอนนอนกบลกคนพ เมอมนองแลว พอแมผเลยงดตองพยายามรกษากจวตรประจำาวนทเคยทำากบลกคนพใหเหมอนเดมมากทสด เพราะไมวาลกจะโตแคไหน ลกกยงตองการ ความรกความสนใจจากพอแมหรอผเลยงดเหมอนเดม บางครงแมตองทมเทเวลาทงหมดใหกบการดแลลกคนเลกทยงแบเบาะจนหลงลมการแสดงความเอาใจใสกบลกคนพ ซงทำาใหลกคนพนอยใจไดบอยๆ ดงนนพอแมหรอผเลยงดควรใหเวลากบลกคนพเปนพเศษโดยทไมมนองมาคอยดงความสนใจ เชนพอพาพไปเลนสนกขางนอก ขณะทแมกำาลงดนอง หรอพอชวยอมลกคนนอง ตอนทแมกำาลงเลนกบลกคนพ เปนตน

6. ลกคนพอาจมอารมณหงดหงดงอแง ตดแมมากขน เดกบางคนมพฤตกรรมถดถอย เคยกนขาวเองได กอยากใหแมปอน เนองจากแมมนองใหม ลกคนพตองการใหพอหรอแมดแลเขาเหมอนเดมเหมอนตอนไมมนอง พอแมหรอผเลยงดตองใจเยนๆ อยาด ตำาหนทเดกงอแง เอาแตใจมากขน คอยๆ พดคย ใหเวลากบลก อยางสมำาเสมอ อธบายใหลกคนพฟงถงความจำาเปนทแมตองใชเวลากบนองเพราะนองยงดแลตนเองไมได

��.indd 57 16/12/2559 11:55:24


7. เมอเดกๆเรมเตบโตขน พอแมหรอผเลยงดและผใหญทกคนในบาน ไมควรใชคำาพดในเชงเปรยบเทยบระหวางนองกบพ เชน “โอโห พกนขาวเกงจง หนกนใหมนเกงๆอยางพเคาบางซ” “นองนอารมณดจรงๆ ไมเหมอนกบคนพ เดกอะไร ชอบทำาแตหนาบงหนาบดไดทงวน” คำาพดในเชงเปรยบเทยบซงผใหญหวงจะชวยกระตนใหเดกๆ เอาอยางสงทดของพหรอนอง แตกลบทำาใหลกคนทถกเปรยบเทยบรสกแยไดมาก พาลตอตาน และอจฉาพหรอนองไปโดยไมรตว

8. พอแมหรอผเลยงดควรแสดงออกถงความรกอยางเทาเทยมกน ใหลกรสกไดวาผใหญ ไมลำาเอยงรกใครมากกวา การใหรางวล การใหคำาชมควรมใหกบลกทกคนอยางสมำาเสมอ และการลงโทษกควรมมาตรฐานเดยวกน ไมควรยกเวนสำาหรบใครเปนพเศษ แมวาพอแมจะบอกวารกลกทกคนเทากน แตในบางครง พอแมหรอผเลยงด มกเผลอแสดงออกถงความรกความสนทสนมกบลกคนใดคนหนง มากเปนพเศษโดยไมรตว ดงนนเมอมลกหลายคน พอแมจงตองคำานงถงขอนอยเสมอ

��.indd 58 16/12/2559 11:55:24


ทำาอยางไรเมอลกๆ เลนกนแลวทะเลาะกน

สงทเกดขนบอยๆ เมอเดกๆ เลนดวยกนคอการทะเลาะกน ถาผใหญจดการผดวธอาจนำาไปสการทเดกๆจะไมชอบหนากนและอาจทำาใหพนองไมรกกนไดในทสด

เมอเดกๆ เลนดวยกนแลวทะเลาะกน พอแมหรอผเลยงดควรทำาดงน

1. เมอลกทะเลาะกนโดยทพอแมหรอผเลยงดไมเหนเหตการณ พกบนองตางคนตางหาวาอกฝายหนง ทำารายอกฝายหนงกอน ซงในความเปนจรงตางคนตางลงมอกบอกฝายจรงๆ ตามประสาเดกๆ ในกรณแบบน พอแมหรอผเลยงดไมควรตดสนวาใครผดใครถก เพราะผใหญไมไดเหนกบตาและไมไดอยในเหตการณ ถาตดสนไป อาจทำาใหคนใดคนหนงรสกวาพอแมหรอผเลยงดลำาเอยง เขาขางอกฝายหนง พอแมหรอผเลยงดควรบอกลกๆ วา “แมไมเหนวาใครทำาใคร แลวตางคนตางกตกน นองกไมไดตงใจ พกไมไดตงใจ หายกนนะลก” ถาลกเลนกนได พอแมหรอผเลยงดรบใหคำาชม “ดมากลก ใหอภยกน เลนกนแบงของกนนะ” ถาเดกยงโวยวายกนตอ ให พอแมหรอผเลยงดแยกลกๆ แตละคนออกไป หรอเบยงเบนความสนใจพาเดกไปทำาอยางอน

2. ถาพอแมหรอผเลยงดเหนเหตการณวาใครเรมกอน กใหพอแมใหลกคนทตหรอทำารายอกคนขอโทษอกฝายหนงกอน แลวใหฝายทเรมแยงของขอโทษและคนของใหเจาของหรอคนทเรมเลนกอน ถาเดกยงไมพรอมทจะขอโทษกไมเปนไร พอแมหรอผเลยงดควรบอกลกๆ ใหหายโกรธกน อยาทะเลาะกนทำาใหเลนไมสนก พอแมหรอ ผเลยงดควรพดดวยเสยงทหนกแนน เรยบๆ ใจเยนๆ และไมตำาหนลกคนไหนทงนน

3. พอแมหรอผเลยงดควรปลกฝงการแบงปนของเลน การมนำาใจ แตไมควรบงคบใหลกแบงของเลนเมอลกยงไมพรอมจะแบง หรอไมควรพดวา “เปนพตองเสยสละใหนอง” ควรใหสทธคนทเปนเจาของของเลนเปนคนตดสนใจวาจะใหของกบคนอนหรอไม และเมอลกแบงของเลนใหกบคนอน พอแมหรอผเลยงดควรใหคำาชมเชยทนท

4. พอแมหรอผเลยงดควรใหความสนใจเวลาลกๆ เลนดวยกนดๆ ควรรบใหคำาชมเชยทลกๆ แบงปนและเลนดวยกนอยางสงบ

5. พอแมหรอผเลยงดควรอยใกลๆ เวลาทเดกเลกๆ เลนอยดวยกน เนองจากเดกเลกๆ ยงไมเกงในการควบคมตนเอง การเขาสงคม ทกษะตางๆ เมอตองเลนรวมกบผอน ถาพอแมผเลยงดคอยดแลอยใกลๆ คอยใหคำาแนะนำา จะชวยในการพฒนาทกษะสงคมของลกไดเปนอยางด

��.indd 59 16/12/2559 11:55:24

60

รายนามทปรกษา

1. แพทยหญงอมพร เบญจพลพทกษ ผอำานวยการสถาบนราชานกล

2. แพทยหญงศภรตน เอกอศวน นายแพทยทรงคณวฒ

3. นางวนดา ชนนทยทธวงศ นกจตวทยาคลนกเชยวชาญ

รายนามคณะผจดทำา

1. แพทยหญงชดาพมพ เผาสวสด นายแพทยชำานาญการพเศษ

2. แพทยหญงจนทรอาภา สขทพภ นายแพทยชำานาญการ

3. นายประเสรฐ จฑา นกจตวทยาคลนกชำานาญการพเศษ

4. นางบษรา คหพนธ พยาบาลวชาชพชำานาญการ

5. นางสาวอจจมา ศรพบลยผล นกจตวทยาคลนกชำานาญการ

6. นางสาวทพยเมธ สมภพงษ พยาบาลวชาชพปฏบตการ

7. นายธนพทธ จนทพพฒนพงศ ผชวยนกวจย

8. นายทศพร เทยมทอง ผชวยนกวจย


��.indd 60 16/12/2559 11:55:24

Documents

ศูนย์อนามัยที่ ๑๑ ... · 2017. 2. 9. · คู่มือการเสริมสร้าง ความผูกพันทางอารมณ์