ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 11/1 ภูเก็ต กรมวิทยาศาสตร์ ...รายงานประจ

รายงานประจ าป 2558 ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

พระบรมราโชวาท พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เนองในวนขาราชการพลเรอน 1 เมษายน 2558

งานราชการนน คองานของแผนดน มผลเกยวเนองถงประโยชนของบานเมองและประชาชนทกคน งานทกอยางจงตองมผปฏบตและมผรบชวง เพอใหงานด าเนนตอเนองไปไมขาดสาย ดงนน ผปฏบตบรหารงานราชการทกฝายทกระดบ จงไมควรยกเอาเรองใครเปนผท ามากอน หรอ ใครเปนผรบชวงงาน ขนเปนขอส าคญนก จะตองถอประโยชนทจะเกดจากงาน เปนหลกใหญ แลวรวมกนคดรวมกนท า ดวยความอตสาหะเสยสละ และดวยความสจรตจรงใจ งานทกอยางจงจะด าเนนไปไดอยางราบรน ไมตดขด และส าเรจผลเปนประโยชนไดแทจรง และยงยนตลอดไป

อาคารเฉลมพระเกยรต โรงพยาบาลศรราช วนท 31 มนาคม 2558


พธเปดหองปฏบตการ DRA (Designated Receiving Area) โรงพยาบาลวชระภเกต วนท 17 พฤศจกายน 2557

พธมอบประกาศนยบตรสถานประกอบการทผานการตรวจประเมนระบบวเคราะหอนตราย (HACCP) และควบคมจดวกฤต และประเมนสขลกษณะการผลตทด (GMP) ในการผลตอาหารของสถานประกอบการ

ประจ าป พ.ศ. 2557 วนท 30 มนาคม 2558


สารบญ

หนา ประวตความเปนมา 1 บทบาท และหนาท วสยทศน-พนธกจ-คานยม-วฒนธรรมองคกร 2 เขตพนทรบผดชอบ-สถานทตง แผนภมโครงสรางบรหาร ฝายบรหารงานทวไป กลมคมครองผบรโภคดานสาธารณสข กลมชนสตรสาธารณสข ทรพยากรบคคล เงนงบประมาณประจ าป

3 4

5 6 7 8 9

สรปงานบรการ ดานคมครองผบรโภค 10 สรปงานบรการ ดานชนสตรสาธารณสข 12 งานโครงการ และผลงานเดน 14

การพฒนาตลาดกลางคาสงผกสด/ผลไมสด และโครงการพฒนาตลาดสดไทย การปนเปอนเชอจลนทรย และวตถกนเสยในน ากะทจงหวดภเกต น าแขง และน าบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนทในเขตจงหวดภเกต พงงา

และ กระบ โครงการพฒนาผลตภณฑสมนไพรในสปาชมชน และโอทอป ผลตภณฑสขภาพ/ผลตภณฑชมชนในเขตจงหวดภเกต พงงา และกระบ โครงการการยกระดบสถานประกอบการอาหารสมาตรฐานสากลเกยวกบ

การจดการสขลกษณะการผลตทด (GMP) และระบบการผลตอาหารทใหมความปลอดภยตามหลก HACCP

การพฒนาคณภาพ และมาตรฐานหองปฏบตการทางรงสวนจฉย เครอขายบรการท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ)

การตรวจเยยมหองปฏบตการชนสตรเครอขายการตรวจเบองตนสารเสพตด ในปสสาวะ เขตบรการสขภาพท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ)

โครงการพฒนาคณภาพ และมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย เครอขายบรการสขภาพท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ) ประจ าป 2558

สถานการณการใชสารเสพตดในปงบประมาณ 2558 การเฝาระวง และควบคมโรคในพนทจงหวดภเกต พงงา และกระบ

รวมภาพกจกรรม

15 16

17 18 19

20

21

22

23

24 25 26

คณะผจดท า และแผนทการเดนทาง 31


1

ประวตความเปนมา

จงหวดภเกต เปนจงหวดในภาคใตตอนบน จดเปนเกาะทมขนาดใหญทสดของประเทศไทย ตงอยในทะเลอนดามน มพนททงหมด 543.034 ตารางกโลเมตร เปนแหลงทองเทยวทส าคญของภาคใต มนกทองเทยว ทงชาวไทย และชาวตางชาตเปนจ านวนมาก ดงนนเมอวนท 25 มถนายน 2539 คณะรฐมนตรไดมมตใหพฒนาภเกตเปนแหลงทองเทยวทมศกยภาพสง แตดวยปญหาทางดานสาธารณสขบางประการเกยวของกบการทองเทยวยงคงมอย เชน โรคทเกยวกบระบบทางเดนหายใจ โรคอจจาระรวง ซงอาจมผลกระทบตอภาพลกษณของการทองเทยวได เพอเปนการรองรบปญหาดงกลาวกรมวทยาศาสตรการแพทยและส านกงานสาธารณสข จงหวดภเกต จงไดรวมกนจดตงศนยวทยาศาสตรการแพทยสงขลา สาขาภเกตขนซงอยภายในบรเวณโรงพยาบาลวชระภเกต อ.เมอง จ.ภเกต เพอด าเนนงานดานบรการ และการคมครองผบรโภคตอบสนอง ตอความตองการของสถานบรการสาธารณสข และประชาชน ศนยวทยฯ ไดท าพธเปดอยางเปนทางการเมอวนท 23 กนยายน 2542 โดย นายแพทยสจรต ศรประพนธ ปลดกระทรวงสาธารณสข และเมอวนท 28 ตลาคม 2547 ไดมการปรบเปลยนศนยวทยาศาสตรการแพทยสงขลา สาขาภเกต เปนศนยวทยาศาสตรการแพทยภเกต โดย นายแพทยไพจตร วราชต อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย

เมอป 2549 ศนยวทยาศาสตรการแพทยภเกตไดรบงบประมาณกอสรางอาคารปฏบตการ เปนวงเงน 13,579,000 บาท บนพนทประมาณ 10 ไร ณ เลขท 141 หม 4 ต.ศรสนทร อ.ถลาง จ.ภเกต และในป 2550 ไดด าเนนการสรางบานพก และปรบปรงภมทศนบรเวณบานพก วงเงน 11,200,000 บาท ศนยวทยาศาสตรการแพทยภเกตไดยายทท าการมายงอาคารปฏบตงานใหม วนท 23 มถนายน 2551 และจากค าสงกรมวทยาศาสตรการแพทย ท 177/2556 เรองก าหนดเขตพนทรบผดชอบของศนยวทยาศาสตรการแพทย จงเปลยนชอเปนศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต รบผดชอบเขตพนทเครอขายบรการสขภาพท 11 จงหวดภเกต พงงา และกระบ


2

บทบาทหนาท

ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต เปนหนวยงานทจดตงเปนการภายใน ทมสถานทตงอยในสวนภมภาค สงกดกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข ท าหนาทเปนหองปฏบตการดานทดสอบ วจย ดานวทยาศาสตรการแพทย และสาธารณสข เพอคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพ เฝาระวง ปองกน ควบคมโรคประเมนความเสยง และแจงเตอนภยสขภาพ โดยค าสงกรมวทยาศาสตรการแพทย ท 841/2547 เรองจดตงศนยวทยาศาสตรการแพทยภเกต ใหมบทบาทหนาทในการทดสอบอาหารเพอใหเปนไปตามพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2552 และทแกไขเพมเตม เพอคมครองผบรโภค และสนบสนนการทองเทยว

นอกจากการตรวจวเคราะหอาหารแลว ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ยงท าหนาทประสานงาน และใหบรการขอมลขาวสารทางวทยาศาสตรการแพทยในดานตาง ๆ เชน ยา พยาธวทยาคลนก พษวทยา รงส และเครองมอแพทยใหผมาใชบรการ ตลอดจนเปนผประสานงานการตรวจวเคราะหทางดานวทยาศาสตรการแพทย ทศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ยงไมสามารถด าเนนการตรวจวเคราะหได โดยการรบตวอยางแลวสงตอไปยงศนยวทยาศาสตรการแพทยในภาคใต หรอ สวนราชการอนทเกยวของทงภายใน และภายนอกกรมวทยาศาสตรการแพทยตอไป

จากการทมการกอตงศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ขนมาเพอชวยสงเสรมสนบสนนการทองเทยวโดยมสวนรวมในเรองของการควบคมโรคทเกยวของกบระบบทางเดนอาหาร เชน โรคอจจาระรวงอยางแรง ซงเปนโรคทมผลกระทบตอภาพลกษณของการทองเทยว สนบสนนผประกอบการทเกยวกบการผลตอาหารท าใหมคณภาพ และมาตรฐานปลอดภยตอผบรโภคยงๆ ขนไป สนบสนนงานทางดานวชาการทางวทยาศาสตรการแพทยแกหนวยงานท เกยวของในพนท รวมถงสถานศกษา เชน มหา วทยาลยราชภฏภเกต และมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกต เปนตน

วสยทศน

องคกรหลกดานวทยาศาสตรการแพทยในภาคใต

พนธกจ หองปฏบตการทมคณภาพตามมาตรฐานสากล ในการใหบรการทดสอบ วเคราะหวจย

ดานวทยาศาสตรการแพทย และสาธารณสข เพอคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพ เฝาระวง ปองกน ควบคมโรค ประเมนความเสยง และแจงเตอนภยสขภาพ

คานยม เปดใจ ใฝร คคณธรรม น าหลกวชาการ มาตรฐานสากล

วฒนธรรมองคกร สจรต สตยซอ ถอธรรม มงมนตอหนาท


3

เขตพนทรบผดชอบ

จากค าสงกรมวทยาศาสตรการแพทย ท 177/2556 เรองก าหนดเขตพนทรบผดชอบของศนยวทยาศาสตรการแพทย ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต รบผดชอบเขตพนทเครอขายบรการสขภาพท 11 จ านวน 3 จงหวด

คอ ภเกต พงงา และกระบ

โทรศพท 0-7635-2041, 0-7635-2042 โทรสาร 0-7635-2044 E-mail: [email protected] Facebook: https://www.facebook.com/dmsc.pk Website : http://www.dmsc.moph.go.th/phuket/home.php

พงงา

ภเกต

กระบ

mailto:[email protected]

https://www.facebook.com/dmsc.pk


4

โครงสรางการบรหาร

นางสาวเกษร บญยรกษโยธน ผอ านวยการศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต

นายจเร วฒศาสน นางอรยะพร กองทพ นางสาวพชาภค โหนาหวหนากลมคมครองผบรโภค หวหนากลมชนสตรสาธารณสข หวหนาฝายบรหาร ดานสาธารณสข


5

ฝายบรหารทวไป

แถวบน ซายไปขวา ปรดารมณ สกาลง พนกงานขบรถยนต ปทมา เอยมอราม เจาพนกงานธรการปฏบตงาน พชาภค โหนา นกจดการงานทวไปปฏบตการ (หวหนาฝาย) อรณ การะกล นกจดการงานทวไป ธนากรณ ลกจนทร พนกงานประจ าหองทดลอง แถวลาง ซายไปขวา จนทรปรยา พมศร พนกงานรบตวอยาง สมาล กออนทร แมบาน วาสนา อนทรกษา พนกงานประจ าหองทดลอง มหนาทรบผดชอบ ดงน

1. งานบรหารทวไป งานธรการ งานสารบรรณ งานการเงน และบญช งานพสด งานอาคารสถานท 2. งานยานพาหนะ 3. ศนยรวมบรการ ไดแก การรบตวอยางสงสงตรวจ สงผลการตรวจวเคราะห และงานบรการดานหนา

อนๆ 4. การประชาสมพนธ และการประสานงานกบหนวยงานภายนอก


6

กลมคมครองผบรโภคดานสาธารณสข

ซายไปขวา ทพวรรณ แกวทพยรตน นกวทยาศาสตรการแพทย พมลลดา ไชยรตน เภสชกรปฏบตการ สจตร สาขะจร นกวทยาศาสตรการแพทยปฏบตการ จ ารส พลเกอ นกวทยาศาสตรการแพทยช านาญการ รตตยา เกตแกว นกวทยาศาสตรการแพทย จเร วฒศาสน นกวทยาศาสตรการแพทยช านาญการพเศษ (หวหนากลม) อนสรา รตนบร นกวทยาศาสตรการแพทยปฏบตการ สมฤด บญม เภสชกรปฏบตการ อรทย ตยเตยม นกวทยาศาสตรการแพทย มหนาทรบผดชอบ ดงน

1. ตรวจวเคราะหคณภาพของน าและอาหาร ทงทางเคม และจลชววทยา 2. ตรวจสอบคณภาพ และความปลอดภยในการใชงานเครองเอกซเรย หองเอกซเรย และเครองมอแพทย 3. เฝาระวงคณภาพ และความปลอดภยของผลตภณฑทเกยวของกบสขภาพ ไดแก น า อาหาร ยา และ

ผลตภณฑจากสมนไพร 4. ใหค าปรกษาแนะน า ความร เกยวกบผลตภณฑท เกยวของกบสขภาพ แกหนวยงานราชกา ร

บรษทเอกชน นกศกษา และผทสนใจทวไป


7

กลมชนสตรสาธารณสข

ซายไปขวา กนษฐา แกลวทนงค นกวทยาศาสตรการแพทย กรรณการ คมข า นกวทยาศาสตรการแพทย อรยะพร กองทพ นกวทยาศาสตรการแพทยช านาญการ (หวหนากลม) เบญจพร หนทอง นกเทคนคการแพทยช านาญการ สภาภรณ แซตน นกเทคนคการแพทย กรณกา พมพลอย นกวทยาศาสตรการแพทย มหนาทรบผดชอบ ดงน

1. ตรวจวเคราะหหาเชอ Legionella spp. และสารพนธกรรมของเชอไวรสไขหวดใหญ ไขหวดนก และโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (MERS-CoV)

2. ตรวจพสจนยนยนสารเสพตดในปสสาวะ เชน ยาบา กญชา ยาอ มอรฟน และโคเคน 3. เฝาระวง ควบคม ปองกน และสงเสรมสขภาพทางดานโรคตดเชอ และโรคไมตดเชอ 4. ใหค าปรกษาแนะน าความรทางดานโรคตดเชอ และโรคไมตดเชอ แกหนวยงานราชการ บรษทเอกชน

นกศกษา และผทสนใจทวไป 5. งานพฒนาคณภาพ และมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย เครอขายบรการท 11 (จงหวดภเกต

พงงา และกระบ)


8

ทรพยากรบคคล

ในปงบประมาณ 2558 ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต มบคลากรรวม 23 คน

อตราก าลงขาราชการ อตราก าลงพนกงานราชการ อตราก าลงพนกงานกระทรวงสาธารณสข อตราก าลงจางเหมาบรการ

อตราก าลงลกจางชวคราว

ต าแหนง จ านวน ผอ านวยการ 1 นกวทยาศาสตรการแพทยช านาญการพเศษ 1 นกวทยาศาสตรการแพทยช านาญการ 2 นกเทคนคการแพทยช านาญการ 1 นกจดการงานทวไปปฏบตการ 1 นกวทยาศาสตรการแพทยปฏบตการ 2 เภสชกรปฏบตการ 2 เจาพนกงานธรการปฏบตงาน 1

รวม 11

ต าแหนง จ านวน นกเทคนคการแพทย 1 นกวทยาศาสตรการแพทย 3

รวม 4

ต าแหนง จ านวน นกวทยาศาสตรการแพทย 1 พนกงานประจ าหองทดลอง 1

รวม 2

ต าแหนง จ านวน พนกงานรบตวอยาง 1 พนกงานประจ าหองทดลอง 1

รวม 2

ต าแหนง จ านวน นกวทยาศาสตรการแพทย 2 นกจดการงานทวไป 1 พนกงานขบรถยนต 1

รวม 4


9

เงนงบประมาณประจ าป

รายการ รบจดสรร (บาท) จายจรง (บาท)

งบประมาณทงสน งบด าเนนงาน 6,526,680.- คาตอบแทน - คาใชสอย 3,308,029.28 คาวสด 2,693,199.54 คาสาธารณปโภค 525,451.18 งบลงทน 2,016,680.- ครภณฑ 2,016,680.-

กราฟแสดงยอดเงนบ ารงประจ าปงบประมาณ 2558

สรป รายรบทงป 7,808,700.00 บาท รายจายทงป 2,176,333.17 บาท

-

200,000.00

400,000.00

600,000.00

800,000.00

1,000,000.00

1,200,000.00

1,400,000.00

รายรบ

รายจาย


10

สรปงานบรการ ดานคมครองผบรโภค

ชนดตวอยาง

ตวอยาง (รายการ)

ไมเขามาตรฐาน สาเหต/จ านวนทพบ


รอยละ

1. อาหารก าหนดคณภาพ หรอมาตรฐานก าหนด

น าบรโภคในบรรจภาชนะทปดสนท 222 (1315)

70 (102) 31.53 1

น าแขง 189 (723) 41(100) 21.69 pH = 1, Coliforms = 29, E. coli =14, Sal =2, S. au =7, B. ce = 1,

เครองดมในบรรจภาชนะทปดสนท 21 (106) 4 (4) 19.05 Coliforms = 3, Y&M= 1

2. อาหารทวไป

ผลตภณฑเบเกอร 19 (105) 1 (2) 5.26 TPC = 1, Y&M =1

เครองดมทวไป 2 (12) 0 0.00

อาหารพรอมบรโภค 258 (905) 19 (20) 7.36 TPC =4, Coliforms = 5, E. coli =1, Sal =3, S. au =4, B. ce =12, Y&M = 1

อาหารดบ 27 (92) 6 (6) 22.22 E. coli =1, Sal = 4, L. mono = 1

อาหารทะเล 24 (33) 1 (1) 16.67 E. coli =1

3.อาหารควบคมเฉพาะ

อาหารในบรรจภาชนะทปดสนท 16 (67) 1 (1) 6.25 Y&M = 1

ไอศกรม 7 (23) 6 (6) 85.71 B. ce =6

ผลตภณฑจากนม 12 (49) 0 0.00

4. แหลงน าอปโภคบรโภค

น าประปา 89 (261) 11 (17) 12.36 Coliforms = 6, E. coli =2, pH =4, TS = 3, TH = 2

น าดม 263 (806) 18 (83) 6.84 TPC =1, MPN = 11, E. coli =2, B.ce =1, pH = 4

น าบอ 26 (121) 9 (14) 34.62 Coliforms = 4, E. coli =4, Sal = 1, pH = 4, TH= 1

น าบาดาล 10 (47) 4 (7) 40.00 pH = 2, TS= 2, TH= 1, Cl=1, F- =1

น าดบ 67 (384) 14 (22) 20.90 TPC =1, Coliforms = 1, E. coli = 1, Sal = 1, pH = 10, TH =4, NO-

3 = 4 น ากรอง 8 (24) 0 0.00

น าจากสระวาย 147 (425) 1 (1) 0.68 E. coli = 1

น าขมเหมอง/ น าผวดน/ น าทะเล 29 (111) 5 (9) 17.24 Coliforms = 3, E. coli =4, Fecal = 1, pH =1

น าใช/ น าใชในกระบวนการผลต 363 (1078)

43 (54) 11.85 TPC = 3, Coliforms = 28, E. coli =12, Sal = 1, B. ce =1, pH = 4, TH= 4, TS=1


11

สรปงานบรการ ดานคมครองผบรโภค (ตอ)

ชนดตวอยาง


ไมเขามาตรฐาน

สาเหต/จ านวนทพบ


รอยละ

5. ตวอยางอนๆ

น าเสย/น าทง 50 (78) 2 (2) 4.00 Coliforms = 2

Swab 12 (27) 2 (2) 16.67 Sal = 1, Y&M =1

ตวอยางอากาศ 40 (40) 0 0.00

น าถาดแอร 2 (4) 0 0.00

OTOP 151 (482) 12 (10) 7.95 TPC, Y&M, กรดเบนโซอค

ชา 5 (24) 2 (2) 40.00 Coliforms = 1, Y&M =1

ตวอยางทดสอบความช านาญ 23 (23) 0 0.00

ผก/ผลไม 74 (74) 0 0.00

ยาแผนโบราณ 1 (1) 1 (1) 100.00 สเตยรอยด

สมนไพร 7 (12) 0 0.00

โครงการการพฒนาตลาดฯ 160 (160) 0 0.00

โครงการน ากะทฯ 55 (275) 46 (67) 83.63 E. coli = 43, B. ce = 15, S. au = 5, Sal = 3,กรดเบนโซอค = 2

6. ตวอยางสงตอ - เครองส าอางค - ลกประคบ - Norovirus - เครองดมในภาชนะบรรจทปดสนท (ตรวจตามประกาศฯ ทงฉบบ) - ความชน

98 (195) 11 (66) 2 (9)

73 (73) 9 (44)

3 (3)

- -

Hs, Hg, ไฮโดรควโนน, กรดวตามนเอ ความชน, Pb, Fe, Bile-Tolerant gram

negative bacteria, P. aeroginosa, C. albicans, Norovirus

เชอเลปโตสไปโรซส

รวม 2,554 (8,234) 317 (428) 12.45

หมายเหต: pH = ความเปนกรด-ดาง, TH = ปรมาณสารทงหมด, TS = ความกระดาง Cl- = คลอไรด, F- = ฟลออไรด, NO- 3 = ไนเตรต, Pb =ตะกว

Fe = เหลก, TPC = จ านวนจลนทรยทงหมด, Y&M = จ านวนยสตและรา, Fecal = Fecal Coliforms, E. coli = Escherichia coli, S. au = Staphylococcus aureus, B.ce = Bacillus cereus, Sal = Salmonella spp. P. aeroginosa = Pseudomonas aeroginosa C. albicans = Candida albicans


12

ดานรงส และเครองมอแพทย

สรปงานบรการ ดานชนสตรสาธารณสข

งานพยาธวทยาคลนก

รายการทดสอบ จ านวน (ตวอยาง)

ไมผานเกณฑ (ตวอยาง)

คดเปนรอยละ สาเหต

1. เชอ Legionella spp. 2,204 251 11.40 L. pneumophila serogr.1 = 62, L. pneumophila serogr.2-14 = 140, Legionella species = 83

2. โรคไขหวดใหญ 29 5 17.20 ไวรสไขหวดใหญชนด A สายพนธ H1 (2009) =2, ไวรสไขหวดใหญชนด A สายพนธ H3 =3

3. โรคไขหวดนก 0 0 0.00 - 4. โรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (MERS-CoV)

30 0 0.00 -

รวม 2,263 256 28.60 -

ชนดเครองเอกซเรย จ านวนรวม ไมเขามาตรฐาน

จ านวน รอยละ เครองเอกซเรยวนจฉยทวไป 55 7 13.22 เครองเอกซเรยฟน 71 3 4.22 เครองเอกซเรยฟลออโรสโคป 23 0 0 เครองเอกซเรยวนจฉยทวไปแบบเคลอนทได 19 0 0 เครองเอกซเรยคอมพวเตอร 6 0 0 เครองเอกซเรยเตานม 4 0 0 เครองเอกซเรย สมภาระ 0 0 0 หองเอกซเรย 99 2 2.06 ฉากปองกนรงส 2 0 0

รวม 279 12 4.36


13

สรปงานบรการ การตรวจยนยนสารเสพตดในตวอยางปสสาวะ

จงหวด จ านวนชดทดสอบยาเสพตดทสนบสนน

จ านวนตวอยาง

พบสารเสพตด รอยละ

ภเกต 13,000 268 199 32.90 พงงา 0 337 276 45.60 กระบ 25,600 0 0 0.00 รวม 38,600 605 475 78.5

ประเภทตวอยางหรอรายการทดสอบ

จ านวนตวอยาง พบสารเสพตด รอยละ

MA 605 344 72.40 THC 61 12.80 BE 2 0.40 BZD 1 0.20 MA+THC 58 12.20 MA+BZD 6 1.30 THC+BE 2 0.40 THC+MOR 1 0.20

รวม 605 475 100.00 หมายเหต :

MA = เมทแอมเฟตามน (Methamphetamine) สารเคมใน ยาบา ยาไอซ BZD = เบนโซไดอะซปนส MOR = มอรฟน (Morphine) THC = กญชา (delta-9-tetrahydrocannabinol) COC = โคคาอน (Cocaine) COD = โคเดอน (Codeine) BE = เบนโซอลเอคโกนน (Benzoylecgonine) (เปนสารเมตาบอไลตของ โคคาอน)


14

งานโครงการ และผลงานเดน


15

การพฒนาตลาดกลางคาสงผกสด/ผลไมสด และโครงการพฒนาตลาดสดไทย

จ ารส พลเกอ และคณะ

ผก และผลไมเปนผลผลตทางการเกษตรทส าคญของประเทศไทย ซงเกษตรกรอาจใชสารเคมเพอก าจดศตรพช ท าใหมสารเคมตกคางอยในผลผลตทางการเกษตร ซงสารเคมปองกนก าจดศตรพชนนมอนตรายทงตอเกษตรกรผใช และผบรโภค เมอมการบรโภคอาหารทมสารตกคางยาฆาแมลงเขาไป สารพษเหลานจะสะสมในรางกายซงเปนอนตรายตอระบบสมอง ระบบประสาท ตบ และไต รวมถงรบกวนระบบภมคมกนตางๆของรางกายได จากขอมลการตรวจวเคราะหสารเคมปองกนก าจดศตรพชในผกสด และผลไมสดทางหองปฏบตการ ของกรมวทยาศาสตรการแพทย ยงพบวามการตกคาง ตลาด และหางสรรพสนคาเปนแหลงกระจายสนคาออกสผบรโภค หากมสารตกคางอาจกอใหเกดอนตรายตอผบรโภคได การพฒนาคณภาพตลาดเพอผบรโภคปลอดภยเปนกลไกหนงทชวยผลกดนใหตลาด มระบบการตรวจสอบสารพษตกคางในผก และผลไมสด ดงนน ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต จงไดด าเนนการพฒนาตลาดสดเพอผบรโภคปลอดภย โดยใหความรเรองอนตรายของสารตกคางจากการใชสารเคมปองกนก าจดศตรพช การเฝาระวงโดยวธตรวจสอบอยางงาย และเกบตวอยางผกสดทนยมบรโภคจ านวน 7 ชนด ไดแก คะนา ถวฝกยาว ผกบง ต าลง แตงกวา กะหล าปล และผกกาดขาว จากตลาดสด และหางสรรพสนคาในพนทจงหวดภเกต พงงา และกระบจ านวน 160 ตวอยาง ประกอบดวย แตงกวา 29 ตวอยาง คะนา 28 ตวอยาง กะหล าปล 28 ตวอยาง ผกบง 27 ตวอยาง ผกกาดขาว 25 ตวอยาง ถวฝกยาว 22 ตวอยาง และต าลง 1 ตวอยาง ตรวจสารพษตกคางยาฆาแมลงโดยชดทดสอบยาฆาแมลง ผลการตรวจไมพบสารเคมก าจดศตรพชตกคาง แตอยางไรกตาม หนวยงานทเกยวของควรสงเสรมใหมการปลกผกปลอดสารพษหรอถามการใชสารเคมปองกนก าจดศตรพชกควรมการควบคมใหเกบเกยวในระยะเวลาทก าหนด หรอสงเสรมใหเกษตรกรน าการปฏบตทางการเกษตรทด และเหมาะสม (Good Agricultire Pratices) มาใชในการท าการเกษตร และผบรโภคเอง เพอความปลอดภยกอนทจะรบประทานหรอปรงอาหารดวยผก ควรลางผกกอนทกครง ซงขนตอนการลางผกมหลายวธ เชน ลอก หรอ ปอกเปลอกแลวลางดวยน าไหลเพอขจดคราบของดน สงสกปรก แบคทเรย และเชอตางๆ ตลอดจนสารพษ หรอ อาจใชวธอนตามความความพรอม และเหมาะสม ซงสามารถหาขอมลไดจากวารสาร หรอ ทเผยแพรไดจากเวบไซดตางๆ การลางผกใหถกวธไมเพยงแตสามารถลดการตกคางของสารเคมก าจดศตรพชไดเทานน ยงสามารถลดการปนเปอนของเชอจลนทรย และสงอนทอาจตดมากบผกไดอกดวย


16

การปนเปอนเชอจลนทรย และวตถกนเสยในน ากะทจงหวดภเกต


กะท คอ ของเหลวทไดจากการคนเนอมะพราวสดขด มสวนประกอบหลก คอ ไขมน และสารอาหารอนๆ เชน โปรตน วตามน แรธาต เปนตน การใชกะทมในหลายประเทศ เชน ไทย มาเลเซย ฟลปปนส อนเดย และศรลงกา เปนตน ใชประกอบเปนอาหารคาวหวาน ในอดตผบรโภคคนน ากะทเอง แตปจจบนผบรโภคนยมซอน ากะทส าเรจรปจากหางสรรพสนคา หรอ ทคนจ าหนายตามทองตลาด โดยเฉพาะน ากะททจ าหนายในตลาดทใชแรงงานคนในการผลตตงแตขนตอนการคน การใชวสดอปกรณ รวมถงการเกบน ากะทระหวางรอจ าหนาย หากสขลกษณะในการผลตไมด มโอกาสเสยงตอการปนเปอนเชอจลนทรย รวมทงอาจมการใสวตถกนเสยเพอยดอายเกบรกษา ซงมความเสยงตอการเกดการเจบปวยจากการบรโภคได เพอเฝาระวงความปลอดภยของอาหาร ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต จงไดท าการวจยเชงส ารวจ โดยศกษาการปนเปอน เชอจลนทรย ไดแก Escherichia coli, Bacillus cereus, Staphylococcus aureus และ Salmonella spp. ในน ากะททจ าหนายในจงหวดภเกต และประเมนความเสยงแบบ semi-quantitative risk assessment โดยใชเกณฑตามประกาศกรมวทยาศาสตรการแพทย ฉบบท 2 (2553) และประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 281 (พ.ศ. 2547) เกบตวอยาง น ากะทสดจากตลาดสด และรานคา จ านวน 55 ตวอยาง พบเชอจลนทรยปนเปอนไมผานเกณฑ จ านวน 46 ตวอยาง คดเปนรอยละ 83.63 โดยมสาเหตจาก Escherichia coli, Bacillus cereus, Staphylococcus aureus และ Salmonella spp. จ านวน 43, 15, 5 และ 3 ตวอยาง คดเปนรอยละ 78.18, 27.27, 9.09 และ 5.45 และพบกรดเบนโซอคเกนเกณฑมาตรฐาน จ านวน 2 ตวอยางคดเปนรอยละ 3.63 จากผลการศกษาจะเหนวาน ากะทสดทจ าหนายในจงหวดภเกตมจลนทรยปนเปอนสงพบทงชนดทชบงวาสขลกษณะในการผลตไมด คอ Escherichia coli และเชอกอโรค ไดแก Bacillus cereus, Staphylococcus aureus และ Salmonella spp. ซงผบรโภคมโอกาสเกดโรคอาหารเปนพษจากการบรโภคน ากะทได ดงนน ผผลตตองด าเนนการตามสขลกษณะทด ผบรโภคควรเกบน ากะทในตเยน และควรท าการผานความรอนกอนน าไปบรโภค


17

น าแขง และน าบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนทในเขตจงหวดภเกต พงงา และกระบ


จากการตรวจวเคราะหตวอยางน าบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท และน าแขงในจงหวดภเกต พงงา และกระบ ซงน าสงโดยส านกงานสาธารณสขจงหวด ไดแก ตวอยางน าบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท จ านวน 47, 33 และ 35 ตวอยาง ตามล าดบ รวมทงสน 115 ตวอยาง และตวอยางน าแขง จ านวน 14, 10 และ 3 ตวอยาง รวมทงสน 27 ตวอยาง ตรวจวเคราะหคณภาพทางเคม ไดแก ความเปนกรด -ดาง ไนเตรต และฟลออไรด และดานการตรวจวเคราะหคณภาพทางจลชววทยา ไดแก Coliforms, Escherichia coli, Staphylococus aureus และ Salmonella spp. ผลการตรวจวเคราะห ในภาพรวมพบ ตวอยางน าบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนทไมเขามาตรฐาน จ านวน 81 ตวอยาง (รอยละ 70.4) เปนตวอยางของจงหวดภเกต 42 ตวอยาง (รอยละ 89.4) พงงา 24 ตวอยาง (รอยละ 72.7) และกระบ 15 ตวอยาง (รอยละ 42.9) สาเหตจากคณภาพทางเคม ไดแก ความเปนกรดดางต ากวามาตรฐาน (รอยละ 65.2) ปรมาณไนเตรต (รอยละ 6.1) ฟลออไรด (รอยละ 0.9) และคณภาพทางจลชววทยา ไดแก Coliforms (รอยละ 23.5) และEscherichia coli (รอยละ 7.8) พบน าแขงในภาพรวมไมเขามาตรฐาน จ านวน 27 ตวอยาง (รอยละ 63) เปนตวอยางจากจงหวดภเกต 10 ตวอยาง (รอยละ 71.4) พงงา 5 ตวอยาง (รอยละ 50) และกระบ 2 ตวอยาง (รอยละ 66.7) สาเหตจากความเปนกรดดาง (รอยละ 44.4) Coliforms (รอยละ 18.5) และ Escherichia coli (รอยละ 11.1) ซงพบวาน า และน าแขงมปญหาดานคณภาพทงทางดานเคม และการปนเปอนของเชอ ซงการพบ Coliforms และ Escherichia coli เปนการชบงวาสขลกษณะในการผลตไมด ส าหรบการพบไนเตรต และฟลออไรด ผประกอบการอาจแกไขไดโดยการดแลบ ารงรกษาไสกรอง และตรวจสอบชนดของไสกรองทใชวาเหมาะสมหรอไม ส าหรบตวอยางน าทพบวามความเปนกรดดางต า จากการสมภาษณผประกอบการพบวาในระบบกรองสวนใหญใชระบบ RO ซงเปนสาเหตทท าใหน ามความเปนกรดดางต า อาจแกไขโดยการตดตง ตวกรองทมคณสมบตในการปรบความเปนกรดดางของน าเพม นอกจากนหนวยงานทเกยวของควรมการตรวจสอบการดแล บ ารงรกษาระบบกรองของผประกอบการเพมเตม รวมทงควรมขอก าหนดใหผประกอบการมการเกบตวอยางตรวจคณภาพน า และน าแขงสงตรวจทกปอยางตอเนอง เพอควบคมคณภาพ


18

โครงการพฒนาผลตภณฑสมนไพรในสปาชมชน และโอทอป

สจตร สาขะจร และ อนสรา รตนบร

จากการทประเทศไทยของเรามการปลกพชสมนไพรมากมายหลายชนด ขนอยกบความเหมาะสมในแต

ละภมภาคของประเทศ นอกจากจะมการปลกเพอใชเองแลวยงมการปลกเพอทจะน ามาแปรรปใหเปนสนคาและผลตภณฑตางๆ เพอเสรมรายไดใหกบกลมชมชน และจากนโยบายของรฐบาลตองการเพมรายไดใหกบเกษตรกร จงใหภาครฐเขาไปชวยใหค าแนะน ากบชมชนดานคณภาพสนคา และผลตภณฑ เพอชวยใหชมชนมรายไดทเพมมากยงขน ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ไดรวมกบสถาบนสมนไพรจดโครงการผลตภณฑสมนไพรชมชน และ OTOP ในเขตจงหวดภเกต พงงา และกระบ และจงหวด เพอน าเอาองคความรทศนยวทยาศาสตรการแพทยมอยไปชวยในการพฒนาผลตภณฑสมนไพรชมชน และ OTOP และไดประสานความรวมมอกบส านกงานสาธารณสขจงหวดของแตละจงหวด เพอคดเลอกผลตภณฑสมนไพร และ OTOP ทเปนกลมเปาหมาย ทงหมด จ านวน 4 แหง คอ กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน จงหวดพงงา กลมวสาหกจชมชนสปามสลมบานบางคณฑ วสาหกจชมชนน าสมนไพรเพอสขภาพ และกลมวสาหกจชมชนน ามนมะพราวสกดเยน จงหวดภเกต มการลงพนทชมชนรวมกบส านกงานสาธารณสขเพอเกบตวอยางมาตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ เพอตรวจคณภาพมาตรฐานของผลตภณฑ โดยด าเนนการเกบตวอยาง ทงหมด 9 ตวอยาง แบงเปนเครองดม จ านวน 6 ตวอยาง ขมนผง 1 ตวอยาง ลกประคบ 1 ตวอยาง และน ามนมะพราวสกดเยน 1 ตวอยาง ผลตภณฑทมคณภาพตามมาตรฐาน จ านวน 7 ตวอยาง คดเปนรอยละ 77.8 สวนผลตภณฑทไมไดมาตรฐาน จ านวน 2 ตวอยาง คดเปนรอยละ 22.2 สาเหตสวนใหญเกดจาก จ านวนจลนทรยทงหมด ยสตและรา และ Clostridium spp. เกนมาตรฐาน ผลทดสอบทไดมการน าไปแจงใหผประกอบการ และส านกงานสาธารณสขของแตละจงหวดทราบ เพอเปนแนวทางแกไข และพฒนาคณภาพผลตภณฑดงกลาวตอไป นอกจากการลงพนทเกบตวอยางมาตรวจวเคราะหแลว ศนยวทยฯ ยงมการอบรมใหความรกบสมาชกอาสาสมครสาธารณสขชมชน (อสม.) เพอน าองคความรทศนยวทยฯ ถายทอดให เชน การใชชดทดสอบอยางงาย และแนะน าให อสม. รจกหนาตางเตอนภยสขภาพ (Single Window) ทมการแจงเตอนวา ยาสมนไพร เครองส าอาง และยา ตวไหนบางทมอนตราย ไมควรน ามาใช อาสาสมครสาธารณสขชมชน (อสม.) ชมชนเหลานกจะไดน าเอาไปบอกกลาวใหกบคนในชมชนทตวเองรบผดชอบตอไป เพอเปนการเนนย าใหกบคนในชมชนมการเฝาระวง และไดรบแตสนคาทมคณภาพและความปลอดภย จากการจดท าโครงการดงกลาวไดรบความรวมมอกบส านกงานสาธารณสขจงหวด ชมชนกลมเปาหมาย และอาสาสมครสาธารณสขชมชน (อสม.) เปนอยางด เนองจากเรามการใหความรกบชมชน และชมชนสามารถน าเอาความรไปใชในการเฝาระวงสนคา และผลตภณฑ ในชมชนทรบผดชอบได และไดมการประชาสมพนธ ใหเขารวมโครงการนกวทยชมชน ในป 2559 ตอไป


19

ผลตภณฑสขภาพ/ผลตภณฑชมชนในเขตจงหวดภเกต พงงา และกระบ


ผลตภณฑชมชน หรอ “ผลตภณฑ OTOP” เปนผลตภณฑชมชนเกดขนจากภมปญญาทองถนทน าทรพยากรทมอยมาพฒนาสรางสรรคขนเปนผลตภณฑหลากหลายประเภท ไดแก อาหาร เครองดม ผา และเครองแตงกาย ของใช อปกรณตกแตง งานประดษฐของทระลก และสมนไพรทไมใชอาหาร ในแตละจงหวดมการพฒนา และสงเสรมผลตภณฑใหมคณภาพมาตรฐาน ซงในเขตพนทของจงหวดภเกต พงงา และกระบ พบวามผลตภณฑทงทมคณภาพ และไมมคณภาพ ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ไดจดท าโครงการพฒนาคณภาพ และเฝาระวงคณภาพผลตภณฑสขภาพชมชน โดยด าเนนงานรวมกบส านกงานสาธารณสขจงหวด ภเกต พงงา และกระบ เกบตวอยางผลตภณฑ แนะน าผผลตทยงขาดความร และอบรมใหความรผผลต จากการตรวจวเคราะหตวอยางทงหมด 151 ตวอยาง พบไมเขามาตรฐาน 12 ตวอยางคดเปนรอยละ 7.9 สาเหตจาก กรดเบนโซอค จ านวนเชอจลนทรย ยสตและรา เกนคามาตรฐานก าหนด ศนยวทยฯ รวมกบส านกงานสาธารณสขในพนทไดใหค าแนะน า และแนวทางในการพฒนาคณภาพผลตภณฑ ซงในการใหความรนน ด าเนนการอบรมใหความร และลงพนทผลต


20

โครงการการยกระดบสถานประกอบการอาหารสมาตรฐานสากลเกยวกบการจดการสขลกษณะการผลตทด (GMP) และระบบการผลตอาหารทใหมความปลอดภยตามหลก HACCP

อนสรา รตนบร และคณะ

ภเกตเปนจงหวดทมนกทองเทยวทงชาวไทยและตางประเทศเขามาทองเทยวเปนจ านวนมากในแตละป และในป 2558 ประเทศไทยจะเขาสประชาคมอาเซยน ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต จงจดท าโครงการ “การยกระดบสถานประกอบการอาหารสมาตรฐานสากลเกยวกบการจดการสขลกษณะการผลตทด (GMP) และระบบการผลตอาหารทใหมความปลอดภยตามหลก HACCP” ตอเนองเปนปท 8 เพอเปนการยกระดบคณภาพความปลอดภยของกระบวนการผลตอาหารใหอยในระดบสากล และเปนทยอมรบของนกทองเทยวและประชาชนทวไป รวมถงเพมขดความสามารถในการแขงขนของสถานประกอบการประเภทโรงแรมและหองอาหารขนาดใหญ โดยใชองคความร และเทคโนโลยดานวทยาศาสตรการแพทยในการพฒนาสถานประกอบการใหมมาตรฐานความปลอดภยดานอาหารระดบสากล

ในป 2558 ศนยวทยฯ ไดด าเนนการตรวจสถานทผลตอาหารใหกบสถานทประกอบการโรงแรมและหองอาหารขนาดใหญทสมครเขารวมโครงการและตออาย จ านวน 12 แหง ประกอบดวย สถานประกอบการในจงหวดภเกต จ านวน 10 แหง จงหวดกระบ จ านวน 1 แหง และจงหวดพงงา 1 แหง ผานเกณฑการ ตรวจประเมนระดบ GMP และ HACCP จ านวน 9 แหง ไดแก โรงแรมกะตะธาน ภเกต บช แอนด รสอรท โรงแรมเจดบบลว แมรออท ภเกต รสอรท แอนด สปา โรงแรมเดอะรอยล พาราไดซ โฮเตล โรงแรมซนวงรสอรท แอนด สปา โรงแรมเรเนซองส ภเกต รสอรท แอนด สปา โรงแรมอนดามน เอมเบรส รสอรท แอนด สปา โรงแรมเดอะแซนดเขาหลก บายกะตะธาน โรงแรมพมาลย รสอรท แอนด สปา และสยามนรมต ภเกต และผานเกณฑการประเมน GMP เพยงอยางเดยว จ านวน 3 แหง ไดแก โรงแรม เดอะ วลเลจ รสอรท แอนด สปา โรงแรม เดอะ ฟรอนท วลเลจ และโรงแรมไมขาว บช ส าหรบในป 2558 น มผประกอบการใหความสนใจและเขารวมอบรมกวา 40 คน โดยจะเปนการใหความรเกยวกบการจดท าระบบคณภาพของ GMP และ HACCP เพอน าไปประยกต ใชในสถานประกอบการใหเกดประโยชนสงสด ระบบ HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) และ GMP (Good Manufacturing Practice) เปนระบบทมงเนนการปองกน ท าใหมนใจวาอาหารทผลตภายใตการควบคมดวยวธนเปนอาหารทปลอดภยตอการบรโภค ปราศจากอนตรายจากเชอโรค สารเคม หรอ สงแปลกปลอมตาง ๆ และยงเปนภาพลกษณทดของผประกอบการทไดรบมาตรฐาน HACCP อกดวย


21

การพฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการทางรงสวนจฉย เครอขายบรการท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ)

จเร วฒศาสน และคณะ

กรมวทยาศาสตรการแพทยไดด าเนนโครงการพฒนาหองปฏบตการทางรงสวนจฉยของโรงพยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข ตามแนวทางการประกนคณภาพขององคการอนามยโลก (WHO) ตงแต ปงบประมาณ พ.ศ. 2550-2555 โดยโรงพยาบาลสงเจาหนาทเขารบการฝกอบรมมากกวา 500 แหง และในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ไดด าเนนการอยางตอเนองเพอใหมการพฒนาในรปแบบเครอขายหองปฏบตการรงสวนจฉย กรมวทยฯ จงจดท าเกณฑและแนวทาง โครงการพฒนางานรงสวนจฉย โรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2555 ซงประกอบดวย 3 สวนหลก คอ สวนท 1 ความปลอดภย สวนท 2 บรการรงสวนจฉย สวนท 3 คณภาพบรการ และในปงบประมาณ 2558 ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ไดจดท าโครงการพฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการรงสวนจฉย เครอขายบรการสขภาพท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ) ตอเนองจากปงบประมาณ 2557 โดยไดรวมกบส านกงานสาธารณสขจงหวดกระบ ส านกงานสาธารณสขจงหวดพงงา และส านกงานสาธารณสขจงหวดภเกต จากการด าเนนตรวจประเมนคณภาพงานรงสวนจฉยหองปฏบตการทางรงสวนจฉยโรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขตาม “เกณฑและแนวทางการพฒนางานรงสวนจฉยโรงพยาบาล สงกดส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ป 2558” ซงในปงบประมาณ 2558 ศนยวทยฯ ไดด าเนนการตรวจประเมนหองปฏบตการรงสวนจฉย ในโรงพยาบาลจงหวดภเกต 3 แหง โรงพยาบาลในจงหวดกระบ 2 แหง และโรงพยาบาลในจงหวดพงงา 6 แหง รวมทงหมด 11 แหง ผลการตรวจประเมน ผานเกณฑ 8 แหง เมอรวมผลการตรวจประเมน ตงแตป 2557-2558 มจ านวนวนโรงพยาบาลเครอขายบรการสขภาพท 11 ทงหมด 20 แหง ผานเกณฑการตรวจประเมนทงหมด 14 แหง คดเปนรอยละ 70 ของจ านวนโรงพยาบาลทงหมด

ผลทไดจากการด าเนนงานของโครงการนชวยใหประชาชนไดรบบรการทางรงสวนจฉย ตามเกณฑและแนวทาง การพฒนางานรงสวนจฉย โรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข และหองปฏบตการรงสวนจฉยไดรบการพฒนาใหประชาชนไดรบการตรวจวนจฉยทางรงสทมความปลอดภย ไดรบการบรการทด ถกตอง แมนย า ซงจะน าไปสประโยชนทประชาชนจะไดรบบรการดานรงสวนจฉยทมคณภาพ สามารถชวยใหแพทยตรวจวนจฉยและรกษาโรคไดถกตอง ซงเปนการสนบสนนนโยบายของรฐบาลในการสรางหลกประกนสขภาพทดอยางทวถงตอไป


22

การตรวจเยยมหองปฏบตการชนสตรเครอขายการตรวจเบองตนสารเสพตด ในปสสาวะ เขตบรการสขภาพท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ)

อรยะพร กองทพ และคณะ

การตรวจสารเสพตดของหองปฏบตการชนสตรมความส าคญอยางมาก โดยเฉพาะปจจยตาง ๆ ทมผล ไดแก ทกษะการตรวจสารเสพตดดวยชดทดสอบเบองตน ระบบการบรหารจดการตวอยาง เชน การพจารณาลกษณะตวอยาง รวมถงประสบการณของเจาหนาทและสภาพแวดลอมของหองปฏบตการ ประกอบกบกระทรวงสาธารณสขไดประกาศใชเกณฑมาตรฐานพฒนาระบบงานยาเสพตดดานบรหารจดการของหนวยงานสาธารณสขสวนภมภาค (พบยส.) โดยมยทธศาสตรทเกยวของ คอ ยทธศาสตรการปองกน และแกไขปญหา ยาเสพตดดานบ าบดรกษา และฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตด (Demand) และยทธศาสตรการปองกนกลมเสยงไมใหมโอกาสเกยวของกบยาเสพตด (Potential Demand) ซงประกาศฉบบนใชส าหรบผปฏบตงานยาเสพตดของหนวยงานสาธารณสขใน สสจ./รพศ./รพท./รพช./สสอ./สอ. เพอใหเปนแนวทางการปฏบตงานในทศทางเดยวกนทงประเทศ และเพอพฒนาประสทธภาพระบบการบรการจดการงานดานยาเสพตดดานการบ าบดรกษา และฟนฟสมรรถภาพฯ ใหสอดคลองตามยทธศาสตรนโยบายยาเสพตดของชาต

ดงนนในปงบประมาณ 2558 ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต จงท าโครงการตรวจเยยมหองปฏบตการชนสตรเครอขายการตรวจเบองตนสารเสพตดในปสสาวะ เขตบรการสขภาพท 11 (ภเกต พงงา และกระบ) จ านวน 7 แหง จากทงหมด 20 แหง ผลการด าเนนงานกระบวนการตรวจสารเสพตดในปสสาวะของหองปฏบตการชนสตรของโรงพยาบาล จ านวน 7 แหง ในภาพรวมอยในระดบด โดยเฉพาะกจกรรมในดานการทดสอบสารเสพตดในปสสาวะ หองปฏบตการชนสตรมทกษะในการทดสอบถกตองเปนทนาพอใจ นอกจากนมเครอขายระหวางหองปฏบตการ และมการประชมรวมกนเพอปรกษาหารอในดานการปฏบตงาน ซงสามารถแลกเปลยนเรยนรอปสรรคปญหาไดอยางทวถง จงเปนจดแขงของเครอขายทจะน ามาใชเปนชองทางสอสารดานการปฏบตงานตรวจสารเสพตดในปสสาวะตอไป


23

โครงการพฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย เครอขายบรการสขภาพท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ) ประจ าป 2558

อรยะพร กองทพ และคณะ

กรมวทยาศาสตรการแพทย ไดบรณาการงานคณภาพหองปฏบตการทางการแพทย กบเครอขายหองปฏบตการทางการแพทยทกเขตบรการสขภาพ เพอก าหนด ก ากบ ดแล คณภาพและมาตรฐานการใหบรการตรวจวเคราะหหองปฏบตการทางการแพทย ซงเปนหองปฏบตการของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป และโรงพยาบาลชมชน และหองปฏบตการโรงพยาบาลในสงกดกรมวชาการกระทรวงสาธารณสข รวมทงหนวยบรการปฐมภมทใหบรการตรวจวเคราะหสงสงตรวจ โดยผลวเคราะหตองมคณภาพ และเชอถอได เพอประกอบการวนจฉยโรคของแพทย และสงเสรมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย สงกดกระทรวงสาธารณสขทกแหง ใหไดรบการรบรองตามมาตรฐานทก าหนด ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภ เกต ไดจดท าโครงการพฒนาคณภาพ และมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย เครอขายบรการสขภาพท 11 (จงหวดภเกต พงงา และกระบ) ประจ าป 2558 จากการด าเนนการ มหองปฏบตการของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป และโรงพยาบาลชมชน ในพนทจ านวน 20 แหง ไดรบการรบรองมาตรฐานเทคนคการแพทย (LA) จ านวน 20 แหง คดเปน รอยละ 100 ซงผลการพฒนาหองปฏบตการในพนท มความกาวหนาอยางตอเนองทงในดานจ านวนหองปฏบตการสาธารณสขทไดรบรอง ระดบการพฒนา และการสรางเครอขายพฒนาคณภาพหองปฏบตการในระดบจงหวด และระดบเขตบรการสขภาพ

ผลทไดท าใหเกดการสรางเครอขายการพฒนาคณภาพหองปฏบตการในแตละระดบ ไดแก ระดบ ปฐมภม ทตยภม และตตยภม เพอการใหบรการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ และสนบสนนระบบการ รบ-สงตอผปวย โดยมขอมลทางหองปฏบตการ ซงเปนทยอมรบ และเชอถอไดสอดคลองกบแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plane) และท าใหประชาชนไดรบบรการทมคณภาพ จากหองปฏบตการทางการแพทย ทกระดบ


24

สถานการณการใชสารเสพตดในป งบประมาณ 2558

กรรณการ คมข า และ กนษฐา แกลวทนงค

ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ไดด าเนนการตรวจยนยนสารเสพตดในปสสาวะทสงตรวจจากสถานต ารวจ ทวาการอ าเภอ และหนวยงานอนๆ ในจงหวดภเกต พงงา และกระบ ตงแต วนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558 โดยตรวจเบองตนดวย 2 หลกการ คอ หลกการท าใหเกดส (Color test) และหลกการภมคมกนวทยา (Immunological test) หากใหผลบวกจะน าตรวจพสจนยนยนโดยเทคนค Thin Layer Chromatography (TLC), TOXI-LAB และ Gas Chromatography Mass Spectrometry (GC-MS) เพอตรวจวเคราะหหาสารเมทแอมเฟตามน (MA), กญชา (THC), ยาอ (MDMA, MDE, MAD), มอรฟน (MOR), โคเคน (COC), อเฟดรน (E), ซโดอเฟดน (PE), แอมเฟตามน (AMP), เคตามน (K), โคเดอน (COD), เบนโซอลเฮกโกนน (BE), เบนโซไดอะซปนส (BZD) ผลการตรวจ ตวอยางปสสาวะ 605 ตวอยาง ตรวจพบสารเสพตด 475 ตวอยาง คดเปนรอยละ 78.5 โดยพบสารเสพตดชนดเมทแอมเฟตามน (MA) สงสดรอยละ 72.4 รองลงมาเปน กญชา (THC) รอยละ 12.8, เมทแอมเฟตามน (MA) รวมกบกญชา (THC) รอยละ 12.2, เมทแอมเฟตามน (MA) รวมกบเบนโซไดอะซปนส (BZD) รอยละ 1.3 ตามด าลบดงแสดงในแผนภมท 1

แผนภมท 1ชนดของสารเสพตดในปสสาวะทตรวจพบตงแต 1ตลาคม 2557 ถง 30 กนยายน 2558

ตรวจพบสารเสพตดในเพศชายมากกวาเพศหญง คดเปนอตราสวน 9:1 โดยพบตวอยางปสสาวะจากผเสพยาเสพตด ตงแตอาย 13-60 ป และกลมอายทตรวจพบสารเสพตดสงทสด คอ กลมอาย 21-30 ป รอยละ 46.5 รองลงมาคอ กลมอาย 31-40 ป รอยละ 21.7, นอยกวา 20 ป รอยละ 18.9 ตามล าดบ

เมอจ าแนกการตรวจพบสารเสพตด โดยแบงตามอาชพเจาของตวอยาง ตรวจพบสารเสพตดในปสสาวะสงทสดในกลมอาชพรบจาง รอยละ 75.2 รองลงมา คอ ไมระบ รอยละ 6.9, แรงงานตางดาว รอยละ 3.8, ไมประกอบอาชพ รอยละ 3.6 และพนกงานสถานประกอบการ รอยละ 3.2 ตามล าดบ

จากขอมลการตรวจพบสารเสพตดในปสสาวะดงกลาว จะเปนประโยชนตอหนวยงานทมหนาทก ากบดแล ควบคมปองกน และเฝาระวงการใชสารเสพตด เพอแกไขปญหาการแพรระบาดของสารเสพตดตอไป

344(72.4%)

61(12.8%) 58(12.2%)

1(0.2%) 6(1.3%) 2(0.4)%

2(0.4)% 1(0.1)%

MA

THC

MA+THC

BZD

M+BZD

THC+BE

BE

THC+MOR


25

การเฝาระวง และควบคมโรคในพนทจงหวดภเกต พงงา และ กระบ

เบญจพร หนทอง และคณะ

จงหวดภเกต พงงา และกระบ เปนกลมจงหวดทองเทยวทมความส าคญระดบตนๆ ของประเทศ อกทงประเทศไทยก าลงจะเขาสการเปนประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 ท าใหมทงนกทองเทยวทงในและตางประเทศหมนเวยนเขาออกในพนทจ านวนมากตลอดเวลา ซงเปนปจจยเสยงทอาจท าใหเกดการแพรกระจายของโรค ทงโรคตดตออบตใหมและอบตซ า เชน เชอ Legionella spp., ไขหวดใหญ, ไขหวดนก และโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (MERS-CoV) เปนตน

ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต ไดด าเนนการเฝาระวงโรค เพอควบคมโรคในพนทจงหวดภเกต พงงา และกระบ จากตวอยางทน าสงโดยหนวยงานทงภาครฐและเอกชน จ านวน 2,263 ตวอยาง พบเชอ 256 ตวอยาง คดเปนรอยละ 11.3 ซงประกอบดวยการตรวจวนจฉยเพอการเฝาระวงเชอ Legionella spp. จ านวน 2,204 ตวอยาง พบเชอ 251 ตวอยาง คดเปนรอยละ 11.4, โรคไขหวดใหญ จ านวน 29 ตวอยาง พบเชอ 5 ตวอยาง คดเปนรอยละ 17.2, โรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (MERS-CoV) จ านวน 30 ตวอยาง ไมพบเชอ และโรคไขหวดนก ไมมตวอยาง ดงแสดงในแผนภมท 1 และ2

จากขอมลการเฝาระวงทางหองปฏบตการดงกลาวขางตน จะเหนไดวา ยงคงมการพบเชอ

Legionella spp. ในตวอยางทสมเกบจากสถานประกอบการในพนท นอกจากนยงพบอบตการณการเกดโรค ไขหวดใหญในพนทอยางตอเนองเชนเดยวกน จงจ าเปนทผเกยวของทกฝายตองตระหนกในการเฝา

ระวง ควบคม การแพรกระจายของโรค เพอภาพลกษณ และเศรษฐกจของพนทและประเทศไทยตอไป

แผนภมท 2 แสดงจ านวนตวอยางโรคไขหวดใหญ, ไขหวดนก และโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (MERS-CoV)

แผนภมท 1 แสดงจ านวนตวอยาง Legionella spp. ปงบประมาณ 2558

0

100

200

300

400

จ ำนวน (ตวอยำง) พบเชอ

0

10

20

30

โรคไขหวดใหญ MERS-CoV โรคไขหวดนก

จ านวน(ตวอยาง) พบเชอ


26

รวมภาพกจกรรม


27

พธเปดอาคารพกแพทย 12 ครอบครว ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต เมอวนท 4 มถนายน 2558

โครงการอบรมเชงปฏบตการเรอง ระบบความปลอดภยอาหาร (HACCP/GMP) และการน ามาประยกตใช

ในกระบวนการผลตอาหารในสถานประกอบการอาหารโรงแรม เมอวนท 23-24 กรกฎาคม 2558 ณ สยามนรมตภเกต


28

รวมกจกรรมการเตรยมความพรอมเพอรองรบภยอนเกดจากอคคภย ณ ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 11/1 ภเกต

ถายทอดความรใหสมาชก อสม. ในโครงการผลตภณฑสมนไพรใน สปาชมชน และ OTOP ในเขตจงหวดภเกต พงงา และกระบ


29

การตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการรงสวนจฉย โรงพยาบาลทบปด จ.พงงา ตามเกณฑและแนวทางพฒนาหองปฏบตการรงสวนจฉยสงกดกระทรวงสาธารณสข ป 2558

เมอวนท 20 กรกฎาคม 2558

การประเมนระบบคณภาพ และมาตรฐานทางหองปฏบตการตรวจสารเสพตดในปสสาวะ ณ โรงพยาบาลพงงา เมอวนท 17 กนยายน 2558


30

การอบรมสมนาองคความรอาหารปลอดภยแกแกนน าเครอขายอาหารปลอดภย ภาคประชาชนจงหวดภเกต รวมกบส านกงานสาธารณสข จงหวดภเกต

เมอวนท 7 สงหาคม 2558

ใหบรการตรวจวเคราะหโรคไขหวดใหญ โรคไขหวดนก และโรคทางเดนหายใจ

ตะวนออกกลาง (MERS-CoV)


31

คณะผจดท า

นางสาวเกษร บญยรกษโยธน ทปรกษา นายจเร วฒศาสน ทปรกษา นางอรยะพร กองทพ ทปรกษา นางสาวจ ารส พลเกอ ทปรกษา นางสาวพชาภค โหนา ทปรกษา นางสาวอนสรา รตนบร คณะท างาน นางสาวปทมา เอยมอราม คณะท างาน นางสาวทพวรรณ แกวทพยรตน คณะท างาน นางสาวกนษฐา แกลวทนงค คณะท างาน นางสาวกรณกา พมพลอย คณะท างาน

แผนทการเดนทาง


32

Documents

ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 11/1 ภูเก็ต กรมวิทยาศาสตร์ ...รายงานประจ