123

ภาคผนวก ข

ตวอยางแผนการจดการเรยนร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

124

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

125

แผนการจดการเรยนรท 1

โดยใชกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน สอดแทรกเทคนคแผนผงความคด

รายวชาวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

มธยมศกษาปท 2 สาระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

หนวยการเรยนรท 3 อาหารและการด ารงชวต ปการศกษา 2559

เรอง สารอาหารในอาหาร เวลา 2 ชวโมง

1. มาตรฐาน ว 1.1

เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของ

ระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสง

ทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

2. ตวชวด

ว 1.1 ม.2/5 ทดลอง วเคราะห และอธบายสารอาหารในอาหารมปรมาณพลงงาน

และสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย

3. สาระส าคญ

อาหาร หมายถง สงทรบประทานเขาสรางกายแลวไมเปนโทษตอรางกาย แต

กอใหเกดประโยชน โดยท าใหรางกายด ารงชวตไดอยางปกตสขและใหพลงงานแกรางกาย

ซงสารอาหารแตละชนดจะประกอบไปดวยสารอาหารหลายประเภท ไดแก ไขมน โปรตน

คารโบไฮเดรต แรธาตและวตามน

4. จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนเรยนจบเรองนแลวนกเรยนสามารถ

4.1 ดานความร

4.1.1 บอกความหมายของอาหารและสารอาหารได

4.1.2 นกเรยนสามารถบอกความส าคญของอาหารตอรางกายได

4.1.3 นกเรยนสามารถบอกกลมสารอาหารทไมใหพลงงานไดและ

สารอาหารทใหพลงงานได

4.2 ดานทกษะกระบวนการ

4.2.1 จ าแนกและระบแหลงทมาของสารอาหารชนดตางๆ ได

4.2.2 นกเรยนสามารถเลอกรบประทานอาหารทมประโยชนตอรางกายได

อยางเหมาะสม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

126

4.3 ดานคณลกษณะอนพงประสงค

4.3.1 มวนย

4.3.2 ใฝเรยนร

4.3.3 ยอมรบความคดเหนของผอน

4.3.4 มความมงมนในการท างาน

5. สาระการเรยนร

อาหาร หมายถง สงทรบประทานเขาสรางกายแลวไมเปนโทษตอรางกาย

และมประโยชน โดยท าใหรางกายด ารงชวตไดอยางปกตสขและใหพลงงานแกรางกาย

สารอาหาร คอ สารเคมทเปนสวนประกอบอาหาร แบงออกเปน 2 กลม คอ สารอาหารท

ใหพลงงาน ไดแก ไขมน โปรตน คารโบไฮเดรต คารโบไฮเดรต เปนสารอาหารทให

พลงงานในการท างานตอวน ใหความอบอนแกรางกาย ไขมน เปนสารอาหารทให

พลงงานแกรางกายสง กรดไขมนมอย 2 ชนด โปรตน เปนสารอาหารประทมในรางกาย

มากทสองรองจากน า มหนวยยอยทเลกทสด คอ กรดอะมโน ซงมอย 20 ชนด

6. กจกรรมการเรยนร

ขนท 1 ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation)

1.1 ครน ารปอาหารทบรโภคในชวตประจ าวน เชน ขาว ไข เนอ สตว และ

ผลไม มาใหนกเรยนดแลวตงประเดนอภปราย ดงน

– อาหารมอทผานมาของนกเรยน มอะไรบาง เหมอนกบทครน ามาเปน

ตวอยางหรอไม

– ในอาหารทนกเรยนรบประทานแตละวน มสารอาหาร ครบทง 5 หม

หรอไม

– นกเรยนคดวา อาหาร และสารอาหารแตกตางกน ในลกษณะใด

1.2 นกเรยน รวมกนตอบค าถาม และ แสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบของ

ค าถามเพอเชอมโยงไปสการเรยนร เรอง สารอาหาร

ขนท 2 ขนสรางความสนใจ (Engagement)

2.1 ครตงค าถามใหนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน นกเรยนคด

วาอาหาร แตละชนดทเรารบประทานเขาไป ใน แตละมอมสารอาหารทส าคญอะไรบาง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

127

2.2 นกเรยน รวมกนอภปรายหา ค าตอบเกยวกบ ค าถาม ตามความ

คดเหนของแตละคน

ขนท 3 ขนส ารวจและคนหา (Exploration)

3.1 ใหนกเรยนศกษาสารอาหารจากใบความรท 1 เรองสารอาหารใน

อาหาร โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวาอาหาร คอ สงทกนได และเปนประโยชน

ตอรางกาย ในอาหาร มสารอาหารทส าคญ ไดแก คารโบไฮเดรตโปรตน ไขมน วตามน

แรธาต และน า

3.2 แบงนกเรยนกลม ละ 5–6 คน สบคนขอมล เกยวกบ สารอาหาร

โดยด าเนนการ ตามขนตอนดงน

– แตละกลม วางแผนการสบคน ขอมล โดยแบง หว ขอยอยให เพอน

สมาชกชวยกนสบคน ตามทสมาชก กลมชวยกนก าหนดหวขอยอย เชน คารโบไฮเดรต

โปรตน ไขมน วตามน แรธาต และ น า

– สมาชกกลม แตละคน หรอ กลมยอย ชวยกนสบคนขอมลตาม

หวขอยอยทตนเองรบผดชอบโดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาใหหรอจากหนงสอ

วารสาร วทยาศาสตร สารานกรม วทยาศาสตรสารานกรม ส าหรบ เยาวชน และอนเทอรเนต

– สมาชกกลม น าขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน สมาชกในกลม

ฟง รวมทงรวมกนอภปราย ซกถาม จนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน

– สมาชกกลมชวยกน สรปความรทไดทงหมดเปนผลงาน ของกลม

และ ชวยกนจดท ารายงานการ ศกษาคนควา เกยวกบสารอาหาร

3.3 นกเรยน และ ครรวมกนตรวจสอบ ความถกตองของขอมล ทไดจาก

การปฏบตกจกรรม

3.4 นกเรยนท าใบงานท 1.1 สารอาหารในอาหาร

ขนท 4 ขนอธบาย (Explanation)

4.1 นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมน าเสนอผลการปฏบต กจกรรมหนาชน

4.2 นกเรยน และ ครรวมกนอภปราย และ หาขอสรปจาก การปฏบต

กจกรรม โดยใช แนวค า ถามตอไปน

– อาหาร และ สารอาหาร คออะไร

– สารอาหารทส าคญมอะไรบาง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

128

4.3 ครและนกเรยนรวมกนสรปการท ากจกรรม รวมกนแสดงความคดเหน

เพมเตมตามความคดอสระของตน นกเรยนสรปเขยนแผนผงความคดหรอความรทไดเรยน

ในคาบเรยน ในใบงานท 1.2 แผนผงความคดเกยวกบสารอาหารในอาหาร

ขนท 5 ขนขยายความคด (Elaboration)

5.1 ครเชอมโยงความคดเกยวกบสารอาหารในอาหาร และพลงงานทได

จากการไดรบสารอาหาร น าไปสการทดสอบสารอาหาร

ขนท 6 ขนประเมนผล (Evaluation)

6.1 ประเมนจากการท ากจกรรมการทดลองของนกเรยน

6.2 ประเมนจากแผนผงความคดเกยวกบเกยวกบสารอาหารในอาหาร

6.3 ประเมนการออกแบบการทดลองของนกเรยนโดยน าวธการทาง

วทยาศาสตรมาใชในการแกปญหา

6.4 แบบทดสอบยอย เรอง สารอาหารในอาหาร

ขนท 7 ขนน าความรไปใช (Extension)

7.1.แบงนกเรยน เปนกลมสบคนขอมลเกยวกบ สารอาหารในอาหารจาก

หนงสอ วารสารสารานกรม วทยาศาสตร สารานกรม ส าหรบเยาวชนและ อนเทอรเนต

รวมทงน าขอมลทคนควาไดมาจดท าเปนรายงานหรอจดปายนเทศ ใหเพอน ไดทราบเพอ

แลกเปลยนเรยนรกน

7.2. นกเรยน คนควา บทความ หรอ ค าศพทภาษา องกฤษ เกยวกบ

สารอาหารทไมใหพลงงานจากหนงสอเรยนภาษาองกฤษ หรออนเทอรเนต และน าเสนอให

เพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวม ค าศพท และค าแปลลงสมดสงคร

7. สอและแหลงเรยนร

7.1 ใบความรท 1 เรองสารอาหารในอาหาร

7.2 ใบงาน 1.1 เรอง สารอาหารในอาหาร

7.3 แบบทดสอบยอย เรองสารอาหารในอาหาร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

129

8. การวดและประเมนผล

พฤตกรรมทตองการ วธการประเมน เครองมอ เกณฑการ

ประเมน

1. ความร

- บอกความหมายของอาหาร

และสารอาหารได

- นกเรยนสามารถบอก

ความส าคญของอาหารตอ

รางกายได

- นกเรยนสามารถบอกกลม

สารอาหารทไมใหพลงงานได

และสารอาหารทใหพลงงานได

1. การทดสอบยอย

2. การตรวจ

แผนผงความคด

1. แบบทดสอบ

ยอย

2. แบบประเมน

แผนฝงความคด

ผานเกณฑการ

ประเมนรอยละ 75

ขนไป

2. ดานทกษะกระบวนการ

- จ าแนกและระบแหลงทมาของ

สารอาหารชนดตางๆ ได

- นกเรยนสามารถเลอก

รบประทานอาหารทมประโยชน

ตอรางกายไดอยางเหมาะสม

1. สงเกต

พฤตกรรมการ

ปฏบตการทดลอง

ของนกเรยน

2. ตรวจการบนทก

ผลของ แบบ

ปฏบตการทดลอง

1. แบบประเมน

พฤตกรรมการ

ปฏบตการทดลอง

2. บนทกผลของ

แบบปฏบตการ

ทดลอง

3. ดานคณลกษณะอนพง

ประสงค

- มวนย

- ใฝเรยนร

- ยอมรบความคดเหนของผอน

- มความมงมนในการท างาน

- สงเกต

พฤตกรรมการ

เรยนร

- แบบประเมน

พฤตกรรมการ

เรยนร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

130

อาหาร หมายถง สงตางๆ ทรบประทานเขาสรางกายแลวไมเปนพษ และม

ประโยชนตอรางกาย ท าใหเกดพลงงานทชวยในการด าเนนกจกรรมตางๆ ในชวตประจ าวน

และใหความอบอนแกรางกาย ตลอดจนชวยใหรางกายเจรญเตบโตและชวยซอมแซมสวนท

สกหรอ อาหารแตละมอทเรารบประทาน โดยทวไปประกอบดวย ขาว เนอ ไข ผก และ

ผลไมชนดตางๆ ซงอาหารแตละชนดจะมสวนประกอบทเปนสารเคมอยหลายประเภท

ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน แรธาต และวตามน สารเคมประเภทตางๆ ทเปน

สวนประกอบในอาหาร รวมเรยกวา

ทมา: http://bewty-saranrat.blogspot.com/2011/02/1_18.html.

สารอาหาร คอ สารเคมทเปนสวนประกอบอาหาร แบงออกเปน 2 กลม คอ

สารอาหารทใหพลงงาน ไดแก ไขมน โปรตน คารโบไฮเดรต

อาหารแตละชนดจะประกอบดวยสารอาหารหลายประเภทในปรมาณมากหรอนอยแตกตาง

กนไป เมอเรารบประทานอาหารเขาไปรางกายจะมกระบวนการสลายสารอาหาร แปรเปลยน

เปนพลงงาน เพอน าไปใชในกจกรรมตางๆ ของรางกาย

สารอาหารแบงไดเปน 2 กลมใหญ คอ สารอาหารทใหพลงงาน

ไดแก ไขมนจะใหพลงงาน 9 กโลแคลอรหรอประมาณ 38 กโลจลตอ 1 กรม

วชาวทยาศาสตรพนฐาน

รหสวชา ว 22101

ใบความรท 1

เรอง สารอาหารในอาหาร

ใชประกอบ

แผนการจดการเรยนรท 1

(10 นาท)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

131

โปรตนใหพลงงาน 4 กโลแคลอรหรอประมาณ 17 กโลจลตอ 1 กรม สวนคารโบไฮเดรตให

พลงงาน 4 กโลแคลอร หรอประมาณ 17 กโลจลตอ 1 กรม และสารอาหารทไมใหพลงงาน

ไดแก วตามน เกลอแร และน า

สารอาหารประเภทใหพลงงาน

1. คารโบไฮเดรต จะอยในรปของแปงและน าตาล ซงพบมากในขาว ขนมปง ผก

ผลไม นมและผลตภณฑจากนม สวนเครองดมประเภทน าหวาน น าอดลม มแตพลงงาน

จากน าตาลไมมสารอาหารประเภทวตามน โปรตนและไขมน จงไมมประโยชนตอรางกาย

ทงนบคคลทตองการพลงงาน 2,000 กโลแคลอรตอ 1 วน ควรไดรบคารโบไฮเดรต

ประมาณ 300 กรมตอ 1 วน ส าหรบคารโบไฮเดรตสวนทรางกายใชไมหมด รางกายจะ

เปลยนสภาพใหเปนไกลโคเจนเกบไวทตบ และเปลยนเปนไขมน แลวน าไปสะสมไวใต

ผวหนงเปนชนไขมน

ประโยชนของคารโบไฮเดรตตอรางกาย คอ

1.ใหพลงงานความอบอนแกรางกายคารโบไฮเดรต1g จะใหพลงงาน 4 กโลแคลอร

2. ชวยใหรางกายสามารถน าสารอาหารโปรตนไปใชประโยชนไดเตมท

3. เปนพลงงานส ารอง โดยเกบสะสมไวตามเนอเยอตางๆ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

132

2.ไขมน เปนสารอาหารทใหพลงงานแกรางกายสง กรดไขมนมอย 2 ชนด ดงน

2.1) ไขมนอมตว หากรางกายมไขมนชนดนมากเกนไป จะท าใหมโอกาสเสยงตอ

การเปนโรคหลอดเลอดหวใจตบตน ไขมนชนดอมตวจะพบมากในเนอสตวทมสแดง มน

สตว หนงสตว เครองในสตว ไขแดง กง ป หอยตางๆ นม และผลตภณฑจากนม

2.2) ไขมนไมอมตว เปนไขมนทชวยลดการดดซมไขมนอมตวได และยงชวย

ปองกนโรคหลอดเลอดหวใจตบตน พบมากในถว เตาห เหด และน ามนพช (ยกเวนน ามน

มะพราว น ามนปาลม)

เนองจากความตองการพลงงานของแตละบคคลแตกตางกน ผทตองการพลงงาน

วนละ 2,000 กโลแคลอร ควรไดรบไขมนรวมไมเกน 65 กรม ไขมนอมตวไมเกน 20 กรม

และคอเลสเทอรอลไมเกน 300 มลลกรม หากรางกายใชไขมนในอาหารทมรบประทานเขา

ไปไมหมด รางกายจะเกบสะสมไวในรปของไขมน ซงจะเหนเปนชนไขมนใตผวหนง

ประโยชนของไขมน คอ

1. ใหพลงงานมากกวาสารอาหารประเภทอนๆ คอ ไขมน 1 กรม จะใหพลงงาน

9 แคลอร

2. ไขมนในอาหารชวยใหอาหารนมขน และอรอยขน

3. ชวยละลายวตามน (A D E K) และชวยดดซมวตามนดงกลาวในระบบ

ทางเดนอาหาร ถาขาดไขมน กจะท าใหวตามนในรางกายไมไดน าไปใช ประโยชนไดเทาทควร

3. โปรตน เปนสารอาหารทมความจ าเปนตอการเจรญเตบโต ชวยซอมแซมสวนท

สกหรอของรางกาย สรางน ายอยและสรางภมคมกนโรค โปรตนในเนอสตวเปนโปรตนทด

และสมบรณทสด มกรดอะมโนครบตามทรางกายตองการ ส าหรบถว ผก และผลไมบาง

ชนดจะมโปรตนทไมสมบรณ เพราะมกรดอะมโนทไมครบตามทรางกายตองการ คนปกต

ทวไปควรจะไดรบโปรตนอยางนอยวนละ 1 กรมตอน าหนกตว 1 กโลกรม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

133

สารอาหารประเภทโปรตน เปนสารอาหารทมในรางกายมากทสองรอง

จากน า มหนวยยอยทเลกทสด คอ กรดอะมโน ซงมอย 20 ชนด แบงเปน

1. กรดอะมโนทจ าเปน

2. กรดอะมโนทไม

ประโยชนของโปรตน คอ

1. สรางความเจรญเตบโตและซอมแซมสวนทสกหรอใหแกรางกาย

2. ใหพลงงานแกรางกาย โปรตน1g จะใหพลงงาน 4 กโลแคลอร

3. สรางน ายอย ฮอรโมน น ามน และสารภมคมกนโรค

4. ชวยรกษาสมดลของน าในหลอดเลอด เนอเยอ และเซลล

สารอาหารทไมใหพลงงาน

1. วตามน (Vitamin) เปนสารอาหารทไมใหพลงงาน รางกายตองการวตามน

ในปรมาณนอยมากเมอเทยบกบความตองการสารอาหารประเภททใหพลงงาน แตรางกาย

จะขาดไมได ถารางกายขาดวตามนแตละชนดจะท าใหมความผดปกตแตกตางกนไป

ส าหรบรางกายทไดรบวตามนมากเกนความตองการอาจท าใหเกดโทษตอระบบการท างาน

ของรางกายได

วตามน (Vitamin) แบงได 2 ชนด ไดแก

1. วตามนทละลายน า ไดแก วตามนซ วตามนบตางๆ (B1 , B2 , B5 , B6 , B12)

2. วตามนทละลายในไขมน ไดแก วตามนเอ วตามนด วตามนอ วตามนเค (A D E K)

วตามนแตละชนดพบในแหลงสารอาหาร ประโยชนทมตอรางกายและอาการเมอ

ขาดวตามนนนๆ แตกตางกน

วตามนทละลายในน า วตามนทละลายในไขมน

1. ละลายในน าไดด

2. ไมมการสะสมในรางกาย จะถกขบ

ออกมากบปสสาวะ

3. ถกท าลายไดงาย

4. ไมมการแพ

1. ละลายในไขมนไดด

2. เกบสะสมไวทตบ

3. คงทนตอสภาวะแวดลอม

4. เกดอาการแพได หากรบประทาน

มากเกนความตองการ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

134

2. แรธาต (Mineral) เปนสารอาหารอกประเภทหนงทไมใหพลงงาน แตรางกาย

ตองการและ ขาดไมได ประโยชนของแรธาตมตอรางกาย ดงน

- เปนสวนประกอบของอวยวะบางอยาง เชน กระดก ฟน กลามเนอ เซลล

ประสาท เปนตน

- เปนสวนประกอบของสารตางๆ ในรางกาย เชน เลอด น าในเซลล เปนตน

- ชวยในการควบคมการท างานของอวยวะตางๆ ใหท าหนาทเปนปกต

- รางกายของคนมความตองการแรธาตตางๆ หลายชนดและตองการในปรมาณ

ทแตกตางกน

3. น า (Water) H2O

น า เปนสารทมความส าคญตอการด ารงชวตของสงมชวตทกชนด ในรางกายของเราม

น าเปนองคประกอบอย 2 ใน 3 ของน าหนกตว น าจงมความส าคญตอรางกาย ดงน

1. เปนองคประกอบของอวยวะ

ตางๆ ในรางกาย เชน เลอด ตบ ไต ล าไส

และหวใจ เปนตน

2. ชวยควบคมอณหภมของ

รางกายใหคงท

3. ชวยใหกลไกการเกดปฏกรยา

เคมในรางกายเปนไปตามปกต

4. ชวยก าจดของเสยออกจากรางกายทางเหงอและปสสาวะ รางกาย

จะไดรบน าโดยตรงจากการดมน าสะอาด และไดจากอาหารทรบประทานเขาไป ซงม

ปรมาณน าเปนองคประกอบในปรมาณทแตกตางกน รางกายมนษยมน าเปนสวนประกอบ

ประมาณ 60 เปอรเซนตของน าหนกตว น าท าหนาทล าเลยงอาหารและสารตางๆ ไป

ทวรางกาย ควบคมแรงดนเลอด ถารางกายขาดน าจะท าใหอณหภมของรางกายสงขน

เกดตะครว หมดแรง หนามด วงเวยน จนเสยชวตได ดงนน ในแตละวนเราจงควร

ดมน าอยางนอย 6– 8 แกว หรอรบประทานผกและผลไมทมน าสะสมอยมาก เชน

แตงโม สม สบปะรด และผกตางๆ

โดยทวไปมนษยจะขาดน าไดไมเกน 7 วน ปรมาณทจ าเปนตองดมตอวนขนอยกบ

ความรอนของอากาศและกจกรรมของมนษย ในวนทอากาศรอนจด รางกายสญเสยน า

ถง 2 ลตรตอชวโมง หรอนกกฬาทออกก าลงมากและระยะเวลานาน เชน นกวง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

135

มาราธอนจะตองดมน าเพมมากขนกวาปกต เพราะรางกายสญเสยน าไปมากทงทางเหงอ

และลมหายใจออก เนองจากตองหายใจเรวและแรงมากกวาปกต นกวงอาจจะสญเสย

น า 1 – 2 ลตรตอชวโมง จงตองดมน าตลอดเวลาทวงแขงขน

4. เสนใย (Fiber)

เสนใย เปนสวนของอาหารทไดจากพช ประโยชนของเสนใยอาหารมหลายประการ ไดแก

- ชวยลดน าหนก เพราะเสนใยอาหารจะจบกบไขมนจากอาหาร

- ปองกนโรครดสดวงทวาร เนองจากเสนใยอาหารอมน า จงชวยใหการ

ขบถายสะดวก

- ชวยลดระดบไขมนในเลอด เปนการปองกนโรคหลอดเลอดหวใจตบ

ดวย

- ปองการการดดซมสารกอมะเรงในล าไสใหญ เพราะกากอาหารจะไม

คางในล าไสใหญนานเกนไป ผใหญควรจะไดรบเสนใยอาหารวนละ 25 กรม สวนในเดก

คดจากอายบวกดวย 5 กรม เชน นกเรยนอาย 12 ป ตองรบประทานอาหารทมเสนใย

= 12 + 5 = 17 กรมตอวน

ตารางแสดงปรมาณเสนใยอาหารในผก ถว และธญพช

ตวอยางทสมตรวจ (100g) ปรมาณเสนใยอาหาร (g)

ต าลง

คะนา

ขาวโพดขาวตม

ถวเขยว

ถวเหลอง

2.94

4.92

4.73

17.60

17.57

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

136

ค าชแจง จงตอบค าถามตอไปนใหถกตอง (ขอละ 1 คะแนน)

1. อาหารประเภทโปรตนเปนสารอาหารส าคญตอสขภาพของเราอยางไรบาง

ตอบ...............................................................................................................................

2. คนไทยบรโภคสารอาหารชนดใดเปนอาหารหลก คออะไร

ตอบ...............................................................................................................................

3. เราจะสามารถรบประทานอาหารเพยงชนดเดยวทกวนไดหรอไม เพราะเหตใด

ตอบ...............................................................................................................................

4. สารอาหารประเภทไขมน น า มน กอใหเกดประโยชนหรอโทษอยางไรตอรางกาย

ตอบ................................................................................................................................

5. เหลา เบยร หรอของหมกดอง จดวาเปน อาหาร หรอไม เพราะเหตใด

ตอบ...............................................................................................................................

6. นมถวเหลองเปนอาหารทมประโยชนตอคนในวยใดมากทสด (ตอบเรยงลา ดบตามวย)

ตอบ...............................................................................................................................

7. เนอสตว นม ไขใหสารอาหารทส าคญชนดใดบาง

ตอบ...............................................................................................................................

8. คณคาอาหารของผลไมนนคลายคลงกบผก คอมวตามน และเกลอแรตางๆ มากมาย

แตมสารอาหารชนดใดสงกวาผก

ตอบ...............................................................................................................................

9. ผลไมทสกแลวมสเหลองจะใหวตามนชนดใด และมประโยชนตอรางกายของเรา

อยางไรบาง

ตอบ...............................................................................................................................

10. เพราะเหตใดผกจงชวยใหระบบขบถายเปนปกต

ตอบ................................................................................................................................

11. อาหาร (food) คอ ...........................................................................................

12. สารอาหาร (nutrient) คอ .......................................................................................

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

137

ใบงานท 1.2 แผนผงความคด

เรอง สารอาหารในอาหาร

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคด สรปสารอาหารในอาหาร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

138

แบบทดสอบยอย

เรอง สารอาหารในอาหาร

ค าชแจง จงท าเครองหมาย (X) ทบขอทถกเพยงขอเดยว

1. ขอใดกลาวถกตอง

ก. อาหารคอสงทรบประทานแลวจะกอใหเกดพลงงานแกรางกาย

ข. อาหารคอสงทรบประทานแลวเกด ประโยชนแกรางกาย

ค. การดมนมสดทกวนสามารถปองกนโรคเหนบชาได

ง. การขาดสารอาหารมกเกดกบคนทมฐานะยากจนเทานน

2. สารอาหารหมายถงขอใด

ก. สงทกนไดและกอใหเกดประโยชนตอรางกาย

ข. สงทใหพลงงานแกรางกาย

ค. สารเคมทประกอบอยในอาหารทเรากน

ง. สงทไมใหพลงงานแกรางกาย

3. นมถวเหลองใหสารอาหารประเภทใดมากทสด

ก. เกลอแร

ข. คารโบไฮเดรต

ค. ไขมน

ง. โปรตน

4. นกเรยนจะเลอกรบประทานอาหารใดตอไปนจงจะไดรบคารโบไฮเดรตมากทสด

ก. แกงสมผกรวมมตร

ข. ลาดหนาทะเล

ค. ตมย ากง

ง. แกงเลยง

5. ถา ด.ช. ปอ รบประทานนม 1 แกว จะไดรบสารอาหารใดบาง

ก. โปรตน

ข. ไขมน

ค. เกลอแร วตามน

ง. คารโบไฮเดรต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

139

6. สารอาหารประเภทใดทใหความอบอนแกรางกาย

ก. วตามน

ข. โปรตน

ค.ไขมน

ง. เกลอแร

7. ถานกเรยนตองการลดน าหนกควรเลอกรบประทานอาหารชนดใดตอไปน

ก. หมสะเตะ

ข. ขนมปงทาเนย

ค.แกงเลยงกงสด

ง. บวลอยไขหวาน

8. ขอใดมความหมายตรงกบอาหารมากทสด

ก. เปนสงทรบประทานแลวใหพลงงาน

ข. เปนสงทรบประทานแลวใหความอบอนแกรางกาย

ค. เปนสงทรบประทานแลวชวยซอมแซมสวนทสกหรอ

ง. เปนสงทรบประทานแลวใหคณคาและประโยชนกบรางกาย

9. หลกการส าคญในการเลอกกนอาหารคอขอใด

ก. กนอาหารใหครบทกประเภทในปรมาณพอเหมาะ

ข. หลกเลยงอาหารทมสารพษเจอปน

ค. กนอาหารทมคณภาพโดยไมค านงถงราคา

ง. 1 และ 2 ถก

10. เพราะเหตใดจงแนะน าใหเดกเลกๆ ดมนมถวเหลองแทนนมวว

ก.ราคาถกแตมประโยชน

ข.มวตามนและเกลอแรครบ

ค.ท าจากพชไมมคอเลสเทอรอล

ง.มกรดอะมโนทจ าเปนตอรางกายครบทกชนดเฉลย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

140

เฉลยแบบทดสอบยอย

เรอง สารอาหารในอาหาร

1. ข

2. ค

3. ง

4. ข

5. ก

6. ค

7. ค

8. ง

9. ก

10.ง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

141

แผนการจดการเรยนรท 2

โดยใชกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน สอดแทรกเทคนคแผนผงความคด

รายวชาวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

มธยมศกษาปท 2 สาระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

หนวยการเรยนรท 3 อาหารและการด ารงชวต ปการศกษา 2559

เรอง สารอาหารทใหพลงงาน เวลา 2 ชวโมง

1. มาตรฐาน ว 1.1

เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบ

ตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร

และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

2. ตวชวด

ว 1.1 ม.2/5 ทดลอง วเคราะห และอธบายสารอาหารในอาหารมปรมาณพลงงาน

และสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย

3. สาระส าคญ

สารอาหาร หมายถง สารเคมทเปนสวนประกอบของอาหาร ไดแก โปรตน

คารโบไฮเดรต วตามน แรธาต และไขมน ซงสามารถทดสอบได

4. จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนเรยนจบเรองนแลวนกเรยนสามารถ

4.1 ดานความร

4.1.1 อธบายเกยวกบสารอาหารทใหพลงงานแกรางกายได

4.1.2 อธบายวธการทดสอบสารอาหาร ประเภทโปรตน คารโบไฮเดรต

และไขมนได

4.1.3 บอกไดวาอาหารแตละชนดมสารอาหารใดบางเปนองคประกอบ

4.2 ดานทกษะกระบวนการ

4.2.1 ตงสมมตฐานจากปญหาทก าหนดใหได

4.2.2 ทดสอบและบอกไดวาในอาหารแตละชนดทน ามาทดสอบม

สารอาหารใดบางเปนองคประกอบ

4.2.3 เปรยบเทยบความแตกตางของปรมาณพลงงานจากอาหาร

บางชนดได

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

142

4.3 ดานคณลกษณะอนพงประสงค

4.3.1 มวนย

4.3.2 ใฝเรยนร

4.3.3 ยอมรบความคดเหนของผอน

4.3.4 มความมงมนในการท างาน

5. สาระการเรยนร

สารอาหารทใหพลงงาน ไดแก ไขมน โปรตน คารโบไฮเดรต

1. คารโบไฮเดรต เปนสารอาหารทใหพลงงานในการท างานตอวน ใหความอบอน

แกรางกาย

2. ไขมน เปนสารอาหารทใหพลงงานแกรางกายสง กรดไขมนมอย 2 ชนด

3. โปรตน เปนสารอาหารประทมในรางกายมากทสองรองจากน า มหนวยยอยท

เลกทสด คอ กรดอะมโน ซงมอย 20 ชนด

อาหารชนดหนงจะประกอบดวยสารอาหารหลายชนด ซงสารอาหารแตละชนดม

วธการทดสอบทแตกตางกน ดงน

1. ถาสารทน ามาทดสอบกบสารละลายไอโอดนเปลยนสของสารละลายไอโอดน

เปนสมวง หรอน าเงนปนมวง แสดงวาสารนนมแปง

2. ถาทดสอบสารนนกบสารละลายเบเนดกต แลวไดตะกอนสแดงอฐแสดงวาสาร

นนมน าตาลกลโคส

3. ถาทดสอบสารนนกบสารละลายคอปเปอรซลเฟรตและโซเดยมไฮดรอกไซด

แลวเปลยนเปนสมวงแสดงวาสารนนมสารอาหารประเภทโปรตน

4. ถาน าสารนนถกบกระดาษแลวท าใหกระดาษโปรงแสงได แสดงวาสารนนม

สารอาหารประเภทไขมนอยดวย

6. กจกรรมการเรยนร

ขนท 1 ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation) (5 นาท)

1.1 ครและนกเรยนรวมกนทบทวนเกยวกบเรองสารอาหารทอยในอาหารจากการ

เรยนในครงทผานมาโดยถามนกเรยนในหองเรยนดวยค าถาม

- เมอเชา / กลางวน นกเรยนรบประทานอาหารอะไร หรอ นกเรยน

ทานอะไรรองทองกอนมาโรงเรยน เชน ขนมปงกบนมกลอง

- นกเรยนรบประทานอาหารเพออะไร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

143

- นกเรยนรบประทานอาหารวนละกมอ

1.2 ครใหนกเรยนรวมกนบอกชออาหารหรอสงทนกเรยนรบประทานในมอท

ผานมา (มอเชา หรอมอกลางวน) โดยครเขยนรายชอสงทนกเรยนรบประทานบนกระดาน

1.3 นกเรยนแตละกลมดขอมลบนกระดาน แลวจ าแนกอาหารออกเปน 3 กลม

คอ กลมทใหพลงงานมาก กลมทใหพลงงานนอย และกลมทไมใหพลงงาน

ขนท 2 ขนสรางความสนใจ (Engagement) (5 นาท)

2.1 ครน าภาพอาหาร เชน ไก หม ผก ผลไม ไข ถว น ามนพช ใหนกเรยนด และให

นกเรยนระบวาอาหารดงกลาวจดอยในกลมทใหพลงงานหรอไมใหพลงงาน

2.2 เมอนกเรยนชวยกนระบสารอาหารจากทเพอนรบประทานมาเรยบรอยแลวคร

สรางความสนใจในการเรยนเนอหาตอไป โดยใชถามตอไปนนกเรยนจะทราบไดอยางไรวา

อาหารทเพอนรบประทานนนมสารอาหารอยางทนกเรยนระบไวจรง แลวเราจะสามารถ

ทดสอบไดอยางไร

ขนท 3 ขนส ารวจและคนหา (Exploration) (55 นาท)

3.1 นกเรยนแบงกลมกลมละ 5-6 คน กลมเดมเปลยนหนาทรบผดชอบรวมกนปฏบต

กจกรรม

3.2 จากนนศกษาวธท ากจกรรมในชดกจกรรมท 2.2 การทดสอบสารอาหาร

ประเภทโปรตน คารโบไฮเดรตและ ไขมน โดยครใชค าถามเพอใหนกเรยนรวมกน

ตงสมมตฐาน ก าหนดวตถประสงค ก าหนดตวแปรในการทดลอง ดวยค าถาม ดงน

3.2.1 นกเรยนคดวาการทดลองนมวตถประสงคอยางไร (เพอศกษา

วธการทดสอบสารอาหารชนดตางๆ)

3.2.2 นกเรยนคดวาอาหารทน ามาทดสอบดวยสารทใชทดสอบชนด

ตางๆ นนจะเกดการเปลยนแปลงแตกตางกนหรอไม เหตใดจงคด เชนนน (แตกตางกน

เพราะอาหารตางชนดกนจะมสารอาหารตางกนและสารอาหารตางชนด กนจะใหผลการ

ทดสอบแตกตางกน)

3.2.3 นกเรยนคดวาจะมอาหารชนดใดบางทจะทดสอบตามชดกจกรรม

2.2 ทมสารอาหารมากกวา 1 ชนด เพราะเหตใด (น านม เพราะเปนสารอาหารส าหรบ

ทารกแสดงวาตองมอาหารครบ 5 หมจงจะท าใหทารกเจรญเตบโตได)

3.2.4 นกเรยนจะตงสมมตฐานการทดลองอยางไร (อาหารตางชนดกน

จะมสารอาหารตางกนและสารอาหารตางชนดกนจะใหผลการทดสอบแตกตางกน)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

144

3.2.5 ในการทดลองครงนสงทตองควบคมใหเหมอนกนทกครงทท าการ

ทดสอบคออะไรบาง 1) จ านวนหยดของสารทใชในการทดสอบ 2) ปรมาณของอาหารทใช

ในการทดสอบ 3) เวลาทใชในการตมหลอดทดลองททดสอบสารตวอยาง

3.2.6 สงใดทเปนสาเหตใหผลการทดสอบอาหารแตละชนดแตกตางกน

(สารอาหารทอยในอาหาร)

3.3 ครอภปรายกอนใหนกเรยนท าการทดลอง ดงน

3.3.1 ครย าขนตอนการทดลองกบนกเรยนกอนลงมอท าวาใหทดลอง

โดยใชสารส าหรบทดสอบทละอยาง

3.3.2 ในการบนทกผลการทดลองถาทดสอบแลวไดสเดม ใหเขยนวาไม

เปลยนแปลงถาสเปลยนไปจากเดมใหบนทกตามทสงเกตได

3.3.3 ใหใชทจบหลอดทดลองทกครงทหยบหลอดทดลองขณะรอน

3.3.4 ใหสงเกตการณเปลยนแปลงของสารตลอดเวลาทด าเนนการ

ทดลอง

3.3.5 นกเรยนควบคมจ านวนหยดของสารทใชในการทดสอบใหเทากน

ทกครง

3.3.6 ใหเวลาในการตมหลอดทดลองททดสอบสารตวอยางประมาณ

2 นาท

3.4 นกเรยนรวมกนท าการทดลองบนทกผลและตอบค าถามตามชดกจกรรม 2.2

การทดสอบสารอาหารประเภทโปรตน คารโบไฮเดรต และไขมน ในขณะทนกเรยนปฏบต

กจกรรมครคอยชแนะและใหค าปรกษากบนกเรยนอยางใกลชด

ขนท 4 ขนอธบาย (Explanation) (30 นาท)

4.1 นกเรยนสงตวแทนออกมาน าเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยนในระยะน

ครคอยอภปรายเพมเตม ชวยตอบปญหาขอสงสย หากนกเรยนกลมทออกมาน าเสนอไม

สามารถน าเสนอไดอยางชดเจน

4.2 นกเรยนและครรวมกนอภปราย เพอใหนกเรยนสามารถสรปผล การทดลองได

อยางถกตอง โดยใชค าถามตอไปน

4.2.1 ผลการทดลองเปนไปตามทนกเรยนตงสมมตฐานไว หรอไม อยางไร

(เปนไปตามสมมตฐานทตงไว คอ อาหารตางชนดกนจะมสารอาหารตางกนและสารอาหาร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

145

บางชนดกนจะใหผลการทดสอบแตกตางกน เชน เมอใชสารละลายไอโอดนทดสอบแปง

จะเปลยนจากสเหลอปนน าตาลเปนสน าเงนปนมวง)

4.2.2 การทดสอบแปงและน าตาลกลโคสใหผลการทดสอบเหมอนกน

หรอไมอยางไร (ไมเหมอนกน แปงเปลยนแปลงสของสารละลายไอโอดน ในขณะทน าตาล

กลโคสเปลยนแปลงสของสารละลายเบเนดกต)

4.2.3 อาหารชนดใดบางเมอทดสอบกบสารละลายเบเนดกตแลวใหผล

เหมอนกบกลโคส (ไมมแตถาใชนมสดรสหวานมาทดสอบจะไดผลเหมอนกลโคส)

4.2.4 เมอหยดน ามนพชลงบนกระดาษ นกเรยนสงเกตเหนการ

เปลยนแปลงอยางไร (กระดาษจะเปนมนมลกษณะโปรงแสง)

4.2.5 จากการทดลองไขขาวและน านมใหผลเหมอนหรอตางกนอยางไร

(เหมอนกนคอ เมอทดสอบกบสารละลายคอปเปอรซลเฟตและโซเดยมไฮดรอกไซดจะม

การเปลยนเปนสมวง)

4.2.6 สาเหตทท าใหอาหารแตละชนดใหผลการทดลองแตกตางกน คอ

อะไร(สารอาหารทอยในอาหารตางกน)

4.2.7 ในความเปนจรงอาหารนมมน าตาลและไขมนเปนองคประกอบแต

เหตใดในการทดลองนจงทดสอบไมพบ (เพราะน าตาลและไขมนทมในน านมมประมาณนอย)

4.2.8 ในการทดสอบสารอาหารประเภทโปรตน ไขมน และคารโบไฮเดรต

ครงนนกเรยนจะสรปผลการทดลองไดวาอยางไร (1. ถาสารทน ามาทดสอบกบสารละลาย

ไอโอดนเปลยนสของสารละลายไอโอดน เปนสมวงหรอน าเงนปนมวง แสดงวาสารนนมแปง

2. ถาทดสอบสารนนกบสารละลายเบเนดกต แลวไดตะกอนสแดงอฐแสดงวาสารนนม

น าตาลกลโคส 3. ถาทดสอบสารนนกบสารละลายคอปเปอรซลเฟรตและโซเดยมไฮดรอกไซด

แลวเปลยนเปนสมวง แสดงวาสารนนมสารอาหารประเภทโปรตน 4. ถาน าสารนนถกบ

กระดาษแลวท าใหกระดาษโปรงแสงได แสดงวาสารนนมสารอาหารประเภทไขมนอยดวย)

4.3 นกเรยนแตละคนเขยนแผนผงความคด เกยวกบการทดสอบสารอาหาร

ประเภทโปรตน คารโบไฮเดรตและไขมนในใบงานท 2.2

ขนท 5 ขนขยายความคด (Elaboration) (10 นาท)

5.1. ครถามนกเรยน เพอใหนกเรยนน าความรทไดไปใชกบสถานการณอนๆ

ดวยค าถามตอไปน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

146

5.1.1 นกเรยนจะสามารถทดสอบสารอาหารทอยในอาหารชนดอนๆ ไดอก

หรอไมและจะมการทสอบอยางไร (ไดใชการทดสอบเชนเดยวกน)

5.1.2 ถาอาหารทตองการทดสอบอยในสถานะของแขง เชน นมผงเดก

หรอเมลดถวลสงนกเรยนจะมวธการทดสอบอยางไร (ตองน าอาหารไปละลายน าหรอถว

ลสงตองน าไปตมแลวบดใหละเอยดกอนทจะน ามาทดลองตามขนตอน)

5.1.3 นกเรยนคดวาเราสามารถน าความรเรองการทดสอบน าตาลใน

อาหารไปทดสอบปสสาวะของผปวยเปนโรคเบาหวานไดหรอไม เหตใดจงคดเชนนน (ได

เนองจากปสสาวะของผปวยโรคเบาหวานมน าตาลกลโคสซงเปนน าตาลโมเลกลเดยว

สามารถทดสอบไดโดยตรวจสอบกบสารละลายเบเนดกตแลวน าไปตมในน าเดอด

ขนท 6 ขนประเมนผล (Evaluation)

6.1 ประเมนจากการท ากจกรรมการทดลองของนกเรยน

6.2 ประเมนจากแผนผงความคดเกยวกบการทดสอบสารอาหารประเภท

โปรตนคารโบไฮเดรตและไขมนใน

6.3 ประเมนการออกแบบการทดลองของนกเรยนโดยน าวธการทาง

วทยาศาสตรมาใชในการแกปญหา

6.4 แบบทดสอบยอย เรอง การทดสอบสารอาหาร

ขนท 7 ขนน าความรไปใช (Extension) (15 นาท)

7.1 นกเรยนแตละกลมรวมกนปรกษาวางแผนออกแบบการทดลองเพอ

ทดสอบสารอาหารในอาหารทนกเรยนรบประทานในชวตประจ าวนวาประกอบดวย

สารอาหารชนดใดบางกลมละ 1 ชนด โดยบนทกผลลงในใบงานท 2.3 การทดสอบ

สารอาหารในอาหารทรบประทานในชวตประจ าวน โดยครคอยชแนะและใหค าปรกษา

เกยวกบการระบวตถประสงค การควบคมตวแปรวธการออกแบบการทดลองและ

ออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง

7.2 นกเรยนแตละกลมท าการทดลองตามแผนทตนเองวางไว ในชวโมง

ของชมนมวทยาศาสตร โดยครคอยใหค าปรกษาและประเมนการปฏบตกจกรรม

7. สอและแหลงเรยนร

7.1 ใบความรเรองท 2 สารอาหารทใหพลงงาน

7.2 แบบปฏบตกจกรรมท 2.1 เรอง การทดสอบสารอาหาร ประเภทโปรตน

คารโบไฮเดรต ไขมน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

147

7.3 อปกรณและสารเคมทใชในการทดลอง

7.4 ใบงานท 2.2 แผนผงความคดเกยวกบการทดสอบสารอาหาร ประเภทโปรตน

คารโบไฮเดรต ไขมน

7.5 ใบงานท 2.3 การทดสอบสารอาหารในอาหารทรบประทานในชวตประจ าวน

7.6 แบบทดสอบยอย เรอง การทดสอบสารอาหาร

8. การวดและประเมนผล

พฤตกรรมทตองการ วธการประเมน เครองมอ เกณฑการ

ประเมน

1. ความร

- อธบายเกยวกบสารอาหารทให

พลงงานแกรางกายได

- อธบายวธการทดสอบสารอาหาร

ประเภทโปรตน คารโบไฮเดรต และไขมนได

- บอกไดวาอาหารแตละชนดม

สารอาหารใดบางเปนองคประกอบ

1. การทดสอบยอย

2. การตรวจ

แผนผงความคด

1. แบบทดสอบ

ยอย

2. แบบประเมน

แผนฝงความคด

ผานเกณฑการ

ประเมนรอยละ

75 ขนไป

2. ดานทกษะกระบวนการ

- ตงสมมตฐานจากปญหาทก าหนดใหได

- ทดสอบและบอกไดวาในอาหาร

แตละชนดทน ามาทดสอบม

สารอาหารใดบางเปนองคประกอบ

- เปรยบเทยบความแตกตางของปรมาณ

พลงงานจากอาหารบางชนดได

1. สงเกต

พฤตกรรมการ

ปฏบตการทดลอง

ของนกเรยน

2. ตรวจการบนทก

ผลของ แบบ

ปฏบตการทดลอง

1. แบบประเมน

พฤตกรรมการ

ปฏบตการ

ทดลอง

2. บนทกผลของ

แบบปฏบตการ

ทดลอง

3. ดานคณลกษณะอนพงประสงค

- มวนย

- ใฝเรยนร

- ยอมรบความคดเหนของผอน

- มความมงมนในการท างาน

- สงเกต

พฤตกรรมการ

เรยนร

- แบบประเมน

พฤตกรรมการ

เรยนร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

148

อาหารและสารอาหาร

1. อาหาร (Food) หมายถงสงทรบประทานไดไมเปนพษและกอใหเกดประโยชนตอ

รางกาย ชวยใหรางก ายเจรญเตบโตแขงแรงตานทานโรค

2. สารอาหาร (Nutrient) หมายถงสารเคมทเปนสวนประกอบของอาหารเปนสงท

กนเขาไป แลวมประโยชนตอรางกายใชเผาผลาญเปนพลงงานใชในการเจรญเตบโตและ

ซอมแซมสวนทสกหรอ และใชในกจกรรมต างๆของสงมชวต

3. ประเภทของสารอาหาร

3.1 จ าแนกโดยใชความสามารถในการใหพลงงานเปนเกณฑแบงเปน

3.1.1 สารอาหารทใหพลงงานแกรางกายคอคารโบไฮเดรต

(Carbohydrate) โปรตน (Protein) และไขมน(Lipid)

3.1.2 สารอาหารทไมใหพลงงานแกรางกายคอวตามน (Vitamin) แรธาต

(Mineral) และน า (Water)

3.2 จ าแนกโดยใชประเภทของสารเคมเปนเกณฑไดแก

3.2.1 สารอาหารทเปนสารอนทรยไดแก คารโบไฮเดรต(Carbohydrate)

โปรตน (Protein) ไขมน (Lipid) และวตามน (Vitamin)

3.2.2 สารอาหารทเปนสารอนนทรย ไดแกแรธาต (Mineral) และน า

(Water)

4. แหลงทมาของสารอาหารประเภทต างๆ

1. คารโบไฮเดรตเปนสารเคมทพบในอาหารจ าพวกแปงและนาตาล

2. โปรตนเปนสารอาหารทพบในอาหารจ าพวกเนอสตวตางๆ ไขถวนม

3. ไขมนเปนสารอาหารทพบในอาหารจ าพวกไขมนพชและไขมนสตว

4. แรธาตเปนสารอาหารทพบในอาหารแทบทกประเภทเชน ผกใบเขยว

ผลไม เนอสตว ไข นม เปนตน

5. วตามนเปนสารอาหารทพบมากในอาหารจ าพวกผกใบเขยวและผลไม

วชาวทยาศาสตร

พนฐาน

รหสวชา ว 22101

ใบความรท 2

เรอง สารอาหารทใหพลงงาน

ใชประกอบ

แผนการจดการ

เรยนรท 2

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

149

5. การตรวจสอบหาสารอาหารประเภทต างๆทมอยในอาหารมวธการตรวจสอบ

อยางงายๆ ดงน

5.1 การตรวจสอบหาคารโบไฮเดรตม 2 วธคอ

- การทดสอบแปงจะใชสารละลายไอโอดนหยดลงบนอาหารทตองการ

ทดสอบถาอาหารททดสอบมแปงเปนสวนประกอบจะเปลยนส ของสารละลายไอโอดน

จากสน าตาลเปนสมวงเขมเกอบด าหรอมวงแกมน าเงน

– การทดสอบน าตาลจะใชสารละลายเบเนดกตหยดลงไปในอาหารแลวน าไป

ตมในน าเดอดถ าเกดตะกอนสสมสเหลองหรอสอฐแสดงวาอาหารนนมน าตลลเปน

สวนประกอบ

5.2 การตรวจสอบห าโปรตนจะใชการทดสอบทเรยกวาการทดสอบไบยเรตคอการ

เตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดและสารประกอบคอปเปอรซลเฟตลงในอาหารถาส

ของสารละลายเปลยนจากสฟาเปนสมวงหรอสชมพอมมวงหรอสน าเงนแสดงวาอาหารนน

มโปรตน

5.3 การตรวจสอบหาไขมนเปนการตรวจสอบทสามารถท าไดงายๆ ไมยงยาก

เหมอนกบวธการตรวจสอบสารอาหารประเภทอนคอการน าอาหารไปแตะหรอถกบ

กระดาษสขาวแลวใหแสงสองผานถ ากระดาษเปนมนและมลกษณะโปรงแสงแสดงวา

อาหารนนมไขมนอย

ภาพท 4 ภาพอาหาร 5 หม.

ทมา: http://bewty-saranrat.blogspot.com/2011/02/1_18.html.

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

150

C6H12O6 + O2 เอนไซม H2O + CO2 + พลงงาน

(สารอาหาร)

พลงงานทไดจากอาหาร

อาหารทถกยอยใหมโมเลกลขนาดเลกจนกลายเปนสารอาหารแลว จะถกดดซมเขาส

ระบบไหลเวยนเลอด ซงเลอดจะน าสารอาหารไปยงเซลลตางๆ ทวรางกาย ปฏกรยาเคมท

เกดขนภายในเซลล โดยการสนดาปดวยออกซเจนจะท าใหสารอาหารแตกตว ใหพลงงาน

คารบอนไดออกไซด และน า กระบวนการนเรยกวา การหายใจแบบใชออกซเจน เปน

กระบวนการทเกดขนอยางชา และมการควบคมพลงงานทปลอยออกมาจากอาหาร

สารอาหารประเภทคารโบไฮเดรต ไขมน และโปรตนเทานนทใหพลงงานออกมาดงสมการ

สวนสารอาหารชนดอน จะไมใหพลงงาน

สารอาหาร + ออกซเจน น า + คารบอนไดออกไซด + พลงงาน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

151

แบบทดสอบยอย

เรอง การทดสอบสารอาหาร

ค าชแจง จงท าเครองหมาย (X) ทบขอทถกเพยงขอเดยว

1. สารละลายไบยเรตใชทดสอบสารอาหารประเภทใด

ก. โปรตน

ข. ไขมน

ค. วตามน

ง. คารโบไฮเดรต

2. สารอาหารประเภทใดทมองคประกอบเหมอนกน

ก. โปรตนและคารโบไฮเดรต

ข. ไขมน และโปรตน

ค. คารโบไฮเดรตและไขมน

ง. โปรตน คารโบไฮเดรตและไขมน

3. สารละลายชนดใดทใชทดสอบหาน าตาล

ก. สารละลายไอโอดน

ข. สารละลายไบยเรต

ค. สารละลายเบเนดกต

ง. สารละลายคอปเปอรซลเฟต

4. หนวยยอยทเลกทสดของโปรตนคอขอใด

ก. กรดไขมน

ข. กรดโปรตน

ค. กรดอะมโน

ง. กลโคส

5. อาหารชนดหนงเมอทดสอบดวยสารละลายไอโอดนจะเปลยนสเปนสมวงอมเงนขอใด

กลาวถกตองทสด

ก. อาหารชนดนไดแกไขมน

ข. อาหารชนดนจดอยในพวกคารโบไฮเดรตจ าพวกแปง

ค. อาหารชนดนจดอยในพวกโปรตนจ าพวกนม

ง. อาหารชนดนจดอยในพวกคารโบไฮเดรตจ าพวกน าตาล

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

152

6. เมอหยดสารละลายไอโอดนลงบนแปงจะเกดการเปลยนแปลงอยางไร

ก. เปลยนเปนสสม

ข. เปลยนเปนสเหลอง

ค. เปลยนเปนสน าเงน

ง. ไมมกเปลยนแปลง

7. ขอใดกลาวถกตองทสด

ก. สงทรบประทานไดทกชนดจดเปนอาหาร

ข. แรธาตและวตามนจดเปนสารอาหารประเภทหนง

ค. การทดสอบสารอาหารดวยสารละลาย ไอโอดนตองมการตม

ง. โปรตนทดสอบดวยวธงายๆคอ น าไปถกบกระดาษขาว

8. การทดสอบน าตาลกลโคสดวยสารละลายเบเนดกต ขอใดเรยงล าดบการเปลยนสของ

ตะกอนจากปรมาณน าตาลนอยไปหามาก ไดอยางถกตอง

ก. เหลอง เขยว แดงอฐ สม

ข. เหลอง สม เขยว แดงอฐ

ค. เขยว เหลอง สม แดงอฐ

ง. แดงอฐ สม เขยว เหลอง

9. การทดลองไบยเรตเปนวธการทใชทดสอบสารอาหารประเภทใด

ก. แรธาต

ข. โปรตน

ค. ไขมน

ง. คารโบไฮเดรต

10. การทดสอบอาหารประเภทโปรตน จะใชวธใด

ก. ทดสอบดวยสารละลายไอโอดน

ข. ทดสอบดวยสารละลายเบเนดกส

ค. ทดสอบดวยน าบรสทธรวมกบการตม

ง. ทดสอบดวยสารละลายคอปเปอรซลเฟตและสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

153

เฉลยแบบทดสอบยอย

เรอง การทดสอบสารอาหาร

1. ก

2. ค

3. ค

4. ค

5. ข

6. ค

7. ค

8. ค

9. ข

10. ง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร