SSC 281 : Economics

Page 1 of 13

บทท 9

สวนประกอบของรายไดประชาชาตทางดานรายจาย

9.1 สวนประกอบของรายไดประชาชาตทางดานรายจาย

รายไดประชาชาตทางดานรายจาย คอ อปสงคมวลรวมของประเทศ (Aggregate Demand, AD) ประกอบดวยรายการตอไปน - รายจายเพอการบรโภค (C): durable/non-durable goods, services - รายจายเพอการลงทน (I) - รายจายเพอซอสนคาและบรการของรฐบาล (G) - รายไดเพอการสงออกสทธ (X-M) ดงนน AD = C + I + G + (X-M) สวนประกอบของรายไดประชาชาตทง 4 น เปนสงทก าหนดรายไดประชาชาตใหเปลยนแปลงไปในทางทสงหรอต าลง เชน นาย ก. ก เงนจากธนาคารมาตงโรงงานผลตปลากระปอง 1 ลานบาท ในการน นาย ก. จะตองจางคนงานมาชวย 100 คน จะตองซอปลามาใชเปนวตถดบวนละ 100 กโลกรม การลงทนของนาย ก. เปนผลใหคนมงานท าเพมขน 100 คน ชาวประมงขายปลาไดมากขนวนละ 100 กโลกรม ชาวบานมปลากระปองบรโภคเพมขน ธนาคารกจะไดรบดอกเบยเงนก จากนาย ก. เมอคนงานและชาวประมงมรายได กจะใชจายเงนออกไป ท าใหเกดความตองการสนคาตางๆ และการจางงานเพมขนเปนทอดๆและในทสดรายไดประชาชาตในรปของคาเชา ดอกเบย คาจาง และผลก าไรกจะสงขน เปนตน ในบทนจะตองท าความเขาใจสวนประกอบของรายไดประชาชาตทง 4 ไดแก การใชจายอปโภคบรโภค (Consumption: C) การใชจายเพอการลงทนภาคเอกชน (Investment: I) การใชจายภาครฐบาล (Government Expenditure: G) และการสงออก / การน าเขา (Export: X /Import: M)

9.2 การใชจายอปโภคบรโภค (Consumption: C)

การใชจายเพอการอปโภคบรโภคของคนทงประเทศ (aggregate consumption) นบเปนสวนประกอบทส าคญในการก าหนดระดบอปสงครวม โดยปจจยทก าหนดรายจายเพอการบรโภค - รายไดสทธสวนบคคล (Yd) - สนทรพยของผบรโภค - ระดบราคาสนคา : expansion/ recession - สนคาถาวรทผบรโภคมอย

SSC 281 : Economics

Page 2 of 13

- การกระจายอายของประชากร - รสนยมของผบรโภค - การคาดคะเนราคาสนคาในอนาคต 9.2.1 ฟงกชนการบรโภค (Consumption Function) เปนการแสดงความสมพนธระหวางรายจายเพอการบรโภคกบปจจยทมตอการบรโภค , Keyn ชใหเหนวาปจจยทส าคญทเปนตวก าหนดการใชจายเพอการบรโภคของบคคลคอรายได ดงนน C = f (Yd) เมอ C : รายจายเพอการบรโภค Yd : รายไดสทธของผบรโภค ถาสมมตใหปจจยอนทก าหนดการบรโภคคงทแลว จะเหนไดวาการบรโภคมความสมพนธกบรายไดโดยตรง กลาวคอ เมอรายไดเพมขน การใชจายเพอการบรโภคกจะสงขน แตถารายไดนอยลง การบรโภคกจะต าลงดวย 9.2.2 สมการการบรโภค (Consumption Equation)ทขนกบรายไดสวนบคคล C = Ca + Ci Ci = b*Yd, b= สดสวนการบรโภคเมอรายไดปป. ไป 1หนวย C = Ca + b*Yd จะเหนไดวาคาใชจายเพอการอปโภคบรโภคของประชาชนทงประเทศขนอยกบ Ca. b และ Yd และปจจยส าคญทก าหนดใหการบรโภคสงหรอต ากคอรายได ในทนหมายถง รายไดสทธสวนบคคล (Disposables Income) ซงพนภาระภาษทบคคลสามารถน าไปจบจายใชสอยไดจรง เมอ Ca : การบรโภคอสระ(Autonomous Consumption)เมอ Yd = 0 Ci : การบรโภคโดยจงใจ(Induced Consumption) เปนการบรโภคทขนกบ รายได 9.2.3 สมการการบรโภคทขนกบรายไดประชาชาต สมมตให Yd = Y - T เมอ Yd : รายไดสทธสวนบคคล Y : รายไดประชาชาต T : ภาษเงนไดบคคลธรรมดา T = tY, t = tax rate

SSC 281 : Economics

Page 3 of 13

Yd = (1-t)Y ดงนน C = Ca + (1-t)bY

รปท 9.2-1 กราฟการบรโภคทขนกบรายไดประชาชาต

† รปท 9.2-2 การเปลยนแปลงของรายจายเพอการบรโภค

จากรปท 9.2-2 การเปลยนแปลงของรายจายเพอการบรโภค เปนการเปลยนแปลงทเกดขนเนองจากการเปลยนแปลงในปจจยทเปนตวก าหนดการบรโภค ในขณะทรายไดของผ บรโภคยงคงเดม กรณเชนนจะท าใหเสนการบรโภคเคลอนยายจากเสนเดมทงเสน ปจจยดงกลาวอาจเกดจากคาครองชพสงขน

† 9.2.4 สมการการออม (Saving Equation)

ปกตผบรโภคจ าเปนตองมรายไดอยางนอยจ านวนหนงใชจายอปโภบรโภคเพอยงชพ และถามรายไดสงขนกจะจบจายใชสอยไดมากขน แลวจะเพมขนในสดสวนทนอยกวารายไดทเพมขน สวนทเหลอกจะเกบออม (Saving, S) ในรปสมการการออม

Y

C = Ca + ( -t)bY

Ci

Ca

C

C

Y

C

C

SSC 281 : Economics

Page 4 of 13

S = Yd - C S = -Ca + (1-b)Yd

เงนออม จงเปนผลตางระหวางรายได (Yd) กบคาใชจายเพอการบรโภค (C) และการออมกบรายไดสทธของบคคลจะสมพนธกนเมอมรายไดเพมขน บคคลกจะสามารถเกบออมไดมากขน และเมอรายไดลดลง การออมกจะลดลงดวย

สมการการออมทขนกบรายไดประชาชาต S = - Ca + (1-b)(1-t)Y

รปท 9.2-3 กราฟการออมทขนกบรายไดประชาชาต

Example Suppose Ca = 100, b = 0.8, t = 0.1

1. จงหาสมการ การบรโภคทขนกบรายไดสวนบคคล 2. จงหาสมการ การบรโภคทขนกบรายไดประชาชาต 3. จงหาสมการ การออมทขนกบรายไดสวนบคคล 4. จงหาสมการ การออมทขนกบรายไดประชาชาต

9.2.5 ความโนมเอยงของการบรโภคและการออม ความโนมเอยงของการบรโภคและการออมแบงได 2 ชนด คอ

1) ความโนมเอยงเฉลย (Average Propensity) 1.1) ความโนมเอยงเฉลยเพอการบรโภค (The Average Propensity to consume : APC) 1.2) ความโนมเอยงเฉลยเพอการออม (The Average Propensity to Save : APS) : 2) ความโนมเอยงหนวยสดทาย (Marginal Propensity)

S

Y

-Ca

S

Y

Break even income

SSC 281 : Economics

Page 5 of 13

2.1) ความโนมเอยงหนวยสดทายของการบรโภค (The Marginal Propensity to consume: MPC) : ความโนมเอยงทจะใชจายอปโภคบรโภคเมอรายไดเพมขน 1 หนวย (MPC) หมายถงความสมพนธระหวางรายไดกบการใชจายบรโภควา เมอคนเรามรายไดเปลยนแปลงไป 1 หนวยแลว การใชจายเพอการอปโภคบรโภคจะเปลยนแปลงไปสกเทาใด ซงเปนอตราสวนระหวางการเปลยนแปลงของการใชจายในการบรโภคกบการเปลยนแปลงของรายได 2.2) ความโนมเอยงหนวยสดทายของการออม (The Marginal Propensity to Save : MPS)

APC : ความโนมเอยงเฉลยเพอการบรโภค คออตราสวนของการใชจายเพอการบรโภคอปโภคตอระดบรายได หมายถงแนวโนมทประชาชนจะใชจายเพอการบรโภคจากเงนรายไดทมอยในแตละระดบ APC = C / Yd กรณทภาษทรฐจดเกบเปนศนย Yd = Y ดงนน APC = C / Y

บคคลอาจใชจายอปโภคบรโภคเกนกวาเทากบหรอนอยกวารายไดทไดรบในงวดทมการใชจาย กลาวคอ APC อาจจะมากกวา นอยกวาหรอเทากบ 1 กได

ถา S < 0, C > y : APC > 1 ถา S = 0, C = y : APC = 1 เมอ C = Y ถา S < 0, C < y : APC < 1 เมอ C < Y APS : ความโนมเอยงเฉลยเพอการออม คอ อตราสวนของการออมตอรายได

APS = S / Yd กรณทภาษทรฐบาลจดเกบจากประชาชนเทากบศนย

APS = S / Y คา APS อาจจะมากกวา นอยกวา หรอเทากบศนยกได

เมอ S < 0, C > y : APS < 0 เมอ C > Y เมอ S = 0, C = y : APS = 0 เมอ C = Y เมอ S > 0, C < y : APS > 0 เมอ C < Y

SSC 281 : Economics

Page 6 of 13

รปท 9.2-4 กราฟการออมทขนกบรายไดประชาชาต

9.3 การใชจายเพอการลงทน (Investment)

การลงทนมความส าคญในการทจะท าใหรายไดประชาชาตเปลยนแปลงไปโดยผานทางตวทว (multiplier) ทงนกเพราะการลงทนจะกอใหเกดผลตอรายไดประชาชาตอยางนอย 2 ประการ คอ กอใหเกดรายได และกอใหเกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การใชจายเพอการลงทนประกอบดวยรายการดงตอไปน

1. รายจายเพอการกอสราง 2. รายจายเพอซอสนคาทน 3. สวนเปลยนแปลงสนคาคงเหลอ รายจายเพอการลงทนทง 3 รายการขางตนเราสามารถเรยกวา การลงทนรวม (Gross

Investment, Gi) Gi = Ni + Ca เมอ Ni คอ การลงทนสทธ (Net investment) และ Ca คอ การบรโภค (Capital

consumption allowances) โดยการลงทนสทธ (Net Investment : Ni) Ni = Ig - คาเสอมราคา (Depreciation) เมอ lg คอ การลงทนรวม (Gross investment) lg = Ni + การลงทนเพอทดแทนหรอคาเสอมราคา(Replacement investment or

Depreciation) รายจายเพอการกอสรางรวมกบรายจายเพอซอสนคาทน เราสามารถเรยกวา การสะสม

ทนของประเทศ (Gross Fixed Capital Formation)

S

Y

-Ca

S

Y

Break even incomeS=0, C=Y, APC=1

S<0, C>Y, APC>1

S>0, C<Y, APC<1

SSC 281 : Economics

Page 7 of 13

9.3.1 ปจจยทก าหนดการลงทน

• ระดบรายไดประชาชาต

• อตราดอกเบย

• ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย

• นโยบายของรฐบาล

• อตราผลตอบแทนจากการลงทน (Rate of Return or Investment) หรอประสทธภาพของการลงทนหนวยสดทาย (The Marginal Efficiency of Investment : MEI หรอ MEC)

• การคาดคะเนราคาสนคาในอนาคต 9.3.2 ฟงกชนการลงทน (Investment Function)

แสดงความสมพนธระหวางปจจยทก าหนดการลงทนและรายจายเพอการลงทน I = f (Y, ………….) I : ปรมาณการลงทน

Y : รายไดประชาชาต ถาก าหนดใหสงอนคงทเราจะถอวารายไดประชาชาตเปนปจจยทมความส าคญทสดตอ

การลงทน ดงนนรายไดจงเปนตวก าหนดการลงทนโดยตรง จะไดสมการการลงทน ดงน I = Ia + Ii

9.3.2 ลกษณะของการลงทน ความสมพนธระหวางการลงทนกบรายไดประชาชาต แบงได 2 ชนด

1) การลงทนโดยอสระ (Autonomous investment) : Ia คอการลงทนทไมขนกบรายไดประชาชาต เปนการลงทนตามแผนธรกจ หรอเปาหมายท

วางไวลวงหนา ตวอยางเชน การตงงบประมาณใชจายลงทนของรฐบาลตามแผนงานระยะยาวทวางไวลวงหนาโดยไมหวงผลตอบแทน เปนตน ซงแสดงไดดงรปท 9.3-1 คอ เสนการลงทนอสระ ขนานกบแกนนอนซงแสดงระดบรายไดประชาชาต หากรายไดเพมสงขนหรอเปลยนแปลงไปอยางใดกตาม การลงทนกจะอยในระดบเดมเสมอ และการลงทนในระยะยาวอาจสงขนหรอลดลงกได

รปท 9.3-1 กราฟการลงทนโดยอสระ

I

Ia

Y

SSC 281 : Economics

Page 8 of 13

2) การลงทนโดยจงใจ (Induced Investment : Ii) เปนการลงทนทผนแปรไปในทศทางเดยวกบรายไดประชาชาต กลาวคอ เมอรายได

ประชาชาตสงขนมอปสงครวม (aggregate demand) สงขน ยอมจงใจใหมการลงทนผลตสนคาและบรการสนองความตองการเพมขน ดงนน การลงทนโดยจงใจจะสงหรอต าจงขนอยกบอปสงครวมในสนคาหรอบรการนนๆ หากอปสงครวมสงกจงใจใหมการลงทนผลตสนคาชนดนนสงขน ถาอปสงครวมลดต าลง ระดบการลงทนกจะลดต าลงดวย

สามารถเขยนเปนฟงกชนการลงทน นนคอ I = f (Y) I = iY

เมอ i คอ ความโนมเอยงหนวยสดทายของการลงทน = MPI = D I/ DY จากรปท 9.3-2 เสน Ii เปน Investment Function แสดงความสมพนธระหวางรายไดกบ

การลงทน เมอรายไดสงขนการลงทนจะเพมขน และเมอรายไดต าลง การลงทนกจะลดลงดวย แตการลงทนจะสงขนหรอลดลงมากนอยเทาใดขนอยกบความลาดชนหรอความยดหยนของเสน Ii

รปท 9.3-2 กราฟการลงทนโดยจงใจ

การลงทนรวม (Investment, I) สามารถเขยนเปนฟงกชนไดดงน

I = Ia + Ii หรอ I = Ia + iY

รปท 9.3-3 กราฟการลงทนรวม

I

Y

Ii

I

Y

I = Ia + iY

SSC 281 : Economics

Page 9 of 13

การก าหนดปรมาณลงทนของหนวยธรกจ การใชจายเพอการลงทนซงสวนใหญไดแกรายจายเพอลงทนในทรพยสนถาวร ทงนผ

ประกอบกจการยอมมงหวงผลก าไรตอบแทน โดยเปรยบเทยบระหวาง อตราดอกเบย ( rate of investment) ทตองเสยไปกบอตราผลตอบแทนจากการลงทน (Marginal Efficiency of Investment, MEI)

รปท 9.3-4 กราฟความสมพนธระหวางการลงทน อตราดอกเบย และอตราดอกผลเงนทนหนวยทเพมขน

จากรปท 9.3-4 แกนนอน เปนปรมาณการลงทน แกนตง เปนอตราดอกเบย เสน MEI แสดงอตราผลตอบแทนจากการลงทนหนวยทเพมขน ซงมลกษณะเสนตรงจากซายลงไปขวา แสดงวา เมอมการลงทนขยายการผลตมากขน MEI จะลดลงดวยเหตส าคญ 2 ประการ คอ อปสงคคงเดม แตมผผลตมากขน หรอ ราคาวตถดบสงขน Example

• Suppose we have 3 projects; A, B and C

• MET A = 30%, Investment = 100 Mil baht

• MET B = 15%, Investment = 60 Mil baht

• MET C = 10%, Investment = 80 Mil baht

• If r = 15% , will choose to invest in projects….............. Investment =……Mil baht

• If r = 10% , will choose to invest in projects….............. Investment =……Mil baht

9.4 การใชจายของรฐบาล

ภาครฐบาล มรายไดในรปแบบ ภาษอาการทเกบจากภาคเอกชน สวนรายจายกมทงรายจายเพอการอปโภคบรโภค และการใชจายเพอการลงทน และสวนใหญมกเปนการใชจายแบบ

A

B

MEI : (mil Bt)

r

r ,MEI(%)

M1 M1+M2

r’ 5

SSC 281 : Economics

Page 10 of 13

อสระเพอสาธารณะประโยชนโดยไมค านงถงรายได รายจายของรฐบาลสวนใหญไดแก รายจายลงทนหรอสะสมทน รายจายเพอซอสนคาและบรการ และรายจายประเภทเงนโอน

แมวา G = f(y) แตเมอรฐบาลใชจายมากขน จะกระตนใหเกดการลงทนและภาคการผลตขยายตวสงผลใหเกดการจางงานเพมขน และท าใหรายไดประชาชาตเพมขน

นนคอ G --> I --> การผลต --> การจางงาน --> รายไดประชาชาต

รปท 9.4-1 กราฟแสดงรายจายของรฐบาล

9.5 การสงออก และน าเขา

สวนตางกนระหวางมลคาสนคาทสงออกไปตางประเทศกบมลคาสนคาทสงเขามาจากตางประเทศ เรยกวา การสงออกสทธหรอรายไดจากการสงออก (Net Export: X-M) มคาเทากบ รายไดจากการสงออก หก รายจายในการน าเขา เชน ไทยสงขาวไปขายในยโรป 100 ลานบาท ขณะเดยวกนกซอน ามนดบจากดไบเขามา 80 ลานบาท ไทยกจะมการสงออกสทธเทากบ 20 ลานบาท เปนตน 9.5.1 รายไดจากการสงออก (X)

รายไดจากการสงออก (X) เปนตวแปรอสระทไมขนกบรายไดประชาชาตแสดงไดดงรปท9.5-1 แกนนอน Y คอรายไดประชาชาต แกนตง X คอรายไดจากการสงออก จะเหนไดวารายไดจากการสงออกเปนเสนตรงขนานกบแกนรายไดประชาชาต

รายไดจากการสงออกนน มปจจยทส าคญประกอบดวย - อปสงคทชาวตางประเทศมตอสนคาของประเทศ - ราคาสนคาทสงออก - อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ

G

Ga

Y

SSC 281 : Economics

Page 11 of 13

รปท 9.5-1 กราฟรายไดการสงออก

9.5.2 รายจายในการน าเขา (M) รายจายในการน าเขาในรอบระยะเวลาหนงๆ จะสงหรอต าขนกบปจจยตอไปน - รายไดประชาชาต - รสนยมของประชาชนในประเทศ - อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ถาก าหนดใหปจจยอนๆคงท ปจจยทมอทธพลตอรายจายในการน าเขามากทสดคอ

รายไดประชาชาต ซงมความสมพนธในทศทางเดยวกนคอ เมอมรายไดประชาชาตสงขนปรมาณการสงซอสนคาจากตางประเทศกจะเพมขนดวย แตกรณไมมรายได ความตองการสนคาตางประเทศกอาจเกดขนได ฟงกชนการน าเขา (Import Function) เปนดงน

M = Ma + Mi เมอ Ma : รายจายในการน าเขาอสระ

Mi = mY : รายจายในการน าเขาโดยจงใจ

รปท 9.5-2 กราฟรายจายในการน าเขา

X

Y

X

M = Ma + mY M

Y

Ma

Mi

SSC 281 : Economics

Page 12 of 13

9.6 สรปความสมพนธระหวางสวนประกอบรายไดประชาชาต

ดลยภาพของรายไดประชาชาตในกรณทเปนระบบเศรษฐกจแบบเปดซงมการตดตอซอขายแลกเปลยนกบตางประเทศ ประกอบดวยสวนตางๆดงน

C + I + G + (X-M) = AD เมอ C คอ รายจายเพอการบรโภค (Consumption) I คอ การลงทน (Investment) G คอ รายจายของรฐบาล (Government Expenditure) X คอ รายไดจากการสงออก (Export) M คอ รายจายจากการน าเขา (Import) AD คอ รายไดประชาชาตดานรายจาย (Aggregate Demand)

รปท 9.6-1 กราฟรายไดประชาชาต

ADAD = C+ I + G + (X-M)

Y

Ca + Ia + Ga + Xa - Ma

SSC 281 : Economics

Page 13 of 13

แบบฝกหดบทท 9

ขอ 1. จงเตมตวเลขในชองวาง มลคาสนคาในสตอกและการลงทน (หนวยพนลานบาท) ป สนคาในสตอก คาเสอมราคา การลงทนเบองตน การลงทนสทธ (ณ 1 มกราคม)

2551 1,000 ………… 200 ……… 2552 ……. ………… 310 ……… 2553 ……. ………… 140 ……… 2554 ……. ………… 200 ………. ก าหนดคาเสอมราคาในระหวางปของทกปมมลคา 10 เปอรเซนต ของมลคาในสตอก ณ วนท 1

มกราคม

ขอ 2. จงเตมตวเลขในชองวาง มลคาสนคาคงเหลอ(หนวยพนลานบาท) ป มลคาสนคา มลคาสนคา มลคาสนคา มลคาสนคา

คงเหลอตนป ทผลต ทขายได คงเหลอปลายป 2550 70 60 ……. 60 2551 ……… ……… 40 ………. 2552 70 70 60 ……… 2553 …….. ……. 100 ……… 2554 70 ……. 80 80

ขอ 3. หากรายไดประชาชาต เทากบ 1,000 ลานบาท การบรโภคเทากบ 100 ลานบาท เมอการบรโภคเพมเปน 200 ลานบาท คาของ MPC เทากบ 0.5 ทานคดวาระดบรายไดสทธจะเพมขนจากเดมเทาใด ขอ 4. หาก MPS เทากบ 0.2 สมการการบรโภค( C ) = 200 + bY หากพบวาการบรโภคเพมขนจากเดมเทากบ 800 Y จะเพมเทาใด