Anne sütü ve beslenme(fazlası için )

ANNE SÜTÜ ve BESLENME

BESLENME

Temel amacı

1. Büyümeyi sağlamak

2. Eksikliğinde oluşacak bozuklukları önlemek1. Akut ve kronik hastalığın önlenmesi

2. Fiziksel ve zihinsel potansiyelin gelişmesi

3. Stres durumları için rezerv

Süt Çocuğunda Beslenme

Yaşamın ilk iki yılı büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir.

WHO anne sütü ile beslenmeyi 2 yaşına kadar önermektedir. Bir bebeğe yaşam pasaportu verilmek isteniyorsa o bebek anne

sütü ile beslenmelidir. Anne sütü 0-6 ay arasındaki süt çocuğunun ihtiyacı olan kalori

ve besinlerin %100’ünü karşılayabilir. 6-12 ay arasında %35’ini karşılayabilmektedir ve bu nedenle

6. ayda ek besinlere geçilir. İlk 6 ayda su dahil hiçbir ek besin verilmemesi önerilmektedir

(Doğal beslenme).

Doğumdan itibaren anne ve bebek ilk beslenme deneyimlerine başlarlar (doğumdan sonraki ilk yarım saat).

Beslenme pratiğinin tatmin edici oluşu, hoşnut etmesi, rahatlığın sağlanması anne ve bebek arasında duygusal iyi ilişkiyi başlatır.

Beslenme saatleri anne ve çocuğu hoşnut etmelidir.

Gergin, endişeli, duygusal olarak labil annelerde süt verme güçlükleri ortaya çıkar.

Süt Çocuğunda Beslenme

BAŞARILI EMZİRME İLE İLGİLİ 10 ÖNERİ: Emzirmeye ilişkin yazılı politika Tüm sağlık personelinin eğitimi Gebe eğitimi İlk yarım saat içinde emzirme ANNELERE EMZİRMEYİ GÖSTERME Anne sütünden başka besleyici vermemek 24 saat birliktelik –rooming in Bebek her istediğinde emzirilmeli Emzik verilmemeli Destek grupları oluşturulmalı

Doğal Beslenme:

Sağlıklı bir annenin günlük süt üretimi ne kadardır?– 750-1000 cc, ortalama 850 cc

Bebek hangi sıklıkla emzirilmelidir?– İlk 2 hafta süt az gelebilir. Yarım saatte bir

emzirilmelidir.– İlk 6 hafta her istediğinde meme almalıdır.– 6 haftadan sonra 1-4 saatte bir (kendisi düzenler).

Bir meme ne kadar sürede boşalır?– Term bebek 10-15 dakikada boşaltır.

Anne sütü bebeğe yetiyor mu?– Günde en az 5-6 kez idrar yapıyorsa,– 10-15. günde doğum kilosuna ulaşmışsa,– Aylık ağırlık artışı 600-900 gr arasında ise

yeter.(20-30 gr/gün)

Emzirmeden evvel temizlik yapılmalı mı?– Meme için gerekmez– Eller mutlaka sabun ile yıkanmalıdır.

Doğal Beslenme:

Anne sütü nasıl saklanmalıdır?– Temiz cam kapta (şişe ve kapak 5-15 dk. kaynamış)

– Oda ısısında 4 saat

– Buzdolabında taze ise 72 saat, eritilmişse 24 saat

– Derin dondurucuda 6 ay (hücreler ölür)

– Ben-mari yöntemi ile ılıtılmalı

Doğal Beslenme:

Anne Sütü ve Doğal Beslenme

1. Bebek sağlığı yönünden anne sütü ile beslenmenin avantajları

İshal Solunum yolları enfeksiyonları,otitis media İdrar yolu enfeksiyonları Nekrotizan enterokolit (6 kat) Yenidoğan sepsisi, bakteriyemi ve menenjit Mekonyum ileusu Ani bebek ölümü sendromu

2. Anne sağlığı yönünden Uterus toparlanmasına bağlı kanama

azalmaktadır (aneminin önlenmesi) Kemik mineralizasyonunda gelişme

(osteoporoz önlenmesi) Kanserlere karşı koruyucu (meme, uterus) Doğum öncesi kiloya daha kolay erişme


3. Besin içeriği ve beslenme avantajları Anne sütünün biyolojik yapısındaki üstünlükler Düşük böbrek solit yükü Sindirim kolaylığı

4. İmmünolojik avantajlar Antimikrobial ajanlar Antiinflamatuar ajanlar İmmünomodülatörler


5. Gelişimle ilgili avantajları Anne-bebek arasındaki duygusal yaklaşım Kognitif gelişme ve yeteneklerde, okul başarısı, zeka düzeyinde

6. Ekonomik avantajlar Bebek beslenmesinde en ucuz yöntem Toplum sağlığı maliyetinde azalma

7. Çevresel avantajlar Atık azaldığı için çevre dostu


8. Erişkin sağlığına etkisi Büyüme – gelişme Şişmanlığın önlenmesi Kalb hastalıklarının önlenmesi Diş sağlığı, çene-ağız gelişmesi Otitis medianın azalması Atopik hastalıklarda azalma Malign hast., çöliak, ülseratif kolit


Süt Salgılanmasının Evreleri Kolostrum

– 0-5 gün– Protein, Ig, laktoferrin çok yüksek, kolesterol yüksek, yağ

düşük– Fonksiyonu: Hızlı büyüme, GIS korunması, LBBF

gelişmesini sağlamak Geçiş sütü

– 6-15 gün– Ig düşer, laktoz, yağ, vitamin düzeyi artar

Olgun süt– 15. günden sonra– Sulu, ince– İlk 1/3’ünde yağ az, son 2/3’ü yağdan zengin

Süt Salgılanmasının Özelliği

Anne sütünün bileşimi– Gün boyunca ve– Laktasyon akışına göre– Ve ekolojik ortama göre değişkenlik gösterir.

Çocuğun ihtiyacına ve yaşına göre– Emzirmenin başında ve sonundaki yağ içeriği

ve– Gece sütünün yağ içeriği değişir.

Anne Sütünün Bileşimi

100 ml anne sütünde

Su (ml) 87,6

Kalori (kcal) 74

Laktoz (gr) 7.1

Yağ (gr) 3,9

Protein (gr) 1,06

Böbrek solit yükü (m.osm) 91

Oral solit yükü 286

Anne Sütündeki Besinler

Karbonhidratlar (KH) Sütteki enerjinin %40-50’si KH kaynaklıdır. Laktoz

– Primer KH – (glukoz+galaktoz)-golgi cisimlerinde Laktaz sentetaz– Laktoz düzeyi gün boyu sabit, maternal diyet ile

değişmez– Ca emilimini artırır– L.bifidus’un çoğalmasına yardım eder.– Galaktoz beyin gelişmesi için gereklidir.

Glikolipid, glikoprotein, oligosakkaritler

Proteinler Annenin beslenmesi sütün protein dağılımını

etkiler. Malnutrisyonlu annede total protein,C,C4,IgA, IgG düşük.

Protein, preterm bebeğin anne sütünde term bebeğin anne sütündekine oranla daha fazladır.

İki grup protein mevcuttur.1. Whey proteinleri

2. Kazein


Anne sütündeki proteinler-2

Görevleri: Besleyiciİmmun

Vitamin taşıyanlarHormonlar,

enzimler,biyoaktif prot Nonprotein nitrojenler:Karnitin,

taurin ,nükleotidler

1. Whey proteinleri (süt serumu proteinleri)– Proteinlerin %60-80’ini oluşturur. 5 gruptur.

Alfalaktalbumin (inek sütünde betalaktoglobulin) İmmünproteinler (sindirim enzimlerine, pH’a dirençli)

Laktoferrin İmmünoglobulinler (IgA) Lizozim

Serum albumini

Anne Sütündeki Proteinler-3

2. Kazein Dört fraksiyonu mevcut Proteinlerin %30-40’ı Ca ve P ile miçeller oluşturur. İnsan sütünde beta kazein, inek sütünde ise alfa

kazein vardır. Anne sütünde whey/kazein: 60/40 İnek sütünde whey/kazein: 20/80 İnek sütündeki bu oran formulalarda da mevcut

Yüksek kolesterol düzeyi oluşturur.


Anne sütündeki proteinler-5

Taurin mevcut ( büyüme düzenleyici, SSS ve retina gelişmesi,membran stabilitesi, safra tuzlarının sentezi )

Fenilalanin, tirozin düzeyi düşük, Karnitinden zengin Sistin/metionin oranı yüksek

Nükleotidler Diyette aa yetersiz ise protein ve

nonesansiyel aa sentezinde kullanılır. Protein kullanımını artırırlar İmmün sistem modülasyonunda rol oynarlar

(hem. İnf. B, difteri) Pediatrics 1998, 101(2):242

Demir absorbsiyonunu artırırlar (inozin fosfat)


Lipidler Kalorinin %50’si lipidlerden sağlanır Annenin beslenmesi yağ dağılımını değiştirir.Kötü

beslenen annesütünde KISA ZİNCİRLİ yağlar artar.

Yağ kompozisyonu annenin diyeti ve laktasyon dönemlerine göre belirgin değişir (öğleden sonra, gece, emzirme sonunda)

Preterm bebeklerin annelerinde kolesterol, fosfolipid ve yağ asidi miktarı fazladır.


Anne sütü uzun zincirli yağlar ve çoklu doymamış yağlardan (LC-PUFA), palmitik asitten zengindir– Retina, SSS gelişmesi ve miyelin kalitesi için

gereklidir HDL kolesterolden zengin

– Erişkin yaşa adaptasyon Doymuş yağların doymamışlara oranı Ca++

absorbsiyonu için ideal (0.3/0.4)

Anne Sütündeki Yağlar-2

Fetüs ve süt çocuğunda önemi– AA üretiminin düzenlenmesi– Sinir dokusu ve iletimi– Retina ve beyin gelişmesi üzerine etkilidir.

Besinlerle alınan omega-6 (linoleik asit) / omega-3(linolenik asit) oranı 4-6/1 olmalıdır.

Erişkin için önemi – Ω6 LDL kolesterolü düşürmede– Ω3 trigliserid düzeyini düşürmede rol oynar

Esansiyel Yağ Asitleri

Omega 6 ve omega 3 yağ asidinden zengin ve uygun oranda (LC-PUFA prekürsörleri)– <1500 gr olup sadece anne sütü alan bebeklerde

yüksek IQ değerleri LC- PUFA’ya bağlandı Anne sütü alan bebekte IQ düzeyi niçin

daha yüksek ?– Galaktoz – Taurin– LC-PUFA ve yağ kompozisyonuna bağlı

Anne Sütündeki Yağlar-3

Mineraller ve eser elementlerDiyet ile değişmez. İyonlar intraselüler sıvılarla aynı Ca/P: 2/1 (Ca absorbsiyonu için ideal)

– Kalsiyumun %55’i emilir, inek sütünde ise Ca fazla ancak emilimi az.

Fe düşük, ancak– Biyoyararlılık yüksek (%50-60 emilim)– Diğer besinlerde demir emilimi %5-10

Flor: 0,02 ppm. – Su kaynağında flor <0,2 ppm ise 6.aydan sonra

desteklenmelidir.


VitaminlerK ve D vitamini dışındakiler yeterli.Suda eriyenler yakın

diyetle, yağda eriyenler depolarla ilgili. Kvit trpls geçmez. Doğumda K vitamini (IM. 0,5-1 mg) D vitamini 22 IU/L (25 OH vit D aktivitesinde oluşu

önemli, hepatik hidroksilasyona ihtiyaç olmaz)

Vitamin D için FNB önerisi (2004-Nelson)– Minimum 200 Ü vit D– Maksimum 500 Ü Vit D/gün

Vejeteryen annelerin çocuklarında vit B12 eksikliğine bağlı megaloblastik anemi gözlenmiştir.

Anne Sütündeki Vitaminler

Enzimler Süt bezlerinde ve sindirimde rol oynayan

20’nin üzerinde enzim var.– Lipaz

• Pankreatik lipaz olgunlaşıncaya kadar önemli

– Amilaz– Proteaz

Anne Sütündeki biyoaktif maddeler-1

Büyüme modülatörleri1. Büyüme faktörleri

– LBBGF (laktobasillus BGF)– EGF (epidermal GF)– NTF (nerve tissue F)

2. Hormonlar (insülin, prolaktin, endorfin)3. Taşıyıcı proteinler (laktobasillus, transferrin,

kazein)4. Besin ögeleri (AA, lipidler, mineraller,

vitaminler)


Prostoglandinler Plazmadakinin 100 katı

– Ekstrauterin adaptasyonda– Sıvı-elektrolit transportunda– Enzim ve salgıların fonksiyonunda rol alırlar


Anne Sütündeki İmmünolojik Yapı

1. Laktoferrin– Bakterinin Fe kullanımını önler– E.coli ve Staf. için bakteriostatik

2. İmmunoglobulinler– Hepsi mevcut olmakla beraber en fazla sIgA– Bakteri ve virusların mukozaya adheransını önler– Bebek anne sütü ile replasman Ig tedavi dozundan yüksek

Ig almaktadır.– Preterm annenin üstünde sIgA daha yüksek– Çevresel patojenlere karşı anne sütünde sekretuar antikor

yapılır.• Enteromammarik immün yol• Bronkomammarik immün yol

3. Hücreler T ve B hücreleri Nötrofil, monosit, makrofaj

4. Lizozim Hücre duvarı lizisi Nonspesifik 5- SİTOKİNLER (TNF, IL 1, 6, 8, 10 )9

Anne Sütündeki İmmünolojik Yapı-2

1-Oligosakkaridler : Epitel yüzeylerindeki karbonhidrat reseptör analogları

(çözünür reseptörler)– 100’den fazla.– Barsaktan emilir, idrarla atılırlar. – İdrar yolu enfeksiyonlarında E.coli reseptörlerini kapatır.– Bakterilerin epitele adezyonunu önler– LBBGF gibi etki eden tipi mevcut.

– Pnömokok – H.influenza– E.coli– V.cholerae, Rotavirus

Bu mikroorganizmaların mukozaya tutunmasını önleyen tipleri tanımlandı

Anne Sütündeki nonimmün koruyucular-1

Anne Sütünün Önerilmediği Durumlar -1 Yarar zarar ilişkisi her bebek için ayrı

değerlendirilmelidir:

Kafein, Nikotin, alkol, kokain, marijuana alan anneler Kanser kemoterapisi veya antimetabolit alan anneler HIV (gelişmemiş ülkeler dışında)-Pastörizasyon HTLV-1 ile infekte anneler-Derin dondurucu Galaktozemi –hafif olgularda kontrollü verilebilir Maternal Wilson tedavisinde. Penisilamin-Cu, Mg, Fe.

Anne sütünün önerilmediği durumlar -2 Maternal akut enfeksiyonlar:

Aktif Tbc:Anneye iki hafta tedaviden sonra bebek

emzirilir. Bu sürede anne sütü sağılarak verilebilir. Annede CMV: Bebek preterm veya immün

yetmezlikli ise verilmez. Septisemi, çok bulaşıcı ve virulan enf. da kısa süreli

kesilir... Meme ca, apse, memede HSV, VZV, Llyme hast. da

tedaviden sonra verilir.

6-12 Ay Arası Beslenme

Ek besinlere geçiş dönemi. Neden ?– Enerji ihtiyacı– Demir ve mineral ihtiyacı– Değişik tat, kıvama alışma– Çiğneme, ısırma becerilerine yardım

Nasıl başlanmalı ?– Az az, kaşık veya fincanla veya biberonla– Aç iken, öğlen öğününde– İki yeni besin en az 3-7 gün arayla– Tuz-baharat yok– Reddedilen besin 15 gün sonra tekrarlanmalı– İlk yaşta aşırı lifli besinler önerilmez.– Beslenme uygulamaları çok değişken...– Demir, Çinko, Flor ilave edilmeli.


Neler verilmeli ?– İlk verilenler

• Meyva püresi• Muhallebi• Yoğurt• Sebze püresi

– İnek sütü: – Amerika’da ilk yılda önerilmemekle beraber ekonomik

sorun varsa 6-12. Aylar arasında homojenize veya yağı azaltılmış olarak kullanılabileceği vurgulanmakta.( Na yüksek, LC-PUFA düşük, demir kaybı vb. ) 2004-Nel.

• Sonra verilenler• Yumurta• Ekmek• Et-balık• Peynir• Sebze çorbası


1-2 yaş arası beslenme

Anne sütü– Besin gereksiniminin 1/3’ü anne sütünden

Diğerleri– Süt ve süt ürünleri– Et-balık-baklagiller– Ekmek-diğer tahıllar-patates– Sebze ve meyvalar

SONUÇ:

Anne sütü kimyasal olarak taklit edilse de biyolojik üstünlükleri taklit edilememiş bir besindir.

Bebeğin yaşaması, optimal fiziksel ve zihinsel gelişimi, hastalıklardan korunması, ruh sağlığı, annenin sağlığı, ailenin ve toplumun ekonomik gelişmesi, çevre sağlığı açısından anne sütü ile beslenme desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.

Documents

Anne sütü ve beslenme(fazlası için )