ผน ำยคใหม: ผจดกำรควำมขดแยงอยำงสรำงสรรค

โดย

ดร.ประสทธ ดวงตะวงษ

ผพพากษารองหวหนาศาลจงหวดภเขยว

3โฉมหนาของภาวะผน ายคใหม

• Mark Gerzon(2006) กลาววา 1. ตองเปนผปลกระดม

2. ตองเปนผจดการ 3. ตองเปนผไกลเกลย

10/03/57 2

8 เครองมอส าหรบผน าทเปนผไกลเกลย

1. มวสยทศนกวางไกลและรอบดาน 2. คดอยางเปนระบบ 3. มกรยาทาทางทเปนมตร 4. ตองคนหาขอเทจจรง 5. สนทนาอยางมจตส านก 6. สานเสวนาอยเนองๆ 7. สรางความดงดดใจอยเสมอ 8. มนวตกรรมใหมๆ อยเสมอ

10/03/57 3

‘No problem, No progress’

ทใดไมมปญหา ทนนไมมความกาวหนา

10/03/57 4

ความขดแยง(CONFLICT)

• ประเภทของความขดแยงม 5 ประเภท ไดแก (Moor, 1986)

1.ความขดแยงดานขอมล

2.ความขดแยงดานความสมพนธ 3.ความขดแยงดานคานยม

4.ความขดแยงเชงโครงสราง 5.ความขดแยงดานผลประโยชน

10/03/57 5

1.ความขดแยงดานขอมล

สาเหตเกดจาก

• ขาดขอมล

• ขอมลผดพลาด

• มมมมองในขอมลนนๆ ทแตกตางกน

• การแปลหรอตความขอมลทตางกน

10/03/57 6

2.ความขดแยงดานความสมพนธ

สาเหตเกดจาก

• อารมณทรนแรง

• การรบรทคลาดเคลอน

• ทศนคต

• การสอสารทผดพลาด

• ความประพฤตเชงลบ

10/03/57 7

3.ความขดแยงดานคานยม

สาเหตเกดจาก

• ความเชอ ความศรทธาทตางกน

• ระบบคานยมทตางกน เชน คนเมองกบคนชนบท

• วฒนธรรม ประเพณ

10/03/57 8

4.ความขดแยงเชงโครงสราง

สาเหตเกดจาก

• การกระจายทรพยากรไมทวถง

• การกระจายอ านาจบรหาร

• ระบบกฎหมาย

• ปจจยทางพนทภมศาสตร

• การตดสนใจ/อ านาจตอรอง

10/03/57 9

5.ความขดแยงดานผลประโยชน

สาเหตเกดจาก 1) ดานเนอหาเชน • ผลประโยชนสวนบคคลกบชมชน • ผลประโยชนระหวางกลมตางๆ เปนตน 2) ดานวธการ เชน • การเสนอโครงการตางๆ ของรฐ หรอการเสนอรางพรบ. ตางๆ

3) ดานจตใจ เชน • ความยตธรรม ศกดศร ความเชอถอ เปนตน

10/03/57 10

แนวทางในการบรหารจดการความขดแยง (Conflict Management Approaches)

• ป 1988 Ury, Brett and Goldberg กลาววา แนวทางในการจดการความขดแยงสามารถมองได 3 แนวทางคอ

• อ านาจ (Power)

• สทธ (Rights) และ

• ผลประโยชน/ความตองการทแทจรง (Interests)

10/03/57 11

1.การแกปญหาโดยการใชอ านาจ (Power)

• อยางเชน สงคราม การใชความรนแรง และการแกแคน เปนตวอยางทดของการแกไขปญหาดวยการใชอ านาจ แตผลลพธของการใชอ านาจในการแกไข ขอพพาทจะน ามาซงการขดขวางความสมพนธอนดไมวาจะเปนความสมพนธระหวางบคคล ธรกจหรอประเทศ ความมนใจวาการใชอ านาจจะเปนผชนะ (Win) ยอมน ามาซงความเคลอบแคลงสงสยหรอไมนาเชอถอ (Distrust)

• การใชอ านาจนนอาจจะกอใหสงคมเกดความวนวาย (Tumultuous) ขนได คนทมอ านาจนอยกอาจถกคนทมอ านาจมากกวารงแก (Trampled) ได

10/03/57 12

2.การแกปญหาโดยการใชสทธ (Rights)

• ไดมาจากศาสตรทางสทธซ งถกคนพบและพฒนาขนโดยผานประวตศาสตรของยโรป แลวปรบประยกตใช (Adapted) ในระบบกฎหมายของอเมรกา

• ตามแนวทางน สทธสวนบคคล (Rights of Individuals) (ซงถกน าเสนอในรปกฎหมาย) เปนการยกขนใหเทยบเทากญแจสความยตธรรมและตอสกบการแกไขความขดแยงได

10/03/57 13

• ในทางทฤษฎ ระบบกฎหมายจะเสนอชองทางเขาสความยตธรรมส าหรบทกคน ทกคนทปรากฏตวตอหนาผพพากษาจะถกครอบง าดวยกฎแหงพยานหลกฐานและหลกเกณฑทางกฎหมายทเหมอนกน ซงจะไมใสใจในแงชาตพนธ (Race) ความเชอ (Creed) หรอฐานะทางสงคม (Social status)

10/03/57 14

• ขอพพาทบางประเภททไมเหมาะสมทจะขนสศาลเพราะคพพาทขาดความรในขนตอนและขอถกผดของกฎหมาย

• ศาลไมใชสถานท ในการจดการความรสกเจบปวดของคพพาท โดยเฉพาะอยางยง เมอคดเขาสกระบวนการทางศาล ความสมพนธยอมไดรบผลกระทบอยางหลกเลยงไมได จนเปนปฏปกษตอกนอยางมากซงถอวาเปนธรรมชาตของกระบวนการในการใชสทธ (The

rights–based process)

10/03/57 15

• ในการแกไขปญหาความขดแยงดวยระบบการใชสทธ แตละฝายจะยดจดยนทเปนปฏปกษตอกน (Adversarial position) และพยายามท าใหผพพากษาหรอลกขนเชอและเขาขางฝายของตนเอง

10/03/57 16

• ในการด าเนนคดตอๆ ไปพวกเขาจะเปนผซงมความขดแยงจากกระบวนการในการตดสนใจ (The decision-making process) อยางดทสดฝายหนงกจะมความรสกวาตนเองชนะ (The “winner”) ขณะทอกฝายหนงกจะเปนผแพ (The “loser”) อยางนอยคกรณฝายทพายแพเกดความรสกทไมพอใจในผลลพธทไดรบ สงทแยทสดฝายนนจะมคาใชจายมากมาย เสยเวลารอคอยในศาล เสยคาทนายความและคาธรรมเนยม

10/03/57 17

• การตอสดวยสทธเปนไปไดดแตไมสมบรณในคดอาญาและคดแพงบางคด เมอเราใชยทธวธทจะใหคตอสแพโดยใชอ านาจและสทธมาเปนขอตอสเราอาจจะชนะแตเราชนะแบบ Pyrrhic คอ เราแพมากกวาเราชนะ

10/03/57 18

3.การแกปญหาขอพพาทดวยการยดหลกผลประโยชน (Resolving through Interests)

• การจดการความขดแยงบนฐานการยดผลประโยชนมมมมองในกระบวนการอยางหลากหลายอยางเชน ผลประโยชนในทางฐานะต าแหนงและความตองการทแฝงอยของคกรณ ซงเปนบทบาทเบองตนในกรอบของกระบวนการแกไขปญหาและยนยอมใหความรสกของคพพาทมสวนเกยวพนอยดวยและความตองการทไดรบมความมนคงในการเจรจาตอรอง ผลประโยชนของคพพาทรวมถงเรองอ านาจและสทธ นอกจากนยงรวมถงเรองทจบตองไมไดอยางเชน การเคารพนบถอ (Respect) การยกยอง (Esteem) และความรสก (Feelings)

10/03/57 19

รปแบบการระงบขอพพาททางเลอก

(Styles of Alternative Dispute Resolution (ADR))

• กระบวนการ ADR อาจจะถกกวาและรวดเรวกวากระบวนการพจารณาคดทางศาลตามปกต การแกไขปญหาอยางสรางสรรคดกวาการฟองเปนคดดวยการยดความตองการ (Needs) และผลประโยชน (Interests) ทซอนอยภายใน (Underlying) ของคความเปนหลก และมการตรวจสอบผลทตามมา (Ex post) ของการยนยอมตอการแกไขปญหานน (Mnookin, Robert, 1998)

10/03/57 20

• ส าหรบรปแบบของ ADR มมากมายหลายประเภทไดแก การเจรจาตอรอง (Negotiation) การไกลเกลยขอพพาท (Mediation)

อนญาโตตลาการ (Arbitration) การปรองดอง (Conciliation) การประเมนคด (Case evaluation) ซงการประเมนคดนมหลายวธการเชน การประเมนความเทาเทยมกน (Peer evaluation) การประเมนโดยบคคลธรรมดาหรอการพจารณาคดโดยยอของจร (Lay evaluation-

the summary jury trial) การประเมนโดยผพพากษา (Judicial

evaluation) การประเมนโดยผเชยวชาญหรอผมวชาชพพเศษ (Specialist or expert evaluation)

10/03/57 21

• นอกจากน ยงมการน ารปแบบการระงบขอพพาทสองระบบมารวมกนหรอผสมผสานกน (Combined processes and hybrids) อยางเชน การน าระบบการไกลเกลยขอพพาท (Mediation) มารวมกบระบบอนญาโตตลาการ (Arbitration) กลายเปนระบบ Med-Arb

10/03/57 22

• นอกจากการระงบขอพพาททางเลอกดงไดกลาว ยงมการระงบขอพพาทในระบบกระบวนการยตธรรมทางอาญาอกประเภทหนงทนาสนใจไดแก กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท (Restorative

Justice หรอ RJ)

• ค าวา “กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท” เรมน ามาใชในป 1977 โดย Albert Eglash ซงกลาวไวในบทความเรอง Beyond

Restitution : Creative Restitution วา กระบวนการยตธรรมทางอาญาแบงออกเปน 3 ประเภท ดงน

10/03/57 23

1) กระบวนการยตธรรมเชงแกแคนตอบแทน (Retributive Justice)

2) กระบวนการยตธรรมทมงเนนในการแกไขและรกษาผกระท าความผด (Distribution Justice) และ

3) กระบวนการยตธรรมทมงในการฟนฟจากการกระท าความผด (Restorative Justice)

10/03/57 24

• ปจจบน ในคดอาญา ศาลยตธรรม มนโยบายสนบสนนใหแตละศาลน ากระบวนการใหความร รวมทงอธบายค าฟองทอยการฟองใหแกจ าเลยฟง ซงเรยกวา “กระบวนการสมาฉนทและสนตวธ” เพอตองการใหจ าเลยประเมนคดของตนเองวาจะปฏเสธฟองโจทกหรอจะใหการรบสารภาพตามฟอง ซงจะเปนการกลนกรองคดเขาสกระบวนการสบพยานของศาลตอไป

10/03/57 25

• อยางไรกตาม รปแบบของ ADR ทนยมและแพรหลายทวโลกนนม 3 รปแบบดวยกนไดแก

1. การเจรจาตอรอง 2. การไกลเกลยขอพพาท และ

3. อนญาโตตลาการ

10/03/57 26

1. การเจรจาตอรอง (Negotiation)

• การเจรจาตอรองเปนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกทเปนวธการพนฐานทสด (Basis) เนองจากมวธปฏบตไดงายทสด ไมเปนทางการ (Informal) เปนสงทปฏบตเปนประจ าในแตละวน (Everyday routines) ซงจะเจรจาตอรองกนทไหนและ เมอไหรกได ขนอยกบความตองการและความสะดวกของคพพาท

• เปนการระงบขอพพาททสะดวก รวดเรว ประหยด รกษาความลบและสมพนธภาพระหวางกนไดเปนอยางด

• ปญหาคอ เมอมขอพพาทกนเกดขนแลว คงเปนการยากทจะใหคนสองคนมานงเจรจากน

10/03/57 27

2. การไกลเกลยขอพพาท (Mediation)

• เปนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกทสลบซบซอนและเปนทางการมากกวาการเจรจาตอรอง (Negotiation) เพราะนอกจากจะมคพพาททงสองฝายแลว ยงมบคคลทสาม (Third-party) ทท าหนาทอ านวยความสะดวกในการสอสารและประสานงานใหกระบวนการด าเนนไปอยางมประสทธภาพ เรยกบคคลทสามนวา “ผไกลเกลย (Mediator)”

• ปญหาคอ จะหาบคคลทสามซงเปนกลางไดอยางไร?

10/03/57 28

3. อนญาโตตลาการ (Arbitration)

• เปนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกทคกรณทงสองฝายจะตองน าพยานหลกฐานตางๆ ทเกยวของในประเดนทพพาทมาเสนอตอบคคลทสามซงคพพาทเปนผแตงตงใหเปนผท าหนาทวนจฉยขอพพาททเกดขน บคคลทสามนเรยกวา “อนญาโตตลาการ (Arbitrator)” โดยอนญาโตตลาการจะน าพยานหลกฐานดงกลาวใชเปนขอมลในการวนจฉยชขาดขอพพาท

• ปญหาคอ หากไมปฏบตตาม คความอกฝายหนงจะตองน าคดขนสศาลเพอบงคบคดกนตอไป

10/03/57 29

• อนญา โตต ลากา รจะม อ านาจในการต ดส น ใจแทนค พ พ าท อนญาโตตลาการจงตองเปนผเชยวชาญและมความรในเรองทคพพาทพพาทกนเปนอยางด (Expert third-party) กระบวนการระงบขอพพาทวธน จงสลบซบซอนมากกวาการไกลเกลยขอพพาท

10/03/57 30

ตอนท ๒

การพฒนาบทบาท คณสมบตและทกษะ

ของผน าเพอการจดการความขดแยง

10/03/57 31

บทบาทของผไกลเกลย (The role of a mediator)

• Moore (1996: 81) กลาววา ผไกลเกลยเขาไปมบทบาทในการแกไขปญหาขอพพาทได 4 ทาง ไดแก

(1) จากการรเรมโดยตรงของคพพาท(Parties)

(2) จากการสงตอมาจากกลมอนๆ (Secondary parties)

(3) จากการรเรมโดยตรงจากผไกลเกลย(Mediator) หรอ

(4) จากการแตงตงโดยผมอ านาจหนาทเชน เจาหนาทของรฐหรอองคกรตางๆ (Authority)

10/03/57 32

• ภายหลงทผไกลเกลยเขาไปสกระบวนการไกลเกลยขอพพาทแลว วนชย วฒนศพท (2547 : 183-184) กลาววา ผไกลเกลยมบทบาท ดงน

(1) ท าหนาทสนบสนนกระบวนการใหด าเนนไปโดยสงเสรมการสอสารอยางสรางสรรคของคเจรจา

(2) มความรสกรวมกบคเจรจาทงหลาย

(3) ท าหนาทอยางเปนกลาง

(4) แสดงใหเหนแงมมทงบวกและลบของแตละฝาย

(5) ชวยใหคเจรจาเขาใจธรรมชาตของขอพพาทและเหตผลทซอนอย

10/03/57 33

(6) สงเสรมใหคเจรจาพจารณาทางเลอก

(7) ถามวถทางเลอกอนทคดวาดทสดทจะท า หากไมมาเจรจาหาขอตกลงได (BATNA: Best Alternative To a Negotiated Agreement หรอ ทางเลอกอนทดทสดแทนการหาขอตกลงจากการเจรจาไกลเกลย)

(8) ชวยใหคเจรจาหาทางออกทตอบสนองความตองการทกฝาย

(9) ชวยคเจรจารางขอตกลงทเปนไปไดจากทางออกตางๆ

(10) ปกปองความนาเชอถอของกระบวนการเจรจาไกลเกลย

10/03/57 34

คณสมบตทพงประสงคของผไกลเกลย

(The personal qualities of the mediator) (1) มความคดทรเรมสรางสรรค

(2) มอารมณขนอยางเหมาะสม

(3) มความสามารถในการกระท าทไมเกดความรสกวาเปนการกาวกายคกรณ

(4) สรางความรสกวา ผไกลเกลยเปนหนงเดยวกบคกรณ

(5) ผไกลเกลยเปนผทมความนานบถออยในตวเองเชน เปนผมชอเสยงด

(6) มความสามารถเขาใจไดอยางรวดเรวในความสลบซบซอนของขอพพาท

(7) เพมพนความรอยเสมอ

(8) ควบคมความรสกไดเปนอยางด 10/03/57 35

(9) มทศนคตทเออประโยชนและมความอดทนในงานไกลเกลย

(10) ศรทธาในทฤษฎความสมครใจ (Voluntarism)

(11) มทาทางอดกลน (12) ซอนเรนของความอดทนเหมอนแรด (13) ฉลาดหลกแหลมเหมอนกษตรยโซโลมอนของอสราเอล

(14) เปนผมความอดทนตอความทกขเปนอยางสง (15) มความสามารถในการสรางความเคลอนไหวของสภาวะแวดลอมใน

ขอพพาททบงเกดขน (16) มความเฉลยวฉลาดทงทกษะในกระบวนการ และความรในเรองท

พพาท

10/03/57 36

คณสมบตทดของผไกลเกลยขอพพาทในทางพทธศาสนา

• McConnell (อางองจาก พระไพศาล วสาโล, 2549 : 377-381) มดงน (1) การเปนอยอยางมสต มศลาจารวตรงดงาม

(2) ผไกลเกลยควรมวตรปฏบตทผขดแยงไมอาจต าหนได และท าใหเปนการยากทจะถกขเขญหรอสญเสยความนาเชอถอ

(3) ผไกลเกลยตองสามารถพดไดอยางชดแจง กอรปดวยคณธรรมทท าใหทงสองฝายยอมรบฟง

(4) ขอความทวาผไกลเกลยควร “แกปญหาไดไมตดขด” บงชวาควรมทกษะในการถามและควบคมเหตการณโดยไมใชการบบบงคบ

10/03/57 37

(5) ผไกลเกลยจะตองมความสามารถในการสอสารอยางถกตอง แมนย า จากคขดแยงฝายหนงไปอกฝายหนง “สามารถในหนาททต”

(6) ผไกลเกลยจ าเปนตองมความรพนฐานเกยวกบเรองราวขององคกรภายในหรอระหวางหนวยงาน บคคลทเขาก าลงไกลเกลยขอขดแยง

“มความรอบรในกจของสงฆ”

(7) ผไกลเกลยควรมความออนนอมถอมตน

(8) ในการไกลเกลยเกยวของกบประเดนทางกฎหมายผไกลเกลยจ าเปนทจะตองมความรเกยวกบกฎหมายดวย

10/03/57 38

(9) ผไกลเกลยควรสมพนธกบคขดแยงทมต าแหนงตางกนอยางเทาเทยม

ดวยความเคารพและมความกรณา

10/03/57 39

ทกษะของผไกลเกลย (Mediator Skills)

• Kovach (1994: 30-38) กลาวถงทกษะทจ าเปนส าหรบผไกลเกลยวา เรามกจะยดเพยงการสอสารและการฟงอยางตงใจเทานน แตทกษะ 4 ประการดงตอไปนจะท าใหผไกลเกลยมคณคาเพมมากขน ดงน

1) การสอสาร (Communication) การสอสารประกอบไปดวยทงการสงและการรบสาร ซงเปนสวน

ทส าคญทสดในบทบาทของผไกลเกลย ในฐานะผฟงหรอผรบสาร นคอบทบาทหลกของผไกลเกลย

10/03/57 40

• การสอสารม 2 อยาง ประการแรกคอ การสอสารดวยค าพด (Verbal) ซงนอกจากจะเปนการใชค าพดทวไปแลว ยงรวมถง ค าอทานเชน โอโฮ อาฮะ หรอค าวา ฉนเหน จรงๆ นะ เปนตน และประการทสองคอ การสอสารทมใชค าพด (Non-verbal messages) เชน การผงกศรษะ การจองตากน หรอการแสดงออกทางใบหนาในกรยาอาการตางๆ

• ผไกลเกลยในฐานะผฟงจะตองแนใจวาตนเองรบฟงขอมลขาวสารทงสองสวน กลาวคอ ขอมลขาวสารในสวนทเปนเนอหา (Content) หรอสวนทมอยจรง (Substantive) กบสวนซงเกยวกบอารมณ (Affective) หรอความรสก (Feeling)

10/03/57 41

• ผไกลเกลยตองเปนผฟงทดและตองแนใจในขอมลขาวสารของคกรณแตละฝายวา มครบถวนสมบรณแลวในการไกลเกลยแตละครง ผไกลเกลยไมอาจจะตดสนใจไดวามนเปนความจรง (Truth) หรอเปนค าพดทถกตองของสงทไดก าหนดไว (Veracity of anything that is stated) ฉะนน จงเปนสงทส าคญทตองฟง ผ ไกลเกลยจะตองท างานโดยปราศจากความตองการทจะตดสนขอเทจจรงใดๆ

10/03/57 42

2) การจดบนทกยอค าพดและการรวบรวมขอมล (Note-taking and

organization) ผไกลเกลยตองใหความสนใจในขอมลขาวสารจากทกฝาย

ความตองการทกอยางทเปนไปไดจะตองถกจดบนทกค าพดไวเสมอ การจดบนทกยอค าพด (Note-taking) ในระหวางการฟงขอมลจะมหลากหลายจากคกรณหนงไปอกคกรณหนง (From individual to individual) ในคดทมความสลบซบซอนยงมความจ าเปนทจะตองมการจดบนทกไว มนเปนงานของผไกลเกลยทจะตองเกบขอมลขาวสารอยางตอเนอง

10/03/57 43

• ส าหรบการรวบรวมขอมล (Data organization) เปนสวนหนงของกระบวนการในการรวบรวมขอมลขาวสารและการจดบนทกยอค าพด (The information gathering and note-taking process) ในการจดการสงตางๆ นน หากผไกลเกลยจดเตรยมขอมลขาวสารไวกสามารถทจะชวยใหคกรณเนนไปยงประเดนแรกๆ ของขอพพาทได โดยเฉพาะอยางยงคดทสลบซบซอน

10/03/57 44

3) ทกษะการใหค าแนะน าและความสงบนง (Counseling and calming

skills) บทบาททถกตองของผไกลเกลยไมใชเปนทนายแกตางใหแก

คกรณในปญหาขอพพาททางกฎหมาย ดงนน ผไกลเกลยจงตองละเวนจากการแทรกแซงในทางบ าบดแกไข (Therapeutic intervention) อยางไรกตาม โดยทวไป ความเขาใจในการหยงรความรสกของคนอน (Empathetic understanding) กเปนสงจ าเปนถาผไกลเกลยไดสรางไมตรจตและความไววางใจจากคกรณ การแสดงออกถงการรบรของความรสกของคกรณในขอพพาทสามารถก าหนดจดยนตามสภาวะ

10/03/57 45

• ในระหวางการด าเนนการไกลเกลย ทกษะพนฐานทจะใหเกดความสงบเรยบรอย ไดแก ท าเสยงใหนมนวล จากนนแตะเบาๆ ทแขนเขา กจะเปนการใชเทคนคเมอคกรณฝายนนแสดงออกถงอารมณความรสกทรนแรง ผไกลเกลยจะตองจดการใหนมนวลกบทาทางในอารมณเหลานนในกระบวนการไกลเกลยขอพพาท สงทส าคญอกอยางของผไกลเกลยคอ ตนเองตองมความไวตอความรสก (Sensitization) ของผอน

10/03/57 46

4) พฤตกรรมมนษยกบมลเหตจงใจ : บทบาทของผไกลเกลย (Human

behavior and motivation: the mediation’s role) ผไกลเกลยกควรทจะจดจ าไววา ความตองการของเขา ยอมม

มลเหตจงใจ โดยปกตของคนทวไปยอมทจะเลอกกระท าสงใดตามความตองการของตนนนเอง จงท าใหแนใจไดวาสงนนคอ ความตองการ (Needs) หรอความตองการทแทจรง (Interests) นคอบทบาทสวนหนงของผไกลเกลย

10/03/57 47

กฎเหลก 10 ประการส าหรบผไกลเกลย

(THE IRON LAWS FOR MEDIATOR) 1. คนเรามกจะไมคอยตดสนใจใดๆ หากเขายงมหนทางหลกเลยงมนได

2. คนเราอาจจะเหนดวยกบขอเทจจรงนนๆ แตเขาจะไมเหนดวยกบการตความหมายทฝาฝนขอเทจจรงนนๆ จนเกนไป

3. คนเรามกจะแสดงออกถงความตองการของตนเอง(self-interest) 4. เมอคนสองคนมขอพพาทเกดขน จะไมมทางแกปญหาได จนกวาทงสอง

จะตกลงสมครใจแกปญหานนอยางจรงจง 5. คนเราไมชอบท าตามค าสงของใคร

10/03/57 48

6. คนเรามกจะไมชอบกลาวค าขอโทษผอน(apologize) 7. คนเรามแนวโนมทจะท าตามสงใด ตอเมอเขามสวนรวมในสงนนๆ 8. คนส าคญกวาปญหา ถาคนสองคนสามารถตกลงใชชวตอยรวมกนได กไม

จ าตองไปแกปญหาในอดตนนอก 9. ขอพพาทใดๆ จะไมสามารถแกปญหาไดเลย หากอยบนมมมองทเปนแงลบ

แตจะแกไขปญหาไดกตอเมอมพนทใหเขาไดพดคยกนและเนนย าบนมมมองทเปนบวกเทานน

10.ทกขอตกลง ยอมมขอสงสย ดงนน ตองท าบนทกขอตกลงภายในวนนนเพอใหสนความสงสย

10/03/57 49

ขนตอนของกระบวนการไกลเกลยขอพพาท

1. การเตรยมความพรอม 2. การเปดการเจรจาไกลเกลย 3. การรวบรวมขอมลและคนหาความตองการทแทจรง 4. การรวบรวมทางออก 5. การหาขอตกลงและปดการไกลเกลย

10/03/57 50

1. การเตรยมความพรอม

• เตรยมตน ผไกลเกลยตองเตรยมตวใหพรอม เตรยมรางกายใหสดชน แจมใส การแตงกายสภาพ สะอาด เรยบรอย • เตรยมขอพพาท ศกษาขอเทจจรงเกยวกบเรองทพพาท ศกษาประเดนทพพาท • เตรยมสถานท จดเตรยมหองหรอสถานทประชม จดเตรยมวสดอปกรณและเครองดมตามสมควร • เตรยมคพพาท ประสานและยนยนวนนดคพพาทใหพรอม

10/03/57 51

2. กำรเปดประชมไกลเกลย

• แนะน าตวผไกลเกลย

• ใหผเขารวมประชมแนะน าตว

• ตรวจสอบผเขารวมประชมวา รบมอบอ านาจถกตองและมอ านาจในการตดสนใจหรอไม

• สรางความศรทธาและความเขาใจรวมกน

• อธบายใหทราบถงกระบวนการไกลเกลยและขอบเขตอ านาจของผไกลเกลย

• ก าหนดกฎเกณฑในกระบวนการไกลเกลย เชน ใหพดทละฝาย ดวยภาษาทสภาพ หากจ าเปนอาจตองเชญอกฝายออกจากหองประชม เปนตน

10/03/57 52

• แจงใหทราบถงความเปนกลาง • แจงใหทราบวาการไกลเกลยเปนความลบ • ใหคความทราบวาจะมการประชมฝายเดยว หากมความจ าเปน • ชใหเหนวาเปนการแกปญหารวมกน • มมมมองในแงบวก • ใหเกยรตกบคพพาทอยางเทาเทยมกน • แสดงความเหนอกเหนใจกบคพพาท • จดใหมบรรยากาศการไกลเกลยในเชงบวกและสรางสรรครวมกน

10/03/57 53

3. การคนหาประเดนขอพพาทและ ความตองการทแทจรงของคพพาท

ใหคพพาทเสนอขอเทจจรงและเรองราวและขอเรยกรองโดยยอ

กระตนใหทกฝายไดพดและเสนอขอเทจจรง

เปนผรบฟงและรวบรวมขอเทจจรงใหมากทสด

ใหแตละฝายอธบายขอสงสยจ าแนกจดยนและความตองการของแตละฝายจดบนทกประเดนขอพพาท ขอเรยกรอง ขอเสนอโดยยอ

10/03/57 54

สรปประเดนทงหมด ทงประเดนหลกหรอประเดนยอย

ท าประเดนแตกตางใหแคบลง

ใหคพพาทรวมกนหาแนวทางการแกปญหา

ขจดทางเลอกทเปนไปไมไดแกคพพาท

ขจดทางเลอกทคพพาทรบไมไดออกไป

คนหาจดยนของแตละฝายแลวแกไขใหมาพบกน

10/03/57 55

กลยทธการคนหาความตองการรวมกน (โดย สถาบน JAM INTERNATIONAL, USA.)

FROM….. • จดยน • เรองในอดต • ทางเลอกชองแคบๆ • ไมตองการ • ต าหน • ความเกลยดชง • ขยายปญหา • ไมสอสารกน • ไรประโยชน • ตองการพสจนความจรง • การถกเถยงขอกฎหมาย

TO….. • ผลประโยชนรวมกน • เรองของอนาคต • ชองกวางๆ / ขยายกอนเคกใหใหญขน • ตองการ • ความปรารถนาด • ความไววางใจ • ลดปญหา • สอสารกน • ไดประโยชน • ความเขาใจกน • เนนไปทประเดนปญหา

10/03/57 56

4. การรวบรวมทางออก

1. คนหาและแสดงใหเหนถงความตองการทตรงกน 2. แสดงใหเหนความเขาใจทคลาดเคลอน และประสานใหเขาใจ

ความคดอกฝาย 3. ลดความรสก เปนปฏปกษและ “แยกปญหาออกจากคน” 4. การระดมสมอง รวบรวมทางเลอกทงหมด คดแยกทางเลอกทนาสนใจ

10/03/57 57

5. การหาขอตกลงและปดการไกลเกลย

1. วเคราะหขอเสนอและชประเดนใหคด 2. แนะน าจดทควรปรบปรงในขอเสนอ 3. เสนอแนะทางเลอกอน 4. สรปขอตกลงและท าบนทกหรอสญญาประนประนอมยอมความ 5. ฝากขอคดกรณตกลงกนไมได

10/03/57 58

กลวธสรปการไกลเกลย (Implementing Closing Strategies)

1. เนนใหเหนความเสยง (Emphasize Risk)

• ความนากลวของสงทเราไมร(เชน ผลของคด) เพมความกงวล

• การสญเสยการควบคม

• การอทธรณ-ฎกา (แมฝายตนจะชนะคดกตาม)

• ความสงสย ; กบดกของความมนใจเกนไป

10/03/57 59

2. เนนใหเหนถงคาใชจาย (Emphasize Cost)

• คาใชจายในการด าเนนคด

• ความสมพนธทมตอคกรณ

• มลคาสทธทจะไดรบจากการตกลงหรอไมตกลงกน

• เวลา หรอมลคาของเงน

10/03/57 60

3. เนนใหเหนถงการสนสด(Emphasize Finality)

• แกปญหาวนน หรอ ไมรวาจะแกปญหาไดเมอไหร

• ถาตกลงกน จะไดสงนนในจ านวนทแนนอน

• การควบคม (การตดสนใจโดยคนอน)

• ความจ าเปนตองยตปญหา; การด าเนนชวตตอไป; อนาคตขางหนา

10/03/57 61

4. เนนความมประสทธภาพ (Underscore Efficiency)

• ขอจ ากดเงอนไขดานเวลา

• การก าหนดขนตอนไวลวงหนา แลวด าเนนการตามนน

• อยากลวทจะเดนหนไป

10/03/57 62

เนอหาของสญญาประนประนอมยอมความ

• ใคร Who • ท าอะไร What • ทไหน Where • เมอไหร When

• อยางไร How • ผลของการผดขอตกลง Sanction

10/03/57 63

เทคนคการรบฟง

• อดตประธานาธบดลนคอลนของสหรฐอเมรกาเคยกลาววา “ศลปะทยากทสดคอ ศลปะแหงการฟง”

เนองจากการฟงเปนหวใจส าคญของผไกลเกลย ดงนน

• ตองรบฟงอยางตงใจ(Active Listening) • ตองแสดงใหคพพาทเหนวาเราตงใจฟงเขาดวยการแสดงอาการตอบรบ

• แสดงใหเหนวารบรและเขาใจในความรสกและขอเทจจรงทเกดขน

• ตองสนใจการฟงตลอดเวลาในการไกลเกลย

10/03/57 64

อปสรรคตอการไกลเกลย

• วฒนธรรมของทองถนหรอขามชาตเชน การแบงมรดกของชาวอสาน

• ศกดศรและความรสกเสยหนา

• ความเขาใจของทนายความและทปรกษากฎหมาย

• ประเภทคด เชน ครอบครว มรดก ผดสญญาตางๆ

• ปจจยทางเศรษฐกจ การหยดกจการ การตกงาน

• อารมณของคความ

• ปจจยอน ๆ เชน มการฟองคดกนหลายเรอง สภาพแวดลอม

10/03/57 65

ขอควรระวงในการไกลเกลย

• การใชค าพด เชน พดจาขมข พดจากาวราว • การแสดงความคดเหน ในทางตรงขามกบฝายใด • การแสดงกรยา ทาทาง เชน ดหมน ดแคลน เบอหนาย ร าคาญ • การชจดออนของฝายใดฝายหนง เชน ขาดอายความ ขอกฎหมายออน • การชวาฝายใดผดหรอฝายใดถก • การตดตอกบคพพาทลบหลงคพพาทอกฝายหนง • การสงผานขอมลในทางลบ หรอไมสนบสนนการเจรจา เชน อยากไดก

ใหไปฟองเอา

10/03/57 66

เรองทควรระมดระวงในการพด

• เรองเกยวกบศาสนา หากนบถอคนละศาสนา

• เรองเกยวกบการเมอง (ถาอยคนละฝาย)

• เรองเกยวกบครอบครว หากเปนเรองทเขาไมตองการเปดเผย

• เรองเกยวกบขอบกพรองของคสนทนา เชน รปราง ผวพรรณ

• การพดดหมน การพดตเตยน การพดเปรยบเทยบ อปมาอปไมย

• การพดถงจดออนหรอขอดอยของคพพาท ฯลฯ

10/03/57 67

ตวอยางค าพดทมปญหา

• อยาใหผมเดอดรอนผมมภาระตองเลยงลกและภรรยา • คดจะโกงตงแตแรกหรอ • ท าไมเอาเปรยบคนอน • ขอกฎหมายของคณสโจทกไมไดหรอก • ท าไมคณงกจงเลย • พดจาดหมนเหยยดหยาม(รวมทงการแสดงออกทางกาย/สายตา) • ตายไปกไมไดใช หรอก • อกไมกปกตายแลว ยอมๆ ไปเถอะ เดยวไมไดใชเงนหรอก

10/03/57 68

กลยทธการผาทางตน

• แยกประชมฝายเดยว • พกการประชม • เลอนการประชม • มองหรอคดนอกกรอบ • ใชตวชวยเชน คนททงสองนบถอ • สรางทางเลอกใหม • พดคยเรองอน • ท าเปนไมสนใจ • นง เงยบ

• เตอนคความใหทราบผลเสยของการไมลดละตอกน

• แจงความคบหนาใหคความทราบ • เปลยนมมมองจากผไดประโยชนเปน

ผเสยประโยชนบาง • สรางอารมณขน • ยกตวอยางคดทมปญหาอยาง

เดยวกนมาเลาใหคความฟงเพอประกอบการตดสนใจ

• พกรบประทานอาหาร 10/03/57 69

THANK YOU

10/03/57 70