บทท

2ผปวยจตเวชกบปญหาการด�าเนนคดอาญา Psychiatric Patients and the Problem of

Criminal Prosecution

จารวรรณ อมรศลสวสดJaruwan Amornsinsawad

บทท 2

32 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

บทคดยอ ผปวยจตเวชหรอผทมความผดปกตทางจตถอเปนบคคลผทมโอกาสกอให

เกดอนตรายทงตอชวต รางกาย เสรภาพ ตลอดจนทรพยสน ทงของตนเองและ

ผอน เมอบคคลดงกลาวไดกระท�าความผดทางอาญาจะมผลทางกฎหมายตาม

ประมวลกฎหมายอาญา ซงมกระบวนพจารณาเปนการเฉพาะ โดยระดบความรบ

ผดทางอาญาจะพจารณาจากระดบความไมรผดชอบ หรอความรผดชอบทตางกน

ดงนน การศกษาความรบผดทางอาญาของผปวยจตเวช จงเปนประโยชนอยางยง

ทจะท�าใหทราบถงหลกเกณฑและวตถประสงคของกฎหมาย ปญหาทเกดขนใน

ปจจบนเกยวกบการด�าเนนคดอาญาคอความเขาใจทไมตรงกนระหวางจตแพทย

กบนกกฎหมายรวมทงสอมวลชนดวยเกยวกบอาการทางจตเวชของผปวยในแตละ

กรณ ซงสงผลโดยตรงในการใชมาตรการทางกฎหมายทงในประมวลกฎหมาย

อาญา และประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาคลาดเคลอนไปดวย ดงนน

บคลากรในกระบวนการยตธรรมไมวาจะเปนต�ารวจ พนกงานอยการ ศาล ควร

1 อาจารยประจ�าหลกสตรนตศาสตรบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเกรก

2บทท

ผปวยจตเวชกบปญหาการด�าเนนคดอาญา Psychiatric Patients and the Problem of

Criminal Prosecution

จารวรรณ อมรศลสวสด 1

Jaruwan Amornsinsawad

บทท 233บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

จดสมมนารวมกบกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข เพอท�าความเขาใจรวมกน

เพอน�ามาซงการก�าหนดมาตรการในการดแลและควบคมผปวยจตเวชใหเปนไป

อยางเหมาะสม เพอดแลผปวยจตเวชใหเกดความปลอดภยทงผปวยจตเวชเอง

และปลอดภยกบสงคมโดยสวนรวม

ค�าส�าคญ : ผปวยจตเวช การด�าเนนคดอาญา

AbstractPsychiatric patients or the persons who suffer from mental

illness are regarded as those who were likely to commit violence

against the life, body, liberty or property of the compelled person or

a third person. When the psychiatric patients committed criminal

crime, they received legal consequences according to the Criminal

Code which had exceptional procedure. In other words, the level of

criminal liability relied on the different level of doli incapax or doli

capax. Therefore the study of criminal liability of the psychiatric

patients must be useful in order to be aware of the criteria and

the objectives of the law. The problems occurred at present was

the disagreement for the criminal prosecution of psychiatrists,

lawyers, and mass communications persons about the psychiatric

symptoms of the psychiatric patients of each case. As a result,

such disagreement affected the use of legal measure both in the

Criminal Code and the Criminal Procedure Code and caused error in

the criminal prosecution. Thus, the persons involved in the justice

process, these were policemen, public prosecutors, and clerks to the

justice should set up a seminar with the officers from the Mental

Health Department, Ministry of Public Health to come up with the

บทท 2

34 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

same opinion and to take care of the psychiatric patients for their

safety and for the safety of people in general.

Keywords : Psychiatric Patients; Criminal Prosecution

บทน�าผปวยจตเวชหรอผทมความผดปกตทางจตเปนบคคลผทมโอกาสกอให

เกดอนตรายทงตอชวต รางกาย เสรภาพ ตลอดจนทรพยสน ทงของตนเองและ

ผอน ผทมความใกลชดกบบคคลดงกลาวโดยเฉพาะคนในครอบครวมหนาทจะ

ตองดแลเอาใจใสตอผมความผดปกตทางจตใหมาก 2 และหากความผดปกตนน

เปนมากขนกจ�าเปนตองไดรบการบ�าบดรกษาโดยแพทยผเชยวชาญในสาขานนๆ

รวมทงมาตรการทางกฎหมายทจะเขามาดแลอกทางหนงดวย 3 เพอปองกนมให

ไปกอเหตรายขนน�ามาซงปญหาอาชญากรรมทกอใหเกดขนโดยบคคลซงมจต

บกพรอง โรคจต หรอจตฟนเฟอน ดงจะพบอยเสมอตามขาวทางหนงสอพมพ

หรอทางโทรทศน เชน คดฆาเดก 5 ศพ ทจงหวดเชยงใหม คนรายคอนายอาซาผะ

ชาวเขาเผาลซอ อาย 24 ป มประวตเคยรกษาอาการ ทางจตมอาการทางประสาท

และเคยเขารบการรกษาตวทโรงพยาบาลสวนปรง เพงออกจากโรงพยาบาลมาได

ประมาณ 1 เดอนเทานน ชวงทเกดเหตพบวาเดกกลมดงกลาวก�าลงเลนสงเสยงดง

อยในบาน ขณะนนผตองหาเกดอาการคลมคลงเดนถอมดบกเขามาไลฟนเดก ๆ

จนเสยชวต 4 และอกคดทมการพาดหวขาวลาตวชายผมอาการปวยทางจตไลตอย

2 สกจ เกศณรายณ. ความรบผดทางอาญาของบคคลวกลจรต. เอกสารประกอบการอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รน 10 สถาบนพฒนาขาราชการตลาการศาลยตธรรม ส�านกงานศาลยตธรรม พ.ศ.2555. หนา 1.3 แสวง บญเฉลมวภาส. ผปวยจตเวชกบปญหาในกระบวนการยตธรรมทางอาญา. วารสารนตศาสตรศรปทม .ปท 6 มกราคม –ธนวาคม 2556 .หนา 63.4 คดฆาเดก 5 ศพ ทจงหวดเชยงใหม พบวาคนรายมประวตเคยรกษาอาการทางจตhttp://hilight.kapook.com/view/127008 สบคน 10 ตลาคม 2558

บทท 235บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

คนรมถนนลาดพราวพบกอเหตหลายครง โดยผกอเหตเปนคนเรรอน เปนผปวยท

มอาการทางประสาทและเคยเขารบการรกษาตวทโรงพยาบาลแหงหนงในจงหวด

เชยงรายแตขาดการรกษาไปนาน 5 เปนตน คดทเกยวกบผกระท�าความผดเปนคน

วกลจรตนนไดมแนวค�าพพากษาศาลฎกาท 2470/2534 6 โจทกฟองวา จ�าเลยกบ

พวกรวมกนลกทรพยของนายจาง ขอใหลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา

335, 83 และใหจ�าเลยคนหรอใชราคาทรพยทยงไมไดคนเปนเงน 3,750 บาท แก

ผเสยหาย จ�าเลยใหการรบสารภาพ ศาลชนตนพจารณาแลวพพากษาวา จ�าเลยม

ความผดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 335 วรรคสาม (ทถกมาตรา335(7)

(11) วรรคสาม), 83 จ�าคก 4 ป ลดโทษใหตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา

78 กงหนง คงจ�าคก 2 ป ส�าหรบของกลางปรากฏขอเทจจรงวาผเสยหายไดรบ

คนแลว จงใหยกค�าขอสวนน จ�าเลยอทธรณขอลดโทษและรอการลงโทษ ศาล

อทธรณพพากษายน จ�าเลยและผรองซงเปนมารดาจ�าเลยฎกา ศาลฎกาวนจฉยวา

คดส�าหรบผรอง แมผรองจะเปนมารดาจ�าเลยและจ�าเลยจะเปนผวกลจรตและไม

สามารถตอสคด ตามฎกาผรองหรอไมกตาม เมอปรากฏวาผรองมไดเปนคความ

ในคดและมใชมารดาของผเสยหายอนจะ เปนผมอ�านาจจดการแทนผเสยหายตาม

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 5(1) หรอ (2)ผรองจงไมอาจ

ฎกาเขามาในคดได สวนฎกาจ�าเลยทอางวาศาลชนตนด�าเนนกระบวนพจารณาไม

ชอบดวยประมวล กฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 14 เพราะจ�าเลยเปนผ

วกลจรตและไมสามารถตอสคดไดนน เหนวา ในระหวางการพจารณาคดของศาล

ชนตนจ�าเลยมไดกลาวอางวาไมสามารถตอส คดไดเพราะเปนผวกลจรต และขอ

ใหศาลชนตนสงจ�าเลยไปใหพนกงานแพทยท�าการตรวจ เพอด�าเนนการอยางใด

5 ลาตวชายปวยทางจตไลตอยคนรมถนนลาดพราว พบกอเหตหลายครง.http://morning-news.bectero.com/share-of-the-day/16-Oct-2015/58354 เรองเลาเชาน. สบคน 16 ตลาคม 2558 6 http://www.lawphin.com/detail/deka/2470_2534 สบคน 30 กรกฎาคม 2559

บทท 2

36 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

อยางหนงตามบทบญญตดงกลาว ทงมไดยกเหตนขนอางในชนอทธรณ จ�าเลย

เพยงแตขอใหศาลอทธรณลดโทษและรอการลงโทษจ�าคกเทานน ฎกาของจ�าเลย

จงเกยวกบขอเทจจรงอนน�าไปสการวนจฉยในปญหาขอกฎหมาย ซงจ�าเลยมไดยก

ขนวากนมาในศาลชนตนและศาลอทธรณ และทจ�าเลยฎกาอางเหตวาเปนโรคจตม

เหตลดโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 65 นน จ�าเลยเพยงแตยนค�ารอง

ประกอบค�าใหการรบสารภาพเพอใหศาลรอการลงโทษเทา นนมไดน�าสบใหเหน

วาจ�าเลยเปนโรคจต และกระท�าผดในขณะรผดชอบอยบางหรอยงสามารถบงคบ

ตนเองไดบางหรอไม อยางไร จงเปนฎกาในขอเทจจรงทจ�าเลยมไดยกขนวากน

มาในศาลชนตนเชนเดยว กนตองหามมใหฎกาตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความแพง มาตรา 249 วรรคแรก ประกอบดวยประมวลกฎหมายวธพจารณาความ

อาญา มาตรา 15...คดนคความฎกาไดเฉพาะปญหาขอกฎหมาย หากศาลฎกาเหน

วาศาลลางลงโทษจ�าเลยหนกเกนไปกยอมมอ�านาจทจะพพากษาลง โทษจ�าเลยให

เหมาะสมแกความผดได ศาลฎกาเหนวาจ�าเลยไมเคยรบโทษจ�าคกมากอน ขณะ

กระท�าความผดจ�าเลยมอาย 18 ปเศษ ซงผเสยหายไดแถลงไมตดใจด�าเนนคด

จ�าเลยตอไป สมควรใหโอกาสจ�าเลยกลบตวเปนพลเมองด พพากษาแกเปนวา ให

รอการลงโทษจ�าคกตามทศาลอทธรณก�าหนดไวมก�าหนด 2 ป โดยก�าหนดเงอนไข

เพอคมความประพฤตจ�าเลยดงน(1) ใหไปรายงานตวตอพนกงานคมประพฤต 2

เดอนตอครง มก�าหนด1 ป (2) ใหจ�าเลยเขารบการบ�าบดรกษาอาการบกพรอง

ทางจตทโรงพยาบาลจตเวช เปนเวลา 6 เดอน นอกจากทแกใหเปนไปตามค�า

พพากษาศาลอทธรณ

สทธในกระบวนการยตธรรม ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550 มาตรา 39 วรรคหนง ทวา “บคคลไมตองรบโทษทางอาญา

เวนแตไดกระท�าการอนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท�านนบญญตเปนความผด

และก�าหนดโทษไว.....” ซงค�าวา “การกระท�า” หมายถงการกระท�าโดยเจตนาตาม

ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 59 วรรคสอง กลาวคอ ผกระท�าไดกระท�าโดยร

ส�านกในการกระท�า ปญหาวา การกระท�าของผปวยจตเวชหรอบคคลวกลจรตถอวา

บทท 237บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

มการกระท�าเชนบคคลธรรมดาทวไปหรอไม หากพจารณาตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา 65 ทบญญตวา “ผใดกระท�าความผดในขณะไมสามารถรผดชอบ

หรอไมสามารถบงคบตนเองได เพราะมจตบกพรอง โรคจตหรอจตฟนเฟอน.....”

กจะไดค�าตอบวาบคคลวกลจรตทไปท�าความผดนนตองมการกระท�าเพยงแตการ

กระท�านนหาไดกระท�าดวยจตใจชวรายเหมอนคนปกตไม ดงนนบคคลวกลจรตท

ไปกระท�าความผดยอมไมมความรสกผดชอบอยางคนธรรมดาทว ๆ ไป เมอบคคล

วกลจรตไปกระท�าความผดอาญาจะมผลทางกฎหมายกลาวคอ

(1) ถากระท�าความผดในขณะไมสามารถรผดชอบหรอไมสามารถบงคบ

ตนเองได ผนนไมตองรบโทษส�าหรบความผดนน (มาตรา 65 วรรคแรก)

(2) แตถาผกระท�าความผดยงสามารถรผดชอบอยบาง หรอยงสามารถ

บงคบตนเองไดบาง บคคลวกลจรตนนตองรบโทษส�าหรบความผดนน แตอยางไร

กตามศาลจะลงโทษนอยกวาทก�าหมายก�าหนดไวส�าหรบความผดนนเพยงใดกได

(มาตรา 65 วรรคสอง)

ในการด�าเนนกระบวนพจารณาแกผปวยจตเวชทไปกระท�าความผด ซงม

ระดบความไมรผดชอบหรอรผดชอบทแตกตางกน ยอมจะมความรบผดทาง

อาญาทแตกตางกน แตระบบกฎหมายของไทยตงแตในชนสอบสวนและในชน

การพจารณาคดทใชอยในปจจบนไมมประสทธภาพเพยงพอแกการด�าเนนคด

กบผกระท�าความผดทเปนบคคลวกลจรต จงเหนควรปรบปรงแกไข ทงในสวน

วธพจารณาความกบในสวนคมครองดแลผมความผดปกตทางจต อกทงยงพบ

ปญหาในกระบวนการยตธรรมจากความเขาใจทไมตรงกนระหวางจตแพทยกบนก

กฎหมายรวมทงสอมวลชนเกยวกบอาการทางจตเวชของผปวยในแตละกรณ ดง

ทพบอยบอยครงทสอจะพาดหวขาวรวมทงลงความเหนไปแลววาผกระท�าผดอน

เกดจากการเบยงเบนทางเพศนนเปนโรคจต ซงถาหากนกกฎหมายเขาใจเชนนน

ดวย กอาจสงผลใหผกระท�าความผดไดรบการยกเวนโทษ ในขณะทจตแพทยจะ

ใหความเหนวาผทมความเบยงเบนทางเพศเปนผปวยจตเวชทมความผดปกตทาง

บคลกภาพแตไมถงขนเปนโรคจต ซงถาเปนเชนนนกฎหมายไมถอเปนเหตยกเวน

บทท 2

38 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

โทษ เพราะถอวาเขาเหลานนกระท�าผดในขณะทยงรผดชอบ แตในกรณตรงขามท

จตแพทยมความเหนตรงกนวา ผกระท�าความผดหรอผทก�าลงจะกระท�ามอาการ

ของโรคจต เพราะมอาการหลงผด หวาดระแวง สมควรไดรบการรกษาบ�าบดโดย

ดวน สอบางฉบบรวมทงบคลากรในกระบวนการยตธรรมกลบใหความเหนวาไม

นาจะเปนโรคจต เพราะบคคลนนยงท�างานไดตามปกตและยงวางแผนในการกระ

ท�าความผดไดเหมอนเขาใจวาคนทเปนโรคจตหรอคนบานนจะตองบกพรองทาง

ดานสตปญญาไปดวย เรองเหลานหากยงเขาใจไมตรงกนจะสงผลโดยตรงใหการ

ใชมาตรการทางกฎหมายทงในประมวลกฎหมายอาญา และประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญาคลาดเคลอนไปดวย ดงนนบคลากรในกระบวนการยตธรรม

ไมวาจะเปนต�ารวจ พนกงานอยการ ศาล ควรจดสมมนารวมกบ กรมสขภาพจต

กระทรวงสาธารณสข เพอท�าความเขาใจรวมกนและน�ามาซงการก�าหนดมาตรการ

ในการดแลควบคมผปวยจตเวชใหเปนไปอยางเหมาะสม เพอดแลผปวยจตเวชให

เกดความปลอดภยทงผปวยจตเวชเองและปลอดภยกบสงคมโดยสวนรวม

1.การด�าเนนคดอาญากบผตองหาหรอจ�าเลยทมปญหาทางจตเวชและบทบาทของจตแพทย 7

การด�าเนนคดอาญาโดยปกตจะผานขนตอนจากพนกงานสอบสวน เมอ

สอบสวนเสรจพนกงานสอบสวนหรอต�ารวจจะสงเรองใหพนกงานอยการเพอ

ด�าเนนการฟองรอง และศาลจะเปนองคกรสดทายทท�าหนาทพจารณาพพากษา

ตอไป ในขนตอนตาง ๆ เหลาน หากพบวาผทถกกลาวหาวากระท�าความผดม

ความผดปกตทางจต และไมอยในสภาพทจะตอสคดได กฎหมายจะก�าหนดใหผ

นนไดรบการบ�าบดโดยจตแพทยเสยกอนจนกวาจะตอสคดไดจงจะด�าเนนการตอ

ไป โดยมรายละเอยดดงน

7 แสวง บญเฉลมวภาส. ผปวยจตเวชกบปญหาในกระบวนการยตธรรมทางอาญา. วารสารนตศาสตรศรปทม . ปท 6 มกราคม –ธนวาคม 2556 .หนา 64-65.

บทท 239บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

1.1 ในขนการสอบสวนฟองรอง

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 14 ไดบญญตวา “ใน

ระหวางท�าการสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณา ถามเหตควรเชอวา ผตองหา

หรอจ�าเลยเปนผวกลจรตและไมสามารถตอสคดได ใหพนกงานสอบสวนหรอศาล

แลวแตกรณ สงใหพนกงานแพทยตรวจผนน เสรจแลวใหเรยกพนกงานแพทยผ

นนมาใหถอยค�า หรอใหการวาตรวจไดผลประการใด

ในกรณทพนกงานสอบสวนหรอศาลเหนวาผตองหาหรอจ�าเลยเปนผวกลจรต

และไมสามารถตอสคดได ใหงดการสอบสวน ไตสวนมลฟอง หรอพจารณาไว

จนกวาผนนจะหายวกลจรตหรอสามารถจะตอสคดได และใหมอ�านาจสงตวผนน

ไปยงโรงพยาบาลโรคจต หรอมอบใหแกผอนบาล ขาหลวงประจ�าจงหวด หรอผ

อนทเตมใจไปดแลกไดตามแตเหนสมควร

กรณทศาลงดการไตสวนมลฟองหรอพจารณาดงบญญตไวในวรรคกอน ศาล

จะสงจ�าหนายคดเสยชวคราวกได”

บทบญญตในมาตรา 14 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาดงกลาว

เปนกฎหมายทใชบงคบมานาน ถอยค�าทใชจงเปนถอยค�าทระบไวกวาง ๆ เชน

ใหสงตวผวกลจรตไปยงโรงพยาบาลโรคจต เพราะในเวลานนยงไมมโรงพยาบาล

ทควบคมผปวยคดโดยเฉพาะ โรงพยาบาลจตเวชแหงแรกคอโรงพยาบาลคน

เสยจรต ซงตอมาเปลยนชอเปนโรงพยาบาลโรคจตธนบร และเปลยนเปนโรง

พยาบาลสมเดจเจาพระยาในปจจบน จนกระทงป พ.ศ.2514 กระทรวงสาธารณสข

จงไดสรางโรงพยาบาลนตจตเวชขนใหเปนหนวยงานทท�าหนาทดงกลาว ซงตอมา

ในป พ.ศ.2545 โรงพยาบาลนตจตเวชไดเปลยนชอเปนสถาบนกลยาราชนครนทร

แมมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา วางหลกเกณฑไวเพอคมครอง

ผปวยจตเวชโดยใหสงตวไปรบการบ�าบดรกษากอนจนกวาจะตอสคดได แต

ปญหาทเกดขนในทางปฏบตกคอความเขาใจทยงไมตรงกนระหวางจตแพทย

กบนกกฎหมายวาอาการผปวยจตเวชระดบใด ทจะถอวาสามารถตอสคดไดแลว

เพราะความสามารถในการตอสคดไดหรอไมเปนขอกฎหมาย ซงนกกฎหมายจะ

บทท 2

40 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

ตองเปนผวนจฉยมากกวาจะใหจตแพทยเปนผลงความเหน บทบาทของจตแพทย

ควรเปนเพยงผตรวจและสรปอาการของผปวยจตเวชเพอเปนขอมลแกการปรบบท

กฎหมาย นกกฎหมายจงจ�าเปนตองมความรนตจตเวชอนจะท�าใหสามารถปรบขอ

เทจจรงสขอกฎหมายได เพอท�าความเขาใจรวมกนและหากเปนไปได ควรจะโยง

หลกกฎหมายดงกลาวมาสอาการอนเปนขอเทจจรงทเปนอยของผปวยจตเวช และ

ก�าหนดเปนตารางใหจตแพทยสามารถระบได จากนนจงน�าผลและความเหนของ

จตแพทยมาปรบเขากบขอกฎหมายเพอวนจฉยตอไป

1.2 ขนตอนการพจารณาพพากษาคดของศาล

โดยหลกกฎหมายอาญา บคคลจะตองรบผดในทางอาญากตอเมอไดกระท�า

การทกฎหมายบญญตเปนความผด ค�าวา “กระท�า” ในความหมายของกฎหมาย

กคอ การเคลอนไหวรางกายหรอไมเคลอนไหวรางกายภายใตบงคบของจตใจ ซง

เรยกวาโดยรส�านก ดงนนการเคลอนไหวรางกายของคนละเมอ คนถกสะกดจต

หรออาการจากโรคลมชก (epilepsy) จงไมถอวามการกระท�าในความหมายของ

กฎหมาย

จากหลกกฎหมายดงกลาว หากปรากฏวาผใดไดท�าสงใดลงไปและจากการ

ตรวจวนจฉยทางจตเวชพบวา ขณะทมการเคลอนไหวรางกายนน จตใจของบคคล

นนไมสามารถบงคบการเคลอนไหวไดเชนเดยวกบกรณของโรคลมชกยอมถอวา

ไมมการกระท�าในความหมายของกฎหมาย สงทแสดงออกจงไมถอวาผดกฎหมาย

แตหากไดผานขนของการกระท�ามาแลว เพยงแตผนนมความผดปกตทางจตถง

ขนาดไมสามารถรผดชอบหรอไมสามารถบงคบตนเองได และไดกระท�าความผด

ไปในขณะทไมสามารถรผดชอบหรอไมสามารถบงคบตนเองไดนน กฎหมายจะ

พจารณาเปนเหตยกเวนโทษเพราะถอวาผกระท�าผดในสภาวะจตใจเชนนนขาด

ความชว (Schuld or Culpability) บทกฎหมายทบญญตเรองนไวไดแกประมวล

กฎหมายอาญา มาตรา 65 ซงบญญตวา

“ผใดกระท�าความผดในขณะไมสามารถรผดชอบ หรอไมสามารถบงคบ

ตนเองไดเพราะมจตบกพรอง โรคจตหรอจตฟนเฟอน ผนนไมตองรบโทษส�าหรบ

บทท 241บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

ความผดนน

แตถาผกระท�าความผดยงสามารถรผดชอบอยบาง หรอยงสามารถบงคบ

ตนเองไดบาง ผนนตองรบโทษส�าหรบความผดนน แตศาลจะลงโทษนอยกวาท

กฎหมายก�าหนดไวส�าหรบความผดนนเพยงใดกได”

จากบทบญญต มาตรา 65 ดงกลาว กฎหมายจะยกเวนโทษใหกบผกระท�า

ความผดกตอเมอบคคลนนไดกระท�าผดในขณะทไมสามารถรผดชอบหรอไม

สามารถบงคบตนเองได ซงมความหมายดงน

การกระท�าความผดในขณะไมสามารถรผดชอบ

ตามค�าอธบายทางต�ารา ไดอธบายความหมายกรณไมสามารถรผดชอบไววา

คอ การทผกระท�าไมรวาการกระท�านนผดหรอชอบดวยศลธรรม แตถาสามารถร

ไดวาเปนการกระท�าทไมควรกระท�ากถอไดวารผดชอบแลว ความรผดชอบนนจง

มไดหมายความถงกบรวาการกระท�านนถกหรอผดกฎหมายแตเปนการรผดชอบ

ตามศลธรรม 8 ท�านองเดยวกบการกระท�าของเดกซงยงขาดความรผดชอบ

การกระท�าความผดในขณะไมสามารถบงคบตนเองได

ส�าหรบกรณผกระท�าไมสามารถบงคบตนเองไดนนไดมค�าอธบายวา หมาย

ถง การกระท�าทผกระท�ารวาตนก�าลงท�าอะไรอย ทงรวาการกระท�านนเปนความ

ผดไมควรกระท�าแตไมสามารถบงคบตนเองใหยบยงการกระท�านนเสยได ความ

ไมสามารถบงคบตนเองไดในเรองน หมายความวาจตใจของผกระท�าสามารถ

บงคบการกระท�าไดโดยรส�านกและรวาผด แตผกระท�าไมสามารถบงคบจตใจของ

ตนไดเพราะความบกพรองทางจต 9

หลกกฎหมายดงกลาวขางตน ถอเปนหลกกฎหมายทน�ามาปรบใชกบกรณ

ของผปวยจตเวชทกระท�าความผด อนงการจะปรบใชหลกกฎหมายหรอขอ

8 จตต ตงศภทย.กฎหมายอาญาภาค 1 ,ส�านกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา , พมพครงท 8 , พ.ศ.2539 , หนา 812.9 เพงอาง , หนา 814.

บทท 2

42 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

กฎหมายดงกลาวได จ�าเปนอยางยงทจะตองใชความรทางจตเวชมายตขอเทจจรง

เสยกอน เพอใหเกดความเขาใจทถกตอง จงจะสามารถปรบขอกฎหมายได

2. การจ�าแนกหรอการแบงกลมของโรคทางจตเวช การจะน�าหลกกฎหมายมาปรบใชเพอก�าหนดมาตรการทเหมาะสมกบผปวย

จตเวชนนจ�าเปนอยางยงทนกกฎหมายจะตองท�าความเขาใจในศาสตรทางดาน

จตเวชเปนเบองตน เพอน�าความรดงกลาวมาชวยพจารณายตขอเทจจรงเสยกอน

ทจะน�าไปสการปรบบทกฎหมายทเกยวของ ส�าหรบการแบงกลมของโรคทาง

จตเวช แพทยจะมองอาการทางจตของบคคลในมมกวาง เพราะมองในแงของการ

บ�าบดรกษา ดงนนการจ�าแนกหรอแบงกลมโรคทางจตเวชตามหลกสากลซงจดท�า

โดยองคกรอนามยโลกตามระบบ ICD10 (International statistical

classification of diseases and related health problem 10th

Revision-1992) โดยไดแบงกลมของโรคทางจตเวชเปน 10 กลม ซงอาจสรป

ไดโดยสงเขปดงน 10

กลมท 1 ความผดปกตทางจต ทเกดจากโรคทางกาย เชน โรคของสมอง

การไดรบบาดเจบของสมอง รวมถงกลมทสมองท�าหนาทผดปกตไป โรคในกลมน

ไดแก โรคสองเสอมชนดตางๆ นอกจากสองเสอมแลว โรคในกลมนทพบรวมกบ

สองเสอม กคออาการเพอคลง โรคกลมนเดมเรยกวา Organic Brain Syndrome

กลมท 2 ความผดปกตทางจตและพฤตกรรม เนองจากการใชสารออก

ฤทธตอจตและประสาท ซงไดแก อาการและพฤตกรรมทเกดขนจากพษยาโดย

เฉยบพลนหรออาการตดสารเสพตด รวมทงอาการทเกดจากการถอนยาดวย

กลมท 3 โรคจตเภทและหลงผด เปนโรคทมความผดปกตทแสดงถงความ

ยงเหยงทางความคดและประสาทรบรเปนพนฐานและการแสดงออกทางอารมณ

10 วฑรย องประพนธ , นตเวชศาสตร , พมพครงท 8 . ส�านกพมพมหาวทยาลยรามค�าแหง พ.ศ.2548 , หนา 196 -203 .

บทท 243บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

ไมสอดคลองกบสถานการณ หรอไมมอารมณทแสดงออกไปในทางใดทางหนง

ความรสกและสตปญญายงมอยตามปกต โรคนเดมจดอยในกลมโรคจตทไมไดเกด

จากพยาธสภาพของสมอง แตปจจบนค�าวาโรคจต ไมไดจดเปนกลมใหญ หากแต

อาการของโรคจต อาจเปนอาการทอยในกลมโรคหลายกลม โรคกลมนรวมเอากลม

ทมอาการหลงผดในเรองตาง ๆ เขาไวดวย เชน หลงผดคดวามคนคอยจะท�าราย

หรอปองราย หลงผดคดวามคนนนทา หรอพดเรองเกยวกบตน หลงผดคดวาตน

เปนคนส�าคญ เชน คดวาตนเปนพระเจา หรอมหาเศรษฐ เปนตน

กลมท 4 ความผดปกตทางอารมณ โรคกลมนเปนโรคทมการเปลยนแปลง

พนฐานคอ อารมณ ตงแตอารมณเศรา จนถงอารมณครนเครง การเปลยนแปลง

ของอารมณดงกลาวจะเกดเปนพก ๆ และเปนซ�า ๆ เมอเกดสภาวะเครยดและ

ความผดปกตทางอารมณดงกลาวอาจเกดสลบกนไปในรปแบบตาง ๆ เชน เศรา

ไมสนก และครนเครง เฮฮา ผสมกนหลายอารมณ เรยกวา Bipolar affective

disorder โรคในกลมนพบในคนสงอายเปนสวนใหญ อาจพบรวมกบอาการของ

โรคจต คอมอาการหลงผด ประสาทหลอนรวมดวย หรอไมมอาการของโรคจตกได

กลมท 5 กลมโรคประสาท โรคทเกดจากความเครยดและอาการของโรค

ทางกายภาพ โรคกลมนเปนกลมใหญมาก และพบในผปวยทวไปเปนสวนใหญ

โรคประสาทวตกกงวล พบไดมากทสดมกมอาการตกใจงาย เหงอออกมาก ปวด

ศรษะ ใจสน วงเวยน อาการแนนทอง ทองอด กลามเนอเกรง ตวสน กลวตายหรอ

กลวการประสบอบตเหต โรคประสาทกลว เชนกลวคนมาก ๆ กลวการเขาสมาคม

กลวทโลงแจง กลวเดนคนเดยว กลวไปไหนคนเดยว

กลมท 6 กลมพฤตกรรมทเกดจากความผดปกตทางสรรวทยา พฤตกรรม

กลมน ไดแก ความผดปกตในการกน ไดแกพวกไมอยากกนอาหาร รวมทงความ

ผดปกตในการนอน ไดแก พวกนอนไมหลบ หรอตรงกนขาม นอนหลบไดทงกลาง

คนกลางวน พวกขละเมอ ละเมอลกขนท�าอะไรโดยไมรตว และพวกนอนฝนราย

พฤตกรรมทางเพศไมปกต ไดแกการไมสามารถจะมเพศสมพนธไดตามความ

ตองการ เชนไมมอารมณทางเพศ

บทท 2

44 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

กลมท 7 บคลกภาพและพฤตกรรมผดปกตในผใหญ ในกลมนไดแก

เชน บคลกภาพหวาดระแวง มลกษณะเปนคนอารมณหวนไหวมากไมไวใจใคร

หวาดระแวง สงสย อจฉารษยา มองโลกในแงราย แยกตวออกจากสงคม ไมคบหา

สมาคมกบใคร ขอาย ชอบอยล�าพงคนเดยว ไมชอบท�างานรวมกลม บคลกภาพ

ตอตานสงคม

กลมท 8 ปญญาออน (Mental retardation) กลมปญญาออนหมายถง

ภาวะทมระดบสตปญญาดอย หรอต�ากวาปกต ซงมสาเหตเกดขนในระหวางการ

เจรญเตบโตในวยเดก ท�าใหเดกมความสามารถจ�ากดในดานการเรยน การกรบ

ตวใหเขากบสงคม หรอการเจรญเตบโตทไมสมวย

กลมท 9 ความผดปกตของการพฒนาการทางจต การพฒนาการทางจตท

ด�าเนนไปอยางไมปกตสงผลตอความผดปกตของพฤตกรรม เชน พดไมชด พด

ตดอาง ออกเสยงค�าบางค�าบางกลมไมได อานและเขยนหนงสอไมได หรอคดเลข

ไมได เปนตน รวมถงโรคออตสซม (Childhood autism)

กลมท 10 พฤตกรรมและความผดปกตทเกดในเดก และวยรน ความผด

ปกตนเปนโรคทเกดในเดกและวยรนโดยเฉพาะ เชน ซนเกนขนาด อยไมสข เดก

กลมนท�าอะไรโดยรวดเรวขาดความยงคด ชอบเสยงอยางบาบน ไมคอยมวนย

เปลยนความสนใจบอย นอกจากนนยงมกลมโรคประสาทในเดก และพฤตกรรม

ผดปกตอน ๆ

จะเหนไดวาการจ�าแนกโรคในทางจตเวชนนมความละเอยดมาก เปนการแบง

ผปวยจตเวช เปนกลม ๆ เพอใหเกดความถกตองในการรกษาโรค แตหากผปวย

จตเวชเหลานกระท�าผดอาญา การใชมาตรการทางอาญาเพอลงโทษหรอยกเวน

โทษจะตองพจารณาใหสอดคลองกบหลกกฎหมาย ซงหากวเคราะหปญหาดงกลาว

ใหถองแท จะพบวาการจ�าแนกโรคทางจตเวชในทางการแพทยจะครอบคลมใน

ลกษณะกวาง โดยถอวาผทมความผดปกตทางจตทงหมดเปนผปวยไมวาความผด

ปกตนนจะเกดจากปญญาออน โรคประสาท โรคจต ความผดปกตทางเพศ รวมถง

ผทตดยาเสพตดดวย เหลานลวนเปนผปวยทควรจะไดรบการรกษา แตหากมองใน

บทท 245บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

แงกฎหมาย กฎหมายจะไมลงโทษหรอยกเวนโทษใหในความผดปกตบางประเภท

เทานน โดยถอหลกความเจบปวยหรอความผดปกตทางจตจะตองถงขนาดทกระท�า

โดยไมรผดชอบหรอไมสามารถบงคบตนเองไดเทานน กฎหมายจงจะยกเวนโทษ

ให เพราะโดยหลกทวไปเมอคนท�าผดกตองลงโทษ การทจะไมลงโทษหรอลดโทษ

ใหใครจะตองมเหตผลพเศษ และเหตผลพเศษในกรณทมความผดปกตทางจตน

กคอ บคคลนนจะตองมความผดปกตขนาดไมสามารถรผดชอบหรอไมสามารถ

บงคบตนเองไดในขณะทกระท�าผดนนซงกรณทเขาหลกเกณฑดงกลาวไดแกผปวย

โรคจตและผทปญญาออน 11

ส�าหรบผทมความผดปกตทางจตบางอยาง เชน ผทเปนโรคประสาท ผท

มบคลกภาพผดปกต ผทมความผดปกตทางเพศ หรอผทตดยาเสพตดจงไมอย

ในขายทจะไดรบการยกเวนโทษตามมาตรา 65 เวนแตผปวยดงกลาวจะมความ

ผดปกตอยางอน เชนมอาการของโรคจตปนอยดวย เหตผลทกฎหมายไมยกเวน

โทษหรอลดโทษใหบคคลเหลานกเพราะวาบคคลเหลานยงมความรผดชอบหรอ

สามารถบงคบตนเองไดอย แมจะมความผดปกตในทางจตใจทจะชกน�าใหท�าอะไร

ตางไปจากคนธรรมดาไดงาย แตสงจงใจนนกไมถงขนาดท�าใหความรผดชอบและ

ความสามารถบงคบตนเองสญเสยไป

3. การสงตวผกระท�าความผดไปบ�าบดรกษา หากผกระท�าผดพสจนไดวาในขณะทกระท�านนไดกระท�าไปโดยขาดความ

รผดชอบหรอไมสามารถบงคบตนเองได บคคลนนยอมไดรบการยกเวนโทษ

ตามหลกกฎหมายอาญา ในมาตรา 65 แตหากการยกเวนโทษดงกลาว ศาลเหน

11 ส�าหรบถอยค�าในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 65 คอค�าวา จตบกพรอง จตฟนเฟอนนน ไมใชศพททใชในทางการแพทย จากการคนควาพบวาเปนความสบสนตงแตชนยกรางกฎหมายทไมไดตรวจสอบความหมายของถอยค�าเหลานกบการจ�าแนกโรคทางจตเวช (ดรายละเอยดไดจาก แสวง บญเฉลมวภาส , หลกกฎหมายอาญา , พมพครงท 4 ส�านกพมพวญญชน พ.ศ.2546 หนา 171-173 )

บทท 2

46 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

วาการปลอยตวไปจะเปนการไมปลอดภยกบประชนศาลจะสงใหคมตวไวในสถาน

พยาบาลกได ตามบทบญญตในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 48 ซงบญญตวา

“ถาศาลเหนวา การปลอยตวผมจตบกพรอง โรคจต หรอจตฟนเฟอน ซง

ไมตองรบโทษ หรอไดรบการลดโทษตามมาตรา 65 จะเปนการไมปลอดภยแก

ประชาชน ศาลจะสงใหไปคมตวไวในสถานพยาบาลกได และค�าสงนศาลจะเพก

ถอนเสยเมอใดกได”

สถานพยาบาลทกลาวถงในมาตรา 48 โดยปกตจะสงไปทโรงพยาบาลนต

จตเวช หรอสถาบนกลยาราชนครนทร ซงผกระท�าความผดทไดรบการยกเวนโทษ

จะถกควบคมตวไวจนกวาจะหายเปนปกตหรออาการปวยทเลาลงจนเปนทแนใจวา

จะปลอดภยแกประชาชน แตบทบญญตดงกลาว ยงขาดรายละเอยดในวธปฏบตท

ชดเจน 12 เชน หากผทศาลสงตวมานนหายจากโรคทเปนอยหรอมอาการทเลาลง

ทางโรงพยาบาลจะปลอยตวไดเลยหรอไมหรอจะตองรายงานกอน และปลอยเมอ

ไดรบอนมตใหปลอยตว และถาจะตองรายงานจะตองรายงานกบใคร เหลานนาจะม

การก�าหนดมาตรการทางปกครองใหชดเจนเพอผปฏบตจะไดถอปฏบตไดถกตอง

4. มาตรการทางกฎหมายกอนการกระท�าผดโดยเหตผลทวา การปองกนมใหเหตรายเกดขนยอมดกวาการแกไขภายหลง

ในหลายประเทศไดออกกฎหมายก�าหนดมาตรการทจะควบคม หรอจบตวผทเหน

วามความผดปกตทางจตมารบการบ�าบดรกษา เปนมาตรการบงคบซงมกเรยก

วา “Commitment Law” โดยในประเทศทมกฎหมายสขภาพจต (Mental

Health Act) จะใหอ�านาจบคลากรทางการแพทยหรอเจาหนาทของรฐสามารถ

จบบคคลมาตรวจและควบคมตวไวรกษาเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบผปวย

เอง และปองกนเหตรายซงอาจจะเกดกบสงคมโดยสวนรวม ถาเหนวาบคคลใดม

12 แสวง บญเฉลมวภาส. ผปวยจตเวชกบปญหาในกระบวนการยตธรรมทางอาญา. วารสารนตศาสตรศรปทม . ปท 6 มกราคม –ธนวาคม 2556 .หนา 70.

บทท 247บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

พฤตกรรมทเปนอนตราย (dangerous behavior)

การมกฎหมายหรอมาตรการดงกลาว ถามองในแงของการปองกนยอมเปน

เรองทดแตสงทตองค�านงถงควบคกนคอสทธเสรภาพสวนบคคลทจะถกกระทบ

ดงนนการจะออกกฎหมายประเภทนจงตองระบใหชดเจนวา กรณเชนไรทจะถอวา

เปนพฤตกรรมทเปนอนตรายสมควรทจะใชมาตรการทางกฎหมายเขาควบคมเพอ

จ�ากดเสรภาพของบคคล

ตามกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกา ไดก�าหนดหลกเกณฑในการ

พจารณาวาบคคลใดถอวามพฤตกรรมทเปนอนตราย สมควรถกบงคบรกษาไว

ดงน 13

1. ผปวยทางจต (Mental illness patient)

2. ขาดความสามารถในการตดสนใจเกยวกบการรกษา (lack the capacity

to make an informed decision about hospitalization)

3. มพฤตกรรมทจะกออนตรายตอตนเองหรอผอน (is likely to cause

harm to self or others)

4. มความจ�าเปนตองไดรบการบ�าบดรกษาอยางเรงดวนเพอปองกนอนตราย

(needs immediate hospitalization to prevent such harm)

สวนประเทศองกฤษ บคคลทอยในขายตองถกบงคบรกษาไดแก 14

Mental disorder คอบคคลทมอาการปวยทางจต (Mental illness)

บคคลทมพฒนาการทางจตบกพรองหรอไมสมบรณ (arrested or incomplete

development of mind) รวมถงบคคลทมพฤตกรรมผดปกตทางจตอน ๆ หรอ

บคคลทไมสามารถรผดชอบ อนไดแกบคคลทมอาการตอไปน

1. Severe mental impairment หมายถง บคคลทการพฒนาทางจต

13 Kenneth tardiff , Concise Guide to Assessment and Management of Violent Patients, Washington DC : American Psychiatric Press Inc , 1989 , p.105 .14 Mental Health Act , 1983 , Section 1

บทท 2

48 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

บกพรองหรอไมสมบรณ รวมทงความบกพรองของเชาวปญญา และบกพรองใน

การปรบตวเขากบสงคม ซงมความสมพนธกบพฤตกรรมผดปกตแบบกาวราว

หรอขาดความรสกผดชอบชวดอยางรนแรง เชน บคคลปญญาออนซงมระดบเชาว

ปญญาต�ากวา 50

2. mental impairment หมายถง บคคลทการพฒนาทางจตบกพรองหรอ

ไมสมบรณ (ไมรวมถงบคคลตาม ขอ 1) รวมทงมความบกพรองอยางชดเจนทาง

เชาวปญญาละการปรบตวใหเขากบสงคม ซงมความสมพนธกบพฤตกรรมผดปกต

แบบกาวราวหรอขาดความรสกผดชอบชวด เชน บคคลปญญาออนซงมระดบเชาว

ปญญาตงแต 50

3. psychopathic disorder หมายถง บคคลทมความผดปกตตอเนองหรอ

ความไมสามารถของจตใจ (ไมวาจะมความบกพรองทางสตปญญาดวยหรอไม

กตาม) ซงมผลใหเกดความกาวราวทผดปกตหรอความประพฤตทไมรบผดชอบ

อยางรนแรงของบคคลนน ๆ เชน บคคลทมอาการผดปกตทางจตเนองจากไมสา

มารรถรผดชอบ มความผดปกตทางจตแบบกาวราว รนแรง ขาดจรยธรรมและ

มโนธรรม มพฤตกรรมทางเพศทผดปกต หรอมความผดปกตทางจตเนองจากเสพ

สราหรอสารเสพตด บคคลปญญาออน กลมอาการโรคจตเนองจากสมองสญเสย

หนาทการท�างานและไมสามารถท�างานไดอยางปกต

ส�าหรบกรณของประเทศไทย ปจจบนนไดมพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ.

2551 ขนใชบงคบเปนมาตรการควบคมดแลผมความผดปกตทางจตกอนการกระ

ท�าความผด โดยมบทบญญต

มาตรา 3 บญญตวา “ความผดปกตทางจต” หมายความวา อาการผดปกต

ของจตใจทแสดงออกมาทางพฤตกรรม อารมณ ความคด ความจ�า สตปญญา

ประสาทการรบร หรอการรเวลา สถานท หรอบคคล รวมทง ความผดปกตของ

จตใจทเกดจากสราหรอสารอนทออกฤทธตอจตและประสาท

มาตรา 22 บญญตวา บคคลทมความผดปกตทางจตในกรณใดกรณหนงตอ

ไปนเปนบคคลทตองไดรบการบ�าบดรกษา

บทท 249บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

1) มภาวะอนตราย

2) มความจ�าเปนตองไดรบการบ�าบดรกษา

มาตรา 23 บญญตวา ผใดพบบคคลซงมพฤตการณอนนาเชอวาบคคลนนม

ลกษณะตาม มาตรา 22 ใหแจงตอพนกงานเจาหนาท พนกงานฝายปกครองหรอ

ต�ารวจโดยไมชกชา

มาตรา 24 บญญตวา เมอพนกงานเจาหนาท พนกงานฝายปกครอง หรอ

ต�ารวจไดรบแจงตามมาตรา 23 หรอพบบคคลซงมพฤตการณอนนาเชอวาบคคล

นนมลกษณะตาม มาตรา 23 ใหด�าเนนการน�าตวบคคลนนไปยงสถานพยาบาล

ของรฐหรอสถานบ�าบดรกษาซงอยใกลโดยไมชกชาเพอรบการตรวจวนจฉยและ

ประเมนอาการเบองตน ตามมาตรา 27 ทงน โดยจะมผรบดแลบคคลดงกลาวไป

ดวยหรอไมกได

จะสงเกตเหนวากฎหมายของไทยไมไดก�าหนดชดเจนวากรณเชนไรทจะถอวา

เปนพฤตกรรมทเปนอนตรายสมควรทจะใชมาตรการทางกฎหมายเขาควบคมเพอ

จ�ากดเสรภาพของบคคล ก�าหนดไวอยางกวาง ๆ เทานนวามภาวะอนตราย หรอม

ความจ�าเปนตองไดรบการบ�าบดรกษาเทานน

สรปการมกฎหมายสขภาพจตขนใชบงคบในประเทศไทยถอเปนหนทางหนงท

ชวยคมครองผปวยจตเวชเองใหไดรบการบ�าบดรกษา ในขณะเดยวกนกคมครอง

อนตรายทจะเกดแกสงคมดวย แตนอกจากตวบทกฎหมายทมอยแลว การจะท�าให

หลกการและเหตผลของกฎหมายบรรลความ มงหมายได บคลากรในกระบวนการ

ยตธรรมรวมทงสอมวลชน จะตองมความเขาใจรวมกนในความจรงเกยวกบผปวย

จตเวช ศาสตรทางดานนตจตเวชจงเปนความรทควรแกการศกษา หากผทเกยวของ

มความเขาใจรวมกนเชอวาปญหาทมอยในกระบวนการยตธรรมในการด�าเนน

คดอาญาแกผปวยจตเวชคงจะมการพฒนาขนเปนล�าดบและมประสทธภาพ โดย

ผเขยนขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาโดยควรพฒนาความรเรองจตเวช

บทท 2

50 วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรกปท 33 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2558

และกฎหมายโดยบคลากรในกระบวนการยตธรรมไมวาจะเปนต�ารวจ พนกงาน

อยการ ศาล ควรจดสมมนารวมกบกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข เพอ

ท�าความเขาใจรวมกน และน�ามาซงการก�าหนดมาตรการในการดแลควบคมผปวย

จตเวชใหเปนไปอยางเหมาะสม

เอกสารอางอง

เกษม ตนตผลาชวะ. 2545. อาการและการบ�าบดโรคจต-โรคประสาท. นนทบร

: โรงพมพบรษทสนกอาน.

เกยรตขจร วจนะสวสด. 2546. ค�าอธบายกฎหมายอาญา ภาค 1. พมพครงท

8. กรงเทพมหานคร : ส�านกพมพจรรชการพมพ.

คดฆาเดก 5 ศพ ทจงหวดเชยงใหม พบวาคนรายมประวตเคยรกษาอาการทางจต

http://hilight.kapook.com/view/127008 10 ตลาคม 2558.

จตต ตงศภทย. 2539. กฎหมายอาญาภาค 1. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร

: ส�านกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา.

จตต ตงศภทย. 2530. กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล. พมพครงท 7.

กรงเทพมหานคร : ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ตล เมฆยงค. 2532. “การด�าเนนคดอาญาแกผตองหาและจ�าเลยทวกลจรต.”

วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

นงเยาว กลโฆษะ และคณะ. 2520. ต�าราจตเวชศษสตร. กรงเทพมหานคร :

โรงพมพอกษรไทย.

ลาตวชายปวยทางจตไลตอยคนรมถนนลาดพราว พบกอเหตหลายครง. เรอง

เลาเชาน. http://morning-news.bectero.com/share-of-the-

day/16-Oct-2015/58354 16 ตลาคม 2558.

วฑรย องประพนธ. 2548. นตเวชศาสตร. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร :

ส�านกพมพมหาวทยาลยรามค�าแหง.

บทท 251บทท 2 ผปวยจตเวชกบปญหาการดำาเนนคดอาญา

Psychiatric Patients and the Problem of Criminal Prosecution

สกจ เกศณรายณ. “ความรบผดทางอาญาของบคคลวกลจรต.” เอกสารประกอบ

การอบรมหลกสตรผพพากษาผบรหารในศาลชนตน รน 10 สถาบน

พฒนาขาราชการตลาการศาลยตธรรม ส�านกงานศาลยตธรรม พ.ศ.

2555.

แสวง บญเฉลมวภาส. 2546. หลกกฎหมายอาญา, พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร

: ส�านกพมพวญญชน.

แสวง บญเฉลมวภาส. “ผปวยจตเวชกบปญหาในกระบวนการยตธรรมทางอาญา.”

วารสารนตศาสตร-ศรปทม. 6 (มกราคม –ธนวาคม 2556) : 63.

Kenneth tardiff. 1989. Concise Guide to Assessment and

Management of Violent Patients. Washington DC :

American Psychiatric Press Inc.

Mental Health Act. 1983.

ค�าพพากษาฎกา 2470/2534

http://www.lawphin.com/detail/deka/2470_2534. 30

กรกฎาคม 2559

พระราชบญญตสขภาพจต พทธศกราช 2551

ประมวลกฎหมายอาญา

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา