198

Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta
Page 2: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

m MHHpniPiPil

Page 3: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

^T^m^eta' /<^«>tW. n^'. 7

Page 4: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

kEGIuE CATHOL^ MA**'. PRIVATA LE G B

BRVXELLIS ANNO D. clo. Id. LXX.

SEPT. ID. MARTII LATA ET FIRMATA

I. DE LANGHE SVB GRAVI MVLCTACAVETVR , NE C^VIS, CITRA CHRI-

STOPH. PLANTINI PROTOTYPOGR.

REGII VOLVNTATEM, HiEC SALVTIS

kVMAN^ MONVMENTA, &CC. PROX.

SEXENNIO VLLO MODO IMITETVR,

IMPRIMAT , VEL Q^ O V I S MODODISTRAHAT.

Page 5: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Christophorvs planti-NVS LECTORI S.

Vm omnes ccgitittiones^ fiu"

ditm^operam^ atq. adeo quid-

quidm nobis efi^ cadfde Leclor^

ad Typcoraphiam^ qu<z ceteras

artesjiiapr^ffantia illujirat:,iamam cofitule-

rimus^nihdncbts charimcerte.aut antiquitis

efi^ quam njt bcnarum literarumyacpotifii-

wumfacrofanoioi Theologi^ fludia cmni ex

partepromoueamus^acpiis^tjfdemquemulti'

flicidifiiplindrumgeneri ornatisyiris^ coti^

nuo laborey ac indufirid (quantulacunque ea

efi)pro yiribus cofulamus.Neq, vero inpne-

bendafiudtofis hominibus materia^ c^ copio^

fagratiffimorufiudiorufupelkSide^ adeo to-

tifumus ^ qum nonnuUa etiam obleSiamenta

grauibus intermixtafiudiis ^ leSioribusfub-

mdeproponamus.Hoceniminterceteranobis

femperfuit propopfum^ ytfiriisfiudiis ^ ^continuis laboribus defatigatos ^ iucunda ali^

quaj neque ea tamen inanioccupatmie inter-

aun>detineremus. hoc itaqueconfilto adduSii

pr^Hatif^tmosdc probatifiimos quofq. Pce-

tfzs^tum yeteres , tum recentiores : nGnnulld

A 2 etiam

Page 6: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

etiam alia^in omnifere artium (quarumpro-

fejforibus nosfatis ejje faSluros exifiimaui-

' mus ) acfcientia-rumgenere opufcula ^ typtSy

quoadferipotuit , elegantibtis ^ excudimus.

Cumyero inter ceterasartes ^ quas diuimt

munifcetia hominibus elargita efi^fiSiura ea

ft^quie tum ytilitatis^ tum deleSiationisnon

infmaspartesfio iure quod^modofbi ven-

dicet ^ quippe quae resomnes^ quce quidem in

hac rerum njniuerftate conf^iciutur^ ita re--

pr^fentet^atque ita oculos teneat\ yt e^z tan-

quam viu£ rerum imagines imperitos etiam

ipfos resgefias luculenter edoceant^ ipfumque

animum moueant^ atq. adeo alias leBayqua-

rumquememoria excideratjui infpeSIione in

mentem reuocent^t hacpotifimum de caufr

nonparuam hicc ars cutypographicanofird

ajfi?jttatemhabere videatur: InfiitutinoBri

ejfe exifitmauimus Aride Montani publicay-

tilitatisfiudtofifiimi^acdebonis literis ^ t^

dtfcipltnis optimemeriti, ArchiteSiura etiam

peritijfimi ( cui entm nifiingeniofifftmo hutc

yiro^tabularumyquas in hoc opere artificiose

c^elatas conjpicis ^ admirabtlemfiruSiura ac-

ceptam referamtis? )foecundtffimu ^ (^ quo-

'JIUC'

Page 7: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

iils doSirin^c genere refertiffimu optis , ideji^

njnam ^9* Jeptuaainta odas^ quibus tllefeltci

quadam ingenij dexteritate^ carminis elegan-

tia^ (& grauitate maximuw , q^' admirabile

cmmnojalutis noHra myjierium iam inde ab

ipfoprimiparcntis Upft^^adEuangeliJIas yfque profecutus eft^ adhibitis ad eam rem ex-

ercitattftmis piSioribus ^ (^ tabellaru^ qui-

busjacrae hifiorioc aptijfme repr^Jentantury

cAatoribus^fummislabGrtbus^acJumptibusy

quibus profeSio yhacpotiffimiimtnpartey yt

yidereeji^ nonpeperctmusy qua potuimus in-

dujiria^typis nofris excudere: tdq, ita elabo-

ratum (^ omnibus futspartibus abfolutum

ttbt tandem exhtbere , ^j^aquidem tn re Ji

nofiros labores ttbt gratos ejje comperiemus-^

longe maiora ^ Deo dante^ tuin ab tpfo Aucio"

re 3 tum ettarn a nobts pojihac tn communem

Jiudiojorum Vtilitatemy cui nos totos nojira^

queomnta dedicauimus , contintwprodtbut.

Vakyis^ nofirum hunc laborem ^qui confule,

Antuerptde Calend. Maij ^ Anno a Vtrgtnis

partUy M. D. LXXi.

CHRI^

Page 8: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CHRISTO LIBERA-T O R I S.

CnKisri^ytuas laudesjtua mdgna, negotiA^varni

i^ggredimur breuihus dicere carmimvus,

Fonimm exiguismemoranda exempla tabelllsi

Confilium& fummiper tuagefta patris,

Dum reficitfiBura oculoSy du carmina mentt^

Teplacidum noflris inferepeBoribus.

Tunc dahitur miranda ai^imis arcana videre^

Credita^ humanam vincereforte vicem,

Tunc animisfidihmjf^ nouis , melioraferemm

Carmina,de donis munera nata tuis.

Page 9: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

VER-fi SAPIENTIiC RVDIMENTAT

Dux hominu interpres^ Bei mitifime Mojes

Omnia quiprimHs temforaponis^aue.

FIDELI MINISTRO POS.

A i In

Page 10: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulampraeuaricationis parentum.

OdE TRICOLOS TETRASTRO'PHOS. III.

E H E V lahoTumpondera maxima,

Mortale quondam qHeisfremitHrgmus,

Inuexit orhi tunc recenti

FemineAleuitatis error,

ToftqHamfarentHm,flHrafetentiHmi .

Quam vox heni^niprdhHerat Dei\

Attendit injuHjti draconis

CredHlitasmale[nada verhisi

Ardor negatA dHmfifientidSy

SHmmig^ certans ambitio loci

^y^ngtiftiores dat videri

DiHitias^CHmHlHmj^ ceUt,

TellexitarhosraraqHefrondiHjn

n^rof^eBsLyTamisftrmamicantihm,

Fatnle vt anderentft^elefta

Dente (nefas) temeraremalnm,

ConceftHs AgrofeEiore confcins

Shcchs ,patenteis mox referat viai^

Qua cnlpa lethifatHa mater,

VtfcerthHfqHe,animifqHe regnet,

Jlocfinte rix£,dtffidia &fiiror,

pHgndi, rapind,fdHaqHe criminnm

Turha& dolores in nepotnm

Dcdectu exitinmqHC manant.

Page 11: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

AMBXTIO ARVMNOSA.

Trincipium errorU^ maliymifer^^ ruin^

Eflpr^eceptori credcre noUe Deo.

FRAVDIS EXPOHATRICIS MONVM.^In

Page 12: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Serpentis a Deo maledid

Od£ discolos tetrastro-ph os. i i i i.

V I c T o R dum y patrihijperpemo itigi

Depreps , celebratgaudta Lucifir-^

Pr£clara& repettt cumgregeperfidoPalmdprtzmta nobilis:

DHcijhtaJms aHdiit abfina

JiiceptisftabiU confilio Dei:

Crtfiatumqnegemenspulmre verticem

ScjUitmofHsp ofitit Draco.

Ts^am cur tu inmdidfraHdibus infolens

.Kirtutis refiras veljapienti£

Laudem f colloquio quodjHperes nimis

Vanojfimineumcaput^

Jarntefolicitum terribilesmetHSy

Expers Utttidt, &fhfpicio manet:

Qu^Jemperpamdo peElorefintias,

Nec vttare queasfirHs.

Quin defimineaftirpe , tenerrimm

JSlafcetur valtd.o roborefurcultu:

Jftud comminuat qui cerebrum cito,

Hmcdum tu infidiasparas.

Sxercere malis ingenium dolisy

Et rumpitnuidta yperpetuum tibi,

Torqueriqueammo ^quodproprtis malc

Demens confiltis cadas.

Dein viBusgrautbHsguttura vinculiSy

<i/£ternc^ caputfuppUcto dabisy

Et commentafremensftuUttKZ tu^

Elammis vindictbHs lucs.

CON-

Page 13: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CONSILIVM ABSCONDITVM.

Ingeniis hominum cunclis reperirenegatum

Snrgit opi^,magnofro^ofnum ^rtijici^

MISERICORDI^ ASSERTRICI. S,

In

Page 14: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulamNoe facrificanti^,

Ode sapphica. V-

S o L vl?i C(zlojnciempreno

^Hrm oftendit,deci4>s atcjue rehtu

Redditum efi, qmles variatafirmas

Terra tenehat:

(Mufer heu mxis hominum fer omnes

^mhitus LuntZy fenitus negata his

VJihus vita (^-pelago innatanti

Cedere tujfa.)

Tuncpnex^au^orfiholisfiituray

Celpiteinftratasfiathuraadaras

jidmouet, iunqens frecihus frohanda

Donafiiperfies.

jinnuit vetis Deus^ac henigna

P^ocefint,dixit,renouAta certis

Curfihus, iufios hahitura mundi

Temporafines,

Jamfimel vafiisperiijfe in vndis

Secla hrutorumfiholeri^ Adami,

SitfitiSypoflhac potiora tecum

Foederaiungam.

Page 15: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

FOEDVS INSTAVRATVM.

Jrdtide hominu Detis offenfus cum cocipit iras,

Confdij ckmens efl mernor vfquefui.

SCISEK ICO&DIi£ PROSFECTI^ICI, S.

In

Page 16: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam peregrinationis Abrahse.

Ode dicolos distrophosAD FIDEM VI.

Qjv; -EU tu diua fides vimr/t

yiHentemfiUdofeEiorefinxeris-^

Vtilgo & fifofitptm leni,

Arcdni imhHeris.mun6rihpu tuiy

Illumnon lahorimfrohm,

Ignotme loci fiifpicio tremens,

Aut vrhts memoremfindi,

Laudantemuefilt commoda cogniti,

Terret, quominus arduas

fujfus voce Deipeificiat vias.

Quamquam incerta qutes loci

JSfon vfiquamftalnlemcontineatdomum^

lamj^ exufta calonhus,

lam concreta-pigrdifiigorihus niuis

Oftentet regio metum;

Nonfiylutz tndomitis horribilesfiris-,

Nonfracefsfluuijfiagor,

7^n ohtech hominum turha nocentium

Frangitfrofofitumgraue,

Q^iin metam teneat vt5ioramahilem,

Ovtrtutihusintegris

Duxcerta , &fiiferumvirthus amula:,

O qu£ corpore languidts

Rohurfiufficere& vimpotes integram^

Tutnfperata parentthus.

EJfoetofinto ptgnoraproftpicis'y

Tu montes trahere ,& maris

FluBus difiiicere , &fiumin^rupihui

tnfiuetas noua per vias

Deriuare potes ; nam honus omnia

j^egnatorflipcrum tuis

Etfifi volutt tradere nutihus.

Page 17: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

OfiEDlENTIA CONSTANS,

tHepiphyquidiuitiasfatrUm^genuij^^

^idecm infolo mmimfrofofuiu

JIDEI DVCI SAC.

B lA

Page 18: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam tentationis Abrahfc.

Ode dicolos tetrastrophos. vxr."

Spectatvm imHmerls ante ferictilU

Vinacisfidei rohnr , in vltimos

Imtirfiisftahilpsfujiinet ^hraham,

ii^tcrnHmque meret decm.

Incenfiksftudik , & docilispqm

Qmcquid vel iuheat vel vetet arhiter,

Cdorum homu& calicolumfetor

Cuife fiihdideratpium^i

ExhauFiijenlj-pignoradulcia

Concejfa , acfiholisfimina pofier£,

Flammis vtproperet tradere mjHicist,

Tr&fins voce moner Deus.

Jllumnon iuuenls vultus amahilis,

Hofiis quigUdiumfiBeret , acm<inu5\

Jsfcc vtrtm variis vnicaficulis

Turhat , nec pietaspatrem:

Orhandd autgemitm coniugis , &graui

Queftuperpetuo difiiciles dies,

jlut immenfiis amor continet editi

Nati nonfiiitis modis.

fromijfamfiholemiuffa negantia ,&^ugnansvollicitis confilium nonum^

Nonfiifiitduhtum , necfiicit exitus

Spem deponereprofperi.

2^mque imraotafides , cumfimel h^firit

DeuotopenituspeEiore ,fisiinet

Qu^cqmdvelfrperfim , velgcnm inftrptm

Vcl tentareparet Dem.FIDEi

Page 19: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

riDEI TESTIMO NlV^r.

Nilnifi auoddixit Bnsfaperejjoc Cmetum ifil

Et nufquam vifumfaUere confdium*

DEO IXAMINATORI. S,

B 2 Iq

Page 20: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Infbmniumlacob.'

OdEDICOLOS DISTROPHOS. VII iT

Qj/ JE fdmhmfirmataolimfiintfoederafrimisj

Nomcj^ ccepta ah orhis ante termino,

Etqndi-prima hoyninHm , citidiq^ altera credidit dta^,

Rudifid vfque peruolHta imagine:

Haceadem iam clara magis , monlirata^ cernit

Sno Iacchu4 expedita tempore»

Qj4tdum hnmilis ^fiigiensj^ minasfratrisj^furoreSs

Denm vocaret , im^ votapofceret-y

Etplacido iam memhra daret recreandafopori^

Lahoreprejfa , mente fed vigil ma?is:

En certm dccilis^ ,poli manifefta vtdehat

Tatentis ampla permicare iimina\

^nnixumj^filofcalam , ejuje. vertlcefiiiT^mo^

Politonantis alta templa vincerst\

Multtfdoq^gradti , terris deduaret imis

Ad vfque teEhfiilgidi orhis aurea,

Jllicfupremamfidem ,pateripfi henigni

Fouens , tenehat efficace ntiminei,

Quo vultufilisj^ ignes, hyemesc^ niuales,

Et impotentis impetum maris regit.

Hac iter adfuperos didicit , certam^ paterc

Viamperennis vfque adintima ditheris.

famj^ ohlata hominumgenericommercia diuuni

Vtdens ,fhtetur atqueadorat excitt^.

Cernit enim aligeros , non agmina rara , miniHros

Jdentidem altosferrepergraduspedem:

Jnde hominum terras inutfire, rurfus& tfihinc

Tonantis alta commea re limina.

Tuncpauet agnofcitj^ domumportamj^fiipernam,

Opusfid aftra quodpererrat vltima, /

Quodq^ premens terras ,prccteruo!at dthera inarUum^Vocare c^rmeh^ refirrefit nefks.

H V M A.

Page 21: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVMANA DIVINITAS.

CurtOrntogcntis humAnum dignetur honore

Dicere^ion nifiqiiiperjicere ipfepotefi.

Page 22: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In teftamcntum lfra*elis^

OdE TRICOLOS TETRASTROPHOS.

y I c i N A letho prcuida mensfinis,

£,t iMjf*t ^Atrum tendere ad tnferai

Sedes porum , ^ua4prenat^

Spes fatriam recolensfitpernarru:

JEt iamjecHndoproxlma iHmini,

Sohtcndapreffi& corporis artHhus^

Cdtj^ promtjfis adlMrjns,

Certa bonimemor d^JutHri;

DilecbprGlispignorapoHerx

Bispna certiu nomma conmcab,

Speraret vnde^comparandam

Siderihusfiholis caternam.

His tnm vaganti ac hofpitihtis domo,

. Certi necvfqnam compotthtisjolij

Speranda ventnros in annos

AEh canit , numcrat^fortes:

Et regna ^regum &mHnera , dimtes

Promittit vrbes , &]poUa , atqneopes:

. Gcntes,dr extinBos tyrannos,

Numinis aHxilio potentis.*

Mores nepotnm , cnnchzj^ ah ordine

SpeckLndarertimfdLCHladifferit\

SerHandaprdcepta&fccundis

Temponh'^ dtthiiscf^ dicht.

Rclponja magni mysitca conjilt,

PlcnHm^^prifcispollicitis optis,

Sermone qnA dternam latenti

JHentthtis infinHant (alHtem.

Ule &fepnlchrifitnera dehita

. Optabat ,agris in lebnfiimfihi, ^

1

Page 23: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

FIDES MORTI INSVP£RABiLlS.

Confiituit rerum certos ex ordinefineSy

VAtihm c^ traditfecla notanda Betis,

DEO DOCTORI SAPIEKTI. S.

B 4 !n

Page 24: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabulara Mofisexpofiti.

Od E SAPPHICA. X.

N V L LA visterris, licet vfqus denfi

Ffdta conatH , vaUt imperantis

^^luminis certam variare mentemy

ConfiliumHe.

^]S[amjimH l iHnciis opihnj , mannj^

Stulta mens tentat temerarefinU:oSy

^il^lefcit , ac cdtli tamen enehendos

SHfcipitorJiis,

Qui^ dednci monitisfiipernis

(Qh^a iHHantpnras recreantj^ mentes)

Ahnuit ,fiimptis , eqHPU vt , capiHris

VolmtHr amens',

!7\^ cjHeatfacros retinere cnrfiis,

Jmpij cjHondamfoholes Chamefi,

JSfempe dtleEbimfiiperisparahat

n^erderegentem.

Qnodj^ plantarat Dens ipfi cHltor

GermenaHgenddLptetatis , vndis

JJamnat , & monflrisfiHHij tyrannHs

Defiinatatrox.

Sed nefas horretfkhiiffe Ntltis,

uindit vtflentispneri cjHereUm^,

Qnem dat arcandt Dens admmtBrHm-f

EJfe falntis.

fpp Q^ infinteis vtgilamnis vndas

Contrahit ,parcensproperare , c^ acres

Continent morfiis licjHido adnatantes

FlHminepifces.

Deniqne iniHFixpopHlator anlA

Qmfit& vindex generi , nocentii

Regis ingratogremiofinetnr,

Crefcit&ignis^

T7RAN

Page 25: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

tyrAnnvs misericordi^ conced.

cMm6 in duris rerumyffes certx (kliitls

Expecfare,bonm qiad velit ipfe De^is.

PROVID ENT I^ VI CTR TC I. S.

B j In

Page 26: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabukm Mofis,populi falutem meditantis»

OdE TRICOLOS TETRASTROPHOS XI.

O L I M cupitx, lam nimium din

Et mente Mofes^ rohore& mtegro

JVonvanaJperandic/alfitls

SignaJliogenert adjzrebat:

QuanciHam educatm molliterahUc»

FaFiti valerei delitiisfim,

Et verba conceptifruorls

VenderejCompoJitPtm^fiimumr.

*Z^n vllus amflis doEiior artibus

Certis^ belli con/ilusprior,

^^quanda compararepojfa

Nominaprinctpibusjup remis.Sedquidqmdalti virihusingeni

Fidouepojfet robore corporis,

Totumpatsrno dedicabat

IlleDeo ^populojitorum.

Horum labores commijeransgrauets,

Promptm leuareac non timidHrS morip

^roponit audax d" doceri,

Etfacere auxilijpertclum.

Vtresprobare& conjilium ejflcax

TeHis videret (nifiret tmprobus)

Qjii ^y£gyptij vidttjepulchro

Aiembra dari nimtumfiperbi.

Sedprona fraudt mens hominumjudt,

Etfipe certts inuida cor/unodts,

Exempla monsirat£ (altttis

^rodtt& auxilij mtniftruTfU.

Hunc regis iras&generts dolos

Grato cauentempignoreJlifciptt,

Seruatj^ Madianes adilla

Tempora, qudt, Detis annotarat.

OPTI

Page 27: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

OPTIO I N C O MP ARABILIS.

jpMiacuraanimos7nagnos, & peciora tentat:

Certa^^ dtfcrimcn cordafuhiregraue.

£APIENTI.€ ILL7MINATRICI S.

la

Page 28: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabul^ Mofis^rubi incendium mirati.

OdETRXCOLOS TETR ASTROPHOS XII,

F L A M M A s innocuoi nonplitumgemiy

Jncenfisj^ ruhHmfronAihpt4 mtegrptm^

Jiudax nofcere Paftor

Veltentare (nefas) caue.

QHamfiis tu Vhanis cultior artihm^

Cdo dinHmeres afira nUentia-y

EtresnoHerisvniiSy

^HOs tellHSJoHet ac mare\

HHmanamfu^mnt hdtcfapentiam^

Et noslro poftos ingenio '/nodos,

Queis attingere mnndi

Vix conclHpL licet-polis.

Quodfttantips amor difcere , quam nouamMtrator fpeciem consficis , infimas

Curas exue terray

EtfkHas animigraHes.

Eoedis ne temeres ,ah , loca fordihus',

Qu£ cernisfacrafuntplena^ numinis:

Hac mente , &pedepHro,

Simplex difcipulHspetas.

Hic iam vertdica voce docehere,

Qukm magnis valeat virihus efficax

Jgnis , vertere rmndi

Formas , infpeciem nouam.

Namque ille& tenehras , & chaos , & mhil

Quondam difcutiens intultt opttmi

Jliundt confona memhra,

Finesj^ ,& varium decus.

JdemgratHS amorperpetuohonHS,

Elar/imdt cjuem^ecte non termre vides,

Vttam reddere&almam

Lucem terrigenisparat,

DIVI-

Page 29: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

DIVIN^ VIRTVTIS SPECIMEN^

u^wu.s in wediis (^ tempeflatibus orb&Ceru ejt^quA charis lux micet almapiis.

MISERI CORDI ^ MEVORI. S'

In

Page 30: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam exitusex iEgypto.'

Ode dicolos distrophosxiii.I s A c I fHeriintegri

Jl^atHri tnualidm cum^nihm viri,

Et quantumfoViili eti ordinc ah infimo'^

Jidaturatelahorwus

Exire , atque lacHJertiitijgrams,

ey^Hrnm,&gemmea-poctila,

ayfrgenti &filidi vapL nitentia^

^exts.& vellerapffrfHrA,

Et qmcquidjpolijfojftdeatfiroxDiri-progenies Chami,

DemclMfenitm dirtpite hoFiihus^

JVec clementiaparcere

.- CtiiqHam , necfiatuatpignorihmmodmn:VeFirnmnam ,pauidimora,

Difcejfum redtment munere quolihet.

SuetospondtuimqHius

Compulfis humeris toHerefircinas

lam nunc nonpigeatgraueis;

Et vires cumHlent diuitidt nouas.

Summi hinc dextera numinis,

Hincaddant animosgaudia puhlica^

SanUt hinc aujpicium ducis,

.Qui vos e tenehris carceris horridi,

Durt atque imperio iugi

Sreptos retultt luminis in diem,

jircants meritam dtem,

Dignam&perpetuis carminihtis coli,

Vttdmunia lihera

QH^pruis renouat , qustpopuli decm,

Summi confilium Dei,

Vos iam magmficix toVite laudihm:

Jamfpem conctpite optimam,

iamfentite yfluant vtkmm dtes.

Page 31: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

EVANGEIII EXEMPtVM.

Nilnonfoffe datnm iis quortmpctas^ fi^^^^

TromPtafequi cedityquA vocat vfque Beus.

S-^^-Z^^J _

M:

5^-»' Sl>-

VERBO EEFICACI SAC.In

Page 32: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulanvt»aris rubri.

H Y M NVS HEXAMETER XIII I.

(Vv A maris vndifini longojlnuata recejfH

Litrora, dida^asfrofHlpLnt margine rnbro,

fIlic<!y£thiop;imtcrras , NtUj^ vagantis.

frrimos campos ; Arabtimjpirantta thure

Arua bono , h^gemmis illincpalmisj^ decora,

Dtmmpr£fxa olim monumentpi triumphi,

Perpetuo^abtltta manent ,fimperj^ manebunt-y

Dum lux , dum cdo confient radtantiapuro

Sidera ;& ajfiduojpirantes agmine venti

jierios repetent traEttu ,pelagod^ tumenti

ConHabunt It^mdas non trrita turaper vndas.

His etenimpopulos quondam[duumc^ tjrannum,

(Sacrilegamjobol€?n Chamt , Phartosg^ colonos)

JHtltttbttsDem euerttt ^fiiribundaj^fiidtt

Conplia , atque tpfis immenjaftrage , nec vllo

Seruatos numero ,tuffit defcendere in atras

Pallentis lethtj-^ domos , Erebij^ tenebras,

Contentoftudiofimmis&vinbtisaufis .

ludicium temerare Patris , cuimaxtma mundi

Corpora concordtparent variantia lege:

Quij^fkumpoptilumpromiffa ad regna vocatum

lufferat , intuftumq^ tugum,f£uasij^ catenas

(Excelfia qudt cunch manu confi-egeratipfi)

Excutere ,& monliratufiqui diUiq^ "^^^^

Signa , reuertentesgratememorandaper annos,

Ergo leHzimmu4 , dtfciffas du^per vndas,

Vitalem mtrata diem , procul afptcit omni

JLittoreproieBos hofms , numeroj^ carentem

Exanimum turbam inpelago , partemj^ profitndo

Comtcit imm-erfiamcoeno ,(abulo(j-^fipuham,

Ltbera^ exultatplebes ,laudat^potentts

ACTA DEI , AR C ANit^Q^E CANltMONVMENTA SALVTIS.

Page 33: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

ARCANifi SAIVTIS AR€VM.

^els volu:fprode(Je Detss, Natura henigna efi

OmnUyAt vltrictmjert inimica cohors.

DEO VICTORI VINDICi SAC,C la

Page 34: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam acceptas Legis apud Sina montcm;

Ode tricoios TETRASTROPHOS XVi

Qv o D frwta mf^uam/kcula vfderant,

Videre cani cum puerisjenes,

Vxorj^, nuhilUj^ virgo,

TurhafauensfopulHiC^ cunBuSy

M.ortalium vticollocjuiis Deum,Et vccefinEii numinisindice,

Prajentis ehEiAJ^gentis

Fcederafartictfemfuhire:

Cum Uheratampruitwgraui

*Tlehemficratis montium in ahditis

JDo^orj^ , di^htorj^ coram

Alloc^uitur , recltat^ leges,

Cui (iona-prdfirtjollicitus timor,

Qui corda miro concutit imfetu^

Clamoreperrumpens tuha^

Saxafino , tremulosj^ monteii.

Hinc ignis alto deuolat dthere,

Summij^ traEitu montis &aeraColluflrat , vrenteisc^fiammas

Congeminat,penetratj^ cautes,

"Tunc explicatis vocihu^ , optima

Fraceptaplehes , iuracf^fiifcipit,

nj^cjuumj^ ,prducens^ verurhy

Fas^pium , ofjiciij^ normari^ ;

Lsgesci^ certum c^ua doceant decm*^

Sed mole monteis concutiantgratii^

Jl^orhoj^ languenteis auito,

Jmperio exagitent tremendo:

Donecpotenti numine , cordium

Jllapfrsvratfptritusintmai

TrAflare& expertespauoris

Sponte ammos meliora doneu

iiVMA-

Page 35: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVMANiB INFIRMTTVDINIS EXAM,

LUx terris venerandd r^iicdty mortal/a fedqu)t

Luminapr^jlrmgens turbet& vfg^premat*

DEO PVRO SANCTO T E R R I Be S, ,

Page 36: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam colledionis raannaf•

Ode TRICOLOS TETRASTROPHOS XVXv

P E N V heHt^ni ex^theris editanu

Jntammato& mmere[imflicenuMiraturannonam legendo

^lehs alacris ,cumHlnm^ magnnm,

i)efr^.farcis quos tulerat cihis

FeSiina JacrHmdHmpquitHrdHCenu,

Verhisq^ concedensfipernis,

TefqHapetitfiertles^ tra^tts,

Tuncvromdentisconfilio Dei

Em^ln tHrm<zfenniger£ cohors,

JDe rore confiShsJereno

u^mhrofianj^ , epulas^promit.

NHllisparata hdcdona lahorihHS,

Lentis vel anni CHrfihns , aHtgraui

OuAptucHrarHm tumultti

Lucifir exoriensfirehat,

Sic dormienti , cuiDeus affuit, .

uidau^ rerumcommoda cernimw,

a^deis^ crefcentemj^longo

Temporeprogeniemparari:

JOum certm ille ,&polticitispius

Credens henignis , ncntimet ardua

Ferre , atque qua ducit vocantis

Mens , fiquitur , peragrat^ certus,

Hac efca plenam numinis& manunutAtque efficacempafcere comprohat^

JSfaturafiu iuffas miniHret,

Siuenegetproperataparteis.

jMaiora nofirisfirculaficulis

Delatapuriculminihuspoli

Tonuntur, aternaq^ vita

^tffiora terrigenispetenda,

JTIDES

Page 37: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

PIDES NVSQ^AM ECENS.

£jfe homini in terrifoteritquagrata voluftas^

Cuidtuimfemelcontigit ^mbrofm?

iSflSi-'?^

PROVIDENTI^ LOCVPLETI $.

C 5 In

Page 38: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Ifiraelitarum lordanem tranfcuntium.

OdE SAPPHICA XVII.

N o N pauerjs vamsmettu , & viarum

Qui negat dtiros tolerare cafits^

honga veldefes memorat remoti

Tadiafinis',

Sedfides confians ammij^ magni^

Qmfimelcerto radiata verho,

Tramitem oBenfitmfiib.it , atque caH

Prosptcit alti

Templa , Itix vnde &fizmr , acpotentis

Vis tenax verbi , penetrareprompta

TurbtdtfiuSius maris , acjecmdo

Gratia du^iu-,

Jlla mirandosJHperans labores,

Qhos iuuet cjmndammemimfie,pulchrHr»

^rAmiumfiimmopofitum reportat

Culmine viSirix.

Tuncprobatfirtis memor &prioris,

T>^gna quam multisfiierintpericlisy

Quamj^ contento repetenda curJU

Munera dia,

Sic& z/£ojpti mifiris redempta

Vinculis fiiix manus ^admcanti (^

Obfiquens verbo , tenuit quietis

Regna beat£.

Htncinaccejfos trepidare montes,

Htncopes vifi esijolitopriores

Largttis turb<z venientt in vfium

Fundere tellus.

Trimus& cuHos regionis , altum

Senfit vt numen , renuens morari,

Fluminisportam vitream tumentis

Tandit larden.

CON

Page 39: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CONSTANTliC FRVCTvJs.

TelixquiTnomtis^ Beiverhu^ henigni

\^udiitjtllejacrA camfos eritfairu.

I I D £ i t O E O S.

C 4 II?

Page 40: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulamcxpugnataram gcmium.

OdE TRICOLOS TETRA5TROPHOS XVIII.

A V D I T A e^mntum vox valeat DeiRerptm mtiandis cHrfthm edere,

Videre , ^i/i diElo audienteSf

Caffra loct tetigere odort.

Jnjiietu terrls turma recentihns,

VaHis neqtie ampli corporis artuhui

^y£quanda cum vulgo tumentum,

Quos regio tulerat ,gigantum-,

Denjisfid vna cumpofuiis tamen

Exercitatirohorefroelij,

JSfonparua molitos tyrannos

Confilia exuferamt hoR?es,

jintic^ua namque hos crimina , cumfiuU

Damnatafrorfiusgentthtis , vltimas

Perfirre foenas , atqtie auitis

TradtderantJpoliare fiindis,

Quos non lahore , at numtne vindice

Duxflernit inBans .Adfiumtu , adfiumus

Vltoris Aternt mintftri,

Atqttefiiosferagentis orfitis.

IJexata tellt4sfraudthusimpiis,

^rolem nefizndi conuomuit Chami,

Natos^^fiificepitfidelis

Hojpitis , c^ memor c^ heata,

Arcana quo iam nomina maximiDoBoreprimum numinis audiit:

Quificla , CAleUefique turmas

Vntu agttmoderator Aquus,

Turrita iufto moenta iudtci

Firmata vaflis veSithus ,^ trahes

Cefiere ,& ingenti ruina

Spontefiia ,pameren^ti.

A N I-

Page 41: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

ANIMAPVERSXO MATVRESCENS.

Kon gladiomtnumero , no vi, fednuminis altl

Confdits certis vincere magna datur.

DEOVLTORI IVSTO S.

C 5 In

Page 42: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam tcrrge diflributaE„

Ode TRICOLOS TETRASTRO-P H QS ? l X.

D I F F E R T A Ycmm dimte copia

^yj/Cunita denjlsgentihpi^ 3 ardm&Vallata murorum reduEiu,

Rema caduntperemtj^iniqHa.

Collata quamm conjilta , &manuSy

Et conmcatisfoedera regihtis^

Armiij^fidg^ntes intqHas

Jl^HnienntpopHli rapinas:

Solnm potentis conJilimnDei

Exors refringi , permanet &c^Hihm.

^Hditapr<&mon^rantvocantis

Di6ki vtam intrepide ohpcntis,

SxtrHEki mHltis opptdaft4,mptihm,

Jmplerat aHropofteritas Chami,

Etgemma& osiriprdnitentis^

Vellerihtis^, opihni^ magnis:

Sed fraHde C£ca ac prdcipiti dolo

Qm,Jita,foedisj^vfihH4addita,^

Profcripfit tntegripoteBas

jHdicij dominosj^ prejfit.

Hdtc ipje nHllis tndtgm arhitcr

Dnlio colono dimdit ,& honos

Commendat exercerein vfns,

Non proprid refrenda laudi^

Valde^Hpenti tam citoplHriHm

Ceffijfe regnornm impertHmfihi-y

Et ante quampojfent ohiri

CHn6ki ocnlis ,potmJfe vinci.

PER.

Page 43: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

PERSBV^RANTliC IXITVS.

^uU tam muUa cito pcnitu^fuperada putarit?

^jiifupcrum tufis crcdidit & flnduit?

DEO VERACI POTEWTI S.

In

Page 44: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabubmcultusantiqiii.

OdE SAPPHICA XX.

CoNSiTis Utoflndtosein agra

Vitihi44 magnamfofmjfe curam

Frincifem cdi , reflrendi ad vfqne

Temparafiu5ipu

Scimus , ac doEios variis miniftros

Artihm , certas operas colendo

Commode addiEios adiijfe, magna

NonfinefrmptH.

Hic apros arcet,genns& mcentum

Vocihusfirroc^ ahigitfirarum:

JIicfidit'y ramos vitiofluentes

Fraficatalter,

Sarcit &fip6saliHs reuulfas,

DamnaprdifintesfHhiiJfe '^namque

Sauctus duro cadit in lahore

Sape colonus.

Curafidmaiorfiiit expiandi:

^lSlamfacerdotes variantefzpe

Dtftinent cultu repetenda cunElls

Sacra diehus:

Horridi ne quid vitifprecatos

Occupet , natum autpenitus meduUas

Talmitumcarpat , vitietuepeUis

Extera vitem.

Cura qu& humanos renouata morhos

tyfrguens , ipfiim vocat aufirend<t

Compotem lahis , dominum &fiLlutis

Artificemque,

Ergo vosnoFirogenenfiiuete, &yiurea ocaltproperateficla,

ViEiimis cunSilspopturafinem,

Seruititfque.

EXPE-

Page 45: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

EXPECTATiC EXPIATIONIS VMBRA.

Vontificem , (juemprifcaolimpttiere fuperntim

Secula , no^ra tenent , e^ui littt drplaccat.

D£0 CLEMSNTI PLACABIII. €.

In

Page 46: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

in tabulam Dauidis ad pcenitentiam reuocatf*

OdE DICOLOS DlSTROPHOS XXI*

H V M A N I ingehij licet

Solers vajrwies j callid.'^ ac dolus,

Celet tomfofitHm nefas,

Aut blande imfoftisnominihHS ktiety

Jndnlgens fceleri juo

Afferfi nitidis mille coloribas^y

At cjHA cor hominum tn meru,

Et renes fenetrat , cnn^j^ prouidens

Pertingitfipientia,

Etjermo ignifErofitlmine acutior,

Fallax terngenasgenns

ArEin compedtbHsprdigat , vtneqm€labi valeantprius,

TSlec celare notam, necfigere improbu

J^amdum mens nimiumfibi

Jgnoficit , vitiumj^ alterius leue

Jntentts ocults videt,

Exemplofimilis iudicij , malis

Succumbenspropriis cadit,

Et damnxtafiibi iurafiubitprior,

Telix qui metuit vigil^

Iras ne hornbilei Numinis excitet;

Etvitumperagitpiis

Intentamfludiis , &fidei C^preci^

Certoproximus hmcgradu,

Qui contrach mali criminis expiat

Vrobraj & qui monitus bonis

%Jatum confiltis , cedere mollior,

Jllrntemcjue O^fiudiummali

Termutans ,fiictle?nfillicitat Deum^Offenjajnquegemensgrauem,

Exclufiis,p'amafitficipiturdomff'c

>di.

Page 47: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

P0INITENT1-<E VTILITAS.

lun peritjqui cunBatur damnarefriorA

Crimma,& adveniamfoUicitare Deum.

EEO MiSERlCORDl S.

In

Page 48: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulaim Samuelis.

OdE TRICOt. TETRASTROPH. XXI f.

R E c T V M & ryterentcmplftrima muimHS

LaHciisVrohatdifrdimta iudicemt

JDeuota ^ficm produxitAnnaEtfterdtrecreamtalfio.

JllHm exigentem iamjpatia vltima,

Summi &folutum munere confitlls,

Excelfi contentumpaterno

Rama lare ac tenuem recepit.

Plcnolabonsperpetmfini,

Exercitatosdum recolit dies

Ntl tadioji turba vulgi

' Exctpitarbttrtouefingit,

^ion defererM (fifipera magis)

Sortis priorts , respopulihunc honum

Tofircma dtmtfit mintftrum,

Etmemmit ^gemuitcjuefimper,

Cmusficratd, cjutd valeantpreces,

Senft martnus cum popults Dagon,

Quos terror £thr£fidminantis

JDijfolmt , domitofcjuefiegit,

Reff^orfi cjuondam hickpuero bonus

Etrmare certo numinis indice,

Exempla duratura veris

HtUoriApofuit libellis»

6IM-

Page 49: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

5IMPtICITAS MVNDO FASTIDITA.

Nilconfcire fihinudo yfummlsj^peracits

Munerih^y magna hdcpr^mia,magnus honof.

REIPVP. MINISTROINTEGER, POSD In

Page 50: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabukhi Nathan Ptophcta^.

OdE TRI COLOS tETRAStROPHOS XXIlIe

:i^ t A s heato temfon ducitur,

L^tosj^firwat candidapax dies:

Cum ducit , attentusj^ clauum

Kcrfi t amans Moderator Aqui:

^um-am raro neqmnes tamerL*

(Cum frejfit alt/tfrena potentia)

Nc temr.at , excedatq^ metarru

"Propoptmn ,fUi umferamt,

jiiiranda iuUomnnere re^hus

Exempla ^afiorficerat incljytus^

]Sfi laudis immenfoi, nitorem

Pc^ifir inficeret cupido,

Sufceptafoedi pondera criminisy

JnfliCh C£Co &peEiore vulnerd

Obltmofus 5 nec dolere

Trxhet j4mor , neque cogitare:

t)onec veternumpe^iore ah intimo

Soporus alti excujfit amahili

SermoneJSfathan,cuividere

FachDeui dahat ^flttura,

Qws nunc decori conjtlijpotens?

Hunc cAcat amensgratiaprincipent,

Illun^fed imprudente diEio

zy^jferitas alienat audax.

Fettx , carentemflultitia mala,

Rex , cm miniflrum contigit affequi^

Stfiaptdefimotmn dolofi,

Numinis &fludiocalentem,

iSIathan fuorumfdcula temporum

Scripfttfideli certa voluminey

QuAcunque velgefere reges,

yelpopulifuhisre dk^i.

CON-

Page 51: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CONSILIOR. Il^TEGRTTA^.

Simplicita4,veri fludiurnyphfeqmumQ^fidesc^

Grata Deo, dr cunclis commoda temporibas*

HONESTl DOCTORI CRAVISS. P

E) ^ ' In

Page 52: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

InDauidisefBgiem.

CarMEN TRICOtON TETRASTRoiPRON XXtlXI.

D o c T V M imocentipeE^oreperpeti

Capis , labores , exilium , mrutSy

Jra4 jfrroresacjuperba

MonJira , viruin canimus domantem:

Decepta cui nonfoedera centies

Regis minacis& nimitimfiri,

Ofienfi nec vulgi repulfi

Spem^ , animi^fiaem repeUmt,

Refponfi magni& conJiliHm Patris

bum mente certtss concipit integra^

Audax velobie^osperignes

Irevalet:,fiperatL viElor,

Cdo minantis ,genttbus &firi,Horrenda vaHi tempora GoliAy

AJfertor atqne vltorfiorum,

Stramt humi caput& recidit, ^Vtncendafemperproelia ,& hoBtbus

Ante inquietis impojitum iugum^

, Sperare iamprimis in annis

•Vr(a cadens dabat& le<zna.

Incifi quondam marmore duplici

Pracepta verbis ac digitis Dei

Curauit,& moremficrorum

Confiituit jcelebresj^ ritus,

idemefficacismunerebarbyti

Vitiura dixit carmina , quA Draco

Antiqum audire obUupefcat,

Qmj^probetDeus&fecundef.bivi-

Page 53: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

DlVlNiC VERITATXS ARGVMENTVM.

Otia honefla Deo^cun5taat^ negotiafummo^^A dtcatjodc multis vita beata modi^.

REGIFORTISS. INTEGERR. PIENTISS,VATI D VLCI S S. POS.

Page 54: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

I h tabulam Salomonis.

Ode DICOLOS DISTROPHOS XXV.

Qv o T Qj/' o T Vrifca tulit , qtiotqHotfpcrarefutHr^

ReElores concejfsrit a.tasy

Diuitiis^,. , opi-hMJ^ animi , (efifkjgprofrndo,

Tu Salomon-prMejJeris vmt^.

Seu fopulls dare tura tuuet ,(eu pDnere doSht

f^irtutlsprdceptapetenda;

Seu cupioi animo tmmenjumpenetrareperorbemt

Ingenio& nur/terare dijerto

N^turiz va riata modisjpechicula mirls,"^Q^cumque aut radiantiacdum

(^Hra mouet , vei qu<z duplictjpatiantHr in vnda

Plurirf-ia monslra , vel omnipa rens qudi

Alultipliciprofirt vtero, atque alit vbere TelluSa

Cunckitibiceferepetenti.

Ohflupuit ^peregrma tuM conjpexit vt artes

Gens acrisnon indigafin/kr

.

Ktcki tuisfiluere etiam miraculatemplis

Quct quondam celebratafinabant.

Quapatetoceantu ,gentes tua carmina difcunty

Et rectnunt iuuencsj^ ,finesq^y

(L/£termq^ Dei nomen laudesc^ perennes,

SperandA C^ monumentafalutisy

Cetera (^ arcanis qu£ temeditantefiguris

8xcelfa Sion audttt arce.

O Rex, ofilix , nullumq^ habiture priorem,

Vna tibi &probafifiret vxor.

Vltima ner/ipefiiit vox te dtgmffima , vanum

EJfe j Det timor vnde receffit.

Page 55: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVMANiC SORTIS MENSVRA QEMINA.

Mortdcs homines (^re& fermonttuuarey

Perpetuum magni ejlprincipis ofjicium.

PRiNCIPI SAPIENTISS, PACE REIP.CONSTITVTA POS.

Page 56: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabukm IQlix Propheta?

.

O.DE DICOLOS TETRASTROPHOS X X V I.

R E G V M frogenies Ificidum , hreui

Temugmm expertar dicere carmine,

jin laudes tacitm dtjfmuletpudor

Tantispro meritis leues?

Quem iamprdmonitumgrandia dicere

n?Hrgam t rHtilisjpiritus ignibHS,

LatHrHmpopulo &principihm DeiJDtSh ,& terrthiles minas,

Trudensprdteriti temporis , ac tui

Venturi^ modos , &priem canis,

Spechtor veluti videris omnia

Dept6ki injiiperum domo.

Quis vatumproptor cernere ah vltima,

QutcqutdmagnHS hahetmundtis , origine,

JHores , htliorias , tmperia vrhium^

Cun5h&f&culagenttum?

Humanogenertmunera cdttus

Demittenda animis , tu hene nuntias:

EtmoeTtis releuas corda lahorthus,

Etmentesrecreasgrauei^,

Qu£ vis eloquij , qtts. ingenij queat

Extzquare modos ,& dectu ac tui

Dicendo raptdumfluminis impetum,

Senfii& multtplices notasf

VitA certa tuo tempora nuntio

RexprolaUi videt , duchj^ longitis,

Cum SolpoUicitis additur arhiter

Decurfiim relegens diem,

Defiin5ii celehrimuneris exitu,

Contemptorq^ trucisfupplicij innocens,

Talmaynpromeritpts iuatcio Det^

Jliagnti4 diceris ac honfu*

PIE-

Page 57: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

PIETATIS INDEFESSVM STVDIVM.

^t Chrlftum non odit.amet re/ponfa legat^

%^moftdA:ispetnampus(^fafiens.

DIVIKAR. RER. INDICIADMIRABILI P.

In

Page 58: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam lercmiae S criptoris.

Ode sapphica xxvir.

S P I R I T V pruensiuHenis, potem^

Moboreimmotdjkferare mentts

JFortiHm , prifcis memorata ab annis,

Cordnvirorum:

Cui nec ignau<z puero lUHentXy

^lSl^ecfibt tautnm decHS arroganti,

Creditur mmius pritts adparatHm.

Aiatris ab aluo:

'Th doces quantum 'valeatfiiperm

Efjicax verbum imperij ,fideles

Cumfiibit mentcs ,penetratj^ in altam.

Fctioris arcem.

7^m nec imrnites cdtistjranni,

JSfecfiiror vulgi mifiris iniqm,

Nec ttbi tgnotd expediendagentes

Acb. retardant\

Quniper injanoshommum nocentum.

JmpetPts , vtrtor ,penitmj^ compos

Desiruas , vellas , moueas , reponaSy

(iy£difices^.

Crefcit in duro tibtvis labore-y

Carceris diri tenebras laa-m^

Etfkmemfirtisfiaperas, mtnasj^

Jiiortis amara.

Sic& obieBospenetrare monteis

Nouit , ac rupes , (>- adacki in altos

Turrium aficenfius monumenta, clari

Fulminisardor,

Integrum acfbrtem celebrem^ dtEiis,

Quemfiua inuifium male prefferatgens,

Seruat ,^ cultu meliore Trtnceps

Sufctpithpffts.

HONE-

Page 59: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HONESTiB INDOLIS DECVRSVS INTEGEK.

^idnoferrefQtejl.qmd rio [ufcrAre.fujernls

^uifeferrfd^tmtilm ac manitisf

legAto strenvo forti pos.

Iii

Page 60: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Daniclis Prophete& hiftorici.

Ode tricolos tetrastro-p H o S X X V I n.

E z T R E M A frifciftcula temporis

Kidere TMtem regibtuomnmmJSfarrareprafcrtftam dierum

HiUoriam, feriem^ longam:

Qjias nec vagorum confciajiderum

Chaldda , iaBmsdicere ^entihas

Volnenda ventferosperannos,

Expiicuit , tetigttueprudens,

Huicprouidentts conjili} Pater

Donauit orbis ponere mobilis

Decreta , mortales^ rerum

uitquehominum imperiij^ meuu,

I^on ille , cjuamuis infrior modis,

^rifci^ Vatum luminis vfbus,

Rernm velimpar molefcnptor^

Vel minor eloquiofide^

:

Seu iujfa vatesJemnia detegat,

Seu vifk rerumfignaq^pr£cinati

AbfirufafeH doEtor notarum

Perlegat euoluatj^ Jenfa.

IluncjUmma , cautes aptior vrere,

S(Zua& Leonumpertimuitfames:

Concejfit huicpeior nocendo

Inuidia imperiumc^prdceps,

^^^trandafdcrofcripta volumine

AuBor relinquit , poftera qu<& legat

^/£tas& attendens laboret,

Ac memoriprobetore Chnfiui.IN

Page 61: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

IN TEMPESTATE SVBSIDIVM.

^inouitmttuit^ B€uin,difcrimim nuUa.

Ille timet , nilnonfcit^ frobatj^ honi.\

VATI FORTISS. T E ATP E RANTISS. P05.

la

Page 62: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Efdr* Cctihx,

OCE DICOLOS TETRASTROPHOS XXIX.

PersArvm populo& regtbminclytis

DileElHm ^rjacides ingemum , tuo^^

Optatnmgeneri lumen , amabtUCdoa^ &juperis caput:

Efdra progeniespontificumjacra,

ExpeChtHm amde qui Phinea. vetmExemplum reuocas , moribnsintegris

Prafi.ts Grjapientia,

Redduntur Soijmls te duceprincipes,

Longo cjuos Babjlon carcereprefferat:

XJafii &facrilegum qH& rapuit mannSy

In fianchm refirunt domum->»

Qjiamuisdifjictlisnonjolitosvi<£,

fgnauosGf^ metu , atque hoHibus improbls

fnuijosmemoriconfilioviros

Ac diEHs reficis bonis.

I)um deuota Deo te duce mcenia

SionisJiibeunt , ejuapopulusfiequem

Feftiuoficiatplurima carmine

Templisdonarecentibus:

Jllic& vitulifanguinefiruida

Aras dr Libant tingis odoribns:

Et vota incolumi^perfiliiens tuA

Genticonctlta4 Deum.

fnfkmata malisficula nupttis,

Admiffumq^ nefas moribus expias,

Anttquas^ iubes difcere , &ajferis

Leges ,&patrium decus.

V R O-

Page 63: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

PROVIDENTIA INSTAVRATR.

^fdrafanclt vU Aocior.fopulij^ ma^ifler,

Th monfiras rcotHm qmdvaUt officium.

SCRIBiC SAPIENTI SS. PAT. PATRI^.In

Page 64: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In effigiem D. Matthaei.

OdE t)ICOLOS DISTROPHOS XXX.

u4jfidpiU5(^ tenax^premehat-,

Qm^ abaco mtentus , tahulisc^ vacahat aHaris

IslummoYHrn captator anheius-j

QHem cufidHm variis ahenafecHnia cnrisy

Infidtatorem^ timehat^

Quem tennere vt& , mercatm^flHmina ,forl;Hs',

jliultivlicis qmquefoenoris ardor:

Hicfuhito magni mutatm voce magiFiri^

DtfciVulum comitemj^ vocantis,

DiHitiarHm& comfofiti negteCior acerui,

Jamlthrosf^rulosj^ reltnquit.

Gaudetjorte noua LeHi , nuper^perofim

Tauperiemprafirtj^jColit^.

Necfocios ,fnmulos , infeHaj^ vinclapropinquos,

Rumores vulgiue loquacis'^

Nec qHAcunque honis ohBant contraria votis,

Cogitatincipiensj^volutat.

Nudus , inops , meliorapetitcompendia rerum,

Diuitias medttans potiores:

Quas nec tempus edax, necfraus , necperderepoffmt

Inuididi commenta maligna.

EdoEiuij^ noHOs rationumfcriherefrmaSy

Duratura volnmina complet:

Atque notas , numeros , damnofiaj^ nomina delens,

GeHa Dei patresq^ reponit:

Exemplofcriptisj^ prohans quamfflendida lefu

Gratiafit virtusc^ docentis.

D I V I-

Page 65: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

DIVINA VOCATIO.

No5tes atque dies diffata legendaynec vllo

Tempore non nohis commodafcripta vides.

EVANCELII TESTI PIDELI P.

E la

Page 66: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In effigiem MarciEuangcliftar.

Ode dicolos tetrAsthophosXXXI.

E T t E , Manefater , carminlsac Ijra

Xjaudesperpetfiistemporihw decenty

Quas Ntlo refinentmoeniaproxima,

JlluHris Macedpimlabor:

Bt (\udi multiuagis littoribus mare

Exultans refirat , ^ua lauat , autpcat

Quicquid tergeminis LamecidesfiliNatis diffojuitpater

.

Nam nec te ajftduis culta laboribus

^Terret difcipulum relligio recens,

Nec lajfat comitem cajtbus aut via

Autpontifinior Cephas,

Tu ChriFltgregtbus credita munia

Fafcendis ,pudio perficis arduo:

t/£gyptumj^coliSy ia&uj^fimina,

QuApuit ^etrus, irrigas,

Quin& tu extguo magna volumtne

A rcani refiras mutiera nuntij,

^yftque vnus proprtis temportbus breuem

Aptasprinctpio notam,

SAPIEN-

Page 67: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

SAPTENTXiE COMPENDIVM.

Farueliber.quidtudocexs ynonpercipit ctuni

Mmdu^: at idmitespercipiunt animi*

CHRISTlANifi VIRTVTIS OBSERVATORI P,

E 1 la

Page 68: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

IneffigiemD.Lucar.

Ode SAPPHXCA XXXII.

CXvi filutarlrecreahatarte

Jl^embra languenti vitiata morh,

l^^mc recnrandA meliora menti

tJA/CuniatraEtat.

^Jamciue vhimagni monitis magiHri

i)o5iu3 , humantz didicit ruina

Tempora >&caufim ,& reparantlsxuumFimj^modosj^',

ISJfouit ^tertofropiusfericb

Quid mali ChrtHus releuare morbi

^ojfet : exultans animUm fitfernas

Vertitadartes,

Ille inaccejfo refetens abortu

Gefia mirandigenus atque Chrijli

Scribit ,& quantum renouarit almui

Sptritf'^ orbem.

Additm Paulojocius miniftro,

Et comesfidus pelagi ac viarum

Subleuatgrato ofiicio labores,

TeHis&index»tvx

Page 69: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

IVX EXPEDITA.

Vff^ cyit mAgnA mentis linmt^d^fert^

OftimHs, infacrositAmBf^^^^^'

VER I TATIS EXPOSITOR I DISERTOP-E 3 I^-

Page 70: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In effigieiin D.Ioannis Euangeliftse.

OdE DICOLOS DISTROPHOS XXXIII.Q^isUmentenompotens

In c£lummuemmjpirltiu arrifit^7ytymy/^m7r7/f/e t/imdo?

^t mundo refirasprogeniem Dei,

^Alatampatrwtvi priiu,

Ohfcurme adeo nomine co^itam^

Namque& tefuerum nonis

Annisingento nouimHs haudprope

fantis muneribmpar9m.

Non humana tihi dtfcipulo dedit

.4rs velfcire , vel eloqui,

QuA nullis cmere aut diuitiis queaSy

i^ut longofludiopqui:

Quamquam Socraticos admoueas libros^

Etqu£porticusinclyta

Arguto repetit dtch volumine.

,4ttenonhominumreor,

]^Sedmagm monitum conftliispatris^

^ercurnjfepolivias,

i^rcana & docili credttapeBore,

Qj^q^orhisflupeatpauens,

Inceptjfe nouis dicere vocibus:

Dum te teflihus e trthus

\^iDiletiumpenituspr£cipuumparat.

^ui ventis tumido^ma ri

l^iua vocepotens imperat , efficax

jHorhospellere ,^ inflris

Exceptffe hominumde tenebrisgenuf,

Mle Q^ tefiht confcium

Quammagna efficere ,& quA valeatpati,

hnEiumfanguine deltgtt.

Te mAtnmonensfiibBituitJutt,

Charovtnomme particeps,

Commijfi fiuc4s officij vicem.

Page 71: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

A B S T R VS A 5 AP I INT I A.

QttcdUgU , haudparfitimesi yfitVeratterranuj^polHJ^,

Stfetis hoc , dabuHr nojfe ,Jedexue te.

Arcanor. imdici penitiss. p.

E 4 In

Page 72: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabulam nuntiationis Zacharlae fadac.

Ode tricolos tetrastrophqsX X X I I I I.

P I C T V M expcmdis alloqmlsDei

TempHS nouandifoederis adpre,

Anni recttrrentes tidermt

Secla viris adamata itiftis,

t/£tatis alraA principiftm honHmLegatPts alto detnlit (Zthere

Demiffns j ajfnefcensj^ terris

Sefe hominHmftcilenuji^ prahens.

jirisfacerdos thnra calentihm

De morepura dum prece confecrat^

JHortale mlprdpjerentem

Vultu hahitu^ vtrum tuetur.

Hicahnuenti credere iamfeniProtemparatam nuntiat,&nouumVxoris annofdtumorem,

Quempopuli vidcantfiupentes*

Jgnara luxtis, crimtnis& mali,

Infkntis almtpeEiora crefcere

^radtcit, &primisahannis

Jldentis optis meditata magnum.

Trdifentis amplo munerejpintus

Hicjeptacertd^fillicttusvi£,

Turhata curatorprohandis

Partihus &fludtts reponet.

Qua vitapoffit, quac^petifkluSy

Admiffus vltro qua veniat Deus:

JSTccjperncf; hic vates colonum,

*2^cmetuet ferafceptra regum.

Hdcm reduSiis quA videt ahdttis

Flamen , morattis plusfilito , nequit

Cum prodit , admirante turha^

Prodere^ necfotiseftnegare.

Page 73: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

yEIICIS SECVLI INITIA.

'^mddeceat^ ^uafti expedlat, quo tepore nuqu^

Delige :permittas vtprobet ipfe Deii^,

DEO CONSVLI PERP. SAPIENTISS. S.

E 5 In

Page 74: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In,tabulam Annunt;iationis.

OpE SAPPHICA XXX y.

V I R G o , c^uam magni moderator orbis

Sxcifit charam yfemtusj^ raris

fnftruitdoms ypropriamjibi^

DeltgttalmHs-^

Omnibus ,fkiue , numerts beata-y

JVamtuiprolesvtert/Hpernis

ViribuspraHans mijerofilutem

Profiret orbt.

Vnus ex certisfuperum mintBris,

H<zc GaltUdL retuittpuelU,

Cuiparem nullis hahuere mundi

Temporapciis,

Jilajetantis refirens minorenu

Laudibus , caufim^upet , atquejiipplex

Posiulatmagni veneranda verbiar^

canadoceri.

jitque ^hifummi didicitpareHtis

jMentem , Qr occultas operantis almi

Spiritus vires ,Jeriem , modosj^

Audiit ardensy

tIS(il moror , dixit, Domine o colendum

Gentibus nomen , tibi me tuisj^

Protinuscertam tenutjfe diEiis

Annuejeltx,

RER,

Page 75: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

KEIV. lilOyANDAB.. EXEMP.

^isfic Virgo Deumpropriu tibi.ftc^ kenign^

Prdfiitif^ eximiainfmflidtatefiaes.

DEO ELECTORI SAGR.

— 1 *>•»

Page 76: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulatn vificationis Elifabeth,

OdE TRICOLOS TBTRASTROPH. XXXVI-

V T 'wdm nfu wginis attreos

Vxor Lmtici ?ontificU videt,

Se^nicmHs inalm

Vatumfloslatetabdim:

yiYesAther^fe^orefamitm

Perfentitplacidis <vocihtisexcita,

Tacemq^ hoj^itii ahnz

CraXK laHiihm excipit,

Qw& tamfaHiia tmhi mmera nHmints

Vltro y non meritis hoj^itiis Dei

Addumeparentem,

Di^nam CAlicolnm domo?

^rgofacra tuam dina mode!iiam

Augettanta etiamgloria ? cuifik

hlHlkm in matribus ejfe,

Nttflrtjn f» virgmihusparem.

Kempe mnrnfa D« pi^ora taHbHi

Conftiiunt potiHsfeSbHs ,ittmdas^

Amfatapotentum,

Magnammi^ fuperbiof

.

KtfW quod tufacilipondereperferasy

Qum necfuHineantfidira , nec qtims.,

lercepiffepatenti

Mundi m(£wa carSne;

'ElecitvactmmfaUuhus& doh,

Contemnensi^fui pe^us, (fr ignu

SemperdoBa ^fuperna

Confentrrefldes Patri.

Agnofcttttt vtero quemfoueas uto,

TeHantur^ nouis vocibus omnia,

VaUeSjflummaJyUu

Qtiocunque extuhispedetn.

Qtmipfi ofcij mtmeribus tui

Crattiil^^^*^^^P^^fi*"*^^P^^^'

• Alttoqtien^g^ofcem,

B mitm cumulat mil».

P I E-

Page 77: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

PIETATIS CONCORDIA.

CdudUydiuitias^ 'Deicommmiamultls

Ejfe cupity quifquis numinis injlar hahet.

FOEMINAR. SANCTISSIMyE P.

la

Page 78: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Iil tdbulam loaiinis Baptife.

CARMEN jpiCOtON TETRASTRO-PHON XXXVII. -

A s T R V M nafcitur inpto

Fulgens lnmine , quem DeufSolispactfi riindtcenLj

Terns prxBitit almus,

JJmc in monnhus arduis

Exanguiinjenioparens,

Mtrandispuerum& modis,

jMirando edtdtt ortu.^

Salutisfirat vt nou&

Ldtto tempore nuntiums

£t teHis bonagratia,

JHagn^efacula monfiret*

iTosqudidiligitisDeum

Matres , vos quoque virgines,

Injhnti propere nouo

. LaudumneBttefirta.

^t^ccomponitemolUus,

Quamuis membra tenerrima^^

uiffuefcat ^Jinite , ajpero

fam nunc vita labori.

AVRO-

Page 79: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

A V R b R A iilti N V N T I A.

Do/Jd Det^ quanta fokatf^lendore pardre^

Si qutfquam obferuettemfora , tejlis erit.

BEO PROSPECTORI SAC.

Iq

Page 80: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabellamnatalislefu.

NaTVR^ HVMAN>£ NiCNlAXXXV I II.

V I R G I N E o fplendensinjkns irtfrodiitaluo,

Atque ilUpL dedU templapudtcttia:

Qm iam vtenintaBtftupm N A T V R A tumorenf:,

Nuncpauet infolitum Utnpuerperium.

Atque nouummtratagenus , variis quoquegaudens,

Blandidulosftrtur concinuijfe modos,

Excellis mea iurapuer , quodgignerts , aut quod

Nafceris ; at meus es quodpuer& tener es,

Ergo mefiperas ,fneme qui nafceris infrns,

Quhdfimefiperas , espuer ergo Deus,

Opuer& certe Deus , o mihi iungeris , vt te

Tartthus excipiam , munerthusq^ meis.

V Deui ,& verepuer , o tihi iungor , vt auBa

Amplimipfi tuo numineperficiar.

Acciptes exme curampuer , atque Uhores,

jCiortis ontis (tihific quodpUcet) accipies.

A te ego ,fidpacem Deus , acctpiam^filutem,

Etpojfe dterna rumfere vincU necis,

SOL

Page 81: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

SOL IVSTITI^ EXORIENS.

In tenehrisfulgens lumen diuina^ donx

Simplich^scernit: non videtambitio.

H7MAN^ SORTIS SVSCEPTORI DEO HOMINI S.

F In

Page 82: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam circuncifi lefu.

OOE TRICOLOS TETRASTRd-FHOS XXXIX.

Qj^ls feyfinBefiter^fieredoloribm

Afaturis docuit ? fitlicet dther^

pefiendiffe mmhat,

Vt dtfcasgemitm noms\

JScd tu depatriujedihm omnium

Specbtorfoeras , qmsfatitHrgenm

NoBrumfiderafiibter

^/£rumnA mifiros modos.

Ergojponte venisprtzficiHi ,& cufis

Htuospurpuretfimderefinguinisy

JSfon vt ctuthus dthrA

*K(^men connumeres tuumy

(Nam tuperpetui rema tenes Dei:)

Asi vtpropofitislegwusaudiens,

Serui munerefinUus

Adficribas homines polo.

Ftesperpetuis ex humtU loco

(Quemtujpontefiuhis) laudihus altior

Calo ; terraj^ nomeyi-,

Jnfirnmq^tremettHum..

tHA-

Page 83: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CHARITAS NIHIL R E C V S A N S.

^tmtu hominupuro fanctur^foederacordi ?/j

Hdcin carne tua commemorandafubis.

PRINCIPI SVMM. PRO REIP. LIBERTA-TESERVIENTIS. F t, Ja

Page 84: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam adorationis Magorum.

ODE TRICOLOS TETRASTaOPHOSXi;

Vt T^ifghdinaltisAthereimgM,

Selmonismt de culmine candidi ^

^ Surgentis aHrora, pLlnhris

ConJpicitHrfrior vfquefiilgor-,

exff quifquis errat iJallibns infmis,

CaltgmojisnubihptiohJituSy

. Hic no^e in atta nefcit^amens

^urfurei radios diei:

Sicdum Tjrannum cumfo-pulo le)ti

Sxercet amentem amhttto tmpia^

Trdifentis aduentumfalutis

JSfonSohmemalec^caJentit,

Sedqui remotos l^erfidosincoltt

Tarthos^ traEius , hic altenior

Svlendoris exortumpreni

Projptcit ,& veniens adorat,

Ofienfm aliri Utioraurei

Non antefiilgensflelltfro inpolc

ConlpeEii^ ignis , innouandi

^ufpicium refifehat orhis,

ErtToferaEiis iam fpatiis vitt,

Contingit hojpes moenia nuntius,

Qui dtcat aduentffe regem,

Gentthus&popultscolendum.

Quem mox refertum Uttor& MagtuMtratm , vltra qukmjoleatfuer

Mortalis , oHendtffeJanEium

Vultum ocultsanimo^ cerntt.

flincprouoluto peEiore& ofcula

Infantisaddenstumpedihmnouii

Terxatm aduenife numen,

Munere tergminoJalHtat^

GEN.

Page 85: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

GENTIVM LVr.

^tucolit^ agmfcit^ Deum^fapientiaveraejl.

^uem latet hoc/udts efi,qualihet altafciat.^

D E O I i\f M O R T. H O M I N I V E R O R E G I

LIBERATORI S.

Page 86: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulamlofephi in ^gyptum commigramis.

Ope dicolos distrophos xli.

D I c mihi quo tenefUm

Virginem{nam virgtneHm confpicio decorem)

Frigorefamente,

Hojpes inceJfzfAgiensfaproperante dticis?

Ouodpuendeconl^orr.en ell f curfirripis hunc athereoparenti?

Namque tmimpHellum

MJJe mortalsge:icreprogenitum refatant

Digna Deo tonante

Ora maiefiU^ oculism teneris renidens.

Quam nemusdrjilentes

Vocis almf. vim vtnerantttr , capiuntj^ fylua,

AttoniturrA^fumen

SiBit viidft4pr<£,cipitci hlandiJonofifHrro,

Vera rdgas ',perennis

Esi Deir.atuspuer '^intaEkim hahetisparentenLj

Vir^mem : eoo huic vt ilU

Traditus cuffos mo^iitis aligeri mintsiri

Moemhm e cruentis

'Pignm enfacrum ahripio , ne violetfrocis

Inuida vts tyranni^

Ad Phariahiunchsproperando procul exul orxs:

*Tignorequofalutem

Sperat humanumgenus ,& qm reparandaprimi

Damnaparentis ,& qu&

Dona nohis Numeneratpollicitumhenigne.

DIVI-

Page 87: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

DIVINA TVTEIA.

Pr^ftdiH in mediis T>em inuenit hofiib^ huic qui

Sefe habet ; apatriafit licet exulhumo.

PRINCIPI OPT. PRQ. S.V1S EXVLANTI S,

7-

Page 88: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam lefu in temploreperd.

Ode tricolos tetrastrophos xlii.

D V M mrgo cafli/oHicitis viri

Adiuta ctirts , quizrerefilium

Defideratum condolenti

Voce roaans loca cmfh luFirat:

Fulgentefilis lumine tertif,

Templim reduElis &dibus inuenit

Jmerfinum eruditiorum

NontacitumfuerumcathedroA,

Confiifi circumturhaftufentium,

Refponfifixis comhibit auribus^

jMirata maturum loquentis

Conjilium ingeniumj^ princeps.

Qud tuntn vis ,quidpeEiore numinis

CdeUis ,aiunt , mtenerolatet?

Quis verha deuoluens difirta

Spiritus oremouettenello?

Ji^iranda certe audiuimus omnia,

Quondam neq. ipfis nota Pnonbus.

Arine ? huncputemus hdCTnagiflro

Ex homme aut didicijfe iibris^

Atqui C^profiindis confiliis Dei

Prdflns vtdetur nunc ammofi'uiy

Jnde& reiatos explicare

Quos rogatinfimat^finflis.

Aut illa C£lo,non nimium diu eft,

Jldens vemt , artus induit& nouos,

Vocesq^promens efiicaces

Sepuerumj^ , Deumj^prdhet.

GR A-

Page 89: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

GRATIAR. THESAVRVS.

Diuimfludium Sophia pulcherrima vitJt

Ejfe,puery nohis munerayfancie ^prob.ts.

DIYINITATI EMICANTI. S. '

In

Page 90: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam loannis pra^dicantis.

OdE TRICoLOS T BXaASL":^ROPHOS XLIir.

V o c E M , filutis qtiamfirenmtiani

DtxerePrifcis temfortbmfij

Vates , larden obftupenti

Flummepercipit vfiHeprimm:

Quando efficaclsfrlminibmjoni

Commotm omnis contremmt locus^

Quacmque dtHingHunt iacentet

ty£quora Gtlghediusq^ terras.

JJanc& colonptsgenttbus impiis

Vtcina iungens prJidta , combtbit

^lSlon aurefurda , hanc ipfa lud^

Tofieritas , Solymumj^ ciues.

JDedu^ cdo temporagratids^

Altftas& altis polltcttis mmaSy

Jlltrantur omnes , ac loquentis

Vultum habttumj^ homintsfeuerum.

Namque isfidelis creditu munera

Legatus , alti& confilium Dei

Dum praco complet., necpotenteis

Sufficit autmetuit.tyrannos:

Oftendit vnam& perpetuamfibi

Curam , docendofiBere deuios

Adlimm anguHumfilutis,

Atque ducem cectntjfe certum.

Oblata non huicgloria commouet,

Jslondurmenfispropofitumgraue^

Idquippe monslrabatfiuerdi.

Frontts honosj^ habitus^ vitd.^

LVCIS

Page 91: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

IVCIS DIV CORVSCATIO.

Cena redtKcndis animisfercuntihns atque

Clara via eft/norum cnmfrobitate jides.

SALVTIS NVNTIO GRAVISS. P.

In

(

Page 92: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti in lordane baptizati.

Ode tricolos tetrastrophos xLiiir.

Qv^ J^- fe^A bix h£Cjdmtemontmm

Sylitdi? qnidalto^aHdiapeYfoMnt

ClamoYe YHpes^qiias imago

TcYcipit , ingmmato^ 'voces?

Qtu tanta pY^cepspennigeYnmgetm

ExeYcet alis CHYamicantihHSy

C^lipeYOYOf atqHcactitis

CamibHs inftYepitaYe cogit?

Jamgejtientis UtitiJi. decm

Qttd canfa nnpeYpYofeYat aHdio,

TYini qnod injf)edatida teYYti

Nttminis emiatitpoteflas.

hic nam nitenti kmine fpiYitui

VelapfHi alti cttlmimbus poli,

CandentisafpecTtimcolHmbA

TYMt , aHYicomnmi^ kmen.

Il voxab Atha perfomit patYis

(Qtiam denfafylitd contYcmtut coma)

Andita,pYSLfentem^ natttm

T>icere ,& hitncpopHlis magiflYum.

hunc , qttem neqite alti confcia ntiminif

NatHYa noflYtsq^ vlteriHs modis

ViYttu Yefulgens admmiflYum

'EffehominHmgeneYi YetaYdat.

Hicfe minoYifttbdidit hofl)iti

Amne ablmtdtim y.purHi^ innocenu

^ec ipfeqHamHisvjqttecompos,

Idqttod eYaty tanwi effcYebat.

lUtim flupentiflHminis aliteo

Gattdens laYdenfttfcipit , hitmdi^

Complexus vlnis,& loquaci

MuYmHYeconcelebransfabitat:

"Bt qtidfectmdopeYfltiit agmine,

Sacrata denfo membra voltimine

CtYcttndat hmns , c^pYiorem

VndafeqnmspYemit imtidendo,

MO-

Page 93: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

MODESTIiE ORNAMENT.

Non decm ipfefmm iaBat natus-.pater ipfi

i^dfcribu: vera haicgloria^nnl/a frior*

CHRISTO DEI PILIO PRONVNGIATO S.

In

Page 94: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Tentationis.

Ode dicolos distrophos iLV,

S Y L V I s in mediis agmina cditum

Cerneharnfamula^ adfroferantium

Exercere vices Uta^jiondis

Menjtsfercula ponere,

Duma^ ipje infiliti contremo muneris

Spe^tor ardens difcere , maxim^.

Caufam Utitia , cuij^ decm nouA

CoenAprdnitcat ,rogo:

Vnus pennigerum de iuuenum choro,

Scitanti h<ec alacrip-eEiore reddidit,

Cui mox tota cohors per iuga montium

Blandis accinuit modis:

Hic iudex fuperum maximiu excipit

Natum Naz.andos virginis ,&f{um,Quem nunc tergeminisgloriafrondihtu

ViB:orem decoratfacrum.

Hunc neclongafnmes , tefqua nec ajpera

AfonHrorum horrificis denfa cuhiUhus,

Non horrorgelids, noB:is amahtli

Jntentum alloquio adpatrem

Turhauit :fed& hicfuHmuit volens

Vfque inuiB:o animo prcelia ,_ ^u^firox

Tentatorfolitis artihm , ac dolis

ayfudaciintulitimpetu:

uipartem fuperum traxeratmfolens

Fallacifludw pracipui loci,

Cuiprimos homines (eclaj^poslera

Vnumfuhdiderat nefns,

Nunc viElrn triplicispondereproelij

Vertittergagemens , arma^ &omnihm^oUhac difcipulis expoptas vias

Vmcendt dolet improhus ,

SCRi

Page 95: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

SCRIPTVRAR. VTXLITAS.

Legitinie certarequeas, dr vicerisMftem

Injlru^iusverblsconfiliis^ Dei.

%;^^:^'^^-^ V^

CHRISTO DVCI INVICTISS. S,

In

Page 96: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabellam figni a Chriflo in Canacditi.

Ode sapphica xlvi.

Qv J^ fater mmdo pofuit recenti

iHrafacrati thalami dedttq^

JnnAa concordtficiare vitA

Mmialege:

Illaprafenttpatris ipp natus

^JSlHmtne antiBes decorata , frmat^

Fauftus &gratas epulas hentgno

Comprohatvfii.

Sic& arcanisficiare tadis

Gentts humans.genHS expetitunt,

JEtfibi magnis emereadtHgandum

Dotthns ardet:

Foffit vt noftrd recreatagentis

lund^ dtmnofoholes marito,

Splendtdtfides hahitarecdi

Regnaj^ diuHm^.

Frima miratrix GaliUa Canas

QhHHpet teftis renonata rernm

Mmera ,& magnnmprohat ejfe lefit in

TeBorenHmeru,

Dum videtcertas variarefirmas^

lurat& prifct lattces T^oachi,

Fonte quas nuper vitreofiHenteis

Ha^firat vnd0. -

NATV-

Page 97: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

NATVRiE INNOrAND^ ARGVM.

ScrdetcjuicquidhAbet mudf^ici munere Chrifii

CoUatum-, neclAm qux placuere valent^

CHRISTO CVRATORl BENIGNO S.

G la

Page 98: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti pKcdicantis Eiiangelium.

Opfe bXCbLOS TETRASTJl01>H0fXLVir.

PRotoVCTVM fofulis deJafientU

Patris confiliumfilius incifit

Bnarrare , honus dicere& algid^

Di^is vrerefeEiora»

i^atn qualis calido lumme ab atherts

^ltafede humilesfil penetrat domos

Terrarnm , variis^ exagitatfotens

Tentatas fhectes modis^

Cumplumhi& chalybisgrandiafimink

X2oncrefcunt valtdts acki vaporihus,

Sed cerdfkciles& tenera niues

Decurfiifiuido liquentx

Talisfirrnd Dei mentihus inditus,

Ohdurata premens dirafitperhia,

^arcentes animosfiddocilesfiuet

Vitdi munereprojpero.

^Sl^nCitca amhitio , non dmor improhus

Rerum quasfludiis appetit vltimis

Vulgus , non animi luxuries capit

SanBi commoda nuntij:

Sed qUdsdura hominumfilUcitant maU-,

Vel vitampuduit ducere turpihus

InfiBam vitiis , vel timor ohligat,

Cura& iuflitia tenet.

Hi(qUanquam exiguum)peElore viuido

kSemen conctpiunt cjuod cumulos creat,

Q^is aternaparens horrea compleat,

Et dmttrn exhilaret choros.

DIVI-

Page 99: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

DlVlNiC DISCIPLIK. SCMOLA.

^jiasfugitat mundt4S rerufunt comoda tanta?

Sic ejlifedflultls nonfapit ijhfeges.

SIUPLICIVM DOCTORI OPT. S,

G 4 In

Page 100: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti Apoftolos Idgantis.

Ode xtViit.

S iE c L o RV M veterum , prafiripto ex ordine,jinem

CertaDeovoluentihmannis

^emporaprotuleram j hominum quo^ magnaper orbc

Stratafiges matura iacehat-^

Agricolam iam canafuum cum terra vocaret^

Etjnlcem expechret acutam,

^edderet vtfoetasfiruandijkrris ariBas,

Sedculmos quocjue rurfus inanes:

'Tunc J)omini mejjtsnatm ,fHmmHiq^ miniHtr

Orhis imago auEiorj^ nouandi,

SeleElorum operi tanto , duodena virorum

Ora tuens ,ficfaturamice.

O mihiprdchari comites ,ficiij^ lahorum

Arcani^ ficraria magni,

i^on vos parua manent difcrimina , vertere mijfis

Terrarum moremq^ rnodumj^ :

Qjteis maris horrifimflu5ius , ac dura viarum

Sunt adeunda periculafipe:

^HSlon vt Erythr&asgemmas , oBrumj^fiiperhum,

Numorumueparetis aceruos-^

Sed magis vt nudi atque inopes ,patriao^ remotit

Vexati , inflahilesq^ , vagij^

Vulpihm infiHisj^ , lupisj^ rapacihus , agni

fmhelles , hlandaj^ columh<&

Sitis , lux tenehris , nimiumc^fiirentihm dgris

Fomentum medict^fideles.

fte igiturfirtes , & me duce& aufpke magni

Conflium curateparentis,

%y£thereasjperate &opes , (Zternaj^ pdis

Sceptra meA , & conuima menfi,

i. iC T i s-

Page 101: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

L>£TISSXMA ORBI LEGATIO.

Fortia debUibusfuperantur , maximafaruls:

Viderathocdemens mundus,& objtufuit.

MAGNI CONSILIINVNTIO SVKMO S.

G 3 In

Page 102: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabukm Chriftiturbas pafccntis.

OOE TRiqOLOS TETRASTROPHQSXLIX.

E X p L E T A menjls mrha cafacihtu

tI\(on ante vifi mmerefercHliy

Cognomt Aterni magiHri

Qjiantum agitet , valeatj^ cura:

Cttmfanisatri, &cimJTicilefHer

*TerfirrepoJfttponderapifiiftmy

Cremjfe ChriHtpartientis

In manihtisfiupefaEta cernit,

Cihos an ipfos dmidat , an magis

Jidaffdi imparatam mat eriem creet,

Cognojcere hmdqHemt mimftri,

Ferre onera , d" renouare lajft.

Seruanda coentt cjhafuerantJuper

I>HmfrHfia tuffi expendere , colligHnt',

t,^irantHr impenfamnegamest

CompoJitHm cumHium camUris,

St iampalato mHltipUciJatHr

Conmua , tHratmlJihidHlcim

Sediffe tranfaEiosper annos,

*]SIU meliiupotiufHe vitA,

Qnis non malarHmfiHlta cHpidinnm

Deponit ardens &flHdia , &graHesCnras hahtndi ^fihenigni

Verba auido htbit ore ChrtsiiT '

PRO-

Page 103: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

fRO,VIDENTlA CERTISSIMA.

Sipotipra DeumpofcaSy mhilindi^eas :fi

Deteriorapetas , nilfatis ejfeputa.

UWUAUj^ INFIRMITATIS CVRATOR. S.

G 4 In

Page 104: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Lazariab inferisreuocati.

OdE DlCoioS DISTROPHOS l,

V I R T V T I s alufHhltcHmjpe^CHlHmChnftii^ datHrmmmfiiis^

DoBnrm& quantHm ardeat mortalihm

Ajferrevitamferditis:

Vtnctfimm ahjenspertnlttcharnm caput

Lethi fifore Laz.arH7n,

X>Hmmtm ejf&tgentihm cajus viri

SignnmfiitHri viHtdnm,

Cm memhra taho rancidofcedaHerat' QuartmJepHlta Lucifiry

Hic ejfcacipercitm Chrtsiipm,

Qjiem mors& inferi expanent,

SnrrexitatrodeJepHlchricarcere,

Lethi remiffis vincHlis:

TeBatm ardensfrre qmdpoffitfides,

Qjiiddonet&natoDem,N^ato &falHti5nHntio , qnem temporHm

Projpeckitordo princtpem,

Jpji<jHoqHe orhitamjenefcenti malis

Ldtos trthutHrum dies.

F I DEI

Page 105: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

flDII MOMENTVM.

No moritur que Chrifl^ amAt.fotitis^ quiefcit.

lUe cito , quem vult , eui^ilarefacit.

VIT^ A VCTORI EFFIC ACTSS. SAC.

G 5 In

Page 106: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabulam Chrifti rcgis lerorolym^ declaratl.

Ode sapphica li.

pv LCHRioR nmiqimx, licetvfqHefafoi

Jehitfim a prifck repem colonis,

Sol pYitii hixit Solymtm heatdm,

GYatioymhi^

qmmpcroptatis 'vhi tempus annii

O htnlit magnifa ciem 'videndam

liegis j arcano cecinere quAlem

Carninte^vateS'

Cui dedit nutH pater ejfcaci

Tellere infandA mala damnafiMidi4,

B noiu itt^ato retnhffemmdoS£CHUvit£.

JiwK vt excepum popnli valerent

Cemere, &certps celehrarefignis,

Vexit infnetHS iHgaferrelentA

VhUhs aJelU

Trincipem , non vt qnihHs intHmenn

foUe ventofimvitiofapeciHS

Vrgn, infejtispopHlojCHpido^

Amhitioc^.

HispoteliatHm j^eciefHpeYha

ArYogatlandes metm , atquehomYes,

hiulta mentitos maVe hlandientis

MHHeralingHA,

Bmcfed dternos mernere pLiHfHf

Vonad(uiYindimemoratadiH£,

Atqne morofis medicinapr^fem

Addita morhii.

Vidimus caUospueYos canoYO , ac

Virgmes Kegem cohujfe ^veYfu,

Bfalmarem memmiffe , & alto ex

Aethaemifftm»

dm (^infonteisokdivirentis

Tacis aiidori pia tHYhafrondes

Spargit , & 'veIiespYoperat,cttpitis

Sterne)e eunti.

Sam prohatfancitmpotin^q^ dignum

TMehi iundis himeris colenttm,

Quem Deus terrii itihet ejfe regem.

Page 107: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

SALVTIS FROPOSITIO.

Chriflumf^onte tihivenicntcmfufcife mitem^

Si nonfufcifias ,expericregrauem.

REGI LEGITIMO DECIARATO S.

la

Page 108: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam ccenx DominLOde dicolos distrophos lii.

EXPECTATA diff yjibi

^t^ue oftata nom ex orhis origint

CoendL adfircula mj^licA

Contiiuas hominesfillicitat DepWy

Quales agmma cditum,

Sipojfint, epulas inuideant viris,

jidmirata minoribm

Grato munificiconjtliopatru

Tantum terngenis decus

8t deduEhipolo muneraporrigt*

JSlamquA ritibmannuis

tAhramifoholesfiUaperegerant,

Conteftata iugumgraue ,&Depulfos dommos ,& mtfirum metum,

Euafij^ maris diemy

ExtinEiasj^minasfiuEiihmimpias-y

Veris nunc eadem modis

inliaurata nouat , quipatris integrum

Confirs tmp^rium tenet,

Quivitamproprionuminefiifficit,

Defi^umj^ animatgenus.

Hicfifigregthmdum efiurientium^

Arcantjpecie latens

Panis ,(iippeditat ; dumj^ ruhentia

Vinipoculafinguine

Occultoatpropriopr^ehet auentibm,

Quiccjuid menttbm tmprohm

Ac memhris coluherfrhdtderat mali^

Et quamfictre malum petens,

Materperniciemfiiderat inuido

Fatalij^ nepotthm

Pomo , vtfi:erthm corrigit intimis-y

Et lethi remouet iugum,

EtdatpoJfebontsperpetHisfi-ui*

Page 109: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CELATVM SECVLIS ARCANVM.

Hxsefulas^queis vita Dei, queis munera Chrifii

Conciliantur^ames,fpfapfs^, vt capias.

b£i A£M40mIXATI ACMXiLANI}^ s;.

In

Page 110: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti ad vidimam vlrro obiati.

OdE TRICOLOS TETRASTROPHOS LIII.

O V 1 foluiomnesimmYttHslHat

Nox(Uparmtim ,& cYiminapoilmm,

Nimc agymorhi po]J»(dt«J,

Jpfe animam iHgHlHm(^^prAhet.

Namqne anteprifcis ritihus hofi£y

Qtucwiqtie cnltros imhtterantfacros,

Neccrimenexpedirenofhnm,

l^ecpotcrantmaladimome:

Konftfecnndo a fiderihm die

Armenta ,qnotqnot 'uel pecfkfes Uilit

rellitiyadara^ohtHlijfes

IgmhHsa^idHtscalentes,

Nrtm qns, frh alti cardinihns poli

mmana pr&Jiet mmia qtuidrupes ?

Vel mentis exAqnet valorem,

Vel pretiofolidanteponatl

Vras atiarisignihHi omnia

Omentajemper , non veteris tamen

ConfHmis vna& memhra AdAtm,

Semna ajel ma\e nata toUis.

Qwd qtiod ncc illis 'vimda fjiiritw

Concejfam ef , qna valeantfemd

Extinciarej^irare inattras,

Atqtte nottamrepetijle lncem?

Vojfentrecepto mnme qnamlihet

Extare, c^artesindHerentnoHos,

Non iik partes atttilijfent,

Atit aninm reditwia nolbtM.

Atqtii 'vettt^is dehtitt artt^Hs

O ccifns dqnas pendere noxius

Foenas ,c^exHrge7is^ohandA

iHsiHi homo reditjfe vita,

trgoejficacimHneredHplici

JnfiriiciHS agntts ,qttiq^ vaktnm;

KHrfuiir miens emicare,

Atqtiefihi fociare mnndHm;

hic ,(omiienoflriim qtii fnperat genus)

Fifw4* njolmh coiHfiMm Deij

Etff)onteprodnciHS, nocenttm

Vacia homimimftthit expinnda.

Page 111: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

!»VBLICA VICTIMA.

Mnximnmortd^ quiferretpondera culpx

Aj^ortandayvnm chrifim& Agnus erat.

SACERDOTI ^TERNVM VNCTO S.

Irt

Page 112: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti in horto.

Ode dicolos tetrastrophos liV,

N o N tam denfi honns credere Gedeon

Villis expofutt vellera candidiSy

NoEiHrnopenitus rore madentiaj

Queis tellmfitit tnmdens-^

Nec totficca tternm comhihit area

DtffHjasnehHUmmererofcid^' StilUs , (jHtz domitos exigna mannHoHeisfrtzmoneant dHcit

QukmmHltis hominum criminihm tener

Agnu^ comfrimitnr , qmfiihit omniHm

CHlpas immodtcopondereplnrimas^

HHmanHmj^ refirtgenm.

JDnm iHfti memores numinis expedit

Ira^ atque odmm , dum veteremfarat

Ojfenfimgeneris fiifi^ipere , vtgraneis

^oenasiuftttia Inat:

flle& tHdtcij conficins ardul,

Et qnantis voneat criminthtis caput,

Qnas explerepetat vulnerihH^ minas,

Horrens proctdit &paHet.

Horretpartefiitprouidpu alteray

QudL nec nempe mali neficta , nec honi,

Sedmens exHperat certafiqmgraHC

MagntconfititHmpatris,

Htc dnmpreffia homtnHmcriminihtd^ tremunty

Et mentisproperantimperiHmfiquiy

^ermanantflmdis memhra cruorthm,

^tfiidoremadenttruci,

PVBLI.

Page 113: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

PVBtlCI DEBITI GRAVITAS,^^

Bheur corddgrAuinimium funtpre(fa fopore,

Proquibfishicorat Chripn^ & aduigiUt,

\ '"x\

•^«s

HVMAN^ MISERI^ SYSCEPTORI S.

H la

Page 114: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabiilam Irfiicapti.

Obi5 DicoLos liistRbphos tt;

C OE c carcere prodita

NoEturnA tetiehrd frAcipites mnt\

Terras^ua temerentfmgu,

EtmergantvetericunBavoraginty

QuamcHmprocfthitu vago

Celabantpelagi confiftuifim rudis,

iJinc tantumfielerufiriy

Infiindumj^nefrsconcipiunt vagA

NoHis tartarea agmina,

Vrforum catuli&germina vutpium,

infidumj^ genus lupi:

Dumftn5h initciunt vinculaperditi

Jiditiagno dthereipatris,

Quem dtris lacerant riEHbHS >& trahunt,

JntenrumpenitHs moriy

Etprodejfeetiamcamificipio^

iUumfi tamen efficax

Fetmutare mtepnon refiigumcrmnIMPRO-

Page 115: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

rMPROBITATIS PERMISSiE IMPOTENTrA.

Traditur Iferuo domintiSy cuinograuls efl tam^mdfrodit^ quam quodproditor ipfepmt.

Page 116: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Icfu in concilio damnatl.

OdE DICOLOS i)ISTROPHOS tvt.

E H E V fcek^lsuca mens mortalibHs

EtCHlfaairaconfciisl

Quidmn nefrndi concipitfrdcefs maU,

Qmd cnminis nonjufctfit?

Simul tenebrisobmlnta turbidis

Veri refiigit lnmina^

€t blandienti captafirte commodi

Prajentis infrdcefs rmt,

Namcf^ &pnator &facerdosaltior,

Stfcriba legumj^ arbiter,

Erranteplebe doB;or infilentior

SeJefHos^perdidit,

Dum mijfa dono Patris almifignorai

AgitreamprolemDei,

Salutisampla ^uifirebatpontifix

Tromiffa rebusefficax.

Hmcparricidis ortaturba viperis,

Jlludtt indignis modis,

PoBquamfiirentis voce turpifiaminis,

Damnauit amens concio,

Etora Solipercolendafidgido

Vefana deturpatmanus:

Ac verba ridens mifcet infolentia,

^UA di^t infirnusfrror.flK

Page 117: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

yiRTVS MVNDO INVISA,

Contemnit damnAt^fuam matefmafdutemTurba hominuyfofiquam decidit in tenebra^.

INNOCENTIPRO SCELERATISDEYOTOS.H 5 In

Page 118: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tafeulam Chrifti ad Pilatum dudki.

Ode dicolos distrophos lvii,

QV o N AM fcelefia turha non dignls virunt

Vinclis remnEiHmfroripisf

2^am neccicHt£, temperator impHSy

I^eccadejkmojHs latro,

ISlec quifarentis didihmfAmmas ttility

Tantosfiirores exciptt,

Vix iFiafiHafirt tHmultm inuidi

Exempla , qm negat Deum:Vel quideomm ahominanda numma

jiHfisprophanis confecrat,

QjiifinSki legis ahrogat volumina,' His deh&t exclHdimodis,

^Ji hicfilutis certus alma nuntiHS,

jimicamensmortalihHs,

Hic expetitm ante cunBisfdiCHlis,

'Promiffm atquevatihm'^

M^atura miffm nunc refirre tempora,

FruElpuj^ dignospofcere-j

H<&res colonis execratm tmprohis

Fundo epaternopellitur:

Fundoprohatis quem noua arte vitihm

T>iutnaplantaratmanm\

Heupermcacisfi-audegentis ,& dolo

E.xclufus extra vineam,

Vrfispremendm, &firisleonihm

Dilanctnandmtraditur,

Sed horret atroxgentisimpid nefas,

Fera ipfi , d" vrgetur tamen^,

Inuitaverbiscogiturminacihm

Sauire in agntminmxium,. \ ' FELI-

Page 119: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

FEIICITAS REPVISA.

Vtrlque infamis populo cumfa6tui Jefus^

Curahatpofuli res vtriufque tame^.

ACNO A LVPIS LEONI OBIECTO S.

H 4 In

Page 120: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifli ad Herodem miflE

Ode tricolos tetrastrophos LViir,

I V s T V M dr [mrumfrmdihpu inuidk

fn mortisaBum crimen vt audiit,

JSfonpr£tor audebat nefando

Judicio temerare lejum.

Exlex&atris no5iibus vndique

Septus Tjrannus ,fas tamen injpicit

Et iura-perpenditprofknus

Pontificum melius cathedris,

Ille innocentemferdere transfrens,

DeclinataEitiudiciumreiy

Caufimj^ deuoluit tyranno

Quem GalitumpopuU timebant,

Hunc necpaternA exemplafrociA,

ISlectutanufquamcuratjrannidi^^

2\^r regis illud nomen vnBi

ludtcium temerare cogunt:

ToftquamjHperbo iujferat ambitu,

Etcuriofamentepopofcerat

SpeBator ac velletprobare

Signa modis ceUbratn miris.

Sed ChnFius alt^fceptrapotentia

Vultufeuerodejpiciens ,tncety

Et vana pofcentemflendo

Improbat,imperium^ temnit,

Ergo Latini adiura Talatij

FaFiidientis munereprincipis,

Etvefiederifusnitenti

Opprobrium tuUt ipje nofirum.

Trobrisa^ foedis preffus ,& arduo

Senjiidolorum , non tamen immemor

*Trodejfe , lungit dtjfidentes

NummeconctUatj^reges.

I N N O-

Page 121: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

INNOCENTIA SPECTATISS.

^uot tefies habet expopuli^ innoxitis agnus^

Ingratum mundum totpremet arhitriis.

HVMAN^ CAVS^ PROCVRATORIFO R T I SS. S.

Page 122: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabuUm lefu flagellati.

OpE DICOLOS I>I5TROPHOS IIX.

Qv I D finElum lefu corfw atque innoxios

^rtns adnris carmfix?

Qmdmembra , quartopHrioraJidere,

^Plagis cruentisinficisl

Isfon tantiis vn^uamfiirpisincenfafiagor

jiuditnr altismonttbiis,

JS/ec deuolutus mfufina marmoraJmber ,firitfiequentius.

Jn mefiirentem vertefififis manum,Et terga cdde noxia,

J^amque ipfe lene legis excujfiiugum,

Jujfa ipjeperfiegi Dei:

JJeu quanta dignus vinclaperfirre& neca

Etflagra dura perpeti,

Sed tihud j atro quod cruorepernotas

Maiora laturum , caput

(Cui cunch magni turba prtsfiilgens poli

Additiapare^ nutibu^,)

Contra6kinoxdi, crimina expiatmed^

Irasj^ placat vindtces,

Vides vt altoperfirat filentio

QuAfduus addis verbera ?

jitqui ejficaci deprecatur is tuoi

AJeasj^ poenas vulnere,

CACIS

Page 123: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

fAClS HVMAN>€ DISCIPLIN^.

Vrittir ardenti tortoris verhere Chrifltis,

^em mag^ humani torretamorgener^^

iqNOMINl.€ PVBLIC^ SVSCEPTORI S.

la

Page 124: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabulam Chrifti Bar-Abapofthabiti.

Ode dicolos distrophos ir.

Qv JE fesiilentis , heu jjurorisfocula

DepromftaahinfernolacHy

Afalo remtxta viferarHmfingmne^

Spumaj^ tabida ajpidis,

Incontinentefauce traxitinmdumVulgmjerenteBelfeho^

Qmd nonfiirentis cdca tttrha confilt

Admittit , atque criminum^

En cmtn alt<zpimma laudis arhitri

Credatur vfique calculisf

Qujfinam repente vosprohata compulit

^JA/tutare tefttmonw?

Aut qud nouandt fpes amata commodi

Vefiris inarfit mentihusf

Sic improhato regis abni numine

Optare turpe dedecusf

Optare culpamfinguinis , nec omine f.v-

cepijfeposierosgraui?

Quem nuper amplisplaufihusfitfieperat.

Regem Deumj^ credttum:

Quemdepaternafidemiffumdixtrat

Summdtfiluttsprimipem,

Experta magnts efficacer/^ftu5ithus,

Verhis^ veracem honis-,

Huic turha Ijmphis innatante cortice

Et vilis& leuis magis

Audet latronemprdtultffeperftdum^

iiAgnumj^poftponitlupo,

Etnonprofitnxplehts heufintentiam

Mensdoda cdttus oderit f

HVMA-

Page 125: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVMANiE MENTIS lEVITAS.

O mes Uuahomimm qu£ pigKora ccrtafdutis

?ojlponUdamno dedecori^ tuo.

HitREDI ^TERNO ASERVIS EXPLOSO S.

In

Page 126: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti pr6du<5li.

ODEDiCOLOS DISTROPHOS LXI.

Qv^E M maria.& venti metuunt , quem lucida cali

^gfnmaperpetuo venerantur,

Quem vit&pacisj^ almd lucis^^ heatA

Pontificemfimemj^ perennem

Credimus , & natura probat reffonfij^prifca,

Atqm tndex certijjimm vfis :

Idem hominumfcelere infkr/ii atque immanihtts aujis

Dum tenehra, vigmre malignd,

Heu ficmus jpatna deputfusah ade ,profknis

OhieEiusQ^ leonthiu , ecce

FuneBo lignograuis opprohriisj^ proteruA

Limudi, , cunBa venena vomenfis,

Dttcittir ingratopopulo inuifusj^ j7^^^^^>

Infiims quoquefahula vulgo,

Ohfctirts^genis colaphoejfufoj^ cruore , df

Suraptis toto corporeplagis,

Vultu hahitu^ omni nimtum mutatus ab illo^

Ccrtatimquemplaufihj4^amplis

Legitime nuper Regem au^oremc^ fklutiSy

Vrhs Solymum vencrata canehat,

ISfuncadeo veluti cunHis infinftvs , ah omni

Ladttur&perfirtprobra-turba:

Scihcet a cunU^is caput hoc damnahile noxis

Mundtis , iam video , dahat omnis,

Detiotam& varw multorum crimine c&lum

Hanc animamflatuitq^ f^^^^^ •

'kylcpurvts natura Agnus deltHnfiiorum

. . Nuncftihit , (^ lutturus acerho

Vulnere , perfonam ten&t execrahilis hirci

Damnattu quem deuouet orhis.

L^x

Page 127: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

tVX INTER TENEBRAS.

K^rtihus Atquearmistn teqtu mouerat hof/u

Viclus^ultitumfentkt illcfuam.

INNOCENTI^ PRO NOCENHB.TRADIT^.

Page 128: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifli cruciiixi.

Ode tricolos tetrastro-thos lxii.

C E R T V M recenti ex orhis origine

FtrmatHm&altamentenegotiHmf

Deliherata morte magnns

Exfltcatac peragft Sacerdos,

uimijla vitdt muneraferfido

^rimifarentis crimine degener

7\(atfira cnn^is haud valehat

Artihns aut ofthm refirre:

VttA perennts Ihx ntfifirHida

. Lethi vagantispe rmifirHmgema

Jntraret horrendoi tenehras,

Et caperetpremeret^ viBrtx.

AnEior malorHm tunc veterHmdraco,

Hami latentisfsHcihHS additos

Ferjenfit vncos,dnm paratam

Aggreditnr temerator efcam.

Jlle&potentemiam maleproHidpu

Frddam lihenter linqHeret , ac malh

LuckitHs intorfitfiiperha

FeUora conHolutt^ traBus.

Sujpenfa lignum memhra dolorihuSy

At^€JjiHentiJanguineconficit'y

Noftramfid attenttisfiklutem

Cogitat is , tacitus^ curat:

Donecprohante hdcptgnora numine

Sujfecit vnampro populo hofiiam,

Jras^Jedauit tremendas,

jiPqfiepolipateficttarcem*

SACRI-

Page 129: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

5ACRIFICIVM SVMMVAf.

Infdm^fuaticlifruci^tis h&cfufitnetarhos,

^H^A viupojfuntcammodacerta darc.

SACERDOTI MAXI. PRO JOPY. LITANtt, S.

I In

Page 130: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Ghrifti de crucc depdfiti,

Od£ tRiCOLOS TETR ASTROPHOiLXIII.

Qv; A 1 1 M reuHlfis frorjdihw dtfculHm,

QuamfdHa ventis brHma niHalihm

Orhamt vmhrofi mtore,

*ftrrafarens dolmt vtdendo:

^[Ham poft remiJfisfrigorihHs hrenis

Jlora recepto rohore vtHidam,

Rainos(^ crefcentempriores

Sveratauens heneprodituram^

Namque illafirmis tndttafttrpihw,

Kires tenaci cejpite protulitj

Qjia viua fuhteBt cdloris

Vts penetrat , recreatj^ terras:

Talem dolentipeftore ,& intimis

Terculfa virgo^ifcerthus , trnci

Demifta lignomemhra nati

Conjpiciens ,gemit , at^uefilcit,

Quem cuipa noftrtfanguinis &neftis

Omnicarentemcrtmtneprefferat,

Florem^ deleElumparenti

Contuderatfuriata turha:

Aft efficaci numine compotem

VitA valentem munera mortuis

Prahere memhris , & remotam

Corforthus reuocare lucem,

Tantijper almusdum veniat dies,

Et cedat atris nuhihus ohjita

7<(ox iila , defin^tum lahore

Certafidegenitrix manehat.

I N i M I-

Page 131: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

I NIMICITI^ COMPOSlTiC;

CunUay Deus dixit, trado tihi.quodmihiferuuTute ad mortiferamgejfer^ vfque crucem.

INFEROR. EXPVGNATORl EXPOLIATO-RI CLl TORTI SS. *. I 2 Ii^

Page 132: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabolam Scpulchri Epitaphilim

.

Carmen elegiacvm ixiizi

M I R A T V R A cito redimuHmfur^erecorftu,

^J\€armoreililices antraj^ farua tenent,

Tignore defoptomultum ofiiiciafixa , at

Pignore reddendofixa beata magis,

2idemhraf)uetehominiSy quihuseftnil furim vfcjuam,

Memhra extinEh hominis , viuida memhra Dei,

2yV/z tuhem, neu vos turpeis metuatis odores,

His procul iHa malis efi aliena caro,

Jam cjHod erat noFirdt cutpa, , mors eluit -^vltra

Afortempro nohis dehuit ille nthtl.

Nuncfihi (namcj'uepotefi)vitampropriam ipje reponet',

Perpetuo (^" nohis viuerepojfe dahit,

Compofitas igiturfaxum hoc telfahitur irMs,

Btrenouata orhifcedera amicitia.

IeSV NAZARENO PRO MVNDI NOXlS

O C C I S Oy R EGNI CuCLESTISHOMlNVM

CAVSA A5SERTORI D E I FILlO VIVEN-

TI ,WJ3I>IJNI MORTVO EFFICACISS. SE-

V V,L C tl. mMV.VM^AD TEMPVS BREVl.

iX DIV. CONS. DESTINAT. EST.

HVMA-

Page 133: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVMANI GENERISDlVITIi«.

Freffalabore grauifugna, dumemhraquiefcut,

ExpoUat Barathrum Spiritu^& tenebras.

I 3 Iq

Page 134: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Chrifti rerurgentis.

OdE SAPPHICA ixV. .

Iam noHojslix nitet orhis ortu,

Ctarafesitnatfilito friores

lanuas nato refirare frim<z

ISl^ntialHcis,

CunBzifillenne6 variare Infm

CernimHs : dulci volncres Camoena

F erfinantfylnas& amiUa verno

^rataniiore.

Qj^j^ crHdelem dolueremortem

U^per anEioris^ hominum , flnjj,

Stdera obdnEio tenehrata cdo

Rnptai^fixa^

Hhhc vident vit& redncem \ crtienti &Compotem helli ,&grams eminentem

CaJihHslethijmerittactriHmphi

M.Hnere cLarum,

Js hreni magnos Jpatto lahores

Perfirens dnrdi nects , acfipnlchri,

Vi^or ^fiirHOs Acherontis vnus

Dirnttarces.

IndefinefiHmdomitor tyrannnm

FraudthHs parta minHens corona

Traxit ,& regnumjpoliaHttamplnmMorttsamarA.

Criminum auEirices firtas , metust^

Vifiis (zratis cohthere vtnclisy

Efficax almi&ficiare mnndo

Commoda vita*

V I T A

Page 135: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

VITA ORBi ALLATA.

Vidit vt extantem Satan defunere Chriflum,

En^aityhic homines/ion mea regna^nouos.

ESV CHrvI STO M VNDI M O R T. I N F E-

ROR. Q^VICT. rOTENTISS. S.

Page 136: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabulam Chrifti difcipiilis confpcdi.

OdE DICOLOS DISTROPHOS IXVI.

I?vfPROVrSA fimulni^o iHxi^neacJik

TfJ.giiris ematit:

Tnrhatoihmore animoi hemis^ malignd-

N'.ihihti<af^iduU

Beterret, tYeftdosa, ochIos frafringtt ,& acri

,Uiminefrfefe)it:

Vt qtumquam comradianti ex dtherefuJgor

Ss^y/ihusinaibmt;

Ohtsiiebr.it^ tamen f.npefacla^ lumina mJ?K

Tmpoyanocii^aomt.

ison fecm cccifi tempefas dura magifn,

txantmkcj^ metm

Difcipulo'. t^il^es effecerat , vtneque certk

'

VifuCiiilisI^omini

Veljjec-^s vel verha nouam tefantia vitam

Perdoceantpattidos,

No« ha:ifiu mens arcia honiinum comprendereprinm

Mimeratanfamlet.

lUa tametifeu tarda putes ignaraue rerum,

Corddne duranimis

}^iultiplices 'vfus , 'Oenturainfecula mundo

Expedierehoni.

Nam qwcqHidfideiohiicitint eTtorcf^ mmt^,

Inge?iiumvelinopSy

Jmpietas , c^fu^icio maleaedulaverif,

VeldolmiUaqneans'^

Omnia prAfemi exemplo,iamtefiihHi illi4

Lxiiperataiace^tt:

Nec quicqHam reliqHum duhij efi mortalihus vltra,

Credcrequinvaleant

Qmcqnid pnfca almo adfaripsere oracula Chriflo,

Qmcquid Apofiolica.

Filices adeo , duhio quos extut pmni

S&peocnlatafides.

Di^a Deifedqiti aredit ,felicior Hlecf,

Necpeiitinff^cere,

V E RX'

Page 137: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

VERITAS SPECTATISSIMA.

Non viuum dtihitate vltra. -^fedcredite ^vob^

Pojfe dariper me vtncere mortis optn.

CHHISTO VIVEN. PERP. OMN. DOM.A P P E LL. S.

Page 138: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam afcenfionis Chriili.

OdE TRICOLOS TETRASTROPHOS LXVIT.

E X P E R s cmcirdt mortis ,& hojfium

Fi^or , tnumphis perpetuispotens,

Solisj^ peruincens nitores,

^flrapetitpatriamj^ Chrtflns.

Qmpatns amplnm [ponte reliquerat

Regntir/% , qmetas d" fiiperHm domos,

J\4ortaUs& vit<zU!;ores

FertHlerat vigilesj^ curas:

Celante nnmen corporemaxmHS

Hojpes , paratmflrH^itiHmgraut

TerrisJHbire , atqne inqmetos

VfsjHe dies tolerare& annos:

Etpimpta noFirdfirtis , & ordtnis

Incomparandis memhra lahonhmJntendit , exercetj^ p^tris

JSfutihns , impenisj^fiimmi,

Srgopera^is ipfipencHlis

,

SeruHsprobatis offictis honus,

u^udire dileUusc^ natus

Promeruit, filitj^ confirs:

Prdt(ensj^ noBris partthtis addtdit

KirtHtis , alti& munera nominis,

Carnij^ dtuinos honores,

Etproprium decm arrogamt.

Jidiratur ardens difcipuU cohors,

Certopetentem nummefidera'^

J^uhesa^ (uhiechsprementem,

ZJiX oculis celeremficjtiuntur,

jRegemj^ C£ltfiifcipiuntfiium.,

f^iEioris auEimn laudihtu indytis,

Celfi^ plaudentes minifl ri

Cpnceiehranthominem Deumjg,

E M E"

Page 139: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

EMERITA GESTORVM GRATIA.

Jpfe via eft^duciorj^ hcnus-.qui venerat alta ex

Arce/edit^nohis vtparet ipfe domum.

CRRISTO TRIVMPHANTI 5.

In

Page 140: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Spiritusfandi.

Ode sapphica IXVIII."

Q_v I c cxy I D opandnmcecinere vates»

Pnncifes cjmccjHtdctfpidipctehant,

AttHiit mundo celehranda Chrtfii

FontificislHx:

Clara Inxpimr.ns radiatn mirisj

QndLmate extmStHm renonamt orhem,

Qh£J^ deuE\:Hm lenat tmpotenti

Pondere AdamHm.Dexterd Chriftnspatris efficaci

RedditHS , chara comitnm caternA

9mpetrat magnis merttis reperta

Piaminisalmi

Dona : (jHdpoftijHamficiata caflis

M.entihi^ , mortemperimHntpriorer/f,

Etgranes notiis tenehras corHfco

Lnmtne mntant'^

Error& trtftesfigtHntpanores,

Q^^ corftuElH qnatit tnqnteto,

^aciswftlixtmmtcafintit

Frena cHpido,

Conslat exemplofactlis henigno

Chrtftiii ,& nofiris eadem parare

Sscuiis 3 fi qi*ts mernitprohando

Tramiacftrft,

HYMA'

Page 141: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVXfANI GENERIS RENOVATIO.

Huiusfltmd anlmupenetras que corripit ignis^

^urumpt., viles exuit& cineres.

CHrvISTO RF. GI POTENTISS. DITISS. II-

BERALISS. HOMINVM DEI51CAT0RI J.

Page 142: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In tabulam Petri de Chrifti numinc perorantis.

Ode tricolos tetrastrophos LXIX.

V

I

R 1/f minori frdniteat viro,

KirtHtis&qpitd, cjmdfipientiA

DiUinHs humanofiiornmSpiritm ingenio reponat:

flle& probauit j qmpaHidmprim

Dignnm magiHrum landihm , acfide

Rogantis ad vocempuelU,

Nojfehomincm nMlepernegahat:

Vnlgarii& qui confilijpotenSy

Cdo(^ terrd commodaprdtfirens,

Vitam daturum mortenoftram

Stultus auet reuoca re fefiim.

Toftcjuam imhmntismunere /pirttm

A^utatm 3 idem liquit inuttles

Curas y & accenfiusfoperno

Ime , noua nituit fiffura:

TaHii^ tumentts dejpicit ,0- minaSt

2{ec Chrtfio intquum conctlium timet-y

Turhamq^ ,firmonesq^ vulgi

Temnit,& tmperiumfiiiperhum:

Trdfins docere& dtcereftruidus,

Chrtslum efficaci numine compotem,

Afagnis(^fiihlimem triumphis

c^thereas decorarefides.

Vnde &fiquacesnohilitet(iios,

^uHosj^ magnis artthm inftruat

Mtranda narrare ,&ftupendam

kedderedehtlthmfaluteTrf*

ckRi.

Page 143: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CHRiSTI VIRTVTIS SPECIMEN.

%Anm vides,qHaminagna valet-.cm mumrt ChriUmObtigttimmtjfodrfifere,& jkcere!

CKRISTO IN PERPETVVM SALVTARI S.

In

Page 144: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

In rabiilam Saiili a Chrifto rcuocari.

Ode dicolos distrophos lxx.

Qv^A N oy A M fkuaforens Iftptu

RrElm horrificos acftientia

FeruensfeEiorafingmnis,

EruEletj^ mmas& rahiem trucem:

uancjuam profoftograui

ImfHlfm.fecorij^ C^populopio

Infhndur/t medtUins , paret

Cddes , infdtas , Gr trepidamfigam,

AB:uiflultitia& honi

Fallaciftudij nominepsrcitw,

Cui dentes acutt truccs

Vulgi , & mobiliumgratiaprincipum:

Aiutatm tamen audiit

Agtii confltum , iufaj^ mitia:

Sefe&prahuitintegrum

Propugnaregregef , quosmaleprejferat:

Pr£CO c^nomtnus opttmi,

Et quiftgna (acrd nulttiafirat

ludji adprogeniemfram,

Regesj^ &populos& marls infiiias.

Non illum rcttnst metits,

l^on autpropofti cura tenaxfui,

Mutati &jtudijpudor,

PoUc^uam Tslazjirid& tam monitis honi

Correptui meltusjapit:

Cumpraceps mediafuccuhuit via,

Mentem^ & rahiem malam,

AcffeperMm depofitt grauem,

Tantum verterepr£ualet

Chrisii diua manus , durac^ mollihui

Mutans , frtiafirmtus

Formare& meltuspeEiora, fmodo

Et veri &fludiir boni

Incenfus , cptpiasfnlfa relinquere»

Page 145: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CHRISTIAN>€ SIMPLICIT. VICTORIA.

AmbitiOyVanumfludlumyzelii^^ fuperbus.

Exemflo hoc quicquidmundti^ hahet ,fdeat^

CHRISTO VIKD I CI BFFlClENTliS, S.

K In

Page 146: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Intabulamludicij.

OdE DICOLOS DISTROPttOS tXXI.

CoNsiLiis pabilita Deifirmata^ iuflis^

Diesfaratur adflrendafdcnloy

jExoptatapiis ,fitis ac non creditaprauii,

Afinacefrpe diSki voce vatilus :

jQuam neque terrMes valeantfnperare tjranm^

Cauereturha necfuperba diuitum-y

Quam^ animi laudent mites , dejpe^hj^ mundd

Sibiq^iuris vfque cordaconfcta:

Expojitura diesfirtes mercedtbus t&quas,

Afodumj^ rehus addituragentium,

Htnc cpuUJemper dulces , &gaudta certti

Piisflruntur expetenda prtzmia.

Jllinc dLternisfubeunda incendiaflammis,

Nouusq^pmper addttus malis dolor,

HtcUtdfuperum voces, laudesj^perennis'^

Choro beata concinente carmina.

jift illic turpesgemitus , luElusj^flequenteis

Sonatfiirente mixta turha Damone.

Htflnes rerumj^ vices, autprdtmia diua

Manent filutis , autperennis exiti,

Vel quosfas , pietasj^ iuuat , velperfldus errbir

Vtrofque rege iudicante cditum.

Vtram igiturpUceat , noflrum efl , contcndere metam,

Capaxpetatur ,ar^fiumagis via,

HVMA.

Page 147: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

HVMANAR. RER. NECESSARIVS EXITYS,

^^f timet hoc folium ^fetix : felicior illo eji

^ui Chrijlum regem non metuit,fedamat.

CHRISTO REGI BENIGNISS. VLTORIQ^I VSTISS.

K 2 IVDI.

Page 148: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

I \r D ICIVM D. DOCTORISHunnd Canonici LouanienpsK egij T^ro-

fejforis Theologi ex CoUegw cenforum Lo-

mnienjium.

H V N c feptuaginta vnius Odarum li-

brumab eruditiffimo viro Bened.

Aria Montano Dodore Theologo';:&poetalaureato decantataru, vna

cumtota Monumentorum collru-

6lione diligenter perledum & exa-

minatum ^ teftor nihilliabere quodcatholicumledlorcm merito offen-

dat^ fed pkirima qux conducere Le-

6loripio^eumq- obledlare poterunt^

Louanij cId. Id. lxxi. xvi.

Kalend. Apriles.

Auguflinus Hunn^us

Trofejfor S.TbnXegms.

Page 149: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

IVDICIVM SILVESTRI PAR-diTheologt£ Licetiati^Canonici Antvver-

penjts ex CoUegio Cenforum Regia aucio-

ritate O* Eptfiopali deSiione Antvverpi^c^

inHituto:

Vnacum Epifiopi CoUegtj ippuspr^"

lidisconfirmatione.

Haec humanas falutis Moiiumenta

docla funt & pia , omnibusq- , vt in

vera religione exerceantur^perne-

ceffaria . quare vtiliter imprimi po

t

fe iudico. Datum Antwerpix Ka-lendisMartiis. An. M. D. lxx.llryloBrab.

Ita tejior Siluester Pardo S.

Theolooi^ LtcetiatusXa^

thedralis Ecclefi^ z.4nt^

vverpienfis Canomcus,

I D E M iudico & ego fubfcriptus,

^Francifcus Sonnius Epi-

fcopus Antvverpiends.K 3 BENED.

Page 150: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI^ MONTANIC A R xM E N V O T 1 V V M A D

CHRISTVM lESVM.

Si TV Chrijtemeimuneracarminls

y

Noftri d^ votaprobaspe^foris abdita,

Laudes (namqucfotes)dapateant tu^

'^rhcmqua vetericonfociod nouum:

Notf vtfamameum nomen in vltimas

GrJ4 Oceani deferat , aut decttSy

Viresj^ tngenij commemoret mei.

JS^oUrum quidquidtd eft , efl- leue , nec valet-

^ Ferdurare dies , vel mare , velvi^,

,^in vi6ium fcnitusforte cadatfua.

Sed y quodnoflrafonant carmtna y maximumNomen , quodfuperatfdcula ;

quodmarcy

^uodterra , harathrttmy fideraquod colunty

^uodfrafente domatfortia robore-y

^^htoddeuota repletpecrora numincy

^uodlaffos recreatyquodq^fouetpios:

IJocnomen numeronon numerahili

Virtutum folidi ac muneris efficax\

In quo certa faln^ vitaq. puhlica efi

Orhi nunc nimitsponderthu4 mali

Depreffo & vitij crimtnibmgrauls-^

Bocnofirts celehre & carminihmfacrumy

Fer noftrospopulosferreper exterosy

i>iifufo c^ pelago quapatet amhitm^

Decantare nouis vocihtts expetOy

Nam

Page 151: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

Kam (i magnafemelmunera nominls

SintguftatA tui ; carmina concidant^

Et chartdifdeant ,fama^dr ingeni

Vls noftripereat : nominis at tui

Virtns vifceribi^ , cordihus^ piSy

Hdrehit^ animis , quod neque temporum

Rohur , "ncc minuant f^ua tyrannidis

Tormenta , autvalidls turmafhalangibni

^uam multa^ tetricis conuomit oftils

Sedes Tartareiturbida Principis.

Page 152: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta
Page 153: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

CHRISTOPHORVS PLAN-TINVS LECTORl S.

J M V L A c euy qux A mhis nuper excufa

Junty Huwatuftlutis Monumenta , d Be^

nedtcio Arta Montano excelfi ingenij viro,

non mtnus elegantt quam docio Poemate

cofcrtpta ad multoru docltftmorum & amylipmoru hommum mantis peruenerunt,

nonpotuertmt iHiJumwahomms doclrtna,rerum dtuinarttm

cogmttoneclmfiima, 6rgtautfimu illudargumentum admtr

rahtli carminisfuauttatej& dtgnitatetraciatufummopeieno

admirari.Eoru entmpmmu^qtu vel ah tpfo Adamo ad Chrtfti

D. S.poftremu vfq^ iudictti, infacris Ithris ad noftrafalutem

neceffma hAhentttr,ferte&ftmma.taftta certitudtne &fd'.ctlitate coplectitur, vt a ncmine vnquat.tnto(plendore ac do~

cirina^ atq-y apriftantipmo hoc viro traciatam ejfe mihifuis

verhis ftnt tefiati . Plertq-, tamen ex iis no potuerimtfuu animi

doloreitaconttnere.qmncttm quoq-^ mthipitefacerent. Vtde^

hant qutppe hominesfapietiftmi,fore,vtfancii tUius argumeti

traclatio, eaq^ jtonfoiitm vtiUs& iucunda , verum etiaomni

literatorugeneriplane rieceffaria, propter reru qucz in ea con-

tinenturtCelfituitne.non a quotw itafaci'eintelligeretttr:Do^

^uentm {atehant)piu,& valdeattentu^beneq^ tnfacris Ithris

etpietate exercitatu lecioreea defiderat. Ouod cum animad-

uertere,nec pojfem,pro eo quo meeffefentio erga reltterariam

propenfo antmoyftudtoforu , atq^ etiam clartfttmoru hominii,

quos dixi,honefttftmo deftderio no fatisfacere-^operdpretiu mefaciuruexi(iimaui,fi vntus &feptu.igtntaillaruodaru,quthus

humanAfalutis myfteria elegattftime defcriptafunt,argume-

ta^&fenfumyhreuthtcs ahqiiot annotattonibus indicare,& alt-^

quo modo expltcare.Hac veroproutnctanon tdeofufcepi,quod

meo ingeniofrcttis altqutd a tneprx cxuiisprxftartputem'/ed

quia noduhito quin plerifq^ in locis, qui multorufentetia dtf-

ftcultatc carere non videnttri\mentem acfenfum au^ioris^quo

a qui^

Page 154: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

qutde.pro ea quapr£dttus eft morufacilitate , famtlutrlter v-

tor.nonfim aJfecutm.Hifce igttur laboribusJeiior,Jrtfere: '&

fiquid 5 quo tiiaftudia promoueri poffe exiftimes , htc a nobis

pdLftitueffecognouerii^Deofapientifimo^adcuimgloriaqni'-

mafunt referenda , totam laudem & honorem tribue * VakAntuerpt£iCalend.Augupi, clo. lo. ixxi.

' D V P t E X tn hocltbrocontinetur mohumeritorugentts:

V N V M eftplane Archite^onicu, conftanspiSluris& ima^

ginibus locorUyperfonarum acreiugeftarumihoc Architecio-

ru orattonibus illuftratur;qUaru triplex tn vniuerfum ratio ^/?;

aut enmfummutotim depicia reiargumntudefcribitur^&

ea doclrtn<zpars,quadidafcalicaYocant,vfi{rpatur-y cuimge^

fierls orationes infcriptiones dicuntur : qutbm velvirtits vel v|-

ttu iUitu imaginis conteplatione annotatur\aut perfoyu velrei

geftd ati^iorttas indicatur, eaq^perdedicatieries exponifolet.

aut vfm aliqtm capiedm exipfim ope^is injpe^ionefpe^atori

poponitur , idq^ plerunque difticho aut monofticho , velalias

breuiepigrammate expeditur . Totum aute hocdicendigenus

brette,graiie,figmficantift:wum at^.janttqtiitatisplenim ejfe

debet^neq-j cupoetico , aut oratorio, aut comico^aut hiftoricp'

ftjlocomiuentre : fed fuisnumeris & definitionibm , hoceft,

Architedonicis conftare\alias ie\unum.,&fiigtdumJianguesL

futuruni.id quodnemoplene affequi imitariuefeliciterpoteft

qui Architedurd artiiperittis nonfit.

A L T E R V M verogemis eH Poeticu,quodnontmagint^

hmyVtillud alteru.fed verbis reomnem depingtt, atq^ eaeti^

Jpe^anda legentiufenfibusproponit& defcrtbit^qt^a nullopi-

hur£ artipcio effingtpoffunt.vtfunt voces^orationes,antmoru

torporuq^ motm omnes,& cogiiationiimftudioruwq.fGrmdi.

Vtrunque hoc in libro ita ad amufiim expreffum eftgentts , vt

obferuataptetatU & religionisfan^imonia acdigmtate^ nihil

deftdcraripof?it,qucd vel ad Architeiiontcam grauttatem.vel

adpoeticam elegantiam,& fententiarumpondcrofim pleni-

tudinem faciat . H£cantequam explicationem aggredimur,

ddmonitionis catifa indicanda duximiis.

Page 155: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

T A B V L A 11.Argvmentvm.

VerAfaftmu rttdimenta.] Chriftu Dei fapientiam Paulusappellat, I . Cor. i .i^.Ide etiam Gal. 3 . i^.legem an tiqua,

cuiusminiflerMofesfuic,pqdagoguhominibusadChri-ItumfuilTcdicit.

Jnfcriplio.

lidehminijiro.l Mofiselogium Deircfponfoprortuntia-

tumjNumer.12.7.T)de II.

Mofis laudes canit, quc ab ipfo vfque ortu Dei cofilio

deledum,variis per omnem aetate amplitudinis teftimo-

niis ornatum, tande hbertatis ducem declaratii, & legif-

latorem fumraa auiSoritate conftitutum fuiffe ait.

KohiUi hofpes.^^cthro Madia facerdos,&,vt Chald^us pa-

raphraftes interprecatur,apud fuos magiftratu fummumgerens.

?r£potetis herhis.] ^gyptiorum fapientia & deteftabilem

magiam diuina virtute per Mofem fuperata indicat , vl-

tr6confefijs^gyptiisipfis,&:quamuisinuitis,tamenob

poenarumfenfumcedentibus,Exod.S.Nnmi»Mpjir4.]Lex fan<9:aeft,Deoq.grata;hominib' ve-

r6,dupeccatiimpotentiaimperar, proptermalediclionQ

& damnatione horribilis eft,Rom.7.&: pluribus in Jocis,

Obftupen.clarus homre.] Gloria & audoricate ex Dei col-

loquioMofiadditam indicar,Exod. 34.21.2.^0^.3.7.

TahiiU 1 1 1 .Arffmwmm.Amhitio <£mm^«)/4.] Prima cogitatio,qua parentes oHm ad

crimeadmittendii indufti funt,glon2 cupiditas erat^vn-

de inobedientia nata,ex qua fcelus fufceptum,hinc mors

cu miferiis omnibus confccuta. dehortatur igitur abam-bitionetabcilxargumentum^ Infcrip.

Fraiidii expoliatricis.] Non virtute,fed fraude illa homini^

ruina paraca eft, abantiquo ferpente mendacij patre,qu6

abinitioiiiendacemfuifieChriftusdocec,Ioan.8.24.

Ode II I.

Grauiflimorudoloria,qrumnarum,mortis,malorumq,

bmniii ongine priraa femin<B adfcnbicquae a /erpece fe-

a 2 du&^

Page 156: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

4 ANNOTATIONES IN ODASdu£^a,virum fuu ad cpmunecrime pellexit. Caufam ve-

rb fidei defeftione fiufle ait,qu6d vterq. magis ferpentis

fallaciae,quam diuinaecautidni & priEdid:ionicrediderit.

oftenditpraetereavoluptatis nimiuftudium ftimulosetil

addidiflfe illis,ad fucipiendum crime,(icut fcriptu eft: Vi-'

dit igitur mulier,qu6d bonum eftet lignum ad vefc^du,

& pulchrum oculis,afpe(3:uq. deleftabile,i.Tim.2.i4.

Tah. 1 1 1

1

. AYgwn.

ConfiliHmahfiondimm.'] Vtexmortevitaoriretur,atq.ex

veteriin nouii Adamhominestransformarentur, confi-

lium fuitcelatiiagenerationibuSj'& feculis, & nouiTe-

ftamenti tempore reuelatum fandiSjColofT. i .26.

Infiiriftio,

MifirfcoYdi£ 'ui«ii«.]Namq. recociliationis human^ con-

fiiiu ex mifericordia Dei profedu eft,Tit. 3 .4. i .Ioa.4.10.

Ode 1

1

1 1 .

Indicat confiliu Luciferi in negotio primi hominis a fe

perditi fuifie , n5 tantu humanu gertus in fuam tyranni-

de redigere,fed etiam cii Deo de fapiehtia velle contede-

re.Hoc autc magnum myfteriu eft,quod ipfe audor alias

plenius & apertius exponet. Huic verb Luciferi confilio

diuinij oraculii opponitur,quo calliditatis illius comcnta

omnia fuperada efte pr^cinuturjCU fumma ipfius doliau-

doris perturbatione,& ftultiti^ redargutione ac pernicie.

Tah. V. AYpim,

Tcedusin^aHYatum.] Na qus de mifericordia erga homi-nes Deus propofuerat , antiquus ferpens turbari & irrita

reddi curauerat, audis in vniuerfum hominu flagitiis, &mundo ad vaftitatem ex diuini iudicij fententia addido:

fed vt propofitum Dei mancret,foedus cum Noe rurfum

eftr€nouatum,vtexponitur,Gen.9.9.

Infcriftio.

MifiricoYdi^memori.] Dicatur Tabula Deo,qui cum ira-

tus fuerit,mifericordiaB recordatur,Habac. 5.4.

Ode V.

Poeticaelegantiadefcribitorbisinftauratione, exmi-fericordia Dei iraremitteLis,8c dejeterna acteporali hu-manigenerisfalutecogitantis: oftenditpiorum facrificia

Dcogratifiimaefie. Demonftratquanraorbicalamitatehomi-

Page 157: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI-«€ montani. 5hominumpeccataafTerant^quantam Dci raifericordia

rurfusfalutem.

KmQmtA cenUcwfji\m,(lyc. ] Namq. tepora omnia diluuij

vna tepeftatis facies nimiru informis hiems & nox tene-

bat, qua diuina prouidecia in quaiuor anni comodiflimaleporaconuertir^ficut fcriptiieft:Cudisdiebus terr2,fe-

mentis &meflis,frigus &aeftus,a;fi:as&hies,nox&dies

norequiefcet.Gen.g. zi.atq. harcaetasiuxtarationeNoe

diuinicuspraefcriptam^ad Abraham vfq.SBtatepertiner.

tM. V I . A^Ji»).

Oheimiuiconfiiiis.'] Vera^obedientisexemplu Abrahaniproponitur, qui fideinftrudus nihilomnmolaborude-trcdauitjin mandatis Dei quamuis diflicillimis faceflen-

dis.De hoc argum.lege lacobi Apoftoliepift.c.i.

Infcrlfm.

Fi^ejiiMfhwi.jQu^idquid ex fide fufcipitur,re(3:um eft, &falleren6poteft,pium fufcipientis animumradeftenimDeusfidcivirtuti fibigratifllm«,quanunquadeferic,qu^

nufquam non ad optimum exitum perducir, modb fidci

ipfa viua fit,qualis in carmine defcribitur . Huius infcri-

ptionis (en tentialate difputatur a Paulo Heb. i o.

Ode VI.

Q«em tndmfdei 'limi.'] Fide viua non eflx: otiofam often»

dit,fed obedienti^e rationibus & negotiis perpetuo dedi-

tajneq.tatumoperavulgaria praeftantejfed planeheroi-

cajvel diuina potius gefta fufcipiente , atq.adeo in omnitum rede faciendi, tu dura & difficilia tolerandi materia,

aut exercitatifnma, aut exerceri paratiflima . Eft elegans

ode,plena argumetis in facra fcriptura obferuatis:allud/t

ad multas hiftorias diuinorum librorum.legeHebr.io.SH^erivm vmhm simuU.] Mira^fed veriflima amplificatio,

quando videmuslacob fideinftruftii angeli coUudan-tis vim fuftinuiflTe^actandem fuperafle,dicentis:Dimrtte

me,qui3afceditaurora,Gener.32.26.SunC&aiia^€m-

pla longe etiam hoG illuftriora.

TahHl VII. AygmhIidti wj?jmQ*wii»^r4wijf.]Credentis fidero viuam' oper« te-

fta^cur,alioqui mortuaarguitur fides, nifi perdiledione

opereiur, Oftcnde,mquitIacobus,fide tuam fine operi-

a 5 bus.

Page 158: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

6 ANNOTATIONES IN ODASbus,&egotibioftendamexoperibusfidemmeaiii,Iacob,2.i8*itaq.operafidei teftimoniii aPaulo vocatur,Hebr.

ii.39. Atquimaximeerga fidem pcriculifadiexemplu

in Abraha fcriptura ftatuit^iuiTo filium facrificare,^.' remtantam indubiranter faceflente. Idepgrauiflimumtefti-

mGniumhicappeHatur,Gen.2i. -•

'.

InfcYiptio.

Vrouidenm conpiltYiciS.

Deusenimobtcperantibus fibi opportuniffimeprom-det,quanquamaximisrerijdifficultatibusilli,dum obe-'diiit,implicentur.ItaperfuaferatfibiAbraha,cumfiIiodc

vitSima roganti refpondit , Dominus prouidebit fibiTi-

6:imam,fili mi.Lege de hac re Pfalmum 90. Q.uihabitat

in adiutorio Altiffimi.

P^<£VII.Plurimas diflficultates c6memorar,& graui(fimas,quas

Abrah^fides tentata peruicit; illud vnu fecum ftatuens,

• obediendij efte Deo per omnia, reriiq. exitus illi efle per-

mittendos,quioptimpsfemperefficerefolet.Legedehac

rePfal.45.Deusnofterrefugiri,Cuius(ententiamomne

poeta hoc loco tefert. Hoc lepore paftu falutis cu Abra-hamo eftconfirmatu , cuius argumentu Licob per quie-

tem poftea cognouir,vt in feq uenti tabula indicatur.' '

• . Tahul y 1 1 1 . Argim,' HttmanadimmtAs.]Videns lacob myfteriii ecclefiae,in qua

' 'habitaturus erat Deus trinus & vn us, Vere,inquit,terri-

*l>iliseftlocusiftcj& noneftnifidomus Dei,6iportaca2-

" li. Cum aute Deus in hominibus inhabitatjhomines ip-

(Psdeificat. Videte,inquitIoannes,qua]em charitate de-

•^ifnobis pater,vt fiiij Dei nominemur& fim^ i .loa. 5. i

.

-'^ f^eiphilmthropiji.iTa.nza.m dignitat6 deificatlonis noftfac

diuinoerga hominesamoriaccepta referenda effe indi-

' cat. In hoc eft charttas, inquit Ioanes,non quafi nos dile-

xerimusDeii,fedquoniaipfepriordilexit, i.Ioan.4.10.

AY^tm. Oii^viii. ^

Omnium promilforu, qux olim patribus fada fuerat,

de ferpetis capite conterendo, dc behedi^ione fomiliaru

terra? in femint Abraha\ , fumma quanda ia fpecialiquo-

' ' ' ' dam

Page 159: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED, ARI^ MONTANI. 7dam modo relata, m illa oftenfa lacobo imagine indicata(

fui0eait .Quandoquide omniailludcontinebantarcarnii,Deu,diabolideletatyranide,mhominibus,vt in pro-pria fibiq. fanctificata dc mo,regnaturUjmagnaq. futura

efle fpirituu c^leftju, & hominum air icKia,&. familiari-

tatem.Eft hocm.agnx fignificationis myfterium , dequopoera aiias plenius foluta oratione difTerer. Adeo autem.excellcntis argumenti eft,vt c^lia vfq. ad ipfum Dei thrc»

num penetret;quamobremelegantifigurain ipfoampli«ficationis incremento Ode ipfa finem fibi pr^Ccripfit.

- Tabd. I X . AY^iim.

TidesnmtjmfrferabtlU.] Adeo firmus 8^ conftans fuitla-

cobindiuinispromifiionibusintegra fideexcipiendis, vtno modoipfa maximapromiffa^qu^ad vira& lalureper-

tinebant,fed horia promiiTorum figuraSjnepeterreCha-nanxorii pofiideda? pollicitationes,quanqua moribudus,ia tamen conftanter tenuerir,& a longe,vt Paulus ait,fa-

lutauerifjfiliisq.fuisjVtcertifiimas no modoexpedandastradiderit , fed ipfe etia regionQ & munerii partitione fa-

^a,teftameropo{Tidedasreliquerit.Eftenim fides fperan-

darii fubftantiareru,argumentii no apparentiu.Heb.i i.

Jnfcfipm. /'^;" '"

Deofafwitidoclori.] Futuraru rerura certa'c:ognitio Deopropriaeft,neq.quifqua,nifiaDeododus,quidcuiq.fic

futurij,certis raiionibus pr^fcriptu prj^dicere poteft . IdprobarurinIacob,qui iaferme mbries, fingulisfiliis fuis^

adleftumvocatisjcertiflimas forcespr^cinuica Deo,cuicrediderat,edoclus. Sic enim ille praefatus eft:Congrega-j

mini,&: audite filij lacob, audite Ifrael patre veftrum: id

eft,eii cui virtute & potenria Deus coceftit, audite, Gen.45.2. Lege de hocargumiCto fecundii cap. lib. Danielis

.

Argv.men{. Od. IX.GktliYquemadmodij lacobin diuindrupromifforum^

dde decedens^futur^a^pQfJeriiatis fua^res perindecognc-;

uerir,ccgrlitasq. flhisTuls prkdicensen^rfauerit^acfiipfe'

ia.praien^ illaiu fpeclaror effet, eiusq. fidei & expedatio-nr? hjeredes reliauerit^Iios fuos , adeo fibi cenx ^ con-^

ftantis,vtobeare(biidefua£livitacorpuMn Chananal*regiotte fepulcurae caijfa deferri madauerif.eo modo po^'

a 4 fterica..

Page 160: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

8, ANNOTATIONES IN ODASfteritatefuapr^cenurusjatq. c6rpore& odibuscopofitis

pofreflioneetiatemporaleillamconferuaturus , &rpiri-

tualem animo cu patribus fuis verfanteexpedatutus.

TtihuU X . Ay^tm.

XyrannUmlfericoYduconcedm.]Cogkaibu ^g)'ptius tyran-

nus Ifraelitas perdere, quos Deus ad mifericordijE often-

dendsexemplucomparabar.nonpotuittyrannisinfrin-

gere Dei propofitij;immo ipfa vltro infciens, mifericor-

dixillius miniftra fe prxbuitjinfanre Mofe educado,cu-

ius operafalus illa &Iibertas Ifraelitis eftallata , cu fum-mahoftiia&:tyrannorumpernici^,Hehr.cap.io.& 1 1.

InfcYipuo.

VYomdernwvi^ki.]}^^on poteft humanaprudetia, quan-

turhuis excogitatis confiliis, diuin^ prouidentis inftitu-

ta impedire . Dixerant ^gyptij aduerfus Ifraelis populu:

Venite , & fapienter opprimamus eum: fed ftulcam fecic

Deusmundifapientia.m,i.Cor.i,20.AY^Hm.Od..x..

Oftendit nullis confiliis,nulIis opibus,nuIIa deniq. fa-

cultatehumanapoffediuino confilio obfiftijcujnomo-

do hominu tandem imbecillitas & infcuia cedat, fed na-

tufaereru hominibus infuperabiles viiroadminiftrx ob-

fecundent.Poeticeauteomnem redefcribitj docesCha-

mefis fobolis,id eft, ^gyptiorum yoluntatem & conatd

fuitfe , omnes infantes Ifraelitaru aquis fummerfos per-

dere,atq. itagenusilIuddeIere-tamenDeuefrecifre,vcipfi

vltro exmediis aquisignemeruerint,hoceft,Mofem,qui

feipfos fuasq. res omnes tande effet abfumpturus . acque

huic rei adminiftrosfefe pr^buifTeNilum fluuium, & Ni-

li pifces,alias monftrofos & feros,quiinfanti, quommus,noceretur,profpexifreyidentur.

rahtil X I . Arim.OptioincompaYahllis.] Optauit Mqfes magis aiBigi cii po-

pulo Dei,quam cemporalis gaiKTi^ Jiabere iucuiiditatera:

lententiaeftD.Pauli ApoftoIi,Hebr.c.ii.verf.z5. .

Bedicatio. '

,,

SapientU iUttminatrin.] Significabataperte Deusl^fraelitis

tepus falutis appropinquare, cutii vK^erentfummum vi-

ru,& regi i^gyptiogratu Mofem,vindice iniuri«,in fuxgentis

Page 161: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARIy£ MONTANI. 9eentis homine illatae, aduerfus iEgyptiu fefe prjBberetfed

illi hanc Dei fignificatione noluerunt inrelligere , vt S.

StephanusprotomartyrdocetjA^l.y.verf.ij.

Ods. X l.ArgHm.

Diuinu erga hominum (aluceconfiiium certum con-ftansq. eflre,& fapientifiimeprocedereoftendit; fedftul-

titia & culpa hominu ipforii, de quoru faiute agitur,a]i-

quadoretardariautimpedirj. Huius rei exempluftacui-

tur m Mofcjqui promifiT^ Ifraelitis fahuis minideriu lam.

meditarimceperat,ciim,reh(9;aiUaambitioraaulicirple-

dorisconditione, qua illeapud iEgyptios valebar,omne

cogitati fibi de fratru faiute negotij euentu, animo con-

ftantiprasuifum,experiri ftatuit; Sctandeingrateab iis,

quibus benec6fijlebat,exceptus,m exiliij voluntariu,ad-

liuc in eodem permanes propofito,profedus eftjhuma-

niusq.eftabalienishofpes quam a fuisfuerat vindexfuf-

ceptus. fimuletiaoftendit prouidentiaDei ibi praefen'

ti{Iimaefie,vbi pij vjri pieratis coled^caufa durius Scan-

guftius agere hominibus putantur.ln hac Ode illud te-

traftichon eftdifficiluis intelledu. lUm^vires d^fludmm effi"

f<«c,&c.fententiaeft:I]lum Ifraelitam,quiereptusfuerat

per Mofem e manibus^gyptij, dixifife ahis Ifraelitis

quo animo erga fe vindicandu,quo robore efiet is quem

iilinonperindeatqueoportuerat,exceperunt.

tM. XII. Argtm,

Ttmu vittmsjj^ecime.] Ignisille que Moies vidit,cuius vi

rubus ardens no vrebatur,diuin^ virtutis fpecime quod-da & veiut typu fuifte ait.Fouet enim diuina vircus pios,

modeftosatq. feaduenienteexcipienteSjeofdemq. caiore

efficienti^fuaeanimatjfanciosquereddic, &:a vulgari &prophana cofuetudine rcmotos , vt illo igne totus locus

olimcalefadusfandiusdi&useft.Ideveroignisfuperbos

&contumaces,acq. fceleratos viruaexuresconfumittal-

t^ra vim Ifraelitxex i4igypto edudi, alteram -/Egyptij^it;

lorum hoftesexpcrtifunt. r?

Dedicatlo.

Mifencordi£mmoYi.] Nunquam enim Deus propofitas

a fe , & promifik mifericordix obliuifcitur , fed op-portuno tcmpore ipfis rebus efliciendis acprsftandis re-

a ; cordatur.

Page 162: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

lO J^NNOTATIONES IN ODAScordatur.Quamobrem frequens mentio in fcripturis cft

mirericordjaememoriSjVtapud Habac.cap. i.verf. 5.&quod MaterillaveritatiscanebaiiSufcepitlfraelpuerum

fuum,recordatus mifericordiae fuae.

Od<£X I i.Ar^MW.

Indudo coUoquiocu Mofe velut Angeli alloquentis

indicac , diuinje mifericordiiE myfteria maxime quae adfalutehominu pertinetjmaioraeflequam vt humanafa-pientia abfq. Dei ipfius dodrina aflequi poffit. lUa enimcum ex fingulari Scarcano Deicofilio proficifcatur,Deu

dodore fui poftulant,qui tamen facilis & benignus con-tingat iis,qui nde,charitate, modeftia, 6: csteris oppor-tunis virtutibus probatos le difcipulos praebeant.

Tahul. XIII. Argnm.

"Enangelij exemplim.] Quodquiaudierunt, credentesque

fecuti lunt obedeiia adhibita, ex antiqui hoftis t)'ranide

liberati funt • H^c enim ex iEgypto hbertas, iliius fpiri-

tualis falutis figurafuir.

Bedicatid.

Verhoejficad.]DiuiniveTbi virtusin credentium &obe-dientium falutem,& rurfus in aduerrariorum perniciero,

fetis aperte declarat liberatio ex Agypto.OdU XIII. AYgtm.

Pulcherrimae exhortationis figura oftedic Ode publi-^

ca& communetotiuslfraehticipopuli libertate e mi-.

ferrima feruitutisc6ditione,n6 fQlu autem libertace, hdmultarumdiuitiarij abhoftibus , verbo Dei vidis &ex'poliatis,abdu<9:arum facultate:fimulgraculaturillis no-uaBaciucundioris vitJB vfumjadfcribens omniahaecbc-neficiadiuinasmifericordicE.

.

" ""

"' -- Tdl?«/. X 1 1 1 l.i^r^HWv—;"'-'/';. •;'•''^i^^*'

Ammfahitk arguinentum. ] 111 uftris illa falus IfraelitiyolftTi

fafta humana; falutis myfteria& fymbola omnibus fais

partibus continebat.Omnia enim,vt Apoftolus air,in fi-

guracontingebantillis, i.Cor.io.6. .• ,;.

Bedicatio,

D€0'ui^on.]Fuft cnim illud beM Deo duce geftum ad-uetfus Satanam, eiusque milites ^gyptios

, per fnagnos

iltds rainiftros, virtutes Dei, mare , V£ntos,nodem,nu-''-^

: ^ bes.

Page 163: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ART^ \{ O N T A N I

.

II

beSjluce&tenebras.Sicut Mofesdixerat: DominusDc*vcfter pugnabit pro vobis,& vos tacebiris,Exod, 14.14.

O^ X 1 1 1

1

. ArgHtn.

Eiurdefenteti^cudedicarioneeli: hyoin^hic.fignificat

omnenaturacreata mmiftram reprel>ereDeo,tCiad pios

iuuados & feruados ,tii adimpios vlcilcedos & perden-

dos. Tahixv.ArgnmmHm.~Untnan£ injirmmdmk examm.\ Lex per Mofen lata,rand:a

quideilla ,6: fpirituahs ,qu2 virtutis 6cpietatiscultum

oftenderet & exigeret/edquia non erat fcripta in cordi-

bushominu,ni(i in tabulis tantura.accurabacquidecon-

fcientias,& exercebat eas ad pietate,n6 tame perficiebar:

imb magis oftendebat humana infirmitatem ex naturas

antiquo lapfu nata:indicabat autc cx confequenti Chri-fl{i expe5andum,qui quod impoflibiie erat lcgi.in fuoru

animisefficerct.Eft hoc grauiflimuj& magni mometi ar-

gumentu:dequo phirima &admirandadirputatioin to-

tis noui teftamenti Hbris eft.Lege cap.g. Epift.ad Kom,DedKAUo.

'DeQ,p'.tro,fuicloJer)ihili.] Hxc omnia ipfa lexlata,6c appa-

ratusilleignis,caiigmis,fumi,tubs(bnitus & vocisec^-

lo auditae,deinde motus popuio fadus declarauere.Lege

Epift.ad Hebr.cap. I 2.- '- - Odji xV'ArfHin' Magnum beneficiCi a Deoin homines coilatumcanit,

quod in tanra ia tenebrarCi caligine , & naturalis legis ob-

liuione ftfe Deus adcolloquiiicum hominibusineundudemittens,volunraEefuamlegelatadeclaraueritj& a^qui

iufti,pietatisq. rationes^fancl;i(Iimas expofuerit. Idq. ma-grro apparatu & prefeht4afuateftanteeftecit.Infine auce

Ods dicitur illa lege interim integrecolenda fuifTcquQ-

adSpiritus fandlus,Chriftofalucis pocifice, incorda ho-

minu miftus legis opcimam obferuacionem imperaret,

facilsmque redderet femotis illiscxrimoniis, qusinil-

la legc veluc vmbra futurae veriracis continebanrur.

InTab.xvi.Argttm.

Conjtanti£frttd:ns. ] Non h-^(icandu in Dei promiftis, Ccd

fumma conftantia expedandCi effe cuenrCijdocet hsc ta-

bula.Ex magnaenim ilU hominummuUitudme,qui ex

i£gypto

Page 164: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

11 ANNOTATIOKES IN ODASJEgypto dedudi fuerant,illi tantum promifTam tcrrSin-*

greffifunt ,quivelconfl:antes initiofuerant, vtlofueScChaleb;autquipofteaincredulitarisexpertes,totosqua-

dragintaannosperdurauere . Quadercprimii & fecun-

ducap.Deuter.plene difrerit;& D.PaulusadHebr.c^,Dedicatk. ,^. ;^ ;,.

.

Tideli Deo.] Impoflibile enim eft Deo mentiri , aut pro-

niiflis deeflTe fuis , nifi illi, quibus fada funt , fibi ipfis de-

iinCjHebr.i.c.verf.i.

Docet,non timidis,otiofis,pigris & incredulis,atq. La-

boriidetra(3:atoribus diuinoria promifrorii euentu vfum-q^i€xantingere,fed iis qui iidc & charitate innixi propc-fitufibiftudiiiforciterpercurruntjfummarpereportandi

prsmij c6cepta»ex diuinis fermonibus efficaciftimis ad a-

nimos fideliaddendos , quibus omnis difficultas franga-

tur&fuperetur .Significatpra^cerea diuinoriibeneficio-

rum,quqpromifiionibuscontinentur,tantam efiedigntr

tate,amphtudine,& iucunditate, vc eos,quibus contige-

rit,nulliusanteadilaborispoeniteat. Exornaturcarmen

illo miraculo lordanis fluuij, qui aditum aperuic IfraeU-

tiSjterram prQmiftam adeuntibus.

Tah.xvii.Arpimm.?cena mamagramfima,] Deus getes illas,diutiflime expe-

^tatas ad poenitentia , tande rebelles & contumaces gra-

uifiimepuniuitjdilatofiipplicioperquadringetos&am-

plius annos,donecveleorLifcelera,quaBperpocnicentiam

nonexpiabantur, percontumacia&afiiduitatecomple-

rentur.Fuitprima lerichohuius diuini iudicij tuncte-

{tis,qua2 omnis corruit& arfit, omnisque cum fuis rebus

anathemate eft damnata.

Bedicatio.

>' Deo vkonjQui no tardat promiflafua, fed patieteragit,

-nolens aliquos perire, fed omnes ad poenitentiam reuer-

ti.Contumacibusautem&proceruiSjfuamquemaiitiara

mordicustenentibus, tandemmdicem vltoremq.fepras-

•bet.Legc Epiftoiam lacobi Apoftoli cap. 2. verf. 13.

9d£ XVII. ArgHin.

: Con6rmat,mhil valere humana confilia^a.ut pr^fidi^

^ - quam-

Page 165: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI^ MONTANI. I5

quamuis maxima& operofiflima , aduerfus Dei iudicis

&vltorisrencencia& vircuce,quandoquide fine vliohu^

mano negotio auc labore,niri cantum fola Dei volunta-

te,velmaximahominuopera ad regnoru potentiacuen-

dacomparaca.fubiro euercatur&corruanr,vc in lerichd

vrbis munitiflims muris fpote ante Dei populu corruen-

tibuseft manifeftu : quipopulus nuilaaliam artead ex-

pugnanduadhibuitjnifi fidem cu obedietiapr^fcriptifibi

ambitusvrbisper reptedies,& fonicum tubarum&cla-morum vidoriae,Hebr.cap.i i.verC^o.

TM. X ix.Argiim.

ferfaierantu exim.]Non enim qui incipit,hic faliius erif,

fedqui perfeueraueritvrq. infinem.Neq. palmam coro-

namque referc , nifi qui legitime certant . qui diuinis in

promifiish*Efitarunc,acerr2 poflefiToneexciufi func; qui

vero (efe Deo permiccetes totos crediderunt, & laborumtemporumq. moleftia , & impedientium hoftiu difficul-

tates pertulerunt; hi terraeIfraeliticaediuidend5Ec6potcs

fuerunt,Matth. 10.2.2. 2.Tim. 1.5.

"Dedicatio.

Beo veracifotenti.] Quidcjuid Dcusexmifericordiapro-mittit,re ipfa fuo tepore prqftac,nullis omnino difficulca-

cibus impedicus. Quamobre mifericordia & vericas, fre-

queciflime Deoad(cribicur,Pfal.24,io.Ifai«5j.vcrf ic.Oie. XIX. AY^tm.

Oftendic, hominuopes &diuitias,periniuria&aua-ritiam partas vna cu dominis fuis perire , idq. tantu pro-

defie,vc hoftibusaDeo vindicemiffis maioris pr^dema-teria fuppeditent.cuius rei exemplu in iila expugnacionegentmm,tantacufeftinationefadajOftenditur, quorumdomus multis diuitiis refertx , & agri cultiffimi Ifraelitis

in vfum cefierunt , admirantibus diuinoru promififorum

prxftantiam & conftantiam,& damnantibus patru fuo-

ru incredulitatem,qui tantis rebus & diuinxprouidecias

beneficiis fua fefe ciiipa priuaueranr.

TahHl X X . Arawnmtim.

Txpeciat£expiationisvmbra. ] Significat rabula facerdocia

antiqaa,cu facrificiis,qu2 inquinacos ad emundacionemcarnis(vcDiuusPaulusait)fa.idificabant,n6fuanatura,

ftd

Page 166: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

14 ANNOTATIONES TN ODASfedexpcclati Chrifti facrificij virtute,& (jgnificationB

valui(Ie:quam virtijte,velut vmbra cofpus,vel lucem re-

ferebat totus ille racrorij ritus,pofl:ea pr^fenti lam lumi^

ne ipfo Chrifti abolendus. Hoc argumentum per totam

Epiftola ad Hebr^os multis et grauibus verbis diflentur.

Bedicam.

D^ocfememJpldCrtjrcfo&.jMagnum beneficiu in illa facro-

rumrituu veteriinftitutionehominibus aDeoexhibi-

tii fignificat;qui quauis illis antiq uis facrificiis nunqua

placatuseft propteripforu imbccillitatc addeftruedum

peccati corpus minime idoneam: tamcn prxter externas

ouotidianbruerrorumexpiationes, fpe etiam illa fuire-

petitione faciebanr, fore aliquado,vt Deus omnino pla-

caretur,admota illavidima, cuius infinita virtuteom-

nis illeantiquus cultus efietconfummandus.Ideoq. an-

tiqui.nunquace(rabantofterre,per fingulosdies,exdiui-

noinftituto: quodaperte indicabat, Deiiefrcciementej

&C tandem fine irje (ux , & illis vetenbus laboribus pofi-

turum . Alioqui,inquit Paulus ,ce(raffentofferre,Hebr.

cap.io.vcrf.i.

Odx. y. X . AYgnnmtHm.

, Defcribit canens,quantij curae Deus adhibuerit Ifrae-

Ikicx vine2Colendx&promoued^,mifl]s variiscolonisj

prophetis,iudicibus,regibus,& ducibus, quorum finguli

fuomunerediligcterfunftifunt:multietiacoledxvinejE

paufaextremapericulafubiere.cjeterisautem laboribus

cundisdiuturnior & aftiduamagisdiciturfuiffefacrifi-

cioru cura,quibuspopulipeccataexpiabanrur,& huma-

.ni animi infirmitas & miferia dcclarabatur,cu profeftio-

ne expedati Mefliae, quifummusfalutisPontifex futu-

rus erat.Q^ie vares enthufiafmo raptus (acfi illo temporcantiquocarmec6ponerer)cupitquamaturrimevenirei

Tah. XXI. AY^nnwimm.

Txnkmk «unlif.-w.JPropofiium. Dauidis exemplu,quail-

tum vera &:exanimiincenfo ftudio fufcepta pccniten-

tia impetrare apud Deum pofiit,aperteoftendit.

AYgHm.Dedkationis.

Deiheni<i}mti.] Miicncordiaquoq. &benigmtatediui-

feaergaeos,quic6ceptaclementijelpeipfumredapoeni-tcntia

Page 167: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI>C MONTANI. i;tientiaplacareftudent, Dauidis exemplo obferuare h-cct:cuiilludetiamadamplificacioneaccedit, quod Deusipfe fponte hominem lapfum Cux ruinz monet, & ad la-

lutem petendam aduocat.

0(U XX i.Argument.

Docethumanamalitia,nmulacione,& calliditateho-

mines fortafTealiosfalli pofTe; Deuveronunquamfalli,quiprudenticofilioveltergiuerfacum peccatore fuaip-

{iusrogacafententiaredarguit,&:c6uincit,vcin parabola

Dauidi a Nathan propofira oftenditur. Demde air,opti-

mum & feliciftimii efte , a peccatoabftinere omni cura &diligentia; fed fi quis ex imbecillitate in peccatu labatur,

proximumfelicitatisgradumelTejperpoenitentiam pla-cato Deo reftitui in gratia:vt Diuus loannes docet,i.Io-

an. 2. 1 . vnde a Theologis Pcenitentia fecuda tabula poft

naufragium re£te appellatur.

Antiqmmmfcnptomm tahnU,

ArgHm. Tabtil x x 1 1

.

. SimphntiH mtidofajtidita.] Nihil eft quod magis deceat pios

homines,& popuiu Dei.quam integra in rebus agendis^

atq.adeo in vita omni fimplicitas, qualeSamuel in mu-

nereiudicis&prophetasacq. confulis maximi obeundoleruauit. Sedhanc virtutemmundus fuperbiae&faftus

amator faftidit , & repellit, regesq. fibi & regium faftura

optat;qua2 tamen non fme magno fumpcu & labore,arq.

adeo leruitutis &tyrannidis periculofufcipit.

Argim. T)Qi\caimii.

Optimo KdpHh.minifro jFuuenim Samuelinnocentiflimi

& integerrimi, atq. etia diligentiflimi priefidis exemplu*oix X X 1 1 . Argimm.

Ingeneredemonftratiuocopofitum carmen oftendit

Samuele, &integerrimu & facillimumpopulisiudiceni

fuifie,quinullaorrninoexceptionem,ctiaa vulgocuifa-ftidituseftjtulerit.fuififeetiaducem felicifijmri,quiPal^

ftinos hoftes voto& precibus apud Deu fufis vicerit.De-

mu eu facrarum hiftoriaru fui teporis fcripcore agnofcic.

ArgHment. Tabnl. xxiii.de Kathan.

Confdiorm integnt.ii.] Is profedo opcime cofulere poteft^

qtii nec metu , nec odio , nec gratia a vcritatis di decori

ftudic?

Page 168: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

i^ ANNOTATIONES IN ODASftudio abducitur: huiufmodi cofultus integerrimus Na-than tempore Dauidis fuit;qui obeam rem in dedicatio-

he Honefti dodor grauiflimus appellatur.

Odd. XXIII. Argument.

BeatameflTe^tatecanitjin quapublicarurerum prs-

fe£lipietate,innocentiam, &integntateftudiosecoIunt:

fed quonia potentia ipfa humana homines aliquado de-mentatos ad licentia traducit^air regibus & praefcftis op-

tandu curaridumq. elTe, vt fapientes amicos confultosq.

habeantja quibus nec propter gratiam corrumparur, nec

propter agrefte afperitatem , atq. importunam libertate

exacerbetur.Cuiufmodimulticonfulriene folet.Vtriuf-

que vero rei rede inftituedjc exemplu in Dauide& Na-than ftatuir;quorii alrer optimus rex fuerar,fed tame qui

Vt homograuitercorruir; alteroptimus &integerrimus

confilij mmifter,qui diuina veritatem.libcre & prudenter

docuit.FuitctiamNathan fuorum temporum fcriptor.

Ar^/tm.T^t. XXII 1 1.

Dmm veritatisaYgHmmm.] Conteplator Dauide ex pue-

ro quonda paftore oumm,demde propter inuidia a Saule

tege primum exagitatu, atq. omni fere populo muifum,poftea a principjbus gcntis fuq a familiaribiis,atq. adeo a

propriis filiis vexatu, Sc tame omnia tolerante fpe & fide

verbiaDeoexcepti,demuinregium thronucu fummatranquillitate & glorja dedudu, m habitu regio carmini-

bus diuinisq. laudibus vacanteratq.hoc fatis validum tibi

exempliim fueritdiuinx virtutis , &:cfticientJ.Tergaeos,

qui verbis ac promiftis Dei credentes iulTis obediunt.

AYgnmemim dedlcationis.

Reffijbni/iwo^jjj/e^emwOjpJefij^irftOj^^^fijinw^ij^r.P. ] Dau idis re-

gishiiloriajoptimiiexemplum fortirudmisin bellicisre-

buSjDieratis & in regriraris in religione colendaj&: repub.

admmiftrada proponit:& ab eode confcripri Pfalmi fum-mamfapientiie,eloquentix,&:decoris referuntlaudem.

Od<c X x 1 1 1

1

. Argumein.

Laudes Dauidisdecantat Odejquepatientiftimumin-

iunaru,6i magnitoleradis rebus aduerfis animi FuilTedi-

fcit,vltionismmimecupidi4,adignofccndumpropefum:

conftantifl^ms crga diuinu verbum fidei, in bello fortif-

fimum.

Page 169: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI^ MONTANI. . Ij

fimum,atqf a pueriria vincedis periculis& laboribus ex-

ercitatii : egregium fcriptore & expofitore diuins legis:

Sacroru rituum & ordinum inftauratore: Demum diai-

norum & efficacidimorum pfalmorum audorcm.AYgArnmnm TnhiiU xxv,de Salomone,

HHmMufcniimenfnYagenma.] Omnium reru,quje in or-beexpetuncur,lumm.ain Salomonecocinetur, videlicet,

rapientia,diuitiie,opes,potentia,glQiiaj& voluptas.Atq.

ineodemetiam ftatutum eftexcmplum magnicafuSjitiquem deueniunt,qui a timorc Dei receflerinc.

AYgHm.Dedicamyiis.

PWfiripij^DJeTJf/^mw/jifiSWJcr^i^ww^ffi/Iro.] N6 modo fapien-

tia& eruditione , fed propria etiam experientia audusSalomonlibrosfcripfit ,quLbusomnis humanas vicae &reda& peruerfax^cioconrinetur.

Od£ XXV. Argim.

L.audatur Salomonis regnu, lapientia, diuitiis , & reru

omnlucognitionc, prxterc^terav-ei priora,veI pofterio-

raex-empla,prarftantitIimefelix;tameiHaexceprioneim-

minutum, quod obfeminarumamorem admifTo vano-i»

rum deorum cuku fueritobfcuratum : & tandem nihil

praeftantius in vita effejquam Dei timor,probatur.

Ar^m. Tab . xxvi.de Ifaia.

VietatkindefefjtmfhidiHm.] Huius rei exemplii in Ifaia fta-

tuituregregiu .quicredicu fibi prophericu munus fum-ma fide , rr:agna pietatis & publics falucis cura,vfqueadmortem diligenciflime geflit. Ille fuoriltemporufcripfic

hifloriam , hoc eit. partem librorum Regum.AYgHrimmm dedicntioniy.

DiuiMmmYerimindiciadmiYahili.]N3Lm nullus antiquorumprophctarudediumisrebus ,de humanjefalutis ratione

arcana,de Chnfco, de omni denique Euangelio plenius

& fignificantius lcripfic quam Ifaias.

Od£, xxvi.AYgim.Continet Ode breue fumma rcrum in Ifai^ libro fcri-

prarij,laudes6.ipiiusprophet;e,agenere', amunerisau-tl:orirate, & adionu dignicace, ab Euagelij fignificatione

aperci(Iima.^diumaprorfuseloquentia:demuac6ftantia

pro diuma veritate fupplicij genere grauiflimo perfer3do,

b AYgi>

Page 170: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

iS ANKOTATIONES IN ODASArgment. TahHU xxvii.de Uieremk.

ii6ntfAmd9lUdectiYfm'mteger.~\H.icrcTn'izs a Deoad prophe^ticu munus antededus quam natus,religioseeducatus,

inagnufortitudinis&ftrcnuitatisexemplii,omnivita&

muneris fui parce exhibuit.Id quod in dedicacione eciamfigi^ifieatur.

be^cattd.

t^Ato,jifmHOyfoYti,(^infralto.] Namq. & diligeter & ftre-

nuicreditu fibi prophetae munus gefsitjnullis vel minis,

veIlaboribus,veiregu&populoru inuidiis perturbatus,

OdA X X V II . AYgHment.

Quahtum poflit tenax animi propofitum cu fide con-

iundu,& facere & ferre ac vincerc , bftendit Ode laudi-

bus Hieremiae vatis decantandis. Deinde oftcdit virtuti,

quamuis apropriisciuibus repulfae, fuum locum tamen,

cxDeiprouidentia.honeftiflimumapudhoftesefle.

AYgum. Tabul. x X V ii i

.

Ih tempeHAtefnhfidiHm.^Czptiuisludx filiis tamen diuino

beneficio Danielintereft , qui prophetias munus vtilifli-

mum ad falutis fpem magna audoritate tueatur.

Dedicatmis ArgHm.

VatifoYtif.temperantifs. exeYcitat^s.] In ferendis aduerfis rc-

bus fortiffimus fuit Daniel.qui captiuus multoru princi-

piim viroru inuidia,vfq. ad varia mortis pericuIa,labora-

uit. Quantumavitiis & vdlitptatibus idem abftinuerir,

hiftoriadeclaratiexercitatiflimus autem inpublicis re-

bus praecipue ad pietatem pertinentibus fuiti

OdA xxviii.Argtim»

Docet hxc Ode circa fine fere antiquorii temporum

,

ciim mmusfreques prophetiae munus effet^extitiflfeDa-

niele^qui praeteritarii,pr^fentium & futurarii in orbe rc-

rumferieexponeret, eundemq. verorii fomnioriiinter-

pretem, magnii& certum fuiflb flgnificat j & vifionu ex-

plicarore admirabilem: cuius fententias omnes & euen-

tusipfe probauit, & fcripta etiam fanda veraque eflc

Chriftus confirmauir.

Argtiinent. Tah. x x i x

.

TYQHidemiainfaHYatY}X.]N ihil eorii,qua? diuina prouiden-

iia inftituitjimperfedu manet, quamuis fnagna difficuU

tarc

Page 171: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARIi£ MONTANI. i^

tateimpeditu,autinterruptum putetur.Res lada^orumdetritas & prodigatas Deus, excitaco Efdra, reftituit: vc

tandem in luQatalocuspararcturMefljfEjfaiucis audoripropediem ventLiro. Dtdicatio. •

Smhtitfnpientijf.patYifatri^.^^lirmq.^EidTZS religionibiiSjre-'

bus ciiiaiis,lcgibus lacris mftauratis, moribus cmedacis,

popiilo^uc per poenirenciam expiato , diuinam clemen-tiamergafuos mouiCj&gratiamreconciliauit.

OdJt^ X X i X . Argim;cnt.

LaudiesE/^rasdecatac Ode,quegratiaapud Barbarcspopu^oS, 6c icgcsiliuftrefuiiTedicit, exdiuinovidelicec

benefitio eulidemgcnerelacerdotali, & munerefcribjepra^.iiru prsdic3t,arq. officio erga Deu,&: patriam, gen-temq. fud faciedo infigne:cuius lempore atq. adco pr^fi-

dio.&cpera,ludqiin patria re(licuti,templudenuocon-

ftructLi, lacra procuiata , :r orcs publice ac priuate corre-

ftifucrint.Atq.bacienusdeanciquorum feculorum fcri-

ptoribus, & de omhi veteris tcftamenti ferie cft adum.

SeqHitHYfaaofinfti EHangelijferies ab iuitio mflittaa, qtu qiMtU07fcri^t(h

Yihuoraiufr.nisaSpirittifancio crcdita eji.contexmda.

Tabnl. x x x . Ar^^tim.

DiHiM^vocMio.] EfScaciflimaclt in iis qiiiobtcmperanr,

quoS neq. paupcries,nec mors,nec vincuia terrcnt . Hu-ius reiexemplum eft Mactbaeuspubiicaiius, qui&Lcui.

Dedicatio.

EtiangeVjtefiijideltfim.]Nd foium oculatus tef^is fuit Mat-thctus , ieu qui teftimonium Dei in fe habuit , & proprio

ctiam expcrimento reddidir»

Ods. xxx,A3-ffim,

Dode&eleganrerdefcribit publicanoru , &eoruquidiuitiiscoparandis inhiac,cupiditate&:fludium. Poitea

coparatione mutarionis magnx.oftendit,quam cfiicax fic

Clirifli vocatio,&:quemadmoQiiapudDeu facilefit,di-

uiteadiuiriarumcurareuocatum , ad ejrundeconrem-

pi:ionem,6i: pociorem diuitiarum amorem traduceie,

AY^imait.Tah. x x x i

.

deD.Marco.

Safimi£Conipendmm.jErcAihus chartis Chriflian^ virtu-

tl8;&: cotius Euangclij fummam complcxus cft Marcn^,b ;. ca

Page 172: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

2.6 ANNOTATIONES IN ODASea tantiim ex toca hiftona contexens, qua^ falutis huma-tijeconfequentesrationesrpeftarent. Huc etiamperti-

nent^quas indedicacione legunrur.

Oddi. xxxi.Argmmit.

Deberi Ma^co laudes ait,q\ias Alexandria excipies ce-

lebretjcui ille,a Petro relidus,Epifcopus priefuit,& quas

etia omnis orbis comemoret, Laudii aute argumenta in-

dicat.quod Chriftiana difciplinam multis laboribus co-

lenda,libenierMarcus fufceperir,qu6d Pecro comite Ccfe

priEbuerit,qu6d credira fibi iEgypti ecclefia optime fue-

rit moderatus, quod Euangeliu fcripferit breue./ed per-

fpicuum,incipiensab ipfo Euangelij initio,hoceft,aBa-

ptifmo loannis.

Argtment.Tah xxxii.de B.Luca.

LHxexpedita.] Qux alij Euagelift^ breuirer & magna Ci-

gnificationefcripferejLucasprincipioaltiusrepetitoex-

pofuit,ita vtipfealJorumconteftis,&commentator fir*

Quamobrem illotitulod-gniftimeinfignitur, quemde-dicatio nddkiVerltatii expofitori diferto.

Odd XXX I i.Aroum.

Lucam ex magno phyfico medico , in optimi medici-

DZ generis profeftbre euafifie,Ode canit, nempe Chrifto

pr^ceptore edoftu,qua?na fit maxima hominij egritudo,

quscaufa morbijquo medico, quibus modis & remediis

leuaricurariq.potlint.Eumq.expIicatiEuangelijaudore

commemorat,& gefta Apoftolorum fcripfific^;cuius libri

fumma ratio eft^diuini fpiritus fandificationis virtute in-

dicare.Demu Pauli Apoftoli comitem, &c rerum geftaru

teftem,& fcriptorem eundem. canit.

A)-vHm.rabid. xxxi 1 1.

AhprHfofapieritia.] Diuinam natura vnfcam,perfonis tri-

ra,con{iIiis altiftima,a61:ionibus omniporentem, huma-nam etiaregeneracioneadmirandismodisloanes Euan-geliftajfcripris a fe Euagelio, Epiftolis & Apocalypfi rra-

claf.ita vc nullus audoru facrorum cam alte penecranda

myfteriachartisexpofuerit;ide6penitiftimusarcanorum

ihdex in dedicationeappellatur.

Oda. x x x 1 II . Aygfm.

Admiranda Euangelij &cererorri loannis fcriptorum

ars[u-

Page 173: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. AKIJE MONTANI. Zlargumenca,admirandaetiaverba,non abhumanoinge-nioautftudioprofeda jfeddiuinofpintu didata fuifle

afleritOde,eumq expifcatoria humilitate adiliuftriiTi-

mam conditionem difcipuh chari(Timi, teftisintegerrimi

diuinitatis & humanitatis fujB , item fihj & cuftodi&ma-tris fufB a Chrifto fuifte deleftum canir.

AYgim. TabHl. x x x 1 1 1 1

.

VelidsfecHlimitia. ] Aurea noui Teftamenti& Euangelij.

aetasaconceptu dcortu loaiinis Baptiftee incKoata eft,

vtdocecD.Lucas.Bedicatiottis AYgHmenu

Deo conftdi peY^etHofapie-ntifimo.] lUius enimdehumanafa-luteconfihum perpetuumfuit, atq. itafapienterinfljtu-

tum,vt opportuno tem poie expl icari coeperit.

OcU X X X I II I .AYgnmem.

Tempus illudexpcctatu atq. exoptatiipiisomnibus,

quod aDeoiteru humanamnaturaalloquente, &reno-uandam polHcito^vtconftat exGenef.cap.^.verf. i 5.) fi-

gnificatu eft,iam ex eo tepore coepifTe indicac po^ta,cumAngeh terras,5c hominucolloquiafamiliarius fiequen-

taret.Cuius rei exemplu editii eft in legacione ad 2^jcha-

ria per Angelu delata , qua: hoc loco eleganter narratur;

fimulerloanis Baptift9animus,mores,virtus,& munuspr2dicacur,& vifjonis ccrta fides populo fada ofteditur^

AY^.mrrahnl xxx v.

KcYHm muandaYtm exemplii.] Quod virgo concipiat,virgo

pariat Dcu Sc homme , ex Spincus fandi opera & Altif-

(imi vircuce h<EC fiant: exempu manifeftum eft poffe re-

nouari humanamnaturam, in melioremq. traducicon-

dicionemjidque a Deo adornari.

InfiYiptio.

Deo efecTori. ]Qui huaiiles exaltar, & nouit eos,quibus

magna nomina imponere conftituac, vt no glonetur om-niscarOjfedipfiaudorigloriaadlcribatur.

Od£ xxxv.AYgim.Inducit AngelHalutatisoracione, &virginisaudictis

honeftate,modeftia piudenria.ac viuam fidemdecantac.

AYgnm.Tah. x x x V i

.

hetatUconcoYdia.l Qm vera pietate calenc,ade6 non in-

b 3 uident

Page 174: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

41 ANMOTATIONES IN ODAStiidentaliismagnasdignitacum,& munerum, beneficio-

rumq. acccpcoruma Deofacultates & conditiones, Vt

ftudiofiilime giatulentiir.•

hifcYiptio.

VeminAfanclifinu.] Mj,ri«,quambeatamdicent omnesgenerationes , fanditatem Elifabethce teftimonio cel0-

bracam hxc tabula continet;

Od^ XXXVI. Argjtm.

Canic Elifabeth laex diuino miraculo grauida,maiori

Spiritus viauclafuiffe vifavirginc Maria, quaDei matre

agnouit,5c beataprjedicauirjqu^fummamodeftia&ho-neftate , fiimma nde ac virture hofpitium in fe parauerit

Deo,idq.non fuo tantu,tedinfantisin vtero fuo conteti

fenfu comprobat,cuiusia2titia ipfa etiarn exuUauerit. •

Argitm Tah. x x X V ii

.

Amora Mnmrm. ] Aurora non eft ipfa lux , fed a die &foleefficitur, quem prxcedit annuntians; fic loannes

quam uis lucerna ardens eftet,non erat iiie iux , fed vt tc-

ftimonium perhiberet de lumine.' X>eiicatio.

DwproJjieW-] Magnoenim apparatu fignoru & mira-

culorii in conceptu & ortu loannis Baptittic fignificabat

Deus humanae falutis negptium a fe maturari.

0(k xxxvii.ArgHm.Genethliacum carmen eft, quo loannis Baptiftx au-

ftoritas.dignitas ,munus,officium, & vitaegenus hbrri-

dum,& avolupcatibusmiadanisahehum celebraturjidq.

eleganti dicendi figura.

AraHm. Tah. x X X

V

i II •

SoliH^iti£ ex*orie«s. jChriftus orbe in tenebrisiacenteillu-

ftraturus , vircutis fu^ fignum ipfo ortu fuo dedic , luce

pernodem iliuftrante , dc Angelis canentibus , paftori-

busq: fimplicibus ad mirandum fpedaculum vocatis.

BedicAtio.

HHmanAfonisfttfceptoriBeohomim.^Qui fadus eft homo exfemine Dauid,foi-ma (erui accipiens,per omne infirmita-

tis human^ genus(peccatoexcepto)tentatus.

NmidiAYgHment.

Natura humana mirata nouugenus infantis,agnofcit

Deum

Page 175: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED» ARI^ MONTANI. ij.

Peum in mundu venifle homine, qui, infirmitatibys ip-

fius rufceptis-jrenouationem admirandam efiiciat.

ArgtmTab.\xxi\,ChdYitMmhilYecHfans.] Hanc maxima praftititChriftus,

quiexinaniuitremetipfumjvltrbrufcipiensvitzmortalis

laboresA legis feruitutepro hominibusjquorum falutisL

caufain mundum venerat.idq.exdedicationeetiade<;la.-

izt[ir:?r'mapifumtnofYOYeipHblSih£natefmikntj.

Od& xxxix.Argmi.

Mirandumefl*eait,qu6dDeusvoIueritexperirilabo-

res & dolores,quibus humana mortalitas preraiturj cumtamenilleoptimecognofceretec^lOjquam magniilli, ^quam admina naturaalienifint.Vndeconfequitur,Dei

filiu fpontevenifle, & fufcepiffeillam feruitut|,aiq.fefe

legi rubdidifTc^circucifione accepta, quae fignum erat ad-

fcriptionis in populum Dei;non vtipfead(criberetur,fed

vt homines feruos. quibus fimilem fe prsbebatjin gratia

conciliatos jCsleftiregnociuesadfcnberet . Abfoiuitur

pde fignificatione nominis a Chrifto perillam fua fura-?

mara modertiam & humiliationeni reperti.

AYgum.Tab. x L

«

Gewn«m/«\*.]ChriltusiumefuitadreuelationeGentiu,

Luc.i.qui ftatim vt natus eft,magis aiFuific cognofcedus..

Bedicatio.

Beo immQYtahjhommiverOjYegiliheratOYi.llndictit fignificatip-

nem m unerum a Magis prolatorum.

Od^xL.Argnment.

Sole exortu antea videri ab lis, qui in motibus verfanr

tur,quam abiis qui m nebulofis valiibus errant:icaChri-,

fti nume & nome prius cognitu eft Getibus, qui Deu ex

naturaeobferuatione vere & fimpliciterquiEr?bar, quama Iud«is,a malicia,ambitione,&: cupiditace excscatis, &.

a propria veraq. dodrina ob propriam cuipam aiienatis,

Argnm.Tab. xl^l.

DJMi«4rrtfef4.]Nihiiconfilia,ftudia,commenta,potenjia

humananocerepnlTunciis ,quosDeus fufcipit feruan».

dos,quosqueprouidentia,tuecur fua .Lege fententiadi-,

ftichi huic cabulx infcripti. InfcripUQ,

trincipi optimo-pYofHU exulant\.'] Vt e:^ figurato figura adim-b 4 pleretur»

Page 176: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

j;4 ANNOTATIONES IN ODA5pleretur,ficut fcripru eft,Ex ^gypto vocaui filium meu.

OiU X L I . Argumm.

Inducit Ode viatore quendam,quicii lofeph de itine-

redifTeratjquodinftitutrividetcu virgine honeftidima,

&pueromortaleviceruperate.illeexponitquis fitpuer,

qualis mater,quis ipfejquo propere, cuiuscofilio, & qua

obremjnimirum Dei confiHo fe petere jEgyptum, vt ibi'

afieruet pigniis publics falutis, refarciturii omne huma-naiacturam abundantifiime temporc a Deoconftituto.

Argnm.Tah. x L ii

.

GratiarH thefanm.]! n lefu Chrifto enim funt omnes the-

lauriiapieticE&Icietia? Dei abfconditi. CoIofT.i.verf.^.

Jnfcrlptio.

' Buimitati emicanti.] Pueri prudentiam,& profundas co«

gitationesadmirati fenes illi peritiffimi diuins natur«

viminterpretaridebebant.

Od£ X L 1 1 . AroHm.

Inducitadftantium&ailidentium puero lefu admi-

rationis plenam orationem , qua plane illa refpondentis

pueri fapientia diuina effe probacur.

Kadenus lucis exordia & folis in terra orti

demonftratio.

Nunciamdeinceps Euangelij feriescon-

texitur.

Argum.Tah. x Ll ii.

LHcisdimnji cornfintio. ] Poenitentia a loane indida initiii

fuitboninuntij de hominupublicafaluceiam orbi alla-

ti.Non enim loannes erat lux, fed vt teftimonium perhi-

beretdelumine.liifiripfio.

Saktii mfitograuifimo.] Magna & plane diu ina audori-

tateloanesprceduus fuit,vtpr^fenteorbis redemptorem

teftaretur, quem csteri prophets futurum pracdixeranr.

OdaixL 1 11. Argmn.

Canit Odc falutis aduenienti^ teftimoniu & prxconiij

per antiquos vates prxdidum,& indicatum a loanne fe-

cundii lordanem; idq. in magna & celebri populorii fre-

quentiaiabeodemq. dedupliciEuangelij efficientiadif^

fertumfuifre:totum deniq. loannis officium indicat.

Coknm

Page 177: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. AKIJE MONTANI. 2 y

ColonusGentibHsimpiisvsciM iungm ^rxdia . Periphrafis efl Ga-li Ixx,

Argiim.Tab. XLiir i.

ModefHjiomamaitwn.] lelusa Nazareth veniens,nihildc

fe profiterur magnificentiffimujfed,vc alijjbaptifmu pe-tic,quo tamen non indigebac. Ea modeftiaadmirando

Dei pr^conio dc teftimonio ornara eft.ld adeo in dedica-

tione Cigm€ca.zuT^Chrijio Deifhoprontmtiato.

OdiXLiiii.Arofim.

Poetica elegantia & eleganti veritate defcribit Istitia

publicam ab omni natura rerum cclebratam eo die,quo

Chriftusaloannebaptizatuseft, vbiTrinitatis perfonae

apertis argumentisprcbatxfuere ,&illaprofunda cha-

ritasGhrillio(lenfa;quicum in forma DeiefTetjformam

ferui accepir , & per omnia fadus eft obediens patri 6c

fefe minoribus,hoceft,hominibusfubdidit.

Argam.Tab. XLV.ScriptHrartmvtihts.jProbitiirimz aduerfus impetus dia-

boharmaverbii Deieft;quamobremChriftus addodri-

nam noflram diabolicas tentationes pecitis ex facra fcri^

pcura cehs fuperauit.

Bedicatio,

Chriftodttciintiiclifimo.] Q^l?"^ pr^euntem & docentem,

atq. adiuuanrem qui fequentur ScimitabunturraiUtes,

abaduerfarionon fuperabuncur.

Odji XLV.Argyrm.

Chriilo vidori Angeiiaccedentes miniftrabant, quos

omnis proelij commi(Ti,& triumphi per Chriftum repor-

tati narratores ind ucit Ode.

ArjiHm.Tab. X LVI.t^atttr^innotiandd arffumemti:n.] Vinumex aquafadumjid-

queoptiraum.Bedicatio.

Chrifco citratoribaiiono.] Vbi ilie pr^fens eftjniSil dcflde-

rari poccft,mod6 ccmmodum opportunumque Hr.

Od£ XLVI. Argum.

Docet hoc carmcn Chnftum pf.Tientia fua'nuprias le-

gitima^ a Pacre fjoinflicutasornafre,& fignificaneetiam

araorem fuum crga ecclefiam, quam fibi Ipintuali & ar-

b 5^ cano

Page 178: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

2,6 ANNOTATIONES IN ODAScano matrimoniocopulare inftituerat ; deinde huius rctr

connrmatioaetnSc virtutisChriftifignum ptimumcelc-,brat,aquamin vinumconuerfani.

AY^wn.Tab. x L v i, I ,

Dmind difciphn£fihoU. ] Conftat magna veritate& fim-plicifli na lapi^ntia a rnundi opmiombus ahena y conftat,

etiam difcipuUs fimplicibus , & veri ac boni tantiim cu-pidis.Huc & dedijcatip pertinet, Simplimdo^ompmm.yn-^de Paulus nihil fe fcire velle nifi Chnftam aiebat, i. Co-iiinch.2.

OdA X i^ y 1

1

. Atgtim,

CanitOdeChriftidodrinaex Patris (apientia profe-

fia,duplici virture pr«ditarn,iiluftradi & fouendi moUia.

corda;idq.cxefficaciafua:rurfusconrundedi& premediatq. obdurandicrafia& terrenapedora, idqueexconfe-

quentieuentu;^atq. adeoexipfprumculpa q^ui difficilesi

fcle praebent :iiiis fruftum efte vitam,his mortem.AraHm.Tah.XLVlll.

LAtifimaorhlegatio.]Sicuii{Qxiptu eft,Qiiam pujchri fupe?

montes pedes annuntiantis , 6c prxdicantis pacem , an-

nuntiantis bonum,pr2dicantis falutem^Ifaiaj 52.

Dedicati(^.

Magni cdnfilijnmtiofHn^mo.] Chrifti tituliis hic eft, quemEuangeh)lum,mumminiftrum circunciijoni promifTum&datumPaulusappellat , Roman. i j^.ilIeaUps falutis

annunciandae caufa fubdelegauit.

0/ie XL VIII.Ar^ww.

D,ocetoppot:tunaChrifti & foUicitacurarn mittendi

Apoftolos,qui falutis nunti'j,cum magnis miraculorumad confirmationem benefi.ciis , Gentibus, nimia veritatis

aiidiendx penu.ria laborantibus , afi^errenc: atq. adeo ipfi

cum mulciplici &grauifuiipforum incommodo mun-dum dodrinae falubris medicamentis curarent , fpe prae-

jnij non in rebus terrenis.fed csleftibus prQpcfiti.

Argum TAbul. x L I

X

.

Tmidentia certi^ima,] OftenditChriftus certiflimam cfie

prouidetiam erga eos , qui fe dodore ac ducem fequun-tur;quibus nihil vnquam deerit eoru qujE necefiaria finc

& «ommoda,tametfi fuperftua non fupp^ditentur,

D(di^

Page 179: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI^ MONTANI. 27Dedkatio.

Kuman^ iufirmimk airaton. ] Chriftus enim ipfe vltro pro-

fpicit vitas ac neceificaci hominum,qui ipfum quaErentes

pecunt.Mifereor,inquit,ruperturba,&c.Marc.6',.

OiUxLlx.Argum.Expoficionemiraculjintantahominummultitudine,

tam exiguo fumptu pafcenda , arguit humanam ftultitia,

qux terrena multo labore quaerit , cum eade copiofa m|i-

gis,longeq.ruauiora,&:iucundiora concingatiisquifpi-

rituaha a Chrifto petunt.

Argnm.Tah. h.

Tidei mommtHm. ] Lazarus fufcitatus ex mortuis illuflre

admodum exemplii cftefficacitacis fidei viuae jquje ciim

confeftione fororij oftederetur,impetrare potuit a Chri-

fto quatriduo iam mortui homiais reftitutionem.

Dedic.mo.

ViUdMffori effimifmio.] Illo miraculoChriftus cofirma-

uitfeefte vit« fpirituahsaudorem , vtin Euangeliis ex-

ponitur.

Od£ L . Argitm.

Eiufdem fententiae eft Ode cum infcriptione & dedi-

cationeTabuU.Arg'.tm.TahnlLi.'

Salntis ohlatio.]^kxo nos Deus dilexit;vIcro fflium fuumin mundum mifir, vt diflolueret opera diaboh : vltro fi-

liusipfe fpedandumagnofcendumq.fepr^buir.Uedicatio.

"kegi legitimo declarato.] Quem Deus certis fignis fpedan-

dum per prophetas indicari ac prjedicicurauerat.

Od^ Ll. Argnm.

Canit l«tiftima illam die lerofolymis illuxiffe, qua rex

Chriftuspater futurifeculi,& falutispontifex vrbem in-

greftus eft,agnofcedus fgnis per prophetaspraedittis^hu-

rnilis & manfuetus , non faftu illo mundano. regum 6c

principum damnofo & graui. Quibus vulgus vel fpe,vel

inetu , vel leuitate magis aliquando quam ludicio blan-

dicur & adulatur . Sed Chrifto turba plaudebac propter

memonsm muaculorum & dodrin^.

Argm*

Page 180: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

iS ANNOTATIONES IN ODASAr^Hm.Tab.Ll l.

Celatuamiqtmfeailis arcanu.]QiJod in illa racrofan^Sa coe-

na&corpcnsruicum hominibuscomunicationeadumeft myfterium antiquafeculanunquamintellexerunt.

'Dedicatio.

Deihem^utatiadmiYad^.^Qui filium fuum nobisdedit,n6

folum vt luam na^uram nobiscommunicaretjfed vcno^ftramculpam fufcipiens luereratque expiarec.

Gd^r L II , Argim.

Canitadmirandum conuiuium a Chriftoexhibitumhominibiis, fibi etiam defiderio defideratij , in quo prie-

ftitx olim liberationis ex ^gypto lux ipfa & veritas fpi-

rituahshberationisapparatafuerit miromodo.Perftrin-

git autem multa myfteria de virtute, & efficicntia facro-

(andti facrameti corporis & fanguinis Domini,quae loa-

gamdefiderantexpHcationem.

Argum.Tah. Li 1 1.

Vuhlica viclima.]Ho(ii3.m & oblationem noluifti,corpus

autem aptafti mihi : holocautomata & pro peccaco nontibi placuerunt:tuncdixi,Ecce venio: Hebr.io.

Bedicatio.

SacerdotiAtemum m£lo.] Ideenimfuit vi£lima,ide Sacer-

dosinxternumrecundiimordinemMelchiredech.Oddi L 1 1

1

. Ar^m.Comparat infirmitate antiquoru facrificiorum & vi-

^imaruipfarumjcij Chrifti vidima &(acrificio : &:Phi-

lofophicis.acTheoIogicisargumentis oftenditoportuif-

fe Chriftu pati ad mundi tollenda peccata, qux illis anti-

quis fcruitutibusdeftrui non poterant : obiterautem in-

dicat magnum illud myfterium redemptionis , in morte& refurredione Chrifti.

Tab. i^r 1 1

1

. Ar^tim.

VHhlici debiti^atmoi.] Hac arguebat illa deprecatio Chri-

fti terrepetica.

Dedicatio.

htman£ miferi^fHfieptori. ] Chriftus enim miferam illam

conditionem hominumex peccato ortamcumpeccatisipfis in fe fufcepit, grauiftimum quidem onus , fed quodcales poftulabac humecos. Ifai.53.

Qd^

Page 181: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI^ MONTANI. l^OcU L I II

I

. Aroum.

Exponitcaufam illius anxieracis & fudoris fanguinei

Chrifti orancis : quam indicat fuifTe peccatorum mundr,

tum mulcicudinem innumeram, tum grauicatem im'modicam.

tah,LV , Argnm.

Imffrohimkpermiffiimfoteiina.] furichumana improbitas

vbi poteftas tenebris tadaeft, atquc m innocentifiinium

fasuit importuniffime.

Dedicatio.

Agnofalmari mitifimo.] Qui coram tondente fe obmutuitdefaiuceeorumcogiias, aquibuscrudeiitertraciabatur

irai.53.

Od£. Lv.Argtim.

Ferociores & noxias magis cenebras fuifte ait, qus te-

pore paflionis Chriftigraftacse funtjquam eas qu^ ante

mundiicondicijabyftum occupabac.iUxprirciE cenebrx,

vel nihil, velabvftum premebanr,ex quaoricurxe-acres

corporeae: hx vero innocenciflimum Chriftum snx fon-

tem vexabant.

Tah. LVl.Argttm,

VirtmmwidoinHija.]T2ini2L lucem tenebr^ ferrenequeijt,

quambre innocencia a nocentibus , fimplicicas 6: vircus,

arquemodeftia fumma abauaris, ambiciofis (Scpeccaco-

ribusdamnatur.Bedicatio.

Imiocentiprofceleratiidefioto.] Ipfe enim feCe deuouit patri

pronobiSj acq.proomnibus,etiaiis,aquibusdamnaba-

tur,fi tamen il!i vellencaliquando fuu malu dgnofcere,5c

illiU5 beneiicio indignos non fe pr^berent.

OlUlv i, Argnm,

OftenditmagiftroS 3£pr2f£dosambitione,&: fuorutn

commodorumftudioexc<ecacos, non modb ipfosimpid

&fce!erateagere, fcdreliquo popuio magr.orum (celeru

& iniuriarum au<^ores eiTe. Cuiusrciexeniplum mani-feftum^ft m iiia Chrifti damnacione apudpontificcm.

-- Arjum.Tah. lvii.Fe!itif/KrepM(^^.]Chnftusin propria vcnitj&fuieum no

rcceperunt fuo ipforum m^gno malot

Deii-

Page 182: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

JO ANNOtATIONES IN ODAijytdkatio.

A^alHpiskomohleBo.] Getibus Chriftusefttraditustu-

da^orum IxuiiTimorum dolo . Gentes feraruminftarha-

buere*, acque icacrudeliter a gentibus Pilato &c mihtibui

tradacus eft.

Od&LVll.AY^tm.tndigriatiohem continetcarme,aduerrus eoS,qiube-

tieficentiflimum 6c miiltis exemplis vtiHftimum probatu

falutis audorem lefumjimmanibus modis exceptii,tan-

quamnocentiftimum <5cexecrandum malefadoremtra-

debantiudici iniquo.Hocautem mdicat humanamper-uerfitatem.&diuinam bonitatem.

ArgitmTah.LWl II.

Innocenuaj^e[\:anfima.] Traditus Chriftus etia inuidis dc

fufpiciofis tyrannis,& remiflus adPilatum teftimonium

vndequaq;explorati(Iirhaeinnocentis,S: omnicXceptio-

nefuperioris vit«Brefert:exquoconfequitur,eum ahenas

culpas luere, non fuas, quas nullas habebat . idq. in dedi-

catione fignificatur.

HnmanAcaiiJk ^YOctirami foYtifimo.] Q^uinihil probri &contumeha:,atq. laboris & piagirum non fubiit, dc per-

tiiht horhinum caufa , quam vc perferrer, nuUa vei gra-

uiflimaretardatus eftre.

Od£LVlil.ArgHm.Pilatus iudex metu adusiudicij a fc inique inChri-

ftum exercendi,reum Herbdi mittit iudicandum. Hero-des nihil dignum iriueriit morte in co , fed curiose expe-

riri viitutemcupit rcuiciim nihil relponderetad illam

leuem CUpiditatem lefus faftiditus , magis ob illarn inre-

gritatem & ftultus iudicatus, quam damnatus, remiftlis

cftadPilatum;atq.idem apud vtrunqueconftitutus.ad-

ftiirabiliquadam virtute&arcanavtrunqueexinimicis

teconcihauit.

Ar^im.Tah. 1 1 s:

.

Vai[i5hHmamdij?ip'.i:>a.]ChnO:us attritiis propter peccara

noftra,indignatjonem Deiergahomines iuft;fi^mam8c

grauifi[imam fua obedientia 6i inhocen:ia placauit.

Dedicatio.

l^ominiJipiMcdfrfceftOYi. ] Ignomlniorum fuitflagellari

homi-

Page 183: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

feE»ED. AKlJE. MOKtA^I. ^I

hominem rceleratumifummx vero ignominise innocen-

tem pro fcelerato plagis affici,has plurimas Chriftus ia-

nocentifllmuspro fceleratifsimis pertulit.

OddiLiX' ArgmhConqueriturinnocenteitacrudeliter vcrberart ilho-

centifsimo carnifice,qui nihil commeritus fuerit,quam-

obrem verberaretur:& interim illis plagis acceptis/anet

alienas noxas , atque adeo in hoc intentus fit , vt vel ipfi

tortori fuis vulneribus profit,

Armm.Tab.LX.UHmanimeritisletutas.] Qu^ innocentem,& beneficum^

atque omniex parte vrilem agnitum,manifeftario&:pu-

blico malefadori pofthabet.

Dedicatio.

H&redi£temoaferHisexpnlfo. ] Tantutn humanacupiditasCcambitio mah fuadet hominibus.

Odji.LX.Argnm.

Vulgi leuitatem deteftatur Ode , qui hullo confilio a

bonafententia in pefsimamutarur ; Sc virospios acpro-bosomneshortatur,nevllumfibi honoremin populiacvulgiopinioneconftituant, nifi in virtuteatquebenefi-

centia,cui coronam necaddere jnec detraherevulgus

poteft.

ArgHm.Tahul.LXl.

LHxintertefiehras.] Qui peccatum n6nouerat,interpec-catores vt execrabiiis ducitur, ita tamen,vt in mediis iu-

dicis erroribus, & accufatorum infaniis iUiusinnocentiafuerit teftatifsima.

Dedicatlo.

InmcentiA ^o mcentlhns traditJt, ] Hac cniiti hoftia mundipeccata expianda decreuerat Deus.

Od£ LXi . Argum.

Summam Chrifti potehtiam, virtutfcm,&amp!itudi-HemmaXimam , admortem vfque crucis pro nobishu-milem &obedientem,miraturOde. Defcribitautem tii

dignitatempropriara , tum humiliratem fufceptamap-pofitifsima antichefi.

Argmeiit.tahHU iXlI,SacrifciHmfHmmum.] Antiquorum cultuUiTi & facrificio-

rum

Page 184: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

31 ANNOTATIONES IN ODASrum conrummatio : vnam enim offerens hoftiam Chrii»

ftus id efFecit &imperrauitjquodantiqu« legis facrificiis

impofsibile fuerat.Hebr. i o.

Dedkatio.

SacerdotimaxmofYOfopnlolitami.] Idemenim &efficien-

tifsima vid:ima,i<c gratifsimus pontifex fuic, qui Aaro-nis facerdotium in xternum Melchifedechi mutauit.

Odd L X 1

1

. AYjiiimem.

Negotium faluris humansdecretCiaprincipiomijdi,

quod natura ipfapropterinfirmitatemef?icerenunquam

pofTetjChriftus facerdos Dei fiiius ex amore proprio,pa-

ternaq. graria pr$flitit, fadus maledidum pro nobis, Sc

fubiens tencbras mortis,vt noseducerec in lucem. Hocarcanum nunqua inrellexit Satanas, donec lam ita con-ftitutum fuiffet , vtfero fapientem feperturbarctconatu

impedire per fomnia & terrores vxori Pilati iniedos, fed

fruftra.

AYgnm.TahtiU L x i ll

.

Inmicmcowpfit£ ]In Chrifti cruce &: morte reconciHar

tuseft Deomundus, quianteaeratinimicus, nifi tamen

ipfe a reconciliatione fua culpa alienetur.

Dedkatio.

.

Infei'OYum expugnatcri ex^oliiitorifoYiifhno.] Mort u u s C h rifl u

s

non ceffatjfed u-iferis ledes,quas moriens expugnauerat,

pecic,& expohat, redeptis iis qui in ilhus fide ac fpe mor-

tui fuerant.

0^4 LX III. Argum.

OftenditOdeavirgine macre magnum dolore exoc-

cififiiij fpedaculoacceptunvfuifte, nunquam cameeiuf-

dem refurrecluri fidem ,fpem ,atqueexpeei:ationem ab-

fuiffe. Id aucem eleganti fimilicudine decantat ex rerumnacurapetita.

AYgtm.TahuU L X 1 1 1 1.

Hnmani geneYisdmuidi.]Chri^i fefe. ad irorrem vfq. demit-

tentis inopia diuites fadi funt,quicunque in ipfius mor-tem bapHzati runt,2.Cor.8.

Dedicatio.

Dedic3tiocontinetepitaphium rerum aChriftofuf-

ceptarum&pra:ftitarum , dignitaris6i: efHcientiajillius

fum-

Page 185: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BENED. ARI^ MONTANI; ^Jfummam compledens , atque breui futur» refurredio-

nis fpem confirmans.

Carmmii i x r X i i.Ar^MW.

Elegiacum carmen infcripcionis inflar habet hoclo-co : ailoquicurfaxum Viuum fepulchri vtteftemperpe-tuum futurum mortis,& incorruptionis, ac refurredio-

nis Chrifti, atque etiam inimicitiarum inter Deii & ho-miiles compofitarum morte&rcfurredione Chrilti.

Argtim.Tah, Lxv. , ,

VitaorU aUam.] Chriltus mottu us eft propter fcelera no-ftra , &refurrexicpropter iuftificationemnoftram ,Ro-man.4.

Dedkatk.

Ufit Chrffio mtmdi,mmU,mferorHmj^ vicioripotentifimo. ] Quipoteftgratiamfuisimpetrare Sc impertiri vincendi ea,

qucEabillo vidafunt.Ioan.i^.

OdjiLxy.Argfm.

CanitdierefurredionisDomini natutam omn6 exr

ultatione&plaufu teftatam fuiffe, nouam hommibusvitam per Chriftum deuida morte allatam,

Tah.LXVi.Argimi.' 'VmtM^t^axx^xma.^ Ghrifti reiurrediononpotuitnonnotiflima efie tanta copia teftium.

Viid^QAm,

ChiTko vmentiperpetw) omtttHmDomino dppeto.]Data eft mi-hi omnispot eftas. •

:

OrfxLXvi.Ar&ffw.

Elegantifiriiilitudinepropofua oftendit difcipu.Iorun:^

turbatos metu, & confternacos dolore animos ita hxfif-

fe,vt nbrinifi mulcisteftimoniis & periculisfaQiis.Ghri-

fti refurredtionem crederent. Magnam vero vcilirate hor-

minibusaliisex difcipulorum logadubitatioheallatafn

probat,quod nulla iam aliis ratio fic reHda dubitandi.

Concluditantem illos fuifte felicesqui fenfu ipfo fxpe

certiores fadi funt Ghrift^ refurrectionis ; fed beatos fore

quinonviderint,&crediderint.

ArgHni.Tab. L X V 1 1 .

'EmeritagejloTHmgratia. ] Chriftus obedientia fua vfquc ad

mortem, &refurredionis triumpho gratiara emeritusc eli^

Page 186: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

^4 AKNOTATIONES IN ODAS«ft,quam veneratacquifiturus EccleOas , cuiuscaputipietft.ideo in caelum afcendit, vt ad dexteram patris fedens,

perpetuum fuis regnum caferuet.Itaque ipfe peperit fibi

iiomen quodeft fuper omne nomen:captiul duxitcapti-

uitatem^hominibus gratiam a patre fuo impetrauLt.

DeScAtio.

Chnflo tYitm^nti.] Triumph^tor Chriftus vid:a mortacselum afcenditjEcclefiam fuam Spiritus fandiindemif-fis muneribusornaturus.

OdxLxy II. Argm.Canit Chriftum ex feruitute , qua fai^us homo obiif-

ifetjineamcuafifiegloriam , vt humanje fuae natur^no-men&prseconiumfilijDei publice celebrandum para-

uerit j fimul & diuinos honores hac etiam partefuerit

promeritus, ita vt caro humana C hrifti, diuinaetra caro

appelletur. Deindenarratadmirationem diicipuhs tali

fpedaculo fadam, & Angelorum teftimonium de Chri-fti au6loritatc & maieftate.

Ar^m.Tab. L x V 1 1 1

.

Hmtamgettexisrenomio.] Spiritu fahdificationis a Chri-fto immiffojnoui horaiDes,nouae.q.creaturx reipfafiunt;

quos^redentes , & obedientes fibi , tanto honore digna-

turDeus.Dedicatio,

ChriUo re^pQteimfimOjdmfim,ltbera.ltfmio, hominm deifcatm.]

Explenitudineeius accipiunt homines fpiritum illum

fandificationis&adoptionis filiorum,quochariflimief-

fedkijfilij jDei nominantur,& funt, I .Ioan.3.

O^ LXVi II. Ar^Km^

Cftntt-Odcadmira,ndamiliam donorum Spiritusfan-

^i difWibutionem, a Chrifto ad Patris dexterato feden tc

in fuos fa^am,quam antiqui omnes pij vtcunq^ue pr«-

cognitam ipfi etiamoptauerat, & gratulati pofteris priE-

cinuerant f^uturam . Deinde indicatefFe<5lu Spiritus fan-

€ti in eo«,quos penetrat . Poflremo hortaturomnes pios

ad huiufmodi dona expetenda, & conten-tp pietatis ftu-

dioaChriftoimpetranda. Nihil enimille magiscupit,

quam vt hic ignis,quem venitmittcreint^-xam, aciccn-

datur,Luc.i2.

Argum,

Page 187: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

BBNED, ARIi€ MONTAKI. J|

Chri!livimtisf^dme$i. ] Cuius abfentis nomeo tantamviaihabet,vt in fignum veritacisiliius /anitasreddatuc

iis^quos fecundum naturam fanariimporsibileerac,

V&bcatio.,

Chrifomp^mHmfaltitari. ] C.uiusyirtutem perpetuamcfleceftancur miracula^orbiadifcipulispofl-eiusincajlosL

afcenfionem fa^a.Namq. illecaeleftium ftacus non nui-tatur,aut minu!cur;vnde in perpetuum feruarepoteftac-

ccdentesad Deum per ipfum,Hebr. 7«

0{U L X I

X

. Argum.

Docetmagnam atque admirandam homiiium muta-tionem, eorum quos diuinus fpiricus imbuerit ; excmplo,

Ipetri,qui nop ita pridem ad puellulae vocem negauerat

(e nofTeIefunf,metu correptus.Idemq. Chrifto diflfuade-

re volebat mortem pro miidi falute fubeundam: §c pau-lopoft temporeineam fortitudinemeuafit , vt humana.Gmnia,quae vel timeri , vel appeti folent , fuperauerit,&magna virtute miraculaChrifti nomine ediderit.

Argtim.Tab.LXX.

Chriiiiatu fim^liatatis vicloria.] Saulus exemplum fapien-

tiae, prudenciae", concentionisq. humanas audito Chiifti

mandatofuperatus,exlLipoagnus reddicur.

DedicatiQ.

Chrifioijmdkiegicacifiim.] Qui moleftiara fuis exhibitam

ipfe ita fibi exhiberi, grauemq. efte affirmat , vt vindiccc

qtiam.SauIe,Saule,inquit,quid me perfequeris?

oiiLXx.Argum.Mutationem illam admirandam Pauli ex perfecutore

Ecclefi^ in propugnatorem canit Ode , oftendens quid.

impcllat error, & ftudium , & perfuafio popularis atque

magnatum. Rurfus quidpofsitChriftusmutare&effi-^

cere,Spiritu fando immifib m eos, qui fibiobediunt.

Argtim .TahtiU L x x i

.

HHmaMrtmrerHmnec^lfartusexim.] Nullus hominumeftu-

gcre poterit,quin reddat rationem eorum,qu2 fecerit in

cbrpore , fiue bonum,fiue malum : omnes enim manife-

ftarioportetantetribunalChrirti,i.Corinth.5.

c z D^

Page 188: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

^6 ANNOT. IN OD. BENED. ARl^ MONT.Tyedicam.

Chrifo re^ hefiigmfimOiVlmij^, iiifiifmw. ]Qui reddet vni-

cuiqr.eiuxcaoperafua. Legefecundum caput Epiftolifc

adRomanos.Odji LXXi.Ar^Mmm.

Hominum res aliquaex partein hoc mundo turbatas

certam diem habere ad examinandum , atq. pro iufti iu:-

dicijrationevel praemia,vel fupplicio compenfandumOdecanic. -Qua die nihil optatius piis , nihil impiis mi~nusoptatume(repoteft;cumaiiis virtutis& pietatis cul'-

txcorona,aliisimpietatis, &improbitatis exercitae poe-

na imponenda fit. Hortatur demum omnes, vt fibi con-

fulant , 6: breuis vnx rede exercita? fpacio magnu «ter-

-norum laborum incommodumvitent,magnumque ma-ximor.um bonorum compendium faciaqt.

DIVU

Page 189: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

DIVINI DE HVMANA SALV-TE COMSILII SECVLORVM SE-

RIE £X PLICANDI INDEX.

PR I M V S -prapoMtKr Mofes ontiqwrtmaYcaitmtm expkandorn,

c;^fiitiirjifalntis fignifcandji vate^aDe» cwliittuiu.

2 Hic mmdi creationem,0' hjmlnnm utinam mrtAt.

5 InmmfecMhrn ommm,([»w ai \7HmanifalHtk mgotitm referutifr,

adnotatKr ab eo tempore, qno Dens honwuwi rfunam mifertui.faln^

tem adferendam,di^itatenKJ; amp^ficandam inferecepit. Kic eH

foederispromifio.

4 Tcedus mata hominHm fere interrHpttmam SoeinfaHrattirjfictti

fcripttim ef :Vonam pachm mettm tectm,

5 Idemfoedns iampropins CP" Mhs Ahrah£ expofitimprimHm VQca-

to promittitffr. s. S. E.U henedicam tihi,^ magnifcabo notrla

ttum.

6 Vofea eidem AbrahAfdei experimentisprohato eonfinnattfr. S . S • £#Betiedtcentnr in femine ttto omnesgentes terr£,Genefi$.

7 Dande etiam lacoh dormie^itifcala per qtuetem vifa admirado arcar-

noj^ mdofignificatttr. s . s . E . Benedicentttr tn te^^ mfetmne tno

cuncl:£ trihm terrXyGei^fi S

.

S lacoh mnbnndiis diiunn de himana faliite confilinmfiliis arcano te-

flamento obHmbratimifig7iificat,^jpeii} fidemcj^fttam hmditano

pr£ceptopoferisrelmqHit,Getief.^p.

9 Saltttis,'^ hbertatis lfraeliurtm,qtu. human^figttra expref[aftittird

erat , dnx^ procttrator natm Mofes dinina protudeiitta aperiatlo

liberatttr,Exodipwno. '

1 1 Mofesfide antiqHamm promifiontmfHltus ,fahttis^edmat niedita.-'

ttir Aeg)ptio occifo.

12 DeHsfigttramhtimdnJifaktis edereincipit (^ moliri mniboardenti

Mofl ofenfiis.

1 3 Liberati lfiaelit£ ex Aegypto httmanamfahttemfimfram referiit,qti£

iampoptilo comparato injtriii inceperatj ex qno poptilofaktis Powrt-

fex nafcintrus erat.

14 Mareriibrimahfohitefabttisfi^iram ohtiwdtex refiirre^ne mor»

twmm lefii Chrifii.

15 LexinSinadatapopilif(£dnsctimDeo conciliitHmprohatfHtiirjtnO'

tixlegisfi^utm,

c 3 i^ M4»-

Page 190: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

58 I N D EX.

j $ HAmA rn defermm m^a Admirand£ ca kfiU frouidentkp^nrnftttt

ergA eoi,qHi dlnmJalHtii eompotei eHafiffent,

1.7 I»5^# mfTonnffm tmeon lftaelit£,requkm^omfftmj^irimkm

certanifiisfoYefignlficabant.

jS 'EjcpHgnamhofiliHm vrhitmvicioriamfan^orTifignificahatdeprin-

cipihuSi& fotejtatihui , ^ hofiihm omnihm rep ortandam ditmi

'uirttite*

IS TerT^ ^Jwi/fO CAlefikp^lc pojfffioMmfortatdehat.

20 Tefiamentivetmsexercitat.iones onmes & occupationes , 'mturum."

falutis audore-in fignificatHmjexpeciandHm pYAdicahant.

21 Vnum ex ofciii eormtyqmfalttemexpeitm, eflposnitentiAJiudiim^

kgitimHm.

22 Omnm quAin lihriifacrarum hijloriamm contimnturjadiSiiimim'rii tefiamemi conditionemrefomtm , cmsfcriptms &ft!apkt^.

appingerefatiifuitJHerememSanwel,

2i Kathan.

24 Datud.

salonm,

2i lfai(*f.

lexemm.

'Damel.

Efdras.,

Atqtie hAcl&iH6amlquoYmlibrontmfHmmMJi^

BeindeEuangelijfcriptores qtMtmrpm, MatthAm,

MarcHiyLucasji^ loannes,d qwbtti negotitimfumtti

coeptHjprAdicattmjd^ expeditii hoc ordine narratur,

34 VrxcHrforis Chrifli natiuitas annunciatHr Zacharidt.

^$ Ttmde ntmtius c^l^ii ad Virginm mittitur , mairmftttifram Ser"

tMtoriS'

j5 Virgo in vtmgerens Chrifium^^hsjahethgratuUbtmdA faktat.

37 VrAcurfor nafcmir.

j8 Chrifiusnafcitnrmatrenjir^ne,

3P Chrtfim drcuncidittir.

^o Rex hiddionmi prQmintiatmChriHHS adoratHr aMa^.

41 Ufeph d Deo monitus migrat in Aegyptum cum puero& matre.

42 ChrifiHsptter^dHodecim annos nat^jdinin^fapietisi argttmeta exUhet.,

43 loannes anmmciat ClmfHprAfentiam^rAparatmmos adfaluttsfi-

44 Chri"

Page 191: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

I N D E X. ^944 Chrifhis ItaphZMus a loiune declaratw Deiflim "uoce c^htu oudttM,

4; Chriftm tmtuui vmcit Satanam, d^ ^cimefi tUt nwcimji ijiitmdt

ftitmd.

46 ImiHmfiommm lefti Chrini in nuptiis.

47 Deinde maph ptddicare £tianoelmui ChriHui-

45 Dttodecim d fe ele^os Euano^el^ prjidicatores delegat,

^9 Teftatwr miractdo edito fe difcipHitsfHuproffdcerej^ omitihHs qtufi

fequantwr.

$0 Laz^ari excitSone a mortnis teUatnr fe vit£ andorem , atqneadeo

*vitamej[eipfam.

51 Chriftus rex indicatttr d Deo inxta vatlcinia.

$2 Chrifttisinccenafeipfimexhtbetis in ctbtm f^rituale(acramntiim

mortisfiu 'mWtHit,tn qtto magnnm confditim Deieditm,amea ce-

latumhoftiantiqHo.

5J Chriftusfe Patri ofert vicHmam pro mttndi deliciis.

54 ChrislHSoratjComme)tdatfe,obedientianiqjfit4m ?at)i*

55 Chrisbis-capittir.

$6 Damnatttrdfuis.

57 Trad^rGetttibHs.

58 Dedticitttr ad Herodem.

59 Fla^ellatnr.

€0 Vo^Hlatttradmortemdfnii.

€1 TraStttr a-ticifioetidns,innocenspronHntiatHS.

62 Cmcifi^tttr.

€i Deponiv.tr mortttm de crtice.

64- Sepehttfr.ormiiahjicfecHndiimfcripmras.

6s Kefiir^fecHnditmfcripturaijVicia morte,(^ inferm regtw.

66 ConftncitttrcertifiimisteTlibiis.

67 Afcendit trinmphator in cdum

.

68 MJttit Spirttiimfincbm,pio7m regni dfe ohtentij^^ftiis acqtufitt.

69 Teftanttfr Apoftoh Clyrifti regnHm dr 'virttuem miractilis editis ,^fapientifiimis crationibns.

7 Deli^tHr ex hoftthns ChriJHm nominisfeHifimtu in teJiem locMple^

tifiimHm virtHtis C" vmtatts Chrifti.

7 1 Tinis mttndi , ^fcrtptnrartm omtmm ftatnitnr in adttentu CbriSU

F I N I s.

Page 192: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

d^» -o

Page 193: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

w^^

Page 194: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta
Page 195: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

• ' ^y«^T. '\^^ w^* V : -*^

Page 196: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta

':fwwm ;^^HPTvrw ^jt^

Page 197: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta
Page 198: Arias Montano- Humanae Salutis Monumenta