Aşı Tekniği.pdf

T.C.

MLL ETM BAKANLII

TARIM TEKNOLOJLER

AI TEKN

Ankara, 2014

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak

rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

i

AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3 1. AILAMANIN TEKNK YNLER .................................................................................. 3

1.1. A Yapma Nedenleri .................................................................................................... 3 1.2. A Zaman .................................................................................................................... 4 1.3. Ann Tutmasn Etkileyen Faktrler ........................................................................... 5 1.4. Alamann Snrlar ...................................................................................................... 6

1.4.1. eitler Arasnda Baarnn Snr ......................................................................... 7 1.4.2. Trler Arasnda Baarnn Snr ............................................................................ 8 1.4.3. Cinsler Arasnda Baarnn Snr .......................................................................... 8

1.5. Uyumazlk Nedenleri................................................................................................... 8 1.6. Uyumazlk Belirtileri ................................................................................................... 8 1.7. Ana Kalem likileri .................................................................................................. 11

1.7.1. Anacn Kalem zerine Etkileri ........................................................................... 11 1.7.2. Kalemin Ana zerine Etkisi .............................................................................. 12 1.7.3. Ara Anacn Kalem ve Ana zerine Etkisi ......................................................... 12

1.8. Ada Kullanlan Alet ve Malzemeler ......................................................................... 12 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 20

RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 21 2. GZ AILARI ................................................................................................................... 21

2.1. Durgun Gz Alar ..................................................................................................... 22 2.2. Srgn Gz Alar...................................................................................................... 23 2.3. T Gz As ................................................................................................................. 23 2.4. Yama Gz As .......................................................................................................... 27 2.3. Yongal Gz As ....................................................................................................... 30 2.4. Flt Gz As ............................................................................................................. 32 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 34 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 37

RENME FAALYET-3 ................................................................................................... 38 3. KALEM AILARI ............................................................................................................. 38

3.1. Yarma A ................................................................................................................... 39 3.2. Kakma A .................................................................................................................. 42 3.3. oban (Kabuk) As ................................................................................................... 43 3.4. ngiliz As ................................................................................................................. 47

3.4.1. Dilciksiz A ........................................................................................................ 47 3.4.2. Dilcikli A .......................................................................................................... 48

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 50 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 52

RENME FAALYET-4 ................................................................................................... 53 4. ONARMA AILARI ......................................................................................................... 53

4.1. Kemer A ................................................................................................................... 53 4.2. Kpr A .................................................................................................................... 54 4.3. Yanatrma A ............................................................................................................ 56

NDEKLER

ii

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 57 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 59

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 60 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 61 KAYNAKA ......................................................................................................................... 62

iii

AIKLAMALAR

ALAN Tarm Teknolojileri

DAL/MESLEK Endstriyel Sebze ve Meyve Yetitiricilii

MODLN ADI A Teknii

MODLN

TANIMI

Tekniine uygun olarak meyve aalarna a yaplabilmesi iin

gerekli olan a iin n hazrlklarn yaplmas, gz as, kalem

as, onarma asnn yaplmasyla ilgili bilgi ve becerilerin

kazandrld bir renme materyalidir.

SRE 40/24

N KOUL

YETERLK Fidan retmek

MODLN AMACI

Genel Ama

Uygun ortam salandnda tekniine uygun olarak meyve

aalarna a yapabileceksiniz.

Amalar

1. Tekniine uygun olarak a iin n hazrlklar yapabileceksiniz.

2. Tekniine uygun olarak gz as yapabileceksiniz. 3. Tekniine uygun olarak kalem as yapabileceksiniz. 4. Tekniine uygun olarak onarma as yapabileceksiniz.

ETM RETM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Donanm: Budama makas, testere, a macunu, a ba, a

ba, serpet

Ortam: Ak arazi

LME VE

DEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen

lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.

retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,

doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak

modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek

sizi deerlendirecektir.

AIKLAMALAR

1

GR

Sevgili renci,

Trkiye deiik iklim zellikleriyle bir kta manzaras gstermektedir. klimde grlen

bu deiiklik dolaysyla lkemiz, meyve tr zenginliinin yannda byk bir eit

zenginlie sahiptir ve meyvecilik kltrnn tabii bir mzesi gibidir.

Dnya meyve retim miktarnda birok rnde ilk srada yer almamza ramen verim,

d satm ve kii bana tketim miktarlarnda olduka gerilerde bulunduumuz bir gerektir.

Bunu amak ve d satmda da hak ettiimiz yere ulamak, modern teknik ve teknolojilerin

kullanlmas ve modern meyveciliin bir an nce uygulamaya konulmas ile mmkn

olabilecektir.

Meyvecilik iin modern teknikleri kullanmak, srekli ve dzenli bir retim

gerekletirmek iin alama tekniini bilmek ve yapmak gerekmektedir. Alama

yaplarak

standart, dzenli ve devaml bir retim gerekletirilir.

Bu modlde, tekniine uygun a yaplmas ve a eitleri hakknda teknik bilgiler

verilmektedir.

GR

3

RENME FAALYET-1

Tekniine uygun olarak a iin n hazrlklar yapabileceksiniz.

Etrafnzdaki meyve bahelerini geziniz, meyve aalarnn al olup

olmadklarn aratrnz.

Etrafnzdaki fidan retim iletmelerini geziniz, fidanlar nasl aladklarn

yakndan inceleyiniz.

Meyve bahesi sahiplerine neden al fidan kullandklarn sorunuz.

Meyve fidanlarna en ok hangi ann kullanldn aratrnz.

A ilerini ne zaman ve neden o dnemde yaptrdklarn reniniz.

Alama iin gerekli olabilecek malzemeleri reniniz.

Al meyve aalar ile asz aalar karlatrnz.

1. AILAMANIN TEKNK YNLER

1.1. A Yapma Nedenleri

Meyvecilikte baar elde etmek iin yaplmas gereken ilemlerden biri alamadr.

Alama, fizyolojik yaplar birbirine benzeyen iki bitki parasn bir bitkiymi gibi

kaynaacak ve onlar, bymelerine devam edecek ekilde birletirme tekniidir. A

ileminin yaplabilmesi iin iki ayr paraya gereksinim vardr. Alama sonucu oluacak

yeni bitkide, gz ya da kalem aacn tacn; ana ise kk sistemini oluturur. Bunun

sonucunda, iki sistem arasnda ortak fakat birbirine baml ve zorunlu bir yaam balam

olur.

ARATIRMA

RENME FAALYET1

AMA

4

ekil 1.1: Ana ve kalemden oluan ta ve kk sistemler

Ana: Kkleri ile topraktan su ve suda erimi gdalar, kaleme yani aacn ta ksmna

iletir.

Kalem veya gz: stediimiz eidi meydana getiren, meyve veren ksmdr. Aacn

ta ksmdr.

Meyvecilikte a ile retime bavurulmasnn birok sebebi vardr. Bunlar;

Alternatif vejetatif retim teknikleri ile oaltlmas zor olan bitkileri oaltmak,

Peyzaj alanlarnda kullanlmak zere zel formlar elde etmek, Tohumla oaltlm bitkilerin zerinde, istediimiz bitkiyi yetitirebilmek, Dier retim yntemlerine gre daha hzl oaltma salamak, zel amalar iin analar kullanabilmek, Hastalk ve zararllara dayankl ana kullanlmasn salamak, Farkl toprak tiplerinde yetitiricilik yapma imkn salamak, Farkl aa bykl elde etmek, Souklara dayanm salamak, Erkencilik salamak, Yeni gelitirilen eitleri hzla retmek, Mevcut aa eitlerini deitirmek, Zarar grm meyve aalarn onarmak, Virslere kar dayankl bitki elde etmek, Analarn salad avantajlardan faydalanmaktr.

1.2. A Zaman

Kalem alar, genellikle ilkbaharda vejetasyon balangcnda yaplr. Vejetasyon

balangc her blgede iklim artlarndaki deimeye paralel olarak farkllk gsterir.

Gz alarnda, alama zamann belirleyen en nemli faktr, bitkinin kabuk

vermesidir. Kabuk verme, bitkinin kabuunun btnlnn bozulmadan odun tabakasndan

ayrlmasdr. Bu ekilde bir kabuk ayrm ise bitkilere su yrd dnemde gerekleir.

5

Kalem alarnda ise kabuk kaldrma olay olmad iin mevsimin uygun olduu ve

kalemin bulunabildii her dnemde alama yapmak mmkndr.

Gz alarndan srgn gz alar, ilkbaharda aalara su yrynce ve a gz

olgunlat zaman yaplr. Yapld dnemde srer.

Durgun gz asna, 15 temmuzdan itibaren balanp analardan su ekilinceye kadar

devam edilir. Durgun gz asnn sona erme zaman, anacn kabuunun kalkmamas ile

anlalr. Taklan gz, o sene srmez. Bir sonraki sene ilkbaharda srer.

1.3. Ann Tutmasn Etkileyen Faktrler

Anala kalem arasnda tabii bir akrabalk olmaldr. Ancak bu ekilde ana ile kalem arasnda tam bir kaynama mmkn olur. rnein kirazdan alnacak bir

gzn; ku kiraz, ac kiraz denilen yabaniye (idris aacna), kaysdan alnacak

bir gzn zerdaliye, armuttan alnacak bir gzn ahlata alanmas uygun olur.

A zamannda ve mevsiminde yaplmaldr. Ana ve kalem salkl olmal; kalemlerin alnd aalar, zellikle virs ve

benzeri hastalklar ile bakteriyel hastalk etmenlerini tamamaldr.

Kullanlan kalemde en az, canl bir odun gz bulunmaldr. Bu gzler salam ve henz uyanmam olmaldr.

Kullanlan kalemin fazla su kaybetmesini nlemek iin a kalemi ve gz zerindeki yapraklar temizlenmeli ve serin bir yerde saklanmaldr.

A kalemleri sabah ve akam serin vakitlerde alnmal, iyi muhafaza edilmeli, le saatlerinde ve ar scaklarda aya birka saat ara verilmelidir.

Ada kullanlan aletlerin keskin ve a bann iyi olmas, acnn da usta ve becerikli olmas gereklidir.

A yapldktan sonra gzn oynamamas ve su kayb olmamas iin a bann iyi sarlmas gerekir.

eit ve ana materyali birbirine tam temas etmeli, arada boluk kalmamal, kambiyum dokular birbirine karlkl gelmelidir.

Kalemin dibi, anacn srgn tarafna yerletirilmelidir. A yaplacak analarn, bir hafta nceden sulanarak iyi kabuk vermesi

salanmaldr. A yaplacak ksmlarda srgn ve dal varsa kesilmelidir.

A, o blgedeki hkim rzgrn estii yne yaplmaldr. Aksi takdirde yaplan alar rzgrla abucak ayrlabilir.

Ann yapld gnlerde rlere verilecek fazla su, a seviyesini aarsa balar gever, gze su girerek gzn kararmasna neden olur ve a tutmaz.

ekirdekten yetimi ve meyve zellikleri iyi olmayan aalar, evirme alar yoluyla kaliteli meyve yapan verimli aalara dntrlebilir.

evirme alar genel olarak erken ilkbahar dneminde en iyi sonucu vermektedir. Bu dnemde evirme as yapabilmek iin a kalemleri aalar

uyanmadan nce alnmal ve a zamanna kadar nemini yitirmeden 0-4 C'de depoda saklanmaldr. nk erken ilkbaharda a yaplrken a kalemleri

"uyanmam" olmaldr. Buna karn alanacak aalar ise uyanmaya balam

(su yrm) olmaldr.

6

evirme as olarak kalem ya da gz alar uygulanabilir. ap 5 cm kadar olan dallarda ya da gvdelerde yonga veya ift kapakl gz alar yaplabilirken

daha kaln dal ve gvdelerde kalem alar uygulanmaldr.

ekil 1.1: Deitirme as yaplm gen bir meyve aac

ekil 1.2: A kalemlerinin korunmas

1.4. Alamann Snrlar

A uygulamalar sadece kambiyum tabakas bulunan ift enekli (dicotyledon) bitki

gruplarnda yaplabilir. Ancak tm ift enekli bitki gruplarnda da ada baary snrlayan

birok etmenler bulunmaktadr. Mekanik olarak bir bitkiden alnacak bir gz ya da kalem

herhangi bir bitkiye yerletirilebilir. Fakat bu ilem, adan beklenilenden ok, bir istein

tatmininden teye gitmeyen bir abadr. Alamadan beklenen, a yapldktan sonra ana ile

kalem ya da gzn ortak bir doku, salkl yeni bir bitki oluturmasdr.

7

Bu nedenle ada baary snrlayan ekolojik, fizyolojik, morfolojik ve kaltsal olmak

zere birok etmen vardr. Ann yapld dnemdeki scaklk, nem, a yapan kiinin

becerisi ve deneyimi, alama srasnda anacn durumu, a gz veya kalemin alnd

zaman, aa zerindeki konumu ve yaps, muhafazas, a yapma teknii, a yaplacak

bitkiler arasndaki akrabalk balar vb. birok etmen ann baarl ya da baarszl

zerinde dorudan etkili olmaktadr.

Alama sresince ya da sonrasnda 12.8 - 32C scaklkta kallus oluumu artmaktadr.

Elmalarda 0 derecenin altnda ve 40 derecenin zerindeki scaklklarda kallus hi

oluamamakta; 26-28 dereceye yakn scaklk ise hcre blnmesini hzlandrmaktadr.

Scaklk etmenini nem ile birlikte dnmek gerekir. Kallus dokusunu oluturacak paranim

hcreleri, ince zarl ve gevrek yaplaryla kurakla duyarldr. Bu nedenle ann yara

yerinde ya da evresinde yeterli nemin bulunmas hcre blnmesini hzlandrarak kallus

oluumunu kolaylatrr ve abuklatrr.

A noktasnn evresinde oksijenin bol olmas da hcre blnmesini hzlandrarak

ann tutmas zerine olumlu etki yapmaktadr. nk gerek ana, gerek gz ya da

kalemlerde ortak dokunun olumas srasnda hcre blnmesinin hzl olduu dnemde

solunum hz da yksektir. te bu aamada yara dokularnn oksijene gereksinimi ortaya

kmaktadr.

te yandan, gz ve kabuk alt kalem alarnn yaplabilmesi iin kabuun kolaylkla

kalkmas gerekmektedir. Aksi hlde scakln, nemin ve oksijenin yeterli dzeyde olmas

durumunda bile a yaplmas olas deildir. Bu nedenledir ki bir a ustasnn aya

balamadan nce anata kabuun kolaylkla ayrlp ayrlmadn kontrol etmesi gerekir.

Ana ile kalem arasnda ortak bir dokunun olumas iin bunlarn akraba olmas

gerekir. Yakn akraba olan ana ile kalem arasnda ortak bir doku kolay oluur ve baar

oran da ykselir. Aksi takdirde ada, baarl olunamaz.

Bu nedenle meyve trleri arasndaki akrabalk derecelerinin ada baar snrlar

zerine olan etkilerini aadaki ekilde zetleyebiliriz:

1.4.1. eitler Arasnda Baarnn Snr

Elma ya da armudu rnek alalm. Her iki meyve trnn ierdii yzlerce eit vardr.

Bunlardan alnacak gz ya da kalem, gerek kendi gerek dier bir eit zerine aland

zaman baar dzeyi ok yksek olmaktadr. rnein bir Amasya elmasndan alnacak para;

g.delicious, starking, hryemez vb. zerine ya da herhangi bir elma eidi zerine kolaylkla

alanabilir ve bu kombinasyonlarda baarszlk dnlemez. Ayn ekilde aka

armudundan alnan paralar, uygun a yntemleriyle william, santamaria, coscia,

passecrassane vb. eitler zerine alanabilir. Portakal, limon, kays, erik, kiraz, vine vb.

meyve trlerinin kendi eitleri arasnda baar oran yine ok yksektir ve yetitiriciyle

aratrcya herhangi bir sorun karmaz.

8

1.4.2. Trler Arasnda Baarnn Snr

Bir cins iine giren trler arasnda yaplacak alarda, eitler arasnda grlenler

kadar olumlu ve sonsuz bir baardan sz edilemez. Trler arasnda baar olduka snrldr.

Ancak baz cinsler iine giren trler arasnda yaplan alamada baar salanabilir. rnein

citrus cinsi iine giren farkl trler olan portakal, mandalin, limon, altntop; prunus

cinsindeki badem, erik, kays, eftali; pistacia cinsi iindeki antepfst, buttum,

melengiler birbiri zerine alanabilir.

Sonuta, cinsler iindeki trlerin birbiri zerine alama snr, bir tr iindeki eitler

arasndaki kadar geni deildir.

1.4.3. Cinsler Arasnda Baarnn Snr

Ayn familya iine giren cinsler aras alamada baar ok snrldr. Buna az sayda

rnek verebiliriz. rnein armut, ayn cinsten olan ayva, vez ve al; portakal ayn cins olan

yaprakl zerine baar ile alanabilir.

1.5. Uyumazlk Nedenleri

Daha nce de bahsedildii gibi ok yakn akraba bitkiler birbiri zerine aland

zaman, a yerinde mkemmel bir kaynama meydana gelmektedir. Bitkiler arasndaki

akrabalk derecesi azaldka buna bal olarak kaynama durumunda bir ktleme

grlmektedir. Akraba olmayan bitkiler arasnda genel olarak herhangi bir kaynama

meydana gelmemektedir. Ancak pratik uygulamalarda istisnai durumlar sz konusudur.

Bazen ana ve kalem arasndaki kaynama, ilk yllarda normal olarak grld hlde

alamadan bir sre sonra, herhangi bir mekanik etki ile ana ve kalem birbirinden olduka

dzgn bir yzeyle ayrlmaktadr. Baz hllerde bitki birka hafta veya yl normal olarak

geliir ve daha sonra kalem, kuru veya a noktasndan krlr. Bazen a hi tutmaz. te

bahsedilen hi tutmama veya sonradan kurumalarda etkili olan mekanizma uyumazlktr.

Yani iki bitkinin salkl ve dzenli olarak geliip bir bitki oluturamamasna uyumazlk

denmektedir. Uyumazlkta en nemli faktr akrabalk derecesidir. Uyumazlk tam veya

ksmi olabilir. Tam uyumazlkta ana ve kalem arasnda hibir kaynama meydana gelmez.

Ksmi uyumazlkta ise kalem ve ana elemanlarnn baz doku ksmlar arasnda kaynama

meydana gelebilir.

1.6. Uyumazlk Belirtileri

Yaplan ann tutmamasna veya tuttuktan belli bir sre sonra ann atlmasna

uyumazlk denilmektedir.

Uyumazlk belirtileri unlardr:

Baarl bir kalem veya gz as yapld hlde kaynama olmaz. A tutma oran ok dk olur.

9

Fidanlar birka yl sonra kurur. Kalem tuttuktan sonra srgnler zayf geliir, yapraklar erken sararr ve

dklr.

Aacn a noktasnn st kurur ve alttaki ana ksmnda bol miktarda srgn meydan gelir.

A srgnleri topraa paralel olarak byr.

ekil 1.3: Uyumazlk gsteren ana ve kalemlerin farkl gelimesi

Ana ve kalemin byme hzlar farkl olur. A noktasnda, zerinde veya altnda ar bymeler meydana gelir,

ikinlemeler oluur.

ekil 1.4: Ana ve kalem arasnda oluan ikinlikler

Aalarn a noktasnda, dzgn bir yzey oluturarak krlmalar olur. Kiraz/idris kombinasyonlarnda 78 yalarndan sonra bu durumla ska

karlalabilmektedir.

10

ekil 1.5: Uyumazlkta ana-kalem arasnda ortak dokunun oluamamas

ekil 1.6: Ana-kalem arasnda uyumazlk

Resim 1.1: Ana-kalem arasnda uyumazlk

11

Yukarda saylan belirtilerin bir veya birkann grlmesi a kombinasyonunda

mutlaka uyumazlk olduunu gstermez. nk bu belirtilerden bazlar evre artlarndan

kaynaklanabilmektedir.

Ana ile kalem arasndaki uyumazl ortadan kaldrmak iin kalem ile ana arasna

her ikisi ile de uyuan bir ara ana konarak alama yaplabilir. Buna ifte a denir.

1.7. Ana Kalem likileri

Meyve aalarnn retilmesinde a tekniinin kullanlmas, baz a

kombinasyonlarnda yetitiricilik ynnden zerinde nemle durulmas gereken durumlar

ortaya karmtr. Bu ortaya kan durumlardan bazlar olumlu iken bazlar olumsuzdur.

Ayn meyve eidi, farkl analar zerine alandklarnda farkl tepkiler vermitir. Farkl

tepkiler vermesinin sebebini renmek iin almalar yaplm ve aac oluturan paralarn

(anaara anakalem) birbiri zerine nemli etkileri olduu ortaya konmutur.

1.7.1. Anacn Kalem zerine Etkileri

1.7.1.2. Anacn Kalemin Gelimesi zerine Etkisi

Genel olarak kuvvetli gelien bir anacn zellii, zerine al bulunan kalemde de kendisini gsterir. Ayn meyve eidi kuvvetli analar zerinde kuvvetli

gelimekte ve byk bir ta yapmakta iken zayf analar zerine

alandklarnda ise bodur kalmaktadr.

Anacn etkisi ile ok defa aacn normal habitusunda deimeler meydana gelir. Bu durum daha ok bodurlatrc etkiye sahip analarda grlmektedir. Anacn

etkisi ile aa dikine bir gelimeden daha ziyade yavan ve zayf bir gelime

gsterebilir.

1.7.1.2. Anacn Mahsuldarlk zerine Etkisi

Al aalar daha erken mahsule yatmakta ve daha fazla rn vermektedir. Aalarn genlik ksrl sresi kullanlan anaca gre ksalmakta veya

uzamaktadr.

Meyve aalarndan alnan rn miktar, kullanlan ana ile yakndan alakaldr.

1.7.1.3. Anacn Meyve Kalitesi zerine Etkisi

Anacn meyve zelliklerini, zerine al olan kalemde grmek mmkn deildir. Ana ve kalemin meyve zellikleri arasnda birbirine karma yoktur

fakat analar zerlerine alanm olan kalem meyve kalitesine olumlu ya da

olumsuz etki yapabilmektedir. rnein, armut meyvelerinde grlen iek

ukuru kararmas, baz Avrupa armutlarnn baz dou armutlar zerine

alanmas durumunda ortaya kar.

12

1.7.1.4. Anacn Bunlarn Dnda Kalan Etkileri

Analara, al meyve trnn veya eitlerinin souklara dayanmalar zerine etkileri olur.

Aacn yaam sresi, zerine al bulunduklar anala yakndan alakaldr. Ana, meyvelerin olgunlama zamanna da etki yapmaktadr. Meyve trlerinin deiik toprak tiplerinde yetimelerini salamalar zerine

etkisi vardr.

Hasatlk ve zararllara kar gsterilen reaksiyonlarda etkileri olur.

1.7.2. Kalemin Ana zerine Etkisi

Kalemin gelime gc, anac da nemli lde etkilemektedir. ayet kuvvetli gelime gsteren bir kalem, zayf gelime gsteren bir ana zerine alanrsa

anacn gelimesi uyarlarak alanmam hline gre daha fazla gelimektedir.

Tersine zayf gelien bir kalem kuvvetli bir ana zerine alanrsa anacn

gelimesi alanmam hline gre daha az olur.

Kalemler, baz meyve trlerinde kk geliimi ve ekli zerine etki yapmaktadr. rnein, elma rleri zerine redastrachan elmas alanrsa ana bol saak

kk ve az kazk kk yapar fakat redastrachan elmas zerine oldenburg veya

fameuse elmas alanrsa sadece birka tane kazk kk yapar.

Kalem, anacn daha ksa srede olgunlamasn ve ok souklara dayanmasn da salar.

1.7.3. Ara Anacn Kalem ve Ana zerine Etkisi

Zayf analarn (M9 gibi) kullanlmas hlinde bu analarn topraa balantlar ok zayf olur. Hatta kkler gevrek olduu iin ok defa krlr. Bu durumda

destee ihtiya duyar. Bu sknty zmek iin kuvvetli ana zerine zayf ana

alarz, bunun zerine istediimiz eidi alarz.

Ara ana ne kadar uzun olursa bodurlatrma etkisi o kadar fazla olur. Bodur ara analar, aalarn daha erken iek amasna ve daha ok iek

tomurcuu oluturmasna yardmc olur.

Bodur ana kullanlarak bodurlatrma saland gibi kuvvetli ana kullanlmak suretiyle gelimeyi kuvvetlendirmek de mmkndr.

1.8. Ada Kullanlan Alet ve Malzemeler

A yapmnda a aks, serpet, budama makas, a baltas, a tokma, bilei ta,

testere, a ba, a macunu kullanlr. Bunlarn uygun ekilde kullanlmas ann tutmasn

olumlu ynde etkiler.

13

Resim 1.2: Toplu halde a malzemeleri

A Ba

Yaplacak olan gz ve kalem alarnda gz ve kalemin, anata hazrlanan bu gz ve

kalemlerin taklaca yerlerin hazrlanmasnda kullanlr.

A ekline gre deien eitli a aklar vardr. Gz as iin kullanlan a

aklarnn sapnn ucunda veya aznn arka tarafnda bir trnak bulunur. Bu ksmla anacn

kabuu kaldrlr. Cevizde uygulanan yama gz asnda ise iki azl a aklar kullanlr.

Bu aklarda, baklar aras 2,5-3 cm arasndadr.

Resim 1.3: eitli a baklar

14

Resim 1.4: ki azl a aks

Serpet

Kalem alarnda a yerinin, budamalarda ap byk olan yaralarn (kesim

yerlerinin)perdahlanp dzeltilmesinde kullanlan, azlar kavisli olarak yaplm, kuvvetli

bir akdr.

Resim 1.5: Serpet

Budama Makas

A kalemlerinin alnmas ve hazrlanmasnda, ana ve fidanlarn tuvaletinde, adan

evvel analarda a temizliinde, al analarn tepelerinin kesilmesinde ve aalarn

budanmalarnda kullanlr. Tek tarafl kesen budama makaslar, bitkiyi ezdikleri iin her iki

az keskin olan makaslar tercih edilmelidir.

15

Resim 1.6: Budama makaslar

Testere

Kalem alarn yapmak iin analarn kaln dallarnn kesilip a iin hazrlanmasnda

kullanlr. eitli ekillerde yaplmtr. nce dili ve dar ulu olanlar tercih edilmelidir.

Resim 1.7: Testereler

A Ba

A yapldktan sonra kalem ile anacn aralarnda herhangi bir boluk kalmayacak

ekilde birlemesi ve kalemin oynamamas gereklidir. Bunun iin de a yapldktan sonra

balanmaldr. Ada kullanlan ba malzemeleri rutubetten ve scaktan etkilenmemeli,

elastiki ve dayankl olmaldr. A ba olarak kullanlan en uygun malzeme rafyadr,

bundan baka pamuk, yn iplikler ve polietilen eritler kullanlabilir.

16

Resim 1.8: eitli a balar

A Macunlar

Macun, adan sonra a yarasnn rtlmesinde kullanlr. Macun kullanlmazsa a

abuk kurur, su ve havann temas ile hastalk ve rmeler grlebilir.

A macunlar kalem alarnda kullanlmaktadr. yi bir a macununun souktan

atlamamas, scaktan erimemesi ve a yerini bozmamas gerekir.

A macunlar scak ve souk olarak iki ekilde yaplr. Souk macunlarda stmaya

gerek yoktur. Srldkten sonra iinde bulunan uucu maddeler kaybolur ve macun sertleir.

Scak macunlar stlmadan kullanlamaz. A yerini yakmamas iin macun kullanlrken

scaklna dikkat edilmelidir.

Resim 1.9: A macunu

A Makinesi

Daha ok kalem alarnn yaplmasnda kullanlmaktadr.

17

Resim 1.10: A makinesi

Diken Krc

Daha ok gl gibi trlerin alanmasnda, ana zerinde yer alan dikenlerin

temizlenmesinde kullanlabilecek bir alettir.

Resim 1.11: Diken krc

A Baltas

Yarma kalem alarnda anacn yarlarak a kalemlerinin yerletirilecei yerlerin

hazrlanmasnda kullanlan tahta sapl, keskin azl, n tarafnda gen eklinde bir yark

as bulunan zel tipte bir alettir.

Resim 1.12: A baltas

A Tokma

Yarma kalem alarnda, a yerinin hazrlanmasnda kullanlan, a baltasna vurarak

onun anata bir yark amasn salayan tahta bir tokmaktr.

18

UYGULAMA FAALYET Tekniine uygun olarak a yapmak iin gerekli olan n hazrlklardan aada verilen

ilem basamaklarn uygulaynz.

lem Basamaklar neriler

Ann nedenini tespit ediniz.

A yapma nedenlerini aratrnz.

A zamann tespit ediniz.

A eitlerine gre alarn ne zaman yaplmas gerektiini aratrnz.

Her trn ve eidin a zamann ekolojik artlara gre tespit ediniz.

Gnn uygun saatlerinde a ilemini yapnz.

Kullanlacak malzemeleri tespit ediniz.

Alamada kullanlacak malzemeleri tespit ediniz ve a malzemeleri satan yerleri aratrnz.

Keskin ve temiz malzemeler kullannz. Malzemeleri tam olarak hazrlamadan aya

balamaynz.

Analar tespit ediniz.

Her trn ve eidin alama iin kullanlacak analarnn hangileri olduunu aratrnz.

Analarn kalnln belirleyiniz. Anacn kabuk verip vermediini kontrol ediniz. Ana ile kalemin uyuma zelliklerini dikkate

alnz.

UYGULAMA FAALYET

19

Kalemleri temin ediniz.

Kalem parselinizden veya a kalemi temin edebileceiniz yerlerden a

kalemlerini temin ediniz.

Kalem hazrlama ekillerini hatrlaynz.

Ana kalem ilikisini tespit ediniz. Ana ve kalem arasndaki alama sonras geliimi takip ediniz.

Ann tutmasn engelleyen faktrleri belirleyiniz.

Ann tutmasn engelleyen faktrleri belirleyip gerekli tedbirleri alnz.

A kalemlerine koruyucu tedbirler uygulaynz.

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi

deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Meyve aalarnda niin alama yapldn rendiniz mi?

2. Hangi dnemlerde alama iinin gerekletirildiini rendiniz mi?

3. Alama srasnda lazm olacak malzemeleri tespit edip temin ettiniz mi?

4. Alama iin kullanacanz analar belirlediniz mi?

5. Alama iin kullanlacak kalemleri hazrladnz m?

6. Ann tutmasn engelleyen faktrleri rendiniz mi?

7. Ann tutmasn engelleyen faktrleri rendiniz mi?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz

Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

20

LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.

1. Alama, fizyolojik yaplar birbirine benzeyen iki bitki parasn bir bitkiymi gibi ve devam edecek ekilde birletirme tekniidir.

2. Gz alarnda, alama zamann belirleyen en nemli faktr bitkinin .dir.

3. Anala kalem arasnda tabii bir . olmaldr.

4. A uygulamalar sadece kambiyum tabakas bulunan . bitki gruplarnda yaplabilir.

5. Yaplan ann tutmamasna veya tuttuktan belli bir sre sonra ann atlmasna denilmektedir.

6. Al aalar, daha yatmakta ve daha fazla rn vermektedir.

7. Kalemler, baz meyve trlerinde . ve ekli zerine etki yapmaktadr.

8. Macun, adan sonra . rtlmesinde kullanlr.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.

Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

LME VE DEERLENDRME

21

RENME FAALYET-2

Tekniine uygun olarak gz as yapabileceksiniz.

Etrafnzda bulunan meyve aalarnda hangi a tip gz alarnn kullanldn

aratrnz.

Gz alarnn yapld zamanlar aratrnz.

Gz alarnn srme zamanlarn aratrnz.

Gz alarnda kalem ve analarn llerini aratrnz.

Gz alarnda kullanlan malzemeleri ve zelliklerini aratrnz.

2. GZ AILARI

Gz alar, meyve fidan retiminde en ok kullanlan a grubu olup vejetasyon (aktif

byme) dneminde uygulanr.

Gz alar, altnda odun dokusu bulunan veya bulunmayan kk bir kabuk paras

ile bunun zerinde bulunan bir tek gzle yaplr. Sadece yongal gz as metodunda, kabuk

parasnn altnda odun dokusu bulunur.

Gz alarnn uygulanmas, pratikte ana ve a kalemlerinin kabuk vermesine

baldr. Kabuun, odundan kolaylkla ayrlabilmesi arttr. Bu durum bitkinin aktif

bymede olduu ilkbaharda yeni byme ile balar ve sonbaharda bymenin sona ermesi

ile durur. Bu periyot, kabuun odundan kolaylkla ayrlabildii mevsimi gsterir. Bununla

birlikte su noksanl, yapraklarn herhangi bir sebeple dklmesi veya zarar grmesi veya

dk scaklklar gibi artlar, kabuun skarak oduna yapmasna ve bu yzden gz

asnn ciddi ekilde zorlamasna sebep olur. Gz as metotlar iinde sadece yonga gz

as, kabuun odunla ayrlmad hllerde yaplabilir.

Gz Asnn Avantajl Ynleri

Gz alar, kurun kalemden daha ince analara dahi yaplabildiinden anacn daha fazla kalnlamas iin beklemeye lzum yoktur.

Her anaca bir tek gz takld iin az kalem kullanlr. Kalem bulma ii kolaylam olur.

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA

22

Anata ok az yara aldndan ann tutmas dier alara gre daha kolay olur. A tutma oran %80-95 arasndadr.

A tutmad takdirde, ayn dnem iinde ana zerine birka defa daha a yaplabilir.

Gz asndan meydana gelen srgnler dier alara gre daha dzgn ve daha kuvvetli olur. Balamak iin ayrca destee gerek yoktur.

ok kolay yaplan bir adr. Usta bir ac ve bir balayc gnde 800-1200 aras gz as yapabilir.

Durgun gz a, dier ilerin azald bir mevsimde yapldndan fidanlklarda iyi bir i blm salanr.

Macun kullanlmaz. ok kolaydr. Herkes birka tecrbeden sonra dikkatle alt takdirde

mkemmel bir ekilde gz as yapabilir.

Gz alar yapldklar dneme gre ikiye ayrlr:

2.1. Durgun Gz Alar

15 temmuzdan eyll sonuna kadar yaplr. Taklan gz, yapld yl srmez ancak

gelecek ilkbaharda srer. zellikle yazlar ksa, klar sert geen blgelerde uygulanr.

Fidanlklarda al fidan yetitirmede kullanlr. Durgun gz asnn sona erme zaman,

analarda su ekilmesi, yani kabuk vermemesi ile anlalr.

Durgun gz as takldktan sonra srmemesi istenir. zsuyun ok fazla faaliyette

bulunduu zamanlarda yaplan durgun gz alar genellikle srer. Bu srgnler, iyice

pikinlemeden ka girecekleri iin zarar grebilir.

A geciktirildiinde ise zsu faaliyeti sona ermi olur ki ana ve a kalemi, kabuk

vermedii iin artk a yaplamaz.

Bunun iin durgun gz asnn zsu faaliyetinin nispeten iddetin dt zamanlarda

yaplmas uygun olur. Durgun gz asnda ilk olarak zerdali, eftali, badem ve erik gibi sert

ekirdekliler alanr, sonra yumuak ekirdeklilerden armut, ayva gibi aalara tatbik edilir.

Sert ekirdeklilerden kiraz, vine, idris; yumuak ekirdeklilerden elmalara yukardakilerden

daha sonra yaplr. nk bu son aalarda zsu, dierlerine nazaran ge zamanlara kadar

devam eder, ge ekilir.

Kurak ve nispeten scak geen yllarda, zsu hareketi daha erken duraca iin byle

yllarda, normal yllara gre aya daha erken balanmaldr.

Gz alarnn yaplaca en uygun vakit, sabahleyin erkenden kulua ve leden

sonra 15.00ten hava kararncaya kadar geen zamandr. Fazla scakta yaplan alarn tutma

nispeti az olduu gibi yamur altnda da gz as yaplmamaldr.

23

Durgun gz asnda a kalemi olarak o yln srgnleri kullanlr. Alnan a

kalemleri derhl kullanlmal, fazla bekletilmemelidir. Odun gz ihtiva eden srgnler, a

kalemi olarak seilmelidir.

2.2. Srgn Gz Alar

Srgn gz alarnda gz, anaca takld yl uyanr ve bundan o yl srgn meydana

gelir. Srgn gz alar yapldktan 10-15 gn sonra tutar ve srer. Srgn gz alar daha

ok byme mevsimi uzun olan lman iklim blgelerinde uygulanmaldr. Srgn gz

alar, bir yl iinde iki ayr dnemde yaplabilir.

lkbahar erken srgn gz as: lkbaharda aalara su yrynce yaplr. Geen yln srgnleri kullanlr. Bu a elma, dut, kiraz

aalarnda ksmen yaplabilir. klimi sert olan yerlerde yaplmaz.

nk bu sren srgnler iyi odunlamadan ka girer ve zarar

grebilir. Bu a lman blgelerde uygulanr.

lkbahar erken srgn gz asnda, adan iki hafta sonra a kaynaynca taklan gz

aktif bymeye zorlamak iin anacn, a gznn hemen zerinden kesilmesi gerekir. Bu

arada anataki uyur gzlerden kan srgnler de dipten karlr.

Haziran gz as: Mays-haziran aylarnda yeni srgnlerden gzler alnarak yaplr. Odun gzlerini abuk olgunlatran tr ve eitlerde

kullanlr.

Bitki trlerine gre uygulanan eitli gz alar vardr.

2.3. T Gz As

Gz Hazrl

Gzler pikinlemi yllk srgnlerin orta ksmlarndan alnmaldr. Gz alnacak

daln yapraklar gz alma ileminden nce 0,5 cm sap braklarak kesilmelidir.

Gzn kartlmas iin gzn yaklak 1-2 cm kadar altndan bakla kesim

yaplmaya balanr ve yukarya doru gz 1 cm geene kadar kesime devam edilir. Burada

yatay bir kesim yaplr ve gz kartlm olur. A gz alnrken kabuk ksmna zarar

verilmemelidir. Gz kartldktan sonra byme tabakas kopartlmadan odun tabakas

kabuktan ayrlr.

24

ekil 2.1: T Gz asnda gz hazrl

Resim 2.1: T Gz asnda gz hazrl

ekil 2.2: Kalemden gz alndktan sonraki durum

( 1. Odun, 2. Kambiyum, 3. Odun, 4. Gzn byme noktas)

Ana Hazrl

A yaplacak anata alanacak ksm, zerindeki dal ve yapraklardan temizlenir.

Keskin bir a ba ile T eklinde toprak seviyesinden 15-20 cm yukardan anacn kabuu

kesilir.

izim srasnda odun tabakasnn kesilmemesine dikkat edilir. lk nce Tnin st

ksm daha sonra alt ksm oluturulur ve a bann tersi ile Tnin kanatlar alr.

25

ekil 2.3: T Gz asnda ana hazrl

Resim 2.2: T Gz asnda ana hazrl

Gzn Anaca Yerletirilmesi

Kalemden kartlan gz odunlu veya odunsuz olarak alnr, anata alan kabuun

ular hafife kaldrlarak gz yukardan aaya doru yerletirilir. Gz mutlaka yukar

doru bakmaldr.

Ana zerinde alm olan Tnin kanatlar arasna gz yerletirilir ve aa doru

itilir. Gzn tabakasnn st ksm ile Tnin st ksmndaki kabuk tabakas st ste getirilir.

Daha sonra kanatlar gzn zerine kapatlr. Bylece ana ve gzn daha sk kaynamas

salanm olur.

26

Yamurlu blgelerde yamur sularnn alan T iine girmemesi ve a noktasnda

kaynamaya engel olmamas iin ters T gz as yaplr.

Daha sonra hava almayacak ekilde rafya veya dier a balar ile a balanr.

Macunlamaya gerek yoktur. A ba, 15 gn sonra gevetilir veya kesilir.

A yaplmadan 34 gn nce ve yapldktan sonra al bitkilerin sulanmas ada

tutma baarsn arttrmaktadr.

ekil 2.4: T gz asnn yaplma aamalar

Ann Korunmas

1015 cm uzunluundaki a ba kopartlr. A ba ile gz darda kalacak ekilde

a noktas sarlr. Sarlma srasnda ne ok sk ne de gevek sarlmaldr. Bylece a

kurumaya kar korunmu olur. 15 gn sonra a kontrol edilir ve a ba zlr. A

tutmu ise gz zerinde braklan yaprak sap kolayca der. Tutmam ise yaprak sap sk

bir ekilde gze bal kalr.

27

ekil 2.5: T gz asnn yapl aamalar

2.4. Yama Gz As

Yama gz as ceviz ve pikan gibi kabuklar kaln olan meyve trlerinde geni lde

baarl olarak uygulanmaktadr. Bu trlerin a elikleri genellikle daha kalndr (1,25 -2,5

cm). Bu tr alarda ana zerinde, kare veya dikdrtgen eklinde kabuk tabakas

tomurcuklar ile birlikte kartlr. Ana ve a kaleminin her ikisinin de ok iyi kabuk

vermesi gerekir.

Ana ve a kalemleri zerinde bir gz ortalayacak ekilde kabuk paralarnn

alnmasn kolaylatrmak iin enlemesine paralel kesim yapan iki azl baklar kullanlr.

28

ekil 2.6: Yama a

Anacn Hazrlanmas


Keskin ift azl zel bir a ba ile toprak seviyesinden 15-20 cm yukardan yama

eklinde anacn kabuu kesilir.

Resim 2.7: Yama gz asnda ana hazrl

29

Resim 2.3: Yama ann yapm aamalar

Gzn Hazrlanmas

htiya duyulan a kalemi gnlk olarak kesilip kullanlmal, mecbur olmadka

kalem stoku yaplmamaldr. A kalemleri nemli bir uvala sarlm olarak a parselinin

glge bir yerinde muhafaza edilmelidir.

Keskin ift azl zel bir a ba ile anatan karlan yama byklnde,

zerinde gz bulunan bir yama alnr. A gz alnrken kabuk ksmna zarar

verilmemelidir.

Resim 2.8: Yama gz asnda gz hazrl

30

Gzn Anaca Yerletirilmesi

Kalemden kartlan, zerinde gz bulunan yama, anatan kartlan yama boluuna

oturtulur. Gz mutlaka yukar doru bakmaldr. Eer para bykl tam olarak

ayarlanamam ise tam oturmaz ve ann tutma baars der.

Daha sonra hava almayacak ekilde rafya veya dier a balar ile a balanr.

Macunlamaya gerek yoktur. A ba, 15 gn sonra gevetilir veya kesilir.

A yaplmadan 34 gn nce ve yapldktan sonra al bitkilerin sulanmas ann


Resim 2.4: Yama gz asnda gzn anaca yerletirilmesi

Ann Korunmas

Gzn ana zerine yerletirilmesinden sonra a ba ile balanr ve a macunu

srlr.

2.3. Yongal Gz As

Yonga gz as, olgun gzn bulunduu her dnemde gerekletirilebilecek bir

tekniktir. nk kabuk vermesi olayn beklemeye gerek yoktur. Bu teknikte alama sezonu

T gz asna gre uzundur. Kolay kabuk vermeyen (akaaa gibi) trlerin oaltlmasnda

T gz asna gre daha baarl bir ekilde uygulanr.

Anacn ve Gzn Hazrlanmas

T gz as ve yonga gz asnn temel mant ayndr fakat kesimleri son derece

farkldr. Ada kullanmak istediimiz bir gz, altnda bir odun paras (yonga) tayacak

biimde a gz ubuundan karlr ve benzer bir kesimle anatan karlan ayn

byklkteki yongann yerine yerletirilir.

31


Anacn kabuu, odunu ile birlikte keskin bir a bayla toprak seviyesinden 15-20 cm

yukardan gvdeye dik olarak 0,2-05 cm derinlikte kesilir. Kesilen ksmn 3-4 cm

yukarsndan kesiin arka ksmna doru gvdeye paralel olarak odunlu ksm ile kesilerek

karlr.

Gzn Yerletirilmesi

Ana ve a kalemi zerinde gerekletirilen kesimler genellikle ayn byklktedir.

Bununla birlikte her zaman ayn byklkte olmayabilir. Bu durumda genellikle kesimin

balangcndan balayarak aa doru 1/3lk ksma yerletirilir. Eer gz daha dar ise ana

zerinde bir tarafa yerletirilir. Gz mutlaka yukar doru bakmaldr.

ekil 2.9: Yongal gz asnn yaplma biimleri

ekil 2.10: Yongal gz asnda gzn anaca yerletirilmesi ve balanmas

32

Ann Korunmas

Hava almayacak ekilde rafya veya dier a balar ile a balanr. Macunlamaya

gerek yoktur. A ba, 15 gn sonra gevetilir veya kesilir.

A yaplmadan 34 gn nce ve yapldktan sonra al bitkilerin sulanmas ann


Resim 2.5: Yongal gz asnda gzn anaca yerletirilmesi ve balanmas

Resim 2.6: Tutmu ve srm yongal gz as

2.4. Flt Gz As

Ceviz ve pikan benzeri sert kabuklu meyvelerde daha ok kullanlr. Bu tip ada ana

zerinden tm boru eklinde bir para karlr. karlan bu para flte benzediinden bu

isimle anlr. Pratik kulanm ok yaygn deildir.

33

ekil 2.11: Flt a

Anacn Hazrlanmas

ift azl bak ile gz tam orta ksma gelecek ekilde kabuk tabakas dairesel olarak

izilir. Daha sonra gzn arkasndan dikey bir kesim yaplarak kabuk kartlr.

Gzn Hazrlanmas

Anata olduu gibi burada da ift azl bakla dairesel kesim yaplr ve kabuk

tabakas bozulmadan ve tam olarak yerinden kartlr.

Gzn Yerletirilmesi

Ana ile kalemden kartlan para byklkleri ayn olaca iin gz ieren para

sorunsuz bir ekilde yerine oturacaktr. Eer para bykl tam olarak ayarlanamam ise

para tam oturmaz ve ann tutma baars der.

Ann Korunmas

Gzn ana zerine yerletirilmesinden sonra a ba ile balanr ve a macunu

srlr.

34

UYGULAMA FAALYET

Tekniine uygun olarak gz as yapabilmek iin aada verilen ilem basamaklarn

uygulaynz.


Anac hazrlaynz.

Anac yapacanz aya uygun ekilde hazrlaynz.

Gz hazrlaynz.

A iin gz hazrlaynz.

Gz anaca yerletiriniz.

Gz anaca yerletiriniz.

A ba ile balaynz.

A ba ile balaynz.

UYGULAMA FAALYET

35

Ay koruyucu tedbirler alnz.

A yerini a macunu ile kaplaynz. Srgn aya balaynz.

Ann tutup tutmadn kontrol ediniz.

Ay yaptktan 2-3 hafta sonra ay

kontrol ediniz. A gzn balamaynz. Balama ilemini ok sk yapmaynz. Yara yerlerine macun srnz.

A ban znz. A ban kontrolden sonra znz.

Anatan kan srgnleri temizleyiniz. Adan sonra sk sk kontrol ediniz. A yerinin altndan kan srgnleri

temizleyiniz.

Anacn tepesini kesiniz.

Anacn tepesini, kan srgnn hemen stnden trnak brakmadan kesiniz.

36

KONTROL LSTES



deerlendiriniz.


1. almaya balamadan nce anac hazrladnz m?

2. almaya balamadan nce gz hazrladnz m?

3. Gz, ana zerindeki yerine uygun bir ekilde yerletirdiniz mi?

4. Alama ilemi bittikten sonra a ba ile baladnz m?

5. Al ksm d etkenlere kar koruyucu tedbirler aldnz m?

6. Alamadan 2-3 hafta sonra anzn tutup tutmadn kontrol ettiniz mi?

7. Anz tutmu ise a balarn zdnz m?

8. Anatan kan srgnleri temizlediniz mi?

9. A tutmu ise anacn tepesini vurdunuz mu?

DEERLENDRME




37

LME VE DEERLENDRME Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.

1. Gz alarnn uygulanmas, pratikte ana ve a kalemlerinin baldr.

2. Gz alar kurun kalemden daha ince analara dahi yaplabildiinden anacn beklemeye lzum yoktur.

3. Gz alarnda tutma oran .. arasndadr.

4. Durgun gz alarnda taklan gz yapld .. ancak gelecek ilkbaharda srer.

5. Erken srgn gz as ilkbaharda aalara yaplr.

6. Yamurlu blgelerde yamur sularnn alan T iine girmemesi ve a noktasnda kaynamaya engel olmamas iin ..as yaplr.

7. htiya duyulan a kalemi . olarak kesilip kullanlmaldr.

8. as ceviz ve pikan benzeri sert kabuklu meyvelerde daha ok kullanlr.

DEERLENDRME




LME VE DEERLENDRME

38

RENME FAALYET-3

Tekniine uygun olarak kalem as yapabileceksiniz.

Etrafnzda bulunan meyve aalarnda hangi a tip kalem alarnn

kullanldn

aratrnz.

Kalem alarnn yapld zamanlar aratrnz.

Kalem alarnn srme zamanlarn aratrnz.

Kalem alarnda kalem ve analarn llerini aratrnz.

Kalem alarnda kullanlan malzemeleri ve zelliklerini aratrnz.

3. KALEM AILARI

Kalem alar, alanacak anacn zerine retilecek meyve tr ve eidine ait zerinde

bir veya birka a gz bulunan bir a kaleminin tanp uygulanmas eklinde yaplan

alardr.

Kalem alar daha ok gz as yaplamayacak kadar kaln olan analara veya durgun

T gz as yaplm fakat as tutmam olan kaln analara yaplr.

Kalem, zerinde birka uyur gz bulunan ve bir yllk srgnlerden alnm bir

paradr. A kalemi bir veya iki boumlu olabilir.

Kalem alarnn yapmna, ilkbaharda anaca su yrmeden biraz nce balanr, su

yrdkten 5-10 gn sonraya kadar devam edilir. Bu devrede kalem zerindeki gzlerin

uyanmam olmas gerekir. Bu nedenle aalarn durgun devresinde alnan a kalemleri a

zamanna kadar saklanr.

K dneminde alnan kalemler, a zamanna kadar 50 100 adetlik demetler yaplp

zerine eidi yazlarak balanr.

Fazla scak veya souk olmayan, serin yerlerde nemli kum veya tala iinde saklanr.

Arada kontrol edilerek s, nem ve kuruma durumlar incelenir.

Kalemler kesildikten birka gn sonra kullanlacaksa ii su dolu bir kovaya konabilir

veya slak uvala sarl olarak da muhafaza edilebilir.

ARATIRMA

AMA

RENME FAALYET3

39

A yapmnda kullanlacak kalem srgnleri, damzlk olarak seilen iyi kaliteli,

verimli, hastalksz, standart meyve eitlerinin aalarndan alnmaldr. Srgn dallar

pikinlemi, zerinde yeterli sayda salkl gz bulunan, gne gren taraftaki kurun

kalem kalnlnda olan bir yl nceki srgnlerden alnmaldr.

Obur dallardan a kalemi alnmamaldr. nk bu dallarn verime yatmalar zor olur.

3.1. Yarma A

Meyve aac (elma, kiraz, eftali, kays vb.) trlerinde ve iekilikte eit deitirme

amacyla yaplan kalem alarnn yaygn ve en basit olandr. Yarma a, kklenmesi zor

olan eitlerin oaltlmasnda kullanlr. Kalem asnn bu tipi, kalem ve gzn hl uyur

olduu genellikle erken ilkbahar ya da k aylar srasnda yaplr. Yarma a ana dallar, yan

dallar ve ana gvde zerine yaplabilir.

Yarma a ilkbaharda anaca su yrd zaman yaplr. Anacn kaln olduu,

yumuak ekirdekli trler (elma, armut vb.) ile ceviz, asma aalarnda uygulanmas tavsiye

edilen ve eit deitirme as olarak bilinen bir alama metodudur.

Anacn Hazrlanmas

A yaplacak ana testere ile yatay olarak kesilir. Kesilen anata srtnmenin

etkisiyle kabuk ve kambiyum tabakas ypranr. Ypranan bu ksmlar a aksyla ince bir

tabaka hlinde kesilerek dzeltilir.

Ana, a baltas ve tokmak kullanlarak anacn merkezinden ve aaya doru 5 -7,5

cm uzunluunda yarlr. Yarma srasnda anacn aalara doru yarlp yara yzeyinin

artmamas iin yarma yerinin az aasndan iple balanr.

Kalemin Hazrlanmas

Kalem alarnda, yarn her bir ucuna tek kalem yerletirilir. Bu nedenle her bir a

iin 2 kalem hazrlanr. Seilen kalemler 3-4 tane iyi gz ihtiva etmelidir. Keskin bir alama

ba kullanlarak en alttaki gzn yanndan ve kalemin alt ksmna doru 2,55 cm

uzunluunda iki taraftan dzgn ve uca doru incelecek ekilde kesime balanr. Kesim

neticesinde, en alttaki gzn yzeyi kart yzeylerden hafife kalndr. Bu yzden kalemin

alt ksmnda, her iki yzeyden ileriye gidildike yavaa incelir.

Kalemler zerinde 2 gz kalacak ve bu gzlerin ucu yukar bakar pozisyonda iki

tarafndan da meyilli olacak ekilde kesilir.

40

ekil 3.1: Yarma a

Resim 3.1: Yarma a yapm aamalar

41

Kalemin Yerletirilmesi

Hazrlanan kalemler, anala kalemin kambiyum tabakalar akacak ekilde

yerletirilir. Ana ve kalemde alan yara yerleri havayla temas etmeyecek ekilde

macunlanr. A ba ile a yeri balanr.

Her anaca en fazla iki kalem taklabilir.

ekil 3.2: Kalemin anaca yerletirilmesi

A Balanmas

Kamann ince ucu yarktan kartlr, bunun neticesinde ana kapanabilir. Anatan

gelen basn, kalemleri yerinde tutacaktr. Kurumaya engel olmak ve su kaybn nlemek

iin a boyas ya da a macunu ile tm kesim yzeyleri titiz bir ekilde kapatlr. Eer

yarktaki her iki kalem de tutacak olursa genellikle bunlardan biri dierinden ok daha hzl

byyecektir. lk byme sezonundan sonra gl kalem seilir ve zayf olan kartlr. A

macununun scakl nemlidir. Onun scakl akclk iin yeterli fakat bitki dokularn

ldrecek scaklkta olmamaldr. Son gnlerde a boyalar macunlarn yerini almtr.

nk onlarn kullanm kolaydr ve stlmalar gerekli deildir.

Resim 3.2: Tutmu ve srm yarma a

42

ekil 3.3: A kalemlerinin korunmas

3.2. Kakma A

Fidanlarda, gzden kam veya gz alar tutmayanlara ilkbaharda kakma a yaplr.

Kakma a kaln gvdeli analara uygulanmaktadr. Kakma a 7,510 cm ve daha kaln

dallara ve gvdeye uygulanabilir.

Kakma a, kalemler iyi muhafaza edildikleri takdirde ilkbaharda byme dneminin

balangcna kadar yaplabilir.

Anacn Hazrlanmas

Ana, a yaplacak yerden ana eksene dik, dzgn ve temiz bir ekilde testere ile

kesilmelidir. Yara yeri bak veya serpetle dzeltilir. Anacn st ksmnda 4-5 cm uzunlukta

(V) eklinde bir yuva alr. Bu yuvann enine kesiti bir gen eklindedir.

A yaplacak dal ve gvdenin kalnlna gre taklacak kalem says dolaysyla

alacak V eklindeki yuva says artabilir.

Kalemin Hazrlanmas

V eklindeki olua tek kalem yerletirilir, bu nedenle hazrlanan V eklindeki oluk

adedince kalem hazrlanr. Kalemler 1012 cm uzunlukta ve iki gzl olarak hazrlanr.

En alt gzn kar istikametinde ortalama 3 cmden balanlarak aa doru incelecek

ekilde gen kesim yaplr.

43


Kalem, alan V eklindeki olua tam olarak oturacak ekilde anaca yerletirilir. Her

bir kalemin kambiyumu anacn kambiyumu ile temas etmelidir.

Anataki kesim ile kalemdeki kesimin ayn boyutlarda olmas kalemin ana zerine

iyi oturmas ve boluk kalmamas asndan nemlidir.

A Balanmas

Kalemler takldktan sonra a ba ile kalemler yerlerine sabitlenir. Kurumaya engel

olmak ve su kaybn nlemek iin a boyas ya da a macunu ile tm kesim yzeyleri titiz

bir ekilde kapatlr. lk byme sezonundan sonra gl kalem seilir ve zayf olanlar

kartlr. A macununun scakl nemlidir. Onun scakl akclk iin yeterli fakat bitki

dokularn ldrecek scaklkta olmamaldr. Son gnlerde a boyalar macunlarn yerini

almtr. nk onlarn kullanm kolaydr ve stlmalar gerekli deildir.

ekil 3.4: Kakma ann yapm aamalar

3.3. oban (Kabuk) As

Kabuk alar, meyve aalarnda ve iekilikte ok kullanlmaktadr. Yarma aya

gre bu teknii daha geni apl (1030 cm) analara uygulayabiliriz. Erken ilkbaharda

odunun kolayca kabuk verdii fakat gvdede ok gl su aknn olmad dnemde

yaplr. Ana, yarma ada olduu gibi keskin bir testere ile dzgn bir ekilde kesilmelidir.

Anacn Hazrlanmas

Anacn a yaplacak dal gvde eksenine dik olarak testere ile kesilir. Kesilen yzey

serpet ile dzeltilir. Anacn kabuu, a aks ile yukardan aaya doru odun tabakasna

kadar ve 5-6 cm uzunlukta izilir. Kabuklar kaldrlr.

44

Kalemin Hazrlanmas

Kalemlerin zerinde en az bir gz olmaldr.

Kalemin anaca yerletirilecei taraf, tek yne meyilli olarak keskin bir a aksyla

bir seferde kesilir. Burada dikkat edilecek husus kalemin ilk gznn da bakmasdr.

ekil 3.5: A kalemlerinin hazrlan


Hazrlanan kalem, kabukla odun dokusu arasna yerletirilir. Bir anaca, kalnlna

gre 2den fazla kalem taklabilir.

ekil 3.6: Anata a yerleri

Hazrlanan kalem, kabukla odun dokusu arasna yerletirilir.

Anacn kabuu ar kaln ise kabuk, odun ksmndan ayrlacak ekilde kaldrlr.

Kalem, kaldrlan kabuun altna ince bir ivi ile aklr.

45

Resim 3.3: Anacn tepesinin testere ile dzgnce kesilmesi

Resim 3.4: Ar kaln kabuklu anata kalem yerletirilecek yerin hazrlanmas

Resim 3.5: Usulne uygun hazrlanm kalemin anaca yerletirilmesi

46

Resim 3.6: Kalemlerin anaca yerletirilmesi

Resim 3.7: Kalemler yerletirildikten sonra macunla yara yerlerinin kapatlmas

A Balamas

Kar karya getirilen btn yzeyler, a macunu ya da a boyas ile kaplanr.

Kalemler bymeye balad zaman her bir ktk iin en gl olan seilir ve dierleri

kesilerek kartlr. Kabuk alar, zayf birlemeye eilimlidir bu yzden genellikle bir

kaza balanr ya da ilk birka yl boyunca desteklenir.

47

ekil 3.7: Kabuk alar

3.4. ngiliz As

Gz asnn baar orannn dk olduu (ceviz, asma, kiraz, elma gibi) baz trlerde

uygulanan kalem as yntemidir. Ada tutma oran yksektir. Bu yntemde kalem ve

anacn ayn kalnlkta olmas gerekir. Ana ile kalemin ayn kalnlkta olmad durumlarda

a tutsa bile ilerleyen zamanlarda kaynama problemlerinden dolay a yerinde ikinlikler

ve uyumazlklar grlr.

3.4.1. Dilciksiz A

ngiliz as bir kk paras veya gvde zerine bir kalem eklemesinde kullanlr. Bu

basit metot, genellikle birleme ya da kallus oluumun kolay olduu otsu bitkilerde veya 1,5

cm ya da daha az apa sahip olan gvde ieren bitkilerde kullanlmaktadr. ngiliz alarnda,

ana ve kalemin her ikisinin ap ayn olmaldr.

48

Kalem Hazrl

Kalemlerin zerinde en az bir gz olmaldr.

Kalemin anaca yerletirilecei taraf, tek yne meyilli olarak keskin bir a aksyla

bir seferde kesilir. Burada dikkat edilecek husus kalemin ilk gznn da bakmasdr.

Ana Hazrl

Kalemin yerletirilecei taraf, 22,5 cm uzunluunda meyilli olarak ve kalemdeki

kesik ile ayn uzunlukta olacak ekilde kesilir.


Hazrlanan kalem ve anacn kesilen yzeyleri kambiyum tabakalar akacak ekilde

kar karya getirilerek lastik a band ya da a ba ile balanr. A yeri, a macunu veya

parafin ile kapatlr.

Ann Korunmas

A kaynayana kadar anaca sprey eklinde su verilir. Fazla sulama kalemde lme

sebep olabilir. A iyiletikten hemen sonra mutlaka a band ya da ba kartlmaldr.

ekil 3.8: Dilciksiz ngiliz as

3.4.2. Dilcikli A

Dilcikli ngiliz as en ok meyve aac ya da ss aac alarnda kullanlmaktadr.

Ana ve kalemin her ikisi de eit lde ve tercihen aplar 1,5 cmden az olmaldr. Kesilen

kalem ve ana yzeylerine birbirine kar gelecek ekilde dilcik alr. Dilcikler birbirine

49

geecek ekilde karlkl olarak yerletirilir. Bu ekilde yaplan aya dilcikli ngiliz as

denir.

Kalem ve Anacn Hazrlanmas

Anacn kesiminde apraz kesim yaplr. Kesim yzeyinin uzunluu, a yaplacak

anacn apndan 4-5 kere daha uzun olmaldr. Kalemin taban ksmnda ayn tipte bir kesim

yaplr.

Daha sonra kabuk ile zn ortasna, anacn kesim yaplan ucuna aprazlama ban

az yerletirilir. z ve odunun merkezinden a yapacak ekilde ban az aa doru

tek seferde kullanlr. lk apraz kesimin sonuna gelindiinde durulur. kinci kesim odunun

parasn takip etmemeli fakat ilk kesime paralel yaplmaldr.


Kalem de ayn ekilde hazrlanr. Ana iine kalem yerletirilir. Bylece kam ve dil

birbirine balanr. Mutlaka onlarn kambiyumlarnn ayn hizada olmas salanr.

Ann Korunmas

A yeri, a ba ya da band ile balanr ve a boyas veya a macunu ile kaplanr.

Asla balama materyallerinin gvdeyi skmasna izin verilmez.

ekil 3.9: Dilcikli ngiliz as

50

UYGULAMA FAALYET Tekniine uygun olarak kalem as yapabilmek iin aada verilen ilem

basamaklarn uygulaynz


Anac hazrlaynz. Anaca zarar vermeyiniz.

Kalemi hazrlaynz. A iin kalem hazrlaynz.

Kalemi anaca yerletiriniz. Kalemi anaca yerletiriniz. Kambiyum tabakalarnn birbiri ile

akmasn salaynz.

A macunu srnz. A macununu srnz.

A ba ile balaynz.

A ban ok sk veya gevek

olmayacak ekilde balaynz.

A gzn balamaynz. Yara yerlerine macun srnz. Kambiyum tabakalarnn birbiri ile

akmasn salaynz.

Kalem zerindeki alt gzn dar bakmasna dikkat ediniz.

Ay koruyucu tedbirler alnz. Gerekli ise ay korumak iin tedbir

alnz.

Ann tutup tutmadn kontrol ediniz.

Ay yaptktan 2-3 hafta sonra ay kontrol ediniz. A balarn ana ve kaleme zarar

vermeden znz.

Tutmayan analara zaman varsa yeniden gz veya kalem yerletiriniz.

A ban znz. A ban kontrolden sonra znz.

Anatan kan srgnleri temizleyiniz. Adan sonra sk sk kontrol ediniz.

A yerinin altndan kan srgnleri

temizleyiniz.

Anacn tepesini kesiniz. A yaplan ksmn stnden anac

kesiniz.

Turnak brakmaynz.

UYGULAMA FAALYET

51

KONTROL LSTES



deerlendiriniz.



2. almaya balamadan nce kalemi hazrladnz m?

3. Kalemi ana zerindeki yerine uygun bir ekilde yerletirdiniz mi?

4. A yaplan yerlere macun srdnz m?



7. Alamadan 2-3 hafta sonra anz kontrol edip tutup tutmadn kontrol ettiniz mi?




DEERLENDRME




52


1. Meyve aac (elma, kiraz, eftali, kays vb.) trlerinde ve iekilikte eit deitirme amacyla yaplan kalem alarnn yaygn ve en basit olan

tercih edilir.

2. Yarma ada, alama aletlerinden kama ve tokmak kullanlarak anacn merkezinden ve aaya doru ..cm uzunluunda yarlr.

3. Yarma ada her anaca en fazla ..kalem taklabilir.

4. ..daha ok 10-30 cm gvde geniliine sahip olan analarda kullanlmaktadr.

5. Yaplan alamalar sonrasnda a yerleri . Veya ile kaplanr.

6. ngiliz alar..ve.olmak zere ikiye ayrlr.

DEERLENDRME




LME VE DEERLENDRME

53

RENME FAALYET-4

Tekniine uygun olarak onarma as yapabileceksiniz.

Etrafnzda bulunan meyve aalarnda hangi a onarma alarnn

kullanldn

aratrnz.

Onarma alarnn yapld zamanlar aratrnz.

Onarma alarnn srme zamanlarn aratrnz.

Onarma alarnda kalem ve analarn llerini aratrnz.

Onarma alarnda kullanlan malzemeleri ve zelliklerini aratrnz.

Onarma alarnn yaplma nedenlerini aratrnz.

4. ONARMA AILARI

Meyve aalarnda kklerin ve gvdenin toprak ileme aletleri, kemirgen hayvanlar ve

hastalklarla zarar grdklerinde aacn mrn uzatmak amacyla tamir alar

uygulanmaktadr.

4.1. Kemer A

Genellikle tamir as olarak aalarn kk ve kk boazlarnda zarar meydana

gelmise uygulanr. Aacn yanna dikilen rler veya aa dibinden kan srgnler

gvdeye alanr. Zarar ok fazla ise aacn etrafna 1015 cm aralkla rler dikilir ve

bunlar alanr. Alamada kabuk as yntemi uygulanr.

Kalem Hazrl

Ana yaralandktan sonra yan taraflarna 10-15 cm aralklarla rler dikilir.

rn (kalem) ucu anaca yerletirilecek hizada tek yne meyilli olarak (kesilen

yzey i tarafa bakacak ekilde) keskin bir a aksyla bir seferde kesilir.

ARATIRMA

RENME FAALYET4

AMA

54

Ana Hazrl

nce l ve yrtlm kabuk kaznp atlr. Yara yeri temizlenir, yaralanm blgenin

st tarafndaki kabuk, a ba ile kalemin (r) kesik tarafnn iine yerleebilecei

boyutta izilir.

Kalemin Anaca Yerletirilmesi

Bir anaca kalnlna gre birden fazla kalem taklabilir.

Hazrlanan kalemin (r) ucu, kabukla odun dokusu arasna yerletirilir.

Anacn kabuu ar kaln ise kabuk odun ksmndan ayrlacak ekilde kaldrlr.

Kalem, kaldrlan kabuun altndan ince bir ivi ile anaca aklr.

Daha sonra a ba ile balanp a macunu ile yara yerleri kapatlr.

ekil 4.1: Kemer ann yanatrma a eklinde yaplmas

4.2. Kpr A

Aalarn gvde ve dallarndaki kabuklarn kemirgenler (tavan, fare) alet, ekipman,

ila vb. etkilerle zarar grmesi sonucunda mevcut yaray onarmak amacyla yaplan adr.

Kpr a, bir boru hatt gibi alr, bylece su ve besin maddeleri zarar grm

alann bir tarafndan dier tarafna tanr. Kpr alar, genellikle aktif byme balamadan

nce erken ilkbaharda bitmi olmaldr.

Kpr a deiik birka yntemle yaplabilir.

Birinci yntemde, kalemlerin ular dzgn ve dikdrtgen ekilde yontulur. Anata

onarlmas gereken kabuk silinir ve temizlenir. Yara yerlerinin alt ve st tarafnda her kalem

iin 5-7 cm uzunlukta kabuk paras izilerek kartlr. Kabuk, a kaleminin yarasna eit

55

olarak dikdrtgen eklinde izilir. izilen kabuun 1-1,5 cmlik dil ksm braklp gerisi

kesilip atlr. Bu ilem alanacak kalemlerin says kadar tekrarlanr. Hazrlanan kalemler 5-

7 cm uzunluunda yzlek olarak kesilir ve aksi ynde 1-1,5 cmlik ikinci bir kesim yaplr ve

kalemin iki ucu da bu ekilde kesilir. Bu kalemler anata hazrlanan yerlerine sokulur, kk

ivilerle sabitlenir ve macunlanr.

ekil 4.2: Kpr asnn yapl

kinci yntem, kabuk alt as gibi yaplr. A yaplmadan nce onarlmas gereken

kabuk silinir, temizlenir ve dzeltilir. Yara yerinin st tarafndaki kabukta ters T, alt

tarafnda ise T eklinde yaralar alr. Anata alan yaralarn uzunluuna eit olacak ekilde

kalemler kesilir. Kalemlerin ularnda gzlerin alt tarafndan kabua paralel olacak ekilde

dzgn kesimler yaplr. Anaca yerletirildikten sonra ya ufak iviler ya da rafya ile

tutturulduktan sonra macunlanr.

nc yntemde ise gvdedeki yarann alt tarafnda gelimi olan srgnler, a

kalemi olarak kullanlarak a yaplr. Bu durumda yalnz yara yerinin st ksmnda ters T

eklinde yara alr.

ekil 4.3: Kpr ann yapl

56

4.3. Yanatrma A

Yanatrma a, gnmzde genellikle kozalakl aalarn alanmasnda kullanlr,

zellikle cce ya da daha sk formlar iindir. Yanatrma a, genellikle saksdaki analara

yaplr.

Anacn Hazrlanmas

Alama sezonu ncesinde ana, saks iinde bytlr, dinlenmeye girmesine izin

verilir. En az 6 hafta souk havaya maruz braktktan sonra ana kk geliimini tevik etmek

iin alamadan birka gn nce bir seraya alnr. Bitki bu dnemde sulanmamaldr.

Saksdaki anacn gvdesinin taban ksmnda 22,5 cm uzunluunda aa doru inen

yzeysel bir kesim yaplr ve kabuk paras ile odun anatan beraber ayrlabilir.

Kalemin Hazrlanmas

Seilen kalemin ap anatan biraz kk ya da ayn olmaldr. Kalemin taban

ksmnda 22,5 cm uzunluunda ekil 3te gsterilen ekilde eimli kesim yaplr.


Kalemin kesim yzeyi anacn kesim yzeyi ile kar karya getirilerek yerletirilir.

Mutlaka birbirlerinin kambiyumlar temas etmelidir.

Ann Korunmas

Kalem lastik a band ya da a ba ile balanr. Kaynamadan hemen sonra bant

veya ba kartlr. Aksi hlde gvdede boulmalara neden oluruz.

ekil 4.4: Yanatrma asnn yapl

57

UYGULAMA FAALYET Tekniine uygun olarak onarma as yapabilmek iin aada verilen ilem

basamaklarn uygulaynz.


Anac hazrlaynz. Anac aya hazrlaynz.

Kalemi hazrlaynz. A iin kalem hazrlaynz.

Kalemi anaca yerletiriniz. Kalemi anaca yerletiriniz.

A macunu srnz. A macununu srnz.

A ba ile balaynz. Gerekiyor ise a ba ile balaynz.

Ay koruyucu tedbirler alnz.

Gerekli ise ay korumak iin tedbir alnz.

Ann tutup tutmadn kontrol ediniz. Ay yaptktan 2-3 hafta sonra ay

kontrol ediniz.

A ban znz. A ba ile baladnz ise a ban

kontrolden sonra znz.

UYGULAMA FAALYET

58

KONTROL LSTES



deerlendiriniz.



2. almaya balamadan nce kalemi hazrladnz m?

3. Kalemi ana zerindeki yerine uygun bir ekilde yerletirdiniz mi?

4. A yaplan yerlere macun srdnz m?



7. Alamadan 2-3 hafta sonra ay kontrol edip ann tutup tutmadn kontrol ettiniz mi?




DEERLENDRME




59


1. Kpr a, genellikle aa gvdesinin taban veya st ksmnda, bitkinin . vealanlarnda kullanlmaktadr.

2. Kpr alarda, zararlanm alanda kprler aras mesafe yaklak olarak cm olmaldr.

3. Kemer ada kalemin her ucu ..cm uzunluunda dmdz olacak ekilde sivriltilir.

4. Yanatrma alarnda kalem.. veya . ile balanr.

5. Kemer alarnda kalem olarak. veya .. sren srgnler kullanlr.

DEERLENDRME



Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki Modl Deerlendirmeye geiniz

LME VE DEERLENDRME

60

MODL DEERLENDRME Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin


deerlendiriniz.


1. A yapma nedenlerini rendiniz mi?

2. Alamann snrlarn rendiniz mi?

3. Ana ve kalem arasndaki uyumazlk nedenlerini rendiniz mi?

4. Ada kullanlan alet ve malzemeleri hazr hale getirdiniz mi?

5. Gz asnn avantajlarn rendiniz mi?

6. lkbaharda erken srgn gz alarnn yaplma zamann rendiniz mi?

7. Yaplan gz alarn koruma altna aldnz m?

8. Kalem alarnn eitlerini rendiniz mi?

9. Yarma ada anacn hazrlanmasn rendiniz mi?

10. oban asnda kalemin hazrlanmasn rendiniz mi?

11. Onarma alarnn ne zaman yaplacan rendiniz mi?

12. Kpr asnn yapln rendiniz mi?

DEERLENDRME



Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

MODL DEERLENDRME

61

CEVAP ANAHTARLARI RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1 Kaynaacak ve

bymelerine

2 Kabuk vermesi

3 Akrabalk

4 ift enekli

5 Uyumazlk

6 Erken mahsule

7 Kk geliimi

8 A yarasnn

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 Kabuk vermesine

2 Daha fazla kalnlamas iin

3 % 80-95

4 Yl srmez

5 Su yrynce

6 Ters T gz

7 Gnlk

8 Flt gz

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1. Yarma

2. 5 7,5

3. ki

4. oban

5. A macunu

A boyas

6. Dilcikli

Dilciksiz

RENME FAALYET-4N CEVAP ANAHTARI

1. Hastalkl, zararl

2. 8-10

3. 4 5

4. A band a ba

5. Kk sistemi, kk boaz

CEVAP ANAHTARLARI

62

KAYNAKA YAZGAN A., Bahe Bitkilerine Giri, Tokat, 1997.

GEREKOLU Resul, kriye BLGNER, Arif SOYLU, Genel Meyvecilik,

Nobel Yayn Datm, Ankara, 2008.

ZKAN Yakup, Ilman klim Meyveleri, Gaziosmanpaa niversitesi Ziraat

Fakltesi, Tokat, 1998.

YAPICI Muhittin, Meyve Fidan retim Teknii (Kn Yapran Dken

Trler), T.C. Tarm ve Kyileri Bakanl, TGEM, Ankara, 1992.

AAOLU Sabit, Hasan ELK, Ylmaz FDAN, Genel Bahe Bitkileri, A..

Ziraat Fakltesi, Ankara, 1997.

ANAMER Mnir, Genel Meyvecilik Ders Kitab, Tarm Orman ve Kyileri

Bakanl, Yayn No:4, Ankara,1986.

ZBEK Sebahattin, Genel Meyvecilik, .. Ziraat Fakltesi, Ders Kitab:6, Adana,

1975.

KTEVN Ziya-Eshar, Meyvecilik, nklap Kitapevi, stanbul, 1995.

ZAIRAN R., Meyve Aalarnda Ana ile Kalem Arasndaki Fizyolojik

likiler, zmir, 1974.

ANAMER, Mnir, Genel Meyvecilik, Ders Kitab, 1. Snf. Tarm Orman ve

Kyileri Bakanl, Yayn No:4, Ankara,1986.

www.tarim.gov.tr

KAYNAKA
http://www.tarim.gov.tr/

Documents

Aşı Tekniği.pdf