14
Σχεδιάγραμμα Έκθεσης Αθλητισμός Αθλητισμός Ορισμός Αθλητισμός είναι η καταβολή προσπάθειας από τον άνθρωπο, ο αγώνας στο πλαίσιο της ευγενούς άμιλλας με στόχο τη σωματική άσκηση, την ψυχοπνευματική καλλιέργεια και τη δημιουργική συμφιλίωση ατόμων, ομάδων, λαών. ΜΟΡΦΕΣ 1. Κλασικός αθλητισμός (αγωνίσματα στίβου) 2. Αθλητισμός των σπορ (ποδόσφαιρο, ιππασία. κολύμβηση κ.λπ.) 3. Ατομικός 4. Ομαδικός Ιστορική Αναδρομή Η διάθεση του ανθρώπου να αγωνιστεί και να συναγωνιστεί είναι φυσική και πανάρχαια. Ωστόσο, αυτό που μετρά περισσότερο είναι το κίνητρο αυτής της διάθεσης, γιατί αυτό είναι που καταδεικνύει την ειδοποιό διαφορά των ανθρώπων και των λαών. Το αγωνιστικό πνεύμα, λοιπόν, στο πλαίσιο του αθλητικού πνεύματος, βρήκε την ιδεατή του μορφή στους αγώνες κατά την ελληνική αρχαιότητα και ιδιαίτερα στους Ολυμπιακούς αγώνες (έναρξη 776 π.Χ.), διότι μέσα σε αυτούς καθρεπτίζονται πολλές απόλυτες αξίες, εδράζονται όλες σχεδόν οι αξίες του ελληνικού πολιτισμού. Αξίες που αποτέλεσαν τη βάση για την υγιή αγωγή των εφήβων, την προετοιμασία τους για την κοινωνική ζωή, αλλά και αξίες που έχτισαν την πολιτεία της ανθρωπότητας, τον παγκόσμιο πολιτισμό. Μερικές από αυτές είναι: - «Νους υγιης εν σώματι υγιει». Με αυτή τη ρήση προσδιόριζαν την πνευματική και σωματική αλκή με άξονα τον αθλητισμό. - Αθλητική συνύπαρξη που εξισώνεται με την κοινωνική συνεργατικότητα και την ηθική συντροφικότητα. - Αγωνιστική αρετή. - «Ευ αγωνίζεσθαι», γιατί το ενδιαφέρον δεν εντοπιζόταν στη νίκη αλλά στη συμμετοχή. - Πανεθνική συνάθροιση (Ολυμπιακοί αγώνες), από όπου απορρέει και το πνεύμα του Ολυμπισμού και της συναδέλφωσης των λαών. Για κείνους σήμαινε οικουμενική συνάθροιση των ελεύθερων Ελλήνων, αφού κάθε τέσσερα έτη συγκεντρώνονταν από τη Μακεδονία, τη Σικελία και τη Μικρά Ασία στην Άλτη για να αγωνιστούν. Υπογραφόταν ανακωχή (εκεχειρία) και σταματούσαν οι πόλεμοι. - Οι Ολυμπιακοί αγώνες συνδυάζονταν και με άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες (θρησκευτικές: θυσίες σε κοινούς βωμούς, καλλιτεχνικές: ωδές Πινδάρου για τους νικητές, χοροί, τραγούδι, άρα ψυχαγωγία). - Καλλιέργεια φίλαθλου πνεύματος και όχι φανατισμού και βίας. - Επιβράβευση λιτή (κομμάτι αγριελιάς), δόξα όμως μεγάλη (γκρεμιζόταν τμήμα του τείχους της πόλης για την υποδοχή των Ολυμπιονικών, αποκτούσαν υστεροφημία αυτοί και οι απόγονοί τους). Αυτή η επιβράβευση αποκλείει την αξιοκατάκριτη υλική συναλλαγή. Το αθλητικό ιδεώδες, επομένως. θεμελιώνεται σε αρχές δημοκρατικότητας, ισοτιμίας και ηθικής, αφού με άξονα τον αθλητισμό οι αρχαίοι Έλληνες δίδαξαν μερικές από τις σημαντικότερες αξίες του πρακτικού βίου. Τα αγαθά αυτά, που αποπνέει ο υγιής αθλητισμός, έχουμε ανάγκη στην Εκπαιδευτήρια Καίσαρη Επιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα 181

ATHLITISMOS

  • Upload
    kia1600

  • View
    1.152

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

Αθλητισμός

Ορισμός

Αθλητισμός είναι η καταβολή προσπάθειας από τον άνθρωπο, ο αγώνας στο πλαίσιο της ευγενούς άμιλλας με στόχο τη σωματική άσκηση, την ψυχοπνευματική καλλιέργεια και τη δημιουργική συμφιλίωση ατόμων, ομάδων, λαών.

ΜΟΡΦΕΣ

1. Κλασικός αθλητισμός (αγωνίσματα στίβου)2. Αθλητισμός των σπορ (ποδόσφαιρο, ιππασία. κολύμβηση κ.λπ.)3. Ατομικός4. Ομαδικός

Ιστορική Αναδρομή

Η διάθεση του ανθρώπου να αγωνιστεί και να συναγωνιστεί είναι φυσική και πανάρχαια. Ωστόσο, αυτό που μετρά περισσότερο είναι το κίνητρο αυτής της διάθεσης, γιατί αυτό είναι που καταδεικνύει την ειδοποιό διαφορά των ανθρώπων και των λαών. Το αγωνιστικό πνεύμα, λοιπόν, στο πλαίσιο του αθλητικού πνεύματος, βρήκε την ιδεατή του μορφή στους αγώνες κατά την ελληνική αρχαιότητα και ιδιαίτερα στους Ολυμπιακούς αγώνες (έναρξη 776 π.Χ.), διότι μέσα σε αυτούς καθρεπτίζονται πολλές απόλυτες αξίες, εδράζονται όλες σχεδόν οι αξίες του ελληνικού πολιτισμού. Αξίες που αποτέλεσαν τη βάση για την υγιή αγωγή των εφήβων, την προετοιμασία τους για την κοινωνική ζωή, αλλά και αξίες που έχτισαν την πολιτεία της ανθρωπότητας, τον παγκόσμιο πολιτισμό. Μερικές από αυτές είναι:- «Νους υγιης εν σώματι υγιει». Με αυτή τη ρήση προσδιόριζαν την πνευματική και σωματική αλκή με άξονα τον αθλητισμό.- Αθλητική συνύπαρξη που εξισώνεται με την κοινωνική συνεργατικότητα και την ηθική συντροφικότητα.- Αγωνιστική αρετή.- «Ευ αγωνίζεσθαι», γιατί το ενδιαφέρον δεν εντοπιζόταν στη νίκη αλλά στη συμμετοχή.- Πανεθνική συνάθροιση (Ολυμπιακοί αγώνες), από όπου απορρέει και το πνεύμα του Ολυμπισμού και της συναδέλφωσης των λαών. Για κείνους σήμαινε οικουμενική συνάθροιση των ελεύθερων Ελλήνων, αφού κάθε τέσσερα έτη συγκεντρώνονταν από τη Μακεδονία, τη Σικελία και τη Μικρά Ασία στην Άλτη για να αγωνιστούν. Υπογραφόταν ανακωχή (εκεχειρία) και σταματούσαν οι πόλεμοι.- Οι Ολυμπιακοί αγώνες συνδυάζονταν και με άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες (θρησκευτικές: θυσίες σε κοινούς βωμούς, καλλιτεχνικές: ωδές Πινδάρου για τους νικητές, χοροί, τραγούδι, άρα ψυχαγωγία).- Καλλιέργεια φίλαθλου πνεύματος και όχι φανατισμού και βίας.- Επιβράβευση λιτή (κομμάτι αγριελιάς), δόξα όμως μεγάλη (γκρεμιζόταν τμήμα του τείχους της πόλης για την υποδοχή των Ολυμπιονικών, αποκτούσαν υστεροφημία αυτοί και οι απόγονοί τους). Αυτή η επιβράβευση αποκλείει την αξιοκατάκριτη υλική συναλλαγή.Το αθλητικό ιδεώδες, επομένως. θεμελιώνεται σε αρχές δημοκρατικότητας, ισοτιμίας και ηθικής, αφού με άξονα τον αθλητισμό οι αρχαίοι Έλληνες δίδαξαν μερικές από τις σημαντικότερες αξίες του πρακτικού βίου. Τα αγαθά αυτά, που αποπνέει ο υγιής αθλητισμός, έχουμε ανάγκη στην

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

181

Page 2: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

εποχή μας, όπου η επικράτηση των συμφερόντων, η ταπεινότητα των συναλλαγών, η εμπορευματοποίηση κάθε αξίας αλλά και η αδιαφορία επιβάλλουν την υιοθέτηση τέτοιων τρόπων συμπεριφοράς και γενικότερα ζωής, όπως αυτοί που απορρέουν από το γνήσιο αθλητικό πνεύμα.

Αξία αθλητισμού

Ψυχολογικός Τομέας- Καλλιεργεί το θάρρος, τη θέληση, την αποφασιστικότητα, την τόλμη για την αντιμετώπιση του αθλητικού αγώνα και, κατ’ επέκταση, της ζωής. - Ωριμάζει ψυχολογικά τον άνθρωπο. - Ο άνθρωπος μέσω αυτού διοχετεύει τον ελεύθερο χρόνο του μακριά από το άγχος και την τυποποίηση, δηλαδή ψυχαγωγείται γνήσια, χωρίς να διασκεδάζει ανούσια ή να οδηγείται στην ψυχοκτονία στον ελεύθερο χρόνο του.- Τόσο η συμμετοχή, πολύ περισσότερο, όμως, η νίκη τονώνει ψυχολογικά το άτομο.- Ενισχύεται η αυτοπεποίθηση, η αντοχή και η δύναμη για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του αθλήματος αλλά και της ζωής γενικότερα.

Ηθικός τομέας- Εθίζει τον άνθρωπο στον έντιμο αγώνα, τον μυεί στην πειθαρχία, σε κανόνες, στη λιτότητα, στο μέτρο, στο σεβασμό απέναντι στους άλλους, ακόμη και απέναντι στο διαφορετικό (Ολυμπιακοί αγώνες). - Καλλιεργείται η ευγενής άμιλλα, που βασίζεται στη συναίσθηση των ευθυνών που αναλαμβάνει.- Καταπολεμάται ο εγωισμός, με την αποδοχή της υπεροχής του αντιπάλου. - Τον βοηθά να αναπτύξει αυτοκριτική και να φτάσει στην αυτογνωσία προκειμένου να γίνει καλύτερος ηθικά. - Έτσι διαμορφώνονται πιο ηθικοί, ενάρετοι χαρακτήρες που πιστεύουν σε ιδανικά όπως ο υγιής αθλητισμός και οι αξίες που απορρέουν από αυτόν. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά σε μια εποχή ωφελιμισμού και χρησιμοθηρίας.

Πνευματικός – Βιολογικός τομέας- Αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος. Υγεία, σωματική ευρωστία, αντίβαρο στα ναρκωτικά, το κάπνισμα κ.λπ.- Η σωματική κατάσταση επηρεάζει την πνευματική και αντίστροφα. Ο αθλητικός αγώνας υποχρεώνει το άτομο να προβληματιστεί για το πώς θα αποδώσει καλύτερα, καλλιεργεί το πνεύμα, την οξυδέρκεια του, την ευστροφία και την αποφασιστικότητά του. Η πορεία προς τη νίκη απαιτεί συνεχή πνευματική εγρήγορση.- Με την ετερογνωσία, τον εντοπισμό δηλαδή των ικανοτήτων και των αδυναμιών των αντιπάλων, οδηγείται στην αυτογνωσία. - Τα παραπάνω γίνονται πιο επιτακτικά σε μια εποχή εφησυχασμού και πνευματικής μονομέρειας που απορρέει από την προσκόλληση στην ειδίκευση.

Κοινωνικοπολιτικός τομέας- Προωθεί την άμιλλα και τη συνεργασία. Ο αθλητής αποκτά πνεύμα αλληλεγγύης, ειλικρίνειας και συνέπειας.- Ενισχύει την κοινωνική συνείδηση. Το άτομο, ιδιαίτερα στα συλλογικά αθλήματα, υπηρετεί την

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

182

Page 3: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

ομάδα και όχι το «εγώ». Αλλά και στα ατομικά αθλήματα μυείται στο συναγωνισμό. - Οι ανθρώπινες σχέσεις ενισχύονται, κι αυτό είναι ιδιαίτερα απαραίτητο σήμερα, σε μια εποχή ανωνυμίας, αποξένωσης. στείρου ανταγωνισμού και έξαρσης φαινομένων κοινωνικής νοσηρότητας.- Το αθλητικό ιδεώδες καλλιεργεί το δημοκρατικό ήθος.

Εθνικός τομέας- Οι αθλητικοί αγώνες ενισχύουν το εθνικό φρόνημα, ενώ συχνά γίνονται πρότυπο για τη γενικότερη εθνική ευημερία. Η αντιπροσώπευση της πατρίδας μέσα από αθλητικούς αγώνες είναι δείγμα σεβασμού στα σύμβολα, στους συμπατριώτες, στο ίδιο το έθνος. Και η μάχη αυτή σε αθλητικό επίπεδο είναι τελικά αγώνας για την επιβίωση του έθνους, αφού αφυπνίζεται το πατριωτικό αίσθημα, το οποίο είναι αναγκαίο να εδραιωθεί στη συνείδηση όλων των Ελλήνων σήμερα, που πολλά ξένα κράτη, όμορα ή μη, μας απειλούν με τις επεκτατικές τους βλέψεις.

Διεθνιστικός τομέας- Καταργείται ο ρατσισμός και εξαλείφονται οι όποιες διακρίσεις. Με αφορμή τις αθλητικές εκδηλώσεις, οι λαοί γνωρίζουν τους πολιτισμούς τους και αλληλοεπηρεάζονται. - Προάγεται η συναδέλφωση των λαών (Ολυμπισμός) και η ειρήνη αφού επιτυγχάνεται η δημιουργία παγκόσμιου και πανανθρώπινου πνεύματος. - Ζημιώνεται και διαμορφώνεται ο παγκόσμιος πολιτισμός, αποτέλεσμα δημιουργικής αφομοίωσης των ιδιαίτερων στοιχείων όλων των λαών και όχι της επιβολής των ισχυρών επί των αδυνάτων.

Αρνητικά φαινόμενα του αθλητισμού

Δείγματα κρίσης του αθλητισμού και των αθλητικών αγώνων σήμερα- Εμπορευματοποίηση αθλητισμού (διαφημίσεις - χορηγίες). Σε πρώτη μοίρα έρχεται ο οικονομικός ανταγωνισμός, οι αθλητές γίνονται ανταλλάξιμες αξίες και οι ομάδες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Ο αθλητισμός εντάσσεται πλέον στο σύγχρονο μάρκετινγκ.

- Ανάπτυξη της παθητικής ψυχαγωγίας, υπηρετείται κυρίως με τη διαφήμιση.

- Οικονομικοί οργανισμοί γίνονται χορηγοί αμύθητων ποσών σε κορυφαίες αθλητικές εκδηλώσεις, ενδιαφέρονται μόνο για το οικονομικό κέρδος και όχι για τον αθλητισμό.

- Αθλητές χρηματοδοτούνται και αγωνίζονται για λογαριασμό των χορηγών τους. Στόχος σήμερα για τους περισσότερους αθλητές δεν είναι η συμμετοχή και η ευχαρίστηση, αλλά οι επιδόσεις, το ρεκόρ, η πρωτιά (πρωταθλητισμός).

- Σε αρκετές περιπτώσεις οι Ολυμπιακοί αγώνες ανατίθενται σε χώρες με κριτήρια οικονομικά, όπως έγινε στην Ατλάντα.

- Συχνά χρησιμοποιούνται αθέμιτα μέσα (χρήση αναβολικών ουσιών) για να φτάσει κανείς στη νίκη και την πρωτιά. Ο αθλητής γίνεται «κομπιούτερ», αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του.

- Ακόμα και οι μεγαλoπαράγoντες εξαγοράζουν αγώνες - συχνό το φαινόμενο των «στημένων» παιχνιδιών - για να κερδίσουν τίτλους και δόξα. Νοθεύεται η άμιλλα.

- Πολιτική εκμετάλλευση: Στο βωμό του «αθλητικού ιδεώδους» σκοτώθηκαν άνθρωποι (Ολυμπιακοί αγώνες Μονάχου 1972), γεγονός που συνδέεται με την ανάμειξη της πολιτικής στον αθλητισμό. Το μποϋκοτάζ. εξάλλου, της Αμερικής και άλλων 56 χωρών στους Ολυμπιακούς

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

183

Page 4: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

αγώνες της Μόσχας το 1980, εξαιτίας της εισβολής των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, αποδεικνύει περίτρανα ότι ο αθλητισμός μετατρέπεται συχνά σε πεδίο άγονων πολιτικών αντιπαραθέσεων, χωρίζει αντί να ενώνει τους λαούς.

- Στη λογική του star system υπεισέρχεται και ο αθλητισμός, αφού τα ΜΜΕ και οι εταιρείες «κατασκευάζουν» αθλητές-είδωλα, που παρασύρουν τη νεολαία και την υποβαθμίζουν πνευματικά με πρότυπα αμφίβολης αξίας.

- Οι αθλητικοί αγώνες συνοδεύονται από την πολυτέλεια, την τρυφή, τη χλιδή. Οι λαμπερές τελετές και η έμφαση στο «θέαμα» αντικαθιστούν το μέτρο και την απλότητα.

- Το φίλαθλο πνεύμα δίνει τη θέση του στο φανατισμό. Καθημερινές είναι οι ειδήσεις που αναφέρονται σε πράξεις βίας στους αθλητικούς χώρους, η οποία ασκείται από νεαρούς οπαδούς. Ο χουλιγκανισμός, φαινόμενο βαθύτατα κοινωνικό και δείγμα της περιθωριοποίησης ομάδων, καταλύει την αθλητική ιδέα.

- Πολλά απολυταρχικά καθεστώτα χρησιμοποιούν τον αθλητισμό για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη ή να καλλιεργήσουν το ρατσισμό. Κλασικό παράδειγμα η Ολυμπιάδα του 1936 στο Βερολίνο, στην οποία το αθλητικό θαύμα της Γερμανίας προετοιμάστηκε σκόπιμα από το τρίτο Ράιχ, για να αποδειχθεί η δήθεν ανωτερότητα της γερμανικής φυλής.

- Επιπλέον, το τοπικιστικό πνεύμα βρίσκει πρόσφορο έδαφος στον αθλητισμό και διαιρεί τους πολίτες μιας χώρας. Επίσης, διαμορφώνεται εχθρική και ρατσιστική διάθεση, όταν, στο όνομα μιας ομάδας που θεοποιούμε, γινόμαστε ρατσιστές απέναντι στους οπαδούς άλλων ομάδων. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται στην Ελλάδα και με τη διάκριση των Ελλήνων σε Βόρειους και Νότιους.

Πρωταθλητισμός- Σε όλες τις ιστορικές περιόδους και σε όλους σχεδόν τους κοινωνικούς σχηματισμούς ο αθλητισμός ασκούσε και ασκεί σημαντική επιρροή στα σύνολο, είτε χρησιμοποιούνταν ως προετοιμασία για πόλεμο είτε για να τονιστεί η κοινωνική συνοχή και η εθνική ανωτερότητα. Στις μέρες μας ο αθλητισμός αναδεικνύει και επιβάλλει πρότυπα, τους πρωταθλητές του, που υποτίθεται ότι ενσαρκώνουν τα χαρίσματα του ανθρώπινου γένους ή της φυλής και του έθνους από τα οποία προέρχονται.

- Ο πρωταθλητής τη σημερινή εποχή βιώνει τη μέγιστη κοινωνική καταξίωση, μια τεράστια - έστω και πρόσκαιρη διασημότητα καθώς και πλούσια υλική αμοιβή. Η τελευταία διαπίστωση οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι δεν ίσχυε για τους πρωταθλητές των παλαιότερων εποχών, οι οποίοι δεν κέρδιζαν τόσα χρήματα μέσω του αθλήματος που ασκούσαν. Η σύγκριση μάλιστα σε όλα τα επίπεδα αποβαίνει σε βάρος των παλαιών πρωταθλητών. Δεν μπορεί να συγκριθεί η αναγνωρισιμότητά τους με τους σημερινούς πρωταθλητές. Η παγκόσμια κάλυψη αθλητικών γεγονότων και η δυνατότητα παρακολούθησης τους σε ολόκληρο τον κόσμο καθιστά τους πρωταθλητές εξαιρετικά αναγνωρίσιμες φιγούρες, ενώ η αναγνωρισιμότητά τους ενισχύεται και από τις διαφημίσεις στις οποίες συμμετέχουν. Φυσικά τα χρήματα τα οποία κερδίζουν από αθλητικά συμβόλαια και διαφημιστικά έσοδα είναι κολοσσιαία. Ωστόσο διαπιστώνουμε ότι ως πρότυπο μάλλον ασκεί αρνητική επιρροή στο σύνολο.

- Ο σύγχρονος αθλητής έχει εξελιχθεί σε μια κερδοφόρα επιχείρηση. Πολυεθνικές εταιρείες επενδύουν στον αθλητισμό αποκομίζοντας τεράστια κέρδη μέσω της τηλεόρασης που μεταδίδει το αθλητικό θέαμα και μέσω της πώλησης προϊόντων που σχετίζονται με αθλητικές δραστηριότητες. Το κύριο μέσο, που ελκύει το τηλεοπτικό κοινό και επιβάλλει την αγορά των

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

184

Page 5: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

προϊόντων μέσω των διαφημίσεων, είναι ο πρωταθλητής. Οι διαφημίσεις τονίζουν το σθένος και την επιμονή του, τις θυσίες, ακόμα και τις ήττες του, δεν παύουν όμως να προωθούν προϊόντα, άρα η άθληση μετατρέπεται σε κατανάλωση. Ακόμα και οι ολυμπιονίκες, εθνικά πρότυπα, διαφημίζουν κοινά καταναλωτικά προϊόντα στο όνομα μιας δήθεν επιβίωσης από το αντιεμπορικό τους άθλημα.

- Οι οικονομικές επενδύσεις και η αγορά που έχει στηθεί γύρω από τον αθλητισμό απαιτούν συνεχείς αθλητικές υποχρεώσεις για τους πρωταθλητές. Ο αθλητής διαρκώς προπονείται και αγωνίζεται, προσανατολίζεται στο στόχο του, ειδικά ο πρωταθλητής. Γίνεται μια μονομερής, εξειδικευμένη προσωπικότητα που δεν αντιλαμβάνεται τις εξελίξεις στον κοινωνικό χώρο. Αυτό συμβαίνει ίσως σε όλους τους επαγγελματίες, αλλά ο πρωταθλητής ως πρότυπο ασκεί τεράστια κοινωνική επιρροή με τις πράξεις και τα λόγια του. Ο συνδυασμός του μονοδιάστατου ανθρώπου με την τεράστια κοινωνική επιρροή επιδρά αρνητικότατα στο σύνολο.

- Ο πρωταθλητής υποτίθεται ότι εκφράζει το μεγαλείο ενός έθνους, ενσαρκώνει τις δυνατότητές του. Πολλές φορές η εξουσία χρησιμοποιεί τις αθλητικές νίκες, τις καρπώνεται και ασκεί προπαγάνδα. Οδηγεί το λαό σε παραλήρημα, τον ταΐζει με επιτυχίες και απομακρύνει την προσοχή από τα πραγματικά προβλήματα. Και ο πρωταθλητής ανήμπορος να κατανοήσει ότι μεταβάλλεται σε προπαγανδιστικό μέσο εξεγείρεται, όταν κάποιος κριτικάρει το επουσιώδες της επιτυχίας του. Πρόκειται για μια νίκη που αγγίζει το φαντασιακό του ανώνυμου πλήθους, που δίνει απλώς την ψευδαίσθηση της νίκης, της επιβεβαίωσης των ονείρων. Αλλά η πραγματικότητα παραμένει σκληρή, ελάχιστα αλλάζει με τις αθλητικές επιτυχίες, απλώς περνά σε δεύτερο επίπεδο και η εξουσία που τη διαμορφώνει παραμένει στο απυρόβλητο.

- Το πρότυπο του πρωταθλητή διαστρεβλώνει το αθλητικό ιδεώδες. Επιβάλλει τη νίκη έναντι της συμμετοχής. Μια νίκη που είναι αναγκαία, για να συντηρηθεί η αγορά και το κέρδος. Καταργείται η χαρά της συμμετοχής, ισχύει ότι ο πρώτος κερδίζει τα πάντα και ο δεύτερος απλώς δεν αξίζει να υπάρχει. Δημιουργούνται ψυχολογικές πιέσεις και στους ίδιους τους αθλητές, οι οποίοι στρέφονται και σε άνομους τρόπους προκειμένου να νικήσουν. Παγιώνεται ως πρότυπο ο ανταγωνισμός, διαστρεβλώνεται η τάση του ανθρώπου να παίζει. Κάθε προσπάθεια πρέπει να οδηγεί στη νίκη, στην επικράτηση, ενώ η εκτονωτική συμμετοχή περιθωριοποιείται.

- Η αποθέωση του πρωταθλητή, η οικονομική και κοινωνική του επιτυχία και τα αθλητικά του κατορθώματα τον τοποθετούν έξω από την κοινή, ανθρώπινη κοινωνία. Αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την καταξίωση της νίκης περιθωριοποιούν τον απλό άνθρωπο. Ο σύγχρονος θεατής αθλητικών συναντήσεων ικανοποιείται παρακολουθώντας τους άθλους κάποιου άλλου, είναι ένα απλό υποκατάστατο μιας εμπειρίας, που δε θα αποκτήσει ποτέ. Μετατρέπεται σε έναν επαγγελματία θεατή, καταναλωτή εμπορικών προϊόντων. Το σύγχρονο εμπορικό κύκλωμα του αθλητισμού χρειάζεται τους καταναλωτές θεατές που θαυμάζουν τα υπεράνθρωπα πρότυπα τους, αλλά δεν αθλούνται, δε συμμετέχουν ποτέ.

- Πρωταθλητές υπήρχαν πάντα και σίγουρα ο νικητής πρέπει να αναγνωρίζεται και να καταξιώνεται. Είναι όμως τεράστια πλέον η εμπορική εκμετάλλευση της παρουσίας του, που σχεδόν καταργείται το πρότυπο του αθλητή και κυρίως περιθωριοποιείται ο ερασιτεχνικός αθλητισμός, η συμμετοχή και η άθληση του απλού ανθρώπου. Η ίδια η πολιτεία αδιαφορεί για τους χώρους δημόσιας άθλησης και στρέφεται στην κατασκευή γιγάντιων εγκαταστάσεων που θα παράγουν νέους πρωταθλητές, αποκλείοντας τον απλό άνθρωπο από τη χαρά της άθλησης και της εκτόνωσης.

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

185

Page 6: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

Αίτια των αρνητικών φαινομένων- Η γενικότερη κρίση των ηθικών αξιών, των αρχών και η επικράτηση στη θέση τους του πνεύματος του υλικού ευδαιμονισμού (η αθλητική ιδέα από οικουμενική έγινε οικονομική).

- Το γενικότερο οικονομικό πνεύμα που διακρίνει την εποχή μας.

- Η έλλειψη ολοκληρωμένων χαρακτήρων, αποτέλεσμα της μονομέρειας και ελλιπούς παιδείας, καθιστά τους αθλητές ευάλωτους στις οικονομικές προκλήσεις και στα φώτα της δημοσιότητας.

- Η κυριαρχία του βεντετισμού, της προβολής και του άκρατου εγωισμού.

- Ο ρόλος των ΜΜΕ που κατασκευάζουν αθλητές – είδωλα και όχι αθλητές – πρότυπα.

Τρόποι – προϋποθέσεις για την καλλιέργεια του αθλητικού πνεύματος στην εποχή μας και την επικράτηση του υγιούς αθλητισμού

Ι. Άτομο- Επανιεράρχηση αξιών - απομάκρυνση από το «έχειν», στροφή στο «είναι».- Κοινωνική συνείδηση - πνεύμα αλτρουισμού, ικανό να εξοβελίσει το στείρο ανταγωνισμό και τον ωφελιμισμό.- Σεβασμός, εντιμότητα, ήθος.- Αυτοκριτική - υιοθέτηση μέτρου και πιο απλού τρόπου ζωής.- Αποχή από τα στάδια για να ευαισθητοποιηθούν οι αρμόδιοι φορείς.

ΙΙ. Φορείς κοινωνικοποίησηςΑ. Οικογένεια- Προβολή φίλαθλου πνεύματος και υγιών προτύπων από τους γονείς στα παιδιά. - Προσωπικό παράδειγμα γονέων (άθληση). - Διάλογος μεταξύ των μελών της οικογένειας για τη μετάδοση κατάλληλων αξιών όπως το αθλητικό ιδεώδες.- Αξιοποίηση κλίσεων - ενδιαφερόντων των παιδιών για συγκεκριμένα αθλήματα από νωρίς.

Β. Σχολείο- Ανθρωπιστική παιδεία - όχι χρησιμοθηρική γνώση. Μύηση σε αξίες και ιδεώδη.- Περισσότερες αθλητικές εκδηλώσεις, καλύτερη υποδομή και πιο σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις στα σχολεία.

Γ. ΜΜΕ- Να μη δραματοποιούν και να μην τονίζουν πράξεις βίας που ενισχύουν το φανατισμό και μετατρέπουν τους φιλάθλους σε τυφλούς οπαδούς.- Να προβάλλουν και να επιδοκιμάζουν ενέργειες αθλητών που διακρίνονται για το ήθος τους, και να καταδικάζουν την όποια αντιαθλητική συμπεριφορά. Άλλωστε, έχουν τεράστια εμβέλεια και ασκούν πολύ έντονη επίδραση στους δέκτες σήμερα.- Με εκπαιδευτικά προγράμματα μπορούν να ενισχύσουν την αθλητική παιδεία της νεολαίας και να διαφωτίσουν τον κόσμο για τις αξίες που αντιπροσωπεύει το αθλητικό πνεύμα.

δ. Αθλητές - Αθλητικοί παράγοντες- Οι αθλητές να αποτελέσουν υγιή πρότυπα για τη νεολαία με τη συμπεριφορά τους μέσα και έξω από τους αθλητικούς χώρους. Δεν πρέπει να είναι υποταγμένοι στο κέρδος ή να προκαλούν με τη

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

186

Page 7: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

στάση τους. Είναι ανάγκη να αποβάλουν το στυγνό επαγγελματισμό και να αγωνίζονται υπεύθυνα και έντιμα. Σε αυτή την κατεύθυνση, απαραίτητη είναι η συμβολή των αθλητικών παραγόντων οι οποίοι οφείλουν να τιμωρούν παραδειγματικά όσους αθλητές προβαίνουν σε αντιαθλητικές ενέργειες.- Ο υγιής αθλητισμός θα διασωθεί με την προϋπόθεση ότι διοικείται από άξιους ανθρώπους, ανιδιοτελείς, υπεύθυνους. Στόχος τους πρέπει να είναι η εξάρθρωση των κυκλωμάτων εκείνων (στη διαιτησία κ.α.). που υπονομεύουν την ισονομία στο χώρο του αθλητισμού. Ακόμη είναι απαραίτητη η επιβράβευση με υλικά μέσα ή δημόσιες ανακοινώσεις του ήθους κάποιων αθλητών για να φυτρώσει ο σπόρος της αθλητικής ιδέας.

ε. Κράτος- Στάδια - υλικοτεχνική υποδομή.- Οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να αναλάβουν το πολιτικό κόστος θεσπίζοντας κατάλληλους νόμους και εφαρμόζοντας τους αμερόληπτα προς κάθε κατεύθυνση.- Αυστηρές ποινές σε όσους χρηματίζονται και επιδιώκουν τον προκαθορισμό του αποτελέσματος με αντιαθλητικά μέσα. - Απαλλαγή του αθλητισμού από πολιτικές σκοπιμότητες και ποικίλους ανταγωνισμούς.- Αυστηρός και συνεχής έλεγχος προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση των αναβολικών ουσιών.- Ανάπτυξη και υποστήριξη εγκαταστάσεων και αθλητικών εκδηλώσεων σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Ολυμπιακοί Αγώνες

Την αξία και τη σημασία του αθλητικού πνεύματος ενστερνίστηκαν οι αρχαίοι Έλληνες και, εκφραζόμενη μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων, μέχρι σήμερα - θεωρητικά τουλάχιστον - παραμένει αναλλοίωτη. Είναι αναμφισβήτητο ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια πρωταρχική και μοναδική θέση στην κλίμακα των υψηλών αξιών από άποψη παιδαγωγική, πολιτιστική και κοινωνική. Τα ολυμπιακά ιδεώδη σκορπίστηκαν σε όλη τη γη, σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και ανέπτυξαν πολιτισμούς και κοινωνίες. Ο Ολυμπισμός ως ιδέα αλλά και ως έκφραση ζωής αποτελεί την τελειότερη μορφή αλλά και τον υψηλότερο βαθμό της κοινωνικής αγωνιστικότητας. Στην αρχαία Ελλάδα οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν ανώτατη πολιτιστική εκδήλωση με υψηλούς στόχους. Μαζί με το θέατρο, τη φιλοσοφία, τον ανθρωπισμό, τη δημοκρατία, το Ολυμπιακό πνεύμα υπήρξε η βάση του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα του πολιτισμού μας.Οι Ολυμπιακοί αγώνες, που γίνονταν στην Ολυμπία της Ήλιδας διοργανώθηκαν για πρώτη φορά το 776 π.Χ. Ο Μ. Θεοδόσιος τους κατάργησε το 393 μ.Χ. Ο Γάλλος Πιερ ντε Κουμπερντέν εμπνεύστηκε την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων, οι οποίοι και έγιναν στην Αθήνα, στις 5 Απριλίου του 1896.

Η σημασία της Ολυμπιακής Ιδέας- Προβάλλονται οι διαχρονικές αξίες που καταξιώνουν την ανθρώπινη οντότητα.

- Δηλώνεται ο κοινωνικός χαρακτήρας του αθλητισμού μέσω των αθλητικών συναντήσεων.

- Συμβάλλει στη συναδέλφωση των λαών με την άρση των προκαταλήψεων.

- Συντελεί στην επίτευξη της ειρήνης και αρμονικής συμβίωσης των λαών.

- Ανάπτυξη εποικοδομητικού διαλόγου.

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

187

Page 8: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

- Δημιουργία οικουμενικής συνείδησης.

- Καλλιέργεια ατομικής και εθνικής μετριοφροσύνης.

- Ανάπτυξη πνευματικών και σωματικών ικανοτήτων.

- Καλλιέργεια λογικής, φαντασίας, κριτικού στοχασμού, αρμονίας, αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης.

- Άμιλλα, επιμονή και αγωνιστικότητα.

- Αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια στη νίκη και στην ήττα.

Οι κίνδυνοι που απειλούν το θεσμό των Ολυμπιακών ΑγώνωνΕίναι οι ίδιοι κίνδυνοι που απειλούν τον αθλητισμό: εμπορευματοποίηση, φανατισμός, βία, προβολή ειδώλων, πρωταθλητισμός, χρήση αναβολικών. Είναι όμως και κίνδυνοι που απειλούν την επικοινωνία των λαών, δηλαδή:

- Γεωγραφικές διεκδικήσεις, που δημιουργούν ανταγωνισμούς μεταξύ χωρών, κρατών και εθνών. Οι αντιθέσεις αυτές έχουν κάνει έντονη την παρουσία τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες, πλήττοντας το κύρος και αφαιρώντας τον ειρηνικό χαρακτήρα τους.

- Οικονομικά συμφέροντα ισχυρών οικονομικών μονάδων εκφράζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες καθορίζοντας τη διεξαγωγή τους, ακόμα και τη χώρα τέλεσής τους.

- Πολιτικές, ιδεολογικές διαφορές μεταβάλλουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε χώρο αντιπαράθεσης και επίδειξης δύναμης.

- Συμπλέγματα πολιτισμικής ανωτερότητας εμφανίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες, μέσα από χώρες που διεκδικούν πλήθος επάθλων, τη σωρευτική απόκτηση των οποίων θεωρούν ως το μέσον για την προβολή της ισχύος τους, στα όρια μιας ευρύτερης προσπάθειας για διεκδίκηση πολιτισμικών πρωτείων.

Ελλάδα και Ολυμπιακοί ΑγώνεςΗ διοργάνωση στη χώρα μας των ολυμπιακών αγώνων το 2004 έδωσε την ευκαιρία στους αγώνες να «επιστρέψουν» στη χώρα που τους γέννησε. Αυτό σίγουρα μας κάνει να αισθανόμαστε ικανοποίηση, που αγγίζει τα όρια ακόμα και της εθνικής υπερηφάνειας. Παρά το γεγονός ότι η φυσιογνωμία των αγώνων σήμερα δε θυμίζει σε τίποτα το πνεύμα που προορίζονταν να υπηρετούν κάποτε (πολιτικοποίηση, οπαδισμός και βία, εμπορευματοποίηση και πρωταθλητισμός), ωστόσο η χώρα κέρδισε σημαντικά οφέλη από τη διοργάνωσή τους:

- Το κύρος της χώρας αναβαθμίστηκε, καθώς με την ανάληψη ενός τόσο μεγάλου έργου αποδείχθηκε ότι είναι ικανή να φέρει σε πέρας μεγάλες διοργανώσεις, άρα είναι μια χώρα με οικονομική αλλά και πολιτική και κοινωνική σταθερότητα, παράγοντες απαραίτητοι για τόσο υψηλά στοιχήματα. Η προβολή της χώρας από την ανάληψη των αγώνων ήταν πολύ μεγάλη, αφού οι ολυμπιακοί αγώνες αποτελούν την κορυφαία αθλητική διοργάνωση, συγκεντρώνουν παγκόσμιο ενδιαφέρον και καλύπτονται από τα δίκτυα ενημέρωσης όλων των χωρών του κόσμου. Η χώρα λοιπόν διαφημίστηκε και βελτίωσε τη διεθνή της εικόνα, αποσπώντας κολακευτικά σχόλια.

- Η προβολή της χώρας διεθνώς σήμαινε και προσέλκυση του τουριστικού ενδιαφέροντος, όχι μόνο κατά την περίοδο των αγώνων, που ούτως η άλλως αναμενόταν να είναι αυξημένο, αλλά και μετέπειτα, γεγονός που συνέβαλλε στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

188

Page 9: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

- Οι αθλητικές εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν, κληροδοτήθηκαν σε όλους τους Έλληνες, προσφέροντας την ευκαιρία για ερασιτεχνική ενασχόληση με τον αθλητισμό ή για ανάπτυξη νέων αθλημάτων, όχι ιδιαίτερα διαδεδομένων μέχρι τώρα στη χώρα μας.

- Οι υποδομές που δημιουργήθηκαν με αφορμή τους αγώνες δεν αφορούν μόνο τους αθλητικούς χώρους. Η χώρα προχώρησε σε έργα οδοποιίας, σε εκσυγχρονισμό των μέσων μεταφοράς, σε αναβάθμιση των δημόσιων χώρων, έργα που αναβαθμίζουν την εικόνα της και το επίπεδο ζωής για τους πολίτες της. Εξάλλου τα έργα αυτά προσέφεραν θέσεις εργασίας σε χιλιάδες ανθρώπους, που απασχολήθηκαν για την αποπεράτωσή τους.

Προβλήματα που προέκυψαν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες- Οι Ολυμπιακοί Αγώνες επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό.

- Παρεμβάσεις που έγιναν στην Αθήνα κατέστρεψαν το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον.

- Υποβαθμίστηκε η ελληνική περιφέρεια, αφού η τεράστια επένδυση για τους αγώνες αφορά σχεδόν αποκλειστικά την Αθήνα.

Ποδόσφαιρο

Γιατί το ποδόσφαιρο μπορεί και κερδίζει τόσο τα πλήθη;- Η σημερινή κοινωνία είναι μαζική και μάλιστα παγκόσμια, εφόσον και τα μέσα πληροφόρησης είναι μαζικά και άμεσα. Αλλά και η διασκέδαση του ευρύτατου κοινού έχει μαζικό χαρακτήρα. Αυτό συνδέεται και με τη μαζικότητα της ζωής στις μεγαλουπόλεις, τα απρόσωπα και ανώνυμα αστικά κέντρα, οπότε τέτοια αθλήματα μαζικού χαρακτήρα ευνοούνται και προτιμώνται μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ζωής.

- Το ποδόσφαιρο συνδυάζει θαυμαστές ατομικές επιδόσεις με ομαδικό συντονισμό και αποτελεσματική στρατηγική. Επίσης, ο συνδυασμός σκληρότητας, αντοχής και τεχνικής διακρίνει το ποδόσφαιρο από τα άλλα αθλήματα. Είναι σκληρό αγώνισμα, όπως δεν είναι το βόλεϊ ή το μπάσκετ. Είναι τραχύ αγώνισμα αλλά δεν είναι τόσο βάναυσο όσο η πυγμαχία. Αυτή η τραχύτητα του ποδοσφαίρου εκφράζει καλύτερα την τραχύτητα της καθημερινής ζωής κι αυτό συγκινεί ιδιαίτερα τα λαϊκά στρώματα, τα οποία μέσω του ποδοσφαίρου εκτονώνονται. Διασκεδάζουν, αντιδρούν σε άδικα κοινωνικά μέτρα. Το ποδόσφαιρο έχει γίνει παγκόσμιο συλλογικό ασυνείδητο. Είναι επίσης ένα παιχνίδι σώμα με σώμα και ταυτόχρονα ομαδικό. Χαρακτηρίζεται από έντονο συλλογικό πάθος και ανταγωνιστικότητα.

- Το ποδόσφαιρο απαιτεί έναν πολύ απλό και πρόχειρο εξοπλισμό και έτσι είναι εύκολο για τον καθένα να ασχοληθεί με αυτό. Καθένας μπορεί να παίξει μπάλα στο δρόμο, στην πλατεία, στη γειτονιά, μέσα στο σπίτι, ακόμη και με ένα κονσερβοκούτι. Δεν απαιτούνται συγκεκριμένοι και ειδικοί χώροι, πανάκριβες στολές - εξαρτήσεις κ.λπ. Όπως λέει και ο Β. Τσοκόπουλος: «Ποιος δεν έχει κλωτσήσει στον περίπατό του ένα χαλίκι δύο συνεχόμενες φορές; Ε, λοιπόν από αυτή την απλή ασυναίσθητη κίνηση αρχίζει το ποδόσφαιρο!». Είναι γι’ αυτό το κατεξοχήν λαϊκό άθλημα.

- Η ομάδα, σε αντίθεση με τα άτομα, ενώνει οπαδούς, γίνεται «ιδεολογία», απαιτεί προσήλωση και σύμπνοια, παρέχει σύμβολα, ιδέες και χρώματα. Ο καθένας μπορεί να γίνει μέλος της ομάδας ως οπαδός της. Έτσι, λοιπόν, προωθείται εύκολα και ο φανατισμός και το πάθος. Η ένταξη σε τέτοιες ομάδες επιτρέπει τη συλλογική αντίδραση κάποιων ατόμων - μελών της κοινωνίας, ενώ η ταύτιση με μια αθλητική ομάδα εύκολα μπορεί να συνδεθεί και με την ταύτιση με μια

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

189

Page 10: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

συγκεκριμένη ιδεολογία, ένα κόμμα κ.λπ., ώστε να προκληθούν ποικίλες κοινωνικές αντιδράσεις.

- Σήμερα πλέον, στο πλαίσιο της γενικότερης εμπορευματοποίησης των πάντων, και το ποδόσφαιρο είναι μια τεράστια επιχείρηση, σε παγκόσμια κλίμα κα. Μια τεράστια επιχείρηση που πουλάει θέαμα, αγωνία, φανατισμό και παράγει συνεχώς καινούργια είδωλα. Γιατί χωρίς τα είδωλα-κράχτες, ο κόσμος βαριέται, η επιχείρηση φθίνει.

- Συχνά συνδυάζεται με πολιτικές ιδεολογίες και σκοπιμότητες ή και ατομικές πολιτικές φιλοδοξίες.

- Μέσω των εθνικών ομάδων εκφράζεται συχνά ο εθνικισμός.

- Για μερικούς είναι ένα ιδιότυπο είδος «τέχνης» που διαμορφώνει το δικό του πολιτισμικό περιβάλλον.

- Με τις εκδηλώσεις στο γήπεδο ο άνθρωπος εκτονώνεται ψυχολογικά από τον έντονο ρυθμό ζωής, την πολιτική και οικονομική πίεση, το άγχος και την αβεβαιότητα.

Ομαδικά Παιχνίδια

Οφέλη ομαδικών παιχνιδιών- Το να είσαι συμπαίκτης σε κάνει και περισσότερο συνάνθρωπο. Με την ενίσχυση της συλλογικότητας, της συναίνεσης και της συνεργασίας προάγεται η αλληλεγγύη και διαμορφώνονται καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις, που τόσο τις χρειαζόμαστε στη σημερινή εποχή της ανωνυμίας και της αποξένωσης.

- Το ομαδικό παιχνίδι αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας. Ο άνθρωπος σέβεται τους κανόνες του, όπως υποχρεούται να σεβαστεί και τους νόμους της ευρύτερης κοινωνίας. Αθλείται λοιπόν και κοινωνικοποιείται, διοχετεύει γόνιμα, ιδίως ο νέος, το περίσσιο φορτίο της ενεργητικότητάς του και η όλη αυτή κατάσταση τον απομακρύνει από αντικοινωνικές εκδηλώσεις και συμπεριφορές.

- Η ηθικοπνευματική καλλιέργεια αποτελεί επίσης αποτέλεσμα της συμμετοχής στα συλλογικά αθλήματα και παιχνίδια. Το «νους υγιής εν σώματι υγιει» ισχύει σαφέστατα και εδώ και, καθώς ο άνθρωπος αναπτύσσει το σώμα, το νου και την οξυδέρκειά του μέσα από τα παιχνίδια αυτά, δεν αποκτά μόνο μεγαλύτερη ευεξία αλλά και πνευματική νηφαλιότητα και υγεία. Την πνευματική αυτή εγρήγορση έχει περισσότερο από κάθε άλλη φορά ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος, ο εφησυχασμένος, ο προσκολλημένος στην ειδίκευση, ο παραιτημένος από ευρύτερες πνευματικές αναζητήσεις.

- Εκτός από αυτά, η άθληση στο πλαίσιο τέτοιων ομαδικών παιχνιδιών ηθικοποιεί το άτομο, γιατί το κάνει υπεύθυνο τόσο για τις δικές του κινήσεις - πράξεις όσο και για τη συνολική έκβαση του παιχνιδιού. Η ενδοσκόπηση και η προσπάθεια για αυτοβελτίωση είναι απότοκα της συμμετοχής σε τέτοια αθλήματα, κατάσταση που ενισχύει την αυτογνωσία του ανθρώπου και τον οδηγεί στο μέτρο και τον περιορισμό ελαττωμάτων. Η επαφή μάλιστα μέσω του παιχνιδιού με άλλα άτομα διαφορετικής φυλής, θρησκείας ή εθνικότητας αμβλύνει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα και κάνει τον άνθρωπο περισσότερο ώριμη προσωπικότητα με υψηλό αίσθημα ανθρωπισμού.

- Τα ομαδικά παιχνίδια δεν αποτελούν μόνο ευχάριστη διέξοδο από το άγχος και την πλήξη της καθημερινότητας. αλλά μορφές γνήσιας ψυχαγωγίας, που ανανεώνουν αλλά και καλλιεργούν τον άνθρωπο ψυχικά, ενώ την ίδια στιγμή τον βοηθούν να αναπτύξει τις αρετές του θάρρους, της

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

190

Page 11: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

τόλμης και της αποφασιστικότητας.

Κίνδυνοι από τα ομαδικά παιχνίδια- Τα ομαδικά αθλήματα - παιχνίδια εγκυμονούν περισσότερους κινδύνους από τα ατομικά και κάτι τέτοιο έγκειται κυρίως στο ότι μπορεί να συνδεθούν ευκολότερα με το φανατισμό, τη μαζοποίηση των ατόμων, τη δημιουργία «τυφλών» οπαδών, το χουλιγκανισμό και άλλα τέτοια διαβρωτικά φαινόμενα. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα, σε αντίθεση με τα άτομα, ενώνει οπαδούς, γίνεται «ιδεολογία», απαιτεί προσήλωση και σύμπνοια, παρέχει σύμβολα, σημαίες, ύμνους, χρώματα. Ο καθένας μπορεί να γίνει «μέλος» της ομάδας εφόσον είναι οπαδός της. Τα ομαδικά παιχνίδια επιτρέπουν την ομαδοποίηση των μαζών, τη συλλογική ταύτιση μέσα από μια μαχόμενη ομάδα, ορατή και συγκεκριμένη.

- Η ψυχολογία της μάζας, που ανακύπτει από τα παραπάνω, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε ψυχολογία του όχλου και να συνδεθεί στη συγκεκριμένη περίπτωση και με την ψυχαγωγία του όχλου, που συνήθως απαιτεί και θέαμα βίαιης και σκληρής σύγκρουσης μεταξύ ατόμων και ομάδων ή συνδέεται με συμπεριφορά επιθετική και βίαιη μεταξύ των οπαδών (χουλιγκανισμός).

Βία στα γήπεδα (χουλιγκανισμός)

ΟρισμόςΕίναι ιδιόμορφη μορφή φανατισμού που κάνει την εμφάνισή της στα γήπεδα αλλά και σε άλλες εκδηλώσεις. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από τον αγγλικό όρο hooliganism = αλητεία, μαγκιά.

ΧαρακτηριστικάΟι χούλιγκανς δρουν ομαδικά, η συμπεριφορά τους έχει κάτι το παράλογο, είναι προκλητικοί, έχουν ιδιόρρυθμη εμφάνιση και λεξιλόγιο.

ΔιαστάσειςΕίναι ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία και επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Οι χούλιγκανς, λοιπόν, είναι ένα μέρος της νεολαίας που, οργανωμένοι σε ομάδες, ζουν κάτω από κανόνες που οι ίδιοι δημιουργούν και αντιστρατεύονται τους κανόνες της κοινωνικής ζωής. Έτσι, προκαλούν επεισόδια και ζημιές στα γήπεδα και σε άλλους δημόσιους χώρους. Ο χουλιγκανισμός, λοιπόν, είναι συνώνυμος της καταστροφικής μανίας, μιας τάσης που αποτελεί γενικότερο φαινόμενο της εποχής μας.

Αίτια- Η ανεργία: η έλλειψη εργασίας σημαίνει έλλειψη ενδιαφερόντων, σπατάλη χρόνου, απογοήτευση.

- Το άξενο των σύγχρονων πόλεων, ο ψυχρός και απρόσωπος τρόπος ζωής, η κυριαρχία του συμφέροντος και της υποκρισίας στις σχέσεις, η εκμετάλλευση, οι προκλητικές ανισότητες, η διαφθορά και ο σκληρός ανταγωνισμός.

- Τα υπαρξιακά αδιέξοδα: η κρίση των αξιών, η έλλειψη ιδανικών και προσανατολισμών ιδιαίτερα στη νέα γενιά.

- Ελλιπής οικογενειακή αγωγή: η κρίση της οικογένειας, η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών ωθεί τους νέους στην υιοθέτηση αντικοινωνικής συμπεριφοράς προκειμένου να αποδείξουν ότι υπάρχουν.

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

191

Page 12: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

- Τα ΜΜΕ: ο φανατισμός του τύπου, η ηρωοποίηση των αθλητών, η δημιουργία έντονου κλίματος πριν και μετά τον αγώνα.

- Η εμπορευματοποίηση των πάντων ακόμη και του αθλητικού ιδεώδους.

- Η επαγγελματοποίηση του ποδοσφαίρου, η μετατροπή των ποδοσφαιριστών σε υπαλλήλους μιας ΠΑΕ.

- Η έντονη αντιπνευματικότητα της εποχής μας, που δεν επιτρέπει την κριτική σκέψη αλλά, αντίθετα, καλλιεργεί το σύνθημα και τις ιαχές.

- Η διαφθορά της πολιτικής ζωής, η έλλειψη ήθους στερεί τους νέους από υγιή πρότυπα. Έτσι οι νέοι εξελίσσονται σε αντικοινωνικά όντα, υιοθετώντας αυτή την ιδιόρρυθμη στάση αμφισβήτησης.

Συνέπειες- Υλικές φθορές

- Διατάραξη της κοινωνικής γαλήνης και τάξης

- Αμαύρωση του αθλητικού ιδεώδους

- Περιθωριοποίηση μιας ομάδας νέων

- Αποπροσανατολισμός και χειραγώγηση των νέων

Λύσεις- Ορθή αγωγή από την οικογένεια

- Παιδεία και σωστή αθλητική διαπαιδαγώγηση των νέων.

- Δημιουργία χώρων έκφρασης για τους νέους.

- Αντιμετώπιση της ανεργίας

- Εξυγίανση του χώρου του αθλητισμού

- Έλεγχος και εξυγίανση του τύπου

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

192

Page 13: ATHLITISMOS

Σχεδιάγραμμα ΈκθεσηςΑθλητισμός

Εκπαιδευτήρια ΚαίσαρηΕπιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

193

Page 14: ATHLITISMOS