Sai khớp háng

BS. NGUYỄN ĐỨC LONG

I.Giải phẫu:1.Khớp hông:

Khớp nối tiếp khung chậu với xương đùi,là một khớp chỏm,có nhiều mạch máu thần kinh ở mặt trước và sau khớp->PT khó và nắn chỉnh cần thận trọng

I.Giải phẫu:

2.Thành phần:

- Diện khớp: Chỏm xương đùi.

- Ổ khớp.

- Dây chằng:+Dây chằng tròn: chỏm đùi tới ỗ cối,nằm trong bao nhưng ngoài ổ khớp,do đm bịt nuôi.+Mặt ngoài: có dây chằng bên trước( chậu đùi và mu đùi) và bên sau( ngồi đùi).           

I.Giải phẫu:

3.Liên quan: 

- Cơ thắt lưng chậu áp vào khớp.

- Cơ-mạch-thần kinh thuộc tam giác Scarpar ở trước.

- Cơ-mm-tk bvùng mông ở phía sau.

4.Động tác:

- Gấp – duỗi đùi qua trục ngang.

- Khép –dạng đùi theo trục trước-sau qua trung tâm chỏm

- Xoay ngoài-trong( xoay vòng).

II. Phân loại:

1.Theo nguyên nhân.                  1.1.Do chấn thương.            1.2.Bệnh lý.            1.3.Bẩm sinh.

2.Theo tính chất tổn thương:            2.1.Đơn thuần.            2.2.Kết hợp.

II. Phân loại:

3.Theo vị trí:3.1.Ra sau:   +Lên trên: Thể chậu( hay gặp nhất: 55%).   +Xuống dưới: Thể ngồi( 28%). 3.2.Ra trước:   +Lên trên( thể mu).   +Xuống dưới( thể bịt).

4.Theo thời gian:            4.1.Mới.            4.2.Cũ.

III.Cơ chế chấn thương:

1.SK ra sau: 

- Ngã trong tư thế gấp và khép đùi mạnh làm cho chỏm xương đùi thúc vào bờ sau ổ khớp gây rách bao khớp và dây chằng, rồi chỏm xương trật ra sau gây nên SK thể Chậu/Ngồi.

- Hay gặp ở những người lá xe ô tô,khi xe dừng lại đột ngột,gối bị thúc mạnh vào thành xe phía trước.

III.Cơ chế chấn thương:

2.SK ra trước:    Ngã trong tư thế gấp và dạng và xoay đùi ra ngoài làm chỏm xương đùi kênh vào bờ trước của ổ khớp,chỏm xương trật ra trước gay nên sai khớp thể Mu/Bịt.

IV.Chẩn đoán:

1.Lâm Sàng:1.1.Toàn thân: Thường shock.1.2.Tại chỗ:- Đau,sưng nề,bất lực vận động hoàn toàn khớp háng.- Chi ở tư thế bắt buộc:                        +Ra sau: Đùi khép-Xoay trong.                        +Ra trước: Đùi giạng-Xoay ngoài.                        +Lên trên: Đùi gấp nhẹ.                        +Xuống dưới: Đùi gấp nhiều. - Dấu hiệu lò xo sau khi đã vô cảm tốt.           

IV.Chẩn đoán:

1.Lâm Sàng:1.2.Tại chỗ:- Đường Nelaton-Rosse, Schoemecke, Peter, tam giác Bryant thay đỗi (do MCL thay đỗi).- Sờ thấy chỏm xương ở vị trí sai khớp.- Chiều dài tương đối xương đùi ngắn hơn bên lành.- Chiều dài tuyệt đối không đỗi.

2.XQ: Xác định thể sai khớp và tổn thương kết hợp.

V.Biến chứng:

1.Sớm: - Gãy bờ ỗ khớp,gãy cổ xương đùi do nắn chỉnh,nhất là người già bị thưa xương.- Chảy máu ỗ khớp

2.Muộn: - Hoại tữ chỏm xương. - Thoái hoá khớp.. - Cốt hoá quanh khớp. - Dính-cứng khớp. - Sai khớp cũ không nắn chỉnh được.

VI.Điều trị:

1.Nguyen tắc:

1.1.Nếu có SHOCK cần điều trị kịp thời và tích cực để có thể nắn chỉnh sai khớp được.

1.2.Nắn chỉnh càng sớm càng tốt khi tình trạng toàn thân cho phép

1.3.Nắn chỉnh sai khớp hông nên thực hiện dưới gây mê( phòng shock,giản cơ dể nắn chỉnh).

VI.Điều trị:

2.Phương pháp nắn chỉnh:            - BN nằm ngữa trên bàn,háng gấp 90 độ,gối gấp 90 độ.            - Dùng một đai da/một người phụ giữ cố định khung chậu làm đối lực.            - Dùng một đai da khác vòng dưới kheo chân Bn,sữ dụng một lực kéo thẳng lên trên theo trục đùi.            

VI.Điều trị:

2.Phương pháp nắn chỉnh:            - Đồng thới nhẹ nhàng xoay đùi vào trong/ra ngoài để đưa chỏm vào vị trí.            - Khi nắn chỉnh tốt sẽ nghe tiếng khục và khớp háng vận động dể dàng,hết tư thể bắt buộc cố định.            - Bât động BN trên giường 2 tuân sau nắn chỉnh,sau đó tập vận động khớp háng nhẹ nhàng, rồi tập đứng, tập đi.

Xin cảm ơn!