11

PLURALITI PLURALITI DAN DAN

MASYARAKAT MASYARAKAT PLURALISTIK PLURALISTIK DI MALAYSIADI MALAYSIA

33

Pluralisme Budaya Alam MelayuPluralisme Budaya Alam MelayuCiri Pluraliti dan Masyarakat PluralCiri Pluraliti dan Masyarakat Plural

Konsep pluraliti alam MelayuKonsep pluraliti alam Melayu perlu difahami sbg asas perlu difahami sbg asas utk memahami masyarakat plural.utk memahami masyarakat plural.

Kewujudan Kewujudan pelbagai etnikpelbagai etnik di alam Melayu telah di alam Melayu telah memberi memberi sumbangan terhadap pembentukan sumbangan terhadap pembentukan masyarakat pluralmasyarakat plural yang dapat hidup secara bersama yang dapat hidup secara bersama dalam kepelbagaian.dalam kepelbagaian.

Kedatangan penjajah berteraskan tiga matlamat Kedatangan penjajah berteraskan tiga matlamat utama iaitu utama iaitu Gospel, Gold dan GloryGospel, Gold dan Glory telah memberi telah memberi kesan dalam sistem kehidupan masyarakat di alam kesan dalam sistem kehidupan masyarakat di alam Melayu.Melayu.

44

Pluralisme, Pluraliti & PluralistikPluralisme, Pluraliti & Pluralistik

PluralismePluralisme: Ideologi yang menyamaratakan : Ideologi yang menyamaratakan kepercayaan dan pegangan yang berbeza kepercayaan dan pegangan yang berbeza dalam masyarakat.dalam masyarakat.

PluralitiPluraliti: Wujudnya kepelbagaian bangsa, : Wujudnya kepelbagaian bangsa, agama di suatu tempat pada satu masa secara agama di suatu tempat pada satu masa secara semulajadi – masyarakat Melaka.semulajadi – masyarakat Melaka.

PluralistikPluralistik: Wujudnya kepelbagaian bangsa, : Wujudnya kepelbagaian bangsa, agama di suatu tempat pada satu masa secara agama di suatu tempat pada satu masa secara dirancang dipaksakan oleh pihak-pihak tertentu dirancang dipaksakan oleh pihak-pihak tertentu yang berkepentingan – era penjajah British. yang berkepentingan – era penjajah British.

55

Pluraliti Budaya Alam Melayu Pluraliti Budaya Alam Melayu

Realitinya, Malaysia adalah sebuah negara unik Realitinya, Malaysia adalah sebuah negara unik yang memiliki keistimewaan wujudnya yang memiliki keistimewaan wujudnya masyarakat plural yang ketara.masyarakat plural yang ketara.

Proses Proses pembentukan masyarakat plural adalah pembentukan masyarakat plural adalah berbeza dahulu dan sekarangberbeza dahulu dan sekarang..

Pembentukannya di zaman sebelum penjajahan Pembentukannya di zaman sebelum penjajahan adalah berbeza berbanding selepas penjajahan.adalah berbeza berbanding selepas penjajahan.

66

Menurut al-Attas, pengaruh Menurut al-Attas, pengaruh Hindu-Buddha Hindu-Buddha tidaklah begitu mendominasi masyarakat di tidaklah begitu mendominasi masyarakat di Alam MelayuAlam Melayu berbanding dengan kekuatan berbanding dengan kekuatan pengaruh ajaran Islam.pengaruh ajaran Islam.

Antara bukti bagi perkara ini, Antara bukti bagi perkara ini, tiada kitab-kitab tiada kitab-kitab klasikklasik mereka yang mereka yang membincangkan secara membincangkan secara meluasmeluas dan mendalam aspek-aspek falsafah, dan mendalam aspek-aspek falsafah, metafizik, sistem sosial dan sebagainya.metafizik, sistem sosial dan sebagainya.

Namun, dalam beberapa aspek Namun, dalam beberapa aspek pengaruhpengaruhnya nya agak jelas, seperti dalam aspek agak jelas, seperti dalam aspek kesusasteraan kesusasteraan dan pemerintahandan pemerintahan

77

Faktor perdaganganFaktor perdagangan menjadi punca wujud hubungan menjadi punca wujud hubungan dua hala antara Cina dan India.dua hala antara Cina dan India.

Alam Melayu telah menjadi tempat utama Alam Melayu telah menjadi tempat utama persinggahanpersinggahan bagi kedua-dua pihak.bagi kedua-dua pihak.

Keadaan ini tanpa disengajakan telah Keadaan ini tanpa disengajakan telah mewujudkan mewujudkan pluraliti di Alam Melayupluraliti di Alam Melayu..

Kemuncaknya, Alam Melayu pada abad ke 7M, telah Kemuncaknya, Alam Melayu pada abad ke 7M, telah menjadi pusat pengajian dan perkembangan ilmu menjadi pusat pengajian dan perkembangan ilmu pengetahuan pengetahuan

88

Kemuncak Pluraliti Alam Melayu Kemuncak Pluraliti Alam Melayu Kesultanan MelakaKesultanan Melaka

Pemerintahan:Pemerintahan: Era Melaka adalah kemuncak keagungan kerajaan Melayu.Era Melaka adalah kemuncak keagungan kerajaan Melayu.

Melaka dianggap Melaka dianggap The Venice of The EastThe Venice of The East..

Masyarakat plural yang wujud dapat hidup dengan aman dan Masyarakat plural yang wujud dapat hidup dengan aman dan damai, hasil dari sistem pemerintahan yang adil.damai, hasil dari sistem pemerintahan yang adil.

Perlaksanaan Perlaksanaan Hukum Kanun Melaka Hukum Kanun Melaka dandan Undang-Undang Undang-Undang Laut MelakaLaut Melaka yang yang berteraskan Islamberteraskan Islam mampu memberi mampu memberi keadilan kepada masyarakat plural Melaka pada waktu keadilan kepada masyarakat plural Melaka pada waktu tersebut.tersebut.

99

Perdagangan:Perdagangan: Aktiviti perdagangan antarabangsa juga berjalan Aktiviti perdagangan antarabangsa juga berjalan dengan baik hasil dari sistem urus tadbir dengan baik hasil dari sistem urus tadbir berteraskan Islam.berteraskan Islam.

Kependudukan:Kependudukan:Masyarakat Melaka pada waktu tersebut terdiri Masyarakat Melaka pada waktu tersebut terdiri daripada pelbagai etnik antarabangsa yang hidup daripada pelbagai etnik antarabangsa yang hidup dalam suasana aman dan damai.dalam suasana aman dan damai.

Kebudayaan:Kebudayaan: Kedatangan para pedagang antarabangsa ke Kedatangan para pedagang antarabangsa ke Melaka juga telah menyumbang kepada multi Melaka juga telah menyumbang kepada multi budaya yang tersendiri.budaya yang tersendiri.

1010

Pembentukan Masyarakat Pembentukan Masyarakat Pluralistik oleh PenjajahPluralistik oleh Penjajah

Ketibaan Ketibaan Inggeris adalah titik pemisahInggeris adalah titik pemisah antara antara pluraliti dan masyarakat pluralpluraliti dan masyarakat plural..

Berbeza dengan penjajah Eropah yang Berbeza dengan penjajah Eropah yang lain, lain, InggerisInggeris menggunakan senjata menggunakan senjata serampang dua mataserampang dua mata dalam misi dalam misi penjajahan mereka iaitu penjajahan mereka iaitu imperialisme imperialisme dan dan kolonialismekolonialisme..

1111

Dari aspek Dari aspek imperialismeimperialisme, mereka , mereka menjajah secara menjajah secara fizikalfizikal di mana segala di mana segala kekayaan hasil bumikekayaan hasil bumi negara negara jajahan akan diperah demi kepentingan ekonomi jajahan akan diperah demi kepentingan ekonomi negara mereka sendiri seperti bijih timah dan emasnegara mereka sendiri seperti bijih timah dan emas

Dari segi Dari segi kolonialismekolonialisme, mereka memperkenalkan , mereka memperkenalkan sistem sosial, politik dan agamasistem sosial, politik dan agama mereka kepada mereka kepada penduduk tempatan. penduduk tempatan.

Hasilnya, menerusi Hasilnya, menerusi imperialisme budayaimperialisme budaya digunakan digunakan sebagai alatsebagai alat kerana mereka berjaya menjajah dan kerana mereka berjaya menjajah dan mengawal kehidupan masyarakat peribumi seperti mengawal kehidupan masyarakat peribumi seperti mana yang berlaku di India di mana hanya 120,000 mana yang berlaku di India di mana hanya 120,000 orang Inggeris berjaya memerintah 600 juta orang orang Inggeris berjaya memerintah 600 juta orang IndiaIndia

1212

Prinsip:Prinsip: Pemisahan Agama dan Negara (sekularisme), Agihan Pemisahan Agama dan Negara (sekularisme), Agihan

Kuasa, FederalismeKuasa, Federalisme..

Kedatangan Inggeris ke Alam Melayu membawa Kedatangan Inggeris ke Alam Melayu membawa konsep pemikiran pemisahan negara dan agama.konsep pemikiran pemisahan negara dan agama.

AgamaAgama dianggap penyumbang kepada dianggap penyumbang kepada perselisihanperselisihan, , manakala manakala sains sains dianggap penyumbang kepada dianggap penyumbang kepada kemajuankemajuan..

Inggeris turut memperkenalkan Inggeris turut memperkenalkan sistem pentadbiransistem pentadbiran berasaskan 3 unsur penting, iaitu berasaskan 3 unsur penting, iaitu KehakimanKehakiman, , EksekutifEksekutif dan dan PerundanganPerundangan..

Penjajah British: Penjajah British: Prinsip, Sistem, Struktur & DasarPrinsip, Sistem, Struktur & Dasar

1313

Pembentukan Masyarakat Pembentukan Masyarakat Pluralistik Di MalaysiaPluralistik Di Malaysia

Kedatangan orang Cina dan IndiaKedatangan orang Cina dan India ke Tanah Melayu di ke Tanah Melayu di akhir abad ke 19 dan awal abad ke 20 yang bertujuan akhir abad ke 19 dan awal abad ke 20 yang bertujuan untuk untuk memenuhi peluang-peluang pekerjaanmemenuhi peluang-peluang pekerjaan seperti seperti perlombongan, perladangan dan perniagaan yang perlombongan, perladangan dan perniagaan yang disediakan oleh pihak penjajah British, orang Cina, India disediakan oleh pihak penjajah British, orang Cina, India dan Melayu.dan Melayu.

Kewujudan Kewujudan peluang pekerjaanpeluang pekerjaan yang banyak, yang banyak, kekalutan kekalutan ekonomi duniaekonomi dunia serta serta galakan daripada Britishgalakan daripada British yang yang menjajah Tanah Melayu pada waktu itu telah menjadi menjajah Tanah Melayu pada waktu itu telah menjadi faktor penggerakfaktor penggerak yang seolah-olah ‘memaksa’ yang seolah-olah ‘memaksa’ kedatangan masyarakat Cina dan India ke Tanah kedatangan masyarakat Cina dan India ke Tanah Melayu.Melayu.

1414

Berlaku Berlaku akomodasiakomodasi cara hidup yang harmoni di cara hidup yang harmoni di antara ketiga-tiga etnik utama. antara ketiga-tiga etnik utama.

Kolonialisme British memberi impak sangat besar Kolonialisme British memberi impak sangat besar terhadap masyarakat negeri di Malaysia sama ada terhadap masyarakat negeri di Malaysia sama ada dalam bentuk material mahu pun non-material. dalam bentuk material mahu pun non-material.

Al-AttasAl-Attas ; kehadiran ; kehadiran kolonialisme Barat membawa kolonialisme Barat membawa dasar memisahkan orang Islam daripada agama dasar memisahkan orang Islam daripada agama merekamereka

British mula bertapak kukuhBritish mula bertapak kukuh menerusi satu menerusi satu campurtangan secara tidak langsung pada tahun campurtangan secara tidak langsung pada tahun 1786 apabila Pulau Pinang diperolehi dari Kedah.1786 apabila Pulau Pinang diperolehi dari Kedah.

1515

Masyarakat Pluralistik Masyarakat Pluralistik Selepas MerdekaSelepas Merdeka

Politik:Politik:

Malaysia amalkan Malaysia amalkan sistem demokrasisistem demokrasi. .

Pilihan raya umum pertamaPilihan raya umum pertama tahun tahun 19551955, di , di mana tiga kumpulan etnik utama, iaitu Melayu, mana tiga kumpulan etnik utama, iaitu Melayu, Cina dan India telah Cina dan India telah bersatubersatu untuk mendesak untuk mendesak British memberikan kemerdekaanBritish memberikan kemerdekaan T.Melayu. T.Melayu.

1616

Penubuhan Penubuhan Barisan Nasional pada tahun Barisan Nasional pada tahun 19741974. .

Dasar-dasar kerajaan dalam menguruskan Dasar-dasar kerajaan dalam menguruskan pelbagai perkara yang berkaitan dengan pelbagai perkara yang berkaitan dengan perhubungan etnik melalui perhubungan etnik melalui formula tolak formula tolak ansuransur telah berjaya mengekang pihak telah berjaya mengekang pihak tertentu seperti parti pembangkang yang tertentu seperti parti pembangkang yang cuba memecah belahkannya.cuba memecah belahkannya.

1717

Masyarakat Pluralistik Masyarakat Pluralistik Selepas MerdekaSelepas Merdeka

Perlembagaan:

Kontrak sosial merupakan satu kesepakatan yang telah dirunding,pembentukan parti-parti politik etnik sebagai model permuafakatan politik (Parti Perikatan, Barisan Sosialis, Barisan Nasional, Barisan Alternatif).

Perlembagaan merupakan panduan asas kepada perlaksanaan sistem politik di negara ini.

Perlembagaan mencatatkan kontrak sosial dipersetujui bersama antara kaum di negara ini.

1818

Dari segi sejarah terdapat dua peringkat kontrak sosial di Alam Melayu.

1. Berlaku pada zaman pluraliti iaitu janji taat setia dan saling menghormati antara rakyat dan raja. Janji taat setia dan saling menghormati ini diistilahkan sebagai wa’ad.

2. Sosial kedua berlaku dalam konteks masyarakat plural hasil daripada syarat dikenakan oleh pihak British untuk memberikan kemerdekaan kepada Malaysia.

1919

Setiap etnik mempunyai wakil dalam Setiap etnik mempunyai wakil dalam bentuk parti politik dan mencapai bentuk parti politik dan mencapai persepakatan untuk hidup dalam aman persepakatan untuk hidup dalam aman dan damai.dan damai.

Dengan itu terbentuklah (CLC) Dengan itu terbentuklah (CLC) Perhubungan Antara Kaum) pada tahun Perhubungan Antara Kaum) pada tahun 19481948..

2020

Masyarakat Pluralistik Masyarakat Pluralistik Selepas MerdekaSelepas Merdeka

PendidikanPendidikan Sistem pendidikan kebangsaanSistem pendidikan kebangsaan telah dibentuk telah dibentuk

berasaskan berasaskan keseragamankeseragaman bahasa pengantar, bahasa pengantar, kurikulum, sukatan mata pelajaran dan orientasi. Ia kurikulum, sukatan mata pelajaran dan orientasi. Ia penting sebagai satu penting sebagai satu wadah bagi menyatukan wadah bagi menyatukan kepelbagaian budayakepelbagaian budaya..

Usaha ke arah ini sebenarnya telah dilakukan Usaha ke arah ini sebenarnya telah dilakukan semenjak sebelum merdekasemenjak sebelum merdeka lagi khususnya melalui lagi khususnya melalui dua laporan iaitu dua laporan iaitu Laporan Razak tahun 1956Laporan Razak tahun 1956 dan dan Laporan Rahman Talib tahun 1960Laporan Rahman Talib tahun 1960. .

2121

Dalam peruntukan Dalam peruntukan Perlembagaan PersekutuanPerlembagaan Persekutuan bagi bagi kemerdekaan pada tahun 1957, kemerdekaan pada tahun 1957, Bahasa MelayuBahasa Melayu telah telah dijadikan dijadikan bahasa kebangsaanbahasa kebangsaan dengan dengan bahasa Inggerisbahasa Inggeris masih lagi digunakan sebagai masih lagi digunakan sebagai bahasa rasmibahasa rasmi. .

Pucuk pimpinan parti Perikatan telah mencapai Pucuk pimpinan parti Perikatan telah mencapai kesepakatan pada tahun 1956 dan bersetuju dengan kesepakatan pada tahun 1956 dan bersetuju dengan Akta Pendidikan 1957Akta Pendidikan 1957 di atas prinsip: di atas prinsip: 1.1. sekolah berbagai aliran dibenarkansekolah berbagai aliran dibenarkan dan pengajaran dan pengajaran

dalam bahasa ibunda masing-masing dibenarkan; dalam bahasa ibunda masing-masing dibenarkan; 2.2. Bahasa Melayu adalah merupakan bahasa Bahasa Melayu adalah merupakan bahasa

kebangsaan, maka sekolah Cina dan Tamil kebangsaan, maka sekolah Cina dan Tamil wajib wajib mengajar Bahasa Melayumengajar Bahasa Melayu sebagai salah satu daripada sebagai salah satu daripada mata pelajaran; mata pelajaran;

3.3. pendekatan dalam mata pelajaran sejarah, geografi pendekatan dalam mata pelajaran sejarah, geografi dan buku-buku teks yang lain mestilah dan buku-buku teks yang lain mestilah berteraskan berteraskan MalaysiaMalaysia, dan bukan lagi berteraskan negara Cina dan , dan bukan lagi berteraskan negara Cina dan India.India.

2222

Persetujuan kepimpinan Parti Perikatan Persetujuan kepimpinan Parti Perikatan terhadap terhadap Penyata Razak 1956Penyata Razak 1956 dan dan Rahman Rahman Talib 1960Talib 1960 adalah melalui proses musyawarah adalah melalui proses musyawarah telah secara langsung telah secara langsung mengiktiraf penggunaan mengiktiraf penggunaan Bahasa Melayu sebagai alat untuk penyatuan Bahasa Melayu sebagai alat untuk penyatuan tanpa menjejaskan bahasa etnik-etnik laintanpa menjejaskan bahasa etnik-etnik lain. .

Kerajaan juga telah mengambil langkah Kerajaan juga telah mengambil langkah memperbanyakkan penubuhan institusi memperbanyakkan penubuhan institusi pengajian tinggipengajian tinggi bagi mempertingkatkan bagi mempertingkatkan bilangan pelajar Melayu ke universiti. bilangan pelajar Melayu ke universiti.

Kesan daripada dasar ini kemasukan pelajar Kesan daripada dasar ini kemasukan pelajar Melayu ke universiti telah meningkat daripada Melayu ke universiti telah meningkat daripada 20% tahun 1960 – 1964 menjadi 65% pada 20% tahun 1960 – 1964 menjadi 65% pada tahun 1975.tahun 1975.

2323

Pada masa yang sama, Pada masa yang sama, golongan bukan Bumiputeragolongan bukan Bumiputera khususnya khususnya masyarakat Cinamasyarakat Cina merasakan satu keperluan merasakan satu keperluan untuk untuk melindungi budayamelindungi budaya warisan nenek moyang dengan warisan nenek moyang dengan menggunakan wadah pendidikanmenggunakan wadah pendidikan. .

Oleh yang demikian, masyarakat Cina masih Oleh yang demikian, masyarakat Cina masih mempertahankan mempertahankan sekolah jenis kebangsaansekolah jenis kebangsaan Cina. Cina.

Namun begitu, Namun begitu, sukatan pelajaransukatan pelajaran di sekolah-sekolah di sekolah-sekolah jenis kebangsaan Cina adalah jenis kebangsaan Cina adalah selarasselaras dengan apa yang dengan apa yang ditetapkan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia. ditetapkan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia.

Hal ini penting untuk memastikan Hal ini penting untuk memastikan perpaduan negara dan perpaduan negara dan pembinaan bangsa Malaysiapembinaan bangsa Malaysia dapat dicapai. dapat dicapai.

2424

Masyarakat Pluralistik Masyarakat Pluralistik Selepas MerdekaSelepas Merdeka

Ekonomi:Ekonomi:Pada tahun 1957 kerajaan telah menggiatkan usaha untuk Pada tahun 1957 kerajaan telah menggiatkan usaha untuk mengatasi pelbagai masalah sosio-ekonomi dan sosio-politik. mengatasi pelbagai masalah sosio-ekonomi dan sosio-politik.

Rancangan pembangunan ekonomi negara dibahagikan kepada Rancangan pembangunan ekonomi negara dibahagikan kepada empat peringkat;empat peringkat;

1.1. Rancangan pra-merdekaRancangan pra-merdeka iaitu meliputi Rangka iaitu meliputi Rangka Pembangunan Persekutuan Tanah Melayu (1950-1955) dan Pembangunan Persekutuan Tanah Melayu (1950-1955) dan separuh Rancangan Persekutuan Tanah Melayu Pertama separuh Rancangan Persekutuan Tanah Melayu Pertama (1956-1960)(1956-1960)

2.2. Perancangan lepas merdekaPerancangan lepas merdeka, merangkumi Rancangan , merangkumi Rancangan Persekutuan Tanah Melayu Kedua (1961-1965) dan Persekutuan Tanah Melayu Kedua (1961-1965) dan sebahagian daripada Rancangan Malaysia Pertama (1966-sebahagian daripada Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970)1970)

3.3. Perancangan dalam era Perancangan dalam era Dasar Ekonomi BaruDasar Ekonomi Baru..

4.4. Dasar Pembangunan NegaraDasar Pembangunan Negara hingga kini. hingga kini.

2525

Sistem Sistem ekonomi dualismeekonomi dualisme merujuk kepada merujuk kepada dua orientasi dan tumpuan yang berbeza dua orientasi dan tumpuan yang berbeza namun bergerak seiringan dengan garis namun bergerak seiringan dengan garis etnik:etnik:

Sistem ekonomi moden yang mendominasi Sistem ekonomi moden yang mendominasi

keseluruhan organisasi pengeluaran. keseluruhan organisasi pengeluaran.

Sistem ekonomi tradisional yang Sistem ekonomi tradisional yang diidentifikasikan dengan sektor ekonomi diidentifikasikan dengan sektor ekonomi pertanian. pertanian.

2626

Isu berkaitan dengan ekonomi memerlukanIsu berkaitan dengan ekonomi memerlukan iltizam iltizam yang yang kuat daripada semua pihak untuk merapatkan jurang kuat daripada semua pihak untuk merapatkan jurang yang sedia ada. yang sedia ada.

Keperluan untuk memperbetulkan kedudukan dimensi Keperluan untuk memperbetulkan kedudukan dimensi ekonomi ini amat mendesak kerana ia menjadi sebagai ekonomi ini amat mendesak kerana ia menjadi sebagai salah satu asas utama dalam salah satu asas utama dalam memupuk kerjasama memupuk kerjasama antara etnikantara etnik. .

Ketidakseimbangan kedudukan ekonomi berdasarkan Ketidakseimbangan kedudukan ekonomi berdasarkan etniketnik juga harus diatasi kerana ia dapat menjadi sumber juga harus diatasi kerana ia dapat menjadi sumber pencetus konflikpencetus konflik. .

Isu ketidakseimbangan ekonomi telah dianggap sebagai Isu ketidakseimbangan ekonomi telah dianggap sebagai salah satu faktor yang mencetuskan peristiwa salah satu faktor yang mencetuskan peristiwa 13 Mei 13 Mei 19691969. .

2727

KesimpulanKesimpulan

Memahami Memahami pluralitipluraliti adalah asas penting ke arah adalah asas penting ke arah memahami memahami pembentukan masyarakat pluralpembentukan masyarakat plural..

Pluraliti telah sedia wujud di Alam Melayu.Pluraliti telah sedia wujud di Alam Melayu.

Ideologi sekularIdeologi sekular telah mempengaruhi perubahan telah mempengaruhi perubahan dalam sistem masyarakat sepadu.dalam sistem masyarakat sepadu.

Pluraliti masyarakat Malaysia diperkukuhkan Pluraliti masyarakat Malaysia diperkukuhkan melalui dasar-dasar negara yang dibentuk melalui dasar-dasar negara yang dibentuk berteraskan persetujuan bersama.berteraskan persetujuan bersama.