BAB_2.Iklim.Tumbuhan.2pdf

Bab 2: Iklim dan Tumbuh-Tumbuhan Semulajadi

1

Bab 1: Lokasi & Bentuk Muka Bumi Bab 2: Iklim & Tumbuhan Semula Jadi Bab 3: Tamadun Awal Bab 4: Bahasa dan Agama Bab 5: Penduduk Bab 6: Ekonomi Bab 7: Kerjasama Serantau Bab 8: Politik & Konflik Bab 9: Masa Depan

BAB 2: IKLIM DAN TUMBUHAN SEMULA JADI

Se Setelah selesai Bab ini, anda akan dapat:

a) Menerangkan perbezaan di antara iklim-iklim benua Asia b) Menjelaskan fenomena alam dan pengaruhnya c) Menganalisis isu perubahan iklim d) Memebezakan di antara jenis-jenis tumbuhan semula jadi di benua Asia e) Menilai kesan manusia terhadap tumbuhan semula jadi

2.1 Pengenalan 2.2 Klasifikasi Iklim Benua Asia

Iklim Tropika

Iklim Gurun

Iklim Gunung

Iklim Sederhana

Iklim Mediterranean

Iklim Polar Tundra

2.3 Fenomena Iklim dan Pengaruh Terhadap Manusia 2.4 Perubahan Iklim 2.5 Jenis-Jenis Tumbuhan Semula Jadi 2.6 Tindakan Manusia Ke Atas Tumbuhan Semula Jadi Kata Kunci Ringkasan Rujukan


2

Beijing pada bulan Disember Pulau Bali pada bulan Disember

Gambar 2.1 Pemandangan di dua lokasi di Asia pada bulan Disember

Lihat Gambar 2.1 di atas. Apakah jenis pakaian yang anda akan gunakan jika melawat

Beijing atau Bali pada bulan Disember? Asia, sebuah benua yang begitu luas mempunyai

pelbagai jenis iklim yang telah menghasilkan pelbagai jenis tumbuhan semula jadi. Apakah

perbezaan di antara iklim di Kazakistan dan iklim di Malaysia? Adakah tumbuhan semula

jadi di Kalimantan berlainan dengan tumbuhan semula jadi di Arab Saudi? Dalam bab ini

kita akan cuba menjawab soalan-soalan ini. Kini iklim dan tumbuh-tumbuhan asal benua

Asia telah menimbulkan berbagai-bagai isu yang perlu diberi perhatian oleh semua.

Perubahan iklim dan pengahapusan hutan-hutan semula jadi telah menarik perhatian negara-

negara Asia untuk mengambil tindakan tertentu.

Benua Asia menganjur dari 55º Utara hingga 10º Selatan dan 25º Timur hingga 150º Timur.

Benua Asia begitu luas (44,391,162 km persegi) dan oleh demikian terdapat daripada pelbagi

jenis iklim. Secara umum iklim Asia boleh diklasifikasikan kepada ENAM jenis berdasarkan

suhu dan jumlah hujan yang diterima. Lihat Rajah 2.1 yang menunjukkan taburan enam jenis

iklim, iaitu;

2.1 PENGENALAN

2.2 KLASIFIKASI IKLIM BENUA ASIA

1. Iklim Tropika

2. Iklim Sederhana

3. Iklim Gunung

4. Iklim Gurun Sejuk

5. Iklim Gurun Panas

6. Iklim Polar Tundra


3

Rajah 2.1 Peta Menunjukkan Taburan Jenis Iklim di Benua Asia

Jk Iklim Laurentia Iklim Sederhana Iklim Gurun Iklim Gunung Iklim Tropika Iklim Mediterranean

Gurun Sederhana

Gurun Panas

Gurun Panas


4

Perlu ditegaskan bahawa klasifikasi iklim berdasarkan Klasifikasi Koppen adalah

pembahagian yang agak umum. Contohnya, Iklim Tropika boleh dibahagikan kepada Iklim

Khatulistiwa (Malaysia) dan Iklim Monsun Tropika (Thailand). Sesuatu jenis iklim akan

mempunyai perbezaan yang nyata tertakluk kepada kedudukan, jumlah hujan dan suhu

sesuatu kawasan. Contohnya, dikawasan pergunungan, suhu lebih rendah berbanding dengan

kawasan di kaki gunung yang lebih tinggi [Dibincangkan kemudian].

1. Iklim Tropika

Kita mula dengan membincang tentang Iklim Tropika yang boleh dibahagikan kepada „Iklim

Khatulistiwa‟ (Equatorial Climate) dan „Iklim Monsun‟ (Monsoon Climate) berdasarkan

kedudukan.

a) Iklim Khatulistiwa

Iklim Khatulistiwa dialami oleh kawasan yang terletak di antara garisan khatulistiwa (0°)

hingga 10º utara dan 10° selatan. Kawasan ini termasuk Malaysia, Singapura, Brunei,

selatan Filipina, selatan Thailand dan sebahagian besar Indonesia.

Iklim adalah lembap dan panas sepanjang tahun.

SUHU purata tahunan adalah tinggi iaitu antara 25º - 30º C dan adalah sekata yang bermakna tidak ada musim yang nyata.

o Julat suhu adalah kecil, iaitu hanya 2°C di antara suhu paling rendah dan paling tinggi.

o Waktu siang dan malam adalah hampir sama panjang dan matahari sentiasa di atas kepala. Suhu waktu siang dan malam tidak banyak berbeza, iaitu kira 2-3º C.

HUJAN turun sepanjang tahun, iaitu kira-kira 2400 mm dan tidak ada musim kering yang nyata.

o Bagiamana pun hujan paling turun pada bulan-bulan tertentu. Contohnya di Kuala Lumpur, hujan lebat turun pada bulan October hingga April.

b) Iklim Monsun

Iklim Monsun didapati di antara 10º - 45º Utara dan Selatan garisan Khatulistiwa dan

meliputi Thailand, Laos, Cambodia, Selatan Vietnam, Myanmar, Filipina, Jawa Barat,

Bangladesh, Sri Lanka dan Selatan India. Negara-negara yang mengalami iklim Monsun,

mempunyai dua musim yang nyata; musim kering dan musim hujan.

a) Musim Kering: (Oktober hingga Mei)

Iklim adalah kering dan panas.


5

SUHU o Pada musim ini purata suhu purata ialah di antara 24º hingga 30º C.

HUJAN o Angin monsun timur laut yang bertiup dari daratan ke laut membawa

sedikit hujan sahaja.

b) Musim Hujan: (Jun hingga September)

Iklim adalah lembap dan panas.

SUHU o Pada musim ini purata suhu purata ialah di antara 24º hingga 30º C.

HUJAN o Musim hujan bermula apabila angin monsun barat-daya bertiup dari laut ke

kawasan daratan. Pada musim ini negara seperti Bangladesh, India, Pakistan, Filipina dan China menerima di antara 400 hingga 600 mm hujan setiap bulan pada bulan Jun hingga September.

2. Iklim Sederhana

Iklim Sederhana dialamai iklim di China, Korea Selatan, selatan Jepun, utara India, utara

Turki dan Taiwan.

a) Musim Panas (April – November)

Iklim adalah panas dan lembap.

SUHU

C Cherrapunji di wilayah Assam di India menerima hujan tahunan sebanyak 11,800 mm setahun. Banding ini dengan Kuala Lumpur di Malaysia yang menerima hanya 2400 mm hujan setahun. Cherrapunji ialah tempat yang paling lembab dalam dunia dan pada tahun 1861, telah menerima sebanyak 26,460 mm hujan.


6

Je a) Nyatakan perbezaan yang nyata di antara iklim khatulistiwa dan iklim monsun tropika di benua Asia. b) Jelaskan ciri-ciri iklim sederhana yang dialami di China, Jepun dan Korea Utara dan Korea Selatan.

o Pada panas kawasasn tekanan rendah wujud di bahagain tengah benua Asia dan ini menyebab Angin Monsun Tenggara bertiup daripada Lautan Pasifik menunju ke Kawasan daratan.

o Suhu pada musim panas agak tinggi dengan purata suhu 21°C kecuali di kawasan tanah tinggi suhu adalah lebih rendah. Tahukah anda mengapa?

o Contohnya, suhu di Bandaraya Shanghai pada musim panas ialah 22°C, suhu di Beijing ialah 30°C dan suhu di Tokyo ialah 25°C. Jika anda ingin melawat bandar-bandar ini, mungkin inilah musim yang baik sekiranya anda tidak gemar sejuk!

HUJAN o Hujan lebat sekali turun pada bulan Jun hingga September dan purata hujan

yang turun ialah di antara 250 hingga 1500 mm. Kawasan pantai (1500 mm) menerima lebih banyak hujan berbanding dengan kawasan pedalaman jauh ke barat (250 mm).

o Pada musim ini, angin taufan kerap berlaku di pantai tenggara China, selatan Jepun danTaiwan.

b) Musim Dingin (December – Februari)

Iklim adalah sejuk dan kering.

SUHU o Suhu pada musim dingin turun hingga bawah takat beku (0°C) dan salji

mungkin turun kawasan tertentu pada musim ini. o Contohnya, suhu di Shanghai pada musim dingin ialah 9°C, suhu di Beijing

boleh turun sehingga 0°C dan suhu di Tokyo ialah 10°C. Tahukah anda mengapa suhu musim dingin di Beijing lebih rendah berbanding suhu di Tokyo?

HUJAN o Musim dingin adalah kering dan kemarau berpanjangan disebabkan angin

monsun barat laut yang bertiup berpunca dari kawasan daratan. o Purata hujan pada musim ini ialah 250 mm di kawasan pantai sementara

kawasan pedalaman ke barat menerima hanya 150 mm hujan.


7

3. Iklim Gurun

Kawasan yang mengalamai iklim gurun (desert climate) ialah Arab Saudi, selatan Iran, barat

Pakistan, Yemen, Iraq dan Afghanistan. Ciri utama iklim ini ialah kekontangan, iaitu hujan

yang diterima jarang melibihi 250 mm setahun. Ini ialah kerana angin lazim yang bertiup

berpunca dari kawasan daratan dan oleh itu adalah kering. Iklim guru terbahagi kepada dua

jenis gurun tertakluk kepada suhu.

Iklim Gurun Panas – dialami di Arab Saudi, Iran, Iraq dan Pakistan. o Contohnya, suhu di Madinah, Arab Saudi purata ialah 35ºC dan pada musim

panas boleh meningkat hingga 40ºC. Julat suhu di antara musim panas dan musim dingin adalah kecil, iaitu kira-kira 10ºC.

o Bagaimana pun, julat suhu waktu dan waktu malam di kawasan guru adalah tinggi. Pada waktu malam, gurun boleh menjadi sejuk dan suhu boleh turun hingga 10°C manakala suhu waktu siang boleh mencecah 40°C.

o Gurun panas terkenal ialah Gurun Rub’ al Khali di Arab Saudi dan Gurun Iran.

Iklim Gurun Sederhana – dialami di Mongolia, bahagian utara China dan Kazakhistan.

o Contohnya suhu di Ulan Bator, Mongolia ialah purata 19ºC. Perbezaan yang ketara ialah suhu pada musim panas dan suhu pada musim dingin.

o Suhu pada musim dingin boleh turun sehingga – 7ºC manakala suhu pada musim panas boleh meningkat hingga 26ºC.

o Oleh itu julat suhu di antara musim dingin dan musim panas ialah kira-kira 33ºC.

o Gurun sederhana terkenal ialah Gurun Gobi di China dan Guru Thar di India.

4. Iklim Gunung

Kawasan yang mengalamai iklim gunung yang nyata ialah di Dataran Tibet yang purata

ketinggian ialah 4000 hingga 8000 meter (Lihat Rajah 2.2a). Faktor yang menyebabkan

kewujudan iklim gunung ialah ketinggian kawasan.

o Iklim di kawasan pergunungan sepatutunya lebih kurang sama dengan yang terdapat di kawasan aras laut tetapi ia lebih rendah disebabkan oleh kadar penurunan suhu sebanyak 6.4ºC bagi setiap 1000 meter ketinggian (Lihat Rajah 2.2b).

o Contohnya, sekira suhu di aras laut ialah 25.6°C, suhu di kemuncak banjaran gunung dengan ketinggian 4000 meter akan turun ke takat air beku 0°C.


8

Je a) Apakah perbezaan di antara iklim gurun panas dan iklim gurun sederhana? b) Namakan tiga negara yang mengalami iklim gurun. c) Mengapakah suhu di kemuncak gunung lebih rendah berbanding dengan suhu sekeliling di kaki pergunungan?

(a)

Rajah 2.2 Dataran Tibet dan Banjaran Himalaya yang mengalami Iklim Gunung

o Sesetengah kemuncak gunung diliputi salji sepanjang tahun manakala kawasan di kaki gunung (pada aras laut) mengalami iklim sederhana. Tahukah anda, cuaca di kawasan pergunungan boleh bertukar dengan cepat dalam tempoh beberapa jam. Dalam dalam beberapa minit suhu boleh turun daripada panas ke sejuk hingga ke bawah takat beku (iaitu 0°).

o Kawasan pergunungan dan dataran tinggi menerima hanya sedikit hujan kerana gunung bertindak menghalang angin yang membawa hujan. Bagaimana pun lereng gunung yang menghadap angin menerima hujan yang agak lebat manakala lereng pergunungan lindungan hujan boleh menjadi sangat kering. Contohnya, kawasan pedalaman Dataran Deccan adalah sangat kering kerana dilindungi hujan (rain shadow).

o Bandar Leh (dengan ketinggian 5000 meter) yang terletak di Banjaran Himalaya menerima hanya 80mm hujan setahuan. Bagaimana pun kerana suhu yang begitu rendah, salji menggantikan hujan di kemuncak gunung.

o Dataran Tinggi Tibet dan Banjaran Himalaya menjadi punca beberapa sungai-sungai akhibatkan pencairan salji dan ais yang mengalir ke kawasan tanah rendah. Contohnya, Sungai Brahmaputra yang mengalir ke Bangladesh,

(b)

3 25.6°C

3 0°C

3 4000 m

3 0°C

3 4000 meter


9

5. Iklim Mediterranean

Iklim Mediterranean dialami oleh kawasan sekitar Laut Mediterranean termasuk Lubnan,

Israel, pantai barat Syria dan pantai selatan Turki.

Musim dingin adalah lembab.

a) Musim Panas (April – November)

SUHU o Suhu pada musim panas ialah di antara 21ºC hingga 27ºC.

HUJAN o Musim panas adalah kering dan kemarau berpanjangan. o Hanya 150 mm hujan diterima pada musim panas.

b) Musim Dingin (December – Februari)

SUHU o Suhu pada musim dingin adalah sederhana sejuk di antara 10°C hingga 15°C. o Julat suhu tahunan, iaitu di antara musim panas dan musim dingin adalah

lebih kurang 10°C.

HUJAN o Hujan turun pada musim dingin dan kawasan-kawasan yang mengalami iklim

ini menerima kira-kira 800 mm. o Ini berlainan dengan jenis-jenis iklim lain yang menerima hujan yang lebat

pada musim panas.

Jenis iklim Mediterranean didapati sangat sesuai bagi penanaman buah-buahan sitrus dan anggur.

6. Iklim Tundra

Ikim Tundra dialami di utara Korea Utara, utara China, utara Iran dan utara Mongolia.

Musim dingin adalah panjang, selama lapan bulan dalam setahun dan sangat sejuk.

SUHU o Pada musim dingin kurang daripada 0°C dan kadangkala turun hingga −30°C. o Pada musim panas pula sushu jarang melebihi 10°C. o Julat suhu tahunan adalah lebih kurang 40°C.

HUJAN & SALJI o Kawasan ini menerima antara 250 hingga 300 mm hujan setahun. o Sebahagian hujan turun dalam bentuk salji pada musim dingin.


10

a) Apakah keunikan iklim Mediterranean berbanding dengan iklim-iklim lain? b) Nyatakan ciri-ciri iklim tundra. Mengapakah ia sejuk?

J

Kita telah membincang tentang jenis-jenis iklim yang terdapat di benua Asia. Kini kita lihat

pula beberapa fenomena iklim seperti taufan, banjir dan kemarau serta kesannya terhadap

penduduk Asia.

TAUFAN

Taufan atau dalam Bahasa Inggeris typhoon berasal daripada perkataan bahasa Parsi

“toofan”, China “taifeng” atau bahasa Jepun “taifu” yang bermakna angin kencang. Taufan

merupakn ribut kencang yang terwudu di kawasan lautan (Lautan Pasifik) dan bertiup ke

kawasan daratan (Asia Timur, Asia Tenggara dan Asia Selatan).

Apakah yang menyebabkan kejadian taufan? Taufan berpunca daripada kawasan laut yang mempunyai suhu sekurang-kurangnya 26°C yang menyebabkan atmosfera sekeliling menjadi tidak stabil. Atmosfera yang lembab menyumbang kepada kejadian taufan dan lazimnya taufan akan bertiup daripada kawasan tekanan tinggi menuju ke kawasan daratan yang mengalami tekanan rendah di benua Asia (Lihat Rajah 2.3).

Rajah 2.3 Taufan yang Melanda benua Asia Pada bulan Mei hingga November

Arah Angin Taufan

2.2 FENOMENA IKLIM DAN PENGARUH TERHADAP MANUSIA

Tekanan Rendah

Tekanan Tinggi


11

Di benua Asia, taufan kerap berlaku di

antara garis lintang 8° hingga 15°

Utara dan negara-negara yang kerap

dilanda ribut taufan ialah Jepun, Hong

Kong, Taiwan, Filipina, Korea Utara,

Korea Selatan, India, China dan

Bangladesh. Lazimnya taufan berpunca

di kawasan laut dan bergerak ke barat

menuju ke kawasan-kawasan daratan.

Lihat Rajah 2.4 yang menunjukkan

bergerakan taufan yang berpunca di

Lautan Pasifik menuju ke bahagian

selatan Jepun, bahagian utara Filipina

dan terus ke Taiwan dan pantai timur

China.

Sesuatu taufan itu boleh mencapai kelajuan hingga 120 km sejam dan membawa hujan lebat

ke kawasan yang dilanda. Angin kencang boleh membawa kerosakan yang teruk kepada

bangunan, tanaman, jalanraya, dan jalan keretapi. Salah satu kesan yang serius daripada

dilanda taufan ialah banjir kilat yang menyebabkan kehilangan nyawa serta tanah runtuh

(Lihat Rajah 2.5).

Beberapa Rekod tentang Taufan di Asia

Tahun 1964 direkod sebagai tahun yang mengalami paling banyak taufan dengan 39

ribut kencang yang melanda negara-negara benua Asia.

Taufan yang paling kuat dalam sejarah ialah Taufan Tip yang berpunca dari

Lautan Pasifik dan mencecah kelajuan 310 km sejam pada tahun 1979. Taufan Tip

melanda bahagian selatan Jepun dan hampir 100 orang terkorban.

Rajah 2.4 Taufan yang berpunca dari Lautan Pasifik menuju ke benua Asia [Sumber: National Institute of Informatics, Frauke

Feser]

Rajah 2.5 Kesan Taufan yang melanda Manila, Filipina pada Disember, 2011

[Sumber: PinoyGigs.com]


12

Je a) Sila tonton beberapa klip video dalam MyAeU tentang kejadian angin taufan. Komen. b) Jelaskan faktor-faktor yang menyumbang kepada kewujudan taufan. c) Nyatakan kawasan-kawasan yang kerap dilanda taufan d) Apakah kesan kepada kawasan yang dilanda taufan kuat?

J

Pada tahun 1975, Taufan Nina telah melanda China dan menyebabkan 100,000

orang terkorban dan 12 loji takungan air termusnah.

Taufan Morakot melanda Taiwan pada 2009 dan membawa hujan yang paling

banyak sehingga 2300 mm dalam tempoh satu hari sahaja. Kos kerosakkan yang

dialami ialah kira-kira RM24 billion.

Taufan-taufan yang melanda negara-negara Asia telah diberikan nama. Bagaimana pun nama

yang diberikan tidak ada kaitan dengan jenis taufan atau kawasan yang dilanda. Berikut ini

ialah beberapa contoh nama taufan.

Jika kita tinjau sejarah bumi, perubahan iklim ialah suatu fenomena alam yang lazim berlaku.

Dalam 650,000 tahun yang lampau, bumi telah melalui beberapa peredaran zaman ais. Pada

Zaman Ais (Ice Age) suhu turun dan ini menyebabkan lautan menjadi beku dan sungai-

sungai menjadi glasier (sungai ais). Kesan daripada ini ialah penurunan aras laut (drop in

sea level). Zaman Ais mula berkahir dengan perningkatan suhu dan kepanasan bumi. Lautan

yang beku dan glasier mula bercair dan in menyebabkan aras laut naik.

Kini pula, terdapat bukti-bukti yang menunjukkan bumi sedang menjadi panas dan iklim

telah mula berubah. Keadaan ini membimbangkan kerana perubahan iklim (climate change)

Nama Tahun Kawasan yang Dilanda

Taufan Nuri 2002 Korea Selatan Taufan Molave 2003 Luzon (Filipina), China Taufan Doksuri 2005 Japan Taufan Sanba 2006 China

Taufan Morakot 2009 Taiwan, China

2.4 PERUBAHAN IKLIM


13

disebabkan oleh kegiatan manusia dan sedang berlaku pada kadar yang agak cepat di benua

Asia. Perubahan iklim ini wujud dengan peningkatan suhu, perubahan dalam jumlah hujan

atau salji yang turun dan perubahan peredaran musim. Perubahan suhu dikaitkan dengan

‘pemanasan global’ (global warming) yang menunjukkan bahawa suhu di benua Asia

sedang meningkat dalam beberapa dekad yang lampau.

Bagaimana pun, fenomena perubahan iklim sedang diperdebatkan kerana ada pihak-pihak

tertentu yang berhujah perubahan ini adalah sesuatu kejadian semula jadi dan bukan kerana

kegiatan manusia. Manakala terdapat pihak lain yang telah memberi bukti-bukti saintifik

bahawa kegiatan manusia yang mempercepatkan perubahan iklim.

Kini terdapat bukti yang kukuh bahawa pemanasan bumi selama 50 tahun lepas disebabkan

kegiatan manusia. Dalam laporan 2007 Panel Antara Kerajaan tentang Perubahan Cuaca

(IPCC) kepada Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB), badan itu menyimpulkan lebih

daripada 90% penyebab pemanasan sejak 50-60 tahun adalah disumbangkan oleh manusia.

Gambar photo satelit menunjukkan bahawa glasier-glasier di Banjaran Himalaya kini

telah berundur sejak beberapa dekad yang lalu. Iaitu, glasier-glasier telah bercair

kerana suhu telah meningkat.

Satu pertiga takungan ais dunia terdapat di Dataran Tibet. Menurut Pentadbiran

Meterorologi China, kepanasan global telah menyebabkan kenaikan suhu empat kali

ganda dan mempercepatkan pencairan glasier-glasier. Adalah dijangkakan dalam

tempoh 30 tahun, hampir 80% glasier di Dataran Tibet akan bercair.

Ini akan menyebabkan kenaikan aras laut dan menjejas tempat kediaman, pertanian

dan infrastruktur penduduk yang tinggal di kawasan rendah [Baca kajian kes

Bangladesh]

Pada masa jangka panjang g kehidupan ramai penduduk Asia akan terjejas. Ini adalah

kerana Dataran Tibet merupakan punca Sungai Brahmaputra, Sungai Ganges dan

Sungai Indus. Dengan perkataan lain, sumber air untuk lembah-lembah ini akan

terjejas.

Apakah yang Menyebabkan Kepanasan Global?

Lihat Rajah 2.6. Sinaran matahari memanaskan bumi pada waktu siang dan pada waktu

malam sinaran matahari dibalikkan tanpa halangan. Dalam keadaan demikian suhu bumi

dikekalkan pada kadar sederhana. Kini dengan pembakaran arang batu, minyak dan gas asli

untuk menghasilkan elektrik, memanaskan rumah, memberi kuasa kepada kilang dan

kenderaan, melepaskan karbon dioksida ke atmosfera bumi. Para saintis telah menunjukkan

bahawa konsentrasi karbon dioksida dalam atmosfera telah meningkat sebanyak 50% sejak

tahun 1800 (Roy Spencer, 2012, WeatherStreet.com). Apakah kesan penambahan karbon

dioksida dalam atmosfera?


14

Pembalikkan sinaran matahari terperangkap oleh gas-gas rumah hijau seperti karbon dioksida

Rajah 2.6 Fenomena yang Menyebabkan Pemanasan Global

Karbon diokside dan wap air serta gas-gas lain seperti karbon monoksida, kloro flurokarbon

(CFC) dan nitros oksida yang dilepaskan ke atmosfera, berfungsi seperti „selimut‟ yang

menyerap dan memerangkap haba (Lihat Rajah 2.6). Ini dipanggil “kesan rumah hijau”

(greenhouse effect) yang telah menyebabkan purata suhu permukaan bumi meningkat.

Dengan perkataan lain, kegiatan manusia telah mempercepatkan pemanasan global yang telah

mengubah iklim benua Asia.

Gas-gas rumah hijau yang dilepaskan ke atmosfera adalah hasil kegiatan manusia seperti

pembakaran bahan api daripada berjuta-juta kenderaan, aktiviti perkilangan dan penebangan

hutan.

Pokok dan tumbuhan menggunakan karbon dioksida dan melepaskan oksigen. Apabila pokok

ditebang untuk pembangunan penempatan, pertanian dan tujuan lain, oksigen yang dlepaskan

ke udara berkurangan. Bertambah pula, tumbuh-tumbuhan ini melepaskan karbon dioksida

apabila reput dan dibakar.

KAJIAN KES: Kesan kepada Bangladesh sekiranya aras laut naik sebanyak 1 meter

Sebahagian besar Bangladesh terdiri daripada kawasan delta yang rendah sepanjang Teluk Benggala. Sekiranya aras laut naik sebanyak 1 meter akhibat daripada perubahan iklim, kawasan seluas 30,000 km persegi akan ditenggelami air (Lihat Rajah 2.7).

Berjuta-juta penduduk terpaksa dipindah kerana kawasan perumahan ditenggelami air

Kawasan pertanian akan termusnah dengan pengaliran masuk air laut yang bergaram

Kehilangan hutan-hutan semula jadi sepanjang kawasan pantai


15

Kesan-kesan ini akan merumitkan keadaan kerana Bangladesh mempunyai penduduk yang ramai (150 juta penduduk) yang tinggal di kawasan yang kecil. Kebanyakkan kawasan yang akan ditenggelami merupakan kawasan penduduk yang ramai. Bangladesh belum lagi dapat menghasilkan biji-bijian dan protin yang cukupi untuk menampung keperluan penduduknya.

Oleh demikian, kerajaan Bangladesh perlu mengambil tindakan tertentu dalam menghadapi masalah kenaikan aras laut yang akan terjadi dalam jangka masa yang agak pendek.

[sumber: CSIRO. Climate Change in the Asia/Pacific Region. B. Preston, R. Suppiah, I. Macadam & J. Bathols. 2006]

Negara-Negara Asia Perlu Kongsi Maklumat Perubahan Iklim

BANGI, 14 Mei, 2012. Negara-negara Asia harus bekerjasama berkongsi maklumat bagi menangani masalah bencana alam yang berkaitan dengan perubahan iklim, kata seorang pakar iklim antarabangsa dari Universiti Cambridge. Profesor Julian Hunt. Beliau memberitahu dalam suatu forum anjuran Institut Kajian Bencana Alam UKM (SEADPRI-UKM). Menurut beliau, negara-negara Asia jelas menunjukkan kurang mampu untuk menghadapi bencana alam secara bersendirian. Prof Hunt menolak dakwaan kononnya kepanasan dunia dan perubahan iklim tidak dapat dibuktikan. Menurut beliau banyak bukti dilihat dalam tempoh 40 tahun lalu. Mereka yang mencurigai fenomena itu hanya guna data purata suhu permukaan laut dan ini tidak memadai. Lebih penting lagi, suhu di dasar laut semakin naik, khasnya di kawasan tropika. Beliau berkata walaupun memang benar tiada perubahan ketara suhu permukaan laut, tetapi perbezaan ketara dilihat bagi suhu bumi dalam masa 10 tahun kebelakangan ini. Perubahan iklim boleh berlaku pada rantau tertentu, atau seluruh bumi. Perubahan itu boleh berpunca daripada proses dinamik di bumi dan daya luaran termasuk kelainan pada kepanasan cahaya matahari dan juga dari kegiatan manusia. Sumbangan manusia ini

Rajah 2.7 Gambar menunjukkan Banjir di Bangladesh [sumber: The Watchers: Watching the World Evolve

and Transform.]


16

Je a) Apakah yang menyebabkan perubahan iklim? b) Jelaskan kegiatan manusia yang menyumbang kepada kepanasan global. c) Terangkan kesan perubahan iklim kepada Bangladesh. d) Apakah tindakan yang harus diambil oleh negara-negara Asia dalam menghadapi masalah perubahan iklim ?

J

termasuk peningkatan tahap gas yang memerangkap haba (gas rumah hijau) seperti karbon dioksida di atmosfera bumi. Satu cara manusia menyumbang kepada gas rumah hijau adalah dengan membakar bahan api. Adalah penting, kata pakar iklim itu, untuk menubuhkan sistem rangkaian ahli sains dalam Asia bagi menangani masalah demikian. Beliau yakin masyarakat umum akan terima hakikat perubahan iklim dan pemanasan dunia jika banyak negara mengambil inisiatif secara bersepadu. Jika satu-satu negara sahaja yang ambil berat, orang ramai tidak akan memberi pandangan serius terhadapnya. [Sumber: adaptasi Saiful Bahri Kamaruddin, Portal UKM New Portal, 12 Mei, 2012]

Apa itu Tumbuhan Semula Jadi?

Tumbuhan semula jadi atau tumbuhan asal ialah tumbuhan yang terdapat dalam semula jadi

di sesuatu kawasan tanpa diganggu oleh kegiatan manusia. Jenis tumbuhan semula jadi yang

terdapat di sesuatu kawasan bergantung kepada iklim, jenis tanah-tanih dan ketinggian di

kawasan berkenaan. Contohnya, kawasan yang mengalami iklim khatulistiwa, hutan

khatulistiwa bertumbuh dengan berleluasa manakala kawasan yang mengalami iklim gunung,

tumbuhan semula jadi terdiri daripada hutan gunung. Sepertimana Asia mempunyai pelbagai

jenis iklim, ia juga diliputi dengan pelbagai jenis tumbuh-tumbuhan asal (Lihat Rajah 2.4).

1. Hutan Tropika

Hutan tropika meliputi kawasan yang luas di antara garisan lintang 5°S hingga 20°U (Lihat

Rajah 2.2). Hutan tropika terbahagi kepada DUA jenis hutan; iaitu Hutan Khatulistiwa

(Equatorial Forest) dan Hutan Monsun (Monsoon Forest).

2.5 TUMBUH-TUMBUHAN SEMULA JADI


17

a) Hutan Khatulistiwa

Hutan Khatulistiwa (Equatorial Rainforest) didapati di kawasan yang mengalami iklim

khatulistiwa yang meliputi Malaysia, Indonesia, selatan Filipina, Sri Lanka dan Timur Timor.

Menurut laporan FAO (2000), 23% hutan khatulistiwa dunia terdapat di Asia, 19% di benua

Afrika dan 58% di Amerika Selatan (terutama di Brazil).

Rajah 2.3 Jenis-Jenis Tumbuh-Tumbuhan Asal Benua Asia

Aktivit-aktivti manusia seperti pertanian, pembalakkan, urbanisasi dan perindustrian telah

menyebabkan pemusnahan tumbuhan semula jadi dibanyak kawasan-kawasan benua Asia.

Contohnya, beribu-ribu hektar hutan khatulistiwa di Malaysia dan Indonesia telah ditebang

dan digantikan dengan penanaman kelapa sawit.

Hutan khatulistiwa adalah „malar hijau‟ (evergreen); iaitu daun-daun sentiasa berwarna hijau

sepanjang tahun dan tidak bertukar warna dan luruh. Hutan ini terdiri daripada pelbagai

spesies pokok yang besar dan tinggi dengan daun-daun yang lebar (Lihat Rajah 2.4). Antara

Hutan Khatulistiwa

Hutan Monsoon

Jk Padang Rumput Hutan Gunung Tumbuhan Gurun Hutan Campur Hutan Tropika Hutan Mediterranean

okoko

Padang Rumput Savanah

Padang Rumput Steppe

Padang Rumput Savanah

Padang Rumput Steppe


18

jenis-jenis pokok yang terdapat di hutan ini ialah balau, meranti, kapur, kerung, seraya,

reseak, keledang dan nyatuh.

Pokok-pokok ini tumbuh lurus sehingga 50

meter tinggi dan berakar banir. Selain pokok-

pokok besar, terdapat tumbuhan tumpang,

tumbuhan parasit, paku-pakis dan pelbagai jenis

bunga. Pokok-pokok yang terdapat di hutan ini

tumbuh rapat-rapat dan membentuk satu silara

(atau kanopi) yang berterusan. Oleh demikiran

sinaran matahari tidak dapat sampai ke lantai

hutan dan ini menyebabkan hutan ini gelap dan

lembap. Pernahkah anda berjalan dalam hutan

khatuliswa?

Satu ciri yang menarik tentang hutan khatulistiwa ialah perlapisan tumbuh-tumbuhan (Lihat

Rajah 2.5).

Lapisan pertama (dipanggil lapisan renjong) terdiri daripada tumbuh-

tumbuhan yang besar dan tinggi yang melebihi 40 meter. Pokok-pokok ini

tumbuh tinggi untuk mendapatkan sinaran matahari yang mencukupi. Pokok-

pokok ini menpunyai akar banir yang berfungsi memberi sokongan dan

menahan daripada tumbang.

Rajah 2.4 Hutan Khatuistiwa yang malar hijau sepanjang tahun

Lapisan Kanopi

Lapisan Tengah

Lantai Hutan

Rajah 2.5 Lapisan-Lapisan Hutan Khatuistiwa


19

Lapisan kedua (dipanggil lapisan kanopi) terdiri daripada pokok-pokok

dengan ketinggian antara 20 hingga 40 meter. Pokok-pokok tumbuh denagn

rapat dan membentuk kanopi yang tebal yang menghalang cahaya matahari

dari sampai ke lanyai hutan.

Di bawah kanopi adalah lapisan tengah, terdiri daripada pokok-pokok yang

sederhana padat yang tumbuh 10 ingga 20 meter tinggi. Tumbuh-tumbuhan

yang biasa terdapat di lapisan ini ialah epifit dan parasit. Tumbuhan epitif

tumbuh di batang, ranting atau di daun pokok yang masih hidup untuk

sokongan dan mendapatkan cahaya matahari.

Lapisan bawah atau lantai hutan terdiri daripada pokok-pokok yang kurang

10 meter tingginya.Tumbuh-tumbuhan seperti cendawan, pokok renek, semak

samun dan pokok herba kecil didapati di lapisan ini. Tumbuh-tumbuhan di

lantai hutan tumbuh jarang kerana kurang mendapat cahaya matahari.

Hutan khatulistiwa merupakan hutan yang tertua di dunia dan menjadi habitat pelbagai jenis

hidupan liar seperti badak, gajah, orang utan, seladang dan harimau.

b) Hutan Monsun

Hutan monsun terdapat dengan

meluas di Thailand, Myanmar,

Laos, Cambodia, Vietnam, utara

Filipina, India dan Sri Lanka.

Hutan tidak begitu tebal jika

dibandingkan dengan hutan

khatulistiwa. Ini telah

menyebabkan lantai hutan padat

dengan tumbuhan seperti buluh,

paku-pakis, semak-samun, herba,

buluh dan tumbuhan menjalar.

Ketinggian pokok-pokok ialah

antara 20 meter hingga 50 meter.

Pada musim kemarau, pokok-

pokok di sini menggugurkan daun

untuk menjimatkan ari. Antara

jenis-jensi pokok ialah penaga,

inkanyin, pyinkado, cendana,

pedauk, sal, inkanyin dan

mahogani. Kayu jati merupaka kayu keras yang paling berharga (Lihat Rajah 2.6).

Hutan monsun tropika adalah habitat bagi kira-kira 200 spesies haiwan, 800 spesies burung,

100 spesies amfibia dan 150 spesies reptilia. Antara contoh hidupan liar ialah cerpelai, gajah,

harimau, musang, anjing liar, ular dan badak sumbu. Burung-burung yang hidup seperti

burung murai, burung belatuk dan burung nuri.

Rajah 2.6 Pokok Jati yang digunakan untuk membuat perabot


20

Je a) Bincangkan ciri-ciri hutan khatulistiwa. b) Senaraikan jenis-jenis hutan khatulistiwa. c) Nyatakan perbezaan di antara hutan khatulistiwa dan hutan monsun. d) Apakah perbezaan yang nyata di antara hutan daun luruh dan hutan daun tirus?

2. Hutan Campur

Hutan ini dipanggil „hutan campur‟ kerana terdapat hutan daun luruh dan hutan daun tirus.

Hutan campur meliputi Taiwan, bahagian timur China, Korea Selatan dan bahagian selatan

Jepun dan Dataran Deccan di India.

a) Hutan Daun Luruh (Deciduous): “Deciduous” ialah perkataan Bahasa Inggeris yang

bermakna „luruh apabila matang‟ apabila pokok dan tumbuhan renek kehilangan daun

mengikut musim tertentu. Dedaun luruh sebagai proses semula jadi yang bermula

pada musim daun luruh (autumn season) dan kehilangan semua daun pada musim

dingin. Ini adalah untuk menjimatkan air kerana kekurangan hujan yang turun pada

musim dingin. Juga proses ini menjadikan tumbuhan bertahan keadaan iklim yang

sejuk. Pada musim bunga (spring season) dedaun baru akan tumbuh. Jenis-jenis

pokok ialah oak, maple, elm, birch, mulberi dan magnolia.

b) Hutan Daun Tirus (Coniferous): Hutan

Daun Tirus terdapat dengan luas

bahagian-bahagian utara China, India

dan Jepun yang mengalamai iklim sejuk

selama enam bulan. Pokok-pokok

berbentuk kon supaya salji tidak

terkumpul pada dahan-dahan pokok dan

mengelakan dahan daripada mudah

terpatah. Bentuk kon in juga

mengurangkan halangan tiupan angin

kencang. Daunnya yang kecil, tebal dan

berbentuk jarum menyekat perpeluhan

yang keterlaluan daripada berlaku.

Hutan pokok tirus terdiri daripada hanya beberapa jenis pokok sahaka, seperti pokok

pain, fir, sprus dan larch. Pokok-pokok ini tumbuh lurus dan tinggi, hingga melebihi

30 meter tinggi. Pokok-pokok ini adalah malar hijau dan oleh itu tidak menggugurkan

daunnya walau pun iklimnya sejuk. Hutan ini tidak mempunyai tumbuhan-tumbuhan

bawah yang banyak. Hutan pokok tirus ini kaya dengan sumber kayu lembut yang

digunakan untuk pembinaan, membuat perabot, palpa dan kertas.Hutan ini juga

menjadi habitat bagi beberapa jenis hidupan liar seperti rusa, tikus kasturim cempelai,

mink, musang dan lain-lain.

3. Padang Rumput

Rajah 2.7 Pokok daun tirus di utara China


21

Secara umum, kawasan padang rumput terbahagi kepada dua jenis; iaitu padang rumpunt

savanah dan padang rumput Steppe. Mengapakah kawasan-kawasan rumput ini tidak

mempunyai banyak pokok? Ini adalah kerana kawasan-kawasan ini menerima hanya 500 mm

hujan setahun. Bertambah pula hujan yang turun mengalami kadar sejatan yang tinggi pada

musim panas. Keadaan ini telah menyebabkan hanya rumput dapat tumbuh dan jika terdapat

pokok pun, ia terhad kepada kawasan-kawasan yang lembap.

a) Padang Rumput Savanah

Padang rumput savanah terdiri daripada pokok-pokok renek yang berselerak dan

rumput. Rumput adalah kasar dan tumbuh secara berjambak-jambak. Di kawasan

yang lebih lembab, rumputnya adalah panjang dan tumbuh rapat-rapat. Di kawasan

yang lebih kering, semak samun wujud dengan rumput yang pendek dan jambak

dengan tanah yang terdedah di antara rumput-rumput tersebut.

b) Padang Rumput Steppe

Padang rumput Steppe terletak di

kawasan pedalaman benua Asia dan

meliputi Mongolia, Kazakhstan dan

bahagian utara China. Rumput

adalah pendek disebabkan oleh hujan

yang berkurangan. Rumput ini

mempunyai akar yang panjang dan

membentuk lapisan yang tebal, malar

hijau dan tidak terputus-putus pada

musim panas (Lihat Rajah 2.8).

Rumput menjadi perang pada musim

dingin dan layu apabila salji meliputi

tanah.

4. Hutan Gurun

Tumbuh-tumbuhan gurun meliputi sebahagian besar kawasan Asia Barat Daya, kawasan

pedalaman China dan Mongolia seperti Gurun Rub‟ al Khali di Arab Saudi, Gurun Gobi dan

Gurun Iran. Lazimnya, kita menganggap kawasan gurun sebagai kawasan yang tandus.

Sebenarnya, kawasan gurun boleh menampung tumbuh-tumbuhan serta pelbagai kehidupan

liar. Oleh kerana iklim yang melampau, kawasan gurun terdiri daripada tumbuhan yang tahan

dengan keadaan kemarau yang berpanjangan. Contoh tumbuhan yang tumbuh di kawasan

gurun ini ialah seperti semak samun berduri, rumput esparto, kaktus, pokok kurma, lidah

buaya, dan pokok-pokok akasia bantut (Lihat Rajah 2.9).

Rajah 2.8 Padang Rumput Steppe


22

Je a) Apakah padang rumput Steppe? b) Bagaimana tumbuhan di gurun menyesuaikan diri dengan keadaan iklim? c) Apakah jenis haiwan yang telah menyesuaikan diri dengan keadaan iklim gurun?

Pokok berduri Pokok kurma

Tumbuhan di kawasan gurun mempunyai batang berongga dan berlendair untuk menyimpan

air dalam jangka masa yang panjang. Juga mempunyai akar yang panjang supaya mudah

menyerap air di bawah tanah. Daun yang keras, kecil, berbentuk jarum dan berduri untuk

mengurangkan kadar kehilangan air melalui pepeluhan. Bijih benih yang berkulit tebal, keras

dan tahan kemarau memudahkan percambahan.

Gurun juga kaya dengan pelbagai jenis hidupan liar seperi gazelle, oryx, anjing liar, unta,

musang kit, musang fennec, tikus jerboa, kala jengking, biawak pasir dan ular. Hidupan liar

di gurun terpaksa menyesuaikan diri dengan keadaan air yang sedikit. Contohnya, unta

mempunyai bulu mata yang panjang dan lubang hidungnya dapat ditutup untuk menghindar

pasir. Selain itu bulu unta juga boleh memerangkap lapisan udara untuk mengekalkan suhu

badan.

Rajah 2.9 Tumbuhan-Tumbuhan di Kawasan Guru


23

5. Hutan Mediterranean

Hutan Mediterranean meliputi Lubnan,

bahagian selatan Turki, bahagian barat

Syria, Israel dan bahagian utara Iraq.

Hutan Mediterranean kurang padat dan

pokok tumbuh sederhana tinggi kerana

iklimnya yang sejuk dan kering. Pokok -

pokok mempunyai batang besar,

berbonggol, daun berlilin dan berbulu

untuk mengurangkan kehilangan air pada

musim panas yang kering. Pokoknya

berakar panjang bagi mencari sumbar air

jauh ke dalam tanah. Contoh-contoh

tumbuhan ialah, oak cedar, cypress dan

zaitun

7. Hutan Gunung

Hutan Gunung memainkan peranan penting dalam kehidupan penduduk Asia. Hutan Gunung

memainkan berfungsi sebagai kawasan tadahan air, mengenal kualiti air, mengawal

pengaliran sungai dan mengurangkan hakisan dan pemendapan sungai-sungai.

Hutan Gunung terdapat di kawasan yang ketinggiannya melebhi 1200 dari aras laut. Secara

umum jenis tumbuhan berbeza mengikut ketinggian; semakin tinggi semakin jarang hutan

dan semakin bantut pokok.

Rajah 2.10 Tumbuhan-Tumbuhan di Kawasan Mediterranean

Rajah 2.8 Tumbuhan-Tumbuhan di Kawasan Pergunungan


24

o Ketinggian 1200 – 1800 meter hutan daun luruh seperti pokok oak, laurel dan

tumbuhan epifit seperti orkid dan paku langsuyar tumbuh dengan meluas.

o Ketinggian 1800 – 2900 terdapt hutan daun tirus seperti pain, sprus, gelam gunung

dan epifit dan pokok rhododendron (Lihat Rajah 2.8a).

o Ketinggian 2900 – 3500 meter tumbuhan terdiri daripada pokok kerdil & rumput,

pokok renek konifer, rumput jenis buttercup & red sanicle.

o Ketinggian melebihi 3500 meter tumbuhan terdiri daripada paku-pakis, tumbuhan

menjalar dan lumut (Lihat Rajah 2.8b).

Hutan-hutan di benua Asia tidak hanya kaya dengan pelbagai spesies tumbuh-tumbuhan

tetapi pelbagai spesies hidupan liar. Bagaimana pun, hutan-hutan ini ditebang dengan kadar

yang begitu cepat. Contohnya, di Indonesia sahaja adalah dianggarkan kira-kira 700,000

hektar kawasan hutan ditebang setiap tahun. Hutan ditebang untuk menampung kegiatan

pembalakkan. Hutan-hutsn di Asia merupakan sumber balak kayu keras dan kayu lembut

yang menjadi pendapatan penting bagi negara-negara seperti Indonesia, Malaysia, Thailand,

Myanmar, China dan India. Selain itu, hutan ditebang untuk mendirikan kawasan

penempatan, perkilangan, jalan raya dan kawasan pertanian.

Bagaimana pun, penebangan hutan tanpa kawalan telah membawa kesan buruk kepada

kawasan tertentu di benua Asia. Apakah kesan-kesan buruk ini?

Hutan-hutan benua Asia memainkan peranan penting mengekalkan oksigen dalam

atmosfera. Tumbuh-tumbuhan menyerap karbon dioksida dari udara dan

mengembalikan oksigen ke atmosfera. Penebangan hutan berleluasa telah

menyumbang kepada pelepasan karbon dioksida ke atmosfera yang telah

menyebabkan kepanasan global [Kita telah membincang tentang kepanasan global].

Je a) Bincangkan ciri-ciri hutan mediterranean. b) Apakah faktor yang menentukan jenis tumbuhan di kawasan pergunungan?

J

2.6 PENTINGNYA HUTAN DAN TINDAKAN MANUSIA


25

Kawasan perhutanan sangat

penting sebagai kawasan

tadahan dan bekalan air untuk

kegunaan penduduk (Lihat

Rajah 2.9). Hutan di kawasan

tanah tinggi berfungsi sebagai

kawasan tadahan hujan. Hutan

menadah dan mengumpulkan

air ketika hujan turun dan

bertindak seperti span lalu

mengalirkan air perlahan-

lahan ke sungai, kolam, dan

tasik. Air yang diserap ke

dalam tanah akan keluar ke

permukaan tanah melalui mata air (spring). Tumbuh-tumbuhan juga mencengkam

tanah supaya ia tidak mudah dihakis oleh air atau kuasa angin.

Sekiranya kita terus menebang pokok tanpa kawalan, kawasan tadahan air akan

terjejas dengan kekurangan bekalan air untuk kegunaan penduduk, kadar hakisan akan

bertambah dan banjir akan berlaku lebih kerap. Contohnya, salah satu sebab

Bangladesh kerapkali dilanda banjir ialah kerana penebangan hutan di cerun Banjaran

Himalaya. Air larian yang tidak terhalang mengalir ke Sungai Ganges dan cawangan-

cawangannya dan menyebabkan banjir berlaku.

Tumbuh-tumbuhan semula jadi juga penting dalam mengawal kemaraan gurun.

Contohnya, Gurun Gobi di China dan Gurun Thar di India kian meluas kerana

kawasan-kawasan berhampiran telah kehilangan litupan tumbuh-tumbuhan. Kawasan

hutan ditebang untuk mendapatkan kayu api dan kawasan rumput pula diragut oleh

haiwan ternakan. Keadaan ini telah menjadikan kawasan-kawasan tersebut tandus dan

lama-kelamaan menjadi sebahagian daripada Gurun Gobi dan Gurun Thar.

Akhir sekali, hutan-hutan benua Asia menjadi

habitat bagi pelbagai spesies haiwan seperti

mamalia, reptilia dan serangga. Contohnya, di

benua Asia terdapat tiga jenis harimau; iaitu

harimau China, harimau Benggala dan

harimau Malaya (Lihat Rajah 2.10). Kini

terdapat bukti-bukti yang menunjukkan

harimau-harimau ini semakin pupus kerana

habit mereka terjejas disebabkan penebangan

hutan. Bertambah pula pemburuan secara

haram masih berleluasa bagi menampung

permintaan untuk bahagian-bahagian haiwan

tersebut yang dimakan sebagai ubat. Begitu

juga dengan badak Jawa, badak Sumatera dan

Rajah 2.9 Kawasan Tadahan Air

Rajah 2.10 Harimau Benggala yang dijumpai di Bangladesh & Nepal


26

badak India serta beruang di China yang menghadapi kepupusan kerana bahagian-

bahagian tertentu haiwan-haiwan berkenaan dijadikan ubat-ubatan dan dimakan oleh

manusia. Seperti dinyatakan oleh Jackie Chan (pelakon terkenal Asia) dalam suatu

iklan tentang kepupusan haiwan in Asia, “When the buying stops, so will the killing”

(Pembunuhan akan berhenti sekiranya tiada sesiapa membelinya).

Negara-negara Asia menyedari betapa pentingnya tindakan diambil memelihara dan

memulihara hutan-hutan di negara masing-masing. Berikut ialah beberap langkah yang

diambil:

a) Penghutanan Semula

o Contohnya, kerajaan Nepal telah

mengadakan kempen menanam pokok di

cerun-cerun gunung. Para petani dan

orang ramai diberikan biji beneh pokok-

pokok untuk ditanam di kawasan tempat

masing-masing (Lihat Rajah 2.11).

o Di China, beribu-beribut hektar kawasan

ke selatan Gurun Gobi di tanam dengan

pokok-pokok. Ini adalah untuk

menghalang kemaraan gurun yang telah

menyebabkan ketandusan kawasan dan

dikenali sebagai „tembok hijau China‟.

b) Mencegah Kepupusan Hidupan Liar

o Undang-undang di adakan untuk memberi perlindungan kepada haiwan-

haiwan yang menghadapi masalah kepupusan. Contohnya, di Malaysia

haiwan-haiwan seperti badak, harimau, seladang, kancil dan gajah diberi

perlindungan udang-undang. Di Jepun, India, Bangladesh, Korea Selatan dan

Taiwan, beberapa jenis mamalia dan reptilia seperti monyet, harimau, buaya

dan berung diberi perlindungan.

o Dikebanyakkan negara, taman-taman negara yang tidak membenarkan orang

ramai menangkap, membunuh atau memburu haiwan-haiwan di kawasan-

kawasan tersebut. Contoh taman-taman negara ialah Udjung Kulon di pulau

Jawa, Taman Monyet di pulau Hokkaido, kawasan harimau di Sundarban,

Bangladesh dan Taman Negara di Malaysia.

KATA KUNCI

uru Iklim khatulistiwa Ik Iklim monsun Iklim mediterranean Iklim gurun Iklim gunung

Hutan khatulistiwa Ik Hutan monsun Hutan gunung Hutan gurun Taufan

Kawasan tadahan air Ik Kepanasan global Kesan rumah hijau Zaman air Kepupusan

Rajah 2.11 Penanaman pokok dii cerun-cerun bukit di Nepal


27

Kita mula dengan membincang tentang Iklim Tropika yang boleh dibahagikan kepada

„Iklim Khatulistiwa‟ (Equatorial Climate) dan „Iklim Monsun‟ (Monsoon Climate)

berdasarkan kedudukan.

Iklim Sederhana dialamai iklim di China, Korea Selatan, selatan Jepun, utara India,

utara Turki dan Taiwan.

Ciri utama iklim gurun ini ialah kekontangan, iaitu hujan yang diterima jarang

melibihi 250 mm setahun.

Faktor yang menyebabkan kewujudan iklim gunung ialah ketinggian kawasan.

Ciri utama iklim Mediterranean ialah hujan yang turun pada musim dingin yang

berlainan dengan jenis-jenis iklim lain yang menerima hujan yang lebat pada musim

panas.

Taufan merupakn ribut kencang yang terwudu di kawasan lautan (Lautan Pasifik) dan

bertiup ke kawasan daratan (Asia Timur, Asia Tenggara dan Asia Selatan).

Oleh kerana iklim yang melampau, kawasan gurun terdiri daripada tumbuhan yang

tahan dengan keadaan kemarau yang berpanjangan.

Hutan Mediterranean kurang padat dan pokok tumbuh sederhana tinggi kerana

iklimnya yang sejuk dan kering.

Padang rumput savanah terdiri daripada pokok-pokok renek yang berselerak dan

rumput. Rumput adalah kasar dan tumbuh secara berjambak-jambak.

Dedaun luruh sebagai proses semula jadi yang bermula pada musim daun luruh.

Hutan-hutan benua Asia memainkan peranan penting mengekalkan oksigen dalam

atmosfera.


28

Kawasan perhutanan sangat penting sebagai kawasan tadahan dan bekalan air.

Tumbuh-tumbuhan semula jadi juga penting dalam mengawal kemaraan gurun.

CSIRO. Climate Change in the Asia/Pacific Region. B. Preston, R. Suppiah, I.

Macadam & J. Bathols (2006).

Spencer, R. (2012). WeatherStreet.com

Documents

BAB_2.Iklim.Tumbuhan.2pdf