ل ئمـــۆ ئوانـــی زۆرن رۆژنامگـــری گۆڕەپانـــی كاردەكـــن و ھوـــی برەو پشچوونی ئو بوارە دەدەن، ئمـــش لـــ ھفتنامـــی بدرخان بـــ چاكمان زانیوە یكك دیـــداری ھرجارەی بكین نووسانرۆژنام لو تایبتـــی ژیانـــی لســـر خۆیـــان و رەوشـــی ئمۆی رۆژنامگـــری كـــوردی، بۆ قادری كریـــم ئمجـــارەش سكرتری نووسینی رۆژنامی

خبات-مان دواند...حســـن قـــادر كریـــم لـــ (١٩٦١)ە لدایكبـــووی ر بگوندی قورشـــاغلوی سناحیی قوشتپ، ل سای شـــاری ل رووی (١٩٧٥)ەوە یكم و كـــردووە ھولـــر جی نیشـــتل ڕەك كگـــبوونـــ گڕەكـــی تیـــراوە :دە خـــۆی وەك بـــووە، ئارەزووكردنـــی ســـرەتای بۆ نووســـین دەگڕتوە بۆ ی كوكاتی ١٩٧٦، ئســـایكم گۆڤاری لو ســـادا كوتووە بردەســـت كوردی و خوندوویتییـــوە و

بابتكانی سرنجیان راكشاوە، ئویش گۆڤاری (بانگی كوردستان) بووە.

رككوتننامی چاپكردنی ئینسكلۆپیدیای ھولر ل لوبنان مۆركرا

رۆژنامی (المستقبل اللبنانیة) - ٢٠٠٨/١٢/٢لوبنانی، گالۆری)ی (گرین كۆمپانیای بارەگای ل ٢٠٠٨/١١/٢٨ رۆژی رككوتننامی لچاپدانی ئینسكلۆپیدیای ھولر (ئربیل) بئامادەبوونی د.عبدول علیاوەیی سرۆكی لیژنی بای ئینسكلۆپیدیای ھولرو نبیل

بدر برپرسی كۆمپانیای (گرین گالۆری)ی لوبنانی مۆركرا.ئینسكلۆپیدیای ھولر (ئربیل) ل (١٠) برگ پكھاتووە، ھر برگی (٦٠٠) الپڕەی، ب قبارەی (٢١×٢٨)سم، ك باس ل مژوو و جوگرافیاو شونوارو ر، كولكانی ھوتشكو ئدەب و فۆلكلۆرو قلتوورو ئپوورو كلك

مژوویان بۆ (٦٥) ھزار ساڵ بر ل ئستا دەگڕتوە..درخانوەی بوكردندەزگای چاپ و ب ،ۆژەیم پكاری ئجبج

ئینسكلۆپیدیای ھولر (ئربیل) لسر ئركی بڕز (كۆسرەت رەسوڵ علی) جگری سرۆكی ھرمی كوردستان چاپ دەكرت.

ئیبراھیم مولود (د. :ل پكدت با لیژنی ئندامانی ،باس شاینی حسن، د. ئومد ئیبراھیم جوزەلی، فرید ئسسرد، حمید ئبوبكر).

ھژای گوتنی، ل سای ٢٠٠٦ـــوە دەست بو پۆژەی كراوەو ل كۆتایی سای ٢٠٠٨ بكۆتاھاتووە.

ھفتنامیكی رۆژناموانیی گشـــتیی ئــــازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

ژمارە (١٠٨) دوو شمم ٢٠٠٨/١٢/٢٢ زایینیبرانبر ب بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

سای نۆیمبدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

نۆڤلتی خرەندەكانی سنووركاروان عبدو ناوكی دیاری ناوەندی راگیاندن و رەتای دەست دانم سب ،ریی كوردییگرۆژنامقم و نووسینی ب ئدەب و چیرۆك بووە، تائستا چنـــد كۆم چیـــرۆك و نۆڤلت و رۆمانكیشـــی بوكردۆتوە، وا ئمجـــارەش بنیازە ب نۆڤلتی "خرەندەكانی سنوور"خونری كورد و ھفتنامی ش لب ب تو نۆڤلئ وە، كر بكاتسدرخان بب

بدرخان بو دەكرتوە...ل١٥

بدوللیب عبدولموتع ككی بدوللیـــب عبدولموتعل شـــاعیرو رەخنگرو لكۆری رۆشـــنبیری ئدەبـــی ناوەنـــدی دوو خریكـــی ئســـتا كـــوردی. لكۆینـــوەی ئدەبیی یككیان سبارەت ب شیعری ھاشم سراج و ئویتریان ســـبارەت شـــیعری

...گشتییل٩كوردی ب

ل. ھونر

دەشن موراد:ھیفا وەھبی

زۆركسییس

ل٢

نرمین كاوانی:كۆمگا (سباو)ی دروستكردووە

رەحیمی زەبیحی ل وتی ئفساندا

كریم قادر سكرتری نووسینی رۆژنامی خبات:رۆژنامی خبات ل سمانی دەست ناكوێ

ل لوبنان نادیی گوفرۆشمیللتكی ب گۆڕستانی بیرھناموەل١٩

دار لزنمال خجنوان بغداو ھولرو ئرشـــیفی ئمانیا كوردی رۆژنامگری

كۆدەكاتوە...

ل١١

ل١٧

حبیب فرام سرۆكی رابیتی سریانی لوبنانی پشوازی ل وەفدكی

كوردی دەكات

ل١٣

ل٩

ویداد خالیس باس ل یكمین قوتابخانی كچان ل ھولر دەكاتل ھولر دەكاتل١٩

ھرس كۆمپانیای ئیتای و كرواتی و نۆرسۆی توركی جبجی دەكن

بردی بناغی نخۆشخانی (پاڕ)ی خرخوازی ٦٠ قرەویی تایبت ب كس و ل٣كاری شھیدان و ئنفال و پشمرگ درینكان ل شاری ھولر داندرا

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

2

٢٧٠٨ی كوردیبفرانباری

2

ئاراستی سیم

ھنگاوك بۆ پشوەدوو ھنگاو بۆ پاشوە

رەنگ ب شـــوەیك ل شوەكان ئو قســـانی من رـــك پچوانـــی ئو مبســـتی لینین ب ك ل كتبكی بـــو ناونیشـــانی ســـرەوە كاتـــی كی تی، چونكـــخـــۆی نووســـیویل نووســـینی ئو ل مبســـتكانی ئم كتبـــ ئوەبووە كـــ لگڵ ھر ھنگاوكدا بۆ پشوە پویست ئاوڕك بۆ دواوە بدرتوە، بۆ ئوەی بزاندرێ

چی كراوە . وەیو ئاوڕدانجار ئندندە ھرچھدەكات، شرمزار پیاوی پاشوە بۆ چــونــكــ ئــگــر بــ چــاولــــكــردنــی ــی ــراوان ــرس ــپ ــ لھــنــدێ وتــانــی ل ك بت، دنیا برامبر كارەسات رووداوەكـــانـــی و ـــــــــر ـــــــــس بدت وتكانیاندا دەست رانجواملكار دەكشنوە، ـــــری وەزی وەك ناوخۆی ھیندستان لـــبـــرامـــبـــر رووداوەكــــــــــی ـــــبـــــای، مـــــومــــرو ــی وەزی ــچ ك مئ لپرسراوانی ئاوڕكی ئــگــر دەیان بدەنوە پاشوە بۆ لسرەخۆ حاتی وا روویانداوە ك ئوەی دەھنا دەست ل كار بكشنوە، بم تقی

سریان ھاتووە .زۆرجاریـــش بكارھنانـــی ئـــم دوو دەســـتواژەی ئیتر بۆ پشوە یان بۆ ،كیـــان نییوە ھیچ جیاوازییپاشـــچونكـــ ل ھردوو بـــاردا ھنگاوەكان ھـــر بۆ پاشـــوەن، كاتـــی خۆی ئو بۆ پشـــوەی تنیا حوبری سر ئو بـــوون، ك اننووســـراوە شۆڕشـــگئاراستی ھاوڕیان دەكران، بم ئستا روەریینادادپ ئو ھموو لبرامبر ی كلكارییانشـــو پو ئییندەو گدەكرن تاك وشـــیك ك بردەوام بۆ فشكردن بسر زارەوەی ئو ئیتر بۆ

. یوەیشپئوەش ھرباش ھنگاوك بۆ پشوە ب وە، چونكنگاو بۆ پاشت و دوو ھبپی ماتماتیك ئوكات تنیا ھنگاوك وەیئ كارەسات بم پاشوەین، بۆ

ھموو ھنگاوەكان بۆ پاشوە بن . تا یاســـای رۆژنامگـــری دەرنچوو رۆژنامنووس، یـــك لـــ بوو جگ ل رۆژنامنووســـك ھیچ نمزانیوە ،ندكرابنووسی بر كاری رۆژنامس ،یاســـاك دەرچوونـــی دوای بـــم س لك نابـــ ی یاســـاكپ بـــ كســـر كاری رۆژنامنووســـی زیندانی بكرێ، ببرچاوی ســـرۆكی ھرم و پرلمانی كوردستانوە ك یاساكیان دەرچوواندوە ل سلمانی شوان داودی و ل ھولریش دكتۆر عادل حوســـن لســـر كاری رۆژنامگری و نووسین تنیا ل مـــاوەی دوو ھفتدا زیندانی كـــران و بـــ ٦ مانگیـــش حوكمدران، خۆشییكشی لوەدای، د.عادل پشتر بر ل دەرچوونی یاســـاك بكفالت ئازادكرابـــوو، كچـــی لـــ ســـایی ٦ مانگ حوكم دراو خرای دا بیاساك تیش ككی تایببوردنل زینـــدان و ببۆ ب شـــك ل زیندانییكان دەرچوو

ئازادكرا .رۆژنامنووســـان خۆشـــتر لـــوەش خۆیانـــن، ھندكیان ئـــوەی خۆیان دەیانوێ بۆی ل ھ دەدەن، ئوەشی ك نایانوێ نك ھر دوو قسی خری بۆ ناكن، بكو دەـــن نمانزانیوە

.گیراب نووسو رۆژنامئئمـــ ئاماژەیكی مترســـیدارە، كار بگات ئوەی ھاووتیان باســـی ئوە بكـــن بن رـــز ل ئیمزای ســـرۆكی

ھرم ناگیرێ . بۆی دەركردنی یاسای رۆژنامنووسی ئگر ھنگاوك بووبت بۆ پشـــوە، ئـــوە جبجنكردنی دوو ھنگاوە بۆ

پاشوە.

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

وشری وەنی كاراكتریان عوسمان لر بگئو درین عومر لری كاراكتری ھنار خۆیان ب بینری كورد ئاشـــناكرد ئوا نرمین كاوانی لرـــگای كاراكتری (ســـباو و نرگز) توانی جی خۆی لناو دـــی بینری كورد بكاتوە و ێ كبب سووران و ھێ لمانكاتیش بھل

كۆمگا دایناوە..نرمین لـــ پناســـكردنی خۆی دەـــ: ناوم نرمین ئحمد كاوانیی ل ١٩٧٦ ل سلمانی لدایكبوویمـــ و لقبـــی كاوانـــی لقبـــی باوكم و لبر خۆشویســـتی باوكم ئو ناوەم ھبژاردووە، ل ســـای ٢٠٠٠ بشـــی شـــانۆی و تواوكـــرد ھونرەجوانكانـــم پیمانـــگای

یكم ھشوومكردووە و كوڕئا: ھونری بدرخان ل ریـــت چـــی بـــوو كـــم كاری ھونكـــی *

پیمانگا بشداربووی؟- یكـــم كاری ھونریم (ئنتیگۆنا) بـــوو لـــ ســـای ١٩٩٢- ١٩٩٣ بوو لیكم سای خوندنم، ك مامۆستا مۆفق عارف لھۆنی كاری دەرھنانی بۆ كـــرد و لوەیان رۆكی ناوەنجیم ھبوو، ئیتر لووە خۆشویستیم بۆ

ھونری نواندن دەستی پكرد.* زۆرجـــار دەگوترێ ئكتری كـــورد ك كاری درامیش دەكا، بم ھر تبعكی شانۆیی پوە

دیارە، پتوای ھۆكاری ئوە چیی؟- بدنیاییوە، خۆی دەب ئكتری ری دراما، یا دەبكتئ ل شانۆ جیابدیراســـی درامای خوندب، ئوجا ل كاركی درامـــی نواندن بكا، بم بداخوە ھتا ئستا ئو ئكترانی نوانـــدن دەكن ھموویـــان ئكتری سر شـــانۆن، ھیچیان باكگراوندكی ،نیی دیراسیكیان ،نیی درامییان ك ئكادیمیین خوندبتیان بۆ ئوەی نواندن ل بردەمی كامیرا بكن، بم ھـــر بزۆرەمل و ھوـــی خۆمان ین، بۆیبك و نواندنئ توانیومان یھ رەنگدانوەی ھندێ جاریـــش

لسر كارەكانمان.* بـــم لگڵ ئوەشـــدا ھنـــدێ ئكتری كوردمان ھی، لكاری ســـینماییش بشـــدار و داواشـــی ل ندەســـت دتیش بو خ دەبدەكرێ ل كاری غیری كوردی بشدارب، ھر بۆ نموون تالر ھیرانی و شوان عتوف، كواتا ،یكی باشی ھری كورد توانایكتئ توانییپ وەی بتوانبۆ ئ مری باش كنـــم دەرھب

بھرەكانی بدەربخا؟- بداخوە، دەـــم ئم ئكتری باشـــمان ھی، بـــم بـــواری بۆ یســـتا جاری وا ھڕەخساوە، ئندەبینـــی ئكتری بـــاش ھی ھیچ دەرھنرـــك ناچ بالیـــا و داوای وەی دەبرئـــبناكا، ل كاری لـــئكترەك یان خزمی ب، یان نزیك ب لـــی، یا دەبـــ برژەوەندییك لنوان ئو ئكترە و ئو دەرھنرە ،كی باشی دەداتئینجا كار ،بھبداخوە لســـر ئاســـتی ھونری ئكترەك ئو كس ھنابژردرێ،

لسر حیسابی ناسین و دۆستایتی و خزمایتی رۆكان دابش دەكرێ، لـــو كاتدا بشـــی زۆربـــی زۆری

ئكترە بھرەمندەكان دەخوورێ. رانـــی كـــورد لـــندەرھ توایـــپ واتـــك *و نیـــن ســـركوتوو ئكتـــر ھبژاردنـــی

گندەیان كوتۆت ناو؟- بـــ ب دنیاییـــوە، من دەم ئو گندەیی تابـــ زیادیش دەكا، لبرئوەی تموحـــی خكك زیاد ،رەكی ببینی سوەی رۆبۆ ئ دەبدەبینی خۆی لـــ دەرھنرەك نزیك ،شـــی نییھرەیو بوە و ئدەكاتكســـكی تر ھی ئـــو بھرەیی زۆر زیاتـــرە، بم لبرئوەی ھیچ رەكندەرھ لگـــڵ پیوەندییكی دەشزان ك ،ی ناداتو رۆئ نییلگـــڵ ئـــودا زیاتر ســـركوتوو كیش پرســـیار لم كاتبـــ ،دەبدەرھنرەكـــ دەكی و دەی بۆ ئو رۆـــت دای؟ لگـــی ندەگونجا، یان تمنكی لگـــڵ تمنی ئو كاراكتـــرە ندەگونجا، یان واجھی ندەگونجـــا، دە: وەـــ ئو بۆ من باشـــ، ئو نزیك بوو، یان ئو ھۆكار تـــۆزێ بوو، لبردەســـتان ،ر نییكھیـــچ باوەڕپ وە كتندئوەش ھر دەبت ھۆی دواكوتن و

.وتنی كارەككرنس* زۆرجار ئكتری كورد ب غروربوون تۆمتبار دەكرێ، دوای بشـــداربوونت ل ھردوو درامای (ژیلمۆ، ئارەزوو) ك تیاندا رۆی ســـرەكیت

ھبوو، ئایا ئو غرورییت دەتگرتوە؟- نخر ب خۆشـــحاییوە، ئگر ل نواندنا بگمـــ لووتكش غروری نامگرێ و بداخـــوەش بۆ ئوانی تووشـــی غروری دەبن، پموای ئو بھرەكیان لنیـــوەی بوون غرور دەدا، غرور باش نیی بۆ ھونرمند.

* پـــت وانییـــ زۆربـــی جار ئوانـــی غرور دەبن، رۆكانیان لســـر بنمای شخســـی و

برادەرایتی وەرگرتووە، نك لسر ئاست؟- بـــ دنیاییوە، ئگر ھونرمند ناب ب قینكی راســـتندرمھونتووشی غروری ب، چونك ئوە كاری خۆم، بۆ تووشـــی غرور بم؟ ئگر سركوتووبم خۆشـــحاڵ دەبم پی،

بم بۆ غروری بمگرێ؟.* دوای دەركوتنی كاراكتری سباو ل درامای ئـــارەزوو، دەگوترێ لنو ھموو ماكی گورە ســـباوك ھی، بم كس باسیان ناكا، تۆ

قست لسری چیی؟- ب دنیاییوە سباو زۆرە، ئگر ل ھر ماكیشـــدا نبـــ لنیوەی

ماكان ھی و تا ئســـتاش سباو .یر ھو ھ ردەوامر بھ

* كوات پت وانیی سباو ھر ئو بكۆیی ممی ئاالن ك تا ئبد نامرێ؟

یر ھباو ھـــســـ ،وای ـــب -و نامـــرێ، ھتـــا كۆمگاكمـــان كۆمگایكی وا داخراو ب سباو ھر دەمن و سباویش كۆمگا دروستی كردووە و ل ئنجامی زومی كۆمگا

وای لھاتووە.* لـــ دیداركتدا دەـــی بنیازبوون بۆ رۆی سباو ئافرەت ل میسر بنن، تاكی چاوەڕی ئو رەفتاران بین و ھ سوورەكان نبزنین

و دیوارەكان نشكنین؟ من ناكرێ، دەبنھا بت وە بئـــ -ئو پرســـیارە بـــرەو رووی خكی ھمیش خكانك بكیتوە، بازاڕ بیركردنوەیكی تســـك بـــ كـــبیردەكنوە و بچاوكی تر سیری ئو ھونرمندە دەكن، نان ئوە نرمین ھاتووە رۆـــی كاراكتركی نـــاو كۆمگا دەبینـــ، دەن ئوە ســـباوە، یان زۆرجاریش بداخوە پمدەن بداخوە كـــ ئو رۆت بینی، ناشـــیرینی كـــردووی، یانی بیردەكاتوە، تسك كۆمگاكمان تا ئستا كۆمگاكمان نازان نواندن چیی و ھونر چیی. براســـتی خۆی ویسترە، پھون ویستی بت پمیلل وە و باشتر و لشكی بكاتك مخروانگیكی تر سیری ھونرمند و

كارەكانی بكا.* ئو كسانی رەخنت ل دەگرن، زیاتریان بدوژاڵ عكـــ پیاون یـــان ئافرەت، چونكدەـــ زۆرجـــار پیـــاوەكان رزم لـــ دەگرن و

ئافرەتكان رەخن و توانجم ل دەدەن؟ یوە ئافرەتیش ھداخـــب ب -توانجت ل دەدا، من ك كاركم كردووە براســـتی (٧٥٪)یم بۆ ژنان كردووە و ل (٢٥٪)یم بۆ خۆم و پیاوان و ھونر كردووە، بم بداخوە سیردەكی

ئم ئافرەتكانیشمان لو ئاستدانین و تسك بیر دەكنوە.

* ل برجســـتكردنی رۆی ســـباودا دەی شـــكاندنی ھی ســـوورم ل (٢٥٪) بۆ كۆمگا جھشـــتووە، بۆچـــی ھوـــت نـــدا ئـــوەش

نھی؟- ئاخـــر ناتوانـــم، لبرئوەی من لچاو و زمان و بیركردنوەی كۆمگا زۆر دەترسم، منیش خۆم ل دەرەوەی ھونـــر كســـكم زۆر موتحفیزم، خزانم ھی و ناموێ پاشـــان ئو خزانم تووشـــی چند ھوستكی

دەرەوە ببتوە.

* بم پت وانیی كۆمگا گۆڕانی بسردادێ و دوای چند ساكی تر خك دەزانن نرمین

كاوانی كاركی چند گورەی كردووە؟- بـــ دنیاییوە پاش ١٠ ســـای تر ئو بیركردنوان دەگۆڕن و ل چند شـــونكیش گوتووم خۆشـــبختی نوە ددوای منل یـــو كچانبۆ ئناو دنیای ھونـــر، چونك دەتوانن زۆر ئازادانـــ و راســـتگۆیان نواندن وە و لترسك وەك من بن، نبك(٢٥٪) بھنوە، منیش بۆ خۆم وەكو كاری دراما یكم ھنگاوم بووە ئو دیواران بشـــكنم، ھقی خۆم بووە ئو ل (٢٥٪) بھموە كار بۆ ئوەش دەكم ئو لـــ (٢٥٪) كم بكموە و

پویستیش كۆمگا یارمتیم بدات.* لـــ ژیلمـــۆ و ئـــارەزوو، دوو رۆـــی جیاواز یكیان كاراكتركی نرم و نیان و پ لسۆز و خۆشویستی، ئویتریان كاراكتركی شڕانگز و خراپ، ئایا ل داھاتووش وەرگرتنی ئو جۆرە

رۆن بالت ئاسایی دەب؟- ھر كاراكترك ك ھر دەرھنرك بۆم دەستنیشـــان بـــكا، ئگر خۆم بدم بوو برجستی دەكم، گوێ بوە نادەم ئوە باشـــ یان خراپ و بتوان وەدایریش لكتتی ئئازایھموو رۆك ببین، نك ھر خۆی پیوەست بكا ب رۆ خرەكانوە، ل مموومـــان دەزانین ئھ چونككۆمگایكی زۆر ســـادەداین و ھر ر و باشی خوێ رۆو دەی ســـكببین و گوباران بكرێ، بم لگڵ ئوەشـــدا ئگر میللتك ل ھونر تبگا، دەب زیاتر رز لو ھونرمندە بگرێ، ك رۆی شـــڕ دەبین، دوای ئو ھموو قسیی خك، ئازایتی خۆم لـــوە دەبینمـــوە لپاش ئو ھمـــوو ھوســـتی خكی چۆن توانیوم خۆم ناشیرین بكم. ئكتر ئازایتی لوە دەردەكوێ چۆن خۆی جوان دەكا، چۆنیش خۆی ناشـــیرین

دەكا.* لبشـــی یكم و دووەمی گردەلوول حزت

دەكرد كام رۆڵ ھی تۆب؟- ھســـتدەكم ھنـــار لگـــڵ من زۆر گونجـــاو بوو، بـــم بداخوە بھۆی سرقایم نمتوانی ئو كارە بكم و ھتا ئستاش ھر موعجیبی

كسایتی ھنارم.* بیـــارە لـــ بشـــی ســـیمی گردەلـــوول بشـــداربی، ھوـــی ئـــوە دەدەی رۆكت و نواندنكشـــت لـــ كاراكتری نرگز و ســـباو

باشتر و جوانتر ب؟- من ھوـــدەدەم ل ھـــر كاركدا بشـــداری بكم، دەب ل سباو یان نرگـــز باشـــترب، دەمـــوێ برەو پشـــوە بچم، نك بـــرەو دواوە و ھتا ئـــم دەقیش بیـــارم نداوە ل چ كاركدا بشـــداری دەكم، بم گوتم لوانی بتوانم ل گردەلوول بشداربم، ئویش ئگر دكتۆرەكم تندروستیم لبرئوەی پبدا، رم باش نییـــ، ئگـــر دكتۆریش ری پدام دەب ســـیناریۆك بخونموە و

لوانی بشداری بكم. دەبی پیاوانو ئ دەبی ئافرەتانئ باس ل *دەكـــرێ، بۆچی تا ئســـتا ھونركی تایبتی ی ئافرەتو مانایـــب ،مـــان نییـــئافرەتانھونرمندەكان لگـــڵ یك كۆببنوە و كاری

ھاوبش بكن؟

- من لگڵ ئـــوە نیم تنھا كار بۆ ئافرەتان بكم، یان دەب كاستكم ھمـــووی ئافرەت ب، مـــن دەموێ بو پیاوان بم شانبشـــانی ئوە

كاردەكم.* بم پـــت وانیی پیاوان ئامادەنین ھموو كارـــك بۆ ئافرەتـــان بكن، ك لـــ خزمتی

ئافرەتان ب؟- ب دنیاییوە، پیاوانیش نایانوێ ل سدا ســـد ئو كارە بۆ ئافرەتان بكن، ئافرەتانیش لھمانكاتدا سست و تمـــن و تســـك بیردەكنوە، لبرئوەیـــ كـــ ئـــو كارە رووی

نداوە.

* ل نواندندا بك زۆر سرسامی؟- ب مامۆستا ئازاد جالل سرسامم و خۆشم بخۆشـــحاڵ دەزانم ئگر رۆژك فرستك ھب لگڵ شوان عتوف كاربكم و بـــ نواندنی ژیان

ئیبراھیم موعجیبم.* لـــ برنامیكی تلفزیۆنی گوتت: لزۆر شـــون لســـر ھولر دمـــ وەم، بۆچی تا ئستا ل كاركی ھونرمندانی ھولر بشدار

نبوویت؟ یزانم ھوەی خحوكمی ئـــ بـــ - ل مانی دەژیـــم، گرانـــســـلو لشاركوە بۆ شاركی تر بی كارك بكـــی و مانگـــك یـــان دوو مانگ مامۆستاشم لبرئوەی بمنییوە، ناتوانـــم كارەكم بج بھم، بم بك ھو كار بت ھر فرســـگئ ـــر بكرێ بولمانی بۆ ھســـل لـــخۆشـــحاییوە بشـــدار دەبم، یان بتوانم تفـــروغ بكـــم و دوومانگ بم ل ھولر دابنیشـــم ئوەشـــیان ھر بم دەیكم، بخۆشحاییوە ك لزڕدوای درامـــای ئـــارەزوو بھولر پیوەنـــدی پوەكردم و داوای كرد بشداری كارك بكم ل ھولر، بم نمتوانی بشـــداربم ھر لبر

ئو ھۆیان بوو.

نرمین كاوانی: ئگر ل نواندنا بگم لووتكش غروری نامگرێ

نرمین كاوانی و خانوادەكی

* بم پت وانیی كۆمگا گۆڕانی بسردادێ و دوای چند ساكی تر خك دەزانن نرمین

ســـای تر ئو بیركردنوان دەگۆڕن و ل چند شـــونكیش گوتووم خۆشـــبختی ئو بیركردنوان دەگۆڕن و ل چند شـــونكیش گوتووم خۆشـــبختی ئو بیركردنوان دەگۆڕن و ل چند

نوە ددوای منل یـــو كچانبۆ ئناو دنیای ھونـــر، چونك دەتوانن زۆر ئازادانـــ و راســـتگۆیان نواندن وە و لترسك وەك من بن، نبك٪) بھنوە، منیش بۆ خۆم وەكو كاری دراما یكم ھنگاوم بووە ئو دیواران بشـــكنم، ھقی خۆم بووە ٪) بھموە كار بۆ ئوەش ٪) كم بكموە و

* لـــ ژیلمـــۆ و ئـــارەزوو، دوو رۆـــی جیاواز یكیان كاراكتركی نرم و نیان و پ لسۆز و خۆشویستی، ئویتریان كاراكتركی شڕانگز یكیان كاراكتركی نرم و نیان و پ لسۆز و خۆشویستی، ئویتریان كاراكتركی شڕانگز یكیان كاراكتركی نرم و نیان و پ لسۆز و

و خراپ، ئایا ل داھاتووش وەرگرتنی ئو جۆرە

- ھر كاراكترك ك ھر دەرھنرك بۆم دەستنیشـــان بـــكا، ئگر خۆم بدم بوو برجستی دەكم، گوێ بوە نادەم ئوە باشـــ یان خراپ و بتوان وەدایریش لكتتی ئئازایھموو رۆك ببین، نك ھر خۆی پیوەست بكا ب رۆ خرەكانوە، ل مموومـــان دەزانین ئھ چونككۆمگایكی زۆر ســـادەداین و ھر ر و باشی خوێ رۆو دەی ســـكببین و گوباران بكرێ، بم لگڵ ئوەشـــدا ئگر میللتك ل ھونر تبگا، دەب زیاتر رز لو ھونرمندە بگرێ، ك رۆی شـــڕ دەبین، دوای ئو ھموو قسیی خك، ئازایتی بگرێ، ك رۆی شـــڕ دەبین، دوای ئو ھموو قسیی خك، ئازایتی بگرێ، ك رۆی شـــڕ دەبین، دوای

خۆم لـــوە دەبینمـــوە لپاش ئو ھمـــوو ھوســـتی خكی چۆن توانیوم خۆم ناشیرین بكم. ئكتر ئازایتی لوە دەردەكوێ چۆن خۆی جوان دەكا، چۆنیش خۆی ناشـــیرین

* لبشـــی یكم و دووەمی گردەلوول حزت

- ھســـتدەكم ھنـــار لگـــڵ من زۆر گونجـــاو بوو، بـــم بداخوە بھۆی سرقایم نمتوانی ئو كارە بكم و ھتا ئستاش ھر موعجیبی

* بیـــارە لـــ بشـــی ســـیمی گردەلـــوول بشـــداربی، ھوـــی ئـــوە دەدەی رۆكت و نواندنكشـــت لـــ كاراكتری نرگز و ســـباو

- من ھوـــدەدەم ل ھـــر كاركدا بشـــداری بكم، دەب ل سباو یان نرگـــز باشـــترب، دەمـــوێ برەو پشـــوە بچم، نك بـــرەو دواوە و ھتا ئـــم دەقیش بیـــارم نداوە ل چ كاركدا بشـــداری دەكم، بم ھتا ئـــم دەقیش بیـــارم نداوە ل چ كاركدا بشـــداری دەكم، بم ھتا ئـــم دەقیش بیـــارم نداوە

گوتم لوانی بتوانم ل گردەلوول بشداربم، ئویش ئگر دكتۆرەكم تندروستیم لبرئوەی پبدا، رم باش نییـــ، ئگـــر دكتۆریش ری پدام دەب ســـیناریۆك بخونموە و

باگوێ بگرین……!

ربگ ،ن وا دەزانس ھركھو لمیوزیكی سیمفۆنیای بدوی و شـــن و كوی بكی و چژی كی بوا شـــتوەرگری، ئ لـــتوك دەكی، ریا داتیشـــان و ھفلیقاندنی میوزیك و ئاوازی میللـــی و فۆلكلۆریی، یا جۆرە كشانكفیزو شۆگایی و خۆھو چیتر، لكاتكدا ســـیمفۆنیاو خۆی برھراكـــی، جیھانـــلخۆیـــدا پوانیكی خمیوی ،میوزیك بزاڤی پرەســـندنی نك ھر ل ئمریكاو رووسیاو سرجمی ئوروپادا، بكو بگرە لسرانسری دنیاداو كلتووركی پ بھای مرۆڤایتیشو دەشبت ســـیری قوووە روانینكـــی ی بكرێ، ناشبكجوان جیھانبھیچ كلۆج جـــ بمیوزیكی فۆلكلۆری و میللی لژو لق بكا ،رزەكی بانان برخۆی بو ھ تاكالیتان م بۆچوونئ چونكدرزكی گورە دەخات نو بزاڤی

میوزیكك خۆی……!؟لـــم بتایبتـــی *ئیســـتاو مرۆڤی ڕاچنینی پـــ قۆناغكـــورددا، وەك چـــۆن خریكی و شارســـتانی بنیادنانكـــی جوانین، دەب بایخكی وردیش ئفراندنی بجوانكارییكانـــی جیھانی میوزیك بدەین و خۆمان لـــ ھوانیـــن و ئزموونـــی بـــوارەدا_ مرۆڤایتی_لـــم وەك ئمـــش ندزینـــوە، ژ لالنی زیندووی زەمین چگستایلكانی جیاجیای سیمفۆنیا چ(كۆنشـــرتۆ)ب وەرگرین، جا یـــا ســـۆناتا یرئراتریـــۆ)، كھر ھموو لـــ ئنجامی چند ئزموونكـــی ڕژنـــدەو جوانی ھاوبشـــ ســـریان ھداوەو لـــ كی پـــنڤشـــك تـــبووندەربینـــی و نـــاخ زیندەگـــی چند ساكیش چند دەنگ… بای دەســـت ھونرمندكـــی كورد ھنـــگاو بھنگاو برەو سیمفۆنیامان بربوی جیھانی چژیان دەبن……..پنجـــو

نڕزێ……!؟

محمود زامدار

ئستا ئو ئكترانی نواندن دەكن ھموویان ئكتری سر كی درامییان نییشانۆن ھیچیان باكگراوند

بۆسیرۆژنامنووسی

پوولباوكی پبواری رۆژنامنووسی تنھا رۆ كی چاودریی نیی بســــر دەستكانی تردا، بكو زۆرجار وا پویست دەكات چاودرش بت بســــر خــــودی دەزگا شــــربۆیكانی خۆیدا، ھھاوپیشــــپویســــت بردەوام لبۆسدا بین بۆ

ئــــو رۆژنامو گۆڤارانــــی لپیامی خۆیان رۆژنامنووســــی راســــتگۆیی الدەدەن، یاخود زۆرجار بۆ مبســــتی برتســــكی سیاســــی و حیزبی پنا

دەبنبر شواندنی راستییكان. رۆژنامــــی یكگرتوو كــــ یكگرتوی ئیســــالمی كوردســــتان دەریــــدەكات، كوتۆت بۆسی رۆژنامنووسییوە، لالپــــرەی (١٣)ی ژمــــارە (٧١٧) رۆژی ٢٠٠٨/١٢/٢ دیداركــــی لگــــڵ خاتوو (نزاكــــت حوســــن)، كــــ ئســــتا یندنی بای خورقاریتانیا سبلبوكردۆتوە، لو دیدارەدا لسر زاری خۆی ئامــــاژە بۆ ئوەكراوە، ك لبر

(باپۆشــــی) لكوردستان لخوندنی رووی كردۆت گیراوە، بۆیوەرن بابریتانیا. كاتكیش ناوبراو باسی (قبوڵ مــــن بۆخۆم ب) :خــــاص) دەكات دەقبول خاص وەرگیراوم، بم بحقی خۆم، لكوردستان بشوازكی سقت پیەو دەكرت و زیاتر قۆرخ كراوە بۆ

حیزبكان و الینی سر بدەست).بم پشتر لدواالپڕەی ژمارە (٣١٨)ی رۆژنامــــی (٢٠٠٨/١١/١٦)ی رۆژی پچوانی ئیســــالمی بزووتنــــوەی ئو قســــانی لرۆژنامی یكگرتوو بوكردۆتــــوە، خاتــــوو (نزاكــــت حوسن) ب تایبتی سوپاس و پزانینی

خۆی ئاراســــتی حكومتــــی ھرمی ندنی باكوردســــتان و وەزارەتی خوو كۆلیجــــی زانســــت مرۆڤایتییكان و ئاســــانكاری رۆــــی كــــ دەكات، ھاوكارییان كردووە بۆ بدەست ھنانی

.یوانامم بئلرەدا چند پرســــیارك دتئاراوە، ئگــــر لبر باپۆشــــی لخوندنی بــــا وەرنگیراوە، كاتــــی خۆی چۆن بباپۆشــــییوە ب(قبــــوڵ خــــاص) لبشــــی راگیاندنی زانكۆی سلمانی وەرگیراوە؟ ئســــتاش بباپۆشییوە حكومتی ھرم بودجی ژیانی خۆی و

ھاوسرەكشی دابین نكردووە. رۆژنامی یكگرتووی ئیسالمیرۆژنامی بزووتنوەی ئیسالمی

١

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

3

اژرت

پۆری

ھرس كۆمپانیای ئیتای و كرواتی و نۆرسۆی توركی جبجی دەكن

ھۆ حسنسرلبیانی ٢٠٠٨/١٢/١ لمراسیمكی بئامادەبوونی شایســـتدا گـــورەو كۆسرەت رەسوڵ علی جگری سرۆكی ھرمی كوردستان و نچیرڤان بارزانی سرۆكی حكومتی ھرم و عومرفتاح جگری سرۆكی حكومت و سحدین محمد بھائدین ئمینداری گشـــتی یكگرتووی ئیســـالمی كوردســـتان و كمال شـــاكر سكرتری حزبی شیوعی كوردستان و ئندامانی مكتبی سیاسی یكتی نیشتمانی كوردستان و د. فوئاد حوسن سرۆكی دیوانی سرۆكایتی ھرمی كوردستان و پارزگاری ھولرو ژمارەیكی زۆر للپرسراوانی حزبی و حكومی كسایتی و ھاووتیانی شاری نخۆشخانی بناغی بردی ھولر (پاڕ)ی خرخـــوازی تایبت بكس و رگشمنفال و پھیدان و ئكاری شـــ

درینكان داندرا .سرەتای مراســـیمك بدەقیقیك وەســـتان بۆ گیانی پاكی شـــھیدان و خوندنوەی چند ئایتك لقورئانی پیرۆز دەســـتی پكرد. دواتـــر دەرباز كۆســـرەت رەســـوڵ بناوی بنمای ھڤـــاڵ كۆســـرەت رەســـوڵ وتیكی بخرھاتنی وای تدا پشكشكردو ئامادەبـــووان، ســـوپاس و پزانینی ئاراســـتی ھڤاڵ كۆســـرەت رەسوی باوكی كرد بۆ بیرۆكی دروســـتكردنی ئو نخۆشـــخانیو سوپاسی ھڤاڵ مام جـــالل و كاك مســـعود بارزانی و نچیرڤان بارزانـــی و عومر فتاح و ھموو ئوانی كرد، ك پشـــتیوان ئو بۆسرخســـتنی ھاوكاربـــوون و نخۆشخانی روونیكردەوە پرۆژەیو (پاڕ ) بمانای ھر س برای شھیدم ( پشەو و ئاراس و رباز)ە و گوتی ئم نخۆشخانی تایبت ب كسوكاری رگشـــمنفـــال و پھیدان و ئشـــ ریان نییی چارەسوانكان ئریندلھرمی كوردستان وەك مشك و دڵ و بۆڕییكانی خون، ك لالین برای خۆشویســـتمان و پشمرگی درین دكتۆر زریان عوســـمان سرپرشـــتی دەكرت. ھروەك گوتـــی لرەوە زۆر سوپاسی كاك مسعود سرۆكی ھرمی كوردســـتان دەكیـــن بۆ ھـــاوكاری و پشتیوانییكانی، لكۆتاییشدا بناوی بنماـــو كس و كاری شـــھیدان و پشمرگ دریینكان و كمئندامكان

بخرھاتنی میوانانی كرد.پاشـــان نچیرڤان بارزانی ســـرۆكی حكومتی ھرمی كوردستان وتیكی پشكشـــكردو تیدا خۆشحای خۆی و بشـــداربوونی لـــ مراســـیمكدا

دەربی لدانانی بـــردی بناغی ئو نخۆشخان، كبیرۆكی دروستكردنی لالین كاك كۆسرەت جگری سرۆكی ھرمی كوردســـتان بـــووەو ماوەیك لمو بر لالی ئم باسیكرد، دیارە كاك كۆســـرەت لالی ھمـــوو الیك ناســـراوەو دەیناســـن، ك لخبات و لپشـــمرگایتی جـــی دەســـتی دیارە، خۆشـــحاین بوەی ئمۆ لم قۆناغدا بشـــوەیكی تر ھودەدات خزمتی پشـــمرگكان و خانوادەی شـــھیدان بكات، بشوەیك ئویش نخۆشـــخانیكی دروســـتكردنی بلھولری شـــنم چل خرخوازی پایتختی ھرمی كوردستان، گوتیشی ناخۆش و كارەساتئ كاتی خۆی كبسر برزیان داھات من لنامیكدا، ك بۆجنابی كاك كۆسرەتم نووسی بۆم نوسیبوو، ك ئوە یكمجار نیی كاك كۆســـرەت ئازیزكی وا لدەستدەدات، لپشـــمرگایتیش دوو ل كوڕەكانی شـــھید بوون، زۆر بداخوە ك ئو سھمیشی كوڕی رویداو كارەســـات مم ئناوەدا رۆیشت، بو پر لھ ماو بنكی ئاســـایی بوو بۆ ئشتشۆڕشـــگرە و بۆخودی كاك كۆسرەت بۆ ئو ھموو خبات و ماندووبوونی ك كردی، گوتیشی خۆشحاین بوەی باتن و خو خومـــی ئرھۆ بمئو برھمـــی ئو رەنجـــ ئم ئمۆ لكوردســـتان دەیبینین لسایی ئو خبات و تكۆشان و ئو پشمرگو خباتكارانیـــ ئمـــۆ كوردســـتان ئازادە، پرلمان و حكومتی خۆمان ھیـــ، دەب ھوڵ بدەیـــن لمودوا قۆناغی خباتكردنمان بگۆڕێ، پشتر قۆناغك بشـــوەیك بـــوو دەبووا بچكداری و پشـــمرگایتی خبات بكین، ئمۆ دەبـــ ھموو الیكمان ھوڵ بدەین ئـــوەی لتواناماندا بت

بـــۆ خزمتكردنی خكی كوردســـتان بیكین، لســـروی ھمووشـــیانوە ئستا رۆژی ئوەی ھوبدەین ھموو پشـــكش خزمتگوزارییك جـــۆرە بخكی كوردســـتان بكین، خكی

ئم شایستی ھموو خزمتكردنكن شایســـتی ئوەن، ك ژیانكی خۆش ھرمـــی وحكومتـــی بســـربرن تو میللتی ئكوردستان وەكو حكوم ك ،ر شانی خۆی دەزانركی سئ بھموو ھوك بدات بۆ پشكشكردنی خزمتگـــوزاری بـــاش بـــۆ كۆمنی راشـــیگیاند كوردســـتان، خكـــی جنابـــی دەستپشـــخرییی ئـــو

كرییشـــخدەستپ كۆســـرەت كاك وەكـــو نموونیك جی ســـوپاس و بنســـبت حكومتـــی ھرمی رزە كوردســـتان، مـــن دنیام بنســـبت حكومـــت و خانوادەی ســـربرزی

شھیدان، گوتیشـــی من ھیوادارم بم كارە خرخوازییی ئو كردی لالیك سبوری بدات بخانوادەی بڕزیان ی كو ئازیزاندەســـتدانی ئـــبۆ ل تـــبب ئـــوەش داوە، لدەســـتیان ھاندەرـــك بـــۆ خكـــی تریـــش بۆ شـــنو چنجامدانـــی پـــرۆژەی لئئنجامی لكوردســـتاندا لداھاتوودا بدەن، حكومتی ھرمی كوردســـتان

و پرۆژەیجدی پشـــتگیری ل زۆر بدەكات، دەستخۆشی لبڕزیان دەكات دەستخۆشـــی لبنمای شۆڕشگرو خباتگـــر كاك كۆســـرەت دەكات بۆ ئو ھنگاوەی ئمۆ لشاری ھولر ناویان، ھیوادارین نموونیان زۆر بت لھرمی كوردســـتان و زۆر سوپاسی گوتی ھـــروا دەكیـــن، بڕزیـــان بدنیاییـــوە خانوادەی شـــھیدان و ئنفـــال و پشـــمرگ درینـــكان تگوزارییم كارە خزمویســـتیان بپھی لھرمی كوردستان، لبر ئوە بۆئوەی ئم خونـــی ئوان بتدی لھولر، گوتیشـــی لم شـــونی ئســـتا ك مای كاك كۆسرەت بووە، مـــن كرد، ككاك كۆســـرەت داوای ل ین، ڕەنگســـلیم بكی تم زەوییئزۆر خك وای بۆچووب، ك بنیازی دروستكردنی خانووە بۆخۆی لسر ئم بخۆشحاییوە، زۆر بم ،زەوییك قســـی لگـــڵ ئمكـــرد و دوای و زەوییكانی ئواوكردنـــی مامتئوكات گوتی من ئم زەوییم بۆخۆم ،و بۆدروســـتكردنی خانووم نیی نیی م زەوییر ئـــســـوێ لكو دەمبنخۆشخانیكی خرخوازی دروستبكم بنـــاوی ئـــو ئازیزانی لشـــۆڕش لدەســـتی داوە، دیارە ئم گورەیی مئ ،ەیورەو شۆرشگو پیاوە گئلدەكیـــن، ھیوادارین دەستخۆشـــی زیاتر زیاترو لكوردستاندا نموونی بب و سوپاسی ھموو الیكتان دەكم و خۆشـــم زۆر ببختـــوەر دەزانم، ك ئمۆ لو مراســـیم بشـــداریم

كردووە.پاشـــان دكتۆر زریان عوسمان وەزیری رشتیاری پرۆژەكرپندروستی و ستوتیكی پشكشـــكردو تیـــدا وای بخرھاتنی میوانـــان و ئامادەبووان

خۆشحای خۆی دەربی و گوتی جگای شرەف، ك متمانی سرپرشتیكردن و دروســـتكرنی ئم نخۆشـــخانیم پبدرت لالین جنابی كاك كۆسرەت، گوتی ئم خونك بوو وا دت دی و لرەدا پویســـت سوپاسی ھموو ئو برزان بكین، ك ھاوكارییان كردین ر لھ ،ونم خنانی ئـــدیھبـــۆ ببڕز جنابی مام جاللوە تاجنابی

كاك مسعود بارزانی و كاك نچیروان و كاك عومـــر فتـــاح ھمـــوو ئو برادەرانی، ك پشتیوان و ھاوكارمان م پرۆژەیوەی بتوانیین ئبوون، بۆئدەســـت پبكات، گوتیشـــی ھیوادارین لكورتترین ماوەدا ببرچاوی جنابی كاك كۆسرەت خۆی ببین، ك باشترین خزمتگوزاری بب برامبر پشكش ب كســـوكاری شـــھیدان و ئنفال و پشمرگ درینكانمان بكین بۆئوەی ئاسودەیی گیانی بت بۆ ئو شھیدە نمرانی كاك كۆســـرەت لئنجامی تو میللكۆشـــاندا بۆ ئبات و تخ

پشكشی كرد . دەربـــارەی كورتیكـــی دواتـــر نخۆشـــخانك پشكشـــكردو گوتی ئم نخۆشـــخانی لسرزەوییكی رووبـــر ١١٠٠٠ متـــر دووجـــا بنیاد دەنرـــت و بریتییـــ ل ٥ نھـــۆم و ٧ ھۆی نشترگری و عیادەی خارجی و چندین ژووری پزیشـــك بۆ بینینی نخۆش و بشی تیشك، ك باشترین و پشكوتووترین ئامری MRI و سی تی سكانی تدادەبت لگڵ باشترین و پشكوتوترین تاقیگ و چندین رەدھات و چندین چاودری چو چشتخانو شـــۆردن و بشـــی ئیدارە، بگشـــتی نخۆشخانیكی زۆر پشكوتووی ٦٠ قرەولیی دەبت بشوەیك تائستا خزمتگوزاری كوردســـتان لھریمی نكرابت، پشكش ئاوا تندروستی ئـــم پرۆژەی لالیـــن كۆمپانیاكانی ئیتای و كرواتی و نۆرســـۆی توركی جیبج دەكرن، دكتۆر زریان گوتیشی بنیازیـــن چندیـــن پزیشـــكی بیانی بانگھشـــت بكیـــن، بتایبتی ئو پسپۆرە كوردانی دەرەوە ك پسپۆری زۆر شارەزاو چاكن و ئامادەیی خۆیان دەربیوە پشـــتیوانیمان بكـــن وەك

جنابـــی دكتۆر نجمدیـــن و دەیانی تر، ك ل نخۆشخان بب برامبر تدابكرت، ھاووتیانـــی خزمتـــی ھیوادارین گر خوا تمن بدات، نك تنھا سرپرشـــتی دروستكردنی ئم سرپرشتی بكو ،یخۆشـــخاننئیدارەدانیشـــی بكیـــن، بـــۆ ئوەی بتوانیین باشـــترین خزمتگوزاری تدا

پشكش بكین.

بردی بناغی نخۆشخانی (پاڕ)ی خرخوازی ٦٠ قرەویی تایبت ب كس و كاری شھیدان و ئنفال و پشمرگ درینكان ل شاری ھولر داندرا

جگری سرۆكی ھرمی كوردستان و سرۆكی حكوومتی ھرمی كوردستان ل مراسیمی دانانی بردی بناغی نخۆشخانی پاڕ - ٢٠٠٨/١٢/١

دانانی بردی بناغی نخۆشخانی پاڕ ل ھولر - ٢٠٠٨/١٢/١

م زەوییر ئسوێ لكو دەمب ،م بۆخۆم و دروستكردنی خانوو نییم زەوییچیرڤان بارزانی :كاك كۆسرەت گوتی ئنەیورەو شۆرشگو پیاوە گورەیی ئگ مدەستیداوە، دیارە ئشۆڕش لی لو ئازیزانناوی ئم برخوازی دروستبككی خیخۆشخانن

حیدەر منتكزۆرن ئوانـــی لمژووی بزووتنوەی رزگاریخـــوازی گلكمـــان لبوارك لبوارەكانـــی ژیـــان دەبن ســـمبوڵ و شایانی ئوەن میللت رزیان ل بگرێ، دەژمردرن دەســـت بپنجـــی بم ئوانی لیـــك كاتدا لچند بوارك دەبن خۆشویستی گل و ل زۆر ئاست تواناكانیان ل رادەبدەر دەردەكوت و دەبن فریادرەس و سركردەی كارزما..لناو كوردیش ھڤاڵ كۆسرەت رەسوڵ

ســـركردەیكی سیاســـی و عسكری و كۆمیتـــی بۆت جگای شـــانازی ٨٥ســـا ك زیاتر لتو ئازایـــی میلل ب.. و داگیركردندایڕەشــــــر ھژلگومان ھر لسرەتای كاری ركخراوەی ناو شـــار ( باوكی دەرباز) شوازی كاری سرنج راكشـــی زۆر جیا بووە لگڵ بزووتنوەی ســـركردەكانی زۆربـــی بزاڤـــی كوردایتی، نك كوردســـتانی تـــری لپارچكانـــی بگـــرە عـــراق

كوردستانیش، وەك لھفتی رابردوو بشانازییكی زۆرەوە سرۆك كۆماری عراق ھڤـــال (مام جالل) لكۆشـــكی سالم لمراسیمكی شایستدا ختی ئازایی و بوـــری و برەنگاربوونوەی لبرامبـــر گورەتریـــن رژمی خون رەســـوڵ) بھڤاڵ(كۆســـرەت دا مـــژ لدوای راپڕینیش ھمیشـــ بڕزیان خمخـــۆرو داكۆكیـــكاری خانـــوادەی شھیدان و پشمرگی درین و خاوەن پداویســـتییكانی سنگرو زیندانیانی سیاسی بووەو ھمیش دەرگای بۆخزمتی لسردەمی بگشـــتی، گوندنشینكان پشكوتن و بجیھانی بوون ئمجارەیان

بقۆناغكی تری خزمت گوزاری ھاتوە گۆڕەپـــان بۆ ئوانی ئـــوێ رۆژێ بۆ رزگاركردنـــی گیانـــی پشـــمرگیك دەخســـت خترەوە،بۆ ژیانی خۆیان ئوانـــی لرۆژگارـــك نوەكانیـــان شھید دەبوون رژم پارەی فیشككی شـــت پرسیدەھوە و نوەردەگرتن لدابنن، بۆئوانـــی رۆژگاری گرانی و .رگشمپ ختی ژیان نانیان داوەتسلدەســـت پشـــخرییكی بـــ وندا نخۆشـــخانیكی شایستو بئامری ناوـــزە بناوی (پار) كـــ كورتكراوەی ھرســـ رۆل شـــھیدەكیتی بۆیان ھولر، خكی ..لراستیدا دەكاتوە

بتایبتـــی زۆر دخۆش بوون بم كارە مرۆییـــی كاك كۆســـرەت، كـــ دەیان وت ھر لخۆی دەوەشـــتوەو كاركی چاوەڕوان نكـــراو نبوو ل برزیان، یورەتری ھونی گخ میشكو ھبئگر بـــۆی بەخســـ،،ئوەی زیاتر دی خۆش كردین، وەك سرپرشتیاری ڕایگیانـــد (د.زریـــان) پرۆژەكـــبتواوبوونی نخۆشخانك، ك كس و كاری شھیدان و ئنفال چیتر پویستیان بدەرەوەی ھرم نابت .ھیوای ساغ و ســـالمتی بۆ ھڤاڵ(كۆسرەت رەسوڵ) م دەست خۆشی لررۆكی ھگری سجدەكین، ئومد دەكین نمونی زۆربت و

سركردەو برپرس دەست رۆیشتووەكان سرمایو داراییكانیان بخن پرۆژەی

خزمتگوزاری و فرخوازی.كاك كۆسرەت نموونت زۆربت

كاك كۆسرەت

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

4

مژوو

رەگزی كورد د. نبز مجید ئمین یم وشئ ك ،ی وایالددین سجادی پی (كورتی) عوش بارەت بر ســــھل بنڕەتدا ل وشــــی ( گوت)ەوە ھاتووە، گوتییكان بشكن لگلكانی بر لھاتنی مادەكان بۆ كوردســــتان، وای بۆ دەچت ك ئم وشی سرەتا ل شوەی (گرت-گرتی) بووە و دواتریش بووە ب (كوت-كوتی) تا سرەنجام بوو ب (كورت-كورتی)، ك ئم گۆڕانش ل ئنجامی دووركوتنوەی زمان

بووە(13). یم وشئ ،یان وایژەران پتو وە زۆر لی (كورتی) یبارەی وشــــر لھپیوەندی ھی ب وشی (كاردۆخی) یوە، ك (كسنفون ل سای 401پ. وانباسی كردوون، ل (ناباسیسئ) بیكت یدا لوەی سوپاكڕانز) كاتی گ(بۆلیبیوس و تیتوس و لیقوس و سترابو)(14)، بم مامۆستا تۆفیق وەھبی لم بارەیوە پی وای، ك ئو توژەرانی ل پیوەندی نوان وشی كورتی و كوردۆخی و پیوەندیان ب وشــــی كوردەوە كۆیوەتوە، كۆكن لســــر ئوەی ك (كورتی) یكان باوباپیرانی كوردن، بم ســــبارەت ب (كاردۆخی) یكان یك ڕانین و ھندكیان پیــــان وای، (كاردۆخی) و(كورتی) ھردووك ك یان وایكی تریان پندم ھنن، بك دەھكانی ناوی كورد پوە كۆنش

.(15)دا نیییم دوو وشوان ئن یوەندی لپدیسانوە مینۆڕسكی ئاماژەی بوە كردوە ئو كاردۆخیانی، كسنفۆن باسی كــــردوون ل ڕەگزی ئاری نیــــن و باوباپیرانی كورد نین، بكو كورتییكان ك ل ڕۆژھتی وتی (كاردۆخی)یكان دادەنیشــــتن باو باپیرانی كوردەكانی ئســــتن(16). بھمان شــــوە د.جمال رەشــــید پی وای، ك وشی كورد شوەیكی گش كردووی (كاردۆ) نیی(17). بم درایڤر پی وای، پیوەندی ھی ل نوان وشی كاردۆخی و ئو وش كۆنانی، ك ( ل دەق كۆنكاندا، ل دەق مســــماری و سرچاوە سریانی و ڕۆمانی و یۆنانییكاندا) ھاتوزن و ك ،ی وایت و پكانی كورد دەزانناوە كۆن ك لكیش (كاردۆخی) بمبوشــــی (كاردو) لالین ئرمنییكان ب زیاد كردنی پاشگری(خی) ك ھمای كۆی بووە ب (كاردۆخی) و كســــنفۆنیش ل دەق ئرمنیی كۆنكان وەری

گرتووە(18) .ســــامی ســــعید ئلئحمد ســــبارەت ب پیوەندی نوان كوردو كردۆكی دەــــت ئو گلی، ك كســــنفۆن ل چیای (كردۆكی) تووشــــیان بووە، كوردەكانی ئمۆن و دەت یكمجار بووە ل مژوودا ناوی كورد بت(19) . ھیرۆدۆتسی مژوونووس و فیلسوفی بناوبانگی یۆنانی (480-420پ.ز) سبارەت ب ناوی كورد شتكی وای ننوسیوە ئوەندە نبت، ك باسی ھزی (كارداكس) ی كردووە، ك ھزكی شڕكری ئازای نانیزامی بوون ل سوپای ئخمینی(20)، لم بارەیوە د.حوســــامدین نقشــــبندی دەت دەتوانین وشی كارداكس بگینوە سر وشی كارد، بم ب پی شوەزاری یۆنانی بووە ب كارداكس(21) . د.جمال رەشید ھر لسر ئم باس دەت پدەچت ك ناوچی (كردا) ب ڕنووســــی مسماری نووسرابت ك ئمش وای كردووە ئوەی زمانك بباشی شارەزا نبت وا بزان ك نوسراوە (كرداكا) ی نك (كردا)، بۆی ھیرۆدۆتس كاتك خوندویتییوە یان بیستویتی ب شوەی (كرداكا) بووەو كاتك، ك ب یونانی نووســــیویتی ب شــــوەی (كارداگس) نووسیویتی(22) . ھندێ ل ڕۆژھتناسكان لسر بنمایكی زمانوانی وانل ،(cyrti) كانر (كیرتی)یوە بۆ سنی كورد دەبكی كوردو وشڕەچھارتمان و نولدكو فرانتس ھیندریك وایســــباخ، بو پیی ك (كیرتیكان) ل ئارییكانن، بۆی دەبت وشــــی كورد ل كیرتییوە ھاتبت(23) . بم د.جمال رەشــــید ئم بۆچوونیان ڕەت دەكاتــــوە و دەت ھیچ بگیكی ئوتۆیان بدەســــتوە نیی ئوەندە نبت، ك ئم دوو وشی وات (كورد-

kurd) و (كیرتی-kyrte) لیكوە نزیكن(24). ناوچ ژوویی دیاریكراودا بكی مردەمســــكان لوروپییكان و ئیۆنانییكوردنشــــینكانیان دەوت (میدیا)(medes) لم بارەیوە مینۆڕسكی جخت ی (مار) كوەی وشی ئگبوان كوردو ماد دەكات بیوەندی نر پســــلبپــــی ڕزمانی ئرمنی دەقاو دەق ناوی كۆنی میدی دەبخشــــت و بۆ ئو ناوچان بكارھاتووە، ك كوردەكانی ل دەژیان.مینۆڕسكی دەت ك وشی كوردو كرمانج شونی ناوی میدیكانی گرتۆتوە و پی وای، ك ناوی كورد لنــــاوی یكك ل ھۆزە ناودارو دیارەكانی دەوتی میدییكانوە ھاتبت، یــــان ب دووری نازانــــت، ك كورد ناوی گلك بت ك كوردســــتانی داگیر وەی میدیا لشــــوتنی ناوی كورد بدەركبارەت بم ســــت(25) . بكردبنوسراوە یۆنانییكان لســــردەمكی مژووییدا یان گوڕانی وشی كورد بۆ میدیا، ك بۆناوچ كوردنشــــینكان بكارھاتووە لو سردەمدا نووسری ئرمنی (ئرشاك سافرستیان) ئۆبای ئم گۆڕان دەخات ئستۆی ھیرۆدۆتس، تی، كوەییشــــتنگنت ل كلھ ت، چونكناكر یی لت گلم دەبڕەگ و ڕیشــــكی دەگڕتوە بۆ ســــردەمی بابلییكان، لبرئوەی پاش تاوتوكردنی زانیارییكانی دەق مسمارییكان دەریخستووە، ك وشی (مادا-mada) بۆ یك گل بكارنھاتووە، بكو ئم وشــــی ب واتای وت یان ناوچ بكارھاتووە، وەك (مادا گوتیام-madagutium)، ك بواتای وتی گوتییكان دت، بم بابلییكان دوای چند سدەیك كوتن ژر كاریگری ،یماد واتای ناوچ یشتن كگنچی توە و ككانرییڕۆشنبیری ســــۆم وتۆتش ھیرۆدۆتس كر بۆیھ كلناوی گ یم وشكو وایان زانیوە، ئبئم ھیوە و، وشی میدیای بكارھناوە بۆ ناوچ كوردنشینكان(26) . ھرچۆنك بت وشی ماد یان میدیا لسردەمكی مژوویی دیاریكراودا وەك ناوك بۆ ناوچ كوردنشینكان بكارھاتووە، بم ئم ئوە ناگینت، ك وشــــی ماد ل پش وشــــ داڕژراوەكانی كورددا ھاتووەو كورد شــــونی وشی مادی گرتۆتوە، بكو وەك پشتر ئاماژەمان پكرد، ك وشی كورد ڕەگ و ڕیشــــیكی زۆر ل ماد درین تری ھی. كوردەكان ب پی شــــوەزار و ڕككوتنی زمانی دراوسكانیان بزور شــــوە ل مژوودا ناوزەند كراون، لوان ســــریانییكان و عیبرییــــكان و عرەبــــكان و ھریك ب جۆرك نــــاوی كوردیان ھناوە، بۆ نموون (ئوتكیلۆس)، ك زانایكی فلســــتینی یھودییــــ ب ناوچكانی ئاراراتــــی دەوت (كاردو) و عیبرییكان پیان دەوت ردەمكانی سشــــم برجســــ(قاردو) ھاتووەو ل رەبیدا بع(قاردون) ل .(كارداوای ) ی بــــك(كاردا) ھاتووەو دانیشــــتوان ب كنكاندا شــــوكۆن ڕینی ناوچك باسی ڕاپژوونووسی سریانی (مشیخا زیخا) كاتروەھا مھشــــاخاوییكان دەكات ل دژی فرسییكان ب شــــوەی كاردۆ ناوی وتكی

بردووە(27) . بشوەیكی گشتی ناوی كورد لالین گالنی دەوروبرەوە وەك لسرچاوە مژووییكاندا دەركوتووە ب شوەی جۆراو جۆرھاتووە، ئوەتا نووسرە سریانیی مســــیحییكان جیاوازیان كردوە ل نوان ناوی تۆبۆگرافی( قردۆ) لگڵ ناوی ئتنیكی كورد ك خۆیان ب شــــوەی (قورزاب) دایان ڕشــــتبوو، ئمش مانای وای وشك دەكات (كورتی) ل یۆنانی و ڕۆمانیدا و (كۆرت) الی تنیكییم ناوە ئڕاستیدا ئ كان(28) . لرەبالی عل (قرتاوی) كان ورانییئھمان ئو ناوەی، ك پاشــــا ئاشــــورییكان ب شــــوەی (قورتی) بكاریان ھنابوو، ئمش یك ڕەگ و ڕیشــــی ھاوبشی ھبوو لگڵ دەستواژەی (mat kurda ki)، ك ل تابلۆكانی ھزارەی ســــیمی برلزاییندا لالین ئكدییكانوە ھاتبوو، ك چمككی تۆبۆگرافی ھبوو، بم ھر لسردەمی ئاشووری كۆنوە ئم چمك تۆبۆگرافیی تكڵ ب چمككی ئتنیكی بوو،

بووە ئاماژەیك بۆ نتوەیك ھر لسردەمی ھیلینستییوە(29).بشی سیم

ئا: بدرخان- گۆرانكــــورد مفاوەزاتكانــــی زۆری بشــــی لگــــڵ حكومتكانی عــــراق ل رگای كاربدەستانی ئمن و موخابراتی عراقی دەســــتی پكردووەو سرپرشــــتی كراوە سیاسیی تییســــایحیزب و ك دوور لعرەبییكانی عراق، ھر بۆی بشــــی زۆری ئم مفاوەزاتان شكستیان ھناوەو ھیچ بناغیكیان دروســــت نكردووە بۆ رەب لتی كــــورد و عوكردنــــی برایپت

عراق. تا ئمۆ پیوەندی عــــرەب لناوەوەو دەرەوەی عراق بــــاش نیی لگڵ كورد نمانتوانیــــوە كانــــی، چونكــــماف و راست و رەوانی ل لی كورد بی گشكعرەب بگینین، تا ئستاش ل ھموو كچــــی خۆمان ب میشــــكان ھتدەرف ك كردووەو خۆمان بقوربانی كوڕی خكمتر زانیوە ل سنگ و رەنگی خۆمان. * ك مفاوەزاتی سای"١٩٨٣" تكچوو چیت كرد؟

-پش ئــــوەی مفاوەزاتك تك بچت ب نھنــــی چووم الی جنابی مام جالل ل سورداش، پموت: "حكومتی توركیا وەفدكی ناردووەت الی ســــدام حوسن بۆ ئوەی ئــــاگاداری بكن، ك كركووك ندەن ب كورد، ئگینا توركیا بتوندی تداخولی پرۆســــك دەكات و ســــوپای تورك دنت ناو خاكی كوردستانی عراق و... مام جالل وتی: ئم قس راست نییو مفاوەزات بباشی بڕوە دەچت و ھموو شتك تواو بووە، د. فوئاد معسوم پاش دوو رۆژی دیكــــ ل بغــــدا دەگڕتوەو بــــم رادەگینرــــت، كــــوتنككردەركوت ك مفاوەزاتك شكســــتی ھناو نونری یكتیی بب ئنجام گڕایوە ســــورداش، ھۆیكشی زەختی حكومتی توركیا بوو لســــر ســــدام حوســــن و

مسلی كركووك.لــــو چاوپكوتن ب مــــام جاللم وت: ئگــــر ئــــوە باوەڕتان بــــ رككوتن ھی لگڵ ســــدام، دەتوانن مسلی كركووك دوابخن تا ئوەو سدام باوەڕ بــــ یك دەكن و حیســــاب بــــۆ زەختی توركیــــا ناكن، مام جالل بدەنگ بوو، ھر ئو شوە گڕاموە سلمانی بۆ مای كاك علی عســــكری، بۆ رۆژی دوایی

گڕاموە بغدا. ئوەی شــــاینی باســــ ناردنی خبری نم پدام حوسی توركیا بۆ الی سوەفدەكگیشتبوو لالین پارزەر كاك"نورەدین ئلواعز"،ك پیاوكی زاناو یاســــاناس و خۆشــــی ب ،ركووككی كدیندارەو خكورد دەزان و ژنكی تورك، دۆستایتی لگڵ توركیاش ھی، وا ئستا ل بغدا ژیــــان بســــر دەبات، لكاتی خۆشــــی سرۆكی شارەوانی كركووك بووەو لناو

سیاستیش كاری كردووە. ئــــو ماوەی ل بغدا مامــــوە ل"أمانة العاصمة"بغــــدا بڕوەبــــری دائیرەی یاســــایی بووم و كاك نورەدین ئلواعز لالی خــــۆم پارزەر بوو ب گربســــت

لالی ئم كاری پارزەری دەكرد. ماوەی"٥"ساڵ ل قزای"قورن" ماموەو ١٧ســــایش ل"أمانة العاصمة" ب پلی ش و دوایی بــــووم بری بــــوەبــــڕبخبیر و پاشــــان ب پلی موستشــــاری وەزارە خاننشــــین كرام، بپی تمنی

٦٣ سای. بدرژایــــی ئو ماوەیی كــــ ل "أمانة العاصمة" بووم ھمیش لژر چاودری سیخوڕەكانی ئمن و موخابرات بووم، نــــاو ناوەش كاك تھــــا محدین ھوی مئ مین ئاغای برای، كڵ ئگــــدەدا لواتا خۆم و كاك حیلمی علی شــــریفی خوایخۆشــــبووش كاك عباس حوسن

دەی حاجــــی تاھیر و.. بمو كاك محیارمتی بارزان تكریتی حیزبك دروست بكین، بم ھموو جارك زۆر ب توندی

ئو ھونم رەت دەكردەوە. شــــوك ســــعات ٩ ل دائیــــرە بووم، كابرایك بناوی عبدو محمد ئمین نامیكی بۆ ھنام بناوی خوالخۆشبوو ك جنابی شــــخ حوسامدین تابانی باوكی بڕز مام جالل بۆئوەی یارمتی ئو پیاوە بدەم بۆ دامزراندنی ل "أمانة مســــتمكرد ئر ھكســــاالعاصمة"، ی بۆی ،غدایمنــــی بكاری دائیــــرەی ئتلفۆنم كرد بۆ معاون پۆلیسی دائیرەو نووسراوەكم تســــلیم كرد و پاش ئوە چندجارك ل رۆژنامكی عودەی سدام حوسن واتا رۆژنامی"بابل" ژمارە"٧٧٥" ژمــــارە"٧٨٢" رۆژی و رۆژی ١٩٩٣/١٢/٨ ١٩٩٣/١٢/١٦ بــــ نووســــراوی خــــراپ و كاریكاتری ناشــــیرین لــــ دژم دواون، دووجار نوری فیســــڵ شاھیر ك "أمین عاصم" بوو زۆری لكردم ك ل حیزبی بعس نزیك ببمــــوە، بۆ ئوەی بتوانی ھوكانی ھمــــوو بــــم بمپاریزی، ب ئنجام بــــوو، دواجار بــــ ئاگاداری بڕوەبری ئلحوسنی" جنابی"فوئاد ڵ وتی:"أخوییسگشتی تصامیم، نوری فأســــتاذ كمال من الیوم ال أســــتطیع أدافع

عنك". بــــارم زۆر قــــورس بوو ل و ماوەیلــــبغــــدا، دەبوای پیتا پیتــــا ل رگای كاك جمــــال تاھیر و خوالخۆشــــبوو كاك عبدولەحمان رووت دەنگ و باس بنرم بۆ جنابی مام جالل و برادەران، ھروەھا فریادی برام خوالخۆشبوو لناو جموجۆی ركخستنكانی"كۆم"بوو، زۆر بــــوو، زۆر كارەكانی لمای خۆمان ناخۆش م بارودۆخدەكرد، ل جبج می بــــۆ ناردمالل وەنابی مــــام ججبغدا، ك ل قچــــۆالن بچم بۆ الیان، منیــــش لگڵ ماوە چووم ســــلمانی لمای"چوســــتی محدین"ی برام میوان بــــووم، وابزانم ل شــــوی ١١ی ئازاری ڵ چوســــتی برام چوومگ١٩٩٩ بوو، لق چۆالن و چاوم ب مام جالل كوت، لپرســــراوییتی ركخستن نھنییكانی بغدای پ سپاردم، ك لیژن نھنییكمان بریتی بوو ل ھڤان كاك حمد ئمین دەربند فقری خوالخۆشــــبوو لگڵ لی خۆشناو، كردار عمید سھید"عش ز، كڕفا زەلمی بعدام كرا"و د. مستئئستا لھولرە خۆشم"كمال محدین" لپرسراوی لیژنك بووم، كاك ئكرەم فق محمــــوودی نبز و تكۆشــــر، پۆســــتو دەنگ و باســــی بۆمان دەھناو دەبرد لــــ ســــلمانی و ھڤــــاڵ جمال تاھیری تكۆشــــریش لھولر ھمان

لپرسراوییتی ھبوو لگمان. پاش ئوەی برادەرە ئفســــرەكانی كاك ســــردار علــــی ئاشــــكرابوون لالین حكومتوە ئیعترافیان كرد لســــر كاك سردار و لیوا روكن عبدولكریم حمدانی و عقیــــد دكتــــۆر خالید ئلعیســــاوی، ردار لندكران و كاك ســــموویــــان بھرگای موس بغدا گیراو ھر زوو بزوو جنابی مام جالل ئاگاداری ئمی كردو منیش ١٢ رۆژ لماــــوە دوور كوتموە پاشــــان ئیجازەم وەرگــــرت و گڕاموە كوردســــتان بۆ ماوەی ٢١ رۆژ ل ئنجام دەركوت كاك ســــرداری نبز ئیعترافی نكردووەو ئم رزگارمان بوو، ل پاشان كاك سردار ل رۆژی ٢٩ تممووزی ١٩٩٩ لڕگای موســــ بغدا گیــــراو ل رۆژی ٢٠٠٠/١/٢١ لژر ئشــــكنجدانكی زۆر كوشتیان، سد ھزار رەحمت ل گۆڕی پاكی ئم شھیدە نبزە و عبدولكریم حمدانیش بدەستی سدام كوژراو خالید ئلعیســــا ئویش ب ئیعــــدام حوكمدرا، بم دوایی لرگای ســــرۆك ھۆزەكانی فلوج ئازادكراو ئستا ل بغدا دەژیت و

.دۆستی خۆمانئمــــ ئندامانی لیژن نھنییكو ماڵ و منداڵ و خزم و كســــكانمان ھموومان قرزاری گیانی پاكی ھڤاڵ"سردار علی خۆشــــناو"ین، ك ئیعترافی لســــرمان نكــــرد ئگینا ئم ب ماــــوە و منداڵ

ھموومان زیندەبچاڵ دەكراین.* تـــۆ لســـای ١٩٥٣ بوویتـــ ئندامـــی پارتـــی بوویتن ی پرسیارە كدیموكراتی كوردســـتان، ج

شیوعی؟ - بــــ لــــ مانگی ١٩٥٣/٣ لــــ رگای ھڤای بڕز و خۆشویستم جنابی كاك ندامی پارتی، كئ د سادق بووم بممحئستا ل سلمانی پارزەرە. ل ھمان كات جنابی مام جالل وانی ماركسی و لینینی بیروبــــاوەڕی كوردایتی لگڵ دەداین

ھر لوكاتوە ھرچندە مندایش بووم باوەڕم ب شیوعییت نبوو، چونك ھیچ ك ناتوانربك یا ھیچ گیانلئادەمیزادلخۆشویستی و قازانجی خۆی ببوورێ دیسان برەنگاربوونوەی ماركسیییت و دایلكتیك ب دین و خوداو زیندووبوونوەم ر بۆیدەزانــــی، ھكی راســــت نكار ب بووم بعاتیش نك ســــت بۆ ینانتشــــیوعی بم دووژمنكاریشــــیان ناكم ھیوادارم بۆ گیشتن ب رگاو كاری راست

خوا پیشتیوانیان بت. * كۆنترین كاتت لگڵ مال مستفا كی بوو؟

- كــــ جنابــــی ســــرۆك بارزانی نمر ل روســــیا گڕایوە ل ھوتل"الخیام" لشــــاری بغدا دانیشــــت، پــــاش چند ھوتل"سمیر بۆ گواســــترایوە رۆژك ئمیس"، كــــ گورەتــــر و بردەمكی فراوانتر بوو، چونك ب ھزاران كس بۆ بینین و بخرھاتنوەی سرۆك بارزانی روویان دەكردە شــــونی حوانوەكی، ئمــــش وەك لیژنی بــــرزی یكیتی قوتابیانی كوردستانی كۆلژەكانی بغدا نزیكی رۆژان ب خزمت مال مســــتفا دەگیشتین، بتایبتی لوكات ناكۆكی نوان ســــركردایتی پارتی"بای چپ و بای راست پرەی ســــند، د. محموود عوسمان و فوئاد زەكی" سر ب بای چپ بوون، خۆم و كاك ئســــعد خیالنی و ســــروەری كاكــــ حمی نمــــرو كاك ســــدیق ســــادق و كریم عبدولەزاق.. سر ب بای راســــت بووین، زۆرجار تا درەنگانی شو لالی سرۆك دەماینوەو ئامۆژگاری دەكردیــــن، دەب ئوەی بم كــــ جنابی"میرحاج و د. ســــید عزیز شمزینی و محمد ئمین دەربندفقری نمر، "ك ھمیشــــ لالی بارزانی نمر بــــوون، زۆر ئمیان خۆشدەویســــت و رزیــــان لدەگرتین و ئاســــانكارییان بۆ دەكردین لالی بارزانی نمر ســــد ھزار

رەحمت ل گیانی پاكیان. جاری دووەم ل كۆی ب خزمت بارزانی نمر گیشــــتم، لو كاتی ك كۆنگرەی كوردســــتان ل كۆی لمانگی شــــوباتی ســــای ١٩٦٣ بۆ دانانی رگاو شــــون بۆ داواكارییكانــــی كورد لگــــڵ حكومت بعس بسترا، ك ھموو سركردەكانی پارتی و شۆڕشی كوردســــتان و سرۆك پیــــاو و كوردســــتان عشــــیرەتكانی ماقووكانی كورد تیدا بشــــدار بوون، لوكاتــــ خۆشــــدا خۆم لپرســــراوی لیژنی ناوچی كۆی بووم، كاك علی عبدو، ك ئندامی مكتیی سیاســــی بوو سرپرشــــتی لقی ھولری دەكردو كۆیش ســــر ب لقــــی ھولــــر بوو، لــــ رۆژی ١٩٦٣/٣/٢١ ئاھنگكــــی زۆر گورەو خۆشمان سازدا ببۆنی جژنی نورۆز، جنابی بارزانی و كاربدەستانی پارتی و شۆڕشــــی كوردســــتان و وەفدی موفاوەزی بعســــیش ئامادە بوون، لم شاعیر خوالخۆشبوو"ھژار"ی نگئاھب شــــیعرك ھرشی كردە سر عرەب و كنگی ئاھناوی حیزب و لیژنمنیش بقسكانی"ھژار"م، راستكردەوە، ھروەك

ل پرتووككی ھژار باسكراوە. جاری سیم ب خزمت بارزانی گیشتم ١٩٧١/٢/٧ ل ژن لــــم رۆژی جكی لدیلمانی ناوچــــی چۆمان لگڵ ھڤای ئمۆ ئــــازا كاك عبدولەحمان رووتو برای خۆشویستم كاك حوسن ماوەتی، ك پشمرگی كاك دەبابی نمر بوو، ئستا وا ل سلمانی ژیان بسر دەبات. لم سردانم بۆ الی جنابی بارزانی نمر بیارەكانی كۆنفانســــی حیزبی خۆمان، واتا ھی جاللییكانم بۆ برد، ك بریتی بوو ل بیار و چۆنییتی ئاشتبوونوەمان لگڵ جنابی بارزانی نمر، ك بڕاستی ئم ئاشتبوونوە بدی ھموو دسۆزكی

كورد بوو ل دنیا. جــــاری چــــوارەم لگــــڵ ھڤانی نمر شھیدان"كاك عومر دەبابو كاك علی د. خالید"چووینــــ كاك و عســــكری نغدە بۆ ئامادە بوونمان ل كۆبوونوە فراوانكی جنابی مال مســــتفا لژر خمــــ زەردە گورەك لســــر داخوازی بڕزیان، ھر لــــم كۆبوونوە بیاری چك دانان راگیندرا، ھرچندە ھڤان كاك عومر دەبابو كاك علی عسكری داوایان كرد، ك شــــۆڕش بردەوام بت،

بم ب سوود بوو. * ئی لگڵ ئیبراھیم ئحمد؟

- بــــۆ یكمجار ك مامۆســــتا ئیبراھیم ئحمــــدم دیت ل ھاوینی ســــای ١٩٥٥ بــــوو، ك بڕز كاك علــــی عبدوی دا ناردمی پو تر رمنــــدێ ھم ھخا د لحمركووك بــــۆ كاك ئیبراھیم ئك

یشتمگ ك ،مح لی خانزادی كاكھوت ،بینیم دوو پیاو دانیشــــتوون كلھوتپــــاش ســــوكردنم وتــــم: كاك ئیبراھیم لرەی یكك لو دوو كســــ، ك ناوی نشات بوو یكسر دەستی گرتم و بردمی بۆ ژووری ژمارە"١١"و ھر بدەستی خۆی نام و وتی: ناوت چییكی بۆ ھماســــتاوو لــــ كام الوە ھاتوویــــت؟ منیــــش وتم: ھاتووم كۆی و لدینمــــال محناوم كلالی كاك علی عبدو ھندێ ھرمی و ترم بــــۆ كاك ئیبراھیم ھناوە، وتی: ،د؟ وتم: بحمــــبۆ كاك ئیبراھیم ئئویش وتی: باش ئیسراحت بكو ئستا چوو بن م، زۆری پئاگاداریان دەكــــ ــــك زۆر لما ك ناردمیانیارەیســــھوتلك دوور نبوو، بینیم ئو پیاوەی دووەم ك ل ھوتلك چاوم پیكوتبوو دەرگای لكردموەو زۆر بخرھاتنی كردم و وتی: كاك گیان من وات خۆم ئیبراھیم ئحمدم پاش ھندێ باس و خواس وتی: كاك علــــی ئاگاداری كردی لژر ھرمی و ترك چی ھی؟ وتم: نخر، یكسر زەمبیلكی كــــردەوەو بیانكانی پارتی ڵ خۆی بگناو پاش نانخواردن لدەرھسیارە بردمیان گراجی كۆیو گڕاموە عبدو"،پمــــوت: خام"علــــی الی مامۆستا"بل"دەت: سوپاس بۆ ھرمی و ترك، ئم راسپاردەش ھی كاك ئیبراھیم

بوو. پاش ئوەی پارتی دیموكراتی كوردستان ئیجازەی وەرگــــرت بارەگای لــــ بغدا كــــردەوە، ل گڕەكی بتاوین و رۆژنامی خبات ب رەســــمی بوكرایــــوەو كاك ئیبراھیم ئحمد ك سكرتری حیزب بوو رۆژان ل بارەگای حیزب دەوامی دەكرد، و بارەگایقوتابی بووین لــــ كــــ مئكارمان دەكرد، ھمیش چاومان ب كاك ١٩٦٤/٤/٧ بووم ب وت، لئیبراھیم دەك ١٩٦٧ زی حیزب و لركی مندامی لیژنئ بی سیاسی، رۆژانكتندامی مئ بووم بلگڵ كاك ئیبراھیم كارم دەكرد تا دواجار ل رۆژی ١٩٧٥/٣/٢١ ل تاران لگڵ كاك عومر دەبابو كاك علی عســــكری و د. خالید دوا كۆبوونوەمان لگڵ كرد، پاش ئم كۆبوونوەی پیوەندی حیزبیم لگڵ كاك ئیبراھیم نماو لگڵ ئوەش ھمیشــــ كاك ئیبراھیم جــــگای رز و باوەڕی ئم بووەو خۆشــــم وەك باوك و برا گورەم رزم ل گرتووە، ســــدەھا بیرەوەری و ھوستی كوردانو مردانم ل بینیوە، ھــــزاران رەحمت ل گۆڕی پاكــــی ئم ھڤا مزن و دســــۆزە بت ك تا رۆژانی كۆچــــی دوایی ل خزمتی كوردســــتان و كوردایتی بردەوام بوو،

ژیانی خۆی لسر كوردایتی دانا. * لگڵ مام جالل پیوەندیت چۆن بووەو ئســـتا

چۆن؟- لــــ ســــانی ١٩٥٢ – ١٩٥٣ پیوەندیم لگــــڵ جنابی مــــام جــــالل ھبوو، ئوكاتی ك دەرســــی ماركسی و لینینی و دایلیكیتكــــی بــــۆ پناســــ دەكردیــــن لماــــی خۆیــــان لكۆی، بــــ درژایی پیوەندیم ســــا پنج ئو"٥٥"پنجاو ویســــتخۆش ڤام براو ھڵ ئــــگلنباوەو ھمیش جگای باوەڕ و متمانی خۆم بووە، تا ئســــتاش كسك نابینم لم ھڤا دســــۆزتر و سوود بخشتر و بتواناتر بت بــــۆ خزمتكردنی كورد و كوردســــتان، ھڤاكی دەست و دەم و داونپاك وەك ئم خۆشویســــت نابینم میشھ كوردستان، بۆی راق و لع لدوعــــای لشســــاغی و ســــركوتنی بۆ

دەخوازم.* پـــاش ٥٥ ســـاڵ لـــ خباتی كوردایتـــی ئمۆ كوردایتی چۆن دەبینی؟ بـــ براورد لگڵ ئوەی ك ل ســـانی ١٩٧٤ لژر ھـــر دارك وەزارەتك ھبـــوو ل دەربندی رایات؟ چـــۆن جیاوازی دەبینی لنوان حكومتی ئستای كوردستان و جونوەكانی

ئوسای كورد؟ - كوردایتی ل ســــانی"٥٠"پنجاكاندا بتایبتــــی پــــاش تكچوونــــی كۆماری كوردســــتان ل مھابادو لســــدارەدانی پشوا قازی محمدی نمر و ھڤاكانی و دووركوتنــــوەی ســــرۆك بارزانی و پشــــمرگ قارەمانكانی كوردســــتان و توندبوونی ھڕەشــــو بــــر برەكانی حكومتكانی عراق و ئران و توركیا دژی كورد و كودرایتی لو كاتاندا كوردایتی كز و ب كس و ســــاوابوو، گورەترین كۆسپ ل پشمان برا شیوعییكان بوون، ك باوەڕیان نبوو ب مافی چارەنووسی یان بمتــــی، ئلی كــــوردو كوردایگجونوەیكی كۆنپرســــتان ل قم

دەدا. بشی چوارەم

ڵ كورد باش نییگراق لناوەوەو دەرەوەی عرەب لیوەندی عۆ پمدین: ئمال محیك

راگیاندنی بدرخان ،٢٠٠٨/١٢/١ ممشـــ دوو رۆژی رۆژنامنووســـی بریتانی"ئنگوس لـــو كـــكی ماكدویـــل" دیڤیـــد ی كتوانایانـــب نووســـرۆژنام خۆو ئـــازاد كاردەكات لـــربســـبوكراوەكانـــی و راگیاندنـــكان لـــ رۆژنامنـــووس بریتانیـــا، بدرخان دەزگای بـــۆ ســـردانكی و لـــ نزیكوەو بمبســـتی زیاتر

ئاشـــنابوون ب كارو چاالكییكانی ناوبراو بدرخـــان، ھفتنامـــی نجمدین ـــبدوی"عھاوە بـــســـیفدین" ك لھمان كاتیشـــدا كاری وەرگانـــی دەكرد،"ئنگوس" زۆر خۆشـــحابوو لم سردانیدا.. دەیخواســـت لنزیكوە بدرخـــان بزان، ئو رۆژنامنووســـ، چۆن كاردەكات و مبســـتی لھاتنی بۆ كوردستان چیی.. سرەتا پرسیمان،

یكمجارتانـــ دن كوردســـتان و رەوشی كوردستان چۆن دەبینی؟

- من ناوم "ئنگۆس دیڤید ماكدویل"ە، رۆژنامنووسم و كاری رۆژنامنووسی دەكم ل بوكراوە سربخۆییكانی بریتانیـــا، بتایبتـــی بوكراوە ســـتراتیژی و ئابوورییكان:"تایم، ئیكۆنۆمیك..."مبستیش و ســـن ل شـــارەزا بوونم ردانو ســـلواقیعی ھرمی كوردستان، بیریشت

نچ، مـــن كوڕی"دیڤیـــد ماكدویل ك و پیاوەیئ "Dived macd welچندین كتبی لسر ژیانی كوردان و مسلی كوردســـتان نووسیوە، باوكم زۆر گلی كوردی خۆشدەوێ،

بۆی چندین كتبی نووسیوە.كوردســـتان راگیاندنـــی چـــۆن *

ھدەسنگنی؟ شـــنچ و بكـــریو ھباشـــ -كاردەكات. بم ل كوردستان ھست

دەكیت ئاسایش ھی، راگیاندنی ئازادو سربخۆ ھی، ھر ناوچو مملكتك كاریان جیاوازە، بم بگشـــتی دەتوانین بین راگیاندن

لكوردستان كاری خۆی دەكات. تبینی:

ل ژمارەی داھاتوودا دیدارك لگڵ نووســـری كتبی"كورد لسردەمی ھاوچرخ"دیڤید ماكدویل ل بدرخان

بخونرەوە.

ئنگوس دیڤید ماكدویل سردانی بدرخان دەكات دەكیت ئاسایش ھی، راگیاندنی ئازادو سربخۆ ھی، ھر ناوچو مملكتك كاریان جیاوازە، بم بگشـــتی دەتوانین بین راگیاندن

ل ژمارەی داھاتوودا دیدارك لگڵ نووســـری كتبی"كورد لسردەمی ھاوچرخ"دیڤید ماكدویل ل بدرخان

كمال محیدین - ھولر ٢٠٠٨

نگوس دیڤید ماكدویئ

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

5

پو* پاپۆش، پاو، پال، سۆڵ، پو، پراو، كوش، پتاو، پــــالڤ، قۆندەرە،...ھتد، ھموویان بمانای پو دت و ل فرھنگی خادا ب شتك دەن ل رۆیندا لپ دەكرێ و ل ھمبان بۆرینی مام ھژار موكریانیش بو مانای دێ ھرچــــی دەكرت پا، ئوە جگ ل مانای پالو ب زمانی عرەبی"حذاء" و بزمانی ئینگلیزی"Shose"ی پ دەن.

* ئگر دە ملیۆن ساڵ بۆ مژوو بگڕینوە بۆ ژیان و گوزەرانی مرۆڤ، ئوا مرۆڤكان ب پۆشاك و گی دارەكان یان ب پخاوسی

لرەو لوێ دەیانگوزەراند. * یان بپی ئدەبیاتی وت شۆڕشگییكانی گیڤارا ھردەم ســــبارەت ب پو دەیگوت:

شۆڕشــــگ كســــی گورج و گۆڵ ب دەبو پوەكانــــی باش

.ب* یــــا ئگر باســــی یتی شــــــۆڕشگاو چوســـــــــانوەی كوردســــتان خكی بكیــــن، ئــــوا ھر كورد شاعیرانی زوو شــــخ " تی یب تا ببرامبر ل ئنوەر" شیعریان دوژمناندا ھــــــــۆنیوەتوەو

وتوویتی: ل كۆنی پ مترسی رایدەكرد ب زگی برسی.

ئیـــوت و ئیوتـــوە جووتـــ پو، جووتـــ پوی بجماو..

* ئگــــر باســــی پوی ئو شۆڕشــــگە عراقییش بكین"ئبو تحسین" ك لكاتی ئازادكردنی گلی عراق و ھنان خوارەوەی پیكری ســــدامی خونمژ ل ناوەڕاســــتی بغدا ب جووت كوشــــكی یا سۆكی بدڵ و بگیان كوت گیانی ون گورەكی دیكتاتۆر و خكی ب شڕەف و شۆڕشگی سراســــیما كردبوو، زۆرك ل خكانیش ی لكوشــــك كابرا ب ك ،نو دیمبــــونكی دەســــرەواند ل خۆشیان دەگریان دەــــن: دەوتی كوەیــــت پوەكانی ئو مۆزەخان یوەو لەی كپیاوە شۆڕشــــگپاراستوویتی و ھیان گرتووە.. ئوكارە راقییع رخاســــو مئــــ جوامرییــــی ئنجامیــــدا لجگای خۆیدا بوو، بۆئوەی كمك لــــ كف و كــــۆڵ و خــــم و ژانی

عراقییكان كم بكاتوە. بنــــاو رۆژی 2008/12/14، كچــــی *رۆژنامنووســــكی عراقی ل كۆنگرەیكی رۆژنامنووســــی ك ل بغدا لگڵ نوری مالیكی ســــرۆك وەزیرانی عراق و جۆرج یكگرتووەكانی تویالی ســــرۆكی بوش ئمریــــكا ركخرابــــوو، لوكاتــــدا بناو جووت زەیدی" رۆژنامنووس"مونتــــزەر پوەكــــی گرتــــ گورەترین ســــرۆكی وتــــی زلھزی دنیــــا. ئگر بــــ وردیش ئمــــ بیھنینــــوە پش چــــاوی خۆمان و جیاوازییك لنوان ھردوو حات بكین ل برانبر وەشــــاندنی پالو بۆ ســــدام و ئوی دیك بۆ جۆرج بوش، یكمیان گلی عراقی چوســــاندەوەو چندین كشی بۆ گلی عراق دروســــت كرد، دووەمیشــــیان گلی عراقی ئازاد كــــردو رزگاری كرد لو

.تییھامن ی كو رەفتارە ناشــــیرینمی ئوە لــــ *لالی گلی عراقوە نخوازراوەو بزراوە!! ســــرۆكی وتــــ یكگرتووەكانی ئمریكا جۆرج بوش ســــبارەت بــــم كارەی زەیدی گوتــــی: ئمیــــان پیوەندی ب ئــــازادی و دیموكراتییوە ھی، زۆرجار ئوە روودەدات

..یوە ھخۆ دەرخستن یوەندی بو پ* ل كۆتاییدا دەخوازم بژم ئگر"پاشــــا، سوتان، ئمیر، سرۆك كۆمار"ی وتانی عرەبــــی بچنــــ وتــــی دیكــــو بمجۆرە مامیان لگــــدا بكن دەب چی بكن؟! پرســــیارەو ل رۆژنامنووس عرەبكانی

دەكم.

مــرۆ (٩٩)

حمید ئبوبكر بدرخان

ارـد

دی

ئا: ستار محمد* مامۆســـتا ئیســـماعیل تۆ ل ١٩٤٢ خوندت

تواو كرد، بم تاخیر دامزرای بۆ؟- ئمـــن دوو ســـان حوكمـــدرام، بگومـــان ئوكاتی ئگـــر ب گیران

حوكمدرابام باشتر بوو.* حوكمدرانكت لسر حیزبی ھیوا بوو؟

- بـــ لســـر حیزبـــی ھیوا و شیعرەك ی بوو، چونكشـــیعرەكداوای و دەكا كوردســـتان باســـی كـــوردی حكومتـــی دامزراندنـــی دەكا، داوا دەكا كوردســـتانی گورە سربكوێ، ئوكاتی نازیت ھبوو بویشیان تۆمتبار كردم، شیعرەكی تد) :د موختار جافـــی دەحمئگوـــم دەنگـــی بســـۆز بـــ نا و گریانوە) ھـــر ئوەندەم ل بیرە، بـــم دە داخی گرانم كوردســـتان دابشـــكرای ب دەســـتی تورككان و ئرانـــوە، ئوجـــا دە بتۆپ و تاجی ئمانـــوە، ئوجا ئگر ،ناوە .نـــازی بووین مین ئب تیمان دەزانی، چونكم كوردایبـــل ھولر ھندەكمـــان لگدابوو ھی پش مام جاللی بوو، دەیانگوت مام جالل قوتابیی، ل سولیمانی رەفیق چاالكمان لگڵ بوو ك یكم ئزگیان دامزراندیی لگڵ گۆرانی

شاعیر ل حیفای فلستین. بـــم ل ســـای ١٩٤٢ ھتـــا ١٩٤٤ لســـربوو پۆلیســـم چاودـــری كـــ تواوبـــووم یكســـر دامزرام نـــدەرێ چوومول ،تـــبـــۆ رای ،یمن وامزانی رانییتی، ئكایبا ببوو، كن تم گـــوێ لرای چونكچووم لوێ لگڵ مامۆستا بگۆك ك پكوە داخیلی (دارالمعلمین) بووین لوێ لگڵ شخ عوبیدوی زەمی ك پكـــوە لگـــڵ میرعاجی چوو بوون (ژ.ك)یان دامزراندبوو، ئمن كـــ چووم لوێ ك گوتـــم زابتكان بـــردەوام دەھاتن و جموجۆڵ ھبوو ل شقوەی، ئم ئوكات حیزبی ھیوا بووین، بم ئمن لســـرێ بـــووم، ھتا ١٤ی تمـــووزی ئمن نھاتموە شقوەی، ھر بواجب ل باكایتی بوویم، ئســـتا بۆ لوانی كـــۆن و ئوانی لگڵ مام بگومان دەزانـــن. بپرســـ جاللی من ل شۆڕشـــی نوێ دەســـتكی وام نبوو، بم قوتابییكانی من ھاتن موژدەیان دام، گۆتیان تمویلی كرد ك مام جالل ل ســـوریای ھاتیتوە و گوتوویتی پاش دوو ســـ رۆژی تر دەســـت ب شـــۆڕش دەكینوە،

ئوەیان ل سای ١٩٧٥ بوو.مامۆســـتا ئیسماعیل باسی مركزی :وكات دەكات و دەتی ئـــكوردای ل كوردایتی مركـــزی ئـــوكات كركووك بوو، پش سولیمانی و ركووكك تـــی لرێ كوردایولھبوو، دەیانگـــۆت ئیبراھیم ئحمد و عومر دەباب و ئوان لون، ئمن ئوانم ندەناســـی وەكو ناســـین، بم جاركیان رەفیق چاالك لگڵ ئمبوو، ئو دەورەی پشم بوو، ل كۆیـــش عبدولەحمان ئمین و سید نجیب و حمید ساح بتووشی و حمدەمین معروف ك ھتا ئو دواییانـــش ھر لـــوێ بوو، ھتا ر چووینفســـ ب مكیان ئجاركۆیـــ لوندەرێ ئـــوان دەیانگۆت ئم لرە قوتابییكی زۆر چاالكمان ھی پی دەن جالل حوسامدین، یانی ئو مام جاللی ئستا، ئوجا حمدەمین معروف و عبدولەحمان ئمین و عوسمان خۆشناو مامۆستای ھـــرە كۆن بـــوون، ھندك لگڵ بوون و ھندكیش ئاخیریان بوون، ھندكیش پش ئمـــ بوون، ئمن لـــ چاالكـــی قوتابیان بشـــداریم ھبوو، بم كـــ دەھاتینوە ئرە ئوكات لرە قوتابخانی سرەتایی ھبوو، بـــم جمیل بـــگ برای ل ركووكك و لح میرانی، ئساناوەندی دەیخوند ئوكات ل ھولر ناوەندی نبوو، خلیل خۆشناویش بم ،میرانیی عوســـمان ئامۆزای

ئوان ل كركـــووك بوون، خلیل خۆشناو ل بغدای ل "دارالمعلمین عالی" بـــووە و لوێ قوتابی بووە، ئم لران لگڵ ھندك قوتابی و مامۆستا و ئوان ئیختالتمان دەكرد، قوتابـــی جوویكـــی وای نبوو، بـــوون ل ـــك قوتابـــی گچكندھپۆلی شـــش و ئوان وەكو وەسمان قادر، كمال مدحت، پترۆس تۆما رانل وانك دیان و ئندرەسام، ھبوون، ل خوندن لدوای ئم بوون و ل كوردایتی دابوون ئم خریكی بـــم خۆبخۆیی بووین، زەالمان ئمن و خلیل بگ و جمیل رەشید ك لـــ كركووكـــ لگـــڵ نوری شاوسی و ئوان خوندنی ئوكاتی

كوردایتی ئم ئوەندە بوو.مامۆســـتا ئیســـماعیل حوسن باس لھاتنی خۆی بۆ شاری ھولر دەكا و دە: دووجار لران ئمنیان ناردە شرەیان بندەرێ نورێ، لولھدەســـتی بودەكـــردەوە و دەیانگۆت ل تیراوەی دوو ســـ ماڵ ھبوون مای قادر شـــوباز بـــرای معروف حاجی كریمـــی بوو پاشـــان بووە زاوای شقوەییان، ئحمدی حاجی كریمی و معروفی حاجی كریمی و ئو قادر شوبازە و خزمایتییكیان ھبوو لگڵ عونی یوســـف، تازە ماكیان ل تیراوەی ھبوو ھشتان تیراوە ئاوەدان نبووەوە، دەچوون ھر لونـــدەرێ دەیانگۆ محافزی قشـــرەی كۆنیش، محافـــزی كۆن ھبوونی ھولرێ برامبری ئوەی تازەی ھولرێ، وە یك دوو جار بوكردەوە نشرەیان نارد ئمیان ھی كوردایتی، لران علیی فندی (علـــی كۆگ) بابی لیوا ســـرداری لكاتی خۆی لران ئو برپرســـی حیزبی ھیوا بوو، ئمنیش ھشـــتا نببووم مامۆستا ھر قوتابی بووم، دەرچووبووم بۆ مامۆســـتایی، بم دانمزرابووم، ھـــر قوتابی بووم.جمیل رەشیدیش ھر قوتابی بوو، خلیل خۆشناویش ھر قوتابی بوو، كۆمك قوتابی و مامۆستا بووین لگوان ل ئیختتی بووین، بم رانمچی رەش للی قمن گوتم عئبرپرسی پۆلیس بوو، دەبووا رۆژێ ســـ جار بچیت مركزی، ئویش حیزبی ھیوا بـــوو، ئوجا ئو بین كی رادەسپارد دەیگۆ پستكین یبپستی لگڵ فالنی دەكا، چونك ئمن مراقبم لســـر بـــوو، نمدەزانی ئوانـــی دی ك مراقبی پۆلیســـی

لسرە یان نا.حیزبی ھیوا ھوەشـــایوە و بووە دوو ســـ بش و رەفیق حیلمی بووە كی ترە لشری حیزب، بســـكرتقسكانی مامۆستا ئیسماعیل و زیاتر دوا و گوتـــی: رەفیـــق حیلمـــی بووە ســـكرتری حیزبی ھیـــوا ھتا ئو حیزب كۆتایی پھـــات، چونك لو ئاخیرەی حیزبی ھیوا بووە دوو سپارچ. حیزبی ھیوا ك ھوەشایوە و بوون دوو ســـ بش یكك لو

بشان ئم كوتلی ئازادی بووین.تبعن ئمن روانـــدزی پ نازانم، بم ئـــوكات پاســـی دار ھبوو، لگـــڵ ئوان چـــووم، لكاولۆكان بســـركوتین و گوتیان بۆ رواندز لســـر ری، وە چـــووم گوتم فن كی، ئمنیـــان گیاندە ئمین روانـــدزی، لماـــ بـــوو وابزانم بیجامی لبردا بوو، ئوجا نازانم كـــی دیكیجل وێ گوتی نـــلـــبوو، لوندەرێ بانگی یككی كرد گوتـــی ئو كاكی ببـــ الی محمد علیاغای بن سووســـ بابی وەھاب ئاغای، برایكیان ھبوو گوتی ئو د دیاب كحمالی ئ زەی ببـــكاغبرا گـــورەی وەھاب ئاغای جوندیان بوو. چووم گوتم كاك ئو كاغزەیان ل شـــقوەی دایتمن و نازانم ھی كی و لۆ ھاتیی، ئوانیش گوتیان رەوانی دەكین، ئوجا نازانم قیادەی ئوندەر ك بوو، وەلحاس ئمن ئو سفرەشم كرد، ھشتا ھر ل ھیوای بووم، ئوجـــا ل ١٩٤٤ ك دامزرام، لوندەرێ چووم ناو زەرگان، گوتم كاك ئوە ئمر دەرچووە، ئو تاقمی (ژ.ك) قیادەشمان، ھاتن ھیوا ببنناو (ژ.ك) ل ١٩٤٤ لگڵ مامۆســـتا بگۆك و شخ عبدوی زینووێ، لگڵ مال یوسفی ئویش ل لیژنی مال یوسفی ســـكتانی لگڵ مالی مـــال علی كانیمارانـــی لوندەرێ ھتا بینكی باش لوندەرێ ئمر وە زۆر گرنگئ وجھات گوتیان ئ چوار مانگی پ ن سقریبوەی تلچوو، شڕی بارزان زۆر بھز بوو، وانھات دەورەی دیانان و جادە و ئشـــڕ بوو، ئوكاتی ھشـــتا پارتی دیموكراتی كوردستان دروست نببوو، مندەرێ ئوبوو لم (ژ.ك) ھبدەھاتینـــ رواندزێ بـــۆ مووچی، چونك ل ١٩٤٤ی دەستی پكرد، دوو س مانگان شڕ دەستی پكرد شڕی بارزان زۆر موھیم بوو، گۆتیان ئو بارەی حیزب ك شخ عوبیدو و

و لجنگۆك و ئمن و مامۆستا بئبوون ئمیان كرد لـــ باكایتی ھرایكیان ســـازكن، ھرایـــك كی دەدەینریزەیع مئ سازكرد كبارزانی حرەكی لسر حكومتی نـــدەرێ، دەی دەی كرا كرا وەولكرا و شت نووسرا ئوجا ئمن نازانم ك ھـــات لۆ عریزە و ئوان، بم ئم ھموو پی ھساین، ھساین ئـــوەی نووســـی عریزەیكمـــان باكایتی ھموو، تنھا س كسمان ل باكایتی زەمب كـــرد دەیانگۆ ئوە پیاوی دۆستی ئینگلیزان، شخ ئحمد ئاغای وەراش ك رەسمیین باكایتی عشـــیرەتی رەئیســـی بوو لـــ حكومـــت، میر ســـادقی رســـت ئویش دەیانگۆ ئوە دۆستی ئینگلیزان، لگـــڵ ئحمد ئاغای برژێ ل برامبر گرارەی گوندەكی گچكـــ ھیـــ مرگـــی پدەن، دەیانگۆ ئوەش عایدی شـــمحمد ئاغای و ئوانن و ئوان دۆســـتی لنكردن داوامـــان مئ ئینگلیزن، و پشـــیانمان نگرتن و بخۆشیان نھاتـــن، ئوجا ئـــوە تنزیم كرا و ھموو باكایتـــی ئیمزایان كرد و ھتا بشـــكی رواندزیش، مای وەھاب ئاغـــای، وەھاب ئاغا ھنگی ئـــو دەورەی نبوو، بـــم ناوی ھبـــوو، ئوجا عریزەیكیان دا بۆ قایمقامیش لونـــدەرێ حكومت، حیزبی ھیوا بـــوو، دەن ئم داوا دەكین ك عتفكیان ھبی لســـر بارزانیـــان، چونكـــی لـــ ناحیی ئیداری زومیان لدەكرێ و غدریان لدەكـــرێ و ئیھانیـــان دەكـــن و تحـــددای نامووســـیان لدەكن و داوا ئازووقیان نادەن، لبرئوە بتفی ھع ین كت دەكحكوم للگڵ ناوچی بارزان و بارزانییكان و ناحیـــی ئیداریان بـــۆ باش بكن و ئازووقیـــان بدەن و تنموینیان واننوین و ئو وەختی تئ ،بدەنلگۆڕێ بوو، ئگرنا ئم چارەمان نییـــ جیرانین و جیرانیش لســـر جیرانی بـــ جواب، ئوجا ئوە زۆر موھیم، لوالش ل ناوچی پشدەرێ ھرا بەك ھبوو، عباسی مامند ئاغـــای بتونی، شـــخ لتیفیش لگڵ ئوانیـــش لالی ســـلمانی ھرای بارزانی مقۆ مقۆیك ھبوو، ئوە حكومـــت زانی ك باكایتی ھموو تكڵ دەبتوە، عباس ئاغا وانتیف و ئخ لو پشـــدەر و شـــھمـــوو زۆر دەبن، لـــوێ دائیرەی

بریدی رایتـــی بوو ھتا پۆلیس و ئوان گۆتیانـــ قایمقامی ئوانی بخۆیان مۆركردییـــ عریزەیـــان بـــ حازرین، حـــازرن، گوتمان ئوانیـــش گۆتیان یـــ لدەن لۆ حكومتـــی لدەن، بخـــۆم قایمقام نیم با حكومت ئیجرائاتیان لگڵ بكا قایمقامیش گوتـــی برقییكیان كابرایكی لونـــدەرێ لوەرگرە، روانـــدزی بڕوەبری پۆســـت بوو ی پۆلیسیشـــی لبنك ،ترای ل بوو، وە موو لی ھوانبـــوو، ئلونـــدەرێ برقییك درا ل زەمانی نوری سعیدی بوو، حكومت عالن ســـقوتی ب وەزارەت كرد و وەزارەتی تازەیان دامزراند، ماجد مستفایان

كردە وەزیری كاروباری كوردستان.یـــك رۆژ یـــان دوو رۆژی پچوو، لونـــدەرێ ل قایمقامـــی رواندزێ مخابـــرەی كـــرد بـــۆ بڕوەبری ناحیـــی گی لـــوێ بۆ بنكی پۆلیســـی رایت، ئـــوكات حاجی ئۆمران ئوەنـــدە نبوو لوندەرێ دەرێ داوابكن علیاغای رایت. شخ سئوالنو می زینوێ و ئیدوعوبحمدەمینـــی میـــر لونـــدەرێ دەرگی و بابی محمد علیاغای بن شووش لگڵ شخ عوبیدوی بن رواندزێ وەفدەكی تنزیك دەكن ل ماجد مســـتفای بچنـــ بارزان، وەبوو ئو وەفدە تنزیل كرا، حاجی ئبابكر ئوكات تب بوو گلك دەمـــووت بوو، بم لـــ ناحیی حیزبی گۆتمان بۆ ئو ئاغا و ماغا و ھرا و ھۆریایان ل بارزان ئوكاتی ھتا شخ ئحمد ھبا مال مستفا رۆی نبوو، وەلـــو ھی وان بوو، بم ھر دەنگ دەنگی شخ ئحمدی ئبابكر حاجـــی لوندەرێ بوو، رایتـــی بگـــر ئـــو لیژنیمان ھخست ك بچی ل ناحیی حیزبی ئاگاداربی داخوا گفتوگۆ و شت چ دەبی و ئنجامـــی بـــ چ دەگا، ك چوون ئوكات رێ باش نبوو شخ ئحمد موو ھاتبوونفاوان ھال مســـتو م كوانیان دیت، لیژنسۆرێ و ئرگمب سرپرشـــتی ماجد مســـتفای و شخ عوبیدوی زینۆی ھم الینی ی حیزبیش لناحیم لدینی و ھـــھمووان باشـــتر بوو، علی ئاغای عشـــایری لبرئوەی رایتیش دەوری ھبـــوو ئوان ھموو چوون و گۆتیان بابـــ ھرایك چ لگۆڕێ نییـــ، بارزانی زومیـــان لكرای و ناحیی ناگاتـــ، چ ئازووقیـــان سیاســـی لگۆڕێ نبـــوو، ناحیی گۆتیان زۆرباشـــ ئیداری بوو، وەماجـــد مســـتفا مقابلـــی لگڵ بغدای كرد یكسر بیار دەرچوو شڕ راگیرا و داواكرا و ئیدارەی تازە رواندزی ئمین لوندەرێ دامزرا، زابت تیرنیای رواندزێ و مســـتفا و عـــزەت عبدولعزیـــز و میر حاج و .. ئوان شـــڕەكیان دامركاندەوە. می ئرایـــو ھوجـــا پاش ئـــئچووین رواندزێ، پاش ماوەكی ئو قایمقام (شـــخ عـــارف تابانی) بوو كاتی خۆی حیزبـــی ھیوا بوو، ھیوای ئســـتا پمانندەگۆت بم یـــان (ژ.ك) ئویش كورد بوو لگڵ ئمـــ دابوو، چونكـــی ئم جارەك ل جاران كـــ چوویـــن لوندەرێ یكك ھات ل دیانان گۆتیان كریم پۆستچی ئو سگباب دێ و زانیاری خـــ دەكاتوە و بـــۆ بارزانییكانی دەنرێ، شـــخكانی سران یكیش لشخكان ناویان گۆت شخ عارف تابانی بانگی كردن، گۆتیان وەرە ل ی ئیخبـــاری كردیو كابرایئـــزۆرباش بـــۆ پۆســـتچی، كریم تا زگیان دەپســـو ھ یان بكمبتپیـــان ھـــردە، ئـــوە ئیجرائتی قایمقامی بـــوو خۆ بخۆیی، ئوجا شـــڕ راگیرا و ئینتیخاب كرا و زۆری برد پارتی دیموكراتی كوردستان لن

١٩٤٦ دامزرا.بشی دووەم

ئیسماعیل حوسن الپڕەی یاداشتكانی خۆی ھدەداتوە:

كاتی خۆی ل بارزان ھتا شـــخ ئحمد ھبا مال مستفا رۆی نبوو

ئیسماعیل حوسن - شقوە ٢٠٠٨

بدرخان- كركووك كردەوەیكـــی لـــ ٢٠٠٨/١٢/١١ رۆژی ھولر- رـــگای لســـر خۆكوژیـــدا ،بدوی عشـــتخانچ ركووك، لك كی بو ئاپۆڕەی خنك لتیرۆریســـتدیفاعی كوردســـتان ك ھركسو لگڵ خانـــوادەی خۆی خریكـــی نانخواردن بـــوون، لو چشـــتخانی، وەكو كاری چندین جـــارەی ترســـنۆكانیان خۆی تقاندەوەو ل ئنجامدا ٤٥ شھید و ١٠٨

برینـــداری لكوتوە، ل پیوەندییكی تلفۆنی ھفتنامی بدرخان پیوندی ب لتیف فاتح فرەج لپرســـراوی لقی كركووكی ســـندیكای رۆژنامنووسانی كوردستان كرد و پرســـیاری كرد، دەكرێ ھیدو بریندارانو شبزانین شووناسی ئ موویان كـــوردن یان لـــن، ئایـــا ھك

نتوەكانی دیكش؟ - تیرۆریســـت چۆن جیـــاوازی لنوان "ی.ن.ك" و "پ.د.ك" نـــاكات، ئـــاواش

جیـــاوازی لنوان"كـــورد و عـــرەب و مســـیحی و توركمان و" ئیدیك ناكات. ك بكوژێ و لت زۆرترین خوو دەیئ

رۆژی قیامت پاداشتی زیاتر بربكوێ. سبارەت ب شـــھیدەكان بم شوەیی خوارەوەی"كورد ٢٨ شـــھید، توركمان ٧ شـــھید، عرەب ١٢ شھید، بنگالدش ١ نناسراونتوە، شھید، ٣ شھیدیش بم بریندارەكان ١٠٨ كسو "٨٠"كسیان كوردەو ئوانی دیكـــش ل نتوەكانی

دیكن". ھـــژای گوتنی، تیرۆریســـتكان ئوە جـــاری یكمیـــان نییـــ، لـــ جژنی قوربانی موسمانان خویان دەتقننوەو خككی زۆری سڤیل شھید دەكن، خۆ ٢٠٠٤/٢/١ ل لـــ چووە كبیرمـــان نلجژنی قوربـــان ل ھولری قو منارە وەكـــو ٢٠٠٨/١٢/١١ی كركووك ك زیاتر

"١٠٠"كس شھید بووە.!!دەك رووتان رەشب

بدرخان ژمارەی شھیدانی نتوەكانی (چشتخانی عبدو)ی كركووك ئاشكرا دەكاتھـــژای گوتنی، تیرۆریســـتكان ئوە جـــاری یكمیـــان نییـــ، لـــ جژنی قوربانی موسمانان خویان دەتقننوەو خككی زۆری سڤیل شھید دەكن، خۆ ل جژنی قوربـــان ل ھولری قو منارە ی كركووك ك زیاتر

چشتخانی عبدو - كركووك ٢٠٠٨/١٢/١١

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

6

حاجی ممۆشــــوی ناو ئاوی دوكان و ب ســــر ق لق و پكــــی شــــملپشــــتی بســــرەتای مانگی ھشــــتی ســــای ١٩٨٠دا بــــۆ من یــــك جیھانی تاقی نكراوەی نوێ بوو، راســــت ســــای ١٩٧٤ دوو جــــاران ب ســــواری بلم لبری خلكانوە ب ئاوی دوكان ،(دوب) وە الی گونــــدیتــــڕیومپبم ھردوو جاران برۆژی رووناك و دوور ل مترســــی بوو. شوەكی ئو شــــوە زۆر جیاواز ل شــــوانی دیك دەھات برچاوم، لگڵ ئوەش وەرزی ھاوین ھشتا تواو نببوو، ساردییكی سیر ناو ھناوی داگیر قســــكردنم كردبووم، خولقی ھتا نبوو، كزومات ل پنایك سیری ئامادەكردنی ئو بلمم دەكرد ك تا پشوە، ھاتبوون چاك ماوەیكی سرەتا ھندێ پشمرگی چاپووك لگــــڵ كاك عزیــــز ملكــــی لو بلمی پشوە سوار بوون، یكك ل پشــــمرگ ھــــرە چاپووككانی شڕەكی ئوارەش ك ناوی (یكتی) بوو، كوڕكی گنج و خون شــــیرین بوو، تازە مووی ل ھاتبوو، خووی دابووە بایخدان ب من، ئوجا نازانم دی پم دەسووتا یاخود لبر ئوەی من كۆم بووم و ك دوایی لرگای دواتر بۆم دەركوت ئویش ھست و نســــتی لگڵ كۆمی و نایوێ لــــالی ئــــو مفرەزەیــــی خۆیان بدركنــــی، چونك ئــــوان زۆربیان وە بوون، بی گشــــتی و بزووتنھحوكمی ئوەی زۆربیان كۆیی بوون، ئــــو رۆژگارە ھشــــتا كۆم بوون لو ناوچاندا بۆ پشــــمرگ تاك و ترایكانــــی ناوچكانی ھولر تا راددەیك بڤ بوو، چونك ھزەكانی (حسك) با دەست بوون و كۆمیان ب تیاری سرەكی خۆیان دەزانی، ھمیشــــ لنــــاو یكتیــــش لــــو ناوچانی ھولر بجگ لو كرتی دەشــــتی ھولــــر و مفرەزەیكــــی بچووكی خۆشناوەتی و كرتكی دۆی خانقا كسی دیك لو پشمرگانی ی كوردستان برگشمزی پناو ھلئاشكرا (كۆم) بوونی خۆیان جاڕ ندەدا و دەبووە مایی دەردەســــری بۆیان، ھر بۆیش لــــرە بدواوە چووم بن كوی ھاوڕێ (یكتی) و قناعتم پكرد، ك ببت كۆم و ھر ك گیشتین سركردایتی، دوای چند رۆژك ھات بارەگای ناوەندی كۆم و بووە ھاوڕیكی دسۆزی كۆم و پشمرگیكی چاونترسی یكتــــی، داخكم لــــ نبردیكی دەستویخی ناو شاری كۆی لگڵ

نۆ گیانی پاكیان بد بحمھید ئشكوردستان بخشی.

لو شــــوەدا ھاوڕێ (یكتی) خۆی لــــوان جیاكردەوە و ھاتــــ تكم و كوت دواندنم، ك بۆچی ئاوا دۆش دامــــاوم و دەم و چاوی خۆم تكناوە! براســــتی ئــــو نزیك بوونــــوە و گیانــــی ب تنگوە ھاتنــــوەی ئو تــــا راددەیكــــی زۆر لــــ روحــــوە بوژاندمییــــوە و زۆری پ دخۆش بووم و پكوە كوتین قســــكردن، تی لالمس م بكمی یلتاكو بھپش ئم بركوت و ئم وردە وردە وە سواربووین، كی مابووینوانئپشــــمرگ بریندارەكش لگمان رمی لگ ر بــــم ھم دبوو، بــــكوتكوتی خۆی نكوتبوو، جاروبار كانم بۆ ناو ئاوەكنیایی دەستبۆ دشۆڕ دەكردەوە و دەموچاوی خۆم تڕ وە، چونكمباتو ندەكرد تاكو خئوانی دیك بجگــــ لمن و ھاوڕێ یكتــــی و شــــوفرەك، ھموویان

یكسر خوتن. چاوی ناو دەریا لنگوستوەكی ئشجیھانی ناو النكی ئو مندا ساوایی دەكرد، كـــ ھیچ جۆرە فرســـتكی دیكی نبوو ل دەمی برســـی بوون و ئازارـــك تنیا بۆ خـــۆی بگری، كـــی زەالمـــی وەك من بۆ دەببابایبگریم، سرباری ئوەی مل نازانم، مانـــدوو و شـــكت بووم، ســـری ھار و مارانم ل وـــك ھاتبووەوە،

ل (تیكی) بوونی ھـــاوڕێم ھبتكمـــوە دنوایـــی تاراددەیك بۆ وریایی بوپـــڕی و گابوومـــوە چاوم بیبـــووە پانتایی ئاوی پنگ خواردووی دەریاچك و شپۆكانی ئـــو بلمی پشـــمان بـــ تیژی دەیبین، ك بھۆی تروســـكایی ئو الیتی پشـــوەی، ك جاروبار پی وانك (ئیدەكـــردن وەك نیشـــانخریكی راوە ماســـین) دەسرازەیك تروسكایی بسر شپۆكانوە بۆ ر ئاوەكری پان و پۆڕی ســـرووبـــپخش دەكرد و لگڵ ھاتووچۆكردنی شپۆكان وەك ملوانكیكی زین لملی بووكـــی دەریا بكن بۆ خۆیان كوتبوون سماكردن. كچی دی من ندەحسایوە و ھر تپ تپی بوو، بجۆرك كپی و سامناكی رووخساری ئاوەكـــ ئوەندەی دیك سرســـامی كردبـــووم، ئمـــ ھـــر بتیژی بۆ پشوە دەچووین، ل ناكاو ماتۆڕی بلمكـــی ئم كوژایـــوە و ھتا ئـــو دەم الیتكی پـــ نكرابوو، ھر ب دوو شوونی ئوەی پشوەدا ملی دەنا.. پشمرگكان ل خوكی قوڕسدابوون، شوفرەك ب یارمتی ھاوڕێ یكتی، چند جارك كندڕی ل ماتۆڕەك راكشا، ماتۆڕەك ھر ئوەت نوزەیكی نوساوی ل دەھات و پ نبوو، زۆریان ھودا، ماتۆڕی چمبری ب یكجاری نوزەی لبر

با، كابرای بلمـــوان ب ناچاری چند الیتكی تیژی بـــۆ بلمكی پشـــوە ھكـــرد و كوژاندەوە وەك نیشان ك ئم لناو ئاوەك گیرمان خـــواردووە، نزیكی ١٥ خولكی برد ھتا بلمی پشوە گڕایوە سر ئم، ئوانیش ھوی زۆریاندا، بم رگشمپ س لبوو، كســـوودی نخوتـــووەكان خبـــری نبووەوە، پاش تكبیر و را گۆڕینوە، وا بچاك زانرا ئو بلمی پشـــوە بتیژی پشمرگكانی خۆی بگینت كناری (شـــۆڕیج) نا گوندیپ ل دەریا ك موێ چاوەڕوانی ئنی و لزدایان ببكن و بلمك ب بتای بگڕتوە ب دوای ئمدا. بلمك رۆیشـــت و كات زۆر ب لسرخۆیی دەڕۆیشت، لپـــ ھســـتمان كرد ئـــاو دت ناو بلمكـــوە، تومز ل ژرەوە كۆن بوو، راوەســـتان و لرینوەی سر ئاوەكـــش، وایكردبوو ئـــاو رگای خۆی بۆ ناو بلمكـــ بدۆزتوە، ك ل ھمووان زیاتر من ھترەشـــم چوو بوو، ھموو پشـــمرگكانمان وتینجامیلكان ك دار كردەوە و ببئاو بتاكردن، لو سر و بندەدا، دمان چند توندە، كابرای بلموان ئوەندەی دیك ســـرودی دەگرتین، ناو ناوە دەیگوت، فن ساڵ لو ناوە بلمی بردەشانییكان نقووم بووە و ئوەندە كس خنكاون و پاش چندان دۆزراوەتـــوە، ترمكانیـــان رۆژ براســـتی مـــرۆڤ ھنـــدێ جـــاران پالری قیرســـیای، برگـــی ھموو ھموومان دەگـــرێ، ناخۆشـــییك لگڵ ئاو فـــدان بجۆرك پامان بیكوە دابوو، ك دەتگووت دیوارە و توە چووینكك یتوەك خشت ب وكاتوە، نازانـــم ئكترییـــبار یچـــۆن بســـرچوو، من ل پشـــی پشوە دەســـتم لخۆ شووشتبوو، ئوانی ملشـــیان دەزانی، ورەیان وە تاریكو شچۆن ب ردابوو، كب و دەریایناوەڕاســـتی پانتایی ئ لقوو بـــۆ ئو بلم بكـــن! تاكو لـــ دوورەوە وەك ھھاتنی ئاســـۆ بلمكی یكم الیتی بۆمان لداو پیدا بووەوە و یكســـر پشـــوومان ھاتوەبرێ و ئومدی رزگاربوونمان ژیایوە، بخرایی گواســـتمانوە و یشـــتینگ ر كوتین، ھكڕتیژ بخریك ،دیك پشـــمرگكانی الی بوو پشنگی گزنگی رۆژ ئاشبتای ب تاریكی شو دەكرد، كاك خان زۆر دەست و برد بریندارەكی لكۆڵ كرد، ك خونی زۆر ل رۆیشتبوو، تاقتی رۆیشتنی نمابوو، وەك شارەزایك پشـــمان كوت و لگـــڵ تاریك و

روونـــی بیانی ئمـــی گیاندە بر مای موختاری گوندی، ك ھشـــتا ك لند ژنوتن و چربان دەخسلحوشكوە خریكی نانكردن بوون. كابرای موختاریان لخو راپراند و ب حپســـاوی ھات ناومان و ھر ب چپرۆك لسروســـكوتی خۆی دەدا، ك بـــم برەبیان كی كاتی ھاتنـــی پشـــمرگی، دەبـــ پش سعات ٨ی بیانی ل گوند دەرچن، گوای ھـــزی حكومت لو كاتژمرە بدواوە دەگات گوندی ب مبســـتی ئنجامدانی دەنگدان بۆ ئنجوومنی كارتۆنـــی حكومتی زاتـــی، بھۆی دەنگ دەنگ و قرەباغی ئم چند ھاووتییكی دیكـــ ل دەوروبرمان ناچاری بـــ موختار پیدابـــوون.. سرونانی گرمی بۆ كردین بالول و ھندێ خورمای تكرد و گرەكی بوو ھروا بڕمان بكات. ھڤاڵ كاكخان یگـــوت: دەبم و پوە ـــی ھاتـــلخۆت ھتا نزیكی گوندی شـــارەدی بناری ئاسۆس بپشـــمان بكوی و گودرژكیشمان بۆ پیدا بكی تاكو ئو برادەرەی ســـوار بكین، موختار ب ناچاری چوو گودرژە زەالمكی خۆیانـــی ھناو كورتانی كرد و گوتی فرموون با بڕێ بكوین، لرەدا من بیركی سیرم بۆ ھات، چونك وەك ئوان باســـیان دەكـــرد ھموو گردو برزاییكان رەبیی رژمی بسرەوە بوو، بم رۆژە رووناك بدیمان دەكن ،حاتی مالمس و دەرچوونمان ببۆی كوڕكی مردمنـــداڵ لتكموە وەستابوو، لم پرسی بوو ك كی و گوتبـــووی كوڕی موختارە، من دەنگم ھبـــی و گوتم: دەبـــ ئو كوڕەی موختاریش لگمان بت و لدواوە لگڵ پشـــمرگكان بوات. كابرای موختار زوو ل مبستمان گیشت، چندی دایكی كوڕە داد و فیغانی كرد، ك وازی ل بھنین، كوڕەش بۆ خوا ب می خۆش بوو ئخۆی پم بدەســـالمتی دەربازبین و پشمرگی خۆش دەویســـت، خۆی ل دەســـتی دایكی راپســـكاند و بگمان كوت. بم كاكخان ل پشـــوە ئاگاداری بپنادزە چككانمان ك كردینوە ل برانبر رەبییكان ب شـــاراوەیی و شۆڕكردنوە ب الشانمان ھگرین، تاكو ھســـت نكن ئم چكدارین، وەی دایننی ئـــموختاریـــش ب(لبـــر جرگی خۆی بـــوو بزۆری) ك ئگر دەنگیـــان دان، دە ئوە زەالمـــی گوندین و بۆ ســـر قبرانی گوندی شارسنی دەچین و یككمان

ل مردووە.بشی نۆزدەھم

موختارمان لخو راپراند و ب حپساوی ھات ناومان و ھر ب چپرۆك ل سروسكوتی خۆی دەداخوندنوەی الپڕەكان ... ئو شوو رۆژانی لبیرم ناچنوە

حاجی ممۆ

یبیرەوەر

ی كوردیبفرانباری

رۆژانی بوو ...زنجیرەیك ل بیرەوەرییكانم:

بشی ٣٦دواتر دەستمان ب رۆیشـــتن كردەوە،یكم جاربوو شـــاخی سرســـخت ملی ڕك و دۆی بســـام و دارو درەختـــی چـــو چخور ببینم، لھكشـــان و شـــۆڕبوونوەدا خیاڵ و لوردبونوەكان دەگۆڕان خودای ئم سروشت چۆن خوقاوە و ڕەنگ كراوە،ئم ن و قۆناغ لمان دەببۆكو یانـــرڕێ و تولبزنكوی، یكم جار بوو ل (دەرەشیر)و لسر (كپكی بشـــخ) بیر ل خۆم و من ل كوم شـــارو كس و كارم ل كوێ، بۆ ھسانوە پشتمان دابووە تاورك لســـر بردكی ئم برزایی دانیشتبووین،بایكی كز ئارەقكانمانی وشـــك دەكـــردەوە، تمنی ئم تاوـــرو بردان چنـــد ب، وا منیـــش ب بردك لســـر ئم تاورەدا ناوی خۆم نووســـی و بجم ھشت لووە برەو گوندی (ملكان)،ب نو گونددا زی دانســـقگو ب ناوبانگكان بلڕۆیشـــتین،مزوو بیرمـــان بۆ ئم گوزان رۆیشـــتبوو بۆ نیوەڕۆ دابینـــی بكین، ئم گوزان بو دەســـت جحلیی ئو سردەممان بناو لپمان قرچمان لوە دەھنا كاكل گوزمان دەخوارد،لیكم مادا تپڕین لبر سلی نان دوو ژن دانیشـــتبوون چند زارۆكك لم دەورو برە، بۆنی نانی ســـر سل مستی كردین، خۆزگ گوزەكانمـــان ئاوا بڕووتـــی ندەخوارد، ك دەســـتمندا ر زوو بھنانكیان بـــۆ ناردین، لوان دورتر لژـــر درەختكی پیر و رووتـــاوە لنزیك كانییك نانمان ئو دانیشـــتین لی لول دەداو دەمـــان خوارد تام و چژكـــی ئوتـــۆی ھبوو ژیاری چشتخانی باشترین و سردەمی ئیمۆی ب زاندبوو لالی ئمدا، دوای ســـ ڕۆژ ڕۆیشتین ب پای پتی ب نو بردەن و دڕك و زی، شاخی رك و رچكـــی تنگبـــر و بوو ئوارە نشودا، ھورازو كانی باخرژینو ریزە پنبباخڵ پرەكان و بســـر جۆگی پر ئاوی سازگار پازمانداو گیشـــتین قۆناغ ئویـــش (ھیران)بوو،

ھیرانی جوان، بل لتافی الویتی بووین……… وە بیر كتپیری جوانیت دت:( ب(كۆنفۆشیۆس) دە

جوانیت ڕۆیشت نایتوە گیر). ئوەت دەت:(چاوەڕوانی جاكســـۆن)یش (بـــراون نبت ژیان ھمیش لســـر بازنیكی باش بۆت بســـوڕێ)،بل گیشـــتین ناو ھیران، جارێ زوو و دوونامركردەوە بزانم ئـــســـكانـــم بگیرفانتایبتییم ھناوە، ك یككیان بۆ مامۆستا(محمد مال قادر)بوو ئـــوكات كارگی(لقی2 پ.د.ك)بوو، ئوەی دیك بۆ ھڤاڵ(علی ھژار)بوو، ك لپرسراوە جووتیارانی دەشـــتی ھولر بوو ئو كات،ھبت نامكانیشم بۆئوەبوو، ك ل ھیران وەك مامۆستای شۆڕش و كادیركی پارتی بمنموە، چونك بۆ من ئاســـانتربوو مانوەم لھیران بۆ پیوەندی كردنم لگـــڵ ماوەم ل ھولر ئاگام ل دەنگوباســـیان ودا چومم شـــر لگرت و ھدیارە ئۆقرەم ن ،بـــالی ھڤاڵ(محمد مال قادر)بم بدلكی شكستوە گڕاموە پیان گووتم ب(معایش)ڕۆیشتووە بۆشاخی گل زەردە ماوەیكی زۆری پدەچ، رووم وەرسوڕاندو برەو ھوراز بووموە چووم ناوچی جووتیارانی دەشـــتی ھولر الی شـــھید (علی ھژار) لوش زیوە بۆگوندی شـــاخئیش و كار داب رموویان بفپیسك، لتان ناشارموە بدەستختی خۆم نامیكم بناوەی (سابیر كاك شین) بۆ ھڤاڵ (عبدولەحمان گوم شینی ) ك ھڤالی ناوبراو گۆمشینی ئوكات ئندامـــی لقی2(پ.د.ك)بوو كارەكم ســـری گرت و لالیان سرپرشتیار ھڤال(تاھیر گۆمشینی)فرمانم بۆ دەرچوو لقوتابخانی ھیران جگیربووم، ئیتر تا رككوتنامی(11/ی ئادار )ی 1970 وەك مامۆستای شۆڕشـــی ئیلـــوول و كادیركی چـــاالك لھیران و ناوچی خۆشناوەتی ماموە، وردە وردە دۆستایتی و پیوەندیم لگڵ كاربدەســـتان و دانیشـــتوانی ناوچك پیدا كرد، لپرسراوانی عسكری وحزبی منیان خۆش دەویســـت رزیان لدەنام، بتایبتی لبرئوە ھستیان دەكرد خوندنوەم زۆرە و كم وانو و رۆژیش لوە و ششـــیعرم دەنووسیی مكوتنـــوەی كاری سیاســـی دســـۆزانی كارم دەكرد، ئوكات ل ھیران ھزی ســـفین و لقی2 و ناوچی جووتیارانی دەشتی ھولری ل بوو، ھڤال(عزیز ئاكرەیی) ئامیر ھزی ســـفین و لپرســـراوی لقی2 پ.د.ك بوو، جگرەكی مالزم (فازل تالبانی )بوو، وات ل ھزی سفین، ھروەھا جگری پارتی ل لقی2 (شخ ئیســـماعیل مال عزیزی كاكی ھیرانی )بوو، ھڤان(محمد مال قادر)كارگی لقی2 و (خورشید شـــرەو عبدولەحمان گۆم شینی و عبدولواحد خۆشـــناو) ئندامی لقی2(پ.د.ك) بوون جگ لوەی (ناوچی ھزی ســـفین)، ك لپرسراوەكی (قادر ندامان بریتـــی بوون لو ئـــمشـــین)بوو كارگح(حوسن باداوەیی و مام برایم كاكۆ و سمكۆ بارزانی

و ئحمد زەخۆ و محمد ئحمد)

موحسین ئاوارە

فـه ھـد گـرده وانـی - ستۆکھۆمھشتا برینک له جه سته ی که رکوک ســــارژ نه کــــراوه ، برینه کــــی تر له روخســــاری ئه و شــــاره بلیمه ته رووده دات . ئه وه ی مژووی ئه و شاره بخونیته وه بۆی به دیار ده که وت، که چه ند جار له الیه ن دوژمنانی کورد ئه و شاره بریندار کراوه . ئه و کاره ساته ی ئستاکه ش له رۆژی جه ژنی قوربان و لــــه و کاتــــه ی موســــمانانی دنیا زیاره تی که عبه ده کــــه ن و حاجیانی که رکــــوک له گه ڵ حاجیانــــی جیھان دوعا بۆ خۆشگوزه رانی مرۆڤ ده که ن، خۆکوژکی به ناو موسمان له پناوی گه یشــــتن به حۆرییه کانی به ھه شت ئه و قه سابخانه یه ی دروســــت کرد و ژن ومندای له خوــــن گه وزاند، بۆ ئه وه ی له و دنیایه ی ئاخیره بســــته خاککی به ھه شــــتی به نسیب بت، ئه مانه ش ھه ر خــــوا بۆخۆی ده زانت ئه و مه رد مه مشک ژه نگاوییه به ره و کامه قوژبنی جه ھه نه م ده بات و سزای

ئه و بتاوانانه ی لده کاته وه . بــــه گوره ی ھه واه کانی پۆلیســــی که رکوک گوایه پشبینی ئه وه کراوه

چه ند که سانک خۆیان ئاماده کردووه بۆ ته قینه وه و تکدانی باری ئاسایشی که رکوک یه کک له و که سانه کچکه به نــــاوی (به ســــمه حوســــن طه ویل محه مــــه د ئه حمه د) و گوایــــه ته مه نی ده وروبه ری (٢٥ ســــانه ) و ئه ندامی (رکخراوی القاعده) یه یان که سوکاری له گه ڵ (القاعده ) کارده کات و یه ککی تر موسمانکی ســــۆماییه و له گه ڵ ده وه تی ئیســــالمی عراق کارده کات . دیاره پیالنیان ھه بووه له کوشتنی خه کــــی زۆر به تایبه تی لــــه ڕۆژانی جه ژن، که خه ک له شونی تایبه تی له گه ڵ منداڵ وکه سوکاریان کۆده بنه وه . ئه وه ی جــــگای سه رســــوڕمانی یه ئه و کاره ســــاته دته زنه له و رۆژه ئه نجامدراوه ، که جه نابی ســــه رۆک کۆماری عــــراق (جــــه الل تاه بانی) زیاره تــــی ئه و شــــاره ی کــــردووه و ئاسایشی ئه و شــــاره دابین کراوه بۆ ئه وه ی بڕز (جــــه الل تاه بانی) به ســــه المه تی بگاته ئه و ناوچه یــــه ، که چی پۆلیس و ئاسایشی ئه و شاره بۆیان نه کرا ئاسایشی خه کی بپارزن و شــــاره که بخه نــــه ژر چاودــــری خۆیــــان . له ھه مانکاتدا دیــــاره ئه و چشتخانه یه ئاسایشی ته واوی نییه بۆ ئه وه ی ژیانــــی خه کی بپارزی و چاودــــری خه کی بکات . که ده بوایه لــــه رۆژانی ئــــاوا پشــــوو چاودری

زیاتر بخرتــــه ئه و شــــونانه ی که ده بته جگاى کۆبوونه وه ی خه کی. به ر له چه ند ســــاڵ له رۆژانی جه ژن ، ده ستی چه په ی ئه و تۆڕیستانه ھه ولریان بریندارکــــرد و کۆمه ک خه کیان شــــه ھید کــــرد و جه ژنیان له خه کی ھه ولر کرده شین و گریان . گه لۆ له وکاره ساته سه رۆک وه زیرانی عراق "نــــوری مالیکــــی" ھاوخه می خۆی له گه ڵ ئه و خه که نیشــــان دا و چووه زیاره تی ئه و چشتخانه یه، که بووه ھۆی مه رقه دی ئه و ھه مووه رووح په پووالنه ی که له و ڕۆژه دا شــــه ھید کران، یا ســــه ردانی نه خۆشــــخانه ی ئازادی کرد بۆ ئه وه ی ھاوخه می له گه ڵ ئه وکاره ساته وبریندارانی که سوکار ده رببێ. یا مالیکی ھه ر پتی له کورد ســــوارکردووه و جارێ ئاخ وئۆفی له ســــه رکرده کانی کورد ھه ده کشــــی. گه لــــۆ ده بــــت ئــــه و کرده وه یــــه ش ره نگدانه وه ی ئه و تووڕه يیــــه نه بت یا ھــــه ر زه المه کانــــی ئه و گروپــــه تیرۆریستانه ن، که به کوشتنی سیڤیلی کوردی له شکری ئه مریکی له عراقی داگیرکــــرا و ده رده که ن و له که رکوکی موسمانانی بۆ فه له ستین برینداردا عاره بــــی رزگار ده کــــه ن و ئیماراتی ئیسالمی داده مه زرنن. ئه وانه ی دیان به که رکوک خۆش نییه ھه رده م حه ز ده که ن ئه وشاره به نائارامی بخه وت

و ئاسایشــــی تکبدرت بــــۆ ئه وه ی به دنیــــا بن کورد ناتوانت شــــاری که رکــــوک به ڕوه ببــــات و پکھاته ی که رکــــوک به ھمنــــی تــــدا بژین . له ھه مانکاتدا بۆئــــه وه ی گروپه کانی عةره بی ھاورده و تورکمان به مالیکی بن ئه نجومه نی ئیسناد بۆ ئه وشاره پویسته بۆ ئه وه ی پارزگاری شاری که رکوک بــــکات . ھه ردوو زل حیزب ده بت زیاتر خزمه تی خه کی که رکوک بکه ن بۆ ئــــه وه ی خه کــــی بتوانت بــــه چاوکراوه یی یارمه تیــــده ری ئه و ئاسایشــــه بت، که ئه رکی پاراستنی شاری له سه ره . له کۆتاییدا سه ری داده نونم شه ھیدان بۆ رزونه وازش و به توندی ئه و کرده وه تۆڕیستیه ئیدانــــه ده که م و سه ره خۆشــــی خۆم ئاراسته ی که ســــوکاری شه ھیده کانی ئــــه و کاره ســــاته دته زنه ده کــــه م بــــۆ چاکبوونــــه وه ش ھیــــوای و برینداره کان ده خوازم . پشــــم وایه کــــه خه کــــی قاره مــــان و خۆڕاگری که رکوک وه ک چۆن توانیان به رگری له کوردســــتانیه تی که رکــــوک بکه ن و ھــــه رده م رووبه ڕووی سیاســــه تی ته عریب بووینه وه ، ئاواش به سه ر ئه و کاره ساته زاڵ ده بن . تکه و بوونی خونی پکھاته جیاجیاکانی شــــاری که رکوک ده بته مایــــه ی پته وکردنی

ژیانی پکه وه یی ھه مووان

که رکووک برین له دوای برین

تايبت ب بدرخان ممدووشـــ رۆژی بیـــارە (٣,٣٠) كاتژمـــر ٢٠٠٨/١٢/٢٢دوای نیـــوەڕۆ لـــ ھۆی میدیای شـــاری ھولر بشـــی میوزیكی كۆلیژی ھونرەجوانكانی زانكۆی ســـحدین، یكمیـــن وەرزی ھونری خۆی بناوی (مائاوایی

پاییز) نمایش دەكن.لـــم بارەیـــوە ئامانـــج غازی مامۆســـتا لـــ بشـــی میوزیكی جوانـــكان ھونـــرە كۆلیـــژی ممیارە رۆژی دووشـــگوتی: ب

(٣,٣٠)ی كاتژمـــر ٢٠٠٨/١٢/٢٢دوای نیوەڕۆ لسر شانۆی ھۆی میدیا كۆمك شاكاری میوزیكی جیھـــان و كوردی ســـازبكین و بریتی كۆنسرتكش پۆگرامی میوزیكی شـــاكارەكانی ل دەبكالســـیك و رۆمانتیك (شۆبرت+ ھوبكنـــز+ شـــۆمان+ ھایـــدن+ چایكۆفســـكی لگڵ رۆمانسكی رووســـیا قرەجكانی میوزیكی

بناوی (چاوە رەشكان).ھروەھـــا لـــ بشـــی دووەمی كۆنسرت كۆمك ل برھمی

شاكاری كوردی ل (الوك و گۆرانی ری)، كی ھونو بالۆرە و كۆراب دەنگی ھونرمنـــدان (خندە جبلـــی، زانـــا ،ـــبدوعگۆران ســـاح، كارزان رەشـــید) ٢ ھروەھـــا پشكشـــدەكرێ، پارچ میوزیكی كوردی و عراقیش نمایـــش دەكرن. دوای (٥) ســـاڵ ل دامزراندن ئـــم كۆلیژە ئوە یكمیـــن جارە، كـــ چاالكی وا گـــورە و ئۆركســـترای لالین مامۆستا و قوتابیان و خوندكاران گشتی سرپرشتی ئامادەبكرێ،

دكتۆر لالیـــن برھمكانیش محمد عزیز زازا سرۆكی بشی نان و پرۆڤمیوزیك دەكرێ و راھو ئامادە و ئاوازەكانی ئم ئوارە ھونرییـــ لالین چتۆ نورۆز و ئامانـــج غـــازی بڕوەدەچن،

.مووانھاتنیش بۆ ھجـــی ئاماژەی بشـــی میوزیكی كۆلیژی ھونرەجوانكان چندین قوتابـــی و خونـــدكاری لی و چـــاوەڕوان دەكرێ لـــ داھاتوو ھونرمندانـــی كورد ســـوودكی

باش لو كۆلیژە وەربگرن.

یكمین وەرزی ھونری بشی میوزیكی كۆلیژیئامانج غازیھونرەجوانكان

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

7

زۆرك ل ئم گاتی ب سوپاس نام دت بالیوە ھزارو یك سوپاس نام ناكات دینارێ پیاو لباغی ن...مرۆڤ ھی شوو رۆژ سوپاسنام دەخواو ھمیش بۆ سوپاسنامیك ب حوا دەچت، ،نشیرەتی بدۆڕل و عرەف و نامووســـی خۆی عشـــ ئامادەیمرۆڤیش ھی سوپاســـنام دەخات ژر پیوە ب نعلتی دەكا.. ك ئارەقۆپك و دردر بس تك ناندار یكمان ھدیسان خناڕژت، كچی سوپاس نامی بۆ دت و لسر كوی ئم و ئو واترز وەردەگرێ، كرز بی بـــو پایو پل رۆن تونانی دەكسوپاسنام پلیتی یانسیب بخت یاوەرت بوو ژیانت خۆش دەبت ئگینا ھموو تمنت ل چاكخوازی، دســـۆزی،وەفاداری خرج بكیت، ن سوپاســـنامت پدەدرت ن كس ناوت دەخونتوە، لژیانی مامۆســـتاییمدا ل دوو روداوی چـــاوەڕوان نكراودا خۆم دانابوو ســـزا بدرم، وە ل سوپاسنامم بۆھات.. كاتك دامزرام یكســـر فیان دام گوندكی دوورە دەســـتی سر سنووری، ئو گوندە س كاتژمر و نیو ل جادەی سرەكی دوور بوو، نسیارە دەگیشـــت ن ھیچ گوندكی بسرەوە بوو.. چیاو دۆڵ و ھورازو نشوەكانی سرە ری ئم گوندە، لگڵ دننا تاریك دادەھات وات دەزانی مملكتك لو مملكتانی دوەكانی نو ئفســـانی بـــر ئاگردان، دەمیان بش كردبووەوە نچیـــری پدا ت بپرێ و پالمـــاری بدات.. ئو قوتابخانی لـــ ی دەماموە ل دوو ژوورو ھیوانك پكھاتبوو ژووركیان بۆ قوتابیانی پۆلی یكم و دووەم، ژوورەكی تریشـــم كردبووە ئیدارەو خوتن و حوانوە، رۆژانش

ب كـــراس و بجامـــ یان ب شـــۆرتكی كورت دەچووم پۆل و وانـــم دەوتوە...رۆژكیـــان لگرمی وان وتنوە ســـرم ھبـــری كابرایكی ئفنـــدی كوت بر چاو وا ھدی ھدی برەو قتابخان دت، ،تیشنابی موفوە جر زانیم ئكســـیپشـــۆكام ب ھمـــووی دە پانزە مترك مایو بگات بـــر ھیوانك بیرۆكیكی سیر ل مشـــكمدا چخماخی دا، پتاو رووم كردە قوتابییكان و گووتم "گوبگرن قوتابیـــان، خۆشویســـتان كابرایكـــی ئفندی دت ئرە جانتایكی پی، گونی مندان دەبرت تنانت ئوانی سونتیش ر ھاتھ وە، بۆیكراون دووبارەی دەكاتپۆلك یكســـر دەست بكن جانتاكانتان و بكن قیژو ھـــات و ھاوار ھر ب ھتن

بۆن مای خۆتان، كوڕە ئگر بانگیشی كردن ئاوڕی ل مدەنوە ركتیش ھنابی موفقۆ گوونتان دەبرێ " جچدەنا دەتانگرێ و بپـــی نای پۆلك، قوتابیان بجـــارێ دایان قیژەو ھات و ھاوار، بوو ب فرتن و دەستیان كردە جانتاكانیان بغاردان رۆیشتنوە، موفتیشـــك سرسام بوو، ب حپســـاوییوە پرسی" ئوا ئم قوتابیان بۆ وایان كرد؟ ئی كوا ئم مامۆســـتایی ئرە؟ تۆ لرە بردەستی؟چی؟ "نخت سرم ھبری و ب دەم بزەیكی دەستكردەوە" قوربان دەنا من مامۆســـتای ئرەم"ل سرو سیمام ورد بوە" ئی ئو بجام چیی لبرت كردووە؟"خۆم شـــلوو نكرد. مامۆستای بڕـــز خكی ئم گوندە ئاواییان ندیوە نازانن شـــار چیی؟ ھر كسك ب چاكت و پانتۆل و بۆینباغوە ببینن دەترسن وادەزانن ن و لم بگونجگت كردن ھاتووە، منیش وا دەبینی تا لبۆ سونخوندن دانبن ناچارم چاكت و پانتۆل فدەم و بو جلوە دەوام كم، كچی ھشـــتا لم ب گومانن و دەترسن. بقووی تم راما، ســـری باداو ھیچی نوت،جمی نیوەڕۆ شلساواركم بۆی لناو خواردمان، دواتر گڕایوە، ئو ماوەی ب دوودی دەژیام ترســـم ھبوو ئمۆ نا سبین فرمانی سزادانم لسر ئو بجامی بۆ بتوە، كچی سوپاسنامم بۆھات، وەك باوەڕ ب چاوەكانم نكم چند جارك چاوەكانم ھگوفت و سوپاســـنامكم خوندەوە...دەوەرە من بتمای چی بووم ؟ چیم بۆ ھاتوە؟ بجامكم لترسان ترك كـــرد، وەی ئوەی خـــووم پوە گرتبـــوو زۆربی بیانی درەنگ بخبر دەھاتم، كاتك چام دەنای ســـر تباخ و ھلكم ل قۆریكـــی ئاو دەكوند و تا نانم تر دەكـــرد درەنگ دادەھات، ،كپۆل ممووی ببھ م شتانی قوتابیش وای دەكرد ئگا گالبرامبریان نیمدەرەیك رابخم، جا ترش بت یان تاڵ لپش چاویان نانك بخۆم، زۆربی قوتابیان تماشایان دەكردم، ھندە وجارەیان لخوارێ...ئدەم دەھاتكان دەخۆم لیكاویان لتام شتبب بختی من، موفتیشكی ك وەك بی لشوەوە كوتبت ڕێ، كت و پر خۆی كرد بژووردا و ك منی بینی، ك پاروویكی گورەم ل قووڕگ دای دەیخۆم، چاو ئبق بوو، تاسا، من موچكیكم بلش دا گڕا، تواو شـــلژام چاوم دای تخت رەشك دەرھق بـــ پاك و خاونـــی و ھاوكاری، ك دون لبابتی زانســـتكان نووسیبوم، بیرۆكیكی خرام ب مشك داھات، ك راست بووموە بدەنگكی برز:(ھسن):ھر بو دەنگ:(فرموون دانیشن):بخر ھاتنكی موفتیشم كردو دام برێ (قوتابیان. بڕزان بینیتان ئو پارووە گـــورەی ل قوڕگم دابوو دە ب بـــالی كموە چند جار بیجووین؟) ھموو ب یك دەنگ(6_7)جار. درژەم پدا زۆر سوپاس كوتم جووینی پارووە زلكو ئاودیوم كرد، ئوجا رووم تكردن (كورم ئحمد پم ب پلكی ھلك وەكو دەیبینی لو ناوە فدەین؟) دەینوەو فینیكخ ر دەبخو وتی(ن ر پساوە سد ھحمئ مووی خســـتكان و ھلكوە رووبووە پج وە) لی زبكـــنتتنكی زبوە، ك پرسیم (چیتر لرووی پاك و خاونییوە لرە دەبینن؟) ھرش دەستی ھبری وتی(شكرەك تاكو مش لسری و خستییكر قاپوە دەستی كردە سجدایپۆشین) ل دەب نیشنسر شـــكردانك و پرۆكیشی نای سر نانك .. عومر دەستی ھبری و ھســـایوە گووتی(دەبت گیانـــی ھاوكاریمان ھبت) كردەوەو بردیانكانیان خوە شتكیوە برشـــیاندە ھخۆی گژوورەكی دی.. ترســـی ئو جارەم لجارەكی تر پ سوتر بوو، لدەروونـــوە دەمـــوت (بخوای ئمجارە تكوتم) ســـری مانگ داھات چووم پروەردە نووســـراوەكان وەربگرم حپسام، كاتك بینیم یك لو نووسراوان سوپاسنامیكی گرم و گوڕ بوو تیایدا ب وەیوتووەكانی مامۆستا ئركســـ سیفات ك لكھاتبوو (ی یو دوو سوپاســـنامئ (ینبگوە و قوتابیان تتبل كردەوە وان وە م كرد بداوای گواســـتن ی داھاتوو، كك بۆ ســـابووە ھۆكارمامۆستایی بۆ ئو قوتابخانی، ك ل نزیك مامان، لپروەردە بانگیان كردم وتیان (تۆ ب كردەوە بوونی خۆت ســـلماندووە ئو ك كرامرمانف ب (كانتی ئیشـــت حاشـــای دوو سوپاسنامبڕوەبر...لو رۆژەوە بریاری خۆم داوە ھر ئیشك بكوت سر

شانم ب ڕك و پكی رایبپڕنم.

عیب نبی

شاخوان علی حمد

یەر

ەواد

ی

ھوشیار محمد ئمین كۆیی

میوانـــ فرمییكانی باوكـــم ب دەگمن نب نیاندەتوانی ســـیری حرەمسرا بكـــن، تنھا بگان پای بـــرزەكان و ئوانی ل بنماوە زۆر نزیكن، لكاتی بۆنـــكان لالیكـــی دیوەخانی گورەی ب ورە دادەنرا، كستی گربمیوانان ب كوون كان لرازابۆوە، ژن خشی زندەكردو دیوەخانیان بچووككان سیری ئاگاداری رووداوەكانی ناوەوەی دەبوون، ئم خـــو گرتنیان چنـــد كاتژمركی دەخایاند ك پ بوو ل پســـت پســـت و دیاردەی وروژنر، جارك لناو كۆشك خوانك بۆ ئفسرە ئمانكان ركخرا، حزو ئارەزووی زۆری خۆ تھقورتاندن وای ل ئفسركی گنجی ئمان كرد، ك لشونی دانیشتنی خۆی دزە بكاو زاتی ئوە بكا ك وردە وردە لو بربســـتی خۆمان ل حشـــاردابوو بدووری تنھا یك متر نزیك ببتوە، ب دەیان كس وكاتیبوو، لب چاویان ت مناو ئل ی نزیك بووەوەو بلبكی قندراوسخنرمی بم چاودری كرد تا گڕاندییوە كناوەڕاستی دیوەخان نی خۆی، كشوبوو، ب گڕانـــوەی ھموومان ئاخكی

زۆرمان ھكشا. ھوستی ئینگلترا ل پ چككردنی رۆژھت: ل رۆژكی مانگی حوزەیرانی سای"١٩١٤"ئامادەبووانی"فاناراكی"چند كشتییوانكی رو ملی سووریان دیت، كرزی سب باجلوبرگی شـــینی تاریكیان لبردابوو، ر نابوو، لســـرپۆشـــیان لوی سككشـــتییوان تورككان پاكتر و ركتر پوە شـــازادە"فاتیم"تووڕەیی بـــوون.

دیاربوو و گوتی: ئوان ئمانن. شتییو دوو كوانی ئشـــتییك وانئجنگیبوون، كـــ ئمانیا بدیاری بۆ بۆئوەی ســـوتان ناردبوون. توركیای دەربارەی ئو پرۆتۆكۆی، ك لنوان ،بت نغبوو سریتانیا ھتوركیاو بئو كشـــتیوان ئمانان سریان بو

كوان داپۆشیبوو. گیشتنی ئو دوو كشتیی جنگیی بووە قسو باســـی ئوڕۆژە لناو شازادەكان. بـــراورد ئمان بخشـــندەیی مـــبلگڵ ئینگلتـــرا زۆر زیاتـــرە. كاتك شـــداریكرد لب تو وكی ئر تاكھـــكینی دوو كشتی جنگی ل ئینگلترا،

بم لبـــر چاوچنۆكی ئـــو وت تا ئستا كشتییكانی نناردیی، ئمش دســـتون"بوو، سیاســـتی"جال بھۆی م ھر بـــۆ ناردنی و بمپبووە ل كدەربـــارەی بریتانیـــا دیبلۆماتییـــی وەی كتی عوسمانی، بووە ھۆی ئدەو

بچت ئامزی ئمانیا!. رۆژك شریف"میســـباح"و خوشككی ل كیان دیت، كربازی رك ســـكۆمب"شملوج"دا بوون توركی سوپایكی تدەپڕیـــن بۆ ئـــوەی لـــدژی رووس بجنگن. ئم دوو بچووك وایان مزەندە كرد، ك برامب جۆگایكی پ ل پیاوو حیوان و عارەبانو تۆزو خۆڵ و ژاژاوەن و دەور دراون، پیـــاوەكان بخۆشـــی و شادی و چینی سروود ئازایان دەنگیان بـــرز دەكـــردەوە، نیاندەزانی بۆ مردن دەچن، ھزارانی وەك ئوان سای ١٩١٤ ل ئوروپا بو شوەی دەڕۆیشتن و وەك داشی شـــترەنج لدەست سیاسییكان بـــوون. ســـاویلك، نبـــرد بـــۆ مردن دەڕۆیشـــتن و بوون قوربانـــی ن فامی

خۆیان. بھـــۆی ھاوڕیتی لگڵ ئینگلیز ســـامانكی

لدەستدا: جیھانی، یكمـــی شـــڕی بھاتنـــی ئمانكان ل ئستنبۆل بو بوونوە، لناو"حریم"باســـدەكرا، رۆژان مئئمانكان خۆشویست نبوون، بم لبر گیانی برزی خزمتی سربازییان "فاتیم" پیان سرســـامبوون، خك ی ككردوو مندانمایی دابووە ھـــرشوان نوژ بكن بۆ سركوتنی برەی رەیو بریتانیا لب ندخۆرەكان، كسوبوو، ب شریف علی مردیشی راگیاند ك لســـر ئینگلیزیتی خۆی مایتوەو ھردوو كچكشـــی لســـر ئو ربازە ی پملی ئریف عروەردە دەكات، شپناخۆش نبوو، چونك مرۆڤكی دادپروەر بوو و مرۆڤایتی بســـر ســـۆزییتیدا زابوو، كاتی خۆی سوتان رازی نبوو، ك ئو كچ ئینگلیزەی خواســـت، بم ئو ب بیروباوەڕی ئینگلیز سرسام بوو و ھردوو كوڕەكشـــی فـــری ئینگلیزی كردبوو، دواتر ھموو سامان و دەستی سیاسی بھۆی ئو ھاوڕیتییی لگڵ

ئینگلیز لدەستدا. لگڵ ئوەش لســـر الینگیری خۆی بۆ تورككان ماوە. ئو جگری سرۆكی

نی پیرانی عوســـمانی بوو، كنجومئئم پلیی پ باشبوو، ل ئنجومنی وەزیرانی توركیش ئندام بوو، بردەوام داوای ل تورككان دەكرد، ك سیاستكی پشكوتوو برامبر سربخۆیی عرەب

پیەو بكن. خونی ئو ئوەبوو ك میللتی عرەب یكگرتوو ھـــاوكار بن و بنككشـــیان ل ناوەندیش حكومتی ،حیجاز"ب"لكســـانی خاوەن ئزموون و شارەزا پك بت. چینكی خونـــدەوار فرمانەوایی ل ن، كـــبكـــ فراوانـــ تـــو وئـــچیاكانی"ترتووس"بۆ "حزرەت مۆت"و ل دەریای سپی ناوەڕاستیش بۆ كنداوی

فارس و زەریای ھیندی درژ دەبتوە.مژووی وت ل حریم دەخونرێ:

"میســـباح"ل كش و ھوایكی تایبتی پـــروەردە كرابـــوو، زۆرجـــار لگـــڵ ی لدایـــك و باوكـــی دادەنیشـــت گورادەگرتـــن، ك وتوتوژیـــان دەربارەی دەوتی عوسمانی پرس سیاسییكانی دەكرد، پیاوەكان لھموو پلو پاییك وتوژیان قسو و بۆ"شملوج"دەھاتن بوو، دیموكراتی كۆمگایكـــی دەكرد. ردووكیان بمیـــر ھو ئكۆیل چونكـــ

یكسانی بیروڕایان دەردەبی. شـــریف"جعفر"ئندامكی مامـــم ئنجومنـــی پیـــران بـــوو، ئندامـــی كۆمی"یكبوون و پشكوتن"بوو، ئو كۆم سیاسییی، ك مۆركی توندڕەوی پوە دیـــار بـــوو، بۆی سرســـوڕمان ل ـــوە دیـــار بـــوو، كژانی پو شـــدانیشـــتنكانی بۆ كوڕو كچی برایكانی دەریدەبی، ئوانیش بڕزەوە گوبیستی

دەبوون. شریف "علی حیدەر" سرقای كاروباری وت بوو، شریف جعفری برای كاروباری بنمای بڕوە دەبرد، ب دەستكی پۆیی فرمانكانی بسردا دەسپاندن. ك زانی نوە كارامندنـــخو ل ماژنانـــی بندەوتی كتبی"مـــژووی رۆژان بیاریدا عوســـمانی"ك لـــ ٣٠ بـــرگ پكھاتبوو بخونرتوە!. بم ھر لدانیشتنی یكم ژن و كنزەككان بزار بوون. لبر درژی ماوەكو چرپو قس بدەنگی نزم لالین ر لعفریف جوەی شكان بووە ھۆی ئژنبیارەكی پاشگز ببتوە، خاتوونكانی یران كارامســـ چوون ریم" لشی"حببـــوون و خواردنیـــان لـــ شـــونی چۆل

دەخوارد، یان دەچوون دوورگی"مرمرە" یان دورگی"خالقی" ك بنكی قوتابخانی دان بگو ببوو. "ئاغاكان" بدەریاوانی لزۆری یان قورسایی، خۆشترین خواردەمنی و حلواو كلوپلی تر وەكو خوانی زیویی نو شـــوو چینـــی و كریســـتالیان بۆ ئدەبـــرد، ھموویان ل كـــش و ھوایكی خـــۆش ب ھاتوھاوار، بـــ بلمی ھمی

دەگواسترانوە. گشت و سیران و ساكاری دەومندەكان:

و چووینش ر رووناكی مانگژك لجاردوورگی"خالقی"، خوانی خواردن لنو دەنگی موزیك و گۆرانی ئامادەكرا. لناكاو بووە دەنگ دەنـــگ، توومز"عتیخان" ،كنشو یشتتان مراد" گكچی "سو ككخستنی خوانسادەو ســـاكاری ر ببگ" دواتر"سحددین خۆشحابوو، ھاوســـری"عدیلخان"زاوای ســـوتان ھـــات، كـــ زۆر حزی لـــ زدەڕۆیی و

السایی و نریتی ئوروپییكان دەكرد. ئـــوە چند ســـندوقك"بیرە"ی لبر لگڵ خۆی ھنابوو! شازادەو شریفكان ئوجۆرە خواردنوەیان پ ســـیر بوو، لبر ئـــوە خۆیان تھقورتاند. بم نمایی لكاتی خۆی ر "شـــازادە"فاتیمدایكی وەرگرتبوو، ك ھی سردەمی فیكتۆری بوو، خواردنـــوەی بیرەی بۆ خانمكان ،دایی نس گوم كبوو، بباش ن پشـــازادە گنجكان گوتیان:"راست می حرام بم"بیرە"می نیی". لبر ئوە "فاتیم" مكی زۆریان خواردەوەو ببیرەیبـــ دتنگییوە چاوەڕـــی ئاكامكی یشـــتری بیرە گدەكـــرد. دواتر كاریگكللی ســـریان. ل پشا ب عتییی كچی سوتان دەستیپكرد، ل شونكی خۆی بازیداو"میسباح"ی بچكۆكی گرت یاندییتان دەیسوڕاندەوە تا گو وەك شسر كناری دەریا، ئگر كنزەككان ،گرتبایستیان وەرنوو ھبووناینئوا ھاوسنگی خۆی لدەستدەدا. دواتر ھموویان درەنگی شـــو بۆ ناو"بلمی ئو بھۆی زۆربیان ھمی"گڕانوەو

خواردنوە سیرە سریان دەسووڕا. ژنــــكان بــــ دزییوە ســــیری ئمیركی شــــۆخیان

دەكرد: زی لـــگ"زۆر حـــددین بـــحســـ"ئنجامدانی داوەت و ئاھنگ گان بوو، رۆژك"میســـباح" لگڵ خوشككی بۆ ئاھنگی ئوارە خوانك چوون، "روقیا"ی كارتكی بھۆی لگبوو، براژنیشیان چاپكراو ب پیتی زیـــن داوەتكرابوون، پیاوەكان ل"سالملك" لشونی خویان بوون، منداكان دەیانتوانی بۆ ھردوو شـــون بچـــن و ھوای پیـــاوەكان بۆ ژنـــكان بگوازنـــوە. پكنین و موزیك لناو كۆشـــكك دەنگی دەدایوە، تیپی سوتانی ل باخچك ئامری موزیكیان دەژەنی، لناو كۆشككش تیپكی دیكی رۆژھتی ئامری عود و دەھۆیان دەژەنی. ئكتركی كۆمیدی بناوبانگ پیاوەكانی ب پكنیـــن ھنابـــوو، یككی تریش بھمان شوە لناو ژنان بوو، خواردنی ئـــوارە درەنگی شـــو ئامادەكـــراو دوو كاتژمری خایاند. پاش ئوەی"میسباح" خواردنی خوارد و برەو"سالملك"رۆیشت و چـــاوی بـــ ھندك لـــ ئمانكان دواتر"ســـحددین"برەو كـــوت، نووسینگی خۆی بردن، ك پشتر ھندێ كسایتی لو شون ب ھمنی قاوەیان دەخواردەوە، لنوانیان پیاوكی قوی دەمووچاو گش و چاوڕەشی بریسكدار دیاربوو، ئوە "تلعت پاشـــا" وەزیری ناوخۆ بـــوو، ھاوڕی شـــریف" علی حیدەر" ئمیر"فاروق" كوڕی ســـوتان ســـوتانكانی دوا "عبدولمجیـــد" عوســـمانی بوو، ئمیر فاروق زۆر جوان و با برز بوو بڕادەیك، ك خانمكان بدزییـــوە لژر پردە ب پرۆشـــوە سریان دەكرد، كمری الواز و شانكانی پانبوو، چاوەكانی شـــین و جوان بوون، دەچـــووە نـــاو دن، بڕاســـتی ئمیر

قشنگ بوو. بشی ھشتم

ژنان ب نھنی لپشت بربستكان سیری پیاوان دەكن

ديمنك ل كۆشكی پاشاكانی عوسمانلی

یادەوەری شازادەیكی عرەب لنو حرەمسراكانی عوسمانیدا

باوكی لزانبر لدیمانیكی ماوەیك لمو تلفزیۆنی گلی كوردستان چاوم ببرـــز دكتۆرە (عتیـــ محمد ســـعید) كوت زۆر شـــتی رۆژانی سختی شۆڕشی ســـانی ھشتای ھنایـــوە بیـــرم پویســـت وەك ئمانـــت ئـــرك و ماندووبوون و قارەمانیتی ئم شرە ژن دكتۆرە بخمبر دیدەی خونران بۆ ئوەی

مژووش لسر الپڕە ڕەنگینكانی خـــۆی ھاوشـــانی ژنـــ بلیمت و ژوو بی ناو مكانی دیكقارەمان.تییم قارەمانیت لـــبش نبـــوەك شـــاھید حاـــك لنزیكوە قارەمانییكانی چاالكیی ئاگاداری ئم شرە ژن بووم، ك چۆن كاری پشمرگو ژن بۆ نشـــترگری دەدا ئنجام رگشـــمپ خوشـــكببـــ برامبـــرو مۆتـــی درژ

خاینـــی دەدا بخوشـــك و دایك و ژنـــ پشـــمرگك مامۆســـتاو فرمانبربـــوون لـــم رۆژانـــی، بعس لناوچووی حكومتـــی كپشـــمرگاندادەگڕاو ما بدوای زیندانـــی دەكردن .بۆیـــ دەتوانین بیـــن خباتـــی ناو شـــاری ئم قارەمانـــ كمتر نبووە لخباتی بـــرا پشـــمرگكانی پدەشـــت و شاخ سركشـــكانی كوردستان.

بۆی مژوو دەبت خباتی فرامۆش نـــكات و ئـــرك و ماندووبوونی ژن لمژوودا ھاوشـــوەی دەبت ناودارەكانی دیكی مژوو باسبكرت.ئـــم شـــۆڕە ژنـــ لبنماكـــی شۆرشگرو خاوەن چندین شھیدە ل شۆرشـــی گلكمان، لسای (١٩٣٨) لئامزی شارە خنجیالنكی ككۆن گـــردی لبنـــاری حاجـــی لدایكبووە، خوندنی ســـرەتایی و ناوەنـــدی و ئامادەیـــی لھمان شـــون تـــواو كردووە .لســـای (١٩٦٠) زاییـــن پیوەنـــدی كردووە بكۆلژی پزیشكی بغداو لسای

بكلۆریۆســـی بوانامی (١٩٦٨). بدەســـتھناوە بـــوارە لـــم لسای (١٩٧٤) بوانامی دكتۆرای لنشـــترگری و نخۆشییكانی ژنان وەرگرتووە .تائستا بشداری چندین كۆرو كۆبوونوەو سیمیناری جیھانی كردووە .ئم بڕزە خاوەنی كوڕـــك و دووكچ تا ئم ســـات و ردەوامكۆشـــانی بوڵ و تھ كاتبۆ خزمتی میللتكی و حكومتی .لكۆتاییدا كوردســـتان ھرمـــی دەم چند خۆشـــ مـــرۆڤ ھندە قارەمان و بلیمـــت بت بۆ ئوەی مژوو بشانازیی وە باسی بكات.

بـنـــاســـــ ـرە ژنــم شـلۆریۆســـی ئــــــــكب بوانامی (

) بوانامی دكتۆرای لنشـــترگری و نخۆشییكانی ) بوانامی دكتۆرای لنشـــترگری و نخۆشییكانی ) بوانامی دكتۆرای

ژنان وەرگرتووە .تائستا بشداری چندین كۆرو كۆبوونوەو سیمیناری جیھانی كردووە .ئم بڕزە خاوەنی كوڕـــك و دووكچ تا ئم ســـات و ردەوامكۆشـــانی بوڵ و تھ كاتكوڕـــك و دووكچ تا ئم ســـات و ردەوامكۆشـــانی بوڵ و تھ كاتكوڕـــك و دووكچ تا ئم ســـات و

بۆ خزمتی میللتكی و حكومتی .لكۆتاییدا كوردســـتان ھرمـــی دەم چند خۆشـــ مـــرۆڤ ھندە دكتۆرە عتی محمدقارەمان و بلیمـــت بت بۆ ئوەی

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

8

خۆشگوزاری بچووك مرم ھئـــ وات ،تم وكی ئخبھموو شـــوەیك دەیانوێ خۆشگوزەرانی ھموو الیك بگرتوە، بم ئوەی ســـیرە ھمـــوو ھنگاوەكانـــی خۆشـــگوزەرانی ھر لســـرەتادا فشل دەھن، دەیانوێ شقام و كۆنكانیان قیرتاو بكرت، بۆی شارەوانی ھر زوو زوو شقام و كۆنكان قیرتاو دەكا، تا كس گلیی نمنت و چیتر نن شارەوانی ئیش ناكات و تنھا بردەم مای مسئوولكان قیرتاو دەكات، بم ئوەی سیرە ھر لگڵ كدا دوو تا ســـنكۆ ل وابوونی قیرتاوەكتتاســـی گورە دروســـتدەكرت ئمش وەك ئوە وای ھیچ نكرابت. دووبارە گلیی لوە دەكرێ، ك ل ئوارەوە شـــقامكان تاریكن، لرەوەش دائیرەی كارەبـــا ھموو تاوەرەكانی رووناكی چاك دەكاتوە، دیار ئوەی سیرە بم نیی، كی كارەبا دتوە. شـــوانیش ل زۆرـــك شـــقامكان رووناكـــن، ناكاوكـــدا لـــ بـــم دەكوژتوە، دیســـانوە

دەبتوە تاریكستان. و قوتابیان كیشماوەی قامموو شندكاران ھخوسرەكییكانیان گرتووە، ك دەكن داوا ھندـــك كۆلژەكان پیمانگاو لوەربگیرـــن، ھندكـــی دیك دەن: دەب یاسای چند پڕینوە"عبور"بۆ وانیك زیاد بكرێ، بم ئوان وا دەزانن تنھا وە، كك نادەنوە لن، ئم شارەدا ھوان لئھزاران كس ئیشوكاری پویستی ھیو نازانن بكام شـــقامدا بۆن، چونك ھی، خۆشـــی لگدای لنو ئۆتۆمبلكیدا، بم ئوان بھـــات و ھاوار بردەوامن و شـــقامك چۆڵ

ناكن. كچـــی ھموومـــان كـــ بـــاس دت ســـر خۆشـــگوزەرانی ھموو الیك بـــ كمترخم

دەزانین.

رەسول بختیار

كاتك لیكتر ناگین

علی حسن مستفاپاش بردانم ھمــــان ڕۆژ گڕاموە بڕانتی بۆ كاری كادیری و پاش دوو س ڕۆژ ل سر بیاری لق ك علی بــــوو گوازراموە برپرس بدولعبۆ لپرســــراوتی گو و بشــــكی كندناوە، مال حوســــن قمانی ھات جگام كاری گور و كندناوەم زۆری دەچوومنی بوو بــــزیاتر نھگوندی ســــاقی، ك گڕەكی كوردان ــــدا بوو برەبی تكــــی عڕەكو گناوی توتن فرۆشتن فردە توتنكم لگڵ خۆم دەبردو پارەشــــم بكمی ك وەردەگرت تا ماوەی ســــخ ل و سگای خۆم كردەوە، لمانگ جمانگش كۆبوونــــوەكان ل ھولر گواسترانوە بۆ گوندەكانی دەوروبری شار، لو كۆبوونوان زیاتر كادرانی جووتیارانی ناوچــــ جۆراوجۆرەكان بشــــدار دەبوون، ل ھولر تنھا پرسراوی ناوچل فا كن مستسح

بوو دەچووە بارەگا.ئــــم پۆلــــ كادرە ماندوونناس و پشــــوو درژە توانیمان ل دەشت پان و برینكی شــــاری ھولرو چیای قرەچوغ و دەشتی (قراج)و زرارەتی كر ببینیــــن و ناوچــــی كاریگڕۆببوژنینوە روویكــــوە ھموو لوەك:- (بندە، ھڤاڵ سید مجید، شھید علی ھژار، ھڤاڵ ئحمد محموود، ھڤاڵ ســــید حســــن، ھڤاڵ شخ لتیف برزنجی، ھڤاڵ حســــن مســــتفا، ھڤاڵ مغدید عومر، ھڤاڵ ســــاح شرە، ھڤاڵ شھید محمود سلمان، ھڤاڵ قادر بردە سپی، ھڤاڵ محمد شریف، ھڤــــاڵ مــــال حوســــن قمانی، ھڤاڵ ســــید عیزەددین سید كریم، شــــھید قادر شۆرش، ھڤاڵ مولود رۆژبــــاش، ھڤاڵ مال عو، ھڤاڵ عوســــمان بكر عونیــــی، ھڤاڵ توفیق عومر، ھڤاڵ علی حوز، ھڤــــاڵ ســــمایل فلــــالح، ھڤــــاڵ ئحمد غفــــور، ھڤاڵ عبدولقادر بیرژەیی، ھڤاڵ محمد ئیسماعیل عبدولەحمان ھڤــــاڵ عونیی، گۆمشینی، ھڤاڵ ئحمد شریف) ك ب ھاوكاری و یارمتی و دسۆزی

ھموو ئو كادرە بڕزان توانیمان گورەتریــــن و پتوترین ركخســــتن دروست بكین ل ھموو گوندەكانداو ھمــــوو پروپاگندەكانی دژی پارتی بین بــــردەوام بكینــــوەو پوچڵ لســــر درژەدان بــــ خباتی لبن نھاتــــووی گلكمان. مــــن بناو ھنانــــی ھمــــوو ئــــو كادرو پیاوە مزن و كسایتیی برزانو گوندە م و لوە شــــانازی دەكرزانربسمژوودا ناویان تۆماربكم و شایتی بۆ دلری و جوامرییان دەدەم و رز لو خبات و تكۆشــــانیان دەگرم لــــو ماوەیی ك پكــــوە بھموو الیــــك كارمان كردووە، ل دەشــــتی ھولردا توانیمان شۆڕشی كورد برەو پ بدەین و بۆ دوژمنانی بسلمنن، ك گلی كــــورد بوونی ھی. لگڵ زۆر ل رگشــــمزی پوەشــــدا ھئئموە دووربوون، بم ھموو كادرە ســــربرزەكان ك ئو كات ب چكی كندی و ئینگلیزی شــــڕیان دەكردو یان دەبینــــی لــــرگشــــمدەوری پبم ئوەی لو ناوچكاندا.دەتوانم كات ئم كردمان بھموو ئو كم و كوڕیانی لرووی دارایی و ئابووری تی بووەتوایتبوونی گیانی نو ن تی، چونكوی كوردایی پتــــبناغ پرسراوەتیمان لدوو ل مرەدا ئلراكشانی ئوانیش دابوو، ئســــتۆ ســــرنجی خك بالی كوردایتی، ك ئمش بۆ ئوكات شــــتكی زۆر زەحمت بوو لبر كاریگری ئایین و بیرورای چینایتی ھروەھا لالیكی ترەوە دەبووایــــ دارایی حزب بھز بكین، ئــــوەش ل كۆمگایكی وا داخــــراو زۆر زەحمتتربوو، پاكی و حماست و دلسۆزی وماندوونبوون پاراســــتنی و گورجوگوــــی و گیانــــی برایتی ببوون نیشــــانی

كادیرەكانمان.ل الیكـــی دیك دژایتـــی حكومت ل بـــۆ پارتی ل زیـــاد بووندا بوو، زۆربـــی ئندامانی ئمـــ فرمانی گرتنیان دەرچوو، لوان سید مجید كاك شمســـدین پاشان ھی بندەی دسۆزتان و شخ لتیف برزنجی و تۆفیق عومر و مغدید عومر و قادر شـــۆڕش و قادر بردە سپی و شھید محمود سلمان و ئحمد محمود و حسن مســـتفا و ساح شرە یك بدوای یك، پش دەرچوونی ئمری بارەگا منیان راســـپارد بگرتنـــم لكۆكردنوەی زانیاری لسر ئندامان و چككانیـــان و جۆرەكـــی، ئایا ،گرێ یا ئینگلیزیییا قۆنداغ ب نۆیببۆی منیش چووم بۆ شقوە، لوێ رەسول فق و تھا رەش و حسن ناســـرم بینی توانیم زانیاری باشیان وەم لڕانــــــی گروەربگـــرم للســـیترەی پیرمام گیـــرام و فۆرمی

حزبیم پ بوو ھنامیان شـــوعبی خاص مفوەزك بناوی تھا لوێ بوو منی بردە الی عباس مندەالوی، ك بـــرادەری محمد حســـن بوو معاون ئمن بوو، ئویش چاوی ب من كوت منی ناســـییوە، ك پشتر الی محمد حسن منی دیتبوو، حمید میران كـــ عقید بوو لـــ ئاغاكانی خۆشـــناوەتی بوو لوێ دانیشتبوو، عباس مندەالوی گوتی سر بكی و ئیستمارانمنیش گوتم پارتی . ئئھی تۆی؟ گوتـــم بی. گوتی ل ناو

. گوتم ب یپارتی ناوت ھگوتــــی ئی ئگر شــــیوعی بوویت؟ گوتم دەتوانی ئركی خۆت برامبرم جبج بكیــــت، تلفۆنی كرد بۆ لقی پارتی، حسن مستفا وەمی داوە، ئویش پگوت علی حســــن ،وەیئ ر بالتان، سل یناوی ھكاك حســــن گوتی ب، عباس مندەالوی گوتی دە ھتا ئرە وەرە .

حمیــــد میــــران لی پرســــیم لگڵ ئاغاكان چۆنن منیــــش گۆتم ئوەی باش بت رــــزی دەگرین و خزمتی ت و دژ بوەی خراپیش بین ئدەككورد بت چیمان ل دەست ب لگی دەكین، عباس مندەالوی ب حمید میرانی گوت حقت نیی پرســــیاری ل بكیت . حســــن مستفا ھات و عباس منــــدەالوی گوتی چ دەخۆن ك لكنین پاشــــان یبا بۆتانی بھفۆرمكانــــی گایــــوە ئوانی تری

داموە، وتی بۆ لرە ممنن . مافی نتوایتی و بــــوا ب كوردو دەناین، پــــوە پاــــی كوردســــتان كــــ شــــوو ڕۆژ پشــــوو ندەیــــن و ڕووبرووی دوژمن ببینوە. ئوە بوو توانیان ل بۆسیكدا ھڤاڵ (مغدید عومر) ل ناحیــــی دیبگو ھڤاڵ (قادر بردەسپی) ل گوندەكی خۆی بگرن و راپچی زیندانیان بكن، بم كارەیان زیاتر ڕقی تۆی كادرانیان ھســــاندو كوتن چاالكــــی لناو شــــریكی نوت و رفاندنی چندین كردن ل قــــم و تپیــــاو خراپی رژ(بدرەدین علی) پارزگاری ھولر، ك لنادی ئازادی میواندارییكی بۆ سازدرا بوو ب ھۆی دەست بكاربوون وەك پارــــزگاری ھولــــر، تواندرا لگڵ دەســــت پكردنی ئاھنگكدا دەســــت رــــژی گوللــــی كادرەكانی ئمــــ ئاھنگكیان ل تك بدات و ھموویان ب ســــریكدا بداو لژر كورسی و مزەكاندا خۆیان بشارنوەو ترس و ســــامیش بخنــــ دی تازە پارزگارەوە، ل ھمان كات بھۆی بوبوونوەی چاالكی كادرەكانمانوە خك ھموو خۆشحاڵ بوون و دەست

خۆشیان ل كادرەكانمان دەكرد. ئۆتۆمبیلــــك چنــــد شــــۆفری دســــۆزان ئیش و كارەكانیان لناو

شــــاری ھولــــرو دەوروبریــــدا بۆ ڕادەپراندین، چاكــــو پیاوەتی ئم كۆم شــــوفرەش ھرگیــــز لیاد ناكرن ك ھردەم ل پناوی كارەكانی حزبدا ســــاز و ئامادەبــــوون و، وەك پشمرگی نناسراو كارئاسانیان بۆ دەكردین و درژترین رگاو ماوەیان بۆ كورت دەكردینوەو باری سرشانیان ســــووك دەكردین. ھنــــدێ جاریش وەو لترسی دەبوونڕووی مڕووبمردن سیان ندەكردەوەو ل ئاستی ست بوون، بۆیوحزبدا خاوەن ھپویست خباتی ئوانیش لبرچاو ین كیان بنكیكی ز لبگرین و ر

ئمانی خوارەوە بوون:(حاجــــی كریــــم رەحمان ناســــراو ئحمــــد پاســــكیلچی، بكریــــم كورداوەیی، فیســــی سۆربشی، ئسعدەرەش، ســــلمان، دەروش كریم ســــنجاوی و عوســــمان حاجی علــــی سۆربشــــی و ھندكی تر،

كناوەكانیان ببیرم ناین).ھموو ئمان بوپڕی دسۆزییوە یارمتیــــان داویــــن لــــ ھگرتن و شــــاردنوەی پشــــمرگی بریندارو چك و تقمنی گواستنوە بۆمان لــــ گوندكوە بــــۆ گوندكی تر یان ل ناوچیكوە بۆ ناوچیكی تر. ھروەھا لكاتی كادریم ل ناوچی بستان تووشی ھندێ كشو تنگ و چمــــ ھاتین، بــــۆ نمون ئم كشانی سرەوەو ھروەھا زۆر جار لناوچ دوورەكان عاســــ دەبووین ئو پیاوانــــ دەھاتن بھانامانوە، زۆر كات ل ناوچی بستان ئمیان روەھا بندینــــاوە ھدەبرد بــــۆ ك

پچوانشوە.لگڵ حاجــــی (محمــــدی مولود كی زاناو قســــپیاو ری)، كولھخۆش و خۆشویست لناو كۆمنی خكدا ھاوڕیتیمان ھبوو ھروەھا سركردەكانی جونوەی كورد زۆریان خــــۆش دەویســــت وەك خوالخۆش بوان (مامۆســــتا ئیبراھیــــم ئحمدو عومــــر دەبابو علــــی عبدو و كمــــال موفتی و كریم ئحمد). ئم پیاوە ناودارە بشــــداری ھموو كارە خرخــــوازی و كۆمیتییكانی بۆ

دانیشتوان كردووە. من دوو قســــی خۆش ل نوكتكانی حاجی محمد یان محمد ھلوەیتان بۆ دەگموە، ك وەكو بیرەوەرییك

:یادم ر لھ(لســــای ١٩٦٤دا (حاجــــی محمد) دەچت قــــدزێ، ك ئو كات پیان دەگوت ناوچی ئازادكراو، ك بھۆی شــــڕەوە ھمووی وران و ســــوتاو بوو، مامۆســــتا (ئیبراھیم ئحمدی) خوالخــــۆش بووی ل بــــوو حاجی مت مامۆســــتا ئی دەد پممحناوچــــی ئازادكراوە. ئــــی بۆ پی

نان ناوچی گایراو). قكــــی تر مــــن و حاجــــی (فڕۆژ)بباس چیــــای چووین (ــــبدوعك بردی باشــــی ل بــــوو، حاجی محمدیشــــمان لگڵ خۆمان بردو چووین مای كوخا (عوسمانی حاجی الس كخگوندی شــــ وەیس)ە، لپیاوكی خاندان و خاوەن دیوەخان و لوەشاوەو ب ھاوتا بوو بۆ میوانداری لگڵ ئوەشدا زۆر دەومند نبوو دوای بخرھاتــــن بــــ كوڕەكی وت برخكیــــان بۆ ســــربن، ئمش گوتمان نوە ڕازی نابین و خودا چی دا ب ئوە دەخۆیــــن، مام كوخاش وتی ناســــك نانمان ھیــــ ئمش گوتمان زۆرباش ئوە دەخۆین، ئیتر حاجیش وتی مــــام كوخا من و كاك علی بۆ بردكین ھاتووین و حاجی محمدیش بتایبتی بۆ ســــردانی جنابت ھاتووە، حاجی محمدیش وەمی دایــــوە وتی بســــری ئو كوخــــا عوســــمان درۆ دەكن ھتا ھاتووم ئرەش نم زانیوە بۆ كوم

دەبن). ســــــــــــای ١٩٦٣ و ھگــــــــڕانــــوەی

بعسییكان ل بھاری ئو سا ھگڕانوەی عبدولكریم بســــر بعسییكان قاسمدا دەستی پ كردو سركوتنیان بدەست ھنا، دیســــان بمبستی لگڵ كورد كشــــی چارەســــری پارتی ســــركردایتی تازەدا رژمی كوتــــ گفتوگۆ، ئوەبوو لشــــاری كۆی كۆنگرەیكی گــــورەی حزب و شــــۆڕش و عشایر بسترا دەتوانین بین كۆنگرەیكی نیشــــتمانی بوو، چونكــــ ھموو الینكــــی تدا بوو لو كۆنگرەیدا، مال مستفا وەفدی كوردی ب ســــرۆكایتی ھڤاڵ (مام جالل) برێ خست، دوای س مانگ نبوو. ئنجامكــــی ھیــــچ گفتوگۆ دواجار وەفــــدی كوردی لگڵ وەفدی حكومت (فوئاد ئلركابی) چوون الی سرۆك (جمال عبدولناسر) و دواتر چوون جزائیر الی (ئحمد بن بال) دیاربوو ل قســــكانی وەفدی كوردی ھردوو ســــرۆكی میســــرو جزائیر ھوســــتیان برامبر ب كورد باش بوونن و گفتوگۆیانم ئبووە. بھۆی پكھاتنوەو لئنجامدا گفتوگۆ لگڵ بعس ب سود بوو، دەستیان كردە گرتــــن و ڕاوەدوونانی ھڤانی پارتی و ئندامانی وەفدەك ل بغدا، ئوە بوو ھڤاڵ و مامۆســــتای برز وان نامیق، كح یوسفی و شاخسا)ستۆدیۆی ھبوو ل نزیك چاپخانی كوردســــتان وەفدی كــــوردی بوون لگڵ مام جالل بــــۆ بغدا، ل كاتی گیرانیان مام جالل ل دەرەوەی وت

بوو) گیران و زیندانی كران.بشی یانزەم

علی حسن مستفا: مال مستفا وەفدی كوردی بسرۆكایتی مام جالل بۆ قاھیرە بڕخست

* بپـــی فرمانی كارگی ژمـــارە(٢٢٣٤٥) ڕكوتـــی ٢٠٠٨/١١/٢٦ لبڕوە برایتی پشـــت بر دەرچووە، پاولروەردەی ھپنووســـراوی قوتابخانی فیدرای بنڕەتی

ژمارە (١٢) لڕكوتی ٢٠٠٨/١٠/٧.مامۆســـتا (ز.ع.ص) ك مۆتی نخۆشـــی ھبووە لالیان لیژنی پزیشـــكی پســـپۆڕ وەریگرتـــووە. بم ئم مامۆســـتا بڕزە فرمانی فســـی بۆ دەرچو بوو ب ئوەی لالیان بڕوەبـــری قوتابخانی ناوبراو مۆتكی ڕەوانی پروەردە بكرت، كچی ب نووسراوی سرەوەی قونابخان فرمانی پچانی ناردووە. ئستا دوای ماندوو بوونكی زۆر واخریك فرمانك ھدەوەشننوە.

بڕاستی سیرە!!. * سیرە وا وەرزی یكمی خوندن تواو بوو توندن دەكبی خوتازە كتچی تازە بك

بردەستی خونرانی خوندنی خرا.* قوتابیك ل قوتابخانی ئردەالنی خرا دی بـــ وەزارەتی پروەردە ســـوتاوە بای (٦٠٠)ھـــزار دینار كتبی بـــۆ قوتابییكانی قوتابخانیـــك چاپكـــردووە لگیرفانـــی

خۆی!!.لبـــازاڕ كتبی كوردی چاپی نویان كیوە.

بڕاستی سیرە!!.

فاوڵ

بدئاو

یگشت

بدرخانشـــتكی روون و ئاشـــكرای پیشـــی زۆر پیشـــیكی رۆژنامنووســـی پیرۆزە، كسانك بم كارە ھدەستن

ل ھموو روویكوە لھاتووبن .نووســـین و پشنیازەكانیان ب چاوی بھنـــد و رـــزەوە ســـیردەكرت . ئنجامدانـــی ھـــر وەردەگیرـــت كردەوەیكی نشیاو و ناڕك لالین ھر رۆژنامنووســـك ھزار و یك

حســـابی بۆ دەكرت، ئگـــر ھات و ئم پیشـــیی بۆ مرامـــی تایبتی خۆی بكاربھنت و لگڵ بنماكانی

رۆژنامنووسی نگونجت .ئـــوەی ئمرۆ بۆت جـــگای باس و برز لسردانكی باس مقۆمقۆیجۆرج بۆشی سرۆكی ئمریكا دەكن، ك ل رۆژی ٢٠٠٨/١٢/١٤ لسردانكی چـــاوەروان نكراو ســـردانی عیراقی لگڵ ســـركردە كۆبوونوەی كردو عیراقییكان كرد، لدوای كۆبوونوەی

لگڵ بڕز "سرۆكی وەزیران–نوری مالكی" كۆنگرەیكی رۆژنامنووســـی لرووداوكـــی بـــم ئنجامـــدا، رۆژنامك لككـــراو یچاوەروان ن "غدادیـــب" كناـــی نووســـكانی بناوی "زەید مونتـــزەر زوبیدي " جووت پوكی رامای سرۆك جۆرج بـــۆش كرد، ك دوور بـــوو ل ھموو بنمایكی ئخالقی و رۆژنامنووسی ب زەوەنم كارە قنجامدانی ئـــئ . ،یریتو داب و نی ئـــوانـــچپ وە دەكات، كرەب شـــانازی پع ك

.ویش "میوانداری" یئ كی كۆنســـانك یـــوانل راســـتبعسی ھبن دەســـت خۆشكری لم كارە ناشـــرین بكن، بـــم نابت ئم كردەوەمان الســـیر و ســـمرە كانم جۆرە كارە ناڕئ ت، چونكب . ســـانم كچـــاوەڕوان كـــراوە لـــ ل بھمان شوە مامۆستاكانیشیان ســـعودی ل رەبی، ككۆنگـــرەی عبســـترا ل كۆتایی ســـای ١٩٩٠ بۆ چارەسركردنی كشی ھرشی عراق بۆ ســـر وتی كوت بئامادەبوونی نونـــری عـــراق عـــزەت ئیبراھیم قاپكـــی بردەمـــی رامای نونری كوت كرد و جنو و قسی ناشیرینی وەك میمونی ب نونری كوت گوت . مامۆستاكانیان دروستكری كارەساتی

ئنفال و كیمیا باران و تكدانی چوار ھزارو پنج سد گوند و شارۆچكن، بۆی چاوەری ئم جۆرە كردەوانیان دەبـــت لبكرـــت . بۆی پشـــینان راســـتیان گوتووە "گـــورە دەرژت رچۆنت"، ھندەخشـــل پ گچك نووسم رۆژناموتی ئسوكت ھبزیادەڕۆییكـــی ئاشـــكرای بۆ ســـر مریكا. چونكراق و ئدەســـتووری عئم سركردان لرگای دەستوور ئم پلو پاییان وەرگرتووە، ھاووتیانی ئـــم دوو وتـــ دەنگیـــان بـــۆ ئم زییرم بئ واتدەستوورە داوە، كنكراوەت ســـر بڕز "جۆرج بوش" تنھا، بكو برزییك كراوەت سر

ھموو تاككی عراق و ئمریكا. نووســـم رۆژنامی ئم كردەوەیئعرەب ندەبـــوو ئنجام بدرابای بۆ ســـر بڕز "جۆرج بۆش" ك عراقی رزگار كرد ل دەست دڕندەترین رژمی دكتاتۆری ســـردەم . لم پناوەشدا پنج ھزار سربازی مارینزی ئمریكی بـــوون بقوربانی .پرۆســـی ئازادی عراقك ك دابابوو ل ناو كۆمی نتـــوە یكگرتـــووەكان و ئابلوقی ئابووری لسر دانرابوو . بھۆی سر ل شـــواوی سركردە بعسییكان و ھگیرســـاندنی دوو شڕی نگریسی ھاڕەر ل نوان عراق و ئران و عراق

و كوت و ئنفال كردنی ھزارەھا ژن و مندال و كیمیاباران كردنی كوردستان و شاروشـــارۆچك ورانكردنـــی و گوندەكانمان. رژمك ئم ســـیفتی بووبت چاوەری ئم كردەوان دەكرت

ل قوتابییكانیان !!بۆچوونـــی بیـــرو سیاســـتمداران جیاجیایان ھیـــ برانبر كردەوەی ئم رۆژنامنووســـ، كسانك وای بۆ دەچن ئم رۆژنامنووس گروپك لپشـــتییوە ھیـــ و برنامی بۆ داڕژراوە كسانكیش وای بۆ دەچن، ك ئم رۆژنامنووســـ بیوت ناوی بكوت ناو مژوو . دەگنوە كسك ھبوو كس بھیچی داندەنا دەچوو ،رچاوەكپیسی دەكردە ناو ئاوی سھر بۆ ئوەی باســـی بكن !! ئمش م بیـــرو بۆچوونر بگوایكـــرد .ئ ھوە بت، ئنجامدابی ئكارەكچووە، چونك مژوو دەمك بخون ڕـــژ و ئنفالچـــی و كیمیایی ناوی

دەركردوون .لكۆتاییـــدا دەـــم ئـــم كـــردەوە دەشـــكتوە بخـــراپ زەوەنـــقبســـر پیوەندییكانی نوان عراق و ئمریـــكا، لمـــوالش كۆنگـــرەی رۆژنامنووســـی بم شوەیی ئستا ناكرـــت و ســـنوورك بـــۆ كۆنگرە . دادەنرـــت رۆژنامنووســـیكان راســـت بۆش لـــ ٢٠٠٩/١/٢١ كۆتایی ب پۆســـتكی دت، بم سیاستی ســـتراتیجی ئمریكا ھـــروەك خۆی

دەمنتوە .

رۆژنامنووسی پیشیكی پیرۆزە نابت بۆ مرامی تایبتی بكاربت !

تایبت ب بدرخانھونرمند مدحـــت كاكیی لدایكبووی ركووك، لشـــاری ك ی (١٩٥٤)ە لســـاسای ١٩٧٦ پیمانگای ھونرەجوانكانی تواوكردووە، ل سای ١٩٧٩ ئكادیمیای ھونرەجوانكانی تواوكردووە و تا ئستا زیاتر ل (٥٠) پشانگای تایبت و ھاوبشی كردۆتـــوە ل: (ســـوید، یابان، پاریس، فنلندا، كۆریای باشـــوور، ئیســـپانیا،

دانیمارك، ھولر، سلمانی، ھۆندا، كركووك، بغدا) و چندین شونی تر.

ســـبارەت بدوایین كارەكان خۆی وەكو ل ـــب گوتـــی: دواییـــن كارم بریتییكتچاپكردنی كتبك ل وتی سوید ك خۆی نو یدا بت ڕە، كـــ٧٢ الپ دەگـــرێ ل كانی خۆم كردووە لیادەوەریی باسم ل١٩٧٩/١٢/١ بـــۆ ١٩٨٠/١/٣٠، جگ لوەش دوو كتبی دیكشـــم ھر لوتی ســـوید

چاپكردووە لسر ئركی خۆم، ھروەھا شانگام لستا ٣ پی (٢٠٠٦) تاكو ئسا لدەرەوە كردۆتوە یككیان ل ستۆكھۆم و

دووانكی تریش ل پاریس. م دواییانـــنـــد لـــرمروەھـــا ھونھســـردەم لگلـــری ٢٠٠٨/١١/٢٢ لـــپشانگایكی تایبتی كردەوە ب یادی شاخ ك (١٢ تابلۆی شاخ و ١٢ ئاون ٥٠×٥٠سم) بب شانگایو پئ تیادا نمایشـــكرد، ك

پرۆگرام و دەلیـــل بڕوەچوو، لبارەی ئوەوە گوتی: ھر بیادی جاران و ژیانی شاخ زۆر خاكیان كارەكانمان ئنجامدا، ھر بیادی شاخ ئم پشانگایم كردەوە و

وا ب سادەیی شتكانم رواند.سبارەت بدوایین پشانگا تایبتییكانی خۆی گوتی: بیارە ل ١٧ی ئۆكتۆبری ٢٠٠٩ ل گلری ئیدۆ ل تۆكیۆ پشـــانگایكی تایبت بكموە و ل ١٢ سپتمبر ٢٠٠٩ش ل گلری ئاكۆتســـۆ ل مایباشی یابان

پشانگایكی تر بكموە.ھژای گوتنی ھونرمند مدحت كاكیی لنو دنیای شـــوەكارانی جیھان ناوكی

.یدیاری ھ

پرۆگرام و دەلیـــل بڕوەچوو، لبارەی مدحت كاكیی ژیانی خۆی ب ون دەكشتئوەوە گوتی: ھر بیادی جاران و ژیانی پرۆگرام و دەلیـــل بڕوەچوو، لبارەی ئوەوە گوتی: ھر بیادی جاران و ژیانی پرۆگرام و دەلیـــل بڕوەچوو، لبارەی

شاخ زۆر خاكیان كارەكانمان ئنجامدا، ھر بیادی شاخ ئم پشانگایم كردەوە و شاخ زۆر خاكیان كارەكانمان ئنجامدا، ھر بیادی شاخ ئم پشانگایم كردەوە و شاخ زۆر خاكیان كارەكانمان ئنجامدا،

سبارەت بدوایین پشانگا تایبتییكانی

ل گلری ئیدۆ ل تۆكیۆ پشـــانگایكی ش ل گلری ئاكۆتســـۆ ل مایباشی یابان

ھژای گوتنی ھونرمند مدحت كاكیی لنو دنیای شـــوەكارانی جیھان ناوكی

یداكان

ابلۆر ت

مبرا

بی ل

كی كا

تدح

م

كگرتنوتكاتی روودانی پل

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

9

وەن

ردرك

سب

ئا: بدرخانواجید شاكر ل ســـای ١٩٣٦ ل شاری ـــك بووە لكدایكبـــووە و یل كۆیھاوڕێ نزیككانی شھید مئموون دەباغ و بۆ دواجار شھید مئموون مائاوایی لكردووە، ھر بۆیش ب پویســـتمان

زانی ئو دیدارەی لگڵ سازبدەین.واجید شاكر باس ل سرەتای ناسینی مئموون دەباغ دەكا و دە: یكمجار ل ناوەنـــدی ھولـــر پكوەبووین و برادەر بووین، مئموون جوونوەكانی مبوو، ئن مسنووردار بوو، وەك ئزۆر ھاتووچۆمان دەكرد، بم ئو ھر قوتابخان و ل وە بۆ قوتابخانما لبـــۆ ماوە، ئو لـــ قۆناغی ناوەندی بم نبـــوو، سیاســـی جوونوەی ئمن لكۆلیژ ھســـتم بـــ جوونوە سیاسییكانی كرد، ل ناوەندی ھستم پنكـــرد، تنھا برادەر بووین و ئم و

ئوان مامان ل قت بوو.* دەی ل كۆلیژ زانیم مئموون سیاسیی، قت

داوای لنكردی تۆش ببی كسكی سیاسی؟- راســـت من لكۆلیـــژ زانیم مئموون ،كوردستان دیموكراتی پارتی ئندامی داواشی لمن كرد ببم ئندام، بم ئمن نمدەویســـت، ھرچندە ئو و ھموو برادەرانـــی تری كـــورد دەیانزانی ئمن ھستی كوردایتیم ھی، من توەجوھم بۆ ئندامبوون لـــ پارتی نبوو، بم من و مئمـــوون بیكـــوە لماڵ دوو ژوورمان ھبـــوو ژوورك ئمن بووم، ژوورك لگڵ خانوادەیكی ئرمنی ل بغدا، بۆ كۆلیژ پكوە دەچووین، موە بـــوو، دوایی ئكدەرچوونمان پھمـــوو كـــوردەكان وەكـــو خزانـــك دەژیاین، ئستا بۆ نموون كاك كمال محدین مـــن لوكاتییـــوە پیوەندیم لگی ھی، یان رەشـــید نقشبندی و عدنان نقشبندی و ئوان بووین و

وەكو بنما خزان وابووین.* سیفتكانی شھید مئموون دەباغ چی بوو؟

- ھبتـــ مئمـــوون لـــ خزانكی ئرســـتۆقراتی بوو، باوكی موتمكین بوو، بم چونك مئموون ل سیاست ئیشـــی دەكرد باوكی ئوەندە یارمتی ندەدا، خۆی مئموون كسكی مبدەئی بوو، ل بابتـــی مبدەئی زیاتر گرنگ بوو لـــ پیوەندی خزانـــی، مرۆڤكی لسرەخۆ و برەوشـــت و مولتزیم، ت لرۆژان گو ك لـــبرادەر بوو رۆژ ك قسسر كســـئموون لدەبوو من

بكا و زەمی بكا.* بـــر لـــوەی شـــھیدب دوایین جـــار كی بوو

شھید مئموونت بینی؟ خۆی ھات ھیدبوەی شــــــش ئپ -مای ئم، چونك من ئوكات ل ئوتل نمابووم لنزیك كۆلیژی یاسا ھموو موشـــتملكمان ھولر برادەرانـــی گرتبوو، مئموون رۆژكیان ل دەرگای ،ب ك دا زۆر زوو بـــوو، گوتـــم دەب ،ئموونچـــووم دەرگام كردەوە بینیم مگوتم ھا مئموون چییـــ؟ گوتی تنھا ،سیش نازانی ھاتیموێ بتبینم و كدەمخواحافیزیت ل بكم، چونك دەموێ پیوەندی ب شۆڕش بكم، ئوجا ماچم كرد و دەستم لملی كرد، بم من موقیفم

لگڵ مئموون ھیـــ، ك ئمن گوتم الینی دارایی و ئو شتان... كوردەكان ھموو ھوماندا، ئمن وەزیفم ھبوو ل كۆلیژیش دەوامم دەكرد، مئموونیش دامزرابوو ل ناوەندی كرخ ببووە كاتب و ل كۆلیژیش دەوامی دەكرد، بگومان ھموو برادەرەكانـــی وی، برادەری من بوون، راست ئمن لھی پارتی ئیشم ندەكرد، بـــم ھموومان پكوە نبا ندەچووین ھیچ شونك، ل ئاھنگی نـــورۆز و ھمـــوو یـــادەكان وەكو برا دەژیاین، ئمن ھتا ھاتم گۆتم مئموون ئوە لالی ئم ژوورك بتا حوسن برواری دەرچوو، دەوەرە تۆ ژوورەكی تر وەرگـــرە، ئویش ھـــات ژوورەكی وەرگـــرت، پاش ئـــوەی كـــ دامزرا رۆژكیـــان لماڵ بووم لـــ دەرگا درا، ،چووم دەرگام كردەوە بینیم پۆلیســـگوتم فرموو، بینیم پۆلیسك ب كوردی ،دەستكیشـــی لیدەكا و نام قســـنامكم وەرگـــرت و خوندموە، بینیم مئمـــوون نووســـیویتی ئمن گیرام و ئو پۆلیسی نامكی گیاندە دەستت كـــوردە، لبن قادرمش ھندێ شـــت ھی حزدەكـــم زوو لوێ الیانبی و ئگر ویســـتت كسك ھب یارمتیت بدا ئوە عبدولحوســـن فیلی ھبوو ك ئوكاتی یك ل برپرسكانی بغدا بوو، برادەرەكیشمان ھی حوز قادر دزەیی ك لژیان ماوە، ئوە پیوەندی تیت بدەن، چوومبـــا یارم بك وانببن قادرمك بینیـــم چاپخانی حیزب و ســـجالت و شتی وای لی، سجلكانم ،ماشا كرد بینیم ئیشتراكاتی حیزبیت یادمســـتاش لك تـــا ئتـــا ناوھ ك لی لـــ (یدەریح حســـا) ناویســـجلكان ھبوو، جا ئیشـــتراك بوو یـــان ھر چ بـــوو نازانم، بـــم ناوی ســـاح حیدەری ھبوو، دوایی بینیم ھمووی حیزبی كۆبوونوەكانی باسی الی ئوە، ئمن چـــۆن ئوان البرم، لوكاتی برایكی مئموون "عبدولباقی دەباغ" تـــازە ھاتبووەوە ھات گوتی ئو ھرا و ھۆســـی چیی؟ گوتـــم حاڵ و مســـل ئاوای، عبدولباقیش ھشتا یدەزانی گوتی وەكاری حیزبـــی نلئمنیـــش ھقم نیی دەڕۆم . رۆیشـــت. برادەركیشمان ھبوو مردووە خوا لی خۆش بـــ ئیبراھیم موفتـــی ژووركی ھبـــوو لســـرەوە خـــۆی خكـــی شقوەبوو، ئویش ھات گوتی: بچی سرقای وا مشوەشی، گوتم مشوەش نیمـــ مئمـــوون گیرایـــ و ئوانش ھمووی كلوپلی كاروباری حیزبین، ن یمو مال من نخوای ئگوتی بھیچ، ئویش رۆیشـــت، ئمن ماموە فیلیم ھســـتام چووم عبدولحوسن دیـــت، چونكـــ مئموون جگاكشـــی دیت، قادریشمان نووســـیبوو، حوز گوتیان تـــۆ: بۆ ئم پیكبك دنین و ئو شتان دەگوازینوە، ئمن گڕاموەو چاوەڕوانم دەكرد، دەترســـام لو كاتی دائیـــرەی ئمن و پۆلیســـی ئمن بن، ئیدی ھاتن و شـــتكانمان لناو پیكب داناو عبدولحوسن و حوز بردیان، سعاتكی پ نچوو ئمن ھاتن گوتیان:

كـــوا ژووری فالن؟ گوتم ئـــوە ژووری فالنـــ. گوتیان تۆ چی لرە و كندەری؟ ریمولو ھ مـــن برادەریمـــگوتم ئ ی لكر یكان ھـــقوتابیی مـــو ئژوورك دەژین، ئو لژوورك و ئمن ل ژووركم، ھاتن و پشـــكنیان ھیچیان ندییوە، گوتیان یانی تۆ بشدار نیت لگی؟ گوتم نا من فرمانبرم لفالن شون و دواتر قوتابیم ل كۆلیژی یاسا، ییوەندیمان ھو پ مانـــگو لئـــوەك برادەر و بس، ئوەبوو رۆیشـــتن و تـــواو، بگومان ئگـــر ئمن زوو بھاتنای ھی قوتابیانی پارتی ھموو دەگیران، ئوەبوو رۆیشتم چووم ھوتل (عامر) ك كوردەكان ھموو لوێ بوون، كاكـــرەش و كمال و بـــرادەران ھموو لوێ بوون، چـــووم گوتم كاك حاڵ و ئمـــوون گیرایم وھایئ یلســـمو ئمن ھاتن، كـــ مئموون گیرا كس نیزانی لكویـــ، یكمجار ل كرخ گیرا، بم دوای چند رۆژك دیســـان پۆلیســـك ھات و لـــ دەرگای دا بینیم نامیكی ھنایـــ، نامكم خوندەوە ستا لمن ئئموون نووســـیبووی: ئمناسریی گیرایم و گوم ل بووە تاھیر رم بدا، چونكدەدا بوبی برام ھلچئوكاتی ھولرییك ھبوو نزیك بوو ی بپ ،وانریم قاسم و ئبدولكع لئگر ئمن بو واســـتی بر بدرم، موە و ناینمدەم ندینخانب ر لھدەرەوە، ھســـتام مـــن و عبدولباقی چووین ب كاك تاھیرم گوت: ئوە نامی

مئموونییـــ و وا دە، ئویش گوتی مادام وای لـــو دەقیوە ئمنیش ئو ھو نـــادەم، ئوەبوو پاش ماوەیك مئموون خـــۆی بربوو، چونك ھیچی لسر ئیســـپات نبوو، دائیرەی ئمن ھیچیان ل ماكی نبینییوە، دوای بربوونـــی مئموون یكســـر ھاتوە ماـــوە و گوتـــم مئموون كـــ گیرای لكۆینوەیان لگڵ كردم و ئمن گوتم قوتابیی و ئاسایی دەوامی خۆی دەكا، ئمن شتكم لی نبینیوە، ئم قوتابین پكـــوە دەچین قوتابخان و دینوە و

بخوندن سرقاین.دوایـــی مئمـــوون لگـــڵ برایكی و خوشـــككی رككوتـــن و ھاتن لالی شـــوقیكیان وەزیریی بنزینخانی خانووەك منیش لـــكـــرێ گرت، ئبدەرچـــووم و چوومـــالی چاپخانـــی (الحری) ھی رۆژنامی (جمھوری) لوێ الی برادەرە ھولرییكان شـــونكمان گرت و لـــوێ بوویـــن لنزیك كۆلیژ بوو بپیان ھاتووچـــۆم دەكرد، ئمن ل زانكـــۆ بووم ئوكات زانكۆ ل (والفی ملكی) بـــوو، مئموون ل كۆلیژ دەوامی كرد، بـــم دیارە فكرەی پیوەندیكردن ب شۆڕشی ھبوو، بم ئم كسمان ئاگامان ل نبوو، ئوەبوو بیانییكی زوو ھات لوانی كاتژمر ٥ بوو گوتی ئوە بیارمداوە، بم بكس نای و كس نازان ھر ویستم بتبینم، ماچی كردم و ئوە دوایین یكتربینینمان بوو.

* كـــ ھواـــی شـــھیدبوونی مئمـــوون دەباغت

پگیشت چیت كرد و لكوێ بووی؟- ئمن ل ھولر بووم، رادیۆی بغدام عبدولكریم رووخانی پاش كردبۆوە، م لی ١٩٦٣ دانیشتبووم گوسا قاسم لبوو بژەرك گوتی (مقتل القائد مئموون ھاشم الدباغ) مومكین مئموون قائیدی سیاسی بووب، بم قائیدی سربازی نبوو، یانی سرم سوڕما ك مئموون چۆن چووەت شـــڕ، چونك مئموون یكمجار چـــاوی زۆر باش نیدەدیت، مئموون بكاردنا، ھتا چاویلكـــی لـــ ناوەندیش بوو ھـــر چاوی كز بوو و چاویلكی بكاردنا، بم براستی پرســـیان خانوادەی گریام، زۆریش لماـــ دانـــا لـــ دەرەوە دایانننا، سبارەت بمن كارەساتكی گورە بوو، چونك ئمن لگـــی ژیام ل ناوەندی ئوارانیش پكوەبووین، لبغداش و پكوە دەردەچووین، دوایین كســـیش مستكردم و ئئاوایی لما من بووم ك

.یادبچئموونم لكانی میادەوەریی* چی ل مئموون فربوویت؟

- كم كـــس ھی ب مـــن مئموون دەباغم، لبر ئوەنا ك مبدەئی بوو، بیروباوەڕی ب كورایتی ھبوو، ئمن ك كۆلژم تواوكرد ل بغدا ئیشم كرد، ھر لوێ ماموە و برادەران گڕانوە، ئمن زۆر ســـوودم ل ھوســـتكانی ئوەی لبـــر وەرگـــرت، مئمـــوون ھولرییـــكان ھموو دەیانگوت واجید ســـفیری كوردســـتان ل بغدا، یانی بنمایك نیی ئگر ھاتبت بغدا

ســـردانی منی نكردب بـــۆ وەرگرتنی وە بۆ كوردە، راستقوتابی، دەمزانی ئمن كاری حیزبیم نكردووە ن ل پشتر ســـتمبم مداھاتووش، ب ل و نـــخزمتی كورد بكـــم، چونك دەمزانی ھولر كســـی نیی، بۆ نموون كمال موفتی ھبوو دەیگـــوت ئمن نونری ســـلمانی و كركووكم و ئـــوە عایدی من، ھولری ھموو دن الی تۆ، زۆر شتیشمان كرد، ل دامزراندنی پیمانگای مامۆستایان و پیمانگای تكنلۆجیاش شـــداریمكردووە، زۆر مورتاحـــم كبئو شتان ل كســـكی وەكو مئموون فربووم، مرۆڤكی وابوو لبر خزمتی میللتكی خۆی ب كوشتندا، ئستاش ل ھولر راوژكاری سامانی سروشتیم ل ئنجوومنی وەزیران، چونك من تا ١٩٨٦ ل خوندنی با بووم، دوای ١٩٨٦- ١٩٨٧ ویســـتم ل وەزیفی حكومی خۆم رزگار بكم، دوایـــی چووم ركخراوی (ئواپیك)، پیوەندیشم لگڵ وتانی كنداو زۆرباشـــ. ھر لـــو ركخراوە مام تا رووخانی سدام، دوای رووخانی ببم رە كاندید بووم كوە لدام ھاتمسلیژنی (مجلـــس ادارة صناعة النفطية) ل بغـــدا وەك نونركی كورد، دوایی مجلس ئیدارەك نبوو بووم راوژكاری وەزیری نفت و ماموە ھتا برادەرانی ئـــرە داوایانكرد بم ئرە و ھاتم لرە وەی لم ئزیش دەكم، حت دەكخزمتوانام ماوە خزمتی كوردستان بكم تا

ل ژیان ماوم.

واجید شاكر بیرەوەرییكانی خۆی لگڵ شھید مئموون دەباغ دەگتوە

ل راستوە، پارزەر واجید شاكرو شھید مئموون دەباغ

ئا: بدرخانرۆژی ٢٠٠٨/١١/٢٦ وەفدك ك پكھاتبوو لـــ د. عبدوـــ علیاوەیـــی ئندام پرلمانـــی عراق و حمیـــد بدرخان برپرســـی دەزگای بدرخـــان و كریم عبدو برپرسی نووسینگی لوبنانی ســـتالیتی كوردســـتان و محمـــوود فتاح ئحمد سرۆكی حیزبی رزگاری كوردی لوبنانی ســـردانی بـــارەگای " ن و چاویان بالرابطة السريانية"دەكھریك ل"حبیب ئفرام"ی ســـرۆكی رابیتـــی ســـریانی و كمیـــل حننای سكرتری ناوخۆ دەكوت لو میانشدا باســـیان ل بارودۆخی عراق بگشتی و پیوەندی نوان كورد و مســـیحیش

بتایبتی كرد.ل چاوپكوتنكدا د. علیاوەیی گوتی: ئم ســـردانی یكك لـــ ناودارترین كســـایتی و برگریـــكار لـــ مافـــی مســـیحییكان ل رۆژھت و دۆستی

ھرە نزیكی نتوەی كورد رزدار"حبیب ئفرام"دەكیـــن، لرەوە، ل بیروت، یاندن لدەب و راگختی ھـــزرو ئپایتناوچك دەن: عـــراق ئگر كاتك پكھات مژووییكانی خۆی لدەســـت بـــدات دەڕوخـــت و ناتوانـــ بپوە بوەســـت، عراق بشوەیكی تایبت كی بكان وەك بیابانسیحییم ببدیجلو فوڕات. ئم ســـوورین لسر تواوی ماف سیاسی و رۆشنبیرییكانی مكلد و ئاشوور، ئ كان لســـیحییمبھموو شوەیك ھر ھڕەشیك بۆ ســـریان رەت دەكینوەو لرەوە دژی ئوەش دەوەســـتین، كوا پوپاگندەی ئوە دەكن، گوای كورد لپشتوەی كۆچ پكردن و راوە دوونانی مسیحییكانن ل موســـ. كوردەكان دـــی خۆیان بۆ كوردستان كردۆتوەو مســـیحییكان وەكو ھرمكی عراقـــی دادەنن، كوا شونی پگو ژیان و تباییی بۆ تواوی

بتایبتیش نتوەییـــكان، مـــكمسیحییكان.

ل دیكشـــوە"ئفرام"داوای لالیكی حكومتی عراق كـــرد، كوا ل ھموو بـــوارەكان ھوی زیاتر بـــدات لپناو ھاووتیان و تواوی دانیشتوانی عراق و بیسلمنن، ك سوورن لسر ئوەی وت ج نھن و كۆچ نكن، داواشی كرد پالنكی رزگاركر و پوختی سربازی و ئاســـایش و ئابـــووری و كۆمیتی بخاتڕوو بۆ گڕاندنوەی كۆچكردووانی شاری موس بۆ زدی خۆیان، ب پۆژەی وەبرھنان پشـــتیوانی ل جگیربوونی دانیشتوانی دەشتی موس بكات. ئفرام سرســـوڕمانی خۆی لـــوە راگیاند، كوا كســـانی ھوشـــیار و دژ ب ھزری ئوە برپچی رەشكردەوە تیرۆریستی نادەنوە كوا كسانك ب كورد و كافرو بـــ بوا ل قم دەدەن و ھڕەشـــی دەرپڕاندن لشونی خۆیان ل دەكن.

سرۆكی رابیتی سریانی لوبنانی پشوازی ل وەفدكی كوردی دەكات

تایبت ب بدرخانعبدولموتیب عبدو زیاتر وەك شاعیرك ناسراوە، بم توانایكـــ تژی ل ســـلیق و خریكی بـــردەوام داھنـــان، پرۆژەی و كارو وەبرھنانـــی جوان و لكۆینوە و وەرگانی .دەبیشـــبـــی فیكـــری و ئكتتا ئســـتا "٣"دیوان شـــیعر و "٥"كتبی نووســـین و "٩"كتبی

وەرگدراوی چاپكردووە، دوایین وەرگانی"ئدۆنیـــس كتبـــی كان"ە، كفسوونكاری وشـــئچنـــد گفتوگۆیكـــی ئدەبی و فیكریین لگڵ شاعیر و بیریاری

گورەی عرەب ئدۆنیس.ل بسركردنوەیكی بدرخان سبارەت نووسین و پرۆژەكانی گوتـــی: عبدولموتیـــب لم ماوەیـــدا زۆربـــی كاتی

نووسینی خۆم بۆ پرۆژە كتبكی لكۆینوە لســـر ئزموونی شیعری (ھاشم ســـراج) خرج كردووە، ب ناونیشانی (زمان/بوون/شیعر) خوندنوەیك بۆ ئزموون و تایبتمندیی شیعری پرۆژەیم ئو ســـڕاج، ھاشم ئســـتا لـــ تواوبووندایـــ و جگـــ ،ـــی چاپكردنـــچاوەڕلـــو پرۆژەیـــ كار ل كتبكی

دیكی رەخنیی دەكم لســـر ھندێ ل دەقی شیعری كوردی ل زمان شـــڕی بناونیشانی پناو تئویلكردنكی نوی دەق، رەنگ ل ســـرەتای سای تازە

بگم قۆناغی كۆتایی.ھر تمن درـــژ و پ برھم ئاوەدانكردنـــوەی بـــۆ بـــت كتبخانـــی كوردی و ئاســـۆی

بیری خونران، پیرۆزە..

وەی شیعرییینكۆریكی دوو لخ بدویب عبدولموتع

ل راستوە: حمید بدرخان، محمود فتاح، د. عبدول علیاوەیی و حبیب ئفرام - بیروت ٢٠٠٨/١١/٢٦

بدویب عبدولموتع

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

10

بفرانباری

قومـــــارله ژماره ی رابردوودا باسم له دیارده ی درۆکرد،له گۆشه ی ئه م ژماره یه دا ھه وده ده م تیشک بخه مه سه ر قومار که یاریيه کی دیارو به رچاوه، بۆته کلتوورکی تاراده یه ک بـــاو له نو گه النـــی جیھان، ال یه نی بـــاش و خراپی ھه یه ،بۆ ئمه ی کورد تائستا جگه له کات به سه ر بردن ھه ر خراپ که وتۆته وه به زه ره ری مادی و دروستبوونی

کشه وئه نجامدانی تاوانی جۆراوجۆر.به گشـــتی به خراپ لی ده ڕوانن، زۆرکه س زه ره رمه ند ده بن، زۆرجار ئیفالســـی مادی، تکچوونی شیرازه ی کۆمه ڵ، له به ر یه ک ھه وه شـــانه وه ی خـــزان، په نا بـــردن بۆ تاوان و دزی و کاری ناشـــه رعی.....ھتد و چه ندین دیـــارده ی نا ھه موارتری لده که وته وه که له

کۆمه ڵ و دین و یاسادا نامه شرووعن.له قورئانی پیرۆزدا، له سوره تی (المائدة)، له ئا یه تی ژمـــاره نه وه تدا، خودای مـــه زن ده فه رموێ:{انمایرید الشـــیطن آن یوقـــع بینکـــم العدوةوالبغضـــآء فـــي عـــن الخمروالمیســـرویصدکم ذکـــر اللـــه وعن الصلـــوة فھل آنتـــم منتھون}لـــره دا بۆمـــان ده ر ده که وێ که خـــودای مه زن له قورئانـــدا به کارکـــی خراپی له قه ه م ده دا، مه به ستی له قومار وشه ی(المیســـر) ده گرتـــه وه ، ســـای رابردوو له په رله مانی ئه مانی بـــاس له وه کـــرا که ئـــه و شـــونانه ی وه ک(ھۆی یاری)یه کان کـــه جۆره ھا یاری تداھه یه دا بخرن له به ر ئه وه ی ئه م ھۆی یارییانـــه بوونه ته ھۆیه ک بـــۆ تکچونـــی ژیانی خه ـــک، زۆر ژن و مـــرد لک خزانه کانیان جیابوونه ته وه و تکچووه و منداه کان بوونه ته قوربانی، خه کانکى زۆر ھه ن ئه و پاره یه ی که له کارکردن یا له سۆسیال وه ریده گرن ھه مووی له کاتکی که م له م ھۆی یاریانه ده دۆرنن، ترســـناکترین یاریان ئۆتۆمات ورۆلته، به م یاری ئۆتۆمات ترسناکترین یارییه ھه ر ئه وه نده مرۆڤ فر بوو زۆر به زه حمه ت ده توانی ته رکی بکات، ئه وه ش جیھازکه ته نھا پاره وه ر ده گرێ زۆر به که می ده یدات، یاریکه ره که له ته ماعیدا ھه ر پاره ی تده کات تا قه لۆش ده بت، جاری وا ھه یه ئاگای له برستیش نامن وا غه رقی ناو یارییه که ده بت، بۆیه ده ســـت به تاڵ وبرسی و ب ماڵ ده مننه وه و ده بنه بارگرانی به ســـه ر ده وه ته وه، به م ئه م بۆچوونه یـــان قه بوڵ نه کـــرد چونکه ده وه ت ســـوودمه ند ده بـــت ئه ویش به وه رگرتنـــی زه ریبه کـــه داھاتکی باشـــی ھه یه بۆ

ده خيلی حکومه ت. زۆر خانه واده ی کورد ھه ن تائستا تکچوون ژن ومرد له یه کتر جیابونه تـــه وه ، ژنه کان ده ن: پیاوه کانمان ھه ر خه ریکی قومـــار کردنن ئاگایان له مـــاڵ ومنداڵ نه ماوه ، ئمه ش چیتر ته عه مولمان نه ما، ژیان کردن له گه ڵ ئه م جۆره پیاوانه ، نه بوونیان باشتره له وه ی بارگرانی و خه م و خه فه ت بن به ســـه رمانه وه ، ژیانی ته نھایی ســـه د قات باشـــتره ، نه ک له گه ڵ ئه م جۆره پیاوانه ، پیاوه کانیش بۆ داکۆکیردن له خۆیان له نو خه ک و الی که ســـوکاریان بو بیانـــووی ب ماناو پوپووچ ده بیننه وه که مندایش پیـــان بوا ناکات و که ســـیش به دوو پولی قه پ لیان ناکرێ، به نده له نزیکه وه له گه ڵ چه ند خانه وادەيك قسه م کردووه به دواداچونم ھه بووه بۆ ھۆکاری لک جیابونه وه کان زۆرترین خه تـــاکان پیاوه کانن. ئه وانه ی بژنیشـــن زۆریان تووشـــی ئـــه م ده رده خراپه بوونه ، ھـــه رده م بـــ پاره ن مایان نییه، گه ر ھه شـــیان بـــت ماڵ و حاکـــی گونجاو نییه بۆ ژیان، که ســـی وا ھه یه بۆ دوور که وتنـــه وه له م یارییه به ناچاری و به یه کجاری گه ڕاوه ته وه والت، یا ھه یه تووشـــی ده رمان فرۆشی کشـــان بووه که وتۆته زینـــدان، له وتیش ئـــه و خه کانـــه ی قوماریان ده کرد زۆر ھه بوو وه زعی خراپ بوو و قسه ی سه یر سه یرمان گوێ لده بوو وه ک: ئه ھا فالن سه روه ت و سامانی خۆی له قومار دۆڕاند، ئه ھا فن ژن و کچی له قومار دۆڕاند، ئه ھا فن ئیفالسی کرد، له به ر قومار شه وو رۆژ نایه ته وه ما، ئاگای له ماڵ و مندای نییه به ره ی کردوون....ده سته واژه ی جـــۆر به جۆرمان گـــوێ لده بـــت، له ھه شـــتاکان کابرایه کـــی قومارچی به ده ســـتی منداه کانی کوژرا، له گه ڵ ئه وه شدا خه کی نه عله تیان له منداه کانی کرد

که چۆن باوکی خۆیان کوشت.ئه وانه ی پاره دارن بۆخۆشی و کات به سه ر بردن یاری قومار ده که ن، ده چنه شونه ناسراوه کان که تایبه ته به م یارییه ، به م قوڕ به ســـه ری ئه و که ســـه ی پاره به کرکاری په یدا ده کات و پارووی له ده می منداه کانی ده گرتـــه وه و ده چـــ به مـــاوه ی چه ند ســـعاتک ده یدۆڕنـــ، که چی له و الوه ش مـــاڵ چه ندین که م و کوڕی و پویستی ھه یه و منداه کانیش ب جل و به رگ و سک ترو ده می برسی ژیان ده گوزه رنن، شه وانه ش خه ونی سه وز به شـــتی ره نگین و جلی پۆشته و بووکه

شوشه و یاری جۆر به جۆری مندانه ده بینن.

یوسف منتک - ئه لمانیا

ل تاراوگوە

ی ئازادالپڕە

رۆژنامنووســـییی كاری فـــوزای ئـــو ئمرۆ ســـرتا ســـری ھرمی كوردســـتانی كی وای رەخساندووە كشـــوە، كگرتووەترۆژنامگـــری و رۆژناموانی بـــووە بكاری ك لكیـــش وەك یمامچبازرگانـــی و چشـــارەكانی كوردســـتان لم فوزایـــ بدەر نیی، رۆژنامكانیش ب رەچاوكردنی ھندێ پرەنســـیپی رۆژنامگـــری بـــۆ پكردنوەی رووپڕی رۆژنامكانیان ورد و درشتی ھواڵ و بابتـــكان بـــو دەكنـــوە بب ئوەی بدواداچوونی راستی و دروستی بۆ ناوەڕۆكی نووسراوەكان بكن، پیامنرانیش زۆر كات لبرامبـــر بـــك پـــارەی كمدا،لبھا بـــۆ بدرخـــان دەدەن، ال نریتـــكان و بدواداچوونـــی ئـــم بابتـــ ریپۆرتاژـــك

لچمچماڵ سازكرد:- مھدی جبار _ بستون محمدسرەتا ھیدایت جمال خوندكاری قۆناغی چوارەمی راگیاندن لوەمی ئم پرسیارەدا

وتی :فـــوزا ئـــو وایـــ پـــم ڕۆژنامنووســـیی، ك ل شاری چمچمادا ھی لھیچ شـــارك بوجۆرە نیی، لكاتكدا دەبینین ڕســـاكانی یاســـاو كبدەگمن دەكن، پیـــەو ڕۆژنامنوســـی بۆخۆدەرخســـتن بتنھا ئمش یـــان بۆئـــوەی بتوانـــن خۆیان لدەســـت و برپرسكان نزیك بكنوە بۆئـــوەی مرامی خۆیان بننـــ دی، ئمیش خۆی لخۆیدا بدبختیی لگڵ ئوەشدا نابت ھمووی زەربی ســـفر بكین چند ڕۆژنامنووسك ھی لشارەكدا، ئویش بپنجی دەست ئژمرن، ك دەتوانن راستییكان وەك خۆی بگینن، سرباری ئوەش چندین ك ،ینـــووس ھنـــاو رۆژنامببۆ چند شـــونك ئیـــش دەكن ســـركوتن ناتوانرت لكاتكدا ویستپ بۆی بھنرت، بدەست لپرســـینوە لگڵ ئو كساندا

بكرت و غرام بكرن. ھمت ھۆشـــیار سرنووســـرگۆڤاری لن وە وتـــی:- رۆژنامتم باببارەی ئـــلگری لمۆی ھرمی كوردستاندا لدیـــدگا و وردی بـــ ئگـــر بوانیین، لی ئكادیمییكیوە ھســـت ئكین جۆرك لفوزای وەكو شیعر ئویش خولقاندووە، و ھونر زۆركـــس خۆی لقرەی م ســـب مســـتم ئدەدات، بدەریایدا ھمووكســـك بتوانت

لـــم لكناریشـــدا تنانـــت ،ری، زانســـتگبـــكات. رۆژنامھونرە، برپرسیارتیی جا ئیدی سركوتوو ئو كسی كبتوانت ئم س چمك پكوە گرێ بدات و

ئادابی گشتی لكدار نكات.ســـنوری چمچمایش سنوورك نییـــ بدەر بت لـــ چوارچوەی ھرمی كوردستان، لم ھرمشدا گۆڤار رۆژنامو بلشـــاو ئیستا رادیۆو ئگـــر خۆ دەردەچـــت، چاپكراوەكان وەكو تلفزیۆنیش تچووی كم بووای، ئوا بگومان ئستا دەیان و سدان كنای بیستن و بینینمان ھبوو، ئم لشـــاوەی خوالوی چاپكراوە پویستی بكس و كادر ھیـــ بـــۆ پكردنـــوەی بشـــگڕین ئگر الپرەكانیان، بۆكادری پرۆفیشـــناڵ بشی چند ك كۆبكینـــوە بوكراوەیـــك لژمـــارەی پنجكانـــی دەســـت لـــرەوە بـــوو وا تپڕنـــاكات تكی تر بویستی وادەكات خپ ڕەنگ ك كسانك میدانكوە، پشتر بڕكوتیش ڕۆژنامیكیان ھندك وەكـــو نخوندبتـــوە ســـنووری لپیامنرەكانـــی

چمچماڵ.بشكی تری ئگڕتوە بۆئوەی ركئب لڕۆژنامكان زۆرك كخۆیـــان ڕۆژناموانییكانـــی ركو ئر بـــگناســـن، خۆئھ یجیھاندا ھل ی كـــییڕۆژنامھستن، ئوا بدنیایوە زۆربی ڕۆژناموانیانی دەبیاتئ زۆری بودەكرنـــوە ئســـتا كـــ

بپچوانوە دەخرـــن، پراوز بابـــت، بوكردنـــوەی

ڕۆژنامنووس زۆر دەكات.ھروەھا ســـبارەت بتوەری باســـكمان بڕوەبـــری قارەمـــان فریـــق محمـــد رادیۆی چمچمـــاڵ وتی: ڕاگیاندن ئو بۆت یخبایگرنگ و پ تدەسھوای ژیان و پویســـتی ڕۆژانو ك ناتوانین خۆمانی لموو ڕۆژھ گكۆل ككیـــن و یدەرباز بكگرنگكانـــی جیھانگیری و جیھانی بۆكردوین بگوندكی بچووك. وەك ینی ئیجابـــی خۆی ھچۆن الیلچركســـاتكی كمـــدا لوپڕی ئكاتوە، ئاگادارمـــان جیھانوە ڕوویـــداوە، ڕووئـــداو كچـــی بھـــۆی ســـتالیت و ئنترنت و تكنلۆژیـــاو بھمان شـــوە ك ،ینی ســـلبی خۆشـــی ھالیبۆت فوزایكی گورە، ك ھموو كس پی بورێ. وەك چۆن الوانی گنجتیدا سرەتای لكاتی كورد شوە بھمان شاعیرن زۆربیان بھۆی ڕۆژنامگریـــش ئســـتا ئاســـنكاری ڕۆژنامـــ گرییـــوە ڕۆژنامـــ خونـــری زۆربـــی بوونتـــ ڕۆژنامنـــووس، جاری واھی ژرخانی ڕۆشـــنبیری ئو تۆشـــیان نیی ھرچنـــد كس و ڕۆژنامیك و یكدەگرن گروپك یان ماپرـــك دەكنوە ھندك لوان بۆ ناوبانـــگ و پلو پایو ھندكی تریش بۆ بژویان و ئیشی گب ئوانشدا لناو ڕۆژانیان بۆالین ڕۆشنبیرییكو ویستن ،نووسڕۆژنام ین، كدەتوانین ب

ملمالنی حزب بھـــۆی گرچـــی ناوچگری و گریی ودەســـت ئو دەست پیرۆزەی جارانی نماوە ھندك نـــك ڕۆژنامنووس نین ھواڵ نووســـیش نین ناســـنامی لگیرفان جیھانی ڕۆژنامنووسی

ناوە. ھـــاوڕێ لتیف خوندكار بـــۆ بپزكردنی بابتك وتـــی: ڕاگیاندنكان دەبت دەرھاویشـــتی ئو ڕاســـتیی بن كئرككـــی گرنـــگ جبجبكن موعاناتكانی كشو لگیاندنی گـــل بھمـــوو توژەكانییـــوە بدەست، چارەسری گونجاویان بـــۆ بدۆزنوە، ببن ئـــو ھزەی پی ئوترت دەســـتی چوارەم، رۆژناموانیـــش بشـــكی گرنگی لكوردســـتان ئمۆ ،یاندنڕاگبتایبتی شـــاركی بچووكی وەك چمچمـــاڵ بپچوانی زۆرك فوزایكی پشكوتوەكان توللڕۆژناموانیدا، ئبینرـــت زۆر لڕۆژنامنووسان بشك چونكئكادیمی نین، لپناو گیشـــتن بكاری دەســـتیان بئامانجـــك ڕۆژنامنووســـی كـــردووە، ئمۆ بداخـــوە ڕۆژنامنووســـی بووە بئیشكی ســـرجادە لم شارەدا من دەرچـــووە، خۆی لیاســـای سروەرنبوونی بۆ ئیگڕنموە یاساو ب ئاگای دەست، ھندك ڕۆژنامنووسی كم ھی بدسۆزی

كاردەكن.ھروەھا رووی پرسیارمان كردە یاسین حوسن لپرسراوی سنتری چمچمای ركخراوی ئـــازادی الوان وتـــی : بگومان چندین

كس لم شارەدا كاری ڕۆژنامگری دەكن، ناكرێ ھمووی بیك چاو ڕۆژنامنووسیش بكرت، ســـیر ھی تنھا وەك خولیایك یان بۆ بژوی ژیان ئو كارە دەكا تابك پارە وەربگرێ، ئمـــش وادەكات لئركی ڕاستقینی خۆی البدات، ئم دەكرێ پی بوترێ فوزەوی، بم ڕۆژنامنووسیش ھی كاری یی دەست خۆشییخۆی دەكا مایدەكـــرێ دەســـتی بگیـــرێ تازیاتر كارەكـــی و ســـركوتووبت

پرۆفیشنان بت. نووســـرۆژنام كـــ محمـــد پشـــتیوان لوەمی پرســـیارەكماندا بم شوەی دوا: ڕاگیانـــدن ســـنووری دیاریكراوی خۆی ھی ل ئستاشدا گۆڕانكاری گورەی بخۆیوە بینیوە لبواری زانستیدا، گرنگییكی زۆر برچاوی ھیـــ، چونك ئركـــی گیاندنی پیام، پیامك لنوان دەست گواســـتنوەی ھروەھا وخكیدا كاتك ئمانـــش ،كانڕاســـتیدەبـــت ئـــازادی ڕۆژنامگری بۆ رۆژنامنووس فراھم بكرێ، ئگر ھاتوو ڕۆژنامنووس ڕاستییكانی متمانی بدنیاییـــوە نگیاند بۆی دەدات، لدەســـت خكـــی ڕاســـتگۆیی لكاری ڕۆژناموانیدا لھمـــوو شـــت گرنگتـــرە، بم بداخوە ھندك كس بۆپاداشت یـــان ناودەركردن جۆرـــك ھواڵ دەنـــرن دوورە لكارو ســـنوورو

یاسای ڕۆژنامگرییوە.

ل چمچماڵ فوزا ل كاری رۆژنامگریدا

ھیدایت جمالژن ئو كائین گورەیی ك بھموو ،گرتنزلر شــیــاوی شوەیك ــڕووی بــم لم ســردەمــدا رووبچندین گرفت دەبتوە، بشك لم گیروگرفتانش خۆی بشدارە تیدا، بم بردەوام خۆی واپیشان دەدات ،كی نیییو ھیچ ھ تاوانب كو ژن چۆن ك دەبینین لكاتكدا پیاوك لسر كارك ك باش نبت

ھردووال سرزەنشتی یكتر دەكن. ــشــت كــردنــ دیــــارە ئـــم ســرزەنكاتوە لو یھ كۆنی مژویكی دەست پ دەكات، ك چۆن ئادەم و حوا لودارەیان خوارد لبری ئوە

سزەنشتی بكن لیك برگری یكیان كرد .

مای سردانی لھاوڕكانم یكك بۆی كردبوو خۆیانی ناسیاوكی كشی باسی كاتك گــــامــوە: نوان ژن و مردكیان ئكرد، یكك :ھیچ وتی قسو وتك لژنكان كاتك پیاوان تاوانیان نیی (ھمووی ختای ژن خۆیتی )وای پدەكرت و باش بجۆركی و پدەكرت قسی ت، بۆیناكر ھسوكوتی لگڵ ژنكانی ھموو ژنــو بو لرەدا ھاوبیری ئم ژن دەم ئگر خۆتان بم جۆرە قس لسر خۆتان بكن ھسوكوتیان پیاوان ئبت ئیتر

برامبر تان چۆن بت. الیب باش كــاری چۆن ــروەك ھبالیك خراپش بگومان ناكرت ناكرت، بۆی ھردووال پشكیان بر دەكوت لگیروگرفتكاندا وتیكی ئیمامی علی ھی، ك دەت:(بریار ھات دە كك مسر كوشتنی كسلالت و وتی: چاوكیان دەر ھناوم و تاوانبار بــرامــبــر كسی ــۆش تبكیت بكوشتن رەنگ ئو كسی یوانكوشتن لیت بتاوانباری دەكغدری لكرابت و ھردووچاوی دەر

ھنرابت )ئیتر پویست ناكات ژن بتاوانبارتر بزانرت لكشكاندا، ھسوكوتی

ژنانی دیارە بكرت، لگڵ خراپی لژنانی جــیــاوازە ردەمــســ ئــم ناموت پشووتر سردەمكانی سردەمی ژنــی حورمتی لرزو نكۆی ھیچ بكموە، كم پشوو ــی واھــبــووە لــوەنــاكــرێ، كــ ژنكردووەو قسیان پیاوان ھاوشانی خۆیان پیمانی و بن خاوەنی

. بوونبۆی با چیتر ژنان نكرن ئامراز بۆ گیشتن بئامانج و تاوانبار بكرن دەیكن، ك بچووك بھیكی دیارە ئویش وەك رەگزی برانبر مرۆڤو خاوەنی ھستكان ك پی

بخشراوە.

ژن ھمووی ختای خۆیتی

ھور ئیبراھیمزۆرجار گوتراوە و دەگوترێ (ھونر پناســــی گالن) و ھــــر ھونر و بیكتر میللتان دەتوان وەرزشبناســــن، ئوەی گرنگ و دەكرێ قســــی لســــر بكرێ ئوەی ئایا چۆن ھوبدرێ پای و ئاستی ھونر ھــــر وتك ل برزبكرتــــوە، مادام ھونر وا گرنگ، گومانیشــــی تدانیی ل ھموو وتان پیمانگا یــــان ئكادیمیای ھونرە جوانكان ھی ك شون و منزگ و كانگای ئكادیمی كادیــــری دروســــتكردنی ھونرین، ئوەی دەموێ بیخمڕوو تم وم. ئایا لوە بكو باســــی ل كادیمییئ نو شوی ئوانن ئك یوانن، لوەدەبڕب رییانھون ١٩٩٢/١١/٢٦ لــــ ك التان روون ببۆ یكمجــــار ل شــــاری ھولر جوانكان ھونــــرە، پیمانــــگای ھونرمندكوە چنــــد لالیــــن كرایــــوە و ئوەش گوتینكی تری ب خكیدا بۆ ئوەی گشــــبین بن ب ئایندەی ھونر لو شارە. دوای ئوەی چندین پیمانگای تر لشار و شــــارۆچككانی تری كوردســــتان كرایوە، بم ئوەی پرســــیارە و تا ئســــتا ب وەم ماوەت بوونی یمانگایو پل ك ،یسانو كئب بوانامی دبلۆم وان دەنوە، ك ئوە خــــۆی لخۆیدا شــــتكی نایاسایی، لبرئوەی ھر كسك بیــــوێ ل پیمانــــگا وان بتوە بكالۆریۆســــی بوانامی دەبــــھب، بم ئوەی ســــیرە و جی

ھوەست لسركردن ل زۆربی پیمانگاكانــــی ھونــــرە جوانكان كاتك قوتابییكی زیرەك ئمساڵ بوانامــــی دبلــــۆم وەردەگــــرێ و خوندنی پیمانگا تواو دەكا ئوا ی داھاتوو وەكو مامۆستا لبۆ ساپیمانگا دایدەمزرنن ئوەش جی لبر یوانل راســــت پرسیارە، می كادیری پسپۆڕ ببوون یا كنل بوارەك، بم دەكرێ لمودوا چارەســــری ئو كشــــان بكرێ،

.پالن دەبنھا بویش تئالینكی تری پویست بۆ قس لسر كردن، ك زۆرجار ئو الین كشی گورە دروست دەكات، ئویش دانانی ند و ناشارەزا لرمسانی ناھونك نو شور لوەبڕر وەكو بھون بۆ نموون ،رییانھون كادیمییئپارســــاڵ، كســــك بڕوەبــــری ھونرەجوانكانــــی پیمانــــگای ھولر بوو زۆربــــی جار لكاتی نمایشكردنی چاالكییكانی پیمانگا ئامادە ندەبوو، باشترین بگش بۆ قسكم ل وتی ئو قوتابییی شــــی مۆسیقایمی بنجقۆناغی پكاتك بڕوەبری پیمانگا ھاتبوو قســــی بۆ كردبوون گوتبووی ئوە نونری وەزیری پروەردەی؟! ئاخر عیب و شــــرم لــــوە زیاتر چی، ك قوتابییك بالنی كم ٥ ســــاڵ ل پیمانگا بخونــــ بڕوەبری و ب ی خۆی ببینــــیمانگاكــــپ ری وەزیــــرە، یان كاتنوە نوئھر ل ســــردەمی ئو بڕوەبرە كســــكی دەرچووی بشــــی زمانی

عرەبی كرابووە ســــرۆكی بشــــی شــــانۆ، ھر بۆیش ك شانۆگری ی پاڤلۆڤ لكگو ســــ من و قالھۆی گل نمایشــــكرا، ك برھمی پیمانگا بوو ژمارەی مامۆستایانی یشــــتدەگن ناوھۆڵ ئامادەبووی ژمارەی پنجكانی دەستك، ئوە جگــــ لوەی ئــــوەی ریكالم ب بۆ

كارەك نكرابوو. كۆپی باسمكرد دیو دوو نموونئئم نگبتییكانی دەریـــای لـــوت، چونك زۆر راشكاوان دەم ر بوەبڕب تاكو بوون تم ولتزكیی حزبی و دەزگا حزبییكان ب رەوشی ھونر باشتر ناب بگرە برەو خراپتریش دەڕوا، بم لگڵ ئوەشدا دەب باســـی ئوە بكم، ك ئمســـاڵ دوای ئوەی چندین بڕوەبرایتی لـــ گۆڕانـــكاری ھونرەجوانكانـــی پیمانـــگای یمانگایو پر كرا، رەوشی ئولھبـــرەو باشـــتر چـــووە و وەكـــو بڕوەبر غفـــووری فرھنـــگ رۆژناموانی كۆنگـــرەی یكم لخۆی رایگیاند لمودوا واســـت و واستكاری نامن و دەب پسپۆڕی ل پیمانگا رۆڵ ببین، لبرئوەی ب بگوە دەم ل سانی پشوو تزكیی بـــ ھبـــووە قوتابـــی حزبـــی و بنـــاوی كوڕە شـــھید ھونرەجوانكانی پیمانـــگای لھولر وەرگیـــراوە، كچی باوكی رە بژیـــان مـــاوە، دەكـــرێ للغفوور فرھنگ بم دنیاییوە دوای دەستبكاربوونی ل پیمانگا

وەكو بڕوەبر چندین گۆڕانكاری ھر ئنجامداوە یمانگایـــپ لو ل گۆڕینی ھردوو سرۆكی بشی شـــانۆ و شـــوەكاری و چندیـــن گۆڕانكاری تر ل شـــوازی دەوامی قوتابیان و چاالكیان، ئو قسیشم ریكالمكـــردن نییـــ بـــۆ فرھنگ غفـــوور، بكو ئوە كورتی ئو ریپۆرتاژەیـــ ك ل ژمـــارە ١٠٧ی ٢٠٠٨/١١/٢٢ی ھفتنامی بدرخان بوكرایـــوە و بـــڕای زۆربـــی قوتابیان و مامۆســـتایان رەوشـــی یمانگا زۆر جیاوازە لی پمسائسانی تر و خریك پیمانگا برەو ئویش دەڕوا، ئكادیمی ئاقاركی لبرئوەی بڕوەبر و ســـرۆك بشـــكان كســـی ھونرمندن و

لمانای ھونر تدەگن.لخــــوا بزیادب و شــــوكریش بۆ خوا ئوە گۆڕانــــكاری ل پیمانگا كرا و خریك رەوشــــی پیمانگاش بــــرەو باشــــتر و ئكادیمی دەڕوا، بم ئــــی ھاوار بــــۆ ئكادیمیای ھونرەجوانــــكان!! دەزانــــن بــــۆ؟ چونكــــ راگری ئو كۆلیژە دكتۆرای ل ھونر ھی، ببوورن مبســــتم !!شی كشتوكادەرچووی ب وەیئجا كوای و مــــادام كۆلیژی ھونر وابــــ، دەبــــ چی ل چــــاوەڕوان ن بك ھــــســــانك یــــن، كبكزەوقوە دەڕوانن ئــــو كۆلیژە بۆ یانوایم پر، بداھاتووی ھونــــئگر كســــك ھونرمند نب یا ز لر ناتوان بردۆســــت نھون

ھونر و ھونرمندان بگرێ.

من باشــــتر دەزانن لمووتان لھوتان پایی ھونرمند ل پایی بر زیاتر نگــــكان ئسیاســــییكمتر نیی، بــــم لرە ببیاری راگركی كۆلیژ، ك دەرچووی بشی ل كۆلیژ كشتوكا ھونرمندك ی بكندنخو دەكرێ و لســــفبش دەب، ك بشكی زۆری خكی وانییش دەیانكی گــــئایندەی ب

ئو ھونرمندە.لوەش سیرتر گوناه نیی شونكی ھونرەجوانكان ئكادیمیای وەكو ،بو یادەكان چاالكیان ن بۆن لل كاتكدا چاالكــــی قوتابخانكان

!!!یچاالكیان ھبۆی دەكــــرێ لمــــودوا بیر لوە بكینوە كسی شــــیاو بۆ شونی ھونرمندكمان مئ یانی شیاو، نبــــوو ببتــــ راگــــری كۆلیــــژی ھونر لــــ كاتكدا ٣ ھــــزار تا ٥ ھــــزار ھونرمنــــد رزلنانیــــان قوایوە ھرئبر لوەردەگرت. ھســــیری ئزموونــــی پیمانــــگای ھونرە جوانكان بكن و دەرســــی لوەربگرن، چونكــــ دنیام ئگر راگری تبب ھونرمند كســــكی كۆلیژی ھونر، ئوا رەوشــــی ئو كۆلیژە زۆر گۆڕانی بســــردا دێ و كاریگری باشیشــــی لسر رەوشی

.كوردستان دەب ر لھونبۆیــــ بھــــ نچوومــــ ئگر بــــم یــــا دەبــــ راگــــری كۆلیژی یان بگــــۆڕدرێ ھونرەجوانــــكان لگــــڵ كۆلیژی كشــــتوكاڵ تكڵ چونك ،ش نابــــمئ ن كــــبكرنازانم پیوەندی نوان كشتوكاڵ و و گۆرانییانر لگم ،ر چییھونیكبگرنــــوە ك جووتیاران لكاتی

دروون دەینوە.

كی راگری كۆلیژی ھونرە جوانكان دەگۆڕدرێ؟!ھمت ھۆشیار ھیدایت جمال یاسین حوسن محمد فریق

ژنانی دیارە بكرت، لگڵ خراپی لژنانی جــیــاوازە ردەمــســ ئــم ناموت پشووتر سردەمكانی سردەمی ژنــی حورمتی لرزو نكۆی ھیچ بكموە، كم پشوو ــی واھــبــووە لــوەنــاكــرێ، كــ ژنكردووەو قسیان پیاوان ھاوشانی خۆیان پیمانی و بن خاوەنی

بۆی با چیتر ژنان نكرن ئامراز بۆ گیشتن بئامانج و تاوانبار بكرن دەیكن، ك بچووك بھیكی دیارە ئویش وەك رەگزی برانبر مرۆڤو خاوەنی ھستكان ك پی

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

11

زۆرن ئوانـــی ئمۆ ل گۆڕەپانـــی رۆژنامگری كاردەكـــن و ھوـــی برەو پشـــچوونی ئو بوارە درخـــان بـــی بنامـــفتھ ش لـــمـــدەدەن، ئچاكمـــان زانیـــوە ھرجـــارەی دیـــداری یكك لو رۆژنامنووســـان بكین لســـر ژیانـــی تایبتی خۆیـــان و رەوشـــی ئمـــۆی رۆژنامگـــری كوردی، بـــۆ ئمجارەش كریم قادری ســـكرتری نووســـینی

رۆژنامی خبات-مان دواند...كریم قادر حسن لدایكبووی (١٩٦١)ە ل گوندی قورشاغلوی ســـر ب ناحیی قوشتپ، ل سای (١٩٧٥)ەوە رووی ل شاری ھولر كردووە و یكم گڕەك ك لی نیشـــتج بوونـــ گڕەكی تیراوە بووە، وەك خۆی دە: ســـرەتای ئارەزووكردنی بۆ ی كوكاتی ١٩٧٦، ئوە بۆ ساتڕنووسین دەگلو سادا یكم گۆڤاری كوردی بردەست كوتووە و خوندوویتییـــوە و بابتكانـــی ســـرنجیان راكشاوە، ئویش گۆڤاری (بانگی كوردستان) بووە.ئا: مسعود ئیبراھیم مال ھمزە* ژیانی ھرزەكاری و ســـرەتا خوندنت ل گوند

چۆن بوو؟- من كوڕكی گوندی بووم، ئســــتاش مانــــم خــــۆش دەوێ، چونكــــگوندەكســــرەتای پراگیشتنی من بوو، ئگر زدەڕۆیی نكم ل دەشتی ھولر یكك ل گوندە گورەكان بوو، لزوویكوەش قوتابخانــــی لــــ بووە، لــــو گوندە خككــــی باش ھبوون، بــــ تایبتی سرەتاییم قۆناغی خوندنی سرەتای بیردتــــوە، ھر ھموو مامۆســــتاكان خكــــی گوند بوون، جــــا لبرئوەی بــــوون بایخكی زۆریان خكی گوند بــــ قوتابییــــكان دەدا، چونك ھموو مامۆســــتاكان ل گوندی خۆیان بوون و ھیچ كشــــیكیان نبــــوو، بتایبتی ھاتووچــــۆ. وەكــــو ئســــتاك دەبینین شارەو ل یان لموو مامامۆستاكان ھگوندەكان دەبن، ئوە كاریگری لسرم ھبــــوو، باوكیشــــم خونــــدەوار بوو، م كۆلككردبوو، بواو نتی تالیممالیان پ دەگوت، خوندەواری ھبوو، نندن دەدا، ساخو كی زۆری بخبای وەی قوتابخانوەی وادەی كردنر لبب دەھات شاری ھموو پداویستییكانی قوتابخانی بــــۆ دەكین ل پنووس و ی لداویستیانو پموو ئر و ھدەفتقوتابخان پویســــتت پی دەبوو، جل و برگیش ئوكات دەستكورتی و نبوونی بوو، سان یك جار جلت دەكرد ئویش لگــــڵ دەســــتپكردنی قوتابخان جلی نوــــت دەكرد، ب بیرم دێ ل ژوورەكی خۆمــــان تاخچكمــــان ھبــــوو، باوكم شتكان لسر تاخچكی دادەنا، كی پویســــتمان پ بووای پیمان دەگوت و ئویش بۆی دەھناین خوارەوە، ئوجا لھاوتمنی ،بووای پداویســــتییك خۆم زۆر ھبــــوون. ئیتــــر لوندەرێ خوندنمان دەستپكرد، ناوە ناوە لپاڵ ب ھولر دەشــــتی خوندنكشــــدا، یاری بال بناوبانگ، ببیرم دێ یاری بالشم دەكرد و لسرەتای ھرزەكاریم

یاریزانكی باشی بال بووم.* یانی تاكو ھاتیی شار ل گوند ھیچ كچك نبوو

سرنجت رابكش؟ قیر بــــووم، لكــــی فكوڕ موایــــپ -گوندیــــش ئــــو شــــتانمان ندەكرد، لبرئوەی ئم لــــ گڕەكك بووین ھمووی خزم و كســــوكار بووین، جا ئوكاتیــــش عیــــب بوو تۆ تماشــــای

دراوس یان خزمكی خۆت بكی.* مـــادام ئوەنـــدە فقیر بووی، ئـــی چۆن ژیان

ھاوسریت پكوەنا؟ ،زانكۆی موســــ وە چوومپــــاش ئ -لو بشــــی خۆمان (زمانی ئینگلیزی) بشــــی ھرە زۆری قوتابییــــكان كورد ٦-٧ ل كــــچ و كوڕەوە، جگــــبوون بقوتابی توونســــی، كــــ ھاتبوون لوێ دەیانخونــــد، یــــك تاكــــ عرەبمان لگڵ بــــوو ئویش كوڕ بــــوو، ئوی دیكــــ ھمووی كچ و كــــوڕی كورد بوو، ڵ بوون بكت و تپاڵ سیاسوێ للسیاستی ئوكات، چاومان دەگا و ئو ھاوســــرەی ئستاشم ل زانكۆ ناسیم و

ژیانی ھاوسریمان پكوەنا. ند كاری كردۆتری نووســـین، چكاری ســـكرت *

سر ژیانی تایبتیت؟- رۆژنام خۆی كاركی قوڕس، ئگر یكك رۆژنام بكات ئیشی خۆی كمن رۆژنام ،ئارەزووی خۆشم ھاتووم بكاتكی زۆرت ل دەبا، من ك نووســــر میشھ ڕەش بوومرپرســــی الپیان بكاركــــردن لالی من كۆتایــــی نبووە و ھرگیز كاركردن الی من سعات نبووە، مــــن ك ھاتووم ل ژووری خۆم ئیشــــم كردووە ھتا ئیشــــكم تــــواو بووە، ئســــتاش وەكو سكرتر ب سكرتری كاتكــــی یكجار زۆری لــــ بردووم و

ل بــــرادەران و خزمــــان و ل ماوەش بووم، چونك زۆرجاران لرە كۆمك ئــــو دەرفتم یھ ی رۆژانرۆژنامنیی بیانخونموە، شــــو لگڵ خۆم دەیبمــــوە و دەیخونموە، زۆرجاران تووشی كشــــ دەبم و رووبڕووی ئو پرســــیارەش دەبموە، كــــ دەن: تۆ لوــــش ھــــر خریكی، لــــرەش ھر تیش لتایب؟ بمــــی ئریكــــی، ئخرۆژنامــــی خبات ســــرەتاكی ھیچ رۆژك پشوومان نبوو، ھموو رۆژانی ھفت رۆژناممان دەردەكرد، بم ئستا كارگی ئنجوومنی ئــــوەی لپاش كۆبووینوە و بیارماندا ئستا رۆژانی ھینیمان پشووە و كمك ل پشووداین، ئو رۆژانی ھینیی ھــــم بۆ ماوە و ھمیش بۆ ھندك شتی خۆم، ك لگڵ

برادەران دەچم دەرەوە.* ل بواری نووسیندا، یكم نووسینت كی و چۆن

و لكوێ بوكردەوە؟ بوو ك وكاتــــم نووســــینم ئكــــی - ل زانكۆی موســــ چووم ١٩٧٨ ك لــــكۆلیژی ئاداب بشــــی زمانی ئینگلیزی، لوێ ب سرپرشــــتی مامۆستا عزیز نجو گئ ،(ســــتا دكتۆرەئ ك) ردیگكوردانی لوێ بووین، گوتی با دەست ب وەرگان بكین، منیش لبرئوەی ھر خۆم خولیای خوندنوە و نووسینم ھبوو، ئو پۆژەی مامۆســــتا عزیزی زۆر سرنجی راكشام و یكم وەرگانم ئوكاتی كرد ك (بولبول و گوباخ) بوو ل نووسینی (ئۆسكار واید) بوو ئوكاتی وەرمگــــاو ل بوكراوەیكی شــــوەی گۆڤار، ك ماوە ماوە دەردەچوو بناوی ئدەبی بگان، یكم نووســــینم لوێ

بوكردەوە.* دوای ئـــوە چۆن پرەت ب قۆناغی نووســـینداو گیشـــتیی ئوەی، ك ئستا ســـكرتری نووسینی

رۆژنامی خبات-ی؟- لــــ پاش ئوە ھر خریكی ئینگلیزی بــــووم، ماوە مــــاوە شــــتم وەردەگا و ئو دەرفت نبوو ل شــــونك بوی بكمــــوە ھمــــووی لــــ ماــــ بوو، بــــم بۆ خۆم ئیشــــم لســــر دەكرد، شــــانۆگرییك و دوو س شتی دیك و چند پارچ شــــیعركم وەرگا، ل پاڵ ئوەشدا چیرۆكیشم دەنووسی تا (١٠-١٢) چیرۆكم ك نووســــی، ئیتر ھر خریكی ڕین ھات، كوە بووم تــــا راپندنخوراپڕیــــن ھــــات دەرفتــــی بوكردنوە زیاتر بوو، ئیتر دەســــتمپكرد ئوكاتی رۆژنامی برایتی بــــوو، ل رۆژنامی بابتكــــم بوكردەوە برایتی چنــــد لســــر زمان و چیرۆك و ھتا ببیرم دێ پارچــــ شیعركیشــــم بوكردەوە، شــــتریش مامۆستا بووم لتا (١٩٩٤). پقزای ســــۆران، ك ئوكات پیاندەگوت قزای (سدیق). ل ١٩٨٣ تا ١٩٩٣ لوێ دامزرام و لــــ ١٩٩٣ گڕاموە ھولر، رەتای ١٩٩٥ ھاتمكۆتایی ١٩٩٤ و س ل رەتا وەكو وەرگتی، سی برایرۆژنام كــــی زۆر وەكــــو وەرگھاتــــم، ماوەیكارمكرد دوایی نووسر، دواتر پیامنر ــــدا ھاتم لدەرەوە، ئیتر پ و چوونــــوەرگ و كاركردن ل الپڕە و نووسر و ڕە و دواتریش بوومرپرسی الپدواتر ب

سكرتری نووسین.* بو پیی ل سرەتای كاركردنت ب وەرگان دەســـتت پكردووە، ئمۆی وەرگانی كوردی ل چ

ئاستكدا دەبین؟- ئــــو وەرگانانی لــــ رۆژنامكان دەكــــرێ، لبرئوەی شــــتی ب پلن و بخرایی دەكرــــن وەرگانی پوخت نین، بم لبر ئو دەرفتی لدوای راپڕین رەخساو ل ئستای كوردستان

ئو ھموو ســــنتر و بنكــــ و دەزگای چــــاپ و بوكردنوە ھیــــ، ب تا ئستا شــــتی باش كراوە و زمانی كوردی وە چــــووە بــــشــــرەو پزۆر زۆر بــــتایبتی ل ھندێ كاری وەرگاندا ھر لزەتــــی ل وەردەگری، راســــت زۆرە، بم بشــــوەیكی گشــــتی شتی باش ر دەتوانی روو لنســــتا خوكراوە و ئبكاو تربوون كتبخانكانی كوردستان و چژی خــــۆی لو كتبان بدەســــت بنی، ك جاران ناچار دەبووی یان ھانا بۆ زمانــــی عرەبی ببی، یانیش ئگر یكك زمانكــــی بیانی بزانیبای رووی لو كتبان دەكــــرد، كتبی كوردی زۆر كم بوو، ئوانی ھشبوون ل شیعر و چیرۆك تندەپڕین، بم ئستا ھموو جــــۆرە كتبك ھی كتبی فلســــفی و فكری و زانســــتی و ئدەبی و رۆمانی گورە گــــورەی باش باش وەرگدراون و كتبی مژوویی بــــاش وەرگدراون، ئستا ل وەرگاندا شتی زۆرباش كراوە و ئو دەزگایان ب ھموویان كاری زۆر

باشیان كردووە.* ئمـــۆی رۆژنامگـــری كـــوردی ل چ ئاســـتك

دەبینی؟- ئگــــر ب دوو دیو تماشــــای بكم، بدیــــوی یكمیان ئگر وەكو كوردك تماشــــای بكم، بــــ رۆژنامیكی زۆر ھی و خكك زۆر ئستا لكاری زۆر بالموە ئوە ،نووسیدایرۆژنام شاوە، چونكرنجمی راكو ســــ خۆشبراســــتی جاران كورد ب حسرەت بوو ،بھ كــــوردی بزمانی رۆژنامیكی راست بزمانی كوردی دەنووسرا، بم ئوەی دەنووســــرا تعبیــــری ل كورد ندەكرد، بم ئگــــر ب دیوەكی تر م، زۆری و بــــۆری و بماشــــای بكتتامییــــك لناو دنیــــای رۆژنامگری كوردیــــدا ھی، ب تایبتــــی ھندك نووســــین و ھــــواڵ، كــــ دەیبینــــی و بــــ تاقتــــت دەكات، دەیخونیــــوە لجیاتی ھانت بدا ب تاقتت دەكا، بۆ نموون مــــن گریانم دێ بۆ ئو نوەیی وە و شت دەنووسو جۆرە بیردەكاتبو بو جۆرەی ئو شت شاراوان نمایش دەكا لســــر الپــــڕە، ك بــــالی من ھندك شت لناو ھموو كۆمگایكدا ھی، ھی ئوە نیی بت ســــر كاغز، ز، بر كاغســــ نندەیھ وانم ئببۆچوونی من ئوەش دەگڕتوە بۆ كم شــــارەزایی و كم توانایی ئو نووسرە یان ئو رۆژنامنووســــ، چونك ئستا زۆربی ھرە زۆری رۆژنامنووســــانی كورد ئوانی لو بوارەی ئیش دەكن، بــــ تایبتــــی الوەكان لزمانی كوردی بوالوە ھیــــچ زمانكی دیكــــ نازانن، كچــــی دەرفتیش ھی بــــۆ فربوونی زۆر زمان، ئگرچی جاران تلفزیۆن نبــــوو، یــــان بوشــــوە برفراوانی نبوو، یان تكوی بو جۆرەی ئستا ی دەدا لوك ھكانم خبوو، بنرگی رادیۆ و چند رۆژنامیكوە بۆ خۆی خۆی فــــری زمانكی دیك بكات، كچی ئســــتا ئو دەرفتــــش ھی و بۆی ،وە ناچو زمانپیر ئــــك بخ یی و بڕەری بگســــتای رۆژنامئ

.یدا ھكی ترییروبس* پتوای لدان ل كسایتی خك ئوە ئازادی

رۆژنامگریی؟- كشی ئمۆی رۆژنامگری كوردی وای لھاتووە ل جیاتی شت شاراوەكان و بزرەكان بنت سر كاغز، ئوانی خزمتــــی برەوپشــــبردنی كۆمــــگا دەكن، ھموو ئوانی ك دەنووســــن ھیــــوا دەخوازن كۆمگایكــــی كراوە و

مۆدــــرن برھم ب، بــــم ئوان دن ب پچوانوە ئو شــــتان وا ل دەكن كۆمگاك زیاتر روو ل داخراوی بكات، من ئازادی رۆژنامگری لوە دەبینم تۆ ھموو مافكت ھیــــ لوەی ك عقت بسری دەشك و ھست دەكی خزمت دەكا و ئوەی خونر پویستیتی، تۆ ئوان دەربنی و بــــ خونری بدەی، تی لتایب وە بــــداخــــم زۆر ببــــ راستی راستب ت كرنڕەكانی ئینتپماكورد سوودی ل ئینترنت وەرگرتووە، كی زۆریشــــی لم خراپی و زەرەربــــئنترنت وەرگرتووە، ب بوای من ئو ماپڕان وەكو رشانوە وان ك خك بزی ل دەكاتوە، چونك شــــتی وای تدا دەنووسرێ ك عق قبووی ناكا، یان ھی ئوە نیی بوبكرتوە، دەتوانم بم جۆرە خوڕەوشــــتك لناو كۆنی كوردی ھبوو، ئو خوڕەوشــــت لناو گواســــتیتیانوە ھاتوون كورد كۆنی سر ماپڕەكان، ك بالی من ئوە زۆر رۆژان بك تیشــــم پناعو ق زەونقكار من ئوەی لسر ئنترنت بدوای ھواڵ و بابت بگڕم، بم زۆرك لو م، كماشایان ناكن تسئ ڕانپمازۆرجار وابووە ئگر برادەرك تلفۆنی بۆ كردبــــم و گوتبــــی ئوە فن شــــت نووســــراوە، ئوجا ناچار بووم ئگر كاتم ھبووب چووم خوندوومتوە، ئگینا ناخونموە لبرئوەی بریندارم دەكا و واملدەكا میللتكم لبرچاوی بكوێ ب تایبتــــی ئوانی ل بواری

نووسین و رۆشنبیرری ئیش دەكن.* وەكو رۆژنامی خبات ھی سووری كاركردنتان

لكودای؟- بمانــــای ھی ســــوور، ئم ھی سوورمان نیی، ئوە ئمن ل (١٩٩٤)ەوە لــــ برایت و خبــــات كاردەكم، بم ئم دەزانین چ كاریگری لسر دەكاتن خۆمانی لــــ نادەین، یانــــش زۆرجار وادەب ناچارین بپی سیاستی ھرم كوردستان ئیش دەكین، ئوەی لگڵ می كوردستان بگونجرتی ھسیاســــبالی ئمــــش گونجاوە، ئوەی لگڵ گونجن كوردستان سیاستی ھرمی ئوە بۆ ئم ھی سوورە، ھر شتكی نتوەییــــش ھبــــ ئم لــــ خبات بومان كردۆتوە ب قیدوشرت، جا

.كی كوردستان بنر شوھل* چند سا سكرتری نووسینی خباتی؟

.وە بۆ چوار ساڵ دەچئ -* عـــارف قوربانی سرنووســـری رۆژنامی ئاســـۆ بوای وای پویســـت سرنووســـر و ســـتافی ھر ،ردا بســـك گۆڕانی بك ٣ ســـاڵ جاریرۆژنامبـــو مانایـــی دە ئم ك باســـی دیموكراســـی دەكین ئگر خۆمان ھر كورسییك بگرین و بری ندەیـــن چۆن داوای گۆڕانكاری گورەتر بكین، تۆ

قست چیی؟- ئوەش دوو دیــــوی ھی، دیوكیان ئگر بو فنتازیایان تماشای بكین، -٣) ل ك كنر شوھ وە لمان ب٤-٥) ســــاڵ تپڕی جۆرە مللكت بۆ دروست دەكا، بم دیوەكی دیك ئگر پســــپۆڕییت و كارامییــــت لبرچاو بگرین مانوە ل ھر شــــونك پسۆڕی و شارەزاییت بۆ زیاد دەب، ئگینا كس حزی ل نیی ھتا ھتای ل شونك بمنتوە، حزدەكا ھموو قۆناغكان ببتــــن، پموایــــ ب حوكمــــی ئوەی لسرەتاوە ك ھاتم ناو رۆژنامگری لبــــارەی ئوتــــۆم شــــتكی رەنگــــرۆژنامگری و نووســــین و دەرچوون و و ئیشئ دەنووسی، كن و شــــتانئزۆرەی ھی، چونك ئیشــــكی یكجار زۆر گران و ورد و حساسی ھی، بم رەنگ ئگر جاران ب سعاتكی ھواكم زۆرجاران ئســــتا رەنگ ،بنووسیبایب ٣ دەق ھواكی دەنووسم، ئوەش كاریگر ئو ماوە زۆرەی ك ئمن لرە ئیشم كردووە، كاك عارفیش راستدەكا و ،یكیش ھمان كاتیشدا نا راستییھل ل تۆ ك وەیی ئكناراســــتیی چونكشــــونك بووی ئزمــــوون وەردەگری، ك ئزموونت وەرگرت ھاوكاری خكی دیكش دەكی و دەتوانی ببی مامۆستای

خكی دیكش. ،بات ئۆرگانی پارتی دیموكراتی كوردســـتانخ *وەكـــو خبات چنـــد توانیوتانـــ پیامی پارتی

دیموكراتی كوردستان وەكو حیزب بگینن؟- وەكو ســــتاف پموای تــــا راددەیكی زۆر توانیومانــــ ئو پیامــــی پارتی بگینیــــن، ئم پیــــەو و پۆگرامی پارتیمان خوندۆتوە و پیام پارتیشمان خوندۆتــــوە ھــــر ل ســــرەتاوە تا موایزراندنی، كادیری حیزبیشم، پداموەكو خۆم توانیومــــ ل حیزبك خۆم

بگم و لگڵ حیزبكی خۆم قاببموە و توانیوم ئو پیام بپی پویســــت و بپی ئــــو رۆژگارە بگینین، بم

.شتاش زۆر مابھ رەنگ* دەرنچوونی رۆژنام كوردییكان لرۆژانی جژن و پشـــووە فرمییكان، قسی لسر دەكرێ، وەكو خبات برنامتـــان بۆ ئوە چیی؟ پتوانی لم ئاگا دەب ش و بب ری كـــورد بندا خورۆژانـــ

ل گۆڕانكان؟- ئمــــۆ جگ ل رۆژنام ھۆكاری تری وانئ ،یفزیۆن ھلوەكــــو رادیۆ و ت تدەچ لبرئــــوەی ئاسانتریشــــن، ھموو ماك و كابرا دانیشتووە خریكی كار خۆیتی و دەشــــتوان گوێ بگرێ، ئوە كشــــیكیان، كشی دووەمیان: ل شكردنی رۆژناموازی دابۆ شمئكوردســــتان شوازكی سســــت و خاوە، دوایی ل كۆمگای كوردەواری لرۆژانی جژن بــــ تایبتی جژنــــی رەمزان و قوربان و جژنی نورۆزیش ك لدوای راپڕینوە بھای خۆی وەرگرتوە، لو رۆژاندا ژیان رادەوەست، ن دوكانك دەبینــــی و نبازاڕــــك و ئۆتۆمبلكی ئیشكردن دەبینی، رەنگ ئوە ھۆكاركیان رۆژانــــی پشــــوو رۆژنام لــــ ك بــــدەرنچ، چونك ئم تاقیكردنوەمان ھیــــ، پاش ئوەی رۆژانی شــــممش بووە پشوو ل دامودەزگاكانی حكومت، ئم ھســــتماندەكرد و ك خباتیشمان خبــــات رۆژنامــــی دەردەكــــرد، بۆی ،ممكشدەكرا تا رۆژی یشنداب

ئو بیارەشماندا.* بۆچوونك ھی كـــ زۆرجاری تریش گوتراوە، ئویش كوردســـتانی نوێ بۆ ســـلمانی و خبات بۆ ھولر، ئایا نووسینگی سلمان رۆژنامی خبات چنـــد چاالكن و ھویانداوە رووداوەكانی شـــاری

سلمانیش لناو خبات شونی خۆیان بكنوە؟- ئــــو بۆچوون درژكــــراوە ئو ماوە رابردووەیــــ ك ھموومــــان رقمان لی دەبتوە، زروفك ھات دروســــتی كرد كــــ وای ل ب، بم بــــ پچوانوە من وەك خبات قســــ دەكــــم، خبات ،یموو شارەكان ھھ ی لنووسینگنووســــینگیكی گورەی ل ســــلمانی ھیــــ، ئگــــر ئســــتاش تماشــــای الپڕەكان خبــــات بكی، چ الپڕەكانی ھواــــی ناوخۆیی یان لــــ ریپۆرتاژ، بقــــد ھولــــرێ زیاتریــــش ھوای ،ك نییھیچ جیاوازیی ،دایمانی تسل وێ رەنگشكردن لتی دابم چۆنیب

ئوە قسی لسر بكرێ.* بۆچی؟

كشــــكردنداب وە نازانم، چونكئ -پیوەندی ب ئم نیی، دەزگای تتر ھی ئو دابشــــی دەكا، بــــم وەكو ئوەی خبات ل ھولــــرێ بوترە، رەنگ ل سلمانی ل زۆر كتبخان دەست نكوێ، چونك من بگم ھی زۆرجار ھی خك دێ شتكی بوبوویتوە یان بات، دەخ ڕێ لك دەگدوای شتبخبات ل بازاڕی دەست ناكوێ، ئوە

كشكی لكوی، ئوە لی نازانم.* رای كریـــم قادری ســـكرتری رۆژنامی خبات لسر دەزگای بدرخان و كارەكانی و ھفتنامی

بدرخان چیی؟- رز و سوپاسكی تایبتیم بۆ كاك حمیــــد ھی، پشــــتر كاك حمیدم تنھا لــــ دوورەوە ناســــیبوو، بم كرد بیكوە گشــــتكمان رككوت شــــداریكردن لمانیا بــــۆ ببــــۆ ئسایادی (١٠٩) ســــای رۆژنامگری كوردی ك لــــوێ دەزگای بدرخان و دەزگای ھاڤیبــــوون بســــتایان، ئوە وایكرد لــــ نزیكوە بۆ مــــاوە ١٥-١٦ رۆژ بیكوە بیــــن، ك كاك حمیدم ناســــی بۆم دەركوت كوڕە كرمانجكی ماندووە، ئوە زدەڕۆییش نیی بكو وام ناسیوە، خریكی خزمتكردنی ئو بوارە و وشــــی كوردیی. بدرخانیش ناوە ناوە دەیخونموە براستی زۆر ل بابتكان سرنجم رادەكش و زۆر دەتوانم دەخونموە، بابتكانی لبــــم ھفتنامــــی بدرخــــان رۆی مژوونووسك دەبین، مژوونووسك ك ب تایبتی لزاری ئو خكانی بشدارییان ل مژووی كورد كردووە، ئو دێ دیداریان لگڵ دەكا و شتكان ی قسســــانو كوە، جا ئتدەگدەكن تا چند راستگۆن ل گانوەی شتكان ئوە پیوەندی ب كسایتی خۆیانوە ھیــــ، بم بدرخان ئو رچكیی شكاندووە و پموای رۆژەك ن باس لك بكانر خگرۆژان ئ لمژوویكی دیاریكراوی كوردستان بكن بــــ تایبتی بۆ ئو نوانــــی دادێ،

بدرخان دەبت سرچاوەیكی باش.

بگم و لگڵ حیزبكی خۆم قاببموە و توانیوم ئو پیام بپی پویســــت و بپی ئــــو رۆژگارە بگینین، بم

* دەرنچوونی رۆژنام كوردییكان لرۆژانی جژن و پشـــووە فرمییكان، قسی لسر دەكرێ، وەكو خبات برنامتـــان بۆ ئوە چیی؟ پتوانی لم ئاگا دەب ش و بب ری كـــورد بندا خورۆژانـــخبات برنامتـــان بۆ ئوە چیی؟ پتوانی لم ئاگا دەب ش و بب ری كـــورد بندا خورۆژانـــخبات برنامتـــان بۆ ئوە چیی؟ پتوانی لم

- ئمــــۆ جگ ل رۆژنام ھۆكاری تری وانئ ،یفزیۆن ھلوەكــــو رادیۆ و ت تدەچ لبرئــــوەی ئاسانتریشــــن، ھموو ماك و كابرا دانیشتووە خریكی كار خۆیتی و دەشــــتوان گوێ بگرێ، ئوە كشــــیكیان، كشی دووەمیان: ل شكردنی رۆژناموازی دابۆ شمئكوردســــتان شوازكی سســــت و خاوە، دوایی ل كۆمگای كوردەواری لرۆژانی جژن بــــ تایبتی جژنــــی رەمزان و قوربان و جژنی نورۆزیش ك لدوای راپڕینوە بھای خۆی وەرگرتوە، لو رۆژاندا ژیان رادەوەست، ن دوكانك دەبینــــی و نبازاڕــــك و ئۆتۆمبلكی ئیشكردن دەبینی، رەنگ ئوە ھۆكاركیان دەبینــــی و نبازاڕــــك و ئۆتۆمبلكی ئیشكردن دەبینی، رەنگ ئوە ھۆكاركیان دەبینــــی و نبازاڕــــك و ئۆتۆمبلكی

رۆژانــــی پشــــوو رۆژنام لــــ ك بــــدەرنچ، چونك ئم تاقیكردنوەمان ھیــــ، پاش ئوەی رۆژانی شــــممش بووە پشوو ل دامودەزگاكانی حكومت، ئم ھســــتماندەكرد و ك خباتیشمان خبــــات رۆژنامــــی دەردەكــــرد، بۆی ،ممكشدەكرا تا رۆژی یشنداب

* بۆچوونك ھی كـــ زۆرجاری تریش گوتراوە، ئویش كوردســـتانی نوێ بۆ ســـلمانی و خبات بۆ ھولر، ئایا نووسینگی سلمان رۆژنامی خبات چنـــد چاالكن و ھویانداوە رووداوەكانی شـــاری

- ئــــو بۆچوون درژكــــراوە ئو ماوە رابردووەیــــ ك ھموومــــان رقمان لی دەبتوە، زروفك ھات دروســــتی كرد كــــ وای ل ب، بم بــــ پچوانوە من وەك خبات قســــ دەكــــم، خبات ،یموو شارەكان ھھ ی لنووسینگنووســــینگیكی گورەی ل ســــلمانی ھیــــ، ئگــــر ئســــتاش تماشــــای الپڕەكان خبــــات بكی، چ الپڕەكانی ھواــــی ناوخۆیی یان لــــ ریپۆرتاژ، الپڕەكان خبــــات بكی، چ الپڕەكانی ھواــــی ناوخۆیی یان لــــ ریپۆرتاژ، الپڕەكان خبــــات بكی، چ الپڕەكانی

بقــــد ھولــــرێ زیاتریــــش ھوای ،ك نییھیچ جیاوازیی ،دایمانی تسل وێ رەنگشكردن لتی دابم چۆنیب

كشــــكردنداب وە نازانم، چونكئ -پیوەندی ب ئم نیی، دەزگای تتر ھی ئو دابشــــی دەكا، بــــم وەكو ئوەی خبات ل ھولــــرێ بوترە، رەنگ ل سلمانی ل زۆر كتبخان دەست نكوێ، چونك من بگم ھی زۆرجار ھی خك دێ شتكی بوبوویتوە یان بات، دەخ ڕێ لك دەگدوای شتبخبات ل بازاڕی دەست ناكوێ، ئوە

* رای كریـــم قادری ســـكرتری رۆژنامی خبات لسر دەزگای بدرخان و كارەكانی و ھفتنامی

- رز و سوپاسكی تایبتیم بۆ كاك حمیــــد ھی، پشــــتر كاك حمیدم تنھا لــــ دوورەوە ناســــیبوو، بم كرد بیكوە گشــــتكمان رككوت شــــداریكردن لمانیا بــــۆ ببــــۆ ئ) ســــای رۆژنامگری كوردی ك لــــوێ دەزگای بدرخان و دەزگای ھاڤیبــــوون بســــتایان، ئوە ١٦رۆژ بیكوە بیــــن، ك كاك حمیدم ناســــی بۆم دەركوت كوڕە كرمانجكی ماندووە، ئوە زدەڕۆییش نیی بكو ناســــی بۆم دەركوت كوڕە كرمانجكی ماندووە، ئوە زدەڕۆییش نیی بكو ناســــی بۆم دەركوت كوڕە كرمانجكی

وام ناسیوە، خریكی خزمتكردنی ئو بوارە و وشــــی كوردیی. بدرخانیش ناوە ناوە دەیخونموە براستی زۆر ل بابتكان سرنجم رادەكش و زۆر دەتوانم دەخونموە، بابتكانی لبــــم ھفتنامــــی بدرخــــان رۆی مژوونووسك دەبین، مژوونووسك ك ب تایبتی لزاری ئو خكانی بشدارییان ل مژووی كورد كردووە، ئو دێ دیداریان لگڵ دەكا و شتكان ی قسســــانو كوە، جا ئتدەگدەكن تا چند راستگۆن ل گانوەی ی قسســــانو كوە، جا ئتدەگدەكن تا چند راستگۆن ل گانوەی ی قسســــانو كوە، جا ئتدەگ

شتكان ئوە پیوەندی ب كسایتی خۆیانوە ھیــــ، بم بدرخان ئو رچكیی شكاندووە و پموای رۆژەك ن باس لك بكانر خگرۆژان ئ لمژوویكی دیاریكراوی كوردستان بكن بــــ تایبتی بۆ ئو نوانــــی دادێ،

روونی بایع و ئشیای چوار وەرەق ب

ناوی دەومندكیان پ گوتم ك ماڵ و سروەتكی زۆری ھی و ب عارەقی نوچوانی خۆی پیدا كردووە، كچی ك پـــی دەـــی خانووەكتان چند ژوورە؟ ئـــو دەـــ: بخـــوا بایعی نبوو، بـــاش روونكی ئمجـــارە مسلك ب الیكی دیدا دەبات، یان ك تۆ ب نیازكی پاك پی دەی: ئرێ ئو ئۆتۆمبلتان ب چند كیوە؟ ئو بپل وەم دەداتوە: بخوا ئوە ھی ئم نیی، كوڕەكم ل برادەركی خۆی الی دەب ك لند رۆژوەریگرتووە چ یس ھرێ كوە!!! ئو بۆی دەباتـــھر لۆ فشی ئۆتۆمبل ل برادەركی

وەربگرت و دواتر بیداتوە؟!

باســـی كسكیان ك خۆی كردم بۆ ،نیی برپـــرس لگـــڵ بـــم ســـكی پر ر بكار گـــورە ببۆنی دەكات، كوڕەكی ئوەی ھنـــاوە، ژنـــی یكـــی و نو خا بـــ ھرزانـــی بۆ كیوە، دیاری نرخكـــی كـــ (85) تنھـــا دۆالرە. دەفتـــر

دەزانم ئـــم ژمارەی خیایی، بس بـــاوەڕ بكن ل الی ھندێ كس نك خیای نییـــ، بكو خوردەی، ئی ئوە نیی كابرا ئـــو (85) دەفترەی كردۆت دیارییكی سادە بۆ كوڕە تازە

زاواكی.بووم جڕەســـی برادەرـــك لـــالی مۆبایلكی لیدا ك ھیگرت بمجۆرە قســـی دەكرد "باشـــ ئمن چووزانم ئـــدی لبرامبر مارنگۆ نیی؟... با س وەمـــن كاتی خۆی چـــووم بئ "....ماین لبیرم سعرەكم نازانم. ك تلفۆنكی داخستوە لم پرسی: ئـــرێ ئوە چـــی بوو؟ گوتـــی ئوە كســـك ك حســـابی دەفتر دەكات، كچی بۆ ئـــوە تلفۆنی بۆ كردووم تا نرخـــی ددان پكردنوە بزان، ئو كســـی ددانیشـــی بۆ پـــ دەكاتوە برامبر ماـــی ئوان، منیش گوتم: سعرەكم لبیر نمای. لم پرسی ئو كس بۆ ناچت دكتۆری خسووسی، گوتی ئوە بڕاســـتت؟ ئوە رقی لو ددانی خۆیتی ك نانـــی پدەخوات، دختۆری خسووســـی؟! دەچیتـــ كوو ئوەشـــی گوت ك ئو كوڕە ئو ماڵ و ســـروەتی ب ماندووبوونی خۆی

پیدا كردووە.بڕوەبركـــی گشـــتی نـــا، بكو دائیرەیك، بشـــكی بڕوەبـــری راســـپاردبوو ك حیمایكانـــی خۆی ھندێ شـــتی بۆ خانـــووە تازەكی بـــۆ بكـــن، ئوانیش ھندێ شـــتی جوانكارییان بـــۆ كیبوو، گوتبووی: گوتبوویـــان: كیـــوە، بچندتـــان وەرەقیـــك و نیو. خـــۆی ل تووڕە كردبـــوون و گوتبووی: چـــۆن واتان كردووە؟ ئوانیش ترســـابوون، وایان گوتبوویان ،گرانییـــ لبر زانیبوو بخوا لوە ھرزانتر نبوو، ئویش وە، چونكنســـتا دەیبگوتبووی: ئ ی لكنرخ ی من نابشـــیای مائ

چوار وەرەق كمتر ب؟ل الی ئم زۆرك لوانی ب حقی خۆیان و بـــ ماندووبوونـــی خۆیان دەومنـــد دەبـــن، وا دەزانن ھموو ،وانی ئپارەكـــ ك چـــاوی لخبۆی ھمیش ماكیان دەشارنوە، جاری وا ھی ل ترسی ئوەی خك بزانـــ ئو كســـ پـــارەدارە، ھیچ پرۆژەیكی پ ناكات، ك ھم قازانجی خۆی بت و ھم قازانجیش ب خكی دی بگینت، كچی ئوانی بمالو بـــوال پارەكیان دەســـت كوتووە، دەی شیری دایكیان، بمنت خرجی دەكن و دەیكن دیاری و تخشـــان و

.وھایدی برا ئن، ئخشانی دەكپ

(١٢) ببا ھ

سنگر زراری

نیوا

نامۆژ

ی ردار

دی

ی سوورمان نییبات ھخ بات: لی خری نووسینی رۆژنامریم قادر سكرتك

باوكی بناروتی ســرەوە، ناونیشانی ئو تمن منداكی كــ ،(بــنــار)ــــــــدەم ــ، لــ شــوــكــدا ب ٧ ســانپرسیار چندین پرسیاركردنوە باوك :باوكی دەكات و دە ئاراست

رۆژنامنووسی چیی؟ :وە و دەمی دەداتش وەكباوك سك ــو ب ــووس ــن ــام رۆژن كچم رۆژنامنووسی كاری ك دەگوترت

دیــدار و ــواڵ ھ ھرچی و ــات دەكو ھاووتیان خمی و ــۆرت راپ و راستییكان كشفكردنی و شقام ل ــت دەس بئاگاھنانوەی و كموكوڕی و گندەی و نابرامبری ئاشكرا ــارانــش ك ــو ئ ھــمــوو و دەكات، ك دەبت ھۆی پشلكردنی گریش دەكات لروەری یاسا و رس توترسی بكم وەی، كر ئرامبب

سر ئاسایشی نتوەیی.. ھتد

كمك و ــ ــســان ق ئــــو پــــاش وردبوونوە، لپ كچك ب باوكی مام وەكــو ناترسی باوك :ــ دە

سۆرانی مام حم بتكوژن!! باوككش حپسا بوو، ل ئاست ئو قس زالنی كچ تمن حوت كمندا چونك سانییكی، باش مامحم)ی سۆرانی (شھید ئاشنایتی ساڵ چند و دەناسی ــووە، ــڵ بــنــمــاــكــی ھــب ــگ لبگریانوە چاو و بھمنی بۆیبۆ قوربان ب :ــ دە كچكی بدەمكوژن. ئدی بیارمان نداوە تا

زانكۆ تواو دەكیت ھاریكارت بم ... م. كچكنا ... نا ... نامكوژن گیانباوكی ب ك نسا حوت تمن دە: ئدی بۆچی سۆرانیان كوشت.. ئوەی بب پشۆكاوەكش باوكچاوەڕوانی ئو پرسیاران بكات پی شھیدكرد، سۆرانیان كچم گوت: دەگڕن.. بكوژەكان بدوای بم

ئمۆ یا سبی ھر دەیاندۆزنوە.ســدان و دەیــان و پرسیارە ئــو و مــنــدان لنو دیك پرسیاری خانوادەكان دەكرن و تووشی ترس تایبتی ب ،بوون ڕاوكــــد و

مندانی ئمۆ ك ب راستی وردبین و چاوكراوە و مشكوونن و ناخوازن ئاوا تیرۆریستی كردەوەیكی لژیانی باوكیان .. برایان.. خوشك و

دایك و كس و كاریان تبچت...بۆی ئو پرسیارەی ئو كچ تمن خۆیتی جگای ،نــســا حــوت

ئگر ھوەستی لسر بكرت. مح ــی مــامــ ــۆران بــۆ زانــیــن سكــردەوەیــكــی لــ ٢٠٠٨/٩/٢٠ لــكركووك شــاری ل تیرۆریستی ئستاش ــو ــاك ت ــــرا.. ك شــھــیــد

بكوژەكانی ندۆزراوەتوە.

باوك ناترسی بتكوژن

بناری حوت سان

كریم قادر - ٢٠٠٨

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

12

ئا: ھونری بدرخاندارا محمد علی ســــبارەت بدوایین كاری خۆی گوتی: لپرۆژەی داھاتووم شــــتك كاریكاتردا لبواری دەموێ بكم بــــۆ ئــــو كاریكاترانــــی ھر ل حفتاكانــــوە تاكو ئســــتا وەكو ئرشــــیفكی كاریكاتری نو بوخچی دەموێ ،مــــھ خــــۆم كــــوردەواری نمایشــــكی پ بكم و ل ھموو شار و شارۆچككانی كوردستان نمایشی بكم، ك ئستا ل الینكی وا دەگڕم بتوانم

ئو كاریكاتران ب چ شوازك نمایش بكــــم بۆ ئوەی ببن ئاســــانكارییك بۆ من، ئوە وەكو پشــــانگا ھروەھا كاری تریشم ھی و پشانگای تریشم دەب لســــر ئاســــتی ھونری خۆم و وەكو ســــتایلی خۆم، خۆشبختانش ئســــتا ل دوو كاری ھونری ك بڕز (قوباد تابانی) لــــ ئمریكاوە داوای بــــۆ ھونرمندانی كردووە پشــــانگا شــــوەكار بكاتــــوە، ك مــــن یكك بووم لو بشــــداربووانی بۆ ئمریكا

ك دەبماوەی ســــا دوو تابلۆ ك بئو دوو تابلۆیم چۆت سلمانی، جا نازانم چیان كرد و چیان نكرد بۆ ئو پشانگای ك ل واشنتۆن دەكرتوە، شتكیش ھی ك شــــانازی پدەكم، بڕز نوزاد ھادی داوای لكردم و دوو تابلــــۆی من بووە موكــــی كتبخانی گشتی ھولری ئستا ك ب كتبخانی "كۆرییكان"ناســــراوە، ك دوو تابلۆی

گورەن و زۆر شانازیان پوە دەكم.دارا محمد علی ئســــتا ســــرقای نووسین و بۆ دوایین پۆژەی نووسینی خۆشــــی گوتی: دوا كاری نووسینم ئو كتبی شــــانۆكارانی ھولــــر(١) بوو ڵ عوســــمان بیســــمن و كاك ف ك

ئنجاممان گیاند، پش ئو كتبش كبكت تم چاپكــــرد كبــــی پۆرتركتدەتوانیــــن نــــاوی ل بنیــــن كتبكی منھجی بۆ ئوەی فرخوازان سوودی ل وەربگرن، ك چۆن ونی ئینســــان دروســــت دەكرێ، ھر ل پۆرترتوە توبك و موفرەدەی كئ تاكو دەگاتناو كاركی ھونری تابلۆیك، ئینجا ھر ل ســــكچوە دەســــتم پكردووە (بیرۆك) و توژینوەی موفرەداتكانی لشــــی ئینســــان تا دەگات پۆرتركی نیوەكی و چارەكی و كامل و پۆرترتی لســــروتت كبكت ھونرمندان، وەكو باسیشــــمان كردووە لگڵ كاك حمید بدرخان ئایا برگی دووەم یان

بشی دووەمی ئو پۆژەی ئوە چاپی دەكیــــن بۆ ئوەی براســــتی تربی و ببت كتبكــــی وەكو خۆی، ئوەی تر ك ئستا وەكو نووسین خریكم كتبكم ھیــــ بنــــاوی (٣٤ یــــان ٣٥) بابتی وەیان لوەكاری كوردی، ئری شھونتریشم كتبكی چاپخانی، ھروەھا بــــۆ مندان بناوی پیــــڤ و نیگار و بردەوامــــم ل نووســــینكانی خۆم و پنا بخــــوا ھواش ھــــواش ئوەی ك ل دەســــتمان ب بتوانین دەیكین، چونك براســــتی ھونری كوردی ھر پراكتیك نیی، نخر ئوەی وەكو ھزر و بیر پمان ھق بتوانین خزمت بو الینش بكین، چونك ئو الین زۆر

زۆر پویست و دەتوانم بم ھاوسنگن لگڵ یكتری.

ھونریژمارە ١٩ - ١٠٨ - دوو شمم ٢٠٠٨/١٢/٢٢ی زایینی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعود ئیبراھیم مال ھمزە

masoud_ibrahim_ar@yahoo.comژانی گل

ژانی رۆمانی روون ھموومان الی وەكو گل ل نووسینی رووناكبیری گورەی كورد ئیبراھیم ئحمدە و باس ل ئش و ئازار و

ژانكانی میللتی كورد دەكات.فیلمی ژانی گلیش ل دەرھنانی جمیلی كراوەت و یرۆمان ئو ھمان رۆستمی و خــۆیــتــی جی بــراســتــی كــ فیلم،

ھیشدەگرێ لسری بنووسرێ.دوای ئوەی سای ٢٠٠٧ رۆمانی ژانی گل لالین جمیلی رۆستمی و بسرپرشتی رەتا لفیلم و س ری خالقی كرایزھمبشك ل شارەكانی كوردستان نمایشكرا، دواتر بشداری ل چند فستیڤاك كردو وجارەیان لم ئوە، بنایتیشی ھخرۆژانی ٩ تا ٢٠٠٨/١٢/١٢ ل ھۆی پشوای جماوەركی نمایشكراو ھولر شــاری یكجار زۆر ئامادەی بوون، سیركردنی ئگرچی سیركردنی بلیت ب فیلمكش ــــم ھــر ــــوو، ب بزۆر خــــكــانــــكــی ھاتبوون سیركردنی ــوەش ئ ،كفیلمدەمانھنت سر ئو ئگر ك بــوایــی ماناو فیلمك ھــر ،بیامی خۆی ھپ ماوەری دەبوا جئ ئامادەی خك و بیبین، لبرئوەی ــ ھـــــنـــــدـــــك لدەن دەرھنرەكان سینمایی فیلمی سیری كــوردی بینری واب قسكیان یوانل ناكن، كوردی بۆ فیلمكانی خۆیان، ك ھیچ خاسییتكی شییھاوب و زمانو ئ دانییماییان تسینسینما زمانی دەن پی ك جیھانییی ئگینا دەكــن. قسان ئو بۆی ،نییانبۆچی ل فیلمی ژانی گل تا كۆتاییكش خۆی یان و بستھ كسك نمبینی

.ب ج كریك بكات، یاخود ھۆخئگر بم سر ناوەرۆكی فیلمكش ئوا (ژانی دەیم براشكاوی زۆر و بڕاستی ك فیلم سینماییانی لو ككی گل) چژم لی وەرگرت و ھستمكرد فعلن ئوە ژانی گل، ئازارەكانی من و ھموو كوردك چونك ،نجیھانی دەناسوە و بتدەگمامی نعاق زۆر دەرھنر براستی بایخی زۆریــش كردبوو، كدەق لگڵ ب سردەم و كاتی رووداوەكدا بوو، ئوە كاركی فیلم ئو ونگرتنی لوەی جگزۆر جوانی بۆ كرابوو، ب تایبتی لكاتی خۆپیشاندانك چونك براستی ركخستنی .نیی ئاسان كاركی كخ ھموو ئو كۆنكاندا للوپك بكارھنانی ل یان

دەرھنر زۆر عاقن مامی كردبوو.برادەركوە ھندێ جاریش لدەمی چند زومی رۆستمی جمیلی ك دەمبیست، كــردووە ئحمد ئیبراھیم دەقــكــی لـــم بـــڕای من و شــــوانــدوویــتــی، بلنوان ھبوو زۆربــاش ھاوسنگییكی دەقك و فیلمك، ئو قسیشم لخۆوە ژانی ساك چند پش بكو ،نیی وە و لندۆتدم خوحملی ئیبراھیم ئگ٢٠٠٨/١٢/٩یش ژانی گلی جمیلی رۆستمیم بینی و ھر وامدەزانی ئوە كتبكی لناو دەستم و لگڵ رووداوەكان خریك یك چونك ھدەدەموە، الپڕەكانی یك زیرەكان می زۆر بمیلی رۆستراستی جب ب درژە توانیبووی باگ فالش لرگای و بكات تر ل بینری و بدا كچیرۆكدیار ب كاتژمر ماوەی ٢ بۆ بینر وابكا ز لردەوام حو بــ وە دابنیشیكفیلم

گۆڕانی رووداوەكانی ناو فیلمك بكا.بچكۆلیش نووسین ئــو كۆتایی ل كاتن یوانل نووسین ئو ئگرچی بم ،كفیلم ل دەقیقیك بارتقای بشداربووەكانی ئكترە رۆــی ناكرێ وەكو (نزار سالمی، رناس وریا، عبدولی ئیبراھیم ژیان كۆیی، شلر حمجوان، سوارە عومر ئاسۆ ھژار، مام خیات، بكین، لبیر تر ئكترەكانی ھموو و لبرئوەی بڕاستی سلماندییان ئكتری ئكتری لگڵ جیاوازییكی ھیچ كورد جیھانی نیی، بو مرجی دەرھنری باش

ھب كاریان لسر بكا.

مسعود ئیبراھیم

پرۆفیشناڵ

دارا محمد علی و پشانگایكی گڕۆك

دەشـــن موراد یكك لو كچانی جیا لھموو بژەر و پشكشـــكارەكانی تری كورد ل شوازی جوو و جلوبرگی دەركوتووە، لو دواییشـــدا دەشن ب گۆرانی ھالھۆپ وەك گۆرانیبژك خۆی ب خك ناساند، ئو ل پناس و ناساندنیشی خۆشـــی دەـــ: دەشـــن كچكـــی زۆر بســـیت و راستگۆی لگڵ خۆی، چی ل د لگڵ ھاوڕێ و بگانـــ و ھموو كس وای و بیك كاراكتر دەجووتـــوە. بۆیـــ ئـــو دیدارەمـــان لگی

سازدا...ئا: ھونری بدرخان

* زۆر عجوولـــی، لـــ مندایـــش وا عجـــوول بووی؟

- نخر، ب مندای زۆر فقیر بووم، ھتا ھمــــوو ماكم پاك دەكردەوە، جلم قد دەكرد، حوشــــكم دەشۆرد، ســــفرەكم پاك دەكردەوە، ل ھشت ھا كچیان دەگوتــــم ئوە پییســــائســــمرەكمان.. كچ رەشكمان، ندا وابزانم لھۆ چووینــــ م كبتمنی ١٦ ســــاییوە زۆر شــــیتان بوومــــ، پش ئو تمنــــ زۆر ئارام

.بووم* ئوەنـــدەی لـــ ســـلمانی ژیای قت شـــڕت

كردووە؟- ب دنیاییوە.

* سرت شكاوە؟- نا ئبد سرم نشكاوە.* ئی ل ھۆندا شڕت كردووە؟

لگـــڵ كـــردووە شـــڕم لـــوێ -ھۆندییك بـــوو، من قت ل خكم نـــداوە، حزیش ناكم، بـــم ئو كچ ل تیمـــی دوو گۆی من بوو، زۆر شقاوە و پیاوان بوو، تمنی ١٦ ساڵ بوو جگرەی دەكشا و شتی زۆر خراپی دەكـــرد، ئوجا لـــ ژووری خۆگوڕین ھمووجار دەچوو قمسی كچكانی دەخســـت ناو توالیتكوە، رۆژكیان وای ل قمسكی منیش كرد، منیش ھاتم ژوورەوە گوتم ك وایكرد، ئینجا كی لشت ك كوردیش زۆر تووڕە دەب ویش پوایكرد؟ ئ دەكرێ، گوتم كـــدەكنی، منیش چووم الی گوتم چۆن دەتوانی وا بكـــی؟ ئوەندە ب برزی دەنگم برزكردەوە، ئو كچ ب حیساب دەستی ھی و زۆر ئازای و كس پی ،ی دەترســـس لموو كرێ و ھناومنیش كچكی بچكۆل و زەعیف، ئوەندە ب دەنگی برز بسریدا قیژاندم بس ب دەنگم ترسا، گریا و ھت رایكردە حمامكـــ، ئینجا ھنـــام ملم گرت و كشـــام ب دەرگای توالتكوە و دوو

رۆژ ملی سوور بووەوە. ڵ كگـــداریـــت لی دنـــدا نامـــھۆ لـــ *

گۆڕیوەتوە؟- ئگر ئســــتا ونی مندایم ببینی ب مندای زۆر ناشیرین بوویم، نام ل وەیستم ئبم مستا جوانم، بئقوتابخان كس سیری منی نكردووە دەكرد، لیری منی نس ست كو ق ،كپۆل ك بوو لكوڕ زم لوە حمدبم ھر لدما بوو پمنگوت، ھر

سیرم كردبا بس پم پدەكنی.* بۆچی؟

- لبرئــــوەی دەموچاوم توكن بوو، قژم بوبــــوو زمانكم باش نبوو تا ١٦ ســــای یك كوڕ نبووە ب خۆشم

دەوی.* ئوە كشفت كرد، ئی دوای ١٦ سای؟

- یكم كوڕ كــــ گوتم واو ئوەم زۆر قوتابخان كان كمن و كچ ،ال جوانتواو دەبــــوو لوێ دوای ســــعات ٣ مئیتر ئ ،واو دەبــــت قوتابخانــــچووین ل توالتك خرا خرا خۆمان حازر دەكرد و سووراومان كرد، چوویندەرەوە و وەســــتاین، ئینجا ك ئوان لگڵ گروپكیان ھاتن گوتم ھاتن ھاتن پكنین، ئینجا ئویش ھات بردەمم و دوو س قسی لگڵ كردم و گوتی چی دەكی، چی ناكی؟ حزدەكی بیانی تینا كك وە نان بخۆیــــن، لكیب ك تنی ئیسراحشــــو قوتابخان لسعات ١٢ ئیسراحت، ك لوێ وەكو گروپ كچ و كوڕەكان دادەنیشن و نانمان

.وێ ئاوایخوارد، ل* یانـــی كســـك نبـــوو ل ژیانتـــا وەكو (بۆی فرند) ك بیكوە پیاســـ بكـــن و ماوەیكی

باش لگڵ یك بسر برن؟

- ئــــو كــــوڕە بــــوو، ئوە شــــتكی زۆر ئاســــایی بوو، ئویــــش ھمووی من ل ك بوو، كــــیــــفتمــــاوەی ھقیتــــار دادەبزیم ل شــــارەكی تر بۆ لسرمن دەوەســــتا ئو ،قوتابخان كوە دەچووین بــــۆ قوتابخانكو پو ئــــو دەچوو بۆ پۆلكی خۆی و من دەچووم پۆلكی خــــۆم، ك دەبووە كاتی نانخواردن گروپ كچ و كوڕەكان پكوە دادەنیشــــتین نانمــــان دەخوارد و پكوە قســــی خۆشمان دەكرد، من سیرم دەكرد ئو پدەكنی و من شرمم زی لك حیفتم دوای ھدەكرد، بكچكی تورك كرد (بپكنینوە جۆكر

دەرچوو). ی برنامنـــدا بۆچـــی بھۆ چوویتـــ كـــ *

كۆنتۆڵ؟ برنامیكی تر نا؟- من خۆم ئو برنامیم ھبژارد، لبرئــــوەی مــــن تاقتــــم نیی بچم برنامیك پشــــكش بكم زۆر جدی بت، یان برنامیــــك بت ھزار و یك كس لــــ تلفزیۆنــــكان ئو برنامی پشكش بكن، من دەموێ برنامیك پشكش بكم یك لگڵ ككخ ك بو دوو شت من بگونجحزی لــــ ب، ل بواركــــی ترەوە، لبرئوەی ك سیاســــی و وەرزشی و و دەب بی تر ھرنامری و بھونــــ

ئوەش ھبت.* پتوانیی دەشن ب "ب كۆنتۆڵ"ەوە جوان و

خك دەشنیان ب "ب كۆنتۆوە" دەوت؟ ككســــتا خوە، ئنیایید بــــ -زۆریان پ ناخۆشــــ كــــ ب كۆنتۆڵ ككویست ناكا خم پماوە، بنخــــم بخوا و ب تــــواو ب كۆنتۆڵ ردەوام دەبم لوە من بنیایید ما. بنبرنامكانم، بم جارێ دەب بایخ بدەم بــــكاری ھونری و بدنیاییوە

دوای دادەبزموە.* دەـــی دادەبزمـــوە، ھـــر ل ســـتالیتی كوردســـتان دەب یـــان ل زاگرۆس و شـــونی تر

دەب؟- قســــم لگڵ كناكی تر كردووە، بۆتان ھی بزانن ك برنامیكی وەكو ب كۆنترۆڵ خــــۆم كاری ئامادەكردن و دەرھنانی بــــۆ دەكم و لــــ ھۆندا كچكــــی زۆر جوانــــم بۆی دانــــاوە و دەبت برنامیكــــی زۆر گرنگ، ئو برنامی ب رەســــمی قســــی لسر كــــراوە، ھروەھــــا برنامیكی زۆر زەخمم بدەســــتوەی، دەبت شتكی زۆرجــــوان و ھزارجار ل ب كۆنتۆڵ وەی برئــــبل ،جوانتــــر دەردەچھمان كاراكتر و شــــواز دەب، بم ب ئامادەكردن و ستافك و كامیرایكی باش و شتكی باشــــی تدەچ، بم ئســــتا ھــــر خریكــــی ئامادەكردن و

سپۆنسرین.* بۆ ھالھۆپ؟

- لبرئــــوەی كــــ ھالھــــۆپ زۆر ی تیایو زۆر جوو رناسیۆنالنتئو منیش ھســــتدەكم ئمی كوردیش

ببین ئینترناسیۆنال و ئمی كوردیش ھیچ كموكوڕییكمان نیی ل وتانی تــــر و منیــــش كچكــــم زۆر عجولم و حزدەكم وشك لگڵ من رككوێ، نوەك گۆرانییك ب بم بوەفا یا بۆ

واتكرد نازانم چی؟؟* ھالھـــۆپ (٨) گۆرانییـــ، بـــۆ ھوـــت ندا لگـــی گۆرانییكی فۆلكلۆری بیوە بۆ ئوەی ئوانی حز ل فۆلكلۆریش دەكن گوت ل بگرن

و قست لسر نكن؟- ئاخر من ناتوانم دی ھموو كسك رازی بكــــم، قتیش ناب خك خم بخۆن، چونكــــ فۆلكلۆر نامرێ و ھر دەمنتوە، ئمی كورد (٤٠) ملیۆنین، تۆ ناتوانی ھر ٤٠ ملیۆن تنھا گۆرانی فۆلكلۆری بنوە، دەبت ســــتایلكی تریش ھبت، باش ٥٠ ساڵ لموپش مۆبایل ھبوو؟ نخر ئی بۆ ئســــتا ككوەی خر ئبل ،یمۆبایل ھكــــراوە و ئامادەی بۆ گۆڕانكاری، دەبا .و گۆڕانكارییكیش كراوەبن بۆ ئخ

* ل ھالھۆپدا بۆچی ھكوت زاھیر؟- لبرئــــوەی ك چــــووم كارەكانی باخــــان و لیالم بینــــی، بدم بوو، گایــــان لســــتمدەكرد رعنــــی ھی كست، بۆیت تی لتایب گیرابوو بن

ئو.* ئستا لكاركردن لگی مورتاحی؟

- زۆر مورتاحم، لبرئوەی كارەكانی من كوردی و ئوروپــــی تك، وەكو چۆن لھالھــــۆپ گوتان لــــ بوو،

.وازەیو شكان بگۆرانیی شـــوو ب ی بۆ من ئاســـاییكت دەدیدار ل *كوڕكـــی ئفریقـــی بكـــم، ئو قســـی لكوێ سرچاوەی گرتووە، ئایا پیوەندیت لگڵ كوڕە

ئفرقییك ھی؟- نخــــر، پیوەندیم نییــــ لگڵ كوڕكــــی ئفریقــــی، بم مبســــتم ئوەیــــ خك تبگینــــم ك ئمی كســــانین، نابموومان یمــــرۆڤ ھجیاوازی بكرێ لنوان كســــكاندا، ك بین ئھا ئوە رەش، وەك چۆن لرە ب كمی سیری بنگالدیشییكان ،دەسووت و شتانم بن، زۆر ددەكلبرئوەی من ك ل ئوروپام، وەكو كاتی خۆی ك كم، چونكنگالدیشییبچووم ھۆندا لــــ گوندك دەژیام، خك ب ســــمكی باوكم پدەكنی یان ك ھۆندی قسم دەكرد گاتیان پدەكردم، چونك وشكانم ھ بوو، بۆی زۆر دم بوان دەسووت ك لرەن و بجۆركــــی تر ســــیریان دەكرێ، كریھ ك رببــــك فوێ خدەم ،ربســــمچ ئ جیاوازی نیی مئلیا پست سوورب، یا ھر جۆركی تر

.وەیستم ئبم ،ب* ئافرەتكـــی زۆر بجووـــی بـــۆ لـــ فیلمك

بشدار نابی؟ ب) ونی منوە خم، ئزدەكزۆر ح -پكنینوە) ئگر شتكم بۆ ببینییوە

زۆر ممنونتم. رگ جیـــاوازە لپۆشـــینی جلوبـــ ل دەشـــن *

كیشـــتدا لدیدار ئافرەتانـــی تـــری كورد، لـــگۆڤاری گشبین دەی ل لبركردنی جلوبرگ

گوێ بھیچ كس نادەم، بۆ وادەی؟ ــــھ و گۆڤــــارە بــــوە لــــئــــ -لــــرە دەمــــوێ نووســــیبوویان، راســــتی بكموە، وامنگــــوت، ئوان من كــــرد گوتیان ككیان لپرســــیارپــــت دە چــــۆن جــــل لبركیت و چی لبرنكــــی؟ منیش گوتم: كس بمــــن نا چی لبركــــم، من خۆم ھیدەبژرم ك چی لبردەكم. یانی من خۆم بیار دەدەم ل ئازادی خۆم و

جل لبركردنم.* وەكـــو ھونرمندـــك ھیـــچ گۆرانییكـــت بۆ

كشكانی ئافرەتان گوتووە؟- نخــــر، لــــو ئلبوومــــدا نــــا، لبرئوەی ك ویســــتم بــــ گۆرانی سرەتایی دەست پ بكم، لبرئوەی ر لگرم و تۆ ئرەتای ھونسل كرۆحی خۆتا ئــــو دەنگ بــــ تواوی ندۆزیتوە چۆن دەتوانم بسر ئوە بــــم، بم بــــۆ ئلبوومــــی دووەم، گۆرانییكی ھورامیم دەب لبرئوەی دایكم ھورامیی و گۆرانییك بســــر ئافرەتــــان بدنیاییــــوە، ئویــــش دوتك دەب لگڵ كچكی تر، دواتر من زۆر گوێ دەگرم ل قسی خكیش ك دەن دەشــــن بۆ واناكی یكسر

وەریدەگرم و دەم بۆ وایگوت؟* ل ئوروپا چند ل دایك و باوكت نزیكی؟

- زۆر لیــــان نزیكــــم، بتایبتی من و دایكم بیكوە دەچین شــــونان و بیكوە ل ماڵ دادەنیشین و سیری رنامو بل ین و رەخنفزیۆن دەكلتو لو برنام دەگرین وەك چۆن خك رەخن ل ب كۆنتۆڵ دەگرن، قســــی خۆشــــیش دەكین و ھاوڕی یكین و

.نی ٤٠ سامت نجدایكم زۆر گ یك سو كی، ئجر نیشتولھ ستا لئ *زۆر لـــت نزیك و بـــردەوام كاتی خۆتی لگڵ

بسردەبی؟- كاك ھكوت زاھیرە.

* ئایـــا دەشـــن دەبتـــ ھۆكارك بـــۆ لیكتر نزیكبوونوەی كلتووری كوردی و ھۆندی؟

- ب بو ھیوایم، من ك گڕاموە دەچم بــــۆ ئوەی وەكــــو كچكی كورد بشــــداربم ل فســــتیڤای ھۆندی ئــــوەش چندین ئیمی و دەربارەی پۆزەتیڤــــم وەرگرتــــووە و دەموێ ئو پردە دروســــت بكم لنوان كلتووری وەی، كرئبندی و كــــوردی لھۆزۆر گرنگ ل ئوروپا رولكشنكی باش دروست كن لگڵ كوردستان بۆ ئوەی

لئم تبگن.* لـــ ھالھـــۆپ دوو گۆرانی دوتت ھی لگڵ (ھدـــر و میـــرە) بۆچی ھوت نـــدا لگڵ

گۆرانیبژە ناسراوەكان ئوكارە بكی؟- وای، بم من س شانسم ھبوو، یك ناســــرابووم لگڵ ب كۆنتۆڵ، ،كلبوومئاســــانتر بــــوو بــــۆ ئ كدوو ھكوت زاھیــــر زۆر بوای بمن ھبوو، ســــ "فادی حداد" كلیپكی

بۆ كردم، ئو سیان بوون ھۆكارك بۆ ئوەی ك خكك زۆر باسی بكا، بم ل تنیشت ئوە ناب ك ناسراوە من لگڵ ئــــو گۆرانی بم، دەب من كارك بكم باش ب، ك كارەكت باش

بوو خكك حزی لدەكا.* ل سما شـــارەزای و سمایكی باش دەزانی، ھوت نداوە لرە چند كســـك فری ســـما

بكی؟- زۆر زۆر حزدەكــــم، لــــ ئوروپا ئو شتان زۆرە، زۆر حزم لی ئوە فكرەیكــــی زۆر جوان بۆ برنامیك سوپاس دەینووسم، چونك فكرەیكی

زۆر جوان پتدام.* زۆرجـــار دەگوتـــرێ زەكریـــا وایكـــرد گنجی كـــورد كمتر گـــوێ ل گۆرانی توركـــی و عرەبی كانی تۆ دەبنمرھیـــن ببگـــرن، دەتوانین بھۆی ئوەی گنجی كـــورد كمتر گوێ ل گۆرانی

ئینگلیزی بگرن؟- زۆر حزدەكــــم و بدنیاییــــوە، لبرئوەی كــــ ئو كارەم كردووە بۆ ئوەم خكك بن ئمی كوردیش ك ،ب م وای لزدەكین و زۆر حھزەكریا ئوكارەی كرد، من ل ھۆندا بووم، تا تمنی (١٨-١٩) ســــای ھر گوم ل گۆرانی كوردی ندەگرت، بم ك گوم ل زەكریا بوو زۆر پم خۆش بوو، گوتم واو ئوە كوردیی، الم خۆش بوو، ئوجا بــــ ھۆندییكانم گوت ھا گوی ل بگــــرن، ئوانیش حزیان دەگرت و منیش بیــــان لبوو گو لدنیاییوە حزدەكم وەكو زەكریا و لیال فریقی و ئوانی تر منیش كارك بكــــم، ك خكك گوی ل بگرت و ب ئوروپییك ب سیرك، ئمش

كوردە، ك ئوھا دانس دەكا.* بنیـــازی یـــا حزدەكی گۆرانییكـــی دووت

لگڵ چ گۆرانیبژكی غیری كورد بی؟- حزدەكم ئگر بتوانم گۆرانییك بم لگڵ كارۆل ســــماح و مروان خوری، كــــ الم پیاوكــــی زۆر قۆز و

ھروەھا جوان و ھیفا وەھبی.* زۆرجار باســـی ھیفا وەھبی دەكی و دەشی

ناموێ تقلیدی بكموە، ئوە چۆن؟- نا قت تقلیدی ئــــوم نكردووە و قتیش ناتوانم تقلیــــدی ئو بكم و كــــس ناتوان تقلیدی ئــــو بكا. من شی كو شتانبم، ئ وێ دەشــــندەمئســــتا فربووم ل شكیرا و جنف لۆپز بیۆنس بخۆم ب ئاشكرا دەیم ،ورە بووموان مــــن گگۆرانی ئو ببگۆرانی سپایز جۆنس گورە بووم، ئمساڵ ك من ھاتوومتوە كوردستان زانیوم رۆتانا چیی و میلۆدی تونسی چیی و ھیفا وەھبی كی، كاراكتری من زۆر جیــــاوازە لو، ئو ئافرەتكی زۆر سكســــیی و دەمووچاوكــــی تری ھی و كســــیش ناتوان السایی ئو

ئافرەت بكاتوە.* قســـت لســـر ئـــو رەخنان چیی لســـر

برھمكت دەكرێ؟- دەموێ بــــم تكای ئو خكانی كگۆرانیی كی زۆر دەگرن لیرەخنبزۆری، ك ئو خكان ل ئوروپاشن ك ب حساب لون و دەب رۆشنبیرتر بن، پیان دەم یان خككی نزانن و شارەزای ھونریان نیی، یان خككن زۆر زۆر حســــوودن، یان خكانكن خۆیان ھیچیان پ ناكرێ و حزناكن وە و دەترسن، بۆیشــــپ تك بكچدەمــــوێ بوان بــــم: ھرچی دەن بین، لم گوچكیــــ دێ و لوەیان س گوێ لدەرەوە، من بــــ تــــدەچ ر دەگــــرم، گوێ لی دروســــتكرەخن

رەخنی رووخنر ناگرم.* چیترت ماوە؟

- دەستتان خۆش، زۆر سوپاسی ئوە دەكم ك خزمتی من دەكن و كاتم بۆ دادەنن تــــا بۆ خكی روون بكنوە، ك دەشن كی و لم تبگن، بۆی زۆر سوپاسی ھردووكتان دەكم ك گنجن، بم ماش چند زیرەكن ل ھمان كات، ئــــوە نموونی بۆ گنجانی تر و دەبــــت گنجی ئمــــ زۆر زۆر خۆی ھیالك بكات و خۆمان بكین قوربانی تــــا ئوەكی تــــر، ك دن پشــــوە ئاســــانكارییكی زۆر ب دەست بنن،

.وەوە دەبھۆی ئویش بئ

دەشن موراد: تا تمنی ھژدە سای گوم ل گۆرانی كوردی نگرتووە

دارا محمد علی

دەشن موراد

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

13

یر

ونھ

ئا: ھونری بدرخاننامیق علی قــــادر لو ماوەیــــدا دوو پشــــانگای تایبتی خۆی كردەوە، ئو لباســــی پشــــانگای یكمیدا گوتی: پشــــانگایك رابردووم پشــــانگاكی بــــوو وەكو پشــــانگاكانی تــــر، بم ئوەی كــــ وەیــــئ جیاوازییكــــی ئوجارەیان پیوەندییك بوو لنوان شــــیعر و تابلۆ، ئــــوە كۆم كاركی گرافیكیی، لماوەی جیا جیای سانی ١٩٨٨ و ١٩٨٩ و تــــا دەگاتــــ كاتی پش شركۆ كاك شــــیعرەكانی نووســــینی

من كاتــــی خۆی ب وانــــس، ئكــــبپشــــانگا كردمنوە، دوایی ب شوەی گرافیك چاپمكرد، ســــای ٢٠٠٢ تا ٢٠٠٥ پازدە ئیش الی شــــركۆ بوو، شــــركۆ ،شیعری نووسیی و تابلۆیانر ئسلدەمــــوێ لرە باســــی ئوە بكــــم زۆر وە و بكی قوووانینوردی و ت بــــرۆشــــنبیرییكی قووــــوە توانیبووی تابلۆكان بخونتوە و روئیا و ونی شــــیعری خۆی لســــر دروست بكات، دەشموێ ئوە بم لگڵ ئوەی خۆم

دەزانم چــــۆن ئو تابلۆیانم دروســــت كردیی، ك شیعرەكانی كاك شركۆشم خونــــدەوە كــــ لســــر تابلۆكانــــی گورەیی زیاتــــر لودا نووســــیبوو، شــــركۆم وەكو شــــاعیركی گورە لال

سلما.لمان پرســــی بۆچی شــــركۆ بكست ھبــــژارد بۆ ئوەی شــــیعر لســــر شــــتكان بنووس، گوتی: ئوە لكاتی خۆی پشانگایكی گرافیكیم ل سلمانی كردەوە، دوایی شركۆ ئو تابلۆیانی دیت و ئــــو رككوتن دروســــت بوو، ك ئو كۆم ئیشــــ الی ئو دابنم و ئویــــش موتفیق بوو لســــر ئوەی لوحكان ببین و شــــیعری لســــر

.بنووس نــــد لرمشــــانگای دووەمــــی ھونپ١٢/٢٥ـــ، سبارەت بوە و بردەوامی ئو پشانگایان نامیق علی گوتی: من لــــالی خۆم بیارمــــداوە لمودوا ئو مكانی رابردوو ھســــا ی كئیشانبردەوام نمایشــــیان بكــــم، ل ھمان كات ئو بیارەشــــم لال سریھداوە، ك بــــردەوام دەمــــوێ ئیــــش بكم و وە، چونكمــــشــــانگا بكناوە ناوە پھســــتدەكم گرنگی كردنوەی پشانگا زەرووری، ئم بتوانین زیاتر بردەوام بین و پشــــانگا بكینوە، لبرئوەی روئیاو زەوقی خــــك بگۆڕین، یاخود رایكشین برەو خوندنوەی تابلۆكان

بكــــن، پشــــانگاكان و ھاتووچــــۆی .یك ھییم ســــیمبوســــتدەكمن ھپویستیش پشانگا بكرتوە، بم بو مرجی پشانگای باش و ھونرمندی باش ئو كارە بكن. ئو پشــــانگایش پشانگایكی تایبت ب نحت، ئوەش مو ئیشانریكی ئخ كند ســــاچو بیركردنــــوەی پشــــانگای نحت و ئیشكردن ل بواری نحت ك پیوەندی ب ئیشكانی خۆموە ھی، ب تایبتی ئیش سیمبوییكان، ماوەیكی زۆر پش ئستا موادیان بۆ كۆدەكموە و شتیان بۆ چا دەكم، لو چند ســــای دوایی یشتمكرد و ئیتر گوردە وردە دەستمپ

ئو قناعتی ك نمایشیان بكم.

بكــــن، نامیق علی قادر و دوو پشانگای تایبت پشــــانگاكان و ھاتووچــــۆی .یك ھییم ســــیمبوســــتدەكمن ھپویستیش پشانگا بكرتوە، بم بو مرجی پشانگای باش و ھونرمندی باش ئو كارە بكن. ئو پشــــانگایش پشانگایكی تایبت ب نحت، ئوەش مو ئیشانریكی ئخ كند ســــاچو بیركردنــــوەی پشــــانگای نحت و ئیشكردن ل بواری نحت ك پیوەندی ب ئیشكانی خۆموە ھی، ب تایبتی ئیش سیمبوییكان، ماوەیكی زۆر پش ئستا موادیان بۆ كۆدەكموە و شتیان بۆ چا دەكم، لو چند ســــای دوایی یشتمكرد و ئیتر گلی قادروردە وردە دەستمپنامیق ع

رەحیمی زەبیحی ل ســـای ١٩٧١ ل شـــاری بانی رۆژھتی كوردســـتان ل دایكبووە و پاش ١٦ ساڵ كاركردن ل شانۆ، بدیتنی فیلمكی یماز گۆنای گرنگـــی ســـینمای بۆ دەركوتـــووە و خباتی خۆی ل شـــانۆوە برەو سینما گواســـتۆتوە و لسای (٢٠٠١)ەوە تـــا ئســـتا چندین كورتفیلـــم و دوو فیلمی درژی ســـینمایی برھمھنـــاوە و ھۆكاری گواستنوەی خباتی خۆشی ل شانۆوە بۆ سینما بۆ ئوە دەگڕنتوە ك كارە سینماییكان ل كاری شانۆیی زیاتر دەمننوە. سبارەت بمۆی رەوشی

سینمای كوردی ئو دیدارەمان لگی سازكرد..ئا: ھونری بدرخان

* چۆن دەڕوانیی ئمۆی سینمای كوردی؟ ما لش سینوپمخۆی ١١٣ ساڵ ل -ھۆكوە ل پاریس دەستی پكرد سینما بووە برھمی مشـــك و ھســـتكانی وتك مایم سینئینسان و وردە وردە ئگوگاڵ و گـــورە بوو و ئســـتاك ئم سینمای خۆی كردووە ب گوندەكانیشدا لرگای ستالیت و تلفزیۆنكانوە مكان، ئنموو شوھ خۆی كردووە ب مایو سینری ئنمھرھوەكو كورد بنبووین، ئمـــ وەرمانگرتووە، بم زۆر درەنگ ككمان ل سینما وەرگرت، وەختك تماشا دەكین ھموو جووكان جـــۆرێ تاك ب مـــكانی ئپۆو شـــكســـین، بۆ نموون: تۆ یماز گۆنای دەبینـــی، بھمن دەبینی خكانكی تر دەبینی لو گۆڕەپانـــ كاریان كردووە، كـــ پموای بۆ میللتك كـــ دنیایك ١٨٢ ك كتبـــۆ میلل ،یموعاناتی ھھزار كسی ل جینۆســـاید كراوە، بۆ بجھ سی لزار ك٥ ھ ك كتمیلللیك چركـــدا گیانی دەرچـــووە، بۆ میللتك ب ھـــزاران گوندی تكدراوە، ،یی ھشك كدنیای ك كتبۆ میلل و فیلماننانی ئمھرھژەی بر موایپزۆر زۆر كمـــن، ئـــوە ســـرەتای بۆ سینمای كوردی، ســـینمایك بوونی

.مندا ،وگاڵ دایگم لب ،یھ* رات چییــــ لســــر ئو فیلمانی ل باشــــووری

كوردستان برھمھاتوون؟- ئو فیلمانی ل باشووری كوردستان یفیلمی باشیش ھ ن، ئاساییم درھبو فیلمی خراپیش ھی، خراپ ب مانای ئوەی زمانی سینمایی نیی، سیناریۆ و ونگرتن و ملزومات باش نیی، زۆر سروشتیی ئو قۆناغ تپڕنین، بم سروشتی نیی كابرایك ك كارنامیك وەی كبـــۆ ئـــ كـــی نییـــزموونو ئئزموونكی پشووی خۆی ب من ئمم و دەتوانم فیلمكی ئاوا بكم ب پارەیكی زۆر بیانوێ كارم بۆ بكن ئوە سروشتی نیی، تواوی دەرھنرەكانی كوردستان وە لـــرەكانیشـــنورە دەرھگـــ بـــ ن، لكاربك وەیو شب توانایان نیی یا دەكرێ، من بوروپـــا ١٠٠٠٠ دۆالر پئجورئتوە پتدەم حكومتی كوردستان حكومتك پارەی داوە ب سینما، یانی براوردك بكین ل دەمی كســـوكاری شھید و ئنفالكراوەكان و ل پرۆژەكانی تی بتی كردوویناویوە و ھاوەتگ ،كی باشكار ما، دەستی خۆش بسینبم ئوەی ك ئم چند ئو پیامانمان گیاندۆت دنیا، پموای ل باشـــووری كوردســـتان ھیـــچ پیامـــك نگیوە بـــ ئنـــدازەی ١٠٠٠ دۆالر بـــۆ دەرەوەی كۆمـــگای كـــوردی، ئـــوە قیرانكی ك ،وەدایش لكشـــك ،جیبزۆر عدەستی كوردی تا ئستاك نازان چی ل ســـینما بكرێ، ئگر پارەش دەدات تی بداوی ی كو پارەیئینـــزاری ئ لسینماكار چی ل سینماكار دەوێ و لم بیر ل وەندەی كماكاریش ئسین توگندە دەكاتوە بیر ل ژانی كسوكاری ئنفالكراو و شھیدەكان ناكاتوە، بیر ل ســـینما ناكاتوە ك ئوە گرنگترە، ئم كشیكی ســـرەكی لم وەزعدا ب مویست دەكات ئراســـتی پب یھستراتیژیتوە كۆوەبوون، فیلمسازەكانی ئم خۆیان ئیســـپات كردووە ھموویان مووشی دەزانپارەیان وەرگرتووە و ھبای چندین، یانی دەزانی قســـكمان بۆ گڕەكك یان شـــارك بووە یان بۆ چندیـــن وت بووە، ھمـــوو نموونو پارەی وەرگرتووە، جگ ل سینماگرە ســـربخۆكان كـــ خۆم یككـــم لو كسانی ســـربخۆ بووم و دیناركی حكومتـــی كوردســـتانم وەرنگرتووە و حزیشـــم دەكرد وەریگـــرم و كاربكم و باشـــیش كاربكم، بم تا ئســـتا ئو

رككوتن دروست نبووە.* بۆ؟

- لبرئوەی تۆ كۆمگایكی نخۆشی ھر بڕوەبرك دێ، ھر كسك دێ

زەوقی ل نیی تۆ كاربكی لبرئوەی ك ئمان نخۆشن، تۆ پشنیاز دەكی و ،یم كارە ھگیان ئكاك ی كداوا دەكمن ئم كارنامیم ھی و دەتوانم فیلمك لســـر ئم بابت دەربنم، رووبڕوو رزت ل دەگرن و باوەشـــت پیادەكن، بـــم لدواوە ناھـــن كارەكت بوا و ل ورەیجگار گكی ئخۆشـــیین مئباشووری كوردستان و ئاگاداری ئمن، خكانـــی نانوا لشـــونی برگدوور دادەنن و بپچوانوە، كاك ســـینما وانیی ك ھر كســـكمان پ خۆش بوو بیخین ئو شـــون و بڕوەبرایتی ســـینما بـــكا، كلتـــوور شـــتكی زۆر گورەی و خترناك ئگر ب فیكرەوە خاوەندارییتـــی ل نكین و كســـك مستا ئتا ئ ،شـــیاوی ب ین كنداننبووە ل سینما، رەنگ ل بوارەكانی ك وەیم گرنگ ئب ،بن متریش ئئم وەكو ســـینماكاری كورد تا ئستا مانی ھیامانـــو پمانتوانیـــوە ئن كان و قســـندازەی ژانئ نین بیبیگپشینانكان ك لالمان، بۆ سینماش پـــارە خرج دەكـــرێ، بـــم خكانی سربخۆن دەچن نونرایتی سینمای كوردی دەكن، نـــك ئوانی پارەكان وەیرە ئرەكی لی سشوەردەگرن، ك

ك گوت ل ناگرن.* پتوانیی لناو ســــینما ل باشووری كوردستان

پسپۆڕی و ئكادیمییت بوونی نیی؟- ئكادیمییـــت رۆڵ و بایخـــی خۆی كتو ران، كـــئ م لـــب ،یـــھ ٤٠٠ نسا ،یكی باشـــی ھمایســـینكس ل ئكادیمیای ســـینما تخروج دەكـــن، بم ٤٠٠ دەقیقـــ فیلم برھم ناھنن، زانكۆو زانستگا شونكی باش و نخراپ، وەكـــو زانكۆكانی الی ئوە دەچن زانكۆ دوای ئوەی كشتوكاڵ تواو دەكن دەچن وەزارەتی مافی مرۆڤ ئیش واو دەكا دەچن، مافی مرۆڤ تـــدەكلـــ كارەبا كاردەكا، یانی ئم شـــتك نیی، من پموای ئم كسی ك بیارە ل سینما كاربكا دەب شتك ل ناخیا ب ردەبف ك شـــتیش كندو ھ بھئزموون، ئیتر من نازانم تماشـــایكی مژووی سینما بكین ھموو شاكارەكانی دنیا نموونیكی بچكۆل ل كورد یماز گۆنای ئسن سینمای تواو نكردووە، ـــكاری ھاتووە بۆتب ماز گۆنای لی تیدەری پشـــتی كامیرا دوایی بۆتیارمئكتـــر و دواتر بۆتـــ دەرھنر، یانی وجود بووە، لناو ناخیدا مل كشـــتكوردســـتان چندین دكتۆرای سینمامان ك فیلمیان نیی م ٣ دەقیقبـــ ،یھ ،بر جیھان ھســـری لكاریگ بتوانئمـــ واقیعك و دەبـــ ئم تبگین، بم بوكردنوەی رۆشنبیری سینمایی رەنگب ب كاریگر نب و شـــونكمان ھب ئكتر و ونگـــری باش برھم بن، ھروەھا دۆزینوەی ئو كسانی ،وجود بناخیان م ل كتقابیلیی ك موایو پ كی زۆر زۆر باشـــشـــت مئدانانی ئم كۆلیژە دەســـتی پكردووە و مئ ما، كناوی سینب یك ھكۆلیژشتكی باش، بم دەب چاوەڕێ بكین م كۆلیژە دەبنس لـــند كبزانیـــن چ تو میللئـــ فیلمســـازی باش، چونكپویستی ب خكی باش، ئگینا خكی ل ئاستی ناوەڕاست زۆرە و زۆر كسمان مم ئماكارم، بـــســـین دە یھ ،یرەباش ھكی ھخ ویســـتمان بپقسی جیھانی بكا، روانینك و ماناكی

.وە باشئ ،جیھانی ب* زۆرجار دەگوترێ ســــینمای كوردی ل باشــــووری ،رەوەیسرانی بمای ئری سینكوردستان كاریگ

تۆ دەی چی؟- من وای تناگم، رەنگب ھاتنی ستافی م ستافانرە و كاركردنی ئرانی بۆ ئئكاریگـــری ھبـــ، بـــم زۆرجاریش دەگوترێ كاریگری میدیا عرەبییكانیان ل سرە، ســـیرك تۆ خاوەنی سینما نبـــووی و ھومرجـــی جوگرافـــی و سیاســـی و رامیاری تۆ كاریگری فارس و عرەب و دەوروبری لســـرە، ئوە زۆر ئاســـایی تـــا دۆزینـــوەی زمانی م قســـانت... ئت، روانینی تایبتایبئاسایین تا ســـینمای تایبت ب كورد موردە وردە ئ ،ئاسایی بدروســـت نبو زمان دەگیـــن ك پی دەن زمانی سینمای كوردی، یانی تایبتمندییك ھی ل برھمھنانوە دەست پدەكات، كـــ برھمھنر دەب كـــورد ب، یانی

.كی كورد بو مو می كورد برھب* جانۆ رۆژبیانی دە: زۆربی فیلم كوردییكان ككان فیلمئیرانیی ،ر ئاستیشــــیان باش بگئ

سقت دەكن. پتوای ئو قسی چند راست؟- من دەـــم ل فیلـــم حاكمكی رۆحی لسر كارەك ھی ئویش دەرھنرە، دەرھنرك ئگر دەرھنر ب، ستاف ل ئمریكاوە بـــ و ل ئوروپاوە ب و فن بت، خـــك میكانیكتارە و لژر دەســـتی ئو كاردەكا، ئگر ئو شـــتی فیلم ب ،ك نیییشھیچ ك ،باردابلقۆناغكی تر و شونكی تردا ناڕوا، ئو وێ، من لن دەیگر و فنو ی كشتسینما خریكی دروستكردنی روئیاكانی گر كنكی وكابرای خۆمم، ئیتر دەبروئیاكانی دروســـتبوونی یارمتیدەری گر دەبكـــی دەنگھیـــان كابرای ،من ،ریكی دروستبوونی روئیاكانی من بخنـــا ئوەی ك روئیاكانی خۆی دروســـت رەنگ بووب ك وەدایل كشـــبكا، كچنـــد فیلمك ســـتافی ئرانی ھاتب و ،رە كاریان كردبسانی ئڵ كگرە للكاریگری ئوان لســـر دەرھنرەكان ،رەكنوادی دەرھس ر ببل ،بووبلبرئوەی ك دەرھنرەك شتی لبارا نبـــووە و ھر گوی گرتووە بزان چۆن فیلمكی باش دەب، رەنگ ئا لو جۆرە كتواقیع ،ت بووبقفیلم س رەفتاران ،كی گرنگررە ھونم ھونئ ك وەیئھونرك نیی جگای ھموو كســـكی تیا ببتوە، تنھا جگای ئو كسانی

تیا دەبتوە، ك زمانی سینما بزانن و روانینیان روانینكی تایبت و باش ب و ل برژەوەندی ئم میللت و مرۆڤایتیدا

.ب و زمانی بــــراننو دەرھــــن ئــــك توایــــپ *

گیشتوون؟- من نامـــوێ باســـی ئوەبكم، كن ئو دەرھنران، ئـــوە رەنگب ئیمۆ جنابت وەكو میدیا من دۆستایتییكت لگڵ خۆشبكم و لگڵ تلفزیۆنكان بھمان شوە، شـــو و رۆژ ھر باس م جۆرە ئیتفاقاتانئ ك ،باسی من ببووە و كاك جانۆش بـــاش دەزان ئو ئیتفاقاتانـــ بۆ كوێ كوتـــووە، بم گرنـــگ ئوەیـــ فیلمك كـــ دەھۆڵ و زوڕنای بـــۆ لدەدرێ ك ئـــوە فیلمك فن و فن.. پنج ســـاڵ یان دە سای تمیھو ئوە، ئایـــا ئتندەم دیكو ئو شون تایبتی ئم ئستا بۆی من، ئش بۆی دادەنوكاتین ئدادەنبـــالی من گرنگـــ، ئگینـــا ھموویان كریڵ ھگۆ لرن و باشن، بندەرھك ل كورت فیلمك ستاف بووە و چایی داناوە، دە من سینماگری ھرەباشی كوردم، بزانن كن ئوانی نونرایتی سینمای كوردی دەكن ل دەرەوەی ئم كۆمگای، بـــا بزانین كن فیلمكانیان دەمنتوە، تۆ تماشـــاك سای ١٩٨٢

فیلمی رگای یماز گۆنای ختی كانی بدەست ھنا، ماوەیك پش ئستا ھاتن (٥٠) شاكاری دنیایان ھبژارد ك یكك ل فیلمكان فیلمی رـــگا بوو، دووبارە ستاش من كئ ،وە گرنگدوای ٢٦ ساڵ ئ یرم ھسری لگا دەبینم كاریگفیلمی ر ،تی دەدەمنی تایبی شـــوكو زماندەیان فیلمی تریش دەبینم، بم ناتوانن شونی ئو رگای بگرێ، ك فیلمی رگا دوایین و ك مكی گینا كدەیگرێ، ئ ،سگینا كورد ٤٠ ملیۆن كئ ،گرنگ نییپویســـتی ب ٤٠ ھزار سینماكارە، من حزدەكـــم كورد ل ســـاكدا ٤٠ ملیۆن فیلم برھم بنن، لبرئوەی كشكی ئوەنـــدە جیھانیی، حزدەكـــم كورد ھمووی ببت سینماكار و نیگرانیش نیم، چونك ھیچ كس ئو فیلم دروست ناكا ك من دروســـتی دەكم، ئم باس ل باشـــ و فن ناكم، باس ل دیدگا و روئیا دەكـــم، ئوەی كـــ ل فیلمی وتی ئفساندا بیری لدەكموە، ئو روئیای دەھنم ب دنیای واقیع و كامیرا ،و شـــتانموو ئر و دەنگ و ھكتو ئرەنگ خكانی تر جۆركی تر دروســـت

بكن.* ھنــــدێ جــــار دەگوترێ ئو فیلمــــ كوردییانی ختــــی جیھانــــی وەردەگــــرن، ختك لســــر ســــیناریۆكی نك لســــر دەرھنان و ونگرتن،

چی دەی؟ وەی كرئبل ،وە زۆر ئاســــاییئ -تۆ خاوەنی مژوویكی گورەی ســــینما نبــــووی، تۆ خاوەنــــی قوتابخانیكی یرستكنیك و كرچی تمایی نی، ھسینلوێ ب باشترین شوە بكاریان ھناوە، ھروای و ھر دەمنتوە بۆ تۆ خریكی روانینكی تازە ل تاكی كورد و كۆمگای كــــوردی بــــوان نیشــــان دەدەی و ئــــم روانینی، ك شــــونی خۆی دەدۆزتوە و زمانین بگو تا ن ئاســــایی مو ئرەنگ ئاسایی ب، ب روانینی من تا ئستا زۆرجار فیلم گیشــــتۆت فستیڤاكانی دەرەوە، ئوەندەی ك نگتیڤان بووە، پۆزەتیڤانــــ نبووە. كچی خۆشــــحاڵ دەبم فیلمك ل شــــونك نیشانبدرێ، بم شــــتك ل فیلم ھیــــ ئو نیگاھی دەرھنرە، ل زۆر فیلمدا دەبینم دەرھنر ئوەنــــدەی بیــــری ل گیرفانــــی خۆی و خت كردۆتوە، ئوەندە بیری ل ژانی كاراكترەكان و كۆمگاكی نكردۆتوە. كوەش ماوەیئ م كدادەن شك وە بئتدەپڕێ و دەڕوات، یانی ئو شــــت زۆر ئاســــایی تدەپڕێ و دەڕوا، بم دەم باشترین تراولینگ ل فیلم ھۆلیودەكان و ئوروپاییــــكان ھمانــــ، باشــــترین جووــــی كامراو ئینــــارە ل فیلمكانی ئوان ھمان، ب شوەیك ك كارەبای

ھولر دەب ھموو بۆ ئینارە ئیش بكا، ،یمان ھشكوردســــتان زۆر ك ل مئك ناتوانین وەكو ئــــوان ئیش بكین و بیاریــــش نیی وەكو ئوان ئیش بكین، ك بیارە ئم زمانی ســــینمایی خۆمان

.بھ ب كمایوان سینمای ئن سینیركسبرجستكردنوەی سكس و توندوتیژی ھۆلیۆد دەیانوێ دنیا بچووك بكنوە، سینمایك بانگھشت بۆ ئای ئمریكا دەكا، ســـینمایك دەیوێ لسر دنیا كاریگری خـــۆی دان و بـــ ئمریكا بھزترین وتی دنیای، ئمریكا وای و ئمریكا وای. من ئوەی ك بۆ تۆی باس شت بۆ ئاوەی بانگھش ئپ مم ئدەكبكین، دەب ھندێ پشنیاز بگوزەرنین بۆ مژوویك ل كارەســـات، ك بسر ئم ھاتووە و ئوانـــ بگینین، ئو كارەســـاتان ھمووی روانینی ئستای پویســـت و دەبـــ ھویـــش بدەیـــن زمانكش سینمایی تر و ب جیھانیتری بكینـــوە، ئـــوە ئركی سرشـــانی ھموومان، ســـینماش ب كس و دوو كس نیی، سینما پویستی ب خكی زۆر ھی و پویستی ب جۆرەھا دەرھنر و ژانـــر ھی، بۆ نموون ل ســـینمای مندان چی كراوە بۆ مندانی كورد، چی كراوە ل ژانری كۆمیدیا، ھیچ نكراوە.. یانی دەب سیستمك دابمزرێ ك ھر كســـ و شـــونی خۆی بدۆزتوە، من زۆر حزم لیـــ كاری كۆمیدیا بكم بۆ نجشكزۆر گریاوە و ئ ك، كتمیللدراوە، بـــۆ میللتك ك رۆحی چنوكی لگیراوە و ئزیتـــدراوە، بم ھموو ئوان پشـــتگیری حكومتـــی دەوێ، بۆ نموون پتدەم تا ئستا سینماكاركی ســـربخۆم، خـــۆم مایم دانـــاوە بۆ كارەكانی خۆم، ئوانـــی ك ئاگاداری گایو رچۆن ژیانم ل ژیانمن، دەزانن ك

ناخۆش بووە.* بۆچی ھونرمندی كورد بردەوام ھژارە و دوای مردنیشی میراتكی یان قرزاریی یان كیسیك

دەرمان؟- لبرئوەی كۆمگای تۆ كۆمگای كیاری ھونری واقیعی نیی، ئســـتا ل بـــواری گۆرانـــی ھنـــدێ گۆرانیبژ دەبینم عزیز شـــارۆخی خریك دەمرێ ل برســـان، ك لـــ ٢٠٠-٣٠٠ ســـادا حنجرەیكی وا یكجار دت، حسن زیـــرەك، تاھیر تۆفیـــق، علی مردان تبوونو ھیچیـــان ن وە وەزعیانئـــ كشت چونك ملال و شت، ئخاوەنی ڤب پویســـت نازانین، لو وت خواردن ی مریشـــك و بیرە و شـــتی تر بو تكپویست دەزانرێ و ئامادەن پارە لپناو ب دەســـتھنان و خواردن سرف بكن، ناو بیستنی پارچپ م ئامادەنین لبمۆسیقایك و بینینی فیلمكدا پلیتكی (٥) ھزاری ببن، كاك دەب كاری بۆ بكین، دەب (ھونرمند ژیانی خۆش محا و

ھونرمند رەنجڕۆی) ئوە تواوب و دەب ھونرمندیش وەكو ھموو كسك ،زراو بو پار بـــتی ھرامز و كرل راســـتیدا عیب بۆ كۆمگای كوردی زەجـــرا بژی و ل نـــدی برمھون كبژی، ئابووری ســـخت ھومرجـــی ،یندمان ھرمند ھونچ مر ئگم رەكان دەتوانن بھونـــ كدا بكات لـــریـــكالم ب تایبتی ل بـــواری گۆرانی، خكانكمـــان ھیـــ گۆرانـــی دەن، گورەیان میدیـــاكان و تلفزیۆنكان دەكـــن، ك دوو ســـای تر ناویشـــیان نامنـــ، بـــم ئوان دەبنـــ خاوەنی كان، لونموو خكان و ھموو شتھكاتكدا دوو سای تر گویان ل ناگیرێ، بم تاھیر تۆفیق بسدان سای تر ھر

.تاھیر تۆفیق* ھونرمندانــــی كورد بناو راوژكاركی ھونری ســــرۆكی حكومتیان ھی، پتوای ئو راوژكارە چی بۆ ســــینمای كــــوردی كردووە، چونكــــ وابزانم

سینماش بشك ل ھونر؟- من ئاگاداری ھیـــچ راوژكارك نیم، نازانـــم راوـــژكاری ھونـــری و كاك نچیرڤـــان چیان بۆ ســـینما كردووە، ھیوادارم رۆژـــك ل رۆژان پیالنی كار و كارنامی كاری بت دەرەوە ســـبارەت بم وەزیتـــ، لگڵ خۆشویســـتیم بـــۆ ھردووكیان، بم براســـتی ھیچ

بھرەمند نبووم لـــ یارمتی ئوان، و دەناســـم ھردووكیشـــیان ئگرچی دەشـــزانن رەحیم باوی چندە و رەحیم كمایمای رەحیم سینو سین دایكولل دەرەوەی كۆمگای كوردیش بیاری ھی ئـــوەش دەزانن، بم ھیچ جۆرە یارمتییك ندراوم، ھیوادارم سرۆكی كی باشی بخرەتا بایس ت كحكوم ،ردەوام بی بخو بایمادا ئســـینتۆ وەكو كورد ھیچ شتكت نیی ك كورد ریكخ ك نھا شتت ،دروستی كردبكورد دروســـتی دەكا ســـینمای، یانی تۆ شـــتكت نیی بینری بـــۆ دەرەوەی یارت لو خ ماتگای كوردی، تكۆموتانی دراوس بۆ دێ، یانی ھیچ شتكت نیی، كشی ھورامیت ھی كس لپی ناكات، شـــا لـــ دەرەوەی كۆمگای كـــوردی كس لبـــری نـــاكا، ھموو شتكان ل كۆمگاكانی تر دێ و تۆ پارە ك نھا شتگاكانی تر، تكۆم دەدەیت

.مایسین دروست دەب ریكخ* پت وانیی ل ســــرەتادا ك ســــرۆكی حكومت كی نسند كم چمای دا، بتی سینزۆر یارم

شارەزا ل سینما ئو ھلیان قۆستوە؟- ئوە ختایی سرۆكی حكومت، ئگر ھی كردووە ل ھبژاردندا رەنگ زۆر نم یان فیسارم، كاكمن ف ب س بكشت دیارە خۆ ئم ل عسری حجری ناژین، كسكی وەك رەحیمی زەبیحی دێ دە من فنم، تۆ ب ئوەی ك پویست بـــكا گوێ ل قســـكانی بگرێ، رەحیمی ك لگوگل یت ھرننتئ زەبیحی ب ل و مرۆڤـــی دەزانی ئڕدەدەی و دەگدنیـــادا باوی چندە و چییـــ و چ كاری كردووە، ئوە تواوە بزان رەنگدانوەی كاری ئو كوڕە لسر كۆمگاكی باوی چندە و چند كاریگر بووە و بزانی ئم

.وانند پاسچ مرۆڤ* كوایــــ دەمانھنیتــــ ســــر ئوەی چ ســــرۆكی سی شیاویان لت و چ وەزارەتی رۆشنبیری كحكومشــــونی شیاو دانناوە تاكو برھمی شیاو برھم

بت؟- كاك یك كشـــتان پـــ بم ك تۆ دەی خكانكی زۆر بناوی سینماكار چوون الی سرۆكی حكومت و بناوی ســـینماكار كاریان كـــردووە و پارەیان وەرگرتـــووە، مـــن دەم رەنگـــ ئوە كورت ك سر كھ ،زۆر ئاســـایی بفیلمكیشی دروســـت كردب و ل ستافی فیلمـــك چایی دانابـــ حزبكا فیلمك و مرۆڤم ئم من دەدروســـت بكا، بھقیتی حكومت بـــا یارمتی بدات و یك ھسم كوە، بخۆی تاقی بكات یك ھسو ك باوی ١٠٠٠ دۆالر دەتوان١٠ ملیۆن دۆالری بۆ خرج بك بزایح، ناچ لبرئوەی دەبن خاوەنی فیلمكی یم ھشـــمن ك كـــ وەیبـــاش، ئلگیدا، من نام با پارە خرج نكرت بۆ خك و ســـینماكار، نخر با پارە خرج بكرت ھیچ كشیك نیی، بم كابرایك ھی دەیوێ فیلم دروست بكا با بڕوەبرایتی سینما ھاوكاری بكا، بـــم بایـــی ١٠٠٠ دۆالر، چونك ئگر ل كیســـمان چوو و فیلمك نبووە فیلم ئوە ١٠٠٠ دۆالرەكمـــان چوو، نك ١٠٠ كســـرە كزار دۆالر، لزار و ٢٠٠ ھھیكم كارییتی ١ ملیۆن دۆالری بۆ خرج دەكن، كاك ل كوـــی دنیا وای، تۆ ١ ملیـــۆن خرج دەكـــی. دەی ئوە نبوو بفیلم و ناشب ب فیلم، لبرئوەی ئو

.یشك ،نازان كزمان سك مای كوردی، باس لی سینبوونو بوون و نل *پیشسازی سینما دەكرێ، پتوانیی جارێ زووە بۆ

پیشسازی سینما؟- كورد ب ئندازەی ١١٣ ســــاڵ ل بواری ســــینما دواكوتووە، پموای ئســــتا كاتكی لبارو گونجاوە بۆ پیشســــازی ســــینما، ل ھموو شــــونك سینما پیشســــازیی، پیشی دواجار ھونرە. پیشی و دواجار ئو پیشی زمانك و روانینكی دەبت ھونر، زۆر زۆریش درەنگ پموابوو دەبووای زووتر خریكی ئوە بووینای، بم ئم خكی پسپۆڕ و شارەزای دســــۆزمان نیی، خكمان ،سۆز نییو د شــــارەزاب رەنگ یھ ،ســــۆزە شارەزا نیید یكمان ھخئم پویســــتمان ب خكانی دسۆزی شارەزای بۆ ئوەی ب ل بواری سینما ئوكارە پیشــــیی بكا، بۆ نموون زۆر ین بو كارە بكئاســــان دەتوانرێ ئــــدانانی پالن، كشــــك لوەدای دەست پناكین. دەب رۆژك ل رۆژان دەست پبكین، جا ئمســــاڵ دەســــت پبكین

باشترە.بشی یكم

رەحیمی زەبیحی: سینما ھونركی گرنگ ، جگای ھموو كسكی تدا نابتوە

كورد ب ئندازەی ١١٣ ساڵ ل بواری سینما دواكوتووە، پموای ئستا كاتكی لبارو گونجاوە بۆ پیشسازی سینما

رەحیمی زەبیحی - ٢٠٠٨

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

14

ئا: عبدولەحمان معروف- مسعود ئیبراھیم تییســـایك چیرۆكنـــووس جـــار زۆربـــی *

تكشاوەكانی ناو كۆمگا دەنووستوە، بۆ؟- ئوجا نووســــری باش ئوەی ئو كسایتیی تكشــــكاوان بدۆزتوە، ئگر تــــۆ كســــایتییكی ئیجابیت دۆزییوە مانای وای نتتوانی لچیرۆك سركوتووبی، چونك چیرۆك ژیانی رووداوە، و موعانــــات و كارەســــات وە كبدۆزیی ســــانو كتــــۆ ئ دەبپراوــــز خراون و ھوــــدەی ژیانیان بنووسییوە، دیستۆفسكی كسانی نامۆ و نابووت و تكشــــكاوی كۆمگاكی دەیتوانی بم دەنووســــییوە، خۆی رۆمانی ل دروســــت كات، دوایی ئوە جگیربوو لنــــاو خك، خك حز لو پاوانان دەكا و حزدەكا ژیانیان

بخونتوە.* بۆچوونـــك ھیـــ دەـــ ئوكاتـــ چیـــرۆك و ئـــدەب دەســـتپدەكا كـــ مژوو ئیشـــی تواو دەبـــ، یانـــی مژوونـــووس چیرۆكنـــووس نیی و چیرۆكنووســـیش مژوونووس نییـــ، بو مانایی ئركیان یك نیی؟ تـــۆ چۆن خوندنوە بۆ ئو

مسلی دەكی؟- تۆ ئگر بتوێ ئیش لسر مژوو بكــــی، دە چیرۆكنووس شــــاھدی سردەمی خۆیتی، بم مژوونووس نییــــ، مژوونــــووس مــــژووی خۆی چیرۆكنووســــیش و دەنووســــتوە ب ھونرەكــــی خۆی رەنگــــ مژوو بنووســــتوە، بــــم پــــی ناگوترێ مژوو، بم دەتوانرێ مژوو توزیف بكرێ لناو چیــــرۆك و رۆمان، كاتی بوو لك ھنســــیقخۆشــــی جۆرە تئوروپا پیان دەگوت رۆمانی مژوویی، ئو رۆمان ئســــتا كم دەنووســــرێ، لبرئوەی ئوە ئیســــتپات لســــر مــــژوو دەكا و دەب بــــ بگ روونی چیرۆكنووس ھندەك بم بكیوە، ھی مژووی دیاریكــــراو دەخات ناو رۆمان، بۆ نموون لو رۆژان رۆمانكی (كاروان عومر كاكسوور)م خوندەوە بناوی (مامزر) كــــ دوا رۆمانیتی، جوولككان مــــژووی توانیویتــــی بینــــ و توزیفــــی بــــكا و بیدات ئو پاوانی ك خۆی مبستییتی، ئو باســــی مژوو دەكا و مژووی توزیف كردیی، بم ھر مژوو نیی، بكو توانیوویتی سوود ل مژوو ببین بۆ

نووسینی رۆمان.* ئی ھی نوان یاداشت و رۆمان چۆن دەبینی؟

رۆمانیــــش و یاداشــــت ئوجــــا -بنددیوارییكی زۆر بھز لنوانیان و ل یكم ھخۆم نووســــینب ،یھكتبكی خۆشم باسمكردووە، پیوەندی نــــوان رۆمــــان و ژیانــــی ئدەبی یان ژیاننام، بگومان ھموو نووسرك دەتوان ژیاننامی خۆی بنووستوە، چیرۆكنووس نووسرك ھموو بم رج نییمــــ ،یان رۆماننــــووس نییئوەی یاداشــــت دەنووس پی بگوترێ رۆماننووس، بم رۆمان دەتوان سوود ل یاداشتنام وەرگرێ، لھمانكاتیش دەتوان دەنووس وەی یاداشــــتنامئســــوود ل رەگزەكانی رۆمان وەربگرێ و ھردووكیشــــیان تكی یك دەبن، بــــم رۆمان رۆمان، یاداشــــتنامش ری باش كم نووسب ،ییاداشتنامیاداشتنامش دەنووستوە ل خكی تر جوانتری دەنووستوە، یانی وەرە یاداشــــتنامی كازانزاكــــی بخونوە، باوەڕتان ھب ل رۆمانكانی خۆشترە یــــان دەیگتــــوە، بلزەتتــــر و ئوەی ك زۆر پی سرســــامم (مندایم ئاســــكك بوو بسر پلك زینكان دەكــــرد)ی كاروان عومر بازبازانــــی كاكســــوور، باوەڕتان ھب دووجارم خوندۆتوە، لبرئوەی ھستدەكم ئــــو كــــوڕە زمانكی ئدەبــــی كوردی ،یردی ھگجوان و پاك و پاراو و ببم رووداوەكانیش ئوەندە بلزەت دەگتوە دەمگوت بۆچی ھندك لو رووداوانی نكردۆت رۆمان یا چیرۆك، یو یاداشــــتنامناو ئخۆ دەكــــرێ لھیھنجنــــ و بیكاتــــ چیرۆك یان وەدایل ئازایتییكی بم رۆمان،

دەیگتوە، یاداشــــتنام بزمانــــی كسی وا ھی یاداشتنام دەگتوە ب زمانكی ســــقت و ئدەبی شكاو، بــــك ھرنم ھیــــچ خوواناكــــبسلیقی ھب بیخونتوە، ناموێ نــــاوی كــــس بنــــم، بم ئــــوەی كاروانم كردە نموون دەنا نووســــری باشــــمان ھی یاداشــــتنامی باشیان

نووسیوەتوە.* دینگی ســـرەكی نووســـینكانی سابیر رەشید

چیی؟- شــــرت نییــــ تركیز بكم ســــر رووداوكی ھمــــوو بــــم شــــتك، كوردەواری كۆمگی ناو كۆمیتی كــــ لنــــاو میللتكم روویــــداوە و ھنــــدەك جاریش بابتــــكان بابتی كۆمیتین و تكی دنیای سیاست ،و ناوناخــــی مرۆڤــــی كــــورد بووینھستدەكم ئو مرۆڤان خۆمن، ئوجا ناتوانم پتان بــــم چیرۆككانت لو دنیایی دەخولتوە، ك شتكی دیاربن

و برھمكانم پی بناسرنوە.* زۆرجـــار دەگوترێ چیرۆكنووس و رۆماننووســـی كورد كمترخمن ل نووسینوەی ئو كارەساتانی

بسر كورد ھاتووە، تۆ چی دەی؟- خۆی كشــــك لــــوە دایــــ، ئایا چیرۆكنووســــی كورد بۆچی نیتوانیوە ئــــو موعاناتانــــ بنووســــتوە، بۆ نموون ك تۆ باس ل تراژیدیای كۆڕەو یان ھبج دەكی، ئایا چند كس توانیویتی ئوان وەكو دەقكی ئدەبی ی كوانش بــــكات، ئشــــكجوان پھمان ھمووی چند دەقكن، بوات ھبــــ نیانتوانیوە ل ئاســــتی ئو رووداوان بن، بگومان ئوانشی ئو قسانیان كرد راست، بم نووسری و تراژیدیایئ باشــــمان دەوێ بتوان لیقوە سندە ئرچوە، ھتبنووس ك ناتوانسموو كو كاتی دەوێ، ھرووداوكی كۆمیتــــی یان بابتك ك دت پشی ب شــــوەیكی ئدەبی جوان دایبژێ، ئوەشــــی دەمنتوە ســــر نووســــر بم من پموای ئو دەبــــی كوردیدا لئ ل كارەســــاتانئاســــتی پویســــت نین، چونك ئگر باســــی ئنفــــال بكی تماشــــادەكی وانگینا دەبووا ئمامان الوازە، ئسینھموو بكرن فیلمی سینمایی، بم نفــــال كرایتند كارەســــاتی ئكوا چ

رۆمان.ل یك دوو رۆمانی مامۆســــتا محمد ئحمد ئیســــماعیل لــــ بھاری رەش و چنــــد ھوكــــی تــــری حوســــام درەوشــــاوەكان)، (گــــۆڕە برزنجــــی مامۆستا عبدو ســــراج ل كۆڕەو، تماشــــادەكین نووسری كورد نازانم ل و تراژیدیاییانتوانیوە ئــــبــــۆ ن ،بوەی ھكانیان رەنگداننووســــینھتا ل شیعریش ھست ناكم ئوەندە دەقی شــــیعری جوانمان ھب لسر ئو تراژیدیایان نووسراب، بداخوە ل ئاســــتی كارەســــاتكدا نین، ئوە و كارەساتری خۆی دەوێ، ئنووســــگوران نووســــری گورەی دەوێ، من نام نووسری كورد نووسری گورە ی نووسیویانوانم ئو باش نین، بكمن و ل ئاستی ئو كارەساتان نین.

* بۆچی تا ئستا كمن ئو چیرۆك كوردییانی توایر زمانی بیانـــی، ئایا پســـ درابنوەرگ یـــان دەق یـــان ھـــكاری وەرگ بۆشـــایی لـــ

كوردییكان لو ئاستدا نین وەربگدرن؟- دەقكان ل ئاســــتی پویســــتن، من زۆرجار ل نووســــینكانی خۆم دەم دەقی كوردیمان ھی ل ئاســــتی دەقی بگانی و بگرە كمتریش نیی، زۆرجار چیرۆك و رۆمانــــی بیانی دەخونموە ھستدەكم ئو رۆمان و چیرۆك ئگر ب كوردیش بنووسرت ھر ئو چیرۆك و رۆمانی، من دەم دەقی باشــــمان ھی، بــــم بداخــــوە وەرگانمان یكمان ھســــند كچ راســــت ،مكبرھمی كوردیان كردیت فارســــی بۆ نموون: علی ئشرەفی دەروشیان و مریوان ھبجیی و چند برادەركی تر، بۆ فرەنسیش كوڕك ھی ناوی سمایل دەروش، چند رۆمان و بابتی ئدەبی زۆر گورەی وەرگاوەت سر زمانی فڕەنســــی، من ئو ناناســــم، بم مامۆســــتا عبدو سراج باسی دەكا. نووسریشــــمان ھیــــ بابتی وەرگدرایت ســــر زمانــــی ئمانی- فڕەنســــی- بم ل ئاستی پویست پویســــتمان لبرئوەی چۆن ،نیی تمــــان بۆ بكرگاندەبی بئ وەیب وەیویســــتمان بكوردی، ئــــاواش پ تدردەبــــی كوردیمان بــــۆ وەربگئســــر زمانكانــــی تری بگانــــ، بۆ بمانناســــن، دنیا میللتانی ئــــوەی ئوان چۆن دەمانناســــن ئگر ئدەبی ئمــــ وەرنگدرابتــــ ســــر زمانی بگان، بم ل ئاستی پویست بزاڤی وەرگانمان بۆ زمانــــی بگان نیی و وەی ككاری جــــدی بۆ بكرێ، ئ دەبئیش دەكا ئیشــــی تاك كسیی و ئو

ھونش ھمووی پیرۆزن.* خۆت لـــ راگیاندن بدوور دەگری و زۆر حز زاری لستیش دەكرێ بی، ھوتن ناكدەرك ب

دنیای نووسین، ئوە بۆ؟- ئــــوە پیوەنــــدی ب نفســــییتی و شــــوھرەتزۆرجار ئ ،یــــخۆم ھزۆر ئــــازاری داوم، خــــۆی ناوبانــــگ الینــــی باش و خراپــــی ھی، الینی باش ئوەی تــــۆ خزمتی میللتكی خــــۆت دەكی، ئوجــــا زۆرجار دەم ئگــــر شــــتك بۆ میللتكــــی خۆم ھتا ھستیپدەكرێ، دوارۆژ بنووسم ئگر ھیچ كســــك باســــی من نكا الم شــــتكی ئاســــایی، پشــــم خۆش نییــــ زۆر باســــمبكرێ و نــــاوم بنن، بوەی پیوەندی دەرنكوتنكشــــم ئــــو ناوبانگ ئزیتم ھی زۆرجار دیمانیــــك ھــــر مســــلن دەدا، لسر چیرۆكی كوردی دەكرێ، تنھا من دەناســــن و یخــــم دەگرن، ئوجا ئو دوورەپرزییم پیوەندی بخۆم ھیــــ و ئو خۆدەرخســــتنم پ باش نیی، پشم خۆش ئوھا ھر ل پناو پسیوان بم و بۆ خۆم بب دەنگی ئیشی

خۆم بكم. ستیڤانگاندنی فسی ھلیژن زۆرجار ل *ئدەبییكانی، قست لسر بوون و نبوونی ئو

فستیڤان و بایخیان بۆ ئدەب چیی؟- بڕای من فستیڤاڵ پویست بكرێ، ئوجا ئو فستیڤان چندی راست و

دروست، ئوە ھر بكرێ باشترە لوەی نكــــرێ، ل ھموو فستیڤاكیشــــدا وێ، دەبندیار دەكــــتوانــــای نوێ ببابتكــــی پشــــبكش، بــــم بــــۆ مســــلی ھبژاردن ك زۆرجار خۆم ل لیژنكم، وەك شــــتكی ئاســــایی لیژنكان ھمووجــــارێ ٣ كس بیار لسر برھمكان دەدەن، ئوە پلی لسر دادەنرێ و پلكان كۆدەكرتوە، ئوەی باشــــترین رــــژەی ھنا پلی یكــــم بدەســــت دن، بــــۆ پلكانی یش ھوە، پلمان شــــھتریــــش ببم ناتوانی بی فــــن كس یكم بوو باشــــترین چیرۆكنووســــ، مرج ت لخ ل م دەبكوەی یئــــ نیی ،ك باشترین چیرۆكنووس بستیڤافدەین لو فســــتیڤان ئو دەقانی دەقانی ئــــو كــــردووە بشــــداریان ختی یكــــم و دووەمیان وەرگرتووە باشترین دەق بوون، رەنگ ل دەرەوەی فستیڤایش دەقی باشتر ھبن، بم وەی ككــــردووە، ئــــشــــداریان نببشــــداری دەكا بگومان پوەری خۆی بۆ حساب دەكرێ و قتیش لو بوایدا ،دابت تحیــــوزی لژنــــكان نیم لبرئوەی ئوەندەی من بشــــداریم كردووە، ھیچ غشــــكی تدا نبووە، ھتا ناوەكانیشــــمان نزانیوە، دواتر ك ختكان ئاشــــكرا كــــراون ئوجا زانیومان ئو چیرۆك ھی كی، جاری وا ھبووە برادەری خۆم بووە نمزانیوە، وەیئ نستیڤاو فوەری ئوجا پئدەقی باش خــــۆی فــــرز دەكا و دەقی خراپیش خــــۆی دەدۆڕن، دەقی باش ئوەی، ك ھیدەســــنگنی پلی بۆ دادەنی لسر بنمای چند رەگزك وەك زمانی چیرۆكك و ناوەڕۆككی و تكنیك و ئاستی چیرۆكك لرووی خزمتكــــردن بــــ ئدەبی كــــوردی و چیی كیامی چیرۆكنووســــبزانین پ وانوجا ئئ ،كجیھانبینــــی دەق لھمووی مرجن، لوانی ھندێ جار فستیڤاڵ ل زۆرباش چیرۆكنووســــی بشــــدار دەبــــ، بــــم چیرۆكی ئو ،كی بــــاش نابی چیرۆكســــتیڤافلوانیــــ ھر ئاســــتی پشبكشــــی نبــــ تــــا بیخونتــــوە، رەنگ ئو چیرۆكنووســــ چیرۆكنووســــكی زۆر

.باشیش ب* لـــو دیدارەدا باســـی ھریك لـــ بوارەكانی نووســـینی (شـــیعر، چیرۆك، رەخنـــی چیرۆك و ســـتاش لتی یاســـایی)مان كرد، ئرۆمان، بابگۆڤاری ھرمی كوردســـتان ھفتان گۆشـــیكت ھیـــ و بابتی ئرشـــیفی تـــدا بودەكیوە،

ئوەیان چۆن؟- ئوەیــــان ھندك شــــت ھبوو الم مابوو، وەكو مخزونكی ل ھاتبوو، مدەزانی چی لالبوو نندێ شتم لھبكم، ئوە لالی مــــن بمابایوە ھر م بكبخانی كتو جانتایناو ئــــلئرشــــیفی دەمایــــوە، ئوجا زۆرجار گۆڤارەكان گلییم لــــ دەكن و دەن شــــتمان بۆ نانووســــی. براســــتی من تاقتی ئو ھموو گۆڤار و رۆژنامانم تم نییتاق بتا باوەڕتان ھھ ،نییھموویان بخونموە، بۆ خوندنوەی خۆشــــم ٤-٥ گۆڤــــار و ٤-٥ رۆژنامم ھبژاردووە، كــــ موتابعی ئدەبی وی دیكم ئدەكــــ و گۆڤارانخۆم لناپرژم سر ئو دنیا فراوان، ئوجا زۆرجار ئو گلییانم ل دەكرا رۆژك ھستمكرد ك من شــــتی ئرشیفیم زۆر ھی و پویست ئو شتان ل ئرشیف بنمــــ دەرەوە و بویــــان بكموە و خكیــــش بیانبینن، بۆ نموون برادەر م وازی لبووە شــــاعیر بووە، بھشــــیعر ھناوە، یك لوان شــــرزاد عزیز ناشــــاد، دوو شیعری لالی من بوو، ئو كوڕە ئمی فرە نووسین و خوندنوە و شیعر دەكرد، كچی ھیچ شتكی بوندەكردەوە و خكیش وەكو نووسر نایناســــی، دوو شیعری زۆر جوانیشی لالی من بوو، ك بدەستی شــــی كردبووم، گوتم باششكخۆی پ ی، كو كابرایزانن ئك نبۆچی خمنی فرە نووسین كردووە دوو شیعری

لالی من ماوە با بویان بكموە.

* بـــم ھندێ كس وەفایـــان النیی و ھتا پیانبكرێ شتكان دەشارنوە؟

وە، چونكبیشــــاری ئاخــــر نابــــ - كی مــــن، بۆ نموونمو وە بوویتئــــســــح عومر ك كاتی خۆی شیعری ب دەستختی خۆی الی من پارزراوە، ئــــوە بوویت موكی من و باوەڕ ناكم و شــــیعرانبۆ ئ بكا و ب ییم لگلبو دەكیوە، یان بۆ ئو شتان الی من بمن، بۆچی ھموو خك نزانن ســــح عومر ئگر زۆر شیعریشــــی بوكردیتوە یان بۆ نموون ســــباح ،وەیقكی شرنووســــ ییان ھبھۆشنگ شخ محمد كتبكی لسر نووسرانی شــــقوە كردووە و ناوی ئــــوی نھناوە، كچــــی كاتی خۆی یك دیوان شــــیعری دا من خوندموە و بدەستختی خۆی شیعركی دام و وانوجا ئزرابــــوو، ئالی من پارلبۆ بونبنوە، یــــان كاتی خۆی مال رھادی (٥-٦) شیعری بی فبدوعدەســــتختی خۆی الی من پارزرابوو، كردم نووسینك و ل گۆڤاری نووسری نوێ بوم كردەوە، یانی ئو شتان بۆ بمننوە و خك باســــیان نكا، یان ئو كاك زیاد الدییی خۆمان ھموو خــــك لبیریشــــی چوبــــۆوە، ئمن شیعری لالم بوو بومكردەوە، بواتان ھبــــ دەیان دەستخۆشــــیان لكردم و ی تــــۆ زانیمان كاكواســــت گوتیان بزیاد چاكبوویتوە گیشت ئوەی شتی الی تۆ ب و دەستخۆشیت ل دەكین، جا من پم باشــــ ئوەنــــدەی تاقتم ھبــــ وردە وردە ئوان بنم ســــر پڕەی كاغز و بنووســــرنوە، وەك تب یڕبن بوەی لت: ئكــــورد دەســــر بڕێ، ھتاكی لناو ھگبی بمنتــــوە، ھر چۆنك ب ئاشــــكرا توە باشترە و دەبتبكرێ و بنووسر

زەخیرەیكی ئدەبی كوردی. مرھموو بو ھر ئرامبب ری كورد لنخو *

كوردیی ل چ ئاستكن؟ ،مری باش و جدیمان زۆر كنخو -ئوەش ھۆكاری زۆرە، ھندك دەن ،ترننتیدابوونی ئی پھۆكارەكــــھیــــ دەــــ ســــتالیت پیدابووە، ھۆكاری تــــر ھی دە ئوەی ئدەبی ئلیكتۆنی كاریگری ھبووە ھندكی تر ھی دەن بوارەكانی بوكردنوە كی تریش زۆری رۆژنامزۆرن، ھۆكارو گۆڤارەكان، خونر ناپرژت ســــر ئو ھمــــوو بوكراوانــــ، ھرچندە ھندێ كس ھی دە ئوە ســــوودی ھی، راست زۆربوونی ئو رۆژنام و گۆڤاران ســــوودی زۆرە، بم كاریش ر ناتواننوە دەكا، خوندنــــخو لھموو شتك بخونتوە، بم دیسان خونرمان كم، بۆی تماشا دەكین ئو شتانی زۆر دەخوندرنوە شتی سادەی، بواتان ھب شاعیری وامان ھی تازە دەســــتی داوەت نووســــینی ،شیعر و شیعری موراھیقی دەنووسنۆ جــــار دیوانكــــی چاپكراوەتوە، لو ئاستش نیی، ئوجا چند كس شاعیر یان نووسری باش دەخونتوە كمن، بــــم ئدەبیش بۆ نوخبی و

شرت نیی ھموو كس بیخونتوە.* رات لسر بدرخان

-بوكراوەیكــــ لھمــــوو بوارەكان باشــــ و توانیویتی كاریگری خۆی ھب و وەكو تۆماركی ئدەبی باشــــی دەبینم و ھیــــوادارم ھر بردەوام ب و

دەستخۆشیش ل ستافكی دەكم.بشی سیم و كۆتایی

)ی كانوونی یكمی

سرھدانی نۆڤلت تمنكی رۆمان كورت و نۆڤلت ژانری ،نیی ــرزی ب فــرە بایكی ــژو در زۆر سرەتاو دەستپكیشی ھتا ئستا جگای جیاوازە، بیروبۆچوونی و م و مشت و یرقافلس و یكم ك و كی كــوا تنۆڤل یاخود درژە چیرۆكی مئ ئایا سرنج ساغكردنوەو وانئ ھموو یا.. ،رەكگ زانستیانی وردو لكدانوەی و یكجارەكی. چسپاندنی و بیاردان بۆ ھبت سرەتاو ھنگاو لدوای ھنگاوو تشراماندەك دەیكان پشوەی ھاتنناوەڕاستی ھشتاكان، ك لو سروبندە چند رۆمانك بوكرانوە و رۆمانی كوردی گشی برچاوی بخۆوە بینی، ك دەكرێ رۆمانی دامزراندنی قۆناغی بنین ناوی كورت و رۆمان چند لو بدەر كوردی، رۆمانی تاك و تراو بر ل ھشتاكان چاپ

و بوبوونتوە. كــــــــــــورتــــــــــــ ت"یش كرۆمان"نۆڤلدرژكراوەو ئیمتیدادی ل رۆمانوە سرچاوە بتایبتی دەگــرــت زاراوە، ــــــو وەكتكنیكیش ــرە ــگ بپرەی سریھداو خۆی شونی سندو بــارەت بگــرت، ســكات زۆربی نۆڤلت ــــوارەو كــورتــی و قدرژی رووداوو بابت كسایتییكان و ل جیاكردنوەی لك پوەری تدەكررۆمانیش ل ــرەو ــژت در ــژ در چیرۆكی ــم بــۆچــوونــش ئــوە كــورتــتــرە، كــ ئلسر گفتوگۆی و دیالۆگ ھدەگرت بكرت و بیاركی موتلق و یكالكرەوە نیی، بوەی پسپۆرو شارەزایانی ئدەب و بتایبتی ئم بوارە قسی دیكی لبارەوە بكن، ل دوا رۆژ شتی تازە ل دایك بت. و نازانم ب گرنگ زۆر ئوەش لرەدا من كورت یكم ك نیی ئوە مبستیشم رۆمانی ل ئدەبی كوردیدا نووسیوە و وەكو بكو دایھناوە، ك تكنیكیش زاراوەو نۆڤلتكی چند ئستا تا بم دەخــوازم داھنانی تنانت و خیاڵ تژی و جوان برچاو كــورد كتبخانی ل سلیقدار ب زۆر بشوەیكی ریكخ دەكوت، و پی خۆی بچسپنت بایخوە شون ئمۆ ك ھاوچرخی، ژانرە ئو تببو دەكــرــت ل پــیــەوی دنیا لھموو سروسیماو خستی نۆڤلتی جیھانی پی

دەناسرتوە. دەیوێ نۆڤلت ئمۆ بین ئوە ماوە شونی قوارەی رۆمانكی"١٠٠٠"الپڕەیی و توی"١٠٠"الپڕەو دوو بخات برگی چند رووداوو و زمــان ب كمتریش زۆر بگرە بابتی تكپچاو و وشو رستی سراسیمو برووسكیی پكانی مبست بشوەیكی ب یوەیستپ ئمش تبھ خرا، و و شارستانییت پشكوتنی و ــن زەمتكنلۆژیاو نبوونی كات لالی خك و خونرو سرھدان و ھاتن ئارای دەیان كنای گیاندن و پخش و بوكردنوە. ئمش بو مانایی نۆڤلت دەیوێ شون كان چژدادرییق بكات و دررۆمان ل ببكاتوە، بم ئوەشیان ناكرێ ب رەھایی و كات سر تدەوەست بكو وەربگرین، شون و ئو قم و خیاش، ك چی

دەنووست و ك دەینووست؟!.

عبدولەحمان معروف

كلچریبئسپاییدرخان دەردەچڵ بگل كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیب

ستافی كلچری بدرخان:عبدولەحمان معروف، سعدول نووری، جوھر شخانی

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان:د.ھیمداد حوسن

ژمارە ٤٠ - ١٠٨، دوو شمم ٢٠٠٨/١٢/٢٢ی زایینی

تایبت ب بدرخانغریب پشـــدەری وای س دیوان شیعر فســـانئ بی لســـتا (١٥) كتتـــا ئھو چیـــرۆك و رۆمـــان و بابتـــی مندان وەرگـــاوە و بچاپی گیاندووە، دوایین كچیرۆك ـــكۆم دەرچـــووی كتبـــی بناوی (سمای مرگ)، ك ل فارسییوە كردوویتیی كوردی. ھروەھا دوو كتبی دیكی لژر چاپدای ك یككیان رۆمان

و ئوی دیكیان سیر و سمرەی دنیای بكم (گیانلبران بناوی رانبگیانلمگرن). جگ ل (٣٧) چیرۆكی وەرگدراوی

.ردەستبئامادە بۆ چاپی ل بـــ چیـــت كار دواییـــن لمانپرســـی دەستوەی؟ پشـــدەری گوتی: دوایین كار ك ئســـتا بـــ دەســـتموەی وەرگانی رۆمانكی كۆمیتی روون ل نووسینی ل ك ،عجوونـــی (رویا)یمـــی مریم)

ب ورەدایڕەی گـــی (٣٠٠) الپـــدووتودەستموەی ل فارسییوە بیكم كوردی ش چوار پاژم لوەخت و ساتتا ئو ھوەرگاوە، ك سرجمی پاژەكان چواردە پاژن. كـــ ناوەرۆككی تكا ژان و ژوار و بدبختی و چارەڕەشـــی و فرمسك و شونخوونی ئافرەتی بستزمان و ستم لكراوە. شـــونی ئم رووداوە رۆژھتی

.ناوین

دوا برھمی غریب پشدەری

غریب پشدەری

انمان باش نییبزاڤی وەڕگ ،یسابیر رەشید : دەقی كوردی باشمان ھ

سابیر رەشید

پیرۆزباییبناوی ھفتنامی بدرخان، پیرۆزبایی رۆژنامنووس نووسرو ھاوكارمان ل(سنگر زراری و خاتوو ھرۆ) دەكین

ب بۆنی ئقگۆڕینوەیان .مۆدرن و نوێ بنوەیكی ھیوادارین بیكوە رەشیان پرچی بخنوەو،

سپی بكن.بدرخان

دوا كتب و كۆچیرۆكی نووسر

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

15

نۆڤلت (١)خرەندەكانی سنوور

كاروان عبدو ناوكی دیاری ناوەندی راگیاندن و رۆژنامگریی كوردیی، بم سرەتای دەست دان قم و نووسینی نیازە بمجارەش بوە، وا ئوكردۆتكیشی بت و رۆمانچیرۆك و نۆڤل ند كۆمستا چدەب و چیرۆك بووە، تائئ بنۆڤلتی "خرەندەكانی سنوور"خونری كورد و ھفتنامی بدرخان بسر بكاتوە، ك ئو نۆڤلت ب بش ل بدرخان بو دەكرتوە. كلچری بدرخان

من یكمجارم نبوو، ب دەست و چاو بستراوی، پلكشی نو ئۆتۆمبل بكرم و راپچی زیندانم بكن، ل ژیانمدا ســـ جارێ دیكش وەھام بسرھاتووە، بم ئمجارەیان ل ھموو جارەكانی پشوو ناخۆشـــتر بوو، ئو كڕەت خۆم و خزانم بووین، پكوە بنیازی ئوەبووین بپڕینوە ر بمزانیبایگخوار، ئ دا ھاتینوەندە دڕوعاســـكی ئدۆ ب ،كی دیكتو دیو ســـنووری وئئوەندە قووڵ و مترســـیدارە، قت ھی ئاوامان ندەكرد و ئو سرەڕۆییمان ھندەبژارد، بم چ بكین، ئم ناچار بووین، برگایكدا بۆین بمانگینت ئو شونی مبستمان بوو، سرەتا ئگرچی كۆمك ئازیز و مرۆڤی بوەفامان لدوای خۆماندا ج ھشت، بم ل عینی مانگوترابوو، كپ مشت. ئھب یند بگین و شایوە رادەكمننھج كاتدا، وامان دەزانی لناب بۆ ساتكی كمیش بوەستین، ھر ك شۆڕ بووینوە و گیشتین نو ئاوی دۆك ئیدی ھیچ زۆر ئاگاداری بم، ھاتن مم گرتبوو، دەبووایكزانوە، من دەستی ختنكمان بۆ نامترســـییم م جگكزانخ تی بۆ من، كتایب ب ،رەككی زۆری گدا ئاگاییكی وا عاســـدۆ خوارەوە للـــوەی دووگیان بوو، ئو رۆژە زۆریش نخۆش بوو، من ھركـــ ل تدڕەك نزیك بووموە، خـــرا ل ژرەوە تدڕەكم توندگرت و ھزكی زۆرم دای پنجكانم و بكم برزكردەوە، بچاو بخزانكمم گوت ك زووب، بژر بۆشایی تدڕەكدا خۆی بخشن و بچت ئو دیو، ئگرچی ر، من كوبكدا چووە ئچاو نوقانم، لو كارە بكا بت بوو ئك زەحممك كی سكپبۆ ئافرەتھشتا نیوەی جستم ھر لدیوی ئران مابۆوە، گوم ل كۆمك سدای تكقژقژاو بوو، ك ھر لوە دەچوو كسك راوەدوو بنن، زۆر ب خرایی كۆمك سرباز گیشتن سر سرم، حپی سگكان ھندە ترسناك بوو، لترســـان نمدەورا سرم برز بكموە، ئوەی ل سربازەكان

زیاتـــر منی تۆقانـــد و لو لحزە بئومدی و ترســـی زۆری پ گیاندم، سگ ھارەكانی نو دەستی سربازەكان بوون، ئو دوو سگ بقد ھموو ســـربازەكان ھڕەشـــی گرتن و مرگ و ئاودیوكردنوەیان ل دەكردم، ئگر سگكان كۆنتۆڵ نكرابوونای، گومانی تدانبوو، ئستا یككی دیك ئم داســـتانی ببیر ئوە دەھنایوە. مـــن، وەك دەن ل ھردوو دینكـــ ببووم، نیوەم لوبر و نیوەكی دیكم لمبر، تنیا پلقیك دەیتوانی چارەنووسم بخات مترسی و خزانكشم ل دوور بكاتوە، من ویستم برلوەی ئوان كاركی ئاوام لگدا بكن، ھندك بۆی بخزم، ،رەكفسی ئر پۆســـتاژ وتمك كرزوو رایانگرتم و وەك تۆپم ھبخزانكم لوبر ھاواركی ل ھســـا، دیاربوو بو ھاوارەی دەیویست پیان ب، ك من لگڵ ئودام، ئفسرەك ب تووڕەبوونكی لڕادەبدەر بســـرما قیژاندی و چند شتكیشـــی گوت، من تنیا ب سروســـیما و ئاماژەكانی دەستی لی تگیشتم، ك چۆن ھاتووم دەب ب ھمان شوەش رەكفسیاندە ئی گریانی داو خۆی گمپم لكزانوە دواوە، خمڕبگبدەست تی گیاند، ك من مردی ئوم، ئفسرەك قوڕسایی پۆستاكی ،رپس ستمرا ھخ ی وتم، كچاو پمكردەوە و بم كستر جســـلسیركی خزانكمم كرد، تازە بینینم، نك ھر جلوبرگی قوڕاوی ببوو،

ئیشارەت ل ب ،رەكفسوە، ئی نزیك ببمنی دەم و چاویشی رووشابوو. ویستم لشو دوو سســـربازكی گیاند، ك بمبات الی یك ل جبكان، خزانكیشمیان برەو جبكی دیك برد، من ب ئوەی ھیچ قســـیك بكم، دەســـتم بۆ گیرفانم برد و ئو نامیی پیان دابووم، ك ھر نیا بت رەكفسئ ،رەكفسدەست ئ ناو داموانانی سنوور، دەرمھدەست پاس وە بیدەمڕیمپتیلی چاو، لنامك راماو دایوە دەست خۆم، ب پنجش ھمای بۆ سربازەك كرد، ك سواری جبكم بكا. ھشـــتا دەرگای ئۆتۆمبلكی نكردبۆوە، ب پڕیك رووناكی ل چاوەكانم بی، ھر خۆیشی دەستی گرتم و بردمیی نو جبك، من نمدەزانی ك لنو ئۆتۆمبلك دای، دنیا لالم یكپارچ تاریكی بوو، من لوە تندەگیشتم جیاكردنوەی من و خزانكم ھۆی چی بوو، وەیو شر بشووتریش ھی پجارەك رسھ دواوە بوو، راستكی بیان چ نیازستنو چاو بئچاوبستیان كردم و برەو زیندانیان بردم، تۆ بی ئمجارەش یكاست بمانگوازنوە بۆ زیندان؟ چ سخت ئگر خزانكشمیان وا ل كردب، ئو ل ژیانیدا زەحمتی و لقومانی وای نبینیبوو، زۆر دەترســـام ل حژمتی دوورخســـتنوەیان لمن و لب تاقتی خۆی، ك ھر ل بیانییوە تاولرزی لبوو، برگی ئو ناخۆشیی نگرێ. ئم چ بزانین بو شوەی ھسوكوتمان لگدا دەكن، من خۆم دروســـت ب پچوانوە بیرم دەكردەوە، چونك ئوانی لپش ئموە بھمان رگادا پڕیبوونوە، ھیچ شـــتكیان لو ناخۆشـــی و زەحمتیان بۆ كس باســـنكردبوو، لوە دەترسام، ل شونكی ئو سنوورە بماندەنوە دەست ئرانییكان، ئوكات فیلمك بۆ بدبختكی تو وئ یاری دەرچوونم دا، دەمویست چیدیكب وە، كڕەتبن وە، من لتوەك من دووبارە دەبنبینموە، چیدیك سروســـیمای ئو پاسداران نكون برچاوم، ك ھر لختوخۆڕایی بدوای گرتنی خك رایاندەكرد و ب ئارەزووی خۆیان تاوانیان بۆ دەخولقاندن، من دووەمین جار ك لو وت گیرام، بۆ ئوە چوو بووم ك چارەسری نخۆشییكانم بكم، ھاوڕكانم دەیاندیت بدەست ھوكردنی ریخۆكانموە چ ئازاركم ھبوو، جاری وابووە، لبر توندی و لرادەبدەری ئازار، لھۆش خۆم چـــووم و لدواییدا زانیومتوە، ك ھندكیان بۆم گریاون. من بۆ لنوبردنی ئو ئازارە، رووم ل ئران كرد، من تنیا بۆ ئوە چوو بووم، ئو پارەیی ھمبوو بیدەم دكتۆرەكانی ئوێ، ھر وایشـــم كرد، ئو رۆژەی دەمویست بۆ شاخ بگڕموە، لنو بازاڕی شاركی ئودیو سنوور، سرم لكۆن ھاوڕیك دا، ھشتا ھر ب پوە لگڵ ئو ھاوڕی وەستابووم، لپ دوو پاسدار خۆیان كرد ب دوكانی ئو ھاوڕیم، ئۆتۆمبلكشیان ھر ل برامبر دوكانك راگرتبوو، ب ئوەی خۆیان ب پرسیار و وەمدانوە خریك بكن، یكسر داوای ناسنامیان ل كردین. من بب ترس وەك ئوانی دیك، ئو مۆتم پدان، ك رگی ب كسانی وەك ئم دەدا بۆ ماوەیكی دیاریكراو لودیو بمننوە، بوردی ل ناسنام و مۆتكان راما یك لو پاسداران. ك مۆتی

ئوەی من و خاوەن دوكانكی خست نو گیرفانی چاكتكی،- ئوە لرە چی دەكن؟!

من زۆر ب خرایی تگیشـــتم، ك ئو پاسداران تایبت بۆ ئم ھاتوون، ئگینا بۆ مۆتكانی من و ھاوڕێ دوكاندارەكیان ھگرت؟ من ئگرچی ھندك لزمانی فارسی تدەگیشتم، كمكیش قسم پ دەكرد، بم ھیچ قسیكم نكرد، ئوانی دیكش لمن بدەنگتر بوون، من و ھاوڕكم، بب ئوەی ئاوڕكیش بدەینوە یكســـر لگڵ پاســـدارەكان ســـواری ئۆتۆمبلكیان بووین، ،كلری ئۆتۆمبســـواربووین، شوف كپشتی پیكابكیش لوە و پاسدارشـــپ ردووكمان لھســـیركی ھردووكمانی كرد، داوای لكردین، ك ب پشـــدنی خۆمان چاومان ببستین، سرەتا خۆمان ل داواكی گل كرد، كچی ئمجارەیان ب دەســـتی خۆی پشدنكی لپشتمان كردەوە و چاوی ھردووكمانی بست، من بش بحای خۆم، چونك شارەزاییكی تواوم لو شارە نبوو، نمدەزانی بچ شقام و كۆنكدا تدەپڕین، گومان ل دەنگی خك دەبوو، بم پاش كمكی دیك ئو دەنگانش نمان، وەك ئوەی پیكابك ب جادەیكی چۆدا رەت بب، ل دەوروبرماندا ھیچ شتك ندەبیســـترا، لپ خرایی ھاژۆشتنك كم بۆوە، شوفرەك دەنگكی لوەھات، من

تنگیشتم، چونك ل منگ منگ زیاتر ھیچم برگوێ نكوت، بھاوڕكمم گوت: - ئرێ چی گوت؟

مبوو چی گوت، ئم نكمی ھاوڕوە م لوت، گورم كپلی ست ی بیپا زللو شـــر ئبلخۆ چاومان بسترابوو، كچی ئو شوفرە بھزی دەستكانی سری پ نوی كردین، من نمزانی بۆ وا دەكا، بم لو كاتدا ل شونك وەستا، بانگی یككی كرد، گوم ل كردنوەی دەرگایكی گورە بوو، زەینم بۆ ئوە چوو، ك ئوە رەنگب دەرگای دەرەوەی زیندان ب، ھر لو شون دوای كمك وەســـتان، ئمیان ھنای خوارێ، كسك دەستی منی گرت، لسرخۆ راپچی شونكی دەدام، بۆ من دنیا ھمووی قترانی بوو، جستم دەتگووت بدەر ل ئیرادەی خۆی رووەو خاكی دیاریكراو دەچ، چند جارك، كورت نشـــو و ھورازیان پ كردم، ل شونك وەستاندمیان، كسك داوای لكردم پوەكانم داكنم. من تگیشتم بم خۆم لگلی دا. ھر ك زانی تی ناگم، دەستكی كشا ب پوكم، ئوكات وا خۆم نیشاندا ك ل مبستی تگیشتووم، پوەكانم داكند و، منیان ل شونكی ژوورەك دانیشاند، كسك وەك لكۆر ب، بخرھاتنی كردم. من ھیچ

كاردانوەیكم نیشان ندا، چونك نمدەویست لوە تبگن ك من ھندك فارسی دەزانم.

فرید زامدار

یم وەكو ھرەسمی ئاسمان ناك م وەكو نییرەسمی ئاسمان دەك

رەسمی سروشت ناكم یوەكو ھ

رەسمی سروشت دەكم وەكو نیی

عقكی نخۆش ھاوار دەكا خۆشكی نسروشت ژن

و ژنر ئھوش دەیباو قمكی نزۆك

دەینووستوە * كۆپیك ل قسیدەیكی درژ

كـلیــــلگردوون ل پیالنكی شیعریدا

جوھر كرمانجلوساتوە........

وەكو میوانكی ناوەختڕگا...ئسپی ھنگاوەكانی ھگرتی و

گیشتی بر سكۆی رۆحمسۆراخی كلیلك دەكم

دەرگای دت بكاتوەبم كات؟

لدرزكوە تماشاو

سرنجكانم ھخزینبۆسر دت

بینیم ھر بقدەرك دەبپاساری

لناو گۆلمی دەستی بگرمسرم سورما...!

فراوان م سینگچۆن ئلژوورەوەیدا ھرھندەی

یلكرەسی پالنھبكزەبایكی خم و

پلووك بردی نیاركنرەس دھ

فرمسكی چاوەكانیشتوەك تنۆك خوناوكی

ڕی ناسكی گورپسدادەچۆڕێ

گر ڕم بدەیھموو ئو تۆزو گردانی

بھناس ساردەكانی زەمانبرپنجرەی دیان گرتووی

بپنجی لو و زمانموەك بارانكی پایزە

دادەكم و دەیشۆموەنازانم تۆ........

چیت للۆمی دەوروبرەساتموو چركمن ھ ك

،وەكو سایبتنوو سنم بخۆموە......!؟

دوای ٨٩ ساڵ بدرخان بۆ یكمجار ئاشكرای دەكات دۆزینوەی كتبكی تازەی (كۆمیتی سربخۆیی كورد) ب فرەنسی:

كوردستان یان ئرمینیا (ملھوڕەكان یان شھیدەكان)

نجاتی عبدو - پاریس لـــ ســـا چندیـــن مـــاوەی ســـایی گـــڕان و پشـــكنینكانم ب ی كرچاوانو ســـناو ئـــبزمانـــ بیانییكان لســـر كورد و كوردســـتان نووســـراون بوەم دەزانـــی، ك كتبكـــی (كۆمیتی قاھیرە لـــ كورد) ســـربخۆیی ســـای ١٩١٩ ب فرەنسی لبارەی چاپكراوە ئرمنیا و كوردســـتان بم ئم كتب ھر سوار و منیش زۆر لرم بر پیادە بووم. ســـھكتبخانكانـــی پاریس، لندەن و نمدۆزییوە، ھر كردو برلیندا بم ھر بھیوانبووم و دەمزانی كی لیدان دەبـــ بـــم كتئـــكتبخانیك ھـــر پارزراو بت ك لڕۆژ دەچـــی تڕ و بۆیـــدانیكی كتبخانیـــك كونجی بدۆزرتوە. خۆشبختان دواجار لـــ یكـــك لـــ كتبخانكانی ئم دانیكی توانیـــم بریتانیـــا كتب بدۆزموە. ڕەنگ بوا نكرێ كاتـــك كۆپییكی ئـــم نامیلكم وت و تووند توند بردەســـت كبسینگموە نووســـاند چند دشاد بووم و وەك ئو كســـی ماوەی ٨٩ ساڵ خۆش ویســـتكی ل ون بووبت و دواتر لپ بیدۆزتوە، باڵ ل خۆشـــیانا بـــوو خریك بگرم، ئیدی تازە لوە دنیا بووم

كـــ كتبك ھاتوە بردەســـتی كورد خۆیی.

ئـــم نامیلكیـــ كـــ بنـــاوی Le-كورد سربخۆیی (كۆمیتی Comité de l'Indépendenceناونیشـــانی نووســـراوە Kurde :وەیمشفرەنسی ب ب كنامیلكKurdistan ou Arménie: Tyrans ou martyrs(كوردســـتان واتـــ كـــوردی بیان (ملھـــوڕەكان ئرمنیـــا یان ی ١٩١٩ لســـا ھیدەكان) كشـــقاھیرە لـــ چاپخانی پۆل باربی چاپكـــراوە، واتـــ ھمـــان ئ و ك لدواتر ب ی كـــیچاپخانتدا چاپكراوەكانـــی خۆیبوونـــی چاپكـــراوە. نامیلكك ب ختكی لـــ زۆر ورد چاپكـــراوە و جگـــبناوی الپرەیی س پشكیكی پیرۆز) ڤیننا-پیمانی (كۆنگرەی كـــ لژـــرەوە نـــا وی كۆمیتی ســـربخۆیی كورد نووسرا وە و ك دەســـتپدەكات كبكت دواتر (٢٣) الپڕەیـــ و نخشـــیكی .ڵ دایگنیای لرمكوردستان و ئئم كتب بۆ باسی پوەندییكانی كورد و ئرمن یكك لسرچاوە ھـــرە نایابـــكان و بتایبـــت باســـكی ناســـك و گرینگی وەك ن لرمكانـــی كوردو ئوەندییپو سردەماندا. خۆ ئگر ئوەش بزانین كـــ خاوەنكـــی یكك ژوونـــووس و سیاســـییم لـــدەگمـــن و ھـــرە بئاگایكانی كورد بووە ل و ســـردەمدا خۆی ڕووداوەكان ئاگاداری نزیكوە لبووە. بداخ وە تا ئستا ن ھیچ تیی و نكی خۆوژوونووســـمھیچ بگانیكیش ســـوودیان لم كتبـــ وەرنگرتووە. ما وەت وە ب یم نامیلكم ئوەی ب ر ئسدنیاییوە ل نووســـینی سورەیا بدرخـــان بـــگ (١٨٨٣-١٩٣٨)ە. م مژدەییاندنی ئڵ ڕاگگل مئبۆ خونران ئ وەش ڕادەگینین

ئســـت ســـرقای كردن كوردی ئـــم نامیلكین و لـــ ماوەیكی ب كوردیی انـــنزیكـــدا وەرگپشـــكی و پراوـــزو ھـــاوكات لگدا ئسیكشی ئۆریژینالبودەكینـــوە بۆ ئ وەی لگڵ دا چاپكـــبچاپـــی كـــوردی كتبكینوە، زیندوو فرەنسییكش ك ڕەنگـــ تنھا ئـــ و دانیی

لمابتوە.

یادی ســـورەیا بدرخان بگ ھر پیرۆزو دروود بۆ گیانی پاكی.

تبینـــی: لـــ ژمـــارەی داھاتـــوو زانیـــاری زیاتر سبارەت ب دۆزینوەی ئو كتبی بدولـــجاتـــی عی دكتـــۆر نگـــر كـــ

دۆزراوەتوە بو دەكینوە.بدرخان وای دەستخۆشـــی و ماندووبوون لـــ نووســـر، بھیوایـــن دكتـــۆر نجاتی عبدول برھمی دیكی ناوازەی شـــاراوە

بدۆزتوە.

بدولكاروان ع

برگی كتبی (كوردستان یان ئرمینیا) - ١٩١٩

جوھر كرمانج

یر

چك

كازم عومر دەباغچند خۆش پیاو بلیمت و لھاتوو بت بۆ ئوەی مژوو بشـــانازی یوە لســـر الپرەكانی باســـی بكات بۆ نوەكانـــی چونك وەك شاعیر حاجی قادری كۆیی دەت :

ژیان میسلی ســـــــبر و تــــاوە ئوەی بمنت تنھا ھر ناوە

)) خوالخۆشـــبوو مامۆســـتای محمد ئحمەد تھا )) ناســـراو ب كامران موكری لســـای ١٩٢٩ ل بناری شـــاخی گۆیژە و ئزمر لشـــاری ھمـــت و قوربانـــی لـــ (( ـــنزدەرگ )) ڕەكـــیگلبنمایكی شـــاعیر و رۆشنبیر چاوی بـــ دنیا ھھنـــاوە برای

ئخۆلی شاعیرە ..شـــاعیر ناونیشـــانی (( كامران ئگرچـــی ھبـــژاردووە، ی ((وەك خوندكارـــك خـــۆم گوم لســـربوردەی ژیانـــی بـــووە، نجشكموو ژیانی ئازار و ئرھھ ب و زیندانـــی كردن بـــووە . وات ی كو ناونیشـــانی ئوانچپ

بۆخۆی ھبژاردووە .ھۆنراوەكانیدا گنجكان شاعیر ھمیش ھوی ئوەی داوە

جۆشبدا و مشكیان بۆ كوردایتی ل رگای بوروژنـــت بۆ خبات ل پناوی كوردستان . بۆی ھمیش دەرگای مكانی رژتاریك و تنۆك زیندان

یك لـــ دوای یككانـــی بغدا م قارەمانرووی ئكراوەبووە بـــھمیش زیندووە . وەك خۆم گوم ل خوالخۆشبوو بووە نۆزدە جار وەندەی لگیـــراوە، دەیگـــوت ئبندیخان ژیانم بســـر بردووە ئوەندە لـــ مای خـــۆم لگڵ

منداكان نژیاوم .لیكك ل ھۆنراوەكانی شاعیر

دەت : تم میللنا دیم ئھچاوم ھتنــــــارە و پنی ژینی قدیم

بۆی دەتوانین بین ئم شاعیرە وەك پشـــنگی ربازی ریالیزمی شۆرشگری كوردی ئژمار دەكرت شاعیر جگ لم ئسپی خۆی زۆر بباشی تاوداوە ل وەسف كردنی ژنان . كاتك باس لجوانی ژنان دەكات وەك ون تابلۆیكی جوان تی لتایبرچاومان . بب دەیخات كراوە ب ك ((فریشت)) ھۆنراوەیگۆرانی . ئوەی گرنگ شیعرەكانی تام و چژی خۆیان ھی وشـــی رەســـن و بپزی كـــوردی تدا

بكارھناوە .شاعیر ل سای ١٩٧٥ وەك وانبژ ل زانكۆی سلمانی بشی كوردی وانـــی دەگووتوە . ناوبراو وەك ھـــاوڕێ ھســـوكوتی لگـــڵ دەكرد، خۆشویستی خوندكاران پشـــنگی بـــوو. خونـــدكاران ریالیزمی شۆرشگریی ل ئدەبی

كوردیدا . شـــاعیر ھقی بســـر بۆی . یوە ھكـــمـــوو كوردھحكومتی ھرمی كوردستان دەبت خوندنگایك یان شونكی گشتی میشـــــم شـــاعیرە ھناوی ئب

زیندووەوە ناو بنت.بۆ ئـــوەی ئـــرك و ماندوبوون و خباتی ل برچـــاو بگیرت . ر لوبمبیســـت و دوو ســـاڵ ل

سای ١٢/٧ /١٩٨٦ ل شاری ق و منارە ل میوانخانی مرگسوور الشكشی و لكردین ژیانئاوایی رۆژی دواتر گوزرایوە بۆ شاری ھمـــت و قوربانـــی و لـــ ژر گردی دارئرخوانكانی سبری سیوان بخاك سپردرا . شیعری جبۆ ب تایتا ھھای بۆ ھب پ

ھشتین .

بیست و دوو ساڵ لموبر مامۆستا و شاعیر كامران موكری ژیانئاوایی لكردین

١٩٧٥/١٢/٦ لبردەم كۆلژی ئاداب - زانكۆی سلمانی ل چپوە : نجیب حكیم كركووكی، كازم عومر دەباغ، جوھر عبدو مام یحیا، كامران موكری، جواد كاك ئسعد

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

16

لو ناوەندە جوو زەرەری كرد گوندی بالیسان دوو كرت: ١- میر وسویی. ٢- میر محمری

ھردووال قرەباغ و زۆر بوون، ئاغاو میریان ھبوو، لكاتی خۆی جوولك ل گوندان زۆر بووین بتایبتی ل بالیسان،

ھردوو گڕەك جوولكی زۆر بووە. ئم دوو گڕەكش ل دـــوە ناحزیان ھبوو، واتا لنوان میـــرەكان و خكك، جارك ما جـــووەك ل گڕەكی میر

وسویی دزرا. وتیـــان ئھا ئوە میر محمرییكان ب ھتك وایان كردووە.

ئوانیش ما جووەكی گڕەكی ئوانیان دزی. وتر كخ ن كران. نتا كم. جوولو ھی ئو، ئم ھی ئئكاری كوشـــتن. جوولككان تگیشـــتن، كوا ئم داوە ھر بـــۆ ئوان، جا ب تكایی باریان كـــردو چوون بتوات، تا جوولكش لسای ١٩٤٧ چوونوە فستین بالیسان جووكی

ل نبوو.. كم وابوو ب سفریش ندەھاتن بۆ بالیسان. مام موستفای پ بازۆك:

ك بند. رۆژدەیانخو شاری كۆیل قی ١٩٤٦ز دوو فسال پوە بكۆی ل ،رابشین، الی خگوندی گۆم ر چوونفسزۆر دوورە. دنیا گرمای كاتی جۆخین دانان، تموین، شكر

.مك ٥ دینارە، چای ی بچا حوق ،١،٢٥٠ فلس كیلۆی بگوندی پ بـــازۆك لنزیك گوندی گۆم شـــین گوندی مای جنابی مالی گورەی، مامۆســـتا مال شـــخ نـــوری برای ،یوك لفایتی دەكات، مام موســـتڕافورە ســـالی گممیلو سركارییكی لدەست، فقیكان لگوندی گۆمشین بڕكوتن گیشتن گوندی پ بازۆك، خیایان كرد بپیان ك لش، وتیان دەبا بزانین فم ھاوینزۆر دوورە بـــ كۆیمام موستفا ناكین، الیانداو پرسیاری مای مام موستفایان كردو چوون چاویان ب مام موســـتفا كوت، پیان وت كخوا موستفا، مام موستفا ل خۆشیان وەخت بوو شت ب، وتیان: ئم لكوی ھاتین لالی خاۆ شخ نوری. واتا ب ئیشی ئو ھاتووینت الی جنابت، مام مســـتفا وەخت بوو لخۆشیان بفێ، ئم یكم جارە شـــخ نوری قاســـید دەنرت الی و پی وتووە كخوا. جا ســـماوەر ھكراو دوو مریشك قیەیان ھات و كوژرانوە، ژنان خۆیان لكداو ھاتوو چۆ بوو شـــانی فقیكانیان ماچ كرد، خانووەك دوو چاوە بوو. چاوەك ماڵ و مندای مام كخوای تیا بوو چاوەكی دیكش میوانكان، بم ھاتووچۆیان ب بردەم ئوان دابوو، خۆیان با ئداو چاوكیان

ھدنا ب ونی كارمامز.. م زاتانفا دەیگوت: ئوە، مام موســـتبوون كی گوند خخقاســـیدی شـــخ نورین بۆ الی منی ناردوونـــ، دەی گاوەو

ھوەسی پ دەھات. ك مجلیس گرم بوو، فقیك وتی مام مستفا: مام كخوا م، چونكرز كخ نوریت عی شرموو بۆ دەرێ با راسپاردەكفب دزییوە ناب كس بزان، مام كخوا گورج ھساو پوی فقی داناو چوون دەرێ، فقیك موستعید بوو، وتی: مام ،و دان باش مساڵ دەغم ئخ وتی: چاوی ماچ دەكخوا شـــكخكی گوندیش سگ و سگبابن و دزن، دەغك دەشارنوە، جا دەب چـــاوی لیان ب ك فر ل تاپۆك نكن، بقوربان ھر تۆم ھی. جا مام مســـتفا لخۆشیان ھپڕی و دەستی كرد ب غیبتـــی گوندەكو جنودان، كوا دزن و جۆخینكان ئدزن، بم عرزی شـــخ بك كوا ئمســـاڵ خۆم چاودری ل خروەك ك لك بـــدزێ. ماوەیس دنكم كم و نایدەكـــدەرێ مانوە، جا ھاتنوە ژوورێ، مام مســـتفا ل خۆشیان ندەكوت عردی، چاییان خواردەوەو پو ســـاوارو گۆشت مریشك، ماســـتاوی چاك، جا پاش نیوەڕۆ فقیكان وتیان:

ئوجا ئم دەگڕینوە، ناب ناكرێ، ب سوودی نبوو. ستری كورتان كردو دوگوردی ھاویشتفا دوو ھجا مام مســـتســـری زەالمكی خۆی بگر دان و رەوانی كردن تا ل گوندی چوون دەرێ، لوێ مام موستفا گڕاوەو ئوانیش ب سواری بۆ كۆی تا گیشـــتن بن كۆی كابرایان ئیـــزن داو خواحافیز بســـواری و ب تری ھاتنوە، بیانیش چوون الی شـــخ و حیكایتكیان بۆ گاوە، شخ زۆری ھوەس پ ھات و وتی: من شرمم دەكرد ئگرنا ئم قسی من بوو، بڕاستی ئیشكی خ ئیستیفادەی پتری كرد لو ساڵ شجا ئ ،باشـــتان كردیی ،یانقم فمنوونی دەكـــرد لزۆر ئیزھاری م نی دیكســـا

چونك مام موستفا بدەوری خۆی ھسا.ئا: د. عبدو علیاوەیی

ل قس خۆشكانیمال محمدی علیاوەیی

مسعود مال ھمزەكورد كۆچكــــردووی دەرھنــــری گورە یماز گۆنای دە ھر میللتك رۆمان و سینمای نب دوورە ل شارستانییت، ئو قســــیی گورە دەرھنــــری كورد ین لبگوەی تئــــ دەمانھنت ســــر گورەیی رۆمان و سینما ك زۆرجار ھر رۆمانكانن دەبن بیرۆك و ســــیناریۆی

فیلمی سینمایی.رۆمانی سگوەڕ ل نووسینی رۆماننووسی ناوداری كورد محمد موكری یكك بوو

ل كرۆمان م دواییی بــــو رۆمانانلدووتوی كتبكــــی (٧٧) الپڕەی لالین دەزگای ئاراســــوە چاپكراوەتوە، بم بــــالی مــــن چژی ئــــو رۆمانــــ بقد رۆمانكی (٣٠٠- ٤٠٠) الپڕەیی درژدادڕە و وات لــــدەكا دەســــتبرداری نبــــی و بردەوام بی لــــ خوندنوەی تا تواوی دەكــــی، ئوە جگــــ لــــوەی وەكو مام جالل ل پشــــكی نووسینكی بۆ ئو كتب دە: (چاپكردنوەی ســــگوەڕیش ب چاكیكی تر دەبینــــم، ئویش ئوە

ینو كی شۆڕشــــردەمسات و ســــبپیرۆزەكمــــان دنتوە یاد و ....) ئگر سگوەڕ شۆڕشی نوێ بنتوە یادی مام جــــالل و ھاوتمنانی ئو، ئوا ئمی نوەی دوای راپڕین لــــ ئش و ئازار و

.نیدەگ ردەمو سكانی ئموعاناتكـــ دەم ســـگوەڕ یان ناـــ و ئش و یو قسنیام لوە دك ئتئازاری میللو رۆماننووس ل بشـــكی ئو رۆماندا زۆر بجوانـــی دەنووســـ: (زانیت، بۆت دەركـــوت، ئســـتا ئمـــۆ میللتكت

لیك كاتـــدا برینـــدارە و لخۆچووە.. ھموو لشی خون دادەچۆڕن.. ل ٧٤)..

پموای موكری زۆر زیرەكان توانیویتی ئش و ئازاری ئو سردەمی گلی كورد بنووستوە و خكی خۆی تیا ببینتوە، ھر ئوەشــــ وایكردووە سگوەڕ چاپی ششمی بكرتوە. راست دەگوترێ كمن ئو رۆمانانی لسر ئش و ئازاری كورد نووسراون، بم ب دنیاییوە سگوەڕ یكك لو رۆمانانی ب راشكاوی باس ل كشــــ و ئــــش و ئازارەكانــــی كورد دەكا، دەكرێ سگوەڕ ببت ھونك بۆ تگیشتن ل ئش و ئازار و موعاناتكانی

گلی كورد.

لیك كاتـــدا برینـــدارە و لخۆچووە.. سگوەڕ یان نا و ئش و ئازاری میللتك

پموای موكری زۆر زیرەكان توانیویتی ئش و ئازاری ئو سردەمی گلی كورد بنووستوە و خكی خۆی تیا ببینتوە، ھر ئوەشــــ وایكردووە سگوەڕ چاپی ششمی بكرتوە. راست دەگوترێ كمن ھر ئوەشــــ وایكردووە سگوەڕ چاپی ششمی بكرتوە. راست دەگوترێ كمن ھر ئوەشــــ وایكردووە سگوەڕ چاپی

ئو رۆمانانی لسر ئش و ئازاری كورد نووسراون، بم ب دنیاییوە سگوەڕ یكك لو رۆمانانی ب راشكاوی باس ل كشــــ و ئــــش و ئازارەكانــــی كورد دەكا، دەكرێ سگوەڕ ببت ھونك بۆ تگیشتن ل ئش و ئازار و موعاناتكانی دەكا، دەكرێ سگوەڕ ببت ھونك بۆ تگیشتن ل ئش و ئازار و موعاناتكانی دەكا، دەكرێ سگوەڕ ببت ھونك بۆ

مھستی - كركووكل پاش گڕانوەم

ل شاری ڕەشتاكانسرینكم برزكردیتوەئاشووب بارانكی سیر

ب ژر گوكانی خمباریت وسرەڕی بیركردنوەی ئینجانكانتا

ڕی ئكرد!!ئگریام،

چونك؛ل دون شوی زستانیھنسكتا

گوم لترپ پژموردەكانی بارینتبوو،بسر سحری ژنتی بیابانكانی

گدا؟؟؟مناكانی حفیفت

كاتك ل شوی بووكنی پڕینوەدائاوڕیان بۆ ھاوارەكانی شیعرك ئدایوە.

بناو شیعرداگوزەران گوزەرانتا گیشتن ب جنگستانی ئبدیت

پیان وتم شیعر ئنووسی؟؟تۆ كوریت

ل دووڕیانی خۆتی ناخۆتداپیركی ب شون ڕژانی چرۆی وشكانتا

ویت!ئگریام؛

بۆ نگریانی خۆم!من خۆمم برد برەو دەیجورەكانی

فینكی سرابی وتنۆككی پ ل ڕۆیشتنتماشای خۆمم ئكرد

ب دیار كاروان سرای جانتاكانیسرگردانیدا وەستابوو !

باوەشی كردبوو ب خۆیدا،گۆرانییكی سرمابردەی ئوت؛پرسیم،بۆچی ل شرابی سمایخونكانتا لنگرت نگرت ؟

ل بردەم پنووسی بیبوونكان ؟ئو برپرسكی بناوبوو !

ئوارەیكیان ك مشھدی حرفكانیمغریبكی ل بۆ ھنام ؛

كاژم كردی

ب كوردانیكی ڕەوانئمویست تم بگیت ك بنیازم

ل پرستگای جنگكانی ڕەشبادالگڵ میركی ئاوازدا

بتژەنم بتژەنمل گوسبانی پیاس ئاویكانی

ھگرتنوەی حرفكتابسیك بین ل جوانی سبری لوە

دەروازەییكانتوەرم گرەوە

لسر مزی ئارایشت داخورپاوەكانلتنیشتی ڕۆب وەنوشیی ھرزەكارەكتا

بمنژەك ل ترسی چاوی ئسترەیكی شتوكیا

ممككانتی پ دائپۆشیترسم

ھر زوو ل پاش دەركوتنی وەھمكانی تاكل پرچكت بستكی سۆزت ل خۆم ئگرم!!!

ناترسم لمنفاكانی خیاڵ و ل سپدەی ئاوابوونی چیرۆككا

ئتنووسموە....كیاد م ت لكمانچك

تۆ ھموو ساتك خۆتی ل ھكشیت!تۆ ئاونگكی ھمیش ب لڤینی

ل چوار دەوری سیرامیككانیڕوومتدا ئتوتوە ؟!؟

تۆ كاتیت ل خۆتاو دت ھاوشوەی كۆرپیكینیگام وەكو ساوایكی ب ھست

پ ئگریت وترسم

تۆ مردوویت و لتنیشت لدان سپیكانیدتوە نژراویت !

مزارەكشت ھر ل گۆش غمگین سر سپییكیزیندوتیتا ھكوڕماوە!!!

تۆ ڕاستییكی ب درۆھاتوویت و ئبت بگڕیتوە

بۆ باكووری خۆت تۆ ھبوونی نبوونكانیتپویست بگڕیتوە

لوە زیاتر مب ب عتردانی كورتباكانی زەمین!!!

شوی ئیبادە بوون دەمژمر ھیجرەكانی برەو حفیفت برەو مرگ...

كورت باكان ئاشنا تعت گی - ھولر

لو دیو دەرگاكانی ئو شارە ورانی قدەر لگڵ دەروشكانی تنیایی ل تكیی ئودا

ل ی شیعرە ناخ پسووتاوەك نزا بۆ دئسرینكانی من دەكن

دۆپ فرمسككانم دەكن ب شرابی شوی یدا ھنیسككانیشم دەكن ب سمفۆنیای عشق

دەیانوێ لم میحنتیی رزگارم كن بم من بخۆم و كۆ خموە بووم ب موسافیری

رگی غوربت لڕگی سفردا ل باخچی ئوین..

ب گوم گووت: خوارێ ب تچاوانت دونم لش ی كوكاتئ

كوڵ بگری تا شونمكان كۆبكموەو گرووی وشكی

خۆشویستمی پ تڕ كم با ل ھنسككانت ئاوازك دابژم بۆ شیعرە دڵ

سووتاوەكانی ناخم! ب پاییزیشم گووت:

چیتر گی دارەكان نوەرنی نبادا دم، خزان پ بزان و ئویش لگڵ

فرمسككمل چاوانم بژن ناو كاسی خمم!

ب ئاسمانیشم گووت: سكی چاوی گوڵ بكان فرمر گونمی سر شگ

ل ساتكانی تنیایی دۆپ بارانكانیش ئسرینی ھورەكان ب بدەم

ھناسی باوە ئوا وشی شیعرەكانی منیش پشكۆی ناخی

!گرتووی منگپییم گووت:

ئزانی من كم..!؟ من جماوی قافلی غوربتكم

ك دەنكۆكانی ملوانك پچاوەكی زینم كۆكردۆتوە ل كۆم ناوە تا بیكم گردنی شیعرێ

بۆ ھتا ھتا ل دیوانی شیعرەكانما ھی بگرم

ھر ل ردا بسر گۆڕی گو ھكوزاوەكی تمنی ئودا

ت پڕیم ھتا ئستاش بۆنی عتری ھناسی شیعركمی

ل دەھات چونك تا گیانی دەرچوو.. ل ئامزم بوو..

وشكانی ناخمم بۆ دەچنی و ب فرمسكی چاوەكانم..

كوم گرمكانیم سارد دەكردەوە رەوەی بریننك ككانم كردبووە فناسھ

سووتاوەكانی ئاخ ل زەمن ئاخ

گر زەمن رگای دابا ھناس تزیوەكانی مم نیایی زین بوی تبای ششن ڵ بكت

ئوا ھرگیز پپوولكان باكانیان ندەسووتا ب چرای شم

واند دەبوو بوەلیش ن وكاتئخونچی تمنی منیش بدەستی پاییز

ھندەوەری ل رگادا خریكبووم لگڵ شنبای ئوارە ھناسم

ھدەكشاو ل سرەتای نغرۆبوون ب بیابانی تنیایی و

كناری خمدا بووم ویستیان ئندشم ل گۆڕنن

بیكن ب قوربانی شوونپی جنۆككانی مغریب منیش لداخا ل پمی گریانمداو

لوكاتدا. فرمسككانم دەتكان سر دەفتری ھستكانم

قسیدە گریاوەكانیش ب فرمسكی چاوەكانیانوەدنوایی منیان دەكرد

شنبای ئوارەش بدەست نرمكانی فرمسككانمی دەسی

تیشكی سووری تازە ئاوابووی خۆریش نیگا خماوییكانمی كۆ دەكردەوەو

ل ھگبی یادگارییكانی خۆیدا ھیدەگرت ل پكا..!

شیعرك بدەم قوپی گریانوە ھاواری دەكرد: دوای شكانی جامی دەستی ساقی

گوكان چۆن بون لباخی موحیبت...!؟ دوای دابانی من و ئیلھام.

وش پچاوەكان چۆن ل دركدا كۆ بكرنوە...!؟ .شندكردنی ئچادوای زیندە ب

ك بب ب پرستاری خاوەنی وشكانم...!؟ ك بب ب ساڕژكری زامی د شكاوەكی ئو...!؟

ك ئاگری ناخی گگرتووی دادەمركنتوە...!؟ دوای رژانی بادەی خیاڵ.

ك گوێ لنای دی ئو بگرێ...!؟

ھاواری بنازی شیعرك ل توشووی سفردا

محمد موكری

یكچر

وەھــمــــی زینــــدوو .. وەھـــمــــی مــــردووخالید عوسمان تھا

ە لپ ك ،ر زەویینی وەھمی جوان سشوخون و خولیـــاو حزو ئارەزوو، لھمان كاتیشـــدا پیتی لـــ ئازار و شكســـت و ر زەمینی مرۆڤ لخۆشی و ناخۆشی. سنستۆدیۆیك دەچ، ھمجۆر جوو رەنگ و شوەی تدای، برھمكانی خكانی ناو ستۆدیۆ ل كۆتاییدا ل ئرشیف ھدەگیرن، یادەوەرییكانی مرۆڤی پانتایی دەرەوەش، واتـــــــــــــ دەرەوەی ســـتۆدیۆ ل یادگی

قووی مرۆڤدا ھدەگیرن. وەھمكانی ئوەی دوایی ل بوونوە دروست دەبـــن و لپناوی بوونیشـــدا ل ئاگایی و ،م راســـتییئ ن، واتنائا گاییدا كاردەكراســـتییكی زینـــدوو و ژیانییـــو تنھا پیوەســـت ب مرۆڤی زینـــدووەو وەھمكی راستقینیو شون و كاتكی ئو شون و كاتی، ك ل گردووندا برجست دەبن و ھستیان پ دەكرێ، وات ھستكانی مرۆڤ ئو ئامرازانـــن، ك زیندوویی بوونتی بۆ كی دیكواتای ن، بر دەكبمرۆڤ دەستكات و شونی راســـتقین، كات و شونی ئامادەیـــی مرۆڤـــ وەك كارایكی زیندوو. ل ك ،یپۆزەتیڤ و دۆخـــزیندوویش ئمردوویی جـــودا دەكاتوە، بو پیی مردن ،تی مرۆڤوەو دینامیكییدەستدانی شـــلك ئـــم دووانـــش نھنی راســـتییكانی شـــی ككوانچر زەوی. پســـمرۆڤن لمردن سینوەی فۆڕم و ناوەڕۆكی مرۆڤو ت و بكی تایبو ئامادەیینتی لمانیین

ھاوتا. لناوچوونی مرۆڤ، كۆتاییھنان ب ھموو وە وایوەك ئ تی كیمرۆڤ ھ تك كش شمر ئھ ت، كبووبڕەتدا نبن ر لھوا دەكات پرسیارە گورەكی فلسف لالی ھموو تاكك ھمیشـــ مشـــكی جنجاڵ بكات، نھنی مردن و ژیان چیی، كاتكیش وەمی دەست ناكوێ، ب ناچارییوە جو شۆڕ بكات و خۆی بدات كنیینھ بۆ راستییدەست چارەنووسك، ك خۆی ھیچ رۆكی نیی لو ئاكامی، ك پی دەگات. كاتكیش مرۆڤ وەمی بۆ ئم دەست ناكوێ، پنا زتر، كھخۆی بكی لر سیمبولب دەباتئویش ســـیمبوی ئایینیی. ك ئمشیان

ژوو لژایی مدر ب كیشـــندھزرو ئ ڵ بكداوەو تری ھكی نادیاردا سدۆخرنماییكانی چمـــك و بیركردنوەی ئو

مرۆڤان بووە، ك لجیاتی مرۆڤكانی تر كیان فۆرمۆیرناموەو ببیریان كردۆتكردووە بۆ ب رەواكردن و بڕاست زانینیشی

پویستیان بوە ھبووە دۆرپچكی پیرۆزی لـــ دەوردا دروســـت بكن، ل راستیشـــدا نبوونی وەمكـــی قایلكر، پایكانی ئو بیروبـــاوەڕەی قایمتـــر كـــردووەو وای لكردووە، ك مرۆڤـــكان ل وەھموە بیكن ب راســـتییكی دیكی بھزتر، ل راستی

واقیعی مرۆڤایتی لسر زەویدا. ل راستیدا مرۆڤكان ئو راستیی فرامۆش دەكن، ك ئم بیروباوەڕە وەھمئامزە زادەی بیریكی زیندووی خۆیتی ل دۆخی فۆڕم و دنیامیكییت لســـر زەویـــدا، ك ئمش خای الوازی مرۆڤ ل خستنكاری عق و ھۆشیاری بشوەیكی قووتر و زیندووتر و كاراتر، ئو راستییش پشتگوێ دەخات، ك ب نمانی شوەو ناوەڕۆك زیندووەكی

.ناو دەچشی لكمیتافیزیكیی وەھمبپچوانـــی ئـــم چاالكییـــ نـــاكاراو ناواقیعییـــش چاالكییكـــی دیكی عقی ھیـــ لنـــاو زەمن و شـــونی كردەكی و زیندوودا ژیرانتر واقیعیترو قووبینانترو ھۆشیارانتر، دیاردە بوونیی واقیعییكان دەكات گل سیمبولكی جوان و واتایك بۆ ژیانی سر زەوی مرۆڤكان دروست دەكات، ك لـــ چۆیزە ون و نادیارو ناواقیعییكی دواوەی سروشـــتكان ژیرانتر و گونجاوتر و قایلكارتـــرە و لســـر چمكی زیندوویی و بوونتی فـــۆرم و ناوەڕۆكی كارای مرۆڤ كاردەكات و خۆشی و سوودەكان بۆ شون و كاتكی وەھمی دوا ناخات و ركابری لگڵ كات و شوندا دەكات و ھودەدات ل رگی پوەندی زنجیرەیی نوەكانوە شونواركی كارای معنوی دروســـت بكات، ك شیاوی ت و رەواییش بردەوامی بوەو بگواســـتنژیان و مردن بدات وەك راســـتییكی فۆڕمی و ناوەڕۆكیـــی، ئو چاالكیی عقی برزو

پایدارەش ئدەب و ھونرن. ئدەب وەھمكی جوانی ســـر زەوی و واتا دروســـتكرەو پۆژەیك بۆ دروســـتكردنی زەمان و شونكی تر و گواستنوەی مرۆڤ ل دۆخی ترســـی بوونوە بۆ ئاستكی برز و باتر، ك ئمش ھۆشـــیاریی ب دۆخی بوون بســـلیم نزیندوویـــی مـــرۆڤ و تزەمنی كۆنبـــاو، ك دەرفتی بختوەریی

لسر ئم زەویی ل مرۆڤ زەوت دەكات.

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

17

جمال خزندار، ل ســــانی پنجاوە ل گۆڤاری (شــــفق)ەوە دەســــتی كردووە ب نووسین وخولیای رۆژنامگــــری كــــوردی بــــووە، چ رۆژنامــــو گۆڤاری كــــوردی ھی لــــ ھموو دنیای ھوــــی داوە كۆی بكاتوە ل ئرشــــیفخانیكی باش و رك و پك دایبن، بۆ ئوەی نتوەی كورد ســــودی لببینت، ل دەرفتكدا لمیانی سردانكی بۆ دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان، ئو دیدارە خنجیالنمان

لگی سازكردئا: بدرخان

*مامۆستا كاتی مندایت چۆن بسربردووە؟ وكاتی مـــن، ئردەمی منداســـ ل - ـــب و گۆڤارو رۆژنامك كتھیچ ما ل می ئماچی لبـــوو، كر نولھ لكتبخانیك ھبوو، ھموو گۆڤارەكانی ھـــاواری دیمشـــقی ســـای ١٩٣٠، ئو گۆڤارو ڕۆژنامانی، ك ل ئستنبوڵ و وە كگای باوكمڕل ،كانی دیكنشورۆشنبیركی عوسمانی بوو، پی ئاشنا دەبووین باوكـــم توركی زانكی زۆر باش بوو، ھوی دەدا ئو شتان بخونتوە، ئمـــش ئو شـــتانی كـــ دەھات بر دەستمان، ل گۆڤار و ڕۆژنام كۆنانی ھتا ئوانی شـــام و ھتـــا گالوژ، لڕاستیدا ب گالوژ بووین ڕۆشنبیری راســـتقین و خونـــدەوار، ك ل نوان دەردەچـــوون، (١٩٣٩_١٩٤٨) ســـانی گالوژ (١١٦) ژمارەی ل دەرچوو ھموو ژمارەكانی گالوژ لمای ئم ھبووە، كی لرگنـــد بســـتا چتـــا ئ ڕەنگ

ئرشیفخانی ئم مابت. كســــانی ھاوتمنــــت *رۆشــــنبیرو خونــــدەوارو

لوكاتدا ك بوون؟ یزی برەتا من مامۆستا عیزەدین فس-مامۆستای خۆم دەزانم ئو ڕۆلكی یكجار برچاوی ل قوتابخانی ھولری یكم مئی كـــوردی ببـــوو، وان(اولی) ھدەگوت كتبكانی شاكر فتاحی دەھنا، وانی كوردیمان بو وانان دەخوند، ئو فری دەكردین، ڕۆی مامۆستا عیزەدین فیزی لو سردەم قت لبیر ناكرت، ئـــوە دووەمیـــش كتبخانكـــی مای بســـتمان بك ھركاتخۆمان بوو، ھكاری و دەست بتای بكردبا ئو گۆڤارو دیوانی دەخونـــدەوە، ڕۆژنامانمـــان شاعیرە كوردییكان، حاجی قادری كۆیی، شـــخ رەزای تابانی، نالی،..........

بو كتبان پروەردە بووین.*ئی بیســــتومان ل تمنی(١٢) سایدا ھوی

نووسینت بزمانی ئینگلیزی داوە، ئوە چۆن بووە؟ ری زمانی ئینگلیزی ببووم، كتازە ف-ل پۆلی پنجم و ششم دەمانخوند، ھبوو، جوولكمـــان مامۆســـتایكی منـــی ھـــان دەدا فری زمانـــی ئینگلیزی دەركرد (بوكراوە)یكمان نشـــرە بم، بناوی(cosel of Arbil) قی ھولر، ر قسمن كرد لمامۆستا داوای ل كب ئینگلیزی بنووســـم، منیش پم گوت، من چـــۆن دەتوانـــم! ئویـــش گوتی تۆ لماوە ھـــوڵ بدە بزانم چی دەكیت، ئیدی لماوە چند شـــتكم لســـر قـــی ھولر رك خســـت، كوا چۆن ندێ شتی دیكی دروســـت كراوە ھو كســـبارەت بق، ئویـــش بتواوی ركی خســـت و گوتی فرموو بۆن تایتل و بابتك بنووســـنوەو ھیواســـن، ئوە لـــ قوتابخانی ئربیل ئوال بوو، ك ئســـتاك خریكن بیوخنن، كچی پویست بیكن مۆزەخانو بۆ نوەكانی

داھاتوو بمنت.*مامۆستا پت نگوتین ھاو پۆلكانت ك بوون؟

-پیربـــاڵ محموودی شـــاعیر ھاوپۆل مگین، كر غوھـــروەھا جبوویـــن ھ

دەمك نمبینیوە.*دەمانوت باســــی گنجنی و عشقی خۆتمان بۆ

بكی؟ ناسدام مرۆڤ تا دوا ھوایو بمن ل-و تا دوا دۆپ خون ل لشـــی مابت، ئگر عاشق نبت مانای وای مرۆڤ بۆ

!!ژیان می ئبژی، ك*بواتای مرۆڤ دەبت بردەوام عاشق بت؟

-ب دەبت عاشق بت، خۆ عاشق ھر عاشقی كچ و ژن و نرو م نیی، عشق ...عشق، عشقی وش، عشقی كتب،

عشقی وت، عشقی دایك.*ئم مبستمان ل عشق ڕۆمانسییكی؟

نبت كڕۆمانســـی شـــقع -ئگر عشـــقكی دیك پیدا نابت، ئوەیان

.یكانی دیكشقنی عوھ*مامۆستا ب مندای شڕت كردووە؟

-ئرێ وە زۆر شڕانگزبووم.*سریان شكاندوی یان سری خكت شكاندووە؟

-ببۆنی ســـر شكاندن شـــتكی زۆر خۆش ھی بۆتان بگرموە: دراوسیكی جوولكمان ھبوو، كوڕكیان ھبوو،

ڕت بگیرم بـــوو گووتی: تۆ شـــخیخوشـــكم فرۆشـــتووە، بو واتایی من ،یی ھكڵ خوشـــكگیوەندیـــم لپئیـــدی ئوە بـــوو بۆم ھـــات، بردكی بدەستوە بوو بردەكی بۆم راوەشاندو

سری شكاندم.*ئوە جوولك سری تۆیان شكاند، ئی تۆ سری

كت شكاندووە؟-ئوكسی ك ســـری شكاندم ئستا گورەترین مۆســـیقارە ل ئیســـرائیل، ناوی (موش) بوو، لڕادیۆی ئیسرائیل

مقاماتی عراقی دەگووت.*پیوەندیت لگڵ ماوە؟

-نخـــر پیوەندیم لگـــی نماوە، بـــم لرگای ئزگوە تا ناوەڕاســـتی نوەدەكانیش گوبیستی دەنگی دەبووم، گۆشـــیك ل ڕادیۆی ئیسرائیل بناوی ی(مۆشـــ) وبوو، ئھ (اغانی عراقی)لـــوێ مقاماتی دەگـــوت، بنیاز بووم ئگر ڕم بكوت ئیســـرائیل ســـۆراغی

بكم، بم تائستا دەرفت نبووە.*ئوە مادەم دراوســــی جوولكــــ بوون دەب زمانی

ئوانتان زانیبت؟-نخر ئو كات ئم منداڵ بووین ھیچ فرنبوویـــن، بم دایك و باوكم ئگر بیانوویستبای بوواینیان ھكی نھشتئم تنگین، بو زمان قسیان دەكرد.

(ب پكنینوە)*دەسپكی بوكردنوەت وەكو كتب چی بوو؟

-پمواب رابری جووتیاران بووە.*چ ســــرو بندكت لگڵ جووتیاران ھبوو؟یان

بن بۆ جووتیاران؟ زراندن و وەزیفكاتی دامراستی من لب-لوەزارەتی كشـــتوكاڵ بووم، بحوكمی ئوەی لوێ ئیشـــم دەكـــرد، ھویان دەدا ل ڕاگیاندنی وەزارەتی كشـــتوكاڵ كاربكـــم من ئـــم كارەم نكـــرد، بم دواتر فرمانگیكـــی تازەیان دامزراند بۆ جووتیارەكان من ل رۆشنبیری كوردی بووم، لگڵ (عوســـمان فائق) نوانمان تكچـــوو، منیان بـــۆ ئنجومنی بای كشتوكاڵ گواســـتوە، ك دكتۆر (ساماڵ مجیـــد فرەج) لوێ بـــوو، پی گووتم ئم گۆڤارك دەرەكین بناوی (الثورة الزراعیة). منیش گووتم : باشـــ من دم كار دەكم بمرجك بش كوردییكی بجیاواز (ســـربخۆ) بـــت، ئوە بوو (١٦) شازدە ژمارەمان لگۆڤاری (شۆڕشی كشـــتوكاڵ) دەركرد، من برپرســـی ئو

گۆڤارە بووم .*بگومــــان ئــــم گۆڤــــارە لئرشــــیفی بڕزتــــان

پارزراوە؟- بـــ، ھـــر (١٦) شـــازدە ژمـــارەی ھی، ڕەنگ ژمارەی زیادیشـــم ھبت

پشكشتانی بكم.*مامۆستا ئی رابری رۆژنامگری كوردی؟

-رابری رۆژنامگری كوردی، چیرۆكی خۆی ھی، ك من لرە بۆتی دەگرموە: لوكاتی بیانی (١١ئاداری ســـای١٩٧٠ درا)، لالین شھید سیدا ساح یوسفی بڕوەبرایتییك كـــوا لكرا، داوام رۆشـــنبیری (بڕوەبرایتی بنـــاوی كوردی) دامزراوە، ك ســـر بوەزارەتی ڕاگیاندنـــ، بیتـــ ئـــوێ، لـــوێ كاربكیـــت، ئیـــدی ئوەبـــوو فرمانی گواســـتنوەم دەرچـــوو، ببۆنی یادی رۆژنامـــی دەرچوونـــی (٧٥)ســـای كوردستان لسای (١٩٧٣)دا، داواكارییكم بۆ بڕوەبری گشتی خۆم برزكردەوە، ئویش بـــرزی كـــردەوە بـــۆ وەزیری راگیاندن، ك ئو ڕۆژە ڕۆژكی گورەی رۆشـــنبیری كوردیی، پشـــانگایك و فستڤاكی گورە ل ڕۆژی ٢٢/نیسانی ١٩٧٣ رـــك دەخین، ئیـــدی وەزارەتی گیاندن رەزامندی نیشاندا، منیش ئو ڕابرەم لڕۆژی كوردســـتان ئامادە كرد، لم بۆنی لگڵ چند پۆستركشمان چاپ كرد، لـــو دەرفتـــ پرۆگرامكی دوورو درژمان ركخســـت بۆ سیمینارو كۆڕو خككی زۆریشـــمان داوەت كرد، ھروەھا بیار بوو كســـانی شـــارەزاو پسپۆرانی كوردیش ئامادەبن، بم ھر دوو س رۆژ پش بۆنو یادەك، وەزیری ڕاگیانـــدن ئاگاداری كردینـــوە، ئگر پشـــانگاش دەكنوە، دەب تنیا ئو گۆڤارو ڕۆژنامانی، ك ل كوردســـتانی عـــراق بوبوونتوە، ئوان نیشـــان بدەن، نـــك ئوانـــی دەرەوە، بواتا كگوتمان بۆن مئ ،كانی دیكـــپارچ ،ی كوردییم رۆژنامكی ی(٧٥) ســـائویش لـــرە دەرنچووە، بو واتایی نی دیكشو قاھیرە یان ل دەرەوە، للدەرچووە، كوات نابت ئم یادەكمان بكینـــوە، ئم پـــش پگرتن، ئیدی بڕوەبری گشتیش گوتی: كواب ئگر

ئم ئوان نیشـــانی خكـــی ندەین، ناكرێ، كوابوو ئم ھیچمان نكردووە، بم شـــوەی كارەكمان سری نگرت، بم ئو شـــتانی چاپمـــان كردبوون بومان كردنوە، ك یكك لكارەكانیش لچاپدانی(١٠)دە ھـــزار دانی یكمین

ژمارەی رۆژنامی (كوردستان) بوو.*دواتر چۆن(رۆژی كوردستان)تان لچاپ دایوە؟

و لشـــتر باســـمان كرد، ئپوەك ل-ئرشیفی ماوەمان ھبوو، بم ھندك ژمارەمـــان نبوو، چووم لســـلمانی و لمۆزەخانی سلمانی ژمارەكانم دەست

خست و بسر یكوە بوم كردەوە.*ئــــوەی جمال خزندار پی ناســــراوە، خاوەنی ئرشیفخانیكی گورەی، ل بغداش وەك بزانین مترسی بۆ پیدابوو، ئمۆ ئرشیفك لچیدای؟

ئایا لبغداوە گواستراوە كوردستان؟-بیـــار وابـــوو لـــرە لـــ ھولر، ئرشیفخانك سنتركی بۆ بكرتوە و بخرت ناو ئوسنترە، باخانیكی تایبتیشی ھبت، بم تاوەكو ئستا ئوە سری نگرتووە، تنیا ئوە نبت وەزیری رۆشـــنبیری (ســـامی شۆڕش)، لســـای (٢٠٠٦)پـــی ڕاگیاندین، كوا حكومت حز دەكات ئو شـــت بكرت، بڕوەبرایتییكی تـــبب بۆئـــوەی گشتی لوەزارەتی رۆشنبیری، تۆش وەك بڕوەبری گشتی دادەمزرنین كارەكانی بڕوەبب، منیش گوتم: ئوە ركخراوە، ئـــو ركخراوە دەســـتی بروەبرمان ھی، راســـت من بڕوەبریم، بم ك روا رازی نابیـــن، چونكـــمـــن ھـــ وە نییت، ئحكومـــ ك لشـــبووە بدەمانوێ، كاتی خۆی بیاری حكومتی مئبارەت بمی كوردستان وابوو سرھوەكو كۆمیكی ڕۆشـــنبیری و مدەنی بمینتوە، ئوەش پاپشتیمان بكن بۆ .یو كۆمشخستنی ئرخستنی و پس

*مامۆســــتا لبغدا دەســــتی تان گیشتۆت ئو ئرشیفخانی ؟

-لراســـتیدا ھندك شـــت برشاوی تان كوتوون، بم تا ئستاش نازام

چند شت سرەكییكان دزراون یان نا.*بتواوی گیشتۆت ھولر؟

-ب، ئوەی ماوە ل ھولرە. ندەگم نایاب و شــــت موو شــــتو ھمــــادام ئــــ*الی بڕزتــــان ھبــــن، ھبتــــ لدەســــتدانی، تواوی نتوەكمانــــ و كتبخانی كوردی زیانی لدەكوــــت، لكاتــــی خــــۆی ھوت نــــداوە ئو ئرشیفخانی لالی دەســــتی كوردییوە دەرباز

بكرت بۆكوردستان؟-ب،پـــش رووخانـــی ڕژم ســـدام یرشـــیفخانم ئئ ـــدراوە، كـــوھبگوازرتـــوە، بـــم نكـــراوە لبر

.می ئكتی ماھۆكاری تایب*دەستی كوردی بدەنگتوە نھات؟

-بـــا بدەنگموە ھاتن، ئـــوان گوتیان بھر شـــوەیك ب بپارە ب چ شتك

دەتوێ، ئم ئامادەین.*ئوســــنترەی بنیازی، ســــنتری ئرشــــیف و

لكۆینوەی كوردی، بكوێ گیشت؟-ئم ل نو ئم سنترە پرۆژەیكمان ھی، ئو نزیكی (١٥_٢٠) سا خریكن و كاری لسر دەكم، نزیكی س ھزار نموون ڕۆژنامو گۆڤاری كوردی لھموو

كوردستان كۆكراوەتوە.* ل ھرچوار پارچی كوردستان؟

ئوروپـــاو لـــ تنانـــت ،ـــب-بكـــوردی ھرچـــی ھندەرانیـــش،

دەرچووبت ئســـتا ئم پیتی (الف)مان ئامادەكـــردووە بریتی لـــ (٢٣٨)گۆڤارو دەمانوت ئوە ڕۆژنامو بوكـــراوە، ببرگك بو بكینوە وەك بركۆك

.ۆژەیو پبۆ ئ*پت وای دەستت ب تواوی بوكراوەكانی كوردی

ڕاگیشت بت؟-لو بروای دام (٩٥٪)م دەست خستووە.

*بوانی لشاخیش دەرچوون؟-بوانیشوە.

*دەكرێ ئو پرۆژەی بھاوبشی بكرت؟-من ئامادەم ھر دەزگایك بیوێ.

ركــــو ئوە ئــــشــــانازییدرخــــان بدەزگای ب*لئستۆی خۆی دەگرت؟

-منیش سوپاستان دەكم.*گرفتی بوكراوەكان؟

-ھندك لو ڕۆژنامو گۆڤاران گرفتیان ھی، بۆی بنیازم فۆتۆكۆپی ژمارە(١)ی ل بوكموە، ئوە ھر بیبلۆگرافیاش

.گژوشی لم ،نیی*دەكرێ پیتی (الف)بدرت توژەرەو شــــارەزایك بتوانت لكۆینوەیكی ئكادیمی لسر بنووست؟- بۆنـــا، لجی خۆیتـــی- گۆڤارك دەردەچت بناوی (كوردســـتان ھۆیت)، بزمانـــی ئمـــۆ) وات(كوردســـتانی ئمانی دەردەچ، ھموو ئو بابت و نووســـینانی بوی دەكاتوە سبارەت

بكوردە.*بو مانایی ھــــر ڕۆژنامی كوردی نیی، بكو ھر بوكراوەیك كبابت و نووســــینی ســــبارەت بكوردو پرســــی نتــــوەی كورد نووســــیبت، ئوە

ھوتان داوە دەستی بخن و كۆی بكنوە.-من ب رۆژنامگری كوردی حیسابی بۆ دەكم، باب زمانی كوردیش ننووسرابت، یان بۆ نموون ل ئـــران ڕۆژنام زۆرە بفارسی دەردەچت، لسری نووسراوە (ئاســـۆ) یان (ئاگر) یان ( ئاشتی)، ئوە دەچتـــ قابی ڕۆژنامگـــری كوردی، ناتوانم دەری بكـــم، ھرچندە گفتوگۆ و دیالۆگـــم لگڵ زۆر كســـدا كردووە، ،وە زمانی نووسینی كوردی نییئ ڕاستبم لخزمـــت زمان و رۆژنامگری و

.وەی كورد دایتن*مامۆســــتا زۆر پۆژە ھبووە ب ئلف بی كوردی دەرچــــووە و چنــــد برگكی ل دەرچــــووە و دواتر ت واییشــــتووە، تۆپگئاكام نكراوەو بواونتئــــو پرۆژە ئرشــــیفی ھمــــوو پیتكانی ھی تا

كۆتایی؟-من ھموو پیتكانم كردووە تا كۆتایی،

بم تنھا نووسینوەی ماوە.*ئستا پیتی ئلف كۆتایی پھاتووە؟

-ب تواو بوو كشـــم ل سر (١٨_١٩) ناو ھی، ئـــوەش بیارم داوە بۆ نموون یك لوان (ئارارات)ە، كچند ســـرچاوەیكم بدەســـتوەی دەـــن لســـای (١٩٥٤) لمھابـــاد دەرچووە، بناوی (ئارارات)، ئگـــر ئم گۆڤارەم دەست نكوت فۆتۆكۆپی بوناكموە، من بپی ئو ســـرچاوانی كباسیان لكـــردووە، دەینووســـموە، دواتریش نیشانی پرسیارك دادەنم و وەمكی ری كوردی جگـــبـــۆ دوارۆژی ڕۆژنام

دم.*ئو گیرو گرفتانی لو كارەت پشگرو كشیان

بۆ دروست كردوویت چین؟ نالیســـتا لگرفتـــی مـــن تاوەكو ئ-ماددییكیـــ، چونك بپارە زۆر شـــت دەكرت، لراستیدا من بشداری لكینی دەكم، ڕۆژنامـــكان گۆڤـــارو زۆربی

،كدا نییكســـتوانای تاكوە لم ئبتواوی بوكـــراوە كوردییكان بكت، ت بت بكی تایبرنتت ســـدەب كـــئرشیفی رۆژنامگری كوردی ھموو ئو شـــتانی ھبت، من بھۆی پیوەندی و ئاشـــنایتی و ھاتووچۆوە ســـردانی دەزگاكان و سنترەكان دەكم بۆدەست

.و گۆڤار و ڕۆژنامانخستنی ئ*لكاتكدا زۆر جــــار دەبینین پارەو پووكی زۆر بــــۆكاری پرۆژەی ب كك بھدەر دەدرت، كچی بڕــــزت بۆكاركــــی واپیرۆز دەگڕیــــت و دەرۆزەی رۆشنبیری بۆ ئرشیفی رۆژنامگری كوردی دەكیت،

قست لم بارەیوە چیی؟-وە زۆر دەرۆزەم كردووە.

*من ڕزم بۆ جنابت ھی، دەرۆزە بو مانای نا، وەیستم ئبكو موە، بیتتۆ دەستت پان بك كتــــۆ ئامادەی بۆكاركی وا پیرۆز لدەرگای خك و

سنتر و ركخراوەكان بدەیت؟-بل بشـــانازییوە، من ئســـتاش ئامادەم ئوەش دەمنتوە سر دەست و سرمایداران و برپرسان چند خزمت ب رۆشنبیری و پرۆژە و كاری لم جۆرە

دەكن.*مامۆستا سرەتا خزمتی رۆشنبیری و ڕۆژنامگری كــــوردی لتــــاك و ھندك ناو دەســــتی پكردووە، بماندووبــــوون و بــــ برامبــــر (بدرخانییكان، پیرمرد، حوزنی، گیوی موكریانی،....) لكاتكدا رەنگ خكانك ھبن ئمۆ بتوانن كارو پۆژەی زۆر لچاپخانــــو دەزگایكــــی چاپمنی گورەتر بكن، ئگر ب ھوشــــیاری و كاركی بازرگانییوە بیكات بتوان قازانجیــــش بكات. لم بارەیوە چی

دەیت؟-ئم دەكوت سر ھۆشیاری كۆمگاو نتوەكمان و ھۆشـــیاری دەومندو گـــورە رۆشـــنبیرانی كـــورد، چنـــد ھۆشـــیاریان ھی برامبر پشخستنی بزاڤی رۆشـــنبیری كوردی. با قسیكی دیكش بكیـــن، من ھیـــچ كاتك دژی حزبایتی نیم، بم ئگر ئستا حزبی بام ئوا حزب دەستدارەكان ھاریكاریان دەكردم و پرۆژەكیان دەقۆستموە، دەیان كرد ب تانجك بسر سری خۆیانوە، چونك ئم كارانی منیش كردووم پشتر ھر شانازی و تاجك بۆسری ئوان و

نتوەكمان.*مامۆســــتا ل توەركی دیك، لكیوە بغدات جھشــــت و رووتكردە ئوروپا و ئو ســــنترەتان

لئمانیا پكوە نا؟ رەمان لنتو ســـئ مراســـتی ئب-ئرشـــیف و لكۆینوەی رۆژنامگری كوردی لـــو ڕۆژەوە داناوە، ك یكمین ڕۆژنامی كودستان ل ٢٢/نیسانی ١٩٦٨ بۆیكمین جار فۆتۆكۆپـــی ژمارە (١)ی (ڕۆژنامی كوردستان) ل ٢٢/نیسانی ١٩٦٨

بوكراوە ئم پشتر نمانبینیبوو.*كی بوی كردەوە؟

-دكتۆر مارف خزندار بوی كردەوە.*لكووە دەستی كوت؟

ڕۆژھتناســــك ئرشــــیفی لــــ -وتاركی دۆزییــــوە، لینینگــــراد لــــلــــ ڕۆژنامــــی (برایی) بوكــــردەوە، ئیتــــر دەســــتمان كردە ركخســــتنی ئو ئرشــــیفخانی، ئیدی لیادی یۆبیلی (٧٥) ســــای ڕۆژنامــــی كوردســــتان لكــــردەوە بیرمــــان (١٩٧٣) لســــای بیكینوە، لســــای (١٩٦٨)ەوە دەستم پكرد بردەوام بووم لكۆكردنوەی ئو رۆژنام و گۆڤارو بوكراوان تا ئوانی ل شاخیش دەرچوون، ھندكیان لمای ستاش لیشت ئم دەگغدا پبخۆم لئرشــــیفخانك ماون و پاراســــتوومن، لســــای (١٩٩٦)دا من ھستم كرد حزبی بعس دەیوێ من بكوژێ، نافع عقراوی سرۆكی یكتی نوســــرانی كورد شو لماــــی من بوو، ســــبین لمای من وە دەھاتموس ل ،ڕۆیشت چووە موسھولر، لو ڕگای تیرۆر كرا، لبغدا دكتۆر بدرخان ســــندی چلــــی بۆكرد، لو چلیی من شــــیعركم خوندەوە، عبدو عباس گوتــــی: (وە جمال خزنــــدار لبنی كودی دایــــ). حیزبی بعس نافع عقراوی راسپاردبوو، پاش ئوە من ھســــتم بو شت كرد. لبغدا دكتۆر حوسن قادر عزیز ھی كابرایكی كوردە و شــــیوعیی، بخــــۆی نخۆش بوو ژەھریــــان دەرخــــوارد دا، بماوەی ھفتیك كوشــــتیان. مستفا نریمان ژەھریــــان دەرخــــوارد دا، ھرچندە بۆ

ئوان كاری دەكرد.*وات مستفا نریمانیش بعس كوشتی؟

-ب مستفا نریمانیش بعس ژەھری یش ھســـی دیكدەرخوارد دا، زۆر كئوە مال جمیـــل ڕۆژبیانی لھموو الیك ڕوون، بفیتی بعس كوژرا. ئیدی

ناچار منیش رووم كردە ئمانیا.

*لئمانیادا چۆن ئو بیرە سری ھدا؟-لئمانیـــا دووبارە ل ٢٢/نیســـانی سای ١٩٩٧ ئو سنترەم دامزراندەوە، وەك ڕكخراوكـــی ڕۆشـــنبیری كوردی

بڕەزامندی حكومتی ئمانیا.*لوێ بچییوە خریكن؟

- لـــوێ ئم ھموو ســـایك چاالكی جـــۆراو جـــۆر دەكیـــن، بتایبتـــی رۆژنامگری بیـــرەوەری چاالكییكانی كـــوردی، ھبت ھر ســـاو داوەتی كۆملك شارەزاو كۆمك پرۆفیسۆرو و كـــردووە ناودارمان ڕۆژنامنووســـی لگڵ ئم بشـــداربوون، سان بالی كـــم (٤-٥) چاالكی ئنجـــام دەدەین و

لسر كارەكانمان بردەوامین.*ئندامانی ئنجومنی ئم ركخراوە كن؟

ننجوومم ئری ئوەبڕی بدەست -بریتین لـــ: جمال خزنـــدار، دكتۆر ئكرەم دكتـــۆر ،ـــبدوع ســـروەر خالید چرچـــی، ئدیـــب خامـــۆش، شیدا، دكتۆر ئسعد رەشیدی، كریم

گرمیانی.*ڕات ســــبارەت بــــكارو چاالكیكانــــی بدرخــــان ،شت ساوە ھئ ری كوردی، كگبواری ڕۆژنامل

ھموو ساك فیستسڤالك سازدەكات؟دەزگایكـــی وەك بدرخـــان -دەزگای رۆشـــنبیری جگای شـــانازیی ك بو ب كتنجامی دەدات خزمی ئچاالكییان م باشم من پبزاڤی ڕۆشبیری كوردی، بلمودوا ئم چاالكییان بخرت (٥ یان ١٠) ساڵ جارك بۆ ئوەی بشوەیكی چاك و شتی تازە خۆی بۆ ئامادە بكین و

چاالكییكان ئنجام بدەین.*چۆن كاتی خۆی بڕزتان بانگی كوردستان و ڕۆژی كوردســــتانتان ئامادەكردووە، ئمــــش وەكو دەزگای بدرخان بھاوبشــــی لگــــڵ دەزگای ئاراس وەك پرۆژەیكی ھاوبش ھموو بوكراوەكانی ژكاف و كۆماری كوردستانمان لدوو توی كتبكدا كۆكردەوە،

چۆن دەڕوانیت ئم جۆرە كاران؟ كۆژەیوت، پكم چاو پكبمن كت-وەكـــو تاجكـــی زین بســـر بزاڤی و كارەی، كوە، ئرۆشـــنبیری كوردییئوە كردووتانـــ كاركی گلك مزن و

.ھایب پ*پۆژەیكــــی دیكــــی بدرخــــان ئوەیــــ لگــــڵ عبدو زەنگن، (كوردســــتان) ھردوو دەورەكی، دەوری یكم و ســــیممان ھنایت سر ڕنووس و ئلف و بی كوردی، خریكین تواوی بكین و چاپ

و بوی بكینوە؟-ئوەشـــیان كاركی گـــورەو پیرۆزە، وركوپكتـــان گرنـــگ زۆر ئیشـــكی ئنجامداوە، ئم ئاســـانكارییكی زۆر باشـــتان بۆ ئوان كردووە، كخریكی مـــژووی ڕۆژنامگـــری كوردیـــن یان

لداھاتوو كاری لسردەكن.بدرخــــان دەزگای گــــورەش ھــــرە *كاركــــی بدەســــتییوەی ئینســــكلۆپیدیای ھولــــرە، لــــم

بارەیوە بڕزتان چی دەن؟-ھرچنـــدە ئمـــی كـــورد، بزاڤـــی ،وتوو دایشكئاستی پرۆشنبیریمان لبۆی دەبوای زۆر زووتر، دە ســـاڵ پش ئســـتا ئو پرۆژەیـــ جبج بكرت، ئســـتاش ئوەی ئـــو پرۆژەی ئنجام دەدات لمژووی كـــورد جگایكی مزن

بۆخۆی داگیر دەكات.*وەك بــــراو بــــرادەر لگــــڵ دكتــــۆر مــــارف ئگر

شتكمان بۆ باس بكیت، بیكوە تبابوون؟-لگڵ دكتۆر مـــارف تبابووین، وەك بۆچوونـــی خۆشـــم دكتۆر مـــارف زۆر ،وە نییتییییوەنـــدی كۆمالی پبپیوەندیكانـــی تنیـــا ڕۆشـــنبیری و ئدەبین، ببۆچوونی من پویست مروڤ لئاستی ئو پیوەندیی كۆمیتییش بت، خۆ ژیان ھر ئدەب و رۆشـــنبیری ،كیوەندیـــدا جۆرپدكتـــۆر ل ،نییئـــوەی دكتۆر نناســـت، دكتۆر مارف نایت برچاو بكســـایتیكی باش ھتـــا ل نزیكـــوە نی ناســـن نازانن

.چۆن*دووساڵ دەرسی پگووتم من باش دەیناسم؟

ـــی بیت زیاتر لكت ك وای ـــب-نزیك دەبیتوە.

*مامۆســــتا خۆسویســــتترین شــــت لبوكراوانی دەرچووە پاراستووت كامی؟

- پرسیاركی زۆر سیرە، بم ئوەی زۆر خۆشمدەویست، پاشی بوبوونوەی خۆشویســـتییكی نما، ئویش ئو ژمـــارەی (ڕۆژی كـــورد)ە بوو، ك ســـكاتی خۆی لگـــڵ دكتۆر كمال مزھر پم دادەگرت لسر ئوەی، من دەمگوت ژمـــارە(٤)ی دەرنچـــووە، ئوانم زۆر الخۆشویستبوو، ھروەھا ئو ژمارەی گۆڤارەی شفق، ك پاراستووم لالی خۆم ئاگام لب ،كردوومخـــۆم كاری ت

.یھ .(یتا بلفی ھئ)

جمال خزندار: نزیكی سـ ھزار ناونیشانی ڕۆژنامو گۆڤاری كوردیم لناوەوەو دەرەوەی كوردستان كۆكردۆتوە

جمال خزندار - ھولر ٢٠٠٨

یوان

مژنا

رۆ

محمد كریم نانوا ب ئرباب، ھر ربوارك دت ی لو بارگبنـــ ج و دەگاتـــ سیشـــیان بعاردی دەدات، ك بگرفت نین ھر كســـو بای خۆی داوە لخـــۆی ھكۆ می لخژریدا كووڕا بووە توە، بگومان بم بارە كۆـــوە ھر دەب یاغر یاغر ئم رگا سختو ئو ھوراز

و نشوە ببێ..

وەلـــ ئوەی وای لكـــردووە بم كۆ بارە قورسوە چۆك ندات، ھست ب ماندووبوون و مشقت ،كات..! ھیوایگا نتی رو زەحمئم ربواران ب ھیواوە ســـفر دەكـــن، بـــ ھیـــواوە دەخون، بـــ ھیـــواوە یادەوەرییكانیـــان دەنووســـنوە، بگرە بـــ ھیواوە چاوەڕوانـــی ئاســـۆو گزنگی برە

بیانی رۆژانی ئایندەن.

ب كاروانسرای. ئوەی دت و یـــی و گازاندەی خۆی لدەڕوا گل

:گۆڕێ وەردەكات و دەبئو فشكران ل شوانی نووتك

و ئنگوست چاودا ب مرج..!! تبكـــی ھورامانیـــان خوـــی قلـــزراون، ئســـن ناورن، جورئت ناكـــن ب تن بۆن بۆ گڕەكی جاو لبران، یان بچن بۆ سر دەســـتاو، كچی ل شنیی

رۆژانی رووناكدا وەكو كشـــر و دەردەپڕنـــن ســـینگ ئاســـا خۆیان بۆ پشوە رەپش دەكن، مپرســـ چۆن دەقووقنن، ئوەی ن دەبابوانئ :دە یانناســـنخۆرەكان. دەبابكانی پاشـــماوەی عسكرتارییتی بعسی عفلتی لـــ داســـتانی"كۆڕێ"، جنابیان ب شـــكاندوون، تكوپكیـــان لـــ رۆژانی ســـاماڵ، لـــ دیدارو چاوپكوتن و كۆڕو سیمینارەكاندا لـــ ھوتلی خانـــزاد و چوارچراو شـــیراتۆن و. تنانـــت لســـر ل بایان شاشـــی"tv"ییكانیش

پیاوانـــی ئاوقـــات بیـــوە، زمان لـــووس و زۆر بن، بوار ب كس نادەن بدوێ، وەستاكارن دەستكی بایان ھس لبـــواری ماملت و سازی لوداو بازرگانی پیشســـھردوو توخمی "گورینگ و گوڵ". ،كۆ الرییان نیی تاك، چ بچ ب

گرنگ دەســـتكوتی چورو بس. ھبت ل جاقی بوون، گاتیان ب نووســـینۆكی ســـر رووپڕی

گۆڤارو رۆژنامكان دت. جـــاڕی چـــاو بتر بـــۆ گاھـــدەخشـــنن، نووســـینكاندا دواتـــر ل پمـــی پكنین دەدەن

دەحیلكنـــوە، ھند دەحیلكنوە ھندە دەحیلكنوە دەكون ســـر یجـــاری وا ھ ،گازەرای پشـــتدەبوورنوە، پاشـــان دەن: ئم ھتیوە پیس و چپن بتامیان كردووە، بم بـــا بۆن ل گوپی خۆیان بدەن، باوبژ ل زگی خۆیان ب بكن نووسینكانیان دەركن، نووشـــت ل ئاویان ھكشـــن، ســـبینو ئوارە پاش نانخواردن دوو كوچـــك بـــ كوچكی چای تكـــو بۆیان دەبن، ببكف لشـــیفاو بھـــۆش دنـــوەو چیتر

ھوڕنان ناكن و دەحسنوە.

حیكایتی شار ... دەباب خۆرەكان

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

18

عبدول پشدەریئینجــــا پاش ئــــوەی كــــوا خاكی كوردســــتانی ئازیزمان بج ھشت ئاپۆڕەی پناھندە وەكو كاروانكی رووتكراوی ســــر لشــــواو برەو خاكی كوردستانی داگیركراوی ئران كوتڕێ و لالین كاربدەســــتانی ئمن و موخابراتی رژمی ئرانوە پشــــوازیمان لكرا، ئوانی كوا (پیرانشھر شــــارەكانی ل مایان (ھابــــاد و رەزائیدە و مغــــو نبوون گیشــــتنوە ماكانی خۆیان یــــان لــــوا ماشــــی كــــوانو ئبرەو بوون ئــــران ئۆردووگاكانی ماكانــــی خۆیان رۆیشــــتن، مای سرۆك بارزانی ئوكات ل نغدە بوو و ھرلــــوێ بارەگایكی چند چادرییــــان وەكــــو خوەتگایكــــی سفری بۆ ســــازكرد و رۆژان لو بوپڕی و دادەنیشــــت بارەگایــــورە برزییوە پشوازی ل میوانی زۆر و زەوەنــــدی ناوەوە و دەرەوەی دەكرد، ھمیش دەیگوت ھر كارك مئ ورە بیــــكات بخواوەنــــدی گناگۆڕت و چاك و خراپ و برزی و متی و ئدەستی خۆی ر بنزمی ھدەب رازی بین ب فرمانكانی ئو، ئینجا پاش چند رۆژك مانوەمان لناو خاكی ئراندا ئوەبوو شــــای گۆڕ بگۆڕ ئو بیارانی خوارەوەی

راگیاند:١- ھمــــوو پناھندەكانــــی كورد بگوزرنوە بۆ ناوچكانی باشوور و باكوور و رۆژھتی ئران و بسر شار و شارۆچككانی ئو ناوچاندا

دابش و نیشتج بكرن.

٢- ھیچ پناھندەیكی كورد مافی ئوەی نیی، كوا ل كوردســــتانی

ئراندا نیشتج بكرت.٣- ھــــر یككــــی پناھندە بگرە ل ســــركردایتییوە بۆ خوارەوە بۆ خــــۆی ئیش بــــكات و ب دەبــــئارەقــــی ناوچاوانی خۆی بژوی بۆ

خاوخزانی دابین بكات.حكومتــــی كاربدەســــتانی -٤ئران ئركی سرشــــانییان، كوا پناھنــــدەی كــــورد لــــ كگ و كارگكانی بشــــی گشتی و تایبتی (قطاع العام والخاص) دابمزرنت وەكو كركاركی ئرانی. ئینجا ھر پاش بوبوونوەی ئو ھوا من خۆم رۆیشتم الی سرۆك بارزانی، ر لم ھكــــمنیش ما وكاتــــئنغدە بوو و پرسیاری ئو بیارە جھنمییی شــــام لكرد، ئویش گوتی راســــت ئو بیــــارەی داوە، بم تۆ نازانی ك بیارەكانی شــــا لــــ برامبر فرمان و دەســــتی پــــروەردەگاری مزندا ب پووكی ك بموو شــــتت و ھــــپ ناچقدەستی خالق خۆیتی، ئوە دەقاو دەقی قســــكانی ســــرۆك بارزانی بوو، كوا ھمیش باوەڕی تواوی بــــ دەســــتوور و بیارەكانی ھر خوای گورە ھبوو و بس، ئینجا پشبینی بارزانی ھروەكو سرۆك كرد ھرواش دەرچوو، ئو ھاوینی ســــای ١٩٧٥ ك ھشتا ماكانمان ھر لــــ نغدە مابــــوون مابینی بۆگنی رژمی ھردوو گرموگوڕی عــــراق و ئران ســــاردی تكوت و ئو مانگ ھنگوینی (شھر العسل)

(ازدواج) وەرگڕایوە جووتبوونیان بالی تاڵ و تفتیــــدا، وات ناكۆكی نوانیان لسر یك بند، وتككــــوا لــــ رككوتن شــــوومكی جزائیر ھاتبوو، ئو بندەش نھنی و بریتی بوو ل كۆچپكردنی ھردوو سنووری كوردنشینی مابینی عراق و ئران بــــ قوویی ٣٠ كیلۆمتر، ران لتی شــــای ئوەبوو حكومئبنكی خۆی پشــــوان بۆوە و ئامادەنبوو، كوا جبجی بكات، ھر ئــــوەش بووە ھــــۆی گرژی و ساردوسی مابینیان، كوا خری كوردی پناھندەی تدا بدی ھات و بارودۆخ ناھمووارەك ئوجارە لــــ قازانجــــی ئمــــی پناھندە ئران شای ئینجا وەرچرخایوە، ھرچــــی زووتر فرمانــــی تایبتی دا بجبجكردنــــی ئــــو كارانی

خوارەوە:١- دروستكردنی ١٠٠ خانووی شیك بۆ ســــرۆك بارزانی و ھڤاكانی ل ھاوینھــــواری عظميى كرەج

نزیك تاران.٢- بینــــوەی مووچی مانگان بۆ سرانی شۆڕش (ب زارەوەی خۆیان) ب مرج مووچكیان ب گورەی پل و پای ل ١٥٠ دیناری عراقییوە تا ٣٠٠ دینار، ك ئوەش لو كاتدا

مووچیكی باش بوو.٣- بینوەی مووچ بۆ ھموو ئو كســــانی كوا ل حكومتی عراق

مووچخۆر بوون (موظفي رسمي).٤- بینوەی مووچ بۆ ھموو پیر

و پككوتكان ب ژن و پیاوەوە.٥- ھمــــوو ئــــو كســــانی كوا

توانای ئیشــــیان ھی وات گنجن وە و لتئیشیان بۆ بدۆزر ویستپكگكان و كارگكانی بشی گشتی و تایبتیــــدا (قطاع العام والخاص) ب مووچی مانگانــــ وەكو ھموو

ھاتی ئرانی دابمزرنرن.بــــۆ تایبــــت كۆمیتیكــــی -٦ ت لكبندەكان پناھئیشوكاری پتاران و لق و پۆپكانیشی ل ھموو باكوور و باشــــوور پارزگاكانــــی و رۆژھتــــی ئرانــــدا بكرنوە، یو كۆمیتزراندنی ئوەی دامشــــ

:وەكو خوارەوەی ری وەزارەتــــی ناوخۆ لن١- نو تدەب ژكار (مستشار)، كی راوپل

لپرسراوی یكم ل كۆمیتكدا.(ســــازمانی ســــاواك نونری -٢

ئمنیت).٣- نونری سوپای نیزامی.

٤- نونری ژاندرمری (شرطة)..(مالی) ری دارایین٥- نو

٦- نونری شر و خورشید (صلیبی احمر).

٧- نونری پناھندەكان. كۆمیتــــ سرشــــانی ئرككانــــی

ئوەبوونا- سرژمری (احصاء) بشوەیكی

ركوپك.لسر پناھندە دامزراندنی ب-

ئیش و كارەكان ب مبستی ژیان.ج- گواســــتنوە (نقل) ل شاركوە بۆ شاركی تر لسر داوای خۆیان.

د- چارەســــركردنی نخۆشــــكان چ ل نخۆشــــخانكانی ناوەوە یان

دەرەوەی ئران.بھرحــــاڵ ئمــــ لــــ رووی ژیان و گــــوزەران و جــــگا و رــــگا ھیچ وســــاما و ئكمان نترســــییمزۆری زۆربــــی ١٩٧٥ ســــای خانووەكانــــی (عظميــــی كــــرەج) ئامادەكــــران و ماكانی ســــرۆك بارزانــــی و چنــــد برادەرانــــی تر لــــ نغدەوە گوزرانــــوە بۆ ئو شــــون و ل خانووەكانــــی ئودا نیشــــتج كران، من و كاك علی

كی تر لنــــد برادەرو چ بدوعرەزائیی ماینوە ھتاكو مانگی ٣ی ســــای ١٩٧٦، چونكــــ خانووەكان ھموو ب یكجــــار ئامادەندەكران و بوەجبات ھر جــــارە كۆمك ر بگئ مــــش دەبــــوون، ئدابكیفی خۆمان بوویای ھیچ حزمان شــــاری رەزائییوا لدەكرد كــــنبگوزرینوە و ل كوردستان دوور ئمش بھرحــــاڵ بكوینــــوە، ماكانمان باركــــرد و ل (عظميی لھیچ كراین، جنیشــــت كرەج) نبوو گیروگرفتمــــان روویكــــوە ھروەك باســــمكرد، بم لڕووی دەروونییوە ھمیشــــ ھســــتمان ژارە دەكــــرد، چونكم و پغــــ بیكــــم ئمــــ ل نیشــــتمانكمان دووركوتبووینوە و ئاگامان لخزم نمابوو، خۆمــــان كســــوكاری و دووەم ھرچــــی بیرمان لدەكردەوە مماندەزانــــی داخــــۆ دوارۆژی ئنبچی دەگات، براستی خۆمان وەكو دەھات ندینخانكی ناو بندكراوب

برچاو.بشی دووەم

یگشت

ل شۆڕشی كورددا، یان بابین ل خباتی چكداری كوردستاندا، ما جووتیار ناندینی پشمرگ بووە، رگشمی ئارامی پبووە، الن رگشـــمرماوی پگبووە، كاتك ریان دەكوت گوندك، بم شۆڕش ك ســـردەكوێ و دەبت دەستدار ئوان فرامۆش دەكا و دیوەخانان دەدات میر و بگ و ئاغایان. ئگر چاوك ب الپڕەكانی مژووی گلی كورددا بخشنین، دەبینیـــن ھیچ كاتك ئاغا و دەرەبگكان (ب دەگمن نب) ھوستیان لگڵ شۆڕش باش نبووە، ئگر سروەختكیش دابیانت پاڵ شۆڕش ئوا بۆ پاراستنی برژەوەندییكانیان بووە ل قمەوی دەســـتی شۆڕشدا، یان بۆ ماوەیكی كم بووە بۆ ئوەی الینی دەســـتدار ناچار بكن ھندێ ئیمتیازاتی زیاتریان بدات، ك ئامانجكانیشـــیان وەدەستھاتب، ئوان پشـــتیان ل شـــۆڕش كردووە و گورزی گورەشـــیان

تسرەواندووە. ھر ل كۆنـــوەش خاوەن دیوەخانكان كســـانی دەستۆیشتوو و خاوەن برژەوەند و دەست بوون كی بكدا، چینر پاشـــایدەوری ھ ن لوەكو دەدەرەتانیـــان كردۆت پیاو و داردەســـتو خزمتكاری خۆیـــان بـــ ڕەنـــج و عارەقـــی ناوچوانی چینی جووتیار و ھژار الفیان لداوە و لســـر حســـابی ئوان بوون خاوەن دیوەخان، ئســـتاش دەســـتی كوردی نـــك ھر ل گرنگـــی ئوانی كـــم نكردووەتـــوە، بكو بۆ دەدات دیوەخانانشـــیان ئـــوەی دیوەخانكانیشـــیان و بكـــن گـــرم میشـــھھمیشش كۆمك جووتیار و ھـــژار ببنـــ كۆیلیـــان و ل وە جگنن، ئكاریان ببســـندنی مافی ئازادی تواوی ناب كـــ رەعیتكانیـــان، گورەی دەستی پچوانی گوند بن و ھر كاركیشـــیان ھب دەب ل رگی ئوانوە

بت.ئـــم خك دنیایك موعاناتیان لگڵ دەســـتی دیوەخـــان ھیـــ، چونكـــ ژن و ژنخـــوازی كچ و كوڕەكانیشیان ب فرمانی دەستی دیوەخان بووە، دوای ڕاپڕیـــن خكی ل چاوەڕوانـــی بنبكردنی یاسای خ و نھشتنی جیاوازی چینایتی بوون، م ڕوووەوە باشـــتر دەبل یوەی ھیان وابوو ئپو دادپـــروەری كۆمیتـــی جـــگای زەبروزەنگ و توندوتیژی و نادادی دەگرتوە، ئیتر ماف بۆ خاوەن ماف دەگڕتوە، بداخوە نك ئوەی ھیوای خك بوو، بكو پچوان ڕوویدا، ملمالنی دەســـتی حیزبكان و ناتندروســـتی كاری حیزبكان و شڕی ناوخۆ، جاركی تر زۆردار و دەرەبگی دروستكردەوە، كسانك ھن وەكو ھمان سردەم خاوەن دەستی ڕەھان ل داگیركردنی زەوی، ڕەنجی ھژاران، كچانی جوان، ســـامانی نیشـــتمان، ب ئـــارەزووی خۆیان رەفتـــار دەكن، تا ماون گرەنتی ژیانیان پیاكردووە و مزرەعكانیشـــیان بشـــی نـــوەی نوەكانیان دەكات، زۆر ب ئاســـانی دەتوانـــن مام ب ژیانی خك و خزماتكارەكانیشـــیان بكن، چونك ئوەی دەســـتدار بت بگكانی یاســـاش نایانگرتوە، لم وت یاســـا تنیا لســـر خكی رەشو ڕووت جبج دەكرێ، دیموكراســـیت یكك ل دروشمی حیزب دەســـتدارەكان تنیا ل نـــو بیاننام و الپڕەی رۆژنامكانیان وجـــودی ھی، بوونی ئو ھمـــوو ركخراوە مدەنیی ل تـــك ئوان پرەدان ككیـــان ی ،یھزەلتی دیوەخـــان مدەســـ ب م، لرتی ھرەكانی دەسنرســـوڕھس شت لكاتكدا ڕژەی ھـــرە زۆری خكی گرفتاری ھژاری و بكاریـــن، رۆژان بم ھـــۆكارە جۆرەھاو چندین كشی كۆمیتی ڕوو دەدەن، كچی دیوەخانانی برپرســـان پارەیكـــی باوەڕنكراوە! برپرســـك ل جگ كررمانبی فی دەقاتـــی موچـــكموچ لی ئاخر مۆد، بنزین و ئوتومبر و بفرجی سخھیچ س كردنوە و شرمك دیوەخانانشی بۆ خرج ،عسردەمی بجاشی سكۆن یرپرس ھت! بدەكرمرۆڤكوژكی ،نـــووتكئاب ڕابردوویكـــی خاوەن بناوبانگیش بووە، ئســـتا جگ ل ئیمتیازاتكانی ك لكی !ینجا وەرەقی پكنیا دیوەخانانتری تھ گورەكانی دەستی حیزب كوردییكان كینی خك ب پارە، ئو پتای حكومتیشی گرتۆتوە، دەب و جۆرەبر بـــت ھتی حكومر سیاســـگئچاوەڕی ئوەش ب ئوان پیاوی سردەمی دەست و سامانن، ك زیاتری دا دەكونوە دوای ئو و موكی و دوژمنیش، ك گانی بداردەست س نین، دەبنكنموونی لو جۆرە زۆرن. ئم سیاســـتی ھردوو حیزب و حكومتیش ل پارەھشـــتن بۆ كسانك بۆ برژەوەندی حیزبی و تایبتی، وای كردووە شتك ب ناوی مبدەئـــی و بیروباوەڕ وجـــودی نمن و ھموو شتك ببت پارە. دەست تا ئستا نازانت دروستكردنی دیوەخان گورەكردنی كسانك بسر ئوانـــی تردا؟! مدەنیت و دیموكراســـیت لكوێ؟! دیوەخان ل كوێ؟! تا دەستی دیوەخان حوكم بكات مافـــی ژن و منداڵ ل ئســـتا خراپتر دەب و پیاوانی خزمتكاریـــش ل زیادبوون دەبـــن. بژی كۆمگی

مدەنی!!!

بھرە حمڕەش

پشدەری دیوەخانان بدوكانی عدەریای یاداشت ك لۆپد

مائاوایی ل نیشتمانی ئازیز

عبدول پشدەری

ھـــزار ٢٥٠٠٠ دیناری ســاختل ناو مووچی مامۆسایان دای

تایبت ب بدرخانبــپــــی ئـــو ســرچــاوانــی دەســت مانگی مووچی ل كوتوون بدرخان كوردستانی ئامادەیی ئمسای ١١ی كــوڕان پــارەی ٢٥٠٠٠دیــنــاری ساخت ك ھــبــووە. مووچكانیاندا لناو مامۆستایان الی ــاڕەزایــی ن ئــوەش

دروستكردووە. كاك نجات مامۆستا لمبارەیوە ــری ئــامــادەیــی ــوەب ڕــ حــوســــن، بپشتاستكردنوەی وــای كوردستان پارە لو نموونیك دانی ھواكو پارەی گوتی: بدرخان ب ساختانلناو ساخت ــزار ھ پنج و بیست

مووچكاندا ھبووە).

جی پرسیارە ك مووچی مامۆستایان دابین ھرموە حكومتی لالین لناو ساخت پــارەی كچی ــرێ، دەك ئــاخــۆ دەبــ ،بــیــان ھــكــمــووچــئاگاداری كوردستان ھرمی سرۆكی :ــ ــك دەمــوو جــارھــ كــ ــ ــوەب ئبگیرێ، ل رزیان دەب مامۆستایان چونك لكوی؟ زگرتنر ئو نازانم مامۆستایانی ھیالك و ماندوو بردەوام لھودان بۆ پروەردەكردنی نوەیكی نوێ و رۆشنبیر بۆ كوردستانكی ئازارد، بگیرێ، ل رزیان ئــوەی لشونی دیارە پارەی ساخت ب قابیلیان دەزانن

ك ئم جی پرسیارە؟ ئاخۆ دەب دكتۆر دلشاد عبدولەحمانی

وەزیری پروەردەش ئاگاداری ئوجۆرە یان ،ب بدەنگ لی و ب رەفتاران یە پارە ساختو بدەترسم بوونی ئلگڵ و ب بیارك مووچ لناو سیستمی نوی خوندن ھاتب و یكم كراب فرز بسری ك قوتابخانش پیی بــو ب كوردستان ئامادەیی ل ككی كوردستان ئامادەیی بناو و ھولر باشكانی ھرە قوتابخان

كوردستان. دەترسم بم قوایھ كۆتاییدا لبوونی ئو بە پارە ساختی لشونی لو ك ب یدەرما ـــو"١٢٥٠٠٠"ی ئماوەیدا باو ئو ٢٥٠٠٠ھزارە لشونی

.و ١٢٥٠٠٠بئ

فرمانبركی رەفتاری ئوە ئگریش بانككی، ك ئوەیان ئگری زۆرتری ویستپ ــوە ئ یھ دیك لــوانــی ئو لگڵ لپچینوە لكۆینوەو ناكرێ چونك بكرت، فرمانبرە بكن تمیلل بو بازرگانی كسانك

و ئو فرمانبرە ب ویژدانش بسر و دزی بكاتوەو ساغی مامۆستایاندا بكات، مامۆستایان چینی ل ساختك گومان لوەدا نیی ئو چین یككن لوانی خزمتی میللتی كورد و رەوشی

پروەردە دەكن.

كپارە ساخت ك لینموون

بیروت:بدرخانئو مژووی كوردو كوردســـتانی بۆ ســـركردەكانی باسی دەگاینوە م دەیگوت:(سرۆكی دەكرد كوردی سمكۆ شكاك، شخ سعیدی پیران، مالمســـتفای محمود، ملیـــك بارزانی، مام جالل، جمیل محۆ، جان پۆتكان، قـــازی محمد، شخ عوبدوی نھری.....) زۆر بورو ئازاو شـــارەزایی بكلتورو كـــوردان جوگرافیایـــی مـــژوو لوتانی (عیراق وسوریا و لوبنان و ئران و رووســـیاو توركیا.....) بوون، لبیروت پایتختی لوبنان سو كزیان بووین، ئڕئاشنای بسرۆك حیزبو ناوی محمود خدر فتاح سرۆكی حیزبی رزگاری كورد ل لوبنان لدایكبووی سای (١٩٤٧) لبیـــروت، ك ب(ئبو حوســـام) ناسراوە، دروستبوونی حیزبكیان دەگڕتـــوەو ســـای(١٩٧٤) بـــۆ یكمیـــن ســـكرتری گشـــتی ئو فخرۆ)بووە، (فیســـڵ حیزبـــ(٣٤)ســـا لو حیزبدا كاردەكات لگڵ توندوتۆی پیوەندییكـــی كوردستانی ســـرەكیكانی حیزبعراق ھیـــ، محمود خدر فتاح (٢)ژنی ھناوەو(٩)مندای ھی(٣)كچ و (٦)كوڕ، كوڕە پنچ ســـاییكی

ناوناوە (نچیرڤان). ئگر سیری مـــژووی كـــورد بگشـــتی و ئو تەوی ومر قژی لكوردانـــبتایبتی دەژیـــن عرەبییـــكان كاریگری لژر زۆركیان بكین، كلتووری عرەبیدان، چونك كوردانی ســـوریا و لوبنان بھمان چشنی یكتری لڕووی زمان و كلتوورەوە دەچوســـنوە، بمبستی زیاتر ئاشنا بوون لمڕ كوردانی لوبنان بســـركردنوەكیدا ل بدرخان ل بیروت توانی ســـرۆكی حیزبی رزگاری كورد، محمود خدر فتاح بدونـــت، كـــ لقســـكردن زۆر ،كی دنیـــا دیدەیزیـــرەك و پیاو

بۆی پرسیارمان كرد؟*ژمارەی كوردانی لوبنان چندە؟

-كوردی لوبنان ببشكی گرینگی دەژمردرن، كوردەكانی كوردستان بپـــ دواســـرژمری كـــ لالی پنجا ھی(٢٥٠٠٠٠)دووســـدو من ھزار كس دەب، ئویش بســـر ناوچ جیاجیاكانی لوبنان لچند گڕەككی نـــاو بیروت و شـــارو دیكـــی لوبنـــان شـــارۆچككانی ك نییلوبنان شت شبوون، لداب دەستوور، چونك ت لناوی كورد بئمی كورد ب ســـووننی لقم دراوین، ڕۆژ بـــ ڕۆژ برەو كزی و

لناوچوون دەچین.*چـــۆن ل لوبنـــان ئاین بســـر

نتوە زا؟لوبنـــان حكومانی لـــ ـــب-تایفـــ دەیكات ھـــر تایفو چند كورسییكی لپرلمان و شارەوانی مشـــی ئب یو موختارەكاندا ھ

.كان دایڵ سوننگلمســـلیت ئـــم *چـــۆن

نوروژاندووە؟-چۆن نموروژاندوە، ســـدان جار لچاالكی و بۆن تایبتییكان وەكو نورۆز باسمان كردووە، چند جار بخوالخۆشبوو(ڕەفیق حریری)یم لوەمـــدا ئویـــش گووتـــوە، بناوی نیی گووتویتی:(شـــتك

كورد) ئوە سووننی مزھبن.*ك ھاریكاریتان دەكات؟

بتنیـــا خوا...حیزبی -كـــس، ڕزگاری كـــورد چندیـــن چاالكـــی نووسینگی ھبووە، جۆراوجۆری حیزب ھبوو زوو (پارتی دیموكراتی كوردستان) بسرۆكایتی مسعود بارزانی، ھاریكاری دەكراین، بم ئویشـــیان بی، لمژە یارمتی خباتمـــان گۆڤـــاری نادریـــن، دەردەكـــرد ســـای یـــك ژمـــارە ئویش وەســـتا تاوەكو ئستا (٥٢) ژمارەی ل دەرچـــووە، ڕامان گرت داخست حیزبیشمان نووسینگی و لبـــر بدەرامتـــی ئیمكانیاتـــی مـــاددی، من ملیۆنر بـــووم ھموو سامان و دارایی خۆم لپناوی كورد پشڤچوونی ئســـتا كرد، خرج كوردان لعـــراق برھمی خونی شـــھیدان، دەبـــت حای ئمش باش بت، لھڕەتی الویم دۆستی م دەب(اللفاو مام جـــالمســـتم)بھانامانـــوە بـــن، یارمتیمان بدەن و دەســـتمان بگرن، مام جالل بۆت كموو كوردی شانازی ھج مـــراق، ئرۆك كۆمـــاری عســـ

خۆشمان دەوت و ڕزی دەگرین...حمید بدرخان:بۆچی ڕەوای(حزب الله) ی لوبنانی یارمتی ل سوریا و ئـــران وەربگیرت یا حزبی ئمل لســـوریاو میشـــیل عون لسوریا ســـعودیو ل حریـــری ســـعد ماڕۆنی لئوروپییكان و ئرمنی ســـوری حیزبـــی و لئرمینیـــا بۆھمووان لســـوریا كۆمیتی ڕەوای بۆ ئم ڕەوا نبت لكوردان

یارمتی وەربگرین...*چ شـــونكی پیرۆز ھی تایبت

بكوردان ل لوبنان؟-ھیـــچ شـــونك نییـــ لبـــر دەســـتكورتی و نداری، كورد نی توانیوە شـــتكانی خۆیان بپارزن لبیـــروت زەوی (یك)متـــر ب(١٠)ھـــزار دۆالرە، كـــورد چۆن دەتوانـــت لســـر پـــی خـــۆی ئگر ،ناتوانـــ بوەســـتتوە، ھاریكاری بكرت، من دەتوانم مای كورد و چندین شونی گرنگی كوردان ھی نۆژەن بكرتوە، دەوت ھیچ

برھســـت كاری نیی من كوردم و شانازی بكوردبوونی خۆم دەكم، ئمرۆ ئگر سیری كیت و دنیا و ئگر گوزەرەدەكات، پب ژیان لگـــڵ ڕەو ڕەوەی ژیـــان نڕۆین ســـتا كوین و وەكو ئپاش دەكب

دەیبینی.*ئندامانی مكتب و سركردایتی

حیزبی ڕزگاری كن؟-ئندامانـــی مكتبی سیاســـی و ســـركردایتی ماون، بـــم ژیان نووســـینگی دەرگای وایكـــردوە حیـــزب دابخیـــن و خریكی كارو كاســـبی و بخوكردنـــی مـــاڵ و منداڵ بین، ئندامانی م.س حیزبی ل(خدر تالســـی، بریتین ڕزگاری محمـــود عتلیـــس، محمـــد فتـــاح، خدر تھا، شـــخ خالید فتاح، جیھاد عمیراس(مردووە)، ھروەھـــا عتلیـــس)، ئحمـــد ئندامانی لژنی مركزی بریتین ل(سلمان عمیراس، عیسا نمر، جمھور نمر، بشیر زەین)، ئمش ئیمكانیاتی ماددیمان نیی، ئگرنا پیوەندیمان لگۆڕەپانی سیاســـی دەتوانین بھـــزە، زۆر لوبنـــان زۆر شتك بكین، بیار بوو(فازڵ ئویش بدات، یارمتیمان میرانی)

ھاریكاری نكردین.یانـــی لوبنانـــی *ئۆپۆزســـیۆنی گروپی(١٤)ی ئـــازار كامیان لگڵ

مافی كوردان؟-مافی كـــورد لكوێ ب من دەچم، ئگـــر الی شـــتانیش بت، كورد ،قی نییو ھومـــزلوبنان م لشووناسی شواوە، كلتووری لبر یـــك ھوەشـــاوەتوە، ھیچـــی بۆناكـــن، گروپـــی ئۆپۆزســـیۆن ھموویـــان دەناســـم، گروپی ١٤ی ئازاریش دەناسم، ھیچكیان ھقی كورد نادەن، ئستا من پشگیری ئو

گروپ دەكم كمافی كورد دەدات.*ئی دوزییكان كورد نین بتایبتی

(وەلید جونپوالت)؟-ب بنمای(جان پۆت)كوردن بئس خكی كوردستانی توركیان پیان دەـــن (دورزی) زۆر جاریش

دەن كوردین.*بۆچی ھاوپیمانی ناكن؟

-ھاوپیمانی بئیمكانیات دەكرێ، ئوان ئیمكاناتیـــان ھی، ئمش ھیچ، بۆی دەبـــت ڕگا چارەیك بدۆزینوە، بۆ دەستبركردنی مافی

كوردانی خۆمان للوبنان.*چ داوایك لسركردایتی سیاسی

كوردستانی عراق دەكیت؟- پیـــان دەین ئمـــش میللتی ئوەیـــن، دەتوانـــن بچند ملیۆن دۆالر یارمتـــی خكی مســـیحی و ئزیدی و شـــبك و بشكانی دیكـــ دەدەن، تۆزـــك ئـــاگاداری جاللیـــش بن...بمـــام ئمـــش دەلم، ســـرۆك كۆمار پرســـیاری تندروســـتیت دەكم، زۆر دشـــاد بووم، ك بسالمتی ئمجارەیان پـــاش نشـــترگری لئمریـــكا گڕایـــوە، ھمـــوو كوردەكانـــی داوای كوردستان پارچی ھرچوار تمـــن درژیت بۆدەكـــن، وەكو ند كانی دنیا كرۆكموو ســـھلوبنـــان، جاركیـــش وەرە لوبنان ،بۆبك قســـمان كوردەكان لناو بكـــو خمی پنگ خـــواردەوەی لبیردەچتوە، ســـامان چند ســـویش لكاك مســـعود دەكم كسرۆكی ھرمی كوردستان تۆش بجل و برگی كوردی و بقســـی خۆش و ڕاستیكت، چند پیڤك دمان ڕۆشـــنبكوە.. بخوائمش كوردین و زۆر مزوومین...چاومان لدەســـت ئوەیـــ كار بۆكـــوردان بدۆزنوە بسدان كوردی ئندازیار لبـــوارە پســـپۆر و پزیشـــك و لوبنان لـــدەرەوەی جیاجیـــاكان دەژین و دەمیننوە،...بژی كورد، بژی كوردســـتان بـــژی (٥٠) ملیۆن كوردی دنیا...سوپاسی بدرخانیش دەكم بۆ ئو دوەرفتی، سوپاسی برای ئازیـــزم د.عبدالله علیاوەی دەكـــم كچنـــد رۆژە ماندی بوو لیســـتی عرق پرلمانی ندامئھروەھا كوردســـتان. ھاوپیمانی سوپاسی د. علی بغدادی دەكم،

ك منی بوان ناساند.

سرۆكی حزبی رزگاری كوردی لوبنانمحموود خدر فتاح: كورد دەبت شانازی بمام جاللوە بكات

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

19

انژن

ئا: بدرخانویـــداد خالیـــس رەشـــید ل ســـای لدایكبووە لشـــاری ھولـــر ١٩٤٢ لۆجییـــبای بشـــی دەرچـــووی و لكۆلیژی پروەردەی زانكۆی بغدا و وەكو مامۆستال شارەكانی (رومادی، بغـــدا، كركووك، ھولـــر) وانی گوتۆتوە و ل ســـای ١٩٧٤ بشداری شۆڕشـــی كردووە ل گ و چۆمان و مھاباد وانی گوتۆتوە. ل سای ١٩٨٦ چۆتـــ ئوروپا، ل پاشـــان بۆ شـــداریكردووە لماوەی دوو ســـاڵ بپرۆسی پشخستنی خوندن ل شاری ھولر، ل سای ٢٠٠٤ بۆت ئندامی ئنجوومنی نیشتمانی عراق لسر

لیستی ھاوپیمانی كوردستان. مامۆستا ویداد وەكو مامۆستا ل ڤیننا وانی گوتۆتوە، ســـبارەت بمۆی رەوشی پروەردە ئو دیدارەمان لگی

سازكرد.ل ســـرەتای دیدارەك مامۆستا ویداد باسی ل گۆڕینی ھر پرۆگرامك كرد و گوتی: ئایینی زەردەشتی ل كۆندا كورد و فارس و پاكستانی و ھیندی دەگرتوە، ئوان باوەڕیان ب خوا ھبوو، كاتك خككـــ بتیـــان دەپرســـت، ئوان ل شـــونی بت ھتاویان دەپرســـت، ،رچاوەی رووناكی و ژیانســـ چونكپیـــاوە گورەكانیان زۆر زیرەك بوون، وە لئ دایی تگر جلی كوردی ســـزەردەشـــتییكان بۆمـــان ماوەتـــوە، ،یم مانـــای ھاتنی بیرۆككی یگرگری دووەم مانـــای پالن دانان بۆ ئو بیرۆكی، گری ســـیم كاركردن بۆ ،یو بیرۆكیاندنی ئـــنجامگئ بـــئوجا ئگـــر ئم ھموو شـــتكمان نا لدەھت شكســـتمان نق ئاوا بایھموو بواركـــی ژیاندا، چ كۆمیتی ب چ سیاســـی ب، چ ئابووری ب، چ

.ندن بمی تازەی خوسیستمامۆستا ویداد باس ل گڕانوەی خۆی

:نناوە بۆ كوردستان دەكا و دەڤیی لمن ب رەسمی لالین د. برھم ئحمد ســـاح و نرمین عوســـمان داوام لكرا بگڕموە كوردستان تا ھاوكاریان بم ل گۆڕینی پرۆسی خوندن، ئوەبوو مانی و دواتر داوام كرد كوە سلڕامگبگڕموە ھولر و خزمتی ئوشارە بكم، ئوەبـــوو ھاتمـــوە ھولر و پیوەندیم ب عبدولعزیز تیب كرد، ك ئـــوكات وەزیری پـــروەردە بوو، ئویش زۆری پخۆش بوو، پرۆژەكی منی زۆر بـــدڵ بوو ئوەبوو دوای ئوە دامزرام و سرپرشتی قوتابخانكانی ھولرم دەكرد، ل پرۆسی خوندنی

ئو شارە بشداریم كرد.مامۆســـتا ویـــداد باس لـــ پۆلكانی :وروپـــا دەكا و دەئ نـــدن لـــخو ،(١٥) قوتابی زیاتر نین كان لـــپۆلزیاتر مامۆســـتایك لـــ بمرجك كتی وانمامۆستای باب ،یپۆل ھلشـــرح دەكا، یك دوو مامۆستای تر سرپرشـــتی قوتابییـــكان دەكـــن، كان و وانزمانـــ تـــی لـــتایب بـــقوتابی ھندێ ئگر زانســـتییكان، لو بابت تنگیشـــتن یك لو دوو دەبات و قوتابییی تر ئمامۆســـتای تنای نیگیان نكی تر تا تژووردەرەوە، لوێ زۆریش بایخ ب گشتی قوتابییـــكان بـــۆ كارگـــ و باخچ و مۆزەخانی سروشتی و مژوویی دراوە، ھر قوتابیی و راپۆرتی خۆی لســـر ئو گشتان دەنووس ھتا ل قۆناغی ســـرەتاییش و لرگاوبان راپرســـی كی دیاریكراو، كتر بابسن لدەكمامۆستاكیان بۆیان دیاری دەكا، لوێ ھســـوكوتی مامۆستا لگڵ قوتابی زۆر جیـــاواز لگڵ ئرە، چونك لوێ مامۆســـتا و قوتابی وەك بـــرادەرن و لگڵ كسوكاری قوتابییكانیش ھر برادەرن، بۆ ئوەی لری كســـوكاری قوتابی بزانـــن ئو قوتابیی ل ماوە

.وتی چۆنسوكھل بشـــكی تری دیدارەك مامۆســـتا باس ل رەفتاری مامۆســـتا لگڵ ئو قوتابییانـــ دەكا، ك دایكیـــان دیارە و باوكیـــان دیار نییـــ و دە: ھندێ قوتابی ھن دایكیـــان دیارە و باوكیان دیار نیی، ئوجا ئو مندان نفسین

جیاوازن ل مندانی تر و ل وانكان دوا دەكون و كمك ھاوروھاجن ل پۆلدا، بۆ ئوە مامۆســـتایكی تایبت لگڵ ئو مندا خریك دەب تا وای لدەكا

.ب نی تری لوەكو مندائایا باخانـــی قوتابخانكان لوێ كی تری پرسیارمان بوو لشب ،چۆن

مامۆستا ویداد، ئویش گوتی: بینایكان ١٥ ك لو ھیـــچ پۆلكـــك و پزۆر رقوتابی زیاتری ل نیی و مامۆستاكان پش نیو ســـعات دنـــ قوتابخان و ئگر بابتكی تایبتی ل وتك یان ل جیھان روویداب، ئوا لكۆینوەی قوتابیانـــی رای و دەكـــن لســـر قوتابخانی لوێ وەردەگرن، لسر نموونیی و ئاسایی نیی، بكو ھموو قوتابخانكان وەكو یكن، كچی ئستا لـــ ھولـــر چنـــد قوتابخانیكی مم قوتابیان كھ ك ،ییی ھنموونو مامۆســـتاكانیش وانیان كمترە و تریان مامۆستایانی بوانامی ھمان ،یو ئیمتیازاتی باشـــتریان ھ یھئوە بشنســـ و تاكـــی دەب ئو جیاوازیی ھبـــ، چونك دەب مافی خوندن بۆ ھموو كســـك وەكو یك ب. بۆ نموون ك دەیانوێ پیمانگای مامۆستایان دابخن دەب چارەسرك بۆ ئو دەرچووان دابنرت و لبرچی دابخرـــت. باشـــ كـــ قوتابییك ١٤ نـــاگات بۆ وانچۆن پ نســـاڵ بخو كقوتابیی لـــ ســـووجی گوتنوە، ،یكمسیست ل تاككو خب ،نییل ســـانی ســـی و چلكان ٩ سایان دەخوند دەبوون باشـــترین مامۆستا، پوست بودجیكی باش ترخانبكرێ روەردە، تـــا بتوانبۆ وەزارەتـــی پباخانی زۆر دروســـت بكا و ژمارەی قوتابخانكان زیاد بكا و سیســـتمی ئیزدواجیت نمن و ژمارەی قوتابیان ل پۆلكان كمبكرتـــوە، بۆ ئوەی ھموو مامۆســـتایان بتوانن بشداری ل پرۆسی خوندن و پروەردە بكن، تی لتایب كا نیوەی مامۆستایان بنقۆناغی سرەتایی ل ژوورەوە دادەنیشن

.ییان ھ٢ یان ٣ وان و رۆژانلـــوێ خوندن ب پـــارە نیی، بكو مانگان پـــارەش دەدرتـــ قوتابی تا تمنی ١٨ ســـای، ل زانكۆش ئگر ئو قوتابیی ل كۆرسی یكمی خوندن دەربچ پارەشی دەدرت بۆ كۆرسكانی و قوتابییر ئگـــئ ،روایتریش ھدەربچـــ ئـــو گنجش كـــ تمنی

١٨ ســـای تواو دەكا ئگر ژنیشـــی تتی دەدرخانـــووی حكوم نابھن ی بدات بككر مانگانـــ نھا دەبتھرچندی خـــۆی، مووچی گورەی ی خانوو زۆردەبكر ت زۆربمووچـــو چندی مووچت كم ب داشكانی بۆ

دەكن ل كركدا.مامۆســـتا ویداد بـــاس لـــ تئمینی تندروستی كۆمیتی بۆ قوتابی دەكا و دەـــ: لوێ تئمینی تندروســـتی و كۆمیتی ھیـــ، ئگر گنجك وت مانگانكدەرچوو ئیشـــی دەست نپارەی بۆ دەبدرتوە تا پی بژی، تا وێ، جگی ئیشی دەست دەكو كاتئ مانگان ك ،وتككژن و پیـــاوی پ ل ویستپ بھیچ ن .تیان دەدرمووچتندروســـتییك تئمین قوتابیان بۆ ت لتیان بدروەی یارمبكرێ بۆ ئـــبواری تندروستی، چونك ئوان منداڵ و گنجن با تووشـــی نخۆشی نبن،

ئوان دوارۆژی میللتی ئمن. مو سیستئ ی وایمامۆستا ویداد پنویـــی پـــروەردە لـــ كوردســـتان سرناگرێ و دە: سیستمی پروەردەی نـــوێ بـــو شـــوەی ل كوردســـتان سرناگرت، ئگر چارەسری بنككان

و ئو خان نكرێ ك باسمانكرد.مامۆســـتا لرە ناتوان لـــ پۆلكان قوتابی خۆی بناســـ و لـــی تبگا، لبرئوەی ژمارەی قوتابییكان زۆرە، مامۆســـتاش گوناح لناو ئو ھموو پروەردەیان نازان چونك ،قوتابییبكا یـــان وانكیان تـــ بگین. جا لگیان دەب توندوتیـــژ لبرئوە ئگر لشـــیان ندا قسی نشیاویان

.دەپدواتر لوێ قوتابییكان بپی تمن ل پۆلكان دادەنیشـــن جیاوازی تمن ،ك پۆل نییكانی یوان قوتابیینللرە ل پۆلی ششی سرەتایی قوتابی تمن ١٦ ســـای لگڵ قوتابییكی ١٢ وە لك پۆل دادەنیشن، ئیی لســـا ت و كفرە، بـــكی غروەردە شـــتپتایبتی ئو قوتابخانانی پكوەن و

كچ و كوڕ بیكوەن.

مامۆستا ویداد خالیس باس ل رەوشی پروەردەی ئستا دەكا

ئا: مسعود مال ھمزەل دیداركی تایبتی بدرخاندا مامۆستا ویداد خالس باس لیكم قوتابخانی كچان ل ھولر و مامۆستا كوردەكانی ئو قوتابخانیـــ دەكا و دە: یكم قوتابخانی كچان ل ھولر ل سای ١٩٢٧ لـــ قت بنـــاوی قوتابخانی ندن بزرا، خوـــری كچان دامـــولھزمانی عرەبی بـــوو، تنانت وانی كوردیشـــی تدا نبوو، مامۆســـتاكان

ھموویان ل شـــاری موســـ و بغدا ھاتبوون.

س بوو لژمـــارەی قوتابیـــان ١٦ كـــقۆناغی ششمی سرەتایی، ل سای ١٩٣٣ (٧) كچ بشـــداری تاقیكردنوەی پرســـیارەكانیان و كرد بكلۆرییان ر لرەكان ھغدا دەھـــات و دەفتب لبغدا كۆنتۆڵ دەكـــران، ل ئنجامدا تنھا یك قوتابی ل تاقیكردنوەكان دەرچوو و بوانامی ششی سرەتایی

وەرگـــرت، ئویـــش خوالخۆشـــبوو مامۆستا شوكری جیاووكی دایكم بوو. لو سردەمدا دابونریتی كۆمیتی ندن بچندەدا بۆ خوكچ نـــ ی بگرشاركی تر، بم خام پاپشتی دایكم بوو و ھروەھا خوالخۆشبوو معروف جیاووك رووناكبیری ھولر و داكۆكیكار ل مافی میللتی كورد پاپشـــتی كرد، تواوكردنی خونـــدن ل (دارالمعلمات) ی دەویست، واتغدا ماوەی ٣ ساب لدایكم ل سای ١٩٣٦ بوانامی خانی مامۆســـتایانی ل بغدا ب پلی یكم ی خۆی لكقوتابخان وەرگرت و لـــ

قت دامزرا.مامۆستا ویداد باس لوە دەكا دابونریتی ئوســـا رگیان نـــدەدا قوتابخانی ق ل ســـرەوەی ق بگوازرتوە بۆ خوارەوە، چونك زۆربی قوتابییكان

خكی قت بوون. ك بـــووە لكی مامۆســـتا شـــوكریمامۆســـتاكانی ئو سردەم و مامۆستا ویداد لـــ بارەیوە گوتی: مامۆســـتا

شوكری بردەوام بوو لكاری فركردن و پروەردەی قوتابیان تا ســـای ١٩٧٦ و ل ســـای ٢٠٠٣ مائاوایـــی ل ژیان كرد و تا ئســـتا ھیچ رزلنانكی بۆ پشـــووی وەزیری ھرچندە نكراوە یـــب لزیـــز تبدولعروەردە عپـــپرسكی سردانی كردین بنی پداین ك قوتابخانیكی بناو بكا، بم تا

.می نییستا وەئكاتی خۆشـــی دایكم داوای لـــ دایكان و بـــاوكان و خزم و كســـكانی خۆی رنكانـــی خۆیان بنمندا دەكـــرد ك

.قوتابخاندووەم مامۆســـتای دەرچـــووی خانی مامۆستایان مامۆستا خیری رەفعت بـــوو، كـــ لـــ ســـای ١٩٣٨ خانی

مامۆستایانی تواوكرد.لـــ ســـای ١٩٣٩ش دوو مامۆســـتای تر خانـــی مامۆســـتایانیان تواوكرد ئوانیش خیری نادر و رەبیع رەشید

بوون.ل سای ١٩٤٠ ئستر سعید ل خانی مامۆستایان دەرچوو، مامۆستا ئستر جگ ل كاری مامۆســـتایی خۆی لگڵ نقابی مامۆســـتایان لـــ دەرچوونی

رۆژنامی ھولر بشداری دەكرد. لبرئـــوەی ئســـتر مامۆســـتا

ھاوسرەكی دكتۆر حیكمت قوزمیدس ل شۆڕشـــی ئیلوول بشداری كردبوو ر بۆ ماوەی ٢١ رۆژ لســـتمامۆستا ئھولـــر گیراوە و دواتـــر بریانداوە،

ئگرچی ٣ مندای وردی ھبووە.مامۆســـتایكی تـــری شـــاری ھولر بدری پیرداود بوو، ك ل سای ١٩٥٢ دامزراوە و ل ســـای ١٩٨٤ خاننشین كراوە و نموونی مامۆســـتای دسۆزی كوردپروەر بـــووە و بھموو جۆرك یارمتی خزان لقوماوە كوردەكانی پیـــرداودی فازیـــ خوشـــكی و دەدا پشـــمرگی درین و مســـئولیتی فازی منداكانی ھموو بڕوەبردنی ل ئســـتۆی ئو بـــووە، جگ لوەی لھموو بندینخانكانی عراق بدوای

فازیی برای دەگڕا.مامۆستا ویداد باسی لوەكرد ل سای ،وان چوار قوتابی بوون١٩٥٨- ١٩٥٩ ئك بریتـــی بوون ل (ویـــداد خالس، رووناك ناسح، زاھیدە شھاب، سوعاد معروف) و پۆلیان بـــۆ نكراوەتوە، ســـفوەت محمد نشـــئت بـــم بڕوەبری پروەردە بووە و پۆلی بۆ وەزارەتی موافقـــی ب كردوونتوە پروەردە ل بغدا بماوەی ھفتیك دوو ھفت ژووركمان بۆ دروســـتكرا بۆ

پۆلی چوارەمی زانستی.لو سردەمیشـــدا مامۆســـتا نشئت محمد ســـفوەت و مامۆستا عیزەدین فیزی رۆیـــان ھبوو لـــ داواكردنی ھاتنی كچان بۆ قوتابخانـــ و داوایان دەكرد دایك و باوككان كچكانی خۆیان ل خوندن ب بش نكن و قوتابیان خوندنـــی قۆناغی ئامادەیـــی و دواتر

خوندنی زانكۆ تواوبكن.

یكم قوتابخانی كچان ل ھولر

مامۆستا ویداد خالیس

مامۆستا شوكری علی ئكبر

مامۆستا ئستر سعید- ڤیننا ٢٠٠٨

بوانامی دەرچوونی مامۆستا شوكری ل خانی مامۆستایانی بغدا نمرەكانی خوندنی مامۆستا شوكری لخانی مامۆستایانی بغدا

* بدرخان- لوبنان ل وتی لوبنان یا"شوانی سوور"پییتی ل شتی جوان و ســـرنجاكش، تكیكـــی زۆر عجیب ھی، "موسمان، مســـیحی، جوولك، مارۆنی، كورد، ئرمنی، شیع، سووننی، دورزی و...ھتد". یك ل شـــوانی شـــقامی "حمرا" ٢٠٠٨/١١/٢٨ لـــ گازینۆی"ســـترابكس"بدەم قـــاوە خواردنوەو قسكردن لگڵ ســـرۆكی حیزبی رزگاری كوردی لوبنان"محموود فتاح"و "د. عبدو علیاوەیی، ئندامی پرلمانی عراق و د. علی"ئبو غازی" و ســـمكۆ شرەو محمد كوردی و حمید بدرخان. ژنكی فریشـــت ئاسا، ك تمنی ٨٠ ساڵ دەبوو،

بـــدەر ل كچ جوان و نشـــمیل و بلنگازەكانی لوبنانـــی و میللتانی دیك، ل شـــقام جوان و پـــاك و خاونكانـــی ئـــوێ ھریكـــو چیرۆك موویان دوو دوو قســـھ ،یـــمـــی خـــۆی ھو خلســـر"ژیان، گوزەران، ژیاندۆستی، ژیانخۆشی" و دنیای نوێ بۆ كۆمگای مدەنی و شوانی سووری شقامی حمایان دەكرد، بدەم قسكردنكانیان كی قژ سپی فریشتناكاو ژنكردنمان ل و قســـئاســـای مریمی، كۆك گوی بدەســـتوە بوو، لنو سبتیكی دروستكراوی دەستكردی داردا و بدەستكی دیكشیدا تاق گوكی ھگرتبوو، ھـــر زوو زوو ئو ژن ســـرنجی منی بۆ الی خۆی

راكشـــاو ناچاری كردم بدوایدا بچم و پرســـیاری لبكـــم، بم لھمان كاتیشـــدا ســـمكۆ شـــرە بدەم كامراكیوە، ك دیاربوو سرنجی ئویشی راكشـــابوو، ونـــی گـــرت.. منیـــش دەمویســـت و دەمخواســـت چۆن بیدونم و قسی لگدا بكم، ھـــر چۆنـــ بوو، كوتم قســـكردن و پرســـیار

لكردن. * چۆنی؟

- زۆر باشم. * گوڵ دەفرۆشی؟

.ب -* بچند؟

- ب"١٠٠٠"لیرەی لوبنانی. * ناوت چیی؟

- ناوی منت بۆ چیی؟ * بۆ ئوەم بزانم بو تمن بۆ گوڵ دەفرۆشی؟

- تۆ رۆژنامنووسی؟ * ب، رۆژنامنووسم.

- لكوێ دەژیت؟ * عراق- كوردستان- ئربیل.

- باش ناوم"نادی عبود ھیرناندز"ە. * تمنت چندە؟

- لسرووی "٧٥"ساییوە. * خكی كوی؟

- من لوبنانیم و مسیحیم. * بۆ ئوكارە جوان دەكیت؟

.خۆشم نردەكم چونك -

* تۆ ھقی ئوەت لماوە پشوو بدەیت؟ - ژیان گران، ناكرێ دابنیشم، مردەكم نخۆشو خۆشمدەوێ، گوڵ جوانترین ،ــــی رووەكی جوانوە گوئ ،دیارییپالستیك نیی، گوڵ بۆ كسكی باش و خراپ دەب، گوڵ خای ھاوبشی مرۆڤ

و مرۆڤایتیی؟ منیــــش چاوەكانم پــــ ببــــوو لگریان و بقسكانی نادی خانم خیام رۆیشتبوو ی كنانو شــــوو ئو تیاترۆخانبۆ ئــــمرۆڤ تیدا ھیچ بایخكــــی نیی، بدەم بۆنكردنی گوكی نادی خانم ھموو دنیای مرۆڤایتیم بۆنكرد، ب گوكی نادی ئو ی لوبنانیشم ماچ كردو بۆن كرد.. لكوردان

.كیان نییكن و گۆڕستا نوەیتن

- ژیان گران، ناكرێ دابنیشم، مردەكم (نادی)ی گوڵ فرۆش و میللتكی ب گۆڕستان نخۆشو خۆشمدەوێ، گوڵ جوانترین ،ــــی رووەكی جوانوە گوئ ،دیارییپالستیك نیی، گوڵ بۆ كسكی باش و خراپ دەب، گوڵ خای ھاوبشی مرۆڤ

منیــــش چاوەكانم پــــ ببــــوو لگریان و بقسكانی نادی خانم خیام رۆیشتبوو منیــــش چاوەكانم پــــ ببــــوو لگریان و بقسكانی نادی خانم خیام رۆیشتبوو منیــــش چاوەكانم پــــ ببــــوو لگریان و

ی كنانو شــــوو ئو تیاترۆخانبۆ ئــــمرۆڤ تیدا ھیچ بایخكــــی نیی، بدەم بۆنكردنی گوكی نادی خانم ھموو دنیای مرۆڤایتیم بۆنكرد، ب گوكی نادی ئو ی لوبنانیشم ماچ كردو بۆن كرد.. لكوردان

ۆش فر

وڵی گ

دینا

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

20

ریپۆرتاژ

راپۆرتی: ستار محمدئمینیكك لــــ دیاردە ھــــرە دیارەكانــــی كۆمی كوردەواری فرەئاینیی، ئم وەك كورد زۆر كم بایخمان پداوە، یكك لو كۆنترین ئایینانی ك بیانییكان بایخی زۆر پدەدەن و ســــرنجی رۆژئاواییكانــــی بــــۆ خۆی راكشــــاوە، ئایینی ئزیدیی، ئزیدییــــكان تاوس ملك و ئاگر و رۆژ و مانگ ب گورە، خوا دەزانن، ھر بۆیش لكاتی نوژكــــردن روو لرۆژ دەكن و بقیبلی خۆیان دەزانن، ھمــــوو رۆژێ لگڵ دەركوتنی گزنگی بیانیان و پش ئاوابوونی رۆژ و نیوەڕۆیان

روو لرۆژ دەكن و لبر خوا دەپاڕنوە.ل سرەتاشــــدا بابشخ ســــرۆكی رۆحانیتی ئایینی ئزیدی گوتی: ئم بیانیان ھدەستین روو دەكین خوا، ئمی ئزیدی دەین: (راب ژ تاری راب، مست ك مرزی و ئاب، دام ك دەستان و چاوان) یانی ئوە لباب و باپیرانوە ماوەتوە ك سبینان ھدەســــتن و نوژدەكین، شبق و نزیــــك رۆژھتی نوــــژی دەكین بكرمانجی و بكــــوردی دوعا دەكین و دەین خودای گورە خرەكی بدات ئو زەوییی و ھمووی چاك بكات

و باشی بكات و ئو خكی ھموو چاك بكا.دواتر عزیز شمۆ ئلیاس برپرسی نووسینگی كاروباری ئزیدییكان گوتی: ئزیدی ئایینی ھرە كۆنــــی كوردە، بو مانایــــی ئایینی ھرە كۆنی كورد ئزیدی بووە و كوردســــتانیش یكم النی كوردەواری ئزیدیان بووە و كوردستانی ئستای

خۆشمان ئایینی كۆنیان ھر ئزیدی بووە.جمیل عبدالــــی رووناكبیریش دەــــ: ئزیدی لمــــژوودا زومكی زۆریان لكــــراوە، زۆرجار باسكراوە دواییش ك ھاتن ب تایبت ل عراق، كمراق زوتی عڵ دروستبوونی دەوگر لھبووە دوو زوــــم لڕووی نتوەیــــی و لڕووی

ئایینییوە.فقیر حجی فقیر شمۆی سروەری پرستگای اللش دە: كوردستانی ئس ئمین، ل كۆنوە ئم ل كوردســــتانین و ناوی كوردستان ھی و تاوس م) لیل، دەوان نوح و ئیبراھیم خنلژ خۆشــــدوێ ژ ماال و راوەستا بلقندیل و ژ بری ئادەم و چندی بدیل، ھری ھدیدا ئادەم و نوح

و ئیبراھیم خلیال).ب مبســــتی ئاشــــنابوون ب ئایینی ئزیدی و رەســــنایتی كوردبوونیان بیارماندا سردانی ناوچی شخان بكین، ك مبندی خوا پرستی ئزیدییكان، دوای ئوەی گیشتین شارۆچكی شخان پیوەندیمان ب چند دۆست و دسۆزكی خۆمان كرد، ئامانجی سردانكمان روونكردەوە و زۆر دشاد و دخۆش بوون، پمانگوتن رگامان ین، كردانی اللش بكوەی سنیشان بدەن بۆ ئپرســــتگایكی پیرۆزی ئزیدییكان، برادەرك بناوی ھۆمر بووە ھاوسفرمان و چاوساغمان بوو، رگای اللشمان گرتبر ل رگادا پرسیاری زۆرمان ئاراســــتی ھۆمر كرد، بم ب كورتی وەمی دەداینوە، دەیگوت: ئستا دەگین اللش و لوێ فقیر و پیر ھن، ئوان دەتوانن وەمتان بدەنوە، گوتمان فقیر و پیر مانای چیی؟ گوتی ئم فقیر و پیر و شخمان ھی، ئوان شارەزای ئــــو ئاینــــن، لگڵ گیشــــتنمان بــــۆ بردەم پرســــتگای اللش گنجكی بابرزی چاوشــــین پشــــوازی لكردیــــن و كاك ھۆمر بــــ یكتری ناســــاندین، ئو گنج فقیر وەلی بو مانایی خزمتكاری پرستگاكی، داوامان ل فقیر كرد ك تواوی پرستگای اللشمان پیشان دان، ئویش فرمووی لكردین بۆ پرســــتگاك، ئمش دوای كوتین، گوتیان پوەكانتــــان داكنن، ئمش

بپخاوسی بدوایان كوتین.فقیر وەلی ل دەرگایكی بچووك چووە ژوورەوە و دیواركی ماچكردو كنووشــــی بــــۆ زەوی برد، ســــرم بند كرد ونیكی تاوس لسر دەرگای مزارەك ھواســــرابوو، رۆژكــــی لبردەم و

ماركی رەش ب تنیشتییوە بوو.تاوس و ماری رەش لــــالی ئم پیرۆزە، ماچی كردن چووە ژوورەوە زۆر ب پل دەڕۆیشــــت بۆ ئوەی زوو بگات مزاری شــــخ ئــــادی، منیش دەمویست پرسیاری زۆری ل بكم، بم دەرفتی

.می دەدامكپش ئوەی بگین ســــر مزاری شــــخ ئادی، دوو دەرگا ھبــــوو، یككیان بۆ مزاری شــــخ ئادی و دیاربوو بۆ ھموو كســــك ئاسایی بوو، بم ئوەی تریــــان دەبووای تنھا ئزیدییكان بچن ژوورەوە، گیشــــتین ســــر مزاری شخ زارەكدەوری م جار ب قیر وەلی ســــئادی، ف

سووڕایوە.دواتر ل دەرگایكی تر چووین ژوورەوە ك كۆگای زەیت بوو، ئو گوتــــی: ئوەی دەیبینن ھمووی و بۆ داگیرســــاندنی ئاگرە ل زەیتی زەیتوونــــھموو شونكی اللش، سرم برزركردەوە و گوتم وات ،قللردی موعب مگوتی: ئ ،چیی مئھواسراو، شونی مراز و ئاواتكان پاشان دوو كونی بچووكی پیشانداین و گوتی: ئمش كونی

.مننھشت و جھب مك راخرابوو گوتم ئوە مافوورڕاینــــوێ گل ك خشــــش ســــجادی بابم؟ گوتی: ئچییــــسرۆكی رۆحیانتی ئایینی ئزیدیی، گوتم ئی ئو پڕۆ سوورە چیی؟ گوتی: ئمشیان شونی تــــاوس ملك. لــــ ھاتنــــ دەرەوەدا لبردەم

دەرگای پرســــتگاك دەنگی ئاوكم بیست، گوتم وە ئاوی كانی سپیی؟ گوتی: ئو ئاوە چییی ئئو زۆر پیرۆزە، گوتم ئی سرچاوەكی؟ ئویش ئمی بردە سر سرچاوەك و پیرۆزی ئاوەكی رچاوەی ئاوەكوە سوە و گوتی: ئبۆ شیكردینلــــوەی دت ئاوەكی پیرۆزە لــــالی ئزیدیان بۆ ئو ئاوەی نزرەیك ھی الی ئزیدییان وەختی زەمانی نوح پغمبر الفاو لو ناوچی ھستا، كشتییناو كر نوح لمبغنی پشــــو چونكل كوردســــتانی ل جبــــل جودی ناســــراوە، ئو ناوچی ھمووی ئاوی تــــدا نماو ئاوەك دەركوت ك رەنگكی دیاری ھبوو، ئاوكی سپی، ئو ئاوەش ســــپی بوو ھی شخان بوو، بۆی الی

ئزیدییكان پیرۆزە و زیارەتی دەكن.جمیل عبدالی رووناكبیر زیاتر باسی ئزیدییكان دەكا و دە: ئزیدییــــكان پكھاتیكی گرنگی گلی كوردســــتانن و دەتوانــــم ئزیدییكان وەك جوگرافیایك باس بكم، دوای ئوە كمك لسر ب ،زیدی چۆن بوونئ ژوویی كی ملســــمتایبتی پش (٦٠-٧٠) ساڵ پش ئستا، ئزیدی ل ھر چوار پارچی كوردستان، یان س پارچی تایبت جگرترن، بشــــی زۆریان ل كوردستانی كوردســــتانی توركیا ل وانی تر لراقــــن و ئعناوچی نسیبین و مردین و ئوان و دن خوار بۆ جزیرە، ب تایبتی ناوچی حسك و بشك ل عفرین ك ئســــتاش مــــاون و لوێ جگیرن، ئوانی تر وەك ھك ل ناوچی شــــنگالوە دەســــت پدەكات و لالیكی تــــرەوە بۆ ناوچی و دھۆك تا دەگات ی سمزاخۆ ئینجا بۆ ناوچســــرەوەی موس و تا ناوچی باشووری بارزان. ئزیدییكان لم شــــونان جنشــــینن و ئستا ك ئم ل كوردســــتانی عراقین و زیاتر لسر ئوان دەدوین و قســــ دەكین، ب بۆچوونی من ئزیدییكان ل كوردســــتانی عراق نزیكی نیو ملیۆن كس دەبن، ك زۆرجار سرژمری دەكرێ م بزارە، بن ٧٠٠- ٨٠٠ ھن دەو باســــی دەكتخمین تخمیــــن دەكین ٤٥٠ تا ٥٠٠ ھزار كس دەبن و زیاتریان لچیای شنگالن، ك دوو بشن بشی شمال و بشی قوبلی پ دەن، ئوانی تریش ل شــــخان و باشیك و بارڤزان و دھۆك و

زاخۆ و سمن.عزیز شــــمۆش باســــی شــــونی ئزیدییكانی ،ــــم بۆچوونی خۆموەی دەیكرد و گوتــــی: ئلوانی نزیكیش ب ل راستی، ئم ك دەین كوردســــتان یانی كواتا شــــونی ئزیدی ك لی زیدی تیایی ئنو شوین ئدەگوات مژیاون ئكوردســــتان، كوات نیشتمانی دایكی كوردەواری ئو شونی ئزیدی لی ژیاون. جا ك تۆ دەی سنووری جوگرافی، ئوەی ئستا دەست پدەكات ل شنگالوە لنزیك ســــنووری سوریا تا دتن رووبركی زۆر فراوانی ھی، لوانی شــــنگال خۆی شارك یان پارزگایك ب، یانی رووبری ،متر نییت كبدھۆك زیاتر ن ر لگشنگال ئتا دت ئوالی دیجل، دیكانی ســــر ب قزای تلكف، ئینجا دت تا نزیك سنووری موس باشیك و بحــــزال، ئینجا دت مقلــــوب ل مقلوبیش تو د یون ٩،٨ دێ لقریبو ت یوھــــد لمشخان، لالی دھۆكوەش ھر ل فیشخابوورەوە ل ســــنووری توركیــــا، ئزیدی ھریــــری لوێ ھی تا دت نزیك دھۆك و كۆمگای شــــاریا و یندێ راستی تریش ھن، ھووە لف ئخانكخكی ئزیدی لنوان خۆمان قس دەكین، باب بۆ كوڕ و باپیر بۆ نــــوە، بۆ نموون مقلوبی خۆمــــان دەمانگوت ئینزاب یانــــی خول، ئمش ك ،یو ئایینزیدی ئــــئ بیروباوەڕمــــان وایعیبادەتی خــــوا دەكات، ھیــــچ پیوەندییكیش ی تردا نییوانــــو ئ عاویزیــــد موان ینلئیجازە راستییكی ئزیدیی، خۆی لسبقو دوعا و شــــتی وا ئزیدیش ھی دە: (ســــوتان ،زار و ناڤ ل خۆ دانایھ ،زید ب خۆ پادشایئناڤ مــــزن ھر خودای) كواتــــا ھر ئزیدی و

.یتی خۆمان و ئایینی خۆمان ھمیلل :زیدی دەكا و دەمۆ ش باسی ناوی ئزیز شعناوی ئزیدی ل ئینزدانی ھاتووە، ئینزدان یانی خوا، ئــــی ب عرەبی دەــــن (الژی خالقنی) و (نفســــ الژی خلق) خودا ،نكام دب مخودا ئئم ھر ل كۆندا و ھموو مژوونووسان دەن ئزیدییــــكان كونترن ل ھمــــوو ئایینكانی ل كزیدی ئایینتی ناوەڕاست، ئتری رۆژھ ر لم ھكك ھاتــــووە، قۆناغی یند قۆناغچئارییكان خوا برۆژی دەناسین و ئستا پیرۆزی ئاگر دەكن ھر لبــــر رۆژ و ھات ل كاردۆخی كی تر ھاتوون، لند قۆناغكان، چو داسینیی زیدی پتر لزیدی، ئر ئسستا راوەستاوە لئ

وشی ئزداین یانی (الژی خلقنی) ھاتووە.ھۆكاری زۆر ھــــن ك بســــلمنن ئزیدییكان كوردی رەسنن، یكك لوان زمانی خواپرستی و قســــكردنیان ب كوردییــــ، ھروەھا ھردوو كتبــــ پیرۆزەكی ئایینی ئزیدیــــان ك بناوی (صلیوە و مســــتفا رەشــــ) ب ئلفوبی كوردی كۆن نووســــراوەتوە. ئزیدییكان وەكو ھموو ،یی ئایینیان ھژن و بۆنــــكانی تر جئایینجژنی رۆژوگرتن و جژنی خدر ئلیاس و جژنی سری ســــاڵ، ك ب چارشماســــور ناودەبرێ، كۆنترین و پیرۆزترین جژنی ئزیدییكان، ئم جژن ل سرەتای مانگی نیسان دەستپدەكات و

ب جژنی ملك تاوس ناودەبرێ.عزیز شمۆ ئلیاسیش دە: تاوسی م خۆش دەلیل ئزمان و راوەســــابو ل قندیل و ژ بری ئادەم و چندی بدیل، ھری ھدا ئادەم و نوح و ،رفكی عك دەلیلللیال، تاوسی مئیبراھیم خئو درابك جار سدەف، تاوس ملك دژانی كی یكی چك دەلیللتاوســــی م ،فلكی تدەیو ربــــرێ چندی ری، تاوســــی ملك وەزات حســــن و حوسنیی، حســــنیش حوسنیش ن و وسسح ،یر و مری نمســــاال د ناڤبئپیدابوو، ویان قندیل راوەســــتا بوو، حسن تدی دێ نوحبن شا بوو، شایســــنوعیاتا حل ئزمرا كر شوخ سوننت، ئردا قدا وەدای

.ئادەم تنی ئومبل ،تبی ئومل

فقیــــر حاجی باســــی رازاندنــــوەی ماكانیان بجۆرەھا گوڵ دەكا و دە: ماكان ب جۆرەھا گوڵ دەڕازنینوە، دەگاتــــ ئوەی ئزیدییكان گوی سوور ل جامانكانی سریان ببستن و چرا

ل ماكان و شون پیرۆزەكان ھبكن.مژنی جج

ئم جژن ل پرســــتگای اللش بڕوە دەچت، لو جژندا ئزیدییكان شــــایی و ھپڕك و سمای كوردەواری و مراسیمی ئایینی ل ھموو

رۆژەكانی ئو جژناندا بڕوە دەچت.فقیر حاجی ســــبارەت بم جژن دە: ئم د ئاشووب دبژن تو رەحیمی تو كریمی تو رەحیمی تــــو خالقی حرشــــ عزیمی، ژ عرشــــ توی قدیمی، یارەبی تو الیقی مدح و سنای، مدح ن بۆتاللزاز و جن، حچاك نای بۆتو ســــچاكن، یارەبی تو وەحدالقھاری، ب شریكی ب ھڤالی، رەحمتا ژ عرد و ئاسمان، تو ژی ب جروبورا ژكالی ژاكای، یارەبی تو خودیكی ب ھقی، تو كس ب كسانی، جلیل و حیی، نگاڤیای، بۆ سھجا تشــــتیای بك ھرەبجخۆ، مرازا خۆ، ستارا خۆ، سعودا خۆ، بال خۆ و خاسیدەھا، ئكا دەمرامند خوازی، ژ نوسناڤا قوباھا، رووناھی دابا ما سوبعا، رووناھیدا ســــپدە ھر بوو بۆ دە حرەبات سواربوو، سد خۆزیــــ م بووە دوویی مــــری، پش ھقیا خۆ وەســــتا بوو، ســــد خۆزیی من ھبووی مری، عشوقســــتا عاشق و مد ھ قیا خۆ ڤش ھپمست ل دەستاموە مرازا خۆ ژوان د خۆسا، ئوان مرازاخۆ ژ ھقیا دخواستا. ئامین. ئامین- ھمی تا ناسرەدین، سیعادین، شمسدین- فخرەدین،

شخ شمســــا قوەتادین، سوتان شعا دیتای ژ عوەل و ئاخرین. خرا بالری شڕا وەرگرین ھقا ئلحمدولالی رەب العالمین، بوێ رۆژێ زریقی نور ژ نورێ تفقی، ملیك عنبران دەشفقی، یارەبی تو بی خاترا قســــرا جھل بنیان، مندێ قی، مفزمانا شرۆژێ حندێ تۆ بشــــیرین مھنــــدەرەك خوازی ل رەحمتا شــــیفا ب كرەما اللش دەھســــم ژ خسن، ملبششیفارەزا مخودان قوبھ، دێ بشــــینم زەنم دەھ مستم ژ دیوارێ، ل بشتیشــــم زەنگ بیان، یاتیشــــتم تئمین نسن، یاسیشم توی رەحیمی، خالقی می ژ قدیم، ل ھموو زەردا حلیم، بشیشم تا ڤك ژ ناڤ خودی، خودێ تعاال ھزار و یك ناڤن خۆ دانان ناڤ ژ پیشــــم س. یا شیشم توی رەحمانی خالقی می ل ھمی دەردا تو دەرمانی، یاشیشم تۆ مدفری، خالق من و ھر و ھری، تو رسق د دەی و رسق ل بری، ژ ماال ھتا مالی، م شیشم ناڤلمسخالی، ئمسا خودان نش ش مشش ش ،تا دەرەجھ ژ دەرەج ،و خیال شــــم دە ســــوتانم دئ ،رەجوێ خودان فشــــومكان چوونا كعب لجــــ، بل وەختكی برێ میللتــــی قوبلتی بــــرێ رەش بوو، ئم ســــوبن ژ رابین ب خۆ بالكینی خودێ وەسا، برێ خۆ ددەین رۆژێ ئم وەسا بالكینی خودێ ھڤاری لبرەخۆ دەبیت ھڤاری، رۆژێ، چونكو قیبلتام نوك قیبلتل بدورە، جار شرق و جار

غرب قوبلتی بدۆرە.ئمــــ دبژین اللش جیكی موقدەســــ و اللش ،یا عیبادەتا موەكــــو ج بۆم وندا ئاتیتژ ك م و وەقت ژا ھاتیكــــی پاك و پاقژ و ژ نویجدبژیــــن عردێ خودێ چكری، اللش ناڤدا ھات، ئم دبژین اللش، وەفدێ دنیــــا زەنیان بووین، ملــــك زەین، ئم دبژین تاوس ملك ھات، ئڤ دنیا خمالندن رەنگاو سا عردێ خودێ و سا ھموو ختكرن، جیكی ئاڤ ل ھبوو جیكی چاڵ ل چكــــر كر، جیكی ھموو چكر، ئوێ

رۆژێ اللش ل ناڤدا چكر.بابشخ باس لمژووی ئم ئایین كۆنی كوردان دەكا و دە: ئم ئایین كۆنی كوردان بدرژایی مژوو زۆرجاران كوتۆت بر ھرشــــی ناڕەوا و بزاریان كردوون، لســــردەمی عباسییكان و عوسمانلییكان رەدوونراون و بیاری ناڕەوایان بسردا ســــپنراوە و زوم و زۆریان لكراوە، گیشتۆت ئوەی پیرۆزترین مبندی ئایینیان لــــ ھبتكنــــدرێ و ســــووكایتیان پبكرێ، رەشكوژییان برامبر بكرێ، بم ئزیدییكان كۆیان نداوە ھر لگڵ سرھدانی بزووتنوەی نتوایتی كوردستان دەوری برچاویان ھبووە. كان لزیدییــــی ئرۆ بــــدال باس لمیل عجھســــتی نیشــــتمانپروەری و كوردایتی دەكا و دە: ل شۆڕشــــدا ك زیاتر مسلی نتوەیی زاڵ بوو بســــر مســــلی ئایینــــی، دیاربوو ئزیدیش توانیان وەك بشكی گرنگ ل میللتی كورد خۆیــــان ببینن و بكون ناو شۆڕشــــوە و بشداری ل شــــۆڕش بكن. شونی ئزیدییكان وەك باســــمكرد ل ناوچی شــــخان و دھۆك و زاخۆ، ل ھی تماس لنوان شــــاخ و دەشت، لوێ رۆكی زۆر گرنگیان بینیبوو ل شۆڕشــــی كوردستاندا، ھم وەك پشمرگ ك بشدارییان ،ڕووی دابینكردنــــی ئازووقم لــــكــــردووە، ھئیعتیمادی شۆڕشــــی كورد ب پلی یكم لسر ئو شــــونان بوو، ك ئزیدی لی ج نشــــین كی دەشتایی بوو، ئازووقنشــــو بوون، چونكلوێ ھبوو، دانو گنم و جۆ و نیسك و نۆك زیاتر لوێ ھبوون، ئینجا ل تمویلی شۆڕش كان بوو كزیدییــــرە ئدەڤ م لــــدەتوانــــم بتمویلی شۆڕش بكن بۆ ئوەی شۆڕش بردەوام بت لم رووەوە ل روویكی دیكشــــوە لڕووی پشــــمرگایتی من خۆم ل بیرم ك شۆڕشــــی ئیلوول دەســــتی پكرد، بسدان خكی خۆمان و ل خانوادە و خــــزم و كس و كاری خۆمان و ل دەڤری خۆمان ك بوون پشــــمرگ بنان و چكی خۆیان، بب برامبر وەك ئستا نبوو، خك بشــــداریان ل شــــۆڕش كرد، شھیدیان داو ھمــــوو كاتك ئو دەڤرانــــ موعارز بوون بۆ تۆپباران و تیارە و كوشــــتن و سووتان، من ئــــوەی لبیرم ل دەڤری خۆمان ل (٦٣)دا ئو ٦٥) وە، لڕانكی تر گنرا و جاررە سووتدەڤو ٧٤ و ئینجا ل ٧٨ و ٨٧ و ٨٨ ل ئنفال دەســــتی پكــــرد و تختكران لگڵ زەوی ك چۆن دەبینین ل ھموو كوردســــتان وایانكردبــــوو، لمیانی ٤٥٠٠ دیك بشــــی یزیدیشی تیابوو، ك گوتم كوردســــتانی عراق زیاتر لنیوەی یزیدییكان ل شــــنگالن، ئســــتاش زەویان لژر دەســــتی عرەبــــ، یانی زومكی زۆریان لكراوە ل كاتی خۆیدا ھر شتك دەرچووبا بۆ كورد ئزیدییكان لی بــــ بش بوون، دەیانگــــوت ئوە عرەبن، ك شــــتك بۆ عرەبیش با عرەب وەك كوردك ھسوكوتیان لگڵ دەكردن، ئینجا ب بار بوون ل ھموو شتكوە، ل ئزیدییكان كسی دیار شۆڕشدا كردووە، بۆ نموون شداری لبووە بھلو دەڤرەی ئم (دھۆك) ھموو شاھد حان، ك شھید محمود ئزیدی ل دوای نسكۆی ئادار رۆكی ھــــرە بای بینیبوو، شخســــی یكم بوو لم دەڤرە، كــــ دوژمن لبری تۆقی بوو، ھمــــوو خكی ئــــو ناوچی دەزانــــن محمود ئزیدی ك بوو، ك رۆكی زۆر سرەكی ھبوو ل ھگیرسانی شۆڕشــــدا جاركی تر، لالیكی تــــرەوەش ل شۆڕشــــی نوــــی گلكمان رۆی حوســــن بابشــــخ، وەكو دەزانن حوسن وەكو

ســــركردەیك لناو شۆڕشــــی كورددا لقیادەی یكتی نیشتمانی كوردستان ئو رۆی بینیوە، ك ھمووتان شــــاھدحان و لــــ بنمایكی ئایینی دیارن، كوڕی بابشــــخ بوو ك سرۆكی رۆحی ئزیدییكانــــ، ك دەــــم ئزیدییكان رۆیان ل شــــۆڕش ھبووە، باوكی حوسن پش ئوەی ببت ب بابشــــخ و پش دروست بوونی پارتی دیموكراتی كوردســــتان، ئندامكی حیزبی ھیوا بوو، ھروەھا شــــخ حیدەر شــــھید كرا یماو بنكانیش ئزیدییكاتی خۆیدا بۆ یلرۆیان بینی ب تایبتی بابشــــخ بۆ مسلی نووســــین، پرســــیارك دەكرێ بۆ ئزیدی بایخ بخۆیان نادەن، ك رۆكــــی ھرە بایان بینی كــــ فتوایان داو ھانی خكیــــان دا بۆ خوندن و خوندەواری و نووســــین لســــر ئزیدییكان، ئینجا ب شــــوەیكی گشــــتی ك باســــی بكن، دەم ناتوانین ھیچ جیاوازییك بكین لنوان یزیدییكان و پكھاتكانی تری گلی كوردستان، ك چۆن بشداربوون ل شۆڕشدا و چۆن ھاوكاری تكانیان بوونشۆڕشــــیان كردووە و چۆن رۆپشــــمرگ، وەك ھمــــوو پكھاتكانــــی تری

كوردستان بو شوەی بشدارییان كردووە.شخ ئلیاس بابشخ باس لو زوم و زۆری و شۆڕشی كورد دەكا، ك كان لزیدییپشتی ئپابسر یزیدییكان ھاتووە و دە: ئزیدی زۆر زوم و ستمیان بسر ھاتووە و لبر پاراستنی ئـــو ئایین پیـــرۆزە ب ٧٢ فرمـــان، ئم پی دەین لبر خاتری مانوەی ئو ئایین پیرۆزە كون ئایین ل كۆنترین ئایینی كورد، لبرئوە سركردەكانی كورد دەن وەك جنابی مام جالل: ئزیدی كوردی رەسنن، یكمینجار پیانگۆت. یكمینجار لمژووی كۆن دەزانین ئزیدی كوردی رەسنن و جنابی كاك مسعودیش دە كس كورد نیی ئگر ئزیدی كورد نبن. ئوە راست و لمژووی كۆنی كوردەكان باوەڕیان بتاكی خودا ھناوە و قیبلی ئزیدییكان رۆژە و خودا دەناسن برۆژ، لمژوودا ھر پاپشتی شۆڕشی كوردی بوون، ھستیان ب كوردبوونی خۆیان كردووە، ،كوردیی كان بزیدییكانی ئكســـتموو تھتكســـتی ھیچ ئایینك لم دەڤـــرە ب كوردی نیی، ئمی یزیدی ب تنیا دوعا و قسیدە و وەی گرنگئ ،كوردیی ول و ئامۆژگاریمان بقك ئزیدی كوردن و ئوانی دەن ئزیدی كورد نین، ئوان شاشـــن، ئگر شاش نبن ئوەی ئزیدی ب و كورد نب ئزیدی نیی و بیروباوەڕ ب من لمژە من چاودری كار و ئایینی ئزیدی دەكم، لمژووی سیاسیشـــدا ئزیدییكان ھر ل ســـانی ١٩٤٣ ل حیزبی ھیوا شـــخ حبیب بابشـــخ باوكی بابشخ ئســـتا و علی خدر وەســـمان پیوەندی ب حیزبی ھیوا كرد و لگڵ رەفیق حیلمی و ئوان لـــ كركووك و لدوای شۆڕش پارتی دیموكراتی كوردستان ئزیدییكان بدەیانیان لبر خاتری ســـركوتنی شۆڕشی كوردی گیانیان بخشی، ل شۆڕشی ئیلوولیش پیوەندی زۆر ھبووە لنوان بابشخ و حوسن بابشخ و علی خدر ئۆسمان و ساح ترمۆ و بدەیان كس پیوەندییان ب شۆڕش كرد، ئگر ئوان ھســـتیان ب نتوەیـــی بوونی خۆیان نكردبا ھیچ پیوەندییان ب شـــۆڕش ندەكرد، ل شۆڕشی تازەش شـــھیدی سركردە حوسن بابشخ شـــھید بوو، محمود ئزیدی ئویش ل شۆڕشی گون شـــھید بوو و بدەیان كس پتر ل نفالكران وبزر بوون ككان ئزیدییئ ل١٢٥٠ كس بوون، ئوە ھر لبرخاتری ھستی نتوایتی و كوردپروەری و ماندووبوون بزمان و كلتووری كوردی و پاراســـتنی كلتووری كوردی

لرگای ئایینی ئزیدی.عزیــــز ئلیاســــیش دە: خۆی نتــــوە چند بنمایكی ھی، زمان یككیان، مژوو یككی تریان، ھســــوكوت و ئوانــــ ھمووی ھون و ھمــــووی لنــــاو ئزیدییكان ھنــــ. كواتا ئزیدییــــكان ئایینی كــــۆن و درینــــی كورد و كوردەواریی، تبعن ئاییــــن و دوعا و نوژمان بكوردیی، یانی زۆركسمان ھی جگ لزمانی

.كی تر نازانكوردی ھیچ زمانجمیل عبدال باس ل قتل و عامكردنی ئزیدییكان دەكا و دەــــ: ئزیدی زۆر قتــــل و عام كراون و زومكی زۆریــــان لكراوە و زۆر شــــونكانیان پشتگوێ خراوە و ئســــتا ئگر بچن اللش یان ئگر اللشتان بینیب ب قناعتی من بجۆرك فرامۆش كراوە ك شایســــتی ئو قودســــیت و مكانتی اللش ھیتــــی نیی، لكاتی خۆیدا كیان دروستكرد، كیمید وایانكرد لیژنعموتاللش نۆژەن بكنوە بشوەیك دوور بكوتوە وێ دەبوەی ئی خۆی، نۆژەنكردنو كۆنییلزۆر ب وردی بكرێ و سیما و پیرۆزی و قودسییتی خۆی لدەست ندا، ئستاش ھوڵ و تق زۆر دراوە ئومدەوارم بتوانین وەك شــــونكی پیرۆز و وەكــــو ھموو ئایینكانی تــــر ك اللش قیبلی ئزیدییكان و حجی ئزیدییكان و شــــونی پیرۆزی ئزیدییكان، بایخی زیاتری پ بدرت لی خۆمانــــژووی گرە گرنگی مكی ھشــــو ب ب یوەستپ ك كسموو كر ھســــوە لو ئمژووی گلی كوردســــتان ھودا دەزگا حكومی و رەســــمییكان دەعمكی باشی ئو شون بكن و شایستی ئوە بتن ك خك زۆر سردانی دەكا و وابكن ھر كسكی بیانی ھات و سردانی ئو شون پیرۆزەی كرد ب شوەیكی جوان بیبینن، چونك ئگــــر وانب نك ھر بــــۆ ئزیدی بۆ

.كوردیش ناخۆش

كوردستان النی سرەكی ئزیدییكان

قاسم محمدبجیھانی بــــوون دیاردەیك كۆملك دیاردەو دەرەنجامی لگڵ خۆیدا ھناوە چندین چمك و شــــوازی پیوەندی كۆنــــی لكــــۆت و زنجیرەكردنی گن ڕامایوە، پیوەندی و ئاگایی لنوان گن دروســــت و پتو كــــردووە، بە وەی لیوەندی و گواســــتنچووی پتنوانیان ســــووك و ھــــرزان كردووە، ڕگری دەست كردنی ل نوانیان ئگر رانمایبــــت، ئــــوا الوازو بھــــزی

كردووە، چندین ركخراوی نودەوتی ھناوەتوە بوون و كاریگری بســــر

گن جھشتووە.لالیكــــی دیكــــوە ســــرەڕای ئوەی گواســــتنوەو گیاندنــــی ســــرمای و تكنلۆژیــــای ســــردەمی و نــــوێ و كاریگــــری لــــو دیو ســــنوورەكانوە

پڕاندۆتوە.سرەڕای ئم ڕاستیانی سرەوە دەبت ئــــاگاداری ئوەبیــــن ك ئم بشــــاو ھاتنژورەوەی ســــرمایی بیانی ڕگا

ل بۆڕبۆڕنی بــــازاڕی ناوەخۆ دەگرت ئابووری نیشتیمانیمان نخات مترسی و داڕزینــــوە، بۆنمون نابت لبواری قرزدان بــــدام و دەزگابیانیكان دەرگا وابــــت و برامبــــر بــــ جووتیارو كارگوزەرانی خۆمای دەســــت بستراو بین، خالكی گرینگــــی دیك ك دەبت ئاگاداری بین ئوەی كبتایبت كردنی دامودەزگا برھمھنــــرەكان لكرتی گورەكان كۆمپانیا كارگو دەوتوە بســــرمایك، برامبــــر فرۆشــــتن

كــــ ســــرەنجام زەلركی گــــورەی خــــراپ لــــرووی لبكوتــــوە، لالین برھمكــــی بكارھنانــــی دەرھنانی و گورەكان ســــرمایدارە لدەســــت كۆمپانیایان كارگــــو ئم حكومت و دەست بســــر داگرتنیانی لالین چند كسك و بكاركردنی ئو كركار و شارەزا و كادیر و پسپۆڕانی، و كۆمپانیایانم كارگــــژیانیان ب كبسترابووەوە لالیكی دیك بنبكردنی كادیرانی خۆمای، ك شــــارەزای لم بوارەدا بھــــۆی دابانیان لم بوارەدا، یبۆی ھ كیدارەنورمایس چونكلجیاتی كادیر و شارەزا خۆماییكان كركارو كادیری بیانی ب نرخكی زۆر

گونجاو بۆ خۆی بــــكار بنت، بم ســــرەڕای ھموو ئم خانی سرەوە لتبینی كردن لخۆ خســــت باوەشی بجیھانــــی بوون بتایبتــــی لبواری ی، كنو گبارەت بوە سئابوورییتاوەكو ئستا بمافی چارەی خۆنوسین نگیشتوون، ئوا تكڵ بوونیان لگڵ كۆمپانیای زل كاریگرەكان، بتایبتی لبواری نوت، ئوا برامبر ســــوود مندبوونیــــان لم بۆندو گربســــت و پیمان ئابوورییان لكاتی سرھدانی تنگژەی سیاســــی و مترســــیدارە بۆ ســــر ئم گن لالیــــان ناوەندەوە، نودەوتییــــكان لالیــــن ئــــوا ناچاردەبن دەستوەســــتان نوەســــتن

و داكۆكی لبادەســــتی دەستی ئم گن بكن و ببــــن بھۆكاری البردنی تالیان دەسریان لســــترسی لمناوەندییكانــــوە، ئویــــش بھــــۆی برژەوەندی تایبتی خۆیانوە، نابت لرەشدا مرجی دەستپاكی دەستدارانی خۆجی، ك رابرایتــــی و حكومانی ئم گن دەكن لیاد بكین و ئگر گندەیش ھبت و چارەسرنكرت، ك ئویش ب چاكســــازی بــــردەوام و بدواداچوون لالین دەستیكی پاك و شارەزاو بورو دەستدار دەبت، ئوا .نیی كشری كشی چارەسم پیالنئ

*دەرچووی زانكۆی زانست سیاسییكان، زانكۆی بغدا.

چند سرنجكی خرا ل سروەری و بجیھانی بوون

پرستگای اللش

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

21

باوكی دابان ی، كو شــــارانلــــ كــــكی رانیــــدەكوت ناوجرگی دەشــــتی بیتون، شــــارك بشــــاری راپرین لمژووی ت، چونكدەناسر ردەمم ســــی ئنودژی راپریــــن چخماخــــی یكــــم دەزگا ســــركوتكرەكانی رژمی پشوو لــــم شــــارە خۆراگرەدا ســــری ھداو توانــــرا بھــــۆی قارەمانیتــــی خكی رین بگاتی راپســــوە بم ناوچــــئكوردستان شاروشارۆچككانی سرجم

بكركووكی بابگوڕگوڕیشوە .بگومان شارك خككی ھندە قارەمان و خۆڕاگربن شــــایانی ئوەن، ك ھموو خزمتگوزارییكیان بــــۆ دابین بكرت، بتایبتی (( پــــۆژەی ئاوی دەربند بۆ

. ((و حاجیاوەو چوارقوڕن رانیئوەی شایانی باس حكومتی ھرمی ئازادی پرۆسی دوابدوای كوردســــتان ناوچ ۆژەی لــــندین پــــــــراق چعرازیكردنی بۆ كوردســــتان جیاجیاكانی جماوەری كوردســــتان جبجكردووە، بــــم ھندك لم پرۆژان كم و كوڕی زۆر تیایــــ یــــان ئوەتــــا بناتواوی ماوەتــــوە . ئمــــش دەگڕتــــوە بۆ بھــــۆی لپرســــراوان كمترخمــــی چاوپۆشی كردن ل كمترخمچییكان و بدوادانچوون لكم و كوڕییكانیان.یكك لم پرۆژان پۆژەی (( ئاویدەربند ،(( و حاجیاوە ی و چوارقوڕن بۆ رانیك بووەتــــ مایی ناڕەزایــــی و گلیی خكی دەڤری بیتون . ئویش بھۆی ئوەوەی ئــــم پۆژەی دەبــــوو تواو بووبای، بــــۆ ئــــوەی خككی لم ،وەرگرتای دا سوودیان لییساوشكبم بھــــۆی ھندك گیرفــــان دڕاو و ۆژەكپو دەست كردن بو دەســــت ئئتنــــدەرەكان فرۆشــــتنوەی بھــــۆی ۆژەیم پوە، ئندەرەكانن بالیلبناتــــواوی ماوەتوە و لكاتی خۆیدا

بئنجام نگیندرا .ب پالنی لجبجكردنی ئم پۆژەیو ورە لی گــــۆژەی دیكندیــــن پــــچ

كوردستان برچاودەكوت، وەك پۆژەی ك ،(( دەشتی كۆی پردی كانی بی ل ))پنج ملیۆن دۆالری ل خرج كرا، ئوجا تواونكردنی یا تواوكرا بســــقتی بۆ كۆی سشانی ئاوی كلۆژەی راكپیا تواونكردنی پۆژەی (( تونلی چیای

ھیبت سوتان )) .پــــۆژەی ئــــاوی دەربنــــد بــــۆ رانی و ملیۆن ھــــژدە چوارقوڕنــــو حاجیاوە دۆالری ل خرجكراوە، كچی تائستا تواو نبووە، ك دەبوو ئستا كۆتایی

.بھاتای پحكومتی ھرمی كوردستان دەبت ئوە باش بزانت ئم ھموو ملیۆن دۆالرەی، ك لم پرۆژان خرج دەكرت لگیرفانی ھموو تاككی ئم كۆمگای دەردەچت، م پرۆژانكردنی ئــــواونت ر بۆیــــھ

بوونت جگای ناڕازیبوونی جماوەر .حكومتی ھرــــم ھركاتك پۆژەیك ئنجام دەدات، دەبت برژەوەندی گشتی ت، چونكك دابنموو شــــتر ھســــلئگر بیركردنوەكان لــــم روانگیوە نبت كسانكی گیرفان دڕاو و چاوچنۆك ھن یاری بچارەنووسی ئم گل ستم دیدەی دەكن و ھســــت ب لپرسینوە

ناكن برامبر مژوو .جگــــ لمانــــ لپرســــراوانی حكومت ببكارھنانی (كاری رۆتینیات) وادەكن كارەكان بخرایی ئنجام ندرن، دەبوو ویستیمان بپ مئ چونك ،بوایواندروست كردنوەی كوردستانی ورانكراو ھیــــ بپلو بكاری دروســــت، ھیچ كاركیش برك وپكــــی بڕوەناچت ئگــــر بــــت و پالنــــی گونجــــاوی بۆ بۆ زۆر بمت . كارەكانی ئژرڕدانپالنی جبج دەكرت . بگشم زۆرە بــــۆ ئــــم مســــلی، وەك بینوەو قچۆكردنی دوو ھزار دار لسر رگای دووسایدكردنی لپناوی دەربند رانیگونجاو لكاتكدا چارەســــری گاكر ،گاكوەی رگواستنویش ببوو، ئھ

بم لبر ب پالنی نكرا .جگــــ لمانــــ ب پالنــــی وایكــــردووە حكومتی ھرمی كوردســــتان لپناوی

جبجكردنــــی پۆژەی ئــــاوی دەربند رانیــــ بكوت ناو چندیــــن تنگژەی برچاو، لمان تائیســــتا نازانن ل چ شونك (( ئاو ھلنجن ))، ك ئمش بشكی گرنگی پۆژەكی، ھۆیكشی دەگڕتوە بۆ ئوەی ئم و كســــانی ھاتوون مسحی ئم ناوچییان كردووە، ھیچ راوژكارییكیان بكسانی پسپۆری ناوچكــــ نكردووە بۆ ئــــوەی ئمۆ رووبڕووی ئم تنگژەی نبووبانوە. جگــــ لمــــ نازانــــن ب چ شــــوەیك ۆژەیم پكارەبای نیشــــتمانی بۆ ئــــ وەییرتر ئش ســــمانن . لدابین بكلكاتی تواوبوونی پۆژەك رووبڕووی كشــــیكی دیكش دەبنــــوە، ئویش چۆنیتی بســــتنوەی ئاوی دەربندی

. یۆژەی ئاوی ناو رانیپ ب رانی ی سنزیك ۆژەیم پواوكردنی ئتبســــد ھزار كس لم دەڤرە سوودمند نژ خایكی ستراتیجی درۆژەیدەبن، پ بۆی . (( نج ساڵبیســــت و پ) بۆ ماوەیدەروازەی پویست لســــر جماوەری راپڕین ھركس لشونی خۆی دەنگی ناڕەزایــــی بۆ بئنجــــام گیاندنی ئم

پۆژەی برزبكاتوە .ئــــم پۆژەی لــــ ٢٠٠٦/١٠/١٤ دەســــت بكاربووە، دەبوو ل ٢٠٠٨/٩/١٨ تواو بت، بم تواو نبوو، ئویش بھۆی ۆژەیم پكانی ئدیزاین ك ،وەوەیئكمترخمی زۆری پوەدیارە . ھندكیان پیوەندییان بــــ حكومت و ھندكیان كۆمپانیاكانــــوەو بــــ پیوەندیــــان ھندكیشــــیان پیوەندی بكارمندانی

. یوە ھۆژەكپلالیــــن تنــــدەرەكان فرۆشــــتنوەی بندەرەكانوە چندجارك وایكردووە پۆژەكان بــــم ئاقارە خراپاندا بوات. ھــــۆی فرۆشــــتنوەی تندەرەكانیــــش دەگڕتوە بۆ گندەی. چونك ھندك بنــــدەر بھــــۆی دەســــت و نزیك بوونوە للپرســــراوان كارئاسانی بۆ دەكرت، بــــم ئم كارئاســــانیی بۆ كۆمپانیایكی یــــا دیك بندەركــــی دیك ناكرت، بۆیــــ كارەكان واناڕك

گووتوە: راســــتیان پشینان دەردەچن، (شــــیوی زۆر كابان یا ســــوورە یا كم

.(یخوجگ لمانــــش كاتك حكومت كاركی ویســــتنجام دەدات پوا ســــتراتیژی ئھماھنگی لگڵ الین پیوەندیدارەكان بكردبایــــ و راوــــژی لگــــڵ ئنجام بدابانای بۆ ئوەی لكاتی جبجكردنی ندی رانیگای دەربدووســــایدكردنی ر ،كردبانایوەی بۆ دروست نی ئشكبناھق دووھزار داری جوان ببنوە و

قچۆی بكن .ھــــر حكومتــــك بــــم كارە بزانــــت سرزەنشتمان دەكات و ل لیستی رەشی

ژینگ پارزیمان تۆمار دەكات .حكومــــت دەبــــوو بدواداچــــوون بكات لگڵ ئم كۆمپانیایانی كمترخمن و للیستی رەش تۆماریان بكات، بۆئوەی جســــارەت نكن یاری ب چارەنووسی

ئم میللتوە بكن . رەی سروشتی ھاتنگك تندھ راستپــــش جبجكردنی پۆژەكــــ، وەك الفاوی ٢٠٠٦/١٠/١٨ و ســــرماو ســــۆی كشھاتردوو پم بۆ ھی ٢٠٠٧ . بسا كوەی كاتژكردندروە برەبوو كرانق

بۆ ١٧٥ رۆژ .سرپرشــــتیارانی پۆژەكــــ ھر پانزە رۆژ جارــــك راپۆرتی خۆیان لســــر ۆژەككردنی كارەكانی پجبوەی جشبرزدەكنــــوە بۆ ســــرووی خۆیان، بم ئوەی ســــیرە زانیاری لھموو راپۆرتــــكان یــــك شــــوەی، ئویش ئوە دەخاتــــ ڕوو، ك ل ٨٠٪ كارەكان ئم دووبارەكردنوەی . ئنجامــــدراوە رژەی ئوە پیشان دەدات، ك كارەكان سستن و ناڕوات بڕوە، لگڵ ئمشدا لالین لپرسراوانی باوە بدواداچوون

.نییپۆژەی ئاوی دەربند بریتیی ل شش پمــــپ لگڵ حوزكی گــــورە ك بی ١٢٠٠٠ متر ســــجا ئاو دەگرت لنزیك كونســــ . ئم پۆژەی دەتوانت ١٢٠ لتر ئاو بۆ ھر تاكك دابین بكات، ئم پمپان لمــــاوەی (١٠) كاتژمر دەتوانن

ئم حوزە پبكن . ك ،وەیــــــــرەدا گرنــــگ ئوەی لئــــلپرسراوانی حكومتی ھرمی كوردستان بدواداچوون و لپچینوە بكن لگڵ كۆمپانیا و گندەچیی گیرفان دڕاوەكان. بۆ ئوەی چی دیك جمــــاوەر گلیی و گازاندەی خــــۆی ئاراســــتی حكومتی تم وكات . با ئمی كوردستان نرھبھی خۆمان بزانیــــن و چیدی نھلین

خون لجستی بچۆڕتوە.

زاد ئا

یڕا

روبی

بپالنی وایكرد پرۆژەی ئاوی دەربندی رانی بئاكام نگات

كازم عومر كۆی شارك ب دیمن جوان دفنكانی وایكـــردووە خكی لرەو لـــوێ باس ل ســـیمای جوانی دەكن، جگ لمش خككی ل ھموو شۆڕشكانی كورد پشنگی رگای خبات بوون و ھزارەھا خشـــیوە بناوەدا بم پھیدیان لشـــگـــل و نیشـــتیمانكیان، بم ئوەی جـــگای نیگرانی و داخ لپرســـراوانی ئم شارە لئاســـتی خزمتكردن بۆ ئم ویســـت بمن وەك پرخمتشـــارە كئركی شارســـتانیان ھناســـتن، ھر ناو شاری كۆیوێ، لرەو لش لبۆیخكی ل كمی خزمتگوزاری ناڕازین. بشوەیك ئم شـــارە پشتگوێ خراوە ل میدیاو سر شاشی تلڤزیۆنكان بۆت بابتی ھواكانیان. ئوەی لرەدا بابتی باس ئگر بچین ئم شارە زۆر دیـــاردەی ناشارســـتانی وا دەبینی، كمرۆڤایتی و یاســـاكانی ژینگ نفرەتی لدەكن. لوان لناو چقی شـــقام و بردەرگای مای خۆیدا زب و خاشـــاك و كۆم بووە جگ لم مریشـــك لسر شقامی گشتی لبر چاوی لپرسراوانی بای ئم شارە ســـر دەبدرت، كچی موو شـــارەكانی دیكھل م دیاردەیئلالین وەزارەتی تندروستییوە لبر بوبوونوەی نخۆشـــی ئنفلۆوەنزای

.یدەغندە قبا

بڕاستی سیرە لرەدا ھقم بم بانكو دوو ھوای. لمانش ناشارســـتانی تر ئوەی. ھموو باخچو رەزەكانی ناو ئم م رەزانستی گۆڕینی ئبمشارەیان ببۆ زەوی نیشـــتج بوون ورانكردووەو شارەوانی كۆی یوە. باشدارەكانیان ببۆچی رگاو مۆت دەدا بم كســـانی كوا بم شـــوەی ژینگ تـــك دەدەن و ســـیمای جوانی ئم شارە بشـــونن؟! ھموومان بـــاش دەزانین لناو كابینی حكومتی ھرمی كوردستان وەزارەتك ھی بناوی"وەزارەتی ژینگ"، ك یكك یـــن راگرتنی ژینگكارەكانی خاو لـــلگڵ چاندنی دارو ســـوزایی، باش بۆ ئم وەزارەت لپچینوەو بدواداچوون لگڵ لپرســـراوانی ئم شارە ناكات، ناشـــیرینتر لم شـــارە چندین شونی گشـــتیاری ھیـــ، وەك: حمامۆك و چنارۆك و كۆســـار، كچی ھر ھمووی بۆت وران، ئگر سردانی سر چیای ھاوین" ین و بچینتان بكت سویبھ خۆش نم شوواری كۆسار" دەبینین ئھ كی لتگوزارییگیرە ھیچ جۆرە خزمدنیی، تاكیك داریشـــی لـــ نڕواوە، شقامكانی ل شقامی گوندكی دوورە

دەست دەچت.باش ھقم لرەدا بم: لپرسراوانی بای حكومتی ھرمی كوردستان ئۆبای بدەنگ بوونیان لئاست كمترخمی لپرسراوانی

ئم شارە دەكوت ئستۆو مژووش لدوا رۆژدا بزەیی ب كسدا نایتوە.

ی، كیو بودجموو پارەیم ھئ باشكاتی خۆی بۆ ئم شارە دابین كرا لكاتی دوو ئیدارەیـــی، ك كۆیـــ پارزگا بوو وەك ھولر چی بسرھات! بۆ رۆژك

لپچینوەتان نكرد؟! دەزانـــن میللـــت بـــزارو ناڕازیی بۆ ھبژاردنكتان لم شارە ئنجام ندا، بۆئوەی خكی ئم شارە شھید پروەرە لڕگای دەنگدانی ئازاد و راستقین بتوانن میشوە ھرن. ئبژری خۆیان ھننو یمئ ،ھاوار ھاواری دیموكراســـیتاندیموكراسییت شانزە ساڵ ب بردەوامی نتوانـــن ھبژاردنك بكن بۆ دەســـت نیشانكردنی سرۆكك بۆ شارەوانی ئو نیی كی دیكسم شارە كشارە، دیارە ل

ئم كارە بگرت ئستۆی خۆی! كم و كوڕی ئم شـــارە پویســـت بوە تكان بخرڕەی رۆژنامر الپسناكات لبرچاوی خونران، چونك زۆر بزەقی لسر شـــقامكانی ئم شارە بریندارە

برچاو دەكوت. ئوەی ســـیرو ســـمرەی ئوەی تا ئستا لسر الپڕەی رۆژنامو شاشی كنا ئاسمانییكان باس لھموو ئم كم و كوڕییان كراوە. بم وا پدەچت لپرســـراوانی ئم شـــارە ناپرژن سر تلڤزیۆنكان لبر شاشـــی ئوەی

دانیشن و رۆژنامكان بخوننوە. لپرسراوانی ئم شـــارە تنھا ھر ناو بكو نخستووە، پشتگوێ شارەكیان گوندەكانیشیان بھمان شوە لھموو

خزمتگوزارییـــك ب بـــش كردووە، لپرســـینوە نیی لگـــڵ كارمندانی میری ل دەزگاكانـــی ئم گوندان، وەك كارمنـــدی تندروســـتی و ئوقـــاف و

پروەردە. بۆ راستی نووسینكم رۆژی ٢٠٠٨/٨/١٤ ســـردانی گوندی"جلـــی"م كرد خكی كمترخمی لـــ باســـیان گوندەكـــكارمندانی تندروستی كرد لم گوندە. زۆر ب راشـــكاوی گوتیان:"یاریدەدەركی پزیشكی"و دوو شـــۆفر و س بردەست و دوو پاســـوان و پلیت بك بناو لم نخۆشخانی ھی، بم لبرئوەی كس بكس نیی تنھـــا رۆژانی چوار شمم كاتژمرك دن ل"١٠ بۆ ١١"ی پش نیـــوەڕۆ دەوام دەكن. وات ھفتی یك ل ییندەم گی ئئۆبا ر، باشكاتژمئســـتۆی قائیمقامی كۆیو بڕوەبری ناحیی سكتان و بڕوەبری تندروستی

كۆی نیی؟! گندەـــی لمـــ گورەتـــر چییـــ بۆ

بدواداچوون و لپرسینوە ناكن؟! لكۆتاییدا ھر ئوەنــــدە دەم: با ئم وتــــ وران بــــ ھی خۆمــــان بزانین، ویژدانمان بــــا چاودرمان بت بس بیر لــــ برژەوەندی تاك كســــی بكینوە با برژەوەندی گشــــتی رەچــــاو بكین، دوژمنكانمان ھمیشــــ ئارەزووی ئوە گندەی لپرســــراوی كوردستان دەكن ئوھای لبت، بۆئوەی خككی بزار بن و خۆزگ ب كفن دزی پشوو بخوازن، ئگرچی باوەڕ ناكم ھیچ كسك ھبت

خۆزگ بم گۆڕ بگۆڕان بخوازت!.

!شارەوانیی كی بشار كۆی

نووسینی: مارگرت سۆلیڤانو. لعرەبییوە:پشەوی سید برایم

پش تنگژە* ل ھمو كاتكدا پوەندی متمانو ھۆیكانــــی لگــــڵ بواپكــــراو راگیاندن بپارزە. گر وات كرد ئوا ھۆیكانی راگیاندن گومانیان كمتر دەب و زتر ھاوكاری دەكن لكاتی

تنگژەكدا. توەی ببرە بۆ ئبژك ھسك *

بڕوەبری تنگژەكان.* بڕوەبری تنگژەكان راســــپرە بۆ كۆكردنــــوەی زانیاری لســــر مسلو ئو الیانی ھۆكاری كشی ننگیان سكراون. ھچاوەڕوان نو بیاننامكان دەربارەیان كۆبكوەو بۆ پرەپبدە راگینی ســــتراتیژی ئوەی ری لبگری یان ئاڕاستكی

بگۆڕی.* ژمارەیك ل دەستی بڕوەبردنی چاوەڕواننكــــراوەكان تنگــــژە دابمزرنــــ. رۆڵ و ئو كارڕایانی پویســــت ئنجامــــی بدەن دەســــت ســــیناریۆ بكــــ ھروەھا نیشــــان ب لیســــتك چاوەڕواننكراوەكان. و نووســــینگیی تلفۆنی ژمارەی دانیك .بك ئامادە مۆبایلكانیان .كانیشــــیان ئامــــادە بكژیننام لرۆژنامگــــری لوانیــــ لكاتــــی تنگــــژەكان پویســــتی بــــ زانینی ك ،بــــ ســــانو كی ئشــــینپ

سودایان لگڵ دەكی.* بواری مشق پكردنی پویست بۆ گوتبژەكان برەخسن بۆ سوداكردن

لگڵ ھۆیكانی راگیاندن.* پیام و ئامانــــج و ركخراوەكانی دەكرێ ل ك ،یاندن دیاری بكراگپالن جیاجیاكانی تنگژەكان بكار

بھندرن.* لیســــتك ئامادە بك بــــ ژمارەی تلفۆنی نووسینگیی و مۆبایل و دوا كاتكانی رۆژنامنووسان، ئوانی ل كاتــــی روودانی تنگــــژە ئركی داپۆشــــینی ركخراوەكــــت ئنجام

دەدەن.* پالنك بۆ دامزراندنی ناوەندك بۆ تنگــــژە راگیاندنــــكان ئامادە بك. ئــــوەش دەب چنــــد كارك لخۆ بگرێ، وەك مزی و كورســــی نووســــینگ و تلفۆن و شــــونی گینرە و ئۆتۆمبیل راوەســــتانی كارەباییكان و شــــونی ئۆتۆمبیلی ســــتالیت و ئامری كۆپیكردن، تا ویســــتیت بروەھا تۆ پقاوەش. ھبیركردنوە ل ئاسایشی نووسینگش بارەت بتی ســــتایب بــــ ،یھ

فرمانبرەكانت.ل كاتی تنگژەدا

را لنگــــژە روودەدا،خت كاتــــ * ری جاڕێ بــــدە، دەنا لگرۆژنامرگای دیكوە رۆژنامگری زانیاری

وەردەگرێ.* ناوەندكــــی تنگــــژەو راگیاندن بــــ درژایــــی كات لــــ شــــونكی ناوەنــــدی دابمزرنــــ، كــــ لودا ھواــــكان رادەگیندرێ و ســــودا و دەكرــــن دەنگۆیــــكان لگــــڵ زانیــــاری كۆدەكرنــــوەو كۆنگــــرە

رۆژنامنووسییكان دەبسترن. كاتــــ ،ر راشــــكاو بــــكســــی * ل پكــــراو پراكتیك گوتبژكــــی شــــونك دەب بۆ سازدانی كۆنگرە ك ،كان.وا بكــــنووســــییرۆژنامھروەھا راگیانــــدن، ھۆیكانــــی جماوەریش، دەزانن تۆ سودا لگڵ

دۆخك دەكی.* ئوەی دەیزانی بی، تنیا ئوەی دەیزانــــی، نكی پشــــبینی بكی. ملكچی گوشــــارەكان مبو شتك بی، ك لســــر بنمای دەنگۆكان دروســــت كراب. گر ھیچت نزانی، ل كارەك" ــــب .دا بنــــدانــــی پلكۆینوە دای". لوانی باشترین

.م بوەكات زووتریــــن بــــ زانیــــاری * كان دیاری بكمایــــرەوە. بنكۆبكل كــــ، چی، كی، لكوێ و چۆن. لوانی " بۆچی"ت بۆ وەرنگیری تا

كاتكی دی.* ســــرۆكی حكومت یــــان ئاژانس و ئوانــــی دی ل گورە برپرســــان .نگژەكان ئامادە بكناوەنــــدی ت ل وە.چونكنوەشھ دی پالنكانی خــــك ئارەزووی دیتنی ســــركردە دەكن، نك فرمانبرانی كاروبارە گشتییكان. بوونی گورە برپرسان برامبــــر رۆژنامگــــری لكاتــــی خشدەب كراوەی پواپنگژەدا بتو دەریش دەكوێ، ك ركخراو سودا

لگڵ دۆخك ب سووكایتی ناكا.* جماوەری ناوەوەت – فرمانبرو ئاگادار دی- میرییكانی نووسینگبكوە ھاوكات لگڵ ئاگاداركردنوەی رۆژنامگــــری. گــــر رۆژنامگری تاك ســــرچاوەی زانیــــاری ب بۆ كاریگرییكــــی فرمانبرەكانــــت، خراپــــی دەبــــ لــــ ســــر حاتی "واتیی"یــــان و دەبت ھۆی ســــر لشوان و بریندار كردنی ھستیان، بــــ تایبتی گــــر قســــ دەربارەی ری، بگــــرۆژنام ل رووداوەكــــ كی نا دروســــت كرا. چونكوەیش ن، بۆیدەكی كاری لنو شــــولزانیاری ب سرچاوەی فرمانبران دادەندرن. لوانش ببن سرچاوەی دەنگۆیكان. و زانیــــاری دزەكردنی دنیاب لوەی زانیاری دروســــتیان

وەرگرتووە.* ل رگای پۆســــتی ئلیكتۆنییوە دەوربرت جمــــاوەری ب پوەندی ردەست دا بوو، یان لبر لگ ،بكرۆژنامگرییكان بانگوازە رگای و ئــــو بیاننامانــــی بــــۆ ھــــر نووســــینگیك دەنردرــــن. گــــر كــــم فرمانبرانیــــش ژمــــارەی ب ك ســــاز بكوەیبــــوو، كۆبونئامادەبوونــــی ئندامانی دەســــتی تنگژەكان بۆ وەمدانوەی پرسیاری

فرمانبرەكان.* كشی ئارامی وخۆشی و ھاوكاری واوی و بسیمای شــــ زە. لبپار

دەستی دوور كوە.* پش پوپاگندەی نرتی بكوەو نگژەكری تی چارەسو كارڕایانئنیابنجامیــــان بــــدە. دن ئدەكــــ

ل ھواكان پشراگیاندنیان. بشی پانزدەھم

مال بختیار ئحمدكاری فرخواری و كۆششـــكردن بۆ فربوون و بدەستھنانی بوانامی زانستی و ئكادیمی ھنگا و و كاركی زۆر دروســـت و پیـــرۆزە، ئوانی خریكی بدەســـتھنانی بوانامی شـــایانی ئكادیمیـــن و زانســـتی رزلنان و كۆمككردن و ستایشن. ئگـــر لڕوانگـــی پوانكردنـــی

ئایینییوەش سیری كاری فرخوازی بكین، سرنج دەدەی ئایینی پیرۆزی ئیسالم پشتیوانی لو كسان دەكات ك خریكـــی وەرگرتنی زانســـت و زانیارین، ئویش بپسند دەزانی و (واجب)ە وات ئرك پارەی زەكات و ســـدەق بدرێ بفرخـــوازان و ئوانی خریكی كاری فرخوازین، ،بـــواری كاركردنیـــان نیی چونك

ەخسروەھا تا باشترین بوار بھبۆ وەدەستھنانی فلسفو زانست، وەینانبیـــر ھـــگای داخ و بجفرخواز لوتی ئم ھیچ مافك و داھاتكی پارزراوی نیی، چونك نك تنھا بژوی رۆژانی ژیانییان لسر خزانكان، بكو پداویستییكانی ھر خۆیتی لسر خوندنیشیان لپڕاوگـــو جلوبـــرگ و جانتاو بۆی تر.....تاد، پداویستییكانی بۆ رەخســـاندنی زەمینیكی شیاو و یارمتیدەر لبـــردەم فرخوازان و بۆ بردەوامبوون و سرخســـتنی

پرۆســـی خوندن، ھقـــ الینی پیوەندیداری پـــروەردەو فركردن بیر لـــ و زەمینی بكنوە، وەك خوندنگ بكرت ھۆیك لڕازانوەو ســـرچاوەیك بـــۆ دەســـتكوتنی فرخـــواز لھموو واتـــ داھات، قۆناغكانـــی خونـــدن ھژمـــاری وی ژیانـــی بكـــرێ و، مانگانبژ چونك ببتـــوە، بـــۆ داھاتكی كوردســـتان خزانكانی زۆربـــی بھـــۆی چندین ھـــۆی رامیاری و كۆمیتـــی و ئابورییـــوە كـــم دەرامتـــن و بژوی ژیانیان لخوار

ھی سوورە، پشنیاز دەكم ئگر مانگان داھاتـــك و مو وچیكیان بۆ ببتوە دەبت ھۆكاركی بھز بـــۆ دانبـــان و بـــردەوام بوون و وابستبوون لخوندن و سووربوون و پرۆشیبوون لكاری فرخوازی، وای ئوەش فرخواز ھست دەكا كســـتی رزی لگیراوەو مافیشی پارـــزراوە، ئـــاكام بـــم ھنگاوە ســـرەتای دەبت ھۆكارك بۆكم كردنوەی رـــژەی نخوندەواری و برز راگرتنی زانســـت و پروەردەو

نایابی رژەی دەرچوون .

ئاوڕدانوەیك لفرخوازان

٢٠٠٨ - ندی رانیۆژەی ئاوی دەربپ ك لندیم

ژمارە (١٠٨)ی كانوونی یكمی ٢٠٠٨/١٢/٢٢بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

22

بۆی یناوەوەی مــــرۆڤ ھیوەندی ببژاردنی ڕەنــــگ پھبھندــــك دەوترت فن ڕەنگی لگــــڵ زروف دەگۆڕێ، یان خونی سوز ھلی سوور، ڕەنگی زەرد، دی ڕەش، چاوی سپی بوو، دنیا كســــك بووە، ھروەھا ژیانی ب ھیوا بب ڕەنگ ڕانم الپوەی ئندنــــگای خوڕدە لووەســــف دەكرێ، ھلنخۆشــــییكانی خۆت بگی یان چارەسری بۆخۆت دابین بكیت، چونك ڕەنگ زمانكی ھاوبشــــی بردەوام، لگڵ دەورو بر، بۆی دەكرت لڕگای ھبژاردنی ڕەنگی كراس و كل وپلكانت لخۆت بگیت یان دەوروبر بخونیتوە، ئو زانیاریان وات ل دەكن سۆراغی حزەكانی ڕابردووت بكیت ژیانی تاكنی ڕەنگ لنــــد نھبزفتی مرۆی كۆن بزانیت تاچكس گیشــــتۆت پلی بای، ئایا دەكرت ژیانی ڕەنگایی دابین بكیت، ئوە ھردوو زانا(ھاوردو_دورس ســــن)بۆمان ڕوون دەكنوە، خوندنوە، ڕەنگكان CRR-كام ڕەنگ الی ،یتی تۆ ھسایر كسكی لوەیندە و چ كاردانســــتۆ پھبژاردنی ڕەنگ وەك ھمایك بۆ كســــتی بابتی ڕاوژو یتی خۆی ھسندی كتمتایب مئك لریھ ،ندو چونچو ھست ناوەكییكانی بشــــوەیك لشوەكان دەردەبێ، كس ل دنیادا نیی وەك كســــی دووەم ب، گ زانای دیار لڕووی سایكۆلۆژییوە لكۆلینوەیان كردووە لسر كستی و ھبژاردنــــی ڕەنــــگ وەك:(ماكــــس بفستر، ماكس الســــكر، ھیرمان رود) ھریككیــــان سیســــتمكی دانــــا بۆ لكۆینــــوەی كســــتی و پیوەندی بڕەنگوە ھــــر لكۆنوە ڕەنگ بكار ھاتووە بۆ چارەســــركردنی شــــتی و چارســــری عقی، ڕەنــــگ كاریگری ڕیشیی ھی لژیانماندا، گرینگترین ،وروژاندای كــــردن لــــــــگای كارلڕبھاران ســــری گوڵ ڕەنــــگ بك وەكو ســــرچاوە ھزی جوان بۆ تندروستی بناوبانگتریــــن وەرگرتــــن، چــــژ و ھبژاردنی ڕەنگ ئوەبوو، ك_دكتۆر دەروون زانســــتی الســــكر_بۆبابتی كردی و لوێ باســــی پیوەندی ڕەنگ و كســــتی دەكات دوایی گ پزیشكی گایو ڕكان بخۆشییری نچارەســــچارەسرە نخۆشــــییكانیان چارەسكردووە ھشت ڕەنگیان داناوە بۆ ترتیپ كردنی چژی جوان وەك(ســــور، پرتقای، زەردی كراوە، شین، كسك، كلی، بنفسجی، خومش، مشــــكی، ڕەش) كاتــــك ڕەنگ ھدەبژــــرن واپدەچت ھیچ ،ناچ و ڕەنگانو زۆریش بــــ بــــدا نكــــی توەرییختبك خكی لكاتی چارەســــری بڕەنگ ھــــاوڕازی دەبن، ئو ڕەنگانی ل دەچ لھای مرۆڤایتی دەربچن، ك لڕگای سیستمی(شــــاكرا) واتا(خا جــــۆراو جۆرەكانی ھزی تن و گیانی مرۆڤ بپی فلســــفی یۆگا. ئو سیستم كار دەكات بۆ داخیل كردنی ڕەنگ بۆ لشــــی مرڤ لڕگای بنكی ھزی دیاریكراو، ھشت ڕەنگك لگڵ خای(شاكرا)لكاون، ڕەنگی چارەسری دەبت تیشــــكی روون و دیار بداتوە، ڕەنگكانی رەش و خومشی و مشكی، لڕەنگی كۆك زین نیی، سای 1987 كۆمی ڕەنگی زیندوو ھوی دا پرە بخوندنوەی ڕەنگدانوە بدات بۆزانســــتی باری لش و دەروونی و ھاوكاری ھشیاری بكات، خوندنوەی ڕەنگ لسر ھزاران كس تاقی كراوەتــــوە، خوندنوەی ڕەنگ میكانیزمكی ســــادەی دەوێ دەكرــــت بخۆت بكاری بھنیت لڕوانگــــی ڕووداوو ئوەی ب ركوت دتپش، دەشــــكرێ ڕەنگدانوەی گمی بكۆمڵ بت، چونك بزۆر الی دروســــت دەبت وەكو لش، ســــۆز، ئاواز، دەروون، پیوەندییكی توندی ھی ل نوان ڕەنگ و ،كرداری ڕەنگ دروست دەبرچكاتی پتی لسندی كتمتایبگوتمان ھشــــت ڕەنگ پیوەندیان بم كردارەو ھی: سوور، پرتقالی، زەرد، شــــین، كســــك، فیروزی، بنفسجی، ئرخوانی) وەرە ئو ڕەنگان بخرە سر پچكی تایو ڕەنگی بك، لوان ســــیان ھبژرە، دوایی دەین ئو ڕەنگان چ كاردانوەكیان لســــر كستی ھی، ب وردی زەین بدە ئو ھبژاردن چ كاركی ھی لســــر نخۆشكان. ھبژاردنی ڕەنگ ھندێ الینی شــــاراوە ئاشكرادەكات و دەكرێ سرنجی ورد بدەین جۆری بیركردنوەو كم و كورتی دەروونی لشــــی مرۆڤ، ك راســــتوخۆ یان ناڕاســــتوخۆ بو ڕەنگان بدیار ینــــگاوی ھھ وە ســــوەی ڕەنگدانندنــــت، خوودەكیككیــــان ھبژاردنی ڕەنگ بپی حزی كســــك، دووەم: ڕاڤی واقیعبینی ھمای كسك سیمیان قۆناغی كار لكاتی

چارەسری كسك ھندێ الیانی تر ڕوون دەبنوە،ھبژاردنی ڕەنگ: ڕەنگكان ببەو لســــر كارتۆنكی ســــپی دایبن بشوەی ھلی ڕاســــتۆكی، ڕەنگی سوور، پرتقای، زەرد، كسك لســــر ھلك و برامبریان ڕەنگی فیروزی، شین، بنفسجی، ئســــتا سیانیان ھبژرە، بدی خۆت نك ببیركردنــــوە، بزان وەك غریــــزە میلت بۆ كیھانی

ك وەرگرە ڕیزیان بكند ڕەنگو جۆرە چب ،دەچ-2ئســــتا خوندنوەیك بــــۆ ڕەنگكان بكــــ، بزان چۆن دانراون، ڕەنگی یكم جوھری كسكی ئوە تۆی، ئاونی ناوەوەت، ئوە ڕەنگی زا بسر ھموو رەنگكانی تر، ڕەنگی یستاوە ھباری ئیوەندی بستا دەكات پدووەم ...باسی ئل ڕووی لش و دەروون و ســــۆز لشون و زەمانی ئستادا، ڕەنگی ســــیم.. ھمای بۆ ئاواتكانت ڕگایكت بۆ دادەنت، ئوە ڕەنگی ناوەوەی ئاواتكانت، ھی خون و ویســــتكانت، ئو ھزەی ھزو توانــــات بڕوەدەبات. ئو ڕەنگ ھنگاوی بووەكانفزە خڵ حگڕەنگ ل میشھ مت بۆ دادەنكیئوانــــی لدەروون بــــ بیار ھیان دەبژــــری یان حزت دەچیت، كــــ دوایی پیوەندی دەبتوە بدەروون، ســــیری كســــكانی كۆمكت بك، بزانــــ ھبژاردنی ڕەنگ چند پیوەنــــدی ب وروژان و ھســــوكوت وجۆری بیركردنوەش ھی، ك لژیاندا مرۆڤ ھنگاوەكانی لسر بنیاددەن، ئو ســــرەتای بوردی دەست نیشان دەكین بۆئوەی ل ھمن و نھنی ڕەنگ بگین و بزانین سروشــــتی ڕەنگ چیی و لكووە

مرڤ پیوەندی بو ڕەنگ پیدادەكات.

خالید جوتیار

رەنگاوڕەنگ (٢)

مژوو

شخ سربست و شخ محموودشخ علی میرەكانی ١٨١٠ـــ ١٩٠٢

بنما بناوبانگكی ســــادات وەك كانی و جۆگ چۆن سرچاوەی ئاوی روون و سازگار رزنجردو پاكن، ئاواش ســــاداتی بگــــو ب قواو ئیرشــــادو جت و تعریفی مكانگــــمتمانــــن ل نــــاو خكی، بۆ چارەســــری زۆرینی كشــــ كۆمیتییكانیان روویان لتكیو خانقای شخانی برزنج كردووە لھــــر كویك بووبــــن و لسردەســــتی كســــایتییكانیان باوەتوەو دنوایی و ئۆقرەیی ئو شــــونی گرتۆتوە، شــــخان وســــاداتی برزنج لكۆمگی كوردەواریدا

پل پاییان برزو دیارە . ،وەیكدانلویستی بپ یك ھرەدا خال خك شیدموو سھ ) ك ،وەیویش ئئ ،( ید بك سخموو شــــھ رج نیم مبســــیدیش ئو كس و بنمان دەگرتوە، ك برەچك دەگڕنوە ســــر پغمبری ئیســــالم محمــــد دروودی خوای لســــر، ئــــوەش بومانای نیی ( كــــ ھندك وای بۆدەچن )، ك بنمای ( ســــادات ) عرەبن بو پیی پغمبر دروودی خوای لســــر لناو نتوەی عرەب ســــری ھداوەو ئو زنجیرەیش لو برەباب حیسابیان بۆ دەكرێ دەب ب عرەب لقم بدرن، سادات لگڵ ھر تیرەو ھۆزو نتوەیك ژیابن بوانوە ناســــراون و ب بشــــكی جیانكراوە لیان ئژماركراون،كوردیــــش وەك ھموو گالنی زیندووی تری دنیا وەك چۆن ناسنامی خۆی پاراستووە و نی ھشــــتووە بفوت ئاواش كسایتی و بنما زیندووەكانی ناو ھناوی بزیندوویی ھشــــتۆتوەو بسربرزییوە لھموو خۆشی ونھامتییكانی بشداریان بووەو تائســــتاش ئو ئاوتــــ بوون رزی

لدەگیرێ.شــــخانی برزنج لو مســــالندا ڕۆی برچاویــــان ھی ئوەتا ھر لســــردەمی پیرانی تریقت و ســــردەمی ھاتنی گورەی ســــادات ( شخ عیساو شــــخ موسا ) كوڕانی شــــخ باباتایری ھمدانــــی لھمدانوە

بۆكوردســــتان لســــر راســــپاردەی باپیرە بدروودی خــــوای ل (دمــــمح) ورەیــــانگلكوردستانیش بۆ برزنجو دروست كردنی تكیو مزگوتك بۆ خوا پرستی و ئیرشادی موســــومانان و پرە سندنیان وتكویان لگڵ بنماو كسایتییكانی ناوچكو عشیرەتكانی تر بتواوی بوون بشكی دانبــــاوی گلی كــــورد، كوردســــتان بووە جالنوكوانــــووی ئو شۆڕشــــانی لالین سركردە شــــخكانوە رابری دەكرا، شخ محمــــوودی ملیكــــی كوردســــتان نموونی زیندووی ئــــو بۆچوونمان، ھر بۆ زیاتر چوون ناو بابتكمان شخی نمر لدرە

: كیدا دەشیعركوردم و مـردم فـیداتـم تـا دەوامـی ب نفـس

ھركس خاوەن شرەف ب خاكی خۆی نادا بكس رزنجی ساداتی بماوەكانی بننك لكیشخكی تریقت وئیرشادو ناوداری دەشتی ھولر شــــخ علیی ناسراوب( شخ علی

میرەكانی).شخ علی كوڕی شــــخ محمدكوڕی شخ عبدولەزاق كوڕی شــــخ (محمــــد وەلی العھد)ی كوڕی شــــخ رەزای دلژەی كوڕی شخ ئیسماعیلی ولیانیی، شخی ولیانیش برای ھریك ل شــــخ حسنی گزەردەو باپیرەگــــورەی غزایــــی ئحمدی شــــخ ،یمانییخی سولدی شحمزرەتی كاك ئحكــــ ئمانــــ ھموویان لبنماــــ گورەو بناوبانگكانی ساداتی برزنجن ل سلمانی

وھولرو كۆیو شونكانی دایكم.شــــخ علی لســــای ١٨١٠ زایینی لگوندی كانی كوەی ســــر بپارزگای سولیمانی چــــاوی بدنیــــا ھناوە،لتمنی(١٠ ) دە سای باوكی كۆچی دوایی دەكا، لمندایوە دەنردرتــــ برخوندنی ئایینی و لســــر ردەوام دەبنی مامی بســــخ حدەستی شتــــا زۆرك ل كتبكانی صــــرف و نحوو ئوصولی شــــرع و حدیســــكانی پغمبر دەخون و لتمنی (٢٥ ) ســــایدا قورئانی

پیرۆز لبردەكا.لتمنی ٣٠ سای ژیانی ھاوسرگیری پك

ھناوە، ئافرەتكی خواستووە ناوی ( كلیم) خان بــــووە لبنمای برزنجیان لنوەی كاك ئحمدی شــــخ، لتمنی چل سایدا دەچت حج بۆ زیارەتی مای خوا و سردانی

مرقدی پیرۆزی پغمبر.شــــخ علی خاوەن سامانكی زۆر بووە،بو سامانی توانیویتی یارمتی باشی ھژاران و لقوماوانی ســــنوورەكی بدات لبر زۆر ســــخاوەتی ناوی لنراوە (شــــخی حاتم ) . شخ علی كســــكی بابرزی چاوگش بووە، ســــروقژی سوور بوو، بۆی ئستاش ئو سیفت ویراســــی لھندك نوەكانی

. یھشخ علی لبر ھندێ كش بیر لكۆچكردن دەكاتوە بۆ ناوچی ھولر، بۆ ئوەش وای پ باش دەب ســــردانكی شاری كۆی بكاو بچت خزمت شــــخ كریمــــی كۆی، ك بن ئامۆزای بوو تا كشــــو گرفتكانی خۆی بۆ باس بكا، شخ كریمیش لدەرەنجامی باس باش دەب ی پكركردنفی سكو خواس س وكارانی لوە بۆ ناو خزم وكتڕو دەگكانی كوە، دوای پرس و ڕای كس و كارەكانی ڕازی دەبن شــــخ علی بــــرەو وتی كۆیو ھولر بت، بۆی ســــفرەكی شخ بدوو قۆنــــاغ تواو دەب، یكــــم دت كۆیو الی جنابی شخ كریمی كوڕە ئامۆزای، ماوەی مانگــــك ل كۆی دەمنتوە پاشــــان برەو بناری چیای ددەوان لگڵ ھندێ لخزمانی ئاشنا دەبن ك ككی ناوچكی خســــكبلعشرەتی( بریندارە ) دەب، ك ئزان شخ كوەو دروستكردنی گوندنیازی ئاوەدان كردنل ناوچكیان پی دە:( یاشخ من خكی ئو سنوورەم باشترین جگا بۆ جنابت ئو شونی، ك دەكوت نوان ( دۆی زینو ـ بان ) چونكــــ خاككی ب پیت وبرەكتی ھی، لوەڕگای باشــــی ھی بۆمڕو مات بخوكردن لنزیك رووبارەك، شخ علی رازی دەب نو شووەی ئركردنسدوای بو ئاگاداری خزم وكسانی دەكات تا بن لو شون ب ناوی خوا دیك ئاوەدان بكنوە، یكم جار مزگــــوت وتكییك دروســــت

دەكن پاشان خانوو و برە خكیش كۆمك وھاوكاری باشیان دەكن .

كردبــــووە مزگوتكــــی علــــی شــــخ پگیاندنــــی گــــورەی قوتابخانیكــــی مامۆســــتایانی ئایینــــی و چندین كشــــی كۆمیتی لسر دەستی شخ لتكیكی یوەندییــــپ لــــڕووی چارەســــركراوە، كۆمیتییكان شخ پیوەندی و دۆستایتی بھزی لگڵ كســــایتی و عشیرەتكانی دەوروبری ھبوو، بۆ پكوە ژیانی خكی لسر بنمای شرع و ئایینی ئیسالمی پیرۆز كچكی دەدات (ئاغای گردالنك ) كچكی تری داوەت ( ســــمایالغای منتك)، لھموویان گرنگتــــر كچكی تــــری دەدات (شــــخ مارفی

ھج ) ك ناوی فاتمخان بووە .شــــخ مارفی ھج كوڕە گورەی شــــخ كریمــــی كۆی بــــوو ھروەھا لگڵ شــــخ علــــی میرەكانیدا بن ئامــــۆزای یك بوون، ل جخ مارفی ھر ژیانی شسوەی لئ م وایوە پوكرایدرخانی ژمارە / ١٠٦ دا ببچمككی كمی ئو زانیاریان بوون زۆرشتی

ترمابوون دەبای ئیشارەتیان پبدرێ .شخ علی میرەكانی شخ مارفی گل خۆش ویستووە،ھمیش وەك كوڕی خۆی تماشای ن پاكی و شارەزایی كردبوویرداوبكردووە، ل

ڕاوژكارولكارەكانی پرسی پدەكرد.شخ علی خاوەن كرامات بووە، بۆی ئگر پرسیار بكرێ رەنگ كچوانی ناوچسابل

باسی ھندك لوكراماتانی شخ بكن . شخ علی دۆستایتی و پیوەندی زۆر باشی لگڵ بابانكان و بنمای شخانی بارزان

و عشیرەتكانی جبوورو شممر ھبوو.لســــای ١٩٠٠ زایینــــی پــــاش گڕانــــوەی ( ریوی ) گونــــدیردانی خزمانــــی لســــل كۆی تو دەچ تا دەبخۆشی گرانتووشی نبۆ خزمت شــــخ كریم، پاش بسربردنی (٣) س رۆژ لكۆی لمانگی رەمزان، رۆژی ھینی بیكجاری مائاوایی لخزم و دۆستان دەكاو دەگڕتوە بۆ لیقای پروەردگار لسر وەسیتی خۆی لگۆڕستانی ( دەروش خدر )

بخاك دەسپردرێ .تبینی : سرچاوەی نووسینی ئم بابتم دەستنووسكی شـــخ محیدین بوو، ك یكك لنوەكانی شـــخ علی ك بداخوە لبر رەشبوونوەی توانیم ئوەندەی لسر

بنووسم.

لبنما ناودارەكانی سدەی ھژدەیم لدەڤری ھولر

فوئاد خۆشناو وەرە لۆخـــۆت حســـبكی دان ھتا گنگـــ نابیتـــ ركخـــر و دانر و دارژی حنتیك ل محاملی شوازی چاوێ خۆت ببینوە بخۆت ئ زمانھركسو لو گۆرەی ملی خۆی قیت كردووە وەك (نركـــ كاردی) لزمان و ســـاندارێ خۆی ھات جواب .......ئلحق ســـتاندارە پ شـــونی خۆی ھی ...... خـــۆ ئمن نارم ئلفازی

دەزاری دا نیـــ یا لـــوەی دانی ئوە نشـــكبوور ناكا.......بر خوا قھزۆر ئوەی ھنگین دەرن ئو پیاوە لو گـــۆڕەی لخوت و خـــۆڕا ھوكی می گرتیـــ و دەركی ل گرتین..... ئمن ئوھا نارم ئمـــن دەرم وەرە وجـــوودی مردیت دیاربـــی باخركی مش بـــ لھجـــی مـــارێ بخینیتن بنووســـیتن پـــاش حیامكـــی خـــوا گاتمان سندانی نكزمان خواستن

تفـــرو توونـــا نبـــی، ئوجا رجای لدەكم وەرەوە خواو پخمبرانـــت بكوە لۆخـــۆت فكرەكی ســـر خۆت برێ ئمنیش كوڕە خۆ لھجو تامی كوردەواریـــم ھن........ئوجا ھتا خـــۆت حاریبوەرەوە ل ومایـــقن......... خۆشـــ ومایـــقتـــا نھئگرەكـــی قوما ئامانی نابی ئینل مفربرێ خۆ لك دەكی..........ئجـــا ھتا زووە بخۆ دا فكرە خمان

.ك نایمان پخ گرە بر مھبراین برادەرین ھنگین چ دۆست و چ گراویمان ناین بفیا لدەست خۆتان مدەن وەرە رۆژێ ســـ جاران لبر خاتری خۆ و قرات و منارە و شـــخی چۆلی و سولتان مزەفرو ئیبن مستۆفی و گـــردی قالیـــچ ئاغـــای ھركوەكی باباژۆیین.. ئتـــوو لكن خۆت برێ بھیمتی خواو سلتان مزەفری تامی

ھولرێ و قراتم دەوت.

بركی قرات و ھوكی منارە

بدوھوشیار ع كیناوی گونــــد و ق (رێد)یان (ــــرەد) دەكوتــــ كلكی رۆژ ئاوای (چیای پیرمام)ی شقوەی قزای سحدین سربناحیی پارزگای ھولرە، ئاقاری ئم گوندە لگڵ ئاقاری گوندەكانی (سروكانی)، (ھرشم)، (میراخوڕ)، (سرسوول)، (دارەبزمارە)لسر یك، لباكــــوری گوندەك قیكی گورەی لیــــ، قیكــــ كوتۆتــــ دەشــــتكوە دەڕوانتھرچوار دەوری خۆی، دەن كاتی خۆی ئــــم قی لگڵ قكانی (بانمان)، (قی خانزاد) لرۆژ ھتی شارۆچكی ھریر لســــردەمی خانزاد خان كچی شاقولی بگ كوڕی سولیمان بگ میری میرنشیتی سۆران دروستكراوە، قك ل دوو نھۆم پك ھاتبوو، ھر نھۆمی ھشت ژووری تدابوو، لسای ١٩٧٤ حكومتــــی بعس قكــــی تكداوەو ژورەكانی روخاندووەو كالوەو شونرەكانی ھرماوە، لپاش لناوبرنی پاشای گورەی رواندوز میر محمدی رواندزی (١٧٨٣_١٨٣٧ ) میری ســــۆران، دەوتی عوسمانی دەستی ب دا گرتــــووە و كردویانرەكر دەڤســــ ب و بناحی كراوەت(رەد) ری خۆیاننگســــ(درەحریر) ناسراوە سر بسنجقی رواندزی ویالیتی شارەزوور بووە، ك مبندەكی ب ی ٢٠٠١ كساركووك بووە، لشــــاری كمبستی لكۆینوە سردانی ئم ناوچیم یم ناوچدانیشــــتوانی ئ ك لندكرد، ھوایــــان نیشــــان دەدا، گونــــدی (درە)لپش ھاتنــــی بن مای (مجید ئاغای كوڕی كاكل ئاغای گردی)ھی بنمای (میر ببگی_میران بگی)یكانی سۆران بووە، پاشان بوویت ھی بن مای گردییكان، لپاش مردنی( مجید ئاغای گــــردی) لســــای ١٩٥٣ منداكانی گوندەكانی ( درە، ھرشــــم، سروكانی، شخان)یان فرۆشت بنمای (فتاح ئاغای ھركی)، ھنووك ئم گوندە ١٥ ماك دەبن، ھموویان ســــرب عشیرەتی ھركین، ئم قی ھردەم پناگو حشارگی كمران وانواكانمان بووە، لشــــركردەو پو ســــ(شــــخ محمــــوودی حفید_ســــمایال ئاغای شكاك_سید تھای نھری). لم بابتماندا باســــی (شخی حفید و قی درێ و مجید ئاغای گردی) تان بۆدەكــــم لپاش ئوەی لسای ١٩٠٨ز. (شخ سعیدی حفید)باوكی شــــخ محموودی نمر لگڵ شخ ئحمد كوڕی و ژمارەیك لپیاوەكانی لشاری موسل بدەســــتی چند كسكی گرەشون و ئاژاوە

چی شھید دەكرن، (شخ محموودی نمر) ھردەم ل ھلــــك دەگڕا، ك تۆی باوك سانم كل ھیدانشــــ و پۆی و ئو براكبكاتوە، ك بوونت ھۆی شھیدبوونیان، بۆی شــــخ دەســــتی ل ھندكیان وەشاندو بســــزای گلی گیاندن، ئوەبوو فرمانی دەستگیركردنی لالیان دەوتی عوسمانییوە بۆدەردەچت، بو ھۆیوە(شخ حفید)شاری ت و روو دەكاتلد جمانی بشاری ســــلســــنوری پنجون لدەوروبری سای ١٩١٠ ز. شخ لو ناوچی بووە، سروەختكیش شخ ب نھنی خۆی گیاندۆت قو منارەی شاری پیرە ھولرێ، دت مای شخ ساحی برزنجــــی (.. _ ١٩١٦)ز. كــــ دەكات باوكی خوالخۆشبوو (شخ محدین) ی برزنجی، ئــــو بنمایــــ، بنمایكــــی ناســــراو دیاربوون لدەشــــتی ھولر و ناوشــــاردا، خاوەنی تكین ل گڕەكی عارەبانی شاری ھولر، پاش ئوەی شــــخ محموودی نمر لناو شاری ھولر دەمنتوە شخ سالح مانوەی شــــخ حفیدی لناو شار بچاك ن زانیوە، ترسی ئوەی ھبووە شونكی ئاشكرابت و بگیرت، بۆی وای بباش زانیوە جگایكــــی وای بۆ دابین بــــكات، ك دوورە دەســــت و الچپ بت و جگایك شــــیاوی (شــــخ حفید) بت، بۆیــــ گوندی(درە)ی (مجیــــد ئاغای كــــوری كاكال ئاغای گردی) ھبژاردووە، پیاوی خۆی ناردووە پیوەندی ب(مجیــــد ئاغای گردی)كردووە و كشــــی ك یانــــدووە، كاتراگ فیدی پخ حشــــشخیان بردووە گیاندویانت(درێ)، مجید ئاغای درێ پشوازییكی گرمی لكردووە،

رێ داینــــاوە، چونكی دق ســــتاوە لھقك زۆر شونكی عاس و موحكم بووە، شــــونی حوانوە بیری ئاویشی تدابووە، دەــــن: ماوەیكی زۆر شــــیخ حفید لالی م ماوەكوە، برێ ماوەتجید ئاغای دمچند بووە؟ ئم نازانین و ھیچ زانیارییكمان ت لدەچو روداوەش وا پئ ،دەربارەی نییســــاكانی ١٩١٤ فرمانی لبوردنی لالیان وە بــــۆ دەرچووە، لتی عوســــمانییحكوم(٢٠) تمووزی ھمان ســــادا ســــركردایتی لشــــكری كوردســــتانی كردووە و بشداری ل كردووە،ك ڕانو شــــك دوو لــــی لــــخواروی عراقدا لگڵ ئینگلیزەكاندا روویان داوە،بتایبتی لشڕی (شوعیب)دا كزیاتر گدابووە، كــــوردی (١٠٠٠_١٥٠٠)ســــواری لكــــوردەكان ژمارەیــــك شــــڕەدا لــــم شــــھید دەكرن، لوان (نامیق علی ئاغای داودە)خكی گوندی (حفت تغار)ی ســــر ب شارۆچكی دووز بوو، ئوكاتی سرۆكی گرمیاندا، لدەڤری بووە عشیرەتی(داود) ھروەھا (شخ علی جباری)شھید دەبت، تنانت ســــید(ئحمدی خانقا)ی( شاری كركووك)یش بریندار دەبت، شــــخی نمر كاتك لسلمانییوە ھولر ب منداكانی و خزم و كــــس و كاری خۆی گوتووە ئگر ویســــتتان لمن بپرســــن پیوەندی ب (شخ ساحی برزنجی)یوە بكن، ئو شونكم دەزان، گلك لجاران شخ خوالخۆشبوو (شخ محدین) لمجلیسیاندا ئو رووداوەی دەربارەی (شــــخ محموودی حفید و مجید

ئاغای گردی و قی درێ) گایتوە.(شخ محدین شخ ساحی برزنجی)گوتوویتی ڕۆژكیان لشــــاری ســــلمانییوە دوو كس ھاتن، ك لالین بنمای شخی حفیدەوە رەوانــــی ھولر كرابــــوون بۆتكیو مای ئم،:گوتیان:((دەمانــــوێ شــــخ محموود ،((بیدەیبن یتیش ھمانندێ ئببینین، ھ بوو، ك ــــك لیرەی زندش ھكتمانئبۆ شخی نمریان ھنابوو، ( شخ محدین) گوتبــــووی ((ئمن ب خــــۆم بگیان كوتم چووین (درێ) بۆالی مجید ئاغای گردی، پم گووت دەمانوت شخ ببینین، مجید ئاغا گوتی:شخ لرە رۆییو نمای: شخ محدین مئ واتجیــــد ئاغــــای "دە كم گوتبوویئیزن بدە دەگڕینوە"ھولرێ، "گوتبووی دەب ئم شو میوانی من بن" ئوجا لپاش نان خواردنی ئوارە مجید ئاغا لدیوەخان تركی خــــۆی دەندەرەوە، پیاو تــــدەچالی شــــخ محدین، كبت دەرەوە، شــــیخ

محدین ل دیوەخانكــــ دت دەرێ، مجید ئاغــــا دە "ئگر دەتوــــت دەتبم بۆ الی شخ محموود" پشتریش شخ محموودیان ئــــاگادار كردبووە پرســــیان پكردبوو، ئنجا مجید ئاغا لگیان دەچت ق بۆ كن شخ شیان دەدەنكتمانحموود و دەیبینن و ئمپاشــــان دەگڕنوە، پــــاش ماوەیكی زۆر ئوجا لبووردە بۆ (شــــخی حفید) لالیان كاربدەســــتانی عوســــمانی دەردەچت شخ دەگڕتوە بۆ سلمانی ل خكی ناوچكم بیستووە دەن: ك شخ گڕاوەتوە سلمانی (خنجرە دەبان تایبتییكی)خۆی لبر پشــــتی دەرھناوە و لبر پشــــدنی (مجید ئاغای) راكردووە،بدیاری دایتی بۆ یادگاری، ئو خنجرە ھر مابــــوو نوەكانی مجید ئاغــــا قیمتی ئــــم خنجرەیــــان زانیوە و پاراســــتویان، تاســــای (١٩٧٢)ز. یكــــك ل نوە كانی پشكشــــی ســــرۆك بارزانی كردووە، لپاش مردنی شخ ساحی برزنجی لســــای ١٩١٦ ز. بنخۆشی رشانوە، ئو پیوەندیی ب تینی ل نوان (شخی نمر)و (شخ محدینی كوری شخ ساح)ی ھبوو، ئو دە ســــای، ك شخ محموودی حفید لخواروو و شــــاری ب غدا بووە لســــانی (١٩٣١_١٩٤١) شخ محدین سری لنبیوە ھردەم ھاتووچۆی كردووە، لشــــاری بغدا چۆتــــ الی، پاشــــان ك شــــخ گڕاوەتوە (داریكلی) لناوچی كوردســــتان لگوندی بازیان نیشــــت ج بووە، شــــخ محیدین لگڵ گــــورە پیاوان ســــردانیان كردووە، لوان (شــــخ عبدولكریمــــی دارە خورما) جیدی ھدەشــــتی دزەییان، كاك ســــل ،(پقوشــــت)یی ناوچ (رەجھ)گوندی لسید ئحمدی خانقا لكركووك، شخی حفید، شخ محدینی زۆر خۆش ویستووە، ھردەم ب شیعر شڕی پفرۆشتووە و نامی بۆ رەوان كردووە، داوای( تووتنی (خۆشــــناو و بشما)ی لكردووە، چونك شخی حفید ندێ پارچدین ھخ محوا شــــدەیزانی، كزەوی باشــــی ل گوندی ق سنجی بن چیای سفینی ناوچی خۆشناوەتی ھی، ھموو ســــای دەیكــــردە تووتن، جــــۆرە تووتنكی بۆنداری باشــــی دەبوو، شخ محدین ھموو ســــای ب جئاغان لو تووتن بۆندارەی بۆ شــــخ محموود دەنارد، جاركیان شــــخی حفید توتنی نامنت و نامیك بۆ شــــخ محدین دەنرت و داوای(تووتنی خۆشــــناو و بشــــما)ی لدەكات، ئم تنیا ئم درە شیعرەمان دەســــت كوتووە، شخی حفید نگتم نموحتاجی دەست و تفتی:؛نرمویف

شان و عبابكو موحتاجی چنگ توتنی (خۆشــــناو)م

یا(بشما).

شخ محموودی حفیدو (قی درێ)و مجید ئاغای گردی

شخ محموودی حفید

٢٠٠٨

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

)ی١٠

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

23

پوشۆ خدر قساب زۆرجار مرۆڤ ل قســـوباس و كۆڕ و دانیشتنكان لسر كارو كۆبوونوەو .ی ژیان و ملمالنو گرفتی رۆژانپیشھر ل نشترگری و گۆڕینی مانشت

كی كارەبایی ماڵ، كرو سووتانی ئامھموو بپارەو دۆالر چارەسر دەكرت و دەین: گرفتمان نیی، چونك دارایی و ئابووریمان تا رادەیك باشـــ، بۆ ە پارەیو بدەتوانین ب شـــانم كئگرفتكان چارەسر بكرت، بم گرفت

نگاونان كك و ھر كاربۆ ھ وەیئچارەسری نب و دۆش دامان و دەستو ئژنۆ بوەستین، كوا كشك زۆر لوە گورەترب ك بیری لـــ ناكیتوە، بـــوەی تـــۆ كشـــكت بـــ دارایی چارەســـربكرێ، كوات تۆ برەوەی و

قازانجـــت كردووە. كواتـــ ناوەڕۆكی كشـــكمان كشـــو گرفتی"١٠"ھزار قوتابی و كسوكاری ئم ك ھمووی دەرچووی وژەیی و زانســـتی ئمساڵ، ك ب بشـــن ل كۆلژو پیمانگاكان جـــا ب ھر ھۆیك ب كمی نھنانی نمرەو یان نزمی ئاستی قوتابی و شون و نبوونی بینایو بودجو یان پشتگوێ خســـتنی وزەو ھزی گنـــج، لگڵ كشـــك چونك وەشـــدا گرفت نییئبپـــارەو ژرخانی دارایی چارەســـر ،بویستی ندەكرێ با قوتابی نمرەی پبم بودجو پارەی پویست ھب تۆ نـــج و الوانم گبا ئ ،گرفتت نییـــبۆن بۆ زانكۆ ئھلییكان بپارەیكی زۆر درـــژە ب خوندن بـــدەن. ماندوو بـــوون و خوندن و زانســـت و زانیاری ل زانكۆ حكومییكان گوســـتراوەتوە بۆ زانكۆ ئھلییـــكان. چۆن ھاووتی خۆشـــخانن وێ لخـــۆش دەكـــنو ناكـــرێ چارەســـر حكومییـــكان نشتگری و دەرمان و خزمتگوزاری وەكو پویســـت نییـــ. روو ل دەرگای و دەكات ئھلییـــكان خۆشـــخاننچارەسری باشتر ھر ھمان پزیشك و "مقیم" ل نخۆشخان حكومییكان واتكان. كھلییوە بـــۆ ئندەگوازرگیرفـــان قووڵ و گـــرم و ب گرفتكان ســـاردو ســـانا دەكاتوە، بـــم من دەرچـــووی ھاووتیكم"٢"قووتابیـــم قۆناغی"١٢"بت ب مووچیكی دیاریكراو چۆن بتوانـــم منداكانم ل زانكۆكانی ئھلی درژە ب خوندن بدەن، ئو پارە خیاییـــ ل كوێ بھنم، ك ب بش بوون ل خوندن.. ئایا ئلترناتیڤ زانكـــۆ ئھلییكان؟ یـــان زانكۆكانی دەرەوەی ھرم ك بۆ تاكی كورد ھیی

سوور و گرفت و ترسناك. چۆن بتوانم گرفتی منداكانم ج بج بكم رگا چارە چیی؟؟ ك برپرســـیارە؟ ل منی فرمانبـــر چندەھا ملیۆن دینار پیدا بكم، كوات منداكانم الون وەك الو دەڕۆن ل بازاڕی شـــخ حمبای و عارەبان پـــاڵ دەدەن وەك الوی خون گـــرم روو ل ھندەران و وتكی تر و چی لك ،كی تر دەبئینتمایان بۆ خاكچیاكانی كوردستانی باكوور حكومتی تـــورك بنـــاوی پككـــ دەیانگرێ، یـــان حكومتی ئران بـــ قاچاخچی و ماددە ھۆشبرەكان دەستگیریان دەكات و كـــون و بكی شـــملب و یـــان بدەســـتی ب ویژدانك بـــڕێ دەكرن. دەبن كانی ئاوی ئیجپۆلو شـــنلخۆراكی ورگی نھنگ و قرشـــكان.. منداكانم.. الوەكانمان. وەك دوورگی برمۆدا سر لشواون، گر یككیان ل كۆلژك یان پیمانگایگ وەرگیرت وەك قاز لخۆشـــیان دەقین لنو ئاپـــۆڕەی قوتابـــی و مامۆســـتایان و قیینیـــش نازان، بم لخۆشـــیان یمتی. ئا ئیكف با ،نـــدەقیرەوشـــی گنجی وتكـــ. ك دەوت بانگھشتی خوندن و زانستی سردەم و برەو كۆمگای مدەنییت و برەو

پشچوون دەكات.. ھموو كات گنج و الوەكانمان ئندازیار و شوورەی پۆیینی وت بوون ھر الوە دەستكی خشت بۆ بنیاتنانی دەوتكی ئارام و دروست، دەستكی دیكی قم و زانســــت بۆ پشــــكوتن و نھشتنی

:واتی كندەگ ..تل و خاك و وویستی گالو: خۆنھگبی زانست و زانیاری پشكوتن و

.تخ

گەن

ڕم

ھ

٣٦* "ل كوردستان تنیا ٦ حاتی ل یرست ئم ھبووە" ئایدز رۆژنامیكی یكمی الپــڕەی بــوكــراوەتــوە. ختپایت ئــم ل كواژەی ھدر رچی لگئئاشكرا ئوە نــاوەوە الپڕەكانی حاتكان ھموو ك دەكــات، وتانی رەوانــی و بوون گانببۆچی بم كراونتوە. خۆیان ئاماژە سرەتاوە ل واھ ئم گانب نخۆشكان ناكات بوە بوون. تاوەكو ھاووتیان تووشی

دڕاوك نبن.؟! ــ یــكــم ــكــی دیــكــوە ل لــالی

خــوــنــدنــوەی كــــــــواھــــھــــــاووتــــــی دووچاری گومان خــســتــنــ ســر چاالكی تواناو راســتــگــۆیــی و وەزارەتـــــــــــی ــی ــت ــدروس ــن تدەبــــــــــــــت!. ا ییشد تا كۆ للــــــــســــــــر ــاری ئــاســتــی كحكومتكمان. لكاتكدا ھموو ــك ــای ــاگ بـــ ئ

د. دسۆزی و ماندوونناسی لوەزارەتی خزمتگوزاری و زریان .نیایم بوارەدا دندروستی لت

بـــ دنیاییـــوە دەیـــم ئگر برژەوەندی بـــای ھرمكمان بخین پش ھر برژەوەندییكی دەبیـــن. ســـركوتووتر دیكـــبابتكانـــی و مانشـــت بـــا و خرجكردنـــی رۆژنامكانمـــان ل رۆژنامگرییمـــان ھونـــری خزمتی برژەوەندی بای ھرم

بت. * دوای ئـــوەی ك ســـربیا وتی بیانووی ب كاولكرد كۆســـۆڤۆی ھـــزی جینۆســـاید تاوانـــی داگیركرەكانی ھزە نودەوتی دەرناو دەستی خستســـربیای بئم ناوخـــۆی كاروبـــاری نـــاو دەوت و كۆسۆڤۆی ب یكجاری رزگار و ئـــازاد كـــرد. تـــۆ بی ھـــزە چاوەڕوانی ئم ئمجارەو كاولكاری و كارەســـاتكی دیكی ئنفال و كیمیاباران ئاســـا بت. ئینجا بـــ ھانامانوە بن و مافی دابین بۆ خۆنووســـینمان چارەی

بكن!. چونك لـــ ئســـتاوە فیدڕای و ت و دەستوورمان لدیموكراسییمانگشو سر و دەكن پشـــل ل ئوارەوە دیارەو سیاســـتیش

..رژەوەندییب میشھ* خوتب خونكانی مزگوتكانی .راقم عخواروو و ناوەڕاستی ئوتارەكانـــی رۆژانی ھینیان باس ب و ل چارەنووســـی كركووك ـــت، كنیوە دەگرەبكردنـــعدەن: شـــاركی عراقییو نابت بدنیاییـــوە دەســـتبرداربین. دەیم ئگـــر لھموو بوارەكان ھستی نیشتیمانیمان وەك پویست

نكارنین زەرەرمنددەبین. * ئســـپ ل عرەبستانی سعودی لـــ خانـــی تایبت ب ســـپلیت بخـــو دەكرـــت و ھرگیز پش ھاتنی ئایینی ئیسالم ل دوورگی عرەب ئســـپ وا بگـــوڕ بخو بانگشی زاراوەو ئیتر نكراوە. ئسپی عرەبی لكووە ھاتووە؟. بدنیاییـــوە دەیم ئگر كاری ب ھندی بۆ بكرت ئسپی بۆزی باریكی كـــوردی ناوبانگی جیھانی خاوەنی ئگـــر دەبت، باشـــی

خمخۆری ھبت.

بدنیاییوە دەیم..

قاسم محمد مستفا

ئا: بدرخان ٢٠٠٨/١٢/١٨ ڕكوتــــی ممنجشــــپ ڕۆژی ل ھۆی (م. تاھیر بكــــر) ل كۆلیجی زمان كاتژمر (٩)ی بیانی گفتوگۆی ماسترنامی خوندكار (كاروان مھدی عوسمان) ل بشی زمانی كوردی، ب ناونیشانی(تكنیكی وەسف ل ڕۆمانكانی بختیار علی دا) ئنجام درا. ئندامانــــی لیژنی گفتوگۆ لــــم بڕزانی

خوارەوە پكھاتووە:-گــــردی ــــبدوع عزیــــز پ.ی.د. -

سرۆك

- پ.ی.د. عادل مجید محمد ئندام- پ.ی.د. ھیمداد حوسن ئندام

- پ.ی.د. ســــردار ئحمد گردی ئندام و سرپرشتیار

،ییوانكی وەسفی_ پوەیینكۆل ،م باسئل گرنگــــی تكنیكی وەســــفی ل پرۆســــی بزاوتی گانوەی ڕۆمان كۆیوەتوە، ڕۆی تكنیكی وەســــفی دیاری كردووە ل خراكردن و خاوكردنوەی بزاوتی گانوەدا، پاشــــان بكارھنانــــ ھونری و زانســــتییكانی ئم تكنیكی لڕۆمانكانــــی (بختیار علی)دا

دەستنیشانكردووەو ھوەستی وردی لسر ئامادەگــــی فراوانــــی وەســــف و بكارھنانی رچــــاوی جۆرەكانی وەســــف كــــردووە لبڕۆمانكانیــــداو ھر ســــ بابتی وەســــفی كاراكترو شــــون و شت خراوەت ژر تیشكی لكۆینوە. باسك پكھاتووە ل پشكی و س بش و ئنجام و كورت ب زمانی عرەبی

و ئینگلیزی و سرچاوە بكارھاتووەكان.بنــــاوی دەزگای بدرخــــان و ھفتنامــــی بدرخــــان پیرۆزبایی ل خونــــدكار"كاروان

مھدی" دەكین و نوخش ل دكتۆرا.

ماسترنامیك ل (تكنیكی وەسف ل ڕۆمانكانی بختیار علی دا)

مجید خۆشناوســــردانی مۆزەخانی فلۆرانســــا ھیچ كاتــــك بــــ ھیــــچ مۆزەخانیكی تر لجیھانــــدا براورد ناكرــــت، ئوەی دەبتــــ مایی ســــرنج راكشــــان و گرنگیدانی گشتیاران ئو توحف زوخرە ھونری و تابۆ بناوبانگان و پاشماوە بنرخ و گران بھاكانی سردەمی خزانی (میدیتشی) دەســــتدارە ل سدەكانی دەگات كــــژی مۆزەخاندر رابردوو، ژترین مۆزەخاندرب ك، كتركیلۆمجیھان.فلۆرانســــاش ل دەژمردرــــت ب یكك لشــــارە ھــــرە جوانكانی ئوروپــــا دەژمردرت ك گشــــتیاران بردەوام رووی تدەكن، بتایبتی بۆ سردانی مۆزەخانك، ك رابردوویكی سروەری ل باوەش دەگرت، بجوانی پیكری ھونــــری و نخش و نیگاری كۆشك و تالری سدەكانی ناوەڕاست، بریتیی كــــمی مۆزەخانكشــــی یبل ھۆلكــــی گورە ك ونو تابلۆكانی ھونرمند(بۆتشــــیلی)، كــــ ونــــی پۆرترتی كســــكان لخــــۆ دەگرت، یم مۆزەخانزراندنی ئــــژووی داممدەگڕتوە بۆ(١٥٦٠)ز.بم نخشــــی سای(١٩٧٥) تازەی ھۆی(بۆتشــــیلی) دروســــتكراوە تازەگــــری و نوخوازی ڕۆلی سرەكی دەبین لڕاگرتنی جوانی وا ل ،كــــی مۆزەخانكشــــو ھاوكگشــــیار دەكات یان دەیبات جیھانكی ئفســــوناوی، ئو كــــش و ھوای و ئارامیــــی مۆزەخانك زۆر ل كش و ھوای كنیس دەچت لكاتی خوندنی ســــرووت و تراتیلی ئایینی، ھســــت ك ،وەری كاتختمنی و بھ كردن بلژر پیكرە كۆن و تازەك دەوەستیت و سیری تابلۆ ســــرەنج راكشكانی بۆتشیلی دەكیت، لبخشینی ھارمۆنی ڕەنگــــكان لوانــــ تابــــۆی (ل دایك وای لك (ھــــاریب) بوونی ڤینۆس) ورەخنگــــر (ئیلی فۆر) كرد بو شــــوە وەســــفی بكات (تابلۆكان گرمایی لش دەبخشــــن ئوەش یكك ل جیھانی تراژیدیاو ڕاڕایی خستكانی بۆتشیلی بتایبتی تابلۆكانــــی ھونرمنــــد، تابلۆی(كالومنی)جیھانكــــی غمگین و

.......ئارامڤینۆسی ئینگلیزی ئم پیكرەش دەمان گڕنتوە بۆ جیھانكی تر، بۆگورەیی ك ،فسوناوییئ ردەمو سھای ئو بئوروپا تیدا ژیاوە، سای(١٥٨٠) واتا .ما گرینگم ھ(٢٠)ساڵ دوای كۆتایی ئ

ئو ھشــــت گۆشــــی (مپمن)ی سری ل ســــدەف بۆ دروست كرا، لشوەی پرســــتگایكی ھونری بــــۆ گانوی

خزانی(ئالمیدتشی)،لناو سربرزی ھندێ شــــتی بنرخ تیــــا پارزراوە، لوانــــ ٥ پنــــج تابلــــۆی رۆفائیلــــی شونكی ڕاســــتی لناوە ھونرمند. بچووك ھی تاڕادەیك ل ونگایكی ھونــــری دەچت لــــداری ئبنۆس و زو بــــردی جلالن دروســــت كراوە، بدەومندترین شــــون دەناســــرت و پە لســــامانی ھونــــری ڕۆژ ئاوا، گشــــتیاران ل ھموو شونك رووی تدەكــــن، لــــرەدا چنــــد تابۆیكی _١٥٠٣) برۆنزینۆ (ئفنۆلۆ ھونرمند ١٥٧٢)دەبینرــــت، كــــ بھونرمندی تابلۆكانی(توسكان ناســــرابوو، پیرۆز سرنجن، بچكۆ)جگای ی)و(شاژنی وا ھســــت دەكی ك ھونرمند ئستا ونی كشاوە. لرەدا لوشیا نوبرتی، رانــــی مۆزەخانچاود ل كــــكی كدەت گشتیارانی ئینگلیزی ل سدەی ھژدەم لكاتی ســــردان دەســــتی ئم پیكرەیــــان ماچ دەكــــرد، لم كاتوە بۆت ڕەوشــــت والســــایی كردنوە الی لســــر (تاج لتابلۆی ئینگلیزەكان، نانــــی پاكیزە) ھونرمندی شــــوەكار (لورنیز و مۆناكۆ)، ك ل ســــای ١٤٢٥ ز.كۆچی دوایی كردووە، قووبونوەیكی بدی لپكھات ســــاكارەكی تــــواو دەكرــــت، لــــوە بنرخترینــــ، ئو گنجینــــ پكھاتی تا دواســــاتكانی بڕەنگــــ زینــــدوو و ھارمۆنی گونجاو دروســــت كراوە، واتــــ ھارمۆنیایكی

ڕەنگ بۆخۆی، ئویــــش (دەروازەیك بۆ خواوەندو ســــان و ڕۆمینۆ)ی پاولۆ ،منــــد روناكی كرچھ ،ئۆجیلویــــبم ب شانازییوە تی دەروانن، دوای ئویش تابلۆی (تیر ھاوژی)ڤیال سكوید وت، بم ئوەی جگای سرنج تابۆ ی بیكاســــۆ) (جیرنیكا)یكناوبانگبئســــپك ل ناوەڕاســــت وەســــتاوەو ئوی تریش لراســــت جووتك داوت، ك ب ھمای ھــــزو تایبت دادەنرت، ئوەش دەربی گیانی ســــدەی بیستم متی، ئیھاتووەكبــــن نزی لو ھجگ ل پۆرترتی ونكی كســــایتی ئــــو چرخــــ نموونی (باتســــت و ســــڤورزا و مۆنتیڤۆلتــــرۆ). دوابدوای ئــــوەش تابلــــۆی (دایكی دۆلــــۆ رۆزا) ٢٢) پوانكی بچووكدا لقوارەیكی تابلۆی ســــــــــم×٥٥ســـــــــــــــم)ە، ھونرمند(جۆزڤان كلیڤ)ە ك ســــای كۆچ كردنی دەگرتوە(١٥٤٠)ز. ماندوو بوون و گریانی پوە دیارە. بم تابۆی كســــایتی لیۆنی دەیــــم بپوانی ســــــــــــــم)ی (١١٩ســـــــــــــم×١٦٥ ھونرمند روفائیل (١٤٨٣_١٥٢٠) ز. زۆر ب شــــكۆیی و رزەوە دەبینرت، كچی تابلۆی (ڤینۆس ئۆرین) بگورەیی خۆی (١١٩ســــــم×١٦٥ســـــــــم)ی ھونرمندی تیتانی كۆچ كردو سای (١٥٧٦) م زیاتر لتابلۆیــــكان دنیایــــی پــــوە دیارە، ئندازیاری مۆزەخان جۆرجیۆ ڤاساری (١٥١١_١٥٧٤) كیكــــك ل ونكش و

مژوونووسانی ھونر دەل ھیچ كاتك كاری وا گران و ترسناكم ئنجام نداوە ل ژیــــان، چونك مۆزەخان لســــر الیكی روبار درووست كراوە و بئاسمان ســــپاردراوە، باشــــ ئی چــــۆن ناوی مۆزەخانك كرا ب (ئۆفیس). لوەمدا زگارەی، كو پارئاسانی ئوتی زۆر بل خزانی میدیتشــــی بوو ناوی كۆزۆم بیركرنوەیكی ھیچ (١٥١٩_١٥٧٤) بوو زیرەكان نبووە، تنیا دروســــتكردنی وەش بــــت دوای ئــــبن نووســــینگڤاساری سپارد، ك لسای (١٥٨٠)بوو، لۆشیانۆ مۆزەخان بڕوەبری دواتر وتووە، كككانی بۆ دەرنرتی ھۆیبچ پانرك كــــ دوای كۆزۆمی ھاتووە وای ل فرانســــوا كردووە، ك بشــــی ســــرەوە بگۆڕت ب مۆزە خان، ھر لســــرەتای ١٥٨١ نكۆلی لوە نكرد لبیرو ھــــزری خۆی، كــــ لژركاری چژی فرەنسی بت. خزانی میدیتشی ھتا ئو كاتی من ئاگاداربم ١٧٣٧ ئم توحف بھمــــوو جۆرە موزەخانیان ویش لند كرد. ئمكان دەورییھونپناو مانوەی نمری و مانوەی یادگارو مژووی سربســــتی خۆیانــــدا، لدوا دەستی خۆشیاندا ئوەیان كردە مرج ریانو ئامرازە ھون و گروپت ئدەببمنتوە. ھیچ فلۆرانســــا بۆشــــاری كسكیش بۆی نیی دەست كاری بكات. مۆزەخانــــش پرۆگرامی تری داھاتووی ھی بب وەستان، ئویش ركخستنی

بگونجــــت بمرجــــك گشــــتیاران كی مۆزەخانو ژمارەیرەی ئــــگوبدەیگرت. تازە كردنــــوەی باخانی ژرەوە، كوا ئرشیفكی گورەی شاری تبكر ــــت، كخۆ دەگرتوســــكانیا لوپیشــــاندان. كۆبوونوە ئۆفیســــكی پویست بودجیكی گورەتری بۆدابین بكرت بۆ شت ھونرییكان و بردەوامی كارمندە پسپۆڕییكان، ھیچ سیریش ل ینیــــا مۆزەخانت چونكــــ نییــــ

.یدەرگاكانی وا رۆژان یا، كئیتا ی كــــنــــو دانــــی ڤاســــاری ئــــدادرژدەبتوە لمۆزەخانی ئۆفیس تا كۆشــــكی (پیتی) درژیكی(٦٠٠) مترە دیوارەكانــــی بتابۆ و ونی پۆرترت رازاوەتــــوە، ك بجوانترین كۆمی جیھان دادەنرت ل سركوتن و دابزین و ســــوڕانوەدا، دوای بینی رووباری (ئارنۆ)خۆت لبــــردەم جیھانكی تری كڤال و كــــش و ھوایكــــی ھونری تر دەبینی، دروســــت كردنیشی لالین ڤاســــاری دەگرتوە بۆســــای ١٥٦٥ ز ئم بۆئــــوەی ل خزمتی كۆشــــكی شاھان بت، بم پش سد ساڵ كرا ب مۆزەخان، ســــای (١٩٧٥)ز شوە ی ئســــتای وەر گرت، كاردیناڵ لیوبولد رۆلكــــی (١٦١٧_١٦٧٥) میدسیزیشــــی گورەی لــــ دەومندكردنی بینیوە، وەدا بووە، كی ئوھ موو كات لھتابۆی ھونرمندانی ســــردەمی خۆی دەست بكوت جا چ ب بخشین بت یان ب كین، ل دواییدا كۆمیسۆنكی تایبت ب مۆزەخان پكھات، بۆئوەی بیاری ئوە بدات ونی كسی ھونرمندانی شــــوەكار وەربگرت یان نــــا، دەیان بخشی ل سرتاسری جیھانا. زۆر جار ئو ھونرمندان ونی خۆیان بزۆر شوە كشاوە، یا لونی ئلیزابیپ ل تیــــڤ بریتییگی نڤیجلیرین خابدیار خستنی كمتر بختوەری ك لو ئاونی ل تابۆك دیارە، ھرچندە كڤالكی ناســــك و كــــم ونی زۆر ھونرمندانی تر ھن ب تابۆو ونی كردووە بشــــداریان خۆیان پۆرتریتی زۆریان فرەنسین(كالو _ لویرن _ ڕیگو _ الرجیلیر _دیالكروا _ بوشــــاردون _ كویبل) ك دەربی جۆرەھا قوتابخانی ھونرین بب جیاواز، ب براوردكردنی بھــــرەو توانا ل مــــژووی ھونردا، ئــــوەی بۆت ڕگــــر لبــــردەم زیاتر سردانی گشتیاران ك بریتین ل كمی ئیشــــكگران، ك برنمایی و چاودری گشتیاران ترخان كراوە، بۆی تنیا ك كاتی دیاری كراو یا دوو كات لبۆی

.كردانس ت بكدا رێ دەدررۆژ

مۆزەخانی فلۆرانسا بناوبانگترین مۆزەخانی ھونریی ل جیھاندا

پشتگوێ خستنی خواست و وزەو ھزی گنج

ئحمد كاوانى چۆن نگرى

تایبت ب ھونرى بدرخانئحمـــد الو ھونرمنـــدى گۆرانى یكمجار بۆ كاوانى (چۆن نگریـــم)ى تۆماركرد و كاری نزیكان لـــم بنیازە

كلیپی بۆ بكات.لدوانكى لـــ لمبارەیوە

كاوانى ئحمـــد تایبتـــدا نگریم چـــۆن گۆرانى گوت: خۆم برھمـــى یكمیـــن ك ل ھۆنراوەى ســـركوت رەســـول و ئـــاوازى خۆم و ھونرمند زیرەك حمدەمین بۆ دەنگ ئندازیـــارى كارى كـــردووە و ھۆگـــر عزیزیش كاری دابشـــكردنى مۆسیقاى ش لكمرھكـــردووە و بستدیی كنارەى شارى ھولر ل یاریشـــب تۆماركراوە، ماوەیكـــى نزیكـــدا كلیپ بۆ ئستا بیارم نداوە ك ستافی ئو گرانیی بكم، بال�م تا

كلیپك ك بت.

كاوانى ئحمـــد تایبتـــدا نگریم چـــۆن گۆرانى گوت: خۆم برھمـــى یكمیـــن ك ل ھۆنراوەى ســـركوت رەســـول و ئـــاوازى خۆم و ھونرمند زیرەك حمدەمین بۆ دەنگ ئندازیـــارى كارى كـــردووە و ھۆگـــر عزیزیش كاری دابشـــكردنى مۆسیقاى ش لكمرھكـــردووە و بستدیی كنارەى شارى ھولر ل یاریشـــب تۆماركراوە، ئستا بیارم نداوە ك ستافی ماوەیكـــى نزیكـــدا كلیپ بۆ

دیمنك ل مۆزەخانی فلۆرانسا

راوژكاری مژوو: د. عبدول علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری رووناكبیریی: د. ھیمداد حوسن

راوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیاربشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر

ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،

باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦

مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی

مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

bedrxan@yahoo.com

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا:حســـن یاســـین، نـــازم دبند، كازم عومـــر دەباغ، ھمـــن جمیل،

ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعود ئیبراھیم.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

دنیام ئوانی قرار بدەســـتن لم ســـ شارەی خۆمان و ھو چاكوخراپكانیش ھر بدەســـت ئوان، زۆربیان ئگر پســـاپۆرتی ئوروپا-ییان لـــ گیرفان نب ئوە بشـــك زۆرانجار چوونت ئوروپا و رووخســـاری جوانی ئو وتانیان بینیوە ك خك و قراربدەستكانی ئوێ چند خمخۆری كولتور و شارســـتانیت و شـــت ببھا و

شون پیرۆزەكانی خۆیانن.ئگر بگڕینوە ســـر خوندنوەی مژوو و دیقتكی ئم ند ببدەین، چ (رلینب) كانیقامی شـــنتاندیكۆم نوحسرەتوە دەڕوانین خاپووربوونی ئم شارە جوانی ئستا ك بر ل (٦٠) ســـاڵ چۆن بئاگری شڕ ھموو جوانیكانی ســـوتاوە، بم ھر زوو ئگر ئاوڕكیش لم دەوروبرەی بموویان بر ھوە ھـــكاندا بدەینردەمی وبخـــۆت لئوەی تۆزقاك جیاوازییان لگڵ حقیقتی ئوەی ئم نوێ دەست ر لس بووبرانبوونی ھو ر لی بنشـــوبیناســـاز و دیزاینســـازەكانی ئم وت بنیاتیانناوەتوە و سر لنوێ جۆرك ل عشقی ئینتیمابوونیان ب نوەكانی كۆن و نوێ بخشـــیوەتوە و ھر (تۆرســـت)كیش ك ئم نی خۆی دەوەستشـــو ل دەبین كجودایانل ندوو دیمو بۆ ســـاتوەختك ســـردا دەنون و ستایشی رۆی ئم قراربدەستانی ئوێ دەكات، ب پچوانی ئم جوانیانی ك لووە دەبینرێ قراربدەســـتكانی ئم ســـ شـــارەی خۆمان ئم ھموو جوانیانـــی ك لم وتانیان بینیوە و رەنگ ئوانیش ب عشقوە توانینیان بۆیان ھبووبت، بم ك دەگڕنوە ئم ســـ شارە محا بتوانن بیر لم بیرۆكی بكنوە، باوەڕیش ناكم راوژكارە بیناسازەكان ئم رۆیان بۆ جھداربتـــوە جا یان ئوەتا ب گویان ناكن یان خۆیان لگڵ ئم قراربدەســـتان تووشی سر یشـــ ناكن ك ل ھردووجاردا خۆیان و خكی شار لی زەرەرمند دەبن و لدوایشـــدا ھموو ئاســـوارە درینكان م ســـی ئكی نووەیكی تردا ننزەم وە و لردەبنكوشارە ب ئاستم دەتوانن ونی رابردووی شارەكی خۆیان ل مشـــك و شـــعوریان ون بگرن، وەك ئستاك ك كوڕە

.ی من نایزانكبچكۆالن ـــر چۆن بـــووە...؟ كولی ھی (١٩١٨) دەرگای قـــســـا ی ١٩٧٩ لســـا ك ی(بابلی)ی م دیزاینر ئـــتی ھدیوینووسینگی بیناسازی (ئیحسان شرزاد) كشرا و سای ١٩٨٠ تواو كرا، بـــم وەكو ئوەی (برلین) نبوو بب ئوەی م منائ بر نتا ھ واســـرابال ھگی لككۆن نوسرنجك بدات ئم ونی ك دەرگای قی ھولر جاران

بم شوەی بووە.ئم ھموو عیبرەت نبۆت عیبرەت بۆ قراربدەســـتكانی ئم س شارە، ئوەتا ل (ھولر) ئم شارەی ك كۆنترین شـــاری سر رووی زەمین، بم زیندویتی مابتوە و ژیان تیایدا بردەوام بووب و مرۆڤكانیش شـــانازی پوە بكن ل پ ســـتكی جر رۆژەی الیگیانی و ھـــ تـــوتوونكشـــونوارییكان و رۆحیتی بوونی شارتی لدەكنوە و بب ئوەی ئم پوەرە زانســـتیان بیناسازییی بسرەوە بھنوە و روخســـاری كۆنی ئاسوارە كۆنكی بپارزن و لمیانی (٢٤) ســـعاتی تواو (بلدۆزەر و شۆڤكان) ورانی دەكن و لســـر نخشـــی ھبوونی ئم شارە دەیسنوە ب بیانووی ئوەی باخانی مۆدرن ك ھر ھمووشـــیان

.دواوە نیتر ھیچی تری بز (خسیش) رژەوەندیبلچند رۆژك بر ل ئمۆ (دەخان)یان كردە نیشانی ئم فروتوناكردنی باری گوزەرانی كۆمرباری تكارەیان و سخزانكـــی ئم شـــارە و ئاگاداركردنوەیان ب خای كردنی ئم بازاڕە، دیارە ئمش نارەزاییكی دژواری لدەكوتوە (خاندە) یووشـــ ی دیكك، دوو ســـادوای ی و رەنگ

بتواوی سر بنتوە.ئینجا گڕەككانی (تعجیل) و (ســـعدوناوە) و (خانقا) و بازاڕی قیســـری ك ئســـتاك ببریان كردوون ل ھموو خزمتگوزارییكـــی مرۆیی بۆ ئوەی ئم خك ناچار بكن ش بنگانشق كۆن موو بیناســـازییم ھن و ئی بھج

دەردی ئوانی دیك برن. وەیم شـــك بم نوەدام، بـــبوونـــڵ نوگـــمـــن لخاپوركـــراوەی ك دەبینرێ، بۆی زەرووریی چاو ل وتان بكیـــن، ك نموونی (ئمانیـــا)ش دەھنموە با چاو لم سیســـتم جوانی نۆژەنكردنوە بكین، با بر ل ھموو شـــونك ھر گڕەكـــ یـــان شـــونوارێ دەكوت بر ماســـترپالن و نوكردنوە دەب لســـر دیزاین كۆنكی بی بیناسازی كرنانكی مۆدوەیش م بت، بخۆی بھیچ شوەیك شـــوە روخسارەكی نگۆڕێ با لسرووی ھمووشیانوە (دەرگای كۆنی ق) ك كاتی خۆی ب دەستی ئنقســـت بوو ب دەرگایكی (بابلی) دروســـت بكینوە و نرووخساری كۆنی خۆی بم (فجن) ی شـــاریكوەكو قو نوەی نوی ئســـتا و داھاتوو ل مژوو و شارستانیت و

كولتوری شار و میللتكیان نامۆ نبن.

تا زووە دەرگای (قی ھولر) بگڕننوە شونی خۆی!

ماپڕی بدرخان ل ئینترنت www.bedirxan.net بخونرەوە

نازم دبند

( www.bedirxan.net ) تپه ڕی به درخان نده رباره ی چۆنیه تی ئه نجام دانی ماتایبتی ماپڕی ئـــوەی دوای ــاپ و بــوكــردنــوەی دەزگـــای چبدرخان كرایوە، ك ئو ماپڕە رۆشنبیریی ــدی ــاوەن ن ــن ــالی لكوردی-ئمانی ل شاری (مانھایم) كارو ب تتایب ك ئنجامدراوە،

و بدرخان دەزگــای چاالكییكانی لالین ك بدرخان، ھفتنامی ھونرمندی دەست رەنگین (فرھاد (Digital Design) باپیر) و دەزگایبۆ ــری ــون ھ و تكنیكی ـــاری ك

دەكرت.

ل پیوەندییكی تلفۆنیدا، فرھاد ئم سرەكی ركخری ك باپیر بدروستكردنی سبارەت ،كارەیئه مه کــاری وتــی: ماپڕە ــم ئده زگایه کی ئه مانییه له بواری دیزاین ئه زموونکی خاوه نی ئه نته رنت و

به کۆمه ک به رده وامه نه باوه ی ــزان لـــه م بــــواره کــارده کــات ــ پکردنمان په یوه ندی له سه ره تای له کاره که سه مینه وه و له به ر ئه وه ی شاره زای بواری زمان و فۆنتی کوردی نه بوون، بۆیه توانیمان به ته نسیق

کوردی وفۆنتی زمان کاری کردنی له ڕگای ھاوکاری منه وه و دنیایان بکه م و گربه ستی له ئه ستۆگرتنی Digital) په ڕه که له گه ڵ ده زگایمـاDesign) ئیمزا بکه ین، شایانی وتنه ماپه ڕی یاسایی و دارایی ئه رکی

به درخان نت ل ئه ستۆی ناوه ندی له ئه مانی – کــوردی ڕۆشنبیری

.مانھایمدایو بدرخان دەزگــای ل پیرۆزبایی بدرخان ھفتنامی خونرانی

دەكین.