Bageti Dhe Bujqesia

8/11/2019 Bageti Dhe Bujqesia

1/29


2/29

N F

B ()


3/29

N F

BAGTI DHE BUJQSIA

poem

Kolona: Letrsia e Rilindjes Kombtare

Design & Layout: ORBIS, Prizren

Ky libr sht i ormatit eBook.

Botimet Filozofia Urbane

ISBN: 978-9951-641-03-6

Prishtin, 2013

www.filozofiaurbane.com
https://www.facebook.com/orbis.ctchttp://www.filozofiaurbane.com/http://www.filozofiaurbane.com/https://www.facebook.com/orbis.ctc


4/29

BAGTI DHE BUJQSIA

3

N emrit t nderur e t dashur

zotit Anastas Avramidhit

mirbrsit t kombit e kryes s Shoqris

Drit n Bukuresht, q prpiqet pr t

ndrituar mmdhen tn me shkronja e me

dituri.

Brsi Naim H. Frashri,

m 25 t Majit 1886.


5/29

N F

4


6/29

BAGTI DHE BUJQSIA

5

O malet e Shqipris e ju o lisat e gjat!

Fushat e gjra me lule, qu kam ndr mnt dit e nat!

Ju bregore bukuroshe e ju lumenjt e kulluar!

uka, kodra, brinja, grxhe dhe pylle t gjelbruar!

Do t kndonj bagtin q mbani ju e ushqeni,

O vendthit e bekuar, ju mndjen ma dreni.

Blegrin dy a tri her edhe ikn e merr dhen,

Edhe n i preshin udhn njzet a tridhjet vet,

E ta trmbin, ay skthehet, po shkon n mes si shigjet,

Ashtu dhe zemra ime m le ktu tek jam mua,

Vjen me vrap e me dshir aty nr viset e tua.

Tek buron ujt e oht edhe ryn veriu n ver,

Tek mbin lulja me gas shum dhe me bukuri e mer,

Ku i ryn bariu xhuras, tek kullosin bagtija,Ku mrzen cjapi me zile, atje i kam ment e mija.

Atje lint diell i qeshur edhe hna e gzuar,

Fat i bardh e mirsija n at vnt jan mbluar;

Natatjesht tjatr nat edhe dita tjatr dit,

N pyjet e gjelbruar, atje rrin perndit.

Mendje! merr ushat e malet, jasht, jasht nga qyteti,Nga brengat, nga thashethemet, nga rrmuja, nga rrmeti.


7/29

N F

6

Tek kndon thllza me gas edhe zogu me dshir,

E qyqja duke qeshur, bilbili me mblsir,

Tek hapet trndafili, atje ma ka nda t jem,Bashk me shpest edhe un tia thrres kngs e tia them;

T shoh kedhrit e shqerrat, desht, cjept, dhnt, dhit,

Qiellin e sbukuruar, dhen me lule me drit.

Vash bukuroshe bariut! q vjen me llr prveshur,

Me zemr t dryer e me buzz t qeshur,

Me dy shqerza ndr duar, t bukura si dhe vet,N sythit tnt e shoh gaz, q se kam gjetur nd jet.

Dashi sysk e me kmbor, qe ke manar, po t vjen pas,

Dhe qeni me bes i larm t ndjek me dshir e me gas.

Dash Perndin, pa m thua, a mos na pe bagtin?

Pash atje pas m t gdhir,... ja atje prtej tek vin!

O! sa bukuri ka tua!

Sa gas bije bagtija!

Vin posi mblet e plot! I beko Perndija!

Npr shesh e nr bregore jan prhapur shqerrat,

E kecrit npr rripat dhe n gjethet e n errat;

Sa me vrap e me gas bredhin edhe lozin shok me shok,

Aty prhapen me nxit aty mblidhen prap tok,

Edhe prap tu-tu prhapen duke bredhur,

Duke ikur me vrap shum, duke lojtur, duke hedhur.

Nxitojn e slodhen kurr edhe, kur i merr urija,

Secili utet n tu, sulet ne mm e tija,

Posa gjen mmn e dashur edhe me vrap i hyn n gji,Rri m gjunj dhe z sisn e qumshtin e mbl pi;


8/29

BAGTI DHE BUJQSIA

7

Pa e ma me mall shum, ndo dhi qo a ndo dele,

Bir e vetm e merr n gji me gas e me prkdhele.

Sa t miraz ke dhn, Zot i math e i vrtet!E nom t bekuar vure pr do gj qsht n jet!

Sa m plqen blegrima, zri mbl i bagtis,

Qngji edhe keci bukur, q rri m gjunj e pi sis!

Prhapur bagtija npr sheshe, npr brinja,

Nr lajthi e npr dushnja, ndr murriza, n dllinja;

Bijen zilet e kmbort e yelli e xhuraja,Dheu bleron e gjelbrojn usha, male, brigje, maja,

Edhe gjith gj e gjall ndjen n zemr nj dshir,

Nj gas tmbl e t shum, o! sa bukur e sa mir!

Peln e ndjek mzi bukur, lops i vete vii pas,

Dellndyshja puntore bn olen me t math gas,

Ogii ikn prpara, i bije tus n ball,

Me zemr t elur shum vete si trimi me pall,

Zoqt zn kng e valle dhe po krcejn e kndojn,

E npr dega me lule si ngjllit fluturojn,

Larashi ngrihet prpjet, thua qi shpie Perndis

Nj lvdat t bekuar pr gzimt t gjithsis,

Qielli sa sht i kthiellt e sa sht sbukuruar!

E dielli sa ndrin bukur mbi lulet t lulzuar!

Gjith kto lule jan, q u ngjall menjher?

Ngaha qielli ke xbritur? Ver, o e bukura ver!

do lulez ka me vehte nj emr e nj ytyr,

Nj bukuri, nj mirsi, nj shtat, njer e nj ngjyr,Si dhe do dru e do pem, edhe do bar e do flet;


9/29

N F

8

Sa sht e bukur aq e dheut! St z syri gj t met

Gjith kjo bukuri vall nga dheu t ket mbleruar,

A me t matht t ti Zoti pej parajse ka drguar?Ve nj njeri shoh pa pun dhe t mjer e t brengosur,

T kputur, t mjeruar, t grisur e t rreckosur;

Lipn i gjori pa shpres, se atje e pru prtimi,

Si ka mbetur gas n zemr, se si la vnt idhrimi.

Esht njeri, si dhe neve, po epini, o t pasur,

E mos e lini t urt dhe t mjer e buzplasur,Se prtimn e zi, qe pruri t gjorn m kt dit,

Nuk e dim vet e zgjodhi, apo ia dhan Perndit.

Edhe pr nj miz, kur heq, i vjen keq njeriut t mir,

Zmra sthuhet zmr me mos pasur mshir.

Ah! edh atje tej mbi udh i duket i shkreti varri,

Rrethuar me lule me bar, nj t gjori udhtari,

Q ka vdekur i ri shum e ka rar lark shtpis,

Mrguar nga mm e motr dhe pej gjith njerzis

Nj zok i helmuar mi varrt i rri si mmz dhe qan,

Ndar nga t gjith shokt edhe zi pr t mjer mban.

Tomor! o mal i bekuar, ron i lart, q rrij Zoti,

Pas es vjetr q kishin shqiptart qmoti,

Dhe ti Mali-Plak i lart, q me syt e tu ke par

Lura t mdha shum e pun q kan ngjar.

O malet e Shqipris, q mbani kryet prpjet,

Tmerr e rik prhapni, prpini qiejt e ret!

T patundur prjet jeni, pa, kur oshtini,Udhtarit n zemr rik t madhe i vini;


10/29

BAGTI DHE BUJQSIA

9

Keni shkmbnj, grxhe, lisa, lumnj dhe dbor nd gji,

Prsipr lulez e gjethe dhe brnda ergjnt e flori,

E ju usha bukuroshe edhe t majme pllore,Ju sheshet e lulzuar, ju bregore gjelbrore,

Qu ali Zoti t mira, u mba me shum pekule,

U dha bar e gjeth e veri, zoq e flutura e lule,

Zemrn e varr time aty ndr ju e kam mbluar,

Tek buron nga gjithi juaj uji oht e i kulluar;

Jam lark jush i dshruar edhe se duronj dot mall,Po se di si dua un do tu shoh nj her vall?

T pasksha vrapn e veriut, t kisha krah pllumbi,

Nxitimn e lumit me val, qikn me vrtik si plumbi,

E t vija n gjit tuaj, nj uj t oht t pinja,

Edhe npr ato hije nj cop her t rrinja,

Syt e ballit ti xbavitnja, zmrn ta drenja,

Gaz, q pa njher, prap aty ndr ju ta gjenja.

Opopo! Kshu pse m vini prpara syve pa pushim,

O ditt e djalris, o moj kohz e t rit tim?

O flutura krahshkruar, q fluturon npr er,

As merr dhe zmrn time me vehtez dhe ma shpjer

Nr malet t Shqipris, tek kullosn bagtija,

Tek i ryn bariu xhuras, tek m rrin mnt e mija,

Ku shkon me zile t madhe ogii prmes lajthis,

Pa zjen e oshtin mali ngaha zri bagtis;

Marrn vrapn e nxitojn, derdhen n gjoll pr krip,

Dhnt ndr sheshe ndr brigje, dhit n shkmb e n rrip.Bariu plak krabn n dor edhe urdhron t rinjt,


11/29

N F

10

E ata gjith punojn, ngritur m bres prqinjt;

Ca bjn vathn e shtrungn, ca ngrehin tndn e stan,

Kush sjell gjeth e karthj e shkarpa, sicilido ndih m njan;Kush prvjel, kush qeth shelekn, kush mjel dhit, kush mjel dhnt,

Njri merr ushqen klyshn, jatri prgzon qnt.

Stopani, bri zi sterr, shikon bulmetn e bekuar,

Tunt, bn gjalp, djath, gjiz edhe punon pa prtuar;

Udhtar e gjahtor, qu bije udha ndr male,

U ep mish, qumsht, kos, dhall, ajk, djath, bukvale...Keci mbetur pa mm dhe i varr e i shkret

Mnt mmn, q ka mbetur pa bir e pa gas n jet.

Dgjohet nga mezi pyllit krism e spats sdruvarit,

E sharrs q bn lnd, edhe yelli shterparit.

Shterpari si qaset stanit, po nr pyje bije ngrihet,

Npr maja, nr bregore, rri, kndon a gdhnt, a shtrihet;

Si trembet syri kurr, vetm ajy dit e nat,

Nga ujku e nga kusari ska rik, as nga lisi gjat,

As nga shkmbnjt e nga pylli, as gogolt se han,

Armt ka shok e vlla, mm e motr xhuran;

Miqt e ti shqerat jan, kecrit, dhit, dhnt,

Cjept, zilet, kmbort, desht e m tepr qnt,

Q sflen, po rrin e ruajn bagtin dhe barin,

Kur e shohin, tundin bishtin dhe me gas t math i vin;

Se han njerin e mir edhe mikun e udhtar,

Se i njohn; po t likn, egrsirn, kusar.

Vjen nata, e l n terrt, del hna, i prhap dritn,Vjen mngjesi, sbardhllehet, lint dielli, i bije ditn.


12/29

BAGTI DHE BUJQSIA

11

Yjt, hna, dielli, shnja, lindin e prap perndojn,

Gjith lvrijn nr qiej, prpara syvet i shkojn.

Mblidhen ret e hapsira bnet e zez sterr,Vettimat e gjmimet nisin e shiu z t bjer;

Bariu v gunn n kok, zeshkn me hert t par,

Ndes shkarpat sakaqher, e lisn yl, dhe bn zjarr;

Fishllen e thrret qent sicilin me emr vean,

Pa, kur derdhet Baliku, ujkun e z edhe prlan,

Se bisha, q bije dmn, errsir e mjergull krkon,Papo bariu shum ahere v re dhe mba vesh e dgjon,

Dhe sokllin me z t madh, tunden malet e shkmbenjt,

Gumzhitin pyjet e veshur e oshtijn prrenjt!

Esht e leht dhi e stanit, q kullot gjethen e malit,

Dhe bije fle maj shkmbit e pi ujthit e zallit;

Dhi e shtpis sht e ploksht, fle n vath e nn streh

E pi ujt e rrkes edhe shtrihet n pleh;

Esht e butz edhe qet dhe e urt si manare,

Nuk sht si malsorja, andaj i thon bravare.

N pshat, posa sbardhllehet, sheh nj plakz t gjor,

Ngrihet, hap dern ngadale, e del me kusi n dor,

Rri n derzt t shtrungs, dhe djali duke dremitur

I nget bagtin e delen, i mjel plakz e drobitur.

Plaku l shkopn mnjan e bn gardhin a z shtekn,

Bariu v tun prpara, vasha prkdhel shelekn,

Nusja pshi e ndreq shtpin edhe bn bukn e gjelln,

I shoqi sheh kan, lopn, vin, demn, kaln, peln,Mushkn, q sht e harbuar edhe bashk me gomar


13/29

N F

12

Rrahn t hedhin mur, t han bimn a bar.

Nj grua vete n krua, e jatra z t tuntnj,

Nj sheh pulat, miskat, rosat, dhe tjatra bn t muntnj.Na hyjn shum n pun kasht dhe bagtija,

Na i dha n kt jet shok e ndihms Perndija.

T mos ishte gj e gjall, njeriu srronte dot n jet,

Do t vdiste nga uria, do tish lakuriq e shkret;

Gj e gjall na vesh, na mbath dhe na ushqen e na xbavit,

Kur shtohet e vete mbar; jetn tn e prsrit.Edhe dheu, q na ep drith, sido ta kemi punuar,

Nuk pjell mir si duam, po se patm plehruar.

O shokt e njeriut, Zoti u shto e u beko!

Dhe shpirti im mik prjet, sindkur ka qn u qo.

Kasht, edhe bagtin, q u ka kaq nevoj,

Njeriu duhet ti shoh, ti ket kujdes, ti doj.

T mos ti mundojm kurr, po si mij ti kemi,

Esht mkat edhe fal t lig pr to t themi.

Dellndyshe bukuroshe, q thua mijra fal,

Dhe t knda vahn e lumn, q vjen me vrap e me val,

A mos vjen nga Shqipria? Eni vjen pej amrie

Me kto milra fal e me gluh perndie?

Apo vjen nga Labria, pra m duke kaq trime,

Edhe falt q thua m gzojn zmrn time,

Qsht thier, br posi nj pasqir,

Duke kputur nga cmagu, q se kan vartur mir,

Apo vjen nga ushe Kors, nga vndi mir e i gjer,Pej zembrs Shqipris, q del gjith bot e ndjer?


14/29

BAGTI DHE BUJQSIA

13

A m vjen pej Malsie, pej Skrapari, pej Dobreje,

Nga Vijosa, nga Devolli, pej Vlor e pej Myzeqeje?

T munjam t fluturonja e t kishnjam krah si ti,Me gas t math do ti vinjam Shqipris brnda n gji!

Pr me marr drejt Shkumbin edh Elbasan e Tirann,

E me ardh ke ti, o Shkodr, t sho Drinin e Bujann,

Kostur, Prlep, Fllrin, Dibr, Ipek e Jakovn,

Mat e Ysqyp e Prshtin dhe Mirdit e Tetovn;

Krojn e Sknderbegut, qi ka pas dhan ner Shqypnis,Tue bam me trimni lu, e me munt mren e Tyrqis.

Durres, o qytet i bukur, q je krthiz e mmdheut!

Edhe ti Leshi me emr, q ke eshtrat e Sknderbeut!

Burrat tuaj aq trima do ta len vall Ylqin

Edhe gjith shqiptart ta mbanj armiku yn?

Nuk m ngjan e se besonj, kam te zoti shum shpres,

Shqipria ktej-tutje kshu po nuk do t mbes.

Dua t dal maj malit, t shoh gjith Arbrin,

Vllezrit shqiptar, q ven n pun e vin,

Burrat trima me bes dhe shpirtmir e puntor,

Dhe ushat gjith lule e malet me dbor.

O ushazt pllore, q mushqeni Shqiprin,

Do t kndoj bukurin tuaj edhe bujqsin.

Ti perndi e ligjris, q rri n malt t Tomorit,

Unju posht e m ndih pak, o motra ime t gjorit!

M ke leshrat t florinjta e t ergjndt krahror,

Ball e gush e aqe llr dhe kmb e duar dbor;Sikundr do malsort dhe pyjet e bagtin,


15/29

N F

14

Duaj edhe usharakt dhe arat e bujqsin,

Edhe ti, o mmz e dheut, qi ale dheut aq urat,

Sa pjell mijra t mira e kurr smbetet that,I dhe lule bar e gjethe, bim e drith e pem e drur,

Mlodhe gjith bukurit edhe kanisk ia ke prur.

T keqen, o symshqer, shikom nj her n syt!

Si lulet e si bilbili edhe un jam djali yt

Gjith kto ar lulesh e kt t bukur er,

Kt mblerim, kto gjyr vall nga venti kesh nxjerr!O sa e madhe bukuri! As m thua ku e more!

O bukuroshe, tu bsha, ngaha gjiri yt e nxore?

Apo me dort t bukur e more nga gjiri Zotit,

Nga qielli, nga parajsa, nga prehr e plot i motit?

Kudo shkel kmbza jote, gzohet vendi e mbleron,

Tekdo heth sythit e qeshur, bukuri atje lulzon!

Ti zbukuron aqen e dheut, ti do e ushqen njerin,

M t gjall, dhe pas vdekjes e pret duke hapur gjin!

Vjen dimri, ti than lulet, ti me nj rym i ngjall prap,

Napn qu heth prsipr, ua heq me ver e me vap.

Bujkun e xgjuan me nat edhe v prpara qet,

Niset pa zbardhllyer pr punzt t vrtet;

Mer pluarin e parmndn, zgjedhn, tevlikn, hosten,

Kashn, arn, shokn, bukn, trajstn, lakror, qen...

Shrbtori mms s dheut, qe ka zmrn plot shpres,

Del kur hapet trndafili dhe bari sht gjith ves;

I alet Zotit tvrtet dhe zihet nga pun e mbar,Zmrzn e ka t bardh dhe t qruar e t lar.


16/29

BAGTI DHE BUJQSIA

15

Pa lodhur e pa kputur, pa djers e pa mundime,

Njeriu i gjor n jet nuk gjen dot as thrrime,

Si t punosh dit e nat e t bsh duhen gjith,Ahere krko nga Zoti t tap bukz e drith.

Njeri, puno, mos psho kurr dhe lark nga makutrija,

Zmrn kije t gjer, mos ki keq, pa tep Perndija.

Puna ka duk e urat, Zoti math e ka bekuar,

Njerin mi aqet t dheut e drgoi pr t punuar.

Ver o e bukura ver, q na vjen nga i madhi ZotMe mirsi, me bukuri, me gas t math, me duar plot,

Sindkur el trndafil, e i al bilbilit zn,

Ashtu na bije nga qielli nj gas n zmrt tn.

Zoti e i vrtet pr t ushqyer njerin,

Pr t zbukuruar dhen, pr t shtuar mirsin,

I dha zjarr e flak diellit, i ali dhe shin res,

Bri dimrin e vern dhe zemrs san i dha shpres.

Pr t arritur rrushn ka punuar Perndija,

Qielli, dheu, dielli, shiu, njeriu, tr gjithsija!

Ssht udi pse na dren ver e bukur zemrn tn;

ka punuar Perndija edhe njeriu, sa e bn!

Ju shok, kur pini vern, mos dehi, mos zmrohi,

Mos u zihni, mos u shani, mos lvdohi, mos qrtohi,

Se prmoni Perndin, qi ka alur hardhis rrush,

Edhe krkon dashurin e ndodhet pshetazi ndaj jush;

Po gzohi, prehi, qeshni, duhi, xbaviti, dreni,

Flisni fal t plqyer, loni, kndoni, krceni,Bjeni zmrn t gjer edhe shtoni dashurin,


17/29


18/29

BAGTI DHE BUJQSIA

17

Dhe puntort e mir mat mndyr punojn,

Edhe gjith njerzija me mundimt tatyre shkojn;

Njri mih, jatri lron, njri mbjell, jatri prashit,Kush tharr, kush korr, kush mbledh duaj, kush shin, kush sharton, kush krasit,

Nj bn pluar e spatn, nj parmendn, nj shtpin,

Nj pret e qep, nj merr e ep, nj mbath, nj shikon mullin,

do njeri nj ar pune bn n mest t shoqris,

Kjo sht udh e Perndis, ky nom i gjithsis.

Edh ajo miza prdhese, i duhet pr t ngrn,Esht rrahur e prpjekur e me kohz e ka vn.

Ka nj pun t punonj si do gj qsht n jet,

Kshu e ka thn me koh Zoti math e i vrtet.

Bujku mundohet n ver, po n dimr rri e prhet,

Sheh shtpizn m kamje, edhe zmra i bhet,

Grat t gjitha punojn navlmnt e n t tjera,

Edhe jasht ryn e bije, por kur na trokllin dera:

Esht njudhtar i gjor, q ka mbetur n dbor,

I kan ngrir t mjerit vesh e goj, e kmb e dor;

Ngrihet i zoti shtpis edhe t huajthin e merr,

E v n kryet t vatrs me njerzi, me t math nder,

Posa e shohn q vjen, i ngrihen gjith mija,

Se t huajn m der na e drgon Perndia,

Pa i bjn zjarr e ngrohet edhe mbajn me t mir,

I sjellin shtres t fler edhe t ngrn e t pir.

Kshtu t huajt e miqt njeriu qsht i uruar

I pret me krahror hapur e i prcjell t gzuar.N ver q elen lulet, qielli ndrin si pasqyr,


19/29

N F

18

Sbukurohet aqe dheut e merr mijra ytyr;

Pa ngjallen m do lule, m do bar e m do flet

Gjra t gjalla me mij, rroitin nga dheu si mblet.Shpest e mizat kndojn e kuajt hingllijn,

Lulet e bukura mer si ar e si flori ndrijn,

Bujku nget pndn e lron, mbjell a bn gati ugar,

Kalorsi i shkon njat dhe i thot - puna mbar

Papo merr ann e lumit me zmr t gzuar,

Kndon, fishllen e vete ngadal, duke mejtuar;V re lumn e kulluar, q ikn me ligjrime,

E ndr ment t ti i bije ca tmbla shum mejtime.

Vashazt bukuroshe, posi shqerrat manare,

Si kaprollet e malit, si thllzat mitare,

Ven t lajn n lum gjith tok duke knduar,

Me gas n sy e n buz e me lulez nr duar;

Prveshin llrt e bardha dhe t majme t perndijta,

Pulpazt bukuroshe e kmbzt e krthijta.

Dellndyshja q fluturon e ndehet prmi lum,

U arohet si mike e u thot fal shum,

Dhe mshqer e prkdhelur vjen n lum t pij uj,

A t prhet n hije, a t bnj gj rrmuj.

Bari, bima vatur m bres e bujku shum i gzuar,

Si bariu kur merr krthin edhe prkdhel ndr duar.

Bilbili ia thot bukur, lumi vete gjith val,

Ep ern e Perndis trndafili pal-pal.

Ve nj vashz e mjer qan t motrn, qe ka ln,O! sht mbuluar n dhe vashza ytyrhn!


20/29

BAGTI DHE BUJQSIA

19

Mma dhe motra mbetur n zi e n vaj t shum,

Dhe shqerra manarez e saj, e przieshmez e pr lum!

T kput shpirtin plaka, kur z dhe nmron e qan,Ah, i ziu njeri n jet sa heq e sa duron e mban!

Vashn vrtet e mbuluan, po shpirti saj n qiej shkoi,

Hapi krahthit e leht, n hapsirat fluturoi;

Bukuri e saj u przje me bukurizt t prillit,

Me falzt t bilbilit, me ert t trndafilit,

Gjsendi shumbet kurr e gj svdes me t vrtet,Mase ndryshohen pak, po jan n kt jet;

As shtohet, as paksohet, as prishet gjithsija,

Vdesn e ngjallen prap si gjith edhe njerzija.

Ktu jan gjith jan e gjith gj munt t jet,

Engjllit, Perndit dhe ajy Zoti vrtet!

Se nj trup e nj shpirt sht gjithsia, q ska an,

T gjall edhe t vdekur gjith brnda n t jan.

Perndija njerin e par e mori prej dore vet,

E zbriti mi aqet e dheut, qish me lulez e flet,

M t drejtn t themi, mbi aqet t dheut e ngriti,

E bri t zotthin e dheut edhe kshtu e porsiti:

Nga kjo balt t kam br, rri ktu, m pa urat,

Mos u loth e mos psho kurr, po prpiqu dit e nat,

Sheh si punon gjithsija? Ashtu t punosh edhe ti,

T mos rrish kurr pa pun e t vsh duart n gji.

Mos u bj i lik e i keq, i paudh e i pabes,

I rrem, i ndyr, i dmshim, i rnduar e pa shpres,Mrgohu nga t kqijat, pej do ar ligsije,


21/29

N F

20

Pej nakari, pej lakmimi, pej vjedhjeje, pej marrzije,

Mos vra, mos merr tek ske vn, edhe ki nom dashurin,

Bes e e ki urtsin, t drejtn, mirsin.N bsh mir, liksht sgjen kurr, po, n bsh liksht, mos prit mir,

Ki dshir pr t mir dhe n zemr mshir,

Ji i but, i urt, i vyer e mos u bj kurr makut,

I egr e i mrzitur dhi mahnitur si madut,

Mos ju aro dhelpris, po s drejts iu nis pas;

N dgjosh falt e mija, do t jesh gjithnj n gas.Nga gjith pat gjithsia, t kam dhn dhe ty pjes,

N u bsh si them, i mir, emri math do t t mbes.

T kam dhn mnt t msosh, t vrtetn me t ta shoh,

Dhe zmr e vetdij, t mir e t drejtn ta njoh,

Do t t l dhe nevojn, udhn t t tregonj,

T t ndihnj m do pun, t t psonj e t t zgjonj.

Gjith t mirat q jan, ktu n dhet i kam mbuluar,

Po gjsendi n shesh snxjerr dot pa dirsur e pa munduar;

I gjen t gjitha me koh, po rrmo thell e m thell,

Cdo gj q t duhet, krkoje, barku i ti do ta pjell.

Sa gjrraz t vlera do t gjesh ti ktu brenda,

Edhe prsipr soje, e sa do t ti ket nda!

Me uqit q t kam dhn, them q t vinj nj dit

T marr udhn e s mirs e t gjesh t madhe drit,

T marr vesh dalengadal sa punra q kam br,

Diell, hn, yj, dhe, qiej e gjithsin t tr!

Po q u bre i urt, mua m ke ar teje,Ndryshe, qosh i mallkuar edhe mrguar prej meje!


22/29

BAGTI DHE BUJQSIA

21

T parit tn perndia kto fal vetm i tha,

I ali gjith t mirat, i dha uratn dhe e la.

Det i pani mirsis, qemrin tnd se z dot ngoje,Qysh e ngrehe gjithsin pa ln ar nevoje!

Fali njeriut urtsin, mirsin, njerzin,

Butsin, miqsin, dashuri, vllazrin;

Epu sheshevet lul e bar dhe pyjevet gjeth e flet,

Res shi, aravet bim e mos ler gj t met,

Fali er trndelins, manushaqes, trndafilit,Kalliut buk, mizs pjes, zogut ngrnie, z bilbilit,

E drurvet epu pem dhe urat bagtis,

Drgo dhmbj e kujdes pr to n zmrt t njerzis;

Epi pjergulls e vshtit rrush dhe vozs ali ver,

Mos e ler pa t kurr, kurr that mos e ler;

Fali diellit flak e zjarr dhe hns e yjet drit,

Edhe detit uj e krip, gjithsis jet e dit.

Yjt le t vin rrotull dhe njerzit t punojn,

T drejn e t gzohen dhe si vllezr t shkojn.

Tregomu dhe shqiptaret udhn e puns s mbar,

Bashkomi, bmi vllezr edhe fesht shqiptar,

Falmi, almi Shqipris ditn e bardh e liris,

Udhn e vllazris, vahn e gjith mirsis.

Nxirr t vrtetn n shesht, pasktaj t mbretronj,

Errsira t prndahet, gnjeshtra t pushonj.


23/29

N F

22


24/29

BAGTI DHE BUJQSIA

23

S

Naim Frashri lindi m 25 maj 1846 n Frashr t Prmetit dhe

vdiq m 20 tetor 1900 n lagjen Erenqoj t Stambollit, ku edheu varros. Rridhte nga dega e Dakollarve ose e Dulellarve e Familjes

Frashri. Eshtrat e tij jan sjell n Shqipri. Ishte poeti m i madh

i rilindjes kombtare shqiptare, atdhetar, mendimtar dhe veprimtar i

shquar i arsimit e i kulturs shqiptare.

Jeta

N vendlindje bri msimet fillore dhe nisi t msonte persishten

pran teqes bektashiane. M 1865 amilja u shprngul n Janin, ku

bashk me vllan m t vogl Samiun, mbaroi gjimnazin grek Zo-

simea (1869).

Me von punoi pak muaj n Stamboll, si npuns i vogl n zyrn e

shtypit (1870), po iu shaq tuberkulozi dhe u kthye n vendlindje pr

klim t mir. N fillim ishte npuns t dhjetash n Berat e m pas

i dogans n Sarand (1872-1877). N kt periudh Naim Frashri

bri prova t vjershrimit shqip, nn ndikimin e bejtexhinjve e u dha

pas vjershrimit persisht, me sukses, duke botuar m von edhe nj

prmbledhje lirikash Tejhyjylat (ndrrimet, 1885). Nn ndikimin engjarjeve historike, sidomos t Lidhjes Shqiptare t Prizrenit, njri nga


25/29

N F

24

udhheqsit e s cils ishte Abdyli, vllai i tij m i madh, dhe t ve-

primtaris kulturore patriotike t Shoqris s Stambollit, n krye t

s cils ishte Samiu, Naim Frashri braktisi vjershrimin persisht dheiu kushtua letrsis shqiptare. Poema e tij e par e re ishte Shqipria

(1880, botuar m 1897), q entuziazmoi patriott shqiptar. N Stam-

boll Naim Frashri ka qen ndr botuesit kryesor t revists Drita,

m pas Dituria (1884-1885), ku u botuan shum vjersha t tij, proza

e vargje pr shkollat e para shqipe q do t hapeshin, disa shqiprime

t shkrimtarit. Ai shrbente si antar i Komisionit t Botimeve pranMinistris s Arsimit, m pas si kryetar.

Krijimtaria

M 1886 Naim Frashri botoi poemn e tij t amshme Bagti e Bu-

jqsi, at greqisht Dshira e vrtet e shqiptarve (O alithis pothos ton

Alvanon) dhe katr libra pr shkollat: Vjersha pr msonjtoret e para,

E kndimit t unavet kndonjtoreja, (n dy vllime, me poezi, lex-

ime t ndryshme, njohuri t para shkencore humanitare), si dhe nj

Histori t prgjithshme. M 1888 vijoi me Diturit (ribotuar m

1895 me titullin Gjithsia, - shkenca t natyrs). M 1890 doli prm-

bledhja e lirikave Lulet e vers, pastaj Msimet (proza patriotike dhe

t moralit) dhe Fjala flutarake (vjersha) m 1894, s undi m 1898

poema e madhe epike Historia e Sknderbeut dhe poema etare Qer-

belaja etj.

Naim Frashri u shqua pr lirikn e tij patriotike me tem aktuale

(vjershat Gjuha shqipe, Kors 1887, etj.), u kndoi me pasion t

rrall mallit dhe bukurive t atdheut (Bagti e bujqsia) dhe bri thir-rje t uqishme pr lirimin e tij (krijime t ndryshme, Dshira e vr-


26/29

BAGTI DHE BUJQSIA

25

tet e shqiptarve), si dhe pr begatimin e vendit dhe nj t ardhme

demokratike t tij. Ai i kndoi natyrs, dashuris (poema Bukuria,

nj ndr kryesoret e tij, 1890), miqsis, jets intime (me brengn prt armit q bori). Poema Historia e Sknderbeutqe nj kurorzim i

veprs s tij, testamenti i tij politik e poetik, me grishje t hapta pr

lirim nga Turqia sht shkruar sipas tradits s madhe barletiane. N

poemat epike ai u ndikua nga historit e vjershruara t Lindjes dhe

nga bejtexhinjt rashriot, po duke iu kundrvn ktyre me shqipen

e kulluar apo me shkarkirnin e dogms etare (n Qerbelaja dhe nveprat e tjera, q i hartoi pr arimin e elementit besimtar n lvizjen

kombtare).

Naim Frashri u shqua edhe pr poezin meditative, nisi n shqi-

pet poezin filozofike (vjersha Perndia 1890). Shkroi dhe proza

pr t vegjlit dhe bri disa prshtatje mjeshtrore abulash t La Fon-

tenit. Botkuptimi i Naimit ishte n thelb panteist e idealist. Me ad-

mirimin e madh q kishte pr racionalizimin e Dekartit dhe si pasues i

shquar i iluministve rancez Volter, Ruso, etj., me besimin e plot n

shkencat dhe n rolin e tyre revolucionar n shoqri (pranimi i teoris

Kant-Laplas dhe i darvinizmit, q i propagandoi me guxim t madh

pr kohn), me demokratizimin e tij dhe antimonarkizmin, besimin

n asit e pashtershme t popullit t vet pr t qndruar, pr tu li-

ruar, pr t vajtur prpara me hov, Naim Frashri u b nj veprim-

tar revolucionar n tr ushat, si shkrimtar, njeri i mendimit, njeri

politik. E gjith veprimtaria e tij letrare dhe kulturore ishte e lidhur

ngusht me lirimin dhe prparimin e vendit, me lirimin shpirtror

dhe ndriimin e masave t popullit. Ai kishte besim t plot n asine mendjes pr t njohur realitetin e pr t vn n shrbim t njeriut


27/29

N F

26

njohjen e ligjeve t bots. Krkonte arsimim pr t gjith, emancipi-

min e gruas, qeverisjen demokratike, t vendit (nj demokraci prej

pleqet, pra t nj ngjyre shqiptare), ngrinte lart vetit e karakterit tshqiptarve (besn, trimrin, bujarin), traditat kombtare q nga

lashtsia pelazgjike. Bnte thirrje pr miqsi me qinjt n kushtet e re-

spektit reciprok, shpallte dashurin n gjith popujt e racat, ngrihej me

orc kundr Megali Ides e pansllavizmit, duke admiruar vetit dhe

kulturn e popujve t tjer (poezin prparimtare lindore, at greke,

latine, rilindjen evropiane, romantizmin evropian, prej t cilave dhe undikua).

Naim Frashri luajti, prkrah Samiut e pas Kristooridhit, nj rol

themelor pr shqipen e re letrare, t ciln e shkroi me nj pasuri t

veant falori e sidomos razeologjike, duke u mbshtetur kryesisht

n gjuhn e popullit, e shkroi t pastr dhe bri nj pun t dukshme

pr pasurimin e saj, duke e ngritur at n lartsin e nj gjuhe arti t

zhvilluar dhe kulture.

Ndikimi i Naim Frashri, me gjallje t shkrimtarit dhe pas vdekjes,

jo vetm te shkrimtart shqiptar t kohs, por edhe t periudhs s

mvonshme, ishte i madh. Pas lirimit u vun n pah dhe u muan

gjersisht meritat dhe vlerat e puns dhe t krijimtaris s tij, prmes

studimesh t ndryshme. Ribotimet e veprave t tij jan t shumta;

prve tyre jan br edhe disa botime kritike shkencore t veprave t

Naimit. Emrin e Naim Frashrit e mbajn shkolla dhe institucione t

ndryshme. Pr merita kulturore n Shqiprin jepet urdhri q mban

emrin e poetit kombtar.


28/29

BAGTI DHE BUJQSIA

27

Tituj t veprave

Tejhyjylat (ndrrimet, 1885)

Shqipria (1880, botuar m 1897)

Bagti e Bujqsi [1], 1886

Dshira e vrtet e shqiptarve (O alithis pothos ton Alvanon)

Vjersha pr msonjtoret e para

E kndimit t unavet kndonjtoreja, (n dy vllime, me poezi, lexime

t ndryshme, njohuri t para shkencore humanitare)Histori t prgjithshme

Lulet e vers, 1890

Msimet, (proza patriotike dhe t moralit)

Fjala flutarake, (vjersha) 1894

Historia e Sknderbeut, (poem epike) 1898

Qerbelaja (poem etare)Perndia, 1890

Fjalt e Qiririt (publikuar pr her t par n numrin e par t rrevist

Drita)


29/29

ISBN 978-9951-641-03-6

Documents

Bageti Dhe Bujqesia