Bản Tin Vật Lý tháng 6 - 2010

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

1/93

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

2/93

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

3/93

Ni dungDng laser to ma .............................................................................................................. 1Knh hin viin tnhit th p ln u tin nhn thy cc nguyn t .......................... 3Tnh ra khi l ng ca nhng quark phbin nht ............................................................. 6 Nhngiu k ltrong thgi i l ng t ............................................................................. 8Kch c n nh ca mt tr i khin cc nh khoa hc bt ng .......................................... 16Ln u tin lm v ng vu thnh cng 5 photon ............................................................. 18Tnh cht in ca dy nano l do cc electron quyt nh ............................................... 21Cc khi tdin ng gi cht kht nhng r t ln xn ...................................................... 23St cu c thch lo gic ............................................................................................... 25Tu con thoi Atlantis s p hon thnh smnh lch s25 nm ......................................... 27 NASA mun mang sao Ha vTrit ........................................................................ 28Chc mng sinh nht ln th50 ca laser (16/5/1960 16/5/2010) ................................. 29Chng minh c ph ng trnh cht kh Boltzmann ........................................................ 32Bng chng cho sbt i xng vt cht phn vt cht ................................................. 33K thut m i sn xut hng lot cc h p cht bn dn ....................................................... 36Gii thch c sdn in ca l p ti p xc ca haiin mi ......................................... 38Gii thch gi i hn Carnot .................................................................................................. 40Pht hin ngi saoangn tht mt hnh tinh ca n ....................................................... 42 Nht Bn phng phi thuyn ln Kim tinh .......................................................................... 44Laser thc hin thnh cng phpo m Einstein cho l khng th ............................... 46Di hi Copernicus c chn li thnh ng Ba Lan ................................................... 49 N c c mi n i, nhng khng phi git no cng c ssng ..................................... 52Cc l en siu tr ng tit lmt manh mi bt ng .......................................................... 56Ti sao c vt cht trong v tr ca chng ta? ................................................................... 59Xy dng bkhuchi l ng tv i nguyn tnhn to ................................................ 62Con ng i c b nhim virus my tnh khng? .................................................................. 64Tm thy mt ng v thn k kp ca thic ................................................................... 66Tm thy mt lhng trong v tr ..................................................................................... 69Pht trin thnh cng l p ti p xc gia nh sng v nguyn t......................................... 71Phi chng nthn tnh yu khng bit chng mt? ......................................................... 73 Nm 2020, Nht Bn sc cn cmt tr ng r bt .......................................................... 75Sc ng hht nhn ................................................................................................... 76

Vt thbay gn Trit hm 21/5 l mt bphn tn la ................................................ 79Mt nm c thl cha t i mt ngy ................................................................................ 81

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

4/93

Thuvienvatly.com

1 | Bn tin Vt l thng 6/2010

Dng laser t o m a

nh: NOAA

Chiu nhng xung laser cc mnh qua khng khm c thkch thch s hnh thnhcc m my, theo k t qu ca mt i khoa hc chu u. H cho bit tnh hiu qu ca ph ng php ny l d nh gi h n so v i nhng k thut gieo my truyn thng v n c th mang li mt ph ng tin thc tin ca vic tng l ng ma.

Vic gieo mm to my c trin khai nhiu n c trn thgi i v th ng thng i ta thm nhng ht nhvo kh quyn tnhng tr m mt t, my bay hoc tn la, tng c ng l ng ma v gim ma . K thut ny c ththc hin bng vic sdng cc phn tbc iodide lm nhn xung quanh n c chm ng trong nhng m my tng caongc li, to thnh tinh thbng v r i xung khinng. Ng i ta cng c thsdngcc h p cht khc, nhcc mui natri, lithi, v kali thvo nhng m my tng th p kchthch sk t tca nhng git n c nh.

Mc d vic gieo my c thc nhng l i ch thc tin l n, nhng n vn gy tranhci v cc nh khoa hc khng thbit c n c tht slm thayi l ng ma ng k haykhng. Trong snhiu ci cha bit r l nhng hn chtrong shiu bit ca chng ta vccthng ging l ng ma tnhin v kin thc ca chng ta vquy m m cc aerosolc hikch thch sk t ta.Nh ng dy nh sng

Philipp Rohwetter ti tr ng i hc Tdo Berlin v ccng nghi p c, Thy S v Php tin r ng h c thkhc phc nhng tr ngi nyn mt chng mc no bngcch gieo mm ccm my bng nhng chm laser.chng minh cho t ng ca h, h sdng laser hng ngoi Teramobile cm tay v i nhng chm xung ko di ch 10-13 s vcng sut 5x1012 W. Nhng xung nhvy lmnh lm thayi chit sut ca khng

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

5/93

Thuvienvatly.com


kh, lm cho chm tia thi t li. iu ny lm tng thm c ng , to ra nhng dy tcnh sngmnhgy ion ha khng kh v kch thch sngng t.

Cc nh nghin cu chiu laser trn vo kh quyn v vo mt mi tr ng ciukhin mt bung my cha y khng kh xung quanh. Trong chai tr ng h p, hsoi r i

qu o ca chm laser v i mt laser thhai, cng sut th p h n, n schu mt s tn xl nh n nu nhc mt nhiu git n c h n.

tht s l ci h tm thy s tn xca chm laser thhai tng ln mi khi mtxung pht ra t laser thnht c chiu vo. Hquan st thy kiu hnh xny h n 900xung laser, cung c p mt bng chng r rng ca khnng gieo mm my ca laser xung, cikhng ththit l p i v i nhng k thut gieo mm truyn thng.

Qut chm tia

Theo thnh vini nghin cu Jerme Kasparian, tr ng i hc Geneva, mt vinm sl cn thit bin minh chng vt l ny thnh mt k thut thc tin. c bit, ngni, mt laser mnh h n c khnng scn c pht trin khai thc l i thca mt hiung qut m h lu thy s ion ha ti p din trong vi giy sau khi laser ngngchiu sng v v thbng cch qut chm tia, ng i ta c thgieo mm mt thtch khng khl n h n.

Quan tr ng h n, cc nh nghin cu cn phi xc l p c s vt l ca hiu ng bitlm thno ti u ha b c sng,di xung v nhng thng skhc ca laser trn. Hchcchn r ng cc ion trong plasma do laser sinh ra gp phn cho sngng tnhng hcng tinr ng s ngng tc thxy ra trn nhng phn t acid sulphuric v acid nitric, chng hnhthnh khi cc electron tkhi plasma lm pht ra gc OH sau ln l t lm oxy ha sulphur dioxide v nitrogen.

Tuy nhin, cc th nghim trn khng thuyt phc c nhng nh nghin cu khc.Bill Cotton ti tr ng i hc Bang Colorado M m tcc k t qutrn l h p dn nhngvn gi quanim cho r ng Rohwetter v ccng s c ng iu qu mc tr ng h pca h i v i nhng tcng ln shnh thnh my thc tv,c bit, ln sk t ta. c bit, ng cho bit khng kh trong bung my c m t ng i 230% trong khi trong khiquyn him khi no v t qu 101%, ngh a l s hnh thnh git trong bung my skhngnht thit g i n shnh thnh git trong kh quyn.

Quanim ny cng hb i Dan Breed thuc Trung tm Quc gia Nghin cu Khquyn Colorado, ng cho bit, mt khc, sngng tdo laser cmng trong khng kh v i m t ng i nhh n 100% sr t ngn ngi v do khng c khnng pht sinh nhngl ng ng k ca git n c my m i, cho mt mnh sk t ta xy ra. B c tin nyiv i vic tng c ng my, v thm ch l mt b c nhy l n i v i tc dng k t ta, l r t ctnh suyon, v ti tin r ng n khng thc tcho lm, ng khngnh.

Nghin cu cng btrn t Nature Photonics.

Theo physicsworld.com

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

6/93

Thuvienvatly.com


Knh hi n vi in t nhit thp ln u tin nhn th y ccnguyn t

Cc nh nghin cu ti tr ng i hc California, Los Angeles, t ng thut trn s rangy 30/4 ca t p chCell r ng h ch pnh c mt cu trc virus phn gii caonhn thy cc nguyn tmt cch r ch ri.y l ln u tin nhng phc h p sinh vt c ch p phn gii nhth.

nh minh ha aquareovirus ti dng qua k thut Cryo-EM.

i nghin cu, ng u l Hong Zhou, gio s sinh vt hc, min dch hc v ditruyn hc phc t p ti tr ng UCLA, s dng mt knh hin vi in t nhit th p ch p nh cu trc trn kch th c 3,3 angstrom. Mt angstrom l phn chia nhnht cghi nhn ca mt nguyn tha hc v khong chng bng khong cch gia hai nguyn t hydrogen trong mt phn tn c.

Theo cc nh nghin cu cho bit, nghin cu trn chng t tim nng to l n ca knhhin viin tnhit th p, hay Cryo-EM, trong vic to dng nhng hnhnh phn gii cccao ca cc mu sinh vt trong mi tr ng tnhin ca chng.

y l nghin cu u tin xcnh mt cu trc phn gii nguyn t c nht

qua k thut Cryo-EM, pht biu ca Xing Zhang, mt ng c vin nghin cu hu tin s trong nhm ca Zhou v l tc gi u nhm ca bi boCell . Bng vic chng minh tnhhiu quca k thut hin vi ny, chng ti m r ng ca sang nhng nghin cu sinh hckhc ht sc a dng.

V i knh hin vi nh sng truyn thng,nh phngi ca mt mu vt c quan stqua mt thu knh. Tuy nhin, mt smu vt li qu nh lm nhiu xnh sng nhn thy(trong ng ng 500n 800 nm, hay 5000n 8000 angstrom) v, do, khng thno nhnthy c. ch p nh nhng vt d i kch c 500 nm, cc nh khoa hc phi chuyn sang

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

7/93

Thuvienvatly.com


dng nhng cng ckhc, th dnhknh hin vi lc nguyn t, chng sdng mt u nhnmng c chng nguyn t to ra bng cch d qut trn mt bmt, theo kiu ging htnhmt ng i mc bng cch s cc k hiu Braille.

V i knh hin viin t, mt cng nghkhc d i 500 nm, mt chm electron c

bn vo mu vt, i xuyn qua nhng khu vc tr ng r ng v b di ra khi nhng khu vc dyc. Mt camera shac ly ngi ca cc electron xuyn qua mu to nn mt hnhchiu hai chiu ca mu vt. Bng cch l p li qu trnh ny hng tr m gc khc nhau, mtmy vi tnh c thdng ln mt nh ba chiu ca mu vt phn gii r t cao.

Zhou l tr ng khoa ti Trung tmnh in t cho My Nano (EICN) ti Vin Cchnano California thuc tr ng UCLA, n i ang sdng knh hin viin tnhit th p to nh ti dng 3D ca cc my nano, dng cnano v nhng cu trc nano sinh hc, th d nhvirus.

nh ti dng 3D chnh xc vmt cu trc ca cc phc h p sinh hc c thto v i

knh hin vi in tnhit th p v cc mu b ng lnh nhanh, cho php chng c ch pnh trong mi tr ng tnhin ca chng, v knh hin vi trn hot ng trong chn khng, vcc electron chuyn ng tt h n trong mi tr ng . Bi bo Cell t p trung vo mt nghincu cu trc ca cc aquareovirus, mt loi virus khng c l p mng bao gy bnh c vgip xc, trong mt n lc nhm tm hiu k h n vcch thc cc virus khng c l p bao lynhim i v i nhng tbo ch.

Chng ti ht sc hng th tr c t ph m i y do Hong Zhou vi ca ng thu c phng th nghim EICN, pht biu ca Leonard H. Rome, ph ch nhim khoanghin cu ti Khoa Y David Geffen ti UCLA v l ph gimc Vin Cc h nanoCalifornia. Khnng tm hiu cu trc ca cc virus c p nguyn t sm ra nhng l trnh m i cho vic thao tc trn chngdng trong vic phn phi thuc v thcy v s cch tn trong vic iu tr cc bnh tt. UCLA tht may mn c c thit b o c chuyndng nhvy v s thnh tho chuyn mn ca gio sZhou vi ca ngkhai thcuim ca nhng chic knh hin vi tuyt v i ny.

Cc virus c thchia lm hai loi: c mng bao v khng c mng bao. Cc virus mng bao, nhvirus cm v HIV, c bao quanh b i mt ci mng kiu vm virus sdngh p nht v ly nhim cho mt tbo ch. Cc virus khng c mng bao thiu l p mngny v thay vo, chng sdng mt proteinh p nht v ly nhim cc tbo ch. Qutrnh ny khng c hiu r lm tr c khi c nghin cu ca Zhou.

Thng qua kin thc su sc h n vcu trc ca virus, chng ti hi vng thao tc trncc d c phm theo ba cch, Zhou ni. Nu chng ta hiu c cc virus hot ng nh th no, th tr c ht chng ta c thnhn ra nhng phn tnhhay thuc ung chn ly s lynhim ca chng; thhai, chng ta c thto ra cc ht cc bn v khng b ly nhim nh cc vn-xin chn lc; v thba, chng ta c thlm thayi ccc im ca chng sao chothay v phn pht mm bnh, cc virus c thphn pht d c phm bn trong c th.

Tht vy, chng tiang lm vic v i cc bc s v k sUCLAto ra cc virusdng cho liu php gen v phn pht thuc, ng ni. Tm li, chng ti hi vng khai thcu

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

8/93

Thuvienvatly.com


im ca hng triu nm tin ha bin cc virus thnh nhng nn tng phn pht hiu qu n mc kh tin.

T nhng hnhnh 3D phn gii cao to ra v i knh hin vi in t nhit th p,nhm ca Zhou c thxcnh r ng cc aquareovirus sdng mt giaion mi n c

hon thnh s ly nhim tbo. Trong tr ng h p mm ca n, virus trn c mt protein bo vphbn ngoi, l p vbc ny sr ng khi mi n c. Mt khi l p vbn ngoi khngcn na, virus trn trong tr ng thi mi n c v sn sng sdng mt protein gi l mngtay cily nhim mt tbo.

Nghin cu ca i a n mt k nguyn m i ca sinh hc cu trc trong vic tmhiu nhng qu trnh sinh hc quan tr ng. Nhm nghin cu c thpht hin ra s thchin chc nng ny do m hnh cu trc chnh xc m knh hin viin tnhit th p mangli. Ngoi vic to ra mt nh 3D phn gii cao ca cc mu vt, cng nghtrn cn cho phpcc mu c ch pnh trong mi tr ng tnhin ca chng, cho nn m hnh cu trc trn ltrung thc i v i nguyn mu. Tquanim k thut, cng trnh ny cn chng tsc mnh

ca knh hin viin tnhit th p trong vic thu nhng cu trc 3D ca cc phc h p sinhhc m khng cn nui cy tinh th.

Theo PhysOrg.com

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/457-kinh-hien-vi-dien-tu-nhiet-do-thap-lantien-nhin-thay-cac-nguyen-tu.html

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

9/93

Thuvienvatly.com


Tnh ra kh i l ng ca nh ng quark ph bin nh t

Cc quark, nhng ht s c p cu to nn proton v neutron, vn kht ting l kh nm bt. Tuy nhin, nay mt nhm nghin cu do gio s vt l tr ng Cornell G. Peter Lepageng sng l p tnh ra khi l ng, v i bin sai st ngi mng, ca ba quark nhnht v,do, hay lng trnh nht: quark ln (up), quark xung (down) v quark l(strange).

Cc quark tn ti trong mt mn sp gm nhng quark, phn quark khc v cc gluon bn trong mt proton hocneutron. Vic xc nh khi l ng ca chng kh thc hin do lc mnh lin k t chng li v i nhau. (nh:

Christine Davies/i hc Glasgow)

Cng trnh ca cc nh nghin cu cng b trn t Physical Review Letters(Vol.104:13).

Cc k t qutrn gim bt nh ca khi l ng quark i 10 n 20 ln n mc vi phn tr m. Cc nh khoa hc bit khi l ng ca ht proton hu nhmt thk nay r i,nhng vic tnh ra khi l ng ca tng quark bn trong th vn l mt thch thc l n. Ccquark c gicht v i nhau bng ci gi l lc mnh mnh n mc khng thno phntch v nghin cu chng c. Chng tn ti trong mt mn sp gm nhng quark, phnquark khc v cc gluon, mt loi ht khc na.

xc nh cc khi l ng quark, Lepage gii thch, cn phi hiu y v lcmnh. Hx l vn v i nhng siu my tnh l n cho php hm phng hnh tr ng cacc quark v gluon bn trong cc ht th dnhproton.

Cc quark c mt ng ng khi l ng r ng n kinh ngc. Nhnht l quark ln, nnhh n protonn 470 ln. Nng nht l quark nh (top), nng h n proton 180 ln gn nh nng bng mt nguyn tch.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

10/93

Thuvienvatly.com


Ti sao t sgia cc khi l ng ny li l n nhvy? y l mt trong nhng bnl n trong ngnh vt l l thuyt lc ny, Lepage ni. Tht vy, r t cuc khng r v sao ccquark li c khi l ng. ng cho bit thm r ng My Va chm Hadron L n m i trin khaign y Geneva c xy dngtr l i cu hi ny.

Theo cc k t quca h, quark ln nng x p x 2 mega electron volt (MeV), quarkxung nng x p x 4,8 MeV, v quark lnng chng 92 MeV.

Theo PhysOrg.com

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/452-tinh-ra-khoi-luong-cua-nhung-hat-qua pho-bien-nhat.html

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

11/93

Thuvienvatly.com


7 iu k l trong th gi i l ng t

Michael Brooks Tnhng con mo khng bit sng cht ra sao chon nhng ht thot n thot hin

thv, tnhng cim n c khng si thnh thong thi chon nhng tc dng maquxuyn khong cch, vt l l ng tmang li nhng iu th v nhcc tr c gic cachng ta vshot ng ca thgi i vt cht.

Hiu ng Hamlet

Mt cim c quan st thy khng bao gi si. V i kinh nghim hng ngy vvt l hc c in, bn c thci li pht biu . Nhng vt l l ng tsngt l i bn. Nhngcim l ng t c quan st thy tht skhng thm si thnh thong thi. Vo nhng lckhc, chng li si nhanh h n. Nhng khi cha n nhng lc khc, th quan st cho thychng trong tnh thl ng nan mang tnh hin sinh l khng bit c si hay khng.

Tnh khng khng ny l mt hquh p l ca ph ng trnh Schrdinger, cng thcdo nh vt l ng i o Erwin Schrdinger pha chvo nm 1926m t cc i t ngl ng ttin trin nhthno vmt xc sut theo th i gian.

Khng bit si hay khng si? (nh: OJO Images / Rex Features)

Hy t ng t ng, chng hn, tin hnh mt th nghim v i mt nguyn t phng x ban u cha phn hy ng trong mt ci h p. Theo ph ng trnh Schrdinger, ti bt c th i im no sau khi bn bt u th nghim th nguyn t tn ti trong mt shn h p,hay schng cht, ca cc tr ng thi phn hy v cha phn hy.

Mi tr ng thi c mt xc sut gn lin v i n cha trong mt m t ton hc gi lhm sng. Theo th i gian, hkhi no bn khng nhn, th hm sng tin trin cng xc sutca tr ng thi phn hy tng ln dn dn. Chng no bn tht snhn vo, th nguyn t

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

12/93

Thuvienvatly.com


chn theo kiu ph h p v i cc xc sut hm sng tr ng thi no stit l chnh n, vhm sng suy s p thnh mt tr ng thi hon ton xcnh.

y l hnhnh khai sinh ra con mo ti nghi p ca Schrdinger. Gisphn hy phng xca mt nguyn tkch hot mt lcht khc m n p, v mt con mo trong

chic h p cng v i nguyn t v ci l. C phi con mo va cht va sng hkhi nochng ta khng bit phn hy phng x xy ra hay cha?

Chng ta khng bit. Tt cnhng g chng ta bit l nhng kim tra v i cci t ngngy cng l n h n trong c th nghim m i y, mt s i dy kim loi ang cng h ngl n nhn thy d i knh hin vi d ng nhchng tr ng chng tht snhn ng th ichai tr ng thi ( Nature, vol 464, tr.697).

Ci llng nht ca tt cnhng iu ny l chch cn nhn vo vt cht lmthayi cch thc n hnh x. Ly mt nguyn t ang phn hy: vic quan st n v nhnthy n cha phn hy thit t li h mt tr ng thi xcnh, v ph ng trnh Schrdinger

tin trin theo h ng phn hy phi kh i ng li ln na tsnh p nhng.Hqul nu bn givic o c mc th ng xuyn, th hskhng bao gi c

thphn hy. Khnng ny c t tn l hiu ng Zeno l ng t, theo tn nh trit hc HiL p Zeno xElea, ng i ngh ra mt nghch l ni ting chng minh r ng nu bn chiath i gian thnh nhng th i khc cng lc cng nh, th bn c th lm cho s bin dch haychuyn ng khng cn c thxy ra na.

V hiu ng Zeno l ng t tht s xy ra. Nm 1990, cc nh nghin cu ti VinTiu chun v Cng nghQuc gia Hoa K Boulder, Colorado, chng t c r ng hcthgimt n beryllium trong mt cu hnh nng l ng khng bn, na n nhchong thng bng mt ci bt ch trnu nhn ca n, cho php h ti p tc o li nng l ng ca n( Physical Review A, vol 41, tr. 2295).

Hiu ng phn Zeno lm cho mt cim l ng tsi nhanh h n ch bng cchon cng xy ra. N i mt i t ng l ng tc mt cu hnh phc t p ca cc tr ng thi dichuyn vo, th mt phn hy thnh mt tr ng thi nng l ng th p h n c thtng tc bngccho h theo mt kiu thch h p. Nm 2001, hin t ng ny cng c quan st thytrong phng th nghim ( Physical Review Letters, vol 87, tr.040402).

iu k lthba l hiung Hamlet l ng t, do Vladan Pankovic tr ng i hc Novi Sad, Serbia,xut hi nm ngoi. ng nhn thy mt chui phpo c bit phc t pc th nh h ng n mt htheo kiu sao cho lm cho ph ng trnh Schrdinger tin trintheo h ng khng kim sot c. NhPankovic trnh by: phn hy hay cha phn hy, l cu hi khng thtr l i c da trn phn tch.

Ci sinh ra t h v

Khng c g xut hin t h v, nh vua Lear r n bo Cordelia nh vy trong v din Shakespear danh ting. Trong thgi i l ng t th khc: , mt sthpht sinh th v v lm di chuyn i t ng vt cht.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

13/93

Thuvienvatly.com


Hiung Casimir c thlm cc tm kim loi dchi mt cht. (nh: Fiona Schweers / stock.xchng)

c bit, nu bn t hai tm kim loi khng tchin mt i mt trong mt chn

khng, th chng s tin vpha nhau, c vnh chng c nguyn do g. Lu l chng takhng chuyn ng nhiu lm. Hai tm c din tch mt mt vungt cch nhau mt phnnghn mili mt schu mt lc t ng ng v i chmt phn m i ca mt gram.

Nh vt l ng i H Lan Hendrik Casimir ln u tin thy chuyn ng nhxuny vo nm 1948. Hiu ng Casimir l mt biu hin ca tnh k ll ng tca thgi i v m, pht biu ca nh vt l Steve Lamoreaux ti tr ngi hc Yale.

tm hiu thgi i l ng tk b, cn phi bit nguyn l bt nh Heisenberg, vc bn pht biu r ng chng ta cng bit nhiu vmt s th g trong thgi i l ng t, thchng ta cng bit t vnhng thkhc. Th d, bn khng thsuy lun ra v tr v xung l ng

chnh xc ca mt ht mt cchng th i. Chng ta bit cng chc chn vv tr ca mt ht,th chng ta bit cng m hvn i n s p i t i.

Mt mi lin ht ng tnhvy tn ti gia nng l ng v th i gian, v i mt hqu y k ch tnh. Nu khng gian tht s l tr ng r ng, th n sc nng l ng ng bng khngti mt th i im c xcnh chnh xc trong th i gian ci m nguyn l bt nh cmkhng cho chng ta bit c.

Nhvy, chng c ci g l chn khng c. Theo l thuyt tr ng l ng t, khng giantr ng r ng tht raang trn ng p nhng vt cht c th i gian sng ngn, chng xut hin trongkhonh khc r i bin mt tr li, ni chung l ngn khng cho v tr vi phm nguyn l bt

nh. Tronga str ng h p, vt cht ny l cc c p photon v cc phn ht ca chng nhanhchng hy ln nhau thnh mt ln nng l ng. Nhng in tr ng nhxu gy ra b i nhnght thot n thot hin ny, v tc dng ca chng ln cc electron t do trong cc tm kimloi, c thgii thch cho hiung Casimir.

Hoc chng chng thgii thch g. Nh nguyn l bt nh, ccin tr ng i cngv i cc nguyn t trong cc tm kim loi cng thng ging. Nhng bin thin ny to ranhng lc ht nhxu gi l lc van der Waals gia cc nguyn t. Bn khng thquy hiung Casimir ch l do nng l ng im khng ca chn khng, hoc ch do chuyn ng im

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

14/93

Thuvienvatly.com


khng ca cc nguyn tcu to nn cc tm kim loi, Lamoreaux ni. Quanim no cngng v mangn k t quging nhnhau.

Cho d bn chn cch gii thch no, th hiu ng Casimir l n l cmt vn .Trong nhng cmy nano, chng hn, n c thlm cho nhng bphn nm gn nhau bm

dnh vo nhau.Cch trnh c hiu ng c l n gin lo ng c hiu ng li. Nm 1961, cc

nh vt l ng i Nga chng minh trn l thuyt c r ng vic k t h p nhng cht liu clc ht Casimir khc nhau c thmang li nhng k ch bn trong hiung chung l lc y.Bng chng cho lc ni l ng t k lny c cng bvo thng 1 nm 2009 b i ccnh vt l tr ng i hc Harvard, h b tr cc tm vng v silic cch nhau b i bromobenzene lng.

Tc d ng ma qu t xa

Erwin Schrdinger gi n l c im tiu biu ca thuyt l ng t. Einstein thkhng thtin vo n cht no, ng ngh r ng n chng minh r ng thuyt l ng t tht s lmt thma qu. l s r i: t ng cho r ng cc ht c thlin hv i nhau theo kiu saocho lm thayi tr ng thi ca mt ht tc thnh h ng n ht kia, cho d chng cch xanhau hng nm nh sng.

Sr i c mt thch thc l n i v i quanim ca chng ta vthgi i.(nh: Allan Baxter / The Image Bank / Getty)

Tc dng ma qu xuyn khong cch ny, ni theo l i Einstein, l mt n mnhging vo quan nim ca chng ta vs hot ng ca thgi i. Nm 1964, nh vt l JohnBell thuc Tchc Nghin cu Ht nhn chu u (CERN) Geneva, Thy S , gii quytvn mt cch nghim tc. ng tnh ra c mt bt ng thc ton hc cha mi t ngquan ti a gia cc tr ng thi ca cc ht cch xa nhau trong nhng th nghim trong thamn baiu kin h p l: cc nh th nghim c quyn tdo thit l p ci hmun; cc tnhcht ht ang c o l c thc v tn ti tr c, chkhng phi trong tc tc lc tin hnho; v khng c tc dng no truyn nhanh h n tc nh sng, gi i hn tc trong v tr .

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

15/93

Thuvienvatly.com


Nhnhiu th nghim k t cho thy, c hc l ng tvi phm bt ng thc Bellmt cchu n, mang li nhng mc t ng quan m trn khng bit cciu kinca ng c cnng khng.iu a chng ta vo mt nantrit hc. C phi chng takhng c quyn tdo quyt nh xem nno ci g, vo nh thno? khng phi l lachn hngu ca bt k ai. C phi cc tnh cht ca cc ht l ng t l khng c tht

ngh a l chng c g l c tht c, m ch tn ti nh l mt hquca s tri gic ca chngta? l cu hi c nhiu ng i mun tr l i h n, nhng n kh mang li cho chng ta thmssng sut.

Hay l tht sc mt tc dng truyn i nhanh h n nh sng? Vinh danh chot n cThy S vn ni ting nh th i gian chnh xc, vo nm 2008, nh vt l Nicolas Gisin v ccng nghi p ca ng ti tr ng i hc Geneva ch ra r ng, nu thc ti v s tdo cgivng, th tc truyn ca cc tr ng thi l ng tgia cc photon v ng vu gi hai n icch xa nhau 18 km lu chng 10 triu ln tc nh sng ( Nature, vol 454, p 861).

Cho d cu tr l i tht sl g, th n stht k l. Hy chon thc ti l ng t.

Hiu ng Aharonov-Bohmy l mt th d p ca sv l l ng t. Ly mt nam chm hnh vnh khn v bc

mt tm chn kim loi xung quanh ra bn trong ca n sao cho khng c t tr ng no c th r r qua ltr ng gia. R i bn mt electron vo ltr ng.

Khng c t tr ng no trong l, nn electron s hot ng nh th khng c t tr ng,ng hay khng? Sai. Sngi cng v i chuyn ng ca electron chu mt s run lcnhthc ci g trong.

Bt u v i mt nam chm hnh vnh khn....Werner Ehrenberg v Raymond Siday l nhng ng i u tin lu n hnh vi ny

n n p trong ph ng trnh Schrdinger. l vo nm 1949, nhng k t quca hvn khng c ai ch t i. M i nm sau, Yakir Aharonov v David Bohm, lm vic ti tr ngi hcBristol Anh, pht hin li hiung trn v v mt snguyn do no, tn tui ca h gy sch .

Vy th ci gang din ra? Hiu ng Aharonov-Bohm l bng chng cho thy cnhiu in tr ng v t tr ng h n ng i ta vn ngh . Bn khng thtnh c c ca hiu

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

16/93

Thuvienvatly.com


ng trn mt ht bng cch ch xt cc tnh cht ca in tr ng v t tr ng n i ht .Bn cn phi tnhn cc tnh cht n i n khng c .

Nhm tm l i gii p, cc nh vt l quyt nh kho st mt tnh cht ca t tr nggi l thvec-t . Trong mt th i gian di, cc thvec-t ch c xem l nhng cng ctonhc thun tin mt dng thhin nhanh cho cc tnh cht in v t khng c bt k tmquan tr ng thc tin no. Nhng ha ra chng m tci g tht sr t thc t.

Hiu ng Aharonov-Bohm chng t r ng thvec-t lm cho mt tr ng in t l nh n tng cc thnh phn ca n. Ngay ckhi tr ng khng c mt , th thvec-t vn tcdng mt nh h ng no.nh h ng c nhn thy r rng ln u tin vo nm 1986khi Akira Tonomura v ccng nghi p ti phng th nghim Hitachi Tokyo, Nht Bn, o c mt chuyn ng run lc electron ht sc ma qui ( Physical Review Letters, vol 48, tr.1443).

Mc d khc xa v i nhng hin t ng hng ngy, nhng hiung Aharonov-Bohm cthc nhngng dng trong thgi i thc trong cc bcm bin t, chng hn, hoc nhngt in nhy tr ng v nhng b m lu tr d liu cho cc my tnh xl nh sng.

Siu l ng v siu r nHy quni nhng vt nhn phng xcn, nhng schiu xtia gamma, hoc bt k

tai nn no khc trong truyn vin t ng phiu lu v tr : trong thgi i thc, chnh thuytl ng tscho bn siu sc mnh.

Ly helium lm th d.nhit phng, n l mt th tiu khin bnh th ng: bn cthb m y helium vo nhng qukh cu bng bnh, hoc ht n vo v ni chuyn ra v iging nghe kht kht. Tuy vy, nhit d i khong 2 kelvin, n l mt cht lng v ccnguyn t ca n b chi phi b i cc tnh cht l ng t ca chng. Khi, n tr thnh siutiu khin: cht siu lng.

Cc va chm ht ti th nghim CMS ca LHC. (nh: CMS Collaboration/CERN)

Helium siu lng leo ln thnh bnh cha v chy ng c ln trn, khng coi lc h pdn ra g ht. N tnn mnh qua nhng lnhbnh th ng khng chui qua lt. N bt ch psma st: cho helium siu lng vo trong mt ci bt, cho ci bt xoay trn, v helium silng vn nm yn bt ng khi ci bt quay tt bn d i n. Tuy nhin, nu helium lng t chuyn ng, n sti p tc hi chuyn mi mi.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

17/93

Thuvienvatly.com


iu tht th v, nhng chng c l i ch gc bit. Ng c li c thni l cc chtsiu dn. Nhng cht r n ny dn in v i in tr bng khng, khin chng tht l t ngtrong vic truyn ti in nng, dng trong vic to ra nhng t tr ng cc mnh li cc proton vng quanh My Va chm Hadron L n ca CERN, chng hn v trong vic nngnhngon tu siu tc.

Chng ta vn cha hiu tt ccc cht siu dn hot ng nh thno, nhng d ngnh nguyn l bt nh c mt vai tr nht nh.nhng nhit r t th p, xung l ng catng nguyn t hay electron ring l trong nhng cht liu ny l r t nh v c bit r tchnh xc, nn v tr ca mi nguyn t c sbt nh cao. Tht ra, chng bt u chng lnln nhauh ng t i chbn khng thm tchng mt cch ring l. Chng bt u tcdng nhmt siu nguyn thoc siu electron chuyn ng m khng c ma st hoc intr .

Tuy nhin, tt cnhngiu k lny chng l g nu so v i siu cht r n. Th d c bit t i duy nht l helium r n lnh xung trong vng mt ca khngtuyt i v psut khong 25 ln p sut kh quyn bnh th ng.

D i nhng iu kin ny, cc lin k t gia cc nguyn thelium tht yu, v mt s b ph v li mt mng l i nhng ch tr ng hnh x hu nh ging ht nh nhngnguyn t tht s. D i nhng iu kin thch h p, nhng ch tr ng ny hnh thnh nnngng tBose-Einstein dng lng ca ring n. D i nhng tr ng h p nht nh, vt chtny s i xuyn qua mng helium bnh th ng ngh a l cht r n chy xuyn qua chnh n, cvh i ma qui mt cht.

c bit, siu sc mnh ny c Moses Chan v Eun-Seong Kim thuc tr ng ihc Bang Pennsylvania kim trai, kim tra li d liu ca hvhelium r n trong bn nmtr c khi cui cng cho cng bk t quvo nm 2004 ( Nature, vol 427, tr.225). Ti khngchc lm l chng ta thy hiu ng , Chan ni. Tuy nhin, cc nh nghin cu nhnthy nhng du hiu cho thy c ththeoui bt k cht liu k t tinh notin hnh mt kcng nh th nhng ch mt vi phn trn khngtuyt i. Khng phi ch c siu nhnm i c thlm c chuyn .

Ch ng m t ai hi ui mt tr c scng kch ton din ca tnh k ll ng t, tht h p dn l hyi gii

thch cu ni ni ting ca nh vt l ginh gii Nobel Richard Feynman: Chng ai hiu nic hc l ng t.

Du vy, tht sc mt vng s tht i v i n. Nhng gii thch thnu ra ysdng khun kh c ch p nhn r ng ri nht khi ngh vtnh k ll ng t, gi l cchhiu Copenhagen, gi theo tn thnh ph n i Niels Bohr v Werner Heisenberg nu ranhng quy tc nn tng ca n vou thk 20.

V i cc nguyn l bt nh v nhng nghch l phpo ca n, cch hiu Copenhagengn lin v i s tha nhn r ng chng ta c trang b ti nhn thy thc ti l ng tc s .Mi nlc chng ta thc hin giao chin v i n ging n xung mt hnh chiu c in h ih t ca tnh phong ph l ng ttr n vn ca n.

Lev Vaidman tr ng i hc Tel Aviv, Israel, ging nhnhiu nh vt l khc,ara mt l i gii thch khc. Ti khng nhn thy mnh khng hiu c hc l ng t, ng ni. Nhng phi tr mt gi caom hiu l tha nhn stn ti ca cc v tr song song.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

18/93

Thuvienvatly.com


C hc l ng tcho chng ta bit nhng g ch? (nh: Paul Cooklin / Brand X Pictures / Getty)

Trong bc tranh ny, cc hm sng khng suy s p vstt nh c in mi khi bno chng; thc ti n thun phn tch thnh nhiu thgi i song song cng nhc nhiu kh

nngo. Mt trong nhng thgi i ny mang bn v thc ti m bn sng trong ra xa cngv i n. Nu bn khng tha nhn a thgi i, th chng c cch no c mt bc tranh k t h pc, Vaidman ni.

Hay, li theo cch ni ca Feynman, cho d bn ch p nhn cch hiu Copenhagen haya thgi i, th nghch l ch l mt smu thun gia thc ti v cm gic ca bn vcim thc ti phi nhth.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

19/93

Thuvienvatly.com


Kch c n nh c a m t tr i khi n cc nh khoa h c bt ng Mt nhm gm cc nh thin vn ng u l tin s Jeff Kuhn tr ng i hc

Hawaii va nhn ra r ng trong th i gian gn y, kch c ca mt tr i khngi mt cch rr t. ng knh ca n bin thin cha t i mt phn triu trong 12 nm qua.

S bt bin ny tht kh hiu, v ai cng bit s d di ca nhng bin thin mchng ta thy hng ngy trn bmt mt tr i v nhng thng ging xy ra trong chu k mttr i 11 nm, Kuhn bnh lun ng l ph gimc Vin Thin vn hc i hc Hawaii,ng i phtrchi thin vn Haleakala.

a mt tr i th hin vng hot ng 10486, n i tr thnh vt en mt tr i l n nht m SOHO nhn thy.Tin s Kuhn v cc cng s sdng vtinh ny theo di ng knh mt tr i.

Nghin cu ca Kuhn l bphn ca nhng n lc ton cu nhm tm hiu tcngca mt tr i ln kh hu Trit. Chng ta khng thno d bo kh hu trn Trit chon khi chng ta hiu c nhng bin thin ny trn mt tr i, ng ni.

Kuhn v ccng nghi p ca ng sdng vtinhi thin vn Nht quyn v Mttr i (SOHO)ghi li ng knh ca mt tr i, v v hss m l p li th nghim trn v i chnh xc cao h n nhiu, sdng i thin vn ng hc Mt tr i (SDO) m i ca NASA, v tinh m i phng ln hm 11 thng 2.

Theo Kuhn, l i gii cui cng cho cu hi hc ba ny sty thuc vo vic kho stnhng c nhnht c thquan st ca bmt mt tr i, sdng Knh thin vn Mt tr i CngnghTin tin (ATST), thit b theo lchnh shon tt Haleakala vo nm 2017.

c thdbo mt tr i slm g, chng ta cn n nhng hnhnh va to, va chitit, ng ni. Ging nhnhng c n bo trn Trit pht sinh d i dng mt vng p th p,

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

20/93

Thuvienvatly.com


ci t ng t v i nhng c n boa cu trn mt tr i bt u d i dng nhng nt tht nh trong ttr ng ca mt tr i.

Theo PhysOrg.comhttp://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/500-kich-co-on-dinh-cua-mat-troi-khien-ckhoa-hoc-bat-ngo

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

21/93

Thuvienvatly.com


Ln u tin lm v ng vu thnh cng 5 photonCc nh vt l Israel l nhng ng i u tin lm v ng vu nm photon trong mt

tr ng thi NOON schng cht ca hai tr ng thi l ng t tt bc. Khng ging nhnhngk hoch tr c y dng trong vic to ra nhng tr ng thi nhvy, cc nh nghin cu trnkhnh nh k thut m i ca hc thlm v ng vu mt s l ng l n ty ca cc photon ci gi l cc tr ng thi NOON cao.y c thl tin tt lnh cho nhng aiang pht trincc k thut o l ng l ng tv cc tr ng thi NOON cao c thdngci thin chnhxc ca mt ng ng r ng nhiu phpo khc nhau.

Nhng tnh cht l thuyt ca cc tr ng thi pht. Thanh chiu cao biu din xc sut cho m, n photon t ngng

trong mode pht c, d. Hnh dng nhgc t ng biu din xu h ng ca mi photon thot ra t p thtcng mtcng ra. (nh:Science)

Trong th nghim t ng t ng ni ting ca Schrdinger, ton b cc phn t trongcon mo l trong mt schng cht ca hai tr ng thi tt cng sng v cht v mt nhquan st khng thni g chon khi mt phpo a con mo vo mt trong hai tr ng thi. Tuy nhin, nhng tr ng thi con mo Schrdinger tt cng nh vy cng c to ratrong phng th nghim. Vmt l t ng,y c thl vic phn tch mt xung gm N photonv gi ton bN photon vo mt trong hai l trnh tr c giao nhau. Cc photon s trong mt

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

22/93

Thuvienvatly.com


s chng cht ca chai l trnh c gi l mt tr ng thi NOON theo cch biu din ntrn ph ng din ton hc.

Cc tr ng thi NOONc bit thu ht trong ngnho l ng hc l ng tv nu nhsng c k t h p tr li trong mt giao thoa k , th sai s trong phpo thu c l c

1/N so v i 1/N1/2

i v i nhng xung photon thng th ng. Ni cch khc, tin l i ca cctr ng thi NOON l phpo tr nn km sai sh n nhiu so v i nh sng thng th ng khi s l ng photon tng ln. Ngoi ra, gi i hn nhiu xcho cc tr ng thi NOON bng 1/Ngi i hn ca nh sng thng th ng, ngh a l nhng tr ng thi nh vy c thci thin phn gii ca knh hin vi quang hc v thut in thch bn.

C n nhi u photon h n

Mc d chng c l i g nhiu lm b i vic sdng cc tr ng thi NOON khi ch c vi photon c lin quan, nhng nu N l l n, th chng c thmang li s tng c ng ng k chocc giao thoa k v nhng thit b khc. Chon nay, cc nh vt l c thto ra cc tr ng

thi NOON v i t i bn photon, nhng cc ph ng phpy thc hin kh phc t p v chuyn bit cho sl ng chnh xc ca cc photon c lin quan.

Itai Afek, Oron Ambar v Yaron Silberberg ti Vin Khoa hc Weizmann va ngh ramt ph ng php tng qut to ra cc tr ng thi NOON v chng t r ng n hot ng v it i 5 photon. Nh c im l k thut khng thto ra cc tr ng thi hon ho.i nghincu tnh c l ng i ta hc ththu c tin cy 92% hoc tt h n cho sl ng photon bt k. Gi tr ny khng hon ho, nhng tt cho nhng ng dng thc tin, theo l iSilberberg.

i nghin cu to ra cc tr ng thi NOON ca mnh bng cch chiu mt xung laser

thng th ng v mt xung l ng t c bit cha cc c p photon b v ng vu vo mt b tch chm tia. Cc c p v ng vu c to ra b i shoni xung thng s tpht, nh mt photon nng l ng cao h n chiu vi mt tinh th c bit to ra mt c p photonv ng vu mt nng l ng th p h n.

Bin v pha

B tch chm tia c hai cng vo v hai cng ra. Cc tr ng thi NOON lc o vton bN photon chn cng mt cng ra. Tuy nhin, nh thc nghim khng thno bit,ngay ctrn nguyn tc, l cng no.

Hai l trnh sau c k t h p tr li trong mt giao thoa k Mach Zehnder. Bngccho binv pha ca tn hiu giao thoa thu c, i khoa hc xcnh c mc v ng vu v c bao nhiu photon b v ng vu.

i v i mt tr ng thi NOON v i 5 photon,i nghin cu o c mt s t ng phn trong tn hiu giao thoa khong chng 42%. Trong khi gi tr ny th p h n gi tr c th thu c trn l thuyt l 92%, nhng n cao h n trng i nhiu nu cc photon khng b v ng vu g ht (17%).i v i cc tr ng thi 2, 3 v 4 photon, tht ng phn t ngngl 95%; 86%; v 74%.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

23/93

Thuvienvatly.com


Jeremy O'Brien tr ng i hc Bristol m tcng trnh trn l mt th nghimquan tr ng, ng cho bit thm r ng k thut trn c thlc no c ch cho cc my d sngh p dn nhLIGO.y l nhng giao thoa k khng l cho n nay vn cha pht hin rasng h p dn v c thh ng l i tstng thmnhy.

O'Brien ng i h tr pht trin mt k thut to ra cc tr ng thi NOON 4 photon tin r ng k thut trn cn c thp dng cho ngnh hin vi hc nghin cu cc mu sinh vtr t nhy v i nh sng.y l v cc tr ng thi NOON c thmang li phn gii cn thit,s dng t photon h n nhiu so v i nh sng thng th ng. Silberberg cho bit i ca nghin ang kho st xem k thut trn c thsa i nhthnosdng trong knh hin vi.

Cng trnh c ng ti trn t p ch Science 328 879.


http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/506-lan-dau-tien-lam-vuong-viu-thanh-con photon

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

24/93

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

25/93

Thuvienvatly.com


Mnh h n 20 l n

i Maryland cho bit lc m cc ht mang in (trong tr ng h p ny l ccelectron)y cc nguyn t ra xung quanh trong nhng cu trc nh vy mnh h n nhiu ln t i 20 ln so v i tr c y ng i ta ngh . Theo cc nh nghin cu trn, lc di trin

mnh ny c thdnglm di chuyn cc nguyn tmt cch c ch ra xung quanh trongnhng bphn viin thc ci c thh tr s t l p rp cc dy nano, chng hn, tora nhng dng cc thxoay vng qua nhng cu trc khc nhau d i mt dngin xoaychiu. N cn c thdngdi chuyn cc cmy nano trong t ng lai.

V cha ht: i khoa hc cn nhn thy lc di trin c thgim i nhiu ln bngcch thm vo mt cu trc (hay khim khuyt) rt electron, th dnhC60, dc theo cc ra bc n nguyn t.

Nhng con ng khc nhau m cc electron c thchuyn ng qua mt dy nano cthm tbng mc ddng m cc electron di chuyn, hoc truyn i, qua cu trc trn,

Williams gii thch.a scc cu trc nguyn tcho php cc electron chuyn ng qua mtcch ddng nhng cc khim khuyt lm chm i chuyn ng electron.iu ny mang limt in tr sut l ng cc cc b, ngh a l cc v tr khim khuyt c mt in tr cc b v in tr ng cc b r t khc v i in tr ng trong phn cn li ca vt liu. im mucht l cu trc nguyn t c bit ca cc khim khuyt gy ra s truyn i yu t ca ccelectron (hay stn xmnh).

Graphene l m c tiu ti p theo

i ca Williams hin c k hoch nghin cu nhng hiu ng t ng t trong cc cutrc nano trn graphene (nhng tm carbon ch dy mt nguyn t). Nhm chng tiangch to nhng cu trc khim khuyt ca graphene v cho lng nhng l ng nhnguyn t tn xln trn cht liu carbony, Williams tit l. Sdng cc k thut hin vi mnh cachng ti, chng ti hi vng s trng thy nhng hiu ng c thso snh ca chuyn ngnguyn tvin tr cc bkhi graphene mangin.

Cc k t quca nghin cu ny cui cng c th a n nhng ph ng php m ikho st nhng tnh cht in t c nht v nh ca graphene.

Cng trnh cng btrn t p ch Science 328 737.


http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/504-tinh-chat-dien-cua-day-nano-la-do-caelectron-quyet-dinh

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

26/93

Thuvienvatly.com


Cc kh i t din ng gi ch t kht nh ng r t ln xn

Tnhng quto trong ca hng t p ha gn nh bn chon nhng vin nang trongtthuc gianh ca bn, vic ng gi cc sn phm mt cch hiu qul mt u tin quantr ng trong nhiu ngnh cng nghi p. Trong mt nghin cu m i, mt nhm gm cc nh vtl M nghin cu cc tnh cht ng gi ca mt vt km quen thuc h n, mc d n cth c nhn ra b i nhng ng i ch i game Hang t i v Rng vng cc khi tdin. H nhn thy nhng hnh dng ny gi ghm cht n mc kh tin, mc d cu hnh c tnh mttr t tcao.

Tri:nh MRI th ca s ng gi. Gia: Tm ca nhng con xc xc c tm ra trongnh MRI bng phnmm ty chnh. V mc ch dhnh dung, cc nh nghin cu chn qucu l n nht c thl p kht thnhqucu ngoi ti p tdin v s n qucu ny mu tr ng. Phi: nghin cu cu trc ca s l p kht, cc nhnghin cu b tr mt mu sc khc nhau v i mi s nh h ng ca cc con xc xc t din.nh: AmericanPhysical Society/Alexander Jaoshvili

T din l nhng hnh li u n c bn mt hnh tam gic. Chon nay, c r t tnghin cu tm hiu xem nhng hnh dng nyng gi v i nhau nh thno. Nhng mt s hiu bit tt h n ca qu trnh ny c ththu ht sch ca cc ngnh cng nghi p a cht,th dnh cc cng ti du mkhi chn n i khoan cc ging khai thc ca h. y l v vtcht dng ht c hnh dng ging v i cc tdin h n l hnh cu, ci n c m ttrong ccm hnha cht ton cu.

Trong nhng nm tr c y, cng ng ton hc ng u tr c thch thc l

nghin cu cc hnh tdin, v vn tr nn r rng l nhng hnh dng ny c thgi ghmv i nhau cht h n nhiu so v i cc hnh cu, t nht l trn l thuyt. Trong mt nghin cuko di vcc qucu theo nm thng, chng cha bao gi l p y h n 64% thtch ca bnhcha, bt ch p mt githuyt do Kepler nu ra l chng c thgi cht n mt gi i hn c bn l 74,05%. Tri li, mt sm hnh sgn y h n cn chng tr ng cc hnh tdin cth ng gin t lh n 85%.

V i nghin cu m i nht ny, Alexander Jaoshvili ti tr ng i hc New York M ,cng v i ccng nghi p, i n kho st k h n cch thc cc hnh tdin gi ghm v i

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

27/93

Thuvienvatly.com


nhau trong thgi i thc. Trong mt th nghim kh n gin, cc nh nghin cu l p romt sl ng l n nhng mnh xc xc hnh tdin ging ht nhau v bt u nht nhng hnhkhi ny vo nhng bnh cha c hnh dng khc nhau, lc chng ln v thm vo nhng conxc xc khc na chon khi khng thcho thm con no vo na. T lgi ghm khi c xcnh bng cch b m vo mt cht lng cha bit r chon khi bnh cha y

trn v r i ly thtch tng ca bnh cha tr i nhng thtch ny ca cht lng.i v i mttrong nhng bnh cha c bn knh l n, mt ng gi 0,76 c ghi nhn, so v i 0,64cho nhng qucu thm vo cng bnh cha trn.

kho st su h n v xcnh cu trcng gi,i ca Jaoshvili sau t cc bnh cha ht ng gi vo mt my qut MRI.iu ny cho php cc nh nghin cu xcnh v tr tm ca cc ht v phn gii nhng loi cu hnh m nhng con xc xc chn.Ci hnhn thy l, bt ch p khnng dn p kh cht ca chng, nhng con xc xc tht ra b mt tr t tcao bn trong cc bnh cha. K t quny tng thm sc nng cho cng trnh lthuyt gn y xut r ng cc khi tdin ts p chng thng hng thnh mt dng cu trcgitinh thkhi b nn.

Jaoshvili vi ca ng h i bt ng tr c smt tr t t trn. Ci ng i ta trng il nu cc ht gi cht v i nhau th chng sc s tr t t cao, nhng v i cc khi t dinchng ti thy chng dn p v i mt cao v r t ln xn, Jaoshvili ni.

Bt ng ny nhn c s chia s ca Daan Frenkel, mt nh ha hc l thuyt titr ng i hc Cambridge, ng i tin r ng, hin nay, k t qu trn ch c thgii thch mtcchnh tnh, bng cch so snh khi tdin v i nhng dng hnh hc khc. V i cc khil p ph ng, s p cht c th ti p tc n v hn chng c thp cht 100% khng gian.Khi tdin th khng thlt khng gian nhng chng l p y khng gian tt h n cchnh cu.

Nghin cu ny cng btrn t Physical Review Letters.


http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/498-cac-khoi-tu-dien-dong-goi-chat-khit-nrat-lon-xon

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

28/93

Thuvienvatly.com


St c u c th ch l o gic

Bn tng nhn thy mt ci g nh t nht v trn tri ni gia mt c n ging bo?

Nu n tn ti trong mt vi giy hoc mau h n, th c thl tr t ng ca bn m thi. Cc t tr ngang thng ging, do c st gn to ra, c th nh la no nhnhn thy nhngvt pht sng trn, gii thch c t nht l mt squan st thuc vnhng qust cu bn.

Hin t ng trn th ng c m tl mt qucu nh sng tri l lng nhh n mtqubng chy bi bin tn ti trong vi ba giy hoc hng pht. N c cho l xy ra khistnh xungt, nhng nguyn nhn chnh xc ca n th vn khng ai r.

Gi th c v nhng qu cu pht sngy ch l mt o gic. Ccin tch angchuyn ng, trong tia st hoc trong dy dn qun xung quanhu ca mt bnh nhn, lm

pht sinh ra t tr ng. Mt t tr ng bin thin cmng ra mt in tr ng, nu mnh, cthlm kch thch cc neuron trong phn v no th gic. Nhng hnh van, bt trn, ngthng, hoc ng phn nhnh m nht thnh thong c quan st thy b i nhng ng i chuskch thch txuyn s(TMS).

T tr ng bin thin trong nhng c st c thgy ranhngo gic nhng qucu pht sng gi l st cu.

(nh: Scott Stulberg/Corbis)

Trong mt c n bo st, cnh banu h ng vpha Trit qu ngn nn chng takhng c th i gianphnng v i n hai hoc ba phn triu ca mt giy. Sau khi n chmt, mt c st phn hi, mang mt s in tch tr li bu tr i v i sng xung kch gy ra tingsm, tn ti chng 0,2 mili giy r t gn v i khong th i gian ngn nht ca kch thch lmsng hc.

Mt nh ch p pht sinh trung bnh hain nm cnh phn hi. Nhng mt s cnh c thto ra h n 20 mt dng skin ko di c thto rao gic tn ti trong nhiugiy, theo cc tnh ton ca Josef Peer v Alexander Kendl ti tr ngi hc Innsbruck o.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

29/93

Thuvienvatly.com


Tri xuyn qua t ng

cm nhn cc tcng ca t tr ng nhng khng b th ng tn mt ng i s cn ng cch xa tia st 20n 200 mt, cc nh nghin cu cho bit nh vy. H c tnhtrong mt phn tr m ca nhng tr i nghim stnh gn, t tr ng bin thin c th to ra

mt o gic ng i quan st.Tr c sbt ng ca chng ti, cc k t qutnhng xung ko di, l p li ph h p

v i cc tr ng TMS mt cchng kinh ngc, Kendl ni.

H c tnh nhng s xut hin nh vy gii thch c cho khong mt na cc s kin st cu quan st thy. Cco gic sgii thch lm thno mt qucu la c thhinhin tri qua mt bc t ng hoc mt cnh ca sv chngli vt tch g.

kin chung cho r ng cc tr ng in tca st c th nh h ng n m thn kinhl mt vn h p dn, pht biu ca Thomas Kammer tr ng i hc Ulm, ng i cvn

choi nghin cu vcc vn sinh hc thn kinh ca cng trnh trn.Mt ca ng i quan st

Kammer lu r ng tr ng in tmnh c khnng lm cho cc neuron trong vngmc ca mt pht la tr c cc neuron trong vng v no th gic, v cc neuron vng mcnhy v i cc tr ng yu h n. Nhng khng r liu ny c lm cho cc nh quan st cnhiu khnng g i nno gic st cu h n hay khng, v cc hiung th gic m cc neuronvng mc to ra khng c hiu r cho lm.

Tuy nhin, ng nghi ng r ng nhng vchng kin st cu ko di h n mt vi giy

c thgii thch c b i cco gic TMS, v ngay cnhng cnh phn hi l p li cngkhng tn ti lu lm.

Ngoi ra, nhng s thiu hy nghim tr ng v scht chc c gn cho st cu cnc mt l i gii thch cth.

Nghin cu plasma cho bit cc qucu la kh-bi c th c sinh ra trong mt cstnh xung ct hoc n c.

V st cu khng tri git c th l la thnh Saint Elmo mt plasma pht snggm cc electron b kch thch pht ra xung quanh phn chpnh ca nhng vt nhn th d nh nh thp chung hoc ct bum.

Theo New Scientist

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/511-set-cau-co-the-chi-la-ao-giac

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

30/93

Thuvienvatly.com


Tu con thoi Atlantis s p hon thnh s mnh l ch s 25 n mLn tr vTri t ca tu con thoi v tr Atlantis, theo lch nh din ra vo cui

thng ny, sk t thc mt snghi p ko di gn 25 nm qua.

Cc nh du hnh trn tr m v tr tro bn d i tu con thoi Atlantis tr c n c p cng v i tr m. (nh: NASA)

Khi tu Atlantis vt ln vo nm 1985, nhiu ng i hi vng hm i tu con thoiy s nh du skh i u ca mt k nguyn m i ca nhng chuyn bay v tr an ton. Gic m tan v ch bn thng sau, khi tu Challenger b ph hy lc ct cnh. Sau mt vtainn thhai lm thit mng ton bphi hnhon Columbia vo nm 2003, NASA quytnh hth hmi tu con thoi mi mi vo cui nm 2010.

Ba tu con thoiang tn ti hin ang i mt tr c nhng smnh theo lch nhcui cng ca chng, v i Atlantis theo k hoch sl phi thuyn u tin vhu khi n r ikhi Tr m V tr Quc t. Tuy nhin, n s vo tr ng thi d phng trong tr ng h pchuyn bay tu con thoi v tr cui cng theo k hoch Endeavour vo cui nm 2010 g ptr ngi.

V c mt c hi mong manh l n sginh thm mt smnh na nu nhng l i kugi tm ko di ch ng trnh tu con thoi c c cu tr l i. Ken Ham, vin ch huy smnhAtlantis hin nay, sn sng vy tay tm bit cc tu con thoi. NASAang r t mun kho st bn ngoi qu o Trit tm th p. Bn khng th lm iu trn tu con thoi v tr ,

ng ni. Ch ng trnh tu con thoi vo mt lc no phi i n k t thc thi.Theo New Scientist

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/512-tau-con-thoi-atlantis-sap-hoan-thanh-smenh-lich-su-25-nam

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

31/93

Thuvienvatly.com


NASA mu n mang sao H a vTri tTrong th p nin qua, chin l c thm him sao Ha ca NASA li tm n c.

Sao Ha.nh: NASA

Nhng du hiu ca n c c tm thy trong cc loi phong ha, cc tr m tchkhong cht v nhng ng bng vng cc. Nay cc nh khoa hc cho bit n lc tmkim ssng mt ln na ci m c quan v tr trn khng lm c tr c ti p k tnm1976 khi smnh Viking ha ra mang vbn tay khng.

Ln ny, c mt ng c mang cc mu t v sao Ha tr vTri t. t,chng c th c phn tchtm cc vt tch ha thch ca vi khun sng, hoc cc manhmi ha cht v sinh hc ch c thgii thch b i ci g sng c.

NASA tmnh khngsc lo ni mt smnh nhvy, nn gn y h h p tcv i C quan V tr chu u phc tho mt dn chung.

Cc chuyn gia chnh sch v tr ngh r ng th i gian ny thch h p, bt ch p nhngr i ro v nhng khon chi ph khng l, c thtiu tn n 10 t la M .

Theo AP

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/513-nasa-muon-mang-da-sao-hoa-ve-trai-d

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

32/93

Thuvienvatly.com


Chc m ng sinh nh t ln th 50 ca laser (16/5/1960 16/5/2010)

nh: ORNL.gov

nh sng laser ln u tin xut hin vo ngy 16 thng 5, 1960, ti Phng nghin cuHughes Malibu, California khi Theodore Maiman bt dng cc chng bng nm tay cang le ra mt m musng ln trn mt my d quang. K t , laser ngy mt tr nnnhh n, mnh h n, v khng ththiu trong cng nghhin i.

N l chic bnh xe v hnh. Mt na tng sn phm quc ni [ca n c M ] vc bn l c tcng b i laser, pht biu ca Tom Baer, gimc qun tr ca Trung tm Nghin cu Quang l ng thc Stanford, Palo Alto, California.

Cc laser c s tc ng c bit to l n trong l nh vc cng ngh thng tin. Victruyn d liu bng tn hiu nh sng laser sha trong cc s i quang lm cch mng hacng nghtruyn ti d liu. IBM Roadrunner, siu my tnh nhanh th hai thgi i, c h n45.000 laser dng cho vic truyn d liu gia 133.000 li x l ca n. T ng t nh vy,ngnh quang hc s i cu thnh nn nn tng ca Internet c hu nh ton b d liu utruyn trn cc tuyn cp quang.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

33/93

Thuvienvatly.com


Ngy nay, ton b c s h tng kinh tca chng ta da trn cc thng tin gi itrong cc s i quang bng nh sng laser, Baer ni. Nu bn tt ht nh sng laser,iu s lm ln bi nn kinh tca chng ta.

Nhng l nh vc kinh tkhc cng chu s nh h ng t ng t. Cc a CD, DVD, v

Blurayu sdng laser c thng tin m ha trn chng. My ct laser vn hn laser givai tr thit yu trong vic sn xut v chtc sn phm. Phu thut mt bng laser th t b xm hi sinh hc v tau h n so v i phu thut mt thng th ng. Cc nh nghin cu cnngh r ng mt qu trnh sdng laser qut ADN sl tr ng tm cho cc cng nght nglai c thgii m bgen ng i v i chi ph th p.

Tuy nhin, khng phi lc no ng i ta cng nhn ra nhng iu trn. Vo nhng nm1960, Irnee D'Haenens, ph t ca Maiman, th ng nhc n pht minh trn l mt l i giicho mt bi ton. L sn phm ca nghin cu c bn, khng ai bit phi lm saobinlaser thnh mt ng dng thc tin.

Phi mt mt th i gian di ng i ta m i nhn ra y l vn v t ra ngoi phm vithu ht ca gi i hn lm, pht biu ca Jeff Hecht, tc gica mt vi quyn sch vit vlchslaser v ngnh quang hc.

Nhng i nghin cu khc trn kh p thgi i thi nhau thit k v chto laser utin hot ng c. Khng lu sau khi Maiman hon tt laser ca ng, cc nh nghin cu tinhng phng th nghim khc c thch to nhng laser ca ring h. Nhng laser buiu nysc mnh chiu xuyn thng qua kim loi, mangn cuc chy ua gia cci nghin cu khc nhau tranh nhau chto laser mnh nht. Cci o cng sut ca nhnglaser bui u ny da trn sl i dao co Gillette m cc chm tia c thchiu xuyn qua.

Khi vic sn xut nhng lasser ny tr nn ddng h n, ng i ta bt u kho stchng cho nhng mc ch khc, Hecht ni.

Spht trin nhng loi laser khc din ra ngay sau pht minh ra n. Cc nh nghicu to ra cc laser sdng nhiu loi cht liu a dng nhcht kh helium-neon, carbondioxide v cc diode bn dn.

Cng v i spht trin nhng loi laser m i l nhngt ph thm du tin vo l nhvc ng dng th ng mi. Bng chng u tin ca quanim cho r ng laser c thdngtrong y khoa xut hin vo nm 1961 khi Charles Campbell v Charles Koester sdng laser ph hy khi u mt ca mt bnh nhn. Nm 1965, James Russell pht trin a compact laser u tin, mt tin thn ca ccu a hin i v CD,

Mt khi cc diode laser b nhv bn c th c sn xut hng lot, bt u trongnhng nm 1970, th ccng dng th ng mi n nhanh sau. Mt my qut m vch siu th c gi ca mt gi k o cao su Wrigley vo nm 1974. Ccu a laser th ng mi c by bn vo nm 1978 v CD xut hin hai nm sau, v tuyn cp quang xuyniTy D ngu tin mang nhng cuc gi in thoi quc t c l p t vo nm 1988.

Ti ngh laser thc cht lm cch mng ha l nh vc nghin cu khoa hc, pht biu ca C. Kumar Patel, CEO ca cng ti my quang ph laser Pranalytica Santa Monica,

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

34/93

Thuvienvatly.com


California. Kumar pht minh ra laser CO2 u tin vo nm 1963. Ti bit c r t, r t tnghin cu khoa hc ngy nay khng sdng laser theo cch ny hay cch khc, Patel ni.

K tkhi pht minh ra chng, 15 gii Nobel vt l sdng laser lm mt bphnthit yu. Nm 1997, thk BNng l ng, tin s Steven Chu khiy l mt nh nghin cu

ti tr ng i hc Stanford c trao gii Nobel cho cng trnh ca ng sdng laser by quang v lm lnh ccm my nguyn txungn mt phn ca mt trn khng tuyt i.

S kh i ng hi nm ngoi ca Thit b nh la Quc gia ti Phng th nghimquc gia Lawrence Livermore California, M , chng t laser c thcung c p nng l ng gir nh thno trong t ng lai. Cc nh nghin cu hi vng to ra mt phn ng nhithch duy tr bng cch chiu 192 laser mnh nht th gi i ln trn mt vin nhin liuhydrogen nh. L ng nng l ng thu c t phn ng s l n h n nng l ng cn thit kch hot n, mt schnh lch m cc nh nghin cu hi vng mt ngy no skhai thc c.

Cc nh khoa hc v cc k s vang tm nhng cch lm mi th tt h n, v tmcch lm nhng th tr c y cha bao gi lm c, Patel ni. Spht minh v pht trinca laser kh i ng mt hot ng nghin cu khoa hc thun ty v trong mt th i giandi vn l mt hot ng khoa hc... Phi mt mt th i gian di cho mt pht minh tht s tr ng thnh v gp phn vo cmy kinh tchung ca quc gia.

Theo PhysOrg.com

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/510-chuc-mung-sinh-nhat-lan-thu-50-cua-1651960--1652010

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

35/93

Thuvienvatly.com


Ch ng minh c ph ng trnh ch t kh Boltzmann

140 nm tri qua, nhng ch n lc ny chng ta m i c c schng minh tonhc cho mt ph ng trnh ht ging m thnh tr ng cc cht kh lng. Robert Strain vPhilip Gressman ti tr ng i hc Pennsylvania sdng cc cng cton hc hin i tm nghim cho ph ng trnh Boltzmann, ph ng trnh tinon chuyn ng ca cc phn t cht kh.

S tn ti ca cc phn tvn cn l vn gy tranh ci lc Ludwig Boltzmann thitl p ph ng trnh ca ng vo nm 1872, nhng khnng ca n tinon chnh xc hnhtr ng cht kh chin thng mi sphn i trit l chng li n. Ngy nay, cc nh vt l s dng ph ng trnh trnm phng cc cht kh trong mi th tnh myin ht nhn chon cc thin h, nhng chon nay vn khng c s bo m l n shot ng tt trong

mi tnh hung khd xy ra.Mt schng minh chnh thc lng trnh cc nh ton hc trong th i gian kh di

v cng trnh ca Boltzmanni tr c th i i ca ng. Ton bcc mu ch c t ngchtrong chng 5 nm, Strain ni. Kh khn l v mt khi nim gi lo hm phn s.

a scc ph ng trnh c bn trong vt l hc l nhng ph ng trnh vi phn, ngh a lchng m ttc m mt i l ng bin thin lin hv i i l ng khc.

Cc tc bin thin c gi l o hm.o hm bc nht ca khong cch theoth i gian l tc , chng hn, cno hm bc hai l gia tc. Nhng cn nu bn mun ly

o hm mt phn hai hoc hai phn ba th sao?Chng tn ti vmt ton hc, nhng khng c ngh a trong thgi i thc, nn Strain

tht bt ng khi thy chng trong khi lm vic v i ph ng trnh Boltzmann. R t him khitm thy cco hm phn sxut hin trong mt m hnh vt l, ng ni.

Ngoi ra, cc l thuyt ton hc c s ca chng c pht trin nhiu nm sau ph ng trnh trn.

Strain v Gressman ch ra r ng ph ng trnh Boltzmann slun lun mang li cu tr l i ng cho cc cht kh gn tr ng thi cn bng, th dnhkhng kh trong ta nh gn

nhit phng. Tuy nhin, hvn khng ni c ph ng trnh trn c tc dng trong `n tnhhung phc t p h n, th dnhc n bo, hay khng.

Theo New Scientisthttp://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/514-da-chung-minh-duoc-phuong-trinh-ch boltzmann-sau-140-nam

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

36/93

Thuvienvatly.com


Bng ch ng cho s bt i x ng vt cht ph n vt chtCc nh khoa hc thuc ch ng trnh h p tc Dzero ti Phng th nghim My gia tc

quc gia Fermi thuc BNng l ng M cng bhm thsu, 14 thng 5, r ng h tm thy bng chng cho s vi phm ng k ca i xng vt cht phn vt cht trong hnh tr ngca cc ht cha cc quark y (bottom) ngoi ci c trng i theo l thuyt hin nay, Mhnh Chun ca vt l ht c bn.

Ch ng trnh Dzero tm thy bng chng cho mt ltrnh m i trong cc ht s c p ph v s i xng vt

cht phn vt cht ca tnhin. Loi vi phm CP m i ny khng ph h p v i cc tinon ca khun kh lthuyt bit l M hnh Chun ca cc ht v t ng tc ca chng. K t qucui cng c thgip gii thch tisao v tr li cha y vt cht cn phn vt cht th bin mt khng bao lu sau Big Bang.nh: DZero

K t qum i trn, s p ng ti trn t p ch Physical Review D, ng tn l ch ng trnhh p tc Dzero, mt i quc tgm 500 nh vt l, ch ra mt s khc bit 1% gia s snsinh cc c p muon v cc c p phn muon trong phn hy ca cc meson B to ra trong cc vachm nng l ng cao ti my va chm ht Tevatron Fermilab.

S thng tr ca vt cht m chng ta thy trong v tr ch c khnng xy ra nu nh c nhng skhc bit trong hnh tr ng ca cc ht v phn ht. Mc d cc nh vt l quanst thy nhng khc bit nhvy (gi l vi phm CP) hnh tr ng ht trong hng th p k qua, nhng nhng skhc bit bit ny l qu nh gii thch s thng tr quan st thyca vt cht so v i phn vt cht trong v tr v hon ton ph h p v i M hnh Chun. Nu c xc nhn b i nhng quan st v phn tch thm na, th hiung m cc nh vt l Dzeronhn thy c thtiu biu cho mt b c tin na h ngn tm hiu s thng tr vt cht quanst thy bng cch h ngn nhng hin t ng vt l nm ngoi ci chng ta bit ngy nay.

S dng ccc im c o ca my d chnh xc ca hv nhng ph ng php phn tch m i c pht trin, cc nh khoa hc Dzero ch ra r ng xc sut phpo ny ph h p v i bt k hiung no l d i 0,1% (lch chun 3,2).

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

37/93

Thuvienvatly.com


K t qum i h p dn ny cung c p bng chng ca nhng sai lch khi l thuyt hinnay trong s phn hy ca cc meson B, ph h p v i nhng du hiu tr c y, pht biuca Dmitri Denisov,ng pht ngn vin ca th nghim Dzero, mt trong hai th nghim myva chm ti Tevatron. Hi nm ngoi, cc nh vt l ti chai th nghim Tevatron, Dzero vCDF, quan st thy nhng du hiu nhvy trong khi nghin cu cc ht cu to gm mt

quark y v mt quark l.

K t quDzero da trn so snh sphn bca cc muon tchin d ng v m (+ v-) xut hin tcc vachm proton phn proton nng l ng cao do my va chm ht Tevatron to ra. Mt t tr ng mnh bn trongmy d ht Dzero buc cc muon xut hin tnhng va chm chuyn ng theo mt qu o cong. Hai muonc in tch ng c du i theo nhng qu o cong theo h ng ng c nhau (xem hnh). Tr c tin, cc nh khoahc so snh sphn bmuon khi t tr ng bn trong my d Dzero h ng theo mt chiu (cu hnh 1) v r i sosnh sphn bca chng khi t tr ng o ng c li (cu hnh 2). Nu s i xng vt cht phn vt cht lhon ho, th sso snh nhng sphn bmuon trong hai cu hnh smang li k t qunhnhau. Thay v vy,th nghim Dzero quan st mt s lch 1%, bng chng cho mt sbt i xng vt cht phn vt cht. nh:Fermilab.

Khi cc ht vt cht v phn vt cht va chm nhau trong cc va chm nng l ng cao,chng bin thnh nng l ng v to ra nhng ht v phn ht m i. Ti my va chm proton phn proton Fermilab, cc nh khoa hc quan st hng tr m triu va chm mi ngy. Cc qutrnh t ng txy ra ti lc khai sinh ra v tr s li cho chng ta mt v tr v i l ng vtcht v phn vt cht ngang nhau. Nhng thgi i xung quanh ta cu to ch gm vt cht vcc phn ht ch c th c to ra ti cc my va chm, trong cc phnng ht nhn hoc tiav tr . Ci g xy ra v i phn vt cht? l mt trong nhng cu hi tr ng im ca ngnhvt l ht thk 21.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

38/93

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

39/93

Thuvienvatly.com


K thut m i sn xut hng lo t cc h p cht bn d nCc h p cht bn dn nh gallium arsenide (GaAs) c thmangn mt cuc cch

mng trong ngnh quang hc vin thc, cng v i trin vng ca cc tm pin mt tr i hiuqucao v mt thhm i cc linh kin. Vn tr ngi l ch cc dng c ch to t nhng cht liu ny th ng kh sn xut v bn cht tuyt v i ca chng khin chng db hng. Nhng nay mt nhm nh ng i ti M v Hn Quc va thit k ra mt k thut l p rpm i, m theo hcho bit c thsn xut nhng cht liu ny hng lot v tch h p chng vocc dng c t ng i ddng. Hchng minh k thut ca mnh bng cch chto mt s linh kin in tth s .

V i silicon vn l cht liu thng tr trong nhiu ngnh cng nghi p cng nghcao, cc

h p cht bn dn c thgi l i th l n cho nhng ng dng nht nh. y l nh s linhng cao ca cc electron bn trong cc cht liu trn v di khe tr c ti p ca chng, khinchngc bit hiu qu vic thao tc v i nh sng. Nhng vn m ngnh cng nghi ph p cht bn dn ang i mt l chng phi cnh tranh v i mt th tr ng b thng tr b isilicon v i nn tng cng ngh c sn ca n khng t ng thch v i cc h p cht bn dn.

nh quang hc ca mt l ng l n tbo mt tr i GaAd chto bng k thut in m ttrong bi.nh:John Rogers

John Rogers, lm vic cng ccng nghi p ti tr ng i hc Illinois Urbana-Champaign v mt cng ti c lin quan,a ra mt ph ng php sn xut bng cchiuchnh k thut in nhanh m h pht trin trong vi nm va qua. Hbt u bng vic nui

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

40/93

Thuvienvatly.com


cy nhng chng gm nhiu l p gallium arsenide v nhm gallium arsenide, sau htchra tng l p mt bng mt con tem gc silicon. Cc l p c g ra ddng do lc van der Waals, lc trn mt con tem mnh h n lc gia cc l p h p cht bn dn. Sau, cc nhnghin cu dn nhng l p r i ny ln cc v tr mc tiu trn mt bnh x p silicon.

chng minh tnh chnh xc v bn vng ca k thut ca mnh,i ca Rogerschto ba linh kin bit: transistor hiu ng tr ng v i cc cng l gic; dng cghinhhng ngoi gn (NIR), v cc m-un quangin. Cc nh khoa hc sdng NIR chng t ton bchi tit ca cc dng c.

Nhm nghin cu d nh pht trin k thut ca hbng cch pht trin nhng linhkin phc t p h n, nhcc bd cho pin mt tr i. Tin l i ca cc cht di khe tr c ti p nh thny l cc photonn c thddng phng thch cc electron, sau cc electron c th c thu gom thnh dngin. Trong cc tbo mt tr i gc silicon, di khe l gin ti p nncc c p electron-ltr ng sch hnh thnh nu c sn mt daong mng gi l phonon v immen thch h p.

C hi l n nht ca chng ti l cc tbo mt tr i, n i cc h p cht bn dn chag p phi scnh tranh t tr c n nay, Rogers ni. ng cn tin r ng c mt c hi h p dntrogn nhngng dng quangin tkhc, th dnhcc bchuyn mch hiu qucao.

Chris Phillips, mt nh nghin cu cht bn dn ti tr ng Imperial College Londoncho bit ng hoan nghnh loi ph ng php thc tin nh thnyi v i nghin cu h p cht bn dn. Tuy nhin, ng cnh bo r ng vn c nhng thch thc thc tin phi x l vbncht mong manh ca nhng cht liu ny. V i cc cht bn dn truyn thng, tc dng l su bn trong tinh th. Trong nhng l p cht mng manh ny, cc l p c thddng b tr tkh p, dn t i s ti k t h p electron-l tr ng v lm suy gim hiu sut mt cch gay gt,ng ni. Theo Phillips, c hi l n nht cho cc h p cht bn dn sl v i cc dng clai, n inhng cht liu m i c thtch h p vo mch in gc silicon.

Nghin cu ny cng btrn t Nature.


http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/519-ki-thuat-moi-san-xuat-hang-loat-cac-hchat-ban-dan

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

41/93

Thuvienvatly.com


Gii thch c s dn in ca l p ti p xc c a hai in miMang hai ch t khng d n in li tip xc v i nhau th ng ngay t i ch tip

gip c a chng x y ra m t iu th t bt ng : ti ng n i , s dn in l c th .Cc nh nghin cu ti Vin Cng nghNano MESA+ thuc tr ng i hc Twente,

H Lan, cng v i ccng nghi p Munich, Berkeley v Davis, cng va chng minh cr ng ti chti p xc ny hai ng dn song song c to ra, cch nhau chmt nano mt. khng ch l mt t ph trong shiu bit ca chng ta vhin t ng trn, m n cn m ra cc khnng cho nhng dng m i ca vi in thc. Cc nh nghin cu cng bk t qu ca htrn t Physical Review Letters.

Cu trc nguyn tx p chng ca lanthanum oxide v imt l p strontium titanate ph ln trn mt cht nnstrontium titanate (cu trc tinh tht tri sang phi, pha trn hnh minh ha), thnng ni trong l p LAOmang li s phn b li in tch. Cc electron thu c trn l p ti p xcli pha sau nhng l tr ng cch n ch mt nano mt. Cc electron (tri) v khetr ng (phi) song song nhau gp phn to ra s dnin.

Cc nh nghin cu tr ng i hc Twente tr c y chng minh c r ng haioxide kim loi khng dn in c th tr nn dn in ti ng n i chng ti p xc nhau, vcc oxide kim loi phi t tnh t ngt tr nn c t tnh ti ch ti p xc ca chng, th d nh k t h p strontium titanate v lanthanum aluminate. Khi hai oxide phc t p ny ti p xcnhau, nhng iona dng c mt chai l p ti p xc tinh th, tt c u mangin tch ringca chng. Khi hai oxide ti p nhau th xy ra ss p x p li ca in tch, gi l s ti cutrcin t.

Ti n i cc electronngc h n, nhng electron ny gi c thdn in. ng th i,cc ltr ng cc ht mangin d ng s c to rau trong cu trc, n i cc electron b ly mt. Nhng tnh ton v th nghim m i hin nay cho bit nhng l tr ng ny tht s tn ti, v cc l tr ng v electron chuyn ng song song v i nhau, v i mt khong khnggian ch mt nanomet phn cch gia chng.y khng ch l mt b c t ph trong victm hiu sdn in ti l p ti p xc, m n cn m ra l trnh cho nhngng dng m i chon nay khng ththc hin trong ngnhin thc bn dn hin nay. Th d, mt khnngh p dn l s t ng tc cng c thxy ra trong nhng l p dn ny v i nhng ht v tr ngthi l ng m i.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

42/93

Thuvienvatly.com


Ngoi ra, chon nay vn githuyt r ng cc oxide c bdy nht nh l cn thit thu c hiu ng ny. Tuy nhin, nghin cu m i cng bcho thy c thtrn xy ra ngaycv i mt bdy bng mt n v: chmt l p tinh th. Vin Cng nghNano MESA+ cnhng thit b c o cho vic xy dng nhng loi oxide ny trn tng l p nguyn tmt,v theo ph ng php ny chto cc cht c mt ng ng tnh cht r ngn bt ng .

Theo PhysOrg.comhttp://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/520-giai-thich-duoc-su-dan-dien-cua-lop-txuc-cua-hai-dien-moi

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

43/93

Thuvienvatly.com


Gii thch gi i hn Carnot

Hkhi no cc k smun thit k ra mt loi ng c m i hot ng trn c s nhithoc ci tin mt thit k hin c, h u v p phi mt gi i hn hiu sut c bn: gi i hnCarnot.

Nicolas Lonard Sadi Carnot.nh: Wikimedia Commons

Gi i hn Carnot thit l p mt gi i hn tuyt i trn hiu sut m nng l ng nhit cthbin i thnh cng c ch, theo gio sRobert Jaffe Vin Cng nghMassachusetts,M .

Nicolas Lonard Sadi Carnot, sinh ra Php vo nm 1796 v ch sng t i nm 36

tui, suy lun ra gi i hn ny. Shiu bit su sc ca ng vbn cht ca nhit, v ccgi i hn trn my c s dng nhit, c s tc ng tn ti chon ngy nay. Ci lm chonhng thnh tu ca ngc bit ng ch l v thc t th bn cht ca nhit vn khng c hiu r mi r t lu sau khi ng qua i. Vo th i gian nghin cu ca ng, cc nh khoahc vn tn thnh l thuyt calo ca nhit, l thuyt cho r ng mt cht lng v hnh mang tncht lng nhit mang nhit tvt ny sang vt khc.

Quyn sch nm 1824 ca Carnot Bn vsc mnh ca la t ra mt bnguyntc, trong mt s tr ng h p, vn c sdng r ng ri. Mt trong s l gi i hn Carnot

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

44/93

Thuvienvatly.com


(cn gi l hiu sut Carnot), cho b i mt ph ng trnh n gin: hiu nhit gia cht lulm vic nng th dh i n c trong nh myin v nhit ngui i ca n khi n r ikhi ng c , chia cho nhit tnh theoKelvon (ngh a l nhit tuyt i) ca cht lunng. Hiu sut l thuyt ny biu din theo phn tr m, gi tr c th t t i nhng tht ra cha bao gi t t i.

Vo th i i nghin cu ca Carnot, nhng ng c h i n c tt nht trn thgi i chiu sut tng ch khong 3%. Ngy nay, ccng c h i n c truyn thng c th t t ihiu sut 25%, v cc my pht h i tuabin kh trong cc nh myin c th t t i 40% hoccao h n so v i gi i hn Carnot, ty thuc vochnh lch nhit chnh xc ca cc nhmyy, l khong 51%. Ccng c xe h i ngy nay c hiu sut 20% hoc th p h n, so v igi i hn Carnot ca chng l 27%.

V gi i hn hiu sut y da trn hiu nhit gia ngun nng v bt cci g dnglm ngui h thng th ng l khng kh bn ngoi hoc mt ngun c p n c nn rrng l ngun nng c nhit cng cao, th hiu sut khd cng l n. Cho nn, chng hn,

Jaffe gii thch, mt l phn ng ht nhn thh th t lm nng h i n c n 1200 Celsius sdng mt l ng nng l ng cho tr c hiu quh n nhiu so v i mt ngun nngl nga nhit sdng h i n c 120Celsius.

Theo PhysOrg.comhttp://360.thuvienvatly.com/index.php/bai-viet/nhiet-dong-luc-hoc/522-giai-thich-gioi-han-carnot

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

45/93

Thuvienvatly.com


Pht hi n ngi sao ang n th t mt hnh tinh c a n

Hnh tinh nng nht c trong Di Ngn h c lcng ang chu sphn bc mnhca n. Hnh tinh nghit ngy ang b ngi sao mca nn tht, theo nhng quan st domt thit b trn Knh thin vn v tr Hubble ca NASA, Quang phk Ngun gc V tr (COS) thc hin. Hnh tinh trn c lch cn li 10 triu nm na tr c khi n hon ton b nut chng.

y lnh minh ha hnh tinh ngoi WASP-12b. N l hnh tinh nng nht c bit trong Di Ngn h, c kh nng b cht yu. Hnh tinh trn ch cch ngi sao bmkiu mt tr i ca n 2 triu dm ch bng mt phnkhong cch tTri t n Mt tr i. Cc lc h p dn thy triu tngi sao ko cng hnh tinh thnh hnh qu tr ng. Hnh tinh trn qu nng nn n phng lnn mc kh quyn pha ngoi ca n tun vpha ngi sao.Mt cu ni bi tchy vpha ngi sao v vt cht b ht vo mt a xoy tt. Hnh tinh trn c thb ngi saomnut chng hon ton trong 10 triu nm t i.nh: NASA, ESA, v C. Haswell (i hc M , Anh)

Hnh tinh trn, tn gi l WASP-12b, qu gn ngi sao kiu mt tr i ca n nn n b thiu nng cc n gn 2800Fahrenheit v b bp mo thnh hnh mt qubng b i nhng lc thy triu cc l n. Bu kh quyn phnh ra gn bng ba ln bn knh Mc

tinh vang trt vt cht ln trn ngi sao. Hnh tinh trn nng h n Mc tinh khong 40%.Hiu ng troi vt cht nh thny gia hai vt thdng sao th ng c trng

thy gn nhng hsaoi, nhng y l ln u tin n c trng thy kh r rngi v imt hnh tinh.

Chng ti nhn thy mt m my vt cht khng lxung quanh hnh tinh trn, nang thot ra v sb ngi sao thu ly. Chng ti nhn ra cc nguyn tha hc cha tng

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

46/93

Thuvienvatly.com


thy tr c y trn cc hnh tinh nm ngoi hmt tr i ca chng ta, pht biu ca thnhvini, Carole Haswell, thuc tr ngi hc M Anh quc.

Haswell vi ca b cng bcc k t qutrn s ra ngy 10 thng 5, 2010 ca t The Astrophysical Journal Letters.

Mt bi bo l thuyt cng btrn t p ch khoa hc Nature hi thng 2 r i ca Shu-LinLi thuc Khoa Thin vn hc ti tr ng i hc Peking, Bc Kinh, ln u tin d onr ng bmt ca hnh tinh trn sb bp mo b i lc h p dn ca ngi sao, v cc lc h p dnthy triu lm cho phn li bn trong nngn mc n lm gin rang k bu kh quyn pha ngoi ca hnh tinh trn. Gi th knh Hubble xc nhn tinon ny.

WASP-12 l mt ngi sao ln mu vng nm cch xa chng ta x p x 600 nm nhsng trong chm sao mung Ngphu (Auriga). Hnh tinh ngoi trn c pht hin ra b ich ng trnh Tm kim Hnh tinh Khu vc r ng (WASP) ca Anh quc hi nm 2008.Ch ng trnh kho st t ng tm kim sm i tun hon ca cc ngi sao do cc hnh

tinh i qua pha tr c chng, mt hiu ng gi l s i qua. Hnh tinh nng trn qu gnngi sao nn n quay tr n mt vng trong 1,1 ngy.

nhy tngoi khng c tin lca COS cho php cc phpo sm i ca nhsng ca ngi sao bmkhi hnh tinhi qua pha tr c ngi sao. Nhng quan st ph t ngoi ny cho thy cc vch phh p thca nhm, thic, mangan, v nhng nguyn tkhc,tr nn ni bt khi khi hnh tinhi qua ngi sao, ngh a l nhng nguyn tny tn ti trong bu kh quyn ca hnh tinh cng nh ca ngi sao. Thc tCOS c thpht hin ra nhngc im ny trn mt hnh tinh mang li bng chng mnh mcho thy bu kh quyn cahnh tinh trn m r ng ra nhiu v n qu nng.

Quang phk tngoi cng c sdng tnh ra mt ng cong nh sngch ra chnh xc bao nhiu nh sng ca ngi sao b chn li trong ln i qua. Chiu su ca ngcong nh sng cho phpi COS tnh ra chnh xc bn knh ca hnh tinh trn. Hnhn thy phn ngoi kh quyn h p thtngoi m r ng h n nhiu so v i kh quyn ca mt hnh tinh bnh th ng c khi l ng 1,4 ln Mc tinh. N m r ng n mc bn knh ca hnh tinh trnv t qu thy Roche ca n, ranh gi i h p dn m ngoi vt cht sb mt mi mi khikh quyn ca hnh tinh.

Theo PhysOrg.comhttp://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/525-phat-hien-ngoi-sao-dang-an-thit-mot-htinh-cua-no

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

47/93

Thuvienvatly.com


Nht Bn phng phi thuy n ln Kim tinh

C quan v tr Nht Bn JAXA va phng smnh u tin ca h ln Kim tinh. Phi

thuyn Akatsuki, ting Nht c ngh a l R ng ng, r i bphng lc 21:58 GMT ngy20/5 tTrung tm V tr Tanegashima trno Kagoshima, pha ty nam min trung n c Nht. Akatsuki snghin cu bu kh quyn ddi ca hnh tinh mang tn thn Vnv cthxc nhn c hot ng ni la trn bmt ca n hay khng.

Mnh danh l hnh tinh ch em ca trit do khi l ng v kch c t ng ngca n, Kim tinh c qu o gn trit h n bt k hnh tinh no khc trong hmt tr i. Tuynhin, kh hu ca Kim tinh r t khc v i trn Trit. Bu kh quyn ca n cha chyu lcarbon dioxide v l mt thgi i ngt ngt 460oC, v i nhit cao c cho l do hiu ngnh knh phi m. V trong khi Kim tinh quay trn khong 6,5 km mi gi , th bu kh quynca n quay trn tc ddi 360 km/h.

Nng 500 kg v tr gi khong 220 triu la M , Akatsuki shot ng trong bnnm r i t i y v c nm camera trn tu. Hai trong snhng thit b ny hot ng trongvng hng ngoi gn v snghin cu bmt ca hnh tinh v chuyn ng ca ccm my,cng nhkch c ca cc ht cu to nn ccm my. Trong khi, mt camera hng ngoixa s o nhit ti nh my, nm cch bmt hnh tinh khong 65 km.

Hai camera kia l mt my ghi hnh tngoi o sulphur dioxide ti nh my v st,v mt camera ch p khng kh, n sch p ly nhng le sng tia st cha tng quan st thytrn Kim tinh tr c y.

Phi thuyn Akatsuki ca Nht Bn r i bphng Trung tm V tr Tanegashima, hm 20/5/2010.

Akatsuki snh p cuc cng vtinh Ng i a tin Kim tinh ca C quan V tr chuu, phng ln hi nm 2005, vang quay xung quanh hnh tinh trn k t nm 2006.Akatsuki s m ng nhim v cung c p thng m i v s hnh thnh my v camerachuyn dng ca n hi vng sc thpht hin ra st trong vng quang hc, pht biu ca

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

48/93

Thuvienvatly.com


Hkan Svedhem, nh khoa hc dn cho smnh Ng i a tin Kim tinh. Chng ti c k hoch thc hin nhiu loi quan st h p tsc khc nhau gia hai phi thuyn.

Mt s trong nhng quan st ny, chng hn, c thl vic hai phi thuyn cng thchin quan st mt c m bo st Akatsuki trong vng quang hc v Ng i a tin Kim tinh

trong vngin t - ng th i hai phi thuyn c ththeo di nhng m my quay cc nhanhtrn c th i gian lu h n nhiu v i vic Ng i a tin Kim tinh hin ln khi Akatsuki binmt pha sau ng chn tr i.

Cng phng ln v i Akatsuki l Phi thuyn Cnh diu Lin hnh tinh Gia tc b i BcxMt tr i (IKAROS) ca JAXA, thit b skim tra khnng sdng tia sng mt tr i lmsc y. Cnh bum nng l ng mt tr i hnh vung r ng 14 m, ch dy 7.5 m, c ch to tcc tbo mt tr i mng mng v mt cht liu gi l polymide. Smnh trn sl phithuyn u tin sdng c in mt tr i thng qua cc tbo mt tr i gn trn n v sc ytlc do cc tia sng mt tr i tc dng ln cnh bum ca n.

Theo physicsworld.comhttp://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/526-nhat-ban-phong-phi-thuyen-len-kim-t

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

49/93

Thuvienvatly.com


Laser th c hin thnh cng php o m Einstein cho l khng th

nh ch p th nghim chuyn ng Brown cho thy nh sng laser xanh lc dnglm treo l lng mt ht nh xu trong khng kh. (nh: Mark Raizen)

Cc nh nghin cu M va thc hin ci Albert Einstein ngh l khng th- o vntc tc th i ca mt ht chu schuyn ng Brown. Cc phpo, thc hin trn cc ht thytinh l lng kch c micron, chng minh tr c ti p r ng ng nng ca mt ht Brown lcl p v i kch c ca n, nh tr ng h p v i cc nguyn t v phn t, v ra mt ph ng php nghin cu cc tnh cht l ng tca cc ht v m.

Nm 1905, Einstein cng bmt m tl thuyt ca chuyn ng Brown chuynng ngu nhin ca cc ht nh trong mt cht lng hoc cht kh l hquca sbn phlin tc b i cc phn t trong cht lu. Cng trnh ny lm sng tnhng nghin cu gytranh ci tr c vcc ht Brown, chngxut r ng vn tc ca ht stin t i v hn khio trong nhng khong th i gian r t ngn.

Bng cch k t h p nhit ng lc hc v c hc thng k, Einstein ch ra r ng s dch chuyn ca mt ht lin tc chu nhng va chm ngu nhin t lv i cn bc hai ca th igian chkhng phi th i gian, nh tr ng h p mt ht i theo mt qu o thng, khng b

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

50/93

Thuvienvatly.com


quy nhiu. Do, cc nh thc nghim o i l ng khng thch h p vn tc trongtr ng h p ny khng n gin ldch chuyn chia cho th i gian.

Khng th theo di

Tinon ca Einstein c xc nhn bng thc nghim vi nm sau b i nh ha lJean Perrin. Tuy nhin, Einstein bit r ng cng thc ca ng ch p dng c trn mt thangchiu di nht nh - nhng khong cch nhnht th ngay ccc ht Brown cng thhinchuyn ng thng. Nhng ng tin r ng theo di chuyn ng ny trong thc tsl khngth, do nhng khong th i gian ngn n mc kh tin trong cc thng ging Brown din ra.Th d, mt qucu silic c ng knh 1 m dm trong n c c vn tc bin thin cv h ng ln l n trong mi 100 ns (10-7 s), i hi h thng my d phi c th i gian phnng cha t i chng 10 ns.

Mark Raizen, Tongcang Li v ccng nghi p ti tr ng i hc Texas Austin vatm ra mt ph ng php gii quyt vn ny bng cch nghin cu cc ht trong khng kh

thay v trong cht lng. Do khng kh kmm c h n nhiu so v i n c, nn cc phn t ca n xa nhau h n v do khong cch, v th i gian, gia cc va chm Brown l l n h nnhiu. Tht vy, vn tc ca mt ht Brown bin thin mt ln trong khong 100 s trongkhng kh.

Tuy nhin, khng kh li khng m c gip cc ht cho d l nhnht khngli tr ng lc. Thay vo, i ca Raizen treo l lng mt ht silic oxide c micron trongkhng kh bng p sut bc xca mt c p chm laser gi l nhp quang. Khi ht b bn pht i lui b i cc phn tkhng kh, thdch chuyn nhca n khi tm ca by laser co bng s lch nhxu ca mt trong cc chm tia, chm ny c tch ra lm hai v ng ita o skhc bit cng sut gia hai na chm tia.

Nh ng qu o th ng

Cc nh nghin cu l p biu thhin sdch chuyn bin thin v i c th i giano. Nh trng i, hnhn thy trn c micro giy, mi quan htun theo t lthut nh tinon cho cc qu o thng. Sau, h tnh vn tc tc th i dc theo nhng qu othng ny ( n gin bng cch chiad i cho th i gian) v nhn thy chng tun theo phn bMaxwell-Boltzmann,ng nhthuyt ng hc phn ttinon.

Vn tc tc th i trung bnh c tm thy r t gn v i gi tr tnh ton sdng nh l phn b u nng l ng, nh l pht biu r ng trong tr ng thi cn bng nhit, mi bc tdoca mt ht c ng nng trung bnh bng nhau kT cho d ht nng bao nhiu. Do, th nghim trn cung c p sxc nhn tr c ti p ca l thuyt ny ca cc ht Brown, Raizenni, v chng tr ng mt ht thy tinh c micron cng nng trung bnh bng v i mt phntkhng kh.

Cc nh nghin cu cho bit k thut ca hcn c thdnglm gim b t chuynng ca mt ht l lng trong chn khng, bng cch tc dng mt lc cl n thch h ptheo h ng ng c v i vn tc tc th i ti mi th i im. Tht vy, h tin r ng sc thlmlnh mt ht xung n tr ng thi l ng tc bn ca n. y, hcho bit, nh l phn b

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

51/93

Thuvienvatly.com


u nng l ng skhng cnng na v s tn ti ca nng l ng im khng, ngh a lng nng ca ht skhng tin t i khng ngay c 0 K.

Mt b c tin quan tr ng

Mark Haw thuc tr ng i hc Strathclyde Anh m tcng trnh trn l mt b ctin quan tr ng trong s hiu bit ca chng ta vchuyn ng Brown. ng cho bit thmr ng n c th c nhng ng dng quan tr ng trong nhng hb nh h ng mnh b i s chuyn ng nhvy, bao gm cc tbo sng v cc cmy c nano. Nhng ng cnh bor ng skht t i ch l ng ttrn. Sci tin cn thit chochnh xc c thmt mtkhong th i gian, ng gii thch.

Nghin cu cng btrn t p ch Science.


http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/527-laser-thuc-hien-thanh-cong-phep-do-meinstein-cho-la-khong-the

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

52/93

Thuvienvatly.com


Di hi Copernicus c chn l i thnh ng Ba LanDi hi ca Nicolas Copernicus, chathk th 16 ca thin vn hc hin i,

c mai tng li mt thnh ng Ba Lan vo th by hm qua theo nghi thc dnh chomt tu s , thhin shi tic v bn n ca Gio hi i v i cc l thuyt ca ng.

Chn dung Nicolas Copernicus do my tnh dng li tx ng spht hin trong thnh ng Frombork, min bc Ba Lan, nm 2005.

Copernicus cui cng c yn ngh trong mt phn mring bit, mt ngy sau k nim ln th467 ngy mt ca ng, sau mt cuc sn lng ro rit ca cc chuyn gia, y nh trong truyn trinh thm.

Quan ti ca ng chn trong thnh ng thk 14 Frombork, min bc t n c BaLan qu h ng ng, v i phn mca ng c nh du bng mt khi granite muen ckhc bn hmt tr i.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

53/93

Thuvienvatly.com


Hm thsu, cquan ti c r c i kh p cc th thv lng mc min bc BaLan quanh vng Frombork, n i Copernicus c bit t i l mt gio s C c.

Nm 1616, Vatican gn mc d gio cho l thuyt Copernicus r ng mt tr i, ch khng phi Trit, nm ti trung tm ca v tr .

Vatican ra lnh cm quyn sch tin phong ca ng De Revolutionibus OrbiumCoelestium (V chuyn ng ca cc qu cu thin th), cng trnh lm chn ng nhngng i ng th i khi n c xut bn khng bao lu sau khi ng qua i vo nm 1543 tui 70.

Copernicus cho r ng Trit quay xung quanh tr c ca n mi vng mt mt ngy, vchuyn ng xung quanh Mt tr i mi vng mt mt nm, ng c li v i l thuyt Plato cGio h ng hcho r ng Trit ng yn ti trung tm ca v tr , v i mt tr i v cc v saoquay trn xung quanh n.

Gio hi ch rt cng trnh ca ng ra khi danh sch nhng quyn sch cm ca h vo nm 1835, v nm 1999c gio hong ng i Ba Lan, John Paul II, n thm n i sinhca nh thin vn hc v i Torun v by ts tho tr c nhng thnh tu khoa hc cang.

Trong mt bi pht biu ti lmai tng,c gim mc Lublin Jozef Zycinski ph bnh s lm quyn ca nhng ng i txng l k bo vca Gio hi trong vic phn xtcc l thuyt ca Copernicus.

L mt nh ton hc, nh kinh thc, v l bc s ng th i l mt tu s , Copernicus c chn ct ging nh nhiu tu s v th ng dn khc x Frombork trong mt ngi m khngnh du bn d i nn t thnh ng.

Cc nh nghin cu mt hai thk quacgng nhn dng phn mca ng, cuicng m i tm ra n vo nm 2005.

Di hi c tm thy nhn dng d ng tnh b i php kim tra ADN trn hai s i tc vmt chic r ng.

Lch skhm ph [phn mca ng] l mt cu chuyn trinh thm tht s, pht biuca Jerzy Gassowski, Vin Nhn chng hc v Kho c hc Pultusk, min trung Ba Lan,ng i tm ra ngi m.

Ti tm thy n ngayy, ng ni,ng th i ch tay vo mt vin cm thch tichn ca mt trong 16 bth ca thnh ng.

Cc nh nghin cu pht hin r ng Copernicus l ng i chm sc b th , v tinhnh kho st k l ng, tr c khi Gassowski tm thy ci sv x ng ca mt ng i n ngtr c 70 tui trongng hn n gm nhiu di hi khc na.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

54/93

Thuvienvatly.com


Chic s c gi n phng th nghim gimnh y khoa Warsaw, ccchuyn gia to ra mt nh ti dng do my tnh l p ca g ng mt ca ng i n ng.K t qul mt bcnh gingn bt ng v i cc chn dung ca Copernicus.

Ch c kim tra ADN m i mang li s m bo. Nhng chng ti cn phi tm ra mt

scht liu hencho php so snh. Viu d ng nhkhn mc khng th, v vicdng ln hgen phh tht bi, Gassowski ni.

Tuy nhin, cht liu qu buy cui cng c tm thy - Thy in.

Trong snhng chin l i phm do nhng ng i Thy in mang vtrong cuc chintranh ca hv i Ba Lan hi thk 17 l Calendarium Romanum Magnum, mt bsch ccaJohannes Stoeffler xut bn nm 1518 thuc vCopernicus trong nhiu nm.

N nm trong thvin ca tr ngi hc Uppsala Thy in.

Ti c t ng i t i v m n quyn sch, ch hi vng tm ra ci g tnh c . Vti lm c. C mt s s i tc trong, Goran Henriksson, mt nh thin vn hc tr ngi hc Uppsala, ni.

Cc nh khoa hc Thy in v Ba Lan so snh tc v i mt chic r ng ly tci s tm thy Frombork v tm thy sph h p ADN d ng tnh vo nm 2008.

Theo AFP

http://360.thuvienvatly.com/index.php/tin-tuc/tin-vat-ly/1-2010/529-di-hai-copernicus-duoc-chon-lai-o-thaduong-ba-lan

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

55/93

Thuvienvatly.com


N c c mi n i, nh ng khng ph i git no c ng c s sngCuc tm kim s sng trn nhng hnh tinh khc t p trung vo n c, nhng cc nh

nghin cu cho r ng nh gi t hnh tinh ca chng ta mt phn l n ca cciu kinn c c lkhng thch h p cho ssng.

Ch khong 3,5% thtch Trit c nhit v p sut thch h p cho n c thlng. V trong vng ny, ch 12% ca n c cha ssng.nh: Jones & Lineweaver/i hc quc gia Australia.

N c thit yu cho ssng nhchng ta ai cng bit. Nhng khng phi hc n c lc ssng trong n. Bng cch sng lc d liu thu tnhng iu kin cc , cc nh nghincu tm ra nhng gi i hn ca ci cu thnh nn nhng iu kin n c c th c trnhnh tinh ca chng ta. K t quny c thgip chng ta xcnh r loi n c no trn nhnghnh tinh khc sc khnng thch h p cho ssng h n.

Nguyn tc ch dn trong s tm kim hin nay ca chng tai v i sinh vt hc ngoia cu l i tm n c. Nhng nghin cu m i cho thy mc tiu ny cn c ssng lc.

Chng ta nni tm n c nng hay c l l n c lnh?, cu hi nu ra ca EriitaJones thuc tr ng i hc quc gia Australia, tc gi ng u bi bo nghin cu c mttrn sra m i nht ca t p ch Sinh vt hc v tr (Astrobiology).

Trn Trit, chng ta bit r ng s sng c th tn ti trong mt ng ng r ng canhit v p sut n c, nhng c nhng n i c n c m chng h tm thy s sng no.Jones v ng i ng nghi p ca b, Charles Lineweaver, thc hin mt kho st ton dinxem ssng tr i r ng bao xa vo lnh thn c sn c trna cu.

Chng ti th nh l ng kin thc ca mnh v sinh quyn a cu mt cch tth n, Jones ni.Cc k t quca h cho thy ch 12% th tch ca Trit n i c n c lng tn ti

c bit c cha s sng. V i phn cn li ca thtch ny, s sng c lcha bao gi tm c mt ph ng thc nothch nghi v i nhng iu kin , mc d c vi t nmtin hachun b.

K t quny c thc ngh a l mt sphn n c lng l r t khng thch h p cho s sng c n i y v trn nhng thgi i xa xi khc.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

56/93

Thuvienvatly.com


Biu n c nh l ng nhng yu tno cu thnh nn n c thch h p cho s sng, Jones v

Lineweaver l p biu ng ng cciu kin n c trn tr c ta p sut v nhit .y l mt cch r t tnhintham sha bt k hnh tinh no, Jones ni.

Vng t mu xanh lam ch ng ng nhit v p sut trong n c dng lng ca n. Vng t mu xanh lcth hin phm vi s sng trn Trit phn b trong khng gian tham s ca n c lng. nh: Jones &Lineweaver/i hc quc gia Australia.

Mc d chng ta th ng hay ngh n c thlng gia 0 v 100Celsius, nhngiu ny ch ng i v i n c nguyn cht p sut kh quyn ngang mc n c bin caTri t (khong 1014 milibar). Nu c mt mui, thim ng c ca n c gim xungd i 0v im si ca n tng ln qu 100.

ng th i, p sut cao, n c vn thlng qu 100Celsius. Tht vy, cc tc gi c tnh r ng n c lng c thtn ti n mt su cc i l 75 km bn d i mt t, n inhit cao h n 400Celsius v p sut g p 30.000 ln p sut ti mt t.

Nhng s sng c thtn ti trong phn n c ny hay khng? C ll khng. Nhitcao nht c bit cn dung d ng cho ssng l 121Celsius. Mt snh sinh vt hctin r ng cc sinh vt c thsng st nhng nhit thm ch cao h n, nhng cha c sinhvt no ph v k lc trn.

Jones v Lineweaver ly gi i hn hin nay l 122Celsius lm bin nhit trn chon c c th c. u kia ca nhit k , n c lng c thtm thy trn Trit m 89 trong cc mng mng. Tuy nhin, nhit n c lnh nht c bit dung d ng cho s sngch ng l m 20Celsius, l ci cc nh nghin cu ly lm bin nhit d i c th c.

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

57/93

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

58/93

Thuvienvatly.com


Phi thuyn Phoenix ca NASA thu c bng chng tr c ti p ca n c ng bng trn mt t sao Ha. N clng c thtn ti su bn d i lngt, n i nhit v p sut cao h n.nh: NASA/JPL-Caltech/i hcArizona/i hc Texas A&M

Tuy nhin, c thtm thy nhng nhit cao h n bn d i mt t. Sao Ha, chnghn, c thqu lnh cho n c lng trn bmt ca n, nhng c l dotin r ng c n c lng d i lngt hnh tinh.

Jones v Lineweaver hin ang l p m phng l p v, l p bao v nhn ca sao Ha, vsdng cc c tnh dng nhit xy dng mt biu pha n c Ha tinh, ging nhbiuh thc hin cho n c trn Trit. Cc k t quscho bit nhng su ng i ta cth tm thy n c c tim nng thch h p cho s sng (nh nh ngh a b i nghin cu hinnay) trn sao Ha.

Loi phn tch n c c nh thny cn c thsdng cho cci d ng lng

m ng i ta tin r ng nm bn d i l p vbng gi ca vtinh Europa ca Mc tinh v vtinhEnceladus ca Thtinh. V n c thgip m t c tr ng cc hnh tinh ngoi m ng i ta cth c tnh mt biu pha h p l.

N c thcho bit chng ta nn t p trung tm kim ssng nhng chno, Jonesni.

Theo PhysOrg.com

8/9/2019 Bn Tin Vt L thng 6 - 2010

59/93

Thuvienvatly.com


Cc l en siu tr ng tit lmt manh m i bt ng Cc nh thin vn c v M va lm sng tmt mi t ng quan tht bt ng c

thcung c p nhng kin thc quan tr ng vcch thc cc thin h ra i v pht trin. Ccnh khoa hc tm thy r ng l en ti tm ca mt thin h elip cng l n, th thin h cngc nhiu m sao hnh cu.

a snhng thin h l n, k cthin h ca chng ta, c mt l en siu tr ng ti tmca chng. Chng cn c nhng m sao hnh cu nhng qucu nhung nhc nhng ngisao c. Nhng ccm sao th ng nm cch xa tm thin h, nn vic pht hin mt milin hgia hai nhmi t ng ging nh l tm thy chiu cao ca ta nh chc tr i cao

nht thnh phph h p v i sl ng cy xanh c trong vng ngoi thnh.Ng i ta cgng to l p cc mi t ng quan ca khi l ng l en v i nhng tnh

cht bit r, Andreas Burkert ti tr ng i hc

Documents

Bản Tin Vật Lý tháng 6 - 2010