BAZA POJMOVA

1. ADC – analogno-digitalni konvertor2. Akcija je promjena stanja nekog atributa.3. Akronim – specijalna skraćenica nastala od početnih slova slozenih termina.4. Aktivnost – mogucnost izvrsenja prelaza. To je precizno definisana procedura

kojom se ulazne vrijednosti transformišu u izlazne ili se opisuje izvršavanje nekog postupka.

5. Algoritam niz koraka i procedura za rješavanje konkretnog problema. Karakteristike su: konačnost, ulaz, izlaz, efikasnost, definisanost.

6. Alokacija – raspoređivanje. 7. Analiza I modelovanje – predstavljanje sistema u formalnom apstraktnom obliku

8. Aplikacije su softverski proizvodi ili poluproizvodi koji se koriste za izvršavanje zadataka. Primjena programa na konkretan program.

9. Aplikativni program – bilo koji program koji obrađuje podatke za korisnika.10. Aplikativni softver je bilo koji program koji obrađuje podatke za korisnike.11. Aprehenzija – strah od javnog nastupa.12. Apsolutna ravnoteža procesa – nema procesa13. Apstrakcija - opis ili specifikacija sistema, kojom se naglašavaju neka, a ne

zanemaruju druga svojstva sistema.

14. Arhitektura računara- je kombinacija mikroarhitekture i dizajna niza instrukcija15. Aritmetičko – logička jedinica je dio hardvera zadužen za sve matematičke

kalkulacije.

16. Arpanet (Advanced Research Projects Agency Network)-Arpanet je istraživačka mreža, koju je osnovala istraživačka kompanija ARPA. Ova mreža je preteča Interneta, Internet nastao povezivanjem drugih mreža na ovu. Prekretnicu u prerastanju ove mreže u Internet čini razvoj TCP/IP protokola.

17. ASCII (American Standard Code for Information Interchange)-ASCII je svetski standard za kodne brojeve upotrebljavane na računarima, koji predstavljaju mala i velika slova alfabeta, brojeve i znakove interpunkcije. Postoji 128 standardnih ASCII kodova.

18. Asinhrona komunikacija – suprotno od sinhrone

19. ASP (Active Server Page)-ASP predstavlja HTML stranu u okviru koje se nalazi jedan ili više skriptova, koji se prosleđuju serveru pre nego što strana stigne do

korisnika. Na osnovu informacija o korisniku koje se dobijaju kao rezultat njegovog zahteva za stranicom, kreira se strana namenjena njegovom profilu.

20. Attachment Fajl-Attachment fajl je fajl koji se šalje uz e-mail. To može biti tekstualni fajl, slika, animacija, zvuk, film ili bilo šta drugo. Attachment se povremeno koristi kao jedan od načina prenošenja virusa i treba biti oprezan prilikom njegovog otvaranja.

21. Autputi – rezultati kompletiranih procesa u sistemu koji kao modifikovani resusrsi odlaze iz sistema u okolini organizacije.

22. Bafer je privremena memorija za skladištenje podataka.23. Bag – greška sintaksička ili logička u programskom kodu.24. Bajt (eng. Byte) –osnovna jedinica za veličinu memorije.25. Baza podataka je skup međusobno povezanih podataka koji se čuvaju zajedno i

među kojima ima onoliko ponavljanja koliko je neophodno za njihovo optimalno korišćenje pri višekorisničkom radu.

26. Bit – fizička jedinica količine informacija.27. Brauzer – pretrazivacki program (aplikativni)28. CD (Compact Disc) uređaj – služi za reprodukovanje sadržaja koji se nalaze na CD

mediju. 29. CD-R- Optički disk koji može da sadrži oko 650 MB podataka.CD-R diskovi su inicijalno

prazni.Upis na CD-R je moguć samo jednom posle čega njegov sadržaj može samo da se čita ali ne i da se menja.

30. CD-ROM- Optički disk koji može da sadrži oko 650 MB podataka.Podaci na CD-ROM disku mogu samo da se čitaju ali ne i da se upisuju.

31. CD-RW-Optički disk čiji sadržaj može da se upisuje i briše proizvoljan broj puta.32. CGI - (Common Gateway Interface) Skriptirani program za stvaranje interfejsa koji

omogućava brzo pravljenje WWW stranica.33. CISC (Complex Instruction Set Computer) – predstavlja tip procesora sa velikim

skupom naredbi.34. Cjelovita (kompletna) interpretacija – podrazumjeva da su sve ontologije

mapirane u simbole.35. CLIPBOARD – poseban dio memorije36. CMS (Conversational Monitor System) – Interaktivni sistem za jednog korisnika.37. CODEC - Skraćenica od koder-dekoder; uređaj koji pretvara analogni govorni signal

u digitalni niz bitova i obratno, pri čemu se koristi impulsna modulacija.38. Control Hazard – rizik grananja.39. CPU (Central Processing Unit) – izvršna jedinica; prima i izvršava instrukcije

pročitane iz odgovarajuce memorije.40. CRT- ekran sa katodnom cijevi.41. CSS-CSS ili Cascading Style Sheets je proširenje HTML standarda koje omogućuje da

se HTML tagovima dodaju posebne definicije izgleda i stila kao što su npr. boja, font, pozadina, okviri, margine i slično. CSS ima nekoliko prednosti, a najveće su

jednostavno održavanje, jednostavna sintaksa, smanjena težina HTML dokumenta i efekti koje standardni HTML ne može postići.

42. CTSS (Compatible/Time Sharing System) – Prvi ozbiljni sistem dijeljenja vremena.43. CU(Control Unit)-upravljačka jedinica.44. CV( lat. Cuiriculum Vitae) – životni sadržaj45. CVB (convert to binary) i CVD (convert to decimal) – instrukcije za konverziju kojima se

vrši konverzija zapisa cijelog broja u potpunom komplementu u binarno kodiran dekadni zapis i obratno.

46. Ćelija – objekat sa dva diskretna stanja ( 0 ili 1).47. DAT traka (Digital Audio Tape)- Oblik magnetne trake koji koristi tehniku tzv.

helikoidnog skeniranja za čuvanje podataka u obliku dijagonalnih staza.48. Data Hazard – rizik podatka49. Datoteka (engl .  file) je strukturirani sastav podataka koji su sadržajno usko

povezani i koji se nalaze na internom (npr. hard disku ) ili eksternom (npr. DVD) mediju za memorisanje.

50. Dekoder – sklop koji prepoznaje kod svog periferijskog bloka.

51. Dekripcija (decryption)-Dekripcija je proces kojim se šifrovani i zaštićeni fajlovi vraćaju u svoj originalni oblik. Suprotan proces ovom se zove enkripcija.

52. DHTML (Dynamic HTML)-DHTML su strane na Internetu koje se sadržinski menjaju novim učitavanjem. Tako se strana ili samo slika na strani može promeniti u zavisnosti od različitih parametara: lokacija korisnika, doba dana, profil korisnika ili jednostavno - različit sadržaj se prikazuje sa svakim novim učitavanjem.

53. DHTML (Dynamic HTML)-Dynamic HTML je standard koji funkcioniše kroz kombinaciju HTML-a, Javascripta, CSS-a i DOM-a. DHTML omogućuje veću interaktivnost web stranica.

54. Digital Signature -Digitalni potpis je kod koji garantuje da je poslati e-mail stigao od određenog (potpisanog) pošiljaoca.

55. Digitalizacija – prevodjenje analogne u digitalnu formu.56. Dijeljenje resursa – istovremeno korištenje istih od strane većeg broja korisnika.57. Diletacija – minimalno vrijeme koje mora proteci nakon ispunjenja uslova da bi se

prelaz realizovao58. Dinamičnost – angažovanje ili sinhronizovan rad procesa u čovjeku kao u

holonskom sistemu.59. Dinstinkcija – razlikovanje.60. Displej - pokazno sadržajna dimenzija entiteta.61. Distribuiranost – prostorni raspored ili raspored u nekom domenu posmatranja.

62. DNS-Domain Name Server - program koji prevodi imena domena u njihove IP adrese. Bez DNS-a morali bismo umesto imena kao npr. www.yahoo.com pamtiti njegovu IP adresu, tj. niz brojeva npr. 64.58.76.223.

63. Dokument – obuhvata tradicionalne papirne dokumente i računarski obrađene informacije kojima se rukuje kao osnovnom jedinicom obrade.

64. DOM (eng. Document Object Model) je platformski i jezički nezavisan interfejs koji dozvoljava programima da dinamički pristupe i menjaju sadržaj, strukturu, kao i stil XML dokumenta.

65. Domain (domen)-Domen je poslednji deo Internet adrese, na primer .com, .net, .org - ovo su domeni najvišeg nivoa. Postoji i srednji nivo domena, npr. co.rs. Domen je generički termin koji opisuje pomenute nivoe domena. Više o Registru nacionalnog domena Srbije možete naći na www.rnids.rs.

66. Domain name (ime domena)-Na Internetu računari imaju adrese u numeričkoj formi npr. 216.71.173.244. Ime domena omogućuje korisnicima da dođu do određene prezentacije pamćenjem imena domena, ne pomoću ovih brojeva npr. www.eunet.rs

67. DOM-Document Object Model - model koji omogućuje npr. Javascriptu da pristupa individualnim delovima dokumenta i nad njima vrši neke operacije. DOM se između ostalog koristi i u DHTML-u i omogućuje dinamičnost i interaktivnost web stranica.

68. DOS - (Disk Operating System) jednostavan operativni sistem koji je razvio Microsoft, dozvoljavajući protezanje na druge programe.

69. DOS (Disc Operating System) – Microfot-ov operativni sistem.

70. Download -Download je proces kopiranja datoteka na korisnički računar sa nekog drugog kompjutera, ili kompjutera u okviru Internet servisa.

71. Drajver (engl. Driver, Device Driver) je program koji omogućava drugom programu (operativnom sistemu najčešće) da komunicira sa hardverskim uređajem (grafička kartica, modem itd.).

72. DVD - (Digital Video Disk) Digitalni videodisk, vrsta kompaktnog diska za pohranu digitalnih podataka.

73. DVD uređaj – služi za reprodukovanje sadržaja koji se nalaze na DVD mediju.

74. ECC(Error Correction Code)- Kod za korekciju grešaka pri zapisu podataka.

75. E-Commerce-Prodaja robe i usluga na internetu. Da bi se moglo prodavati nešto na internetu, potreban je tzv. merchant account (servis koji će procesirati kreditne kartice), sigurnosni server koji ima enkripciju podataka i mehanizam za kreiranje porudžbina (shopping cart).

76. Efektivni parameter sistema – parameter cija izmjena dovodi do izmjene polja ponasanja sistema.

77. Elektronska pošta – sistem koji omogućava korisniku prenos pisama I drugih poruka sa jednog računara na drugi.

78. Elementi logicke structure su: karakter, polje , zapis, fajl ( dokument ) , datoteke, baza podataka.

79. E-mail – (Electronic mail)- Elektronska pošta je sistem koji omogućuje korisniku prenos pisama i drugih poruka sa jednog računara na drugi.

80. Encryption (Enkripcija)-Encryption je šifrovanje, kodiranje podataka i njihovo prevođenje iz originalnog oblika u poseban, tajni kod. Enkripcija se najviše koristi u cilju zaštite podataka. Podaci se šifruju, zatim šalju putem mreže i kada stignu na odredište, dekodiraju se. Ovaj metod zaštite je veoma rasprostranjen.

81. Entitet – svaka pojedinost ili dio sistema, ili cio sistem, zavisno od toga čemu pripada.

82. Ethernet-Ethernet je vrlo raširen način povezivanja računara u mrežu (LAN). Ethernet ima propusnu moć 10.000.000 bita u sekundi.

83. Fajl je skup međusobno povezanih zapisa.

84. FAQ (Frequently Asked Questions)-FAQ su dokumenti u kojima su navedena često postavljana pitanja i odgovori na njih, iz određene oblasti.

85. FD (Full-duplex prenos)- Prenos podataka kroz komunikacioni kanal u oba smera istovremeno.

86. FIFO (First-in, First-out) - odnosi se na način unosa u nekim vrstama struktura podataka koji se obrađuju. Elementi se mogu dodati ili skinuti onim redom kako su se unosili.

87. File- skup međusobno povezanih zapise

88. Firewall -Set programa koji se nalaze na mrežnom serveru i čija je osnovna funkcija zaštita resursa privatnih mreža od pristupa neovlašćenih korisnika drugih mreža, tj. povećava sigurnost određene mreže. Ugrađuje se u hardver ili u softver.

89. Fizičko – izmjerljivo, opipljivo.90. Fizikalno – apstraktno, traži razumjevanje. Ne možeš vidjeti, opipati ali možeš

razumjeti I prevesti u fizičko.

91. Flash-Multimedijalni format proizvođača Macromedia, koji se koristi kao interaktivna i vizualno atraktivna alternativa statičkim HTML stranicama, kao format za izradu igrica, kratkih filmova i u poslednje vreme bannera. Za gledanje flash animacija u browseru potreban je Flash plugin.

92. FMS (Fortran Monitoring System) – Fortran sistem za praćenje.93. Forma – „daje oblik“ i potrebna je da se informacija razumije.

94. FPU (Floating Point Units)-deo računarskog sistema specijalno dizajniran za izvršavanje operacija sa realnim brojevima.

95. Frekvencija – broj oscilacija u jedinici vremena.

96. FTP (File Transfer Protokol)-FTP je protokol koji omogućuje transfer podataka preko TCP/IP mreže. Uključuje funkcije prijavljivanja na FTP server, ispis kataloga i kopiranje datoteka. FTP operacije se danas uglavnom izvršavaju pomoću programa sa grafičkim interfejsom, kao što su CuteFTP ili Windows Commander. FTP transfer se najčešće započinje u okviru web browser-a tako što se pri kucanju URL adrese ukucava "ftp://" i adresa nekog FTP servera.

97. Fuzzy logika – logika između 0 I 1. Ovde umjesto numeričkih varijabli imamo fuzzy varijable koje su lingvističke (iznad, oko, ispod).

98. GID (Group Identification) – Grupna identifikacija.99. Google – pretrazivacka masina.100. Greške – odstupanje izmjerene vrijednosti od stvarne ili korektne vrijednosti 101. Hard disk – piše i čita podatke. 102. Hardver – elektronski dijelovi koji izvršavaju sve akcije, sve ono što je fizički

postojeće I vidljivo.103. HD DVD – optički format diska najnovije generacije za čuvanje velikih

podataka i filmova visoke rezolucije.

104. HDTV-Televizija visoke definicije.105. Heap – dio memorije koji je rezervisan za dinamičke promjenljive tj za

promjenljive koje se stvaraju u toku izvršavanja programa. Heap se puni prema dole.106. HTML-Hypertext Markup Language, jezik u kojem su napisane web stranice.

Sastoji se od skupa naredbi za označavanje (tzv. markup tagova) koje browseru govore kako prikazati tekst, slike i ostale elemente web stranice.

107. HTTP-Hypertext Transfer Protocol, jezik na kojem komuniciraju web serveri i web klijenti (uglavnom browseri), omogućuje prenos web dokumenata.

108. Hub -Hub je uređaj koji se koristi za fizičko povezivanje računara u mrežu. Jedan hub se može koristiti i za povezivanje preko 15 kompjutera.

109. IC (Integrated Circuits) – Integrisana kola.110. Imenik (directory, folder) je skup datoteka.

111. Immediate access store- čuva podatke I programe koji su u tom trenutku potrebni CPU.

112. Implementacija je skrivena dimenzija objekta.113. Implementirati – ubacivanje ili proširivanje sa mijenjanjem strukture.114. Informacija – prikaz semantičkih svojstava podatka. Informacije se odnose

na tijelo činjenica koje u obliku pogodnom za donošenje odluka. Percipiran podatak I predstavlja inkrement znanja.

115. Informatika – nauka o informacijama, njihovom oblikovanju, prenošenju, primanju, slanju, obrađivanju I upotrebi.

116. Informatika (engl. information technology) je nauka koja se bavi strukturiranjem, obradom i prenosom informacija.

117. Inhibicija – usporavanje, otezavanje, ogranicavanje, onemogucavanje

118. Inkrement – priraštaj.119. Inovacija – process transfera znanja tehnologije procesa I slično u neku

noviju sredinu. Postoji sistemska (nov proizvod) I inkrementalna.120. Inovacija – process transfera znanja tehnologije procesa i slično u neku

noviju sredinu:sistemska(nov proizvod)Inkrementalna.

121. Instalirati – uvesti u dužnost, postaviti na zvanje u službu. Postavljanje necega na nesto.

122. Instruction register-čuva trenutne naredbe za izvršavanje123. Instrukcioni ciklus – niz vremenskih intervala u kojima se vrši prihvatanje I

izvršavanje neke instrukcije.124. Interakcija – skup poruka koje se razmjenjuju, koje iniciraju određeno

ponašanje.125. Interaktivnost- interakcija između dva ili više sistema međusobno.126. Interfejs - svaka veza izmedju entiteta potrebna za njihovu interakciju. 127. Internet je fizička mreža računara.

128. Interni registar - lokacija fizičke memorije memorije u CPU (central processing unit),čija je namena brzo manipulisanje malih delova podataka

129. Interpretacija – je mapiranje ili davanje smisla podacima koji proistice iz njihovog izvornog znacenja.

130. Interpreteri – programi koji instrukcije programa napisanog na višem programskom jeziku prevode u instrukcije na mašinskom programskom jeziku, prevodeći instrukciju po instrukciju programa tokom njegovog izvršavanja.

131. Interpretirati – uspostaviti neku relaciju u datom kontekstu.

132. Intuicija – možemo je imati o onome o čemu imamo neko iskustvo.133. Intuiciju možemo imati o onome o čemu imamo neko iskustvo.134. IP adresa -IP adresa je identifikacioni broj kompjutera na TCP/IP mreži.

Svakom serveru se dodeljuje jedinstvena adresa ovog tipa. Korisnik servera takođe ima ovu adresu, koja je stalna ili promenljiva i dodeljuje se pri svakom povezivanju na Internet. Ovo je numerička adresa koja se sastoji od četiri broja odvojenih tačkama. Svaki broj uzima vrednost od 0 do 255. Oni identifikuju mrežu i hosta. Ove adrese se dodeljuju na osnovu tri klase: A, B, C.

135. Ireverzibilnost – nepovratnost u početno stanje.

136. ISA (Instruction set arhitecture) je grubo rečeno isto kao programski model procesora gledano iz ugla programera asemblerskog jezika ili tvorca kompajlera.

137. ISDN -Integrated Services Digital Network – komunikacioni protokol koji omogućava telefonskim mrežama da prenose podatke, glas i drugu vrstu saobraćaja, ima veću propusnu moć u odnosu na parice, čak i do 128.000 bita u sekundi.

138. ISDN-Tehnologija koja omogućuje istovremeni prenos zvuka, podataka i slika kao digitalnih signala preko komunikacionog kanala koga čine obične telefonske linije.

139. Izlazni uređaji – dio hardvera koji prikazuju podatke I rezultate korisniku.140. Java-Objektno-orjentisan programski jezik u kojem su napisane brojne

aplikacije na webu. Javu je razvila firma Sun Microsystems. Baziran na C++ programskom jeziku, višenamenski i pogodni za izvršavanje na webu.

141. Javascript-Skript jezik koji upravlja HTML kodom i čini web prezentaciju interaktivnom i dinamičnom. Javascript je mnogo jednostavniji od Jave, ali i ograničeniji. Da bi se izvršavao, browser mora imati podršku za Javascript (svi browseri proizvedeni poslednjih godina imaju podršku za Javascript).

142. Kanali su mikroprocesori specijalne namjene čiji je zadatak da, u skladu sa primljenim naredbama CPU, izvrše zahtjevane ulazno – izlazne operacije i prenos podataka ka ili od U/I uređaja i to bez daljeg angažovanja CPU.

143. Kardinalitet – broj veza izmedju elemenata neke sredine.144. Keš memorija – brza, privremena memorija.145. Kod instrukcije – grupa bita koja opisuje datu instrukciju tj. Definiše zahtjev

ispostavljen procesoru.146. Kompajler – program koji služi za prevođenje izvornog koda nekog

programa, pisanog u jednom programskom jeziku, u ciljni kod izražen u ciljnom programskom jeziku.

147. Kompleksnost – sposobnost uspostavljanja većeg broja odnosa I ostvarivanja većeg broja stanja.

148. Kompleksnost sistema – podrazumjeva njegovu sposobnost da uspostavlja veći broj konstelacija (odnosa između elemenata u interakciji) odnosai veći brpj konfiguracije stanja.

149. Konflikt – dolazi onda kada obje grane žele učiniti nešto što se međusobno isključuje

150. Konfuzija – dvostruki konflikt.151. Kontekst – mikookruženje komunikacije koje omogućava razmjenjivanje.152. Kontroler svakog perifernog uređaja ima svoj dekoder - sklop koji

prepoznaje kod svog periferijskog bloka. Kada registruje "svoj kod” kontroler obezbjeđuje puteve između ulazno/izlazne magistrale i svog perifernog uređaja.

153. Konzervacija oznaka – zadržavanje jednakog, početnog broja oznaka u svim stanjima mreže.

154. Korisnički interfejs – komunikaciona veza između čovjeka I računara.

155. LAN (Local Area Network) – skup računara koji su povezani u jednu računarsku mrežu, na relativno malom prostoru, kao što su kancelarija, više kancelarija ili zgrada.

156. LCD (Liquid crystal displays) - displej sa tečnim kristalima u mobilnim telefonima i kompjuterima.

157. Ličnost je karakterna organizacija osoba.

158. LIFO (Last-in, First-out) – odnosi se na način unosa u nekim vrstama struktura podataka koji se obrađuju. Elementi se mogu dodati ili skinuti samo sa „vrha“.

159. Log files(Log fajlovi)-Fajlovi koje čuva svaki server, a predstavljaju snimak saobraćaja na istom serveru u određenom vremenskom periodu. Pomoću alatki za analizu log fajlova može se dobiti dobra slika o tome koliko ljudi dolazi na prezentaciju, odakle dolaze, koliko često, kako se kreću po prezentaciji i slično.

160. Magistrala ulazno/izlazna - Dio sistemske magistrale (bus-a) koji povezuje periferne uređaje sa centralnim dijelom računara. Ona je povezana sa svim periferijama preko njihovih kontrolera.

161. MAN (Metropolitan Area Network) – tip mreže na osnovu podjele računarskih mreža prema prostoru koji obuhvataju (najčešće na nivou grada).

162. Mašinski jezik je programski jezik nižeg nivoa koji je ugrađen u hardver.163. Mašinski program – definiše ga niz mašinskih instrukcija.164. Memory address register(MAR)-čuva adresu sa koje će podaci biti

prosleđeni CPU-u ili adresu koja će biti poslata i sačuvana165. Memory buffer register(MBR)- registar kontrolne jedinice koji čuva

podatke koji se prenose od i do immediate access store. Omogućava da processor I memorijske jedinice samostaln deluju a da pri tome neznatne promene u operaciji ne deluju na njih.

166. Memory data register(MDR)-registar kontrolne jedinice koji sadrži podatke koji treba da se sačuvaju u RAM npr.

167. Metapodatak – podaci o podatku.168. Mikroarhitektura-U kompjuterskom inženjeringu,mikroarhitektura je način

na koji je dati niz instrukcija arhitekture (Instruction set arhitecture – ISA) implementiran u procesor.

169. Misija – zadaci koje treba izvrsiti.170. Miš - ulazni uređaj koji očitava pokrete koje pravi korisnik i pretvara ih u

električni signal koji se šalje računaru.171. Mišljenje je mentalna aktivnost kojom vršimo prikupljanje, analiziranje,

poređenje podataka, odnosno mišljenje je osnovna intropersonalna forma komunikacije.

172. Mjerenje je postupak koriscenja instrumenata za dobijanje brojne vrijednosti neke fizicke velicine.

173. MMU (memory menagement unit) - jedinica za upravljanje memorijom. 174. Model predstavlja apstraktni prikaz realnog sistema I posjeduje barem

osnovna svojstva originala I njima se omogucava opisivanje slozenih fenomena

175. Modelovanje – podrazumjeva se process oblikovanja odnosno izradjivanja na temelju nekog uzorka

176. Modem je komunikacioni procesor koji služi za modulaciju i demodulaciju u komunikacionim sistemima.

177. Monitor – izlazni uređaj koji prikazuje računarske signale kao sliku koju korisnik može da vidi.

178. Monoprogramiranje – u memoriji istovremeno postoji samo jedan program, tj istovremeno se izvršava samo jedan process.

179. MULTICS (Multiplexed Information and Computing Service) – Operativni sistem treće generacije.

180. Multipleksiranje je deljenje vremena ili deljenje prostora.181. Multipleksiranje resursa u prostoru – umjesto da korisnici čekaju red,

svaki dobija dio resursa.182. Multipleksiranje resursa u vremenu – ako se resursi vremenski

multipleksiraju, različiti programi ili korisnici ih po redu koriste. Određivanje ko prvi koristi je zadatak operativnog sistema.

183. Multiprogramiranje – u memoriji istovremeno postoji više programa, tj. Istovremeno se izvršava više procesa.

184. Objekat je svaki entitet koji ima jedinstven identitet tokom njegovog životnog veka.

185. Obraditi podatak – nesemantička svojstva prevesti u semantička.186. Okolina – predstavlja kontekst (mikrookruzenje) I okruzenje sire.187. Ontologija – model predstavljanja znanja.188. Open Source Software -Softver čiji je programski kod dostupan korisnicima

i oni ga mogu menjati, dopunjavati, kreirati nove verzije i slično. Ovaj softver je dostupan u različitim varijetetima i može se menjati i unapređivati pod različitim uslovima u zavisnosti od licence.

189. Open source-Vrsta licence ili računarskog programa čiji se kod može modifikovati i koristiti u privatne i poslavne svrhe. Autori Open source programa kod daju na javno korišćenje ostalim korisnicima, Open source program je najčešće besplatan.

190. Operativni sistem – najosnovniji sistemski program čiji je posao da kontroliše sve resurse kompjutera I da obezbijedi osnovu na kojoj se aplikativni program mogu pisati.

191. Operativni sistem – program koji krije istinu o hardveru od programera i predstavlja fin, jednostavan pregled imenovanih datoteka koje se mogu čitati i pisati.

192. Opseg – rastojanje između najmanje I najveće vrijednosti u nekom intervalu.193. Optimum entiteta – rezultat koji se najčešće utvrđuje više-kriterijumskom

analizom.194. Osoba – prema metaforičkoj definiciji osoba je dinamički processor

informacija (u svakom trenutku, na svakom mjestu)

195. Paradigma je skup saznanja (misli, ideja, informacija, znanja, veština, sposobnosti) koja predstavljaju određen način razmišljanja o nečemu (fenomenu, događaju ili pojavi).

196. Paradoks teorije informacije – leži u činjenici da OČEKIVANA PORUKA ili događaj nosi MALU KOLIČINU INFORMACIJA (jer je njen uticaj na buduća ponašanja mali) u odnosu na NEOČEKIVANU poruku ili događaj koji uzrokuje promjene u budućem ponašanju.

197. Paralelizam – polihrono (istovremeno) izvodjenje akcija, aktivnosti, procesa.

198. Parametri sistema su veličine karakteristične za sistem, koje se u procesu funkcionisanja sistema ne mjenjaju (ili se, u odnosu na brzine promjene stanja sistzema mjenjaju veoma sporo).

199. Parcijalna interpretacija – slucaj kada se dio podataka interpretira, npr iz hijeroglifskih tabela.

200. PCB (Process Control Block) – štampana ploča koristi se za mehaničku podršku i električno povezivanje elektronskih komponenti pomoću provodnih staze ili signal tragova urezanih na bakarne listove na neprovodljivoj podlozi.

201. PDA (Personal Digital Assistant)-Mali računar,koji se može držati u ruci, projektovan za prepoznavanje teksta pisanog rukom.Takođe može da šalje ili prima elektronske poruke preko modema ili bežičnom komunikaciom.

202. Percepcija je individualni pogled na svijet, način posmatranja i razumevanja stvarnosti.

203. Performansa – realizovana vrijednost neke fizičke veličine utvrđena mjerenjem, evaluacijom (ocjenjivanjem) ili estimacijom (procjenjivanjem).

204. Performens – izvodjenje necega205. PERL -Practical Extraction and Report Language - programski jezik koji se

najčešće koristi za pisanje CGI skripti.206. Petrijeve mreze – su graficke metode konceptualnog modelovanja procesa

207. PHP -Hypertext Preprocessor - skript jezik koji se izvršava na serveru, njegove instrukcije se ubacuju u HTML kako bi se kreirao dinamičan sadržaj. Instrukcije čita i obrađuje web server, te nakon obrade šalje browseru sadržaj koji proizvodi PHP program.

208. PID (process identifier) - proces identifikator je broj koji se koristi u većini operativnih sistema kao što je UNIX, Mac OS X ili Microsoft Windows-za privremenu jedinstvenu identifikaciju procesa.

209. Piksel – najmanji dio digitalne slike kojem se mogu dati boja i druge osobine ili koji se može obrađivati.

210. Podatak ima logicku I fizicku strukturu.

211. Podatak-atributivni iskaz nekog entiteta212. Poruka – dvodimenzionalna struktura satavljena od displeja (pokazno-

sadržajna dimenzija) i interpretacije (kontekstno-relaciona dimenzija).

213. Poslovni podaci – niz inputa u svaku operaciju ili niz autputa iza svake operacije I nemaju vrijednosno značenje.

214. Potprogram – program koji je uključen u neki veći program.215. PPP -Point to Point Protocol je protokol koji omogućava računaru korišćenje

telefonske parice i modema za ostvarivanje TCP/IP konekcije ka Internetu.216. Preciznost – upućuje na ponavljanje mjerenja, tj koliko su vrijednosti

naizmjeničnih mjerenja blizu jedna drugima.217. Predstavljanje – otkriva značenje.218. Preključivanje – mijenjanje stanja procesa.

219. Proaktivnost – vidjeti baš to što gledaš, čuti baš to što slušaš, doživjeti baš to što pratiš, obraditi baš to što je u situaciji na dnevnom redu.

220. Problem – zadatak za koji nije unaprijed poznat algoritam.221. Problem predstavlja distinkciju između željenog i aktuelnog znanja, odnosno

potrebnog i posjedujećeg znanja u datoj situaciji. Kada se nivo postojećeg i potrebnog znanja izjednači problem je rešen.

222. Proces je program u statusu izvršenja, zajedno sa svim resursima koji su potrebni za rad programa.

223. Program – detaljan opis strukture I nacina rada modela.

224. Program counter(PC)-čuva adresu sledeće naredbe za izvršavanje225. Programi prevodioci – posebni program koji se koriste za prevođenje

programa, pisanih u višim programskim jezicima, na mašinski jezik.226. Programiranje – detaljan prikaz modela u obliku pogodnom za rad na

računaru.227. Programiranje je proces konverzije algoritma u kompjuterski program;

implementacija algoritma na računaru.228. Projektor – izlazni uređaj koji prikazuje sliku na nekoj većoj površini.

229. Prostor je fizičko mikrookruženje komunikatora.230. PSW (Program Status Word) - naslednički upravljački registar koji obavlja

funkciju status registra i program counter na drugim arhitekturama, i još mnogo toga.

231. Racunar – elektronski sistem za informaciono procesiranje.

232. Računarstvo (engl. computer science) je nauka koja se bavi računarskim hardverom, softverom, kao i teorijom računanja i njegovom primjenom.

233. Radna memorija (Short-term memory), tj. kratkoročna memorija, je privremeno skladištenje koje pruža informacije na zahtev.

234. RAM (Random Access Memory) – jedan od oblika čuvanja računarskih podataka čijem sadržaju se može pristupiti po bilo kom redoslijedu.

235. Rasuđivanje – utvrđuje vrijednosti.

236. Real time – pojava koja označava obradu nekog događaja u momentu njegovog dešavanja. Obrada se odvija toliko brzo da korisnik nema osjećaj kompleksnosti cjelokupne operacije.

237. Redudansa podataka – stanje zapisivanja istog podatka na više različitih mjesta.

238. Registar je poseban dio procesora koji služi za čuvanje informacija koje su potrebne procesu tokom izvršavanja programa

239. Relokatibilan – program se može izvršavati bilo gdje u operativnoj memoriji.240. Resurs – svaki entitet (pojedinost ili jedinica posmatranja) koji ima

jedinstven identitet (interfejs I implementaciju) tokom njegovog zivotnog vijeka I vrijednost odrzivu u vremenu sa potencijalom za unapređenje te vrijednosti ili njenu konverziju u druge vrijednosti.

241. Reverzibilnost – iz svakog stanja se može vratiti u početno.242. RISC (Reduced Instruction Set Computer) – tip procesora sa smanjenim

skupom naredbi.243. ROM (Read Only Memory) - memorija iz koje se podaci mogu samo čitati.244. Router -specijalna računarska oprema (ili programi) koji upravljaju

povezivanjem dve ili više mreža.245. Run time – period u kome se program izvršava.246. Sadržajnost – ima sadržaj. Najčešća riječ za sadržaj je uvod u obliku teksta.

247. Sekvenca je uređena kolekcija čvorova i atomskih vrijednosti.248. Semantika je nauka o značenju; odnosi se na značenje ispravnih programa.249. Server -Server je računar, program ili proces koji odgovara na zahteve

klijenta za dobijanje podataka. Sve prezentacije na internetu čuvaju se na serverima.250. Simboli – objekti koji prenose značenje za ostali realni svijet.251. Simulacija – izvodjenjem instrukcija programa na racunaru oponasa se

razvoj sistema u vremenu

252. Single instruction, multiple data (SIMD)-opisuje računare sa vise procesnih elemenata koji obavljaju jednu operaciju na vise podataka istovremeno.

253. Sinhrona komunikacija – uskladjivanje nekog toka po nekoj varijabli (vremenu)

254. Sistem – skup dijelova koji zajednickim medjudjelovanjem ostvaruju cilj

255. Sistem je kompleksna matrica elemenata u interakciji.256. Sistemski pozivi – specijalne instrukcije koje koriste programi a obezbjeđuje

ih operativni sistem u formi usluga.

257. Sistemski softver je klasa programa koji kontrolišu i podržavaju kompjuterski hardver i njegove aktivnosti obrade informacija.

258. Skup – prost pojam koji se razumije intuitivno.

259. Smisao je komunikaciona sintagma ili oznacavajuca cjelina ( 4 konstrukciona elementa: i-informacija, r-rasudjivanje, p-predstavljanje, a-akcija)

260. SMP-Računarski sistem sa više od jednog procesora. U SMP sistemima se svi resursi dele između procesora.

261. SMTP -Simple Mail Transfer Protocol, standardni protokol za slanje mail-a.

262. SP (stack pointer) - je mali registar koji čuva adresu poslednjeg programa zahtjeva u steku.

263. Spam-Neželjeni mail. Spam je, tehnički, svaki primljeni email koji nije izričito tražen da se primi.

264. SQL (engl. Structured Query Language) je standardni relacioni upitni jezik. Omogućava definisanje podataka, ažuriranje, kontrolu, konzistentnost, konkurentni rad i jezik za održavanje rečnika podataka.

265. SSI-Server-Side Includes su komande koje se ubacuju u HTML kod i koje govore browseru da prikaže neku informaciju sa servera. Tipična SSI komanda je prikaz datuma i sata.

266. SSL -Secure Socket Layer je protokol za prenošenje važnih podataka [broj kreditnih kartica, adrese, itd.] preko Interneta

267. Staza podataka – izvršava neki set instrukcija.268. Staza podataka (datapath)- je skup funkcionalnih jedinica,kao sto je

aritmetičko logička jedinica(ALU),koje vrše operacije obrađivanja podataka.Može se definisati i kao kolo koje nam omogućava da obavimo operacije koje se sastoje od većeg broja koraka

269. Staze – koncentricni krugovi u koje se podaci upisuju. 270. Stek – dio memorije koji je rezervisan za čuvanje lokalnih promjenljivih,

povratnih adresa itd. Stek se puni prema gore.271. String je konačan niz simbola iz azbuke.272. System time-predstava računarskog sistema o toku vremena.273. Štampač – uređaj kojim se podaci (slika, tekst ili oboje) ispisuju sa računara

na papir.274. Tačnost – pokazuje koliko je izmjerena vrijednost blizu stvarnoj ili korektnoj

vrijednosti.275. Talas – prostorno mapiranje signala.

276. Tastatura –uređaj računarskog sistema napravljen po ugledu na pisaću mašinu a služi kako za unos brojeva, teksta i znakova tako i za kontrolu operacija koje računar izvršava.

277. TCP/IP (Transmission Control Protocol, IP - Internet Protocol) -TCP je glavni komunikacioni protokol na mrežama koje koriste TCP/IP jezik. TCP omogućava istovremenu konekciju i razmenu podataka između dva hosta. Redosled isporuke je ovde isti kao i redosled slanja. TCP poruke se koriste širom Interneta.

278. Tehnička redudansa – sposobnost tehničkog sistema da nakon nastupanja njegovog stanja otkaza aktivira alternativni sistem.

279. TFIDF (Term Frequency) – učestalost pojavljivanja termina.280. TFT-Ekran sa aktivnom matricom koja poseduje jasnu i čistu sliku, sa oštrim

kontrastima.TFT omogućuje da se slika vidi iz skoro svih uglova.Ekran sa aktivnom matricom takođe ima u proseku 5 puta kraće vreme odziva (tj.vreme osvežavanja) od ekrana sa pasivnom matricom.

281. THDR (convert binary floating point to hexadecimal floating point) i TBDR (convert hexadecimal floating point to binary floating point) – instrukcije za konverziju koje se koriste za konverziju između brojeva u pokretnom zarezu zapisanih pomoću osnove 2 i 16.

282. Timesharing- multipleksiranje resursa u vremenu.283. Totalna interpretacija – podrazumjeva da je svaki “komad” podataka

interpretiran I na osnovu toga dobija status informacije.284. TR (translate) – instrukcija za konverziju koja se koristi za prevođenje karaktera iz

jednog koda u drugi. 285. Turnaround time – ukupno vreme koje je potrebno od pokretanja

programa/procesa/niti do njegovog izvršavanja i ispisa korisniku na izlazni uređaj.286. Ugraditi – izvaditi oštećen dio, staviti novi element u cjelinu bez promjene

strukture.287. UID (User Identification) – Korisnička identifikacija.

288. Unicode- Standardni set karaktera u kojem se za kodovanje svakog od njih koristi 16 bitova, tj. dva bajta.

289. UNIX-Najkorišćeniji operativni sistem na internet serverima. Alternativa UNIX-u kao operativnom sistemu je Windows platforma.

290. Upravljačka jedinica – jedan od najvažnijih dijeloca centralno – procesorske jedinice. Ona šsalje signale aritmetičko – logičkoj jedinici i određuje koje operacije će se izvršavati nad podacima.

291. Uređaji – proizvodi koji podržavaju sistem u izvršavanja funkcija.

292. Varijable – veličine procesa.

293. W3C(World Wide Web Consortium)- Organizacija koja podstice realizaciju web potencijala i propisuje standarde za Internet

294. WAN (Wide Area Network) – računarska mreža koja pokriva šire područje – grada, regiona ili države.

295. Web hosting Servis koji podrazumeva postavljanje, čuvanje, u nekim slučajevima i održavanje-web strana ili prezentacija na serveru. U većem broju slučajeva ovaj servis zahteva novčanu naknadu. Host je server na kome se nalazi prezentacija ili strana, a hosting podrazumeva čuvanje strana i prezentacija na njemu.

296. Web- imaginarna mreza koja povezuje odredjene entitete I funkcionise na bazi interneta

297. Winsocks -Set standarda ili specifikacija za programere koji kreiraju TCP/IP aplikacije, koje se koriste u Windows operativnim sistemima.

298. WWW (World Wide Web ili Web) - je jedna od usluga Interneta čije se informacije prenose preko protokola koji se zove HTTP. HTTP je skraćenica od engleskog naziva Hypertext Transfer Protocol.

299. WYSIWYG-Skraćenica za "What you see is what you get" koja se odnosi na vizualne HTML editore kao što su Dreamweaver ili Frontpage.

300. XML –(eng. eXtensible Markup Language) je jezik za označavanje strukture dokumenta unutar njegovog sadržaja; prvenstvena nemena mu je standardizacija strukture i sadržaja dokumenata; posebno je značajan kao “semistrukruralni model” podataka, koji se koristi u integraciji baza podataka i za njihovo povezivanje sa drugim izvorima informacija dostupnim preko interneta; može da posluži i kao “model posrednik” za transformaciju jednog modela podataka u drugi.

301. Znanje je informacioni resurs različit od informacija i podataka. Može biti stečeno i primenjeno; konceptualno i heurističko; implicitno i eksplicitno; činjenično i izvedeno.

302. Znanje je sve ono što opažamo, otkrivamo ili naučimo.