BEYNİN YAPISI VE ÖĞRENME STİLLERİ

EĞİTİMİBüyük kolej pdr servisi

UZM.PSK.DN.NERMİN ARSLANGİRAY

Beynin yapısı hakkında neler biliyoruz?

Hayatımızın ana kumanda masasında

neler oluyor?

SAĞ BEYİN

Yaratıcı Zeka...

Sağ beyin, bilgiyi bir bütün olarak ve resimle işler. Tasvir ve semboller kullanır; resimlere, şekillere ve renklere tepki verir. Sözel ifadeler dışında müziğe, vücut diline, dokunmaya tepki verir. Sezgicidir, önsezilerini ve hislerini takip eder.

SOL BEYİN

Mantıksal Zeka...

Sol beyin, konuşma ve dil merkezidir.Analitik (adım adım) düşünür. Mantıklı ve sistematiktir. Bilgiyi ardışık ve doğrusal işler. Ayrıntıcıdır. Sayısal işlemlerde üstündür. Sebep sonuç ilişkilerini kullanır. Ayrıca vücudun sağ tarafındaki duyu organlarını ve vücut hareketlerini kontrol eder.

SAĞ BEYİN1.Vücudun sol tarafını kontrol eder,2.Duygusaldır, 3.Dokunsal yollarla öğrenir,4.Duyguları serbest bırakır,5.Yüzleri hatırlar, 6.Kendiliğindendir, 7.Bütünseldir,8.Problemleri bütüne bakarak çözer,9.Çizimi ve nesneleri kullanmayı tercih eder,10.Eşanlamlı biçimde düşünür,11.Benzer nitelikleri arar,12.Sezgiseldir,13.Yazılı ya da görsel talimatlara uyar, 14.Daha fazla risk alır, daha az kontrollüdür,

SOL BEYİN1.Vücudun sağ tarafını kontrol eder,2.Mantıksaldır,3.İşitsel, görsel yollarla öğrenir,4.Duyguları kontrol eder,5.İsimleri hatırlar 6.Az risk alır (kontrollüdür) 7.Sözlü talimatlara uyar,8.Problemleri parçalayarak çözer,9.Yazmayı ve konuşmayı tercih eder,10.Matematiksel biçimde düşünür,11.Farklılıkları arar,12.Rasyoneldir,13.Devamlıdır, 14.Zihinsel ağırlıklıdır,15.Yapısaldır, planlıdır

ÖĞRENME STİLLERİ

İnsanlar farklı öğrenme ve farklı bilgi işleme sistemlerine sahiptir.

İyi veya kötü öğrenme stili yoktur!

Herkesin kendine özgü ve değerli bir öğrenme stili vardır.

Bireyler sahip oldukları kişilik özelliklerine uygun öğrenme stillerini tercih ederler.

Yapılan araştırmalara göre öğrenme stili ile zeka arasında doğrudan ilişki bulunmamıştır.

Öğrenme stillerini doğru belirlersek ne sağlayabiliriz?

• Akademik başarılarını arttırabiliriz• Kendilerini iyi tanımalarını sağlayabiliriz• Meslek seçimlerinde doğru adımlar

atabilmelerini sağlayabiliriz• Mutlu olabilmelerini sağlayabiliriz**

Farklı düşünme ve öğrenme biçimlerini belirlemek için öğrenmedeki işlemlere bakmak

gerekir:Bireyin bilgi kazanma tekniği (cognition), Kavramsallaştırması (bilgi işleme), Motivasyonu, Karar verme stili, Değerleri ve duygusal tercihleri...

• Öğrenme stilini nasıl belirleyebiliriz? Guild ve Garger (1986) beş yol öneriyor:

1) Kendini rapor eden envanterler 2) Testler 3)Yapısal mülakatlar 4) Öğrencileri öğrenirken gözleme5) Öğrenciler tarafından üretilen ürünleri değerlendirme.

DUNN&DUNN ÖĞRENME STİLİNE GÖRE FAKTÖRLER VE ELEMENTLER

ÇEVRESEL DUYGUSAL

SOSYOLOJİK FİZİKSEL

1. ÇEVRESEL UYARANLAR

• Ses unsuru: Öğrenirken geri plandaki ses tercihi. Ders çalışırken veya konsantre

olmak için sessizlik mi istiyor, müzik veya gürültü mü? Radyo mu televizyon mu başka bir ses kaynağı mı? (sessizlik ↔ ses)

• Işık unsuru: Çalırken istenen ışık düzeyi. Çocuk çalışırken yumuşak ışık, loş ortam veya parlak bir ışık mı istiyor? (loşluk ↔ parlak ışık)

• Sıcaklık unsuru: Çalışırken veya diğer öğrenme faaliyetleri sırasında nasıl bir sıcaklık istiyor? Oldukça sıcak ortamlardan serin ortamlara kadar farklı tercihler olabilir. (sıcak ↔ soğuk)

• Oda düzeni (design) unsuru: Çocuğun öğrenme ortamı veya odasındaki düzen ve mobilya tercihi. Nasıl bir masa veya sandalyede oturmak istiyor, kanape, yatar koltuk, yastıklar, halı vs. (düzgün ↔ dağınık)

2. DUYGUSAL UYARANLAR

Motivasyon unsuru:

Dışsal motivasyona sahip öğrenciler için

öneriler

• Zorlayıcı ama ulaşılabilir hedefler belirleyin• Çekingenlik yaşadığı konularda çocuğun küçük

adımlarını ödüllendirin• Destekleyici ve cesaretlendirici geribildirimler verin

İçsel motivasyona sahip öğrenciler için

öneriler

• Hedeflerini doğru belirlemede yardımcı olabilirsiniz• Çocuk kendi kendini duygusal açıdan desteklediğinde

başarılı olur fakat yine de başarılarını fark edip göstermeniz onun için önemlidir

Sorumluluk unsuru:

Sorumluluk düzeyi düşük öğrenciye

öneriler

• Talimat verirken ‘neden’ yapması gerektiğini anlatmak• İlgi alanları ile öğreneci bilgi arasında bağlantı kurmak• Davranışlarının sonuçlarını yaşamasına fırsat vermek

Sorumluluk düzeyi yüksek öğrenciye

öneriler

• Çabalarını ödüllendirmek• Ona fırsat vermek • Gerçekçi olmayan hedefler, benlik saygısını düşürebilir,

unutmamak gerek

Azim unsuru:

Düşük azimli öğrenciler için

öneriler

• Çalışmalarda küçük molalar vermek isteyecek, engellemeyin• Molalar, enerjisini toplamasını sağlayacaktır• Verimini arttırmak için ve bir görev tamamladığında

cesaretlendirin

Yüksek azimli öğrenciler için

öneriler

• Çocuğa tamamlaması için aynı zamanda birden fazla görev vermeyin

• Daha iyi organize olabilmek ve düşünce akışını düzenlemek için gevşeme ve nefes egzersizlerinden faydalanabilirsiniz

Yapılandırma unsuru:

Yapılandırmaya ihtiyaç duyan

öğrencilere öneriler

• Verilen görevlerde yapılacak işi çok açık ve net ifade edin• Verilen görevlere zaman sınırı koyun• Bir işe başlamadan önce kendi planını yapmasını sağlayın

Yapılandırmaya ihtiyaç duymayan

öğrencilere öneriler

• Yaptığı işlerde seçtiği yol sorun yaratmıyorsa kendi yolunu kullanmasına izin verin

• Başarılı insanların yaşam hikayelerini anlatın• Öneriler vermekten çekinmeyin

SOSYOLOJİK FAKTÖRLER

YALNIZ ÇALIŞMAYI TERCİH EDEN ÖĞRENCİLER

TAKIMLA BİRLİKTE ÇALIŞMAYI TERCİH EDENLER

ANNE YA DA BABASIYLA ÇALIŞMAYI TERCİH EDENLER

ÖĞRETMENİYLE ÇALIŞMAYI TERCİH EDEN ÖĞRENCİLER

4. FİZYOLOJİK FAKTÖRLER

ZAMAN YEME-İÇME

HAREKETLİLİK ALGISAL

Zaman Günün hangi saatinde daha verimli çalışabiliyor?

Yeme-İçmeDers çalışırken bir şeyler atıştırıyor mu?

HareketlilikÖğrenci yaptığı çalışmalarda konsantre

olabilmek için harekete ihtiyaç duyuyor mu?

Algısal Faktörler

Görsel öğreniciler (gördüğüne inananlar - The Seeing-is-Believing Student):Doğal olduğu yerler İyi giyinir

Ayrıntıları ve renkleri hatırlar Okuma, yazma, kanıt okuma (proofreading) İnsanların yüzünü hatırlama (ama adlarını unutma) Yazılarda görülen isimleri hatırlama Zihinsel (görsel) imgeler yaratma

Problem çözme yolları Talimatları okuma, problemleri listeleme Düşünceleri düzenlemede grafiksel malzeme hazırlama Akış kartları kullanma Kağıt üzerinde grafiksel çalışmaları görme ve akıl gözünde canlandırma

Değerleme ve test etme ihtiyacı

Görsel/yazılı testler Araştırma raporları Yazılı raporlar Grafiksel gösterimler

En iyi öğrenme yolları Not alma, liste yapma Öğrenilecek bilgileri okuma  Kitaplar, video filmleri, filmler ve basılı malzemelerle öğrenme  Bir gösteriyi izleme

Okuma/çalışma özellikleri Eğlenme ve dinlenme için okuma 

Uzun süre çalışabilme  Çalışma sırasında sessiz ortam  Hızlı okuma  Kelimelerin sesinden ziyade yazılı şeklini hatırlama

Okuldaki güçlükleri Ne yapılacağını görmeden hareket etme Gürültülü ve hareketli bir çevrede çalışma  Ses akort etme Görsel resim ve malzeme olmadan öğretmeni dinleme Öğretmenin görüntüsü ile ilgilenme Sıkıcı ve süslenmemiş sınıfta çalışma Konsantrasyonu bozan floresan ışığı altında çalışma

İşitsel Öğrenciler

Doğal olduğu yerler

Doğaçlama konuşma – ayaküstü düşünme Karşılaştığı insanların yüzlerini unutma ama adlarını

hatırlama Kelimelerle ve dille çalışma Hafif sesli ortamlar

Problem çözme yolları Lehte- aleyhte konuşma

Seçenekler hakkında konuşma Bir durumda ne yapılacağını o durumu yaşayanlara sorma Hedefi sözle ifade etme Sözlü tekrarlama

Değerleme ve test etme ihtiyacı

Yazılıdan ziyade sözlü Projelerini sözlü olarak sunma Proje olarak şiir okuma, şarkı söyleme Ne öğrendiğinin birileri tarafından sorulması

En iyi öğrenme yolları

Yüksek sesle konuşma  Bir öğretmeni dinleme Küçük ve büyük grup tartışması yapma Çalışma yerinde fon olarak sözsüz müzik dinleme

Okuma/çalışma özellikleri Diyalog ve oyunları (piyesleri) okuma

Karşılaştırma için içten ve dıştan seslendirme Okurken, ne okuduğu hakkında kendi kendine ve

başkalarına konuşma Yeni kelimeleri seslendirmede başarı

Okuldaki güçlükleri Hızlı okuma; görsel öğrenicilerden daha yavaş okuma

Uzun sürede sessizce okuma Okuma yönlendirmeli; resimleri umursamama  Okunması ve yazılması gereken zamana bağlı testler isteme  Sessizleştirilmiş ortamda yaşama – konuşmayı beklememe Anlamlı ayrıntıları görme 

Kinestetik öğrenciler. Doğal olduğu yerler Spor, dans

Macera, yarışma Koşmak, zıplamak, yuvarlanmak Kaba motor kaslarını kullanmak 

Problem çözme yolları Plan yapmak yerine eyleme geçen

Problemlere fiziksel olarak müdahale etme Problemleri bireysel olarak ya da küçük gruplar halinde çözmeyi tercih eder Deneme ve yanılma yolunu kullanır 

Değerleme ve test etme ihtiyacı Performansa dayanır

Proje odaklıdır Öğrendiklerini sergileme yoluyla gösterir

En iyi öğrenme yolları Yaparak, yaşanan olaylardan

Öğrenmede fiziksel katılım Bilgi edinmeye yönelik alan gezileri Küçük geup çalışmaları

Okuma/çalışma özellikleri Zevk almak yerine anlam ve işleyişi çözmek için okur 

Hareket içeren kitapları ve oyunları tercih eder Kısa kitapları okumayı tercih eder Kısa süreli çalışıabilirler ve etrafta hareket etmeyi tercih ederler Çalışırken yere veya yatağa uzanır

Okuldaki güçlükleri Yerlerinde durmakta sıkıntı çekerler 4 dakikadan uzun konuşmaları takip etmekte güçlük Heceleme Duyduğu ve gördüğünü hatırlamakta güçlük çeker fakat dokunarak ve hareket halinde

öğrendiği her şeyi hatırlar Fiziksel hareket içermeyen duyguları göstermede yetersiz kalabilirler Uzun süreli yapılan aktiviteleri sürdürmekte problem

5. Psikolojik Faktörler

•Post-it kullanarak ayrıntıları yapılandırmasını kolaylaştırın•Belirli talimatlar verin•Anahtar kelimeleri bularak çalışmasını sağlayın•Önemli bölümlerin altını çizerek çalışmasını hatırlatın

GLOBALLERÖnce büyük resmi görmek

isterler.Aynı anda birden çok iş

yaparlar.Küçük grupla çalışmayı

severler.Öğrendiklerini kişisel

deneyimlerle ilişkilendirirler.

•Özetlerle konunun geneline bakmasına teşvik edin•Konuyu grafiklerle ve resimlerle çalışmasını destekleyin•Günlük yaşamdan somut örnekler verin•Anlatımınıza mizah katın

• Çocuğa derslerde kullanmak üzere “Ben biraz sonra konuşmak istiyorum” demeyi öğretin.

• Bir şeyi hızlı yapmak zorunda kaldığında, hata yapmanın normal olduğunu öğretin.

TEPKİSEL ÖĞRENCİLER

Başkalarıyla iletişim sorunu yaşayabilir.

Bazı durumlarda stresli ve tepkisel olabilmektedirler.

• Harekete geçmeden önce düşünmesini öğretin.

• Detaylara konsantre olması konusunda teşvik edin.

• Dikkat süresini arttırmak için destek önerebilirsiniz.

• Nefes ve gevşeme egzersizleri öğretilebilir.

Acaba öğretmenler kendi öğrenme stillerine uygun (aynı stilde mi) öğretiyorlar?

Öğretmen/öğrenci stili eşlemesi yapılırsa akademik başarı artar mı?