LờitựaĐảoquốcthiênđường

Ngày5 tháng1năm2004.DườngnhưchỉvàiphútsaukhiđápxuốngphitrườngChangi,tôiđãnhậnđượchànhlýcủamìnhvànónhanhchóngđượcmộtngườiláitaxiâncầnđónlấy.Xechúngtôihòavàolànđườngtrànđầynhữngchiếcxemớibónglộntrangbịtiệnnghiđiềuhòakhôngkhíđanglưuthôngtấpnập,nhữngluốnghoatrồngdọchaibênđườngcũngđangnởbungsắcthắmcủanhữngbụihoamóngtay,nhưthểhiệnlờichàođónbấttậncủamộtđấtnướcthuộcvùngnhiệtđới,giữabiếtbaocâyláxanhtươivànhữngtianắnglấplánhphảnchiếutừbiểncả.Phíaxalàbếncảngvậnchuyểnhànghóanhộnnhịpnhấtthếgiới.Gầnhơnnữa,tòanhàchọctrờiđầyvẻtránglệcủa thủđôSingaporevớikhung thép lộngkiếng–đạibảndoanhcủahơn6000tậpđoànđaquốcgia–đangmởrộngcửa,vừakhicácchuyêngiatrẻcủanơichốnlàmviệcvôcùngsangtrọngvàbaogồmnhiềuthànhphầnđasắc tộcnàybắt đầubướcvàogiờnghỉ ăn trưa củamình.Đó là cảmnhậntrongngàyđầutiênkhởiđầunhiệmkỳhainămcuốicủatôitrongbanđiềuhànhQuỹTiềntệQuốctế.Sau25nămlàmviệcởrấtnhiềuquốcgiakhácnhau và đại đa số đều cómức thu nhập thuộc loại thấp, thì nơi chốn nàytrônggiốngnhưmộtMiềnĐấtHứa.

Hứahẹnbởiai?KhônglẽbởicácgiámsátviêncùnglàmviệcvớitôitrongbanđiềuhànhQuỹTiềntệQuốctế,nhữngngườiđãtừngđónnhậnrấtnhiềusự ân thưởngdành chobaonỗi khónhọc củahọkhi thựchiện công trìnhchiếtxuấtkhíoxyLaPaz,côngtrìnhquétlọccátNouakchott,haycôngtrìnhlàmlạnhgiatốcKyiv?Khônghề.Vìmỗimộtnhiệmvụởthờikỳđầunàyđềumang lại chochúng tôimột sự tưởng thưởng riêng, đặcbiệt là sựhàilòngmãnnguyệntrongtácnghiệpkhiđượcbắttaylàmviệccùngcácviênchứcchínhphủluôntỏravôcùngtâmhuyếttrongviệccốgắngthúcđẩynềnkinhtếđầycamgocủađấtnướchọ.

Không,đâylàmộtđíchđếndocácđồngnghiệpcủatôitrongcộngđồngpháttriểnquốctếvàtôivạchratrongsuốt25nămqua.Ẩnchứađằngsaunhữngđềxuấtvềcácsáchlượckinhtếmàchúngtôiđưarachínhlàmộttiềnđềhếtsứccănbản:hãythihànhcácchínhsáchkinhtếđúngđắn–mộtcáchkiênđịnh–rồiđấtnướccácanhsẽgặtháimộtthànhquảkinhtếrấtcao,theosauđólàviệcchấmdứthoàntoànmọisựnghèođói.Lờikhuyênsáchlượccủachúngtôi,dùcólàmtổnthươngnhứcnhối,nhưngluônphácthảomộtđích

đếncuốicùngchotiềmnăngkinhtếmỗiđấtnước:nhàởkhangtrangvàdễsởhữudànhchotấtcảmọingườicùngvớimộtcảnhquanmôitrườngtronglành,hiệuquảchất lượng trongnền tảnggiáodụcvà trongcông tácchămsócsứckhỏecộngđồng,việclàmđầyđủvàmọicơhội tiếnbướcvàođờidànhchotrẻem–nhưSingaporekiểumẫuđãtừngthựchiện.Quốcgiađộclậpnày,nhưtuyênbốcủavịThủtướngđầutiênLýQuangDiệu"đãtừmộtđấtnướcthuộcThếgiớithứbapháttriểnthànhmộtquốcgiathuộcThếgiớithứnhấtchỉtrongvòngthờigiancủamộtthếhệ"(Lee,2000)

GiúpmanglạinhữngnhậnthứcđúngđắnvềnhữngđặcthùcủamộtchínhsáchkinhtếtốtđẹplàmụcđíchlưulạicủatôiởSingapore.TrongsuốthainămlàmviệctrêncươngvịGiámđốcTrungtâmhuấnluyệnkhuvựcthuộcQuỹTiềntệQuốctế–Singapore,mộttổchứchợptácđiềuhànhgiữachínhphủSingaporevàQuỹTiềntệQuốctế,đãcógần2000viênchứcchínhphủvàviênchứcđạidiệncácngânhàngquốcgiathuộckhuvựcchâuÁ–TháiBìnhdươngđếnSingaporetrongcáckhóahọcngắnhạntừhaiđếnbatuần.Thành viên tham dự khoảng chừng 40 quốc gia, từ Afghanistan cho đếnTonga,đếntrungtâmnàynhằmnghiêncứuxemlàmthếnàomàcácchínhsáchkinhtếvĩmôvàcácnguyêntắctàichínhđúngđắncóthểgópphầntạonênmộtnềnkinhtếtăngtrưởngbềnvữngchochínhđấtnướcmình.Đốivớinhiềungườitrongsốhọ,đâylàchuyếnxuấtngoạiđầutiênrakhỏiquênhà.Ngồitrênxevàlưuthôngquamọinơichốncủathànhphốvôcùngsạchđẹpvàhiệnđạinày,nhiềungườicólẽđangbănkhoăntìmkiếmmộtchiếcchìakhóadườngnhưbíẩncókhảnăngmởtoangmọicánhcửatiềmnăngkinhtếcủachínhđấtnướchọ.

Việcpháthiệnchiếcchìakhóađóchínhlàsựtìmtòiẩnchứađằngsaunộidungsách:điềugìgiảithíchchonhữngthànhtựukinhtếvôcùngrựcrỡnàycủaSingapore?Khônghềcómộtnềnkinh tếnàokháccó thể tăng trưởngnhanhhơntronggiaiđoạn40nămliêntục,kếtthúcvàothờiđiểmnăm2000.NhữngbàihọckinhnghiệmnàocủaSingaporemàcácquốcgiakháccóthểvậndụng,haylàcứtiếnhànhthựchiệncácbướcpháttriểnvàtăngtrưởnggiốngnhưSingaporevậy?Dukháchđếnđâythườngtỏrakinhngạctrướcmạnglướigiaothôngpháttriểnhoànhảovàvẻđẹplộnglẫythănghoacủaquốc gia độc lập nhỏ bé này. Nhưng rất nhiều trong số họ, kể cả nhữngngườiđếntừcácquốcgiapháttriển,khitìmhiểuvềcácchínhsáchkinhtếvàcơcấuquảnlýđiềuhànhcủaSingapore,đềukhôngítngạcnhiênvềmôhìnhthượngtầngkiếntrúccủađấtnướcnày.

Lờicảmtạ

Tôimặcnhiênbàytỏlòngbiếtơnsâusắckhiliênhệsửdụngcácphầnchúthíchđượctríchdẫntừnhiềunguồntưliệukhácnhauvàcácbộsáchthamkhảo.TôixinchânthànhcảmơnkhisửdụngcácbiểuđồđượcsaochụplạitừcuốnsáchthamkhảohếtsứcgiátrịcủaôngDavidWeil.NhữnglờibiếtơnchânthànhcủatôixinđượcgởitớicácvịLucDeWulf,AnitaDoraisami,Joshua Green, Khor Hoe Ee, Jerome La Pittus, Lim Chong Yah, DavidOrsmond,EustonQuah,LeoVanHoutvenvàPeterWilson,vềviệcđãđọcbảnthảo,gợiýchỉnhsửa,vàđưaranhiềulờiphêbìnhnhạybénnhằmlàmchobảngốcđượchoànthiệnhơn.Sựthẳngthắngópýcùngsựđộngviênkhíchlệđãlàmchocácýkiếnphêbìnhcủahọthêmsâusắchơn.Xinđượcgởi lời cảm ơn tới ông Ernesto Zedillo, nguyên Tổng thốngMexico, nayđang giữ cương vị điều hành Trường đại họcYale, dù lịch làm việc khítkhaovẫndành thờigianđọccuốnsáchnày.Tôi rấtvuikhiđược làmviệcvớibàElizabethDaniel,cùnghaicộngsựPaulTanvàPaulineLimcủanhàxuấtbảnThomsonLearning,đãnhiệtthànhbiêntậphếtsứckỹlưỡngđểbảnthảogốctrởthànhmộttácphẩmhoànhảo.

Rấtnhiềucảmnhậnẩnchứađằngsaunộidungsách,đãđượcthuthậptrongsuốt27nămtôilàmviệcvớitổchứcQuỹTiềntệQuốctế.Đồngnghiệpvàcácgiámsátviên tiềnnhiệm,cũngnhưcácviênchứcchínhphủvànhiềungườikhác,kểcảcácviênchứcNgânhàngThếgiớimàtôicódịptiếpxúcthườngxuyên,đãtậntìnhhướngdẫntôirấtnhiều.Khiviếtsách,tôicólợithếcủamộtngườiđứngngoàicuộcpháthiệnranhữngnétquyếnrũđộcđáocủaSingapore.Vàtôithấycầnphảinhanhchónghọchỏinhiềuđiều.Nhữngcảm nhận riêng được bộc lộ trongmột số bài viết của các giáo sưGavinPeebles, Peter Wilson, Lim Chong Yah, Linda Low, Diane Maury, R.S.Milne,vàcủacácviênchứcQuỹTiềntệQuốctếtừnglàmviệcởSingaporenhiềunăm,làhếtsứcgiátrịđốivớitôi.Nhưngtôicầnnhấnmạnhrằngmọiquanđiểmnhậnthứctrìnhbàytrongcuốnsáchnàyhoàntoànlàcảmnhậncủa riêng tôi, chứkhônghề làcủabấtkỳmột tổchứcnàokhácmà tôiđãtừng,hoặcđangcộngtáclàmviệc.Mọinhầmlẫnvềsựkiện,vềdiễndịch,hayphánđoán,nếucó,đềulàdosaisótcủacánhântôi.

CuốnsáchđầutiênGiữaChốnthiênđườngvàNơikhôngtưởng–SựpháttriểnởĐôngNamÁ, xuất bảnnăm1976, tôi viết dành cho lớpngười trẻtrongkhuvựcnày,nhữngngườimàđốivớihọ,pháttriểncũngcónghĩalàmột thách thức duy nhất đối với tài năng và tài lãnh đạo. Thành côngSingaporexinđượcdànhtặngchoMike,vợtôi,vớilòngbiếtơnchânthànhvì đã hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện. Cuốn sách này, cũng nhưnhiềuthứkháctrongđờisốngchúngtôi,nếukhôngcócôsẽkhôngbaogiờ

trởthànhhiệnthực.

PhầnmởđầuTHÀNHCÔNGSINGAPORECÓTHỂCHUYỂNGIAOĐẾNCÁCNƠI

KHÁC?

ThànhcôngcủaSingapore,nhưmộtsốchuyêngianhậnđịnh,làkhôngthểmôphỏng.Quốcgianàycónhữnglợithếriêngbiệt.Sựtậptrung4,3triệudântrênmộtquầnđảocódiệntíchchưađến800km2đãtạothuậnlợichoviệctiếtgiảmchiphíkhiphânbốcácphúclợixãhội,cơsởhạtầngvàcôngtácđiềuhànhquảnlý,theomộtcáchthứcmàcácquốcgialụcđịarộnglớnnhưẤnĐộhayBrazilđềukhôngthểcóđược.Khônggiốngthủphủởcácquốc gia khác, chính quyền thủ đô được luật pháp tối cao nhà nướcSingaporetraoquyềnkiểmsoátviệcnhậpcưtừcácvùngnộiđịa.Hảicảngvớimựcnướcsâutựnhiênvàvịthếchiếnlượccónhiềuưuđiểm,đãmangđếnchoSingaporemộtsựkhởiđầuđầythuậnlợitrongthươngmạivàgiaodịchquốctếmànhữngquốcgianằmsâutronglụcđịanhưNepalchỉcóthểmơ tới.Và liệu cácquốcgiakhác, điểnhình làCampuchia, nơinềnnôngnghiệpcổtruyềnvẫncònchiếmưuthế,sẽhọchỏiđượcnhữnggìkhixuấtphát từmộtnềnkinhtếđấtnướcmàkhuvựchạ tầngchỉkhoanhlại trongviệctrồnghoalanvànuôicá,làmthuhẹpđibứctranhkinhtếtổngthể?

TuynhiênvẫncònnhữngquốcgiakhácphảihọchỏiSingapore.QuyếtđịnhhếtsứcquantrọngcủaTrungQuốcvàonăm1978nhằmthayđổinămthếkỷcô lập về kinh tế đã chịu ảnh hưởng phần nào từ chuyến viếng thămSingapore của ôngĐặngTiểuBình vào nămđó.Giấcmơ "xây dựngmộtngànSingaporetạiTrungQuốc"củaôngĐặngđãthúcđẩynhiềupháiđoànđạidiệnTrungQuốcđếnđảoquốcnàyvớimụcđíchthamquannghiêncứu.HànQuốccũnghếtsứcấn tượng trước thành tíchđẩy lùinạn thamnhũngcủaSingapore.Việcđiềuhànhchặtchẽlưulươngxecộgiaothôngnội thịcủa đất nước này đã làmngẩn ngơ các viên chức chính phủ đến từ nhiềuquốcgiakhácnhau,vàchươngtrìnhnhàởcủaSingaporecũngđangđượcnhiềuchuyêngiakếhoạchtừkhắpthếgiớinghiêncứu.Dubai liên tụcdõimắt theo Singapore. Việc nghênh đón các tập đoàn đa quốc gia củaSingapore,vớinhữngchínhsáchưuđãicùngnhiềukhíchlệvàchínhsáchmộtcửa–vàothờiđiểmmàcácquốcgiakháccònđangnétránh–đãđượcrấtnhiềunướcnoitheo.Nhữngchínhsáchvềnềncôngnghiệpđịnhhướngưutiênxuấtkhẩugiờđâykhôngcòngâyngạcnhiênnữa.Năm1970,trongcuộcviếngthămIstana–DinhTổngthốngSingapore–nguyênThủtướngMalaysia, ngàiMahathirMohamad, đã tỏ ý ngạc nhiên, quan tâmhỏi hanđếnviệclàmcáchnàomànhữngkhuvườnrộngmênhmôngtrongdinhlại

xanh tốtđếnnhưvậy.Phép lịchsựngoạigiaocó thểđã làmchocácviênchức cao cấp khi đi tham quan thường hay bày tỏ những nhận xét tỉ mỉ,nhưngởtrườnghợpnàykhônghềlàsựxãgiaotângbốc.

Mỗiquốcgia,dùlớnhaynhỏ,đềucóthểhọchỏilẫnnhau.Vàothếkỷthứ19, nướcĐức đã học hỏi kinh nghiệm cuộc cáchmạng công nghiệpAnhQuốc;nướcNhậtsauCôngcuộckhôiphụcMeiji(MinhTrị)giaiđoạn1867-1868cũngđãnhậnthứcrõsựvựcdậycủanềnkinhtếĐức;SingaporecũngchịutácđộngthànhcôngcủaNhật;vàĐảngLaoĐộngAnhmớiđâyđãthựchiệnmộtchuyến thamquannghiêncứumạng lướichămsócsứckhỏecủaSingapore,kếtthúcmộtchutrìnhhọchỏilẫnnhau.Việchọchỏikhôngnhấtthiếtlàphảicấyghépmộtcáchmùquángnhữngsáchlượcdùđãthànhcôngởđâuđólênmộtmảnhđấtlạ.Việcmôphỏngchínhxáckhuônmẫucủamộtquốcgiakhácsẽgặpnhiềutácdụnghạnchế,thậmchícòncóthểgâynhiềutáchại.Tuynhiên,ởmức thấpnhất,mỗiquốcgiahay từngdoanhnghiệpcủaquốcgiađó,đềucóthểtiếpthuýtưởngsángtạotừcácquốcgiakhác.Nộidungsáchnhằmnêulênsựkhácbiệtgiữanhữngnguyêntắcchungđãđược ứng dụng rộng khắp và việc thực hiện cụ thể những nguyên tắc đótrongbốicảnhSingapore.LàmthếnàomàSingapore,vớinhữnghoàncảnhđặcthùcủađấtnướcmình,lạicóthểthựchiệnđượcnhữngnguyệntắccănbảnđó?Thêmnữa,nếukinhnghiệmcủaSingaporecóthểchứngtỏsựhợplýcủanhữngnguyêntắccănbảnnày,thìđếnlượtcácquốcgiakhác,dùtiêntiếnhayđangpháttriển,đềucóthểrútranhiềuíchlợikhinghiêncứuxemlàmcáchnàocóthểứngdụngnhữngyếutốcănbảnnàyvàotừnghoàncảnhcụthểcủađấtnướcmình.CóthểrútranhiềubàihọckinhnghiệmmàkhôngnhấtthiếtphảinângSingaporelênthànhmột"kiểumẫu"đểmôphỏng.

CHIẾNLƯỢCCỦASINGAPORELIỆUCÓQUÁKHẢNĂNG?

NgaycảnhữngngườithánphụcthànhtựukinhtếcủaSingaporecũngchỉrađượcnhữngđiềuchưathậthoànhảo.Dùcóấntượngmạnhđếnthếnào,thìnhữngchínhsáchpháttriểncủađấtnướcnàycũngđãbộclộnhữngkhiếmkhuyếtmàcácquốcgiakhácđềumongmuốntránhkhỏi.Singaporelàmộttrongsốrấtítcácquốcgiarấtkhóthuyếtphục,nơimàcácviênchứcQuỹtiếntệquốctếđãtừngđặtvấnđềrằngliệumứctiếtkiệmquốcgiakhôngđạtởmứccao,cóphảilàdosựưathíchtiêuthụcủacácthếhệtrẻđãlàmhaohụt đimứcdự trữhiện tại[1].Thành tíchphát triểnkinh tế củaSingaporethườngđượcnômnasosánhnhưhìnhảnhmộtchiếccốclớnchỉchứađầy85%dungtích,nhưngcácnhàphêbìnhthườngcókhuynhhướngchútrọngđếncáiphần15%cònthiếu.Nhiềuviệnnghiêncứudanhtiếngtừngbàytỏ

mốiquanngạivềchủtrươngcủaQuỹdựphòngquốcgiaSingapore,theođó,mộtkếhoạchlậpquỹtiếtkiệmbắtbuộccủamỗicánhânkhởiđiểmchínhlàthunhậpvềhưucủacánhânđó.Theonhậnxétcủahọ,việcđịnhhướnglạisaunàyđốivớicáckếhoạchtàitrợtrêndiệnrộngchoquyềnsởhữunhàởcóthểdẫnđếnhậuquảlượngtiềnmặtdựtrữkhôngđủvànguồntiềndựtrữdànhchi trảchonhữngngườivềhưucókhảnăngthiếuhụt.Mộtsốngườikháccònnhấnmạnhrằngvaitròthốnglĩnhcủacácdoanhnghiệpnhànướccùngsựchỉđạocủanhàcầmquyềntrongnềnkinhtếcóthểgâycảntrởchocácdoanhnghiệpcáthểđịaphươngđangcónhiềuđổimới,màyếutốnàylạichínhlàđộnglựcthenchốttạonênđàtăngtrưởngtrongcácnềnkinhtếđãpháttriểnnhưSingapore.Nhiềuquansátviêncũngphànnànvàchorằngviệcquáxemtrọngcácbàithiviếtdựatheotruyềnthốngphongkiếncổxưa,rấtcóthểlàmthuichộtđitínhsángtạotronggiáodục.NhữngthiếusótvềmặtchínhsáchtrongbốicảnhSingaporecóthểxemnhưlànhữngtháchthứcmớikhôngthểkhôngnảysinhkhihoàncảnhpháttriểntựnhiên.Cáckhuyếtđiểmbộclộphátđitínhiệuchothấycầnphảixácđịnhlạicácsáchlượcmộtcáchlâudài.Chínhphủkhôngthểtậptrungnỗlựcvàotấtcảmọivấnđềcùngmột lúc,màcầnphải tuần tự tiếpcận từngvấnđềmột.Thậtra,chínhquyềnSingapore,hầunhưluônbịámảnhvớichínhvịthếtranhđuacủamìnhkhitìmcáchđiềuchỉnhcácsáchlượcpháttriểnđãđưaranhằmđốiphóvớinhữngtháchthứcmớiđangbắtđầulódạng.Thànhtựucủaquákhứcóthểtrởthànhchướngngạicủatươnglailànhưvậy.Chonên, những thay đổi vềmặt chính sáchmang tính thực tiễn sẽ giải quyếtđượcmọivấnđề, trừphi thờigiantiênquyếtcầnphảicólạiquádài lâu–giốngnhưmộtcontàuchởnặngdầu,cầnphảichạyhànghảilýđểlấyđàđổihướng lộ trình. Thêmmột liên tưởng nữa, liệu vị giáo sư có thể nào ngủngongiấckhiđứngtrướcthựctrạnglàmộtcâuhỏidoôngđặtrasẽkhôngchỉcómộtcâutrảlờihaymàlànhiềucâutrảlờicũnghaynhưthế?

Trongsách,chúngtôixemxétyếutốthờigian,tiếntrìnhthưchiệnvàquátrìnhphát triển các chính sách củanhànướcSingapore theo từng thời kỳ.HìnhảnhchiếccốcSingaporechỉchứađầy85%dung tích,nhưđược liêntưởng,cóthểmanglạichocácquốcgiakhácmộtsựchiêmnghiệmthúvị.

THÀNHTỰUKINHTẾSINGAPORE-CÁIGIÁPHẢITRẢQUÁCAO?

Theoquanđiểmcủanhữngngườikhôngtánthành,kỳtíchtăngtrưởngcủaSingaporekhôngnênvượtlênquásức,chỉdomộtnguyênnhânhếtsứckhácbiệt:cácnguyên tắcđạođứcxãhội từnggópsứcđịnhhìnhnênsách lượcphát triển của đất nước nay đang dần trở nên đối lập với khuynh hướng

nghiêng về các hình thái đạo đức xã hội khác, đồng thời cũng là khuynhhướngcủanhiềungườidânSingaporehiệnnay.Nhiềungườikhông thuộcquốcgianày thườngphảnứng trướccácbảnán tửhìnhđốivớinhững tộidanh như buôn bánma túy hay sát nhân.Họ cũng bày tỏ sự phẫn nộ vớichínhsáchgia trưởnghàkhắctrongcácchiếndịchgiáodụccộngđồngvàcho rằng chính phủ đang vượt quá quyền hạn hoạt động chính trị. Nhiềungườichorằng,chínhquyền–chứkhôngphảimộtcánhânnàokháchaygiađình của họ – phải thực thi trách nhiệm hỗ trợ tài chính cho người thấtnghiệpvàngườicótuổi.Mọisựcâuthúcđốivớitựdobáochíđềubịphảnđối. Các nghiệp đoàn lao động phải được vòng tay chính quyền nâng đỡ.Nhiềungười tỏ rakhônghài lòng trước cácphươngcáchmàchínhquyềnđangsửdụngnhằmđạttớimộtchínhthể,màtheohọ,trênthựctếchỉlànềndânchủmộtđảng.Nhữngsựphẫnnộvìbấtđồngýkiếnđượcbàytỏcôngkhaiđãlàmphátsinhmộtnềnvănhóatừngđượcmôtảlà"cằncỗi"chodùSingapoređangngàycàngcởimởvàđầysứcsốnghơn.

Tuynhiên,khibànđếnyếutốthànhtíchđạtđếnđỉnhcao–vấnđềmàcáchình thái xã hội dân chủ thườngmongđạt được– thì Singapore đangghiđiểmrấtcao.Quyềnsởhữu tài sảnđượcđảmbảo.Mọicánhânđềuđượcchínhquyền,nhânviêncôngquyền,vàcộngđồngxãhộichechởkhôngđểbịbóclột.Tỷlệtộiphạmthấptrongkhitínhtrungthựctronglĩnhvựccộngđồnglạicao.Nhữngbiểuhiệnđặcquyềnđặclợidựadẫmvàosựưuđãihayvịthếxãhộigiờđâyítbộclộ.Mọicánhânđềuđượctạonhiềucơhộivươnlêntầnglớpthượnglưutrongxãhội.Bìnhđẳnggiớitínhđạtmứctrungbìnhso với tiêu chuẩn chung. Việc trọng dụng nhân tài được chú trọng trongtuyểndụngvàđềbạt.Mức thuế thấpnếu sovới cácquốcgia cómức thunhậptươngtự.Sựphânbiệtchủngtộc,sắctộchaytôngiáo,trênthựctếđềubịlênánvềmặtluậtphápvàbịhạnchế,mặcdùcóthểkhônghoàntoànbịloạitrừ.Chínhquyềnluôntuântheocácđiềuluậtđãđượcbanhànhrộngrãi–dochínhquyềnsoạnthảolúcđầu,sauđócácthànhviênnộicácbổsung–vàcácđiềuluậtnàyđượcđưarađệtrìnhvàocáccuộcbầucửtheođịnhkỳmàchínhquyềnluônbiếtlàsẽchiếmưuthếđắccử,chodùkhôngbiếttỷlệchínhxáclàbaonhiêu,vàcũngthừabiếtlànhữngngườitheochủnghĩathựctếsẽchốngđối.

Nhượcđiểmlàởchỗđó.SáchlượcpháttriểncủaSingaporetừngđượcsựổnđịnhchínhtrịlàmhậuthuẫn.Trậttựchínhtrịđãthànhhìnhtrongkhuônkhổmột nền dân chủ đặt dưới sự lãnh đạo củamột đảng chính trị duy nhất –ĐảngNhândânHànhđộng (PAP), lêncầmquyền từnăm1959.Cáccuộcbầu cử đa đảng theo định kỳ đã diễn ra, quyền tự do ngôn luận và tự do

chốngđốiđềuđượcthôngqua,dùchỉtrongkhuônkhổgiớihạn,đãchothấyviệccủngcốmộtchínhquyềnmạnhmẽ,cókhảnăngdẫndắtdânchúngđiđếnmột sự đồng thuận đối với các chính sách đúng đắn. Đối với nhữngngườiphương tây,nhữngngườiđã từngdấnmìnhvàomộtquá trìnhphảnkhángnhằmchốnglạiquyềnlựccủamộtchếđộđộctài,thìquyềntựquyếtvàphátngônbằngcáchcôngkhaitậphợpthànhnhiềunhómtrongxãhộilànhữnggiátrịrấtđượcyêuchuộng.TheotruyềnthốngđấtnướcTrungQuốc–nơi78%dânchúngSingaporecómốiliênhệhuyếtthống–nơichínhphủvềmặt lịch sửđãđịnhhìnhmột đường lối chính trị, ápdụngquyềnkiểmsoát,và trôngđợivàosự tuânphụccủadânchúng thayvì ra lệnh, thìmặtđược(haynóicáchkháclànhữnglợiích)vàmặtchưađược(haynóicáchkháclàcáigiáphảitrả)củasựthốngtrịmộtđảngtỏrahếtsứcchênhlệch,không chỉ do những người cầm quyền,mà cũng còn do đại bộ phận dânchúng,nếunhìnvàocácbiểuhiệnxãhộiđangdiễnra.

Liệucóchăngmốitươngquangiữathànhtựukinhtếvàmộtnềndânchủtựdo? Tầng lớp chóp bu cầm quyền tin rằng điều này là có thể. Theo quanđiểmcủahọ,"chủnghĩađộcđoánmềmdẻo"vàkỷ luật tựgiác tập thểđãgópphần tạonênmột thành tựukinh tế lớnmạnhcùngsự tăng tốcnhanhchóngđểđuổikịpcácnướcphươngTây,vàchorằngđiềunàykhônghềgâycảntrởchonềntựdodânchủ,nhưngthựctếnàykhócókhảnăngdiễnratrongbốicảnh lịch sửđặc thùcủaSingapore.Nộidungsáchcho thấycácyếutốđặcthùcủaSingaporenhưthànhquảkinhtế,cácchínhsách,cơcấuchínhtrịvàkinhtế,mọiquanđiểm,mọinguyêntắcđạođứcxãhộicùngsựlãnhđạocủachínhquyền,tấtcảlàmộtsựhòaquyệnhếtsứcchặtchẽ.Đoànkếtnộibộvôcùngmạnhmẽvàsựcủngcốmangtínhbổsunglẫnnhau,trảiquamộtthờigiandài,đãgiải thíchchonhữngthànhquảđầyấntượngmàđấtnướcnàygặtháiđược.Mộtsốngườibịámảnhbởithànhtựutrênvàchorằng đó cũng chính là sách lược chặt chẽmàĐảngNhân dânHành động(PAP)đãvàđangrasứcbảovệ.

Mỗihìnhtháixãhộikhácnhausẽtạorathếcânbằngxãhộimộtcáchkhácnhau. Thế hệ trẻ tuổi hơn ở Singapore có lẽ cũng phải làm như vậy.KhiSingaporebắtkịpvớimứcthunhậpcủacácquốcgiatiêntiến,thìđấtnướcnàycànglúccàngphảiđốimặtvớimứcđộcôngkhaidânchủđangphổbiếnởcácquốcgiađó.Mộtđiềuchắcchắn,mọingườidânSingapoređềucảmthấyđượcquyềntựdoquyếtđịnhtốcđộvàphươnghướngpháttriểnnàomàhọcảmnhậnlàphùhợpvớixãhộicủamình.NhưngcácgiátrịđạođứcxãhộivàmọikhátvọngcủangườidânSingapore,đặcbiệtlàởthếhệtrẻtuổihơn,cùngsựgiàucósungtúcvànềntảnggiáodụcđấtnước,tấtcảdường

như đang có chiều hướng thay đổi. Thành tựu kinh tế rực rỡ đối lập vớinghịchcảnhnghèokhódiễnratrongthờikỳnhiềubiếnđộngcủathếhệchaông, giờ đây đang chìm dần vào quá khứ xưa cũ, theo cách nhìn của lớpngườitrẻhiệnnay.Đốivớihọ,mộtxãhộivănminhítcấmđoánvàmộttrậttựxãhộibềnvữngđềucóthểcùngtồntạiởđấtnướcSingaporevàothếkỷthứ21.Bêncạnhđó,tínhchấtcấpbáchđòihỏisựđổimớivàtínhsángtạo–mànhờđónềnkinhtếpháttriểnkéotheotăngtrưởngkinhtếliêntục–sẽđặtranhữngyêucầucụthểđòihỏiphảicónhiềusựcôngkhaihơnnữa.

Càngcónhiềucuộc tranh luậnxãhộibày tỏbấtđồngýkiếndiễnracôngkhaihơnthìlạicànglàmgiatăngnộilựcchođấtnướcSingaporehơn.Chínhquyềnđãtừnghoàinghirằngsựtiếtlộquánhiềuvềkhảnăngtàichínhquốcgia,haynóikhácđi,chínhchủnghĩacơhộicủatầnglớpbáogiớithíchgâykhó khăn, dường như đang làm xói mòn đi sự nghiệp dài lâu của chínhquyềntrongviệchuấnthịchoquầnchúngbiếthướngđếnnhữngnguyêntắcchấphànhkỷ luậtvàcácchínhsáchchỉđạo.Tuynhiên,kỳ tíchphát triểnkinhtếvôcùngngoạnmụccủaSingapore,trongbốicảnhvừaphảigìngiữcácmốidunghòaxãhộivừaphảixâydựngchínhsáchthuếvàchitiêuđểcóthểdễdàngđốiđầuvớicáctháchthứctàichínhluônchựcchờđedọa–mộtđườnglốitỏraưuviệtsovớibốicảnhnhữngxãhộikhácnơimàlớpngườicó tuổigia tăngnhanhchóngvàđấtnước thìkhôngcósẵnnguồn lợixuấtkhẩu dầu hỏa – đã chứng tỏ sự sáng suốt của các nhà lãnh đạo quốc gia.NgườidânSingapore,ngaycảnhữngcôngdântrẻtuổi,đềunhậnthứcđượcthếyếuvềmặtkinhtếcủanướcnhàtrongcuộccạnhtranhtoàncầuhếtsứcgaygắtvàcũnghiểurằngđấtnướccầnphảicónhữngsách lược tàichínhđúngđắn.Giốngnhưnhiềubậcchamẹcủanhữngngườiđangđộtuổitrưởngthành,chínhquyềnSingaporecóthểsẽngạcnhiênvềviệcdânchúngcứyêusáchvềviệcđượcbiếtthêmnhữngthôngtinvềkhảnăngtàichínhcủaquốcgiavàmuốnsựcôngkhaiđượcnhiềuhơn.

ĐỊNHHƯỚNGVÀKIẾNTẠOCHOSỰTHỊNHVƯỢNG

MộtsựthịnhvượngcóđịnhhướnglàvấnđềtâmhuyếtcủaSingapore.Đâylàmộtnhậnđịnhmạnhmẽcủacánhântôi.Chúngtakhôngthể lãngquênbaokhátvọngcủadântộcMalaysia,dântộcẤnĐộ,vàcộngđồngngườidânTrungHoa đã góp phần tạo nênmột đất nướcSingapore, cũng không thểquênđibềdàyvănhóavàdisảnđầytínhđặcthùcủacácdântộcnày,cũngnhư bản thân tôi không thể gièm phamọi giá trị tinh thần, văn hóa, haynhữnggiá trị đạođứcđầy tínhnhânvăncủacácgia tộcngườiSingapore.Tuynhiên, sựphát triểnmang tính sáng tạobềnbỉ chính là tínhcách tiêu

biểumàmộtxãhộinhưSingaporeluônphảnánhravớithếgiớibênngoài.

Hãycùngđiểmqua lĩnhvựckinh tế.Mộtmục tiêuchungnhằmđạt tới sựphồnthịnhđã thôi thúcmọinỗ lựccủadânchúngSingaporenhiềuhơnsovớitrườnghợpcácquốcgiakhác.MộtsốngườidânSingaporecóthểkhônghàilòngvềviệctôihaynhấnmạnhđếnđộnglựclàmgiàucủađấtnướchọ.Nhưngcuốicùng, thànhcông rấtđángghinhận làmọinỗ lực lớn laocủangườidânđềutậptrungvàoviệcvunđắpnênmộtmốiliênkếtxãhộichặtchẽmàởđómỗicánhânđềuluônthấmnhuầntinhthầntráchnhiệmcùngýthứcvềbổnphậncôngdân.Pháttriểntronglĩnhvựcsânkhấu,âmnhạcvànghệthuậtcủađấtnướcnàycũnggâyđượcnhiềuấntượng.NộidungsáchkhôngchủýđánhđồngvàquymọigiátrịthànhtựumàSingapoređangcólàdobịyếutốtiềnbạcchiphối.Thayvàođó,tôiđưaramộtcáchnhìnlàchínhsựchútrọngquámứcvàoviệcphảiđạtchobằngđượcsựthịnhvượngbềnvữngđãtựnóhàmchứamộtsứcmạnhduylýtrítrongcôngcuộcxâydựngquốcgiavàcácmụctiêupháttriểnkháccủađấtnướcnày.NhàcầmquyềnSingaporeluônrasứchuấnthịchomọingườidânmộtlòngtinsùngbáihếtsứcthếtụctrongviệcđuanhauchạytheosựgiàucóthịnhvượng.Lộtrìnhđiđến thiên đường được vạch ra vớimột nền công nghiệp ưu tiên cho xuấtkhẩu bằng việc đón mời các tập đoàn đa quốc gia đến hoạt động tạiSingapore.Vàbâygiờ,đếnlượtsựổnđịnhcầnthiếtvềmặtxãhộivàchínhtrịđòihỏisựhỗtrợngượclạicủasựhòahợptôngiáovàsắctộc,cùngsựphânchiađồngđềucácphúclợixãhộithôngquaviệctạoranhữngcơhộibìnhđẳng.Cácchínhsáchđúngđắnđãmangđếnnhiềusựđộngviênkhíchlệvàtạocơhộichoviệcđạttớithànhtựuởmộtmứccaohơn,chophéptầnglớpcaocấpvàđạibộphậnngườidânSingaporecùngtồntạivàpháttriển.

NgànhkỹthuậtlàtrọngtâmcủaSingapore.Khôngchỉvìđâylàmộttrongnhữngquốcgiacôngnghiệpđiệntửkỹthuậtcaohàngđầucómốiliênkếthợptácvớiphầnlớncácnướctrênthếgiới,màđâycònlànơicácsáchlượckinh tếđượcápdụng theomộtkhuônmẫu luônổnđịnh[2].Lòngđammêtheođuổimụctiêuthịnhvượngchungcủatầnglớpcóthếlựcchínhtrịđòihỏiphảicómộtsựliênkếtchặtchẽgiữacácyếutốcấuthànhmangđầytínhđặcthù:yếutốchínhsáchvàcơcấuquảnlýđicùngvớiyếutốquanđiểmvàhiểubiếtchínhtrị,nhằmthiếtlậpmộtcơchếhoạtđộngtinhviđạthiệuquảcao,vàthêmnữalạiluônđòihỏisựhoànthiệnkhôngngừng.Ýthứckỷluậtsẵncótrongđạođứcnghềnghiệpđikèmsựvuilòngtựnguyệnhạnchếmứctiêudùngcủangườidân,sựđộtphácạnhtranhthịtrường,việctrọngdụngnhântàitrongkhoacửvàcácngànhdânsự,tínhtrungthựctrongcộngđồng,mộtnền luậtphápvàcácđiều luậtbanhành, tấtcảmọiyếu tốnàyđều là

nhữngtácnhânbôitrơncầnthiết.Đâychínhlàmộtsáchlượcsángsuốt:họcthuyếtvàcáchngôncùngsonghànhtrongcácchínhsáchpháttriển,trongcơcấuquảnlý;vàviệcthựcthimộtnềnkinhtếchínhtrịcùngcácgiátrịhiệnhữucủanóđãđượcxemxétmộtcáchthấuđáo,đượctiếpnhận,đượcđiềuchỉnhtheođúngthựctiễn,vàđượctheodõinhằmđúckếtramộtqui trìnhphát triển hợp lý, căn cứ vào những hoàn cảnh đặc thù của Singapore vànhữngthànhquảthậtsựcóđược.

THÀNHCÔNGCỦASINGAPORELÀĐỘCNHẤT?

Nhiềungườicó thểcho rằng thànhcôngcủaSingaporekhôngphải làduynhất.Mộtsốkhôngnhiềucácnềnkinhtếquốcgiakhác,nhưNhậtBảnvàcácnướcthuộcđịatrướcđâycủanướcNhậtlàĐàiLoanvàHànQuốc,cũngtừngđạtđượcnhiều thànhquảkinh tếkhôngkém rực rỡ.ThànhquảpháttriểncủaMalaysia,củaChile,hayBoswana,vàcácquốcgiakhác,khôngkểTrungQuốc vàẤnĐộ, cũng xứng đáng được đưa ra nghiên cứu cặn kẽ.Cáchnhìnnhậnnàykhônggâyphảncảm.Trênthựctế,mộtnghiêncứumởđườngcủaNgânhàngThếgiớivàonăm1993đăngtảitrongtập"PhépmầuĐôngNamÁ",đãghinhậnrấtnhiềutrườnghợpcácquốcgiathànhcôngvìđãbiếttìmracáchthứcđểcóthểđưavàoứngdụngmộtsốnguyêntắccănbản,chodùnhũngnguyêntắcnàyđôikhihoàntoànkhácbiệtvềmặthìnhthái.Cácquốcgiađạtmứctăngtrưởngcaovàbềnvữngthườngápdụngcácbiệnphápkhácnhau.Tươngđồngvềmứcthunhậpkhôngcónghĩa làcácchínhsáchvàcơcấuquảnlýmangtínhđặctrưngcủamỗinướccũngđòihỏiphảigiốngnhau.Nghệthuậtsángtạonênnhữngsáchlượctăngtrưởnghiệuquả,nhưNgânhàngThếgiớitừngnhấnmạnh,nằmởchínhsựcânnhắchếtsứccẩntrọngcácyếutốđặcthùcủaquốcgiamình,mọivậnhội,vàcảsựphảnkháng,nhất là trongphạmvichínhtrị.Khôngcóconđườngnàoduynhấtdẫnđếnthànhcông[3].Singaporechỉlàmộttrườnghợpduynhấtlàmnênlịchsử.

NỘIDUNGSÁCH

Chương1pháchọasơnétthànhtíchpháttriểncủaSingapore,đồngthờidựatrênphươngphápphântíchmứctăngtrưởng,đểphântíchtỷlệtăngtrưởngđạtmứcbìnhquân8%hàngnămtrongsuốtbốnthậpniênvừaqua,theonămnguyênnhâncómốiquanhệmậtthiếtvớinhau.Thứnhất: tầmquantrọngcủaviệchìnhthànhnguồnvốnvậtchấtlúcbanđầunhưngvềsauvaitrònàycànggiảmdầncùngvớisựgiatăngnăngsuất,sẽđượcđềcậptrongchương

này.Thứhai:tàikhoảnvãnglaicủacáncânthanhtoánghinhậnkhoảnngânsáchthiếuhụttrongsuốthaithậpniênđầusaukhigiànhđộclậpvẫnduytrìởmức ổn định. Thứ ba:mức dự trữ quốc gia không ngừng gia tăng theonhữngmứcđộphithường.Thứtư:nguồntàisảntíchlũytừnướcngoàigiatăng một cách mau chóng trong hai thập niên cuối đã mang đến choSingapore nguồn thu nhập bổ sungđángkể từ nước ngoài.Thứnăm: nềnkinhtếquốcnộitrongthờigiannàyvẫntiếptụccónhữngbướcchuyểnbiếnmới.

Chương2đưaraphântíchnhữnghoàncảnhtựnhiênmàSingaporephảiđốimặtvàothờiđiểmnăm1965khiđấtnướcgiànhđượcđộclập.Điềukiệntựnhiênvềmặtđịalývàhoàncảnhlịchsửđãmanglạichođấtnướcnàynhữngthếmạnhvàtrởngạigì?CóphảiSingapoređãkhởiđầuởmộtvịthếtươngđối thuận lợi?Hoặc đất nước này đã chơi rất haymột ván bài được chiathôngquacácsáchlượckinhtếnhạybénvàmộtcơcấuquảnlýhoạtđộnghiệuquả?

Chương 3 nghiên cứu các chính sách làm hậu thuẫn cho nguồn lực tăngtrưởngkinh tếgầnđâycủaSingapore,đồng thời trìnhbàybốnnguyên tắccănbảntrongviệcthiếtlậpnêncácchínhsáchtăngtrưởngkinhtếđúngđắn,phầnnàogiúpchocácquốcgiakháccóthểliênhệvậndụngtrongnềnkinhtế riêngcủađấtnướcmình.Chươngnàycũngcho thấycácchính sáchđadạngởSingapore(vềthuếquan,mứcdựtrữbắtbuộc,vềtiềntệvàtỷgiảhốiđoái,vềlươngbổng,giáodục,ytếvàgiaothông)cóthểgópphầnlàmsángtỏvaitròquantrọngcủabốnnguyêntắccănbảnnàynhưthếnào.Cácchínhsáchđượcthihànhđãchothấymộtđiềuhếtsứccầnthiếtlàphảikịpthờirataytrấnápmọibiểuhiệnchốngđốimộtkhichúngmanhnhaxuấthiện.Sựquảnlýkhắtkhecủachínhquyềnvềmặtkinhtế,nhưmộttínhcáchđặcthùcủaSingapore,sẽđượcđềcậpởmộtchươngriêng.

Chương4đặtvấnđềtìmhiểuxemcácchínhsáchđúngđắnđãđượcthựcthinhưthếnàoởđấtnướcSingapore.Rấtnhiềuquốcgiađãtừngvạchracácchínhsáchhếtsứctốtđẹp,đôikhiđượcsựtrợgiúptừbênngoài,nhưnglạigặpnhiều thấtbạikhiđưara thựchiện.CácchínhsáchởSingapoređãcómộtcơcấuquảnlýthíchhợpđứnglàmhậuthuẫn:mộtbộmáyđiềuhànhđạthiệuquả,nhữngđiềuluậtbanhànhnghiêmngặt,vàmộtguồngmáyxãhộivậnhànhđúngchứcnăng,tấtcảđãgópphầnmanglạimộtnềntảngchínhtrịhếtsứcổnđịnh.Vàrồiđếnlượtcáccơcấutổchứcchínhquyềnnàyquaylạitiếpnhậnnhữnggiátrịđạođứcxãhộihếtsứcquýgiá,cũngchínhlàvấnđềmàchínhphủluônquantâmkhuyếnkhích.

Chương 5 đưa ra nghiên cứumột nền kinh tế chính trị đã góp phần hìnhthànhnêncáccơcấuquảnlýchínhquyềnủnghộchosựtăngtrưởng.Tạisaovà làm thế nàomà Singapore lại thành công trong việc thiết lập nên cácchínhsáchquản lý tăng trưởngđạtnhiềuhiệuquả, trongkhicácquốcgiakháclạigặpthấtbại?Mộtlờigiảiđápcóthểgợinhiềuchúý,đóchínhlàvìtầnglớplãnhđạocaocấpđãnhậnthứcđượcrằngviệcphânbốrộngkhắpcácnguồnphúclợicóđượctừsựtăngtrưởngkinhtếcũngchínhlàquyềnlợicủa chính họ. Những nguyên tắc sách lược và chiến lược nào đang đượcchínhquyềnSingaporetheođuổi,vànhữngquốcgiakháccóthểliênhệvậndụngnhữngnguyêntắccănbảnnàyhaykhông?

Chương6cùnglúcđưaratrìnhbàynhữngchiềuhướngtácđộngkhácnhauđồngthờinhấnmạnhđếnnhữngtriểnvọngvàtháchthứcđốivớithànhtíchtăng trưởngsaunàycủaSingapore.NhữngmặtkhiếmkhuyếtcủamộtnềndânchủtựdođanglàmcácnhàphântíchphươngTâyquanngại,nhưngviệcgìngiữđượcsựdunghòacácchủngtộcvàđốiphóvớitìnhtrạngnhậpcưmớithậtsựđanglàmốiquantâmhiệnnaycủanhiềungườidânSingapore.Chúngtôikếtthúcchươngnàybằngviệcrútranhữngbàihọckinhnghiệmmàcácquốcgiakháccóthểvậndụngxemxét.

Tôiluôncốgắnglàmchonộidungsáchtrởnênhấpdẫnhơnđốivớisốđôngđộcgiảkhiphảiđềcậpđếnnhữngkháiniệmmangtínhchuyênmôn.Dođó,những nội dung chi tiết nặng tính học thuật sẽ được bổ sung vềmặt ngữnghĩaởphầnchúdẫn.Nhữngđềmụcchúthíchnàycũngđồngthờicungcấpmộtlượngthôngtinhữuích,làmộtcôngcụthamkhảođắcdụngnhằmhỗtrợchoquýđộcgiảtrongnhữngcôngviệcnghiêncứukhác,kểcảviệcđúckếtranhữngbàihọckinhnghiệmcụthểkhisosánhthànhquảkinhtếcủaSingaporevàcủanhữngquốcgiakhác.Saukhinghiêncứusách,độcgiảcóthểdễđiđếnmộtnhậnxétrằngSingporelàmộtnơichốnhếtsứcđộcđáovàkhácthường.Tôigieomộtniềmhyvọnglànơichốnnàysẽngàycàngđượcmọingườihiểubiếtrõhơn,khinóđangthểhiệnravớithếgiớibênngoàitấtcảnhữnggiátrịnộitạilớnlaocủađấtnướcmình.

[1]QuỹTiềntệQuốctế(2005),trang15.

[2]Năm2005,báocáocủatờCôngnghệthôngtintoàncầuthuộcDiễnđànkinhtếthếgiớiđãxếpSingapoređứngđầutrong115quốcgiađưavàoứngdụng các thành tựu phát triểnCông nghệ thông tin và truyền thông.Xemtrangwebhttp://www.wereform.org/site/homepublic.nsf/content.

[3]NgânhàngThếgiới(1993)vàNgânhàngThếgiới(2005b),trang78.

Chươngmột:NguyênnhântăngtrưởngkinhtếởSingapore

NỀNTẢNGKHỞIĐẦU

Năm2005,Singapore chàođón40nămkỷniệmngày ra đời và trở thànhmộtquốcgiađộclập.Trongsuốtbốnthậpniênvừaqua,dânsốcủaquốcgianhỏbénày, nằmởđầuphíanambánđảoMalay, đãđạtởmức4,35 triệudân,tănghơngấphailầnsovớinăm1965.Trongkhiđó,nềnkinhtếquốcgia,dựatrênTổngsảnphẩmquốcnộithực(GDP)đãtănglênhơn20lần[4].NhữngnhântốnàolàmhậuthuẫnchothànhtựukinhtếquángoạnmụccủaSingaporekểtừnăm1965đếnnay,vàquốcgianàyđãlàmcáchnàođểkiếntạonênmộtnềnkinhtếpháttriểnhếtsứcrựcrỡchỉtrongvòng40năm?

Hãythửngượcdòngthờigiantrởlạithờiđiểmkhởiđầuvàonăm1959đểnghiêncứunềnkinh tếcủađấtnướcnày từđóđếnnay.Năm1959,ngườiAnhđãdầnnhượngbỏquyềnkiểmsoátphầnlớncáchoạtđộngcaitrịthuộcđịa,từngđượcápđặtởSingaporetừnăm1819vìgiátrịtolớncủavùnghảicảngvớimựcnướcsâutựnhiênvàvịtríchiếnlượcthuậnlợicủaquốcgianày.ĐảngNhândânHànhđộng (PAP)giành thắng lợi trongcuộcbầucửvàonăm1959vàlãnhđạoSingaporetừđóđếnnay.ÔngLýQuangDiệutrởthànhvịthủtướngđầutiêncủađấtnướcvàtồntạiởcươngvịnàytrongsuốt31nămsauđó.Từnăm1990,ôngtiếptụcgiữvaitròlàthànhviênnộicáctốicao.BộmáyquảnlýthenchốtnắmgiữvaitròtrọngtâmcủathànhtựukinhtếSingaporenhưỦybanPháttriểnKinhtế(EDB),ỦybanPháttriểnChươngtrìnhnhàở(HDB)đượcthànhlậpngaytrongnăm1961,quaviệcchuyểnđổicáccơcấubanngànhchưahoànthiệnchứcnănghoạtđộngđãtồntạitừgiaiđoạnthuộcđịatrướcđây.

Giai đoạn 1963-1965, Singapore là một phần lãnh thổ của Liên bangMalaysia.ChínhquyềnSingaporelêntuyênbốnhậmchứcđểđiềuhànhđấtnước,chủyếulàvìlýdokinhtế.LiênminhkinhtếvàchínhtrịvớiliênbangMalaysiađãlàmgiatănggấphailầnquymôthịtrường,tínhtheoTổngsảnphẩmquốcnội.QuymôthịtrườngngàycàngmởrộnghơnđãtạođiềukiệnthuậnlợichoSingaporetrongviệctiếtgiảmchiphísảnxuấtracácmặthàngchođếnthờiđiểmđóvẫncònphảinhậpkhẩu.Bêncạnhđócòncóthêmmộtnguyênnhânhỗtrợnữalànguồnnguyênliệulạihếtsứcdồidào.Nềnchínhtrị cũng có những yếu tố thuận lợi tương đồng, ngườiMalaysia và người

Anhtrong liênminhđã tìmramộtđườnglốiủnghộôngLý,vàchínhhaiquốcgianàyđãtìmmọicáchngănchặnkhôngchoSingaporebịbiếnthànhmộtnướcCubakiểuchâuÁ,khisựkhíchđộngquầnchúngcủaphecộngsảncónguycơmanhđộng.Tuynhiên,lúcbanđầu,sựcăngthẳngsắctộcgiữahaivùnglãnhthổcũngđãdiễnra.ChínhquyềnMalaysia,dướithờilãnhđạocủaôngTunkuAbdulRahman,ngàycànggiatăngsựbấtbìnhtrướcviệcđòiquyềnkhẳngđịnhcủaĐảngNhândânHànhđộng trongnềnchính trị liênbang,vàchorằngđâylàmộtnướcbàicủaTrungQuốcnhằmmụcđíchtháchthứcnềnchínhthểcủaMalaysia.Bấtbìnhngàycàngleothangđãdẫnđếncuộcbạođộngchủngtộcdiễnraquymôvàonăm1964,đặtmộtnềnmóngkhởiđầuchoviệc táchSingapore rakhỏi liênbangMalaysiamộtnămsauđó,đánhdấusựrađờihếtsứcgiantruâncủamộtquốcgia.

THÀNHTÍCHTĂNGTRƯỞNG

Singapoređãđạtđượcmộtthànhtíchtăngtrưởngvềkinhtếhếtsứcngoạnmụctrongvòng40nămkểtừngàygiànhđộclập.Tổngsảnphẩmquốcnộivớimứcgiáổnđịnhđãtăngvớitỷlệtrungbìnhhàngnămlà8%trongsuốtgiai đoạn 1965-2005. Vớimức tăng trưởng dân số 2,1%, Tổng sản phẩmquốcnội tính theobìnhquânđầungười tăngởmức5,8%trungbìnhhàngnăm.Năm2004,Tổngthunhậpquốcdân(GNI),bổsungvàokhoảnthựcthunhậpnướcngoàiTổngsảnphẩmquốcnội(GDP)từcáccánhânvàcáccôngtynướcngoàiđanghoạtđộngtạiSingapore,là41.819đôlaSingaporetínhtrênbìnhquânđầungười,tươngđương24.741đôlaMỹ,dựatrêntỷgiáhốiđoáihiệnhànhcủađồngđôlaSingaporevàonămđó.Đểtiệnsosánh,thunhậpbìnhquânđầungườiởMỹlà39.640đôlaMỹvàonăm2004[5].

Tuynhiên,khisosánhđốichiếugiữanướcnàyvànướckhác,phươngphápthíchhợpphổbiếnhiệnnaylàsửdụngmộttỷgiáhốiđoáithiếtlậpảonhằmđiềuchỉnhsựkhácbiệtvềsứcmuagiữa1đôlaMỹngaytạinướcMỹvà1đôlaSingaporeởnướcSingapore[6].

Theocáchtínhnganggiávềsứcmuanày(purchasingpowerparity–PPP),thì thunhậpbìnhquân tính trênđầungườiởSingaporenăm2004đã tăngnhẹởmức26.590đôlaPPP.[7]

Mứcthunhậpquốcgia,biểuthịquađồngđôlaPPP,cũngcóthểđượcdùngđểsosánhtỷlệtăngtrưởngkinhtếgiữacácquốcgiakhácnhau.Biểuđồ1.1đưa ra so sánh thành tích tăng trưởngkinh tế của107quốcgia tronggiai

đoạn1960-2000.Singaporelàquốcgiaduynhấtđạtđượctỷlệtăngtrưởngkinhtếtrungbìnhhàngnăm7-7,5%(dựatheotínhtoánchung,lấytổngsố,khôngdựatrênmứctínhbìnhquânđầungười);sốliệuđưarađểdễsosánh,có16quốcgiađạtmứctăngtrưởng2,5-3%,baogồmMỹ,PhápvàẤnĐộ.

Nhiềunghiêncứuquansátđãđượcthựchiện.Thứnhất,cùngvớiĐàiLoan,HànQuốc vàHồngKông,Singapore đã nhanh chóng đạt đượcmột thànhtíchtăngtrưởngrấtđángghinhận.Tuynhiên,việcđứngthứnhấttrongbiểuđồxếphạngthếgiớinàytựthânnólàmộtđiềukhônghềquantrọng,maythay, đâykhônghề là cuộcđọ sứcmà "người thắng cuộc sẽ được tất cả".Hơnnữa,sẽkhôngrõràngnếucuộcthiđấunàyđượcấnđịnhtheomộtcáchthứcnhưthế,nghĩalàxemnhữngmặthạnchếvềsốliệubiểuthịcủaTổngsảnphẩmquốcnội(GDP)nhưlàmộtthướcđotổngthểcủasựthịnhvượng.Thêmnữa,việcđemrasosánhởgiaiđoạngầnđâynhấtcóthểsẽtiếptụcđẩySingaporexuốnghàngcuốibảngxếphạngvàđưanhữngquốcgianhưTrungQuốcvàẤnĐộlênvịtríđầubảng.

Biểuđồ1.1Bảngphânbốcáctỷlệtăngtrưởng,1960-2000

![][10]

Điều thật sựquan trọngởđây là sựkhácbiệtđángkểgiữacác tỷ lệ tăngtrưởngđượcduytrìquamộtgiaiđoạndàiđãdẫnđếnviệccácmứcthunhậpgiữacácquốcgiasẽchênhlệchvôcùnglớndotăngtheocấpsốnhân.Thứhai,nhữngnềnkinhtếđãpháttriểnnhưHoaKỳvàAnhQuốc,đãđạtmứctăngtrưởngchậmhơntrongthờikỳ1960-2000,vìkhôngđặtravấnđềthụhưởnglợinhuậntừkếtquảcủaviệcpháttriểntăngtốc.Thứba,thànhtíchphát triểncủaSingaporecho thấymột sự tươngphản rõ rệtgiữađấtnướcnàyvàcácquốcgiakhácthuộckhuvựcchâuPhivớitỷlệtăngtrưởngthunhậpluônđứngởmứcâm.SựbùngnổdânsốhếtsứcmauchóngđãlàmcácquốcgiachâuPhiphảigánhchịumộtsựtuộtdốchoàntoànkhôngvựcdậyđượctrongmứcthunhậptínhtheobìnhquânđầungườicủađấtnước.Thứtư,khivấnđềtăngtrưởngdânsốđượcđưavàobứctranhkinhtếtoàncảnh,thì thu nhập tính theo bình quân đầu người ở Singapore đạt mức tươngđươngnhưởMỹ,tăngtừmứcdưới16%vàonăm1965lênmức67%năm2004 theo mức tính ở Mỹ [8]. Đồng thời, thành tích tăng trưởng củaSingaporecũngchothấynhữngchuyểnbiếncựcnhanhvớiđiểmxuấtpháttừmứcthunhậpcănbảncủacácquốcgiathuộcdiệnnghèonhất–điểnhìnhnhư Zambia, đã từng là một nước có mức thu nhập trung bình, hay như

trườnghợpNigeria vàVenezuela với nguồn tài nguyêndầumỏdồi dào–điềuđólàmộtminhchứngchothấytầmquantrọngcủaviệctậndụngyếutốthờicơ.

GIÁTRỊTĂNGTRƯỞNGKINHTẾ

TăngtrưởngsảnlượngcủaSingaporeluôngiữởmứcổnđịnhquanhiềuthậpniên liên tiếp. Tỷ lệ tăng trưởng dao động không đáng kể theo từng giaiđoạn.Mộtphần thànhcôngcủaSingapore,cũngnhưnhiềuquốcgiakhác,xuất phát từ việc đất nước này đã tránh được những thời kỳ tăng trưởngchậmhoặckhôngtăngtrưởng.Pháttriểnkinhtếlàhệquảcủamộtquátrìnhpháttriểnổnđịnh,chỉbịgiánđoạntạmthờibởicáccuộcsuythoáingắnkỳdiễnravàocácnăm1985,1998vànăm2001(xembiểuđồ1.2).Saumỗikỳsuythoáinhưvậy,thìmứctăngtrưởngsảnlượnglạikhôiphụchếtsứcmạnhmẽ.

Biểuđồ1.2Nhữngchỉbáokinhtếtiêubiểu,1965-2005

![][11]

Mứctăngtrưởngnhanhcũngđồngnghĩavớisựthịnhvượnggiàucó.Chấtlượngcuộcsốngđượcnângcaochođạibộphậndânchúng.Singapoređãtạođược thành công trong một bối cảnh không chỉ bao gồm mục tiêu tăngtrưởngkinhtếmàcòncócảmụctiêupháttriểnxãhội.

Quốcgianày theođuổicácmục tiêu tăng trưởngkinh tếcùngvớimột sựđiềutiếtkhôngquáchênhlệchvềmặtxãhội.Lợinhuậnthuđượctừsựpháttriểnthịnhvượngđượcphânchiatươngđốihợplýchotấtcảmọingười.HệsốGini,mộtchỉsốthôngdụngdùngđểtínhtoánmứcchênhlệchthunhậpcánhântheotỷlệtừ0(hoàntoànbằngnhau)đến1(hoàntoànchênhlệch),đạtởmức0,42ởSingaporevàocuối thậpniên1990.9Chỉsốbiểu thịnàycho thấy tính bình đẳng ở Singapore là ít hơn nhiều so với các quốc giathuộckhốiScandinavian, tiêubiểu lànướcBỉ,nơicácchínhsách táiphânphối được thực hiện đã gópphầngiữ chỉ sốGini đạt ởmức thấp là 0,25,cũng là chỉ số tương đương ở nước Nhật. Nhưng nguồn thu nhập ởSingapore được phân phối đồng đều hơn so với Brazil và nhiều quốc giaNamMỹkhác, lànhữngnơimàchỉ sốGini lêngầnđến0,60.Thêmnữa,Singapoređãmanglạinhiềucơhộibìnhđẳnghơnchomọingườidânnhằmgiúphọcóđiềukiệnvươnlêntầnglớpthượnglưutrongxãhộinếusosánh

vớicácvùngnôngthônđấtnướcẤnĐộ,nơiluôndiễnrasựphânhóasâusắcgiữacáctầnglớpxãhội.Ngoàira,nguồntàisảncốđịnhcũngđượcsửdụng rộng khắp: chương trình trợ cấp nhà ở của chính phủ Singapore đãmanglạikếtquảvới93%ngườidânđượcquyềnsởhữunhà.Ngaycả20%số hộ dân cư nghèo nhất cũng nhận được trung bìnhmỗi hộmột số tiềntương đương 80.000 đô laMỹ trong chính sách công bằng về nhà ở củachínhphủ,đâythậtsựlàmộtthànhtíchđángđượcghinhận.[9]

MấtcânđốivềmứcthunhậpởSingapore,tínhtheochỉsốGini,đãhơităngcaotrongnhữngnămgầnđây.Nguyênnhânchínhlàdomứcchênhlệchthunhậpgiữanhữngngànhnghềkhácnhau,điềunàycũngchothấysứcmạnhcủachủnghĩatoàncầu.[10]Từthậpniên1980,việcnângcaohoạtđộngsảnxuấtvàsựpháttriểncácdịchvụgiátrịgiatăngđãgópphầnlàmgiảmbớtnhu cầu đối với lao động thiếu tay nghề và làm gia tăngmức lương củangười laođộngcókỹnăngvàđượcđào tạo.Vớinhữngcôngviệcđòihỏitínhchuyênmôn,tiềnlươngkiếmđượcluônởmứccaodothịtrườngngoàinướccónhucầurấtlớnđốivớinhữnglaođộnggiỏichuyênmôn,trongkhiởmộtmặt khác của thị trường laođộng, lương trả chonhững laođộngphổthôngluônởmứcthấpdonguồnnhâncôngthiếuchuyênmônđượcthuêlàmnhững côngviệc chân tay từnướcngoài đềuđặnđổvào. (xemphần "Thịtrườnglaođộnglinhhoạt"ởchương3)[11].Đâyquả làmộtsự thách thứcmàchínhquyềnluônphảiđốimặtvìchủtrươngcủanhànướcluônkhuyếnkhíchviệctáiđàotạonguồnnhânlực,ngaycảvớilaođộnglớntuổicótrìnhđộhọcvấnhạnchế.Lươngbổng,kểcảcủanhómlaođộngcó thunhậpởmứcthấpnhất,đềuđặnđượctănglêntrongbốnthậpniênvừaqua.

Mứclươngtrungbìnhthựcnhậncủangườilaođộnggiatănghàngnăm,đãphầnnàochothấymộtsựgiatăngnăngsuấtởmứccaohơn.Nhucầucôngviệcngày càng lớnđãgópphầngiảm thấpđimột cáchđángkể tỷ lệ thấtnghiệp,vớimứctrungbình3,0%kểtừnăm1973,vàdaođộngtừ5,7%năm1986xuốngdưới2%trongsuốtnhiềunămcủathậpniên1990(xemBiểuđồ1.2).

Mứcđộnghèokhổcủangườidâncũnggiảmđềuvàsựnghèokhócùngcựchầunhưhoàntoànbịloạitrừ.Cónhữngdấuhiệuchothấycósựpháttriểnđángkểvềyếutốconngười[12].Tuổithọtrungbìnhđãtăngtừ66tuổivàonăm1965lên78tuổivàonăm2003.Tỷlệtửvongởtrẻemđãgiảmtừ27trên1000trườnghợptrẻsơsinhxuốngíthơn3trên1000trườnghợp,mứcthấpnhấttrênthếgiớicùngvớiNhậtBảnvàThụyĐiển.Tiêuchuẩnvệsinhcaotrongmôitrườngsinhhoạt,vànguồnnướcsạchluôncóđủdànhchotất

cảmọingười.

Việcpháttriểnvềcảnhquanmôitrườngluônđượcduytrìthựchiện.MặcdùmậtđộdânsốdàyđặcnhưngSingaporevẫnđượcghinhận là rấtxanhvàsạch,xứngđángvớidanhhiệuđượcbantặng"ThànhphốcâyxanhcủachâuÁ".Đâycũnglàmộttrongnhữngnơitốtnhấtthếgiớikhôngcóbiểuhiệnônhiễmnguồnnướcqua chất thải côngnghiệp[13].Nhưng tìnhhìnhkhôngphảilúcnàocũngđượcnhưvậy.Vàothậpniên1960,thứcănđượcchuẩnbịvàbàybánngaytrênđườngphốđôngngườiqualại,sứcnónglantỏavàđộẩm dẫn đến hậu quả đường phố bị hư nát và đầy bụi bẩn, gia súc thỉnhthoảngchạyrôngởngaytrungtâmthànhphố,chấtthảidochănnuôiheo,cólúclêntớitổngsố900.000con,đãlàmchotấtcảmọiconsôngđềunhiễmmộtmùihôiđộchại.Đếnthờiđiểmnăm1977,khicáccôngtrìnhkỹthuậtquymôđượckhởicôngxâydựng,vớinhữngkiếnthứcchuyênmôn,vàmộtquátrìnhlàmviệccốnghiếnliêntụchàngnhiềunămtrờicủabiếtbaocôngsứcconngười,mớigópphầntạonênmộtsựbiếnđổi tuyệtvờivàhếtsứcngoạn mục như bây giờ.[14] Singapore đã tránh được vấn nạn ô nhiễmkhông khímà các đại thủ phủ thuộc vùng châuÁ, như thủ đôBắcKinh,thường hay phải đốimặt; ngoại trừ thỉnh thoảng vào những ngày hè khônóng,nhữnglànkhóibụivàsươngmùbốclêntừnhữngđámcháyrừngởđất nước láng giềng Sumatra và thổi thốc vào Singapore theo hướng tâynam,gợilạichongườidânnướcnàynhớlạitìnhtrạngyếukémvệsinhmôitrườngtrướcđây,đồngthờicũnglàlờinhắcnhởdànhchotấtcảmọingườiđangsốngtrongmộtthếgiớipháttriểnphụthuộclẫnnhau.

Từkhiđộclậpđếnnay,Singapoređãcónhiềunỗlựcrấtđángghinhậnvềvấnđề tínngưỡng tôngiáovàdunghòasắc tộc.Tộiphạmhìnhsựở tỷ lệthấpđãgópphầntạonênmứcđộantoàncánhâncao.Anninhcôngcộngvàtinhthầntươngáicộngđồngluônhiệnhữumọinơi–tấtcảđiềunàyđãtạochomọi ngườimột cảmgiác thân thuộc khi đến nơi này.Vào năm1972,vươngquốcBhutan,mộtquốcgiaPhậtgiáochính thốngnằmtrêndãynúiHymalaya,đãkhởixướngcáchtínhmộtchỉsốbiểutrưngkhácngoàichỉsốGDP, chỉ số "Tổng hạnh phúc toàn dân" (GrossNationalHappiness), vớimụcđíchnhắcnhởmọingườihãy lưuýđếnnền tảngdisảnvănhóa,đếnviệcgìngiữcảnhquanmôitrườngvàmộttinhthầntươngthântươngáixãhội.Singaporerõràngkhôngphảilàcõithiênđường–vìtrẻemởđấtnướcnàybaogiờcũngbậntâmlolắngvềnhữngđiểmsốkhôngtuyệtđốiởtrườnghọcvàngườilớnlúcnàocũnghướngđếnmộtcuộcsốngluônhốihả,vộivãvớiquánhiềunhucầu–dovậysựtăngtrưởngkinhtếcủamộtđấtnướccầnphảisonghànhvớimộtcuộcsốngthựcsựvớichấtlượngcaoxéttrênnhiều

phươngdiện.

Singaporehiệnđanggiữmộtvaitròmangýnghĩaxâydựngvàliênkếtquốctế.LàmộttrongnhữngthànhviênsánglậpTổchứccácquốcgiaĐôngNamÁ (ASEAN), đất nước này đang đóng một vai trò then chốt có tầm ảnhhưởngquyếtđịnhtrongkhuvực,đangrasứcvunđắpchonhữngmốiquanhệhòabìnhcủakhuvựcchâuÁ,mộtkhiđãnhậnthứcrõtầmquantrọngcủanhữngmốiquanhệnày,vàcũngnỗlựcrấtnhiềuchoviệcvunđắpmộtnềnkinhtếphồnthịnhcủakhuvực.Singaporekhôngnhữngtánthànhmạnhmẽquyền tựdo thươngmạiđaphươngmàcònkýkếtnhiềuHiệpđịnhTựdoThươngmạiSongphương(FTAs)từnăm2000vớicácnướcbaogồmMỹ,NhậtvàChile, vớinhiều thỏaước cònđang tiếnhànhđàmphán.MộtkhiHiệp địnhTựdoThươngmại songphươnggiành được quyền biệt đãi thìSingaporexemnhữnghiệpđịnhnàylàmộttácnhânbôitrơngiúpđẩynhanhviệctựdomậudịchgiữacácquốcgiatrongkhuvựcĐôngNamÁ.

PHÂNTÍCHSỰTĂNGTRƯỞNGKINHTẾ

NhữngyếutốnàođãquyếtđịnhnhữngthànhtựuđángkểcủaSingapore?Đểcóthểtrả lờirốtráocâuhỏinày,biệnphápthôngthườngđượcsửdụnglàphântíchsựtăngtrưởngthôngquacácyếutốđóngvaitròquantrọnghàngđầu trongsảnxuất, thídụnhư laođộngvàvốnvậtchất.Laođộng thườngđượcchiarathànhnhữngphầnmangtínhđịnhlượng:tổngsốgiờlaođộngtronghệthốngkinhtế,vàchấtlượngcủalựclượnglaođộng,thườngđượcdiễngiải nhưmộthình thứcvốnnhân lực.Nguồnvốnnhân lựcđượcxâydựngthôngquamộthệthốngchămsócvàcảithiệnsứckhỏe,nhưngchủyếulàthôngquagiáodụcvàđàotạo.Tuynhiên,sựpháttriểnởsảnlượngđầurakhôngthểdiễngiảimộtcáchđầyđủthôngquabayếutốđầuvàonêutrên.Yếutốcònlại–điềukhôngthểdiễngiảithôngquasựkếthợpcủacácyếutốnhưvốnvậtchất,nhânlựcvàthờigianlàmviệc–phảnánhtổngyếutốnăngsuất (total factorproductivity–TFP), cónghĩa là tínhhiệuquả trongviệcchuyểnyếutốđầuvàothànhsảnlượngđầura.Sựpháttriểncủatổngyếutốnăngsuất(TFP)đếntừnhữngpháttriểncôngnghệ–nhữngkiếnthứcgiúptạo ra những sản phẩmmới hoặc những phương phápmới trong việc sảnxuất lạinhữngsảnphẩmcũ–và từ tínhhiệuquảnângcao, trongviệckếthợpnhữngyếutốthuộchaimảngsảnxuấtvàcôngnghệ.[15]

Trongkhisựpháttriểncôngnghệcóliênquanmộtcáchđặcbiệttớilĩnhvựcnghiêncứuvàpháttriển(R&D)hoặctớiviệcđưaraphổbiếnrộngrãinhững

kỹthuậtsửdụngcôngnghệtiêntiến,thídụnhưnhữngphầnmềmmớihoặccác loại điện thoại di động, hay như Cuộc cách mạng Xanh (GreenRevolution)trongnôngnghiệpvàothậpniên70,thìviệcđạtđượcmộthiệuquảcaolạiđếntừrấtnhiềunhữngtácđộnghếtsứcđadạngvềmặtxãhội.Nhữngtácđộngđócóthểbaogồm:mọisựcảithiệnchohoạtđộngcủabộmáyquản lý, ví dụ nhưgiảmbớt thời gian lãngphí cho các thủ tục hànhchánh; thực hiện những phương án làm việc thôngminh hơn để cắt giảmmứcchiphíởcấpđộdoanhnghiệpcáthể;cảicáchluậtphápnhằmgiảmbớtnhữngbấtổncủathịtrườngvốn;tăngchếđộđãingộ,hoặcgiảmnhữngtrởngạitrongviệctáiphânphốilaođộngsaochođạthiệuquảlaođộngtốthơn,thídụnhưđưaranhữngquyếtđịnhvềchếđộtrảlươnglinhđộnghơnhoặchạthấpthuếnhậpkhẩu;cạnhtranhgiatăngkéotheoviệcbuộcphảinhanhchóngápdụngnhữngcôngnghệmới;điềutiếtcânbằngtronghiệuquảkinhtế;giảmbớtnhữnghoạtđộngtuymanglạilợiíchcánhânnhưngvôtácdụngvềmặtlợiíchxãhội–dùvớimụcđíchtáiphânphốithunhậptrongcộngđồngnhưngkhônghữudụngchoviệctăngsảnlượngđầura–nhưcáchoạtđộngtranhchấpdânsự,vậnđộnghànhlang,haynhữnghoạtđộng"lợidụngđặcquyềnkinhtế"(rentseeking)[16].

Tổngyếutốnăngsuất(TFP)cóthểâmởcấpđộmộtdoanhnghiệpcáthểkhithualỗxảyra,cũngnhưởcấpđộtoànthểmộtnềnkinhtếsaumộtthờikỳkhôhạn,đìnhtrệkéodàihaykhisựsuythoáikéotheotìnhtrạngsảnxuấtdưthừađángkể.

Banguồnyếutốsảnxuấtvàhainguồnnângcaonăngsuấtlàbiểuhiệntoàndiệncủasựpháttriểnmộtnềnkinhtế.Bằngcáchxácđịnhyếutốthứnăm–tínhhiệuquả–nhưlàyếutốcònlại,chúngtanhậnrarằngbấtkỳmộtsựtăngtrưởngnàotrongmứcthunhậpcủamộtquốcgiađềutùythuộcvàoviệctăngmộthoặcnhiềuhơntrongnămyếutốmangtínhquyếtđịnhnày.Thêmnữa,cònphảikểđếnnhữngyếutốđónggópđadạngkhác.Nhưvậylàthànhtíchtăngtrưởngkinhtếcủamộtquốcgiacóthểđượcđưaraphântích,chothấy sự tập hợp của khá nhiều nguyên nhân đơn lẻ đóng góp vào sự tăngtrưởngkinh tếnày.Sửdụng thuậtngữPentathlon(cuộc thinămmônphốihợp)củaOlympicGames,chúngtacóthểnóirằngPentathloncủanămyếutốriêngbiệtnàyquyếtđịnhmứcđộpháttriểntổngthểcủanềnkinhtế.

GIẢITHÍCHMỨCTĂNGTRƯỞNGCỦASINGAPORE

Nhữngkếtquảcủaviệcápdụngmôhìnhnêutrênđượctómtắttrongsơđồ

1.3.MứcpháttriểnTổngsảnphẩmquốcnội(GDP)củaSingaporetrongthờikỳ từ1960đến2003 trungbình là7,8%hàngnămsovới6,7%của7nềnkinhtếđangpháttriểnrấtnhanhởkhuvựcĐôngvàĐôngNamchâuÁ,và3,5%của21quốcgiađãcôngnghiệphóa.[17]

![][12]

Nhữngpháthiệnchínhtronggiaiđoạn1960-2003:

Thứnhất, vốnvật chất (stockof physical capital) gia tăng chiếmhơnnửamức tăng trưởngkinh tế diễn raởSingapore tronggiai đoạn suốt 43năm(4%trongtổngsố7,8%)[18].Từ1960đến2003,nguồnvốn(capitalstock)củaSingapore–hiệnnaybaogồmnhàmáy,thiếtbị,bấtđộngsảnphòngốc–cómứctănglà11,3%mộtnăm,trungbìnhcứ6nămlạitănggấpđôi.Đâylàtốcđộpháttriểncựccaonếusosánhvớitốcđộchuẩntừtrướcđếnnay.Tốcđộphát triểnnàynhânvới0,35dựatrêngiảthuyết làvốnchiếmtỷlệ1/3vàlaođộngchiếmtỷlệ2/3tổngsảnlượngthìsẽchoraconsố4%nóitrên(xemchương"MứcđộquantrọngtươngđốigiatăngcủaTFP"đểbiếtthêmvềphươngphápnày).

Thứhai, yếu tố lao độngđầuvào gia tăng – thể hiện qua tổng số giờ laođộngvàdovậykhôngthểđiềuchỉnhđểcảithiệnchấtlượng–chiếmtỷlệhơn1/4(mức2%)trongtăngtrưởngkinhtếgiaiđoạn1960-2003.MứctăngtrưởngnàycaohơnchútítsovớicácquốcgiaởkhuvựcĐôngNamÁvàcaohơnrấtnhiềusovớicácquốcgiađãpháttriển.Trungbìnhtổngsốgiờlàmviệctăng3%mộtnăm,sovớimứctăngtrưởngdânsốvàokhoảng2%.Mộtlýdogiảithíchchoviệctăngtrưởngnàylàsựthuhútsốlaođộngthấtnghiệplúcđầuchiếmmộttỷlệkhácao.Côngviệclắprápcácthiếtbịđiệntửtheodâychuyềnngàycàngpháttriểnồạttạirấtnhiềucáccôngty,điểnhình nhưNational Semiconductors, đến Singapore vào cuối thập niên 60.Nhữngloạihìnhcôngviệcđơngiản,lặpđilặplạivàthaotácbằngtaynàyđãtạocôngănviệclàmchomộtsốlượnglớncáclaođộngthiếukỹnăngvàchưaquatrườnglớpđàotạotạiSingapore.Quantrọnghơnnữalàlựclượnglaođộngnhưthếlạităngnhanhởđảoquốcnày.Điềuđóphầnnàocũngchothấyviệctăngdânsốtheoquyluậttựnhiênvìsốngườitrẻđượctuyểndụngđônghơnhẳnsốlượngngườivừavềhưu.Việckhanhiếmnhâncôngtrênthịtrườngcũngđãtạođiềukiệnchosốđôngphụnữthamgiavàolựclượnglaođộngnàyvàtỷlệphụnữthamgiavàothịtrườnglaođộngđãtăngtừ28%năm1970lên54%vàonăm2004.

Vấnđềnhậpcưvànhucầuchonhữngngườilàmviệctạmthờiđếntừcácquốc gia kế cận cũng khiến số lượng người lao động gia tăng. Số lượngngườixaxứvàlàmviệcởnướcngoàingàycàngnhiềucũnggópphầnvàoviệc tăng nhanh lực lượng lao động trong nước, tuy nhiên điều đó cũngkhôngđángkểnếusovớitốcđộpháttriểncaohơnnhiềuvềvốnvậtchất.Tỷlệgiữavốnvàlaođộngtăngkhoảng28lầntronggiaiđoạn1960-2003.

Thứba,phầnđónggópcủa3yếutốcònlạichiếmtỷlệchưađến1/4trongtăngtrưởngkinhtế.Trongđóvấnđềpháttriểnnguồnvốnnhânlực,xácđịnhthôngquasốnăm trungbìnhđểhoàn tấtviệchọc tại trường,chiếm0,4%.Cảithiệnđángkểvềchấtlượngcủalựclượnglaođộng,đánhgiáthôngquatrìnhđộhọcvấn,đãđápứngđượcphầnnàosựkhanhiếmlaođộng.Đánglưuý,đâychínhlànguồnlựcđónggópvàosựtăngtrưởngkinhtếmàcácquốcgiapháttriểnkhácởĐôngNamÁcóphầnnàomạnhhơnSingapore.

Nhữngtiêuchuẩnnghiêmngặtdựatrêngiátrịđíchthựcđãchiphốiviệctiếptục học lên cao ở Singapore, và kết quả là tốc độ tăng trưởng về số nămtrungbìnhđểhoàntấtviệchọcđãcóphầnnàochậmhơnmộtsốquốcgiakhácởchâuÁ,nơimọingườithườngchútrọngnhiềuđếncơhộiđểtiếptụchọclêncao.Ngượclại,khisosánhvềsốnămhọctrungbìnhởlứatuổi15vàlớnhơn,thìcácquốcgiakháctrênthếgiớiđãbỏquanhữngtiêuchuẩncaomàSingaporeápdụng–chínhnhờnhữngtiêuchuẩnnàymàSingapoređãđạtđượcnhữngkếtquảcaonhấttrongcáckỳthiquốctếvềcácmôntoánvàkhoahọc[19].Ngoàira,chươngtrìnhđàotạotạichức(vừahọc,vừalàm)cũngđượckhaitriểnmởrộng,vànhiềungườitrưởngthànhđangcóviệclàmđãđăngkýthamdựcácchươngtrìnhhọcbanđêm.

Thứtư,tăngtrưởngtổngyếutốnăngsuất(TFP)chiếmchưađến1/5trongtăng trưởng kinh tế của Singapore. Những khó khăn trong việc đánh giáthôngquathựcnghiệmkhiếnviệcxácđịnhphầnđónggópriêngcủacácyếutốnhưpháttriểncôngnghệvàtínhhiệuquảlàkhôngthểđược.Dovậy,biệnphápthôngthườngđượcsửdụnglàkếthợpphầnđónggópchungcủacácyếutốđóvàomộtđiểmduynhấtgọilà"mứctăngtrưởngnăngsuất".Tăngtrưởngtổngyếutốnăngsuất(TFP)ởSingapore,đượcxemnhưyếutốcònlại,phảnánhnhữngmứcđộảnhhưởngkhácnhau.Việcdiễngiảinhấnmạnhđếnvấnđềápdụngnhữngkỹthuậttiêntiếntrongkhâusảnxuấtvàcảithiệnchấtlượngcủanhữngthiếtbị(mộthìnhthứcvốn)nhậpkhẩu–nhữngmáymóc thiếtbịnày tiêubiểucho thứcôngnghệ tinhvimàcácnướckhácsửdụng.Việccắtgiảmchiphícũngđóngmộtvai trò trongvấnđềnày–cắtgiảmchiphíthựchiệnđượclànhờvàoviệctăngsảnlượngtheoquymôkhi

cáctậpđoànđaquốcgiamởrộnghoạtđộng.Dobắttaykhởisựtừviệchạnchếnhữnglệchlạctrongchínhsáchkinhtếvimô,nênởSingapore,vấnđềtáisắpxếpcácthànhphầnkinhtếsaochođạthiệuquảcaohơn–mộtthànhquảcủaquátrìnhcảicáchtrongchínhsáchquảnlýtổchức–đãlàmgiớihạnmứctăngtrưởngtổngyếutốnăngsuất(TFP)ởmộtphạmvihẹphơnsovớinhữngnềnkinhtếlệchlạcnhưTrungQuốcsaunăm1978.

Tómlại,mứctăngtrưởngcủaSingaporecaohơnnhiềusovớicácquốcgiađãcôngnghiệphóa,xuấtpháttừviệcđấtnướcnàyđãtíchlũynguồnvốnvậtchấtnhiềuhơnvàtăngtổngsốgiờlaođộng.MộtsựkhácbiệttươngtựcũngsẽtáchcácquốcgiaĐôngÁkhácrakhỏinhómcácnướccôngnghiệp.

TẦMQUANTRỌNGTƯƠNGĐỐIGIATĂNGCỦATFP

TăngtrưởngkinhtếcủaSingaporevàmứcđộquantrọngmangtínhtươngđốicủa5yếutốnguyênnhânluôncótínhchấtthayđổitheothờigian.Mứctăngtrưởngcóchiềuhướngchậmlại,giảmtừ8,6%củagiaiđoạn1970-80xuốngmột tỷ lệkéodài lâuhơn là6,2% tronggiai đoạn1990-2003 (xembiểuđồ1.3).

Nhữngtácđộngnằmphíasausựphát triểncủanềnkinh tếcũngthayđổi:yếutốvốnvậtchấtvàsốgiờlaođộngtăngđãgiảithíchtạisaovàonhữngthậpniênđầutỷlệtăngtrưởnglạicaohơnnhiềusovớinhữngnămgầnđây.Sảnlượngởđầuratăngvọtvàonhữngnămđầucũngchủyếulàdoviệctăngđángkểyếutốđầuvàotạicáctậpđoànđaquốcgiacủanướcngoàichuyênvề hoạt động xuất khẩu. Đầu tư quymô trong lĩnh vực xây dựng căn hộchúngcưcũnggópphầnvàosựtăngtrưởngnày.Tuynhiên,nhữngkhókhănvề lâudài trongviệc tăngyếu tốđầuvàocủabấtkỳmộtnềnkinh tếnào,chínhvìđiềunàykhôngthểnàokéodàivôthờihạnđược.

Cuốicùngthìtấtcảnhữnglaođộngthặngdưsẽđượcchuyểnđếnnhữngbộphậnlàmviệchiệuquảhơn.Cómộtgiớihạnvềtỷlệnhữngngườilàmviệctrongđộtuổitừ15đến64.Yếutốvốnởđầuvàoxemnhưlàmộtnguồnlựccủatăngtrưởngkinhtếcũngcómộtgiớihạn:khidựtrữvốntăngthìviệcgiảmtỷlệthuhồitrênmỗiđơnvịsảnphẩmlàmthêmsẽđẩynăngsuấtbiêntếxuốnggầnnhưbằng0.Ngoàira,dựtrữvốntăngđòihỏiphảităngmứctiếtkiệmcủamộtquốcgiađểcóthểthaythếphầndựtrữkhôngcòngiátrịdosựhaomònhaydođãlỗithời.[20]

Từnăm1990,phát triểngiáodụcvàsảnxuấtcũngđãgópphầnđẩymạnhmứctăngtrưởngkinhtếlênđếngần40%(mứctăng2,4%).Mứcđónggópvàosựgiatăngcủacảhaiyếutốlàdựtrữvốnvàlaođộngđầuvàođãcódấuhiệuchựnglại,vàgiữmộttỷlệkhôngđổitươngtựnhưởcácquốcgiacónềnkinhtếđãpháttriển.TỷlệgiữavốnvàsảnlượngcủaSingaporetăngtừ1trongnhữngnăm60vượtlênmức3vàonăm2000.Khimứctăngtrưởnggiảmxuốngmộttỷlệcóthểtồntạilâuhơn,thìsựgiatăngtậptrungnơiđầuvàođãđượcthaythếbằngmộtyếutốkhác–đólàtăngchấtlượnggặtháitừnhững thành quả đạt được trong giáo dục và trong tổng yếu tố năng suất(TFP),khinhữngkhoảnđầutưkhổnglồvàocơsởhạtầngởthờikỳđầuđãbắtđầumanglạikếtquả.

Giaiđoạnsuythoái1985-1986,lầnđầutiênkểtừnăm1964,đãlàmbùngnổnhữngthayđổichủyếutrongnềnkinhtếSingapore,mộtnềnkinhtếhướngđến sự tăng trưởngdựa trên chất lượng.Trong thời kỳ suy thoái này, nềnkinh tế của vùng đảo quốc đã bị tổn thương khi mức cầu sút giảm ở thịtrườngHoaKỳ,cùngnhữngtácđộngdâychuyềncủanótrêntoàncầu,cũngnhưkhi các tập đoànđa quốc gia chuyểnđịa bàn hoạt động từSingaporesangcácquốcgiacóchiphíđầutưthấphơntrongkhuvực.Nhữngyếutốcótácđộngkhácbaogồmmứccungdưthừatronglĩnhvựcxâydựng,mộtphầnlàdoviệcxâydựngnhàởnhiềuquámứcvàviệcthấtbạitrongchínhsáchđãingộcao(xemchương3:Hiệuchỉnhvàápdụngnhữngchínhsáchthựcdụng).Chínhphủđãphảnứngvớinhữngtháchthứcnàybằngcáchchuyểnhướngnềncôngnghiệpcủađấtnướcmìnhrakhỏicungcáchlàmviệctheokiểudâychuyềnlắprápvànângcấpnóthànhmộtnềncôngnghiệpgiá trịgiatăng.

Ngânhàngvànhữngbộphậncungcấpdịchvụkhácđượcưutiênpháttriển.Giáo dục và công nghệ đỉnh cao trở nên ngày càng quan trọng.Vào thậpniên90,Singaporequyếtđịnhbiếnđổinềnkinhtếđấtnướctrở thànhmộtnềnkinhtếdựatrêntrithứcvàluônsẵnsàngđổimới.TạiSingapore,nhữngthànhtựutronglĩnhvựcgiáodụccũngnhưlĩnhvựcnghiêncứuvàpháttriểnđượcxemlàhainhântốquantrọnghàngđầumangtínhquyếtđịnhtrongkhảnăng cạnh tranhvề côngnghệ, và đất nướcnày đã vượt lên cảĐàiLoan,HongKong, cũng nhưHànQuốc. Rất nhiều những nỗ lực phối hợp thựchiệnnhằmhướngđếnviệchìnhthànhnguồnvốnnhânlựcvànăngsuấtlaođộng.

Vàođầuthậpniên90,mộtcuộctranhluậnmangtínhhọcthuậtđãdiễnra,thôithúcchínhphủcầnphảiduytrìđượcmứctăngtrưởngkinhtếbằngcách

đặtniềmtinnhiềuhơnnữavàovấnđềđổimớivànângcaosảnlượng.Mộttài liệugây tranh luậncủaAlwynYoung (1992)vàPaulKrugman (1994),trongđónghiên cứunhữngkết quả tính toánvề sự tăng trưởng, đã chỉ rarằngtỷlệtăngvốnvậtchấtthậmchícònlớnhơntỷlệđãnêutrongbiểuđồ1.3.Youngnhậnthấylàtổngyếutốnăngsuất(TFP)–yếutốcònlại,vàrấtnhạyvớinhữngsaisót–gầnnhưlàbằng0.PháthiệnnàycũngámchỉrằngsựtăngtrưởngcủaSingaporechắcchắnsẽsụtgiảmtrầmtrọngbởivìkhôngmộtyếutốnàokhácngoàitổngyếutốnăngsuất(TFP)cóthểđảmbảoduytrìmứctăngtrưởngtrongthờigiandàihạn[21].Hơn10nămqua,cuộctranhluậnvẫncòn tiếp tụcvà trongkhinhữngvấnđềvẫncònđangbỏngỏ, thìphươngphápluậnđượcsửdụnglàmcơsởchobiểuđồ1.3vẫncòncóthểgiúpmanglạinhữngnhậnthứcđúngđắnvàcógiátrị.[22]

ĐẦUTƯVÀDỰTRỮ

Việc gia tăng nhanh chóng nguồn vốn vật chất của Singapore cho thấynguồnvốnbổ sungdồidàohàngnăm thôngquamức thựcđầu tư rất cao.Tuynhiênsựhìnhthànhtổngsốvốncốđịnh,baogồmcảsựkhấuhao,lạilàmộtbiểuthịtiếptheothôngdụnghơnkhixemxétđếntìnhtrạngbấtổnđángkểcủatỷlệhằngnămvềmứcđộhaomònvàlạchậucủanguồnvốnhiệncó.Nhữngthayđổidiễnranhiềuhơntrongviệcbổsungvàonguồnvốndựtrữsẽmanglạisựhìnhthànhtổngsốvốnquốcnộihaycòngọivốnđầutư.TỷlệđầutưcủaSingapoređãtănghơngấpđôi,từ20%Tổngthunhậpquốcdânvàonăm1963đếnhơn40%vàođầu thậpniên1980.24Nhữnghoạt độngđầutưquymôtrongkhuvựckinhtếtưnhânthườngtậptrungvàolĩnhvựcmáymócthiếtbị,phươngtiệnvậnchuyển,xâydựngnhàmáysảnxuất,cùngnhữnghạngmụcđòihỏikinhphíđầutưlớnnhưcáctổhợpliêndoanhkhaitháchóadầuvàdầukhí.Đầutưtrongkhuvựckinhtếnhànướckếthợpvớihọat động đầu tư trong khu vực kinh tế tư nhân đã làm gia tăng đáng kểnguồnthulợinhuậnbằngcáchtậptrungvàoviệcxâydựngcănhộchúngcưtrongnhữngnămđầuvà tiếp theođólàviệcxâydựngcơsởhạ tầng,gồmmộtcầucảnghiệnđạihoạtđộnghiệuquả,phi trường,hệthốngđườngbộ,phươngtiệngiaothôngcôngcộngvàhệthốngviễnthông.Tỷlệđầutưtiếptục vượt quá 30% trong thập niên 1990 (xemBiểu đồ 1.4). Sau đó giảmxuốngdướimức20%vàonăm2003và2004donềnkinh tếđấtnước trảiqua thời kỳ suy thoái từ ảnh hưởng nặng nề của cuộc tấn công khủng bốngày11tháng9năm2001tạiMỹvàcănbệnhHộichứngSuyhôhấpcấptính(SARS)năm2003đãgâynhiềuhoangmanglolắng,vàkếtquảlàmộtsựđìnhtrệtrongnhữnghoạtđộngxâydựngcũngnhưsựsụtgiảmđángkểnguồn vốn dự trữ.[23] Tuy nhiên, giai đoạn 1965-2004, tỷ lệ đầu tư của

Singaporevẫnởmứccaomộtcáchđángkểsovớinhiềuquốcgiakhác,kểcảcácnướcthuộckhuvựcĐôngÁ.

![][13]

MứcđầutưcaoởSingaporelàdothuậnlợi từmứcdựtrữcao.PhầnngânquỹdựtrữkhôngsửdụngtớicủaTổngthunhậpquốcdân(GNI),đãgiatăngđềuđặn,cókhivượtquá50%vàothậpniên1990.Trongquátrình40nămthựchiệnvớisựcânnhắcđiềuchỉnh,Singapoređãđạtđượcthànhtíchcómứctỷlệdựtrữcaonhấtthếgiới.Kểtừnăm2000đếnnay,tỷlệnàyluônđạtmứctrungbình43%,mộtthứhạngcótầmcỡmàSingaporechỉchịuxếpnganghàngvớiTrungQuốcvàvớimộtvàiquốcgiaxuấtkhẩudầumỏnhưẢRậpSaudi.

Chođếnnăm1985,đầutưquốcnộicủaSingapoređãvượtquádựtrữquốcgia.Tàikhoảnvãnglaicủacáncânthanhtoáncũngghinhậnmứcthâmhụtngânsáchtươngứng.Nguồnvốntàichínhtừnướcngoàiđổvàođãbổsungvàodự trữquốcnộivớimụcđích tài trợchođầu tưquốcnội.Nguồnvốnchảyvàođóđượcthựchiệnchủyếutheohìnhthứcđầutưtrựctiếptừnướcngoài (foreign direct investment – FDI) khi các tập đoàn đa quốc gia tiếnhànhxâydựngnhàmáyvàtrangbịphươngtiệnsảnxuấthoặctiếnhànhviệchợpnhấtvàsápnhậpvớinhau.NhữngkhoảnnợvàonhữngnămkhởiđầudochínhquyềnSingaporevaymượntừcáctổchứcđaquốcgianhưNgânhàngThếgiớichẳnghạn,đãnhanhchóngđượcthanhtoánhết.Nhưvậylàtrongnhiềuthậpniêngầnđây,Singapoređãkhôngcònkhoảnnợvaynướcngoàichínhthứcnàonữa.

MỞRỘNGHOẠTĐỘNGKINHTẾRANƯỚCNGOÀICỦASINGAPORE

Năm1985làthờiđiểmthenchốt.Sauhậuquảsuythoáitạmthờitrongnămnày, chính phủđã đưa ramột quyết địnhmang tính chiến lược là khuyếnkhíchmọi cưdân– thuộc cả thànhphầnkinh tếnhànước lẫn thànhphầnkinhtếtưnhân–thamgiađầutưranướcngoài.Donềnkinhtếđãpháttriểnvàrơivàotìnhtrạngbuộcphảihạmứcthuếnhằmkhuyếnkhíchđầutư,đãmởranhữngcơhộivàngchoviệcđầutưranướcngoàiởnhữngquốcgiađangkhanhiếmvốn,điềuđósẽtạoramộtnguồnthunhậpbổsungdồidàochođấtnướcSingapore.Cũngtươngtựnhưvậy,nguồnvốnthựcđầutưrasẽgópphần làmgiảmđi áp lực tănggiáđồngđô laSingapore.Thặngdư tài

khoảnvãnglaităngnhanhsẽbổsungthêmvàovốnngânsách,khixuấtkhẩutăngnhanhhơnnhậpkhẩu.Từvịthếlàmộttổchứcthuầnsửdụngvốndựtrữ từ nước ngoài, Singapore đã chuyển sang vị thế làmột tổ chức thuầncungứngvốn.Quá trìnhnàyđược thựchiệnbằng rất nhiềuphươngcách.Thứnhất,chínhphủSingapore,chủyếuthôngquacáctổngcôngty,cóthểkểđếnTemasekHoldingsvàTậpđoànĐầutưNhànướcSingapore(GIC),sẽtiếnhànhđầutưmộtphầnthặngdưngânsáchchínhphủvàocácdựánnướcngoài.ĐiểnhìnhnhưcácdựánCôngviêncôngnghệthôngtinởthànhphốBangalorethuộcẤnĐộ,hệthốngcáckháchsạntạiViệtNam,phươngtiệnvậtchấtchohệthốngcầucảngvàkỹthuậtviễnthôngởBỉ.

Thứhai,khithặngdưtàikhoảnvãnglaidồidàohơn,đủsứccungcấpchodòngvốnthuầnđầutưranướcngoàithìỦybanGiámsátTiềntệSingapore(MAS)vàngânhàngtrungươngđãtíchlũyđượcmộtcáchđángkểnguồnquỹdựtrữngoạihốichínhthứchàngnăm.Thứba,rấtnhiềutậpđoàncôngnghệcaođangđóngtạiSingapoređãkhuếchtrươnghoạtđộngranướclánggiềngMalaysiadochiphílaođộngvàchiphíđấtđaiởđâythấphơn.Cáctập đoàn này tiến hành xây dựng các quy trình hoạt động sản xuất tạiMalaysia trongkhivẫnduy trì trụsởchínhvàcơsởvậtchấtdànhchobộphậnnghiêncứuvàpháttriểntạiSingapore,tậndụngmọithuậnlợitừcảhaiphíamang tínhbổsungchonhau.[24]Đồng thời,dòngđầu tư trực tiếp từnướcngoài(FDI)vàoSingaporevẫntiếptụctăngmạnhvìđấtnướcnàyđãgầy dựng thành côngmột nền khoa học kỹ thuật phát triển cao với nhiềutiềm năng đổimới, nguồn vốn này góp phần làm tăng thêm thặng dư tàikhoảnvãnglai.

Vớidựtrữvượtquáđầutưquốcnộikểtừnăm1985,tấtcảcưdânSingapore–từthànhphầnthuộckhuvựcnhànướcđếnthànhphầnthuộckhuvựctưnhân, từ tập thểchođếncáchộgiađình,đềucó lượng tài sản thuầnbằngngoạitệđángkểgởinướcngoài.Tínhtrungbìnhtừhơn10nămqua,thặngdưtàikhoảnvãnglainướcngoàiđãvượtquá18%tổngthunhậpquốcdân,tăngđếnmức29%trongnăm2005(xemBiểuđồ1.4).Dựatheonguyêntắctínhtoánlũytiến,thìđiềunàychothấymộtsựtíchlũydựtrữkhôngngừng.Cứxemnhưlànguồntàisảnthuầngởinướcngoàitừmộtmứcdưới0vàonăm1985củaSingapoređãtăngnhanh,nhưngxétvềthànhtíchtăngtrưởngkinhtế,thìmứcthặngdưtrongthậpniênvừaquađãlớnhơnrấtnhiềusovớimứcthâmhụtngânsáchphảigánhchịutrướcnăm1985.NguồnvốndựtrữnướcngoàichínhthứccủaSingapoređãlênđến184tỷđôlaSingaporevàothờiđiểmcuốinăm2004,tươngđươngvới105%Tổngthunhậpquốcdântrongnămnày.Mứcthựcđầutưnướcngoàicủaquốcgiavàocuốinăm2004

theobáocáochínhthứclàtươngđương85%Tổngsảnphẩmquốcnội,thấpmộtcáchđángngạcnhiênnếucăncứvàomứcthăngdưtàikhoảnvãnglaitíchlũyrấtcaotrongnhiềunămqua,điềuđócóthểchothấygiátrịkhôngđổi của nguồn tài sản.[25]Có thể thấy trước, tình hình thực đầu tư nướcngoàingàycànggiatăngcủaSingapoređangcónhiềutriểnvọngtạoramộtnguồnthunhậpbổsungđángkể.

Sựchuyểnmìnhcủađấtnướcbắtđầuvàothờiđiểmnăm1985trởđi,từvịthế làmột tổ chức thuần sửdụngvốndự trữ từnướcngoài,Singapoređãchuyểnsangvịthếlàmộttổchứcthuầncungứngvốn,đãlàmnảysinhnhiềuýkiến tranhluậnđángchúý.Thứnhất,sách lược tăngtrưởngvàothờikỳđầutừviệcphảigánhchịuthâmhụtngânsáchtàikhoảnvãnglai,đãđượcchứngminhlàhoàntoànđúngđắn:đầutưtrựctiếptừnướcngoàiđãmanglại nguồn vốn ngân sách ổn định góp phần thúc đẩy cho chiến lược tăngtrưởngkinh tếưu tiênxuấtkhẩu.Chuabaogiờđấtnướcnày trảiqua tìnhtrạngcáncânthanhtoáncónguycơmấtcânđối.[26]Thứhai,tươngtựcácquốcgiakhuvựcĐôngNamÁkhác,đường lốichínhsáchcủaSingaporetrongsuốt20nămquacóthểchothấyđấtnướcnàyđitheothứ"chủnghĩatrọngthương"(mercantilism),phảnánhmộtquátrìnhtíchlũydàilâunguồntiềngởinướcngoàiquamức thặngdư tàikhoảnvãng lainướcngoàihiệnđangcómộttỷlệrấtcao.Việcthựchiệnmộtđườnglốichínhsáchnhưthếsẽphụ thuộcrấtnhiềuvào thiệnchíhợp táccủacácquốcgiakhácvàvàokhả năng duy trìmức thâmhụt ngân sách nước ngoài tươngứng.Từ khảnăngcóthểbịtácđộng,bịảnhhưởng,Singapoređãđạttớingưỡngmàởđóquymôcủamứcthặngdưđạtmứccựckỳlớnvàđượcướcđịnhtrongbốicảnhnềnkinhtếtoàncầumấtcânbằngđangcầnổnđịnh,cânđốilại.Thứba, mặc dù thặng dư tài khoản vãng lai nước ngoài tăng cao nhưngSingaporevẫnduytrìcáncânthunhậpròngâm.Trongsuốtthậpniên1990,TổngthunhậpquốcdânđãvượtquáTổngsảnphẩmquốcnội,nhưngchiềuhướngchênhlệchnàyđãđượcchuyểnđổitừnăm2000.Từđóđếnnay,lợinhuận chuyển về nước cũng như những khoản tiền chuyển về của nhữngngườilaođộngSingaporetạinướcngoàiđãvượtquámứcthunhậpcóđượctừviệcđầutưranướcngoàicủaSingapore.Chiềuhướngthayđổinàythểhiệnquamộttỷlệlãisuấtthấptrongmôitrườngđầutưquốctế,songsongđó cũng cho thấy sự lệ thuộcvào tầng lớp laođộngphổ thôngvà chuyênnghiệpcủaSingapoređangsống thahươngởnướcngoài.Việcmức thặngdưtàikhoảnvãnglaivàtỷlệthuhồilợinhuậndựatrênnguồntiềngởinướcngoàicủaSingapoređangtiếptụcgiatăngvượttrộihơnnguồnthunhậpcóđượctừcáccôngtynướcngoàiđanghoạtđộngtạiSingapore,cólẽsẽtiếptụcbanthưởngchonhữngnỗlựckhôngbiếtmệtmỏicủađấtnướcnàytrong

việcgia tăngmứcdự trữđếnmứccựccaovớinguồn thunhập thuần luônđượcbổsungtừnướcngoàitrongnhữngnămsắptới.

MỨCDỰTRỮCỰCCAO

TỷlệdựtrữcaoởmứcđángngạcnhiêncủaSingaporelàmộtvấnđềđanggâynhiềuchúýcủagiớiquansát.Cácnghiêncứukinhtếhọcđãnhấnmạnhđếnvaitròquantrọngcủayếutốtăngtrưởngnhânkhẩutrongviệcthúcđẩygiatăngtỷ lệdựtrữcủaSingaporetrongsuốtgiaiđoạntừ1970đến1983.[27]SovớitổngdânsốquốcgiathìtỷlệngườidântrongđộtuổilaođộngởSingapore(từ15đến64tuổi)luôngiatăngđềuđặntừ56%trongnăm1968lênđến70%năm1983, trongkhi tỷ lệngườichưathànhniênvàngườicótuổiđangsốnglệthuộclạicóchiềuhướngsuygiảm.Tỷlệsinhsảnthấpvàphụnữđượcquyềnthamgialaođộng.Việcmauchóngtạoracôngănviệclàmđãgópphầnmanglạisựgiatăngđángkểmộtlựclượnglaođộnghùnghậu.Cácgiađìnhngàycàngítconhơn,nênhọđãcóthểcắtgiảmmộtphầnchiphídànhchotiêudùnghàngngàytrongmứcthunhậpcủamình,vànhưvậycũngcónghĩa là tăng thêmkhoản tiền tiếtkiệmđược.Đây làmộtgiảthuyết có tính thuyết phục, dựa trên lý thuyết tiêu thụ theo chu kỳ củaModigliani,vàđiềunàycũngđãđượcchứngminhởnhiềunềnkinhtếcủacácquốcgiaĐôngÁkhác.Vấnđềnàyhàmchứamộtẩnýsâuxa:đốivớiSingapore,mộttỷlệdựtrữthấphơnđangnằmchờởphíatrướcmộtkhiđộtuổidânsốtăngnhanhtrongnhữngthậpniênsắptới.Ngượclại,nềnkinhtếcácquốcgiakhácnhưẤnĐộvàPakistan,vớimứctăngtrưởngdânsốtrướcđâyluônrấtcaonayđangchậmlại,giờđâyđangtiếnvàonhữngthậpniênvớimứcdựtrữsẽgiatăngnhanhchóng.

ỞBangladesh,khoảng35%dânsốđấtnướcởđộtuổi15hoặcnhỏhơnđangsẵnsàngthamgiavàolựclượnglaođộng.Vớitỷlệsinhsảnđanggiảmtừ6xuốngcòn3trẻemtrongvòngmộtthếhệ,cónghĩalàsốlượngtrẻemmàngườilaođộngởthờikỳsaunàyphảichămlosẽíthơn,dovậytạođiềukiệnchođấtnướcđược thụhưởngphần thunhậpchiachonhânkhẩu,vớiđiềukiệnphảicócácchínhsáchhỗtrợđúngđắnđikèm.Tráilại,TrungQuốcđãđược thụ hưởng phần thu nhập chia cho nhân khẩu như vậy. Trường hợpSingaporecũngtươngtự,tỷlệnhữngngườisốngphụthuộcđãluônởmứcổnđịnhkểtừnăm1983.

Nhữngsựthayđổinhanhchóngkháctrongmứctỷlệdựtrữsaunăm1983cómộtmốiliênhệchặtchẽvớimứctăngtrưởngthunhập,đâylàmộtbiến

sốdùngđểgiải thíchthứhai[28].Dự trữđã tạonhữngđiềukiện thuận lợichođầutưvàtăngtrưởng,vàsauđóđếnlượtmộtmứctăngtrưởngcaohơnsẽcóxuhướnglàmgiatăngtỷlệdựtrữtrongnhữngquốcgiacónềnkinhtếcómứcthunhậptrungbình.SựgiatăngtỷlệdựtrữcũngđãdiễnrađốivớicảchínhquyềntrungươnglẫncáckhuvựckinhtếthuộcsởhữunhànướctrongsuốtnhữngthờikỳcómứctăngtrưởngcaoởSingaporekhimứcthunhậpròngcủahọluônvượtxachiphítiêudùng.Việchạnchếđưaracôngbốcácsốliệucụthểđãgâynhiềukhókhănchocácnhànghiêncứukinhtếhọckhihọmuốnphânchia,táchbiệtmứcdựtrữởkhuvựckinhtếnhànướcvàkhuvựckinhtếtưnhân.

Tuynhiên,trongnhiềunămkểtừ1998trởđi,theomộtphântíchthốngkêtiêubiểuvềmứctỷlệdựtrữquốcgiađạt45%,thìdườngnhưtrongđó18%mứcdựtrữTổngthunhậpquốcdânlàthuộcvềcáccơsởkinhtếtưnhân,vàkhoảngchừng9%làthuộcvềmỗibộphậntrongbathànhphầnkinhtếcònlạibaogồmchínhquyềntrungương,cáchộgiađìnhvàcáckhuvựckinhtếthuộcsởhữunhànước.[29]

Cácchínhsáchnhànước,chủđềcủachương3,vàcũngđượccoilàyếutốthứbahếtsứcquantrọngcótácdụngkhuyếnkhíchsựgiatăngmứcdựtrữvàđượcxemnhư làmộtphầncủachiến lượcphát triểnkinh tế toàndiện.Chínhnhànướcđãtạoradựtrữdướihìnhthứcthặngdưtàikhoảnvãnglaitrongngânsáchquốcgia,vàgiántiếpnângcaomứcdựtrữthôngquathặngdư của các công ty liên doanh với nhà nước (GLCs) và các công ty độcquyềnnhànước,đồngthờithôngquamộtkếhoạchdựtrữbắtbuộcphảicónhằmbảotrợchocuộcsốngcủahơn80%dânsố.Thêmnữa,cácsáchlượckinhtếcủachínhphủbằngnhiềucáchđãgópphầnvàoviệcthúcđẩytăngtrưởngthunhậpvàtăngtrưởngdựtrữnhưđãtrìnhbày.Mộtmôitrườnghoạtđộngkinhtếvớicácchínhsáchvĩmôđúngđắnvàđặtdướisựgiámsátrấtđángtincậyđãkhíchlệcácnhàđầutưdựtrữvềmộttriểnvọnghoạtđộngdàilâunơiđây,đồngthờicũnggieoniềmtinđốivớicáctổchứchoạtđộngtàichínhtạiđấtnướcnày.[30]

TÓMTẮT

•Singapoređãđạtmộtthànhquảtăngtrưởngcaohếtsứcổnđịnh,chỉbịgiánđoạntạmthờibởivàicuộcsuythoáiởmứcđộtươngđối,nhưngcũngchínhtừ đâymà nền kinh tế đất nước lại khôi phục nhanh chóng, nhờ vào cácchính sáchkhắcphụckhủnghoảng rất tài tìnhcủanhànước (xemchi tiết

chương3).

•Mứcthunhậpluôngiatăngđềuđặn,nhữngthànhcôngmàSingapoređãđạtđượccũngxuấtpháttừmộtbốicảnhpháttriểnvềmặtxãhội.

•Tăngtrưởngkinhtếđượcđịnhhướngnhờsựtậphợpcủarấtnhiềuyếutố,đặcbiệtlàsựgầydựngnhanhchóngnguồnvốnvậtchất,đượcphảnánhquamộtmứcđầutưrấtcao,chủyếulàtừcáctậpđoànđaquốcgia.Chínhđiềunàycũnggópphầntạonênviệclàmchomộtlựclượnglaođộngngàycàngtăng.

•Nhữngquanngạixuấtpháttừhọcthuyếtkinhtếtâncổđiển(neoclassicaleconomics)vềviệcgiảmtỷlệthuhồilợinhuận,đãkhôngchoramộtkếtquảtệhạinhưnhiềungườidựbáo,dùkếtquảtăngtrưởngđãchữnglạiởmứcổnđịnh hơn (5,2%) trong thập niên vừa qua.Nguồn vốn hình thành cố địnhluônđượcbổsung lại tiếp tụcđónggópvàomức tăng trưởng.Tuynhiên,theo thời gian, vai trò đóng góp của nguồn vốn nhân lực, của các tiến bộcôngnghệ,cùngvớiviệcgia tăngnăngsuấtngàycàng trởnênquan trọnghơn.

•DựtrữcủaSingaporeluôngiatăngđềuđặntừmứcthấpđếnmứccựccao,đã cho thấy vai trò đóng góp của các yếu tố về nhân khẩu, vềmức tăngtrưởngthunhậpcaovàcácchínhsáchđiềuhànhkinhtếcủanhànước.Mứcthâmhụtngânsáchtàikhoảnvãnglainướcngoàiđếnthờiđiểmnăm1985đãchứngtỏmộtchiếnlượctăngtrưởngkinhtếđúngđắnvàhiệuquả.Nguồnngân sách dưới hình thức đầu tư trực tiếp từ nước ngoài dành cho tăngtrưởngxuấtkhẩuluôngiữởmứcổnđịnh,vàSingaporekhônghềvaymượntừbênngoàichocácmụcđíchtiêudùng.

•Saunăm1985,mứcdựtrữcaochophépSingaporetíchlũyđángkểkhoảntiềnthựcgởinướcngoài.Điềunàygópphầnmanglạimộtnguồnthunhậpbổsunghếtsứcphongphútrongnhữngnămsắptới.

[4]Ngoại trừnhữngthôngtin tríchdẫnkhác, thì trongchươngnày,nguồndữliệuvềdânsốSingapore,Tổngsảnphẩmquốcnội(GDP)vàcácsốliệuliênquan,nhân lực laođộng, tình trạng thấtnghiệpđềuđược tríchdẫn từtrangwebCụcthốngkêSingapore,http://www.singstat.gov.sg.

[5]QuỹTiềntệQuốctế,Thốngkêtàichínhquốctế,sốliệutínhtoántríchtừcáctrangvùngcủanướcMỹ

[6]Cáctỷgiáhốiđoáitrênthịtrườngcóthểbịsailệchkhiđượcdùngđểsosánhmứcthunhậpgiữacácnướcvớinhauvìthườngkhôngphảnánhđượcmứcsốngởcácquốcgianghèokhóhơn.Nguyêndolàgiásinhhoạtởcácnướcnghèo thường thấphơnnhiều sovới cácnướcgiàu có, ví dụhãy sosánhgiáhớttócởthủđôNewDelhicủaẤnĐộvàthủđôNewYorkcủaMỹkhidựavào tỷgiáhốiđoái thị trường.Sựchênh lệchkhácbiệtnàycó thểđượcđiềuchỉnhkhisửdụngmộttỷgiáhốiđoáithiếtlậpảonhằmphảnánhđúnghơnsứcmuatạichỗcủacácđơnvịtiềntệquốcgiakhácnhau

[7]NgânhàngThế giới, (2005a),Những chỉ báo phát triển thế giới, bảngbiểu1.1.Tuynhiên,cầnphảithậntrọngvớicáchtínhđồngđôlanganggiávề sứcmua này. Số liệu củaNgân hàngThế giới năm 1999 đã xếp hạngSingaporelàquốcgiagiàucóthứbatrênthếgiới,chỉđứngsauhainướclàThụySĩvàHoaKỳ.Thunhậpbìnhquân tính trênđầungườiởSingaporetrongnămnàyđãvượtquá27.000đôlaPPP.Chỉsố24.180đôlaPPPrớtxuốngvàonăm2003đãđẩySingaporexuốngvịtríthứ30.SựrớthạngđãdiễnramặcdùtăngtrưởngTổngsảnphẩmquốcnộitínhtrênbìnhquânđầungườiởSingapoređã thực tăngởmức8%trongsuốtbốnnămsauđóvớinhữngbiếnđộngkhôngđángkểtronglạmphátgiátiêudùngvàtỷgiáhốiđoáithịtrườngdựatrênđồngđôlaMỹ

[8]NgânhàngThếgiới(2005a)

[9]ThủtướngLýHiểnLong,trongBáocáongânsách2006củaông,tháng3năm2006

[10]MukhopadhayavàRao(2002),trang101

[11]PeeblesvàWilson(2002)trang263

[12]NgânhàngThếgiới,Nhữngchỉbáopháttriểnthếgiới,bảngbiểu2.19

[13]Ngân hàngThế giới (2005),Những chỉ báo phát triển thế giới, bảngbiểu3.6

[14]LýQuangDiệu(2000),chương13

[15]Weil (2005), trang 504.Lưu ý rằng khái niệm tổng yếu tố năng suất(TFP)muốnnóiđếnmộtsựphântíchđượctậptrungrõràngvàoítnhất2yếutốsảnxuất.Nókhácvớikháiniệmnăngsuấtthôngthườngvẫnđượcsửdụng,kháiniệmnàyđượcđịnhnghĩanhưlàsảnlượngđầuratínhtrênmỗigiờlàmviệc–chỉlàmộtyếutốsảnxuấtmàthôi–vàdođónóthểhiệnphầnđónggópcủaviệchìnhthànhvốnvậtchấttăngthêmkhinăngsuấtcaohơn.Tươngtựnhưvậy,tổngyếutốnăngsuất(TFP)cũngkhácvớisựphântíchICOR(hệsốgiátrịsảnphẩmgiatăng),ICORđượctínhtoánbằngcáchchiatỷ lệgiữađầu tưvàTổngsảnphẩmquốcnội (GDP)cho tỷ lệ tăng trưởngGDP.Hệsốgiátrịsảnphẩmgiatăng(ICOR)thấpcónghĩalànăngsuấtvốntăng,dođónóthểhiệnảnhhưởngcủaviệcgiatănglượnglaođộng,đâylàđiềumàtổngyếutốnăngsuất(TFP)khôngthểhiện

[16] Weil (2005), trang 283, thuật ngữ 'đặc quyền kinh tế cho thuê'(Economicrent)nghĩa là tiềntrảchomộtyếutốsảnxuấtnàođóvượtquámứccầuđểcóthểnhậnđượcsựcungcấpyếutốsảnxuấtnêutrên.Việckhaithácnguồntàinguyênthiênnhiêncóthểdẫnđếnviệc'thuê'(nóinômnalà'chạychọt')này.Thídụ:dầusảnxuấtởmứcdưới$10một thùngvàđượcbán ra ởmức $60.Tìmkiếm 'thuê kinh tế' (hay có thể nói là những hoạtđộng lợi dụng thếmạnh tìmcáchkiếm lợi tứcquámức thị trường) sẽgiatăngkhichínhsáchcủanhànướctạoramộtsựkhanhiếmgiảtạo,thídụnhưviệccấpgiấyphéphoặcbảohộđộcquyền

[17]BiểuđồnàydựatrêntàiliệuEggetsson(2004),trang7-8.Nhữnggiátrịmẫucủa cácnướcchâuÁ tiêubiểugồm Indonesia,Malaysia,Philippines,Singapore,HànQuốc,ĐàiLoanvàTháiLan.Cácquốcgiađãcôngnghiệphóa bao gồm:Úc,Áo,Bỉ, Canada,ĐanMạch, Iceland,Ý,Nhật,HàLan,NewZealand,NaUy,BồĐàoNha,TâyBanNha,ThụyĐiển,ThụySỹ,AnhvàHoaKỳ

[18]Cácnhàkinhtếphânbiệtgiữa 'stock'xácđịnhvàomột thờiđiểm,và'flow' thídụnhưđầu tư,xảy ravàkéodài trongmộtgiaiđoạn. 'Stock' cónguồngốctừ'livestock'kếthợpvới'capital'–từ'capital'nàycónguồngốctừtiếngLatin'caput'giốngnhư'đầu'củagiasúc,mộthìnhthứcxưanhấtcủatàisảnvàyếutốsảnxuất

[19]Singapoređạtđiểmsốcaonhấttrong46quốcgiathamdựkỳthitoánvà khoa học dành cho học sinh lớp 8. Xem http://nces.ed.gov/pubs2005/timss03

[20]Tỷsuấtlợinhuậnbiêngiảmdầnvàkhấuhao(DiminishingReturnsandDepreciation)làhaikháiniệmchínhcủamôhìnhpháttriển'tâncổđiển'doRobertSolowđưaravàonăm1952,đoạtgiảiNobelKinhTếnăm1987

[21]Nhiềusốliệukhôngmấylạcquanvềsựtăngtrưởngtổngyếutốnăngsuất(TFP)đãđượccácnhàkinhtếởSingaporetínhtoánvàđưara,trongsốđó có ôngTsaoYuan (1986), đã sử dụng các số liệu được côngbố chínhthức.XemPeeblesvàWilson(1996),trang200-9

[22]Sựtranhluậnđếntừmộtloạtcácvấnđềthuộcvềphươngphápluận:(i)đặc tínhcủachứcnăng sảnxuất, khôngnhất thiết làphảiduy trìmãimộtmứcsảnlượngtheoquymô.(ii)khókhăntrongviệcướctínhđộcogiãnđầuracủavốntừcácyếutốsảnxuấtdocónhữnghạnchếtrongviệccungcấpdữliệuvềcácyếutốnàyvàtrongmôitrườngcósựcạnhtranhkhônghoànhảo;và(iii)nhữngsựcốtrongviệcđolườngmứctăngtrưởngvốndựatrênnhững dữ liệu đầu tư thuần tích lũy liên quan đến những thời kỳ và chấtlượng khác nhau (xem Eggertsson (2004), trang 6; Ngân hàng Thế giới(2005b), trang 47; và Peebles vàWilson (2002), trang 58-66).Nếu độ cogiãnđầuracủavốncaokhôngbìnhthườngởSingapore–đạtmức0,5nhưYoungvàKrugmannêura–sosánhvới0,35trongmộtnềnkinhtếtiêubiểukhác,dướinhữnggiảthuyếtđơngiảncủaphươngphápnàythìhầuhếttăngtrưởngcủaSingaporephảiđượcquychosựtăngvốnvậtchất.Hàmýrằng,nhữngđónggóptrongviệctăngnăngsuất,đượcxemnhưyếutốcònlại,làkhôngđángkể.NhữngtranhluậnvẫntiếptụclàdosựdiễngiảilạinhữngsốliệuthốngkêđốivớiSingapore,mộtđấtnướcđãchứngminhhayhơnnhữnggiả thuyết thông thường vềmộtmức co giãn vào khoảng 0,35 như trongnhữngtínhtoánlàmnềntảngchonhữngsốliệucủabiểuđồ1.3(xemWuvàThia(2002)vàHsieh(2002)

[23]NguồnvốndựtrữliênquanđếnTổngthunhậpquốcdân(GNI)đãgiảm9% vào năm 2003 và giảm thêm 6% vào năm 2004, nhiều một cách bấtthườngsovớinềnkinhtếcácquốcgiakhác.Điềunàycóthểliênquantớisựkiệnlàmứcxuấtkhẩuhànghóa'nộiđịa',khôngtínhviệctáixuấtkhẩuquácao,lênđến105%Tổngsảnphẩmquốcnộitrongnăm2005.Việctáixuấtkhẩuhànghóa,đượcnhậpkhẩuvàoSingaporenhưngbỏquaquitrình'xửlý,chếbiến'trongnước(chodùhoàntoàncókhảnăngthựchiệncáccôngđoạnnhư phân chiamặt hàng theo từng lô, xếp loại, hoặc phân hạng), lên đến92%Tổngsảnphẩmquốcnội,manglạitổnggiátrịxuấtkhẩuđạtmức197%Tổngsảnphẩmquốcnộitrongnăm2005

[24]TheoPeeblesvàWilson(2002),trang188

[25]Bộ trưởng tài chính, ôngRichardHu (1999) đã thừa nhận thực trạngdiễnbiếnnàytrướcQuốcHội.XemthêmQuỹTiềntệQuốctế,ThốngkêTàichínhQuốctế, tháng11năm2005, trang864.Theobáocáovàocuốinăm2004,tổnggiátrịthựcvào2nămvừaquađãgiữnguyênkhôngđổidựatrêngiátrịđồngđôlaMỹ,chodùmứcthặngdưtàikhoảnvãnglailớn,cùngvớitácđộngtănggiácủacácđơnvịtiềntệmạnhkhácsovớiđồngđôlaMỹ,vàchiềuhướngngàycànggiatăngcủathịtrườngvốnquốctế

[26]Khoảnthâmhụtngânsáchtàikhoảnvãnglainướcngoàiởmức4-6%Tổngsảnphẩmquốcnộicóthểchấpnhậnđượctrongnhữngđiềukiệnchophépmộtmứctăngtrưởnghợplývàcòntùythuộcvàohìnhthứcvàcáchsửdụng nguồn vốn ngân sách thu vào.HànQuốc làmột ví dụ tiêu biểu vớikhoảnnợvaynướcngoàivượtquámứcchophép,vớithựcvốnthuvàođạtmứctrungbình9%Tổngsảnphẩmquốcnộitrongsuốtgiaiđoạn1953-1980

[27]Bercuson(1995),chương7

[28]ỦybanGiámsátTiềntệSingapore(2004),trang8

[29] Quỹ Tiền tệ Quốc tế (2005), trang 13 và Ủy ban Giám sát Tiền tệSingapore(MAS)(2004),trang8.Phântíchthốngkênàydựatrênmộtphầntính toán nội bộ của các nhà kinh tế học thuộcỦy banGiám sát Tiền tệSingapore.Bảngphântíchthốngkêcũngđãxácđịnhrõkhuvựckinhtếsởhữunhànướclàbaogồmcáccôngtyđộcquyềnnhànướcvàmộtbộphậncáccông tykhông tưhữuhóa liêndoanhvớinhànước.Cổphần thuộcsởhữu tưnhân trongcác công ty liêndoanhvớinhànướcđượcphân loại làthuộckhuvựckinhtếtưnhân.Khởiđầuvàocuốithậpniên1980,tìnhtrạngtỷlệdựtrữđạtởmứcthấphơnđãxảyraởcấpkhuvựcnhànướcvàđãđượcbổsungthêmnhờvàokhuvựctưnhânvìcáccôngtyđộcquyềnnhànướcvàcáccôngtyliêndoanhvớinhànướcđãtưhữuhóamộtphầnhoặctoànphần,vàthànhphầncủacảhaikhuvựcnàyđãcónhữngthayđổi

[30]Yếutốvănhóacủađấtnướcđôikhicònđượcđềcậpđếnnhưlàyếutốthứ tư.Theonhưcác thông tinghinhậnđược thì tạiSingapore,cácdoanhnghiệp theokiểugiađìnhđược tổ chức rất chặt chẽvà thườngcókhuynhhướngdựavàothunhậpdànhdụmđượcđểđầutưkinhdoanhthayvìphảivaymượnngânhàng.Mộtcáchgiảithíchkháclạiđềcậpđếngiátrịcủacácnguyên tắc đạo đức xã hội đã tiềm ẩn lâu đời từ bao lớp thế hệ đi trước.Landes(1999),trang383,đãviệndẫnmộtmốiliênhệgiữamứcdựtrữcaocótínhhệthốngởNhậtBảnvớicácgiátrịđạođứctiềmtàngnơitầnglớpnôngdânlaođộngthờixaxưa,'ngườitasốngđểlàmviệc,vàcôngviệclaođộngmangđếnchongườitatàisảnsởhữu,vàđóchínhlàlýdotồntạicủabảnthân.'

Chươnghai:HoàncảnhtựnhiênbanđầucủaSingapore

Mỗiquốcgia,ởbấtkỳthờiđiểmnào,cũngđềuphảiđốimặtvớithựctếhiệnhữucủacácyếutốđịalý,lịchsử,xãhộivàchínhtrị.Chínhsáchpháttriểncủamỗiquốcgia,dovậy,đềuphảixuấtphát từnhữngthực trạngbanđầunày.CóphảinhữngyếutốhoàncảnhmàSingaporexácđịnhvàonăm1965đã góp phần thuận lợi cho sự phát triển kinh tế mạnh mẽ sau này? Haynhữngyếutốhoàncảnhnàylạichínhlànhữngtrởngại?

NỀNTẢNGKHỞIĐẦU

Vịtríđịalý,đượcxemnhưyếutốquyếtđịnhđếnsựpháttriểnđấtnước,cómộtlịchsửlâudàivàgâynhiềutranhcãi.Sứcnóngvàđộẩmcủavùngđấtthuộckhíhậunhiệtđớibướcđầuđượcxemnhưlàmộtvấnđềtháchthứcđốivớilựclượnglaođộngchântayvàtríóc.TriếtgiangườiPhápMontesquieuvàonăm1748đãnhậnxét rằng "conngười sẽ trởnênkémmạnhmẽhơntrongnhữngvùngkhíhậunóngnực[31].Tuyvậy,sauThếchiếnthứhai,cólẽngườitakhôngngạcnhiênlắmkhitầnglớptríthứcởcácvùngthuộcđịatrước đây nay vừa mới giành được độc lập đã lên tiếng phản bác chiềuhướngnhậnđịnhnày.Theohọ,chínhnhữnghọcthuyếtmangtínhtiềnđịnhvàbiquanvềmặtđịalýnàyvàdosựkémpháttriểncủangườidânbảnxứđãlàmnảysinhnhữnglậpluậnhợplýtrongcácchínhsáchcaitrịthuộcđịacủatầnglớpcóthếlựcthốngtrịtrướcđây.

Theolậpluậnhiệnnaythìyếutốđịalýđóngmộtsốvaitròđángkểtrongviệcpháttriểnkinhtế.[32]TrongtrườnghợpđấtnướcSingapore,mọiyếutốvềmặtđịa lýbaogồmvị trívùngnhiệtđới,địa thếvùngvenbiểnvà tìnhtrạngkhanhiếmnguồntàinguyênthiênnhiênsẽđượcđưaraxemxét.

Nhữngvùnglãnhthổthuộckhíhậunhiệtđớithườngphảiđốimặtvớinhiềuđiềukiệnbấtlợi.NhưDavidLandesđãtừngnhậnđịnh,đểtồntại,conngườibắtbuộcphảilàmviệcvớinhịpđộchậmhơntrongmộtvùngkhíhậunóngbứcvàẩmthấp[33].Đểvậnhànhhiệuquả,cơ thểconngườiphải tiêu thụnhiệtnăngsảnsinhtừcơbắp,dođóhọbắtbuộcphảingưnglàmviệckhimồhôikhôngthểtiếtrađượcnữa.Trongkhinhiềuloạicâytrồngvùngônđớinhưdầucọđangbướcvàomùabộithu,thìkhíhậuvùngnhiệtđớilạithườngtỏrakhắcnghiệtđốivớinềnnôngnghiệpgieotrồng:nhữngcơnmưanhư

thácđổluânphiênxenkẽvớinhữngmùakhôhạnkéodàiđãlàmxóimònđất trồng;khôngcóđặcâncủavùng thời tiếtbuốtgiávớinhững loài côntrùngtựnhiênvừagieomầmbệnhvừagiúppháttriểnthựcvật;cùngvớimộtvùngkhíhậunóngẩmluôntồntạidaidẳngdẫnđếnviệc lây lancácbệnhtruyềnnhiễmgâyhạichomùamàngvàsứckhỏeconngười.Hơnnữa,sựlâylanbệnhtậtởvùngkhíhậunhiệtđớiđòihỏithờigianchữatrịlâuhơnsovớikhuvựckhíhậuônđới.Mặcchonhữngđiềukiệnbấtlợinhưthế,Singaporevẫnrasứcnỗlựctiêudiệtcănbệnhsốtrétbằngviệctiếnhànhlàmtiêuthoátnướcởcácvùngđầmlầyvà thựchiệncácbiệnphápphòngngừabệnh tậtkhác;tuymộtsốbệnhnhưsốtđậumùavẫncòntồntại.

Địathếvùngvenbiển,tráilại,từngđượcđánhgiálàyếutốthuậnlợichosựphát triển kinh tế dù không nhiều lắm.Adam Smith đã từng nêu rõ "vậnchuyểnđướngthủyrẻhơnrấtnhiềusovớivậnchuyểnđườngbộ,chonênsẽkhônglàđiềungạcnhiênkhicácđôthịtrungtâmvàmọinềnvănminhđềunằmởvùngvenbiểnhoặcdọc theonhữngconsôngcóđường thủy thôngthương".[34]Chi phí vận chuyển thấp hơn sẽ góp phần khuyến khích việcgiao thương, traođổi thông tin,việcchuyênmônhóa,vàmuabánđủmọichủngloạihànghóakhácnhau,từđótạođiềukiệnchothịtrườngpháttriển.Giaothươngthôngthoángsẽtạođiềukiệnthuậnlợichoviệcchuyểngiaokỹthuậtvàcácýtưởngsángtạo,gópphầnhỗtrợchocácthànhphầnkinhtếđạtđượcgiátrịtraođổihànghóacaohơnvàhoạtđộnghiệuquảhơn.

Nhữngchứngminhdựavào thựcnghiệmđãcho thấymối tươngquankháchặtchẽgiữamứcthunhậpcủamộtquốcgiavàvịtrílùisâuvàotrongcủaquốc gia đó so với đường xích đạo (xemBiểu đồ 2.1).Các vùng khí hậukhácnhaulàmộtminhchứngchothấysựkhácbiệtgiữacáckhoảngcáchlùisâuvào trongsovớiđườngxíchđạo,chodù làmộtminhchứngsơnétvìchưa được đưa ra khảo sát vềmặt cao độ hay hiện tượng; điển hình nhưDòngnướcnóngGulfStreamchảytừvịnhMexicoquaĐạitâydươngđãtạothuậnlợirấtnhiềuchophầnlãnhthổphíatâychâuÂukhiđổvềđây.[35]

Mộtđiều tương tự làcácvùngvenbiểncũng tỏracómối tươngquanvớimứcthunhậpbìnhquân(xemBiểuđồ2.2).

![][14]

![][15]

TrongphạmvicácquốcgiarộnglớnnhưTrungQuốc,cáckhuvựcvenbiểncủanướcnàyđềupháttriểntốthơnsovớicácvùnglãnhthổnằmsâutrongnộiđịa.Nhưngmốitươngquannàytỏrakhôngchặtchẽlắm,đãphầnnàochothấytầmquantrọngcủacáctácđộngbiếnđổikhácđãbịbỏsót trongquá trình nghiên cứu.Trongbiểu đồ 2.1, đất nướcSingapore biểu thị chomộttrườnghợpngoạilệhếtsứcđặcbiệt.Tuynhiên,thêmmộtlầnnữa,khiđềcậptớinhữngvấnđềpháttriểnkinhtế,thìviệcđưaraphântíchnguyênnhân–hệquảphảiđượcthựchiệntheocùngmộthướnghếtsứcrõràng.

Việccósẵnnguồntàinguyênthiênnhiênsẽgiữvaitròquantrọngrasaođốivớisựpháttriểnkinhtế?Theonhưkếtluậndựatrênnhữngbằngchứngthựcnghiệmthìmộtnguồntàinguyênthiênnhiêndồidàosẽgópphầnthúcđẩyviệcpháttriểnnềnkinhtế,nhưngvấnđềnàychưaphảilàmộtđiềukiệncầnvàđủ.[36]Giữahaiyếutốtrêncómộtmốitươngquanmậtthiết,nhưngnếutiếnhànhphântíchthốngkêthìvẫncònnhiềutrườnghợpngoạilệđãkhiếncho điều kiện này không đủ sức thuyết phục:Nhật Bản đạtmộtmức thunhậprấtcaonhưnglạicórấtítnguồntàinguyênthiênnhiên,ngượclạiđiềukiện này lại tỏ ra là đúng đối với trường hợp củaVenezuela. Sự dồi dàonguồnđấtđaitrồngtrọtmàumỡđãgópphầnthúcđẩytăngtrưởngkinhtếởcácquốcgianhưÚc,Mỹ,Argentinavàothếkỷthứ19.Tuynhiên,ngượclạisựcó sẵnnguồn tàinguyên thiênnhiên trên thực tế có thể làmcản trở sựpháttriểnvềmặtkinhtế.Vấnđềđượccoilà"mốihiểmhọatàinguyênthiênnhiên"nàycóthểbiểuhiệnởnhiềuhìnhthái.Thứnhất,sựpháthiệndầumỏhayviệcleothangtănggiáxuấtkhẩudầumỏcóthểdẫnđếnhậuquảnhiềuquốcgiamuốnứngtrướckhoảntiềnvaymượnđểsửdụngdodựavàodoanhthucủanguồndầumỏkhaithácsaunày,nhưngsauđókếtcuộckhôngxảyrađúngnhưmongđợi,vàđiềunàyđãđểlạichonhiềuquốcgiamộtgánhnặng nợ vay chính thức khó thể xóa hết. Thứ hai, nếu việc xuất khẩu tàinguyênthiênnhiênmanglạimộttỷgiáhốiđoáiđạtgiátrịcao,thìviệcđưaraxuấtkhẩumột lượng lớnnguồn tài nguyên thiênnhiên có thể làmkềmhãmsựphát triểnnềnsảnxuấtcôngnghiệpvànguồn lợinhuậnkèmtheo.[37]Thứ ba và có lẽ là điều quan trong hơn hết, vềmặt kinh tế, việc vaymượndựavàocơsởcósẵnnguồntàinguyênthiênnhiêncóthểgâymộttácđộngxấuchohệthốngchínhtrịkhinósẵnsàngmangđếnmộtsựthahóavềmặt chính trị, dẫn đến những cuộc tranh đấu nhằm nắm quyền kiểm soátchínhquyền, có thể làmchuyểnhướngnguồnngân sách chung thôngquavaymượntừcácngânhàngthuộcsởhữunhànướcđểcókinhphíthựchiệnviệccấukếtpheđảng;tấtcảcácđiềunàyđãdẫnđếnnhữnghậuquảnhưmộtmón nợ trễ hạn (ở đất nước Venezuela), một cuộc nội chiến (ở Sudan,Angola),haynạnngoạixâm(ởCongo).

Mộtnghiên cứumới đâyđãgópphần làm tăng thêmgiá trị thực tiễn củađiềuphân tíchnêu trên.RodrikvàSubramanianđãchứngminhđượcrằnghaiyếutốlịchsửvàđịalýđãthậtsựtácđộngmộtcáchgiántiếplênmứcthunhậpthôngquahiệuquảhoạtđộngcủacơcấutổchứcchínhquyền[38].Haitácgiảđãtiếnhànhnhữngkhảosáthếtsứcthậntrọngnhằmđiđếnxácđịnhrõnguyênlývậnhànhcủaquanhệnhân–quảgiữacácbiếnsốcóxuhướngtácđộnglẫnnhau.HọđãnhìnrađượcbảnchấtcủasựviệcmàDuranAcemoglutừngnhấnmạnh[39].Ởnhữngvùng lãnh thổ thuộcđịa,nơicònnhiềuđấtđaivớidâncư thưa thớtvàảnhhưởngcủakhíhậuphầnnàohạthấptỷlệtửvong(tiêubiểunhưvùngđôngnamnướcMỹ),thìnhữngngườichâuÂuđếnđịnhcưdài lâuởđâyđãmang theocùngvớihành trìnhcủamình nhữngmô hình tổ chức nhà nước theo kiểu châuÂu. Ngược lại, ởnhữngvùnglãnhthổthuộcđịanơiảnhhưởngkhíhậucóthểgâyratỷlệtửvongcao,nơimậtđộdâncưdàyđặcvàcósẵnnguồntàinguyênthiênnhiênđểkhai thác(nhưkhuvựcvùngCaribbeanvàchâuMỹLatinh), thìngườichâuÂu,sẽthamgiavàoviệckhaithácnguồntàinguyêndưthừaởnơiđâyvàsẽtiếnhànhthayđổimôhìnhtổchứcởnhữngthuộcđịanày,sauđólàmbănghoạinhữngbộmáyquảnlýchínhquyềndochínhhọtạorađểcóthểđạtđượcmụcđíchkhai tháckia.Nhữngbộmáyquảnlýdonhữngthếlựccầmquyềnthuộcđịathiếtlậpthườngcóchiềuhướngchuyểnsangcaitrịthờikỳhậuthuộcđịasaunày,cáimàhọmangđếnchocácvùngthuộcđịachịuảnhhưởngkhíhậunhiệtđới trướcđâychỉ lànhữngbộmáytổchứcchínhquyềnvôcùngtệhại,sẵnsàngquaylạibópnghẹtsựpháttriểnvềmặtkinhtếởcácnơinày.Theocáctácgiả,cácquốcgiathuộcvùngkhíhậunhiệtđớisẽkhôngphảichịunhữngtácđộngtiêucựccủakhíhậuhaycủanguồntàinguyênmà thiên nhiên ban tặng đối với sự phát triển kinh tế, nếu họ tìmcáchcảitiếnlạibộmáytổchứcchínhquyềncủachínhquốcgiamình(xemBiểuđồ2.3).

Biểuđồ2.3Mốitươngquangiữayếutốđịalývàmứcthunhập.

![][16]

Thôngquahiệuquảhoạtđộngcủabộmáychínhquyềnthìviệcmởmangvềmặtkinhtếcũngtạomộtảnhhưởngtíchcực.TrườnghợpcủaSingapoređãminhchứngchokếtluậncủahaitácgiả.

ĐIỀUKIỆNKHỞIĐẦUTỆHẠI-ĐIỂMYẾUCỦASINGAPORE

TạiSingapore,cácdữliệunghiêncứuđãchothấyrõnhữngviễncảnhpháttriểnkhôngthuậnlợimàmộtđấtnướcnontrẻvừađộclậpđãphảiđốimặt.Sựnonnớtyếuđuối,cảvềmặtđốinộilẫnđốingoại,làmộtđiềmbấtlợivôcùng.NềnđộclậpđấtnướcbịcuốnvàotìnhtrạngcăngthẳngvớiMalaysiavà trong thời kỳ "Konfrontasi" (cuộc chiến tranh giai đoạn xung đột giữaMalaysiavàIndonesia)(1963-1966)doTổngthốngIndonesiaSukarnophátđộngnhằmcổvũchosựthànhlậpnhànướcMalaysia.Chiphíquốcphòngxemnhưlàđiềukiệnbắtbuộc,chodùmứcthunhậpngânsáchkhôngđángkể.Singaporephải lệ thuộccácnướcbênngoàivềnguồnlươngthực,chấtđốtvànguồnnướcsạch.Sựtácđộngmạnhvềviệctănggiánhậpkhẩuhànghóađượccảmnhậnmộtcách rõ rệt.Đấtnướckhônghềcónguồnnguyênliệucôngnghiệpvànôngnghiệp.Khôngcóthịtrườngnộiđịarộnglớn.Vàolúcnày,hainướcMalaysiavàIndonesiađãtìmmọicáchxuấtkhẩutrựctiếptừcáchảicảngtrongnướchọcácmặthàngnhưdừakhô,thiếcvàcácnguồnnguyênliệukhác,khôngquaSingapore–khimàđấtnướcnàyápdụngchủnghĩadân tộc trongcácvấnđềkinh tếvớimôhình"trục trọng tâm–nanhoa"(hub-and-spoke)–mộtmôhìnhthươngmạitrungchuyểntruyềnthống.

Nộitìnhđấtnướcthìluôntiềmtàngmốiđedọacủachủnghĩađốilậpvàcácliênminhquânđội.Tỷlệthấtnghiệpítnhấtlà10%,vấnđềthiếuhụtnhàởdiễnrahếtsứcnghiêmtrọng.Bộmáychínhquyềnmới thành lậpvà thiếukinhnghiệmphảiđốimặtvớimộttrọngtráchtolớntrongviệccốgắngtạodựngmột sựnhận thứcđúngđắnvề thể chếquốcgiađốivớidòngngườinhậpcưđa thànhphần.Trìnhđộdân tríhết sứcnghèonàn.Tình trạngrốiloạn về sản xuất công nghiệp tăng cao vào thập niên 1950 trongmột bốicảnhhướngvềđộclậpnhưnglạimangnặngtínhtranhchấpquyềnlựcchínhtrị. Nghiệp đoàn lao động chỉ gồm những người cộng sản, binh lính vànhữngngười đối lập.Họ ra sứco épgiới chủdoanhnghiệpmàkhônghềquan tâmđếnkhảnănghoạtđộng tàichínhcủadoanhnghiệp.KhôngnhưHồngKông,Singaporekhôngcónhữngnhàtưbảncôngnghiệpbảnxứhoạtđộng trong lĩnhvực sảnxuất.Bạođộngchủng tộcgieonỗikhiếp sợcùngkhắpđấtnước.MọitriểnvọngdườngnhưtỏrauámđốivớiSingaporesausựviệc táchđấtnướcnày rakhỏiLiênbangMalaysia,dẫnđếnsauđóBộtrưởngNgoạigiao,ôngS.RajaratnamđãphátbiểurằngcơhộisốngcòncủađấtnướcSingaporevềmặtchínhtrị,kinhtế,quânsựcoinhưgầnbằngconsốkhông.[40]

NHỮNGĐIỀUKIỆNTHUẬNLỢIBANĐẦU

Nếuxéttrênmộtbốicảnhdàilâuhơn,thìvịtríchiếnlượcthuậnlợivàhải

cảngvớimựcnướcsâutựnhiêncủaSingapoređãbantặngchođấtnướcnàymộthoàncảnhpháttriểnmangtínhquyếtđịnhvàothờiđiểmnăm1965.VớivịtriđịalýgiữaẤnĐộdươngvàTháiBìnhdương,nằmtrênlộtrìnhthươngmạiĐông-Tâynổitiếngthếgiới,Singapoređãbướcđầutrởthànhmộttrungtâmgiacôngchếbiếncáchànghóanhậpkhẩunhưcaosu,thiếcvàdầucọtừcác quốc gia láng giềng nhằmmục đích tái xuất khẩu sau này.Các chínhsáchtựdothươngmạiđãtạođiềukiệnthuậnlợichođấtnướctrởthànhmộttrungtâmbuônbántrungchuyểnvớiquymôhoạtđộngrấtsầmuất.Khoảngthậpniên1950,nhữngngànhcôngnghiệpphụnhưđóngtàu,bảohiểm,ngânhàngvàcơsởgiaothônghạtầngđềurấtpháttriển.Khởiđầutừnhữnglàngchài xa xôi hẻo lánh đượcRaffles phát hiện vào năm1819,mãi đến năm1960, cho dù vẫn còn ở trong tình trạng rất hoang sơ nhưng đất nướcSingapore đã dần dần phát triểnmởmang thêm cho tới hômnay. TruyềnthốngkinhdoanhcủaSingapoređãgópphầnủnghộ rấtnhiềucho triết lýkinh doanh đề cao lợi ích cho cả hai bênmua bán, dễ dàng và thoảimáitronggiao lưuvănhóakhi tiếpxúcvớimọingười thuộccác sắc tộckhácnhau,nhạybénvàcónăngkhiếutrongviệckhaithácmọicơhộinhằmtạoralợinhuậntừgiaothươngmuabánvàtừcácmốiquanhệkhácvớicácnướclánggiềng.Truyềnthốngnàycũnggópphầnnuôidưỡngkhátvọngvàtínhnăng động trong kinh doanh, ở một nơi mà bối cảnh nền sản xuất nôngnghiệpvẫncònởtrongtìnhtrạnghoangsơ,vớinhữngchukỳmùamàngcònphảilệthuộcnhiềuvàothiênnhiênvàcòntồntạikhuynhhướngphânhóaxãhộicùngsựtrìtrệ,cólẽcảnhtượngnhưthếnàyítthấyhiệnhữuởmộtnơinàokhác.

Chodùnhữngtuyênbốđòiđộclậpngàycàngtăngcaomạnhmẽvàothậpniên1950,SingaporevẫnthụhưởngmọiphúclợicủamộtnềndisảnthuộcđịahùngmạnhAnhQuốc.Đấtnướcnàyđãtừnglàtrungtâmhànhchánh,thươngmạivàquânsựcủavươngtriềuAnhởvùngĐôngNamÁ.Nềndisảnthuộcđịanàybaogồmcácbanngànhdânsựhoạtđộngđúngchứcnăng,mộtcơcấuchínhtrịvàluậtphápnhằmmụcđíchhỗtrợchocácđiềuluậtbanhành,mộthệthốngtrườnghọchoànhảotrongkhuvựcnơinhữngngườitốtnghiệp sẽ được gởi sang học tiếp tại các trường Đại học Cambridge vàOxford.

TiếngAnhgiữvaitròđộctôntrongtấtcảmọilĩnhvực.Đượctruyềnbávàtrở thành ngôn ngữ giao tiếp phổ biến trong công việc, tiếngAnh đã gópphầntạođiềukiệnthuậnlợichoviệcđầutưvàotrongnướcvàđặtSingaporevàomộtvịtríthuậnlợiđốivớivấnđềtoàncầuhóasaunày.ChủnghĩathuộcđịaởSingaporekhônghềkếtthúcbằngmộtcuộcchiếntranhgiànhđộclập

đầycayđắngvàphânchia,cũngnhưkhôngchothấyviệckhaithácđếnkiệtquệ nguồn tài nguyên thiên nhiên có nguy cơ dẫn đến những cơ chế kềmhãmtăngtrưởngnhưởnhữngquốcgiakhác.

ĐịavịxãhộiởmứctươngđốitrongthờigiangầnđâycủaphầnlớnngườidânnhậpcưSingaporevào thờiđiểmđộc lậpcũngđượcxem làmộtđiềukiệnthuậnlợi.Làmộtquốcgiatrẻvớiphầnlớndânnhậpcưđềuthuộcthếhệ thứhaihoặc thứba,mặcdùngườiMalaysiacóđặcquyềnđếnđịnhcưsớmmột cách hợp pháp nhưng ở Singapore không có hiện tượng chia rẽcộngđồngbắtnguồn từnhững lề thóibấtcôngxưacũ.CứcoinhưnguồnnhânlựcthiếuchuyênmônđãbịkhaitháctậncùngởSingaporevàothếkỷthứ19,nhưngđiềunàykhôngtrởthànhmộtsựthùđịchgiaicấpkéodàidaidẳng. Không có đấu tranh giành độc lập như ở Việt Nam, Indonesia hayAlgeria.Khôngcónhữngdichứngkhủnghoảngtinhthầnđốivớiquákhứhayquátrìnhkhủngbốtinhthầndiễnrasauđó.Singapoređãtỏradễdànghơn nhiều trong việc tìm ramột quan điểm chung hết sức tiến bộ, so vớitrườnghợpcácquốcgiavùngCaribbean,nơingườichâuPhibịđưađếnquaconđườngbuônbánnôlệ.

SựthiếuvắngbềdàykinhnghiệmlịchsửtruyềnthốngởSingaporecùngvớinhữngbấtngờđầyấntượngtrongviệcgiànhđộclậpcólẽđãtạođiềukiệnthuận lợi cho việc tái định hướng quyền lãnh đạo nhà nước độc lậpSingapore.SựtôntrọngquyềnlựcvàtầnglớpphongkiếnvươngtriềuảnhhưởngtừtruyềnthốngTrungQuốccũnggópphầnlàmchonhàcầmquyềnđịnhhướngchomộtquốcgiavừamớiđộclậpđitheoconđườngđãchọn.TươngtựnhưmộttiềnđồnmởrộngthuộcTrungQuốc,đốivớiSingapore,mộtđấtnướcđãtừngbiếtrõtầmquantrọngcủasựthỏahiệpgiữacácsắctộcvàcácchủngtộc,thìviệcchấpnhậncácảnhhưởngthuậnlợikhimởcửađónmờicáctậpđoànđaquốcgiavànguồnnhânlựcnướcngoàicólẽlàmộtđiềudễdànghơnbấtcứmộttrườnghợpnàokhác.

Mọiquanđiểmcóvẻtrởnêndễthayđổihơnvàviệcsẵnsàngthayđổicơcấuquảnlýnhànướcsẽtỏramạnhmẽhơntrongnhữngxãhộicónhiềuổnđịnh.Dânnhậpcư,nhữngngườiđãrađirờibỏquênhà,đangrấtsẵnlòngmuốntừbỏnhữnglề thóixưacũ,họthườngítcóxuhướngbàingoạihayvọngngoại,và luôn tỏ ranhanhnhạyvànhiệt tìnhhơn trongviệcđónbắtcác thời cơkinhdoanhnhằmvượt lênmọi sựnghèokhổnghiệt ngãngàyxưa.

NHỮNGĐIỀUKIỆNBÌNHTHƯỜNGBANĐẦU

Cónhiềuyếutốmangtầmảnhhưởngvừathuậnlợivừabấtlợi,dẫnđếnviệckhónhậnđịnhkếtquảtácđộngthựctrongviệccânbằngcácyếutốnày.

Thunhậpbìnhquântínhtrênđầungườiđạtmứccaovàolúckhởiđầu

Singapoređãcóthuậnlợibướcđầu.Thunhậpbìnhquântínhtrênđầungườicủaquốcgianàyvàonăm1965gấp2,5lầnsovớiMalaysia–mứccaonhấtđứng thứ hai trong khu vực hiện nay – và gần 10 lần mức hiện hành ởIndonesiavàẤnĐộ,dựa trên tỷgiáhốiđoái thị trường[41].Điềunàychothấyvịthếcủamộtquốcgiavớimộtthươngcảngxuấtnhậphànghoạtđộngquymôvàvaitròcủamộttrungtâmhànhchánhquânsự.Tuynhiên,mứcthunhậpcao,donhữngđiềukiệnthuậnlợibanđầuvềcơcấuquảnlýgópphầnđưatới,tựbảnthânnókhônghềlàmộtyếutốtỏrathuậnlợiđốivớitỷlệtăngtrưởngsaunày.Cứsaumộtthờikỳ,khimứcthunhậpbanđầucàngcaobaonhiêu,thìsaunàyviệcduytrìtỷlệtăngtrưởngđólạicàngkhókhănbấynhiêu.Nhữngtrườnghợpkháccũngtươngtựnhưvậy.Đốivớicácnềnkinhtếđãpháttriển,họsẽkhôngcóđượcnhữngcơhộităngtrưởngdễdàngnhờ vào việc mô phỏng các ứng dụng công nghệ mới nhất và vào cácphươngthứctổchứcsảnxuấtmanglạinhiềuhiệuquả.Thêmnữa,khimứcdựtrữvốn tăng, thìgiá trịhiệunăngcủamộtđơnvịđồngvốnbổsungsẽgỉảmbớtđi,vàmột tỷ lệcaohơncủa tổngdự trữngânsáchbuộcphảisửdụngvàođểthaythếchođồngvốnhiệnhànhđanggiảmđigiátrị,vàdođókhông thểđónggópvào sản lượngchungnữa.ĐiềunàyđãgópphầngiảithíchvìsaotỷlệtăngtrưởngkinhtếtiềmnăngcủaSingaporevàothờiđiểmhiệnnay,khidựphóngvềtươnglaitừ10đến15nămtới,đượchoạchđịnhởmứcthấphơnrấtnhiềusovớicácquốcgiakhácnhưẤnĐộhayViệtNam.Đồngthời,khôngthểphủnhậnmứcthunhậpcủaSingaporevàonăm1965làmộttácnhântạođiềukiệnthuậnlợichođầutưvàdựtrữnhiềuhơnmứccóthểtrongnhữngnềnkinhtếluônphảiđấutranhđểcóthểtồntại.

Diệntíchnhỏhẹp

DiệntíchđấtđainhỏhẹpcủaSingaporevừacóyếutốthuậnlợilẫnbấtlợi.Vềmặtthuậnlợi,kíchthướcnhỏnhưđôthịcủaquốcgianàychophéphạthấpđơngiáchiphítrongviệcxâydựngcơsởhạtầngvànhữngngànhphụcvụcôngcộng.Mậtđộdânsốtậptrungđãtạođiềukiệnthuậnlợitrongviệcphânbốdịchvụchămsócsứckhỏecộngđồngvàcáctiệníchphúclợixãhội

khác,đồngthờidễdànghơntrongviệcđạtđượctínhnhấtquánvàtínhhiệuquảcaotrongquảnlýsovớimộtquốcgialớnvớicácvùngđấtđaiphânchiarộngkhắp.Cáctiệníchvềmặtđôthịlàmchoviệcthuhútđầutưtrựctiếptừnướcngoàihayviệckêugọinhânlựclaođộngnướcngoàicónhucầuđónggóp đầu tư được thuận lợi hơn. Những khu vực mật độ dân cư dày đặcthườngtạođiềukiệndễdànghơntrongquanhệgiaodịchvàtraođổicácvấnđềchuyênmôn.ỞSingapore,ngườilaođộngcầnkiệmkhôngnhấtthiếtphảichuyểnnhàđếnmộtnơinàokháctrongphạmviđấtnướckhimạnglướigiaothôngcôngcộngdàyđặcchophéphọnhậncôngviệclàmởbấtcứnơinàomàkhôngcầnthiếtphảidờinhàđi.Ngoàira,mộtkhicáctậpđoànđaquốcgia đếnđây, tình trạng thất nghiệp sẽ nhanh chónggiảm thiểudoquymôhoạtđộngcủacác tậpđoànnàychophép thuhút tỷ lệ10%nguồn lực laođộngvàonăm1973,consốvẫncònlà ít trongđiềukiệntuyệtđốinhưthếnếusosánhvớicácquốcgiarộnglớnhơn.Thêmnữa,cácquốcgiacódiệntíchnhỏthườngcókhuynhhướngtậptrungvàokhaitháclĩnhvựcdịchvụkhiviệckhanhiếmnguồnđấtđaixemralàđiềubấtlợichoviệctheođuổicácmụctiêukinhtếnôngnghiệp.

Vềmặtbấtlợi,diệntíchđấtnướcnhỏhẹpcũngbaohàmýnghĩadiệntíchđấtđaikhanhiếm, làmchoviệcxâydựngnhàởbướcđầuđềuvượtngoàikhảnăng củahầuhết dân chúng.Hơnnữa, hiệnvẫn cònđang cónhiềuýkiếnchorằngdânsốSingaporehiệnnayđangởdướimứctốiưuchophép.

MộtsốnhậnxétchorằngconsốcácnhàkhoahọccủaSingaporehoạtđộngtronglĩnhvựcchuyênsâukhôngnhiềulắmđểcóthểcùnggópsứctạonênnhững tổ chức mà ảnh hưởng của nó vô cùng lớn, như kiểu thung lũngSiliconvậy.Vấnđềnhânlựchạnchếđặtranhữngyêucầuđòihỏiđấtnướcphảicóchínhsáchphânbổngườicónănglựchaycóbằngcấpchuyênmônrộngkhắphơnchocácvùnglãnhthổ.Thêmmộtyếutốnữa,diệntíchnhỏhẹpcủathịtrườngtiêuthụ,theolậpluậntruyềnthống,sẽdẫnđếnnhữngmặthạnchếtrongviệcthayđổichínhsáchnhậpkhẩu.Điliềntheovấnđềnàylàviệcthiếuhụtnguồntàinguyênthiênnhiênđốivớimộtdiệntíchđấtđainhỏhẹpnhưvậy.Điềukháquantrọng,nhữngquốcgianhỏbéthườngcókhuynhhướngtỏrayếuthếvềmặtkinhtếđốivớisựpháttriểnmangtínhtoàncầuvàthườngdễbịtácđộngtừnhữngkhủnghoảngkinhtếtừphíabênngoài.

Thậtravấnđềdiệntíchdườngnhưchothấykhôngđóngmộtvaitrònàodùbằngcáchnàyhaycáchkhác.Nhữngmặthạnchếcủamộtthịtrườngtiêuthụnhỏvẫncó thểđượckhắcphụcbằngviệcmởrộng thươngmại.Nguồn tàinguyênthiênnhiêncóthểđượcchuyểnđếntừcácquốcgialánggiềng,dođó

vấn đề diện tích nhỏ hẹp đã chứng tỏ không hề là yếu tố bất lợi đối vớiSingapore.Nhưngyếutốvùnglãnhthổnhỏhẹpkhôngphảilàmộtđiềukiệncầnvàđủchosựpháttriểntăngtốc.ĐỉnhcaođộtphácủaTrungQuốckểtừthờiđiểmnăm1978đãchứngtỏlàvẫncókhảnăngthựchiện,dùchẳngdễdàngchútnào,việcpháttriểntăngtốcđốivớimộtquốcgiacódiệntíchđấtđaiquárộnglớn.Tươngtựnhưvậy,cácquốcgianhỏbékhácđangtrênđàpháttriểncũngkhócóthểđạtđượcthànhquảtươngđồngvớicácthànhtíchtăngtrưởngcủaSingapore.

Quyềnlựcquốcgia

Việctrởthànhmộtquốcgiađộclậpvàcóchủquyềnphảichănglàmộtđiềukiệnthuậnlợitưnhiên?Làmộtquốcgiađộclậpcóchủquyền,Singaporecóthểthiếtlậpcácchínhsáchriêngcủađấtnướctheomộtđườnglốilinhhoạtnhằmthíchứngvớiyêucầucủatừnghoàncảnh.Trongmộtchừngmựcnàođó thì những chính sáchnàyđượcvạch ra để thúcđẩynhanh tăng trưởngkinhtế.Dođó,khảnăngthiếtkếđượcmộtviễncảnhkinhtếchínhtrịriêngcủađấtnướchướngvềtươnglai,cũngchínhlàmộtđiềukiệnhếtsứcthuậnlợi.Làmộtquốcgia cóchủquyền,Singaporecókhảnăngđốiphónhanhchóng với những thách thứcmới và luôn tôi luyện ý chí. Các chính sáchđượcluậtpháphậuthuẫn.Khônggiốngcácđôthịkhác,chínhquyềnthủđôSingaporenắmquyềnkiểmsoátvấnđềnhậpcư từcácvùngnộiđịa thuộckhuvực,kểcảvềmặttìnhtrạngchấtlượngvàsốlượngcủangườilaođộng,đồng thời cũngkiểmsoátvấnđềphúc lợixãhội củanhững laođộng tạmthời.

Singaporecũng thựchiệnviệcchuyểnnguồn thunhậpđếnnhữngkhuvựcphụ cận nghèo khó hơn dưới hình thức chuyển tiền của người lao động,không bằng hình thức thông qua ngân sách nhà nước như chính phủ vẫnthườngphảisửdụngđốivớinhữngvùngchưapháttriểntrongnước.Chínhvìlýdonày,cónhiềuquanđiểmchorằngnềnđộclậpđốivớiSingaporechỉlà một niềm ân sủng khéo được che đậy. Trong chừng mực nào đó thìSingapoređã thụhưởng rất nhiều thuận lợi từ việc tách ra khỏiMalaysia,trongđóphảikểđếnviệcchuyển thunhậprangoàiởmức thấphơn trướcđâyđồngthờilạitiếpnhândòngchảynhântàivànguồnvốntừMalaysiađổvào.NhưngthànhtíchtăngtrưởngcủaMalaysiadườngnhưcũngkhôngvìthếmà chịu nhiều hậu quả, dù có sư hao hụt đáng kể trong việc chuyểnnguồn thunhập (Mộtnhậnđịnhkháchquanbên lềnộidung sáchđã từngnêu ra vấn đề liệu thành tích tăng trưởng kinh tế củaMalaysia sẽ trở nênmạnhhơnhayyếuđinếuxảyrasựkiệnđấtnướcSingaporevẫncònởlại

trongnềnchínhthểLiênbang).

Kiếntạođượcvịthếcủamộtđấtnướccóquyềnlựcdùvậykhônghềlàmộtthangthầndượcđốivớicácquốcgianhỏbé.Phảinỗlựcrấtnhiềuchođiềukiệnđạtđượcnày.NướcBỉthườngđượcliệtkêlàmộtđấtnướccómứcthunhậpbìnhquânđầungườicaonhấtthếgiới.Điềunàygópphầntạonênvịthếchoquốcgianày,mộtphầnnhờvào sựchuyênbiệt của thị trường tàichínhdựatrênnhữngđiềukiệnthuậnlợivềthuếvàmứcthuếđiềuchỉnh,vàcũngcònnhờvàochỗđứngcủaquốcgianày trongcơcấuđiềuhànhkhốichâuÂu.Nhưngcũngcónhiềuđảoquốcnhỏbécóchủquyềnđộc lập lạikhôngphát triểnthànhcông.CácđảoquốcDominicavàSaintLuciathuộcvùngCaribbean với diện tích đất đai tương tự như Singapore nhưng tăngtrưởngkinh tếvàmức thunhập lại thấphơnSingapore rấtnhiều; lại thêmmộtlầnnữachothấyngoàivấnđềdiệntíchđấtđaithìnhữngyếutốthuậnlợicũngđóngmộtvaitròhếtsứcquantrọngđốivớiđấtnướcSingapore.

Kếtluận

HoàncảnhkhởiđầucủaSingapoređềubaogồmcảhaiyếutốthuậnlợivàbất lợi.Vớinhững thànhquảgặtháiđượcở tương lai saunàyvànhìn lạinhữngthànhcôngđầyấntượngđãđượcthựchiệntrongbốnthậpniênvừaqua,cóthểrútrakếtluậnrằngcómộtyếutốcânbằnghếtsứcthuậnlợigiữacáchoàncảnhtựnhiênthiênphúbanđầu.Nhưngđốivớiđấtnướcnàythìmộtvịtríđịalýthuậnlơi,mộtdisảnlịchsửônhòavàlàđiểmđếncủangườinhậpcưtrongthờigiangầnđây,tấtcảchưaphảilànhữngđiềukiệnbảođảmchocácmụctiêupháttriểnkinhtếsaunày.

Điều rõ ràng nhận thấy là Singapore đã biết nắm bắtmọi vận hội để trởthànhmộtquốcgiađộclậpcóchủquyền,biếtkhaithácđếncùngnhữngcơhộitrờichovàothờiđiểmkhởiđầuđầythuậnlợi,đồngthờicũngrasứclaođộngmiệtmàivàsángtạođểcókhảnăngvượtquađượcnhữngkhókhănnộitạivàngoạitại.

Dựavào thếmạnhcủanhữngyếu tố thuận lợi,Singapoređã tìmcáchchếngựnhữngđiểmbấtlợivềmặtlichsửvàđịalýbằngviệcmauchóngđịnhhướngtăngtrưởngkinhtếưutiênchoxuấtkhẩuthôngquahìnhthứcđầutưtrực tiếp từ nước ngoài.Đất nước này đã thiết lập các chính sách kinh tếmanglạihiệuquả,nạn thấtnghiệp, thiếuhụtnhàở, tình trạngdân tríkémtrongtầnglớpnhândânlaođộng,tấtcảcácvấnđềnàyđềuđượcgiảiquyết

thànhcông.

CácgiaiđoạnsuythoáilàtácnhânthúcđẩySingaporephảixácđịnhnhữngđườnghướngchiếnlượcmới,tiêubiểunhưtrườnghợpsautuyênbốrútluicủa quân đội Anh vào thời điểm năm 1967. Nhiều cơ hội không phải tựnhiên đến, mà là chờ sẵn để được mở ra. Đầu thập niên 1990, thủ đôSingapore được xếp hạng thứ tư trên thế giới, sauNewYork, London vàTokyovềmậtđộlưulượngtraođổingoạitệhàngngày.NhữnghoàncảnhkhởiđầucủaSingaporevàonăm1965chính làmộtphương tiệngópphầnđưa tới những sự kiện như thế. Đất nước đã có sẵn hệ thống ngân hàngthươngmại,mộtquátrìnhgiaothươngtrongkhuvựcvàmộtcơcấuquảnlývềmặtluậtpháplàmhậuthuẫnchothịtrường,cùngsựthuậnlợivềmặtđịahìnhkhinằmtrongđớiđịalýcóchukỳổnđịnh.ChínhquyềnđãpháthiệnmộtcơhộicungcấpcácdịchvụtàichínhquốctếvàođiểmgiaothờikhithịtrườngSanFranciscokếtthúcgiaodịchvàobuổichiềuvàthịtrườngZurichmởcửagiaodịchvào sánghôm sau,mang lại lầnđầu tiênkhảnănggiaodịch thươngmại toàncầuchỉ trongvònghaigiờđồnghồ.Vàonăm1968,chínhphủSingapoređãđặtvấnđềmờiNgânhàngQuốcgiaMỹđặtđịnhmộtđơnvị tiền tệ riêng củakhuvựcĐôngNamÁnhằmgiaodịch chínhthứcvớiđồngđôlaMỹvàcácđơnvịngoạitệmạnhkhác.Theosauđó,nhànướccũngcamkếtđưavàothựchiệnmọichínhsáchbổsungnhằmthúcđẩyhơnnữaquátrìnhpháttriểncủahoạtđộnggiaodịchnày,cóthểkểđến:mộtđơnvịtiềntệcógiátrịổnđịnhbảođảmđộtincậy,sựgầydựngtiếngtămcủamột trung tâm tài chính đầy uy tín với những hoạt động thường trựcnhằmgiámsátvàđiềuchỉnhhoạtđộnggiaodịchngânhàng,cùngsựhậuthuẫnhỗtrợcủacácđiềuluậtbanhànhtrongtrườnghợpxảyratranhchấpthươngmại.

Singapoređãcónhữngmặtthuậnlợivàbấtlợiđángkể.Nhưngđấtnướcđãgiảiquyếtđượccảhaivấnđềnày.Chodùmáyđiềuhòakhôngkhíđãđượcsángchếtừnăm1902,nhưngphảiđếnbảythậpniênsauđó,cũngchínhnhờvào sự tăng trưởng kinh tếmà chiếcmáy nàymới trở nên thông dụng ởSingapore.Việckhắcphụcsứcnóngvàđộẩmlàmchokhíhậuđảoquốcnàyluôndễchịuquanhnăm,gópphầnnângcaohiệunăng laođộng trongcácxưởngmáyvàvănphònglàmviệc.

Múcdựtrữcaochophépviệcđầutư,kểcảviệcnớirộngdiệntíchquầnđảo:việc khai phá đất đai đã làm tăng thêm 20% diện tích đất cho Singaporetronggiaiđoạn1960-2005, tạo thêmmặtbằng lý tưởngdànhchocáchoạtđộngsảnxuấtcôngnghiệp,cácdịchvụvậnchuyểnhàngkhôngvàđường

bộ,dànhchoxâydựngnhàởvàcáccôngtrìnhhoạtđộngngoàitrời[42].Sựgiàucósungtúccũngtạođiềukiệnhỗtrợchocácphươngtiệndiệttrừcănbệnhsốtrét,nhờđósứckhỏecộngđồngđượccảithiệnđángkể.CũngnhờvàocácsáchlượcđúngđắnmàSingapoređãbiếndiệntíchnhỏhẹpcủađấtnướctrởthànhyếutốthuậnlợi.Lãnhthổnhỏhẹptạođiềukiệnthuậnlợichoviệcphânbốcácdịchvụchămsócsứckhỏecộngđồng,khiđemđiềunàysosánhvớicácquốcgiarộnglớnvớinhữngkhuvựcđấtđaidâncưthưathớt,nhưng chính sách sáng suốt chính là điều kiện tiên quyết giúp Singapoređứngvàovịtrísốmộtvớithànhtíchcótỷlệtửvongởtrẻemdưới5và5tuổiởmứcthấpnhấtthếgiới[43].Vẫncòntồntạicácmốiquanhệlaođộngvớinhiềubấtlợibanđầucùngvớitìnhtrạngkhábấtổntrongcácngànhsảnxuấtcôngnghiệp.NhưôngLýQuangDiệuđãtừngphátbiểu:

"Mãichođếnnăm1962,ởSingaporevẫnkhôngngừngdiễnranhữngcuộcđình công".Vào năm 1969, tình trạng trên đã chấm dứt. Trong vòng bảynăm, các mối quan hệ trong nền kinh tế công nghiệp đã có những bướcchuyểnhóa sâu sắc[44].Các chính sách sáng suốt vàmột cơ cấu quản lýhiệuquảđãgópphầnchếngựđượcmộtsốyếutốbấtlợi,dẫnđếnmộtquátrìnhhoànthiện,vấnđềnàysẽđượcđềcậpởhaichươngtiếptheo.

[31]Montesquieu(1758),cuốnthứ14,chương2

[32]Sachs(2005)đãnhấnmạnhđếnvaitròcủayếutốđịalýđốivớinhữngthảmhọacủacácquốcgiachâuPhinhưnạnhạnhánvàsốtrét,sựthiếukémcơsởhạtầngvàcănbệnhHIV/AIDS

[33]Landes(1999),trang7

[34]Smith(1776),cuốn1,chương3

[35]Weil(2005),cáctrang432và434

[36]MệnhđềnàyđượctríchdựatheoWeil(2005),cáctrang452-455.

[37]Tìnhtrạngnàycònđượcgọi là 'cănbệnhnấmlâylan'khiđềcậpđếntìnhhìnhkhókhăntronglĩnhvựcsảnxuấtởHàLanvàothậpniên1960khiviệckhaithácvàxuấtkhẩumộtlượnglớnnguồnkhíđốttựnhiênđãgâynêntácđộnglàmtănggiáđồngGuilderHàLan

[38]Tìnhtrạngnàycònđượcgọi là 'cănbệnhnấmlâylan'khiđềcậpđếntìnhhìnhkhókhăntronglĩnhvựcsảnxuấtởHàLanvàothậpniên1960khiviệckhaithácvàxuấtkhẩumộtlượnglớnnguồnkhíđốttựnhiênđãgâynêntácđộnglàmtănggiáđồngGuilderHàLan

[39]Acemogluvànhữngvấnđềkhác.(2004)

[40]Đầunăm2006,đấtnướcSingapoređãnóilờichàotừbiệtvớinhânvậtđượccholàthànhviêntrụcộtkhaisángnềnđộclậpquốcgiatrongmộttanglễtrangtrọngvàcảmđộngtheonghithứcnhànước.Ôngđượccôngnhậnlàngười có công đặt nền móng cho sự hình thành chủ nghĩa đa văn hóa ởSingapore

[41]ThunhậpbìnhquânđầungườiởSingaporenăm1965 là1.567đô laSingapore,tươngđươngvới512đôlaMỹtheotỷgiáhốiđoáithờiđiểmđó.NếutínhtheođồngđôlaPPPtheogiáthịtrườngvàonăm2000,thìthunhậpbìnhquânđầungườiởSingaporevàonăm1965là2.750đôlaPPP.Lưuýrằng tỷ giá hối đoái đồng đô la PPP đang sử dụng sẽ giảmmột nửamứcchênh lệchgiữaẤnĐộvà Indonesia từ10xuống còn5.Nguồndẫn:Cụcthống kê, trangweb Singapore,Ngân hàngThế giới,Những chỉ báo pháttriểnthếgiới,NiêngiámthốngkêvàkiểmtoáncủaLiênHiệpQuốc,NghiêncứukinhtếvùngchâuÁvàViễnĐôngcủaLiênHiệpQuốc

[42]Diệntíchđấtđãtăngtừ580km2năm1990lên699km2năm2005,vàcónhiều triển vọng lên đến 733km2 vào năm 2030. Nguồn dẫn:http://library.thinkquest.ong/C006891/reclamation.html

[43]TổchứcYtếThếgiới(2006),bảngphụlục1

[44]LýQuangDiệu(2000),trang103

Chươngba:Chínhsáchkinhtếhỗtrợtăngtrưởng

TrongChương1,chúngtađãnhậndiệnnămnguồnlựcgiảithíchtạisaonềnkinhtếSingaporelạipháttriểnđầyấntượngtừnhữngđiềukiệnbanđầunhưtađãbiếtvàonăm1965.Rồitừđó,sựđónggópmạnhmẽcủanguồntưbảntíchlũyvàlựclượnglaođộngđãdễdàngkhaiphóngchoviệcgiatăngnăngsuấtvàhướngtrọngtâmvàogiáodụcđểxâydựngnguồnnhânlực.Phầnlợitức thuđượcđã chuyển sangđầu tưnướcngoàingàycàngnhiều,đem lạimộtluồngthunhậpbổsungchoviệcsảnxuấtnộiđịa.

Câuhỏikếtiếpđặtraliênquanđếnnguồnlựcphíasaunhữngnguyênnhântrựctiếplàmnêntăngtrưởng.Nếunhưviệctíchlũytưbảncaođãđónggóprấtlớnvàotiềmnăngpháttriểnquốcgiathìđếnlượtchúngtaphảihỏixemđiềugìđãkhởiđộngchoviệctíchlũytưbảnlớnlaoấy?Nóimộtcáchcụthể, liệuchínhsáchcảicáchkinhtếcóthểđẩynhanhtăngtrưởngkinhtế?Làmthếnàomànhữngchínhsáchkinhtếvĩmôvàcơcấulạitácđộngđếnviệc tích lũy tưbảncaomộtcáchđángngạcnhiênvàphảichăng tỉ lệ tiếtkiệmcaođếnmứcđộkỷlụccũngđónggópvàoviệcthúcđẩytăngtrưởngnhanhchóng?Phảichăngnhữngchínhsáchnàycũngtạođiềukiệnchosựthamgiangàymộtnhiềucủalựclượnglaođộngvànhữngngườinhậpcư?Chínhquyềnđóngvaitrògìtrongviệckhuyếnkhíchgiatăngnăngsuất,lúcbanđầucóvẻthấpnhưngdầndầncànglúccàngcao.ỞchươngnàychúngtasẽxemxétnhữngchínhsáchcôngcủaSingaporetrongnhữngthậpniênquađãkhíchlệnhữngyếutốtíchlũycũngnhưtạonênsựtăngtrưởngnăngsuấtcủaquốcgianàynhưthếnào.

Chínhsáchvềtàichính,tiềntệvàtỷgiáhốiđoáiđãđảmbảosựbìnhổnchonềnkinhtếvĩmô.LạmphátthấpvàgiátrịđồngđôlaSingaporeổnđịnhđãđem lại niềm tin cho những cư dân địa phương tiết kiệm, cũng như chonhữngnhàđầutưnướcngoàitrongkhitiếptụcduytrìsựphânbốnguồnlựcmộtcáchhiệuquảbằngviệcgiữchogiácảminhbạchvàởmứctươngđối.Trong suốt thời gian bốnmươi năm, chỉ số tănggiá hàng tiêu dùng trungbìnhlà3%,duynhấtcómộtgiaiđoạntăngcaođộtbiếnlàthờiđiểm1973-1974khimàngườitachịucuộckhủnghoảnggiádầu.(Xemhìnhvẽ1.2).TỷlệlạmphátcủaSingaporethìthấpsovớimứctrungbìnhlà25%ởcácquốcgiachâuPhi,thậmchíởcácquốcgiaNamMỹtỷlệấylạicòncaohơnnữatrongcùngthờikỳ.GiátrịngoạibiêncủađồngđôlaSingapoređãtrởnênbìnhổnnếuxétđến tươngquangiữagiá trịđồng tiềnnàyvớicácđối tác

thươngmạichủyếubaogồmđồngđôlaMỹ,đồngYên,đồngEuro,thậmchícònbìnhổnhơncảgiátrịgiữacácđồngtiềnnàyvớinhau.

Xét về phương diện chính sách cơ cấu, Singapore chủ trươngmở cửa thịtrườngvàhòanhậpnguồnvốncũngnhưhoạtđộngthươngmạivàonềnkinhtếtoàncầu.Ởđây,ngườitachàođónđầutưtrựctiếpnướcngoài(FDI)ngaycả khimà nó bị từ chối ở những nơi khác trên thế giới. Công cuộc côngnghiệphóahướngvềxuấtkhẩutừbuổibanđầuđãdầndầnchiếmchỗthaychogiaiđoạnngắnngủikhônghàilòngkhinhànướcchủtrươngnhậpkhẩuhàngtươngtự.Trongkhiđóđườnglốicủachínhquyềnđãkhíchlệviệctiếptụctáicơcấuvàonhữnglĩnhvựccôngnghiệpgiátrịgiatăngvàdịchvụmàởmỗithậpniênngườitalạiphảiđốiphóvớinhữngthửtháchmớimangtínhcạnh tranh.Giáodụcvàđào tạo tại chứcvẫnđóngvai trò thenchốt trongviệcxâydựngnguồnnhânlực.Nhữngchínhsáchchămsócsứckhỏecộngđồngthìhếtsứchiệuquảvềmặtchiphí,hỗtrợchomụctiêupháttriểnkinhtế.Thịtrườnglaođộngvậnhànhtốtsẽđảmbảosựphânbổnguồnlựcmộtcáchhiệuquảđemlạibìnhổnxãhội.

Nhiềuquốcgiađãhoạchđịnhsựổnđịnhchonềnkinhtếvĩmôtoàndiệnvànhữngsáchlượcđiềuchỉnhcơcấutrongsuốtnhữngthậpniên1980-1990.Mụcđích là để khích lệ và đẩymạnhnềnkinh tế lênmột bước tiếnmới,thườnglàchỉsaukhiđãvấpngãvàotìnhtrạngmấtcânđốichủyếucủanềnkinhtếvĩmômàkhôngcòncóthểtàitrợtiếptụcđượcnữa.NhữngtổchứcđaphươngnhưNgânhàngThếgiới(WorldBank)vàQuỹTiềntệQuốctế(IMF)đãhỗtrợchoviệchìnhthànhnhữngchươngtrìnhchínhsáchnhưthế.Mặc dù có những thành công nhất định nhưng những chính sách như thếthườngkhôngđápứnglạisựkỳvọng.[45]Mộttrongnhữngnguyênnhânlàviệcthựchiệnkhônghoànchỉnh.Nhữngchiếnlượckinhtếđôikhichưađủthamvọng,thấtbạitrongviệctậptrungđưaranhữnggiớihạnbuộchoặclànhữngđịnhchếbịquênlãng.Khinhìnlại,nhữngđườnglốinàyđôikhiđãđượcdựbáongaykhihoạchđịnhbanđầusẽcómộtsốphậnđángthấtvọngtrongviệcpháttriểnkinhtế.

Chiến lược phát triển kinh tế của Singapore là phát triển tự thân,mặc dùchínhquyềnthamkhảorộngrãinhiềubannghiêncứukhácnhaucũngnhưnhữngủybantưvấnđểhọchỏinhữngbàihọcthànhcônghaythấtbạicủanhữngquốcgiakhác.Tiến sĩAlbertWinsemius,mộtnhàkinh tếHàLan,người đã hướng dẫn phái đoàn Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc(UNDP)đếnSingaporenăm1960vẫntiếptụcđưaranhữnglờikhuyênvềviệccôngnghiệphóavàphát triểnkinh tếchohọnhiềunămsauđó.Quỹ

TiềntệQuốctế(IMF)thườngxuyêntổchứcthamvấnchoSingaporenhưhọđãlàmvới184quốcgia thànhviênkhác,nhưngSingaporelạinằmởsốítcácquốcgiakhôngbaogiờdựavàonguồnlựctàichínhcủaIMF.

Trongchươngnày,chúngtasẽxemxétnhữngchínhsáchkinhtếởnhữnglĩnh vực khác nhau mà Singapore lựa chọn để hoạch định và thực hiệnchúng.Nhữngchính sáchkinh tếmạnhmẽvànhấtquánđãhỗ trợchosựtíchlũymộtcáchđángkểvàoviệcgiatăngnăngsuất.Thayvìmôtảlầnlượtnhữngchínhsáchkinhtếkhácnhaumộtcáchchitiết,chúngtahãychọnlọcranhữngnéttinhtúytronghệthốngtổnghợpcácchínhsách.

Mục đích là tìm ra những nguyên lý nền tảng có thể áp dụng rộng rãi vàminhhọaxemnhữngchínhsáchnàyđãđượcápdụngtronghoàncảnhđặcthùởSingaporenhưthếnào.TổchứcthảoluậndựatheonhữngnguyênlýchínhyếunàytronghoạchđịnhchínhsáchsẽgiúpchúngtadễdàngsosánhnhữngkinhnghiệmcủaSingaporevớicácquốcgiakhác.

KỶLUẬTSỬDỤNGHẠNCHẾNGÂNSÁCH

Singaporelàmộtxãhộitônvinhkỷcươngnhưchúngtađãtừngchứngkiếnsựnềnnếpvàcầnmẫncủahọ.Trênthếgiớinàykỷluậtđượccangợitrongthểthaovàtrongnghệthuậtvìnódẫndắtngườitađếnsựtuyệthảo.Tuyvậytronglĩnhvựckinhtếngườitakhôngưachuộngkỷluậtlắm,nhưngđiềuđókhông đúng ở Singapore. Kỷ luật thấm nhuần trong tất cả chính sách tàichínhcủanhànước–vềtổngthểluônđemlạithặngdưchongânsáchsuốthaithậpniênqua,chỉtrừmộtnăm[46].Kỷluậtấyđượcphảnảnhởmứcđộtiếtkiệmcaovàtươngtựnhưvậylàtỷlệtiêudùngthấptrongkhuvựckinhtế tư nhân.Làm thế nào những chính sách kinh tế đóng góp vào việc tiếtkiệmtrongcảhaikhuvựckinhtếcông,vàtưcaonhưthế?Saucùngthìkỷluậtcũngđượcxemlàcốttủychochínhsáchlươngbổng,ngoạitrừmộtvàinămkhoảng1980,người ta luôncókhuynhhướnggiớihạn tiền lươngđểtăngnăngsuất.

Quảnlýtàichínhlànhmạnh

Chínhsách tàichínhđãđemlạikếtquảđángkể trongthànhquả tiếtkiệmcaocủaSingapore.Nhữngkếtquảấytrởthànhnguồnlựcchuyểnvàocơsởhạ tầng, nhà cửavàxâydựngnguồnnhân lực, và trongvài thậpniêngầnđây,đầutưranướcngoài.Nhưthế,chínhsáchnàyđãđặtnềntảngchoviệc

ổnđịnhtàichính,giảmbớtsựhoangmangđốivớinhữngnhàđầutưtrongvàngoàinước.Nócũngtạothêmnhữngcơsởhạtầngcôngcộngbổsung,tăng cường khả năng sinh lợi cho những dự án tư nhân và do đó thu hútnhữngdự ánđầu tư tưnhân thêm"đôngđúc".Chính sách thuếnhắmvàomụcđíchgiatăngthunhậpquốcgiavàlàcôngcụchủyếuđượccơcấuđểkhíchlệpháttriểnkinhtếvàcácchínhsáchxãhộicủanhànước.

Quanđiểmbảo thủvềmặt tài chínhcủaSingapoređượcphảnảnhqua sốthặngdưcao.Cáncântàichínhtổngquátcủachínhquyềntrungươngluônthặngdưhàngnămkểtừ1988.Nhữngtàikhoảnbổsungtừviệcđiềuhànhnhữngcôngtyđộcquyềnnhànước,dùkhôngđượccôngbốrộngrãi,sẽgiớihạn nhưng không làm mất giá trị của phần phân tích sau đây. Một bảnnghiên cứu được tiến hành gần đây do Jang vàNakabashi tiến hành năm2005đãtínhtoánthặngdưtrungbìnhlà10,6%GDPtrongnhữngnăm1990-2001.Bảnnghiêncứucủahọvàphầnthảoluậnsauđâytrongchươngnàydựa theo phương pháp của Ban Thống kê Tài chính Chính quyền(GovernmentFinanceStatistics) củaQuỹTiền tệQuốc tế (IMF) tập trungvào khái niệm "cán cân tổng quát" để đánh giá kết quả tài chính củamộtquốcgia.KháiniệmnàytươngứngvớiTổngtiếtkiệmkinhtếvĩmôtrừđiTổngđầutưcủachínhquyềntrungương.

ChínhquyềnSingapore thíchcómộtchỉ sốhẹpkhiđịnhvịngânsáchcủamình.Họchínhthứcchophépápdụngnhữngphươngphápghinhậnthặngdưthấpmàthậtratrongnhiềunăm,ghinhậnthâmhụtbởivìhạngmụclợitứcmàhọloạira(lợitứctàichínhvàmộtkhoảnlợinhuậnthunhậptừđầutưbằngcáctàisảnnhànước)đãvượtxanhữnghạngmụcchiphímàhọbỏrangoài(vídụnhưviệcchovaykhônglãicủanhànước,việcthanhtoántiềnlờichocáckhoảnnợchínhphủvàsốtiềnchuyểnchoquỹAnsinhXãhội).[47]

Việcchitiêucôngrấtchặtchẽ,nhấtlàxétđếnchiphícủachínhquyềnhiệnnay,chothấyđólànềntảngchongânsáchdồidàocủaSingapore.Khácvớicácquốcgiađangpháttriểnkhác,ởđâykhôngcósựcạnkiệtngânsáchvìcáccôngtyquốcdoanhlàmănthualỗhayvìnhữngkhoảntrợcấplớnlaochonhữnghạngmụcnhưxăngdầu,điệnnăngtiêuthụhoặcnhữngmặthàngthựcphẩm.Việcthanhtoánlãichocáckhoảnnợcôngcũngrấtthấp:chínhquyềnkhôngcónợbênngoàivànộiđịa,nợchỉgiớihạnvàotráiphiếucủachínhphủpháthànhđểđưaramộtchuẩnmựcđánhgiá thị trườngvốntạibảnđịavàbảolãnhcáckhoảnvaycủachínhquyềntừQuỹDựphòngTrungương(CPF)đểtáiđầutưhaychocáctổchứckhácmượn(Xemphần"Tiết

kiệm cao trong gia đình và doanh nghiệp" trong chương này). Singaporecũng tránh được những cuộc khủng hoảng ngân hàng gây tổn hại vốn đãtừngxảyravớinhữngquốcgiakhácnhưIndonesianăm1997,vàAchentinanăm2000,đãđẩynhữngkhoảnnợcônglênđến55%GDP,tạonhữnggánhnặngvềlãisuấtphátsinhchonhữngnămsauđó.[48]KhácvớicácquốcgiatrongTổchứchợp tácvàphát triểnKinh tế (OECD),Singaporekhôngcónhữngchươngtrìnhansinhxãhộitốnkém:chiphícủachínhquyềnchoansinhxãhộiởmức trungbình, thậmchí ít hơn1%GDP trongnhữngnăm1990 đến 2001, so với 13% GDP của các quốc gia trong khối OECD.Singaporekhôngcócácchương trìnhansinhxãhộiđượcquiđịnhrõ.[49]Việcbảohiểmtuổigiàđượcnhìnnhậnbanđầulàtráchnhiệmcủacánhânvàcủagiađình,sauđómớilàtráchnhiệmcộngđồngthôngquacáctổchứctừ thiện và nhà nước chỉ đóng vai trò điểm tựa cuối cùng.Không cómộtchương trình hỗ trợ thất nghiệp chính thức, cá nhân thất nghiệp phải dựaphần lớnvàoviệc tích lũy tiếtkiệmcủachínhmìnhhaysựhỗ trợcủagiađình.Nếukhôngthểlàmđượcnhữngviệcnàythìchínhquyềnsẽcungcấpmộtmạnglướiansinhxãhộinhưlàđiểmtựacuốicùngnhưngphảituânthủnhữngbiệnphápkiểmtrahếtsứcngặtnghèo.Singaporenhắmđếnviệctrởthànhmộtxãhộigiàutừtâm,miễnlànhữngngườihưởngthụphảicốgắnglàmviệctheonănglựccủamình.Nhữngchươngtrìnhchămsóccộngđồngđếntậncơsở,quantâmđếnnhucầucủanhữngngườibấtngờrơivàohoàncảnhkinhtếkhókhănhaynhữngngườinghèođóidàihạn,nhằmmụcđíchngăncảnhọkhôngphải trởthànhmộttầnglớpvĩnhviễndướiđáyxãhội.Trongcuộcsuythoái2001,nhữngngườithấtnghiệpđãnhậnđượcphúclợinhưtiềnthuênhàvàtiềnchitrảchonhữngtiệnnghiđiệnnướccũngnhưsựhỗtrợtạichỗsaukhiđượcxemxétthậntrọngvớinhữngsốtiềngiớihạn.

Tuynhiên,chínhquyềncũng longạigiá trịđạođức laođộngbị suygiảmnênhọphảnđốiđưavàonhữngchươngtrìnhphúclợi.Thayvàođó,họđềcaoviệctáiđàotạovàtrợcấpđểtạothêmviệclàm.Thếnêntrongngânsách2006,người tađãđặt lênưu tiênhàngđầuvấnđề lươngbổngchonhữngcôngnhân lớn tuổi thunhập thấp.Nhữngngườinàyphảiđược sửdụng ítnhấtmột thời gian nào đó trong nămnhưmột hình thức hỗ trợ thu nhập,tưởng thưởngchonhữngnỗ lựccủahọvàđộngviênhọ tiếp tục tự tinvàđừngtừbỏcôngviệc,chodùhọkiếmíttiềnvàphấnđấuđểtồntạitrongmộtxãhộikinhtếngàymộtpháttriển.Khoảntrợgiúptàichínhnàycóthểđượchiểunhưkhoảnthunhậpkhôngtínhthuếmặcdùnóđượcràngbuộcvớiyêucầutiếptụclàmviệc.Việcnhậntrợcấpmộtlầnkhôngphảilàthườngxuyên,vìtrướctiên,chínhquyềnmuốnnghiêncứuhiệuquảcủanó.

Trongviệcchitiêuhiệnnay,Singaporechủtrươngxâydựngnhàcửacôngcộng,giáodụcvàchămsócsứckhỏe.Nhữnghạngmụcnàyđượcgiảithíchnhưlàđónggópvàoviệcđầutưnguồnvốnnhânlựcvàxãhội–lànhữnglĩnhvựcưutiênđốivớinhànước.Nhưngngaycảtronglĩnhvựcnàyngườita cũng sẽ giậtmìnhkhi nhìn vào chi phí thấpmột cách đángngạc nhiêntronglĩnhvựcchămsócsứckhỏe.Chiphícủanhànướctrongviệcchămsócsứckhỏechỉcó1,2%trênGDPtrongnhữngnăm1990đếnnăm2001,sovới6,4%GDPởcácquốcgiaOECD.Tuythế,mộthệthốnghữuhiệuchophépSingapoređemlạiviệcchămsócsứckhỏecôngcộngcóchấtlượngởmứcchiphíkháthấpsovớicácquốcgiatiêntiếnkhác(xemtrongphầnnóivềHệthốngchămsócsứckhỏe).

Chiphíquốcphòng,nhằmhỗtrợchongoạigiao,làmộtưutiênchiếnlượcđốivớinhànước–vốnnhậnthứcrằngdễbịxâmphạm–lêntới5%GDP,khácaosovớitiêuchuẩnquốctế.Singaporecảmthấyhọđangsốngtrongmộtkhuvựclâncậnkhôngantoàn,nơilịchsửghinhậnđãcókhibạolựcđượcnhànướccổxúysửdụngđểtrấnápkẻyếu.ChínhsáchcủanhàcầmquyềnSingaporelàluônsẵnsàngtựvệvàphảiđượcthếgiớinhìnnhậnnhưthế.Tuyvậy,ngaycảchiphíquốcphòngcũngcóthểgiảithíchbằnglýluậnkinh tếđược.Lực lượngcan thiệp trangbịhiệnđại sẽ làmgiảmbớtsự longại.Quânđộiđảmnhiệmnhữngchươngtrìnhgiáodục,baogồmgiáodụcbậc caohọcởnướcngoài vềquản trị kinhdoanhvà chính sách công chonhữngthànhviênưutútronglựclượng,nhữngngườimànhiềutrườnghợpsaunàyđãgianhậpchínhquyền–nhưtrườnghợpcủađươngkimthủtướnghayviệcbắtđầumộtsựnghiệpkinhdoanhmới.Tươngtựnhưvậy,nghĩavụquânsựbắtbuộchainămcho tất cảnamcôngdân lànhữngngườicư trúthườngxuyêntừmườitámtuổitrởlênlànềntảngchoquânđội,gồmnhữngcôngdânđónggópvàosựđoànkếtcácchủngtộckhácnhautrênkhắpđấtnướcSingaporevàđemlạisựbìnhổnvềchínhtrịxãhội.

Mộtcáchtổngthể,chíphíhiệntạicủachínhquyềnSingaporelênđếnmộtconsốcóthểlàthấp–cóngườinóilàquáthấp–14%GDPcủanhữngnăm1990 đến 2001, so sánh với 35% củamột quốc gia trung bình trong khốiOECD(hãythamkhảobảngthốngkê3.1).Tuynhiên,nhữngnềnkinhtếvớimứcchiphícôngthấpsovớiGDPvẫnđượcngườitaxemlànhữngnềnkinhtếđemlạicácchỉsốpháttriểncaochophépcóđủngânsáchđểpháttriểncơsởhạtầngvàkinhtế.[50]Nhàởcôngcộnglàưutiênhàngđầuđốivớichínhquyền.Kếtquả làSingaporecósố tỷ lệdânchúngsởhữunhàriêngnhiềunhấttrênthếgiới,bằng93%cưdân.Việckhaihoangđấtđai,côngcuộcxâydựngphitrườngChangi,vànhữngđầutưnhànướcởlĩnhvựcviễnthôngvà

giaothôngđãlàmtăngthêmsựthuhútcủaSingaporenhưlàmộtđiểmđếnchocácnhàđầutưtưnhân.

![][17]

Nhưđãchỉrõởhình3.1,tổngchíphícủanhànướcvàchovayròng(đốivớicáctổchứcnhưHDB)đãlênđến23%GDPvàonhữngnăm1990chođến2001, sovới37%củacácquốcgiaOECDtrungbình.Tuynhiên tổng thunhậpquốcgiatươngtựvàokhoảng33%GDP,Hệquảlàtrongkhicácquốcgia OECD điển hình luôn ghi nhận thâm hụt vào khoảng 4% GDP thìSingapore lại ghi nhậnviệc thặngdư tổng thể trong tài chínhnhànước là11%GDP.

Lợitứcthutừthuếchỉchiếmkhoảng16%GDPsovới31%củacácquốcgiaOECDtrungbình.ViệckhôngđánhthuếansinhxãhộiởSingaporecóthểgiảithíchphầnlớnsựkhácbiệtnày.Thuếthunhậpdoanhnghiệplàkhoảnlợitứcquantrọngnhất,chodùmiễnthuếlàmộtcôngcụchủyếutrongviệcthuhútđầutưnướcngoài.Tuynhiênthuếlợitứcvàthuếthunhậpcánhântiếptụcđượchạxuốngmứctươngđốithấpvàokhoảng20%,vìchínhquyềnvẫn tiếp tụcdựavào thunhập từ thuế thôngqua thuếdịchvụvàhànghóa(GST–GoodsandServicesTax),mộtloạithuếgiátrịgiatăng,vàtrongquátrìnhthựchiệnsẽgiúpcácdoanhnghiệpduytrìsứccạnhtranhtrênthếgiới.

ThunhậpnhànướcngoàithuếrađượcxemlàrấtcaoởSingapore,lênđến17%GDPsovới3%ởcácquốcgiaOECD.Nhữngkhoản thunhậpngoàithuếrấtcaonàyđượctìmthấyởcácquốcgianơimàchínhquyềnthuđượcmột số tiền lớn, từ việc bán quyền khai thác dầu hỏa hay các nguồn tàinguyênthiênnhiênkhác.MộtvàihạngmụcchủyếugiảithíchsựkhácnhaugiữaSingaporevàcácnướcOECD.Trướctiênlợitứctừkhoảnchothuêđấtđai rất đáng kể trong thập niên 90 đến 2001 vào khoảng 7%GDPvì nhànướcchiếmgiữkhoảng80%đấtđaiởSingapore.[51]Thứhailàviệcđầutưkhônngoankhối lượng tài sản lớn lao của chínhquyềncũngđem lạimộtnguồnthunhậpdồidàokhoảng5%GDPhàngnăm.Điềunàygiảithíchgiátrịthăngtiếnbộiphầntrongnhữngnămvừaqua,khiởcácquốcgiaOECDhọphảitrảđến3,5%GDPchonhữngkhoảnlãiđốivớicôngnợnhànước,Singaporelạigặtháiđượcsốtiềnthậmchícònlớnhơnthếnhờvàocáctàisản quốc gia. Thứ ba là thuế đánh trên người sử dụng, đặc biệt là nhữngngườisởhữuhaysửdụngnhữngphươngtiệnxehơiriêng,vớimứcrấtcaoởSingaporevìđâylàmộtphầnchiếnlượccủanhànướctrongviệcchốngtắc

nghẽngiaothông.

Xéttổngthể,việcthựchiệnđúngđắnnhữngbiệnpháptàichínhtrongnhiềuthậpniênvừaquacũngnhưdànhdụmnhữngkhoảnthặngdưtrongthờikỳphátđạt,mặcdùbịchỉtríchvìchuyệnthắtlưngbuộcbụng,nhưngđãđemđếnmộtsựtíchlũyđángkểvềtàisảnthựccủanhànướcmàngườitaướctính vào khoảng 120% GDP vào đầu năm 2004.[52] Điều này làm choSingaporetrởnênkhácbiệtvớinhữngquốcgiakhác,nơimàsựthâmhụtlũytiến về ngân sách có thể dẫn đến những khoản nợ thực sự của nhà nước,trongmộtsốtrườnghợplênđếntrên100%GDP.

Người tađãnhìnnhậnchínhsách tàichínhởSingapoređượcxem là thậntrọngmàkhôngnhấtthiếtphảikêugọisửdụnggiátrịthặngdưtíchlũy.Đôikhinhiềunềnkinhtếtrưởngthànhđãtiếnđếnmụctiêucânbằngngânsáchthông qua chu trình kinh doanh.Đối với các quốc gia kém phát triển, họhưởnglợitừviệcnhậpkhẩutưbản,mộtlờikhuyênđượcđưaralàngânsáchnhànướcnêntránhbịthâmhụtvìhọsẽkhôngthểduytrìđượcnếutiếptụctàitrợ.Hơnnữa,chấtlượngvàthànhphầntạonênnhữngkhoảnthuchithìcũngquantrọngnhưhiệuquảsinhlợinhuận.TuyvậykếtquảtíchlũycủanhữngchínhsáchtàichínhđãđemlạichochínhquyềnSingaporemộtchỗdựađểcó thể thựchiệnchínhsáchmởrộngphảnchukỳ(countercyclical)nhưđãthựchiệntừnăm1998đếnnăm2002,màkhôngcầnphảibănkhoănđếnsựbềnvữnglâudàihaysựsuygiảmlòngtincủanhữngngườithamgiavào thị trường tàichính.Chínhđịavị"tíchsản"(có)nàyđãđặtSingaporevàomộtvịthếhùngmạnhhơntấtcảcácquốcgiacónhữngkhoảnvaylớnvànhững"khoảntiêusản"(nợ)màkhôngcóngânsáchchitrả.Singaporecóthể tự tin đươngđầuvới nhữngyêu cầuphát sinhvề tài chínhnhằm thỏamãnnhucầucủadânsốđanggiàđinhanhchóngtrongnhữngnămsắpđếnvàvớinhữngbấttrắcnhưsựsuythoáitoàncầu.

Tiếtkiệmcaotronggiađìnhvàdoanhnghiệp

Tùytheothờiđiểmđượcchọnlựa,chỉcókhoảngmộtphầntưnhữngkhoảntiết kiệm cao đáng kể của Singapore có thể xem là kết quả trực tiếp củachínhsáchtàichính:phầntiếtkiệmbởichínhquyềntrungương–đượcđịnhnghĩa như là hiệu số giữa thu nhập và chi tiêu hiện nay – lên đến con sốkhoảng12%GDPtrongthậpniên1990-2001[53].Chínhsáchcủanhànướcđãảnhhưởngrasaođến34%GDPcònlạidocácthànhphầnkinhtếcôngcũngnhưtưvàcáchộgiađìnhtiếtkiệm?[54]

Chínhsáchkinhtếđãgópphầnvàoviệctiếtkiệmởmứccaotrongcáchộgiađìnhvà thànhphầndoanhnghiệp.Đường lốinhànước trongviệcđiềuhànhcácdoanhnghiệpcôngmộtcáchchặtchẽtrêncơsởnhữngnguyêntắcthươngmạiđãlàmtănglợinhuậntácnghiệpvàphầnthunhậpđượcgiữlại,đónggópchokhoảntiếtkiệmquốcgia.Thẩmquyềnđượcphépđộcquyềnđịnhgiácủacáccôngtydonhànướcthànhlậpnhằmcungứngnhữngtiệních côngcộng,vàgầnđây, làdịchvụviễn thôngcũngđãgópphần trongcôngcuộcnày.Nhữngtàikhoảncủacáccôngtyquốcdoanhnàykhôngphảisápnhậpvàocáctàikhoảncủachínhquyềntrungương.[55]

Lợitứcsauthuếtrongkhuvựckinhtếtưnhân(baogồmphầnđượctưnhânhóatrongcáccôngtycóphầnsởhữucủanhànước–(GLC)vàcôngtyquốcdoanh) dù vẫn chịu ảnh hưởng những biến động có tính chu kỳ, thôngthườngvẫnởmức cao.Một phầnnàođóđiềunàyphản ảnhphạmvi ảnhhưởngcủanhữngchínhsáchnhànước,nhắmđếnviệctạoramộtmôitrườngkinhdoanhthuậnlợi,baogồmcảviệcgiảmthuếlợitứcxuốngcòn20%nhưhiệnnay.Điềunàyđượchiểu trong thuậtngữ toánkinh tế làsốgiảmtrêntổngtiếtkiệmcủaquốcgiavìtầmquantrọngcủaGDPđượcxemnhưmộtbiếnsốcóthểgiảithíchđược.Điềunàycũngđồngnhấtvớimộtnhậnxétnổitiếngrằngnhữngnềnkinhtếcóthunhậptrungbìnhđangpháttriểnthườngcókhuynhhướngtiếtkiệmcao[56].

Chính sách công cũngkhuyếnkhích cáchộgia đình tiết kiệmbằngnhiềucách.Trướchết,trongnhữngnămthángđầutiên,chínhsáchkiểmtradânsốtíchcựccủachínhquyền–ởmứcđộmànócóthểđónggóphữuhiệuvàoviệcchuyểnđổikếtcấuthànhphầndânsố–kếthợpvớichínhsáchkhuyếnkhíchphụnữthamgia lựclượnglaođộng,cũnghỗtrợchoviệctiếtkiệm.Thứhailàchínhsáchthuếlợitứckhuyếnkhíchtiếtkiệmbằngviệcgiảmdầnthuếlợitứctrênthunhậptàisản,trêntiềnlãichovayhaytrêncổtức.ViệcthamdựhayrútluikhỏiquỹCPFđềukhôngphảiđóngthuếlợitức[57].Thứbalàdựphòngansinhxãhộirấthạnchếdonhànướcchỉcungcấp trongtrường hợp thất nghiệp hay là đau ốm cũng khuyến khích người dânSingaporedựavàotiềntiếtkiệmphòngxacủamình.

MộtphầnlớnkhoảntiếtkiệmtronggiađìnhđượcthựchiệndoyêucầuđónggópvàoquỹdựphòngbắtbuộccủaCPF.QuỹCPFkhởixướngbởichínhquyền thuộc địa Anh như một chương trình tiết kiệm bắt buộc cho côngnhân:5%lươngnhậnđượcsẽđượckếthợpvới5%dogiớichủđónggópđểcungcấpmộtkhoảnlợitứcvềhưukhiêmtốntừtuổi55trởđi.QuỹCPFlàmộtchươngtrìnhđónggóptoàndiện,nơimàsốtiềntíchlũyđượcgiữởmột

quỹtrungươngvớinhữngtàikhoảnriêngchotừngngườithamdự.Nóthuhútsựthamdựcủa90%dânsố.Từ1968trởvềsau,nhànướcSingapoređãmởrộngchươngtrìnhbằngviệcnângtỷlệđónggóptừmứcbanđầu10%lên đến đỉnh điểm trong thời kỳ 1984-1985, trước khi hạ xuống lần nữa.Theo thờigian,quỹCPFđãđượcmởrộngnhưmộtphương tiện tiếtkiệmbằngcáchchophéphoặccôngnhânrútcáckhoảntiếtkiệmtrướckhivềhưuhoặcđểđầutưthànhmộtkhoảntiềncọckhimuanhà,haysửdụngnhưmộtcôngcụtàichínhđượcchấpthuận,cũngnhưcóthểdùngchitrảchonhữngdịchvụchămsócytếhoặcgiáodụctheosựchọnlựacủamình.Trongvòng12năm,chođến2004,nhữngngườiủnghộsửdụngquỹđầu tưcủariêngmìnhđãnhậnđượcíthơn2,5%màCPFtrảnhưmứctốithiểuchosốdưtàikhoảncủamỗithànhviên;mộttỷlệkhôngấntượnglắmvìchiphícaochoviệcđiềuhànhquỹriêngvàđánhgiásaithờiđiểm.MộtvàichuyêngiatinrằngquỹCPFđãviphạmđếnchứcnăngbanđầubằngviệcômđồmthêmnhữngtráchnhiệmmới.HệthốngquỹCPFđãđónggópvàokhoảntiếtkiệmgiađìnhtrêncơsởthunhậpròng,mặcdùhiệnnayngườitaítthamdựhơnnhữngthậpniêntrướcđâyvìsốngườirútranhiềuhơn.KhoảntiếtkiệmgửivàoquỹCPFvàviệcđểdànhtựnguyệntronggiađìnhđãthaythếnhauđếnmộtchừngmựcnhấtđịnhnàođó:nếukhôngbịbuộcphảigửitiếtkiệm,sốtiền tựnguyện tiếtkiệmở tronggiađìnhcó thểđã trởnênnhiềuhơn.[58]Tươngtựnhưvậyđãcónhữngdấuhiệuchothấyrằngkhoảntiếtkiệmcaocủachínhquyềntrungươngdothặngdưngânsáchđếnmộtchừngmựcnàođóđãlàmgiảmtiếtkiệmgiađìnhsovớilúcbanđầulẽranóphảinhưthế.[59]

Nóitómlại,mứctiếtkiệmrấtcaonàyởSingaporevà–tươngtựnhưvậytỷlệtiêudùngcủacánhânthấptrongtổngthunhậpquốcgia(GNI)–mộtphầndonhữngyếutốbênngoàiquyếtđịnh,vídụnhưsựpháttriểnnhânkhẩuvàcólẽcăncơlàdogiátrịcủasựcầnkiệmvàviệcưutiênmởrộngkinhdoanhtài chính từ khoản thu nhập để dành củamình.Tuy vậy, chính sách côngcũngđãđónggóprấtnhiềuphươngdiện.Trướctiên,nóđónggóptrựctiếpthôngquachínhsáchsửdụngngânsáchcủachínhquyềntrungương.Thứhai làchiếnlượckinhtế tổngquátcủanhànướckíchthíchsựtăngtrưởngcao,đểrồiđếnlượtnókhíchlệdoanhnghiệptiếtkiệm,cả tưnhânvànhànước.Thứbalàsựtiếtkiệmchogiađìnhđãđượckhuyếnkhíchbởichínhquyềncươngquyếtnhấnmạnhsựtựchủcủacánhânvàgiađình,cáckhoảnthuếlợitức,hệthốngquỹCPFvàquỹtiếtkiệmngânhàngBưuĐiện(Postofficesavingsbank–POSB).

Thứtư,chínhsáchcủanhànướcđemlạimộtkếtquảbìnhổnvềkinhtếtài

chínhvĩmôvàsựtintưởngtronglĩnhvựcngânhàng.Sốtiềntiếtkiệmcaođãtạoranênnhữngkhônggianrộngrãichođầutưlớncảtrongnướcvàgầnđâylàởnướcngoài.

Sựhỗtrợmạnhmẽchochínhsáchtiềntệvàtỷgiáhốiđoái

Chínhsáchtàichínhnghiêmminhvànguồntiếtkiệmcaotạonênmộtnềntảngvữngchắcchonhữngchínhsáchtiềntệvàtỷgiáhốiđoái.Kỷluậtcũngchiếmvaitròchủyếutrongquanhệlaođộngkhichínhquyềnbuộcphảicơcấu lại tiền lương cho phù hợp vớimức tăng năng suất.Năm1972 chínhquyềnthànhlậpHộiđồngTiềnlươngQuốcgia(NationalWagesCouncil–NWC),nhưmộttổchứcbathànhphầnđưaranhữngnguyêntắcchỉđạođểxácđịnhtiềnlươnghàngnămmàmặcdùkhôngbắtbuộcnhưngđượctuânthủ chặt chẽ khắp nơi ởSingapore, cho dù trongbối cảnh toàn dụng (fullemployment)[60].Cùngvớisựgiớihạntiềnlươngvàviệctiếtkiệmcaođãgiảm thiểu nguyên nhân lạmphát ở trong nước.Một vài ngân hàng trungươngvànhưngnơikháccóthểxâydựngchínhsáchtiềntệvàtỷgiáhốiđoáidựatrênnềntảngvữngchắcnhưỦybanGiámsátTiềntệMAS.

![][18]

Từnăm1981,Singapoređãtheochínhsáchtiềntệ lấytỷgiáhốiđoái làmtrọngtâm.Việckiểmsoátcácnguồnlạmpháttrongnướcđãthảlỏngtỷgiáhốiđoáivàkhắcchếtìnhtrạnglạmphátthâmnhậpquốcgiathôngquahànghóa nhập khẩu giá cả cao.Cho phép đồngDollar Singapore tăng giá trêndanhnghĩatùytheothờiđiểmsẽlàmvôhiệumứclạmphátdonhậpkhẩu.ĐiềunàygiúpSingaporeluônduytrìmộtmứcgiáthấpvàbìnhổn.[61]ViệcbìnhổngiácảtrongnướcsẽhỗtrợchogiátrịđồngDollarSingaporevàlàmộtmụctiêuchínhchochínhsáchtiềntệ.Nhưđãđềcập,mứcđộlạmpháttrungbìnhkhoảng3%vàonhữngnămtừ1964đến2004thì thấptheotiêuchuẩnquốctếcủacùngthờikỳđóvàđượcxemnhưmộtthànhtựuxuấtsắccủamộtquốcgiakhôngcóngườithấtnghiệp.

Việcđiềuhànhkinhtếvĩmôvữngchắcđặtnềnmóngchoviệcgiatăngxuấtkhẩunhanhchóng.Lạmphát trongnước thấpvàbìnhổnđã tạođiềukiệnthuậnlợitrongviệcduytrìsứccạnhtranhvềlâuvềdàiđốivớibênngoài.RủirocủanềnkinhtếvĩmôrấtthấpdogiátrịvữngchắccủađồngDollarSingapore.

Đồngtiềnnàycũngđượcghinhậnhếtsứcbìnhổntrongnhữngđiềukiệnvàthờihiệuthựctế,đồngthờivẫncóthểbiếnthiêntheocùngthờigiankhitìnhhìnhkinhdoanhthayđổi(xemhìnhvẽ3.2).Việcchuyểnlợinhuậnranướcngoàithìkhônghạnchế,từtrướckhinótrởthànhmộtquytắcởnhữngnơikhác.Quỹdự trữngoại tệ chính thứcđượcghinhận làvàokhoảng130 tỉDollarMỹvàogiữanăm2006, làmứccaonhất trênthếgiới tínhtheođầungười.Vốnnướcngoài tiếp tụcđổvàođầu tưởSingapore,xemđấtnướcnàylàbệphóngđểxuấtkhẩurakhuvựcvàtrênthếgiới.PhântíchkiểunàođinữathìSingaporecũngđãtrởthànhkiểumẫuchomộtcơchếkinhtếvĩmôổnđịnh.Sựổnđịnhnàylànhântốhếtsứctíchcựckhuyếnkhíchđầutưvà tăng trưởng kinh tế cũng như giúp Singapore an toàn vượt qua cuộckhủnghoảngtàichínhởchâuÁnăm1997.

TÍNHHIỆUQUẢDỰATRÊNKINHTẾTHỊTRƯỜNGVÀMỐIQUANTÂMĐẾNNHỮNGKHÍCHLỆ

"Thườngthìmọicáthểđềumuốnthuhoạchgìđóchoriêngmình...vàanhtađượcmộtbàntayvôhìnhdẫndắtđếnmụcđíchđó,màlúcđầukhônghẳnlàýđịnhcủaanhta.Điềunàycũngkhônghềđemlạigìxấuxachoxãhộivìxãhộichẳngcandựvào.Trongkhitheođuổitưlợicủamình,anhtađãthườnglàmxãhộităngthêmphúclợimộtcáchhiệuquảhơncảkhianhtatoantínhlàmđiềuđộchoxãhội."

AdamSmith[62]

TiếnsĩGohKengSwee,Bộ trưởng tài chínhđầu tiêncủaSingapore,kiếntrúcsưchođườnglốikinhtếchiếnlược,đượcmôtảlàmộtmônđồsaymêhọc thuyết căn bản của Adam Smith.[63] Hơn bất kỳ quốc gia nào,Singaporedựanhiềuvàotínhiệugiácảthịtrườngđểđưaranhữngkhíchlệchongườitiêudùnghaynhàsảnxuất.ChínhsáchkinhtếởSingapoređãđẩymạnhtínhhiệuquảcủakinhtếvimô.Nhữnglệchlạcđượcgiảmđếnmứctốithiểubằngcáchliênkếtgiữanhữngkhíchlệtưnhânvớiphúclợixãhộivàchiphí.Trongsuốtbốnthậpniênqua,thịtrườnglaođộngvàvốnthìrấtlinhđộng,đápứngđược luậtcungcầu.Tương tựnhưvậycùngvớiHồngKông,Singaporetừlâuđượcxemlàmộtnềnkinhtếmởvàobậcnhấttrênthếgiới,hòahợpcaovớithịtrườngtoàncầu.Tăngtrưởngkinhtếthìkhôngchỉxuấtphát từ sựđộngviênhữuhiệucácnguồn lựcmàcònnhờvào sựquảnlýcácnguồnlựcấy.Chínhquyềnvềcănbảntheođườnglốikinhtếthịtrườngvữngvàng.Điềunàykhôngcónghĩalàthảnổinềnkinhtế.

Chínhquyềntrợcấpvềcănbảnchocáckhoảnchămsócsứckhỏe,giáodục,sởhữunhàcửa,vìnhữngyếutốbênngoàithuậnlợi.Ngoàira,chínhquyềnhoàntoànkhôngtừchốiviệchiệndiệnởnhữngkhuvựckinhtếcôngnhưsảnxuấtthứcăn,dịchvụchonềnkinhtếthôngquacáccôngtyphápđịnhquốcdoanhvàcáccôngtycóphầnvốncủanhànước.Tuynhiênphảiluônluôný thức rõ ràngyêucầuởđây làquản lý cácdoanhnghiệpcông theonhữngnguyêntắcthươngmạivàkinhtếthịtrường.Nhữngkhoản"lợiquyềnchothuêkinhtế"kinhtếthuđượctừcáccôngtyđộcquyềnbéobởhaytừviệcgiảmthuế,màởcácnướckhácngườitathườnggiaochothânnhânvàcácbạnđồngliêu,thìởSingaporengườitađãtránh,đồngthờigiảmtốiđacơhộitìmkiếmnhữngđặcquyềnnhưthế.

Chínhsáchcôngđượcxâydựngmộtcáchthựctiễntrêncơsởtínhhợpphápcủa việc sử dụng trợ giá và thực tiễn thị trường làm công cụ hoạch địnhnguồnlựcmộtcáchhữuhiệuvàtránhlãngphí.Chúngtacóthểđưaraminhchứngtrongnhiềulĩnhvực.

Giaothôngđườngbộ

Địnhgiáxehơivàsửdụngđườngsálàvídụchính.Làmộthònđảonhỏdâncưđôngđúc,mọingườinhanhchóngthíchsửdụngthunhậpcủamìnhngàymộtnhiềuhơnsaukhiđóngthuế.Singapoređốiđầuvớinhữngrủirolàquánhiềuxegâytắcnghẽnđườngphố.Thayvàođóthìgiaothôngtrongnhữnggiờcaođiểmđượcghinhậnêmảmộtcáchđángngạcnhiên,hoàntoànkhácvớisựtắcnghẽnthườngthấyởthủđôcácnướctrongkhuvực.Ngoàiraônhiễmkhôngkhíbởigiaothôngtrênđườngrấtthấpsovớibấtkỳthànhphốlớnở châuÁnào.Nhiều quốc gia đươngđầuvới tình trạngđường sá tắcnghẽnbằngviệcquảnlýsửdụngđấtđaivàgiaothôngcôngcộng.Đánhthuếcaođốivớingườiđimôtôvìviệcsửdụngđườngsátắtnghẽnthìkhôngphổbiến.ỞSingaporecơchếgiácảvànguồn lực thị trườngđóngmộtvai tròquantrọngtrongviệcđápứngnhucầuđilạihợpphápcủangườidânbằngcáchđiềuhànhhiệuquảvàvănminh.[64]

Nhiều loại chi phí khác nhaumà chính quyền đánh trên quyền sở hữu cánhânmỗichiếcxehơiđãlàmchoxehơiởđâyđượcxếpvàoloạiđắtnhấttrêntoànthếgiới.Ởthờiđiểmvàocuốithậpniên90,mứcthuếnhậplà45%,thuế cầu đường, thuế đăng bạ, và chứng thư cho phép (Certificate ofEntitlement–COE)đãnânggiámộtchiếcxehơichởkháchlêncaogấpnămlầnsovớigiátrênthếgiới.Việcnânggiálênnàyđãgiảmnhanhchóngkểtừ

năm2003.ỦybanGiaothôngđườngbộnângsốlượngchứngthưđượccấpnàyvàhọquyếtđịnhkềmhãmsốxehơisửdụnghơnlàquyềnsởhữunó.Từnăm1990,chínhquyềnđãđiềuhànhviệcpháttriểnđộixetrêncảnướcchophùhợpvớitiếnđộđườngsábằngviệcđấugiáhàngthángmộtsốlượngcácchứngthư(COE)hạnchế.Nhữngngườisởhữuxehơi,xemôtôsẽphảiđấugiáchochứngthưnàytrướckhiđượcphépmuavàmỗiCOEnàycógiátrịtrongvòng10năm.Giácủachứngthưthayđổitùytheocungcầu.Chodùphícaonhưngviệcsởhữuxehơivẫntươngđốirộngrãicôngbằng,tùytheođịavịxãhộicủangườisửdụngđangnắmgiữ.[65]

Ngoài ra, ngườiSingapore phải trả phí rất cao choviệc sử dụnghệ thốngđường sá công cộngbằngphương tiện tư.Những sảnphẩmdầuhỏa sẽ bịđánhthuếvớimứcthuếnhậpvàthuếkinhdoanhrấtcaosovớicácquốcgialánggiềng,MalaysiavàIndonesia..Thuếcầuđườngthayđổihàngnămtùytheo dung tích của động cơ.Để tối ưu hóa việc sử dụng đường sá xét vềphươngdiệnmậtđộlưuthôngcao,SingapoređãđưavàoápdụngPhíđườngđiện tử (EletronicRoadPricing–ERP)vàonăm1999kếthợpnhữngquyđịnh,côngnghệtiêntiếnvàcơchếgiá.Vàonhữngngàylàmviệctrongtuần,cổngtínhphíđãđượcđặtđúngvịtríchiếnlượcngaytrungtâmthànhphốvàđườngtốchành,quéttựđộngtrừtiềnvàothẻtiềnmặtgắntrongtừngxehơikhiđiquacổng.Mứcphínàythayđổitùytheothờigian,nơichốnvàloạixe.HệthốngERPđãchophépsửdụngtốiưuhệthốngđườngsábằngcáchbuộc những ai góp phần nhiều vào việc gây nên tắc nghẽn phải chịumộtmứccaohơnchoviệcsửdụngnó.Lợi tứcthuđượctừviệcthucáckhoảnthuế liên quanđếnxe cộ và những chi phí khác đã lên đến 10%mức thungânsáchcủachínhphủhaylàgần3%GDP.Sốtiềnnàysẽđượctàitrợchoviệcđầutưdựáncôngnhưxâydựnghệthốnggiaothôngcôngcộnghoànhảo.Tuynhiêncáccôngtyhỏaxavàxebuýtphảitựhạchtoánchiphíhiệnnaycủahọmàkhôngnhậntrợcấptừchínhphủ.Ngoàiraviệcsửdụngtaxirấtphổbiếnvàcũngkhôngđắt sovớinhiều thànhphốkhác trên thếgiới,mặcdùviệc tínhgiá khácnhaudựavào thời gian trongngàyvàvàoviệckháchhàngcósẵnlòngtrảthêmchiphíđểgiảmbớtthờigianchờđợihaykhông.[66]Mộthệthốngđịnhvịtoàncầu,kỹthuậtthiếtkếchuđáođểgọixesẽđónggópvàoviệcvậnhànhtaximộtcáchhiệuquả.

Người tađã tranhcãi rằng liệunhữngđiềukiệnbanđầucủaSingaporecóđemlạisựdễdàngchoviệcđưavàonhữngchínhsáchtínhtoángiádựatheoviệcsửdụngđườngsáhaykhông.Singaporecóthểkiểmsoátviệcnhậpxevàonướcmìnhmàkhôngmộtthànhphốcóthẩmquyềnnàovềmặtthựctếcóthểthựchiệnđược.Quyếtđịnhbanđầuchấmdứtsảnxuấtxenộiđịađã

đẩy lùi ýkiến chốngđốivềgánhnặng tài chính trênnhữngchiếcxenày.Hìnhthứcchínhquyềnmộttầngđơngiảnchocảnướcđãloạibỏnhữngmâuthuẫngiữachínhquyềnđịaphương,chínhquyềntiểubang,chínhquyềnliênbang:ngườitakhôngthểdễdàngdùngđôichâncủamìnhđểbiểuquyếtvàmặckệluậtphápđịaphươngvìđiềuđócónghĩalàrakhỏiđấtnước.[67]

Singapoređã trảmộtgiárấtcaochosự thuậntiệnvà thoảimáicủanhữngchiếcxetưnhân,nhưngphầnđôngmọingườiđềuđồngývớithủtướngcủamìnhvìmặcdùcóđaukhổđinữathìphươngánlựachọnsẽgiảiquyếtđượctắcnghẽngiaothông.ĐườnglốicứngrắnvàđầysángtạocủaSingaporechophépthịtrườngphânbốnguồnlựccủamìnhmộtcáchcóhiệuquả.[68]

Hệthốngchămsócsứckhỏe

ChínhquyềnSingapoređãchỉđểdành3%GDPchoviệcchămsócsứckhỏevàonăm2002,trongkhiviệcchămsócchiphíchosứckhỏecủacôngcộngvàtưnhânlênđếnconsốởmứcthấplà4,3%GDP.NgượclạiởMỹ,ngườitachiđến14,6%GDPchoviệcchămsócsứckhỏecùngkỳnămđó,tăngcaosovớimức7%vàonăm1970.Sửdụngmộtkhoảnchiđángkểtừthunhậpcủamìnhvàoviệcchămsócsứckhỏekhimàxãhộitrởnêngiàucóhơnsẽcóýnghĩanếugiátrịđồngtiềnvẫnđượcmọingườinhìnnhậnvàcơchếtàichínhcóthểchịuđựngđược.NhữngchỉsốnhưlàtỷlệtrẻsơsinhchếthàngnămhaymứcđộtuổithọtrungbìnhthìngườiSingaporeluônluôncaohơnngườiởMỹ (xemhình3.3).[69]Điềunàyđúngvìnhữngchỉ sốđó tươngquanđếntoànbộmôitrườngsốngvàkhôngchỉliênquanđếnviệcchămsócsứckhỏe.TuyvậycácchuyêngiaquốctếđánhgiáhệthốngchămsócsứckhỏeSingaporelại là thànhcôngnhất trênthếgiớixétvềphươngdiệnchiphívàkếtquảsứckhỏecộngđồng.Ngườitadựavàocơchếgiácũngnhưquantâmđếnsựkhích lệcánhânđểkhuyếnkhíchhọđừnglạmdụngtháiquácũngnhưluônkiểmsoátchiphívàlãngphíbằngcáchyêucầungườisửdụngcùngchitrảtiềnvớinhànước.

![][19]

![][20]

SingapoređãhoạchđịnhmộthệthốngchămsócsứckhỏekhácvớicácquốcgiaMỹvàchâuÂu.Mụctiêulàđemlạisựchămsócsứckhỏecóchấtlượngởchiphíthấpnhấtđốivớixãhộibằngcáchdựavàosựkếthợpgiữatưnhân

và công cộng nhưng không cómột hệ thống bảo hiểm sức khỏe quốc gia(xemhình3.3b).Nhànướcđóngmộtvai tròquan trọng.Phòngchốngcácbệnh nhưHIV/AIDS, bệnh sốt rét và những bệnh liên quan đến thuốc lábằngviệcđảmbảođiềukiệnchămsócsứckhỏetốtchiếmvịtríưutiênhàngđầu.Cácbệnhviệnnhànướcvàcácdưỡngđườngđakhoađãđemlạidịchvụchămsócsứckhỏecănbảnbằngngânsáchquốcgia,luôntuânthủviệckiểm trachiphímộtcáchnghiêmngặt.Việc sửdụnghệ thốngcôngnghệthông tin và truyền thông (Information andCommunication Technology –ICT)đónggópvàoviệcthựchiệnhiệuquảbằngcáchchophépbácsĩ,cácbệnh nhân quyền truy cập hồ sơ bệnh án của người bệnh và cho phép sửdụngmộtsốlượngnhânviênvănphòngíthơn.Hệthốngtinhvinàyđãsànglọcnhữngtrườnghợp,nếucóthểchứngminhđược,phảisửdụngcôngcụchẩnđoánhiệnđạiđắt tiềnđểtínhvàochiphícông,đồngthờicóthểgiớihạnnhữnglựachọnchocácbệnhnhânvàbácsĩ.Sứckhỏeđượcxemnhưmộtphúclợicôngcộngchủyếu,hếtsứcquantrọngchosựbìnhổnxãhội,nênnhữngdịchvụchămsócsứckhỏecănbảnđượcnhànướctrợcấp80%thôngquangânsách.NhànướccũngcungcấpmộthệthốngbảohiểmxãhộitựnguyệngiáthấpgọilàMediShieldnhằmmụcđíchhỗtrợngườidântronghoàncảnhgặpphảinhữngcănbệnhhiểmnghèohaykinhniên.Bảohiểmnàybaogồmnhữngkhảnăngxảyrathấpvàchiphícaohơnlàkhảnăngxảyracaomàchiphíthấp–đểgiữkhoảntiềntrợcấpởmứcthấp.Chínhquyềnsẽcungcấpmạnglướiantoànxãhộivàytế(Medifund)chonhữngngườithậtsựnghèokhó,trảiquanhữngcuộckiểmtrachặtchẽ,đểkhôngaibịtướcđiquyềnđượcchămsócsứckhỏethiếtyếucủamình.

Tráchnhiệmcủagiađìnhvàcánhântrongchiphíytếlànguyênlýcănbản.Gánh nặng tài chính cho việc chăm sóc sức khỏe đặt càng gần người thụhưởng càng tốt,màmục đích là tránh cho ngân sách nhà nước phải gánhchịuquánhiều,điểnhìnhlàtừhệthốngbảohiểmsứckhỏecôngcộng,cóxuhướngbị lạmdụng.TheongônngữcủaôngLýQuangDiệu,ý thứcđượchậuquảchungchonhànướcdonhữnghànhvicánhânnày,ôngnói:"Chúngtôi khôngmuốnmọi người có tâm trạng là sau khi trả những chi phí bảohiểmy tế,quívị lại lạmdụngquánhiều thứ trongnhữngcuộchộichẩnykhoamàquívịvàbácsĩcủabạnnghĩra".[70]Nhànướcphảithulạitừ20đến 100%những chi phí chăm sóc sức khỏe cộng đồng thông qua phí từngười sử dụng. Một bệnh nhân trong bệnh viện của nhà nước chọn loạiphòngmởđượcchínhquyềntrợcấp80%.Nhữngbệnhnhânkháhoặcgiàucóhơnởnhữngphòng tiệnnghihơnvớimức trợcấp thấphoặckhông trợcấp từchínhphủ,bằngcácphương tiện tựkiểm tra.Khôngcónguồn tiềncônglo"chínhsách"chomọingườihưởngcùngmộtchếđộphúclợitrong

bệnhviện.Nhữngcánhân trướcđâyđểdànhdựphòngchiphíy tế thôngquaviệctrừlươngbắtbuộcvàdongườisửdụnglaođộngđónggópvàotàikhoản cánhânMedisave choQuỹdựphòngCPF.[71]Chỉ cónhữnghạngmụcđiềutrịđượcchấpthuậnmớiđượctrừvàotàikhoảncủaMedisavechochínhhọ,ôngbà,chamẹ,vợchồngconcái,việckhámbệnhởcácphòngmạchtưnhânvìnhữngchứngbệnhthôngthườngkhôngquantrọngphảidocánhântựtrảbằngtiềntúicủamình.Điềunàylàmnảnlòngnhữngaimuốnđượccungcấpquámứccầnthiết.

Hệthốngytếtưnhâncạnhtranhvớihệthốngytếcôngcộngvàluônluônduytrìmứcgiátheohaihướng.Bảohiểmytếtưnhâncũngsẵnsàngcungứngchongườidân.Nhànướcbuộcnhữngbệnhviệntưcôngbốgiáđểchomọingườicóthểsosánhvàlựachọn.Sốlượngcáccơsởcungcấpdịchvụytếđượcđiềuhànhthôngquaviệcchophépchỉnhữngtrườngykhoatrongnướcvàcáccơsởdunhậptừbênngoàivào.Việcbảohiểmnhằmtránhsựtranh tụngdo làmsai luậtphápnhưđang tồn tạikhôngphải làyếu tốđẩychogiácả tăngcaoởSingaporevìxãhộiSingapore thìkhông thích tranhtụng,dođócũngkhôngcóviệclậprabồithẩmđoànđểxétxử.Đểcungcấpmạnglướiykhoaantoàn,nhữngcơsởtừthiệnykhoatưnhâncóthểlậpracácquỹbổsunggiữacánhânvànhànướcnhưlàmộtđiểmtựasaucùngcóthểnhờvảđến.

Tổchứcchămsócsứckhỏehữuhiệuđãđónggópvàoviệctạonênnguồntàinguyênconngườivàsựtăngtrưởngkinhtếbằngviệcngăncảnngườidânrútluirakhỏilựclượnglaođộngquásớm.Hiệuquảcaotrongviệctiếtkiệmchiphíđãgiúptăngnguồnlựcvàođầutưchonăngsuấtcao.Tuyvậy,tổngchiphívềsứckhỏecủaSingapoređãtănglêntừ4,1%từnăm1999lênđến4,5%GDPvàonăm2003phảnảnhxãhộiđanggiàđivàsựphồnvinhcủanónhưngvẫníthơnHoaKỳkhitỷlệởđótăngtừ13,1%lên15,2%GDPtrongcùngkỳ.

SựCởiMởCủaNềnKinhTế

Nềnkinh tếSingapoređặcbiệtmởrộngcửachokinhdoanhquốc tế– thếnênnóđãphơibàyracuộccạnhtranhtoàncầucũngnhưnhữngtínhiệuvềgiácả.ĐãnhiềunămviệcnhậpvàxuấtkhẩuhànghóakếthợpđãđemlạimộtdoanhsốgấpbalầntổngsảnlượngnộiđịaGDP,phảnảnhmứctáixuấtkhẩuđángkểphùhợpvới truyền thốngbuônbánquacáckho–cảng.[72]Việcthamdựthịtrườnghốiđoáikhôngbịgiớihạnvàviệcbảohộnhậpkhẩu

rấtthấptrongnhiềuthậpniên.Thuếnhậpkhẩuhiệnnaychỉđánhtrênmộtsốmặthànglựachọn,vídụnhưxehơihoặcnhữngvậtdụngcógiátrịkhôngđượctôntrọnglắmnhưrượuhoặckhôngkhuyếnkhíchsảnxuấttrongnước.

Hàng rào thuế quanởmức tối thiểu hay hầu nhưkhông có.Kinh nghiệmkhônghàilòngtrongmộtgiaiđoạnngắnngủikhiphảinhậpkhẩuhàngthaythếđãchấmdứtvàonăm1965vớisựmấtđiquyềntựdothôngthươngvàothịtrườngMalaysia.

Việc giới hạn thị trường nội địa nhỏ bé, việc khan hiếm tài nguyên thiênnhiênvàsựthiếuhụtnhữngnhàsảnxuấtcôngnghiệpbảnxứđãđưaquốcgianàyủnghộhộinhậpnềnkinhtếtoàncầubằngcáchthuhútđầutưtrựctiếptừnướcngoàihướngvềxuấtkhẩu.Áplựccạnhtranhtrongnềnkinhtếthếgiớiđãchophépnhữngcôngtyđaquốcgiatiếpcậnkhônghạnchếđếnnhữngsảnphẩmnhậpkhẩutrựctiếpmàkhônggặptrởngạivềvấnđềgiácảquốctế.Biểuthuếnhậpkhẩuchomộtsốmặthàngnhưdụngcụđiệnđượcbãibỏvàonăm1975đãkhiếncácnhàsảnxuấttrongnướcđốidiệnvớicuộccạnhtranhkhốcliệtvớithịtrườngthếgiới.Cácnhàsảnxuấtđịaphương,dođóbuộcphảinângcaonăngsuấthoặcphảiđóngcửa.Điềunàyđãxảyravớicôngnghệlắprápxehơi.ThoạtđầuthìnguồnlaođộngdồidàođịaphươngvớigiárẻđãđemlạimộtsựcạnhtranhtươngđốitheotiêuchuẩnRicardo.Tuynhiênsựđónggópquantrọngcủanềnkinhtếcởimởchínhlàviệcsảnxuấtchothịtrườngthếgiới,đãlàmchocáccôngtyđaquốcgia(MNC)phấnkhởikhiđemđếnSingaporenhữngkỹthuậttổchứcsángtạovànhữngcôngnghệcaosẵncónằmngaytrongcáchànghóanhậpkhẩu.

Việc kinh doanh dịch vụ cũng rất sôi nổi và cởimở như du lịch quốc tế,logistic, cũngnhưnhữngdịchvụ tài chính "hải ngoại" đềuphát triển cao.ChíntriệudukháchđãđếnSingaporevàonăm2005.Tuyvậy,việcbảohộmộtsốdịchvụđượclựachọnđểngănsựcạnhtranhnướcngoàiđãphảichịuđựnglâuhơnnhưlàviệckinhdoanhhànghóa,chophépcáccôngtytạiđịaphươngcóthờigianxâydựngnănglựcnộiđịavàvượtquanhữnggiớihạncủacơsởkinhdoanhgiađìnhđểđạtđếnsảncuấtđạichúng.Khôngcóchủnghĩachínhthốngchonềnkinhtếthịtrườngkhôngcóràocảnnày.Nhữngngânhàngnộiđịanghĩalà"phụcvụthịtrườngnộiđịa"đãnhậnđượcsựbảohộ đối với cạnh tranh nước ngoài – phần nào đó cho phép họ xây dựngnguồnvốnvìlýdodựphòng.Chínhquyềnđãchậmrãimởrộngquyềnchocácngânhàngnướcngoàicungcấpnhiềudịchvụkhácnhau,vídụdịchvụATM.Mãiđếnthậpniên1990nhữngtranhcãiđầutiênvềviệcbảohộnàydườngnhưđãkhiếnSingaporephảitrảgiáquáđắt,thếnênviệcbảohộđược

giảmbớt.Ngayđếnlúcnàythìlĩnhvựctàichínhnộiđịavẫnphảiđốiđầuvớinhữngthửtháchtrongviệcmởrộnghoàntoànvàduytrìtínhcạnhtranh.CáccôngtyluậtởSingapoređượcnhànướcbảohộ:luậtsưnướcngoàihànhnghềởSingaporevớimộtcôngtyluậtnướcngoàikhôngthểvậndụngluậtSingapore.

NềnkinhtếSingaporecũngmởrộngchocácnguồntưbảntrêntoànthếgiới.ThậtlàkhóđểcóthểđềcaoquáđángtầmquantrọngcủanguồntàinguyênnướcngoàitrongviệcpháttriểnởSingapore.FDIđãđạtgần30%tổngvốncốđịnhgộpcủaSingaporetrongnhữngnăm1985đến1989.Vàocuốithậpniên90thìcáccôngtydonướcngoàikiểmsoátđãtạora42%GDPvàhơnbaphầntưgiátrị thặngdưởkhuvựcsảnxuất.[73]Bầukhôngkhícởimởchàođónnguồnđầu tư trực tiếpFDIởcác lĩnhvựcxuấtkhẩuđãphụcvụquốcgiarấttốt.Vìcáccôngtyđaquốcgiađềusảnxuấtchothịtrườngxuấtkhẩu,nênhọluônphảichứngtỏsứccạnhtranhtrênthếgiớivàdođóhọcóđộnglựcđểđemvàoSingaporenhữngcôngnghệtốtnhấtcóthểđược.ĐiềunàytươngphảnvớiBraxinvàAchentina–nơimàcáccôngtyđaquốcgianước ngoài chỉ được cho phép vào thị trường nội địa bảo hộ.[74]Xét vềphươngdiện nguồnvốnngắn hạn,mức lãi suất của đồngđô laSingapoređưaraphùhợpvớilãisuấtquốctế,nhìnchungthìhơithấphơnmộttí,đềunàyphảnảnhkhuynhhướngđangđượchyvọnglàđồngđôlaSingaporesẽlêngiá theo thờigian.ViệcỦybanGiámsátTiền tệSingapore (MAS)đãđiềuhànhmứctỉgiáhốiđoáinàybằngcáchthảnổitỉgiátheoquyluậtcungcầutrongmộtphạmvigiớihạn–chênhlệchtỉgiágầnmứchoànhảonhưtrongsáchgiáokhoa,lưulượngtiềnvàsựcơđộngđãchothấyrằngcơquanquảnlýtiềntệđãtừbỏviệckiểmsoátmứcđộlãisuấtnộiđịavàhọchophépviệccungcấptiềntệrộngrãisẽđượcquyếtđịnhbởinhucầuthịtrường.[75]Giốngnhư các quốc gia khác, Singapore quản lý nguồn lao động từ nướcngoàivào.Ởđâyphảinóirằngsựtăngtrưởngkinhtếđãđượclợirấtnhiềutừviệcmởcửa.Việcgiatăngcungcấpnhânlựcnộiđịalàmộtphầnkhôngthểthiếutrongtoànbộchiếnlượcpháttriểncủaquốcgia.

NguồnnhânlựcnướcngoàiđãđónggópmộtvaitròthenchốtđốivớiviệctăngtrưởngkinhtếcủaSingaporevàonăm1970.Singapoređãđạtđượcsựtoàndụngnhâncôngvàtrởthànhmộtnơithuhútnhâncôngnướcngoàiđếnlàmviệcđịnhkỳ,họchiếmkhoảng3,2%lựclượnglaođộng.Consốnàygiatăngnhanhchónglênđến7,4%nguồnnhânlựcvàonăm1980.

Đếnnăm2000 thì số côngnhânnướcngoài lênđến tỷ lệ xấpxỉ 29% lựclượng lao độngSingapore, 5% số lao động có tay nghề cao là những nhà

chuyênmônlàmviệctheo"giấythônghànhtuyểndụng"và24%lựclượngcôngnhâncótrìnhđộtaynghềthấpđãcó"giấyphéplaođộng".[76]Nhữngngười laođộngnướcngoàiđếnđãchiếmmộtnửa trongsố6000 laođộngmớitạoratrongthậpniên1990vànửacònlạilàdolựclượngđịaphươngnắmgiữ.Từđóxuthếấyluônluôntăngcao.

CôngnhânnướcngoàigiờđâyđãđóngvaitròquantrọngtrongnềnkinhtếSingapore. Những người kiếm thu nhập thấp chủ yếu đến từ Philipphin,Indonesiahỗtrợcôngviệcnhàvàchămsócngườigià,trongkhicôngnhâncầuđườngphầnlớnđếntừNamvàĐôngÁ.Cácnhàchuyênmônvànhữngcôngnhântaynghềcaothìđượcmờichàotheomộtchínhsáchkhátíchcựcvàcởimởđể thuhút tàinăng trên thếgiới.Nhữngngườinướcngoài làmviệcbằnggiấyphéplaođộngvàgiấytuyểndụngđềuđượcyêucầulàphảitrởvềquêhươngmìnhsaukhihếthạn,trừkhiđượccấpgiấyphépmới.Cónhữngqui trìnhmàngườitacóthểgiữcôngnhâncótaynghềthấpnhưlànguồnluânchuyểnđềuđặntheohợpđồngđịnhkỳ,khôngchophéphọlậpcơsởởSingapore,ánphạttùdànhchonhữngchủđấtvàchủsửdụngnhữngngườinhậpcưbấthợpphápở trongnhàcủahọ.LaođộngnướcngoàivàkinhtếSingapoređãgắnkết,nươngtựalẫnnhauđểcùngcólợi.

Cũng trong lĩnh vực nàySingapore đã dựa trên cơ chế về giá như làmộtcông cụ chính sách để điều hành nguồn cungứng cũng như năng lực củanhững lao động nhập cư. Dưới hệ thống cấp giấy phép cho người nướcngoài,ngườichủphảiđónggópvàongânsáchnhànướctùythuộcvàokhảnăngcủangườilaođộngvàlĩnhvựchoạtđộngcủahọ.Giấyphépsẽđượccấplạimỗihainăm.Sốtiềnsẽđượcnânglênnếuyêucầutừphíangườichủmạnhmẽhơn.Sốtiềnnàycóthểthấphaykhôngphảiđóngchonhữngcôngnhânbậccao.Việcphânbiệtnàyđãkhuyếnkhíchcáccôngtyxâydựngđầutư nhiều trong việc huấn luyện công nhân của họ và đưa vào những biệnpháptiếtkiệmlaođộng.Mộthệquảcủaviệcnângcaotrìnhđộkỹnăngvàsựcạnhtranhngàymộtgiatăng:trongđợtsuythoáikinhtếnăm1998,mộtsốcôngnhânngườiđịaphươngđãbịgiảmbiênchếtrongkhicáccôngnhânnướcngoàilàmviệctốthơnvẫngiữđượccôngviệccủamình,khácvớinăm1985.Tươngtựnhưvậy,nguồncôngnhânkhôngđòihỏitaynghềcũngđãgiántiếpgópphầnvàoviệcgia tăngnăngsuất.Việcgia tăngsốlượnglaođộng nữ từ 29% năm 1970 đến 53% năm 1999 cũng đã cung cấp hơn228.000nhâncôngtrongbathậpniênqua.[77]

Consốnàybaogồm130.000ngườigiúpviệcnhà,chophépmỗigiađìnhcóthêmngườithunhậpthứhai.[78]Chínhquyềngiảithíchhiệuquảíchlợicủa

việccómặtnhữngngườilaođộngnướcngoàinày,mặcdùcácchínhsáchnhưvậysẽgâynênnhữngmốiloâuchocộngđồngngườiSingaporevềtriểnvọngviệclàmcủahọtrongtươnglaicũngnhưviệccạnhtranhtănglênvềvấnđềnhàcửa.

Thịtrườnglaođộnglinhhoạt

Thị trườnglaođộngvàchínhsáchtiền lươnglànềntảngquantrọngtrongchiếnlượcpháttriểncủaSingapore.Chínhsáchtiềnlươngđãđượcthayđổitheotừngthờigian:banđầungườitanhấnmạnhđếnviệcgiớihạntiềncôngđểlàmthếnàogiảiquyếttìnhtrạngthấtnghiệpcũngnhưđềracôngnghiệphóahướngvềxuấtkhẩuvàonhữngnămđầuthậpniên1980,mởđườngchonhữnghoạtđộngđòihỏitaynghềcao.Cơchếcủaviệcđịnhgiátiềnlươngđãthayđổitheothờigian(xemphần"Nhữngđịnhchếthịtrườnglaođộng"ởchương4).Tuyvậymộthằngsốđãđượcnhấnmạnh,đólàviệcphânbốlaođộngmộtcáchhiệuquả.Tiềnlươngvàviệctuyểndụngđãđượcquyếtđịnhrộngrãitheoquyluậtcungcầucủathịtrườngmàkhônghềcósựcanthiệpcủachínhquyềnhayáplực từnhữngtổchứclaođộng.Chínhquyềnphảnđốiviệccanthiệpvàothịtrườnglaođộngnhândanhngườicôngnhân.Bộphậnquảnlýkinhtếnhànướckhônghànhxửnhưnhữngôngchủcóthểcuốicùngnươngdựavàohoặcnhườngbướctrướcnhữngáplựctạorachonhữngcôngviệccónăngsuấtthấp.Singaporekhôngcótiềnlươngtốithiểutheophápluậtvàđiềunàykèmtheonhữngrủirotiềmtànglàmgiatăngtìnhtrạng thất nghiệp của những công nhân chỉ làm ăn công và chưa có kinhnghiệm, và hiểm họa là các công ty đánh mất tính cạnh tranh và rời bỏSingapore.Việckhôngphảiđềnbồikhi thấtnghiệpcũngđãkhuyếnkhíchcôngnhânphảichấpnhậncôngviệctrảlươngthấpthayvì thấtnghiệp,dođó,nhữngcôngnhâncótaynghềrảiđềukhắpnơitrongnềnkinhtếvàgópphầnhạthấptỉlệthấtnghiệp.Singaporekhônggiốngcácquốcgiakhác,ởđâycôngđoànkhôngthểđơnphươngtănglươngchocácthànhviênmàbấtchấpđếnquyềnlợicủanhữngngườikháctrongxãhội.Thịtrườnglaođộngđãđượchòanhập.Khôngcósựphânbiệtgiữanhómnhỏnhữngcôngnhânđượctrảlươngtươngđốicaovàlàthànhviêncôngđoànvớimộtnhómlớnnhữngngườibịthấtnghiệphaybịđẩyvàonhữngtổchứckhôngchínhqui.

Chínhsáchtiềnlươngđượccácđịnhchếvàngườidânủnghộđãđónggópquan trọng cho những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự tăng trưởng nềnkinhtế.Đâylàmộtyếutốquantrọngchoviệcđầutưvàdẫnđếnnhữngyêucầucaocholựclượnglaođộng,buộchọphảitraudồitaynghềngàymộttốthơn.Việcsửdụnglaođộngđựơctạoradựatheomứctăngtrưởngcủanền

kinhtếthịtrường.Chínhsáchtiềnlươngmềmdẻođápứngnhucầucủalaođộng,kếtquảlàngườitagiớihạnnhữngcuộcđìnhcôngtrongthờibuổikinhtế suy thoáivàphụchồi rấtnhanh trở lạikhinềnkinh tế tăng trưởng.Thịtrườnglaođộnglinhhoạtđãkhiếnngườitacóthểvậndụngtốiđanhữngkỹnăngđãđượcđàotạocủanguồntàinguyênconngười.Việcthayđổinhânviênở các công ty đaquốcgia kết hợpvới sự chuyểndịchnhanh của thịtrường lao động, đã phổ biến tri thứcmột cách rộng rãi trong toàn ngànhkinhtế,kếtquảlàlợiíchcủaviệcđầutưtrựctiếptừnướcngoàiđượclantỏakhắpnơi.Chếđộtiềnlươnglinhhoạtđãđónggópnhiềuvàoviệcphânbốnhânlựchiệuquả.Sựlinhhoạtnàyngàymộttănglênvìmộtphầncáckhoảnlươngđãtựđộngthayđổithíchứngvớisựhiệuquảcủanềnkinhtếvàcủatừngcánhânxínghiệp.[79]Mộtthịtrườnglaođộngphảnứnglinhhoạtvàcóhiệuquảđã truyềnđạt những thông tin về chi phí tươngđối.Người taphânbổlaođộngdựatheolựclượngthịtrườngvàápđặtnhữngkỷluậtcạnhtranh.Điềunàychophépdễdàngtìmralaođộngcókỹnăngđápứngnhucầu củamình.Các thành phần kinh tế phát triển nhanh nhất đều được trảlươngcaovà cónăng suất caonhất.Sựphânbốnguồn lựcđã cải thiệnởtrongtừngcôngtyvàtrongtừngngànhcôngnghiệpđónggópchungvàosựtăngtrưởngcủanềnkinhtế.

Nhữngkếtquảđầyấntượngđãdiễnrasauđó.Tỷlệthấtnghiệpđãgiảmtừ10%năm 1965 xuống còn 2% vào những năm 1990.Người ta đã bảo vệcôngnhânbằngviệctăngtrưởngkinhtếvàtạocôngănviệclàm.Tiềnlươngđượcgia tăng làvìnguồncầuchứkhôngphải theo luậtnhànướchay luậtcủacôngđoàn.Mứclươngtrungbìnhtăngtrưởnggần5%mỗinămtừnăm1973đếnnăm1997.[80]Xuthếgiatănglàmtăngtínhlinhhoạthơn,kếtquảđitheomộtvòngtrònthuậnlý.

ChínhsáchhợplýcủaSingaporebaogồmviệcnhấnmạnhđếncạnhtranh,sự tưởng thưởng cá nhân và những lợi ích riêng, đồng thời cho phép thịtrường tự phân bố nguồn lực của mình. Điều này không thể nói rằngSingapoređãtheođuổichínhsáchthảnổihaykhôngcanthiệpmàđơnthuầnvìngườitachỉdựavàocơchếgiáđểphânbốnguồnlựcnhiềuhơnbấtkỳmộtxãhộinàokhác.Đây làmộtnguyênnhân làmnên tínhhiệuquả, thểhiệnquatìnhtrạnggiaothôngluônluônthôngsuốt,việcchămsócsứckhỏechiphí thấpnhưngchất lượngcao,sựcạnhtranhcởimởvàsảnxuấthànghóachothịtrườngthếgiới.Thịtrườnglaođộnglinhhoạtđãđónggópvàoviệcphânbổhiệuquảấy.LiênXôngàyxưa,dùđãtiếtkiệmrấtcaonhưngtăngtrưởngrấtthấp,chothấytầmquantrọngcủaviệcphânbốhiệuquảđầutưcủamình.

CHÍNHSÁCHXÃHỘITRONGXÂYDỰNGNGUỒNNHÂNLỰC

Sựkhắc nghiệt của việc cạnh tranh trên cơ sở kinh tế thị trường đã đượctưởngthưởngbằngviệcđemlạichongườidânnhữngcơhội thamdựvàoviệc tăng trưởng kinh tế.Người ta được hưởng sự chăm sóc sức khỏe tốthơn,nềngiáodụcvàviệcđàotạotạichứccũngđãtrangbịchoconngười,nam cũng như nữ, có thể tìm được những việc làm có thu nhập tốt. Tìnhtrạngthấtnghiệpđượcghinhậnlàthấpmộtcáchđángkể.Singapoređãtiếptụctạoranhiềucơhộiviệclàmvìrấtnhiềucôngviệccủanhữngnămđầuthập niên 1970 đã chuyển sang các nước láng giềng có chi phí thấp hơn.Việctuyểndụnglaođộngcaovànăngsuấtpháttriểntrongmộtnềnkinhtếđangtăngtrưởngđưađếnkếtquảlàđồnglươngthựctếvàsựtăngtrưởnglợitứcvẫntănglênmộtcáchđềuđặn.

Giáodụcvàđàotạotạichỗ

Đầutưvàonguồnvốnconngườithôngquagiáodụcvàđàotạotạichứclàtrọngtâmcủachínhsáchnày.Singapoređãnhấnmạnhđếnyếutốconngườilàtàinguyênduynhất.Vậylàtrẻđăngkývàohọcởcấp2đãtănggấpđôitrongkhoảng thời gian1960và1965để chuẩnbị cho lực lượng laođộngtrong lĩnhvực toánhọcvàkhoahọccănbản,đồng thờinhững trườngdạynghềđãđượcmởra.Nhànướcđangcungcấpmộtnềngiáodụcphổcậpvàtrợcấpchoviệcđào tạo.Họnhấnmạnhđếncơhội lớn laochotấtcảmọingười hiện thực hóa tiềm năng của chínhmình, bất kể đến tình trạng thunhậpcủachamẹmình,thôngquanhữnghọcbổngvànhữnglộtrìnhtiếpcậncáccơhộiđượcgiáodụcđểkhaitháctàinăngtrongxãhộichotấtcảmọingười,baogồmnhữngtrẻemnghèovàthôngminh.Singaporetựhàovìđãnêugươngchosựnăngđộnghướngthượngđầyấntượng.Triểnvọngthựcsự để thăng tiến của con em họ làmột yếu tố quan trọng trong quá trìnhthươngthuyếtvềlươngbổngkhiphảithuyếtphụcngườilaođộngcóýthứctổchứccầntôiluyệntínhchiếnđấubanđầu.

Vàocuốithậpniên1960,chínhquyềnbắtđầuđiềuhànhhệthốnggiáodụctrên cơ sở quản lý kinh tế (ngược lại theo kiểu từ chương hay hội đoàn)nhằmmụcđích tốiưuhóa sự tăng trưởngkinh tế trunghạn.Haimục tiêusongsonglà:đàotạonhữngthợthủcônglànhnghềvànhữngnhàkỹthuật.

Singapore đang cần những người này để tăng trưởng công nghiệp, và đểtránhbiếnhọ trở thànhnhữngngười tốtnghiệpvớihyvọng lànhữngnhà

quảntrịnhưnglạithấtnghiệp.Việcmởraconđườnggiáodụcđượchợplýhóabằnghệthốngnhữngkỳthicótínhcạnhtranh,dựatrênthànhtíchhọctậpnghiêmtúc.

Họcsinhđượchướngnghiệpvềnhữnglĩnhvựctùytheonănglực.Mộtsốthivàocáctrườngbáchkhoađểđápứngnhucầungàycàngtăngtronglĩnhvựckếtoáncũngnhưkỹsưứngdụng.Mãichođếngiữathậpniên1980vẫnkhôngcósựmởrộnggiáodụcđángkhíchlệnào:Chỉcó10%nhữngngườitrongđộtuổitừ20-24họcởcáctrườngbáchkhoahayđạihọc.Vìsốlượngít,dođóchophépngườitacóthểchiphíbìnhquânnhiềuhơnchomộtsinhviên, đóng góp vào chất lượng nền giáo dục. Những học sinh ít có năngkhiếuvềmặtchữnghĩathìtheohọccáckhóahọckỹthuậtvàhướngnghiệp.Chỉsau1985 thìnềngiáodụcbậccaomớicó thể rộngrãimởrachomọingười.Bảnthântăngtrưởngkinhtếnhanhtạonênnhiềunguồnlựchơnchogiáodục.Ngoàira,sựgiatăngdânsốbịsuygiảmđãgiớihạndânsốtrongđộtuổiđihọc,thếnênchophépngườitasửdụngnhiềunguồnlựchơnchotừnghọcsinh.Xãhộicókhuynhhướngđưaranhữngtiêuchuẩncaovàđòihỏitrẻemphảihọchànhchămchỉ.ViệcgiáodụcbằngtiếngAnhchotấtcảmọingườiđãgiúphọmởrộngcáccơhội.Singapoređãtránhviệcđàotạomộtsốlượnglớnnhữngngườihoạtđộngtrongcácngànhnghệthuật,nhữngngườirồisauđócólẽsẽgianhậpđộingũnhữngngườithấtnghiệpcóhọc.Sựcanthiệpcủanhànuớcmộtcáchchuđáovàcókếhoạchđãđemlạisựhỗtrợkỹthuậttốiđavàgiúpngườitakiểmsoátđượcviệcgiáodụctheonhucầuhoặcgiáodụclộnxộnkhôngthíchhợpmàchúngtavẫnthườngthấyởnhữngquốcgiađangpháttriển.[81]

Giáo dục đã gắn bó chặt chẽ với những chính sách côngnghiệp.Các nhàmáyhoạt độngởSingapoređang cần các côngnhân lànhnghề trongviệcđiều hành các hoạt động dây chuyền phức tạp và trong ngành công nghệchínhxác.Đàotạotạichứccũngđóngmộtvaitròquantrọngchủyếu.Cáccôngtyđaquốcgia(MNC)làmviệcchặtchẽvớichínhquyền,côngđoànvàcôngnhânđểtổchứccácchươngtrìnhhuấnluyệnđápứngnhữngnhucầucụthểvàyêucầutấtcảnhữngcôngnhâncónănglựckỹthuậtphảithamdựcáckhóahọcnàydochínhhọlựachọn.Chínhquyềnđãcungcấpnhữnglợiíchvềmặttàichínhchocáccôngtyđaquốcgiađểhọthamdựvàocáctrungtâmđàotạokỹthuật.Nhânviênđãthụhưởngnhữngkhóađàotạokỹthuậttừnhữngtậpđoànhàngđầutrênthếgiới.Cáckhóađàotạothìđặcthùnhắmvàomụcđíchbổsungchonguồnlựcdocáccôngtyđaquốcgiamangđếnvàđảmbảoviệc sửdụngmột cáchhoànhảongân sáchgiáodụcxétdướilăngkínhpháttriển.Tuynhiên,việcđàotạocũngđủbaoquát,chophépcác

côngnhâncó thểchuyểnđổi thànhcôngquanhữngcôngviệcđòihỏicaohơnsaunày.Jeiss,mộtcôngtysảnxuấtcácthiếtbịchínhxácvềquanghọccủaĐức,đãhuấnluyện4.000sinhviênởSingapore.KhimànhàmáysuythoáitrướcsựcạnhtranhđổimớicủangườiNhật,nhiềungườitrongsốcáccôngnhânlànhnghềnàyđãđượcSeagatetuyểndụngđểsảnxuấtcácổdĩa.[82]

Cơhộigiáodụcđượcmởrộngđếnmọingười.Hệthốnggiáodụckhônghềcóthiênkiếnđốivớipháinữvàcònchophéphọgiatăngsựthamdựvàothịtrườnglaođộng.Vàonăm1999pháinữđãchiếmtới43%tronghaitrườngđạihọccông.Tuynhiên,nhưởnhữngnơikhác,conemcủanhữnggiađìnhmàchamẹíthọcvấnthườnggặpbấtlợikhiđihọc.NgườitađãnỗlựcrấtlớnđểcảithiệnkếtquảhọctậpcủathiểusốngườiMalay,nhữngngườithíchnềngiáodụctrêncơsởtôngiáovàmộtsốđôngconemcácgiađìnhnàyđãtụthậu.Việcmở ranhữngcơhội rộng rãi chomọingười tươngphảnvớinhữngquốcgianhưPakistan,nơimànhữngthiếunữởcácvùngnôngthônthườngkhôngcóđiềukiệnthíchứngđểtiếpthunềngiáodụccóchấtlượng.

ViệcchiasẻsựtăngtrưởngbằngtáiphânphốitàisảnĐảngPAPkhởiđầulàmộtđảngxãhội.NórútluirakhỏiQuốctếXãhộivàonăm1976trướcsựđedọacủaĐảngLaođộngHàLankhibịcáobuộclàđànáphọatđộngcủacáccông đoàn độc lập và tự do báo chí. Nhưng nó tin vào việc chia sẻ tăngtrưởngkinhtếmộtcáchcôngbình.ĐượclãnhđạobởinhữngngườiônhòanhưôngLýQuangDiệu,chủnghĩaxãhộicủanóthìkhôngmangtínhchấtýthứchệ.Cơsởlýluậncủanólàkhôngchấpnhậncácchínhsáchtáiphânbổlợitứctheođườnglốixãhộichủnghĩacấptiến.Nókhôngưachuộngchiphílợitứckinhtếcaovàtỷsuấtthuếlợitứccókhuynhhướnglàmsuygiảmđạođứclaođộngvàsựtạoracôngănviệclàm.

ĐảngPAPhoàntoànđốinghịchvớimộtnềnvănhóalệthuộccủanhữngkẻchỉbiếtngửataynhậntiềnphúclợixãhộihaytrợcấpthấtnghiệp,phảicảnhgiácvềviệclàmsuythoáicơcấutổchứcxãhộivàtinrằnggiảipháptạoracáccơhộirộngrãichomọingườicùngthamdựtrongcôngcuộctăngtrưởngkinhtếlàtuyệtvời.Mạnglướihỗtrợantoàntronggiađìnhhaythôngquacáctổchứctựnguyệnđượcưachuộnghơn.Nhànướcnhấnmạnhđếnbìnhđẳnghóatrongviệcđemđếncáccơhộitrướcđóchứkhôngphảilotoanhậuquảsaunày.Việctáiphânbổđịnhkỳnhữngthặngdưtàichínhtíchlũyđượcđãdiễnrachủyếudướihìnhthứcgiatăngtàisản,đẩycaonhữngtàikhoảntrongquỹdựphòngCPF,cungứnghỗtrợtrongviệctăngcườngtínhcôngbằngởlĩnhvựcphânphốinhàởhayphânbốcáccổphiếucủacáccôngtytư

nhânhóa.KhicổphiếucủacôngtyViễnThôngSingapoređượcđưaracôngchúngvàonăm1993,chínhquyềnđãcungcấpphầnlớnnhữngcổphiếunàyđểbánbằngnửagiáthịtrườngchotấtcảcáccôngdântrưởngthành.

MộttrongnhữngđặcđiểmcủatáiphânbốgâyngạcnhiêntheotruyềnthốngcủachủnghĩaxãhộicấptiếnđãdiễnranhưlàhiệuquảphụcủachínhsáchđấtđaiSingapore.LuậtSởhữuĐấtđai(1966)chophépnhànướcđảmbảocóđủđấtcần thiếtđểxâydựngcáccôngtrìnhcôngcộngnhưtrườnghọc,nhàthương,nhàởchonhândânvàxâydựngcơsởhạtầngbaogồmđườngsá,kênh,côngtrìnhcấpthoátnướcvàhệthốngChuyểntảiĐạichúngNhanhchóng(MassRapidTransit–MRT).Theođạoluậtnày,đấtđaidonhànướcvàcáccôngtyquốcdoanhsởhữuđãlênđếnconsố90%tổngsốđấtđaimàtrướcđâychỉlàkhoảng40%vàonăm1960.NgoàiviệcchiếmgiữđấtđaidoquânđộiAnhđểlại,nhànướcđượcquyềngiữlạimộtphầngiátrịđangtănglêncủađấtđaiSingaporetừcácchủcáthểbằngcáchchỉmuađấtđaidướigiáthịtrường.Vàocuốithậpniên1970,nhàcầmquyềnđãtuchỉnhluậtđểcóthểcóthêmquyềnlựcsởhữuđấtđaichomụcđíchcôngcộngởmứcgiáthờiđiểmbanđầu,sauđócốđịnhvàongày30/11/1973.

Ngườitalýluậnrằngnhữngôngchủđấtđaitưnhânkhôngthểkiếmlợidựavàoviệc tănggiáđấtđaidosựphát triểnkinh tếvàcơsởhạ tầngmànhànướcphảitrảchocácquỹcôngích.[83]Saunàyngườitađãđịnhkỳchỉnhmức giá những năm cơ sở gần hơn bởi vì giá thị trường tiếp tục lên cao.Chínhquyềnđãchothuêđấtđaithuộcquyềnsởhữucủamìnhđểpháttriểnnơicưtrú,cáctrungtâmthươngmại,cáctrungtâmkỹnghệtrongthờihạnlênđến99năm.85Lợitứctừnhữngkhoảnchothuênàychophépmứcthuếthấphơnmà lẽ ranóphảicaohơn thế.Hình thức táiphânbổcủacảinàykhôngtạonênsựkémphấnkhởitrongnhândânvềviệctáiphânbốlợitức.

ChínhsáchkhíchlệxãhộiởSingaporerõràngđãđemlạikếtquảtronglĩnhvực nhà cửa công ích.[84] Từ năm 1960-1980, Ủy ban phát triển nhà ở(HDB)đãxâydựnggần400.000cănhộvớimộttốcđộhếtsứcnhanhchóng.MộtsốlớnnhữngngườidânđãrờibỏnhữngcănnhàổchuộtvàkhuxómtồitànđểchuyểnvàonhữngcănhộmàbanđầuhọchỉthuênhưngdầndầnhọsẽmuatừHDB.Vớimứclợitứcgiatăngtheothờigian,nhữngôngchủsẽchuyểnđếncáccănnhàlớnhơncủaHDB,baogồmcảnhữngcănhộcaocấphoặclànhữngdãynhàtrongchúngcư.Vàonăm2005,hơn88%dânsốđãsốngtrongcácngôinhàdonhànướcxâynênvà93%đãsởhữuđượcnhàcửacủamình.ChínhquyềnđãtàitrợrấtnhiềuchonhữngkhoảnvaycầmcốvàvớigiámuanhữngcănhộcủaHDBchophùhợpvớimứcthunhậpcụthể

củatừngngười.

Ngườitatinrằngviệcsởhữunhữngngôinhàlàmtăngsựcamkếttrongviệcbảovệtổquốcvàhếtsứcquantrọngđốivớisựđoànkếtquốcgia.Đấylàtàisảnthếchấpchosựđónggópcủahọ,dânchúngphảilàmviệcvàtiếtkiệm.Chínhmáinhàtrênđầuhọđãbiếnnhữngngườilàmthuêbơvơhờhữngtrởthànhnhữngôngchủgiađìnhcótráchnhiệmvớilợiíchrõrệtnhấtchocộngđồngdâncưkhimàquyềnsởhữungôinhàtrởthànhquyềnsởhữucổphần.Nhữngngôinhàtạonênnềntảngvàhộiđồngdâncưtrongkhuvựchànhxửnhưmột tổ chức cơ sở có liên hệ với chính quyền.Nhằmmục đích tăngcường sự đùm bọc lẫn nhau trong gia đình, chính quyền đã cấp nhà chonhữngđôivợchồngmớicưới,miễnlàhọchọnsốngtrongphạmvigầnvớigiađìnhvớichamẹcủamình.Nhữnggiớihạnsắctộctrongcộngđồngdâncưđãkhôngchophéptậptrungvềmặt tôngiáocũngnhưsắctộc,khuyếnkhíchsựphântáncácsắctộcvàcuộcsốngsẽtrởnênđadạng.

TheonhưnhữngnhậnxétcủaLindaLow,NhậtBản,NamHànvàĐàiLoanđãthựchiệnnhữngcảicáchruộngđấtmộtcáchcấptiếndướisựđiềuhànhcủamộtchínhquyềnmạnhmẽ.Điềunàyđặtnềntảngchosựbìnhđẳngcáccơhộivàtăngtrưởngkinhtếởcácquốcgianày.NgượclạichínhsáchcảicáchruộngđấtởPhilippinesthấtbạitrướcsựquảnlýdânchủkiểuMỹsaunăm1945 và những quyền lực phong kiến cát cứ vẫn tồn tại dai dẳng.ỞSingapore thì chương trình nhà ở công cộng vềmột phương diện nào đógiốngnhưcảicáchruộngđất.Nócó thểđượcgọi là:"ThếgiớivimôcủamộtnướcSingaporedochínhquyềntạora".[85]

THIẾTKẾCHÍNHSÁCHHIỆUQUẢ

NhữngchínhsáchcủaSingaporequan tâm tớikỷ luật trongsửdụngngânsách,dựavàoviệckhuyếnkhíchvềmặtgiácả,vàtạoranhữngcơhộichomọingườithamdựvàosựtăngtrưởngkinhtế.Ngoàiranhữngchínhsáchđượcthiếtkếrấtkhéoléo.Chínhquyềngiảiquyếtnhữnghạnchếràngbuộcchủyếuxuấthiệntheothờigian,làmsaochochínhsáchthíchnghivớiđiềukiện đang thay đổi và với hoàn cảnh của địa phương, cũng như thay đổiđườnglốikhipháthiệnranhữngsailầmđãxảyratrongchínhsách.Nhữngchính sách được hoạch địnhmột cách cẩn thận, chặt chẽ và đáng tin cậy.Ngaybuổiđầu,khôngthểcóchínhsáchtổngquátcho40nămsaunhưngcónhữngnguyênlýnềntảngmàcácchínhsáchpháttriểntừđó.

Giảiquyếtnhữnghạnchếràngbuộc

Trongnhữngbàiviếtnóivềsựpháttriểngầnđây,ngườitanhấnmạnhlàcácquốcgiaphảitìmchomìnhconđườngđểhướngđầutưtưnhânvàonhữnglĩnhvựcphitruyềnthốngđểtạorasựtiếpnốichonhữngchươngsáchpháttriển thành công. Nếu không thì sự tăng trưởng sẽ bị suy tàn.[86]Schumpeterđãnhậnrarằngtiếntrìnhtạoranhữngnềncôngnghiệpmớivàbỏđinhữngnềncôngnghiệpcũlàmộtđặcđiểmchủyếucủachủnghĩatưbản.[87]Bằngcáchgiảiquyếtnhữnghạnchếràngbuộcnày,cácchínhsáchkinh tế sẽ mở đường cho sự phát triển của những hoạt động đem lại lợinhuậnmới.

LịchsửpháttriểnSingapoređãminhchứngchotiếntrìnhchuyểndịchsangnhữnghoạtđộngcógiátrịgiatăngcaonhưnângcaonăngsuất,đemlạikếtquả là sự chuyển hóa cơ cấu liên tục. Trong khi một số quốc gia, chínhquyềntựgiớihạnmìnhtrongviệctạoramộtbầukhôngkhíthíchhợpchocác doanh nghiệp tư nhân khởi sự làm ăn, chính quyền Singapore đã chủđộngkiếntạonhữnggiaiđoạnkếtiếp,chỉđạoviệctáicơcấutừngbước,baogồmcảhệthốngdoanhnghiệpnhànước.

ViêcthunhỏthịtrườngnộiđịasaukhitáchkhỏiMalaysiađãđưađếnchiếnlượcnhậpkhẩuhàngthaythế,màSingaporechỉtheođuổiítlâu,đãkhôngcòntồntại.Chẳngbaolâuthìthànhphố–quốcgiatrởlạivớitruyềnthốnglâuđờilàmộtcảngtựdovànhữnglợiđiểmcủathịtrườngquốctếmởkhiếnchomôhình thươngmạikho–cảng trởnênhiệuquả.Thếnên trongsuốtnhững năm 1967-1973, Singapore đã ủng hộ cho việc công nghiệp hóahướngvềxuấtkhẩu,tậptrungvàoviệcsảnxuấtcácsảnphẩmgiacôngvàcógiá trị thấpnhưdệtmay,bànghế,dụngcụđiệngiađình, sửachữa tàuvànhữngcôngviệclặpđilặplạiđơngiảntronglĩnhvựcđiệntửtiêudùng.Tiếpsauđóđếngiaiđoạntăngvốnvớisựđầutưvàocôngnghệlọcdầuvàhóachất.

Nhữnghạnchếtrongsuốtthờikỳnàylàtinhthầndoanhnghiệpnộiđịađãkhôngđủtạoranhữngviệclàmchosốđôngcáccôngnhânthấtnghiệpvàtaynghềthấp.Tạoranhữngđiềukiệnthuyếtphụccáccôngtyđaquốcgia(MNC)chuyểndịchđếncưtrúởSingaporelàchìakhóađểgiảiquyếtvấnđềnày.CôngtyJurongTownvừamớithànhlậpđãpháttriểnvàđiềuhànhbấtđộngsảncôngnghiệpvàcungứngnhữngnhàmáylàmsẵn.Vàonăm1967,nhữngưuđãi về thuếđãđượcđưavàođểkhích lệxuất khẩu.Năm1968,

ngườitađưavàoluậthỗtrợgiảiquyếtmốiquanhệhàihòatronglaođộngcũngnhưđiềuhòatiềncôngổnthỏa,giúpgiảiquyếttìnhtrạngthấtnghiệp.Cáccôngtyđaquốcgiađãcólợinhiềutừhạtầngcơsởđượcnhànướccungcấp.Đầu thậpniên1970,người tađãnhìn thấynhữngchương trìnhnhàởcôngcộngpháttriểnnhanhchóngtạonênviệclàmvàđónggópvàosựổnđịnhcủaxãhội.

Thờikỳ1973-1984ngườitanhắmđếnviệctáicơcấulạikinhtếnhằmmụcđíchbắtkịptiếnbộvềkỹthuật.Việcđạtđượcchếđộtoàndụngđãtạoranhữngáplựclênvấnđềlươngbổng.Đểcóthểtiếptụcgiữvữngsứccạnhtranhtrênthịtrườngquốctế,đòihỏiphảinângcấphàngxuấtkhẩu.Đầutưvàonhữnglĩnhvựcđòihỏitaynghềvàcôngnghệbaogồmđiệntử,vitính,kỹthuậtmáymócchínhxácvàdượcphẩmtrởnênquantrọngtrongviệctạoranhữnggiátrịtăngcaoởtừngcôngnhân.Nhữngchínhsáchđãủnghộviệcchuyểndịchnày:ưuđãimiễnthuếtrongthờikỳnàyđãkhuyếnkhíchviệcđầutưvàonhữnghoạtđộngnângcaotaynghề.[88]Nhữnghạnchếtrởthànhngườilaođộngcótaynghềlàmhàngxuấtkhẩugiátrịcao.Nhữngtrungtâmđào tạo côngnghiệp trợ cấpbởi nhànước, được thiết lậpkết hợpvới cáccôngtyđaquốcgiaxâydựngnênnhữngkỹnănglàmviệcchocôngnhân.Đểkhuyếnkhíchnhữngdoanhnghiệphướngvềmụcđíchtựđộnghóa,mộtmức thuế đánh vào những lao động không có tay nghề từ nước ngoài đãđượcápdụngvàonăm1978,việctănglươngvượtnăngsuấttrongthựctếđãđượckhuyếnkhíchvàsựđónggópcủagiớichủvàoquỹdựphòngquốcgiaCPFđãnânglêntới25%củamứclươngvàonăm1984.

Trongsuốtnhữngnăm1985-1997,Singapoređãnhắmđếnviệcđadạnghóakinhtế,theotừnglĩnhvựcvàphùhợpvớiđịalý.Sựkiệnsuythoái1985đãđưaramộtmốihiểmnguytrongviệcquámứctậptrungvàoxuấtkhẩuởmộtsốlĩnhvựcnhưđiệntửvàhóachất.Singaporephảipháttriểnvàtỏracạnhtranhhơntrênmộtphạmvirộngcủanhữnghoạtđộng.Tronglĩnhvựcdịchvụ,trọngtâmchuyểntừviệctậndụngvịtríđịalýcủathànhphố–quốcgiavànhữngkinhnghiệmthươngmạisangmụcđíchpháttriểnmộtcáchthànhcôngvậnchuyểnđườnghàngkhông,viễnthông,logistics,vậnchuyểnhànghải và các cơ sở giao nhậnhàng.Nhữngdịch vụ thươngmại và tài chínhcũng được đẩy mạnh hơn, dựa theo thị trường hải ngoại bắt đầu từ năm1968.MộtthịtrườngtráiphiếudựatrênđồngđôlaởchâuÁcũngđãđượcnhànướctạoravàsaunăm1985,trọngtâmlàxâydựngcôngnghiệpquảnlýtàisảnnộiđịanhằmgiảmbớtsựlệthuộcvàoNewYork.Vàonăm1993thìSingapoređã lànướcchủnhàcủa115ngânhàngnướcngoài.Ở thậpniên1990, người ta thấy trọng tâm hướng đến những phương tiện tổ chức hội

nghịnhưthiếtlậpcáctrungtâmthươngmạihoànchỉnh.Ngànhcôngnghệsinhhọcvà các công ty đaquốcgia khácđãđược thuhút đểđặt cácvănphòngphụtráchđịaphươngởcáckhuvựcvànhữngphươngtiệnhỗtrợchocôngviệcR&D(điềunghiênvàphát triển)đếnSingapore.Nhữngdịchvụthươngmạivàtàichínhpháttriểnlênđến1⁄4GDP.

Trongkhiđónềncôngnghiệphóachuyểndịchtheohướngtăngcườngvốnvà taynghề,vídụnhưcôngnghệchínhxácvànhữngkhíacạnhphức tạptrongviệcthiếtkếphầnmềm,ổđĩavàdượcphẩm.Mộtlầnnữa,chínhsáchlạihỗtrợchothờikỳchuyểngiaonày:chínhquyềnmởrộngcáccơsởgiáodụcthuhútnhiềuhọcsinhvớithờigianhọclâuhơn.Đểgiảmbớt"tínhdễtổnthương",Singaporecũngđãtìmnguồnthunhậpkhácbằngviệcgiúpcáccôngtypháttriểnvàvươnratrongkhuvực.

Thời kỳ sau năm 1997-1998, châu Á rơi vào khủng hoảng tài chính,Singaporelạipháttriểnhơnnữađểtiếntớimộtnềnkinhtếtrithứccótínhchấtcạnhtranhtoàncầuvàtiêntiến.[89]

Việc táicơcấu tiếpdiễnnhằmmụcđíchđảmbảotínhcạnhtranhdàihạn.Côngnghệhóachất,sinhhóavàdượcphẩmđượcnhắmđếnviệclàmgiảmbớtsựlệ thuộcvàongànhcôngnghệITxoayvòngvốnchiphícaonhưngkhôngổnđịnhvớimứclãingàymộtgiảmsút.Tronglĩnhvựcđiệntửvàhóachấtvẫncósựnângcấpthườngxuyênđểđápứngnhữngyêucầungàymộtgia tăng. Singapore đã chuyển dịch để trở thành một trung tâm cách tângiảngdạyđạihọc,giáodụckinhthương,đemlạicáccơhội,đầutưvốnchonhững thiếtkếkỹ thuật,phát triểnphầnmềmvàgầnđâynhất làcácphimtrườngtruyềnthông,côngnghệtáixửlýnướcthải,lọcnướcvànhữngnhàmáy xử lý thẩm thấu theo qui trình ngược. Singapore nhắm đến việc trởthànhmộtgiaođiểmquantrọngtronghệthốngtoàncầucủaconngườivàýtưởng.CôngnghệtruyềnthôngkỹthuậtsốtươngtácđãbắtđầuvớisựxuấthiệncủacáccôngtynhưLucasFilmvàđượcdựbáosẽsảnsinhra3%tổngsảnlượngthunhậpquốcdân(GDP)vàonăm2018.Côngnghệlọcnước,xửlýmôi trườngvàcôngnghệvi sinhhọccũngđượckỳvọng tạo ra40.000việclàmmớivàonăm2015.NgườitađãnhấnmạnhđếnnhữngdịchvụtiếpthịvàthiếtkếcũngnhưviệcbiếnSingaporethànhmộtđiểmưachuộngchocácsựkiệnquốctế.

ÝđịnhnàycũngnhằmbiếnSingapore thànhmột trung tâmđiềuhànhcácngânhàngtưnhântrongkhuvực,trungtâmykhoa,giáodục,bảovệsởhữu

trí tuệ vàdu lịch.Những chính sáchhỗ trợ choviệc chuyểndịchgầnđâythôngquahàngloạtcácbiệnphápnhưsau:Singaporepháttriểnnhữngcảnhtrícủamìnhvànhữngsựthúvịkhácđểhấpdẫncácnhàkinhdoanhchuyênnghiệpnướcngoàivàcáccôngnhânlànhnghề.

Lolắngvềsựlệthuộcvàonhữngthịtrườngkhuvực,SingapoređãkhuyếnkhíchcáccôngtycủamìnhđặtvănphòngởnhữngđịađiểmbênngoàikhốiASEANvàchâuÁ,vàchophépcáccôngtySingaporethiếtlậpnhữngquanhệtoàncầuvàcạnhtranhtrêntrườngquốctế.Đểhỗtrợchosựtăngtrưởngthươngmạinhanhchóng,mộtloạtcácthỏaướcthươngmạisongphươngvàThỏa ước Hợp tác Kinh tế Toàn diện (Comprehensive EconomicCooperationAgreements–CECAs)đãhoàntấtvớinhiềuquốcgiabaogồmTânTâyLan(năm2000),NhậtBản(2002),Úc(2003),Mỹ(2003),ẤnĐộ(2005),vàNamHàn(2005),đểbổsungnỗlựctiếptụccủaSingaporenhắmtớiviệctựdohóamậudịchkhuvựcvàđaphương.Ngườitanhấnmạnhđếntínhsángtạo,sựcáchtân, tinhthầndoanhnghiệplànhữngnguồnlựcmớilàmtăngnăngsuất.

Nhiềuquốcgiađãhoạchđịnhcácchiến lượcchínhsáchkinh tếmộtcáchchặtchẽvớinhữngchươngtrìnhcảicáchcơcấunhằmgiảiquyếtrấtnhiềuvấnđề.Tuynhiênthườngthìnhữngchínhsáchnàythấtbạikhitậptrunggiảiquyếtnhữnghạnchếcủanó,chủyếulàvì lýdochínhtrị.Kếtquảlàhiệuquảtăngtrưởngđãtrởthànhmộtđiềuthấtvọng.Thayvìcốgắnggiảiquyếttấtcảmọiviệccùngmộtlúc,ngườitacóthểđạtđượcnhữngkếtquảtốthơnnếuchínhquyềnchẩnđoánđượcnhữngràngbuộcchủyếumànềnkinhtếcủahọphảiđốiđầuvàomột thờiđiểmnàođấy.Tìmmộtchìakhóaxeđãmấttrongđêmdướiánhsángngọnđènđườnggầnđấy,nếungườitangaytừđầukhôngquantâmđếnnơimàchìakhóabịmất,nhưng"Chỉvìđólànơicóđènchiếusáng"thìkhôngthểnàokhởiđộnglạimáyđược.NhàcầmquyềnSingapoređãquantâmđếnviệcvượtquanhữngtrởngạihếtsứcquantrọnghiệnnayđốivớisựtăngtrưởngkhichúngphátsinhcùngvớithờigiantheotrìnhtựcủanhữngmụctiêucảicách,vìmỗithậpniênlạicónhữngthửtháchmới.

Việctăngtrưởngđemlạithayđổinhanhchóngtrongthànhphầncấutạoxétvề phương diện sản xuất, một phần nó được khích lệ bởi sự tập hợp lựclượngcạnhtranhtrongkhuvựcvàtrêntoàncầu,vàđiềunàyđãlàmlợichonềnkinhtếcởimởcaođộcủaSingapore.BảnthântoàncầuhóacũngđượckíchthíchkhinhữngsáchlượcthànhcôngcủaSingaporevàcácnềnkinhtếĐôngÁ hiệu quả cao khác cũng đã được những nơi khác học hỏi và bắt

chước. Singapore đã chứng tỏ sự thích nghi nhanh chóng và sự phục hồinhanh,đápứngviệcchuyểndịchcủanhữngưuthếtươngđốicủamộtnềnkinhtếtừngbướcvươnlêntrênbậcthanggiátrị,tậndụngtấtcảnhữnglợiđiểmmàcáccôngtyđaquốcgiacóthểđemlại.Chínhsáchkinhtếđãgiúpchoviệcchuyểntiếpcủagiaiđoạngiaothờinàydễdàng...

Sựthíchnghicủachínhsáchthựcdụngvàsửachữasailầm

Nhữngchínhsáchđượclàmchothíchnghivàthậmchísửalạihoàntoànkhitìnhhìnhthayđổi.Nhànướcthìdịứngvớirủirovàtuyệtđốicẩnthận.Bắtđầutừnăm1959,nhàcầmquyềnđãkhôngbỏđidisảncủangườiAnhđểlạitrênđấtnướcSingapore,màlạigìngiữvàcảithiệnnótheonhữnggìmàhọcảmthấyhữuích.Khôngcóđềánchínhsáchnàocho40nămkếtiếp,nhưngnhữnggiátrịcănbảnkhônghềthayđổi.Chínhquyềnphảisángtạovàđổimới,nhưngcũngphải linhhoạt trongnhiều lĩnhvựcchínhsách.Vào thậpniên1960,chínhquyềnđãkhuyếnkhíchcáccặpđôi,cungcấpchohọ trợgiúptàichính,giớihạnsốconmàhọsinhralàhaichomỗigiađình.Khimàtỉlệsinhgiảmnghiêmtrọngđưađếnsựthiếulaođộngvàdânsốngàymộtgiàđinhưvàonăm1986,chínhquyềnchuyểnsanghànhđộnghỗtrợsinhsản–màmộtsốngườinóirằngkhámuộn.Câukhẩuhiệutrướcđây"Dừnglạiởhai" trongchínhsáchquảnlýsinhsảnđãđượcthaythếbằngmộtlờiđộngviên"Haihaynhiềucontrẻchomỗigiađìnhnếuchamẹcóphươngtiệnđemlạichonósựdạydỗvàgiáodụccóchấtlượng".Chínhsáchgiáodụccũngđãthayđổimộtcáchthựcdụngtheothờigian[90], tương tựnhưvậylàvấnđềgiaothôngvàchínhsáchchămsócsứckhỏecũngđãthayđổinhưthảoluậnởphầntrên.

Đôikhichínhsáchcũngthấtbại,khôngnhưdựliệu.Khingườitađánhgiáđãphánđoánhaytínhtoánnhầm,nhànướcphảihànhđộngchuyểnhướngchínhsáchngay.Mộttrongnhữngtrườnghợpvídụhiếmhoiđãxảyravàođầu thậpniên1980,khimàbản thân"Chínhsáchsửađổi tiền lương"phảisửađổi.

Trongsuốtnhữngnămtừ1973đến1980,chínhsáchgiữvữngđồnglươngtrongtayđãkhuyếnkhíchcáccôngnhânnướcngoàitrànvàovớinăngsuấtthấp.Điềunàylậptứckhiếnngườitaphảitáicơcấunềncôngnghiệp.Bắtđầu từnăm1979,nhànướcđãsửađổinhữngchínhsách lươngbổng thấpmộtcáchcốýnàybằngviệckhuyếnkhích tăng lươngkhivượtnăngsuất,vớihyvọngrằngđiềunàysẽkhíchlệcáccôngtychuyểndịchnhanhvềhoạt

độngtăngcườngvốnvàgiátrịcao.Chínhsáchvềlươngcaonăm1979cổvũchoviệctáicơcấulạimộtcáchmuộnmàngnềnkinhtếcủamình.Tuynhiênthờigianmàcácdoanhnghiệp,cácnhàmáyphảnứnglạichậmhơndựkiếnrấtnhiều.Mặcdùchínhsáchđãthànhcôngtrongviệckhuyếnkhíchgiớichủtáicơcấulạichiphícôngnhân,nhấtlàkhoảnphảiđónggópchoquỹdựphòngCPF,lạigiatăngnhanhchóngvàvềlâudàiđấychínhlàsựđánhmấtđitínhcạnhtranh,cuốicùngđólàmộtvấnđề.[91]Điềunàylàmtrầmtrọnghơncuộcsuythoáinăm1985,vànhữngchínhsáchbanđầusauđóđãphảibỏđi,nhằmhỗtrợchoviệccắtgiảmđángkểtỉlệđóngvàoquỹCPFvàviệcchấmdứthaygiảmbớtthuếtuyểndụng.Năm2005chínhquyềnđãquyếtđịnhxâynênnhữngkhunghỉtổnghợp,đổilạichínhsáchvềlâudàiđốivớicácsòngbạc.Trongthànhphố–quốcgiabénhỏnày,luônluôncónhữngkhoảngcáchmongmanhchonhữngsailầmvànhữngchínhsáchphảiđượcthiếtkếnhằmmụcđíchphùhợpvớitìnhhìnhđangthayđổi.

Chínhsáchđượcthiếtlậpphùhợpvớiđiềukiệnđịaphương.

Môhìnhchínhsáchtiềntệvàtỷgiáhốiđoáitừnăm1980làmộttrườnghợpcầnphảinghiêncứu[92].Vàothờigianđó,việckiểmsoáttỉgiáhốiđoáiđãdầndầnđượcgỡ bỏ vàSingapore đã hòa nhậpmột cách trọn vẹn vào thịtrườngtưbảntoàncầu:dòngchảychênhlệchtỉgiácónghĩarằngSingaporecóthểđịnhramứcdanhnghĩahoặclàtỉsuấtlãinộiđịahoặctỉgiáhốiđoái,nhưngkhôngthểcảhai.

Việc mở rộng tuyệt đối kinh doanh thương mại đã thuyết phục nhà cầmquyền phải vận hành những chính sách tiền tệ thông qua những thay đổitrongtỉgiáhốiđoáidanhnghĩanhưmộtmụctiêuchung,vớisựbìnhổngiácả nội địa nhưmục tiêu cuối cùng. Sự tràn ngập hàng hóa nhập khẩu cónghĩalàgiácảnộiđịacủaSingapoređãtươngđươngvớigiácảquốctếnhânvớitỷgiáhốiđoái.Trongnhữngđiềukiệnnày,thìmộtchínhsáchdẫnđếnviệctănggiádanhnghĩađồngđôlaSingaporesẽcóảnhhưởnghữuhiệuđếnviệclàmgiảmđigiácảvàchiphínộiđịa,chophépỦybanGiámsátTiềntệ(MAS)vôhiệumứcđộ lạmphátnhậpkhẩu.Cũngquan trọngkhôngkém,mộtchínhsáchcốýlàmgiảmđigiátrịđồngtiềncủamìnhđểkhíchlệxuấtkhẩu thìcó lẽcũngkhônghiệuquả,bởivìnósẽmởđườngchohànghóanhậpkhẩuthấphơngiácảtrongnướcvàđồnglươngtrongnước.ThayvàođóSingapoređãdựatrênsựcảithiệnnăngsuấtđểduytrìtínhcạnhtranh.

Singaporecómộthệthống,mộtchếđộhốiđoáihỗnhợpcóthểkếthợptính

chấtcủabahệthốngkhácnhau.ĐồngđôlaSingaporelàmộtđồngtiềnthảnổi,nhưởtrongmộtchếđộtỷgiáhốiđoáilinhhoạt,nhưngchỉtrongmộtphạmvikhôngđượctiếtlộ.MASthamgia–vàkhốngchế–thịtrườngtỉgiáhối đoái, trên cơ sở cung cầu như thị trườngđòi hỏi, để giữ tỷ giá khôngvượtrangoàibiênđộ–mộtđặcđiểmnổibậtcủahệthốngtỷgiácốđịnh.Cuốicùngtrongmộtchếđộđượcquảnlýtốt,MASsẽđịnhraphạmvicủatỷgiátheotừngthờiđiểm,xétđếnáplựccủamứcđộlạmpháthiệntạivàtrong tương lai.Nếu lạmphátbênngoài–hayởmứcđộnhỏhơn,chiphíđơnvịtiềncôngtrongnướctăngtheosựtăngtrưởngkinhtếmạnhmẽ–đedọađẩymạnh tình trạng lạmphátđếnmứcđộkhông thểchấpnhậnđược,biênđộtỷgiáhốiđoáisẽđượcnânglênchophéptănggiáđồngtiềndanhnghĩavànhưthếsẽgiữđượcsựbìnhổnvềgiácảnộiđịa.MặcdùtỷgiáhốiđoáithườngđượcghibằngđồngđôlaMỹ,nhưngMASđãđiềuhànhtỷgiácủađồngđôlaSingaporevàhoạchđịnhchínhsáchdựatrênrổtiềntệtrọngtâmmậudịchkhôngcôngbố.

Việccanthiệpchínhthứccủanhànướcvàothịtrườngtỷgiáhốiđoáiđãlàmchotỷgiánàyluôntrongbiênđộchophép.Nếunguồnvốnđầucơđổvàođedọađồngtiềntănggiátháiquá,MASsẽvàocuộcbằngcáchmuavàonguồndựtrữngoạitệchínhthứcbằngviệcbánđôlaSingaporera.TươngtựnếuhệthốngthanhkhoảntrongnướccạnkiệtgâyradosựtiếtkiệmcaodướihìnhthứcthặngdưngânsáchhaykhoảnđónggóplớnlaochoquỹdựphòngCPF,sẽbuộcMASđápứngnhucầuđòihỏiđô laSigaporebằngcáchmuavàongoạitệđểbổsungthêmchoquỹdựtrữchínhthứccủamình.

HệthốnghoạchđịnhtheocáchnàyđãphụcvụSingaporerấttốt,cùngvớinótỷgiáhốiđoáithựcsựluônmangtínhcạnhtranhkhimàSingapoređãtránhđượcrấtnhiềulầnsựvượtgiá,đặctrưngcủachếđộtỷgiáhốiđoáicốđịnhthườngphảichịuđựng tình trạng lạmphát trongnước.Trongsự thức tỉnhcủacuộckhủnghoảngtàichínhchâuÁ,chếđộhiệnhànhđãchophépđồngđôlaSingaporegiảmgiásovớiđồngđôlaMỹvànhữngngoạitệchủyếukhác,tuyvậynólạitănggiásovớinhữngđồngtiềncủacácquốcgialánggiềng,mànhữngđồng tiềnnàyđãbịmấtgiásâusắcbaogồmcảviệcmởrộngbiênđộchophép.SựlạmphátnộiđịaluônđượcgiữbìnhổnvàsựtintưởngcủaquốctếđặtvàoviệcquảnlýtiềntệcủaSingaporevẫnđượcduytrìđếnhômnay.Việccắtgiảmchiphíkhôngquiước(Xemphần"Sựcanthiệpcốýcủanhànước"phầnsaucủachươngnày)cólẽlàđiểmmấuchốttrongviệcbổsungchochínhsáchtỷgiáhốiđoái.

Chặtchẽvàcóthểdựbáođược

Mộtsốquốcgiađãcósựtăngtrưởngđángthấtvọngchỉvìsựthiếuchặtchẽtrong chính sách. Daran Acemoglu đã đề cập đến cái gọi là hiệu quả"seesaw"(haylàbấpbênh):mộthiệuquảcólợidothựchiệnchínhsáchgiúp"nângcao"nềnkinhtếbịtriệttiêubằngmộtbiệnpháphủyhoạitrongmộtlĩnhvựcchínhsáchkhác"ứcchế"nềnkinhtế.[93]Mộtsốquốcgiađãmởrộng kinh doanh thương mại quốc tế bằng cách hạ thấp thuế nhập khẩunhưngthấtbạitrongviệcphụchồilợitứcbịmấtđiởngânsáchbằngviệcmở rộngphạmvi đánh thuếnội địa.Một sốkhác chủý chophép lãi suấttrong nước hạ thấp để tìm thấy sự cân bằng do thị trường quyết địnhmàkhôngxemxétđếnchiphícao trongviệc trảcáckhoảnnợcủanhànước.Mộtvídụkháclàngườitathựchiệnnhữngđiềuchỉnhcầnthiếtvềmặttàichínhbằngcáchcắtgiảmđầutưcơsởhạtầng,chămsócsứckhỏecănbảnhaychiphíchogiáodục.Đâylàmộtrủirochonhàcầmquyềnđãcamkếtthực hiện những chương trình phúc lợi lớn lao, ví dụ như chuyển lợi tức,nhữngkhoảnphụcấpngoàikếhoạchvàviệc tuyểndụngdư thừanhânsựchobộphậnhànhchínhcông.

NgượclạikinhnghiệmpháttriểncủaSingapoređãchotanhiềuminhchứngvềnhữngchínhsách rấtchặtchẽ.Nhữngchínhsáchnàyđãđượckiến tạomộtcáchcẩn thậnđểcó thể tăngcườnghỗ trợ lẫnnhau tạonênmộtvòngthuậnlý.[94]

Trướchết,nguồnđầutưtrựctiếpcủanướcngoài,(FDI),chínhsáchlươngbổnglinhhoạtvàchặtchẽ,tạoracôngănviệclàm,giáodục,vàkếtquảcủasựtăngtrưởngkinhtếtấtcảđềukếthợpchặtchẽtrongmốiliênhệnhânquảhỗtrợqualạitheonhiềuhướngkhácnhau.Dođó,nguồnvốnđầutưtừnướcngoàicóthểthựchiệnđượcnhờvàochínhsáchlươngbổngvàgiáodục.Nótạoracôngănviệclàmvàtăngtrưởngkinhtế.Rồiđếnlượtsựtăngtrưởngnàyhỗtrợchomốiquanhệlaođộngthânthiện.Đồnglươngthựctếgiatăngđềuđặnvàngườicôngnhâncóquyềnmuanhữngcănnhàgiáthấpvàhấpthụgiáodục,đónggópvàosựbìnhổnchínhtrịvàcôngnghiệp,cũngnhưgiữnhữngđòihỏilươngbổngởmứcđộvừaphải,tấtcảtạonênsựbìnhổnchonềnkinh tếvĩmô.Vìđãđạtđược sự tăng trưởngvàcóviệc làmnênngườidânkhôngcónhữngáccảmrõrệtvới laođộngvà tưbảncủanướcngoài.

Hai là tỷ lệ lạmphátnộiđịa thấpđãhỗ trợchosựcạnh tranh trên thươngtrườngquốctế,chophépchínhquyềnvaymượnvớichiphíthấpthôngquaquỹdựphòngCPFvàthuyếtphụcnhữngngườithamdựquỹnàytintưởngrằngsứcmuacủanhữngkhoảntiếtkiệmtíchlũyđượccủahọsẽkhôngbị

suygiảm.NótạonênniềmtinvàogiátrịcủađồngđôlaSingapore,chophéplĩnh vực tài chính phát triển, và chính là công cụ duy trì kỷ cương tronglươngbổng.Sựbìnhổncủanềnkinhtếvĩmôđãđemlạinềntảngvữngchắcchophépngười ta tiếpcậnkhônghạnchếđốivớingoạihốivàchuyển lợinhuậnranướcngoài.

Nhữngchínhsáchcóthểtiênliệuvàđượctintưởngvìchặtchẽ.Nhữngđiềukiện thươngmại sasútquacuộckhủnghoảngdầuhỏađãđượcgiảiquyếtthôngquaviệcđiều chỉnhnhữngkhoản chi xuốngmộtmức thunhậpkhảdụngthấphơn.Vấnđềtàitrợđượcgiớihạnbằngviệcrútdầnmộtkhoảnhạnchếnhững tàisảnđã tích lũy từ tiếtkiệmbanđầuvàkhông làmphátsinhtìnhtrạngcôngnợ.Dođó,nềnkinhtếđãhồiphụcmạnhmẽnhanhchóngvàcácnhàđầutưgiữvữnglòngtin.Cósựliêntụcđángkểtrongnhữngnguyêntắcchủđạovàtrongviệchoạchđịnhchiếnlượckểtừnăm1965,tuyrằngđãcónhữngthayđổiquantrọngdiễnramộtcáchthựctiễnnhằmđápứnglạibốicảnhkinhtếthếgiớiđangpháttriển.Nhữngchínhsáchấyvềmặtchínhtrịthìhếtsứcbìnhổndựavàomốiquanhệhợptácvàsựtintưởnglẫnnhaugiữachínhquyềnvànhững tổchứckinh tếchủyếu.Sựhồiphụcvà thíchnghimộtcáchđángnểđốivớinhữngkhủnghoảngtừbênngoàihaynhữngtháchthứctừbênngoàiđãđemlạinhữngđiềulợichochínhnó,thànhcôngnaylạimởlốichothànhcôngkhác.

BỐNNGUYÊNTẮCCĂNBẢN

Khuôn khổ chính sách củaSingapore là yếu tố chủ yếu dẫn đến sự thànhcôngvượtbậccủaquốcgianày.Bốnnguyêntắcrộngrãiđãđượcnhậndiệnlà:(i)kỷluậtsửdụngngânsáchđãgiúpphátsinhranhữngkhoảntiếtkiệmvàtạodựngnềntảngchosựbìnhổnkinhtếvĩmô,tạocảmhứngchosựtựtin;(ii)việcsửdụngtrợgiátrongnhữnglĩnhvựcthenchốt,vídụnhưchămsócsứckhỏe,giaothôngvàthịtrườnglaođộng,cũngnhưhộinhậpvớithịtrườngtoàncầuđãhỗtrợchoviệcphânbốcácnguồnlựcmộtcáchhiệuquả;(iii).Nhữngcơhộithamdựvàoviệctăngtrưởngkinhtếđượctạoravàchiasẻ rộng rãi trongdânchúngbằngcáchđẩymạnhnăngsuấtcủangườidânthôngquatìnhtrạngsứckhỏetốtđẹp,nềngiáodụcưuviệtvànhàcửakhangtrang; và điều thứ tư (iv) chính sách được hoạch địnhmột cách chu đáo.Chính sáchđã tạo thuận lợi choviệc tái cơ cấunăngđộngbằngcáchgiảiquyết những ràngbuộcvềđầu tư cánhân trongnhữnghoạt động sinh lợimới,thíchnghivớinhữngđiềukiệnđangthayđổitheothờigian,xemxéttớinhữngyếu tốđịaphương,vàhết sứcchặt chẽ.Tất cảbốnnguyên tắcnàyđượcápdụngrộngrãivớinhữngchínhsáchkhácđãgiúpchoSingaporetích

lũyđượcnhữngyếutốsảnxuấtrấtcaovànăngsuấtgiatăng,ởtrườnghợpSingapore, là sự tập trungvàonguồnvốnđầu tư trực tiếpnướcngoàivẫncòntiếptụcđổvào.

Ởphầntrên,chúngtađãlàmrõbốnnguyêntắcbaoquátchínhsáchnày,vàcũngvừaminhhọatrườnghợpđặcthùcủaSingapore,đãđemlạimộtchuẩnmực hữu dụng cho các quốc gia khác tự đánh giá chính sách kinh tế củachínhhọvàsựđónggópchotăngtrưởngkinhtế.Mặcdùngườitacòncóthểtranh cãi vềmức độ và tầm vóc, ví dụ như tiết kiệm, thì bản thân nhữngnguyêntắcnàyđãđủtínhphổquát,khôngcầntranhcãi.[95]MộtyếutốthenchốttrongcácchínhsáchkinhtếcủaSingaporemàgiờđâychúngtaquaytrởlạithìítđượcápdụngthườngxuyên.

SỰCANTHIỆPCÓCHỦÝCỦANHÀNƯỚC

ỞSingapore,thànhphầnkinhtếnhànướcchứkhôngphảitưnhânbảnđịalàđộnglựcchosựpháttriển.Mộtbàntayvôhìnhphụngsựchonhữngphúclợichungthôngquatưlợiđượcdẫndắtbởimộtbàntayhữuhìnhmạnhmẽcủanhànướcthôngquamộtsựcanthiệpđầythiệný.[96]Khôngcónguyêntắcnềntảngchomộtthịtrườngkhôngđịnhhướnghayphicanthiệp.

Thayvàođóchínhquyềnđãcùnglàmviệcvớithịtrường:họkhôngbỏmặchaychỉđạonó.GohKengSwee,người trướcđây làkiến trúcsưmôhìnhkinh tế của Singapore không hề thấy mâu thuẫn giữa việc cổ vũ nhữngnguyênlýthịtrườngtựdovàtánthànhsựcanthiệphữuhiệucủanhànướckhicầnthiết.

ChínhquyềncủađảngPAPđãcanthiệpmạnhmẽkhắpcáclĩnhvựckinhtế.Họhoạchđịnhnhữngchiếnlượcdàihạnchođấtnướcnhưthểbảnthânhọlàmộtcôngty.Việcthựchiệnkếhoạchkinhtếchủyếubắtđầutừnăm1960cùngchuyếnviếngthămcủatiếnsĩAlbertWinsemiusvàđịnhkỳsauđóôngđãđưarakhuônkhổchonhữngchínhsáchkinhtế.Nhữnglựclượnghànhđộngvànhữngủybantưvấnkinhtếrảiráctrongsuốt40nămqua,đãđưaranhữngmụctiêucụthểvàđịnhlượng.Chínhsáchđãđượcđúcrútmộtcáchcóphươngphápđểgiảiquyếtcácvấnđềcụthể.Nhữngmụctiêuđượcđịnhlượng nhằmđạt được tạimột thời điểm tương lai là chuẩnmực cho phépngườitađiềuhànhchínhsáchđúngđườnglối.CuộctranhcãivềtổngyếutốsảnxuấtTFPvàogiữathậpniên1980đãkhaisinhramộtủybanmới,đượcgiaonhiệmvụrõràngphảiđảmbảosựtăngtrưởngTFPđạttốithiểu2%mỗi

năm.

Vàonăm2002,mộtkếhoạchpháttriểnkhoahọcđờisốngmàmụctiêuquyđịnhrõlà"ítnhất15côngtyhàngđầuthếgiới"sẽthiếtlậpvănphòngkhuvựccủahọởSingaporevàonăm2010,đâylàmộtmụctiêucụthểđángkể.Cóbakhíacạnhcầnphảinêulên.

Vaitròdoanhnghiệp

Đầutiênbảnthânnhànướcsẽđóngvaitròcủadoanhnghiệpthôngquacáccông tyquốcdoanh.Nhànước sẽhànhxửvới tưcáchvừa làngườiđề ranghịtrình,vừalàngườithựchiệncáinghịtrìnhấy.[97]Mộtphầnquantrọngtrong hoạt động kinh tế của Singapore đã được điều hành bởi các ủy banphápđịnhcủanhànướchoặccáccôngtydonhànướcquảnlý,lênđếnhàngtrăm.[98]NgoàiranhànướcđãchophépsửdụngsốtiềntiếtkiệmlớnlaotừQuĩ dựphòngCPF.Chínhquyềnđãdùng các công ty quốcdoanh (GLC)trongnỗlựcđadạnghóaquanhệthươngmạivàthoátrakhỏilềlốithươngmạikho–cảngđểchuyểnđếncáclĩnhvựcmớinhưđóngtàu,ngânhàngvàđồđiệntử.

Họ cũng sử dụng các công ty này như là đối trọng cho sự lệ thuộc củaSingaporevớicáccôngtyđaquốcgia(MNC),trongkhivẫnnhấnmạnhđếnviệc điều hành độc lập. Nhiều công ty quốc doanh, như Hàng khôngSingapore,đãđượcniêmyếttrênthịtrườngchứngkhoán,mặcdùmộtphầnởtrongtaytưnhân.Trongsốcáccôngtyquốcdoanhchủyếukhác,côngtyYurongTownđóngvai trò tiênphong trong lĩnhvựcxâydựngvàquản lýcôngnghiệp,thươngmạivàkhoahọc,dođócungcấpnhữnghỗtrợchocáccông tyđaquốcgiamớigianhập.Công tyCông trìnhCôngcộng (PUB),CảngvụSingapore(PSA)vàỦybanPhát triểnNhàở(HDB)đóngvai tròthenchốt.

Singaporecũngnhưnhiềuquốcgiatiêntiếnđangpháttriểnkhácchiasẻvaitrònặngnềcủanhànướctrongrấtnhiềulĩnhvựchoạtđộngkinhtế,đấylàđiều mà cách đây 25 năm người ta vẫn không xem là bất thường. ỞSingapore, như ở nhiều quốc gia khác, các công ty nhà nước đã dần dầnđượctưnhânhóa.

Tuynhiênthườngthìcáccôngtynhànướcởnhữngnơikhácthấtbạitrongviệcchứngminhkhảnăngsinhlợihoặcgiữgìnkỷluậttrongchitiêungân

sách,vàtìmthấyđộnglực,điềunàykhácvớiSingapore,nơimàcáccôngtyquốcdoanhkhôngchỉcómụcđíchtạocôngănviệclàmhaylàphụngsựxãhội.Nhiềucông tyquốcdoanh (GLC)đã liên tụcghinhậnnhữngkếtquảkinhdoanhtàichínhmạnhmẽcủamình.Trongsốcáccôngtynổitiếngvàcó lợi nhuận cao nhất ở Singapore, là những GLC như Hàng khôngSingapore,CôngtyviễnthôngSingapore,ngânhàngDBS,CôngtyKeppel,và Công ty Sembcorp. Một báo cáo được công bố về công ty cổ phầnTemasekHoldings,mộttrongbốncôngtycổphầnhàngđầucủanhànước,đãchothấytỷsuấtlợinhuậncổđônglêntới18%hằngnămtrongsuốt31nămqua,mặcdùmộtphầndosựkhủnghoảngtàichínhchâuÁvàsựbiếnthiênmạnhmẽcủa thị trườngchứngkhoán, tỷ suất lợinhuậnđã thấphơntrongvòng5-10nămqua.[99]HàngkhôngSingapoređãtừlâuđượcxếpvàomột trongnhữngcông tyđượcngưỡngmộnhất trên thếgiới.Thànhcôngcủanódosựđiềuhànhcủađộingũ lãnhđạoưu túvàviệcđiềuhànhcủacông ty dựa trên những nguyên tắc thươngmại vững chắc củamột phápnhântựtrịsinhlợinhuận.Ởmộtthờiđiểmnàođó,nhànướcđedọađóngcửacáccôngtynếunhưbanlãnhđạovàcôngđoànthấtbạitrongviệchợptáchoặcnhấnmạnhđếntầmquantrọngcủaviệctạoralợinhuận.

Sựcanthiệpcóchọnlọc

Khíacạnhthứhailàsựcanthiệpcóchọnlọc.Singapore,trongkhimởcửarộngrãichocácnguồnvốnnướcngoài,vẫn lèo láimộtcáchcóchọn lựa.Nhà nước đóng vai trò then chốt, ngoài việc tạomọi thuận lợi trong việchướngdẫnđầutưcủatưnhântheonhữngphươnghướngchiếnlược.Côngcụchủyếucủanhànướcsửdụnglàgiảmthuếvànhữngkhíchlệvềtàichínhbaogồmviệcmiễnthuếlợitứctrong5đến10nămvànhữngđiềukhoảnvềđấtđaiđượctrợgiáchonhữnghoạtđộngđặcbiệt.

LýluậnkinhtếchothấysởdĩcósựnhượngbộnàylàvìnhàđầutưtrựctiếpcủanướcngoàiphảitạoranhữnglợiíchbổsungchoSingaporevàđiềunàykhônghẳnđãphảnảnh trong lợinhuậncủahọ.Nhữngđiềukiện thuận lợibênngoàibaogồmviệcchuyểngiaokiếnthứcmạnhmẽtrongcácxínghiệpvàmộttậphợpcáccôngtyđịaphươngđượcchuyênmônhóasẽtrởthànhnhữngnhàcungcấpchocáccôngtyđaquốcgia(MNC)gianhậpliêndoanhvớihọvànhữngcơhộiđểnắmbắtviệcmởrộnghiệuquảkinhtếquymôlớnmộtcáchnăngđộng,làkếtquảcủaviệchọchỏi.

LàmthếnàomàchínhsáchcôngnghiệpcủaSingaporelạicóthểtránhđược

nhữngvếtxeđổđãlàmchocácquốcgiakhácrơivào?Đầutiênviệcgiảmthuế đã không làm suy giảm lợi tức của nhà nước,mà còn đem lại vị trímạnhmẽvềmặttàichính.Ngoàira,EDB(ỦybanPháttriểnKinhtế)đãgianhập liên doanh vớimột số nhà đầu tư nước ngoài, gặt háimột phần lợinhuận.ĐiềunàycũnglàmlợichongânsáchcủaSingapore.Hailàviệcgiảmthuếcóđiềukiệndựatheohiệuquảhoạtđộngđãdiễnratừ1967,Singapoređãgiảmmộtcáchđángkểthuếlợitứccủadoanhnghiệpdựatheolợinhuậnthựctếcủanhàsảnxuấtđãđượcchấpthuậntừ40%xuốngcòn4%trong15năm,miễnlàcácsảnphẩmlàmraphảiđượcxuấtkhẩu:nhữngcôngtynàyphảiđápứngsựkiểmtracủathịtrườngthếgiới.Thứbalàconđườngpháttriểnmàcáccôngtyđaquốcgiađượcmờigọi–banđầuchútrọngđếngiacông, sauđó là tăngvốnvànângcấpcôngnghệcũngnhưđadạnghóa làbước tiếp theo – tất cả đều phù hợp với những ưu điểm tương đối màSingapoređangpháttriển.[100]Sảnxuấtnhữngmặthàngcógiátrịvốncaophùhợpvớiđiềukiệnthựctếcủathịtrường.Bốnlàsốlượngcácdựánđượcnâng cấp đi chệch hướng thì dường như tương đối nhỏ.[101] Tỷ lệ thànhcông cao phần nào phản ánh bản chất của hệ thống chính trị, đảm bảo lànhững hoạt động tìm kiếmnhững đặc quyền đặc lợi đã không quyết địnhdoanhnghiệphaylĩnhvựckinhtếnàođượchưởngưuđãi.[102]NhữngbướcpháttriểncóchủđíchcủaSingapoređãkíchthíchmộtsốlĩnhvựcmớipháttriển trởnênhiệuquả.Kể từnăm2000, lĩnhvựcy sinhhọcđãphát triểnnhanhchóng,trởthànhngànhcôngnghiệptrịgiá18tỷđôlaSingapore;đónggóp5%GDPvàonăm2005.Việcchọnlựatrướcnhữngngườichiếnthắngcóthểthấtbại.Chínhquyềnđãhếtsứcthậntrọngtrongviệchỗtrợ,ýthứcvềnhữngrủi rokhiphânbốngânsáchchonghiêncứuvàphát triểnchiếnlược(R&D).

Việccanthiệpphảnchukỳ

KhíacạnhthứbalàSingaporenhờvàoviệccanthiệptrựctiếpphảnchukỳbấtthườngtrongthờigiandiễnranhữngyếutốbấtlợibênngoài,nhưcuộckhủnghoảngtàichínhcủachâuÁvàonăm1997.Lýdođượcđưaralàchínhsáchtiềntệtỏrabấtlựcvànhữngchínhsáchvềtàichínhthìchỉcóhiệulựchạnchếtrongviệckíchcầu:tỷlệnhậpkhẩucaotrongnềnsảnxuấttạiđịaphương nhanh chóng làm bão hòa những động lực tài chính để phát sinhthêmmứccầu–từbênngoài.Tuynhiên,Singaporevẫncómộtgiảipháp,nóihìnhtượnglàmộtmũitêntrongcáitúiđựngtêncủamìnhmàcácquốcgiakháckhôngcó.ChínhquyềntrựctiếpcanthiệpvàoviệctạmthờihạthấpchiphícủadoanhnghiệpởSingaporedựatrênquyềnlựccủamìnhđốivớidịchvụtiệníchcôngcộngvàhạthấptỷlệđónggópcủagiớichủvàoquỹdự

phòng(CPF).Nhữngphươngphápcanthiệptrựctiếpnàynhưđãdiễnravàonăm1998hỗtrợgiảmbớtchiphíthựctếvàkhiếncáccôngtyđaquốcgiaantâmvềsựcamkếtcủanhànướctrongviệcgiúphọduytrì tínhcạnhtranhtoàncầu.Ngườitađãtránhđượcviệcphảisathảinhânviênhayrơivàotìnhtrạngsuythoáimộtcáchdễdànghơncácquốcgiakhác.

Ởnhữngnơikhácsựlàmgiảmgiátrịđồngtiềndanhnghĩamộtcáchđángkểthườnglàbiệnphápcuốicùngvàduynhất,nếuxétvềsựsuygiảmcủađồnglươngdanhnghĩaeohẹp,thườnglàkèmtheotỉlệlạmphátcaonhưmộthiệuứngphụkhôngmongmuốn.NgượclạiSingapoređãdùngphươngphápcanthiệptrựctiếptheoýmình.Ngoàira,trongcấutạocủađồnglươngluônluôncó sự linhhoạt,vìmộtphầnđồng lươngcủangười côngnhânđãđược tựđộng hạ xuống nếu như sự tăng trưởng sản lượng kinh tế nội địa (GDP)khôngđạt đượcmục tiêu đề ra.Kết quả làSingapore đã chỉ phải trải quakinhnghiệmđồngtiềnbịmấtgiánhẹhơnmứcyêucầu–mộtkếtquảthuậnlợivìnếuviệcđồng tiềndanhnghĩamấtgiábị triệt tiêudogiáhàngnhậpkhẩutănglêntrongmộtnềnkinhtếmởcaođộcóthểsẽlàmsuygiảmsựtintưởngcủacácnhàđầutư.PhươngphápcanthiệptrựctiếpđãgiúpnềnkinhtếSingaporetrởlạiconđườngpháttriểncủanóvàogiữanăm1999.[103]

Việccanthiệpcủanhànướcởnhiềuquốcgiakhácđãthấtbạibởivìhọhoạtđộng trongmộtmôi trường thiếunguyên tắc lànhmạnhcănbảnnhư làkỷluật sử dụng ngân sách, việc phân bổ nguồn lực hiệu quả trên cơ sở thịtrường,độingũcôngchứcđầynănglực,chiasẻnhữngcơhội tăngtrưởngkinhtếmộtcáchrộngrãi.Vaitròcủachínhquyềntrongchínhsáchđầutưsẽkhôngcảntrởsựtăngtrưởngbềnvữngnếunhưnóhỗtrợsựpháttriểnhiệuquảhướngvềxuấtkhẩu.Lậpkếhoạchkhôngnhấtthiếtluônluônthấtbại.Trongnhiềutrườnghợp,việccanthiệpcủanhànướcởSingapoređượcvậnhànhcựckỳxuấtsắc.

Tuyvậy,sựpháttriểnnhanhchóngcủacáccôngtynhànướcvàcácủybanphápđịnh,cũngđãgợilênmốiquanngạikhác,vídụnhưthamdựquánhiềuvào các ngành công nghiệp phi chiến lược, bỏ ra ngoài những công ty tưnhânnhỏbéđangchenchúcthịtrườngvàngăncảnsựpháttriểncủamộtsốlượngđôngđảocáccôngtytạiđịaphươngđangpháttriển.[104]Đôikhitacũngngheđượcnhữnglờiphêbìnhkhác,đólànhữnglờiphảnđốirằngcáccôngtynhànướchoạtđộngtệhơncáccôngtythuộcthànhphầnkinhtếtưnhân,vìcácnhà lãnhđạocủanóchỉ làcáccôngchức,nhữngngười thiếuhẳn sự nhạy bén của nhà kinh doanh hoặc không đủ cảmquan nhận thứcchấpnhậnliềulĩnh.

[45]NgânhàngThếgiới(2005b)trang7-10

[46]Như giải thích sau đây, phương pháp chính thứcmà chính quyền ápdụng là tập trungchủyếuvàomộtbiếnsố trong 'sựcânbằngkếtquảchủyếu'chứkhôngphảidựatrênsựcânbằngtổngthể.Thâmhụtngânsáchthìthườngxuyên,nếuphươngphápchínhthứcđượcsửdụng

[47]Sựlựachọnsắcsảomộtđịnhnghĩanhằmgiảithíchchomụctiêuđườnglốisửdụngdễdàngkhoảntiếtkiệmlớnlaođónggópvàophầndựtrữtíchlũycủanhànướctừnămnàysangnămkhác,vàmụctiêuchínhtrịchophépnhàcầmquyềnkêugọibằngmộtphầncủakhoản'thặngdư'ấyđãđược'đưatrở lạivàonềnkinh tếđểphát triểncơsởhạ tằng'hay 'chiasẻchonhữngnhómngườithunhậpthấptrongnhiềunămvàoviệcchămsócsứckhỏehaygiáodục'.Vàmộtphầncủatiềnthuếthuđược'chuyểntrảchonhândânbằngnhữngphúclợinhưlàcổtứcthuđượctừtăngtrưởngkinhtế.'

[48]NgânhàngThếgiới(2005b)t.102

[49]Hưubổngcôngchỉdànhchonhữngaigiữchứcvụchínhtrị,cácnhàtưpháp,côngchứccấpcaovàsĩquanquânđội

[50]NgoạilệbaogồmcácnướcBắcÂunhưPhầnLan,nơimộtbộphậnlớnthànhphầnkinhtếnhànướccũngphảithamgiacạnhtranhquốctế.

[51]MukulAsher(2002)trang403,tranhluậnýniệmchorằnggánhnặngvề thuếmá thì tương đối thấp ởSingapore.Theo quan điểm của ông, thunhậpnhànước từviệc cho thuêđất khôngnênxếpvào thunhậpvốn,màxemnhưmộtdạngthutừthuếvìhiệuquảkinhtếcủanócũngtươngđươngthuếhànghóanộiđịa.Thunhậpmànhànướcthuđượctừnhữngnhàthầusaukhiđấugiáthànhcôngquyềnsửdụngđấttrongmộtthờigianquiđịnhnào đó được phân đều từng năm và phản ảnh trong chi phí xây dựng vànhữngquyềnsửdụngđấtkhác.Tuyvậy,ngườitavẫncóthểphảnbiệnrằngmộtphầntrongthuếthunhậpdoanhnghiệplàdocácphápnhânkinhtếnhànướctrả,baogồmcáccôngtyquốcdoanh

[52]JangvàNakabayashi(2005),trang16.Thôngtintoàndiệnvềgiátrịthịtrườngcủanhững tài sảnnhànước thì khôngcôngbố,điềunàycũngảnhhưởngđếncácdựtoán

[53]Nếuthunhậptừchothuêđấtđượcxếplạivàothunhậphiệnhành,tiếtkiệmnhà nước sẽ tăng lên và tươngứng với nó là sự giảmđimột khoảntươngứngởkhuvựckinhdoanh.Sựphânbiệtgiữanhữngkhoảnchihiệntạivàkhoảnchivốncủanhànướccóthểlàđộcđoánvàcóthểthiênvềkhoảntiếtkiệmcủachínhquyềntrungương

[54]TínhtoáncủacácnhàkinhtếtrongMASchothấykhuvựckinhtếnhànướctiếtkiệmkhoảng10%GDPtronggiaiđoạn1990-2001(MAS–(2004),t.6)Tiếtkiệmgiađìnhtươngđương9%GDP,baogồm2,5%GDPtiếtkiệmdướihìnhthứcđónggópđơnthuầnvàotàikhoảnCPF(IMF(2005),t.13).Tiếtkiệm–đượcđịnhnghĩa làkhấuhaovà lợinhuậngiữ lại–của thànhphầndoanhnghiệptưnhânlênđếnconsố16%GDPtrungbìnhtrongsuốtthờigiannày

[55]Asher(2002),t.418

[56]ỦybanGiámsátTiềntệSingapore–MAS(2004),t.6,xemLimChongYah(2004),t.373,trêngiảthuyếtđườngcong-Skhiphânloạicácquốcgia

[57]ĐểcócáinhìntổngquátvềCPF,xemCardarelli(2000),Asher(2004)vàtrangwebcủaCPF:http://mycpf.gov.sg/CPF/About-us.htm

[58]Bercuson(1995)t.47vàMAS(2004),t.9

[59]Vềminh chứngởSingapore cho thấy trị giá tương đương từng phầnRicardian (2002) t.384vìkếtquả traođổinàyđượcghinhậnnhiều trongsáchvở,xemBercusson(1995),t.47vàPeebles(2002)t.384

[60]LimChongYah(1998),cáctrang203-4

[61]ỦybanGiámsátTiềntệSingapore(2003)

[62]Smith(1776)QuyểnIV,Chương2,đoạn9

[63]Austin(2004)

[64]Tay(1996)t.318

[65]Mườimộtxehơi trên100dân.Nguồn:ỦybanGiao thôngđườngbộ(2004)

[66]Tiềncước taxiởSingaporenăm2003chỉbằng1/3ởNewYorkvà íthơnsovớicướctạiLondon.XemỦybanGiaothôngđườngbộ,Singapore(2004).Phântíchnhữngkhácbiệtkhôngnằmtrongphạmvicuốnsáchnày,nhưngsựkhácnhauvềgiánhâncôngvàhiệuquảtổngthểcủanócólẽlànhữngyếutốđầyýnghĩa.Tàixếtaxicóthunhậptươngđươngkhoảng40đôlaMỹchomộtca(10-12tiếng)

[67]Tay(1996)

[68]Tuynhiên,TanLingHui(2003)vạchrõrằngviệcápdụngthựctếhệthốngquotanhậpxeđãđemlạimộtsốkếtquảlệchlạckhônglườngđược.Sốgiấyphép(COE)đượccấpchủyếuchomộtsốloạixekhácnhau.Thôngtincầnthiếtđểtốiưuhóaviệcphânloạixetheohệthốnghiệnhànhlàmộtđiềucấpthiết,vàngườimuaxerẻtiền,nhỏphảitrảmộtsốtiềnbấthợplýkhôngtươngxứngsovớinhữngngườisởhữucácloạixexaxỉ,đắttiền

[69]WHO–TổchứcYtếThếgiới(2006).Bảnphụlục.WHOđãpháttriểnchỉ sốHALE (health– adjusted life expectancy– sứckhỏe–kéodài tuổithọ)nhưmộtcáchđolườngngắngọntìnhhìnhsứckhỏemộtquốcgia.NênnhớrằngnướcMỹcómộtdânsốtươngđốihơilớntuổivàdođónhucầuthuốcmenlớnhơnSingapore,cũngnhưnhữngchỉsốkhảquanhơnvềtỷlệtửvongdonhữngbệnhnhưholao.Ngượclại,vịtríđịalýởvùngnhiệtđớiđãkhiếnmôitrườngởSingaporetệhơnnhiềutrongcuộcchiếnđấuchốngnhữngbệnhtruyềnnhiễm

[70]LýQuangDiệu(2000)t.127

[71]TỷlệđónggópchoquỹCPFthayđổithườngxuyênvàbiếnđộngtùytheotuổitácvàloạiđốitượngthamdự.TổngmứcđónggópchoquỹCPFtínhvàongày1tháng1,2006là33%tiềncông(tínhđếnmứcthunhậphàngtháng là 4.500 đô la Singapore) cho những công nhân trong lĩnh vực dândoanhvàdưới36tuổi(Gồm13%đónggóptừgiớichủvà20%từphíanhânviên).Trongsố33%,6%đượckýthácchotàikhoảnMedisave.Nguồn:CPFFundhttp://www.mycpf.gov.sg/Members/gen-info/Con-Rates/ContiRa.htm.

[72]TheoTổngcụcThốngkêSingapore, tổnglượnghànghóakinhdoanhlênđến369%GDPvàonăm2005.

[73]PeeblesandWilson(2002)cáctrang14,69,và170

[74]NgânhàngThếgiới(1993)–ghinhậnTrungQuốcđãlèoláinguồnđầutưtrựctiếp(FDI)sangthịtrườngxuấtkhẩu

[75]Nguyênlý'Bấtquátam'chủtrươngrằngbấtkỳquốcgianàochọnconđườngmởcửathịtrườngchodòngtiềnmuabánngoạihốicóthểphảiđịnhrahoặc là tỷsuấtdanhnghĩachođồng tiềncủamìnhhoặc lãisuất tiền lãitrongnước,chứkhôngthểlàmcảhai

[76]HuiWengTat(2002)trang29và33

[77] Sự tham gia của lực lượng lao động nữ lên tới 57% vào năm 2005.Nguồn: Tổng cục Thống kê, có thể tra cứu tại http: Singstat.gov.sg/keystats/annual/indicators.html

[78]HuiWengTat(2002)

[79]Vàonăm1987,hệthốnghướngdẫnđịnhlượngbanđầuđãdầnbịthaythếbởimộthệthốngtiềncônglinhhoạthơn,màquađóngườitaphânchiamức lương:một khoản lương căn bản;mứcbổ sunghàngnăm trên cơ sởlương tháng, có thể điều chỉnh trong trường hợp đặc biệt, và một khoảnthưởngtốiđahaithánglươngtùyvàohiệuquảcôngviệc.Tấtcảđượcđảmbảobằnglợinhuậnhaynăngsuất

[80]Tăngtrưởnglươngthựctếgiảmxuốngtrungbìnhcòn2,7%/nămtronggiaiđoạn1998-2005,phảnánhnhucầucủacácnhàmáylàgiữlấysứccạnhtranh, đối đầuvới hàng loạt cácbiếnđộng tai hại baogồmcảhệquả củacuộckhủnghoảngchâuÁ1997-98,sựkiệnkhủngbố11tháng9năm2001vànạndịchSARSnăm2003

[81]Huff(1999)t.41

[82]Việcđàotạolạicôngnhângiúpvượtquasựphảnkhángkỹthuậthiệnđại.Nhữngngườimànguồnsinhsốngcủahọcóthểbịpháhoạibởinềnkỹthuậtmớithườngcốcảnlại.CôngnhândệtởPhápthếkỷ19đãnémnhữngđôigiàybằnggỗvàomáykéosợivàdệtvải,từđóphátsinhratừ'sabotage'nghĩalàpháhoại

[83]LýQuangDiệu(2000)t.119

[84]NhưHuffđãchỉra(1999)t.40Singaporetheođuổilýthuyếtkinhtế,chủtrươngrằngtrongthếgiớicủa tưbản lưuđộngvà thôngtinhoànhảo,mộtquốcgianhỏbékhôngnênđánhthuếtrêntưbảnmàtrênnhữngyếutốbấtđộngnhưđấtđaivàlaođộng.86CuộcthảoluậnvềchươngtrìnhnhàởtrongphầnnàyrútratừLindaLow(1998).

[85]Low(1998)trang3,181,và240

[86]Rodrik(2004):Hausnmannvànhữngngườikhác(2004)

[87]SchumpeterJ.(1947)

[88]SingapoređãápdụngmiễngiảmthuếrộngrãichomộtsốngànhcôngnghiệpchọnlọcdướinhiềuchươngtrìnhkhácnhauđượcỦybanPháttriểnKinhtếđiềuhành(EDB).BaogồmSắclệnhCôngnghệtiênphongvàSắclệnhmởrộngcôngnghiệpnăm1959vàĐạo luậtKhuyếnkhíchphát triểnkinhtếnăm1967.Việcmiễnthuếphảidựatrênđiềukiệnvềhiệuquả:nóchỉápdụngchonhữngkhoảnđầutưđặcbiệthaychonguồnthunhậpđónggópđặcbiệtchonhữngsảnphẩmnhấtđịnhhoặcchoxuấtkhẩu.NgânhàngThếgiới(1993)đặcbiệtchútrọngđếnviệcđưarađiềukiệnnhưchìakhóachonhững thànhcông tươngứng trongchínhsáchcôngnghiệpcủanhữngnềnkinhtếthầnkỳĐôngÁ

[89]CuộckhủnghoảngchâuÁđược'kíchhoạt'vàotháng7-1997vớisựmấtgiácủađồngBahtTháiLandướiáplựccăngthẳngdođầucơ.Cuộckhủnghoảng sau đó lan sangNamHànvà Indonesia, đưa đến sự suy thoái trầmtrọngvềtiềntệ,thịtrườngchứngkhoánvàsảnlượngđầura.Nóđedọahệthốngtàichínhcủacácquốcgianàyvàkhiếnsảnxuấtbịthuhẹptrênphạmvilớn,làmsụpđổnhiềucuộcđời.NềntảngtàichínhSingapoređãgiúphọvượtquacuộckhủnghoảngmộtcáchvữngvàng

[90]MauzyandMilne(2002),t.104

[91]Bercuson(1995),t.30

[92]MAS(2003);Parrado(2004)

[93]Acemogluvàcộngsự(2004)

[94]Chuyểnmộtvòngnghịchlýsangmộtvòngthuậnlýlàmộtkháiniệmhình thành từ lâu trongkinh tếhọcphát triểnvàđượcnêubậtbởigiáosưLimChongYah(2004)t.306,ngườiđãtạonênLýthuyếtnhânquảtíchlũy

[95]Tốcđộtáicơcấudonhànướclãnhđạocóthểquánhanh.Young(1992)cho rằng tỷ lệTFP thấpởSingapore là do việc đưa phương tiện sản xuấthiệnđạivàoquásớmtheochương trìnhkhuyếnkhíchcủanhànước trướckhingườilaođộngsẵnsàngvànhữngcôngnghệcũpháthuyhếtlợiíchcủanó

[96]Low(1998),t.23

[97]Low(1998),Lờitựa

[98]GLCslàcáccôngtydonhànướcquảnlýdướimộtủybanphápđịnhhaymộttrongcôngtycổphầnnhànước,màTemasekHoldingslàcôngtylớnnhấtxétvềphươngdiệntàisản.Ủybanphápđịnhthựctếlàcánhtaynốidàicủacôngviệchànhchính.Họđượcgiámsátbởicácbộngànhvàchịutrách nhiệm trước quốc hội, nhưng có quyền tự trị trong tác nghiệp hàngngày.NgườitaướctínhrằngGLCđónggóp13%GDPcủaSingaporevàocuốinhữngnăm1990(Nguồn:Peeblesandwilson(2002),t.14).Vàocuốithángba,2005,TemasekHoldingsđãxâydựngxongdanhmụcđầutưcủamình trị giá 103 tỷ đô la Singapore. (Nguồn:http://www.temasekholdings.com.sg/2005review). Khoảng một nửa số tàisảncủanónằmởSingapore,mộttỷlệmàTemasekđangcóýđịnhhạxuốngcòn1/3, đồng thờinângcao cổphần củamìnhởphần còn lại châuÁ lênkhoảng1/3tổngsố.Họđãmuangânhàng,trungtâmmuasắm,dịchvụvàphươngtiệnvậntảicontainervàsảnxuấtdượcphẩmởTrungQuốc,kháchsạnvànhànghỉ chongười lớn tuổiởAnhvàĐức,hệ thốngviễn thôngởBangladesh.Temaseklàcổđôngquảnlýcủa7trongsố10côngtylớnnhấtSingapore, bao gồm Công ty Viễn thông Singapore – SingaporeTelecommunicationsLtd.,(Singtel)vàHàngkhôngSingapore(SIA)

[99]Xemhttp://temasekholdings.comsg/2005review/

[100]ĐiềunàyđượcchútrọngởNgânhàngThếgiới(1993)

[101]MộtvídụlànhữngkhoảnlỗlãdocôngtySingaporeTechnologiescóliênquanđếnviệcsápnhậpMicropolis,mộthãnglàmổcứngvàonăm1996,khimàcuộccạnhtranhtrầmtrọnggiữacácđốithủđềukếtthúcbằngthiệthại

[102]Bercuson(1995),t.19.

[103]Sựđảongượcnhữngbiệnphápcanthiệptrựctiếpxảyravàonửađầuthậpniên1980:thỏathuậnlươngcaođượcđápứngkèmtheotỷlệđónggópchoquỹCPFphầnnàođãrútđikhảnăngthanhtoándồidào

[104] Ramirez và Tan (2004) thấy rằng các nhà đầu tư đã trả thêm mộtkhoản tiền cho các công ty quốc doanh (GLC) nhiều hơn các công ty tưnhân.HọchứngminhrằngGLCđãhưởngmộtgiátrịthịtrườngtươngđốicaosovớigiátrịsổsách(mộttỷlệmàJamesRobin,ngườiđoạtgiảiNobelkinhtế1981,gọi làq)hơncáccôngty tưnhânđăngkýniêmyết.Saukhikiểmtranhữngbiếnsốthườnggiảithíchtiêubiểuqlàtỷsuấtgiá–trên–thunhập, lãi trên vốn, hay quimô công ty,Ramirez vàTan kết luận rằng thịtrường vốn đánh giá cao sự kiệnmột công ty có quan hệ gắn bó với nhànước,có lẽ làvì 'thừanhận thươnghiệu'hayvìcácnhàđầu tưcó thể tin,đúnghoặcsai, rằngchínhquyềnSingaporebảovệcácGLCkhôngbị thấtbại

Chươngbốn:Vănhóavànhữngđịnhchếhỗtrợsựtăngtrưởng

ĐỊNHCHẾ-NỀNTẢNGCHOSỰTHỊNHVƯỢNGCỦASINGAPORE

NềntảngchosựtăngtrưởnghiệuquảđầyấntượngcủaSingaporelàmộthệthốngcácđịnhchếhoạchđịnhchínhsáchđượcthựchiệnnhắmđếnsựtăngtrưởng lànhmạnhmột cách thuận lợi. Bằng việc cho phép thực hiện cácchínhsáchhoànhảo,nhữngđịnhchếnàyđãlànhữngnguyênnhântrựctiếpgiúpchokinhtế tăngtrưởngnhưchúngtađãđềcậpởchươngI.Ngoàiranhữngđịnhchếbềnvữngcũngđãtạonênmộtbầukhôngkhíthíchhợpchođầutư,điềunàytrựctiếpđónggópvàoviệctíchlũycácyếutố,sựpháttriểncôngnghệvàthuhoạchđượcnhữngkếtquảtốt.

Nhữngđịnhchếhỗtrợchoviệcthựchiệnchínhsách

Thườngthìchínhquyềnđãhoạchđịnhcácchiếnlượcpháttriểnkinhtếhỗtrợchosựtăngtrưởng,nhưnglại thấtbại trongviệcthựcthichúng.Nhiềuquốcgia,giốngnhưSingapoređãhoạchđịnhchínhsáchnhắmđếnmụcđíchcủngcố tài chính,phânbốnguồn lực trên cơ sở thị trườnghiệuquả.Xâydựngnguồnvốnnhânlựcvàphânbốnăngđộngđếnnhữnglĩnhvựckinhtếkháccótiềmnăngtăngtrưởngcao.Cũngnhưcácchínhsáchchặtchẽcótínhchấthỗtrợlẫnnhau,chuyểnhóanhữngchutrìnhbấtlợithànhranhữngchutrình thuận lợi.TuynhiênkhácvớiSingapore, các chính sáchnày thườngkhôngđượcthựcthi,chẳngbaolâunósẽphảntácdụngsaukhirađời,hoặchiệuquảtốtđẹpcủanóđãkhôngthựchiệnbởinhữngbiệnphápmớiđãgâyphảnứngngược lại.Việc thựchiệncácchínhsáchvốndĩchặtchẽvàbềnvữngbị thất bại làvì thiếu sựhậu thuẫn củanhữngđịnh chế tăng trưởng.Thành tích xuất sắc vềmặt kinh tế của Singapore vượt lên trên rất nhiềuquốcgiađãphảnảnh tìnhhìnhhoạchđịnhkếhoạchmộtcáchxuấtsắcvànhấtlàthihànhnó.

Những định chế không hoàn chỉnh sẽ gây trì hoãn tăng trưởng kinh tế ởnhiềuquốcgianhưviệcngăncảncácđườnglốikinhtếvĩmôlànhmạnhvàcácchínhsáchcơcấuđượcthựcthi.Mộtđộingũcôngchứchànhchínhhoạtđộng kémhiệu quả, bao gồmởmọi cấp chính quyền địa phương, thườngđem lại hậu quả là không thi hành các chính sách cần thiết cho sự tăngtrưởngcao,vídụnhưcácchínhsáchcủngcốtàichính.Khôngcómộtnhà

cầmquyềnhiệuquảvàtrungthực,quốcgianàocũngsẽthấtbạitrongviệcphát triểnhệ thốngchămsócsứckhỏe, tổchứcgiáodụcvà thị trường laođộnghiệuquảđểcóthểtạoralựclượnglaođộngnăngsuấtcaocósứccạnhtranh, hoặc củng cố hệ thốngngânhàngvữngmạnhvà thị trườngvốnđểđónggópchoviệc tăng trưởngkinh tế.Thông thườngviệckhông thực thicácchínhsáchhỗtrợtăngtrưởngnàyđượcngườitagánghépchoviệcthiếu"ýchíchínhtrị".Chodùcóýđịnhxâydựngmộtchínhsáchtốtthếnàođinữa, việckéodài tỷ lệ lạmphát cao, nhữngxí nghiệpquốcdoanh làmănthualỗ,tìnhtrạnghànhchínhcồngkềnhchậmchạp,tấtcảđãlàmchoviệcthànhlậpcáccôngtymớitrởnêntốnkémvàmấtthờigian,haythịtrườnglaođộngkémlinhhoạt,cũngđượcxemlànhữngchứngcớchothấycáccấpchính quyền không "làm chủ "những chính sách hỗ trợ tăng trưởng củamình.

Tuyvậynguyênnhâncủaviệcthựcthimộtcáchyếukémthườnglàsựvậnhànhtrụctrặcthỏaướcxãhộivềnhữnggìmàngườitagọilàsựphânphốicôngbìnhgiữacáiđượcvàcáimấttừsựtiếnbộkinhtế.Sựđồngthuậnbềngoàinhằmủnghộchonhữngnguyênlýmơhồthườngcheđậysựbấthòatiềmẩn trongxãhộivềsựphânphốigiữachiphívà lợi íchcủaviệc tăngtrưởng kinh tế mà người ta đã nhìn nhận. Những chính sách sẽ mãi mãikhôngđược thựchiệnbởi vì công laokhónhọcmàngười ta bỏ ra thuyếtphụcquầnchúng,giớitruyềnthôngvàcácthànhphầnưutútrongxãhộiđãkhôngđưalạikếtquảnào.TạisaonhữngchínhsáchtốtđẹpđượcthựcthiởSingaporelạithấtbạiởnhữngnơikhác?

DouglasNorth,ngườiđoạtgiảiNobelvềkhoahọckinhtếnăm1993,địnhnghĩađịnhchếlà"luậtchơi"đềranhữngsựkhíchlệcũngnhưuốnnắnhànhvicủamộttổchứcvàcánhântrongxãhội.[105]Nhữngđịnhchếcóthểlànhữngluậtlệchínhthức,vídụnhưhiếnpháp,luậtpháp,nộiquyvànhữngquytrìnhnộibộtrongmộtquốcgia.Haynócóthểlànhữnggiátrị,nhữngquytắcsốngkhôngchínhthức,vídụnhưnhữngquytắcđãđưangườitađếnnhữnghànhviquanliêu.Địnhchếlàdoconngườitạoravàbắtnguồntronglịchsử.Nóđịnhrasựkhíchlệlàmchoxãhộiđượctổchứcvàvậnhànhmộtcách trật tự, cả việcký các thỏaước.Nhữngđịnh chế tốt đẹpvữngmạnhthườnglàmchocộngđồnghiểurằngcầnthiếtchophépcácchínhsáchhợplýđượcthựcthinhằmhỗtrợchosựtăngtrưởngkinhtếlâudài.Nhữngđịnhchếchínhlàcơchếvậnhànhcủachínhquyền.

Nhữngđịnhchếhữuhiệuđónggóptíchcựctrựctiếpvàotăngtrưởngkinhtế.

Nhưđãđịnhnghĩa,nhữngđịnhchếcũngđónggóptrựctiếpvàosựtíchlũynhữngyếutốvàthúcđẩygiatăngnăngsuất.Sựtôntrọngquyềnsởhữu,chếđộtưphápcôngminhvàsựtuânthủnhữngđiềuluật,tấtcảgópphầnthuậnlợichoviệcđầutư.Nhữngđịnhchếhỗtrợsựtăngtrưởnglâudài,vídụnhưquyềnhưởngnhữngthànhquảdolaođộngvàvốnliếngcủamìnhbỏravàđịnhchếsẽbảovệhọkhỏinỗilosợbị tướcđoạtbởinhànướchaynhữngngườikhác.Nếukhôngcónhữngđịnhchếnày,nỗi lo sợbịmấtđinhữngthànhquảcủachínhmìnhsẽkhiếnngườitanảnlòngkhiđầutưvốnliếng,conngườicũngnhưđónggópcôngsức.

Nhữngđịnhchếhỗtrợsựtăngtrưởngcũngchophépcáccánhânvàdoanhnghiệp tậndụngnhững tiềmnăngdosự tiếnbộkỹ thuậthaysự tựdohóathươngmạiquốctếđemlại.[106]Nhữngđịnhchếtốtđẹpnhưthịtrườnglaođộng linh hoạt, các luật lệ thamdự và rút lui của doanh nghiệp và quyềnđượctăngtàisảnvàtrithứccũngnhưchophépcánhânvàdoanhnghiệptậndụngnhữngcơhộithịtrường.Khôngcónhữngđịnhchếvữngmạnh,việctáicơcấunhanhchóngcủanềnkinhtếchuyểnsangcáchoạtđộngcógiátrịgiatăngcaovàviệccảithiệnnăngsuấtsẽtrởnênchậmchạp.

Nóitómlại,nhiềuquốcgiapháttriểnchậmvìđãthiếunhữngđịnhchếchophépthựcthinhữngchínhsáchkinhtếvĩmôvàcơcấumộtcáchbềnbỉvìchính những chính sách này đã dẫn đến việc tích lũy cao của nguồn vốncũngnhưnguồnnhânlực,cùngvớisựthamgiathịtrườnglaođộng,sựtiếnbộkỹthuậtvàviệcgiatăngnăngsuất.Nhữngchínhsáchkinhtếhoànhảovàđịnhchếthìgắnbóvớinhau.Chúngcùngtạonênnhữngnguyênnhântrựctiếpchosựtăngtrưởngkinhtế.

CôngtrìnhthựcnghiệmcủaDaranAcemogluvànhữngcộngsựcủamìnhđãnêulênsựkhácbiệttrong"địnhchế"giảithích3⁄4nhữngbiếnđổimứcthunhậptheođầungườimàngườitapháthiệngầnđâyởnhữngquốcgiakhácnhau.[107]Cácquốcgiatiếnbộvềkinhtếcókhuynhhướngsởhữunhữngđịnh chế "tốt" trong khi những quốc gia thu nhập thấp thì đượcmô tả donhữngđịnhchế"tồitệ".Trongbảnnghiêncứunày,chấtlượngnhữngđịnhchếcủamộtquốcgiađượcđánhgiáthôngquanhữngchỉsốđịnhlượngvềtinhthầntôntrọngphápluậtcủamộtquốcgiavàsựliêmchínhcủatổchứchànhchínhcôngquyền.Mốiquanhệnhânquảtuyvậykhôngchỉmộtchiềumàsựphảnhồiđãdiễnratừmứcthunhậpcaochođếnđịnhchế.Tuyvậyngànhkinh tế lượnghọcdựa theonhữngbiến số côngcụnàygiúp cho tathấytầmquantrọngcủađịnhchếnhưmộtyếutốthenchốttrongviệctăngtrưởngkinhtế.Sựkhácbiệt lớnlaotrongkếtquảtăngtrưởngkinhtếgiữa

haimiềnNamvàBắcHàn từnăm1953đãvạch rõvai tròcủachínhsáchkinh tếđãđượcnhữngđịnhchếkhácnhaucủanhàcầmquyềnthiết lậprasao.[108]

Nhữngđịnhchếmạnhmẽ–nềntảngchosựtăngtrưởngcủaSingapore.

Singapoređãtạoranhữngđịnhchếbềnvữngcóthểlàmchobầukhôngkhíđầu tưởđây trở thànhbầukhôngkhíkinhdoanh thân thiệnnhất châuÁ.Điều này bao gồm (i)một chế độ hành chính hiệu suất cao; (ii) tinh thầnthượngtônphápluậtvàsựbảovệquyềnsởhữu;(iii)sựliêmchínhcaođộcủacôngchúngvà(iv)mộtxãhộihàihòadẫnđếnsựbìnhổnchínhtrị.

Chínhquyềnvàbộmáyhànhchínhđầynănglực

Nhưđãghinhận trong tờbáoTheEconomist,Singapoređãnổi tiếngnhưmộtthươnghiệuquảnlýhànhchínhcaocấp.[109]ViệcxửlýhiệuquảđạidịchSARSbùngnổnăm2003làmộtvídụđiểnhình.Bộmáyhànhchínhcủahọtỏrahếtsứchiệuquả.[110]Nhữngnguyêntắccủađộingũlãnhđạoưutúđãchiphốiviệctuyểndụngvàđềbạt.Dịchvụhànhchínhluônluôncómộtvịtrícao.Lươngbổngcóthểcạnhtranhđượcvớithànhphầnkinhtếtưnhânvàngườitađãtránhviệcoéptiềncôngtrênnhữngbậcthanglươngmàthườngthấyđiểnhìnhnhưởnhữngnơikhác.Chếđộlươnghấpdẫnnàyđãkhông làmnặnggánhngân sách củanhànướcvì họkhôngbaogiờ tuyểnthừangườivàdịchvụhànhchính luôn luônđượcgiữởmứcđộvừaphải.Singapoređãcónhiềuđịnhchếhiệuquảvàđủthẩmquyền.Cùngvớithờigian,nhữnglớpcôngchứctrẻsaunàycũngsẽthấmnhuầntinhthầntriếtlýthựcdụngcủamộtnhànướcquảnlýđầyhiệuquả.

Ủy banPhát triểnKinh tế (EconomicDevelopmentBoard), cơ quan hàngđầuvạchrakếhoạchvàthựcthinhữngchiếnlượcpháttriểncủanhànước,đãtạodựngđượctiếngtămvềnhữnghoạtđộngxuấtsắckểtừkhirađờivàonăm1961.Nhânviêncủahọđóngvai trò thenchốt trongviệc thuhút, rồithươngthảomọiđiềukiệnvàphốihợptrongvaitròcơquan–mộtcửa,vớicáccôngtyđaquốcgia(MNC),làmchoSingaporetrởthànhmộtbệphóngxuấtkhẩurathếgiới.LýQuangDiệuđãnhớlại,ngaycảnhữngthànhcôngnhỏnhấttrongnhữngnămthángđầuđờicũngđòihỏisựbềnbỉtuyệtvờitừnhữngnhânviênEDB,dùlúcđótriểnvọngcủaSingaporecònrấtmờmịt.Tuyvậynhữngnhânviênnàyluônhăngháiphụngsựchomộtchếđộcộnghòanontrẻ,háohứchọchỏivàđượclựachọntrongsốnhữngngườiưutú

nhất.[111]RồinhữngnỗlựccủahọđãđượctưởngthưởngkhicôngtyTexasInstruments thiết lập cơ sở năm 1968, theo sau là công ty NationalSemiconductor, Hewlett Packard, General Electric, và nhiều công ty khácnữa.Sứcmạnhvà tính chuyênnghiệp củaEDB làmộtmắt xíchđịnh chếquantrọnghỗtrợchonhữngchínhsáchkinhtếhướngvềviệcthuhútđầutưtrựctiếpnướcngoàiđếnSingapore.[112]ChínhvìsuynghĩnàymàcôngtySeagateđãchọnSingaporethayvìHồngKôngvàNamHànvàonăm1982.

ỦybanGiámsátTiềntệ(MAS)đãgiúpthúcđẩymạnhhệthốngngânhàngvà thị trường vốn. Tiếp theo sau việc cho phépNgân hàngMỹ (BankOfAmerica)đượcthuêvănphòngvàonăm1998,Singapoređãpháttriểnvữngmạnhthànhmộttrungtâmngânhàngquốctế,dịchvụtàichínhnàyđãđónggóp 12% (GDP) vào cuối thập niên 1990. Tuy vậy trong nhiều năm,Singapoređãphảithamdựvàocuộcchiếnnghiệtngãtrênthịtrườngquốctếđểxâydựngniềmtinvàosựminhbạchcủahệthốngtàichínhvàkhảnăngđểnókhôngrơivàosựthấtbạicótínhchấthệthống.Làmộtcơquangiámsát,(MAS)đãchấpnhậnđườnglốicẩntrọngtrongviệcquyđịnhlĩnhvựctàichínhnày,nhấnmạnhđếntìnhtrạngthíchứngvềvốncaochocácngânhàngvàđiềuhànhnhữngđịnhchếtàichínhmộtcáchcẩntrọngđốivớinhữngtàisản không phát huy hiệu quả và phải tuân thủ những nội quy khác nữa.Nhữngôngchủngânhàngcũngphànnànrằngsựhướngdẫntừtrênxuốngdướiđôikhibópnghẹtnhữngcảicáchtrongkhuvựckinhtếtưnhân,nhưngnhữngnhàđầutưlạicóđượcnhữngniềmtinvàosựgiámsátmạnhmẽđốivớilĩnhvựcnày.Chínhsựgiámsáttừtrướcnhưvậyđãgiúpchúngtagiảithích tại sao Singapore đã chịu đựng được khủng hoảng tài chính châuÁ1997và1998tốthơnbấtkỳquốcgialánggiềngnàovớimứcđộthiệthạitốithiểutronglĩnhvựctàichính.[113]

Ítcóaiđóngthuếmộtcáchhàilòngởnhữngnơikhác,vàngườitacóthểnóiđiềutươngtựnhưthếởSingapore.Tuynhiênviệctuânthủluậtthuếởđâyrấtcao,cũnggiốngnhưngườitađãtuânthủnhữngluậtlệnóichung.Nhữngđặcđiểmkháccóthểgiúpchúngtagiảithíchđiềunày:Nhàcầmquyềnđãchứng minh việc phân bổ một cách có trách nhiệm những đồng tiền màngườidânđóngthuếvàluônluôntuânthủnhữngluậtlệchặtchẽtronglĩnhvựcchitiêu,mứcthuếlợitứcthìthấp;vàcơquanthuếcũngnhưcôngtáchảiquanrấtchuyênnghiệp.Cảhaiđịnhchếnàyđãgiúpchochínhsáchtàichính thươngmạimởcửacủaSingapore thànhcôngvượtmức.Không thểnóirằngnhữnghệthốngnhưthếnàyđãluônluônvậnhànhsuônsẻ.Thoạtđầucũngcónhữngvấnđềxảyra.Vàonăm1991,cụcthuếđãđốiđầuvớimộtsựùntắckhổnglồnhữngbảnđánhgiáthuếlợitứctồnđọngtrongnhiều

năm.

Tinhthầnnhânviêncựckỳsasútvìmãiđếnlúcđóthìcụcthuếvẫnchưatínhtoánlạiđượctấtcảsốthuếphảihoànvàvấnđềcàngthêmtrầmtrọnglàsốlượngthuếphảihoànlạinàyđãgiatăngnhanhchóngcùngvớinềnkinhtế,nhưng luậthànhchính thì lạikhôngchophéphọgia tăngsốnhânviênhiệncó.[114]Đểgiảiquyếttìnhhìnhnày,vàonăm1992SởlợitứcđãđượcchuyểnthànhmộtcôngtynhànướchoặclàSởLợitứcNộiđịaSingapore,viết tắt là(InternalRevenueAuthorityofSingapore–IRAS).ChínhquyềnđãtrảIRASmộtkhoảnphíchodịchvụcủahọtùytheokếtquảcôngviệc.Quytrìnhlàmviệcđãđượctổchứclạivớiviệcápdụngbảntựđánhgiámứcthuếphải trảcủangườidân.Đồngthờinhữngcải tiến thenchốt trong lĩnhvựckỹ thuậtvà tựđộnghóacũngđãđược thựchiện.Tấtcảnhữngnỗ lựcnàyđãgiúpnângcaotinhthầnnhânviên.Thờiđiểmđểtiếnhànhcảicáchthuếthìhếtsứclíthú.Nóchotathấyviệccảithiệnnhữngđịnhchếdiễnraliêntục,vàđượchỗtrợbởisựtăngtrưởngkinhtếmàsựhoànthiệnđịnhchếnàytrênmọilĩnhvựckhônghẳnlàmộtyếutốtiênquyếtđểtăngtrưởngcấtcánh.

EzraVogelkhẳngđịnhrằng,"ĐiềukỳlạởSingaporekhôngphảilàsựnổibậtcủacánhânnhữngnhàquản lýhànhchínhưu túmà làsựkiệnnhữngnhàquảnlýưutúnàycókhuynhhướngvươnlêntrongthựctếbaogồmtấtcảnhữngnhàlãnhđạochínhtrị.[115]Thậtvậy,DianeMauzyvàRSMilneđãđưaragiải thíchhếtsứchấpdẫnvề tiến trìnhlựachọnkhắcnghiệtvớinhững tiêu chuẩn về tài năng và nhân cách do đảng (PAP) chấp thuận đểchọn những ứng viên vào Quốc hội, và sau cùng là những chức vụ bộtrưởng,bằngcáchchỉdựa theo tàinăngmà thôi.[116]Đảng (PAP)đãđặcbiệtchúýđếnnănglựcconngườikhiđemlạinhữngkếtquảđểhọsẵnsàngđềbạt hay choxuốngcấp tùy theokết quả.Nhữngnhà lãnhđạo caonhấttrongchínhquyềnvàtrongcôngviệchànhchínhlàmviệcchặtchẽvớinhauvàcùngởBanGiámđốccủacáccôngtynhànướchayủybanphápđịnhdonhànướcđặtra,vàluônluôncócùngphươngthứchànhđộngtổnghợpvàtheo tôn ti.Việcở trongBanGiámđốchainơi trongcáccông tycủanhànướclàhếtsức tếnhịnhưnghữuhiệumạnhmẽ,quađónhànướcđã thựchiệnviệcđiềuphốichínhsáchvĩmômộtcáchdễdàng.[117]Mặcdùcáchlàmnày đã bị phê bình, theo quan điểm của PAP, sự khan hiếm tài nănghàngđầuđãkhiếnchoviệcngườitaphảiđảmđươngrấtnhiềuchứctráchvàhợpnhất làmộtđiềukhông thể tránhkhỏi.Trongnhiềunăm,chủ tịchcủaMASđồngthờilàbộtrưởngbộtàichínhchophépviệcphốihợphếtsứchữuhiệu.Nhưngnhữngtìnhhìnhnàycũngđặt rasựxungđột tiềmtàngvề lợi

ích,màởnhữngquốcgiakhácngười tadễnhìn thấydễđổ lỗichođây làmộtcôngthứctạonênlạmphátphimã.TuynhiênởSingaporethìconcáovẫnchứngminhtínhxuấtsắccủanóvàchuồnggàthìvẫnđượcbảovệchuđáo.

Địnhchếthịtrườnglaođộng

Ýniệmvềmộtnhànướchànhxửnhưmộtngười trunggiangiữagiới laođộngvàtưbảnlàmộtphươngphápđiềuhòachocuộcđấutranhcôngnghiệphếtsứcphổbiếnởchâuÂu.Chếđộbabênđãrahiệutriệutrongbảnhiếnpháp của Tổ chức Lao động Quốc tế (International Labor Organization –ILO)năm1919nhưmộtphươngtiệnhòagiảigiữamệnhlệnhcủacôngbìnhxãhộivớitínhcạnhtranhthươngnghiệpvàsựpháttriểnkinhtế.Singapoređã định chế hóa các cuộc thamvấnvề tiền lươngnhưviệc lập raỦybanLương bổng Quốc gia (NationalWages Council – NWC) vào năm 1972.NWCđãđượcthànhlậpđểđưaramộtkhuônkhổpháplýchonhữngcuộcthảo luận trongvòng trật tựvề lươngbổngvànhằmngăncảnnhữngcuộctranhcãivềlươngbổng,khônglàmphátsinhvàkhơilêntìnhtrạngbùngnổthị trường laođộngeohẹp.Hộiđồng,gồmđạidiệncủachínhquyền,giớichủvàcôngđoànvàdomộtchủ tịch trung lậpđứngđầu, sẽđưa raquyếtđịnhdựatheosựđồngthuận.[118]MỗinămNWCsẽxemxétlạitiềncôngvà xu hướng kinh tế trước khi tham vấn cho nhà nước về đường lối điềuchỉnhlươngbổngtrongnhữnglĩnhvựckinhtếkhácnhau.Nhữngđườnglốinàythoạtđầuđượcthểhiệnnhưmộtconsốđơnthuầnnhưngdầndầnmangtínhđịnhlượnghơntừnăm1987,phùhợpvớixuhướngchuyểnđếnmộthệthống"tiềncông– linhhoạt" theoxuhướng thị trường.Nhữngđềnghịvềlươngbổngcótínhchấtđịnhlượngthìkhôngbaogiờràngbuộcnhưngthànhphầnkinhtếnhànướcthườngtuânthủchặtchẽ.Vớitưcáchlàmộthộiđồngthamvấnchínhthức,NWCđãkhẳngđịnhcamkếtchiasẻsựtăngtrưởng,đâylàmộtlợiíchchínhtrịquantrọng.Nócũngcungcấpchonhànướcmộtkênhthôngtinđểnắmbắttừcácdoanhnghiệpvềthựctếthịtrườngvàmứcđộcạnhtranhquốctế.Sựhợptácgiữacôngnhânvàgiớichủcónghĩalàcácvụđìnhcôngtrởnênhiếmhoi,tạomộtmôitrườngthuậnlợichokinhdoanhđưađếnsựtăngcườngđầutưvàgiatăngnăngsuất.

Luậtlệvàviệcbảovệquyềntưhữu

Luậtlệlàphúclợicôngcộngquantrọngmànhànướcđemlạichotoàndân.Liệu rằngnhững thỏaướccó thểđược thực thimộtcách ít tốnkém?Liệu

rằngtàisảnvàsựantoàncủatừngcánhânđượcbảovệkhôngbịxâmhạibởinhữngkẻcóquyềnlựchơn?Theonhữngđiềuluật,cáccuộctranhtụngsẽđượcdànxếpgiảiquyết thôngquaquá trình tố tụngcôngminhvàhiệuquảtrêncơsởnhữngluật lệđượccôngbố,chứkhôngphảinhữngánlệnhđộcđoánhaylàdonhữngquyềnlựctựýđặtranhưtrườnghợpcóthểxảyravớinhữngvụáncó liênquan tớichính trị.Tươngtựnhưvậy,khôngaibịtrừngphạttrừviệcviphạmluậtphápđãđượcquyđịnhvàđượcxétxửtrongnhữngphiêntòa.Luậtlệcũngràngbuộcnhữngkẻcóquyềnlựckhôngđượclợidụngcơhộicưỡngđoạttàisảncánhân.Cùnglúcđónótăngcườngsựansinhchonhândânbằngviệcđẩymạnhhợptácgiữacáccôngdânvớinhau.Northquanniệmrằngsựbấtlựccủanhànướctrongviệcthựcthinhữngthỏaướchiệuquả,íttốnkémlànguyênnhânchínhcủasựkémpháttriểntronglịch sửvàcảngàynay.[119]Singapoređãkiến tạonhữngbộ luậtổnđịnhbảovệnhữngthỏaướcxãhộivàquyềntưhữu.

Luậtphápvàtrậttựđemlạikhuônkhổpháplýchosựbìnhổnvàpháttriển.Singaporetinvàosựtrừngphạtkểcảbịđánhđònbắtbuộchayántửhìnhchonhữngtrọngtộilàmộttrongnhữngbiệnpháphữuhiệuhơnlàgiamgiữlâudàitrongnhàtù.Sốlượngcáccuộchànhhìnhchủyếulàvềbuônlậumatúyvàmưusát,đãgiảmxuốngtrungbình12vụmỗinămkểtừnăm2003đếnnăm2005.Cuộckhảosátgầnđâychothấyrằng85%ngườiSingaporeủnghộtiếp tụcántửhìnhđốivớinhữngtộinhưvậy.[120]Đánhđònnamcôngdântừ16đến50tuổicũnglàbiệnpháptrừngphạtngoàiviệcgiamgiữ,vềnhữngtộinhưcưỡnghiếpvàăncướp,haynhữngtộikhôngcótínhchấtbạo lựcnhưhủyhoạicông trình.KhiMichaelFay,mộtcôngnhânMỹ18tuổi,cùngvớimộtsốbạnthanhthiếuniênSingaporebịbuôctộiphảiđánh6hèonăm1994vềtộipháhoạivìphunsơnlên20chiếcxehơi,giới truyềnthôngvànhànướcởMỹđãphảnđốikịchliệtmặtdùquanđiểmcôngchúngđược tường thuật lại là không thống nhất.[121] Người ta được biết đếnSingaporevìviệc thực thipháp luậtnghiệmngặtvànhữnghìnhphạtkhắcnghiệtchonhữngkẻviphạm.ChỉsốcạnhtranhcủaDiễnđànKinhtếThếgiới (WorldEconomicForum)đãnhất tríxếpSingaporevào thứhạngcaonhấtvề"sựtintưởngtuyệtđốicủatoàndânrằngconngườivàtàisảncủahọđượcbảovệ."[122]

Đềcaonguyêntắcbìnhđẳngchomọingườitrướcphápluậtvàonhữngthờiđiểmđòihỏisựcanđảmvàkhôngthươnghại.Tronghồikýcủamình,LýQuangDiệuđãmôtảcáchmàSingaporetiếnhànhcuộchànhhìnhbabịcanIndonesianăm1968bấtchấplờiđedọatrảđũatừphíaIndonesia.XâydựnglòngtintưởngvàsựtrongsángtronghệthốngtàichínhcủaSingaporecũng

đòihỏisựcươngquyếtvàbềnbỉtrongnhiềunăm.Singapoređãbuộcphảitruy tốmột công dân ngườiAnh nổi tiếng đã lũng đoạn thị trường chứngkhoánvàonăm1975mặcdùnhànướcAnhrasứcbảovệchoanhta.[123]MAS,trongnhiềunăm,đãphảnđốiáplựcchínhtrịmạnhmẽnhằmhạthấptiêuchuẩnvàcấpgiấyphépchongânhàngBrunei,hànhđộngmàsauđóđãđược thanh minh khi ngân hàng này buộc phải đóng cửa năm 1986 saunhữngchứngcớbấtthườngtronghoạtđộng.MAScũngtừchốirấtnhiềulầncấpgiấy choNgânhàngThươngmại vàTín dụngQuốc tế (BCCI).Ngânhàngđócũngđãphásảnvàonăm1991saunhữnghànhvikhôngchínhđángdẫnđếnsựthấtthoátkhổnglồ.

Xây dựngmột nền tư pháp hàng đầu cũngmất nhiều năm.Năm 1990 hệthốngtưphápđãđượccảitổnhằmgiảiquyếtnhữngtồnđọngcủatòaánnơimà rất nhiều vụ việc bị trì hoãn từ 4-6 năm trước khi đưa ra xét xử. LýQuangDiệunhấnmạnhđếntầmquantrọngcủamộtcơchếkháchquanvàminhbạchtrongviệclựachọnnhữngconngườicókhảnăngvàtậntụynhấtvàoghếchánháncũngnhưlàtrảchohọđồnglươngthíchđáng.Tronghồikýcủamình,ôngđãmôtảYongPangHow,chánhántòaántốicaotừnăm1990chođếnđầunăm2006đãlãnhđạonhữngthẩmphánnhưthếnào,lựachọnnhữngngườitốtnhấttrêncơsởtàinăngưuviệt,cảitổtòaánvàtrìnhtựtốtụng,cũngnhưđưavàohệthốngvitínhhóa.Ôngđãlàmgiảmbớtsốvụtồnđọngvàtrìhoãnbằngcáchbuộcngườitaphảituchỉnhlạinhữngluậtphápvànhữngđiềulệmàcácluậtsưcóthểlợidụngđểtrìhoãnhaykéodàiphiên tòa.Ông đã duy trì trật tự trong tòa án, luôn làmviệc có hệ thống,côngminhvàhiểunhữngmụctiêucủamộtnhànướcmạnhmẽtrongmộtxãhộiđachủngtộc.

Vàonăm1999,hệthốngtòaánSingapoređãđạtđượcuytínrấtcaovềtốcđộxửlý,tínhhiệuquả,chiphíthấpvàviệcxétxửcôngminh.NhiềuquốcgiađãđếnđâyđểhọctậpđiềunàyvàNgânhàngThếgiớiđãnêulênlàmgương.Hệ thốngđánhgiáThế giới đã xếpSingapore vào loại cao nhất ởchâuÁvàtrêntoàncầu,còntrêncảAnhvàMỹ,vềsựđiềuhànhluậtphápcôngminh trongxãhội.[124]Sự thànhcôngcủaSingapore trong lĩnhvựcnày,vượtquarấtnhiềuquốcgiakhác,cóthểđượcxemlàdonhữngsựkhíchlệkếthợptrênquanđiểmcâygậyvàcủcàrốt.Mộtchiếnlượcliênquanđếnviệclựachọnnhữngngườigiỏinhấtvàkêugọiýthứcphụcvụlýtưởngcaocảvàvượtquatấtcảthửtháchtrongtinhthầnđồngđội,đồngthờicũngđemlạichohọmộtđồnglươngthỏađáng.Bảnthânôngchánhántrướcđâycũngđãgầydựngtàisảncủamìnhvớitưcáchlàchủcủamộtngânhàngthươngmạithànhcông.Cácluậtsưsợbịkỷluậtnếunhưhànhsựkhôngđúngtheo

chứctráchcủamìnhvàphảituânthủthờigiantốtụngmộtcáchnghiêmngặtđểcóthểnhanhchóngxửlýcácvụviệc.

Việcứngdụng luậtphápcôngminhvàcươngquyếtđãhỗ trợnềnkinh tếSingaporetrênnhiềuphươngdiện.Nóđemlạisựđảmbảocănbảnchocácnhàđầutưrằngquyềnsởhữutàisảnđượcbảovệvàthỏaướcluôncógiátrịthựcthi.Nóxâydựngniềmtinvàohệthốngtàichính.Ngoàiramứcđộtộiphạm thấp cũng thuyết phục các công ty đa quốc gia (MNC) chọn lựaSingaporelàmnơiđặtvănphòngkhuvựcvàlàmộtnơihấpdẫnđểchonhânviênvàthânnhâncủahọcưtrú.HiếnphápSingaporevàcácđạoluậtkháccũngđòihỏisựtôntrọngvàứngxửcôngbằngđốivớicácthànhphầnchủngtộcthiểusốkhác,điềuđócũngđónggópchosựhàihòatrongxãhội.Việctuânthủchặtchẽluậtlaođộngcũnggiúpchonhữngmốiquanhệxâydựngđượcmạnhmẽgiữagiớichủvàcôngnhân.Nólàmchínhquyềnvữngmạnhvàđónggópvàosựkếtụccủachínhsáchvàmôitrườngtheođịnhchế.

Hìnhvẽ4.1Avà4.1Bminhhọamối liênhệgiữa luật lệvànhữngnguyênnhântrựctiếpcủatăngtrưởngkinhtếtheothốngkê:yếutốtíchlũyvàthuhoạchvềnăngsuất.

Trongnhững số liệu trênngười ta đánhgiá cácđạo luật nhưmột tậphợpgồm(i)tínhthựcthicủahợpđồng;(ii)tínhhiệuquảvàcóthểtiênliệutrướccủaphápluật;và(iii)tỷlệxảyraphạmtội.Singaporexếpthứ3trongsố71quốcgia,chỉsauThụySĩ,ÁovàtrêncảMỹvàCanada.Trongcảhaitrườnghợp này luôn cómối quan hệ tích cựcmạnhmẽ phù hợp với những điềungườitamongđợirằngnơinàomàluậtpháptỏrayếuớt,thìnhữngyếutốsảnxuấtsẽkhôngđượctíchlũyvàhoạtđộngkinhtếcũngsẽphảitổnhạivìthiếuhiệuquả.

Sựliêmchínhcủanhàcầmquyền

Giờđâyngườitađãxemthamnhũngnhưlàmộttrởngạichínhđốivớipháttriểnkinhtếvàxãhội.Nólàmxóimònnềntảngnhữngđịnhchếmàsựtăngtrưởngdựavàođó.Khôngnhấtthiếtphảinóirằngsựtăngtrưởngkinhtếsẽkhông thể thựchiệnđượcnếunhưcósựhiệndiệncủa thamnhũng: thànhphốNewYorkvào thếkỷXIX,NhậtBản,NamHàn,ĐàiLoanvàTrungHoatrongnhữngthậpniêngầnđâyđãtrảiquasựtăngtrưởngmạnhmẽmàkhôngxóa sạchđược thamnhũng.[125]Tuynhiên thamnhũngđượcđịnhnghĩanhưlàsửdụngquyềnlựccôngđểthuhoạchriêng,vềnhiềumặtvẫn

gây tổnhại.Nóđòihỏingười taphảiđánh thuếcaohơnmứcđộcần thiếtnếukhôngsẽtăngthâmhụtngânsách,khuyếnkhíchnhànướchoạchđịnhcácchínhsáchtheoýmình,tạoranhiềucơhộiđểthamnhũng,làmchoquitrìnhhànhchínhbịtrìhoãnđểvòivĩnhtiềnhốilộhaylàcòngọi"tiềnlàmnhanh" đồng thời làm suy thoái hệ thống tư pháp.Nó khiến người ta tậptrung năng lực và tài năng vào việc phân phối những của cải hiện cómàkhôngquantâmđếnviệctạonênnhữngcủacảimới,vốnđòihỏisựtincậyvànhữngcơhội tiếpcận.Thamnhũngđã làmxóimònniềmtincủacôngchúngvàonhữngluậtlệ.Nócóthểxemnhưmộtloạithuếđộcđoánthườngvớimứcđộngẫunhiênrấtcao tạonênsựhoangmangvà làmchochiphíthànhlậpdoanhnghiệpmớităngcao,đặcbiệtlànhữngdoanhnghiệpnhỏ.[126]

Singaporevẫntựhàolàmộttrongnhữngquốcgiađượcđánhgiálàcómứcđộthamnhũngthấp.MộtbảnbáocáogầnđâycủaỦybanMinhbạchThếgiới(TransparencyInternational–TI)đãxếpSingapoređứngthứ5trongsố159quốcgia, trêncảHoaKỳvà sauAixơlen,PhầnLanvàTânTâyLan.[127]Khôngphải lúcnàođiềunàycũngđúng.NướcSingapore thời thuộcđịađãchophépngườitachiasẻnhữngkhoảnthamnhũngnhonhỏvídụnhưtiềntrànướcđểlàmnhanhdịchvụgiámsáthảiquan,vànhữngkhoảnchiphíngoạilệtrongviệcmuasắmcủachínhphủ,mặcdùđiềunàycólẽkhôngbámrễsâuxanhưtrongmộtsốxãhộikhác.Vớiluậtlệnộiđịarađờinăm1959,nhànướcđãđưarachiếnlượcchốngthamnhũngmàtrongnhiềuthậpniênđãtrởnênhếtsứchiệuquả.Chiếnlượcnàygiảmthiểucảnhữngcơhộivànhữngđộngcơkhíchlệchothamnhũng.Nhữngđặcđiểmchínhcóthểdiễn tả như sau: Trước tiên sự liêm chính của nhà cầm quyền bắt đầu từnhững người lãnh đạo cao nhất.Những chiến dịch chống tham nhũng tậptrungvàonhữngngườibị tốcáoởmứcđộcaocấp.Nhàcầmquyềnđặtranhữngtiêuchuẩncaochochínhmình,đảmbảorằngmỗiđồngđôlachitiêuđềuphảicótráchnhiệmvàphảiđạtđượcmụctiêuđãđượcdựđịnh.Khôngcóai,dùlàdânsựhayquânsựđứngtrênluậtpháp.Trongnhiềutrườnghợp,thủtướngvànhiềuthànhviênnộicáccũngphảitựbảovệmìnhtrướctòaán.Nhữngtờbáonổitiếngthếgiớiđãđượctòaányêucầuphảirútlạinhữnglờibuộc tộihaynhững lời thêudệtvề tình trạnggiađình trịhay thamnhũng,hoặc phải trả những khỏan phạt bằng tiền cho những người lãnh đạoSingapore.

![][21]

Thứhailànhànướcchútrọngđếnviệcxửlýnhấtquánđốivớitấtcảnhững

ngườiviphạm,bấtkểởcấpbậchayởvịtrínào.Giữniềmtinvàođạođứccaotrọngđòihỏisựlãnhđạomạnhmẽ.Quanchứcchốngthamnhũngphảiđượcsựủnghộtoàndiệntừnhữngngườilãnhđạocaonhấtđểthựcthiphápluật.Nhữnghànhvicốýhốilộcôngchứcsẽbịluậtpháptrừngphạt.Nhữngcôngchứcbịpháthiệnphạmtộinhậnhốilộkhôngnhữngbịthihànhánmàcònbịđuổiviệcvàmấtluônnhữngkhoảnhưutrí,đồngthờichịumọirủirolàsẽkhôngđượcnhậntrởlạibấtkỳmộtđơnvịtưnhânnào.Tấtcảnhữngsựngăntrởnàyđónggópvàomứcđộminhbạchcao.Nhữngtrườnghợpxảyraởcươngvịlãnhđạocaocấpnghiễmnhiêntrởthànhtiêuđềchocácbàibáo–đãcónhữngbộtrưởngtrongnộicácbịbuộctộilàcốtìmcáchgạgẫmđểnhậnhốilộtrongcácthươngvụmuasắmmáybayhaymởrộngđấtđai.Mộtvịbộtrưởngkhicảmthấysỉnhụcđãphảitựsát.

Điềuthứbalàđểchocôngbằngthìviệccấmcảnbằngtrừngphạtcũngphảisonghànhvớinhữngbiệnphápkhíchlệhấpdẫnvềmặtlươngbổng,tươngđươngvớinhữngngườigiữcùngvịtríởtrongthànhphầnkinhtếtưnhân.Điềunàyđượcxemlàhếtsứcquantrọngchotínhliêmchínhcaođộcủacácnhàlãnhđạochínhtrịvàcácquanchứccaocấp.[128]Đồnglươngcaocủanhữngbộtrưởng,côngchức,giớiquânsựvàcáccánbộtưpháp–cólẽlàcaonhấttrênthếgiới–làmộtlĩnhvựccũngcòngâytranhcãiởSingapore.Tuynhiênnócólợikhôngnhữngtrongviệcthuhút tàinăngmàcònngănngừakhuynhhướngsửdụngchứcvụcôngcủamìnhvàonhữngthuhoạchriêngtư.NhưLýQuangDiệuđãnói:"Chủtrươngcaothượngchorằngcácbộtrưởngsẽđượcđềnbùbằngquyềnlựcvàbằngdanhdựtrongcươngvịcủamìnhvà rằngsựphụcvụcôngchúng luônbaogồmsựhysinhvề thunhậplàmộtđiềuphithựctế.CácbộtrưởngvàcácquanchứcnhànướcđượctrảlươngthấpđãtànhoạirấtnhiềuchínhquyềnchâuÁ.[129]Giảiphápthaythế như kết hợp giữa đồng lương chính thức thấp kèm theo những khoảnbổnglộckhôngcôngkhaihaynhữnghợpđồngbéobởsauđóvớikhuvựckinhtếtưnhânđượcxemlàhạsách.Việctrảlươngthíchđángchocáccôngchứcởcấp thấpcũnggópphầnvàoviệcngăncản tệ thamnhũngvốndựavàonhucầunhiềuhơnlàlòngtham.Hệthốngnàykhuyếnkhíchcácchínhtrịgiaphảiquantâmđếncôngviệcchungtrướchếtrồisauđóhãyquantâmđếnnhữnglợiíchriêngtưhợpphápvềsau.

Thứtư,nhữngcơhộitạorathamnhũngphảigiảmđếnmứctốithiểu.Tronglĩnhvựckinhtế,Singaporedựavàocơchếgiácảcạnhtranhtrênthịtrườngvàđãtránhđượcnhữngkhoản"đặcquyền"kinhtếthườngđikèmtheochếđộđộcquyềnbéobở,sựgiảmbớtviệccấpgiấyphéphayviệccấpphátcácgiấy phép nhập khẩu như Tổng thống Philippin Marcos và tổng thống

Suharto của Indonesia cấp cho người thân và những cộng sự của mình.Tronglĩnhvựcdịchvụcôngcộng,sựtựtiệncũnggiảmbớtbằngcáchvạchrõđườnglốiđượcấnhànhrõràng,việctuyểndụngvàthăngtiếndựatheothànhtích.CôngchứccũngnhưcácviênchứctưnhânởSingaporethườngđược xem như những người tuân thủ luật pháp tuyệt đối. Trong lĩnh vựcchínhtrị,Singapoređãtránhnhữngtìnhhưốngthườngxảyraởnhữngnơikhác,làkhimàcácđảngpháichínhtrịvànhữngngườinắmgiữquyềnlựcphảisửdụngmộtsốtiềnrấtlớnđểraứngcử,thìkhicònđươngchứchọsẽmongmuốn làmthếnàođóđể thuhồivàchuẩnbịchokỳbầucửkế tiếp.Những chiến dịch tranh cử ngắn hạn xoay vòng và việc bầu cử bắt buộcnhằm giảm bớt động cơ cho việcmua phiếu làmột trong những phươngphápmàSingaporeápdụng.

NhàcầmquyềnSingapoređãxemsựliêmchínhlàưutiênhàngđầu.Saukhilênnắmquyềnnăm1959,mộtđạoluậtchặtchẽ–thậmchímộtsốngườicònchorằnghàkhắc–đểchốngthamnhũngđãđượcthựchiệnthaythếcholuậtđược xây dựng dưới thời thực dân. Đạo luật năm 1960 đãmở rộng địnhnghĩavềnhữngkhoảntiềnchobaogồmbấtcứthứgìcógiátrịvàchophépnhữngnhàđiềutracóquyềnlựcrộngrãikểcảbắtgiữ,thẩmvấn,điềutratấtcảnhữngtàikhoảnngânhàngcủanhữngkẻtìnhnghivàvợconcũngnhưlànhữngngườiđại diện chohọ.Nếunhữngchứngcớvềmộtbị cáo làmứcsốngcủahọdưdảhơnnhữngphươngtiệnmàhọcóthểtạorađượclàđãđủđểcấuthànhchứngcớcủasựnhậnhốilộ.Đạoluậtnàythậmchíđượcthắtchặthơnnữavàonăm1963,buộctấtcảnhữngngười làmchứngkhiđượctriệutậpphảicungcấptấtcảnhữngthôngtinmàhọbiết.[130]

NhưôngLýQuangDiệuđãgiải thích:"Đảngcầmquyền (PAP)đãkhẳngđịnhlàcầncómộtnềnhànhchínhtrongsạch.Chúngtađãquáchánngánvìlòngtham,tìnhtrạngthamnhũngvàsựsuythoáicủacácnhàlãnhđạochâuÁ...Nhữngngườiđãđểchoxãhộicủamìnhtụthậulạiđằngsau".Nhưngđócũnglànhữngsuynghĩcủangườicộngsản,nhữngkẻđốilậpchủyếuchốnglại đảng (PAP). "Quáchánngánvới tình trạng thoáihóa... củanhữngnhàlãnhđạoTrungHoaQuốcdânđảngsauchiếntranh,đãlàmchonhiềusinhviênSingaporetrẻtuổitrongthờigianấytrởthànhnhữngngườingưỡngmộsựcốnghiếnvàhy sinhmangphẩmchấtđạođứccáchmạngvàđời sốngkhắc khổ của những người cộng sản". Thế nên ý thức sâu sắc của Đảng(PAP)vềsứmệnhkhiếnkhiđếntuyênthệnhậmchứcvàotháng6-1999,họđãmặctrangphụctoàntrắng"đểbiểutượngchosựtinhkhiếtvàtrungthựcmàhọđạidiện...Đólànhữnggìmànhândânđangkỳvọng".[131]Nhữngnguyêntắcđạođứccaocả,mộtchínhquyềncónănglựcvànhữngtínhtoán

chínhtrị,tấtcảđềutrùnghợpvớinhau".

Xãhộihàihòadẫnđếnsựổnđịnhchínhtrị

Singaporenhắmđếnmộtxãhộihàihòabằngviệctìmkiếmnhữnggiảipháphợptáckhimànhữngchọnlựacủanhândâncóthểkhácnhau.Hồiứcvềnhững cuộc bạo lọan sắc tộc đã hướng đất nước non trẻ này đi theo conđườngxâydựngmộtxãhộiđachủngtộc,đadântộc,đatôngiáocùngsốngchungvớinhau.Cómộtsựnhạycảmrấtcaođốivớibấtkỳđiềugìcóthểkhơigợilênsựcăngthẳngvềchủngtộcvàtôngiáo.GầnđâynhàcầmquyềntỏralolắngvềhiểmhọatiềmtàngphảnứngchốnglạingườiHồigiáomộtkhicuộctấncôngkhủngbốđượctiếnhànhbởicácnhómbênngoài,vídụnhưnhómJemaahIslamiyah.Nghĩavụquốcgia làmộtquiướcphảiđượcmọingười thôngqua:một lối sốnggiúp tạonên sựđoànkết trong số cácnhómkhácnhau.Sựxungđộtlaođộngcóthểtránhkhỏithôngquaviệckếthợpcácchính sách.Mộtyếu tốquan trọngcải thiệnnhữngcơhộikinh tếcũngsẽ làmgiảmthiểusựđốiđầu trongxãhộivàgiảiphóngnăng lựcđểngườitacóthìgiờmưucầukinhtế.KhinhữngsinhviêngốcMalayhọccácmônkhoahọcvàtoánhọckhôngtốtbằngcácnhómkhác,nhàcầmquyềnđãkhuyếnkhíchnhữngngườilãnhđạocộngđồnggiúpđỡchamẹcácemđộngviênconemcủamìnhhọchànhtốthơn,vàđiềunàyđãcókếtquả.Tỷlệlạmphátthấpvàsựtăngtrưởngnhanhchóngđónggópvàoviệcổnđịnhchínhtrịxãhội,yếutốquantrọnghàngđầuchoviệckhuyếnkhíchđầutưvàonhữnglĩnhvựctưbảncốđịnhhayđàotạonguồnnhânlựcvàcũngnhằmđểnângcaonăng suất vànhữngviệcnày sẽ hấpdẫnnhữngnguồn lựcđầu tưvàonhữnglĩnhvựcmới.

Đếnđâykếtthúcphầnthảoluậncủachúngtavềđịnhchế.Xâydựngđịnhchếđưađếntăngtrưởngkinhtếlàmộtthửtháchlớnlaomànhiềunhàcầmquyềnđangphảiđốidiện.ỞSingapore,mộtnềnquản lýhànhchínhcônghữuhiệu, tinh thần thượng tônpháp luật,mộtchínhquyền liêmchínhcaođộ, sựhàihòaxãhộiđưađếnổnđịnhchính trịđã lànền tảngchonhữngchínhsáchhỗtrợkinhtếtăngtrưởng.Nhữngluậtlệ,quytắcchínhthứcvàkhôngchínhthứcđãquyếtđịnhcơhộivànhữngkhíchlệchocáccánhânvàcôngty.NhiềuxãhộiđãlãngphínguồntàinguyênphongphúđểchỉcốđấutranhchiếmhữunhữngthànhquảcósẵnhaynhữnghoạtđộngvôtíchsựởSingapore,địnhchếđãhướngdẫnnhândânnỗlực tích lũynguồnvốnvậtchấtvànhânlựccủamình,nângcaonăngsuấtđềuvào,tiếpthuvàtruyềnbánhữngcôngnghệmới,dịchchuyểnnguồnvốnvàlaođộngđếnnhữnglĩnhvựccónăngsuấtcaohơn.

NHỮNG ĐẶC TRƯNG VĂN HÓA HỖ TRỢ CHO TĂNG TRƯỞNGKINHTẾ

Chúng ta đã nhận ra những thành tựu tăng trưởng kinh tế xuất sắc củaSingapoređượccholàdonămnguyênnhântrựctiếpđemlại.Rồichúngtacũngđãphântíchcáchthứcmànhữngchínhsáchkinhtếđãảnhhưởngđếnnămnguồnlựccủasựtăngtrưởngnày.Sauđóchúngtaxemxétlàmthếnàonhữngđịnhchếnàytạođiềukiệnđểcácchínhsáchcóthểthựcthiđược–vàtácđộngtrựctiếpđếnnămnguồnlựcnày.

Trongphầnnàychúngtasẽxemxétđếnyếutốvănhóa–nhữnggiátrịđốivớinhândân,tháiđộvàniềmtin.Nóimộtcáchcụthể,làmthếnàonhữngđặcđiểmvănhóacủaSingaporeảnhhưởngđếnnhữngchínhsáchvàđịnhchếhỗ trợ sự tăng trưởng,vàvềphươngdiệnnày,giúphình thànhnhữngnguồnđộngviêncũngnhưnhữngcơhộimởđườngchopháttriểnkinhtế?Ngoàiranhữngphẩmchấtvănhóanhưsựcầnmẫn,khátvọngvươnđếnsựtuyệthảo,sựcởimởđốivớinhữngýtưởngmới,lòngtincậy,vànănglựchợp táccó lẽcũngcónhững tácđộng trực tiếpđếnnhữngnguồn lực.Tuynhiên, trongtrườnghợpkhôngcónhữngchínhsáchvànhữngđịnhchếhỗtrợsựtăngtrưởngnày,nhữngđặctrưngvănhóacólẽcũngsẽkhôngđemlạikếtquả.[132]

"Vănhóa"hay"nếptưduycủatoàndân"thìkhôngđượcthườngxuyênđềcập trongcác tácphẩmnóivềsựphát triểnkinh tế.Ngược lại,vai tròcủa"địnhchế"đãtrởthànhnguồnmạchchínhsuốt20nămqua.Địnhchếkhôngphải làmộtkhámphámới.GunnarMyrdal,ngườiđoạtgiảiNobelkinh tếnăm1974,nhấnmạnhrằngđịnhchếlàmộtnhântốquyếtđịnhquantrọngchosựpháttriểnthànhcôngtrongtácphẩm"TấnkịchchâuÁ"nổitiếngcủaông(1968).Myrdalcònđixahơnnữa,nhấnmạnhđếntầmquantrọngcủathái độ conngườivàgiá trịmàhọ côngnhậnkhihỗ trợvà tương tácvớinhững định chế ấy.Ông ghi nhận thái độ thường thấy ở trong các xã hộitruyền thống, chủyếunông thôn,đãkềmhãm tăng trưởngkinh tế.Thẳngthắnvàsâusắc,Myrdalđãchorằnglýdomànhữngnhàkinhtếthườngngạingầnkhithảoluậnvềvấnđềtháiđộvìhọmongmuốnchỉnhđốnchínhtrị.Nhữngnhàtríthứcởcácquốcgiamớiđộclập,theonhậnxétcủaôngthìrấtnhạycảmvớiviệc cườngđiệuhóanhữngvấnđề chủng tộcvànhững suynghĩtheolốimòn,nhắctahồitưởngđếnthờikỳtrướckhidànhđộclập,vàolúcmànhữngthếlựcthựcdânvẫncònnhằmvàotháiđộchốnglạihiệnđạihóatrongdânchúngđịaphươngđểbiệnminhchoviệctiếptụcduytrìtìnhtrạnglạchậu.[133]

Sựngầnngạitrongthảoluậncácvấnđềvềvănhóacòncómộtlídokhácnữa.Cácnhàkinhtếthíchnhữnglĩnhvựccóthểdễdàngđịnhlượng.Ngoàira,khómàquansátvănhóabằngmộttháiđộkhôngđịnhkiến:biếtrằngnềnkinh tế đang phát triển thành công, từ trong tiềm thức, chúng ta vẫn nhìnnhậnnhữngđặctrưngvănhóamộtcáchcẩnthận.[134]Tươngtựnhưvậy,nóivềphươngdiệnnhânquảthìcũngmơhồbởilẽsựtăngtrưởngkinhtếsẽgiúpngườitalựachọnnềnvănhóachoxãhội.Saucùngbảnthânsựtăngtrưởngkinhtếvànhữnggiátrịtiềmtàngchủyếucủanó,cóthểkhiếnchúngtacảmthấyphânvânvìsựmâuthuẫnnày.JohnMaynardKeynes,mộttrongnhữngnhàkinh tếmàngười ta cho rằnggiỏi nhất của thếkỷvừaqua, đãquanniệmrằngnhữngđặctrưngvănhóanângcaotăngtrưởngkinhtế–tìnhyêudànhchotiềnbạc,sựtônvinhcầnlao,vàmốiquantâmcải thiệnmọichuyệncủa tươnglaihơnlàsốngtronghiện tại– thậtđángchán.Rất tiếc,theocáchnóicủaông:"Chođếnkhingườitađạtđượcnhữngmụctiêutăngtrưởngkinhtế...thóibầntiệnvàsựcẩntrọngluônluônlànhữngvịthầnđốivớichúngta,trongmộtthờigiannàođấy.[135]

Người tađã thảo luậnvềnhữnggiá trịnổibật trongsuốtnhữngnămcuốithập niên 1980 và 1990, cuộc tìm kiếm những lời giải thích chomột nềnkinhtế"phépmầuĐôngÁ"tăngtrưởngnhanhchóngđãlàmchúngtaphảiquan tâmđếnnhững tínhchấtvănhóacủanó.Đạođức trong laođộngvàtính cần kiệm thì phổ biến đối vớiNhậtBản,Đài Loan,NamHàn,HồngKôngvàSingapore.Nhữngphẩmchấtnàytượngtrưngchonhữnggiátrịmàngười tađã tôn thờ từ thờiKhổngTửcáchđây2500năm.NhữngkếtquảđầyấntượngcủanềnkinhtếĐôngÁnàyđãđemlạiniềmtựhàocóthểhiểuđượcđốivớinhiềungườichâuÁ,nhữngngườimàchủnghĩa thựcdânđãđóng khung suy nghĩ của họ về xã hội là có giá trị nội tại thấp kém. ỞSingapore,chủnghĩacánhânvàsựtựdochínhtrịvẫnđượcnhìnnhậnnhưnhữngconđườngtiếpcậnvớivănhóaTâyphươngvànhữnggiátrịcủanó.Tiếptheođólàcuộctranhcãivề"giátrịchâuÁ"màbảnthânnócũngđemlại nhữngkhoảng thời giankhó chịuvì thườngđưađếnnhững cuộc tranhluậncựcđoanchốnglạiphươngTâykhihọtựhàovềtínhưuviệtcủanhữngđặctrưngtrongđịnhchếxãhộivàchínhtrịcủahọ,bấtkểđếnviệclàđôikhitrong những hoàn cảnh rất khác, với những hoàn cảnhmà xã hội châuÁđangsống.NhiềungườichâuÁ,đi tìmýthứcvềbảnngã,rấtghét tháiđộđánhđồngquanđiểmvề tínhhiệnđại,màhọđang tônsùng,vớiviệcTâyphươnghóa.KishoreMahbubani, đại sứ trước đây củaSingapore tạiLiênHiệpQuốc,đãdiễnđạthùnghồnvềvấnđềnày,màchúngtasẽthảoluậnchitiếthơnởchương6.[136]

Đối với những ngườimô tả các ý niệm bao hàm trong từ giá trị, một sốngườicảmthấykhôngyêntâmkhiphổquáthóacụmtừ"Áchâu",lànhữnggiátrịthườngđượcliêntưởngđếnmộtvùngcủalụcđịanàyvàtrongchừngmựcnàođócũnglàgiátrịnổibậtởnướcAnh,thếkỷthứ19,dướitriềuđạiVictoria.[137]

SựkhôihàilànhữnggiátrịchâuÁtrongsuốtthờikỳthuộcđịađóđãđượckhêugợi lênđểgiải thíchkhôngphảichosự thànhcôngmàsự thiếupháttriểncủavùngĐôngNamÁ.NhữnggiátrịchâuÁthườngđượcđềcậpđếnnhưmộttháiđộsốngxarờithựctếvànghiêngvềtâmlinh,rũbỏnhữngkhátvọngvề tiếnbộvậtchất. JawaharlalNehru,người trở thành thủ tướngđầutiêncủaẤnĐộđãphảnđốiđườnglốimàngườitagọilàsựtônvinhnghèođói.[138]Nhiềungườicólẽcũngđồngýrằnghệthốngchínhtrịxãhộithànhcông và sự phát triển tương lai của nó đã pha trộn những yếu tố của cảtruyềnthốngĐôngvàTâyPhương.

Tuyvậynhữnggiá trịvănhóaxuấtsắc,những tháiđộ,vànhữngniềmtinlàmchoSingaporekhácvớitấtcả,nhấtlànhữngxãhộikémthànhcôngvềmặtkinhtế.Đâychắcchắnlàquanđiểmcủachínhquyền.Rấtnhiềuchiếndịchcủanhàcầmquyềntrongsuốtnhữngnămqualàtìmcáchtácđộngtrựctiếpđếntháiđộvàcáchứngxửcủanhândân.NgườiSingapoređãđượcgiáodụclàphảitừbỏnhữngthóiquencũnhưkhạcnhổ(cóthểgâyrabệnhholao) để chăm sóc những tài sản công và những câymới trồngở nơi côngcộng, chấmdứt việcnémbừabãi (baogồmviệcnhai vànémchewingumtrênvỉahè), giữgìnvệ sinhnơi công cộng,và tỏ ra lịch sựvớidukháchcũngnhưvớinhau.[139]Mộtcáchcăncơhơnnữa,nhànướcliêntụcđiềuchỉnh và đẩymạnh các giá trị, xem chúng như là yếu tố không thể thiếutrongviệcthựcthinhữngchínhsáchvàxâydựngđịnhchếchođấtnước.Vídụthìrấtnhiều.Đểxâydựngquânđộiquốcgia,chínhquyềnđãquyếtđịnhphải thayđổi ác cảm lâuđời củangườiSingaporegốcTrungHoađốivớiviệcđi línhvìhọxemđâylàcôngviệchạcấp.Đểđảmbảosựcạnhtranhtrêntrườngquốctế,chínhquyềnđãkhôngngừngnhắcnhởngườilaođộngrằngđồnglươngphảiphùhợpvớicôngviệcthựchiện,chứkhôngphảicăncứtheotuổitáchaythâmniên.NhữnggiátrịđãtạonênýthứchệcủanhàcầmquyềnĐảngPAPvàhệthốngnhữngtínđiềuẩnchứatrongnhữngđịnhchế và chính sách. Điều này đóng góp cho việc "tạo nên thương hiệu"Singaporetrênthếgiới,đồngthờitạonêntìnhđoànkếtquốcgiangaytạiquênhà.NhữngthayđổicănbảnvềxãhộivàvănhóacũngđãgiúpSingaporethựchiệnnhữngthànhcôngnhưhiệnnay.

Nhàcầmquyềnởcácxãhộikhácthìítcókhuynhhướngđóngvaitròtươngtự.Nhân dân của họ sẽ xemviệc nàymang tính chất gia trưởng.Báo chíphươngTâythườngchếdiễucácnhàcầmquyềnSingaporebởikiểuquảntrịtheokiểu"PAPcáigìcũngbiết"vàtạoramột"xãhộinhàtrẻ".Ởnhữngnơikhácthìnhàthờ,trườnghọcvànhữngđịnhchếtươngđươnghoànthànhvaitrò này. Nhưng nhà cầm quyền Singapore muốn giáo dục nhân dân phảiđónggópkhảnăngcaonhất,phảiđạtđượctiêuchuẩnhàngđầuthếgiớivềantoàncôngcộngvàcánhân,vềchămsócsứckhỏe,vềgiaothôngvậntải,vàgặtháiđượcdanhhiệulà"MộtquốcgiathịnhvượngcủacảĐôngNamÁ".Điềunàymộtphầnsẽkhiếncácdukháchbỏranhiềutiềnhơnvàtăngcườngsứchấpdẫncủathànhphố–quốcgianàythànhmộttrungtâmđểcáccôngtyđaquốcgiađặtvănphòngkhuvực,vàkhôngkémphầnquantrọnglàlàmchocuộcsốngcảmthấydễchịuhơnđốivớimọingười,nângcaolòngtựhàotậpthểvàtínhtựtrọngTheongônngữcủaLýQuangDiệu:"Chúngtamuốn trở thànhmột xãhội vănminh, và cóvănhóa trong thời gianngắnnhấtcóthểđược(tácgiảnhấnmạnh)".[140]XãhộiTâyphươngđãchorằngthóiquenxấusẽmấtdầntheothờigianvàcólẽtrongthờikỳtươngđốidài–NhưngSingaporethìvộivãchokịpthờigian.Họmuốntheokịpmộtcáchnhanhchóngvàđểđạtmụctiêunày,tổchứcxãhộicủahọhoàntoànkhácvớiphươngTây.

Đâulàvaitròcủatháiđộvàgiátrị?ỞSingaporenếptưduyngườidânvànềnvănhóahỗtrợchonhữngđịnhchếtăngtrưởngnhưthếnào?Cóchăngmột tập hợp các niềm tin hướng dẫn hành động và chứngminh nó?NếukhôngtánthànhkháiniệmgiátrịchâuÁ,taphảinêulênbốnchủđiểmnổibậtvìnólànhữngnétđặctrưngcủaSingaporesuốt40nămqua.Vấnđềthenchốt là phải chăngđây là nhữnggiá trị nội tại ở xã hộiSingapore hay đãđượcnhàcầmquyềnPAPkhắcsâutronglòngdân.Cólẽđâylàmộttrongnhữngchủtrươngmànhànướcrasứcủnghộvìnólàmộtphầntrongchínhsách"xãhộihóa".Nhưngcũngphảicósựtiếpnhậntừphíaquầnchúngvàhộiđủsựđồngthuậncủamọingườivớinhữnggiátrịnàyđểcóthểhỗtrợnhữngchínhsáchvàđịnhchếkhác.

Mộttầmnhìndàihạn,hướngtớitươnglai.

XãhộiSingaporethìluônhướngtầmnhìndàihạnvềtươnglai.Mộtkhuynhhướngnổibậtlàtiếtkiệm–ngaycảkhingườitađãnghegiảithíchvềngànhnhânkhẩuhọcđangpháttriểnhayvềthunhậpngàymộttăngcao–cũngbaohàmýnghĩangườidân sẵn sàngchấpnhận trì hoãn sựhưởng thụvề sau.NgườidânSingaporecổvũnhữngnhàlãnhđạocủamìnhlàmviệccầnmẫn,

hysinhhiệntạiđểhưởngthụtươnglai,vàđemlạimộtngàymaitốtđẹphơncho thếhệsau.Người tacangợinhữngxínghiệpnăngđộngvà luôn luônsẵnsàngnắmbắtnhữngcơhộimớitrongmộtthếgiớiđangthayđổihằngngày.Cáinhìnhướngtớitươnglainàytậptrungvàoviệctạoracủacảichotập thể theo thờigian,nhưngkhôngphảiphânchiangaycáibánhđangcósẵn.Ngược lại, những xã hội chỉ biết xây dựng nhanh chóng các chươngtrìnhphúclợimàkhôngcóngânsáchthìchỉcómộttầmnhìnhếtsứcngắnngủivàsẽsốngnhiềuchohiệntại.Cuốicùngthìđiềunàysẽdẫnđếntìnhtrạngbấtlựctrongviệcthựchiệnchínhsáchcộngđồng,màngườitahaylýluận bằngnhữnggiả thuyết lạc quanphi thực tế về nhữngđiều kiện sốngtrong tương lai.Nhữnggiả thuyếtkinh tếvĩmôdàihạncủaSingapore thìbảothủmộtcáchcốý.

Nhữngxãhộikháccũngthấykhómàtậptrungtoàntâmtoànýchotươnglai.Họcóthểcómộtcáinhìnlâudài–nhưnglànhìnlạiphíasau.Rấtnhiềunhómngườiởtrongcácquốcgiacảmthấycựckỳkhókhănkhiphảivượtquanhữngnỗiđaukhổtrongquákhứvềchủngtộc,vềxãhội,vềtôngiáo;họ không thể nào quên được những bất công thuở ban đầu. Những cuộcchiến tranh triềnmiên giữa các thế hệ, giữa Tamils và người Sinha ở Srilanka;việcchiacắtvùngKasmir,bắtnguồnsâuxa từmốihiềmkhích lâuđờigiữangườiẤngiáovàngườiHồigiáo,giữangườiPakistanvàngườiẤnĐộ; Việc chung sống khó khăn giữa con cháu của những người Incas bịchinhphục,đểrồiđấtnướcbịkhaitháccạnkiệtquặngmỏvàbịloạirakhỏiđời sốngchính trịquốcgiavớinhữngngườiTâyBanNha,kẻchinhphụcBolivia,mộtcuộcchungsốngchấtchứatronglòngđầynhữngbấtổn.NgaycảởTâyÂu,nhữngtàndưcủatìnhtrạngbấtcôngvẫncòndaidẳngtrongnhữnggiaicấpxãhộicủathếkỷ19,làmchoxãhộikhóhàngắnđểcómộtcáinhìnxâydựnghướngvềtươnglai.Nhữngnỗiđaulịchsửđãlàmcạnkiệtnguồn năng lượng tập thể trong nhiều quốc gia, đã được chính quyềnSingaporenhậnravàthấycầnphảihướngnguồnnănglượngấychosựpháttriểnhướngtớitươnglai,cươngquyếtxâydựngsựhàihòatôngiáo,chủngtộc và chấp nhận một đất nước đa văn hóa và để "cùng nhau lãng quên"nhữngnỗimuộnphiềntrướcđâytừnghiệndiện.

Sựcởimởtrướcnhữngýtưởngmớivàlòngháohứcmuốnhọchỏicũnglànhắmđếntươnglai.DavidLandesđãmôtảnhữngngườichâuÂuđãhếtsứcmongmuốnhọchỏinhữngđiềutốtnhấtmàcácquốcgiakháccóthểđemđếnchohọnhưthếnào,màtheoquanđiểmcủaôngđâylàyếutốthenchốtlàmchochâuÂuthăngtiến.Họsẵnsàngchấpnhậnnhữngphátminhnhưgiấy, thuốc súng và những phátminh khác của ngườiTrungHoa.Và đến

lượtnướcNhậtvàogiữathếkỷ19,cũngđãhếtsứchàohứnghọchỏinhữngýtưởngvàcôngnghệtừTâyÂu,cảnhữngđạoluậtvàđịnhchế.[141]Ngượclại,thếgiớiHồigiáonhìnmộtcáchtổngquátđãtỏraítcởimởtrongnhữngthậpniêngầnđây.NhữngnhàlãnhđạocủaSingapoređãhăngháihọctậptừnhữngquốcgiakhác,để rồiápdụngnhữngđiềupháthiệnđượcvàohoàncảnhđấtnướcmình.[142]

NhữngcáinhìntíchcựcvàlâudàihướngvềtươnglaivớilờihứacảithiệncuộcsốngđãđemlạisựđoànkếtquốcgiavàổnđịnhchínhtrịởSingapore.Họkhíchlệtiếtkiệmcaoởcácthànhphầnkinhtếcôngcũngnhưtưvàcởimởđónnhậnnhữngcôngnghệmớicũngnhưnhữngquitrìnhhiệuquảhơn.Nêucaolợiíchxâydựngtàisảncộngđồng–theothờigian–đãgiúpchoSingaporetrấnápđượctìnhtrạngthamnhũngvàdẹpbỏtấtcảnhữnghànhđộngkhôngmanglạihiệuquảchỉnhằmvàotròchơikhôngkếtquảcủaviệcphânphốingắnhạn.Quanđiểmlâudàivàhướngvềtươnglaicủangườidânđãđemlạimộtmảnhđấtmàumỡchonhữngchínhsáchcótầmnhìnxa.

Thiếtlậpnhữnggiảipháphiệuquảthôngquasựđồngthuận.

Sựtincậylàyếutốthenchốtchonhiềuthươngvụtạonênmộtnềnkinhtếhiệnđại.Nhữngxãhộivớimộtmức"Vốnxãhội"cao,cónghĩalà,đoànkếtnộibộvàsẵnlònghỗtrợlẫnnhau,thườngcókhuynhhướngnhậnđượcmứcđầu tư caohơn.[143]Chú trọng giải quyết các vấn đề thông qua sự đồngthuậnhơn lànhữngcuộc tranhcãi làmộtđặcđiểmcủaSingapore.SựhàihòavềmặtchủngtộcvàtôngiáođượcnhìnnhậnnhưlàyếutốthenchốtchosựbìnhổnvàlàmộtyếutốcóýnghĩaquyếtđịnhchotinhthầnchungcủaSingapore.TìnhtrạngđavănhóacũngđãnhìnnhậnrằngcácchủngtộckhácnhauđãchọnSingaporelàmquêhươngcủamìnhvàsựhòađiệuchungcủatất cảmangmộtphong thái tinh tếvà trangnhã.HiếnphápSingaporequiđịnhrõbốnngônngữchínhthức.Malay,ngônngữcủathiểusố, trở thànhngônngữquốcgia.TiếngAnh,ngônngữchủyếudùngtrongnhàtrườngvàlàmviệc,đãđemlại lợiđiểmrất lớnchoSingaporebởivìnóđã trở thànhngôn ngữ toàn cầu trong các nền kinh tế thế giới[144]. Tạo nênmột bầukhôngkhí tin tưởng lẫnnhau làhết sứcquan trọng trongviệc thuyếtphụccáccôngtyđaquốcgia(MNC)đếnđặtvănphòngvàởlạiSingapore,đảmbảomốiquanhệxâydựnggiữangườilaođộngvàtưbản,vàtrongquanhệquốctếcủaSingapore.Chúngtasẽxemxéttấtcảbalĩnhvực.

TrongmộtbàinghiêncứulịchsửchitiếttoàndiệnvềSingapore,CarlTrocki

(năm2005)đãghinhậncáchthứcmàđảngPAP,gạtrangoàiýthứchệxãhộichủnghĩavàgianhậpliênminh"chiếnlượcvớigiớitưbảntoàncầu".Thậtvậy,Singapoređãchàođóncáccôngtyđaquốcgiangaytừbuổiđầu,khôngđểýthứchệcảnđườngchonhữngsuyluậnduylýcủahọ.Cùngthờiđiểmđó,thìtrườngpháitưduylệthuộcchủnghĩathựcdânkiểumớiđãđưanhiều quốc gia đang phát triển đến chỗ từ chối các công ty đa quốc gia.NhưngĐảngPAPcảm thấy rằngđể có thểduy trì quyền lực, họphải tạocôngănviệclàmchonhữngngườithấtnghiệp.ViệcdựavàocáccôngtyđaquốcgiađãchophépnhàcầmquyềncủaĐảngPAP"nhảyvọt"vượtlêntrêncácquốcgialánggiềngđểđạtđượcnềnkinhtếtoàncầuvàtránhđượcđốiđầuvớicácnhàdoanhnghiệpđượcđào tạoởTrungQuốcbảnđịa,nhữngngườikhônghềcócảmtìnhvớichươngtrìnhnghịsựcủađảngPAP.

Chínhquyềnđãtạoramôitrườnghỗtrợchokinhdoanhvàhướngvềkinhtếthị trường. Bất cứ điều gì mà các công ty đa quốc gia đòi hỏi hợp lý,Singapoređềuđápứng.Điềunàybaogồmmộtlựclượnglaođộnghiềnhòavàkỷluật,sẵnlònglàmviệcvớimứclươngkhởiđiểmthấpvàsẵnsàngrènluyệnkỹnăngsau.Singapoređãcórấtíthayhầunhưkhôngcónhữnggiớihạntrongviệcchuyểnlợinhuậnranướcngoài,chophépcáccôngty100%vốn nước ngoài, và hoàn toàn không đòi hỏi mức vốn tối thiểu từ địaphương.Việcmiễnthuếcũngrộngrãivàthuếlợitứctheothờigianđượchạrất thấp. Các công ty được quyền thuêmướn đất đai theo giá bao cấp vàhưởng lợi từ những điều khoản được cung cấp các cơ sở hạ tầng có chấtlượng,baogồmviệcvậnchuyểnbằngđườngbộ,đườngbiểnvàđườnghàngkhông cũng như viễn thông hết sức tốt đẹp. Họ có thể yên tâm tin rằngnhữngluậtlệkhôngthểthayđổimộtcáchđộcđoántheohướngbấtlợichohọ.Singapoređãđemlạisựbìnhổnvềtàichính,kinhtế,chínhtrịvàđồngtiềnvữngbền,cùngvớisựliêntụctheođuổichínhsáchcủamình.Anninhcá nhân luôn luôn được đảm bảo và bầu không khí thân thiện khắp nơi.Chínhquyềncónănglựcvàtrungthực.NgânsáchquốcphòngmạnhmẽvàsựhiểubiếtvaitròđịachínhtrịvớingườiMỹlạicànglàmchocácnhàđầutưyêntâmhơn.

NhưngnhànướccũngđảmbảorằngđiềugìtốtchocáccôngtyđaquốcgiathìcũngcólợichongườiSingapore.Cáccôngtyđaquốcgiađãđemlạiviệctiếpcận thị trườnghết sứcđángquí,nguồnvốnvàkinhnghiệm làmviệc.Nhữngchínhsáchcôngnghiệpđược tài trợ thì cóchọn lọc.Nhữngngànhcôngnghiệpmụctiêuđượcxemlàkỳvọngphảiđạtđượcmộtsốtiêuchuẩntốithiểu,thoạttiênlàsửdụngnhâncôngvàthứhailàtiềmnăngpháttriển,sauđómớiđếncácnộidungkỹthuậtvàgiátrịgiatăng,rồitiếptheođósự

sẵnsàngđemnghiêncứuvàđầutư(R&D)vàoSingapore.CáccôngtyđaquốcgiacóthểxuấtkhẩuhiệuquảtừSingaporeởnhữnglĩnhvựccótriểnvọngtăngtrưởngvàvềmặtchiếnlượcđòihỏiphảiđemnhữngcôngnghệcóchấtlượngcaovào.Họphảihợptácmộtcáchtíchcựctrongviệcđàotạocáctaynghềđịaphươngtrởthànhnhữngkỹsưvànhữngcôngnhânlànhnghề,đủsứccạnhtranhtoàncầuvớinhữngnơitốtnhất.CáccôngtyđaquốcgiacũngchophépSingapore tiếpcậnvớinhữngnềnkỹ thuật tốtnhất tạonênnhữngtàisảncógiá trịđượcnhậpkhẩucùngnhữngtaynghềcao từnướcngoài.Nguồnvốnnhânlực,vốnthựctếvàtrithứctươngtáchỗtrợlẫnnhau.ĐâylàmộtcáchlàmhiệuquảchoSingaporetrongviệctiếpthutrithức.Cácquốcgiacómộtthịtrườngđượcbảohộsẽbỏlỡmấtcáccơhộihọchỏiquígiánày.[145]Cáccôngtyđaquốcgiacũngđượchyvọngsẽkhôngcandựvàomôi trườngchính trịđịaphương,mộtyêucầumàsaunàyngười tađãtổngquáthóagọilà"Nhữngtàinăngnướcngoài"đượcmờiđếnSingaporechỉvìnănglựcchuyênmôncủahọmàthôi.

Sựtintưởngcònvượtxahơncảviệchọđượcđảmbảotiếpcậnvớihệthốngtư pháp đáng tin cậy và hết sức chặt chẽ. LýQuangDiệu đã nhớ lại vàokhoảng giữa tháng 10 năm 1973, khi dầu hỏa đang bị cấm vận, nhà cầmquyềnSingapoređãquyếtđịnhchophéphãngShell,hãngBP,EssovàmộtsốhãngkhácxuấtkhẩusảnphẩmdầuhỏacủahọđangđượcchứaởcáckhotrênSingaporechobấtkỳkháchhàngnàomàhọmuốnbấtcứnơinàotrênthếgiới.BằngviệcđặtmốiquanhệdàilâulêntrênnhữngmốiquanhệngắnhạnnhấtthờivàkhôngđòihỏirằngSingaporephảiđượcchophépưutiênnhậnhàngtrướcnhữngkháchhàngkhác,đãtạonênthiệnchí,saunàygópphầnnhiềuvàonhữngquyếtđịnhcủacáccôngtyđaquốcgiamởrộnghoạtđộngtronglĩnhvựchóadầucủahọởSingapore.[146]Sựcộngsinhvàhợptác chứ không phải lệ thuộc là nét đặc trưng trong quan hệ. Trong suốtnhữngnămkhókhăntừ2001đến2003,nhàcầmquyềnđãgiảmchiphíchodoanhnghiệp,chútrọngđếnchếđộtiềncônglinhhoạt,đồngthờicũnghạthấpthuếlợitức.

Quanhệ lao động là lĩnh vực thứhai trongviệc xây dựngniềm tin và sựđồngthuận.Chínhquyềnđãcamkếtsâusắcthựchiệntầmnhìnchiếnlượcđể tạonênnền tảngchoquanhệ laođộng.Nói theongônngữcủaôngLýQuangDiệu: "Điều then chốt dẫn đến sự bình ổn và hài hòa trongxã hộichính làý thứccôngbình...Màmọingười sẽgópphầncủamìnhđểcùngchianhauthànhquảcủasựtiếnbộnày".[147]Điềunàyđòihỏinhữngcơhộivàtưởngthưởngchocáccánhânvàgiađìnhkhihọlàmviệcchămchỉhơn,tiếtkiệmnhiềuhơn,vàhọctậptốthơn.Nhưngđểcóthểduytrìsứcmạnh

cạnhtranhquốctếtrongviệcxuấtkhẩunhữngsảnphẩmgiacông,cácnhàđầutưnướcngoàicầnmộtsựbìnhổntrongnhàmáy:giảmthiểucáccuộcđìnhcôngvàcầncómộtkhungpháp lý cho tập thểnhữngcôngnhân lớntuổithươngthảo.Đểđápứngnhữngyêucầunày,nhàcầmquyềnđãhạnchếcáccôngđoànđộclậpvàkhuyếnkhíchmộtbầukhôngkhíhợptácmàởđónhữngngườilaođộngđượctưởngthưởngkhităngnăngsuất.Trongcácnhàmáy,chiếnlượcnàyvạchrasựhợptácvàtínhliênminhđểthaythếchosựđốiđầuvà tình trạng căng thẳng thôngquanhữngđạo luật cóhiệu lực từcuối nhữngnăm1960.Làđối tác, nhữngngười laođộngđãđượcbảovệ,khôngbịgiớichủlạmdụngquyềnlực,bằngnhữngthủtụctrọngtàimàquađócôngđoàncóthểbảovệquyềnlợinhữngthànhviêncủamình,vànhữngluậtlệchophéptưởngthưởngnhữngcôngnhâncamkếttăngnăngsuất.Vềphầnmình, giới chủ cũng được phục hồi những đặc quyền lãnh đạo, chophéphọquyếtđịnhviệctuyểndụng,thăngbậc,giảmbớtnhâncông,vàcóbộmáytổchứccôngviệcngoàikhuônkhổcủanhữngcuộctranhluậntậpthể.Sựdànxếphaibêncùngcólợinàyđãđưađếnviệcđầutưcaohơn,vàkếtquảđemlạinhiềuhơnlàmchonhucầulaođộngtăngvọt.

Sự lựachọnhợp tácvàhòagiảihơn làxungđộtđã làmchomốiquanhệquốctếcủaSingaporetrởnêntốtđẹp.Mặcdùkhẳngđịnhquyềnquyếtđịnhtương lai củamình, họ vẫn thỏa thuận những điều khoản tốt nhất có thểđược, về thời gian và cách thứcmà ngườiAnh rút quân ra khỏi đất nướcSingapore,cuốicùngđãthựchiệnvàonăm1971,đồngthờihọcũnghỗtrợngườiAnhtrongcuộckhủnghoảngđồngBảngvàocuốithậpniên1960bằngviệcgiữlạinguồndựtrữngoạitệbằngđồngtiềnnày,vàdođócảhaibêncùngcó lợi.Trongkhi tiếp tụcbảovệquyềnlợicủamìnhvàonhữngnămsau khi dành được độc lập, Singapore vẫn ủng hộ sự nương tựa lẫn nhaurộngrãihơnvềkinh tế trongkhuvực.Họ là thànhviênsáng lậpcủakhốiASEANvà tiếp tụcduy trì tổ chứcnàynhưhònđá tảng trongchính sáchngoại giao của mình. Trong những năm gần đây, Singapore đã giúp xâydựngmộtchândungkhốiĐôngNamÁrộnglớnhơn,trongmốitươngquantrướcsự trỗidậycủaẤnĐộvàTrungHoa.Singaporemongmuốnduy trìmốiquanhệtốtđẹpvớitấtcảnhữngcườngquốcquantrọng;đồngthờichophép họ đều được góp phần vào sự tiến bộ và sự vững mạnh của chínhSingapore.HọlàmtrunggianchonhữngmâuthuẫngiữaTrungHoavàNhậtBản,vàvớicảhaivềvấnđềĐàiLoan.Rấtxuấtsắc,nhàcầmquyềnkhôngngừngnhấnmạnhquanđiểmvềtoàncầuhóa,đặttrọngtâmvàonhữnglĩnhvựcvànhữngcơhộicóthểtìmthấyđược.Họlàmđiềunàymặcdùvấpphảisựcạnhtranhcăngthẳngtừcácquốcgialánggiềngnơicóchiphíthấphơnvànhữngcácnềnkinhtếđốithủ,mộtsốnướccótiềmlựctàichínhrấtlớn,

nhữngnướccócùngmộtchiếnlượctăngtrưởngkinhtếtươngtự,hoặcdựavàongànhdulịchhaynhữnglĩnhvựckinhtếtrithứcvàđổimớicôngnghệ.Sựcạnhtranh,mặcdùkhônghẳnđượchoannghênh,vẫnđượcSingaporecangợinhưmộttròchơicóđápsốdương.

Tínhtựchủvàtìnhđoànkếttrongmộtgiađìnhnhỏbé

SauĐệnhịthếchiến,cácquốcgiacôngnghiệpđãpháttriểnmộthệthốngansinhxãhộihếtsứcchuđáo,cungcấpchămsócsứckhỏechotoàndân,bảohiểmthấtnghiệpmộtcáchrộngrãi,vàtiềnhưutríchonhữngngườigià.Nhữngkhoản thunhậpnày thỏamãnkháiniệm rộng rãivề sựbìnhđẳng,đồngthờiđónggópvàoổnđịnhxãhộinhưngvớimộtcáigiáphảitrả.Việctrợcấpquanhiềuthếhệđãđểlạinhữngkhoảnnợtrongtươnglaikhôngcòntiềnchitrả.Tươngtựnhưvậy,nhữngđộngcơlệchlạcđãkhiếncánhânỷlạinhiềuhơnvàonhànước,làmtănggánhnặngngânsách,vàlàmhạthấpmứcđộtăngtrưởngkinhtế.Chỉcònmộtvàiquốcgia,phầnlớnởBắcÂu,cóvẻthànhcôngkhikếthợptìnhđoànkếtxãhộiđượcchínhquyềnbảotrợrộngrãivớitínhcạnhtranhtoàncầumạnhmẽ.

ỞSingapore,chínhquyềnđãthựchiệntrợcấpxãhộichỉởmứchạnchếchonhữngngườigià,ngườithấtnghiệp,nhữngngườinghèovànhữngngườiđauốm.Họnhấnmạnhtinhthầntựchủthôngquatiếtkiệmcánhânvàviệcmuabảohiểm.Khinhữngkhoảnnàykhôngđủchitrả,thìmốidâyliênđớitronggiađình trở thànhquantrọng,vànhànướcchỉ làmộtđiểmtựacuốicùng.QuỹCPFvàhệ thống thuế lợi tứcđãđịnhchếhóanhữngđiềukhoảnnày.Lònghiếu thảođốivớichamẹvàvớinhững thânnhân trực tiếp thìmạnhmẽ.Trongthựctế,nhữngphẩmchấtđạođứcđãđượcràngbuộcbằngnhữngquiđịnhphápluậtkhimàconcáiphảicónghĩavụtàichính.[148]

TínhtựchủvềtàichínhtrongnhữnggiađìnhnhỏởSingaporecũngtươngphảnvớinhữnggiađìnhđôngngườitheotruyềnthốngmàngườitacóthểtìmthấyởnhữngquốcgianhưPhilippin.Trongmộtgiađìnhlớn,việcchiasẻlàcầnthiếtđểtồntạitrongnhữngxãhộimàngườitathườngtụtậpđểsănbắn.Tuyvậykhinhữngngười thânxaxôikia cảm thấycóquyềnchia sẻthànhquảtừnhữngcánhânphảilàmviệcchuyêncần,đổimớicôngviệcvàtiếnbộvềmặttàichính,thìtìnhđoànkếtấysẽlàmgiảmbớtsựhưngphấntrongcôngviệcvàđổimới.

ỞSingapore, trongnhữnggiađìnhnhỏbéđó,mặcdù là trung tâmcủasự

đoànkết,vẫnlànơimàngườitacóquyềnsởhữutàisảntưnhân.NhàcầmquyềnPAPđãđápứnglạiýthứcsâusắcvềsởhữucánhân,cănbảncoiđâylàmộtgiá trị tư sản.Nhàcầmquyềncảm thấy rằngngườiSingaporephảibảovệcănnhàcủamình,vàtàisảnmàhọsởhữuđượccùngnhữngkhoảntiết kiệm cá nhân phải làm tăng thêm sự tự trọng cũng như ý thức tráchnhiệmcủahọ.

Khôngcònnghingờgìnữa,chínhquyềnđãđềcaogiátrịcủasựtựlập,củasựliênđớitronggiađình,vàviệcsởhữutưnhânmộtcáchtíchcựcnhằmhỗtrợchonhữngchínhsáchkinhtế.Người tavẫnnhìnthấymốidâyliênhệ,ràngbuộctronggiađìnhnhỏbéđóvẫntiếptụcmạnhmẽ,bềnchặtchodùlốisốngđangthayđổimàngườitangàycàngtậptrungnhiềuhơnđếnnhữnggiađình, thậmchínhỏbéhơnnữa.Tuyvậy trongbốn thậpniênqua,việcnhấnmạnhđếnnhữnggiátrịđãhỗtrợsựtăngtrưởngkinhtếởSingapore.Sự tự chủkết hợpvớimột tầmnhìndài hạnđãdắt người tavươnđến sựtuyệthảo.Đây làmộtphần tạonên thươnghiệuSingaporecùngvớisựổnđịnh.

Sẵnlòngchấpnhậnquyềnlựcvàsựlãnhđạogiatrưởng

NgườiSingapoređãquan tâmđếnviệc thúcgiụccácnhàcầmquyềnphảichấpnhậnđưanhữngsởthíchcánhânthànhthứyếu,khôngnhữngđốivớigiađìnhmàcònđốivớixãhội.Cánhânphảisẵnlòngđặtquyềnlợicủacộngđồng lên trênnhữngquyềnphảnđốicủacánhân,như trườnghợpcủacácquốcgiakhác.Sựtôntrọngdànhchongườilớntuổivàsựhàilòngvớilãnhđạođượcxemlàđiềuquantrọngduytrì"Thểdiện".Tínhtôntivàquyềnuythìítbịtháchthứcvàngườitakhôngchếnhạocácnhàlãnhđạo.Nhữngđạoluật có tính chất gia trưởng thì khôngbị phảnđối nhưngười ta vẫn nghĩ.Điềunàylàmchonơilàmviệc,đườnglốilãnhđạotừtrênxuốngdướilàchủyếuvànhữngcuộctranhcãibấthòathườngítphổbiếnhơnnhữngnơikhác.Lòngyêunướcvàýthứcvềsựhysinhđãlàmchoviệccắtgiảmchiphímộtcách đáng kể có thể thực hiện được trong thời gian suy thoái.Dân chúngchấp nhận công quỹ dành cho giáo dục sẽ được phân bổ cùng với tăngtrưởngkinhtếtrongsuynghĩcủamình:việcnhậphọcđượcdựatheothànhtíchhọctậpvàchươngtrìnhgiảngdạykhiđưarađượcdựatheochứcnănghữu íchchoxãhộichứkhôngphảisựưa thíchcánhâncủabấtkỳai.Hainămnghĩa vụ quân sự bắt buộc cho tất cả công dân namgiới, và đối vớiphầnđôngnhữngngườiTrungHoathì truyềnthôngvềnềnvănhóa, tôntiluôn luôn làm cho người ta dễ dàng tập hợp đứng sau lưng lãnh đạo củamình.[149]

ĐốivớimộtthiểusốngườiSingaporenổibật,ngườitavẫnướcmơvềmộtnềndânchủđượcthửtháchnhiềuhơnvàmộtchếđộchínhtrịcởimởhơn.[150]Đặcbiệtlàmộtsốngườitrẻcóthểthấybầukhôngkhíởđâyquángộtngạtvàhọđãdùng"đôichân"củahọbỏphiếubằngcáchrađi.Tương tựnhưvậy,đãđếngiớihạnchosựchấpnhậncủacôngchúngđốivớithóigiatrưởngvàđòihỏiluônluôntuânphục.Haivídụcầnphảilưuý.Năm1983nhàcầmquyềnđãphànnànkhithấymộtxuhướnglànhiềunamthanhniênđã cưới những người vợ ít học hơn, nhà cầmquyền đã thúc giục họ cướinhữngngườiđồngtrangphảilứa,đượcđịnhdanhbằnggiaicấphọcvị–Mộtlờicảnhbáomàkhôngphảiaicũnghoannghênh.[151]Vềmộtđềtàitươngtự,trongmộtcuộcthămdòthốngkênăm1980,ngườitađãthấyrằngnhiềuphụnữtốtnghiệpđạihọcvẫncònđộcthânvànhữngaiđãlậpgiađìnhthìlạisinhítconhơnnhữngngườiphụnữíthọc,chínhquyềnđãphảnứngvớiđiều này. Họ đã đưa vào CHƯƠNG TRÌNH BÀMẸ TỐTNGHIỆP vàotháng6năm1984,quađóhọcungcấptàichínhvànhữngphúclợikhácchonhữngphụnữcóconthứba,nhưngvớiđiềukiệnhọphảicóbằngđạihọc.Chươngtrìnhnàyđãkhôngđượcủnghộ,ngaycảtrongcácBộtrưởngNộicác,vàphảirútsau12thángkhingườitaxemxétlại.

Tuyvậydườngnhưcómộtđạoluậtbấtthànhvăngiữachínhquyềnvànhândân.Nhưmột nhà quan sát đã tổng kết như sau: "Chính quyền củaĐảngPAPđem lại việc làmvà sự thịnh vượng chưa từng thấy, phân phối côngbìnhvàhợp lýđến toàndân,baogồmnềngiáodục,nhữngphúc lợi côngcộngnhưsựbìnhổnxãhộivàkhôngcó tộiphạm.Đểđáp lại,dânchúngSingaporecũngsẵnsàngchấpnhậnkỷluật,tuânthủmốiquanhệlaođộng,íttựdocánhânhơnvàíttựdodiễnđạthơn,đồngthờisựcởimởchínhtrịcũngđượcgiớihạnhơn,vàđãnhiềulầnhọđồngýcấpchochếđộmộtĐảnglãnhđạo"giấyphép"mớiđểtiếptụchiệnthựchóaviễncảnhchiếnlượclâudàinày.ĐạiđasốngườidânSingaporedườngnhưđãchấpnhậncuộctraođổinày.Aicũng thấy rằngđâykhôngphải làmộtcuộc tranhcãiđầycảmhứng,nhưngnóđãcóhiệuquảởSingapore".[152]

Quyết tâmhướngvềphía trướcvớimột tầmnhìnlâudài;sựcởimởtrướctìnhthếhợptáchaibêncùngcólợidựatrênlòngtin;tínhtựchủvàđoànkếttrongcácgiađìnhnhỏbé; sựchấp thuậnquyền lựcvànhững luật lệnhânhậumangtínhgia trưởnglànhữngnétvănhóađãđịnhnghĩanênnềnnếpđạođứcSingapore.Nóphảnánhkinhnghiệm,truyềnthốngvàkỳvọngcủatoàndân.Nhưngnhàcầmquyềncầnphảithấmnhuầnsâusắchơnnữađểcóthể uốnnắn tính chất của dân tộc, củng cố vữngvàngnhữngđịnh chế vàchínhsáchmạnhmẽcủaSingaporehỗtrợsựtăngtrưởng.

[105]North(1991)trang97

[106]ChủđiểmnàyđượcNgânhàngThếgiớikhaitriển(2002)

[107]Acemogluvànhữngtácgiảkhác.(2004)

[108]Weil(2005),trang332

[109]BáoTheEconomist23-3-2006

[110]Nhânviêncủaủybanphápđịnh,mặcdùkhôngphảilàcôngchức,vẫnđượcxemnhưmộtphầncủabộmáyquanliêu

[111]LýQuangDiệu(2000),chương4

[112]Schein(1996)

[113]PeeblesvàWilson(2000),chương8

[114]Asher(2002),trang415

[115]Vogel(1989)cáctrang1052-53

[116]MauzyvàMilne(2002),cáctrang48-49

[117]Low(1998),trang164.Ghinhậnlàmốiquanhệvớinhànướcđôikhiphứctạpkhicáccôngtyquốcdoanhmuacáccôngtynướcngoài

[118]GiáosưLimChongYahlàchủtịchtừ1972đến2001,vàtheolờicủaMauzyvàMilnethì'ôngđượccangợikhắpnơivìnhữngđónggópchoviệcxâydựngcơchếbathànhphần.'(MauzyvàMilne(2002),trang207)

[119]North(1990),trang54

[120]JeremyAuYong,SundayT,12tháng2,2006,Tintức,trang8.

[121]LýQuangDiệu(2000),trang243

[122]Diễnđànkinhtếthếgiới(2005)

[123]LýQuangDiệu(2000),Chương5

[124]Trongnhiềunăm,ỦybanTưvấnRủiroKinhtếvàChínhtrị(PoliticalandEconomicRiskConsultancy–PERC)vănphòngđặttạiHongkongxếphạngnềntưphápSingaporevàohàngđầutrênthếgiới.AsiaPacificLegal500,sáchhướngdẫnchuyênđềphápluật(Ấnbản2006)khẳngđịnh:'TòaántốicaoSingaporeluônởvịthếcaohơnhẳncácquốcgialánggiềng.'

[125]Weil(2005),Chương12

[126]Tanzi(1998)

[127]ỦybanMinhbạchQuốctế(TransparencyInternational)(2005)

[128]Côngthứctínhlươngchocácbộtrưởnglàbằng2/3thunhậpcủa48người có thunhậphàngđầu, hoạt động trong cácnghềnghiệpkhácnhau,nhưngânhàng,kỹsư,luậtsư...dựatrênthunhậpcònlạisauthuếcủakhuvựckinhtếtưnhân.Consốđượccôngbốgầnđâylànăm2000,lươnghàngnăm của thủ tướng được nâng lên 1,94 triệu đô la Singapore còn các bộtrưởngdướiquyềnlà968.000(StraitsTimes,1-7-2000;tríchtrongMauzyvaMilne (2002), trang 61). Giới lãnh đạo cũng tự nguyện từ chối việc tănglươngtronggiaiđoạnkinhtếkhókhăn,nhưvàocácnăm2001và2003

[129]LýQuangDiệu(2000),trang196

[130]LýQuangDiệu(2000),chương12

[131]LýQuangDiệu(2000)trang183.BộđồngphụcchínhthứcmàutrắngcủađảngPAPvẫncònduytrìđếnnay

[132]Liênkếtgiữanhữngđặctrưngvănhóavàđịnhchếchophépchúngtanhíchgầnhơncácquanđiểmkhácnhauchứkhôngthểmởđườngchomộtcuộc tranh luận.Một bên là các nhà kinh tế, những người chú trọng đếnnhữngcơhộivànguồnđộngviênđượcphảnảnhtrongchínhsáchvàđịnhchế.PhíabênkialàcácnhàxãhộihọctheotruyềnthốngMaxWeber,ngườichorằngsựtăngtrưởngởthếkỷ16ởBắcÂulànhờvào'nềnđạođứcThanhgiáo'vàcácsửgiakinhtếtiêubiểuchonhómnàylàDavidLandes(1999),ngườikhẳngđịnh; 'Nếunhưchúng tahọcđượcđiềugì đó từ lịch sửpháttriểnkinhtế,chínhvănhóalàmnênmọisựkhácbiệt.'

[133]Myrdal(1968)Dẫnnhập

[134]ĐọcWeil(2005)Chương14vềkhuynhhướngcủanhàquansát

[135]Keynes(1930)

[136]Mahbubani(2002)đặcbiệtlàtiểuluận'NgườichâuÁcóthểtưduy?'và'TriểnvọngnhânquyềnvàtựdobáochíchâuÁ'.

[137]KhổngTửcangợiđứccầnkiệmđã từ2500năm trướcđâyvà JohnCavincangợilòngtậntụycầnlaovàthànhcôngvậtchấtcáchđây500năm.

[138]Myrdal(1968),trang94

[139]Thủ tướngGohChokTongquyếtđịnhcấmnhậpkhẩukẹochewinggumvàonăm1992,đượctườngthuậtlạilàdoviệcphárốibằngcáchdùngkẹodánvàocácbộcảmbiếnởcửacủahệthốngxelửaMRP,khiếndịchvụvậnchuyểnhànhkháchbịgiánđoạn.Mộtphầnlệnhnàyđãđượcdỡbỏnăm2002

[140]LýQuangDiệu(2000),trang211.

[141]Landes(1999),Chương3và23.

[142]LýQuangDiệu(2000)chorằngnhữngý tưởngquan trọngvềchiếnlượccôngnghiệphóabanđầuxuấtpháttừtiếnsĩAlbertWinsemiusvàgiáosưRaymondVernon.NhữngnhàtưvấnDoTháicungcấpnhữngkiếnthứcquýgiávềcôngtácquânsựvàthiết lậpEDB(ỦybanPhát triểnKinhtế).GiớichứcngânhàngJ.B.MorganđưaranhữngýkiếnhữuíchvềnhucầucấpthiếtchuẩnbịchocácngânhàngSingaporecóthểcạnhtranhtoàncầuvàdựatrênnềntảngtinhọchóa.CácchuyêngialàmvườnởTânTâyLanchia sẻ kiến thứcvềphươngphápgiữxanh thànhphốSingapore.ÔngLýcũnghọchỏitừCanadaviệccấmhútthuốclánơicôngcộng,từthànhphốBostonviệccấpgiấychứngnhậnxecóthểchốngônhiễmkhôngkhívàviệccấtcánhhayđápmáybayquabiểnsẽgiảmthiểuônhiễmtiếngồnchođôthị;họctừNhậtBản,việckiểmtrachấtlượng;vàtừnướcĐức,giáodụckỹthuật.

[143]Weil(2005),t.409.

[144] Điều này tương phản với Bangladesh, ủng hộ việc sử dụng tiếngBengali làm ngôn ngữ giảng dạy trong các trường công lập khi đất nướcgiànhđộclậpnăm1971saukhitáchkhỏiTâyPakistan

[145]NgânhàngThếgiới(1993)

[146]LýQuangDiệu(2000)t.87

[147]LýQuangDiệu(2000)t.115

[148] 'Đạoluậtnuôidưỡngchamẹ'cóhiệulựctừnăm1995chophépcácbậcchamẹtrên60nếukhôngtựnuôidưỡngmìnhcóquyềnyêucầuconcáiphảinuôidưỡng

[149]Nghĩavụquốcgiakéodài30thángchocácsĩquanđến2004

[150]Mauzy vàMilne (2002), t. 197. Cũng xemChee (2001) và George(2000)

[151]LýQuangDiệu lậpgiađìnhvớicôKwaGeokChoo,ngườicongáiduy nhất trong lớp đánh bại ông về hai môn toán và kinh tế. Lý (1998)Chương1.

[152]Huff(1999)t.44

Chươngnăm:Cảithiệnnhữngđịnhchế–nềntảngkinhtếchínhtrịchoviệcthựcthiDànhđượcsựủnghộchonhữngchínhsáchpháplýcũngnhưcácđịnhchếhỗtrợtăngtrưởnglàcựckỳkhókhănởnhiềuquốcgia.Nhiềuquốcgiađangpháttriểnkhácđãđươngđầuvớikhókhănđếnnảnlòngtrongquátrìnhxâydựngmộtchínhquyềntrungthực,cũngnhưmộtchếđộhànhchínhhữuhiệuhaytrongviệctạoracácđiềukiệnđểổnđịnhchínhtrịvàxãhội.Nhiềuquốcgiatiêntiếnkháccũngthấykhómàthựchiệncácbiệnpháptàichínhhỗtrợchodânsốngàymộtgiànuatrênnềntảngbềnvữnghoặclàphảichophépnhữngngườinhậpcưmànềnkinhtếđangcầnhọhòanhậpxãhộiđểcóthểduy trì lực lượng lao động. Singapore đã thừa hưởng ưu điểm của nhữngđịnh chế khi mà Đảng PAP lên nắm chính quyền vào năm 1959. Nhưngnhữngchuyểnbiếnchủyếucủađịnhchếchỉxảyratrong45nămsauđó.TạisaovàlàmthếnàoSingaporelạithànhcôngtrongviệctạorasựđồngthuậncủatoànxãhộiđểxâydựngnhữngđịnhchếchínhtrịxãhộihỗtrợcácchínhsáchdàilâuchopháttriểnkinhtế?

Các lực lượngnắmquyền lực cókhuynhhướngmuốnduy trì nhữngđịnhchếhiệncótrongbấtcứxãhộinào.Nhữngđịnhchếthườngbắtnguồnsâuxatronglịchsử.Ngườitađãchọnchúngsaunhữngcuộcxungđộtxãhộiđểđạt được quyềnphân phối lợi tức các khoản tô tức, nhữngđặc quyền củanhóm người giữ quyền lực chính trị đặt để theo ý thích của họ. Tuy vậynhữngthayđổichủyếuvẫnxảyra.ĐôikhinhữngthayđổinàyxảyrađộtngộtnhưdướitriềuMinhTrịởNhậtBảnvàonăm1867-1868.Sựcảicáchkinh tế củaTrungHoachuyển sangkinh tế thị trường saukhiMaoTrạchĐôngquađờinăm1976,sựtànlụicủaLiênXôsaukhibứctườngBerlinsụpđổnăm1989.Ở các quốc gia khác thì chuyểnhóa định chế cũngkéo dàitrongmộtthờigiankhálâu.

NhưDaranAcemogluđãchỉra,cácnhàlãnhđạoưutúchỉmởrộngcửachocáccơhộikinhtếkhicảmthấyđólàđiềuhọquantâm.155Trongmộtvàitìnhhuốngnhưđãdiễn raởTâyÂu trong thếkỷqua là khi nhữngnhómngườikhôngthuộcthànhphầnưutútăngcườngtháchthứcviệcphânphốinhững đặc quyền hiện tại. Họ đấu tranh giành lấy những phúc lợi ấy vànhữngnhàlãnhđạoưutúsaucùngphảicắnrăngnhườngnhịnđểbảovệsựsốngcòncủachínhmình.Mộttìnhhìnhkhácnữalàchínhthànhphầnưutúnàycũngnhậnthấyrằngtrậttựcũđãkhôngthểchấpnhậnđượcnữa,đãlỗithờirồi.Họkếtluậnrằngmởrộngcửalàbiệnpháptốtnhấtđểcóthểduytrì

đặcquyềnvàảnhhưởngcủamìnhcũngnhưđể thựchiệnđược tiềmnăngcủachínhhọvàconcháuhọvềsau.

KinhnghiệmcủaSingapoređãrơivàophạmtrùthứhai.CarlTrockiđãmôtảcáchthứcmàtầnglớpnhữngngườichuyênnghiệpgốcHoađượcgiáodụcởAnh,nhữngngườinắmquyềnchủyếuthuộccánhhữutrongĐảngPAPđãchiếmlấyquyền lựcnhư thếnào.156Thường thìchaôngcủahọ thuộcvềgiaicấp thươngnhânBabacủangườiTrungHoa.Trong thờikỳ thựcdân,giaicấpnàyđãliênkếtlạivớinhaucùngnhữngnhàbuônphươngTâydướisựbảotrợcủaluậtphápAnh.GiađìnhLýQuangDiệucũngthuộcgiaicấptrungthượnglưuđó.ChaôngđãlàmviệcchohãngShell,vàmộttronghaingườiôngcủaôngLýlàngườiđãtuyênthệủnghộngườiAnh.Sựlựachọntiếp theođó củaSingapore làmột chiến lược tăng trưởngkinh tế lấyviệcquanhệvớicáccôngtyđaquốcgialàmtrọngtâm,nghiễmnhiênphùhợpvớibốicảnhxuấtthâncủaôngấy.MộtsốngườiưutútrẻtuổinàyđãtrởlạiSingaporevàothậpniên1950,vớimảnhbằngnhậnđượctừcáctrườngđạihọc hàng đầu nướcAnh.Và ở đó họ đã khẳng định quyết tâm củamình,phấnđấuchonềnđộc lập thoát khỏi ách thống trị củangườiAnh.Nhữngnhóm đối lập ở Singapore cũng liên kết với những nhà kinh doanh đượchưởngnềngiáodụcTrungHoa,nhữnghọcsinh,ngườilaođộngvàmộtsốngườimangnặngtưtưởngthiêncộngsảncóđượctiếngnóicủamìnhtrongphecấptiếncủađảngPAP.

Việctheođuổiquyềnlựcchínhtrịmànguyênnhânsâuxaxuấtpháttừlợiíchcủatậpthể,cóthểtừtrongvôthức,khôngloạitrừsựlãnhđạolýtưởng.ỞSingapore cả hai điều này đi cùng với nhau. Sự chiếmđóng của ngườiNhậtnăm1942-1945đãlàmtổnthươngnhữngngườidânởđây.Sauchiếntranh,thànhphầnưutútrẻtuổivẫnphảnđốiáchthốngtrịvàsựtànbạođãgây tổn thương cho những người dân địa phương. Luật pháp củaAnh đãkhôngchechởchongườiSingapore.Sinhmạngcánhânđầyrủiro.ChỉbằngsựkhônngoantỉnhtáomàLýQuangDiệuthoátkhỏicuộchànhquyết tậpthểhàngngànthanhniênTrungHoatrẻtrongtayngườiNhật.157Lòngtựtrọnglàđộngcơkhiếnnhữngngườitrẻtuổinàychiếnđấuchođộclập.NhưLýQuangDiệuđãnói:"ChúngtađãtừnglànhữngnhàlãnhđạotưsảnđượcngườiAnhgiáodục,nhưngchúngtađứnglênvìđồngbào,nhữngngườiđãra lệnh cho chúng ta từ năm 1959." Những nhà lãnh đạo đầu tiên ởSingapoređãtuânthủniềmtinchínhtrịsắtđá,bénrễtừnhữngngàyđihọcởAnh.Cuộcđấutranhgiankhổtrongnhữngthậpniênquađãlàmchomốiquanhệcủahọgắnbóchặt chẽ.Họđãcónhữngcamkết sâu sắcđốivớitương laicủaSingaporevàcảm thấycó tráchnhiệmđốivớinhândân.158

Nhữngnămthángvềsau,năm1993ôngLýnhớlạirằng:"Cáđãtrởlạivớidòng sôngSingapore, nhữngdòng sông trong sạchđã thayđổi chất lượngcủacuộcsống.Ngườitađãtắmnắngtrênbờsông...VớinhữngaicònnhớdòngsôngSingaporekhinócònlàcốngrãnh,sẽthấynhưmộtgiấcmơkhihọđidọctheobờsôngcủanó."159Đâylàniềmsungsướngcủaquyềnlực,khidẫndắtchúngdânanbìnhđếnmiềnđấttốtlànhhơn.

Trongthờigian12năm,vàonăm1971,nhàcầmquyềncủaĐảngPAPônhòađãcủngcốhoàntoànquyềnlựccủamìnhvàthựchiệnđầyđủchiếnlượctoàn diện. Sự thống trị của họ đối với những nhóm cạnh tranh quyền lựckhácchophéphọthựchiệnnhấtquánnhữngđườnglốipháttriểnlâudàivàchặtchẽ.NhiềuquốcgiakháccũngtậptrungquyềnlựcmặcdùkhôngcónơinàođạtđượcsựpháttriểnthànhcôngxấpxỉnhưSingapore.

CHIẾNLƯỢCCỦANHỮNGNGƯỜIƯUTÚ.

"Khôngcònnghingờgìnữa,nhữngngườilãnhđạocủaĐảngPAPlànhữngngười ưu tú." Theo lờiMauzy vàMilne: "Họ ngưỡngmộ quyền lực củanhữngngườitríthức,họtinrằngchỉcómộtsốnhữngngườigiỏinhất,thôngminhnhấtmớiđủkhảnănglãnhđạoquốcgiahữuhiệu."160Tuyvậynhómưu túnày tronghoàncảnhSingapore làdựa theocông trạngcủahọ.Khácvới nhiều quốc gia, đây không phải làmột giai cấp xã hội theo kiểu chatruyềnconnốikhépkínhưởngnhiềuđặcquyềnvàchỉthànhcôngtrongviệcchiếmhữuđấtnước.Chiếnlượcmàthànhphầnlãnhđạoưutúnàylựachọnđãđưađếnviệcthựchiệncácđịnhchếchínhtrịhỗtrợtăngtrưởngvàtacóthểnhậnra3đặctrưngmàcácquốcgiakháckhôngcó.

Thứnhất,mộttầmnhìndàihạnvềtăngtrưởngkinhtếlàmốiquantâmhàngđầucủaSingapore.Nhữngmụctiêukháccùngtồntại,vídụnhưsựduytrìvịthếcủamộtquốcgiađộclập,xâydựngmộtbảnthểdântộcvàsaucùnglàđạtđếntiêuchuẩnhàngđầutrênthếgiớivềnghệthuậtvàvănhóa.Nhưngsựtăngtrưởngkinhtếđạtđượclàhếtsứccầnthiếtđểcóthểgiúphọthựchiệnnhữngmụctiêuquốcgia.Ưutiênhàngđầucủaviệcđạtđượcsựthịnhvượng lâu dài về kinh tế và xã hội nhưmột tổng thể đã khiến Singaporekhônggiốngnhiềuquốcgiakhác.GohKengSwee,BộtrưởngtàichínhđầutiêncủaSingaporevàcũng làBộ trưởngquốcphòng,bày tỏđiềunàymộtcáchngắngọnnhưsau:"Chúngtaphảinỗlựckhôngngừngđểđạtđượcsựtăngtrưởngvềkinhtế.Nóđòihỏisựổnđịnhchínhtrịvàkhôngthểđểcácmụctiêukhácchiphối."161Cácmụctiêukhácdođóđượcxemlàthứyếu,

vídụnhưkháiniệmvềýthứchệtrongviệcthựchiệnphânbổcôngbìnhcáckhoảntrợcấpvềxãhộihaycácchínhsáchthuếmá.Cácquốcgiacộngsảncũngcónhữngmụctiêuưutiênkhác.Chomãiđếnnăm1976,mốiquantâmhàngđầucủaTrungQuốcvẫnlàgiànhlấyquyềnlựcchogiaicấpnôngdânbằngcáchphávỡtrậttự4000nămphongkiếnvàxâydựnglạiđấtnước.162Chỉđếnnăm1982thìôngĐặngTiểuBìnhmớicôngbốmụctiêuhàngđầulàbiếnTrungHoathànhmộtquốcgiahiệnđại,thịnhvượngbằngcáchcảitổvàmởcửanềnkinhtế.Vẫncòncónhữngquốcgiakháchướngnguồnnănglựctậpthểkhổnglồcủamìnhvàoviệcphụchồicáncânquyềnlực,chínhtrịvàkinhtếgiữacácnhómchủngtộc,sắctộcvàtôngiáo,nếukhôngthìhọsẽrơi vào cuộc chiến tranh biên giới, kết quả thường làmột sự tăng trưởngnăngsuấtảmđạm,cónghĩalàtổngnăngsuấtbịsuygiảmchodùsốlượnghàngnhậpvàovẫntănglên.Sựhoangmangbaotrùmkhắpnơisẽngăncảnmứcđộđầutưcaovàrồinhữngngườitrẻtàinăngsẽrađikhỏiđấtnướcvìnếukhônghọsẽtànlụi.

NhữngngườilãnhđạoưutúởSingaporekhôngrơivàonhữngtrườnghợpấyvìphươngchâmcủachínhphủlà:"Nếubạnkhôngđạtđượctăngtrưởngkinhtế,bạnsẽdiệtvong".163Ngườitatránhbịchiarẽ.Singapoređãđềcaotronghiếnphápcủamình làmộtxãhộiđa chủng tộc,ởđóngười ta luônluônủnghộsựbìnhđẳngchomọicôngdânbấtkểngônngữ,tôngiáohaysắctộc.Luậtphápchophépthựcthinhữngđiềunày.Đâylàmốiquantâmthườngxuyênkhônggâyxáotrộnsựbìnhyêntrongnướcđểduytrìsựổnđịnh.

Kiếntạosựthịnhvượngchomọingườilàcáchtốtnhấtđểđạtđượcsựổnđịnhnộitại,hòabìnhgiữacácchủngtộcvàhàihòatrongxãhộiđồngthờiđểcùng tồn tại.Sự tăng trưởngkinh tếđã trở thànhngọnhảiđăngchosốphận tập thểcủa thànhphố–quốcgianày,khôngchỉđể sinh tồnmàcònvươnlênbằngnhữngthànhtựuxuấtsắc.

Điều thứ hai là ở Singapore, thành phần lãnh đạo ưu tú đã lựa chọnmộtchiến lượcđểnhândâncó thểchiasẻ lợi íchcủasự tăng trưởngkinh tế–khôngphảithôngquacácchínhsáchtáiphânbổlợitứcmàthôngthườngnóchỉcản trởsự tăng trưởng.Thayvàođóngười ta thíchchọnchiến lượccóthể trangbị chonamhaynữphương tiệnvà cơhộimưu sinhđể tăng thunhập và tài sản cho gia đình mình bằng cách nâng cao tay nghề, cho cảnhữngnhómngười thunhập thấpvàdođóđảmbảosựchuyểndịchmạnhmẽlêntầnglớptrên.ĐốivớithànhphầnưutúcủaSingapore,thìnhữnggiảipháphaibêncùngcólợinàyhoàntoànhợplý:sựgiàucócầnđượcchiasẻ

nếukhông sẽ không thể tồn tại.Hình thái thực tiễn duy nhất là hướng sựtăngtrưởngvềxuấtkhẩu:tậndụngưuthếđịalýcủaSingaporevàsửdụngnguồnlựccủanómộtcáchtốtnhấtcảvềconngườivàtrongquátrìnhthựchiệnsẽtạoramộtxãhộithốngnhất.

Sựkhanhiếmbấtđộngsản,đấtđaivànhữngnguồntàinguyênthiênnhiênkhácđãngăntrởhìnhtháichếđộphongkiếnvìnólànguồngốccủanhữngđặcquyền.ChodùýđịnhđằngsaucácchínhsáchxãhộicủaSingaporecaoquíthếnàođichăngnữa,chínhmốiquantâmcủanhữngnhàlãnhđạoưutúlàphânphátmộtcáchrộngrãinhữngcơhộikinhtế,nhưgiáodục,chophépnhữngconngườimớigianhậpvàonhómcủahọ.Nềngiáodụcphổquátvàrấtnhiềuhọcbổngđãgiúpcáctrẻemthôngminhcủanhữnggiađìnhnghèocóthểđihếtconđườngđạihọccủamình.Điềunàytươngphảnvớinhómngườiưutúởmộtsốquốcgiakhác.Giaicấpquýtộcphongkiếnởmộtsốquốcgia,vídụnhưPakistanvớinhững tài sảnđấtđaimênhmông thì sẵnlòngmởrộngcửathànhphầncủamìnhchonhữngnhàcôngnghiệpgianhậpdướichiêubàichínhsáchthaythếhàngnhậpkhẩu.164Tuynhiênhọkhôngthểcungcấpmộtnềngiáodụccóchấtlượngvàquimôlớnchothanhthiếuniênnamnữởthônquêvìhọsợrằngquyềnlựccủamìnhsẽbịvuộtmất.Kếtquảlànhiềutrườnghợp,tìnhtrạngổnđịnhrấtthấp,cùngvớinăngsuấtcôngnôngnghiệptồitệvàngườitalạiquaytrởlạimôhìnhcổxưatrongviệcchianhữngkhoảnlợiquyền"thuê"kinhtếchứkhôngtạoracủacảimới.

Thứbalà,nhómthốngtrịchínhtrịởSingaporesẵnlòngchịutráchnhiệm.MặcdùsựthamdựvàochínhtrườngbịgiớihạnởSingapore,cũngcầnnhấnmạnh rằng nhóm người ưu tú này sẵn lòng chấp nhận nhà nước giới hạnquyềnlựccủamình.Họchấpthuậnviệckiểmtravàtìnhtrạngcânbằngcóthể làmgiảmkhuynhhướnggia tăngquyền lựcvốn thườngđưađến thamnhũng.ĐiềunàygiúpchoSingaporekhôngrơivàotìnhtrạngđộctài,chếđộthiểu số lãnhđạovà làmột tổchứcmà trongđónhữngcánhânđộcđoánchuyên quyền hợp pháp hóa nhà nước của họ.Nhiều khía cạnh khác cầnđượclàmrõ.Đầutiên,luậtphápcủaSingapoređượcxemnhưcôngcụkiểmtra đối với quyền lực chính trị.Những quan chức lãnh đạo cao nhất cũngphải chịu trách nhiệm trước pháp luật và họ đã được triệu tập. LýQuangDiệuvàconôngLýHiểnLongđãphảichịusựthẩmvấncủatòaánvàonăm1996vềnhữnglờibuộctộilạmquyềnđốivớimộtsốbấtđộngsảnvàcuốicùngđãđượcthabổng.Cáccuộckhảosátquốctếtheothônglệđãxếpquốcgianàyởmộtvịtrírấtcaotrongviệcduytrìcácđiềuluật,nêucaoquyềnsởhữuvàsửdụngluậtphápđểduytrìsự liêmchínhcủacácchínhkháchvàcôngchức.Thứhailàchếđộmộtđảnglãnhđạokhôngcónghĩalàthiếudân

chủ:nhữngcuộcbầucửquốchộiđượctổchứctheokỳhạn5năm,gầnđâyvừamới diễn ra vào tháng 5 năm 2006.Những cuộc bầu cử này được tổchứcmột cách tựdo.Khôngcó tình trạngmuaphiếuhayhămdọa cử tri.Singapoređãcónhữngphươngtiệnđểthayđổichínhquyềncủamìnhmộtcáchdânchủ,mặcdùnhữngtrởngạilớnnhấtluônđượcđặttrênđườngđicủanhữngphepháiđốilập.165SựthốngtrịcủaĐảngPAPđốivớipheđốilậptừcuốithậpniên1960,vớithuậnlợicủahọlàđangnắmgiữcácchứcvụtrongchínhquyềnvànhữngđiều luậtbầucửhoạchđịnh trongnhiềunăm,cho phép họ luôn ở đỉnh cao thống trị trước những đảng này: thường thìthắnglợicủahọđượcđảmbảotrướcngàybầucử,bởisựkhanhiếmnhữngứngcửviênđối lập.Tuynhiênkếtquảbầucử từ61%ủnghộĐảngPAPnăm1991,75%năm2001,67%năm2006đượcxemnhưbiểuđồđánhgiásựủnghộcủaquầnchúng.Nhàcầmquyềncảmthấyrằngđịnhkỳphải tựđòihỏichínhmìnhtìmranhữngmệnhlệnhmới,đểbáocáotrướcmặtcửtrinhưlàmộtsựkhíchlệmãnhliệtđemlạithịnhvượngchungchomọingườicùngchiasẻ,sựantoàncánhân,trậttựxãhộimàcáccửtriluônluônmongmuốn.166Bằng cách tạo ra các cơ hội việc làmmột cách rộng rãi và cảithiệnđiềukiệnsống,cácnhómlãnhđạochínhtrịnàyởSingapoređãnhậnđượcyêucầucủatoàndânlàtheođuổichiếnlượcpháttriểnkinhtếlâudài.ThứbalàmộtlựclượngđốitrọngmạnhởtrườnghợpcủaSingapoređôikhilàbấtthường,nhưngcótầmảnhhưởngtrongbốicảnhcạnhtranhtoàncầuhiệnnaylàcáccôngtyđaquốcgia(MNC).ChiếnlượccủaSingaporedựavàocáccôngtyđaquốcgialàđộngcơcủatăngtrưởngkinhtế.Nócũnglàthướcđophụtrợgiúptăngcườngkiểmtramộtsốmặtkhôngthànhcôngcủachínhquyền,vìsựổnđịnhchínhtrị,mộtchínhquyềnkhôngthamnhũngvàmột sự lãnhđạokinh tế lànhmạnh là thenchốt trongviệc thúcđẩysự tintưởngcủacácnhàđầutưvàonềnkinhtếSingapore.

Sựkếthợpmộtnhànướcvữngmạnhvớimộtthịtrườngđadạnghơnlàmộtnhànướcvữngmạnhvớithịtrườngđộcquyền.Nóitómlại,thànhphầnlãnhđạoưutúcủaSingapoređãxâydựngquyềnlựcvàothậpniên1960,sauđókếtnạpnhữngnhântàikhắpnơitrongxãhộivàthànhcôngtrongxâydựngđịnhchếhỗtrợtăngtrưởng.Họthànhcôngvìđãchọnmộtchiếnlượcpháttriểnkinhtếlâudàilàmưutiênhàngđầu.Họchiasẻcơhộichomọingườithamgiamột cách rộng rãi vào sự tăng trưởng đó và sẵn sàng chịu tráchnhiệmvềviệchànhxửquyềnlựccủamình.TấtcảbayếutốnàyđãkhiếnSingaporekhácvớinhiềunước.Nhómngườixuấtchúngtrongxãhộiđãtạonên thỏaướcxãhộiđượcmọingười chấp thuậnchomột chiến lược sốngcònlâudài.

Chiếnlượcnàyvìlợiíchtốtnhấtcủathànhphầnlãnhđạoưutúvàvìnhândân.ĐảngPAPnhận ra rằnghọphảicải thiệnnhữngđiềukiệnkinh tếđểngăncảnnhữngngườicộngsảnđàosâuvàonỗiđaukhổcủanhữngngườithấtnghiệp.Singaporethiếuhụttàinguyênđểcóthểchiađềuchomọingườinhư là chiến lợi phẩm.Một khi quyền lực chính trị đã được củng cố thìkhôngcónhómđốilậpnàocầnphảixoadịunhândânthôngquaconđườngmuachuộc.ThậtratínhliêmchínhcaođãlàmchoquyềnlựccủaĐảngPAPmạnhhơn.Chiếnlượccótầmnhìnxanàyđãchophépnhữngnhàquảnlýưutúkhôngchỉtồntạimàcònpháttriểnthànhnhữngngườilãnhđạocủamộtđấtnướcantoànđángtôntrọngvànăngđộng.Việchiệnthựchóaướcmơđạtđượcbằngcáchgiúpcáccôngdânpháttriểntốiđatiềmnăngcủamình.Đâylàmộtđộngcơmạnhmẽmànhómngườiưutúđãnắmlấycơhộinày.Sự trùnghợpvề lợi íchcủanhữngnhómngười lãnhđạoưu túvà sựpháttriểncủatoàndânđượccủngcốvữngchắcvàlàhònđátảngchosựthànhcôngcủaSingapore.

NHỮNGCHIẾNTHUẬTCỦACHÍNHQUYỀNTRONGXÂYDỰNGĐỊNHCHẾ

Theosựhiểubiếtcủatôithìkhôngcómộtcuốncẩmnangtổnghợpnàohiệnnaycóthểsẵnsànghướngdẫnnhànước,thựchiệnnhữngchiếnlượctronghệthốngkinhtếchínhtrịcủamìnhđểthiếtlậpcácđịnhchếhỗtrợchosựtăng trưởng. Các đảng cộng sản, ngược lại, thường phát triển những cẩmnangchỉdẫncặnkẽchiếnthuậttrongviệcgiànhlấyquyềnlựcvàthựchiệnmụctiêucủahọ:mộtvídụthôngthườnglàhọthâmnhậpvàophongtràođòiđộclậpcủacácđảngpháiquốcgiavàmộtkhihọlọtvàotrongđảngrồi,họsẽchuyểnđảngđó, theo lý tưởngcộngsản.Tuynhiênngười tanhận ra làvẫncónhữngýtưởngmangtínhchiếnthuật.NgânhàngThếgiớiđãchiasẻmộtsốkếtluậntrongtácphẩmcủamìnhvớicácquốcgiavềcáchthứclàmthế nào tăng cường sự lãnh đạo của chính quyền.167 Nhà cầm quyềnSingapoređãthựchiệnnhữngbướcthựctiễnnàođểđạtđượccácchiếnlượcdàihạnvàthamvọngcủamình?Ởnhữngchươngdướiđâychúngtasẽtriểnkhaibachủđềchính.

Chinhphụcvàgiữgìnlòngtinnhândân

Nhà cầm quyền Singapore đã giành được sự tin tưởng của toàn dân bằngviệcxâydựngmộtbảngthànhtíchkinhtếthắnglợi.Họcủngcốquyềnlựcquaviệcđảmbảosựtínnhiệmtrongviệcthựchiệnnhữnglờihứa.Cácmục

tiêuthìrấtthựctếvàđượcthựchiệnbằnghoặcvượtyêucầu.Vàonăm1972,nạn thất nghiệp đã được thanh toán. Những công trình lớn đã được chiathànhnhữngcôngtrìnhnhỏhơnvàdễquảnlýhơnnhằmmụcđíchtạothuậntiệnchoviệcthựchiệnnhữngviễncảnhdàihạn.CònvềcôngcuộccảicáchthìSingaporesẽtừngbướcmộtlầnlượtthựchiệnchứkhôngtiếnhànhtấtcảcùngmộtlúc.Rấtnhiềunhữngthànhtựungàymộtđòihỏicaovídụnhưcảicáchhệthốngthuếmávàtưpháp,đãđượcthựchiệnnhưngchỉtrongnhữngthậpniêngầnđâychophùhợpvớiquanđiểmcấptiếnquốctếvềtầmquantrọngcủanó.Nhàcầmquyềnđãthựcthinhữnglờihứacủamìnhtrongviệcđưaracáclợiíchcụthể.Nhàcửa,nềngiáodụcvàđàotạođãhỗtrợsựtăngtrưởngkinhtếvànângcaomứcsốngcủanhândân.Ngườitađãhoạchđịnhrấtcẩnthậnkếhoạchkinhtếnhằmđảmbảochosựthànhcông.Rồithìthànhcôngnàykhơinguồncho thànhcôngkhácvà cứnhư thếgầydựng sự tintưởng trongnhândânvà cácnhàđầu tưnướcngoài.ĐảngPAPđã chứngminhcácđạoluậtnhấtquáncủamìnhtrongviệcđemlạinhữngkếtquảcụthể.

Chínhquyềnluônđứngvềphíađạiđasốdânchúng.Họđã thiết lậpđượcnhữnghệthốngtiếpnhậnphảnhồirấttốttừphíacộngđồng.Khimàngườitathấyrằngkhôngthểtránhđượcviệccảitổthìhọsẽđưaracơsởlýluận.Điềunàykhôngdễdàng.Nói theo lờicủaLýQuangDiệu:"Mỗimộtviệcđịnhcưlạinôngtrang,nôngtrạihaylàcáccơsởthủcôngđềuphảibànbạcmặccả.Chẳngaivuivẻkhiphảidờiđi.Đâylàmộtcôngviệcrủirovềmặtchính trị..., nó đòi hỏi sự đồng cảm và xử lý một cách nhẹ nhàng... nếukhôngsẽkhiếnchúng tamấtsự tínnhiệmcủacử tri trongcuộcbầucửkếtiếp...Ngaycảđếnlúcngườitaphảichấpnhậnnhữngquyếtđịnhđaulòngvìmục tiêu, lợi íchcủađa số.Nhữngngườinôngdân trướcđâygiờphải táiđịnhcưtừnhữngngôinhàthônquêcủahọđếnnhữngcănhộtrênlầucaosẽnhớnhữngcănnhàcủamình,nhữngconvịtcủamình,nhữngluốngraucủamình.PhiếubầucủahọsẽphảnđốiĐảngPAP,màđiềunàythậmchíxảyra20nămsau.Họcảmthấyrằngnhànướctànphácuộcsốngcủahọ.168Cuốicùngthìnhữnglậpluậnduylýđãchiếnthắng.Nỗiđaukhổcủahọngàyhômnaychínhlàthànhtựucủaconcáihọngàymai.

Nhàcầmquyềnđãthựchiệnnhữngnỗlựchếtsứccầnmẫntrongviệctiếpthịvàgiảithíchcơsởlýluậnchochínhsáchcủamình,nhấtlàđốivớivớinhững chính sách không thuận lòng dân lắm.Nhà cầm quyền dĩ nhiên lànhữngngườiưu tú xét về tài năng lãnhđạo nhưnghọ không thể đứngxacáchquầnchúng.Cácchínhsáchkhôngthểchỉbantừtrênxuống.Bảnthântừngnhà lãnhđạocôngđoànđãphảiđược thuyếtphụcvàocuối thậpniên

1960,thôngquanhữngcuộcgiảithíchchămchỉkiênnhẫnvàđầytôntrọngởcácbuổigặpgỡtrựctiếpvớicácthànhviênchủchốttrongchínhquyền,nhữngngườicókhảnănggiaotiếpxuấtsắc.169ViệcquảntrịchínhtrịmộtcáchcẩnthậnđãdiễnratrướckhiápdụngsắcthuếGST(mứcthuếđánhtrênhàng hóa và dịch vụ), một loại thuế giá trị gia tăng đối với hàng tiêudùng.170Tươngtựnhưthế,nhàcầmquyềnđãchuẩnbịchongườidânsẵnsàngđónnhậnviệcđánhthuếđườngsábằngđiệntử(ERP)vàonăm1999.Năm1998lúcđóLýHiểnLongcònlàphóthủtướngđãkhéoléođiềuhànhmộtvấnđềchínhtrịgaigóctrongviệchạthấpmứcđónggópcủagiớichủđốivớiquỹdựphòngquốcgiaCPF.Nhữngđềnghịkhôngphải chỉđượcđưaravớinhữnglờihoamỹthêutrênvànhmũ.Dầndàthìnósẽbộclộnhưnhữngchínhsáchgiảđịnhmàngườitacuốicùngdựavàođósaunhữngcuộcđốithoạivớicôngchúngvềnhữngvấnđề,nhữnggiảiphápkhácnhau,trướckhiđượctoàndânchấpnhậnthihànhchínhsáchnhưlàmộtđiềutấtyếu.171Theoquanđiểmcủanhànước,nếunhưcónhucầucầnphảithayđổichínhsáchthìđiềuquantrọnglàphảichuẩnbịchongườidântrướcđósớmhơnvàgiảithíchtạisaonhữngthayđổiđólàcầnthiết.

Chính quyền đã sử dụng những nguồn vốnmột cách dè sẻn, tránh nhữngcuộccảicáchcóthểgâyphảntácdụng.Tuynhiênkhôngphảilúcnàocũngthànhcông,vídụsựthửnghiệmđầutiêntrongviệctáicơcấudânsốlàmộttrongnhữngngoạilệvànóđãkhiếnhọmấtmộtsốphiếucủacửtri.172

Hướngtìnhcảmquầnchúngvàotăngtrưởngkinhtế

NhàcầmquyềnSingapoređãnhắcđếnsựđedọatồnvongthựctếcủađấtnướcnhằmđộngviênnhữngthànhtíchkinhtế.Sựđedọalàcóthật.CuộcxâmlượctànbạocủangườiNhậttừnăm1942đến1945đãlàmmọingườithấyrõrằngtấtcảsựtồntạicủahọkhôngphảimặcnhiênmàcó.Chủnghĩacuồng tínđãkíchđộngcuộcbạo loạnvềchủng tộc tạiSingaporevàonăm1964vàdaidẳngđedọamạngsốngcủagiađìnhôngLývàbảnthânôngvàonăm1965.ThờikỳvachạmvớiMalaysiavàbịđedọacắtđứtnguồncungcấp sống còn, nguồn nước sinh hoạt màMalaysia bán cho Singapore, đãkhiếnngườiSingaporephảiđoànkếtlạivớinhau.Nhàcầmquyềnđãkhuyếncáorằngnếuthấtbại trongsựtiếnbộ,cónghĩalàphải táisápnhậptrởlạiMalaysiavà trở thànhmột tỉnhhaymộtkhuvựcnhưPenangvàMalacca.Nhưmộtnhàquansátđãviết:"Ýthứcvềsựbaovâyvàmộtnềnvănhóabấtan...luônluônlàmốiđedọavàámảnhđốivớingườiSingapore."173Nguycơvềnhữnghànhđộngkhủngbốđãlàmtăngthêmnỗihoangmangnày.

Thayvìkhíchđộngsựthùhận,thìcảmgiácluônluônbịđedọatừbênngoàivàluônluônphảisátcánhcùngquêhương,tấtcảđượcchuyểnhóanộitạitrởthànhmộtsứcmạnhtíchcực.Singapoređãbảovệchủquyềncủamìnhthôngquaviệcxâydựng lực lượngquânđộihữuhiệu, vàquốcphòng trởthànhmộtphầntronghệthốnggiátrịcủahọ.Tầmquantrọngcủahòahợpsắctộcvàsựhòahoãnđểcùngtồntạithườngxuyênđượcđềcao.Hồiứcvềnhữngnỗiđaubuồntrướcđâyluônluônđượcđánhthứcvàđượcsửdụngđểxâydựngmốiđoànkếtnộibộtronglòngquốcgia.ĐiềunàykhôngkhácvớiTâyÂu,nơimàthảmkịchcủahaicuộcthếchiến–trongtrườnghợpnàylàgiữacácquốcgia,đãtạonênthiệnchíhợptácgiữanhữngcựuchiếnbinhđểcùnghòagiải trongkhuônkhổcộngđồngkinh tếchâuÂuEU.Mối lo sợkhủnghoảngvà kẻ thù bên trong cũngnhưbênngoài đã đượcgợi lên đểđộngviênnănglựccủatoàndân,làmchongườiSingaporetrởnêncứngcỏivàsớmhồiphục,sátcánhcùngđảngPAP,dođóđãhợppháphóavaitròcủangườiđượchọgởigắmniềmtintrongcôngcuộclãnhđạotoàndânantoànvượtquanguykhốn.

Khimànhữngmốiđedọathựctếđốivớiquốcgianontrẻnàyđãbịđẩylùi,sựsốngcònkinhtếvượt lênhàngđầu.Mộtnềnkinhtếdễ tổnthươngđốivớinhữngsứcmạnhtừbênngoàithìđãrõràng.NgườitasợsựsụpđổvềkinhtếkhingườiAnhcôngbốvàonăm1967,ýđịnhđóngcửanhữngcăncứquân sự trước cuối năm1971.Phỏngướcvềnhững thiệt hại kinh tế hàngnăm có thể gây ra đến 1/5 tổng sản lượng kinh tế quốc dânGDP. ChínhquyềnsửdụngýthứcsâusắcvềsựkhủnghoảngtrướctriểnvọngngườiAnhrađiđểchứngminhnhữnghậuquảvôcùngtaihạicủacáccuộcđìnhcôngmàcôngnhântiếnhànhvìlợiíchcủachínhhọ.Mốilosợđãkíchthíchquốcgianontrẻnàyxâydựngsựhòathuậnxãhộiđểhướngđếnmộtnềncôngnghiệpdùngsức laođộngvàhướngvềxuấtkhẩu.Singaporedođókhôngthểhiệnsựthùhậncũngnhưtráchcứngườingoài.Họkhôngyêucầuviệntrợ từnướcngoài–mặcdù tìnhhìnhđangkhókhăn.Tuynhiênvàonăm1971ngườitađãthựchiệnxongcuộcchuyểnhóakinhtếvàngườilaođộngđãtìmthấyviệclàmmớinhờvàođầutư.

Nhiềubiếnđộngkinh tếxảy ra sauđó.Sựkhủnghoảnggiádầuvào thậpniên1970,sựsuythoáisứccầucủanềnkinhtếthếgiớiđãtạorasuythoáikinhtếvàonăm1985và2001,khủnghoảngtàichínhchâuÁvàonăm1987vàđại dịchSARSvàonăm2003, tất cả đềuđã làmmất hoặcgiảm lượngkháchdulịchđếnSingapore.Tấtcảđãgâynêncuộckhủnghoảngđốivớinềnkinhtế.Trongmỗitrườnghợp,điềudễnhậnratrênconđườngpháttriểnlàcáchmàquốcgiađóphảnứng.Mỗicuộckhủnghoảnglàmỗilầnkhíchlệ

Singaporecảmthấycầnthiếtchutrìnhtáicơcấu,đadạnghóavàđổimới,điềunàyphùhợpvớiquanđiểmcủaArnordToybbeekhichorằnglịchsửlàthửtháchvàphảnứng.

Sựcạnhtranhkinhtếtoàncầugiatăngđượcnhìnnhậnđemlạitháchthứcvàcơhội.NhữngđápứngyêucầuđổimớitheokiểucủaSingaporecũngcórủiro làbị nhiềunướcbắt chước.Singaporephải chuyểnđộngnhanhhơnđểtheokipcácquốcgiađốithủvềkinhtế.Nhữngưuđiểmcạnhtranhtươngđốiđãbịsựcạnhtranhgiáthấplàmsuygiảm.Nhưngthayvìthankhócchohậuquảcủanó,nhàcầmquyềnSingapoređãnhấnmạnhđếnnhữngcơhộimới.BàidiễnvăngầnđâycủaBộ trưởngcaocấpGohChokTong làmộtđiển hình. Nhân kỷ niệm 15 năm thành lập trường Đại học kỹ thuậtNANYANG,ôngđãnhấnmạnhnhucầucần táiđổimới thườngxuyênvàtríchdẫntuyênbốcủaDarwin:"Ngaygiốngloàimạnhnhất,cũngcóthểbịthoáihóanếunókhôngkịpthíchnghi."174Khôngchỉtồntại,bắtkịpkinhtếphươngTâylàmộtlờihiệutriệuđộngviênkhácchoSingapore.Nhữngmụctiêucụthểđãđượcđịnhravàcậpnhật thườngxuyên,vídụphảiđạtđượcmứcthunhậpđầungườibìnhquânbằngnướcMỹnăm2030haylàcủaHàLan năm 2020 đã được qui định rõ trong chiến lược chính sách của năm1991.175Nhànướckhuyếnkhích đầu tư vào hạ tầngkỹ thuật và liên tụcnângcaonănglựcđổimớinhằmgiảmbớtthuhẹpkhoảngcáchvềkỹthuậtđốivớinhữngnềnkinh tế tiên tiếnvà trở thànhmộtquốcgiacó thunhậphàngđầu.

Đểtheokịp,ngườiSingapoređộngviênlẫnnhauvàcùngnỗlựcvươnlên.TínhchấtkhăngkhăngđòihỏisựhoànthiệnđôikhiđãbịnhắcđếnmộtcáchkhôihàibởinhữngngườiSingapore"Kiasu", tiếngPhúcKiến thaycho từ"Sợ thấtbại"hay là "Sợ thất bại khôngđượcchiaphần".Vềphươngdiệnkinhtế,đólàmốiquantâmthườngxuyênlàmsaopháttriểnnhữnglĩnhvựcưuviệtnhất,mớimẻnhất,vídụnhưgầnđây làcáckhunghỉmátchodukhách,các trườngquaykỹ thuậtsốvàcôngnghệxử lý tổng thểnước tiêntiến.

Chiếnthuậtnắmgiữvàcủngcốquyềnlực

Biếntầmnhìnchiếnlượcchiasẻsựthịnhvượngchungthànhhiệnthựcđòihỏisựlãnhđạohếtsứccươngquyếtvàkhéoléovềmặtchínhtrị.Vềphươngdiệnnày,trongthỏaướcxãhội,nhàcầmquyềnđãsửdụngmộtchuỗichiếnthuậtlậptrìnhtừngbướcmộtvớihiệuquảcaonhấttùytheotìnhhìnhdiễnra

chophéphọchiếmlĩnhvàcủngcốquyềnlực.Họđãdùngquyềnlựcđểđảmbảoviệcthựchiệncácchínhsáchkinhtếvàxâydựngcácđịnhchế.

CácnhàlãnhđạocủaSingaporethìcầnmẫnvàthôngminhtrêncơsởthựctiễn.Giốngnhưcácđảngpháicầmquyềnởcácnướckhác,họđãsửdụngngânsáchvàlợiđiểmvềviệcđangcầmquyềntrướckhidiễnrabầucử.Họđãvậndụngmộtcáchrấtkhônngoancácsơhởcủađịchthủtrướcđó.DướithờiLýQuangDiệu,pháiônhòacủaĐảngPAPđãkhéoléovượtquađốithủcủamình.Trướckhicuộcbầucửnăm1961tiếnhành,nhữngthànhviêncựcđoancủaĐảngPAPvànhữngchủtịchcôngđoànủnghộchủnghĩacộngsảnđãthànhlậpnênmộtđảngcấptiếnmới:đảngBarisanSocialis.Diễnđàncủahọlàgì?LàphảigiànhquyềnđộclậpngaylậptứcvàtoàndiệntừphíangườiAnh,đồngthờingườiAnhphảisớmrútquânrakhỏiSingapore.Lýđãnhậnthứcđúngrằngcáccửtricóthểbịlaychuyểnlậptrườngtheohướngkhácbằngmộtlờihứađángtincậyvềviệctạocôngănviệclàmvànhữngđiềukiệnsốngtốthơnnhờpháttriểnkinhtế.ĐảngPAPđãtuyênbốchiếnlượcưuviệtcủamìnhtrênthựctếvàolúcđó:"Khôngaicóthểhoànthànhsứmạng kinh tế tốt hơn chúng tôi."Hai năm sau, nhận thức khôn ngoanđúngthờiđiểmgiaiđoạnđóđãgiúpLýQuangDiệukhaithácđiểmyếucủađảngBarisanSocialis.Ôngkêugọimộtcuộcbầucửbấtngờvàongày22tháng 9 năm 1963, chỉ 6 ngày sau khi Singapore gia nhập Liên bangMalaysia,bấtchấpsựphảnđốicủađảngBarisanSocialisvàthắnglớntrongcuộcbầucửnày.

ĐảngPAPcũngtỏramạnhtaykhihọthấycầnthiết.Ngaylậptứcsaucuộcbầucửthắnglợinăm1963,chínhquyềnđãbắtgiữ15nhàlãnhđạonổitiếngcủapheđốilậpvớilýdorằnghọchuẩnbịmộtâmmưucộngsản.Điềunàyđãlàmsuyyếupheđối lập.AlbertWinsemiusngaytừnăm1959,đãcảnhbáoLýQuangDiệurằngloạitrừnhữngngườicộngsảnnhưmộtthếlựcsẽlàmộtsựkiệnthenchốttrongviệcdànhlấysựủnghộcủacôngđoànđốivớichiến lượckinh tếmàhọđangcầnsựhợptácxâydựng.HànhđộngmạnhmẽcủaĐảngPAPchốnglạiđảngBarisanSocialisđãvôhiệuhóasựđốilậpcủa những người cộng sản, cùng với họ là những chủ tịch công đoàn tảkhuynhcựcđoan.

Cuộcđốiđầukhốcliệtvớinhữngngườilãnhđạongoancốcủacôngđoànđãxảyravàkhôngthểtránhkhỏivàonăm1968,đưađếnviệcloạinhữngngườinàyrakhỏidanhsáchcôngđoànsaukhihọđãkếtánhọtổchứccáccuộcđìnhcôngbấthợppháp,mặcdùnhữngcôngnhânthamgiavụnàyvẫngiữđượcviệclàmcủahọ.Kểtừđó,ĐảngPAPđãchothấyhọlànhữngđốithủ

hếtsứcđángsợvàcóthểđốiđầukhôngkhoannhượngvớimọiđốithủ.ViệckhôngcónhữngpheđốilậpđángtincậycàngkhiếnĐảngPAPhànhxửmộtcáchchuyênquyền.Vídụnhưcóthờikỳhọdẫnchứngđạoluậtanninhnộiđịa(ISA)baovâynhữngngười"cộngsản"và"nhữngngườitheoquanđiểmcộngđồng"vàbắtgiữhọmàkhônghềxétxử,cómộttrườnghợplênđến23năm.Khôngcònbáocáonàovềtùnhânchínhtrịnữachođếnnay.176Saucuộcbầucửnăm1997,nhữngngười lãnhđạoĐảngPAPđãđưaranhữngbảnluậntộiđốivớimộtthànhviêncủađảngđốilập,donhữnglờinhậnxétcótínhchấtxúcxiểmmàôngtađãđưara.ChiphíđểbảovệmìnhtạiphiêntòađãđưaôngtađếnchỗkhánhkiệtvàthếlàtheoluậtôngtakhôngcótưcáchởlạiQuốchội.

Vềmặtđịachính,mộtkhihọđãchiếmgiữ,sẽđượcđảmbảothôngquaconđườnghợppháphóahoặcchínhthứcthừanhận.Rồisauđóngườitasẽbảovệ nó thông qua các đạo luật.Nền lập pháp hiện hành được sử dụngmộtcáchcóhệthống,tăngcườngthêmvànhữngđạoluậtmớicóhiệulựcvừacủngcốquyềnlựcvàđồngthờihỗtrợchonhữngchiếnlượcpháttriển.ĐạoluậtvềchốnglậtđổđượcngườiAnhđưaravàonăm1948đãphêchuẩnsựbắtbớvàlưugiữngườikhôngcầnxétxửvẫncòntrongsách.Đếnngàyhômnaykhi nhà cầmquyềnđã có quyền lực thống trị tuyệt đối bao gồmviệckiểmsoáttấtcảnhữngcuộcđấutranhcôngcộng.Luậtbầucửcòncủngcốquyền lực chính trịmạnhmẽhơnvà có lợi cho đảngPAP.177Luật đượcthực thiđãngăncảnviệc sởhữuvà tựdohànhđộngcủabáochívà luônluôncónhữngđiềukhoảnphạtnặngnềvềtộibángbổ.TheongônngữcủaLý Quang Diệu: "Đầu tiên chúng ta phải giáo dục và khuyến khích toàndân...Saukhichúngtađãthuyếtphục,chiếmđượcđạiđasốchúngtasẽluậthóa (tác giả nhấnmạnh) để trừng phạt thiểu số bướng bỉnh".178Nền lậpphápđãhỗtrợvàcủngcốchochiếnlượckinhtế.

Hiếnphápđãđượcvạchramộtcáchchuđáođểthiếtlậpsựcânbằnggiữacác nhóm sắc tộc với những điều khoản rõ ràng cho phépmột xã hội đachủngtộcchấpnhậnlẫnnhau.Luậtphápcóhiệulựctừnăm1968,đãbuộcnhữnghoạtđộngcôngđoàntuântheocácchiếnlượcpháttriểnkinhtếcủachínhquyền...179Mộtkhinhữngđườnglốibảothủvềmặttàichínhđãđượcthựchiện thìsẽ trở thành luật lệ.ỞSingapore theo luật thìngânsáchphảiđượccânđốivàluônluônthặngdưsovớichidùngcủachínhphủ.Khoảnngânsáchtiếtkiệmtíchlũytrướckhichínhphủchidùngsẽkhôngaiđượcchạmđếntrừkhicósựchophépcủatổngthống.Theoluật,chỉcónhữngcánhânnàođượcxemlà"cótưcáchđạođứccao"vàđápứngđượcnhữngthửtháchchặtchẽ,vídụnhưcókinhnghiệmđiềuhànhvàquảnlýtàichínhmới

cóquyền tranhcử tổng thống.ỞSingapore lệ luôn luônđi trước luật.Đôikhiquốcgiađãđượcthuyếtphụcđểđưavàoluậthaychấpnhậnchophépluật lệ ràng buộc chínhmình, và nhân danh quyền lực của pháp luật haynhữngcamkết trướcđó,họbuộcphảigắnbóvớichínhsáchkinh tếđangđượckỳvọng.LuậttàichínhđãchiphốicácchínhsáchvềngânsáchtrongcácquốcgiathànhviênkhuvựcchâuÂuluônnằmtrongtâmtríhọhaylàcáchsắpxếpmộtthểchếngoạitệgiốngnhưởAchentinanhữngnăm1990,vớinhữngđiềukhoảnphạtđượcquiđịnhtrướcchonhữngaiviphạmluậtđãxáclập.Trongkhiluậtvềtráchnhiệmtàichínhcóthểtăngcườngtínhminhbạchvàcóthểtiênliệutrước,bảnthânnócũngkhôngthểđemlạisựtincậyvềmặtchínhsáchđược.ỞtrườnghợpSingapore,cảxãhộiđềcaotínhthanhliêmvềtàichính.Luậtphápchophépngườitađóngthêmmộtchốtantoànvàocánhcửađãđượckhóa thôngquaquy trình thực tếđượchỗ trợ thêmbằngquyềnlựcvàlòngtin.180

NhàcầmquyềnPAPđãnhậnđượcsựhợptácvàđãtạonênnhiềuliênminh.Mộtsốliênminhcótínhchấtcơhộivàcóthểchuyểnbiếntheothờigiankhitìnhhìnhthayđổi.Điềunàycũngbaogồmviệchợptácvớinhữngngườicấptiếntảkhuynhđãbỏđivàothậpniên1950,vớithủtướnghữukhuynhcủaMalaysialàôngTunkuAgdulRahmanchốnglạiđảngBarisanSoialisvàvớingười Anh vào thập niên 1960 để dành lấy sự ủng hộ của họ cho việcSingaporegianhậpLiênbangMalaysia.Nhữngmốiquanhệkhácđặcbiệtlàvới công đoàn,mối quan hệ về nguyên tắc lâu dài và bền chặt.Nhà cầmquyền đã liên kết, thậm chí gắn bó với công đoàn càng chặt chẽ càng tốtcùngvớinhữngchínhsáchcủahọ.ĐảngPAPsửdụngĐạihộiNghiệpđoànQuốcgia(NationalTradeUnions’Congress–NTUC),mộttổchứcbaotrùmlêngiaicấp laođộngđểbuộcngườicôngnhânphảisống trongkỷ luậtvàhòahợpvớixãhộivìgiá trịcần laovà lòng trung thành.Năm1982,LuậtCôngđoàn(bảntuchính)đãđịnhnghĩachứcnăngcủacôngđoànlàgiatăngmốiquanhệcôngnghiệptốtđẹpgiữagiớichủvớigiaicấpthợthuyền,đồngthờilưuýnângcaonăngsuấtvìlợinhuậnchungcủanhữngbênhữuquan.ĐảngPAPcũngkhuyếnkhíchcáccôngđoàngiúpchocôngnhânvàohợptácxãsảnxuất,vídụnhưsiêu thịhaydịchvụ taxi,đemlạichohọnhữngviệclàmđónggópvàonềnkinhtế.Theothờigian,mốiquanhệcộngsinhpháttriểngiữađảngcầmquyềnPAPvàNTUCđãtrởthànhmốiliênhệchủyếuchosựthànhcôngvềmặtkinhtếcủaSingapore.TrongnhiềunămtổngthưkýcủaNTUCcũnglàBộtrưởngnộicáctrongchínhphủ.NhiềuđờitổngthốngSingaporetrướcđâyđãtừnglàmviệctạicôngđoàn.Đảngđãhướngdẫnnhữngcánbộcónănglựcvàtậntâm.Chínhquyềnđãcóđồngminhđểhỗ trợcho sựnghiệpcủamình thôngquaquyềnbổnhiệmnhữngchứcvụ

trongbộmáyhànhchínhcôngquyềnkếthợpvớitầnglớplãnhđạoưutúvàtránhđượctìnhtrạnggiađìnhtrị.Côngchứcthìgắnbóchặtchẽtrongviệcthựcthichínhsáchnhànước.

Singaporecũngđãxâydựngmốiquanhệsongphươnghỗtrợchosựthốngnhất đa phương cởimở.Họ tỏ thái độ không liên kết với các siêu cườngđangcạnhtranh,họmuốn"tìmvàkếtbạnvớitấtcảnhữngaimuốnlàmbạnvớihọ".181HọđãcôngkhaicôngnhậnsựchechởvềmặtanninhdoHoaKỳcungcấpchokhuvựcĐôngNamÁ.ĐiềunàylàđảmbảoquantrọngđốivớiđầutưcủangườiMỹtrongthờigianchiếntranhlạnh.Trongmốitươngquanđó,SingapoređãnhấnmạnhđếnquyềnlợikinhtếcủaHoaKỳtrongcuộcchiếnởViệtnambằngcáchchonhiềuquốcgiakháctrongkhuvựcthờigianđểpháttriểnkinhtếvàđếnquyềnlợidohảiquânMỹđemlại,giữchonhữnghảitrìnhtrongvùngbiểntoàncầunàymộtconđườngsốngcònđểmởrộng ngoại thương. Singapore đã nỗ lực hướng đến sự hỗ trợ của khốiASEAN,chosựpháttriểnkinhtếcủaẤnĐộvàTrungHoa.

Tóm lại, bằngnhững sách lược lâudàivànhữngchiến thuật tưpháp,nhàcầmquyềncủaĐảngPAPđãxâydựngnhữngđịnhchếhỗtrợchosựtăngtrưởngkinhtếtrongsuốtbốnthậpniênqua.Chiếnlượccủahọlàgì?Làxâydựng,làđemlạisựphồnvinhvàantoànchomọingườivàchịutráchnhiệmnhữnglờihứa.Chiếnthuậtđãđượcsửdụngbaogồm:hướngcảmxúccủatậpthểvànêubậtnhữnggiátrịtậpthểnhằmhỗtrợchochiếnlượccủamình;sựkhaithácmộtcáchkhônngoannhữngđiểmyếucủađịchthủkếthợpvớinhữngquyềnlực trấnáp;sửdụngquyềnlậppháp;vàxâydựngliênminh.Vàonăm1971,ĐảngPAPđãcủngcốquyềnlựccủamình.Mườihainăm,từ1959đến1971đãchứng tỏ làhết sứcquan trọng,đãđặtnền tảngcho35nămsauđó.VàothờigianấynhữngcànhcâynontrongchiếnlượcpháttriểnkinhtếcủaSingapoređãbénrễvữngchắc.Nhữngthànhcôngvangdộisaunàytrongviệcxâydựngcácđịnhchếvàchínhsáchhỗtrợvềkinhtếđãđượcđặttrênnềntảngnhữngthànhtựuchínhtrịcủanó,của12nămđầuđờiđó.

Chươngsáu:Singapore:Quákhứ,tươnglaivàbàihọcchocácquốcgiakhác

CHIẾNLƯỢCTỔNGHỢP:NỀNTẢNGCHOSỰTHÀNHCÔNGCỦASINGAPORE

KinhnghiệmpháttriểnkinhtếcủaSingaporelàhếtsứcxuấtsắcĐiềucốtlõilà:sửdụngngânsáchmộtcáchchặtchẽvàtrìhoãnsựhưởngthụchomaisau,cùngvớinhữngchínhsáchphânbốnguồn lựchiệuquảbằngviệc trợgiávàcơchế thị trường, sựcan thiệpcủanhànướcvàoxãhội thôngquaviệcđemlạinhữngcơhộikinhtế,mộtchínhquyềncóđủnănglựcvàtrungthực,mộttầmnhìnlâudàivàtháiđộhợptáchaibêncùngcólợi,mặcdùcókhiphảitrảiquanhữngcuộcthươngthảocăngthẳng.Tấtcảnhữngđiềuấygộpchungtạonênnhữngchínhsáchkinhtếvàtâmthếhỗtrợchonhauđãđemlạinhữngthànhquảpháttriểnkinhtếđầyấntượng.Singapoređãxâydựngnênnhữngđịnhchếmạnhmẽhỗtrợchosựtăngtrưởngtrongthờigianqua.Điềunàyđảmbảoviệc thực thicácchínhsáchphát triểnkinh tếmộtcáchhoànhảovàlàchỗdựatrựctiếpgiúpkinhtếtăngtrưởng:việcgiatăngphươngtiệnsảnxuấtvànăngsuấtngàymộtcao.

Việcchínhquyềncanthiệpđãtạoranhữngđiềukiệngiúpcácnhàđầutưtưnhângặtháilợinhuận,chủyếuthôngquacáccôngtyđaquốcgia(MNCs–multinational companies). Họ đã đưa ra những cơ hội thuận lợi giúp cáccông tyđaquốcgia (MNC)phát triển.Ưuthếvềmặtđịa lývàdisảncủamộtnền thươngmạikho– cảngđã lànhữngđiềukiện thuận lợi banđầu.Nhưng chính những chính sáchưu việt đã cungứng cơ sở hạ tầng truyềnthônghiệnđại,mộtnềntàichínhvữngvàngvớinhữngbiệnphápgiảmthuếcùngmộtlựclượnglaođộngđủsứccạnhtranh.Nhữngđịnhchếtốtđãđảmbảochosựbìnhổnxãhộivàchínhtrị,cũngnhưlàmchochínhquyềntrongsạchvàhiệuquả.Phápluậtđảmbảoviệcchiasẻnhữnglợiíchvàcungứngnhững cơ hội. Chính quyền đã có cách giải quyết hợp lý và khôngmangnhãnquanýthứchệ:xâyđắpsựphồnvinhchínhlàđiểmmấuchốttrongtấtcảcácchínhsáchcủahọđểđemlạinhữngthànhtựumàcảđấtnướchằngmongmuốn.Tiếntrìnhtăngtrưởngkinhtếđãtạonênýthứcvềmụcđíchvàcộngđồng.

Sự tổng hợp những thành quả kinh tế, những định chế và cả nền kinh tếchínhtrịlànhữngchủđềlặplạinhiềulầntrongcuốnsáchnày.Nhữngchính

sáchvề thị trường laođộngvànhữngđịnhchếkhéo léoápdụngđãminhchứngrằngmộtphươngthứctổnghợplànguyênlýnềntảnglàmđộnglựcchosựtăngtrưởngthànhcôngcủathànhphố–quốcgianày.Mốiquanhệđốikhánggiữangườilàmcôngvàgiớichủtrướcđâythườngcảntrởnhãnquancủachínhquyềnđốivớisựpháttriểnnềnsảnxuấtdựavàođầutưnướcngoài,dựatrênsứclaođộng,vàhướngvềxuấtkhẩu.Chỉcósựcamkếtthậtsựcủanhànướctạocơhộichotấtcảmọingườigópphần,cùngvớithunhậpđượccảithiệnrõrệt,sựchămlosứckhỏe,vàgiáodụcchotoànthểnhândânđemlạisựtintưởngvàtínnhiệmtronglòngngườicôngnhân.Chínhquyềnđãvunđắpmốiquanhệvớicôngđoàn,đốiđầuvớinhữngthiểusốtàndưchốngđốivàxâydựngnhữngđịnhchếhỗtrợlậpphápvàthươngthảolươngbổng.Chínhsáchtrảlươnglinhhoạtđãđảmbảosựphâncônglaođộnghiệuquả.Mứclươngtrungbìnhđãtăngdưới5%hàngnămtrongnhữngnămtừ1973 đến năm 1997 và chế độ toàn dụng (full employment) đã phổ biếntrongphầnlớnthờigianấy.[153]Dướibàntaychỉđạocủanhànước,nhữngmảngcôngviệckhácnhaunàyđãđượckiếntạothànhmộtkhốithốngnhấtnhằmphụcvụchocảnềnkinhtếvàngườilaođộngnhưmộttổngthể.

Đấutranhchốngthamnhũnglàmộtvídụkhácchothấycónhiềuyếutốkếthợpvớinhautrongmộtphươngthứcđadiện.Bắtđầutừnhữngnhàlãnhđạocấp cao nhất, những nỗ lực xuyên suốt thực thi pháp luật chặt chẽ chốngthamnhũng,bấtkểaidùởđịavịnào;đãingộxứngđángchonhữngchứcvụhànhchínhnhỏbémàchínhsáchtàichínhphảicungcấpnhữngnguồnlựcđủsứcngănngừalạmpháp,đồngthờigiảmthiểunhữngcơhộikinhtếhaychínhtrịtạođiềukiệnchothamnhũng,tấtcảnhữngđiềunàyhợplựccùngnhau.Mộtkhikếthợptấtcảnhữngphươngdiệnkhácnhaunày,nhữngthànhquảsẽđược tạo ravượt trộihơnnhiềusovớiviệc thựchiện từngphươngdiệnriêngrẽ.NhiềuvịnguyênthủquốcgiavàcácquanchứccaocấpđãđếnviếngthămSingaporethờigianđóbàytỏnguyệnvọnglà"họchỏitừnhữngthànhcôngcủahọ"khôngchỉtronglĩnhvựcnàymàcảnhữnglĩnhvựckhác.Thườngthìhọlựaramộtvài lĩnhvựctươngđối"ngonlành"nhưlựamónngon trongmộtbữa tiệcbuffetvàápdụngchođấtnướcmình.Tuynhiên,nếubỏnhữngyếutốchínhra,họsẽbỏquasứcmạnhtổnglực,thậmchísựchọnlựacủahọcòntệhơnnữa.Lấyvídụnhư"món"lươngbổngcaonếuchúngtabỏraphầncóliênquanvớiviệcmiễntrừhiệuquảvàmạnhmẽvớiluậtchốngthamnhũngthìmọichuyệnsẽtrởnênphảntácdụng.

Chínhsáchvềnhàcửanhưđãhoạchđịnhvàđiềuchỉnhchophùhợptrongnhữngnămgầnđâyđãphụcvụrấtnhiềumụctiêu.Nóđãgiúpgiảmbớttìnhtrạngthấtnghiệp,tạonênsựtăngtrưởngvềlợinhuận,đónggópvàosựhài

hòacủacácchủng tộc,đem lạiniềm tự trọng, sựđoànkếtquốcgia thôngquaquyền sởhữu, thôngquaviệc làmđẹpđấtnướcvàgiúpđỡxâydựngmốiquanhệgiữanhữngngười laođộngngàymột tốtđẹphơn.Giảiquyếtcáchạnchếràngbuộcbanđầuđãđemlạinhữnghiệuquảnhiềumặtthíchhợp,người tađãgiếthaiconchimbằngmộthònđá,haynóicáchkhác lànhấtcửlưỡngtiệnnhưẩndụđãghilạitừngànxưa.ĐếnlượtnhữngchínhsáchvềnhàcửanàylạiđượckếthợprấtkhéoléovớinhữngđặcđiểmkháctrongchínhsáchcủaSingaporevàtrongviệcxâydựngđịnhchếvídụnhưquỹdựphòngTrungương(CPF)vàỦybanPháttriểnnhà(HDB).

MỘTNHÃNHIỆUSINGAPOREKHÓBẮTCHƯỚC

Cho đến bây giờ thì quyển sách này đã tránh né dùng cụm từ "Mô hìnhSingapore."Tựđiểnđịnhnghĩamôhình là: "Một tiêu chuẩnhaymột tấmgươngđểbắtchướchaysosánh."Khuyếtđiểmcủacụmtừnàytrongđầuóccủatôilàsựliêntưởngđếnviệcbắtchướcnhữngnétđặctrưngthayvìtìmkiếmcácnguyên lýđược thử tháchápdụngchonhữnghoàncảnhđặc thùcủatừngquốcgia.LàmsaochúngtacóthểmôtảnềnkinhtếcủaSingapore?Nếuchọnmộtnhãnhiệuđơnlẻthìchúngtađãđượcchứngminhrằngnhãnhiệunàykhôngdễbắtchước.NềnkinhtếSingapoređãtháchthứcnhữngsựbắtchướcđơngiảnbởivìnóđầycácnghịchlý.

Mộtsốngườiđãgọiđólànềnkinhtếtựdotưbảnchủnghĩa.QuỹDisảnThếgiới(HeritageFoundation)bảothủxếpSingaporevàonhữngquốcgiacónềnkinhtếtựdothứhaitrêntoàncầu,sauHồngKôngvìbầukhôngkhíhếtsứchỗtrợchokinhdoanhhữuhiệunhìnmộtcáchtổngthể.[154]Diễnđàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum) xếp Singapore vào: "nềnkinhtếcótínhcạnhtranhcao"hơncảNhậtBảnvànướcAnhtrênbảngxếphạng.[155] Freedom House ngược lại thường chú trọng đến luật dân sự,nhữngquyềnlợichínhtrịvàtựdodânsựđãxếpSingaporeởmứcrấtthấpvàgọiđólàmộtquốcgia"tựdohạnchế".[156]MộtsốngườikhácđãmôtảrằngĐảngPAPcaitrịtheokiểu"độctàitưbảnchủnghĩa"tươngphảnvớichủnghĩaxãhộichuyênchínhởcácnướccộngsản.[157]

LýQuangDiệutừngnhấnmạnhđếnnguồngốcxãhộichủnghĩatrongquanđiểmcủamình:"Chúngtôitinvàochủnghĩaxãhội,sựphânchiacôngbìnhchotấtcảmọingười."[158]Trongcáctácphẩmthờikỳnày,ngườitacòngọinólà"chủnghĩaxãhội thựcdụng"[159]hoặc"chủnghĩaxãhộihiệuquả"[160] và "chủ nghĩa xã hội thị trường"[161]. Những yếu tố củamột "nền

kinhtếhoạchđịnh"cũngđãđượcnhậnraquasựcanthiệpmạnhmẽcủanhànướctrongtấtcảcáclĩnhvựckinhtế.MộtsốngườiđãđịnhnghĩaSingaporelàmộtnhànướchànhchínhphichínhtrịvàđượclãnhđạobởinhữngnhàkỹtrịkinhtếvàcóýthứccộngđồng.[162]

Singapore đã được gọi là "Một quốc gia công ty chủ yếu điều hành bởinhữngnhàkỹ trị củaĐảngPAP"[163] và làmột "Công ty hoạt động tốt"[164]vớimộtbảngcânđốitàichínhvữngmạnhvàhànhxửcótráchnhiệmvới tấtcả"Những thànhviêngópsức"củamình,baogồmcảcôngchúng.Mộtsốngườikhácthìlạinhấnmạnhđếnvaitròcáccôngtyđaquốcgiaquaviệcmôtảđặctrưngcủanónhưlà"nềnkinhtếtậpđoàndocáccôngtyđượcnhànướctàitrợthốnglĩnhvàpháttriểnvớisựhợptáccủacáccôngtyđaquốcgia."[165]Một sốngườikhácnhấnmạnhviệcSingapoređã lệ thuộcvàocôngnghệcủanướcngoàivàcảchấtxám.

Scheinđãnhấnmạnhđến"Chủnghĩathựcdụngchiếnlược"[166]vàLowđãmôtảSingaporenhưmột"Nềnkinhtếđượcsảnxuấtbởinhànước"[167].

Điều nào đúng? Ở một khía cạnh nào đó tất cả đều đúng. Nền kinh tếSingapoređượcnhìnnhậnnhưmộtsựthửnghiệmđộcđáo,kếthợpnhữngcơchếquản lý tốtnhấtsẵncó theomộtđường lối linhhoạt, thựcdụngvàkhôngtheosáchvở–miễnlàphùhợpvớitìnhhìnhđặcthù.Linhhồncủanólàmộttậphợpgồmnhữngngườilãnhđạoưutúnhấtđãđượcbầulênmộtcáchdânchủđểlàmtheomệnhlệnhcủatoàndânlàxâydựngsựphồnvinhchođấtnước.Ởđóquyềnlợicủacộngđồngvượtlêntrênquyềnlợicủacánhân.Xã hội chấp nhậnmột nền dân chủ ít phóng khoáng, nghĩa là chấpnhậnhysinhmộtsốquyềnlợicánhânđểđổilấysựthịnhvượnglớnlaohơnvàsựổnđịnhxãhội.Nhữngnhà lãnhđạoưu túnàycầnsự liên tục trongchínhsáchđểthựchiệntầmnhìnchiếnlượclâudàicủahọ.Hệthốngchínhtrịgồmmộtđảngthốngtrịvớinhữngđảngkhácđượcchủđộnglàmchoyếuđi,đãgiúpnókhôngphảiđốiđầuvớinhữngtháchthứctừcáccánhânmưutìmquyềnlực,củabáochívàcácnhómủnghộ.Cácnhómnày,khôngđượcđề cử, khônghy vọng có thể thay đổi nghị trình hay can dựvàoviệc tìm"phươngcáchlãnhđạođấtnướcSingapore"nhưlờiBộtrưởngcaocấpGohChokTong197từngtuyênbố.Vềphươngdiệnnày,thìquyềncôngdânđãđượcthựchiệntrongviệcchọnranhữngnhàlãnhđạoquanhữngcuộcbầucửđịnhkỳ,mộtcáchcôngbình,tựdođểrồigiaoquyềnchonhữngnhàlãnhđạohànhxửmọiviệcnhândanhhọ.[168]Đểthựcthiđiềunàythìcácnhàquảnlýưutúphảitậphợpthànhnhómlãnhđạotàinăng,đảmbảođổimớithưởngxuyênđểpháthuytốiđanănglựccủatoàndânvàcóbiệnphápngăn

ngừathamnhũng.Sựlãnhđạohiệuquảsẽđảmbảochoviệcthựchiệncácchínhsáchvàđịnhchếmộtcáchhữuhiệu.

TRIỂNVỌNGCHOSỰPHÁTTRIỂNTƯƠNGLAI

ThànhcôngcủaSingaporelà làhiểnnhiên.Nhưngliệunềnkinhtếnàycóphát triển đủ nhanh không? Và liệu rằng thỏa ước xã hội có giá trị mãikhông?Nócóthểtồntạivềlâudàikhông?Vàogiữathậpniên1990,YoungvàKrugmanđãphátbiểutheoquanđiểmtâncổđiểnnhưmộtlờiphánquyếtrằngviệc tích lũycácyếu tố sảnxuấtkhôngduy trì sựphát triểncaomộtcáchmãimãiđược.HuffghinhậnrằngsựtăngtrưởngcủaLiênXôngàyxưađãchậmđimộtcáchđángkểmộtkhicáingưỡngcủasựtíchlũytưsảnđãđạtđỉnhđiểmvàothậpniênnăm1960.LiênXôđãkhôngthểtiếptụcpháttriểnmặcdùđãđưaranhữngnghịquyếtchínhthứcnhắmvàoviệcthểchếhóapháttriểnkỹthuật.Dĩnhiênđólàmộtđườnglốikinhtếchỉhuyvàcũnglàmộtxãhộikhépkíncaođộ, cuối cùngbuộcphải thừanhận sự thấtbạitrong cuộc chiến tranh tốn kém ở Afghanistan. Tuy vậymầmmống hoàinghiđãdấylêntronglòngcácnhàkinhtếvềsựtrườngtồncủakỷlụcpháttriểnkinhtếxuấtsắccủaSingaporekhinềnkinhtếđãpháttriểnởmứcđộcao.Michael Porter đã từng cảnh báo: "Sự sáng tạo và cách tân là huyếtmạchcủasựtăngtrưởngchocácquốcgiatiêntiến."[169]

Để sáng tạo, đầu óc con người cần phải phải chuyển hóa các qui luật đãthànhkhuônthướctừlâu.Tinhthầndoanhnghiệpđòihỏichấpnhậnrủiro.Môi trường văn hóa Singapore không sẵn sàng tiếp nhận tính cách ấy.NhữngnămthángkhépmìnhtrongmộtkhuônkhổxãhộivànhữngtủinhụcđikèmsauthấtbạixãhộiđãlàmchoSingaporephảihoạtđộngmiễncưỡngtrongmộtmôitrườngcởimởnơicórủirocao.Hệthốnggiáodụcchútrọngđếnchươngtrìnhđượchoạchđịnhmộtcáchkhắtkhevàhọcsinhphảiviếtlạimộtcáchtrungthànhnhữnggìđãhọcởnhữngkỳthikhôngdựatrênkhảnăngsáng tạo,năng lực làmviệcđộc lập.[170]Sự tuân thủvàgắnbóvớiluật lệ không hoàn toàn thích hợp khi mà mẫu mã sản phẩm, công tácmarketingvàchấtlượngdịchvụtrởnênvôcùngquantrọng.Ngườitachorằngbảnthânnhànướcđãdungdưỡngtháiđộnày.SựchỉđạomạnhmẽcủanhànướcđãlàmnảnlòngnhữngngườidânSingaporetrongviệcmạnhdạndấn thânvàonhữngcôngviệckhông theođườngxưa lối cũ.Sựcan thiệpnặngnềcủanhànướcvàonềnkinhtếđãđượcxemnhưlàmtêliệtsứcsángtạo của các doanh nghiệp. Nhiều người đã xem tương lai chính trị củaSingaporeràngbuộcchặtchẽvớisựtăngtrưởngkinhtế liên tụcvànhanhchóng.Liệurằngnhànướccódungthứchủnghĩacánhânrộngrãihơnvà

chophépsựđadạngvốncầnthiếtchosángtạovàđổimới?

Chínhquyềnđãphảnứngmạnhmẽtừrấtsớmđểgiữtínhcạnhtranhtoàncầuchonềnkinhtế.Vàocuốithậpniên1990,mộtủybancaocấpđãđệtrìnhkếhoạchvớiviễncảnhchuyểnhóaSingaporethànhmộtthànhphốtoàncầuhướngvềyếutốdịchvụtiêntiếnvàtíchlũytri thức.Kinhtếphảiliêntụcphát triểnmột cách nhanh chóng dựa trên sự tăng trưởng của khu vực vàkhaiphánhữngcơhộikhắpnơitrênthếgiới.Năngsuấttrongsảnxuấtđượcnângcaovàviệcđadạnghóalàyếutố thenchốt trongviệcduytrìưuthếcạnhtranhvớiviệcmởrộnghuấnluyệnkỹnăngcaocấp.Mộtýtưởngkháclàpháttriểncácmặtưuviệtvàtạođiềukiệnđểchomột"tậphợp"cáchoạtđộngcóthểpháttriểntrongcácngànhdulịch,chămsócsứckhỏe,giáodụctrunghọcphổ thông, trongcácdịchvụ tàichính,ysinhhọcvàgầnđây làcôngnghệtruyềnthôngvàkỹthuậtsốtươngtáccũngnhưquảnlýcungcấpnước.Chiphígộpđểnghiêncứuvàpháttriển(R&D)đãnângcaođềuđặntừ2%đến3%GDPtrongnăm2004vàsẽlên3%năm2010.[171]Singapoređãchuyểnhóatrởnênmộtthànhphố–quốcgiamangtínhvănhóatoàncầunăngđộng,đemlạimộtmứcphấnkhíchmàngườitatìmthấyởLondonhayNewYork,cóthểthuhúttàinăngkhắpnơi.Nhữngphươngtiệnđầutưtàichínhhỗtrợcácdoanhnghiệpđịaphươngđổimớitưduy.Nhàcầmquyềnđãkhuyếnkhíchcáccôngtybảnđịanỗlựcđểtrởthànhnhữngdoanhnghiệphàngđầuthếgiới.Nhữngchươngtrìnhhọcởmọicấpđượcxemxétlạiđểhướngtrọngtâmđếnviệcgiảiquyếtcácvấnđềvàsuynghĩsángtạonhằmgiúphọcsinhcạnhtranhtrongnềnkinhtếtrithức.Cóaiđóđãnói:"Sựđammêvàliềulĩnhdầndầnsẽđượcthêmvàodanhsáchtruyềnthốngcủatínhkỷluậtvàlòngkiênnhẫn"[172].MặcdùđườnglốicơchếthịtrườngđộcđoánđãđượcnớilỏngđôichútgiáodụcSingaporevẫnkhôngcósựsángtạo,óchiếukỳ,ýthứcmạohiểmvàthamvọngmàngườitacóthểtìmthấyởbấtkỳnềnvănhóanào, nơimà tri thức thách thứckinhnghiệm truyền thốngvàquyềnlực.

Mức tăng trưởng kinh tế trung hạn tiềm năng của Singapore trong nhữngnăm từnayđếnnăm2020dựkiếnsẽgiảm tốc từ4,5%đến5%mỗinăm.CácnhàkinhtếthuộcỦybanGiámsátTiềntệ(MAS)đãdựđoántừ4,5%đến 5,8% theo sự tăng trưởng củaTổng yếu tố sản xuất (TFP).[173]MộtnghiêncứugầnđâydonhânviênIMFtiếnhànhnhưđãthảoluậnởchươngI,đãđoántỉ lệ4,5%dựatheobốicảnhphát triểntrungbìnhtrong15năm(xem hình 6.1)[174]. Kết quả dự kiến là giữamức phát triển thực sự đạtđượctừ1999đến2003là6,2%ởSingaporevàmộtsốnướccôngnghiệplà2,5%.SựpháttriểncủaSingapoređượcngườitachorằngsẽgiảmtốcvìsự

pháttriểnchậmcủalựclượnglaođộngvàsựsuygiảmtỉlệđầutư.Dựđoáncănbảnnàygiảđịnhtrìnhđộgiáodụcvàcáckỹnăngtiếptụcnângcaoởcùngmộtmứcđộđãđượcghinhận trong thậpniêngầnđây,và rằngviệcpháttriểnTFPsẽduytrìởmứcđộtrungbìnhtrongnhữngthậpniêngầnnhấtvàmứcđộtăngtrưởngcủatổnggiátrịsảnxuấtduytrìtrungbìnhtrongvòng43năm.[175]Tựdo thươngmạihaichiềuvà thỏa thuậnhợptáccũngnhưnhiềusángkiếncủanhànướctiếptụcdiễnranhằmchuyểnnhữnglĩnhvựckinh tế tăng trưởng cao như xây dựng một cơ sở giáo dục toàn cầu cho150.000sinhviênvàonăm2012haytrởthànhmộtnơithuhútdukháchchủyếucóthểđónggópvàotổngyếutốsảnxuấtTFPnày.

![][22]

Người ta cũngghi nhận rằng tất cả nhữngđiều trênđược thựchiệnnhằmmụcđích tăng trưởngGDP.Đồng thờicũngcó thểhyvọng rằng tổng thunhậpquốcdânGNIsẽtăngnhanhhơnGDPvớiđiềukiệnlàSingaporetiếptụcghinhậnthặngdưtrongtàikhoảnnướcngoàihiệncócủamìnhởmứcđộ15%GDP hay cao hơn trong khoảng thời gian trung hạn, vì điều này sẽnhanhchóngnângcaotíchsảnròngcủaSingaporeởnướcngoài.

Một số nhà khoa học chính trị và những nhà quan sát đã hoài nghi rằngnhữngbốicảnh trênsẽđóngmộtvai tròhếtsức thuận lợinhưđãdựkiến.VănhóaSingapore từ lâunghiêngvềkiểmsoátvàđènénnhữngđiềubấtmãnmàlâunayđãbịphêphán.Dướiquanđiểmcủahọ,Singaporekhôngxứngđánglàmộtxãhộicởimở.[176]Khimànềnkinhtếpháttriểntừnềntảngđầutưsangnềntảngsángtạothìngườitacầnmộttháiđộkhácvớitâmthếtừlâuđãmệtmỏitrongbốicảnhmànhànướcquảnlýmọithứ.Càngphúquýcàngdễkhiếnngườitacóquyềnlêntiếngnóivềnhữngbấtmãnhayđòihỏi quyền lực chính trị củamình. Công ước xã hội có thể bị coi thường.SamuelHuntingtoncũngcóquanđiểmnhưvậysaukhiLýQuangDiệurútkhỏichínhtrường:"Hệthốngxãhộiđãthoáihóavàsuytànkhimànạnthamnhũngđãxâmnhậpvào...SựhiệuquảvàtrungthựcmàLýQuangDiệuđãđemđến choSingapore sẽ theoông ta xuốngmồ".[177]Trongquanđiểmcủaôngthìlịchsửđãchứngtỏrằngnhữngnhàđộctàigiàulònghảotâmđãkhông tồn tạinổichẳngquavìsự thiếuvắngnhữngcơchếphảnhồi thíchhợpcũngnhưnhữngđịnhchếgiúptựcảicáchbaogồmviệctranhluậnvớicôngchúng,tựdobáochí,nhữnghànhviphảnđối,vàcảnhữngcuộcbầucửmangtínhcạnhtranhcaovớicácđảngđốilập.Chỉkhinàoxãhộidânsựtựkhẳngđịnhvà thực thi quyềnkiểm soát củamìnhđối với chínhquyềnvàbuộchọphảituânthủluậtphápvàgiữgìnkỷluật.

LuậnđiểmnàycủaDavannair,tổngthốngtrướcđâycủaSingapoređãđượcnhắclại,ngườitrởthànhnhàphêphánnghiêmkhắcchínhquyền.[178]Năm1994ôngđã viết rằng: "Đường lối lãnh đạo cứngnhắc củaĐảngPAPđãkhôngthểthíchứngvớinềnkinhtếngàymộttăngtrưởng."Tươngtự,nhữnglờilẽcủaHuntingtonđãđượcnóibộctrựcnhưvậyhaythủtướngGohChokTongđãhiệutriệutoàndânnhằmchuyểnđiềudựđoánnguyhiểmtrởthànhramộtlờitiêntribịphủnhận,trungthànhvớitruyềnthốnglàbiếnnghịchcảnhthànhnhữngcơhộitiếnbộ.[179]Theoquanđiểmđốilậpcủaông,cácsựtựđổimớiquantrọngcủaSingaporecóthểthựchiệnđượcmàkhôngcầnnhữngnhómđốinghịchgâyáplựctừbênngoài.

SỰCỞIMỞVỀCHÍNHTRỊ

"Đểpháttriển,mộtquốcgiacầnkỷluậthơnlàdânchủtheoquanđiểmcủaphươngTây"

LýQuangDiệu.[180]

"Chúngtađánhgiácaogiátrịcủachúngta...,nhưngđôikhichúngtađánhgiácácquốcgiakhácdựatheotiêuchuẩnnềnvănminhcủachúngta".

HenryKissinger.[181]

Singapoređãtừngđượcmôtảlànềndânchủthiếu"cởimở".Nhưmộtnhàkhoahọcchínhtrịđãnói:"ChínhquyềnSingaporetỏranổibậtkhicươngquyếtduytrìđộcquyềnquảnlýchínhtrịtrongmộtnềnchínhtrịhướngvềpháttriểnkinhtế."[182]NhữngnhàlãnhđạoưutúcủaSingapoređãtựhàotintưởngrằnghọcóquyềnđặtrakhuônmẫunhữnghìnhthứctổchứcphùhợpvới định chế chính trị tronghoàn cảnh riêng của họ, cũngnhưhoạchđịnh thờigianvàhọđãhài lòngchứngminh sựđúngđắncủamình.[183]NhữngđịnhchếchínhtrịđãpháttriểnnhưnhữngcuộctrưngcầudânýởcácquốcgiaphươngTâypháttriểntrongnhiềuthậpniênqua.Trongquanniệmấy,mộtphongcáchdânchủtoàndiệnkiểuphươngTâyđượcmọingườiưathíchvàsẽđượcđưavàođờisốngtừngbướccùngvớisựpháttriểncủagiaicấp trung lưu trí thứcđãhình thành.214Giờđây thìniềmtinvàogiaicấplãnhđạoSingaporevàmộtđảngcaitrịđãgiảithíchtháiđộcủahọđốivớipheđốilậpvàgiớitruyềnthông.Theoquanđiểmcủachínhquyềnthìgiớitruyềnthôngvànhữngchínhkháchđốilậpđãchỉphụcvụchươngtrìnhhànhđộng củahọmàkhông tínhđến rủi ro gây thêmbấtmãn trong lòng công

chúng, cũngnhư tạonên thái độvô tráchnhiệm trong chi tiêungân sách.Chiếnlượckinhtếmàchínhquyềnđangmưucầuđãbuộcngườitaphảisuyxétđếnkỷluậtsửdụngtàichínhcôngđãđượcduytrìtừnhiềuthậpniênquađểxãhộiđượchưởnglợiíchbộiphần.KếtquảlàSingapoređãthànhcôngvượtbậc.KếtquảlàSingapoređạtđượcthànhcôngcaođộ.Theoquanđiểmcủachínhquyềnthìnhữnglờiphêbìnhchủyếuđưarađánhđồngvớisựrủiro,coithườngchiếnlượckinhtếchínhtrịquaviệclàmđảolộnsựđoànkếtnộitạivàtrậttựxãhộivàdođóảnhhưởngđếntoànthểnềnansinhxãhội.Nhữngbàicaquyếnrũ(vídụnhưnhữngđiềukhoảnphúclợivàđiềukiệnsốngdựatrênnhucầu)chỉtậptrungvàomộtkhíacạnhhạnchếcủathựctạiphức tạp không thểmêhoặc nổiSingapore từ bỏ con đườngdựngxây sốphậncủamìnhvàbịphântâmvìnhữngmụctiêuthứyếu.Việcchuyểngiaoquyềnlựcnhẹnhàngtrongnăm1990và2004–ThủtướngđươngnhiệmlàcontraicủaôngLýQuangDiệugiúpduytrìsựkếtụccủachínhsáchcũ,dođógiảmbớthoangmangnơicácnhàđầutư.[184]

Nhiềungườiphảnđốiquanđiểmnày.AmartyaSen,ngườiđoạtgiảiNobelkinh tế năm1998đã kêu gọi phải tuyênbố dân chủnhưmột "giá trị phổquát".Ôngtanói:"Mộtquốcgiakhôngnhấtthiếtphảithíchhợpchodânchủmànóphải trởnên thíchhợp thôngquaconđườngdânchủ".[185]Ông tanhấnmạnhba lýdo.Thứnhấtviệc thamdựvàođờisốngchính trịvàbảnthânnộihàmcủatựdocótầmquantrọngđốivớiđờisốngconngười,nhưđãtừngchứngkiếnbởinhữngngườiủnghộchonềndânchủbấtcứkhinàohọlựachọn;thứhai,kinhnghiệmởcácquốcgianhưẤnĐộ,đãchứngminhnhucầuphảicópheđối lậpdânchủhữuhiệu,vàcónhữngquyềndânsựtrọnvẹn,baogồmquyềnphảnđốivàtựdobáochí,đểyêucầuchínhquyềnđápứngnguyệnvọngdânnghèo–trongtrườnghợplịchsửcủaẤnĐộnhằmchốnglạisựđóikém–Vàbuộcchínhquyềnphảigiảithíchvềviệcsửdụngtài chính; thứba làvì vai tròxâydựngcủa các cuộc tranh luận tương táckhônghạnchếnhằmbuộcchínhquyềnphảicạnhtranhvớicácnhàđốilậptronghoặcmộtdiễnđàndânchủhiệuquảnhằmtạodựnggiá trịchonhândânvàphảicùngcảmthôngnhữngnhucầuvềquyềnlợivàbổnphậncủahọ.Singaporecũnglưuýrằngcácchứngcớthựcnghiệmvềnhữnglợi íchđạtđược giữa kết quả kinh tế và nền dân chủ không phải là không xác địnhđược:Nềndânchủbaogồmnhữngquốcgiakinh tếsiêusao,vídụnhưởBoswana,nhưngcácnướckháclạicóthànhtíchkinhtếkémcỏi;nhữngchếđộ chuyên quyền đã kể tên Singapore vào danh sách thành công, nhưngnhiềuchếđộlạithấtbạithảmhại.

![][23]

Hìnhvẽ6.2môtảnhữngcácmối tươngquan thốngkêđượcgiữamứcđộdânchủ,đánhgiácácquyềnchínhtrị(Tínhcạnhtranhcủahệthốngchínhtrịvà tráchnhiệmcủanhữngnhà lãnhđạo)vàmứcđộcủa thunhập trênđầungười. Những dữ kiện này dựa theo những bậc thang 7 điểm với 1 điểmtượngtrưngchotìnhtrạngítdânchủnhấtvàdựatheosựphânloạicácquốcgiatheophúctrìnhcủaFreedomHousenăm2000.[186]Cácquốcgiagiàucó có khuynh hướng dân chủ nhiều hơn nhưngmối tương quan nhân quảgiữahaivấnđềnàythìchưarõràng.Cólẽnhữngquốcgiagiàucóhơnđòihỏi dân chủ nhiều hơn: NamHàn dần dần đi ngược lên hướng đông bắctrongsơđồphânbốrảinhưtrên.Nhưngmốiquanhệđượcthốngkêkhôngrõ nét lắm.NhưRobert Parro chỉ rõ (năm1997) nền dân chủ không giúpđượccũngnhưkềmhãmsựtăngtrưởngkinhtếdựatheocácchỉsốthựcthiluậtpháp,thịtrườngtựdo,sựtiêudùngcủanhànướcởmứcđộthấp,hoặctíchlũycaonguồnlựcconngười,hoặccácchỉsốkhởiđiểmGDPtrênđầungườiđể lạiấn tượngnềndânchủ làmộtbiếnsố thêmvàonhưngvềmặtthốngkêlạikhôngrõnét.TácdụngcủadânchủthìmơhồnhưlàWeilđãchỉra:Vềmặttíchcực,thìnềndânchủvàtựdochínhtrịđãđặtgiớihạnchonhữnghìnhthứccaitrịtệhạinhấtbaogồmchếđộđộctàivànhữngkẻlộngquyền.Nhưngnềndânchủcũngcókhuynhhướngkhiếnchochínhtrịmấtổnđịnhvànếutínhtoánngắnhạn,ngườitaphảihysinhnhữngtăngtrưởngkinh tếdàihạnchỉvìnhữngmục tiêubầucửngắnhạn.Thuếmátăngcaochomụcđích táiphânbổcó thể làmgiảmhưngphấnvàgâynênsự thiếuhiệuquảcóthểảnhhưởngđếnsựtăngtrưởng.TheoquanđiểmcủaBarrothìmứcđộtốiưucủadânchủđứngtừquanđiểmtăngtrưởngkinhtếlàkhoảnggiữacủathangđánhgiánày.Nếuphântíchcủaôngtalàđúng,thìdânchủchỉ làmộtsảnphẩmxaxỉmàcácquốcgiagiàucósẽ lựachọnchodùnógiảmbớtlợitức.[187]

Vềvấnđề tựdobáochí,Singaporevà cácnướcphươngTâykhôngcùngquan điểm. Freedom House tuyên bố rằng báo chí không có tự do ởSingapore:cácnhàbáothựchiệnviệctựkiểmduyệthơnlà liềulĩnhđểbịbuộctộivớibộluậthìnhsựnghiêmngặtcủađấtnướcnày.Việcxuấtbảncácấnphẩmcủanướcngoàicũngbịhạnchếbởivìcóthểinnhữngtintứccanthiệpvàochínhsáchnộiđịa.Nhữngnhàbáolỗilạctrongnhiềunămquađãlặpđi lặp lại lờikết tộiôngLýQuangDiệu làmộtnhàđộc tàigiốngnhưkiểuSaddamHussein.[188]

Nhưmộtquốcgiavươngquyềncómộtnhànướcđượcbầulênvàcùngvớiquốchội,Singapoređãquanniệmrằngmệnhlệnhcủađấtnướchọlàđềraluậtlệcủariêngmìnhbáochíphảiquanniệmkhácvớicácgiátrịvàkhuynh

hướng phương Tây. Chính quyền của Đảng PAP đã thách thức các quanđiểmkhichorằngnơinàobáochíđượctựdo,thìnơiđólàmộtcáichợhỗnđộn ý tưởngmà người ta phải lựa ra những gì vô trách nhiệmvà lầm lỗitrongsốnhữngýtưởngcótráchnhiệmvàđúngđắn,đồngthờitưỏngthưởngchonhữngýtưởngấytrongmộtthờigianchophép.Đòihỏicấpthiếtvềchếđộbáochíkhôngkiểmduyệtnhưlàphúclợichungxãhộinhằmmụcđíchlãnhđạovữngmạnhđãbịkhước từ trong lịchsửSingapore,chodùchínhquyềnđãđượcnhìnnhậnlàliêmchính.Chínhquyềncũngnhấnmạnhđếnquyềncôngbốcáccâutrảlờibằngvănbảntheođúngngônngữcủahọnếuhọ phát hiện báo chí đã tường thuật sự việcmột cách sai lệch.Một quanđiểmlâuđờiởSingaporelàcácnhàlãnhđạochorằngvìquyềnlợikinhtếđãkhiếncácôngchủgâyảnhhưởngđếntráitimkhốióccủađộcgiả,tứclànhữngcửtriởSingapore,bằngcáchtrìnhbàyquanđiểmcủahọvàdoảnhhưởngđếnnềnchínhtrị trongnước.Mộtbănkhoănkháclànềntựdobáochícóthểkhíchđộngcáccuộcđấutranhdânsựbằngnhữngvấnđềhếtsứcnhạycảmhoặckhaitháccácvấnđềliênquanđếntôngiáo,chủngtộc,sắctộc.Quyềnlựccủanhànướcđốivớicontimvàkhốióccủacửtritrởthànhmộtvấnđềcầnlưuý.NóitheongônngữcủaLýQuangDiệu:"ĐốivớimộtquốcgianontrẻnhưSingapore,tôicầncáccơquanthôngtấnphảicủngcốnhưngkhôngđượclàmxóimònnhữnggiátrịvănhóavàtâmthếxãhội.Tựdo báo chí phải được đặt vào hàng thứ yếu đối với nhu cầu chủ yếu củaSingaporevàmục tiêu tối thượng của chínhquyềnđượcnhândânbầu ra.Mặcdùviệcnàyđãlàmthuhẹpcácphạmviquanđiểmtờbáobởivìbáochíkhôngđượcphépđốiđầu.Nóloạitrừcáccuộctranhluậnchấtlượngcaodùthựcsựđãdiễnra.Hơnnữanhàcầmquyềncảmthấyrằngphảitháchthứcnhữngbảnbáocáosailệchcủabáochí,cầnthiếtthìđưaratòanếunólàmdânchúngquênmấtsựtôntrọng,làmnhàcầmquyềnmấtuytínvàquyềnlực đối với các cử tri.[189]Các nhà lãnh đạo phải tỏ ra cương quyết, nếukhônghọsẽbịđàothải.[190]TuynhiênnhưôngLýđãtừngthừanhậnrằng:"Với sự phát triển internet... chúng ta không thể và không nên ngăn chặntiếng nói của nước ngoài. Nhưng quan điểm của nhà nước Singapore vềnhữngvấnđềchủyếuphảiđượcngườiSingaporebiết".

NHỮNGTHỬTHÁCHPHÍATRƯỚC

NhàcầmquyềnSingaporekhôngngừngdõimắtnhìnchântrờiphíatrướcđểxemchừngnhữngángmâymớinàocóthểchemờsựtăngtrưởngkinhtế,đedọasựổnđịnhxãhội.Nhữngthửtháchđốivớivịtrícạnhtranhcủađấtnướcnày,trongmộtthếgiớitoàncầuhóanhanhchóng,đượcgiảiquyếttrêncơsởnhữngkếhoạchkinhtếnhànước,cácsáchlượcvànhữngnguồnngânsách

liên tụcphát triển.TrungHoavàẤnĐộlànhữngmốiquan tâmhàngđầucủahọ,vìsựthăngtiếncủahainướcnàybuộcSingaporephảiliêntụctáicơcấuđểduytrìchếđộtoàndụng.Vềmặttíchcựcthìsựnăngđộngcủahaiquốcgianàytheothờigiancũngđemlạinhữngtriểnvọngvềkinhtế,bớtlệthuộcvàokinhtếMỹ.GiữchocácnướcASEANtiếptụcconđườngvươnđến những dự án đầy tham vọng là tạo khối kinh tế thống nhất vào năm2015,vàdođónângcaovịtríđịalýcủanhữngnướctrongkhuvựcnày,làmtrunggiangiữaẤnĐộvàTrungHoanhưlàvaitròcủakhuvựcnàytronglịchsửvàlàmộtphầntrongchiếnlượcđịachínhtrịcủaSingapore.MộtthửtháchkhácgầngũihơnlàgiữSingaporenhưmộtquốcgiatổnghòa.ỞđónhândânSingapore chính là nguồn lực của họmà sự an sinh làmục tiêucuốicùngcủacácchínhsách.Nhưngnhữngcưdântrênhònđảonàylàai?Nhữnglựclytâmảnhhưởngđếnquimôcấutạocủalựclượnglaođộngvàdânsốtrongtưonglai.Tỷlệsinhđãgiảmkhiphụnữngàycàngcónhiềucơhộilựachọnnghềnghiệphấpdẫnhơn.ViệcdicưranướcngoàiđãbắtđầuxảyravànhữngtàinăngtrẻcủaSingapoređãtìmthấycơhộiởnướcngoài.Quimô tối ưu của dân số dự định vào khoảng 6 triệu người.Dường nhưSingapoređãkhéonằmởmộtnơikháhấpdẫnđốivớinhữngngườinhậpcưtronghạntuổilaođộng,bởivìnócóthểcạnhtranhvềthuhúttàinăngvớinướcngoàivàlạiđưaranhữngđềnghịtuyểndụnghấpdẫn.Thànhphầnlaođộngnướcngoàiđượcdựđoánchiếmkhoảng30%,vẫnđượckỳvọnggiatăngnhiềuhơnnữa.CôngtyBiopolis–mộttổhợpykhoakhổnglồđãnhắmđếnmụcđíchthuhúthàngnghìnngườixuấtsắc.LiệurằngSingaporecóthểpháttriểnthànhmộtthànhphốtoàncầuchonhữngthànhphầnưutútừcácnướcđếnhaychỉdànhchocưdânbảnđịa?ViệcthườngtrúcủahọsẽđóngvaitròthenchốttrongviệcđemlạichoSingaporemộtbảnthểvàmộtlinhhồn.

Ởđâyđặtramộtlĩnhvựctiềmtàngvachạm,đólàkhinhữngcôngnhânlớntuổikhôngcó taynghềnhậnrasựgia tăngnhậpcưcủangườinướcngoàichínhlànguyênnhântạochođiềukiệntìmviệclàmcủahọngàymộtkhókhăn.Khoảngcáchvề thunhậpcó thểgia tănggiữanhữngphần tử thuộcgiaicấptinhhoabêntrên,cóthunhậpcaovớiđờisốngvàphongcáchhoàntoànkhácvớinhữngngườiđangvậtlộndướiđáyxãhộimànhàcầmquyềnđãkhẳngđịnhphảingănngừaviệchọtrởthànhkẻcùngđinhvĩnhviễntrongxãhội.

Quanhệgiữacácchủngtộccũngđãnổilênnhưmộtvấnđềcầngiảiquyếtkhimàcácnhómthiểusốnhậnthấyquyềnpháttriển,cáccơhộikinhtếcủahọbịgiảmthiểu,baogồmcảviệcbịbấtlợikhihọkhôngthôngthạotiếng

Hoa,màsựthăngtiếncủangườiHoalàmộttrongđiềunổibật.DisảnđángtựhàocủanhữngngôitrườngHồigiáotrongviệcthúcđẩyvấnđềgiáodụcđạoHồi tiếp tục thu hút những người trẻ trong số 15%dân số gốcMalai/thuộccộngđồngHồigiáo,nhưngviệchọckinhKoranvàtiếngẢRậpcólẽsẽkhônggiúphọđượcthamdựvàomộtthịtrườnglaođộngđầytínhcạnhtranh.DânsốSingaporesẽgiàđinhanhchóngtừnăm2015,dùcóngănlạiviệcnhậpcưgiatănghayđảongượctỷlệsinhđangsútgiảmhiệnnaynhưchính quyền khẳng định. Giữ Singapore luôn vươn về phía trước đòi hỏingườitaphảiđoànkếtcùngnhauvàkhôngđượcđểnhữngcôngdândễbịtổnthươngrơilạiphíasau.

Môi trườngchính trị làmột thử tháchkhác.Singapore làmộtđấtnướcvềmặtthốngkênằmởđảo,xatrungtâmlụcđịa.Trêncácsơđồrảirácởtrongsáchnày,nóchiếmmộtvịtríkhôngngờchodùthunhậpđầungườiởmứcrất cao.Nhưmộtnhàquan sátđãdiễnđạt: "Nềnkinh tếSingaporekhôngchắc làmộtnềnkinh tếdonhànướcchỉhuyhaychính sáchcủahọcó lẽcũngchưachắcphidânchủ,bấtchấpmứcđộthunhậpvànềngiáodụcmàngườiSingapoređang thụhưởng thuộc loại caonhấtở trên thếgiới này".[191]Cómột sự songhànhgiữa tháiđộ cởimởđángngạcnhiên củanhàcầmquyềnđốivớinhữngýkiếntừkhắpnơitrênthếgiớivàvớiáccảmvềnhữngbấtmãncủacôngchúng.ĐảngPAPphảnđốiquyếtliệtnhữngtháchthức đối với quyền lực của họ,một đặc điểmmà người ta nhận ra trongnhữngcuộcđấutranhđểsinhtồntrướcnay.Tuynhiêncùngvớisựgiàucóđangtănglên,vớinềngiáodụchàngđầu,sựtiếpcậnvớithếgiớivàsựtựtinđangmạnhmẽ,ngàycàngcónhiềungườiSingaporemongmuốnbày tỏýkiếncủamìnhtrongnhữngcuộcthảoluậnchínhtrịcởimởhơnvềviệclàmthếnàođểtổchứcđờisốngcộngđồngtốthơn,chodùhọcóthểkhôngthíchdấn thânvào conđường chính trị đảngphái.Nhiềungười nhấnmạnhđếnkhônggianvàcơhộibàytỏsựbấtmãnchodùhọvẫnmuốntuânthủluậtpháp.Cácbậcchaôngđãtạonênmộtcănnhàtuyệtvờinhưngthếhệtrẻnàyvẫncứmongmuốntântrangnólại,nếukhôngthìtựtayhọsẽxóabỏnóđihoặcthảcuộcđờitrôidạttronglốisốnghưởngthụhoặcsốngvớilòngcămghét.

NhàcầmquyềncủaĐảngPAPđãnhậnranhucầuđòihỏiphảicởimởhơnmiễnlàquyềnlựccủahọkhôngbịđedọa.NhưLýHiểnLongnóikhicònlàphóthủtướng:"Việckếthợpgiữamộtxãhộidânsựđầynăngđộngvàmộtnhàcầmquyềnmạnhmẽsẽkhôngdễdàngthựchiện.Miễnlànhữngcuộctranhluậnvềchínhsách,giớihạntranhluậnvẫncònđểngỏvàởđâykhôngcónhữngchủđềcấmkỵ...Nhưngnếuđólàmộtcuộctấncôngvàovaitrò

thíchhợpcủanhànướctrongviệccaitrị...phảiđượcgiảiquyếtnhưmộtvấnđềbaoquáthơn".[192]ĐốivớiĐảngPAPthì thửtháchdườngnhưlà làmthếnàonớilỏngđượcmộtsốcươngvựcchínhtrịmàkhôngtỏrayếukémhaysuynhượckhiphảiđốiđầu,làmsaođểcóthểthiếtlậpquanhệđángtincậyhơnnữavớixãhộidânsựmàkhôngbịrơivàotìnhtrạnghỗnloạn,làmsaocóthểcótiếngnóitrongbốicảnhchínhtrịđanguyênmàkhôngtỏdấuhiệuđấylàsựkhởiđầuchosựchấmdứthệthốnglãnhđạoSingaporehiệnhữu.

Việckhôngnhấttrívớinhữnggiátrịthìđượcxemlàhợppháptrongxãhộihiệnđại.Sựlựachọncủanhândânởtừngthờiđiểmkhácnhaucóthểkhácnhau:mộtsốngườiưathíchtiếtkiệm;mộtsốngườikhácthíchxàitiềnvàolúcnày.Vấnđềthenchốtcủachínhsáchbaogồmđườnglốitươnglaicủatiếtkiệmvàđầutư,vaitròcủakinhtếngoạivi,tốcđộcủaviệcchuyểnhóacáccôngtynhànướcvàchiếnlượcchonhữngngườinhậpcưlànhữngvấnđềhợpphápchocáccuộcthảoluậnchínhtrịbànvềnhữnghệquảliênquan.Phảichăngsựhiệndiện thường trựccủanhànước trongmọi lĩnhvựcđờisốngcũngcầnthiếtchosựổnđịnhchínhtrịvàtăngtrưởngkinhtế?TrongnhữngcuộctranhluậnnhưthếthìthếhệtrẻSingaporesẽcósựquantâmsâusắchơn,vàviệc làmthếnàocác thếhệ lãnhđạochaanhtrướcđâycó thểchuyểndịchđượcbàihọcgaygovàthựctếcủathậpniênvừaquavàothựctạicủathếkỷ21hiệnnaymàkhôngthổiphồnglênnhữngrủiro,dườngnhưđãxuấthiện.ĐiềucólẽcònquantrọnghơnnữalànếucácnềnkinhtếchâuÁkhácđạthiệuquảcao,vàkhigiảiquyết tốtnhữngkhuyếtđiểmcủacácchínhsáchchủng tộcvà tôngiáocủa riênghọ,chophépsự thamdựngàycàng nhiều hơn nữa của dân chúng vào đời sống chính trị.Khimà thànhphầncửtritrởnênđadạngphứctạphơnthìnhànướccũngphảitrởnênnhưthế. Giá trị cũng như phương thức hành xử sẽ không tồn tại bất biến ởSingaporechodùnhữngquitắcđượccácnướckhácủnghộthìkhôngđượcchấpnhậnởđây.Cuộctranhluậncởimởvẫndiễnravớinhữngvấnđềvídụnhưtrốnquândịch,sòngbạcởSingaporevàcáchcaitrịkiểucôngtyđốivớicáctổchứctừthiệnnhưNKF,màkhôngdựatrênnănglựcvàsựtrongsángtrongtưcáchchínhtrịcủacáccánhânđangnắmgiữquyềnlực.[193]TrongngôntừcủaBộtrưởngNộicác,TiếnsĩVivianBalakrishnan,vềchủđềtựdochínhtrị,Singaporesẽ:"cấptiếnmộtcáchthậntrọng"hơnlà"cáchmạngvềýthứchệ".[194]

Cácnguồn thông tin đáng tin cậy sẵn có sẽ cải thiện chất lượng các cuộctranhluậncôngcộng,chínhquyềnsẽtăngcườngcungcấpcácthôngtinquýgiánhữngnămgầnđây.Quanđiểmcủacôngchúngkhixemxéthoạtđộng

củacôngtyTemasekHoldingstrongbáocáothườngniênlầnđầuđượccôngbốvàotháng10năm2004đãđượchoannghênhvìsựminhbạch.226Nhưngyêu cầu có lẽ còngia tăngkhi công chúngđòi hỏi đượcbiết trongnhữngcuộcđốithoạivềcácvấnđềcủaquốcgiabaogồmtàichínhvĩmô.Sựminhbạchphảinhiềuhơnnữavềnhững thươngvụ liênquanđếnchi tiêuchínhphủ, thu nhập từ các đầu tư nhà nước bao gồm các công ty quốc doanh(GLC)vànhữngsốliệuđượcghinhậntừbộphậntàichínhcôngliệucóphùhợpvớinguyêntắckếtoánquốctế,nhữngđiềunàysẽtăngcườngsựhiểubiết củadânchúngvềkinh tếSingapore.[195]Người ta cần chia sẻ nhiềuthôngtinhơnnữavớicôngchúngmàkhôngđedọalợi íchchiếnlượccủacáccôngtyquốcdoanhtrongmộtthếgiớicạnhtranhhoặcviệctiếtlộnhữngthôngtinnhạycảmcủathịtrường,hoặccũngcóthểlàmchocáccôngchứccảmthấytráchnhiệmnặngnềkhiphảiđápứngnhữngnhucầuvềdữkiện.SựcôngbốcàngnhiềucànglàmchohoạtđộngcủacáccôngtynhànướcởnướcngoàidễdànghơnvàlàmyêntâmcácnhàđầutưvềnhữnghoạtđộngtàichínhvàsựlànhmạnhnhưtrườnghợpbáocáocủacôngtyTemasek.

Cổphiếuvẫntiếptụcgiatăngkhisựthặngdưvẫntiếptụctíchlũytrênbảngcânđốitàichính,vàcảtrongngânsáchnhànướckhingườitađánhgiátổngthể.Nhữngnguồnquỹcôngcộngvẫnsẽđượchuyđộngbằngviệctiếtkiệmđầycốgắngcủangườidân.Nhữngnhàlãnhđạoưutúphảichịutráchnhiệmquảnlýcácquỹnày,phảiýthứcvềtráchnhiệmtàichínhvàkhôngcólýdogìđểhoàinghirằnghọsẽkhônghànhđộngnhưnhữngngườithựcsựđángđược tincậy.Tuyvậyniềm tinvàokhảnăngchuyênmôncao,phẩmchấtđạođứccaovàhệthốngkiểmtranộibộthíchhợpcũngnhưnhữngbảngcânđối tàichínhsẽkhông thay thế tráchnhiệmcủahọđốivớicôngchúngvềhiệuquảcôngviệc.Khimàquầnchúngngàymộttinhtườnghơn,nhấtlàđốivớinhữngvấnđềliênquanđếntàichínhthìsựđòihỏicôngbốnhiềuhơnnữasẽđónggópvàonhữngcuộc thảo luậncóchất lượngthôngtincaovềđườnglốichínhsáchkinhtếcủanhànướccũngnhưvàonhữnglĩnhvựclớnhơn của nền chính trị.Điều này cũng phù hợp với xu thế hiện nay về tàichínhcủacáccôngtykhôngchỉởSingapore,nơimàsựđòihỏicôngbốgiatăng,đểcủngcốlạinhữngchếđộhiệnhànhvàtăngcườngtráchnhiệm.

NềntàichínhvĩmôcủaSingaporevànhữngmôthứcpháttriểncủanónóimộtcáchtổngquátthìhếtsứcchặtchẽvàvữngmạnh.Chínhquyềncóthểtincậybảovệnhữnglĩnhvựcquantrọng.Việctiếtkiệmcaođãđemlợirấtlớnchonhànước.Côngbốtấtcảquimôlớnlaocủanóvànhữngchitiếtsẽkhônglàmgiảmđisựủnghộđốivớichínhsáchbảothủtronglĩnhvựcchitiêutàichính.[196]Tỷlệtiếtkiệmgiatăngnhanhchóngsẽđốiứngvớiviệc

chi tiêucánhângiảmmộtcáchđềuđặn trongtổngsảnphẩmkinh tếquốcdân(GDP)từ77%năm1966,vàhạthấpđến40%năm1999,phảnảnhtầmquantrọngngàymộtcaocủaviệcđầutưcũngnhưxuấtkhẩutrongtổngthểchiphícủaquốcgia.[197]

Tỷlệ tiêu thụnhưvậylà thấpsovớibấtkỳquốcgiaphát triểnnào.CôngdânSingpođãchấpnhậnphần tiêu thụcủamìnhcó thể thunhỏ lạisovớiGDP,miễnlàtoànbộcáibánhlớnnàytiếptụcgiatăngnhanhchóngsaochocácphầnbánhtuyệtđốimàngườicôngnhâncóthểđượcchiatiếptụctănglên.Đâytừnglà trườnghợpđãxảyra:mứctiêuthụthựcsựcủamộtcôngdânSingapore(tínhbằngđôlaSingapore)đãtăngtừ10.000đôlaSingaporenăm1967lênđến24.600năm1997,mộtmứctăngképlà3,3%hàngnăm.[198]Phầnđôngdânchúngcókhuynhhướngchorằngsựcẩn trọng trongviệcsửdụngtàichínhđãđượcgiảithíchkhixétvềtínhchấtdễtổnthươngnhiềumặtvàbấtổncủaSingapore,nhưcácrủirođánhmấtcácnhàmáyđaquốcgiavàotaynướckháccóchiphíthấphơn,sựkhủnghoảngtrongkhuvựccũngnhưnhữngđedọavềanninh, sựsuy thoáikinh tế toàncầuhaynhữngdịchbệnhvàvềlâuvềdài,cólẽphảitínhcảđếnmựcnướcbiểntăngcao.Cácchínhsáchkhônngoanđã trangbịchoSingaporenhữngđiều tốtđẹphơncácxãhộitiêntiếnkhácđểđốiđầuvớithửtháchtrongtươnglaivớimộtdânsốgiànuacộngvớitìnhtrạngthấtnghiệpđangphảicơcấulại.

NhữngngườingoàicuộcsẽhàohứngtheodõisựpháttriểncủaSingapore.Khinhìnsâuđếntươnglai, tìnhhìnhdiễnravàonăm2006đượcxemnhưđiềukiệnkhởiđầuchobấtcứmộthànhđộngnàokhinhắmđếntươnglai.Singaporesẽpháttriểnnhưthếnàotrongvòng15nămtới?Chínhquyềncóthểsẽhoànthiệnmôhìnhhiệntạimàởđónhữngnhàlãnhđạoưutú,nhữngnhàkỹtrịđangdìudắtxãhội.Thànhphầnnàysẽlàmmọiviệctrongquyềnhạncủanóđểgiữchonềnkinhtếtiếptụcpháttriểnnăngđộngvàtrongtiếntrìnhđó luôn luôn làmchoSingaporemãi làmộtmiềnđấthấpdẫn.Trongkhivẫntiếptụctìmsựcânbằngđểđảmbảotươnglaikinhtếcủaquốcgiavớimốiquantâmlâudàivềbảnthểcũngnhưvề tínhtrungthực.RõràngngườiSingaporedườngnhưđượctrangbịđầyđủđểđốiđầuvớithửtháchtươnglai,họđãcómộtnềntảngvữngvànggồmnhữnggiátrịvàthànhtíchthắnglợivềkinhtếchophéphọtựtin.NhưcâunóicủaLindaLow:"NgườiSingaporerấtthựcdụngvàluônlànhữngngườituântheothựctiễnmàhànhđộng.HọsẽkhôngxétlạithànhtựucủaĐảngPAP"[199].Thànhphầncửtricó giáo dục và khônngoan luôn luôn là nhữngkẻ tuân thủ luật phápmộtcáchrấtđángngạcnhiên.Ngănngừamộtsựsuythoáitoàncầuhaynhữnghiểmhọakhônlường,bảndựbáochothấydườngnhưluônlạcquantrong

bấtkỳhoàncảnhnào,thậmchítốthơnnữa,vềmứcpháttriểnkinhtếbìnhổntrungbìnhvàokhoảng5%,tiếptụcnhữngpháttriểncóchấtlượngvàmộtmôhìnhmởrộngchosựthamgiarộngrãihơnnữacủatoàndân.

NHỮNGGÌCÁCQUỐCGIAKHÁCCÓTHỂHỌCĐƯỢC

Mộtngườibạntronglúcvộivãđãhỏitôirằngliệutôicóthểtómtắtcuốnsáchnàychohọtrongmộtcâuđượckhông:Singapoređãkiếntạosựphồnvinhchomìnhthôngquamộtchiếnlượcđầysángsuốt.Tuynhiênhyvọngcủatôilàđộcgiảcóthểtìmthấyởđâynhữngkiếnthứchữuíchchobấtkỳmộtquốcgianàokhác,trongkhiphảicânnhắchoàncảnhcủachínhmình.Nói theo ngôn ngữ của WoodrowWilson đối với các công dân Mỹ củamình:"Làmộtquốcgia,bạnkhôngbaogiờhọcđượctừnhữngyếukémhaylànhữngđiềutốtđẹpcủachínhmìnhkhisosánhchúngtavớichínhchúngta".Vàsaukhinghiêncứunhữngnềnvănhóakhác:"Chúngtaquyếtđịnhăncơmnhưngkhôngnhấtthiếtchúngtaphảiănbằngđũa".[200]

Chủđề chínhđãxuất hiện trongnhững câu chuyệnvềSingapore.Nóbaogồmvaitròcủaviệctiếtkiệmđểrồixâynênnhữngcơsởhạtầngthuộcloạihàngđầu;tiềmnăngthamgiacủalựclượnglaođộngvàthànhphầnnhậpcưngàymộtgiatăng;tầmquantrọngthenchốtcủaviệcpháttriểnkinhtếtrongsốnhữngmụctiêuquốcgia;việcchiasẻnhữngcơhộităngtrưởngmộtcáchrộng rãi chophépmọingườidân làmviệchữuhiệuhơnquaviệchấp thụmộtnềngiáodụcưuviệtvàđượcchămsócsứckhỏetốthơn;việchồiphụcnhanhchóngnềnkinhtếvĩmôvàtiềmnăngtạoracôngănviệclàmtừcơchếchínhsáchlươnglinhhoạt;nhữngnhânviênhànhchínhcónănglựcvàsự trong sạch của nhà cầmquyền; kỷ luật trong sử dụng ngân sách và đểdànhnhữngkhoảnthặngdưtrongnhữngnămpháttriển;mốiquanhệtươngtáchaibêncùngcólợigiữacáccôngtyđaquốcgiavàngườilaođộng;duytrìsựhòahợpvềchủngtộc;họchỏitừcácnướckhácnhữngđiềuthựcdụng;luậtlệvànhữngchínhsáchđượchoạchđịnhtốt:Tôitintưởngrằngnhữngmôhìnhđượckhaitriểntrongquyểnsáchnày–đitừkếtquảcủaviệctăngtrưởng kinh tế và những nguyên nhân gần của nó đến những điều kiện,những chính sách định chế và việc thực hiện nền kinh tế đã đem lạimộtkhuônmẫuhữuíchđểphântíchnhữngkinhnghiệmphát triểnkinhtếcủacácnướckhácvới thướcđososánhlàSingapore.Đểkết luậnchúngtacóthểnêurababàihọcsauđây.

Thứnhất làSingapore đã tuân thủmột chiến lược tổng hòa để phát triển.

Nhữngkếtquả,chínhsách,nhữngđịnhchế,nhữnggiátrịxãhộivàvănhóacũngnhưsựnăngđộngvềmặtchính trị trongkhi thựchiện, tất cảnhữngđiều này hỗ trợ chonhau.Chínhquyềnđã theo đuổimột đường lối chiếnlượctổnghợp,xuyênsuốttrongmọilĩnhvựctừtàichínhđếntiềntệ,giáodục,giaothông,nhàcửa,lươngbổng,hệthốngphápluậtvàcảviệcthựcthiluật,thịtrườnglaođộngvàsựbìnhổnchínhtrịcũngnhưpháplý.Kếtquảlàmộthệthốngchặtchẽkếtnốinhữngmắtxíchhỗtươngđankếtvàonhautạonênmộtkếtquảmạnhmẽ.

Mộtchủđề thứhaixuấthiệnxuyên suốt lànhữngnguyên lý cănbảnhaynhữngchứcnăngthenchốt,vídụnhưsựổnđịnhvềmặttiềntệ,haylàmộtchính quyền phản ứng nhanh và có trách nhiệm; những áp dụng đặc thùtronghoàncảnhtừngquốcgia.Mỗiquốcgiaphảitheonhữnglộtrìnhnhấtđịnhcủariêngmình.Nhữngđịnhchếtốtcóthểmangnhiềuhìnhthứckhácnhau.Mỗi quốc gia phải tự khoác lên những kiểu thời trang phù hợp vớinhữngđặctrưngchínhsáchvàđịnhchếđượcmaysaochovừavặnvớiđiềukiện lịch sử và địa lý đất nước mình, trong khi vẫn phải duy trì nhữngnguyên lýchungđãđượcchứngminh làvữngmạnh theo thờigianvàcáckhônggiankhácnhau.Nhưngkhôngcósựlinhhoạtđốivớinhucầuđòihỏinhữngbướcđinhấtquánnhằmvươnlênphía trước trongsuốtnhữngthậpniên qua, để đạt được những kết quả, thành công vững chắc như bài họcSingapoređãchứngminh.Điềuthứba,lãnhđạolàmộtmệnhlệnhbắtbuộcchobấtcứmộtchínhquyềnhữuhiệunào.Lýluậnchorằngđịnhchếlàthenchốt trongviệcphát triểnđãbámrễquá lâu trong lịchsửvàkhó thayđổikhôngnhấtthiếtphảiđượcnhìnnhậnvớimộttháiđộbiquantháiquá.Minhchứngsựthậtlàhìnhvẽ1.1trongchươngIvớitỉlệtăngtrưởngkinhtếâmởmộtsốquốcgiatrongnămqua,vàdườngnhưhọbấtlựckhikhôngthểđưaranhữngchínhsáchhỗtrợtăngtrưởngkinhtế.Khôngxemnhẹbấtcứtrởngạinàomàcácquốcgianàytừnggặpphải,chúngtakhôngcầngiảithích,biệnminhchotháiđôbiquannày.Cácđịnhchếphảithayđổiđểhoànthiệnhơntrongmộtsốquốcgiasuốt40nămqua.Họchỏivàchiasẻkiếnthứccóthể là điều làm được và người ta đã làm. Singapore thành công vì nhữngngườilãnhđạocủahọsẵnsàngchịuđựnggiankhổ,cựckỳthôngminhvàthựctếlàluôncươngquyếtnhằmđạtđượcsựthịnhvượngđểchiasẻvàluôncamkếthànhđộngvớilươngtâmtrongsáng.Lãnhđạocómộttầmnhìnxavàsựvữngvàngsẽlàmđượcmọichuyện.Lợiíchcủanólàvôgiá.ĐâylàbàihọcthànhcôngtốihậucủaSingapore.

Giớithiệutácgiả

TiếnsĩGhesquierenguyênlàGiámđốcTrungtâmHuấnluyệnkhuvựccủaQuỹTiềntệQuốctếtạiSingapore(2004-2005).ÔnglàmviệctrongbanđiềuhànhQuỹTiềntệQuốctếtrongkhoảngthờigiantừ1978đến2005.

TrongtổchứcQuỹTiềntệQuốctế,ônglàmcôngviệccủamộtnhàkinhtế,mộttrưởngđoàn,mộtđạidiệncấpcaovớicácchươngtrìnhchovayởtầmvĩmôvàcácchínhsáchnhằmổnđịnhsựpháttriểnở26quốcgia.Ôngnhậnnhiệm vụ ở các nước như Brazil, Venezuela, Algeria, Egypt (Ai Cập),Ukraine,Bangladesh,vàPakistan.

HenriGhesquiere tốtnghiệpchuyênngànhKhoahọcNhânvănvàKinhtếtạiĐạihọcLeuvenởBỉ(Belgium),sauđólấyhọcvịtiếnsĩtạiĐạiHọcYaleở Hoa Kỳ. Trong khoảng thời gian 1971-1973, ông dạy kinh tế học tạiPhilippines.Trongnhữngtácphẩmđãxuấtbảncủaông,cómộtquyểnxuấtbảnnăm1976nóivềnhữngtháchthứcđốivớisựpháttriểnmàcácquốcgiakhuvựcĐôngNamÁđangđốidiện.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

[153]LýQuangDiệu(2000),t.114.Mứctăngtrưởngthựctếtrungbìnhhạxuống còn 2,7% mỗi năm trong thời gian 1998-2005. Nguồn: Tổng cụcthốngkê,Singapore

[154]QuỹDisản(2006),IndexofEconomicFreedom

[155]DiễnđànKinhtếThếgiới(2005)

[156]FreedomHouse(2005)

[157]Lingle(1996)

[158]LýQuangDiệu(2000)t.116

[159]Barr(2000)

[160]GohKengSwee(1976)

[161]Gayle(1988)

[162]Seah,C.M.(1999)

[163]Huff(1999)

[164]Kim(1992)

[165]Lian(2000)

[166]Schein(1996)

[167]Low(1998)

[168]Schumpeter(1947)gọiđâylàmôhìnhkiểudanhsáchtối thiểu 'gồmđạibiểuvàthànhphầnưutú'

[169]Porter, theo tường thuật trong theStraitTimes,3-8-2001.CũngxemPeeblesandWilson,t.254vàPorter(1990)t..566

[170]Huff(1999)

[171]DiễnvănvềngânsáchcủaThủtướngLý,17-2-2006

[172]Hướngdẫntrithức(2000)

[173]ỦybanGiámsátTiềntệ(MAS)cáctrang20-21

[174]Eggertsson(2004).

[175]Nhưđã thảo luậnởChương1,bảnnghiêncứuước lượng tổng tăngtrưởng TFP đóng góp 1,4% điểm cho tốc độ phát triển trung bình củaSingaporevàokhoảng7,7%trongthờigian1960-2003

[176]Vàongày11-1-2006,nhàtàichínhlừngdanhGeorgeSorosnhậnxétrằngSingapore khôngphải làmột xã hội cởimởvì sử dụngbiện pháp tốtụngvớichínhkháchđối lậpvề tộiphỉbángvàđiềunàyđãcản trở tựdophátbiểu

[177]Huntington(1996)vàtờBusinessTimes,29-5-2000.Xemhttp://www.singapore-windo.org/sw00/000529bt.htm

[178]CVDevanNair(1994)Vị tổngthốngthứbacủaSingapoređãdicưsangCanadavàmấtởđâynăm2005.ÔngđóngmộtvaitròquantrọngtrongsuốtbathậpniênvớiviệclàmchocôngđoàntrởthànhđốitáctrongchiếnlượcpháttriểncủađảngPAP.

[179]DiễnvănhiệutriệutoànquốccủaThủtướngnăm1999:BộThôngtinvàNghệthuật,1999t.53.TríchdẫntrongMauzyandMilne(2002),t.186

[180] Lý Quang Diệu, Manila, tháng 11-1992, trích dẫn trong Mc.Gurn(1993)

[181]HenryKissingertrong'Lờitựa'LýQuangDiệu(2000)

[182]Rodan(1997)

[183]Mahbubani(2002),t.48

[184]Trongkhinhữngtriềuđạikếtụcnhaugợilênmốihoàinghivềchếđộgiađìnhtrị,thìLýHiểnLongđãnhậnđượcsựtínnhiệmđốivớicánhânôngđầy ấn tượng trước khi trở thành Thủ tướng, trong đó phải kể đến binhnghiệprựcrỡ(ônglênđếnchứcthiếutướng),sựnghiệpkhoabảngvớihọcvịdocáchọcviệnhàngđầuthếgiớicấp,vàkinhnghiệmtrảiquahàngthậpkỷtrongvaitròphóthủtướngcóquyềnhạntrongnhiềulĩnhvực,baogồmcảchứcchủtịchMASvàbộtrưởngtàichính

[185]Sen(1999)

[186]Đoạnvănnàydựa theoDavidWeil (2005).Một sốngười còn tranhluận về việc xếp hạng Singapore. Cũng cần phải nói rõ rằng chỉ số củaFreedomHouseliênquanđếntìnhtrạngdânchủchomộtnămđặcthùnàođó(2000)đốichiếuvớimứcđộthunhậptrongcùngnămcóthểthiếunhấtquánnếuchếđộchínhtrịởquốcgiađóđãthayđổisovớinămtrướcđó

[187]Barro (1997) trích dẫn ntrongWell (2005), t. 358.Cũng xemBarro(1994)

[188]LýQuangDiệu(2000)t.225

[189]Tòaánđãbịphêphánnhiềuvì tínhhình thứccaođộ trongkhidiễngiảicácđiềuluậtdoQuốchộibanhành,vàtrongkhíacạnhnày,sựđộclậpchỉlàtươngđối

[190]Leifer(2000)trang8-9nhậnxétrằngSingapoređãkhẳngđịnhquyềntựquyếttươnglaichínhmình,vàđiềuđócónghĩalàmộttâmthế'khônglùibước'(trongnướcvàquốctế)vàsẽkhôngtỏlộnhượcđiểmcủamình,đồngthờitỏrõquyếttâmchínhtrịmọilúc.Nhậnxétvềnhữngsắctháicủađườnglối này, Rajaratnam nhận xét: 'GohChok Tong rấtmềm dẻo nhưng là sựmềmdẻocủathép...trongkhiLýQuangDiệulàtitan,rấtcứng.Aivaphảinóđềubươuđầusứttrán.'TríchtrongMutalib(2000),t.322

[191]Wilkin(2004)

[192] Tuần báo Strait Times, 17-1-2000, trích trong Mauzy and Milne(2002)t.167

[193]Mộtmức lươngcaocủavị chủ tịch (CEO)điềuhànhQuĩ chămsócthận Quốc gia (National Kidney Foundation – NKF), thuộc Học viện TừthiệnIPC,cùngvớinhữngkhoảnchitiêuhoangphívàsựgiámsátlơlàcủaBanGiámđốcvềcáchànhviđạođức,đãdẫnđếnviệcnổraxìcăngđanvàođầunăm2006làmảnhhưởnguytínquốcgiatrongquảnlý

[194]StraitTimes,13-1-2006.

[195]Công tyĐầu tưcủaChínhquyềnSingapore(GIC) làcông tyđầu tưlớnnhấtcủaSingapore.NóđiềuhànhtàisảnSingaporebằngviệcđầutưvốnranướcngoài,thunhậpcốđịnhvàlàcôngcụthamgiathịtrườngtiềntệvàthị trườngbấtđộngsản.Tàisảndocông tyđiềuhành theobáocáođã lênđến100tỷđôlaMỹ,nhưngchitiếtvềnhữngkhoảnđầutưthìkhôngđượccôngbố.(IMF(2004),t.36)GIC-REđiềuhành1/10tàisảncủaGICvàlàmộttrongmườicôngtyđầutưbấtđộngsảnhàngđầuthếgiới.GICđượctổchứcnhưmộtcông ty tưnhânmặcdùnóđượcBộ tàichínhquản lýhoàntoànvàkhôngphảituântheoluậtcôngbốcủadoanhnghiệp

[196]ĐiềukhẳngđịnhnàyhơikhácvớiquanđiểmcủaGohKengSwee,nhàkiếntrúcchínhcủanềnkinhtếSingapore,ngườiđãtừngtranhluậnvàonăm1965rằng,'vìtăngtrưởngkinhtếđòihỏinhândânphảihysinh,nhiềungườivẫnkhôngmuốnđiquagiaiđoạnnàychodùhọđượccamkết sẽ thấysựthịnhvượnglàkếtquảcủatươnglai'.Nguồn:StraitTimes,26-7-1965,tríchtrongMutalib(2000),t.317

[197]PeeblesandWilson(2002),t.78.Tỷlệtiêudùngcánhântănglênđến43%trongnăm2004-05.Kháiniệmnàycầnđượcdiễngiảithậntrọngvìtừ'tưnhân' trong thốngkê thunhậpquốcgiabaogồmcảnhữngcông tynhànước

[198]Huff (1999), t. 44.Tính toán lại từ1970-2004, tỷ lệ tăng trưởng rơixuống2,8%trungbìnhhàngnăm

[199]Low(1998),t.271

[200]Wilson(1887)