Embed Size (px)
DESCRIPTION
Jaarverslag werking Bibnet 2009
Citation preview
JaarverslagJaarverslagJaarverslagJaarverslag BibnetBibnetBibnetBibnet
2009200920092009
4
Voorwoord
Digitale Bibliotheek Vlaanderen?
De digitale uitdagingen voor bibliotheken zijn zo groot, dat ze de slagkracht van individuele lokale bibliotheken overstijgen. Daarom nam de Vlaamse Overheid het initiatief om in 2009 Bibnet op te richten. Bibnet heeft de opdracht om een digitale infrastructuur te ontwikkelen voor de openbare bibliotheken, digitale publiekstoepassingen uit te werken en daartoe de nodige expertise op te bouwen en ter beschikking te stellen van alle betrokken actoren. Dit eerste jaarverslag biedt u de kans om een beeld te krijgen van wat die opdracht concreet inhoudt.
De realisatie van deze “Digitale Bibliotheek” is vanzelfsprekend een gedeelde verantwoordelijkheid van verschillende bestuursniveaus. In de werking van Bibnet blijven de lokale bibliotheken evenwel hét uitgangspunt. Bibnet wil hen - gebruikmakend van nieuwe digitale mogelijkheden - in staat stellen om hun relatie met hun publiek te versterken. We willen bibliotheken ertoe aanzetten een lokale referentieplek te worden, waar bezoekers toegang krijgen tot een breed gamma van digitale bronnen en diensten. Kortom, een plek die drempels omlaag haalt en digitale kloven dicht.
Bibnet vertrekt bij al haar initiatieven vanuit de maatschappelijke betekenis van bibliotheken en de rollen die zij in een vernieuwde samenleving voor hun publiek kunnen vervullen. Het slagen van de missie van Bibnet zal echter mee bepaald worden door de mate waarin partners mee invulling willen geven aan de rol van bibliotheken in het digitale landschap. Dit jaarverslag vormt een uitnodiging om hierover te reflecteren en van gedachten te wisselen.
Rik Van de Walle
Voorzitter Raad van Bestuur Bibnet
Maart 2010
Inhoudsopgave
7
Inhoudsopgave
1. Inleiding ............................................................................................................................................... 9
1.1 De maatschappelijke context van Bibnet ...................................................................................... 9
1.2 Visie en doelstellingen van Bibnet .............................................................................................. 10
1.2.1 De digitale kloof .................................................................................................................... 10
1.2.2 De digitale bibliotheek.......................................................................................................... 10
1.2.3 Dienstenkorven .................................................................................................................... 10
1.2.4 Lokale proeftuinen ............................................................................................................... 11
2. Collectiebeheer ................................................................................................................................. 12
2.1 Open Vlacc: draaischijf voor gegevens over de collecties ........................................................... 12
2.1.1 Open Vlacc operationeel ...................................................................................................... 12
2.1.2 Werkgroepen en documentatie .......................................................................................... 14
2.1.3 Studiedagen en opleidingen ................................................................................................. 15
2.1.4 Bibliografisch Centrum ......................................................................................................... 16
2.1.5 Luisterpuntbibliotheek ......................................................................................................... 16
2.2 De digitale collectie ..................................................................................................................... 17
2.2.1 Mediargus ............................................................................................................................. 17
2.2.2 Afbeeldingsserver ................................................................................................................. 17
2.2.3 Digileen ................................................................................................................................. 18
2.2.4 Bib.fm .................................................................................................................................. 20
2.2.5 Fundels ................................................................................................................................. 20
2.2.6 Vlaams E-boekplatform (VEP) .............................................................................................. 21
2.2.7 Games ................................................................................................................................... 21
2.3 Collectiebeleid ............................................................................................................................. 22
3 Publiekstoepassingen ........................................................................................................................ 23
3.1 Bibliotheek.be.............................................................................................................................. 23
3.1.1 Nieuwe portaalsite .............................................................................................................. 23
3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken ............................................. 24
3.1.3 Analyse gebruik .................................................................................................................... 24
3.2 Zoeken.bibliotheek.be ................................................................................................................. 25
3.2.1 Auteurspagina’s ................................................................................................................... 26
3.2.2 Boekbesprekingen ................................................................................................................ 27
3.2.3 My Discoveries ..................................................................................................................... 27
Inhoudsopgave
8
3.2.4 Persmappen auteurs ........................................................................................................... 27
3.3 Bibliotheekportalen ..................................................................................................................... 28
4 Lokale praktijkontwikkeling ................................................................................................................ 29
4.1 23Dingen ..................................................................................................................................... 29
4.2 Kenniskantoor ............................................................................................................................. 31
4.3 Bibliotheekfora ............................................................................................................................ 31
4.4 De digitale kloof ........................................................................................................................... 31
4.4.1 Informatiegeletterdheid ....................................................................................................... 32
4.4.2 European Congress on E-Inclusion (ECEI09) ......................................................................... 32
4.5 Lokale IT-infrastructuur ............................................................................................................... 33
4.5.1 Telecommunicatie ................................................................................................................ 33
4.5.2 Samenaankoop licenties ....................................................................................................... 33
4.5.3 RFID ...................................................................................................................................... 34
4.5.4 Helpdesk ............................................................................................................................... 34
4.6 Organisatieontwikkeling .............................................................................................................. 35
5 Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere dienstverlening ................................................. 36
5.1 CUPID ........................................................................................................................................... 36
5.2 FutureTalking - Participation Generation Research (PGR) .......................................................... 36
5.3 EPICS ............................................................................................................................................ 37
5.3 Auteursrechten ............................................................................................................................ 37
5.4 Nationale samenwerkingsverbanden .......................................................................................... 37
5.5 Internationale contacten ............................................................................................................. 38
6 Communicatie en PR .......................................................................................................................... 39
6.1 Denk- en discussiedag februari 2009 .......................................................................................... 39
6.2 Website........................................................................................................................................ 39
6.3 FOCUS .......................................................................................................................................... 40
6.4 Web 2.0 ....................................................................................................................................... 40
6.5 Presentaties ................................................................................................................................. 41
7. Werking Bibnet .................................................................................................................................. 43
7.1 Personeel ..................................................................................................................................... 43
7.2 Raad van Bestuur en Algemene Vergadering .............................................................................. 43
7.2 Financieën ................................................................................................................................... 44
Bijlage – Afkortingen en verklaringen ................................................................................................... 46
1. Inleiding
Bibnet werd in 2009 opgericht
ondersteuning en uitvoering van het beleid van de
Vlaamse overheid bij de uitbouw van
bibliotheek. Dit gebeurde naar aanleiding van de
wijziging van het decreet op het lokaal
cultuurbeleid onder de vorige Vlaamse regering.
1.1 De maatschappelijke context van Bibnet
We gaan ervan uit dat een openbare bibliotheek ook in de digitale leefwereld een rol te spelen
heeft om de toegang tot cultuur, informatie en kennis te verzekeren, Zij kan ook in een digitale
omgeving mensen helpen hun
Daarnaast kan een bibliotheek ook inspiratie
met andere groepen en personen
waar een symbolisch gedeelde ruimte wordt beleefd.
Mensen integreren het digitale steeds meer in hun alledaagse leven. Om dhelpen zullen bibliotheken nieuwe strategieën moeten ontwikkelenbereiken moeten bibliotheken sterk kunnen inspelen op het gedrag van mensen, en deel kunnen uitmaken van de sociale en digitale informatie, inspiratie.
De verdere ontwikkeling van onze informatiemaatschappij is een bijzondebibliotheken. Bibliotheken zijn een instrument om de informatiesamenleving democratisch en sociaal uit te bouwen. Bibliotheken hebben digitale kloof inzake toegang, kennis en vaardigheden.
Er is een toenemende diversiteit tussen bibliotheken. domeinen. De keuzes die bibliotheken maken om op dmeer variëren. Bibliotheken moeten hun rol en maatschappelijke relevantie immers realisebinnen hun lokale context. Daarbij komt dat in een geglobaliseerde wereld voor veel mensen het lokale, herkenbare, “eigene” belangrijker wordt.
Een belangrijke voorwaarde om te kunnen slagen in de vernieuwing van de sector is een helder concept van het belang van de bibliotheek voor de samenleving, én een duidelijke identiteit van de lokale bibliotheek.
Bibnet werd in 2009 opgericht voor de
ondersteuning en uitvoering van het beleid van de
uitbouw van een digitale
naar aanleiding van de
wijziging van het decreet op het lokaal
cultuurbeleid onder de vorige Vlaamse regering.
De maatschappelijke context van Bibnet
openbare bibliotheek ook in de digitale leefwereld een rol te spelen
de toegang tot cultuur, informatie en kennis te verzekeren, Zij kan ook in een digitale
omgeving mensen helpen hun interesses en cultuurbeleving te verdiepen en
bibliotheek ook inspiratie bieden die er toe leidt dat mensen connectie maken
personen in de samenleving. De bibliotheek wordt een van de plekken
symbolisch gedeelde ruimte wordt beleefd.
Mensen integreren het digitale steeds meer in hun alledaagse leven. Om de mensen daarbij lpen zullen bibliotheken nieuwe strategieën moeten ontwikkelen. Om mensen te
bereiken moeten bibliotheken sterk kunnen inspelen op het gedrag van mensen, en deel kunnen en digitale context waarbinnen mensen op zoek gaan naar
De verdere ontwikkeling van onze informatiemaatschappij is een bijzondeBibliotheken zijn een instrument om de informatiesamenleving democratisch en
sociaal uit te bouwen. Bibliotheken hebben specifieke taken te vervullen in het bestrijden van de kennis en vaardigheden.
versiteit tussen bibliotheken. Onze samenleving wijzigt snel en op vele domeinen. De keuzes die bibliotheken maken om op deze wijzigingen in te spelen zullen steeds meer variëren. Bibliotheken moeten hun rol en maatschappelijke relevantie immers realise
Daarbij komt dat in een geglobaliseerde wereld voor veel mensen het e” belangrijker wordt.
Een belangrijke voorwaarde om te kunnen slagen in de vernieuwing van de sector is een helder concept van het belang van de bibliotheek voor de samenleving, én een duidelijke identiteit van
Inleiding
9
openbare bibliotheek ook in de digitale leefwereld een rol te spelen
de toegang tot cultuur, informatie en kennis te verzekeren, Zij kan ook in een digitale
e verdiepen en te verrijken.
sen connectie maken
een van de plekken
e mensen daarbij te Om mensen te kunnen
bereiken moeten bibliotheken sterk kunnen inspelen op het gedrag van mensen, en deel kunnen context waarbinnen mensen op zoek gaan naar cultuur,
De verdere ontwikkeling van onze informatiemaatschappij is een bijzondere uitdaging voor Bibliotheken zijn een instrument om de informatiesamenleving democratisch en
specifieke taken te vervullen in het bestrijden van de
Onze samenleving wijzigt snel en op vele eze wijzigingen in te spelen zullen steeds
meer variëren. Bibliotheken moeten hun rol en maatschappelijke relevantie immers realiseren Daarbij komt dat in een geglobaliseerde wereld voor veel mensen het
Een belangrijke voorwaarde om te kunnen slagen in de vernieuwing van de sector is een helder concept van het belang van de bibliotheek voor de samenleving, én een duidelijke identiteit van
Inleiding
10
1.2 Visie en doelstellingen van Bibnet
De bibliotheek speelt een belangrijke rol in het verzekeren van de toegang tot kennis en cultuur, en het gebruik van de nieuwe media voor een breed publiek.
1.2.1 De digitale kloof1.2.1 De digitale kloof1.2.1 De digitale kloof1.2.1 De digitale kloof
Een bibliotheek is een van de weinige plekken waar mensen terecht kunnen als ze niet (meer) mee zijn met nieuwe mogelijkheden om zich te ontspannen en kennis en cultuur te verwerven. De technologie (o.a. van de digitale bibliotheek) zal blijvend de digitale kloof vergroten indien er geen aandacht gaat naar het dichten van die kloof. Een openbare bibliotheek heeft, weliswaar niet-exclusief, een rol te spelen met betrekking tot e-inclusie.
Bibnet zorgt (mee) voor kennisontwikkeling bij bibliotheekmedewerkers over nieuwe toepassingen, op een wijze die bibliotheken stimuleert om concreet aan de slag te gaan. Daarnaast wil Bibnet initiatieven opzetten om de rol van bibliotheken als belangrijke partner bij het bestrijden van de digitale kloof te verduidelijken.
De bezorgdheid om de digitale kloof staat in spanning met de missie ervoor te zorgen dat een bibliotheek haar functie ook vervult voor het publiek dat volop gebruik maakt van internet. Bibnet wil bibliotheken voorzien van ervaringen, modellen en instrumenten om hun gebruikers ook een bibliotheekbelevenis aan te bieden in de digitale wereld.
1.2.21.2.21.2.21.2.2 De digitale bibliotheekDe digitale bibliotheekDe digitale bibliotheekDe digitale bibliotheek
Bibnet creëert mee de digitale bibliotheek als een breed aanbod van kwalitatief geselecteerde media en content. Ook de digitale bibliotheek is een betrouwbare plek waar mensen makkelijk terecht kunnen voor informatie, kennis en cultuurbeleving.
De Vlaamse Centrale Catalogus (Open Vlacc) is de plek om het aanbod van de bibliotheken publieksgericht te ontsluiten.
Bibnet ontwikkelt tevens instrumenten die bibliotheken helpen hun aanbod publieksgerichter en efficiënter te organiseren.
Bibnet bouwt ook een aanbod van digitale collecties uit waar bibliotheken kunnen op intekenen.
1.2.31.2.31.2.31.2.3 DienstenkorvenDienstenkorvenDienstenkorvenDienstenkorven
Bij het ontwikkelen van diensten en digitale omgevingen ambieert Bibnet het principe van “dienstenkorven”: een consistent geheel van diensten en omgevingen vanuit de noden en interesses van gebruikers. De korven worden de gebruiker door de lokale bib aangereikt, maar de diensten die erin zitten kunnen van tal van actoren komen. Deze dienstenkorven moeten bibliotheken helpen een langdurige relatie te ontwikkelen met diverse publieksgroepen.
Bibnet ontwikkelt rijke zoekomgevingen waarin digitale inhoud, fysieke collecties en bibliotheekdiensten worden samengebracht. Deze zoekomgevingen worden in diverse digitale omgevingen aangeboden.
Bibnet ontwikkelt “Mijn bibliotheek”-toepassingen die gebruikers de mogelijkheid bieden om zelf hun persoonlijke bibliotheekdienstenkorf samen te stellen. Deze toepassingen helpen gebruikers bij hun participatie aan sociale netwerken, waarbinnen ze hun bibliotheek-, lees- en luisterervaring kunnen delen, organiseren en verrijken.
Inleiding
11
1.2.41.2.41.2.41.2.4 Lokale proeftuinenLokale proeftuinenLokale proeftuinenLokale proeftuinen
Bibnet speelt een rol bij het inzetten van technologie door lokale bibliotheken. Bibnet ondersteunt daarvoor lokale proeftuinen. Proeftuinen zoeken uit welke dienstverlening wel of niet aanslaat bij het publiek en mobiliseren gebruikers rond een bibliotheek. De rol van Bibnet hierbij is mee onderzoeken van wat exploiteerbaar is, wat in de praktijk haalbaar kan zijn, de voorwaarden en kritische succesfactoren in kaart brengen. Daarnaast moet Bibnet mee de resultaten van de proeftuinen uitdragen. Proeftuinen starten met eenvoudige cases die tot stand komen in een dialoog tussen Bibnet en een of meer bibliotheken.
Bibnet begeleidt bibliotheken ook bij vernieuwende projecten die er toe bijdragen dat lokale bibliotheken voor het publiek een referentieplek worden om de digitale wereld te verkennen.
Bibnet initieert proefprojecten zodat de zoekomgevingen op termijn maximale zelfsturing door de gebruikers mogelijk maken, en aansluiten op de diverse leefstijlen en interesses van het publiek.
Collectiebeheer
12
2. Collectiebeheer
Bibnet organiseert de centrale catalografie in Vlaanderenbibliotheekcollecties in een centrale databankvoor eigen gebruik over deze catalografische data beschikken. Bibnet zet in op de voortdurende verrijking van de data. Rijke data en extra informatie over de collectie vormen de basis voor de ondersteuning van een rationeel collectiebeleid bij bibliotheken.
Daarnaast werkt Bibnet samen met de digitale collecties.
2.1 Open Vlacc: draaischijf voor gegevens over de collecties
2.1.1 2.1.1 2.1.1 2.1.1 Open Open Open Open VlaccVlaccVlaccVlacc operationeeloperationeeloperationeeloperationeel
De Vlaamse Centrale Catalogusde bibliotheekwereld. De Vlaamse overheid heeft de Vlacc in 2006 een nieuwe impuls gegeven door de lancering van Open Vlacc geeft de openbare bibliotheek een open en rijk catalografisch instrument, dat gebruik maakt van geavanceerde hedendaagse technologie. VCOB Open Vlacc te realiseren. Bibnet nam de uitbating van Open Vlacc over in 2009.
Open Vlacc is een bibliografisch bestand dat de basis vormt voor de catalogus in de provinciale en lokale bibliotheeksystemen. Voor de realisatie van Open Vlacc werkt Bibnet samen met een aantal externe partners.
LIBIS staat in voor het hosten van de infr
Voor de invoer kan Bibnet een beroep doen opmeer dan 20 jaar vaste invoerpartner2009 verankerd in vijfjarige contracten.
Vlabin-VBC is een tweede pijler voor de Vlaccboekaankondigingen en recente publicaties van hoofdzakelijk NDaisy-collecties van de Luisterpuntbibliotheek worden door
2009 betekende ook de start van een derde invoerpartner, met name het Bibliografisch Centrum van Bibnet. Het Bibliografisch Centrum het catalogusonderhoud.
Ondersteunend aan de handmatige invoer zorgt Bibnet voor Voor muziekbeschrijvingen blijven dit de beschrijvingen van de Centrale Discotheek Rotterdam. Voor de Nederlandstalige boekenmarkt worden sinds eind Boekenbank van Boek.be als catalogiseerbron gebruikt.
Nieuwe beschrijvingen van aangekondigde publicaties uit de Bo2009 dagelijks door naar Open Vlacc. De samenwerking tussen Boek.be en Bibnet zorgt voor een verhoging van de invoerefficiëntie, en een uitgebreider en sneller aanbod van titelbeschrijvingen voor alle openbare bibliotheken.
Bibnet organiseert de centrale catalografie in Vlaanderen: de ontsluiting van de openbare bibliotheekcollecties in een centrale databank. Openbare bibliotheken en hun partners, kunnen
catalografische data beschikken. Bibnet zet in op de voortdurende verrijking van de data. Rijke data en extra informatie over de collectie vormen de basis voor de ondersteuning van een rationeel collectiebeleid bij bibliotheken.
n met de Vlaamse openbare bibliotheken aan de opbouw van
: draaischijf voor gegevens over de collecties
Vlaamse Centrale Catalogus of Vlacc is al geruime tijd bekend in reld. De Vlaamse overheid heeft de Vlacc in 2006
een nieuwe impuls gegeven door de lancering van Open Vlacc. Open Vlacc geeft de openbare bibliotheek een open en rijk catalografisch instrument, dat gebruik maakt van geavanceerde
COB (2000-2008) kreeg de opdracht Bibnet nam de uitbating van Open Vlacc
Open Vlacc is een bibliografisch bestand dat de basis vormt voor de catalogus in de provinciale en lokale bibliotheeksystemen. Voor de realisatie van Open Vlacc werkt Bibnet samen met een
staat in voor het hosten van de infrastructuur en de technische ondersteuning.
Voor de invoer kan Bibnet een beroep doen op de zes grootste bibliotheken in Vlaavaste invoerpartners van hun eigen collecties. Deze samenwerking werd in
ntracten.
VBC is een tweede pijler voor de Vlacc-invoer. Zij richten zich op een snelle invoer van en en recente publicaties van hoofdzakelijk Nederlandstalige boeken.
collecties van de Luisterpuntbibliotheek worden door Vlabin-VBC ingevoerd.
2009 betekende ook de start van een derde invoerpartner, met name het Bibliografisch Centrum van Bibnet. Het Bibliografisch Centrum staat in voor de invoer van de Webwijzerbeschrijvingen en
e handmatige invoer zorgt Bibnet voor de import van metadatabestanden. Voor muziekbeschrijvingen blijven dit de beschrijvingen van de Centrale Discotheek Rotterdam.
boekenmarkt worden sinds eind 2009 ook als catalogiseerbron gebruikt.
Nieuwe beschrijvingen van aangekondigde publicaties uit de Boekenbank, stromen sinds oktober2009 dagelijks door naar Open Vlacc. De samenwerking tussen Boek.be en Bibnet zorgt voor een
fficiëntie, en een uitgebreider en sneller aanbod van titelbeschrijvingen voor alle openbare bibliotheken.
: de ontsluiting van de openbare . Openbare bibliotheken en hun partners, kunnen
catalografische data beschikken. Bibnet zet in op de voortdurende verrijking van de data. Rijke data en extra informatie over de collectie vormen de basis voor de
bibliotheken aan de opbouw van
Open Vlacc is een bibliografisch bestand dat de basis vormt voor de catalogus in de provinciale en lokale bibliotheeksystemen. Voor de realisatie van Open Vlacc werkt Bibnet samen met een
astructuur en de technische ondersteuning.
de zes grootste bibliotheken in Vlaanderen, al van hun eigen collecties. Deze samenwerking werd in
op een snelle invoer van ederlandstalige boeken. Ook de VBC ingevoerd.
2009 betekende ook de start van een derde invoerpartner, met name het Bibliografisch Centrum de invoer van de Webwijzerbeschrijvingen en
metadatabestanden. Voor muziekbeschrijvingen blijven dit de beschrijvingen van de Centrale Discotheek Rotterdam.
ook de records uit de
ekenbank, stromen sinds oktober 2009 dagelijks door naar Open Vlacc. De samenwerking tussen Boek.be en Bibnet zorgt voor een
fficiëntie, en een uitgebreider en sneller aanbod van titelbeschrijvingen
Collectiebeheer
13
In 2009 werd de Open Vlacc databank tevens als achtergrondbestand opengesteld voor Librarything. Open Vlacc is nu niet alleen een achtergrondbestand voor alle Vlaamse openbare bibliotheken, maar ook voor alle boekenliefhebbers ter wereld. Dankzij Open Vlacc kan je nu ook makkelijk Nederlandstalige literatuur terugvinden in Librarything en toevoegen aan je eigen bibliotheek.
Het aandeel van Librarything in het aantal Open Vlacc zoekacties via Z39.50 of SRU draaide voor heel 2009 rond de 7% van het totaal aantal zoekacties. Het gewogen gemiddelde lag rond 5 000 zoekacties per maand.
Open Vlacc invoerstatistieken: nieuwe bibliografische records vanaf 01/01/2009 tot 31/12/2009
Uitgesplitst per materiaaltype
Invoer nieuwe records
Antwerpen Bibnet Brugge Brussel CDR Gent Hasselt Leuven Vlabin Totaal
ARTIKEL 1438 55 755 773 0 1381 1030 1180 0 6612
BLADMUZIEK 186 2 117 2 0 155 3 0 0 465
BOEK 2599 61 3005 2240 0 3269 3722 2339 6656 23891
CD (muziek) 264 0 368 748 15902 645 639 1033 0 19599
CD (niet-muziek) 90 0 8 66 1 107 76 13 133 494
CD-ROM 21 0 13 7 0 125 8 10 8 192
DAISY 0 21 0 0 0 0 0 0 2203 2224
DVD-ROM 0 0 3 4 0 15 8 3 0 33
DVD-VIDEO (muziek) 56 0 25 27 1184 29 31 32 0 1384
DVD-VIDEO (niet-muziek) 1387 5 390 475 56 345 491 283 7 3439
GROTE LETTER 57 0 4 2 0 116 11 10 0 200
KAART 0 0 57 0 0 0 3 3 9 72
KIT 1 0 0 1 0 0 0 1 0 3
STRIP 601 1 10 60 0 96 102 181 402 1453
TIJDSCHRIFT 11 2 12 2 0 16 33 16 2 94
TRACK 5366 1 6857 9230 268930 13256 11809 19628 0 335077
VIDEO 0 0 0 0 0 2 0 0 0 2
WEBSITE 0 566 0 0 0 109 0 0 0 675
Totaal 12077 714 11624 13637 286073 19666 17966 24732 9420 395909
Open Vlacc invoerstatistieken: nieuwe bibliografische records vanaf 01/01/2009 tot 31/12/2009
Uitgesplitst per doelgroep, literair type en al dan niet muziek
AntwerpenBibnet Brugge Brussel Gent Hasselt Leuven Vlabin Totaal
Jeugd 511 81 402 266 501 457 432 1812 4462
Jeugd/Volwassenen 447 0 85 319 32 205 125 162 1375
Volwassenen 5513 641 3879 3365 5206 4826 3487 7449 34366
Fictie 3595 119 1461 1710 1901 1842 1634 5907 18169
Niet van toepassing 0 0 0 11 0 0 0 0 11
Non-fictie 2876 603 2905 2229 3838 3646 2410 3516 22023
Muziek 5686 1 7250 10005 13930 12479 20693 0 70044
Niet-muziek 6478 723 4379 3957 5745 5492 4044 9423 40241
Tabel 1- Open Vlacc invoerstatistieken 2009 (per materiaaltype)
Tabel 2 - Open Vlacc invoerstatistieken 2009 (per doelgroep, literair type en al dan niet muziek)
Collectiebeheer
14
2.1.2 2.1.2 2.1.2 2.1.2 Werkgroepen en documentatieWerkgroepen en documentatieWerkgroepen en documentatieWerkgroepen en documentatie
Om al het werk rond Open Vlacc in goede banen te leiden, is er heel wat overleg nodig tussen alle
betrokken partners. Dit wordt georganiseerd in verschillende werkgroepen.
Naam werkgroep Aantal leden
Aantal bijeenkomsten in 2009
Werking
Catalografie
18
4
De werkgroep catalografie werd in 2009 uitgebreid met de PBS-verantwoordelijken. Deze werkgroep bepaalt eenvormige en gestandaardiseerde invoer- en beschrijvingsregels. In 2009 werden de
regelgevingen ‘Film’, ‘Stripverhalen’ en ‘FRBR theorie en invoerafspraken’ op punt gesteld.
Excerpten
8
3
Deze werkgroep evalueerde de lijst van geëxcerpeerde tijdschriften en herzag de criteria voor excerperen. Dit resulteerde in
een nieuwe, ingekorte lijst.
Fictie
11
3
Deze werkgroep bewaakt de kwaliteit en de gebruiksvriendelijkheid van de thema- en genrethesaurus. In 2009 werden de genres voor stripverhalen, literatuur en film bijgesteld.
Jeugdtrefwoorden
11
3
Deze werkgroep bewaakt de kwaliteit en de gebruiksvriendelijkheid van de jeugdonderwerpen en genres. Ze staat ook in voor de correcte toepassing en de verdere uitbouw van de jeugd ZIZO-schema’s. Dit resulteerde in 2009 in een release 2 van ZIZO-jeugd. In 2009 ging ook aandacht naar de verdere uitbouw van de jeugdgenres voor literatuur, strips en film.
Trefwoorden
11
3
Deze werkgroep bewaakt de kwaliteit en de gebruiksvriendelijkheid van de trefwoordenthesaurus en bewaakt de correcte toepassing van SISO.
Collectiebeheer
15
Muziek
19
3
De muziekwerkgroep bewaakt de invoer en inhoudelijke ontsluiting van muziekdragers. In 2009 was er specifieke aandacht voor een uitbreiding van de muziekgenres uit de hedendaagse populaire muziek. Om het rendement van de CDR-data te verhogen, werd een pilootproject opgezet om van bij de collectievorming titels aan CDR door te geven, die vervolgens door hen aangekocht en ingevoerd worden.
Webwijzer
17
1
Deze werkgroep is verantwoordelijk voor de opbouw van de Webwijzer. In 2009 werd een proefproject opgezet om aanmeldingen via Delicious door te geven.
ZIZO-volwassenen
6
8
Deze werkgroep heeft zich in 2009 beziggehouden met de ontwikkeling van release 2 van ZIZO Volwassenen (voorzien voor medio 2010).
Mediargus persmappen
17
1
Deze werkgroep houdt zich bezig met de samenstelling van mappen met actuele onderwerpen uit krantenartikels.
Tabel 3 - Werkgroepen en documentatie
2.1.3 2.1.3 2.1.3 2.1.3 Studiedagen en opleidingenStudiedagen en opleidingenStudiedagen en opleidingenStudiedagen en opleidingen
Op 12 juni 2009 werd in de Permekebibliotheek in samenwerking met de collega’s van Antwerpen een “Introductie en praktijkoefeningen ZIZO in Open Vlacc” gegeven. Deze introductie was bedoeld voor zowel de invoerende Vlacc-partners, de verantwoordelijken van de Provinciale Bibliotheeksystemen als lesgevers van Vlaamse bibliotheekscholen. Dertig deelnemers woonden de studiedag bij.
Op 20 oktober volgden 8 muziekcatalografen een interne opleiding “Catalogusonderhoud en authoritybeheer” bij Bibnet.
Een opleiding “Werken met Boekenbank en Open Vlacc” werd tweemaal gegeven (27 november en 10 december) aan in totaal 67 medewerkers van zowel de invoerende bibliotheken als de provinciale bibliotheeksystemen.
Collectiebeheer
16
2.1.4 2.1.4 2.1.4 2.1.4 BiblioBiblioBiblioBibliografisch Centrumgrafisch Centrumgrafisch Centrumgrafisch Centrum
2009 was het startjaar van het de catalografie op Vlaamse schaal nog sneller, rijker en efficiRosa Matthys in februari 2009 graduele uitbouw van het centrum mo
Het Bibliografisch Centrum is het team binnen Bibnet dat Vlacc invoerprocessen zodat het nut van Open Vlacc voor bibliotheken én publiek verhoogt.Bibliografisch Centrum is gevestigd in de Stedelijke een grote collectie, de catalografieVlaamse Overheid in de nieuwe bibliotheek ‘De Krook’ hebben bijgedragen tot een overeenkomst van Bibnet met de Stad Gent.
Het Bibliografisch Centrum is ook een aanspreekpunt voor PBSsamenwerking moet ervoor zorgen dat de communicatie van, over en aan Open Vlacc voldoende doorstroomt.
2.1.5 2.1.5 2.1.5 2.1.5 LuisterpuntbibliotheekLuisterpuntbibliotheekLuisterpuntbibliotheekLuisterpuntbibliotheek
Open Vlacc is ook een bibliachtergrondbestand voor de Luisterpuntbibliotheek. Daardoor is het mogelijk de publieke zoekomgeving voor blinden en slechtzienden af te steop zoeken.bibliotheek.be. De Luisterpuntcollecties kunnedaisybraille.bibliotheek.be en worden samen geafficheerd op
Om de afstemming tussen www.bibliotheek.bewerden in 2009 alle titels van Lugecatalogiseerd. Deze samenwerking wordt in de toekomst gecontinueerd, zodat de volledige collecties van de Luisterpuntbibliotheek blijvend opgenomen worden in Open Vlacczonder bezitskoppeling).
De frequentie voor het updaten van de webcatalogus met de allerlaatsteLuisterpuntbibliotheek werd verhoogd naar een maandelijkse update.
Er werden in 2009 via de daisybraillegegeven en 4 419 aanvragen in functie van de wenslijsten.
2009 was het startjaar van het Bibliografisch Centrum van Bibnet. Het Bibliografisch Centrum de catalografie op Vlaamse schaal nog sneller, rijker en efficiënter maken. De aanwerving
als coördinator van het Bibliografisch Centrum maaktgraduele uitbouw van het centrum mogelijk.
Het Bibliografisch Centrum is het team binnen Bibnet dat werkt aan het optimaliseren vanVlacc invoerprocessen zodat het nut van Open Vlacc voor bibliotheken én publiek verhoogt.
is gevestigd in de Stedelijke Openbare Bibliotheek Gent. De nabijheid van een grote collectie, de catalografie-expertise van de Gentse bibliotheek en de investering van de Vlaamse Overheid in de nieuwe bibliotheek ‘De Krook’ hebben bijgedragen tot een overeenkomst
Het Bibliografisch Centrum is ook een aanspreekpunt voor PBS-verantwoordelijken.samenwerking moet ervoor zorgen dat de communicatie van, over en aan Open Vlacc voldoende
Open Vlacc is ook een bibliografisch achtergrondbestand voor de Luisterpuntbibliotheek. Daardoor is het mogelijk de publieke zoekomgeving voor blinden en slechtzienden af te stemmen
. De Luisterpuntcollecties kunnen geconsulteerd worden op een eigen adres
en worden samen geafficheerd op www.bibliotheek.be
www.bibliotheek.be en daisybraille.bibliotheek.bealle titels van Luisterpunt die niet opgenomen waren in Open Vlacc retrospectief
samenwerking wordt in de toekomst gecontinueerd, zodat de volledige collecties van de Luisterpuntbibliotheek blijvend opgenomen worden in Open Vlacc
De frequentie voor het updaten van de webcatalogus met de allerlaatste Luisterpuntbibliotheek werd verhoogd naar een maandelijkse update.
ia de daisybraille-catalogus 14 703 aanvragen voor reserveringen doorgegeven en 4 419 aanvragen in functie van de wenslijsten.
Bibliografisch Centrum wil ënter maken. De aanwerving van
als coördinator van het Bibliografisch Centrum maakte de verdere
werkt aan het optimaliseren van Open Vlacc invoerprocessen zodat het nut van Open Vlacc voor bibliotheken én publiek verhoogt. Het
Openbare Bibliotheek Gent. De nabijheid van expertise van de Gentse bibliotheek en de investering van de
Vlaamse Overheid in de nieuwe bibliotheek ‘De Krook’ hebben bijgedragen tot een overeenkomst
verantwoordelijken. Deze samenwerking moet ervoor zorgen dat de communicatie van, over en aan Open Vlacc voldoende
n geconsulteerd worden op een eigen adres www.bibliotheek.be.
daisybraille.bibliotheek.be te optimaliseren, n in Open Vlacc retrospectief
samenwerking wordt in de toekomst gecontinueerd, zodat de volledige collecties van de Luisterpuntbibliotheek blijvend opgenomen worden in Open Vlacc (weliswaar
aanwinsten van de
703 aanvragen voor reserveringen door-
2.2 De digitale collectie
2.2.1 2.2.1 2.2.1 2.2.1 MediargusMediargusMediargusMediargus
Mediargus is een digitale persdatabank die de artikels van alle Vlaamse kranten, enkele magazines en het persagentschap Belga online ter beschikking stelt.uur op 24 toegankelijk en bevat alle nationale en regionale artikels zowel uit dag zelf, als uit de voorbije jaargangenpublicaties minstens 10 jaar terug)
Op basis van een nieuw raamakkoeen abonnement af op de volledige databank van Mediargus en verruimden vijf biblibestaand abonnement. Een actuele lijst is te
Bibnet integreerde een vrije raadpleging van de artikels uit de persmappen zoeken.bibliotheek.be, voor een betere bekendheid van de databank en van de rijkwalitatieve selectie door bibliotheken.gebladerd worden in een overzicht van alle artikelen “In de pers”. aanbod kan een zoekresultaat verfijnen op materiaal “In de pers”.pers” wordt getoond als de zoekterm voorkomt in één of meerdere persawerkgroep persmappen geselecteerd zijn.Nederlands, non-fictie of volwassenen kunnen ook
De integratie van Mediargus in uitgebreid met de zogenaamde ‘Medzoeken.bibliotheek.be het aantal artikels dat in zoekopdracht voldoet.
Om het gebruik van Mediargus binnen de 2009 voor een gratis te verkrijgen banner, promotieaffiche en een instructiefilmpje, samen met bruikbare promotietips ter inspiratie.
Bij de lancering van de nieuwe beter zichtbaar gemaakt.
In 2009 gebeurden er vanuit de aangesloten bibliotheken 175 439 opzoekingen in Mediargus, werden er 794 095 artikels geraadpleezoeken.bibliotheek.be, werden 22
Bibnet organiseerde in 2009 tevens zes opleidingen over
- Roeselare (27 mei 2009): twee sessies- Hasselt (22 September 2009): twee sessies- Brussel (23 oktober 2009): twee sessies
2.2.22.2.22.2.22.2.2 AfbeeldingsserverAfbeeldingsserverAfbeeldingsserverAfbeeldingsserver
De afbeeldingsserver van Bibnet maakt bibliotheken sinds begin 2009 covers van boeken en cd's te tonen in hun eigen catalogus. Deze afbeeldingen staan op een centrale server bij Bibnet, en het is nietdownloaden naar een lokale server. Met een eenvoudige webservice, worden deonline overgehaald bij elke zoekactie in de catalogus.
Mediargus is een digitale persdatabank die de artikels van alle Vlaamse kranten, enkele magazines en het persagentschap Belga online ter beschikking stelt. Het volledige archief is 24
kelijk en bevat alle nationale en regionale artikels zowel uit jaargangen (verschilt van krant tot krant, maar gaat voor de meeste
publicaties minstens 10 jaar terug).
nieuw raamakkoord tussen Bibnet en Mediargus, sloten zes extra bibliotheken abonnement af op de volledige databank van Mediargus en verruimden vijf bibli
. Een actuele lijst is te vinden op de Bibnet-website.
een vrije raadpleging van de artikels uit de persmappen , voor een betere bekendheid van de databank en van de rij
e door bibliotheken. Vanaf het startscherm van zoeken.bibliotheek.begebladerd worden in een overzicht van alle artikelen “In de pers”. Wie zoekt in het volledige
sultaat verfijnen op materiaal “In de pers”. De verfijningsoptie “In de zoekterm voorkomt in één of meerdere persartikelen die door de
geselecteerd zijn. Verfijningen van een zoekresultaat op wassenen kunnen ook materialen “In de pers” opleveren.
van Mediargus in zoeken.bibliotheek.be werd in het najaar enaamde ‘Mediargusteller’ Deze teller toont bij elke zoekoperatie in het aantal artikels dat in de volledige databank van
Om het gebruik van Mediargus binnen de lokale bibliotheken te ondersteunen, zorgde Bibnet in 2009 voor een gratis te verkrijgen banner, promotieaffiche en een instructiefilmpje, samen met bruikbare promotietips ter inspiratie.
Bij de lancering van de nieuwe bibliotheek.be-portaalsite (zie 3.1.1), werden de persmappen nog
In 2009 gebeurden er vanuit de aangesloten bibliotheken 175 439 opzoekingen in Mediargus, werden er 794 095 artikels geraadpleegd. De persmappen, toegankelijk via
, werden 22 916 keer geraadpleegd.
et organiseerde in 2009 tevens zes opleidingen over Mediargus:
Roeselare (27 mei 2009): twee sessies ember 2009): twee sessies
Brussel (23 oktober 2009): twee sessies
eeldingsserver van Bibnet maakt het voor sinds begin 2009 gemakkelijk om
covers van boeken en cd's te tonen in hun eigen afbeeldingen staan op een centrale
server bij Bibnet, en het is niet nodig ze eerst te downloaden naar een lokale server. Met een eenvoudige webservice, worden deonline overgehaald bij elke zoekactie in de catalogus.
Collectiebeheer
17
Mediargus is een digitale persdatabank die de artikels van alle Vlaamse kranten, enkele Het volledige archief is 24
kelijk en bevat alle nationale en regionale artikels zowel uit de kranten van de (verschilt van krant tot krant, maar gaat voor de meeste
loten zes extra bibliotheken abonnement af op de volledige databank van Mediargus en verruimden vijf bibliotheken hun
een vrije raadpleging van de artikels uit de persmappen van Mediargus in , voor een betere bekendheid van de databank en van de rijkdom van een
zoeken.bibliotheek.be kan Wie zoekt in het volledige De verfijningsoptie “In de
rtikelen die door de Verfijningen van een zoekresultaat op onderwerp,
opleveren.
werd in het najaar van 2009 verder bij elke zoekoperatie in
de volledige databank van Mediargus aan de
lokale bibliotheken te ondersteunen, zorgde Bibnet in 2009 voor een gratis te verkrijgen banner, promotieaffiche en een instructiefilmpje, samen met
portaalsite (zie 3.1.1), werden de persmappen nog
In 2009 gebeurden er vanuit de aangesloten bibliotheken 175 439 opzoekingen in Mediargus, gd. De persmappen, toegankelijk via
downloaden naar een lokale server. Met een eenvoudige webservice, worden de afbeeldingen
Collectiebeheer
18
De afbeeldingsserver bevat op dit ogenblik 175 000 boekcovers en 16 000 achterflappen en flapteksten van Boek.be, en 180 000 cd-covers van CDR, de centrale discotheek van Rotterdam. Wekelijks worden er nieuwe covers toegevoegd.
Eind december maakten 34 verschillende webcatalogi (waaronder verschillende netwerken) van bibliotheken gebruik van deze dienst. In de maand juni alleen werden op deze manier bijna 800 000 beelden opgevraagd. Sinds augustus 2009 kunnen beelden in verschillende formaten worden opgevraagd.
In 2009 werden in totaal 9 848 953 bevragingen via de webservices van de afbeeldingsserver verwerkt.
2.2.3 2.2.3 2.2.3 2.2.3 DigileenDigileenDigileenDigileen
Na een grondige evaluatie in 2009 van gebruiksstatistieken werd het DigiLeen-pilootproject verlengd tot 1 oktober 2010. De software en de deelnemende labels blijven status quo. Bibnet blijft instaan voor de auteursrechten en de licentiekosten van de DigiLeen software van de Centrale Discotheek van Rotterdam (CDR).
De gebruiksstatistieken toonden aan dat DigiLeen minder en minder gebruikt wordt na een grote piek bij de lancering. In totaal hebben in de periode oktober 2008-juni 2009 meer dan 8 000 Vlamingen gebruik gemaakt van DigiLeen, waarvan minder dan de helft vrij regelmatig. In die periode werden bijna een half miljoen downloads gerealiseerd.
Figuur 1: Aantal downloads per maand
Het aantal actieve en nieuwe leners kende een piek bij de lancering in oktober 2008 dankzij de nationale persaandacht. Het aantal actieve leners zakte daarna gestaag. In de loop van 2009 kwamen er vooral leners bij door promotie van lokale openbare bibliotheken.
De achilleshiel van het project is de installatie van de software (slechts 30% van de geïnteresseerde leners krijgt de software geïnstalleerd) en het beperkte aanbod.
De meeste downloads komen uit de rubriek “Klassieke muziek” en “Jazz, blues, folk & country”, wat overeen komt met de verdeling van het muziekaanbod in DigiLeen. De niet-klassieke muziekgenres samen zorgen net voor een meerderheid van de downloads (53%).
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
200809 200810 200811 200812 200901 200902 200903 200904 200905 200906
Figuur 2: downloads per hoofdrubriek muziekclassificaties
Bibnet biedt uitgebreide integratiemogelijkheden aan voor alle bibliotheeksystemen. Enkele tientallen bibliotheken bieden een DigiLeenhebben. Slechts een tiental bibliotheken maakt gebruik van de maximale koppeling tussen hun catalogus en DigiLeen: integraal aanbieden van het hele DigiLeennaar het album in de DigiLeenDigiLeen duidelijk beïnvloedt. Bibliotheken die vroeg in het project een maximale koppeling in hun zoekomgeving hebben geïmplementeerd, scoren relatief hoger wat betreft DigiLeen-gebruik.
De authenticatie van DigiLeen is volledig losstaanlenersbestand van de bibliotheek. Digilenereen bibliotheek, wat door bibliotheken zelf als een gemis wordt ervaren.
De doelstelling van DigiLeen is het kennismaken met muziek, als eerste stap in een verder ontdekkingsproces. De beperkingen in de DRM, zeker de beperking dat je een track slechts één keer ooit gedurende een week kan lenen, bieden onvoldoende flexibiliteit om die doelstelling in te vullen.Bovendien is de volgende stap in het ontdekkingsproces verg duidelijk. Een verdere zoektocht in DigiLeen vanuit de beluisterde track wordt onvoldoende begeleid door aanbevelingen of suggesties. En vooral,software naar de catalogus van de bibliotheek (ook wel ‘de connectie tot de collectie’) is onbestaande. Wie de cd ook wil lenen of reserveren, moet die (opnieuw) gaan opzoeken in de zoekomgeving van de bibliotheek.aangeklikt. Er is geen link naar een online muziekdienst die het mogelijk maakt muziekbestanden te kopen of streaming te beluisteren.
Ondanks deze negatieve conclusies uit de analyse van het gebruiuitgevoerd, werd Digileen toch verlengd, gevonden verder van dienst te zijn en om Bibnet tijd te geven om te werken aan alternatief dat eind 2010 resultaten moet opleveren.
0
Diversen
Jazz, blues, folk & country
Klassieke muziek
Populaire muziek
Wereldmuziek
: downloads per hoofdrubriek muziekclassificaties
Bibnet biedt uitgebreide integratiemogelijkheden aan voor alle bibliotheeksystemen. Enkele tientallen bibliotheken bieden een DigiLeen-link aan bij de albums die ze ook in hun collectie
echts een tiental bibliotheken maakt gebruik van de maximale koppeling tussen hun catalogus en DigiLeen: integraal aanbieden van het hele DigiLeen-aanbod met rechtstreekse link naar het album in de DigiLeen-applicatie. Het blijkt dat de mate van integratieDigiLeen duidelijk beïnvloedt. Bibliotheken die vroeg in het project een maximale koppeling in hun zoekomgeving hebben geïmplementeerd, scoren relatief hoger wat betreft
De authenticatie van DigiLeen is volledig losstaand van het bestaande lenersbestand van de bibliotheek. Digileners hoeven geen lid te zijn van
, wat door bibliotheken zelf als een gemis wordt ervaren.
De doelstelling van DigiLeen is het kennismaken met muziek, als eerste ontdekkingsproces. De beperkingen in de DRM, zeker
de beperking dat je een track slechts één keer ooit gedurende een week kan lenen, bieden onvoldoende flexibiliteit om die doelstelling in te vullen. Bovendien is de volgende stap in het ontdekkingsproces van DigiLeen niet erg duidelijk. Een verdere zoektocht in DigiLeen vanuit de beluisterde track wordt onvoldoende
lingen of suggesties. En vooral, de terugkoppeling vanuit de DigiLeensoftware naar de catalogus van de bibliotheek (ook wel ‘de connectie tot de collectie’) is onbestaande. Wie de cd ook wil lenen of reserveren, moet die (opnieuw) gaan opzoeken in de zoekomgeving van de bibliotheek. De link naar een webwinkel van fysieke cd’s wordt zeer weinig aangeklikt. Er is geen link naar een online muziekdienst die het mogelijk maakt muziekbestanden te kopen of streaming te beluisteren.
Ondanks deze negatieve conclusies uit de analyse van het gebruik van Digileen, die in 2009 werd uitgevoerd, werd Digileen toch verlengd, om de gebruikers die de weg naar DigiLeen hebben gevonden verder van dienst te zijn en om Bibnet tijd te geven om te werken aan alternatief dat
opleveren.
50000 100000 150000 200000 250000
Collectiebeheer
19
Bibnet biedt uitgebreide integratiemogelijkheden aan voor alle bibliotheeksystemen. Enkele link aan bij de albums die ze ook in hun collectie
echts een tiental bibliotheken maakt gebruik van de maximale koppeling tussen hun aanbod met rechtstreekse link
applicatie. Het blijkt dat de mate van integratie het gebruik van DigiLeen duidelijk beïnvloedt. Bibliotheken die vroeg in het project een maximale koppeling in hun
erg duidelijk. Een verdere zoektocht in DigiLeen vanuit de beluisterde track wordt onvoldoende de terugkoppeling vanuit de DigiLeen-
software naar de catalogus van de bibliotheek (ook wel ‘de connectie tot de collectie’) is onbestaande. Wie de cd ook wil lenen of reserveren, moet die (opnieuw) gaan opzoeken in de
link naar een webwinkel van fysieke cd’s wordt zeer weinig aangeklikt. Er is geen link naar een online muziekdienst die het mogelijk maakt muziekbestanden
k van Digileen, die in 2009 werd om de gebruikers die de weg naar DigiLeen hebben
gevonden verder van dienst te zijn en om Bibnet tijd te geven om te werken aan alternatief dat
250000
Collectiebeheer
20
2.2.4 2.2.4 2.2.4 2.2.4 Bib.fmBib.fmBib.fmBib.fm
Het pilootproject Bib.fm werd in 2009 samen met Lanaken opgestart om een mogelijk altern
De contouren van dit alternatief waren
• streaming en beluisterb
• onmiddellijk en maximaal geïntegreerd binnen de zoekomgeving van de bibliotheek
• een uitgebreider aanbod met meerwaarde.
Aristo Music is een bedrijf dat nauw samenwerkt met de universiteiten van Leuven en Gent, en technologie ontwikkelt waarmeeof haar meest geschikte muzikale sfeer kan creëren. Aristo Music gsubjectieve en op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde muziekgegevens.
Bibliotheek Lanaken wou haar muziekcollectie (15 000 cd's) een nieuw elan geven. Een groot deel van de muziekcollectie wordt daaromMusic. Daarop wordt een muzikale ontdekomgeving gebouwd die als piloot kan dienen voor een nieuwe muziekdienst en eventuele opvolger van DigiLeen.
De projectpartners onderzoeken ook hoe de muziek streaming kan worden binnen als buiten de muren van de openbare bibliotheek.
In 2009 werd het projectplan opgesteld en startte Aristo Music met de digitalisering van de collectie uit Lanaken. De wijze van aanbieden (de ‘player’) was voorwerp van een functionanalyse en designoefeningen. Specificaties werden steeds afgestemd op gebruiksgemak en de auteursrechterlijke context.
2.2.52.2.52.2.52.2.5 FundelsFundelsFundelsFundels
In het najaar 2009 ging Bibnet in zeevoor de lancering van Fundels. ‘bundels vol fun’! Het concept bestaat uit prentenboeken, aangevuld met een interactieve online variant, met als doel het taalgevoel van jonge kinderen te stimuleren. Het prentenboek zelf wordt gedigitaliseerd tot een soort evergezeld van spelletjes, didactische hulpmiddelen en oefeningen. Via een RFID-sticker in het boek en een RFID-lezer, aangesloten op de computer, kunnen kinderen eenvoudig zelf aan de slag.
Bibliotheken krijgen dankzij de onderhandelingen van Bibnet de kans om Fundels aan te kopen gunstige voorwaarden. Kinderen zullen Fundels kunnen verkennen in de bib, of de boekjes meenemen naar huis samen met een RFID
Met dit contract met Playlane kennismaken met dit nieuwe product
Het aanbod voor bibliotheken bestaat uit Fundellezer en een handleiding voor ouders bibliotheken prentenboeken kunnen kopen die jonge lezers kunnen meenemen in het rugzakje
Het pilootproject Bib.fm werd in 2009 samen met Aristo Music en de openbare bibliotheek van opgestart om een mogelijk alternatief voor Digileen te onderzoeken.
alternatief waren:
streaming en beluisterbaar binnen een internetbrowser;
onmiddellijk en maximaal geïntegreerd binnen de zoekomgeving van de bibliotheek
een uitgebreider aanbod met meerwaarde.
Aristo Music is een bedrijf dat nauw samenwerkt met de universiteiten van Leuven en Gent, en waarmee iedereen, op eender welk tijdstip en op eender welke locatie zijn
of haar meest geschikte muzikale sfeer kan creëren. Aristo Music gebruikt hiervoor objectieve, subjectieve en op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde muziekgegevens.
haar muziekcollectie (15 000 cd's) een nieuw elan geven. Een groot wordt daarom gedigitaliseerd en verrijkt met de metadata van Aristo
Music. Daarop wordt een muzikale ontdekomgeving gebouwd die als piloot kan dienen voor een nieuwe muziekdienst en eventuele opvolger van DigiLeen.
De projectpartners onderzoeken ook hoe de muziek streaming kan worden binnen als buiten de muren van de openbare bibliotheek.
In 2009 werd het projectplan opgesteld en startte Aristo Music met de digitalisering van de collectie uit Lanaken. De wijze van aanbieden (de ‘player’) was voorwerp van een functionanalyse en designoefeningen. Specificaties werden steeds afgestemd op gebruiksgemak en de
In het najaar 2009 ging Bibnet in zee met Playlane voor de lancering van Fundels. Fundels staat voor
’! Het concept bestaat uit prentenboeken, aangevuld met een interactieve online variant, met als doel het taalgevoel van jonge kinderen te stimuleren. Het prentenboek zelf wordt gedigitaliseerd tot een soort e-boek voor kinderen,
didactische hulpmiddelen sticker in het boek en
lezer, aangesloten op de computer, kunnen kinderen eenvoudig zelf aan de slag.
dankzij de onderhandelingen de kans om Fundels aan te kopen aan
gunstige voorwaarden. Kinderen zullen Fundels kunnen verkennen in de bib, of de boekjes men naar huis samen met een RFID-lezer om makkelijk het internet op te gaan.
met Playlane wil Bibnet de bibliotheken de kans geven hun nismaken met dit nieuwe product en de toegang er toe voor iedereen te garanderen
Het aanbod voor bibliotheken bestaat uit Fundel-uitleenkits: een speels rugzakje met en een handleiding voor ouders om de online versie thuis te raadplegen. Daarnaast zullen
bibliotheken prentenboeken kunnen kopen die jonge lezers kunnen meenemen in het rugzakje
openbare bibliotheek van atief voor Digileen te onderzoeken.
onmiddellijk en maximaal geïntegreerd binnen de zoekomgeving van de bibliotheek;
Aristo Music is een bedrijf dat nauw samenwerkt met de universiteiten van Leuven en Gent, en op eender welke locatie zijn ebruikt hiervoor objectieve,
haar muziekcollectie (15 000 cd's) een nieuw elan geven. Een groot ijkt met de metadata van Aristo
Music. Daarop wordt een muzikale ontdekomgeving gebouwd die als piloot kan dienen voor een
De projectpartners onderzoeken ook hoe de muziek streaming kan worden aangeboden, zowel
In 2009 werd het projectplan opgesteld en startte Aristo Music met de digitalisering van de collectie uit Lanaken. De wijze van aanbieden (de ‘player’) was voorwerp van een functionele analyse en designoefeningen. Specificaties werden steeds afgestemd op gebruiksgemak en de
gunstige voorwaarden. Kinderen zullen Fundels kunnen verkennen in de bib, of de boekjes lezer om makkelijk het internet op te gaan.
hun publiek te laten en de toegang er toe voor iedereen te garanderen
uitleenkits: een speels rugzakje met een RFID-s te raadplegen. Daarnaast zullen
bibliotheken prentenboeken kunnen kopen die jonge lezers kunnen meenemen in het rugzakje
Collectiebeheer
21
om thuis zowel het boek als het e-boek te lezen, en online te oefenen en spelen. Per aangekocht pakket van 5 uitleenkits krijgt een bibliotheek op een aantal pc's gratis toegang tot de Fundels-website, met alle beschikbare inhoud.
De Fundels werden gelanceerd op de Boekenbeurs in november 2009, waarna geïnteresseerde bibliotheken zich konden registreren voor meer info. Eind december zette Playlane het bestelformulier online, en plaatsten de eerste bibliotheken hun Fundel-bestellingen.
2.2.2.2.2.2.2.2.6666 Vlaams EVlaams EVlaams EVlaams E----boekboekboekboekpppplatform (VEP)latform (VEP)latform (VEP)latform (VEP)
Het Agentschap voor Sociaal-cultureel Werk vroeg een Vlaamse subsidie Innovatief Aanbesteden aan voor de ontwikkeling van een Vlaams e-boekplatform. Deze aanvraag kadert in het beleid van het agentschap om de digitale bibliotheek te ontwikkelen.
Bibnet stuurt het VEP project inhoudelijk, begeleid door het Kenniscentrum Innovatief Aanbesteden van het IWT (agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie). Boek.be zal in dit project optreden als gesprekspartner vanuit het boekenvak in het overleg met de Vlaamse overheid, het IWT en Bibnet. De eerste stappen voor de aanbesteding worden momenteel gezet.
Het Vlaams e-boekplatform (VEP) wil de inhoud van Vlaamse boeken, zowel fictie als non-fictie, toegankelijk maken via nieuwe digitale media, waaronder e-readers. Het VEP wordt een platform om digitale boeken, te doorzoeken, doorbladeren, kopen, bewaren en lenen.
Het VEP wil:
1. Vlaamse boeken een plaats verzekeren op het internet 2. Een sterke zoekomgeving zijn als gids door het ruime aanbod, met een digitale pendant
voor het grasduinen tussen de boeken of het doorbladeren van een boek 3. Een gemeenschappelijk platform zijn voor zowel bibliotheken, boekhandels, uitgevers als
eventuele andere aggregatoren of distributeurs van digitale content. Deze publiek/private samenwerking werkt schaalvergrotend en kostenbesparend en verrijkt de dienstverlening van de partners
4. Vertrouwen creëren in het uitlenen van digitale producten, dus in consensus met de auteurs en uitgevers over het gebruik van online e-boeken door een openbare bibliotheek
5. Een voorzet geven aan het digitaal bewaren van boeken
2.2.72.2.72.2.72.2.7 GamesGamesGamesGames
In binnen- en buitenland incorporeren openbare bibliotheken games in hun dienstverlening, via het uitlenen van games en/of het organiseren van activiteiten in een zogenaamde gaming corner. Om meer duidelijkheid te brengen in de juridische kant van dergelijke initiatieven, startten Bibnet en de VVBAD in 2009 een overleg op met de Belgian Entertainment Association (BEA).
Tussen Bibnet en VVBAD, die samen optreden om de openbare bibliotheken te vertegenwoordigen, enerzijds en BEA, de belangenorganisatie van de entertainment industrie, anderzijds loopt een dispuut over de uitleenbaarheid van games. Het dispuut is gebaseerd op een verschillende lezing van de wet. Alle betrokken partijen willen hierover uitklaring en zijn akkoord om die samen te zoeken bij een bevoegde rechtbank. Het is de intentie van beide partijen om, wat ook de uitspraak is van de rechter, verdere vormen van samenwerking te bekijken die games helpen promoten in de bibliotheken en bij het publiek.
Collectiebeheer
22
In afwachting van uitspraak bij deze meningen kwamen alle partijen overeen dat uitgevers bibliotheken in Vlaanderen de toestemming geven bepaalde games uit te lenen. Deze games werden opgenomen in een lijst met een 300-tal titels met beperkte vermelding van producent en platform. Bibnet en de VVBAD onderhandelen ondertussen verder over de vergoeding die hiervoor betaald moet worden als het leenrecht toch niet van toepassing zou zijn.
Naar aanleiding van deze lijst, startte Bibnet met het opmaken van een aangepaste Open Vlacc regelgeving voor games.
2.3 Collectiebeleid
Om vanuit bestaande praktijkvoorbeelden te investeren in centrale diensten die het collectiebeleid van bibliotheken ondersteunen en rationaliseren, werd een nieuwe collega aangeworven. Wim Verhulst startte bij Bibnet op 1 oktober. De laatste maanden van 2009 hield hij zich vooral bezig met het bepalen van een projectaanpak.
Na een bevraging bij alle bibliotheken zet Bibnet zich verder in voor het netwerkmagazijn, dat afgevoerde werken beschikbaar houdt voor openbare bibliotheken. De stuurgroep netwerkmagazijn kwam in 2009 tweemaal samen.
Ook de werkgroep IBL vergaderde in 2009 tweemaal.
3 Publiekstoepassingen
Bibnet ontwikkelt rijke zoekomgevingen voor het publieklokale en provinciale bibliotheekvoorzieningen. Zo worden technologie en expertise, op Vlaams niveau opgebouwd, gedeeld met
Bibnet neemt ook initiatieven om de aanwezigheid van bibliotheken te versterken op de digitale platformen waar het publiek zich steeds meer bevindt
3.1 Bibliotheek.be
3.1.1 3.1.1 3.1.1 3.1.1 Nieuwe portaalsiteNieuwe portaalsiteNieuwe portaalsiteNieuwe portaalsite
Op woensdag 9 december 2009 kreeg www.bibliotheek.be een facelift! Bibliotheek.be biedt de lezer een dynamisch portaal, bestaande uit een aantal informatiediensten, geaggregeerd uit bibliotheekgerelateerde bronnen, met een doorkijk op de eigen lokale bibliotheek en uitgebreide aandacht voor bibliotheekpromotie.
De vernieuwde site wil de Vlaamse bibliotheekbezoeker, bibliotheekmedewerkers en het grote publiek, een beeld te geven van wat er leeft in de Vlaamse openbare bibliotheAanwinsten in de centrale catalogus van de 6 grootste bibliotheken, berichten op bibliotheekblogs, nuttige persberichten en websites, proevertjes uit het digitale muziekaanbod, activiteiten georganiseerd door lokale bibliotheken, ze krijgen allemaal een plaats op de startpagina van bibliotheek.be.
De startpagina van bibliotheek.be
uit diverse databanken en informatiebronnen. Op die manier aggregeert deze portaalsite nuttige
en up-to-date informatie over
Vlaanderen. Via de module ‘Zoeken.bibliotheek.be’
opstarten in zoeken.bibliotheek.be
Bibnet organiseerde in 2009 ook vier opleidingen over bibliotheek.be:
- 2 opleidingen van een halve dag te - 2 opleidingen van een halve dag te
Publiekstoepassingen
Bibnet ontwikkelt rijke zoekomgevingen voor het publiek, die integraal deel uitlokale en provinciale bibliotheekvoorzieningen. Zo worden technologie en expertise, op Vlaams niveau opgebouwd, gedeeld met de volledige bibliotheeksector.
Bibnet neemt ook initiatieven om de aanwezigheid van bibliotheken te versterken op de digitale platformen waar het publiek zich steeds meer bevindt.
december 2009 een facelift!
Bibliotheek.be biedt de lezer een bestaande uit een
aantal informatiediensten, geaggregeerd uit bibliotheek-
met een doorkijk op de eigen lokale bibliotheek en uitgebreide aandacht
de Vlaamse bibliotheekbezoeker, bibliotheek-medewerkers en het grote publiek, een beeld te geven van wat er leeft in
bibliotheken. trale catalogus
van de 6 grootste bibliotheken, berichten op bibliotheekblogs, nuttige persberichten en websites, proevertjes uit het digitale muziekaanbod, activiteiten georga-niseerd door lokale bibliotheken, ze krijgen allemaal een plaats op de
bibliotheek.be is opgebouwd uit modules, die recente gegevens verzamelen
uit diverse databanken en informatiebronnen. Op die manier aggregeert deze portaalsite nuttige
over de activiteiten en collecties van openbare bibliotheken in
Via de module ‘Zoeken.bibliotheek.be’ kan men bijvoorbeeld
zoeken.bibliotheek.be.
Bibnet organiseerde in 2009 ook vier opleidingen over bibliotheek.be:
2 opleidingen van een halve dag te Kortrijk (5 mei 2009) 2 opleidingen van een halve dag te Menen (18 juni 2009)
Publiekstoepassingen
23
integraal deel uitmaken van de lokale en provinciale bibliotheekvoorzieningen. Zo worden technologie en expertise, op Vlaams
Bibnet neemt ook initiatieven om de aanwezigheid van bibliotheken te versterken op de digitale
is opgebouwd uit modules, die recente gegevens verzamelen
uit diverse databanken en informatiebronnen. Op die manier aggregeert deze portaalsite nuttige
de activiteiten en collecties van openbare bibliotheken in
bijvoorbeeld snel een zoekvraag
Publiekstoepassingen
24
3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken
Bezoekers van bibliotheek.be kunnen ook
praktische informatie opvragen over een
lokale openbare bibliotheek, zoals de
openingsuren van de diverse filialen,
contactgegevens en de link naar de
website.
De data worden overgenomen uit de BIOS2-databank, dankzij een samenwerking tussen het Team Lokaal Cultuurbeleid van het Agentschap SociaalCultureel Werk en Bibnet.
Een bibliotheekgebruiker krijgtlocaties van de bibliotheek(filialenmogelijk gemaakt door een koppeling van de BIOS2www.bibliotheek.be worden dagelijks vernieuwd. met de BIOS2-invoermodule. Ook in de nieuwe interface kreeg deze zoekoptie een prominente plaats.
3.1.3 3.1.3 3.1.3 3.1.3 Analyse gebruikAnalyse gebruikAnalyse gebruikAnalyse gebruik
Bibliotheek.be werd in 2009 ongeveerGemiddeld zijn er per dag 2 150 bezoeken, waarvan ongeveer 20%
Tijdens deze 780 000 bezoeken
1,43 pagina’s per bezoek is te verklaren door het feit dat
vooral links naar andere sites bevatte en zelf bijna geen onderliggende pagina
Meer dan 40% van de bezoeken wordt ook vanuit een lokale bibliothevergelijking met 2008 toont ook stijging veroorzaakt.
3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken3.1.2 Adresgegevens en openingsuren van openbare bibliotheken
kunnen ook
praktische informatie opvragen over een
lokale openbare bibliotheek, zoals de
openingsuren van de diverse filialen, de
link naar de
De data worden overgenomen uit de , dankzij een
Team Lokaal Cultuurbeleid van het Agentschap Sociaal-
bibliotheekgebruiker krijgt via bibliotheek.be ook een interactieve kaart te zien met de locaties van de bibliotheek(filialen) en een aanduiding of de bib op dat ogenblik open is. Ditmogelijk gemaakt door een koppeling van de BIOS2-gegevens met Google Maps.
worden dagelijks vernieuwd. Bibliotheken kunnen deze data Ook in de nieuwe interface kreeg deze zoekoptie een prominente
werd in 2009 ongeveer 780 000 keer bezocht door 187 321 bezoekers. Gemiddeld zijn er per dag 2 150 bezoeken, waarvan ongeveer 20% door nieuwe gebruikers.
780 000 bezoeken werden 1 140 000 pagina’s geraadpleegd. Het lage aantal van
te verklaren door het feit dat bibliotheek.be tot voor december 2009
vooral links naar andere sites bevatte en zelf bijna geen onderliggende pagina
Meer dan 40% van de bezoeken komen vanuit bibliotheken. Een groot deel van de bezoekerswordt ook vanuit een lokale bibliotheekwebsite doorverwezen naar bibliotheek.be
ook aan dat promotie, bv. tijdens de bibliotheekweek, een duidelijke
interactieve kaart te zien met de een aanduiding of de bib op dat ogenblik open is. Dit werd
gegevens met Google Maps. De gegevens op Bibliotheken kunnen deze data zelf aanpassen
Ook in de nieuwe interface kreeg deze zoekoptie een prominente
187 321 bezoekers. door nieuwe gebruikers.
werden 1 140 000 pagina’s geraadpleegd. Het lage aantal van
tot voor december 2009
vooral links naar andere sites bevatte en zelf bijna geen onderliggende pagina’s had.
Een groot deel van de bezoekers bibliotheek.be. Een
aan dat promotie, bv. tijdens de bibliotheekweek, een duidelijke
Publiekstoepassingen
25
Doordat bibliotheek.be vooral een doorverwijsfunctie heeft, is de duur en diepte van een bezoek laag. Een aparte meting in de zoeken.bibliotheek.be-logs toont dat bij meer dan 30% van de bezoeken aan bibliotheek.be een zoekopdracht naar zoeken.bibliotheek.be wordt ingegeven.
Naast de hoofdpagina scoort vooral de BIOS2-databank met de adresgegevens en openingsuren van bibliotheken zeer goed. Ook pagina’s die regelmatig op de hoofdpagina worden gepromoot krijgen relatief veel verkeer.
Via zoekmachines (vooral Google) wordt de site gemiddeld 276 keer per dag bezocht. De belangrijkste zoektermen houden verband met bibliotheken in het algemeen (‘bibliotheek’, ‘bibliotheek.be’ en ‘bib’). Bibliotheek.be is voor alle zoekmachines de belangrijkste site over bibliotheken.
3.2 Zoeken.bibliotheek.be
Zoeken.bibliotheek.be heeft Open Vlacc als belangrijkste gegevensbron. Via de Open Vlacc-collectiebeschrijvingen wordt het bezit van 6 grote openbare bibliotheek getoond: Antwerpen Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, Leuven. Deze zoekomgeving biedt tevens een venster op de digitale muziekcollectie die in kader van het DigiLeen-project deel uitmaakt van de Vlaamse openbare bibliotheekcollecties. De website maakt hiervoor gebruik van de Aquabrowser, een revolutionaire meergelaagde zoekmachine.
Gemiddeld worden er per dag 1 700 queries ingevoerd, dus meer dan 620 000 per jaar. Regelmatige gebruikers zijn bibliotheken en bibliotheeknetwerken. Opvallend is dat ook internationaal zoeken.bibliotheek.be regelmatig gebruikt wordt.
Men kan de vernieuwingen in zoeken.bibliotheek.be steeds op de voet volgen via de Facebook-pagina ‘zoeken.bibliotheek.be’.
Publiekstoepassingen
26
3.2.1 3.2.1 3.2.1 3.2.1 Auteurspagina’sAuteurspagina’sAuteurspagina’sAuteurspagina’s
Sinds 1 september 2009 wordt heel wat informatie uit Open Vlacc en andere bronnen (Wikipedia, Flickr, last.fm, ...) samengebracht op aantrekkelijk gepresenteerde auteurspagina's, beschikbaar via zoeken.bibliotheek.be/authors. Elke ‘auteur’ in de ruime zin van het woord (schrijver, illustrator, regisseur, componist, uitvoerder, ...) die minstens 5 publicaties op zijn of haar naam heeft staan in Open Vlacc, krijgt automatisch een eigen pagina en URL.
Een auteurspagina wordt samengesteld uit diverse bronnen (indien beschikbaar):
• Abstract uit Wikipedia over de auteur (indien beschikbaar);
• Foto via Flickr (indien beschikbaar);
• Visuele samenvatting van alle Open Vlacc data met betrekking tot de auteur (Overzichten gepresenteerd in lijstjes, tagclouds, taartdiagram, ...);
• Gerelateerde auteursnamen op basis van verwijzingen in Open Vlacc;
• Covers van de publicaties;
• Gerelateerde namen uit last.fm;
• Links naar externe websites;
• Digitale persmappen over de betreffende auteur (zie 3.2.4).
De link naar de overzichtspagina van een auteur wordt bovenaan het zoekresultaat getoond op zoeken.bibliotheek.be, als er voor de gezochte naam een auteurspagina gevonden is. Er kan ook gelinkt worden naar de auteurspagina op de detailpresentatie van een titelbeschrijving. Het icoon van de overzichtspagina wordt daar gepresenteerd bij namen waarvoor een auteurspagina beschikbaar is.
De auteurspagina’s worden gemiddeld 100 keer per dag bezocht. Een groot aantal van deze bezoekers zijn nieuw, en komen voornamelijk via een Google-zoekopdracht op een auteurspagina terecht.
De auteurspagina’s worden ook geëtaleerd via de module ‘Auteur in de kijker’ op www.bibliotheek.be, die telkens een andere auteur belicht.
3.2.23.2.23.2.23.2.2 BoekbesprekingenBoekbesprekingenBoekbesprekingenBoekbesprekingen
De boekbesprekingen die voor 2001 in de tijdschriften Leeswolf en Leeswelp verschenen, werden al getoond op zoeken.bibliotheek.beboekbesprekingen, tot midden 2008Vlabin-VBC, waardoor de boekbesprekingen via worden. Nieuwe recensies uit Leeswolf epublicatie opgenomen worden.
3.2.3 3.2.3 3.2.3 3.2.3 My DiscoveriesMy DiscoveriesMy DiscoveriesMy Discoveries
Met de nieuwe module “My Discoveries”zoekresultaten bewaren of ‘taggen’: eenslijstje, trefwoorden of tags toevoegen enschrijven. Er zijn momenteel 1 300 gebruikers van My Discoveries.
3.2.4 3.2.4 3.2.4 3.2.4 PersmappenPersmappenPersmappenPersmappen auteursauteursauteursauteurs
Naast veelgevraagde actuele onderwerpen
worden sinds 2009 ook
gemaakt van en over het werk
Het selectie- en onderhoudswerk om de
auteursmappen actueel te houden, wordt
uitgevoerd door Vlabin-VBC. De keuze van
auteurs waarvoor digitale mappen gemaakt
worden, gebeurt in overleg met Bibnet,
Vlabin-VBC en de werkgroep Persmappen.
Sinds eind 2009 zijn er
auteursmappen die via
zoeken.bibliotheek.be, de auteurspagina’s en via Mediargus (
zijn. Deze persmappen worden voor het publiek extra
nieuw geselecteerde recensies op
• Pieter Aspe
• Els Beerten
• Dirk Bracke
• Stefan Brijs
• Herman Brusselmans
• Carll Cneut
• Herman de Coninck
• Saskia de Coster
• Marita de Sterck
• Luc Deflo
• Pieter Gaudesaboos
• Jef Geeraerts
• Kristien Hemmerechts
• Stefan Hertmans
• Lieve Joris
Overzicht 1 - Lijst van beschikbare auteursmappen
De boekbesprekingen die voor 2001 in de tijdschriften Leeswolf en Leeswelp verschenen, zoeken.bibliotheek.be. Begin 2009 kwamen daar ook de meer recente midden 2008 bij. Bibnet sloot hiervoor een gebruiksovereenkomst af met boekbesprekingen via zoeken.bibliotheek.be vrij geconsulteerd kunnen uit Leeswolf en Leeswelp worden steeds zes maanden
y Discoveries” kan iedereen op elk scherm in zoeken.bibliotheek.bezoekresultaten bewaren of ‘taggen’: eens aangemeld kan je zoekresultaten toevoegen aan een lijstje, trefwoorden of tags toevoegen en waarderingen geven. Je kan ook een korte
300 gebruikers van My Discoveries.
Naast veelgevraagde actuele onderwerpen
ook persmappen
gemaakt van en over het werk van auteurs.
en onderhoudswerk om de
auteursmappen actueel te houden, wordt
VBC. De keuze van
auteurs waarvoor digitale mappen gemaakt
gebeurt in overleg met Bibnet,
VBC en de werkgroep Persmappen.
30 digitale
auteursmappen die via
, de auteurspagina’s en via Mediargus (bij ‘Persmappen’
Deze persmappen worden voor het publiek extra zichtbaar gemaakt via de etalering van
nieuw geselecteerde recensies op bibliotheek.be.
• Tom Lanoye
• Stan Lauryssens
• Bart Moeyaert
• Erwin Mortier
• Tom Naegels
• Leonard Nolens
• Jeroen Olyslaegers
• Herman Portocarero
• Annelies Verbeke
• Dimitri Verhulst
• Margot Vanderstraeten
• Koen Peeters
• Peter Verhelst
• Anne Provoost
• Guido Van Genechten
ijst van beschikbare auteursmappen
Publiekstoepassingen
27
De boekbesprekingen die voor 2001 in de tijdschriften Leeswolf en Leeswelp verschenen, ook de meer recente
. Bibnet sloot hiervoor een gebruiksovereenkomst af met vrij geconsulteerd kunnen
n Leeswelp worden steeds zes maanden na de gedrukte
zoeken.bibliotheek.be zoekresultaten toevoegen aan een
kan ook een korte bespreking
‘Persmappen’) raadpleegbaar
via de etalering van
Stan Lauryssens
Leonard Nolens
Jeroen Olyslaegers
Herman Portocarero
Annelies Verbeke
Dimitri Verhulst
Margot Vanderstraeten
Anne Provoost
Guido Van Genechten
Publiekstoepassingen
28
3.3 Bibliotheekportalen
Bibliotheekportalen is een samenwerkingsproject van het Agentschap voor Sociaal-Cultureel Werk van de Vlaamse overheid, de provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie van Brussel. Bibliotheekportalen wil een gemeenschappelijke, gebruiksvriendelijke en herkenbare zoekomgeving ontwikkelen, die toegang biedt tot de verzamelde bibliotheekcollecties in Vlaanderen. Het is de ambitie om voor bibliotheekgebruikers, om het even waar, op een gelijkaardige intuïtieve manier de fysieke en digitale bibliotheekcollecties doorzoekbaar te maken én te tonen in welke bibliotheek het werk aanwezig is.
Bibnet kreeg de opdracht van de Vlaamse overheid om het project uit te voeren. De Raad van Bestuur van Bibnet gaf een mandaat aan een projectgroep om het project te sturen.
De projectgroep bestaat uit Geert Roelandts (Vlaamse overheid en toezichthouder op Bibnet), Mia Desmedt (Vlaamse overheid), Bart Beuten (provincies), Marnix Paesbrugghe (provincies), Patrick Vanhoucke (Vlaamse Gemeenschapscommissie), Jan Braeckman (Bibnet), Johan Delauré (Bibnet, secretaris van de projectgroep) en Rosemie Callewaert (Bibnet, projectleider Bibliotheekportalen).
De projectgroep wordt voorgezeten door de Vlaamse overheid. Afhankelijk van de noodwendigheden van het project, kan de Vlaamse overheid ad hoc andere deskundigen uitnodigen.
De leden van de projectgroep worden gemandateerd om hun bestuur of organisatie te vertegenwoordigen. De projectgroep kreeg volgende opdrachten:
• Sturing van het project op doelstellingen en conform het concept
• De voorgestelde planning, fasering en aanpak van het project beoordelen
• Indien nodig beslissen over bijsturingen en uitbreidingen van het project
• Opvolgen van de contracten en middelen voor het project
• De communicatie over het project
In augustus 2009 startten de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen samen met Bibnet onder aansturing van de projectgroep een pilootjaar.
4 Lokale praktijkontwikkeling
Bibnet wil openbare bibliotheken helpen om zich te profileren als lokale plek waar het publiek kennis kan maken met en gebruik kan maken van de mogelijkheden van een digitale omgeving. Via diverse projecten wordt deze lokale prmedewerkers kennis rond digitale media kunnen
4.1 23Dingen
In januari 2009 lanceerde Bibnet om bibliotheekmedewerkers de kans te geven zelfstandig hun internetvaardigheden te vergroten, bereikte in 2009 meer dan 100
23Dingen is een online leertraject, waarmee iedereen op een zelfstandige manier de meest courante web 2.0 toepassingen kanbevat (23) oefeningen waardoor menpodcasts, online applicaties, fototot twaalf weken nodig om de 23
23Dingen werd ontwikkeld door een openbare bibliotheek. Het door Helene Blowers, Technology Director van de PublicCounty in de Verenigde Staten. Over de hele wereld is haar cursus door honderden bibliotheekmedewerkers met succes gevolgd.
Bibnet ontwikkelde en lanceerde in 2009 een eigen Vlaamse 23Dingensamenwerking met de maker van de Nederlandse versie 23dingen.nlCoers.
Geïnteresseerden kunnen het 23dingen-programma zelfstandig volgen, via de website www.23dingen.be.
Sinds de opstart van de Vlaamse 23dingen-cursus, organiseerde de bibliotheekschool Gent reeds diverse cursusreeksen ‘Start to web 2.0 in 23 dingen’. De cursisten doorlopen met de ervaring van een docentpermanente evaluatie, ontvangt een attest. waarvan er 81 hun attest behaalden.
Verschillende provincies namenprogramma kenbaar te maken en verder te ondersteunen, via lezingreeksen, workshops en bijeenkomsten van cursisten.
Lokale praktijkontwikkeling
praktijkontwikkeling
Bibnet wil openbare bibliotheken helpen om zich te profileren als lokale plek waar het publiek kennis kan maken met en gebruik kan maken van de mogelijkheden van een digitale omgeving. Via diverse projecten wordt deze lokale praktijkontwikkeling ondersteund, zodat bibliotheek
rond digitale media kunnen verwerven, verzamelen en delen
anuari 2009 lanceerde Bibnet de zelfstudiecursus 23dingen (www.23dingen.beom bibliotheekmedewerkers de kans te geven zelfstandig hun internetvaardigheden te vergroten, reikte in 2009 meer dan 100 cursisten.
Dingen is een online leertraject, waarmee iedereen op een zelfstandige manier de 2.0 toepassingen kan leren kennen en gebruiken. Het 23dingen
bevat (23) oefeningen waardoor men vertrouwd raakt met bloggen, RSS, tagging, wiki’s, podcasts, online applicaties, foto- en videowebsites en nog veel meer. Gemiddeld tot twaalf weken nodig om de 23 dingen te doorlopen.
ontwikkeld door een openbare bibliotheek. Het originele conceptdoor Helene Blowers, Technology Director van de Public Library of Charlotte and Mecklenburg County in de Verenigde Staten. Over de hele wereld is haar cursus door honderden bibliotheekmedewerkers met succes gevolgd.
en lanceerde in Dingen, in
samenwerking met de maker van de 23dingen.nl, Rob
Geïnteresseerden kunnen het programma zelfstandig
volgen, via de website
Sinds de opstart van de Vlaamse cursus, organiseerde de
bibliotheekschool Gent reeds diverse ‘Start to web 2.0 in 23
. De cursisten doorlopen 23 dingen in 40 lesuren, grotendeels in afstandsonderwijs, maar met de ervaring van een docent en de inspiratie van medestudenten. Wie slaagt voor de permanente evaluatie, ontvangt een attest. In 2009 namen 92 cursisten deel aan de cursus,
hun attest behaalden.
Verschillende provincies namen in de loop van het jaar diverse initiatieven om het 23dingenprogramma kenbaar te maken en verder te ondersteunen, via speciale cursustrajecten, lezingreeksen, workshops en bijeenkomsten van cursisten.
Lokale praktijkontwikkeling
29
Bibnet wil openbare bibliotheken helpen om zich te profileren als lokale plek waar het publiek kennis kan maken met en gebruik kan maken van de mogelijkheden van een digitale omgeving.
aktijkontwikkeling ondersteund, zodat bibliotheek-verwerven, verzamelen en delen.
www.23dingen.be). Deze cursus om bibliotheekmedewerkers de kans te geven zelfstandig hun internetvaardigheden te vergroten,
Dingen is een online leertraject, waarmee iedereen op een zelfstandige manier de leren kennen en gebruiken. Het 23dingen-programma vertrouwd raakt met bloggen, RSS, tagging, wiki’s,
en videowebsites en nog veel meer. Gemiddeld zijn er negen
concept werd bedacht Library of Charlotte and Mecklenburg
County in de Verenigde Staten. Over de hele wereld is haar cursus door honderden bibliotheek-
23 dingen in 40 lesuren, grotendeels in afstandsonderwijs, maar en de inspiratie van medestudenten. Wie slaagt voor de
cursisten deel aan de cursus,
in de loop van het jaar diverse initiatieven om het 23dingen-speciale cursustrajecten,
Lokale praktijkontwikkeling
30
IntroductieIntroductieIntroductieIntroductie 1. Ontdek waar 23 Dingen over gaat
BloggenBloggenBloggenBloggen 2. Maak je eigen weblog en plaats je eerste bericht
RSSRSSRSSRSS 3. Maak je leven eenvoudiger met RSS en een nieuwslezer 4. RSS feeds vinden en verzamelen
Foto’sFoto’sFoto’sFoto’s 5. Foto’s plaatsen op Flickr 6. Flickr verder ontdekken
PresenterenPresenterenPresenterenPresenteren 7. Zet presentaties op Slideshare
DenkmomentDenkmomentDenkmomentDenkmoment 8. Schrijf een blogbericht met jouw visie op Web 2.0
Social bookmarkingSocial bookmarkingSocial bookmarkingSocial bookmarking 9. Sociale bookmarking en Delicious
Online samenwerkenOnline samenwerkenOnline samenwerkenOnline samenwerken 10. Werken met wiki’s 11. Online kantoortoepassingen
CommunicerenCommunicerenCommunicerenCommuniceren 12. Chatten: blabla of uhhuh? 13. Twitter en volg tweets
Audio en videoAudio en videoAudio en videoAudio en video 14. Podcasts: radio waar en wanneer jij het wil 15. Screencasts maken 16. Ontdek wat YouTube video te bieden heeft 17. Muziek streamen op Deezer en Last.fm
Sociale netwerkenSociale netwerkenSociale netwerkenSociale netwerken 18. Sociaal netwerken met Facebook 19. Verzamel boeken in LibraryThing 20. Sociale bibliotheekcatalogi
Nog dingen?Nog dingen?Nog dingen?Nog dingen? 21. Google dingen 22. Nog dingen en hoe ze te vinden
EvaluatieEvaluatieEvaluatieEvaluatie 23. Evalueer wat je hebt geleerd
Overzicht 2 - Inhoud 23dingen
4.2 Kenniskantoor
Naast, maar zeker ook aansluitend bij het 23dingen-programma, is er ook nood aan een platform om kennis over en ervaringen nieuwe media en andere actuele uitdagingen uit te wisselen met collega’s.
Bibnet werkte het voorbije jaaronder de naam 'Kenniskantoor' aan het ontwerp van een website waarop bibliotheken op een eenvoudige manier tips en praktijkvoorbeelden, maar ook ideeën of beschouwingen kunnen uitwisselen.
Kenniskantoor is geen naslagsite waar alle informatie en praktijkvoorbeelden voor en door bibliotheken mooi gestructureerd plaats daarvan werd gekozen voor een platform dat toelaat om interessante informatie uit andere digitale media, waaronder blogs, te aggregeren en tevens ruimte biedt voor geïnteresseerden om op een zeer gebruiksvriendelijke manier hierop te reageren of
Op deze manier sluit Kenniskantoorconcrete lokale vertaling of toepassing van de 23dingen
Op basis van een analyse rond de noden en gewenste functionaliteiten van een dergelijk platform, werd in het najaar 2009versie van ‘Kenniskantoor’ ontwikkeld
In 2010 zal Kenniskantoor getest worden door eeaan in de hele sector bekend worden.
4.3 Bibliotheekfora
Bibnet beheert de discussiefora voor openbare bibliotheken,tientallen fora en meer dan vierduizend (niettoegankelijk zijn en er zijn gesloten De berichten van de publieke fora op d
In 2009 zorgde Bibnet voor deperformanter netwerk.
4.4 De digitale kloof
Bibnet wil actief inzetten op het ondersteunen van concrete lokale digitale praktijken die de digitale kloof als maatschappelijk probleem mee aanpakken en nieuwe vacature uit voor een projectvolgt Ilse Depré de projecten rond deze thematiek mee op.
Lokale praktijkontwikkeling
maar zeker ook aansluitend , is er
aan een platform om en ervaringen met
nieuwe media en andere actuele uitdagingen uit te wisselen met
e het voorbije jaar onder de naam 'Kenniskantoor' aan
waarop bibliotheken op een eenvoudige manier tips en praktijkvoorbeelden, maar ook ideeën of beschouwingen
geen naslagsite waar alle informatie en praktijkvoorbeelden voor en door mooi gestructureerd voor een langere termijn toegankelijk worden gemaakt.
plaats daarvan werd gekozen voor een platform dat toelaat om interessante informatie uit andere digitale media, waaronder blogs, te aggregeren en tevens ruimte biedt voor geïnteresseerden om
r gebruiksvriendelijke manier hierop te reageren of een eigen bijdrage te plaatsen.
Kenniskantoor aan bij het 23dingen-programma, en geeft concrete lokale vertaling of toepassing van de 23dingen-leerstof.
rond de noden en gewenste functionaliteiten van een dergelijk platform, werd in het najaar 2009, samen met het Gentse mediabedrijf The Reference,versie van ‘Kenniskantoor’ ontwikkeld en getest via kenniskantoor.bibliotheek.be
getest worden door een pilootgroep, verder ontwikkeld worden.
Bibnet beheert de discussiefora voor openbare bibliotheken, een geavanceerde listserver met tientallen fora en meer dan vierduizend (niet-unieke) leden. Er zijn fora die voor iedereen toegankelijk zijn en er zijn gesloten discussiegroepen (bvb. voor werkgroepen van Bibnet).
De berichten van de publieke fora op de listserver zijn te bekijken op fora.bibliotheek.be
voor de migratie van de bibliotheekfora naar een nieuwe host met een
op het ondersteunen van concrete lokale digitale praktijken die de ppelijk probleem mee aanpakken en schreef daarom in 2009 een
nieuwe vacature uit voor een project- en procesbegeleider nieuwe media. Sindsten rond deze thematiek mee op.
Lokale praktijkontwikkeling
31
geen naslagsite waar alle informatie en praktijkvoorbeelden voor en door een langere termijn toegankelijk worden gemaakt. In de
plaats daarvan werd gekozen voor een platform dat toelaat om interessante informatie uit andere digitale media, waaronder blogs, te aggregeren en tevens ruimte biedt voor geïnteresseerden om
eigen bijdrage te plaatsen.
programma, en geeft het ruimte aan de
rond de noden en gewenste functionaliteiten van een dergelijk samen met het Gentse mediabedrijf The Reference, een beta-
kenniskantoor.bibliotheek.be.
verder ontwikkeld en geleidelijk
een geavanceerde listserver met unieke) leden. Er zijn fora die voor iedereen
werkgroepen van Bibnet).
fora.bibliotheek.be.
migratie van de bibliotheekfora naar een nieuwe host met een
op het ondersteunen van concrete lokale digitale praktijken die de schreef daarom in 2009 een
Sinds oktober 2009
Lokale praktijkontwikkeling
32
4.4.1 4.4.1 4.4.1 4.4.1 InformatiegeletterdheidInformatiegeletterdheidInformatiegeletterdheidInformatiegeletterdheid
Bibnet participeert aan een project van LOCUS over informatiegeletterdheid, dat kadert in het Vlaams Plan Geletterdheid van de departementen Cultuur en Onderwijs.
Naast de begeleiding op maat van drie projecten van lokale bibliothekenvonden er in het kader van dit project in 2009 op regelmatige tijdstippen reflectiebijeenkomsten plaats beleidsmedewerkers van departementen Cultuur en Onderwijs, Bibnet en mensen uit de praktijk.
Daarnaast verzamelden medewerkers van LOCUS en Bibnet in het najaar 2009 allerlei nuinformatie over dit thema. Achtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden uit binnenmogelijke partners voor het opzetten van lokale projecten, info over subsidies en interessant onderzoek over informatiegeletterdheid en de digitale kloofbijgehouden in de wiki ‘Informatiegeletterd’
4.4.2 European Congress on E4.4.2 European Congress on E4.4.2 European Congress on E4.4.2 European Congress on E----
Op 22 en 23 oktober 2009 organiseerde Bibnet samen met de Britse organisatie Civic Agenda en met het Vlaamse Ministerie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media een congres ovrol die openbare bibliotheken hierin kunnen spelen.
Dit tweedaagse congres in het Vlaamskansen voor bibliotheken in een digitale omgeving, en de investeringen op het vlak van technologie en dienstverlening die nodig zijn om deze uitdaging te beantwoorden.
Volgende onderwerpen kwamen aan bod:
• “Creating Inclusive Digital Environmentsinnovatief gebruik ervan in bibliotheken om emaatschappelijke meerwaarde te creëren
• “Measuring Social and Economibibliotheekbeleid heeft op de samenleving
• “Enhancing Choice, Innovation and Societyinspelen op zich wijzigend gebruikersgedrag en nieuwe gebruikersgebruiksverwachtingen en
Het deelnemerspubliek bestond uit maar ook beleidsafgevaardigden, technologische experts, NGO’s en academici uit lidstaten.
De presentaties en diverse verslagen zijnwww.ecei09.eu.
t aan een project informatie-
geletterdheid, dat kadert in het aams Plan Geletterdheid van de
Cultuur en Onderwijs.
begeleiding op maat van drie projecten van lokale bibliotheken, vonden er in het kader van dit project
op regelmatige tijdstippen plaats met
beleidsmedewerkers van de Onderwijs,
Bibnet en mensen uit de praktijk.
Daarnaast verzamelden medewerkers van LOCUS en Bibnet in het najaar 2009 allerlei nuchtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden uit binnen
mogelijke partners voor het opzetten van lokale projecten, info over subsidies en informatiegeletterdheid en de digitale kloof, al dez
‘Informatiegeletterd’. In januari 2010 werd deze wiki openbaar gemaakt
----Inclusion (ECEI09)Inclusion (ECEI09)Inclusion (ECEI09)Inclusion (ECEI09)
09 organiseerde Bibnet samen met de Britse organisatie Civic Agenda en met het Vlaamse Ministerie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media een congres ovrol die openbare bibliotheken hierin kunnen spelen.
Vlaams Parlement daagde de aanwezigen uit na te denken over de kansen voor bibliotheken in een digitale omgeving, en de investeringen op het vlak van technologie en dienstverlening die nodig zijn om deze uitdaging te beantwoorden.
men aan bod:
Creating Inclusive Digital Environments”, of de rol van toegankelijke technologie en het innovatief gebruik ervan in bibliotheken om e-inclusie, informatiegeletterdheid en maatschappelijke meerwaarde te creëren;
Measuring Social and Economic Impact”, of welke impact een dergelijk 'digitaal' bibliotheekbeleid heeft op de samenleving;
Enhancing Choice, Innovation and Society”, of hoe bibliotheken op innovatieve wijze inspelen op zich wijzigend gebruikersgedrag en nieuwe gebruikers
ksverwachtingen en -behoeften.
Het deelnemerspubliek bestond uit meer dan 200 medewerkers van openbare bibliotheken, maar ook beleidsafgevaardigden, technologische experts, NGO’s en academici uit
De presentaties en diverse verslagen zijn online te vinden op de website van de conferentie:
Daarnaast verzamelden medewerkers van LOCUS en Bibnet in het najaar 2009 allerlei nuttige chtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden uit binnen- en buitenland,
mogelijke partners voor het opzetten van lokale projecten, info over subsidies en links naar l deze gegevens werden openbaar gemaakt.
09 organiseerde Bibnet samen met de Britse organisatie Civic Agenda en met het Vlaamse Ministerie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media een congres over e-inclusie en de
de aanwezigen uit na te denken over de kansen voor bibliotheken in een digitale omgeving, en de investeringen op het vlak van technologie en dienstverlening die nodig zijn om deze uitdaging te beantwoorden.
, of de rol van toegankelijke technologie en het inclusie, informatiegeletterdheid en
, of welke impact een dergelijk 'digitaal'
, of hoe bibliotheken op innovatieve wijze inspelen op zich wijzigend gebruikersgedrag en nieuwe gebruikers- en
medewerkers van openbare bibliotheken, maar ook beleidsafgevaardigden, technologische experts, NGO’s en academici uit 24 EU-
online te vinden op de website van de conferentie:
Lokale praktijkontwikkeling
33
4.5 Lokale IT-infrastructuur
4.5.1 4.5.1 4.5.1 4.5.1 TelecommunicatieTelecommunicatieTelecommunicatieTelecommunicatie
Vrijwel alle openbare bibliotheken in Vlaanderen waren tot voor kort verbonden met elkaar en met het internet via het BibNet-netwerk. Dit private netwerk, ontstaan in 1997, bood een gemeenschappelijke internettoegang voor publieke pc's in de bibliotheken.
In de loop van 2009 werd het BibNet-netwerk geheroriënteerd. Het historisch gegroeide private netwerk was ondertussen verouderd, duur, en bood onvoldoende openheid en flexibiliteit in functie van het hedendaagse internetgebruik.
Daarom werd in overleg met de Vlaamse Overheid besloten de huidige centrale infrastructuur af te bouwen en te vervangen door een flexibelere internetaansluiting per bibliotheek, vergelijkbaar met de huidige aansluiting van de andere afnemers van de I-line, nl. ziekenhuizen en scholen.
Deze migratie werd in samenwerking met Telenet Solutions, de leverancier van de huidige ADSL I-Line in de bibliotheken, in de loop van oktober 2009 opgestart. Net als voorheen bleef de bibliotheek vrij om voor een andere netwerkoplossing te kiezen.
Bibliotheken die de I-Line enkel gebruikten om te surfen, kregen een week op voorhand de geplande migratiedatum door van Bibnet. Op de dag van de migratie werden ze telefonisch
gecontacteerd door Telenet Solutions voor een eenvoudige test voor en na de migratie. Bibliotheken waarvan de webcat/vpn-diensten op de I-Line werden omgezet in een lokale firewall, werden individueel opgevolgd door Bibnet en de betrokken leveranciers.
Deze hele netwerkmigratie werd eind 2009 succesvol afgerond. Tussen oktober en december werden 295 I-Lines overgezet naar de backbone van Telenet Solutions. In 37 bibliotheken die gebruik maakten van een VPN oplossing of een Webcat-oplossing om hun catalogus op het web te brengen, werden lokale firewalls geïnstalleerd in vlotte samenwerking met DCB/Telenet Solutions of Grafisoft, en in vele gevallen ook Infor.
Bibliotheken die gemigreerd werden, dienden vanaf die datum de helpdesk van Telenet Solutions te contacteren en niet die van Cegeka.
4.5.2 4.5.2 4.5.2 4.5.2 Samenaankoop licentiesSamenaankoop licentiesSamenaankoop licentiesSamenaankoop licenties
Na overeenkomsten voor Microsoft licenties en Antivirussoftware, sloot Bibnet in 2009 ook een overeenkomst met Adobe om de producten van deze software leverancier aan zeer lage prijzen aan te bieden aan bibliotheken.
Veelgebruikte Adobe-producten zijn Acrobat, Dreamweaver, Photoshop, Illustrator en InDesign: creatieve software die van pas komen bij beeldbewerking en het ontwerpen van drukwerk en websites, en die men eventueel ook kan aanbieden op daarvoor uitgeruste publieke pc’s.
Het Adobe aanbod werd opgenomen in de Bibnet-bestelmodule van Sumika. Bibliotheken kunnen via deze applicatie versies bestellen voor zowel Windows als Mac.
Lokale praktijkontwikkeling
34
4.5.3 4.5.3 4.5.3 4.5.3 RFIDRFIDRFIDRFID
Het aantal RFID-balies is de laatste jaren in Vlaanderen toegenomen. Bibnet maakte afspraken met de leveranciers van RFID-systemen, de leveranciers van bibliotheeksystemen en de provincies over het datamodel op de tags en de technische kenmerken van de tags.
Er werd besloten om aan te sluiten bij het Nederlands datamodel, dat gebaseerd werd op het Nederlandse generiek model van eisen voor RFID. Om dit model te hanteren is het aanbevolen om een minimale chipgrootte te hanteren. Op de chip dienen een aantal gegevens gecodeerd te worden zo bvb. de locatiecode (ISIL) van de bibliotheek.
In functie van het gebruik van RFID werden in overleg met de Koninklijke Bibliotheek ook de ISIL-codes (een unieke identificatiecode per bibliotheek) vastgelegd. De ISIL kent een uniek nummer toe aan elke bibliotheek of aanverwante organisatie in de wereld. In België is de Koninklijke Bibliotheek verantwoordelijk voor de toekenning van de ISIL-codes. Zij hebben in samenwerking met vertegenwoordigers uit de openbare bibliotheken codes toegekend aan alle Nederlandstalige openbare bibliotheken.
Bibnet regelde bij de privacycommissie tevens de machtiging voor het gebruik van het rijksregisternummer op de eID-kaart als uniek lenersnummer door bibliotheken. Het sectoraal comité van het Rijksregister heeft, op aanvraag van Bibnet, een aantal aanbevelingen en machtigingen geformuleerd voor gebruik van de elektronische identiteitskaart (eID) door openbare bibliotheken.
• Het Rijksregisternummer mag worden gebruikt als een uniek lenersnummer.
• De eID-kaart mag worden opgevraagd voor identificatie van de lener bij inschrijving en bij gebruik van online toepassingen.
• Bibliotheken mogen bepaalde gegevens van de lener consulteren in het Rijksregister.
Het gebruik van de eID-kaart en het rijksregisternummer biedt perspectieven bijvoorbeeld voor de
verwerking van lener- en uitleengegevens. Vooral bibliotheken die overschakelen op RFID hebben
baat bij de toepassingen met de eID-kaart.
4.5.4 Helpdesk4.5.4 Helpdesk4.5.4 Helpdesk4.5.4 Helpdesk
De helpdesk beantwoordde 2493 vragen in 2009.
OnderwerpOnderwerpOnderwerpOnderwerp Aantal vragenAantal vragenAantal vragenAantal vragen
23dingen 5
Abonnement 9
Aleph 27
Bibliotheektechnisch 134
Boekenbankdata 11
Covers 106
Digileen 34
Lokale praktijkontwikkeling
35
Eigen werking 166
Export lijsten 16
Gebruikersbeheer 12
Open Vlacc documentatie 17
Open Vlacc invoer 1 308
Open Vlacc export 68
Open Vlacc publiek 371
ZIZO 61
Zoeken.bibliotheek.be 104
TOTAALTOTAALTOTAALTOTAAL 2 4932 4932 4932 493
Tabel 4 - Overzicht helpdeskvragen per onderwerp
4.6 Organisatieontwikkeling
In nauwe samenwerking met Bibnet, ondersteunt LOCUS bibliotheken om de kwaliteit van hun dienstverlening en werking te verbeteren.
In het voorjaar 2009 werd de kadertekst met de domeinen of uitdagingen waar bibliotheken bij voorkeur op inzetten gefinaliseerd. Deze tekst werd vanaf juni 2009 aan de hand van een aantal
stellingen gecommuniceerd via www.zevenuitdagingen.be.
Parallel creëerden enkele ontwikkelingsgroepen sets aan instrumenten die bibliotheken zullen helpen bij het opzetten en doorvoeren van verbetertrajecten.
Het ontwikkelde instrumentarium werd in een eerste fase aan de hand van een opleidingstraject in de sector geïmplementeerd. Deze pilootfase startte in oktober 2009 en duurt tot juni 2010. Het is een intensief traject van opleiding, begeleiding en coaching, waarbij plenaire studiedagen, individuele consulting en intervisie in kleine groepjes elkaar afwisselen. De organisatie van het opleidingstraject gebeurt door LOCUS en Bibnet in overleg met de verschillende SBB’s en wordt opgevolgd en becommentarieerd in een blog.
Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere dienstverlening
36
5 Onderzoek, samenwerkingsverbanden endienstverlening
Bibnet participeert aan of initieert onderzoek en experimenten die de maatschappelijke rol van de bibliotheek in de digitale wereld helpen degedrag van mensen in een digitale omgeving en het gebruiexperiment en pilootontwikkelingen wil Bibnet nieuwe technologie inzetten voor bibliotheekinnovatie.
Bibnet bemiddelt ook op het gebied van auteursrecht, en bouwt in deze materie expertise op.
Door deel te nemen aan diverse bijeenkomsten en fora in de international bibliotheekwereld, vertegenwoordigt Bibnet mee de Vlaamse openbare bibliotheken in het buit
5.1 CUPID
In het project CUPID onderzocht Bibnet met een aantal partners de mogelijkheden om gepersonaliseerde en verrijkte cultuur- en/of vrijetijdsdata zelfstandig te kunnen beheren en verspreiden via diverse distributiekanalen.
CUPID, voluit Cultural Profile andvoorwaarden voor toekomstgerichte cultuurcommunicaticultuur- en vrijetijdsinformatie zo optimaal mogelcultuur- en vrijetijdsinformatie best categoriseren? Hvoor specifieke individuen/doelgroepen? En wontsluitingsmechanismen zijn er voor de cultuurparticipant?
Een resultante van het onderzoek vanuit Bibnet is alvast de creatie van de auteurspaginageweest, met de mogelijkheid deze via een webservice vanop andere platfVlaanderen” te koppelen aan lokale gegevens zoals bv. een evenement.
5.2 FutureTalking - Participation Generation Research (PGR)
Bibnet nam samen met Belgacom, Telenet, Vacature.com, De Post en andere mediaspelers in FutureTalking, deel aan een participatief onderzoek naar het gebruik van nieuwe media en diensten. Voor de openbare bibliotheken is dit een verlengstuk bibliotheek in Vlaanderen en een manier om antwoorden te vinden op crucialkijken digital natives naar een boek of een cd?’beweegt mensen om actief content te creëren?’in de informatiewereld?’.
In de loop van 2008 werd een Participation Generation Research (PGR) uitgevoerd door Agency en Insites op basis van online discussies en polls binnen een community van mensen die als ‘early majority’ deelhebben aan ndoor bibliotheken, de Vlaamse overheid, SMIT, TOR en een aantal steunpunten.
De resultaten van dit onderzoek startdag van Bibnet op 12 februari 2009.
Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere dienstverlening
Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere
Bibnet participeert aan of initieert onderzoek en experimenten die de maatschappelijke rol van de bibliotheek in de digitale wereld helpen definiëren. De klemtoon ligt hierbij op onderzoek naar het gedrag van mensen in een digitale omgeving en het gebruik van (bibliotheek)toepassingen. experiment en pilootontwikkelingen wil Bibnet nieuwe technologie inzetten voor bibliotheek
Bibnet bemiddelt ook op het gebied van auteursrecht, en bouwt in deze materie expertise op.
Door deel te nemen aan diverse bijeenkomsten en fora in de international bibliotheekwereld, vertegenwoordigt Bibnet mee de Vlaamse openbare bibliotheken in het buitenland.
In het project CUPID onderzocht Bibnet met een aantal partners de mogelijkheden om gepersonaliseerde en verrijkte
en/of vrijetijdsdata zelfstandig te kunnen beheren en verspreiden via diverse distributiekanalen.
Cultural Profile and Information Database, onderzocht mogelijkheden en voorwaarden voor toekomstgerichte cultuurcommunicatie en interactie met het publiek. H
en vrijetijdsinformatie zo optimaal mogelijk worden verzameld en beheerd?sinformatie best categoriseren? Hoe kun je informatie doelgericht ontsluiten
cifieke individuen/doelgroepen? En welke interessante distributiemodellen en n er voor de cultuurparticipant?
nte van het onderzoek vanuit Bibnet is alvast de creatie van de auteurspaginamet de mogelijkheid deze via een webservice vanop andere platformen zoals “UIT in
te koppelen aan lokale gegevens zoals bv. een evenement.
Participation Generation Research (PGR)
Belgacom, Telenet, Vacature.com, De Post en andere mediaspelers in een participatief onderzoek naar het gebruik van nieuwe media en
Voor de openbare bibliotheken is dit een verlengstuk van de studie naar de in Vlaanderen en een manier om antwoorden te vinden op crucial
kijken digital natives naar een boek of een cd?’, ‘hoe ontdekken en exploreren ze cultuur?’beweegt mensen om actief content te creëren?’ en ‘is er nog nood aan betrouwbare ankerpunten
werd een Participation Generation Research (PGR) uitgevoerd door op basis van online discussies en polls binnen een community van mensen die
ty’ deelhebben aan nieuwe media. Het onderzoek werd bij Bibnet mee opgevolgd door bibliotheken, de Vlaamse overheid, SMIT, TOR en een aantal steunpunten.
van dit onderzoek werden gepresenteerd door Jo Caudron van One Agency op de n Bibnet op 12 februari 2009.
Bibnet participeert aan of initieert onderzoek en experimenten die de maatschappelijke rol van de De klemtoon ligt hierbij op onderzoek naar het
k van (bibliotheek)toepassingen. Via experiment en pilootontwikkelingen wil Bibnet nieuwe technologie inzetten voor bibliotheek-
Bibnet bemiddelt ook op het gebied van auteursrecht, en bouwt in deze materie expertise op.
Door deel te nemen aan diverse bijeenkomsten en fora in de international bibliotheekwereld, enland.
t mogelijkheden en e en interactie met het publiek. Hoe kan
ijk worden verzameld en beheerd? Hoe kun je matie doelgericht ontsluiten
elke interessante distributiemodellen en
nte van het onderzoek vanuit Bibnet is alvast de creatie van de auteurspagina’s ormen zoals “UIT in
Belgacom, Telenet, Vacature.com, De Post en andere mediaspelers in een participatief onderzoek naar het gebruik van nieuwe media en
tudie naar de digitale openbare in Vlaanderen en een manier om antwoorden te vinden op cruciale vragen als: ‘hoe
‘hoe ontdekken en exploreren ze cultuur?’, ‘wat ‘is er nog nood aan betrouwbare ankerpunten
werd een Participation Generation Research (PGR) uitgevoerd door One op basis van online discussies en polls binnen een community van mensen die
bij Bibnet mee opgevolgd door bibliotheken, de Vlaamse overheid, SMIT, TOR en een aantal steunpunten.
gepresenteerd door Jo Caudron van One Agency op de
5.3 EPICS
In het najaar 2009 startte EPICS, een nieuw onderzoeksproject van IBBTwaarin Bibnet samen met FARO en 13 andere organisaties verricht naar de creatie van een educatief platform voor digitaal cultureel erfgoed.
De laatste jaren is er, dankzij initiatieven zoals Europeana, een stijgend
aanbod van digitale erfgoedobjecten. In de onderwijswereld geraken
elektronische leeromgevingen meer en meer ingeburgerd, wat kansen biedt
voor het inzetten van multimediaal
inspelen op beide ontwikkelingen, en digitale erfgoedobjecten aanbieden in
een interactief platform, met mogelijkheden tot zoeken, bewerken,
metadatering en distributie via diverse kanalen.
Bibnet zal binnen het project o.a. de rol onderzoeken die bibliotheken kunnen spelen in het
ontsluiten en distribueren van digitaal erfgoed voor het onderwijs, alsook als
didactische ruimte voor onderwijsprojecten rond digitaal erfgoed
en in het bijzonder met de openbare bibliotheek van Ieper
CO7 en het In Flanders Fields museum
i.v.m. de Eerste Wereldoorlog in Ieper.
5.3 Auteursrechten
Bibnet overlegt met VVBAD, VOWB en erfgoedinopstellen van een Groenboek over auteursrecht.
Samen met VVBAD startte Bibnet gesprekken op met de producenten van games over het uitlenen van games door bibliotheken.
Bibnet participeerde aan een kortlopendeJeugd, Sport en Media over auteursrechten.
5.4 Nationale samenwerkingsverbanden
Omdat zowel Bibnet als LOCUS doelgroep hebben, nl. de Vlaamse openbare bibliotheken, werken zij intensief samen rond diverse projectenbibliotheken, waaronder gemeenschappelijke instrumenten zoals Bibliotheek.be, de bibliotheekfora en FOCUS, en de projecten “Organisatieontwikkeling” en “Informatiegeletterdheid”.
Bibnet stemt regelmatig af met FARO Boek.be en Bibnet werkten ook in 2009meerwaarde voor beide partners.
Bibnet werd op gezette tijden betrokken bij initiatieven van het departement cultuuen media inzake digitalisering en verwante onderwerpen.
Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere dienstverlening
In het najaar 2009 startte EPICS, een nieuw onderzoeksproject van IBBT, FARO en 13 andere organisaties onderzoek
verricht naar de creatie van een educatief platform voor digitaal cultureel
De laatste jaren is er, dankzij initiatieven zoals Europeana, een stijgend
aanbod van digitale erfgoedobjecten. In de onderwijswereld geraken
elektronische leeromgevingen meer en meer ingeburgerd, wat kansen biedt
voor het inzetten van multimediaal en interactief cursusmateriaal. EPICS wil
inspelen op beide ontwikkelingen, en digitale erfgoedobjecten aanbieden in
een interactief platform, met mogelijkheden tot zoeken, bewerken,
metadatering en distributie via diverse kanalen.
roject o.a. de rol onderzoeken die bibliotheken kunnen spelen in het
ontsluiten en distribueren van digitaal erfgoed voor het onderwijs, alsook als
ruimte voor onderwijsprojecten rond digitaal erfgoed. Samen met de andere par
openbare bibliotheek van Ieper, het Ieperse archief
In Flanders Fields museum, wordt gewerkt aan een pilootproject rond digitaal erfgoed
i.v.m. de Eerste Wereldoorlog in Ieper.
Bibnet overlegt met VVBAD, VOWB en erfgoedinstellingen over de rondvraag van de EU voor het opstellen van een Groenboek over auteursrecht.
Samen met VVBAD startte Bibnet gesprekken op met de producenten van games over het uitlenen van games door bibliotheken.
Bibnet participeerde aan een kortlopende onderzoeksopdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media over auteursrechten.
5.4 Nationale samenwerkingsverbanden
LOCUS voor een deel dezelfde doelgroep hebben, nl. de Vlaamse openbare bibliotheken,
rond diverse projecten voor bibliotheken, waaronder gemeenschappelijke instru-menten zoals Bibliotheek.be, de bibliotheekfora en
en “Organisatieontwikkeling” en
mt regelmatig af met FARO m.b.t. digitaliseringsprojecten en onderzoek, zoals EPICS.
Boek.be en Bibnet werkten ook in 2009 samen aan deelprojecten met een duidelijkemeerwaarde voor beide partners.
werd op gezette tijden betrokken bij initiatieven van het departement cultuuen media inzake digitalisering en verwante onderwerpen.
Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere dienstverlening
37
roject o.a. de rol onderzoeken die bibliotheken kunnen spelen in het
ontsluiten en distribueren van digitaal erfgoed voor het onderwijs, alsook als ontmoetingsplek en
Samen met de andere partners,
Ieperse archief, de erfgoedcel
, wordt gewerkt aan een pilootproject rond digitaal erfgoed
stellingen over de rondvraag van de EU voor het
Samen met VVBAD startte Bibnet gesprekken op met de producenten van games over het
onderzoeksopdracht van het Departement Cultuur,
iseringsprojecten en onderzoek, zoals EPICS.
samen aan deelprojecten met een duidelijke
werd op gezette tijden betrokken bij initiatieven van het departement cultuur, jeugd,sport
Onderzoek, samenwerkingsverbanden en verdere dienstverlening
38
Met de Luisterpuntbibliotheek werd regelmatig overleg gepleegd in functie van de nodige aanpassingen van de daisy- en braillecatalogus.
Bibnet is passief lid van VOWB. De actieve samenwerking gebeurt vooral op het vlak van auteursrecht.
Er is regelmatig overleg tussen Bibnet en VVBAD, vaak naar aanleiding van concrete samenwerking en overleg: auteursrechten, bibliotheekopleidingen, workshops, enzovoort.
5.5 Internationale contacten
Nederland heeft jarenlang gewerkt aan schaalvergroting van de bibliotheken door de vorming van basisbibliotheken. De meest recente hervorming is die van de organisaties op rijksniveau. In 2009 werd besloten een sectorinstituut op te richten dat het beleid moet uitvoeren van de Nederlandse overheid. De facto betekent dit een forse afslanking van de Vereniging van Openbare Bibliotheken die tot voor kort dergelijke taken kreeg toegewezen. Naast een sectorinstituut richtte de overheid ook de organisatie Bibliotheek.nl op die, zoals Bibnet, de opdracht krijgt om de digitale bibliotheek te realiseren in Nederland. Bibnet onderhield in 2009 regelmatig contact met het projectteam dat instaat voor de oprichting van beide nieuwe organisaties.
Bibnet zetelt in het bestuur van NAPLE Forum. Formele en informele gesprekken vormden input voor de ECEI09 conferentie in Brussel (zie 4.4.2).
Bibnet is tevens lid van JEGDO, een expertengroep inzake digitale bibliotheken van EBLIDA en LIBER.
In mei 2009 participeerde Bibnet aan de gemeenschappelijke bijeenkomst van NAPLE en EBLIDA in Wenen, waar in de "Vienna Declaration" werd gepleit voor meer beleidsaandacht van de EU voor openbare bibliotheken.
Medewerkers van Bibnet namen ook deel aan internationale conferenties, zoals ELAG 2009 (22-24 april 2009) en de IAML conferentie (5-10 juli 2009).
6 Communicatie en PR
6.1 Denk- en discussiedag februari 2009
Op 12 februari 2009 organiseerde Bibnet een denk- en discussiedag over de digitale toekomst van de openbare bibliotheken in Vlaanderen. dan 200 geïnteresseerden stonden en grote initiatieven van bibliotheken als antwoord op de impact van digitale ontwikkelingen.
In een eerste deel werd dieper ingegaan op die veranderende omgeving: nieuwe media, een andergebruikersgedrag, veranderingen in het boekenvak, ...initiatieven van bibliotheken aan bod, diTenslotte werd Bibnet officieel gelanceerd, ontwikkelingen.
Op de Bibnet-website vindt men de Flickr.
6.2 Website
Bibnet documenteert zijn projecten op de website communicatie- en informatiekanaal te zijn
Deze site werd begin 2009 gelancinklapbare navigatie om het overzicht van de thema’s en belangrijkste pagina’s vanop elke subpagina te tonen. De hoofdpagina geeft een overzicht van de actuele pagina’s, nieuwsitems en evenementen. Zowel op de hoofdpagina als op de belangrijkste subpagina’s kan je doorlinken naar verwante pagina’s op de LOCUSde hoogte blijven van nieuws op de site.
In 2009 werden er 48 313 bezoeken geregistreerd, dag.
en PR
en discussiedag februari 2009
Op 12 februari 2009 organiseerde Bibnet een en discussiedag over de digitale toekomst
van de openbare bibliotheken in Vlaanderen. Meer stonden stil bij kleine
en grote initiatieven van bibliotheken als antwoord an digitale ontwikkelingen.
In een eerste deel werd dieper ingegaan op die veranderende omgeving: nieuwe media, een ander gebruikersgedrag, veranderingen in het boekenvak, ... Daarna kwamen concrete
van bibliotheken aan bod, die een antwoord willen geven op al deze uitdagingen. Tenslotte werd Bibnet officieel gelanceerd, als bijdrage van de Vlaamse overheid aan deze
website vindt men de links naar de presentaties op Slideshare en de sfeerfoto’s op
Bibnet documenteert zijn projecten op de website www.bibnet.be. Deze site blijkt een belangrijken informatiekanaal te zijn voor de bibliotheeksector.
Deze site werd begin 2009 gelanceerd. Er werd een nieuwe navigatie uitgewerkt met een inklapbare navigatie om het overzicht van de thema’s en belangrijkste pagina’s vanop elke subpagina te tonen. De hoofdpagina geeft een overzicht van de actuele pagina’s, nieuwsitems en
l op de hoofdpagina als op de belangrijkste subpagina’s kan je doorlinken naar verwante pagina’s op de LOCUS-website. Via de RSS-feed kunnen gebruikers permanent op de hoogte blijven van nieuws op de site.
In 2009 werden er 48 313 bezoeken geregistreerd, met een gemiddelde van 130 bezoeken per
Communicatie en PR
39
Daarna kwamen concrete kleine en grote e een antwoord willen geven op al deze uitdagingen.
als bijdrage van de Vlaamse overheid aan deze
naar de presentaties op Slideshare en de sfeerfoto’s op
Deze site blijkt een belangrijk
eerd. Er werd een nieuwe navigatie uitgewerkt met een inklapbare navigatie om het overzicht van de thema’s en belangrijkste pagina’s vanop elke subpagina te tonen. De hoofdpagina geeft een overzicht van de actuele pagina’s, nieuwsitems en
l op de hoofdpagina als op de belangrijkste subpagina’s kan je doorlinken feed kunnen gebruikers permanent op
met een gemiddelde van 130 bezoeken per
Communicatie en PR
40
De site heeft twee belangrijke functies voor de (brede) sector:
• Leveren van documentatie ivm Open Vlacc en catalografie. Met als belangrijkste bron de Open Vlacc Regelgeving en ZIZO raadpleegmodule. geraadpleegd.
• Leveren van informatie over nieuwe projecten/diensten of belangrijke wijzigingen ervan. Deze pagina’s worden vooral bereikt FOCUS, nieuwsitems op de hoofdpagina en
De Bibnet-site krijgt veel bezoekers via Google en andere zoekmachines. wordt de site goed geïndexeerd.
Een groot aantal gebruikers raadpleegt spnieuwsbrief FOCUS, op de startpagina’s van tools zoals RSS, Facebook en Twitter.
De top 10 van meest geraadpleegde documenten toont duidelijk dat de Vlacc regelgeving en ZIZO de grootste leverancier van documenten zijn. Bovendien is het aantal documenten hoog zodat zelfs de top 10 niet meer dan ongeveer 5% van het
6.3 FOCUS
De Bibnet-projecten komen geregeld aan bod in FOCUS, de gemeenschappelijke nieuwsbrief met LOCUS.een e-zine met informatie van LOCUS en Bibnet, bedoeld voor bibliotheekmedewerkers, cultuurfunctionarissen, cultuurbeleidscoördinatoren, schepenen voor cultuur en al wie geïnteresseerd is in het lokale cultuurbeleid.
In 2009 verschenen er 26 FOCUSverstuurd naar 4 631 personen.
Het effect van FOCUS is duideliverschijnen van een bepaald bericht, krijgen de daaraan verbonden webpagina’s op de website een grote piek aan bezoeken.
6.4 Web 2.0
Bibnet verspreidt en verzamelt ook interessante info via socialTwitter, Slideshare, Delicious, Flickr, Youtube en Netvibes. Het is uiteraard niet de bedoeling dat elke bibliotheekmedewerkerde website en in FOCUS. Wie echTwitter, kan er voordeel aan hebben om Bibnet ook daar te volgenzijn van de laatste Bibnet-weetjes
Op de Facebook Bibnet-paginamaar ook tips uit het 23Dingenzoeken.bibliotheek.be, zoals aankondigingeop een andere Facebook-pagina: 'zoeken.bibliotheek.be'.
Twitter-gebruikers kunnen Bibnet ook op deze netwerksiteaccount wordt door onze medewerkers gebruikt om weetjes kenbaar te maken, maar vanop (inter)nationale studiedberichten.
twee belangrijke functies voor de (brede) sector:
Leveren van documentatie ivm Open Vlacc en catalografie. Met als belangrijkste bron de Open Vlacc Regelgeving en ZIZO raadpleegmodule. Deze documentatie wordt dagelijks
Leveren van informatie over nieuwe projecten/diensten of belangrijke wijzigingen ervan. Deze pagina’s worden vooral bereikt via verschillende andere communicatiekanalen:
ieuwsitems op de hoofdpagina en www.locusnet.be, RSS, Facebook en
t veel bezoekers via Google en andere zoekmachines. Net zwordt de site goed geïndexeerd.
gebruikers raadpleegt specifieke informatie op de site via een link in de nieuwsbrief FOCUS, op de startpagina’s van www.bibnet.be en www.locusnet.be
acebook en Twitter.
De top 10 van meest geraadpleegde documenten toont duidelijk dat de Vlacc regelgeving en ZIZO de grootste leverancier van documenten zijn. Bovendien is het aantal documenten hoog zodat zelfs de top 10 niet meer dan ongeveer 5% van het totale aantal bedraagt.
projecten komen geregeld aan bod in FOCUS, de gemeenschappelijke nieuwsbrief met LOCUS. FOCUS is
informatie van LOCUS en Bibnet, bedoeld voor bibliotheekmedewerkers, cultuurfunctionarissen, cultuurbeleidscoördinatoren, schepenen voor cultuur en al wie geïnteresseerd is in het lokale cultuurbeleid.
In 2009 verschenen er 26 FOCUS-nieuwsbrieven met daarin 67 berichten vanuit Bibnet, personen.
Het effect van FOCUS is duidelijk zichtbaar in de statistieken van de Bibnetverschijnen van een bepaald bericht, krijgen de daaraan verbonden webpagina’s op de website
Bibnet verspreidt en verzamelt ook interessante info via sociale netwerksites, zoals Facebook, Twitter, Slideshare, Delicious, Flickr, Youtube en Netvibes. Het is uiteraard niet de bedoeling
elke bibliotheekmedewerker al deze kanalen volgt, de belangrijkste info verschijnt steeds op de website en in FOCUS. Wie echter reeds aanwezig is op sociale platformen zoals Facebook en Twitter, kan er voordeel aan hebben om Bibnet ook daar te volgen en zo steeds op de hoogte te
weetjes.
pagina (zoek op 'Bibnet') verschijnen niet enkel de berichten uit FOCUS, maar ook tips uit het 23Dingen-programma en andere nieuwtjes. Meer specifieke info over
, zoals aankondigingen van nieuwe functionaliteiten, vindpagina: 'zoeken.bibliotheek.be'.
s kunnen Bibnet ook op deze netwerksite terugvinden en volgen.wordt door onze medewerkers gebruikt om weetjes kenbaar te maken, maar
vanop (inter)nationale studiedagen over nieuwe bevindingen of interessante initiatieven
Leveren van documentatie ivm Open Vlacc en catalografie. Met als belangrijkste bron de tatie wordt dagelijks
Leveren van informatie over nieuwe projecten/diensten of belangrijke wijzigingen ervan. communicatiekanalen:
, RSS, Facebook en Twitter.
Net zoals www.vcob.be
cifieke informatie op de site via een link in de www.locusnet.be, of via web 2.0
De top 10 van meest geraadpleegde documenten toont duidelijk dat de Vlacc regelgeving en ZIZO de grootste leverancier van documenten zijn. Bovendien is het aantal documenten hoog zodat
met daarin 67 berichten vanuit Bibnet,
jk zichtbaar in de statistieken van de Bibnet-site. Na het verschijnen van een bepaald bericht, krijgen de daaraan verbonden webpagina’s op de website
e netwerksites, zoals Facebook, Twitter, Slideshare, Delicious, Flickr, Youtube en Netvibes. Het is uiteraard niet de bedoeling
, de belangrijkste info verschijnt steeds op is op sociale platformen zoals Facebook en
en zo steeds op de hoogte te
verschijnen niet enkel de berichten uit FOCUS, Meer specifieke info over
ieuwe functionaliteiten, vind je dan weer terug
terugvinden en volgen. De 'Bibnet'-wordt door onze medewerkers gebruikt om weetjes kenbaar te maken, maar ook om
nieuwe bevindingen of interessante initiatieven te
Communicatie en PR
41
Diverse presentaties door Bibnet zijn terug te vinden op Slideshare. Daarnaast kan men ook interessant materiaal vinden onder de accounts van de medewerkers zelf.
Interessante sites over bibliotheken, web 2.0, de digitale kloof en informatiebemiddeling, zijn verzameld via de Bibnet-account op Delicious.
Op Flickr vind je de foto's van de Denk- en discussiedagen, samen met sfeerbeelden uit talrijke bibliotheken.
Het Bibnet-kanaal op YouTube verzamelt video's over nieuwe functionaliteiten en interessante gerelateerde filmpjes.
De Netvibes-pagina van Bibnet aggregeert berichten van bibliotheekorganisaties, Vlaamse en internationale bibliotheekblogs en de deelnemers aan het 23dingen-programma.
Diverse medewerkers van Bibnet verzamelen en verspreiden heel wat nuttige informatie via hun eigen accounts op sociale netwerken en blogs. Het overzicht 'Wie is wie' op de website geeft een overzicht van deze persoonlijke accounts en sites.
Vanaf het najaar 2009 werden deze web 2.0 tools actiever ingezet en gecommuniceerd naar de bibliotheekmedewerkers. Na een FOCUS-bericht rond het gebruik van deze netwerktools om Bibnet op de voet te volgen, steeg het aantal ‘fans’ van de Bibnetpagina op Facebook tot 100. Uit de fanlijst en de statistieken blijkt dat dit hoofdzakelijk Vlaamse bibliotheekmedewerkers zijn. Op Twitter strekt de lijst van volgers zich dan weer over de landsgrenzen heen, met verschillende Nederlandse Twitter-accounts van bibliotheekmedewerkers en informatieprofessionals.
6.5 Presentaties
Bibnet presenteert zijn projecten op allerlei fora:
- VVBAD studiedag over de toekomst van muziek in de openbare bibliotheek (22 januari 2009): Dematerialisering van muziekmaterialen
- Grote Ontmoeting van de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland (31 januari 2009): voorstelling Bibnet en Digileen
- Intriductiecursus lokaal cultuurbeleid LOCUS (12 maart 2009): voorstelling Bibnet en de digitale bibliotheek
- LIBIS-gebruikersdag (20 maart 2009): FRBR in praktijk gebracht - ELAG-conferentie (22-24 april 2009): Auteurspagina’s - 23dingen proeverij (4 mei 2009): introductie 23dingen en workshops - Bibliotheek Gent (10 juni 2009): My Discoveries en Bibliotheekportalen-project - IAML conferentie (5-10 juli 2009): Public Library Horizons - Flanders developments - Workshop NBD/Biblion (4 augustus 2009): MARC21-conversie en zoeken.bibliotheek.be - V-ICT-OR Dag van de lokale website 2009 (10 september 2009): Digitale bibliotheek en
de lokale website - Informatie aan zee (10-11 september 2009): diverse presentaties in kader van Top Tech
Trends Panel, presentatie ‘Naar een Vlaams e-book platform’, en ‘Zoeken.bibliotheek.be’ - LIBER-EBLIDA Workshop on the Digitization of Library Material in Europe (19-21 oktober
2009): Cabriology – Putting digital collections in the local flow - ECEI09 (22-23 oktober 2009): Public libraries in times of Google - Gastles e-cultuur binnen de opleiding Cultuurmanagement KHBO (30 november 2009):
voorstelling Bibnet en de digitale bibliotheek - Talrijke provincial bijeenkomsten en regiovergarderingen: voorstelling Bibnet,
Bibliotheekportalen en Vlaams e-boekplatform
Communicatie en PR
42
Projecten van Bibnet kwamen ook aan bod in volgende publicaties:
- ‘De digitale bibliotheek’ (Interview met Johan Delauré) in Samen voor innovatie in informatie (brochure LIBIS), Leuven, 2009, p. 18-23
- Rosemie Callewaert, ‘Zoekomgeving met vele lagen’, Informatie professional, 2009/10, p. 16-21
- Jan Braeckman, ‘De openbare bibliotheek in tijden van Google’, Ons erfdeel, 2009/4, p. 20-31
Werking Bibnet
43
7. Werking Bibnet
7.1 Personeel
Jan Braeckman – Directeur
Rosemie Callewaert – Metadataontwikkeling en –presentatie
Peter De Keyser – Webtoepassingen
Johan Delauré – Planning en coördinatie / Centrale oplossingen
Ilse Depré – Lokale praktijkontwikkeling / Communicatie (nieuw aangeworven in 2009)
Malika Elherbouti – Organisatie en administratie
Theo Gielen – Ondersteuning lokale bibliotheken
Rosa Matthys – Coördinator Bibliografisch Centrum (nieuw aangeworven in 2009)
Johan Mijs – Publiekstoepassingen
Machteld Sohier – Medewerker Bibliografisch Centrum
Elly Van Acoleyen – Lokale praktijkontwikkeling
Wim Verhulst – Collectiemanagement (nieuw aangeworven in 2009)
7.2 Raad van Bestuur en Algemene Vergadering
In 2009 kwam de Raad van Bestuur van Bibnet 9 maal en de Algemene Vergadering 3 maal
samen.
Rik Van de Walle (Vakgroep Elektronica en Informatiesystemen van de Universiteit Gent en
bestuurder van het IBBT) is de voorzitter van de Raad van Bestuur.
Andere leden van de Raad van Bestuur zijn:
• Luc Bauwens (hoofdbibliothecaris Gent)
• Koen Calis (bibliothecaris Brugge)
• Christine Descamps (bibliothecaris Beersel)
• Patrick N’Siala Kiese (medewerker journalistiek en cultuur van Kif Kif)
• Caroline Pauwels (SMIT onderzoeksgroep van de Vrije Universiteit Brussel en bestuurder van de VRT)
• Erna Van Den Abeele (bibliothecaris Puurs)
• Nathalie Verstrynge (bibliothecaris Elsene en bestuurslid sectie Openbare Bibliotheken van de VVBAD)
Rita Van de Wiele (bibliothecaris Mechelen) is lid van de Algemene Vergadering
Vanuit de Vlaamse overheid neemt Geert Roelandts, Afdelingshoofd Volksontwikkeling en Lokaal
Cultuurbeleid van het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen, deel aan
de vergaderingen van Raad van Bestuur.
Werking Bibnet
44
7.2 Financieën
Omschrijving Inkomsten Uitgaven
WerkingsmiddelenWerkingsmiddelenWerkingsmiddelenWerkingsmiddelen
Structureel Bibnet werkingsbudget 2 998 727,51
Eigen inkomsten uit projecten 500 609,32
Totaal eigen middelen incl. diversen 3 566 230,32
Open Vlacc meerjarenkapitaalsubsidieOpen Vlacc meerjarenkapitaalsubsidieOpen Vlacc meerjarenkapitaalsubsidieOpen Vlacc meerjarenkapitaalsubsidie
Saldo einde 2008 7 822 930,79
Interesten 2009 138 301,50
Investeringen in 2009 1 455 348,24
Overdracht naar 2010 (incl. interest) 6 505 884,05
AfschrijvingenAfschrijvingenAfschrijvingenAfschrijvingen
Open Vlacc investeringen 1 444 582,07
Computerhardware en meubels 8 825,29
OrganisatiekostenOrganisatiekostenOrganisatiekostenOrganisatiekosten
Organisatiekosten (huisvesting,
boekhouding, verzekeringen…)
149 312,92
Brutopersoneelskost 799 925,31
Financiële kosten en terugnames 6 148,82
ProjectkostenProjectkostenProjectkostenProjectkosten
Totaal projectkosten (zonder
investeringen)
2 521 235,52
Werking Bibnet
45
ResultaatResultaatResultaatResultaat
Resultaat van het boekjaar 92 086,28
Over te dragen winst 50 894,12
Netto uitgaven per resultaatsgebiedNetto uitgaven per resultaatsgebiedNetto uitgaven per resultaatsgebiedNetto uitgaven per resultaatsgebied
Omvat de som van de operationele kosten en de eventuele gemaakte investeringen verminderd
met de eventuele exploitatie opbrengsten.
Organisatiebrede kosten zoals de eigen huisvesting en personeel zijn niet verrekend.
RG1: lokale bibliotheek 353 975,59
RG2: publiekstoepassingen 783 869,26
RG3: collectieontwikkeling 2 150 162,50
RG4: beleid 188 967,09
Totaal netto projectuitgaven (incl.
investeringen)
3 476 974,44
Exploitatie inkomstenExploitatie inkomstenExploitatie inkomstenExploitatie inkomsten
Bij verschillende projecten worden diensten aan kostprijs of met een kostenbijdrage verrekend
aan afnemende bibliotheken
RG1: lokale bibliotheek Webcat en VPN 55 211,94
RG3: collectieontwikkeling Open Vlacc 26 285,00
RG3: collectieontwikkeling Mediargus 401 910,02
RG4: beleid Locus webplatform 16 963,76
Totaal netto projectuitgaven (incl.
investeringen)
500 695,62
Bijlage – Afkortingen en verklaringen
46
Bijlage – Afkortingen en verklaringen Aleph Bibliotheeksysteem van ExLibris
CDR Centrale Discotheek Rotterdam
Daisy Digital Accessible Information System
EBLIDA EU Library and Information Society Issues
ECEI European Congress on E-Inclusion
eID Elektronische identiteitskaart
ELAG European Library Automation Group
EPICS E-learning Platform in the Cultural heritage Sector
FARO Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed
FRBR Functional Requirements for Bibliographic Records
IAML International Association of Music Libraries
IBBT Interdisciplinair Instituut voor Breedband Technologie
ISIL International Standard Identifier for Libraries and Related Organizations
JEGDO Joint Expert Group on Digitization and Online access
LIBER Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche
MARC21 Machine-Readable Cataloging
NAPLE National Authorities on Public Libraries in Europe
NBD/Biblion Nederlandse bibliotheekdienst
PBS Provinciaal Bibliotheeksysteem
RFID Radio Frequency Identification
RSS Really Simple Syndication
SISO Schema voor de Indeling van de Systematische catalogus in Openbare bibliotheken
SMIT Studies on Media, Information and Telecommunication
SRU Search/Retrieval via URL
TOR Tempus Omnia Revelat - Onderzoeksgroep voor de studie van tijd, cultuur en samenleving
VCOB Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken
Bijlage - Afkortingen en verklaringen
47
V-ICT-OR Vlaamse ICT Organisatie vzw
Vlabin-VBC Vlaams Bibliografisch, Documentair en Dienstverlenend Centrum
VLACC Vlaamse Centrale Catalogus
VOWB Vlaams Overlegorgaan Wetenschappelijk Bibliotheekwerk
VPN Virtueel Particulier Netwerk of Virtueel Privénetwerk
VVBAD Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen
ZBB Zoeken.bibliotheek.be
ZIZO Zonder Inspanning Zoeken
Z39.50 Client-server protocol voor zoeken en vinden van informatie
