Biuletyn_Grudzień_2012

BIULETYN

GRUDZIEŃ 2012 3

Adres redakcji:Dział PromocjiPolitechniki Śląskiejul. Akademicka 2 A, 44-100 Gliwicetel. (32) 237 11 80tel./fax (32) 237 11 81e-mail: [email protected]

Druk:Zakład Graficzny Politechniki Śląskiejul. Kujawska 1, 44-100 Gliwicetel. (32) 231 54 18

Nakład: 600 egz.Numer zamknięto 7 grudnia 2012 r.

Redakcja:Paweł Doś - redaktor naczelnyKatarzyna WojtachnioAgnieszka Moszczyńska

Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywaniazmian i skracania tekstów oraz zmianyich tytułów.Autorzy publikacji umieszczanych w „Biuletynie” akceptują jednoczesne ukazanie się artykułów w wersji drukowanej oraz internetowej biuletynu.Fotografie i rysunki w nadesłanych materiałachzamieszczane są na odpowiedzialność autorakorespondencji.

ISSN 1689-8192Nr 12 (238)

Grudzień 2012www.biuletyn.polsl.pl

Biuletyn Politechniki Śląskiej

Spis treści

www.biuletyn.polsl.pl

4 Horyzont 2020 - co przed nami?

7 Prof. Jan Marciniak honorowym profesorem

8 Współpraca interdyscyplinarna najlepszą drogą do sukcesu. Badania naukowe profesoraWiesława Szeji

12 Centra handlowe kontra centra miast, czyli walka

o mieszkańców

16 Wielkie osiedla mieszkaniowe Katowic i Lipska

19 Międzynarodowe spotkania naukowe

22 Różnice międzykulturowe w środowisku akademickim

24 Barbórka 2012

26 Jesień pod znakiem przedsiębiorczości

30 Politechnika Śląska dołączyła do CUCEE-Net

31 Wynalazcza Politechnika

32 Milion dla automatyki i robotyki

33 Wyróżnienie dla Katedry Transportu Szynowego

34 Jej czas. Sylwetka naukowa dr inż. Sylwii Magiery

36 System Smart Hybrid doceniony

38 I nagroda w konkursie Innosilesia dla pracowników Instytutu Techniki Cieplnej

39 Stanowiska, stopnie naukowe

40 Spotkanie osób przechodząchych na emeryturę

42 Uchwały Senatu

42 Akty normatywne uczelni

43 Nowości Wydawnictwa Politechniki Śląskiej

46 Partnerzy Politechniki Śląskiej

BIULETYN4

Na Politechnice Śląskiej w Gliwicach 19 listopada odbyło się seminarium dotyczące nowego programu ramowego w latach 2014-2020 – Horyzont 2020. W spotkaniu wzięło udział po-nad 200 uczestników – naukowców, przedsiębiorców, przed-stawicieli ośrodków wsparcia biznesu i władz regionalnych.

Dominika Raróg-Ośliźlok

Spotkanie otworzył i poprowadził prof. Ryszard Białecki, prorektor ds. współpracy międzynarodowej Politechniki Śląskiej. Prelegentami podczas spotkania byli posłowie do Parlamentu Europejskiego prof. Maria da Graça Carvalho i prof. Jerzy Buzek oraz podsekre-tarz stanu w MNiSW dr hab. Jacek Guliński.

Prof. Maria da Graça Carvalho, która jest sprawozdaw-cą programu „Horyzont 2020”, przedstawiła aktualne ustalenia dotyczące kształtu i finansowania progra-mu. Wśród nowości, w porównaniu z 7. Programem Ramowym, najistotniejsze wydają się: zwiększenie budżetu programu, większy nacisk na finansowanie

Horyzont 2020 - co przed nami?

Spotkanie prowadził prof. Ryszard Białecki, prorektor ds. współpracy międzynarodowej Politechniki Śląskiej. Za stołem prezydialnym siedzą od lewej: posłowie do Parlamentu Europejskiego prof. Maria da Graça Carvalho i prof. Jerzy Buzek,

rektor Politechniki Śląskiej prof. Andrzej Karbownik oraz podsekretarz stanu w MNiSW dr hab. Jacek Guliński.

Foto

M. S

zum

GRUDZIEŃ 2012 5

W styczniu 2014 roku zo-stanie uruchomiony nowy

program dotyczący badań i innowacji. Mamy nadzieję, że będzie on miał wpływ na podwyższenie budżetu w po-równaniu do poprzedniego bu-dżetu na 7. Program Ramowy. Ten program jest bardziej ela-styczny i zaprojektowany w taki sposób, aby zarówno naukowcy, jak i polski prze-mysł odnieśli sukces. Powinni więc w tym uczestniczyć i apli-kować, ponieważ jest bardzo ważne, aby rozwijać naukę i innowacje w Polsce oraz w całej Europie.Polska nie odniosła zbyt wie-lu sukcesów w 7. Programie Ramowym, ale mamy nadzie-ję, że to się zmieni w naj-nowszym programie. Zostały ustalone nowe zasady, skon-struowano łatwiejsze formula-rze aplikacyjne, łatwiej jest się więc zakwalifikować. A moja rada jest następująca: warto się uczyć od grup i instytucji, które mają dobre wyniki w uczestniczeniu w tych

programach. Zazwyczaj mają one swojego przedstawiciela w Brukseli, kontaktują się z instytucjami, jeżdżą na dni otwarte, są bardzo dobrze po-informowani, zaczynają przy-gotowania na długo przed zło-żeniem wniosków, wybierają właściwy przedmiot wg euro-pejskich wskazań i wybierają odpowiednich partnerów spoza Polski. I to jest to, co powinno się zrobić. Uczestnictwo w tych programach jest bar-dzo ważne dla rozwoju, a Polska powinna się rozwijać.Problemy Polski są bardzo zbliżone do mojego kraju, Portugalii. Portugalia przeszła przez ten sam proces, nadal przechodzi. Korzystamy z pro-jektów strukturalnych, aby się rozwijać i być bardziej kompe-tentnymi. Stąd moja następna rada, żeby korzystać ile się da z regionalnych projektów do-tyczących badań naukowych, innowacji i szkolnictwa wyż-szego. Daje to również możli-wość bycia kompetentnym na międzynarodowym poziomie,

Prof. Maria da Graça Carvalho, sprawozdawczyni programu „Horyzont 2020”

jeśli chodzi o naukę czy wypo-sażenie laboratoriów. Projekty strukturalne pomagają w bu-dowaniu kompetencji.

Prof. Ryszard Białecki,prorektor ds. współpracy

międzynarodowej Politechniki Śląskiej

Zorganizowana na Politech-nice Śląskiej konferen-

cja poświęcona programowi Horyzont 2020 była okazją do przedstawienia naszego głosu,

głosu polskich naukowców. Było to jedyne poświęcone temu tematowi spotkanie w Polsce i bardzo się cieszę, że doszło do skutku. Te zmia-ny, które zostały wprowadzone w konstrukcji nowego projek-tu, są rewolucyjne. One zde-cydowanie idą w stronę, która nam odpowiada. Wkrótce zo-baczymy, co z tego wyniknie, ponieważ projekt czeka jesz-cze wiele procedur biurokra-tycznych. Zasadniczą różnicą dla pol-skich uczestników jest fakt, że nie będzie nacisku na ol-brzymie projekty, ponieważ my w tej kategorii nie mie-liśmy szans żadnych. W tej chwili ma zostać zachowana równowaga pomiędzy dużymi i małymi projektami. Duże projekty są dla globalnych korporacji typu Siemens, Rolls-Roys. W tej konkurencji polskie przedsiębiorstwa są na straconej pozycji. Natomiast w tym projekcie

Foto

M. S

zum

Foto

M. S

zum

jest nacisk na małe i średnie. Uważam także za bardzo do-bry pomysł, że małe i średnie przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o dofinansowanie nawet bez partnera akademickiego.Korzystną zmianą jest również uznanie podatku VAT za koszt kwalifikowany. We wcześniej-szych edycjach należało zna-leźć dodatkowe fundusze, aby ten podatek opłacićNa pewno nie ma jednej przy-czyny, która tłumaczy niski stopień naszego udziału w 7. Programie Ramowym. Duża część winy leży po naszej stronie. Myślę, że było to spo-wodowane blokadą mentalną. Ludzie boją się startować do takich projektów, ponieważ sądzą, że i tak ich aplikacja nie zostanie zakwalifikowana do finansowania. Warto uwie-rzyć w swoje możliwości, ale trzeba też oczywiście liczyć się z możliwością porażki, tak jak w każdej dziedzinie.

BIULETYN6

Pieniądze na badania, na innowacje, nowe techno-logie to są pieniądze, które są potrzebne wszyst-

kim, w każdym kraju europejskim. Nawet premier Wielkiej Brytanii David Cameron, który jest za ob-cinaniem budżetu, mówi, że na badania i na nowe technologie powinniśmy dać jak najwięcej. A więc ten dział budżetu na następne 7 lat nie ma właściwie przeciwników i nikt nie zamierza go obcinać. Bardzo trudno powiedzieć, ile z tych pieniędzy, które oferowane są w Horyzoncie 2020, może przypaść Polsce. Liczymy to oczywiście w setkach milonów euro i tych setek powinno być na pewno więcej niż dziesięć. Natomiast doświadczenia z dotychcza-sowych programów ramowych nie są najlepsze. Brakowało nam być może doświadczenia, a także nie skupiliśmy się może w pełni na tym, żeby dokonać tu jakiejś zmiany. Ale ostatnio wprowadziliśmy zmiany zarówno w polskiej nauce, jak i stworzyliśmy nowe centra, które finansują badania podstawowe i stoso-wane – najważniejsze w przypadku Horyzontu 2020. I to już zaczyna działać. Oprócz wszystkich porozumień, które istnieją w Polsce pomiędzy przemysłem a naukowcami, ru-szają i działają już dzisiaj te bardzo poważne centra, które obsługują i przemysł, i naukę, ponieważ pod-stawą jest połączenie wysiłków ze strony przemysłu i naukowców. Dla województwa śląskiego to połącze-nie pomiędzy działalnością przemysłu a ośrodkami badawczymi i naukowymi wydaje się całkiem natural-ne. Mamy na tym terenie najdłuższe doświadczenie w tym zakresie, bo przecież tu jest ponad 20 proc. produkcji przemysłowych w naszym kraju, a więc w stosunku do wielkości województwa jesteśmy gigantem. I tutaj także w przeszłości rozwinęła się

małych i średnich projektów badawczych oraz zaliczenie podatku VAT do kosztów kwalifikowalnych w przypadku instytucji, które nie mogą go odzyskać. Prof. Jerzy Buzek, sprawozdawca obecnego 7. Programu Ramowego UE na lata 2007-2013, podsumował pol-ski udział w 7. PR i przypomniał, że polskie projekty pozyskały w nim zaledwie kilkaset milionów euro. – Liczyliśmy na więcej, że będzie to 1 mld euro. Z wiel-

kości naszego kraju wynikało, że powinno to być nawet więcej niż miliard euro, a więc nie mamy dobrych wy-ników. Brakowało nam być może doświadczenia, nie skupiliśmy się także w pełni na tym, by dokonać jakichś zmian, ale ostatnio je wprowadziliśmy – zarówno w pol-skiej nauce, na naszych uniwersytetach i politechnikach, stworzyliśmy również nowe centra, które finansują bada-nia podstawowe oraz badania stosowane – najważniejsze w kontekście Horyzontu 2020 – mówił prof. Jerzy Buzek.Dr hab. Jacek Guliński przedstawił kwestie podnoszone przez MNiSW w czasie prac nad programem Horyzont 2020: dostęp do infrastruktur badawczych, dwustopnio-wą procedurę oceniania wniosków, nierówności w wyna-grodzeniach pomiędzy krajami UE12 i pozostałymi kra-jami UE, małe i średnie projekty, inteligentną specjaliza-cję regionów oraz cele i wskaźniki dotyczące poszerzenia udziału w programie.Podczas dyskusji prof. Carvahlo i prof. Buzek odpowia-dali na pytania z sali. Prof. Carvahlo zachęcała naukow-ców do poszukiwania partnerów projektowych wśród instytucji doświadczonych w projektach ramowych oraz do zgłaszania się jako ewaluatorzy do oceny projektów.Podsumowania spotkania dokonał prof. Ryszard Białecki. – Zmiany w konstrukcji tego projektu zdecydowanie idą w stronę, która nam odpowiada. Nie będzie nacisku na duże projekty. W tych wielkich nie mieliśmy szans, a w tej chwili ma być zachowana równowaga między du-żymi i małymi projektami – mówił prorektor.

Prof. Jerzy Buzek

największa kadra inżynierska, technicz-na. Ale nam potrzeba nie tylko inżynie-rów i technologów, nam potrzeba rów-nież ludzi, którzy zajmują się naukami humanistycznymi, społecznymi, ekono-micznymi, bo to jest pewien komplet, który daje dopiero siłę nauki, siłę kraju, ponieważ chodzi tu o projekty, które będą miały europejski wymiar.

Dr hab. Jacek Guliński, podsekretarz stanu w MNISW

Foto

M. S

zum

Foto

M. S

zum

GRUDZIEŃ 2012 7

Prof. Jan Marciniak honorowym profesorem

Uroczyste wręczenie tytułu honorowego profesora Politechniki Śląskiej prof. Janowi Marciniakowi nastąpiło podczas posiedzenia Senatu 26 listopada.

Paweł Doś

Profesor Jan Marciniak został wyróż-niony tytułem honorowego profesora „za wybitne osiągnięcia naukowo-ba-dawcze, dydaktyczne w obszarze inży-nierii biomedycznej oraz działalność na rzecz rozwoju i propagowania dobrego imienia Politechniki Śląskiej”.Prof. Jan Marciniak był założycie-lem Centrum Inżynierii Biomedycznej Politechniki Śląskiej oraz współzało-życielem i organizatorem Wydziału Inżynierii Biomedycznej, najnowsze-go wydziału w strukturze Politechniki Śląskiej. Obecnie pełni funkcję dyrek-tora Centrum Inżynierii Biomedycznej oraz kierownika Katedry Biomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznych na Wydziale Inżynierii Biomedycznej.

Prof. Jan Marciniak w otoczeniu rodziny, przyjaciół i współpracowników

Tytuł honorowego profesora wręczył prof. Janowi Marciniakowi rektor Politechniki Śląskiej prof. Andrzej Karbownik

Foto

M. S

zum

Foto

M. S

zum

BIULETYN8

Przed wieloma laty, jeszcze jako adiunkt na Politechnice

Śląskiej a jednocześnie konsul-tant w Hucie Baildon, miałem okazję wizytować szpital urazo-wo-ortopedyczny i zetknąć się z pacjentami po nieszczęśliwych wypadkach, często z poważnymi obrażeniami wielonarządowymi. Było to dla mnie duże przeżycie emocjonalne. W tym okresie w naszym kraju nie było jesz-cze producentów implantów do

leczenia chirurgicznego urazów narządu ruchu. Implanty były importowane przez centrale Warimex i Cezal i kolej-no rozdzielane przez konsultantów krajowych czy woje-wódzkich. Uświadomiłem sobie, że istnieje pilna potrzeba wypełnienia tej luki i koniecznie należy uruchomić pro-dukcje tych wyrobów z udziałem bioinżynierów. Miałem przyjemność uczestniczyć w opracowaniu procesów tech-nologicznych i uruchomieniu produkcji tych wyrobów w kilku jednostkach, które istnieją do chwili obecnej i mają już wszelkie certyfikaty europejskie. Produkują dla kraju i na eksport, a Politechnika Śląska stanowi dla nich zaplecze badawczo-wdrożeniowe. Jednocześnie uznałem, że należy przygotować programy dydaktyczne, nieodzow-ne do kształcenia bioinżynierów. Uruchomione zostały pierwsze specjalizacje z obszaru bioinżynierii na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. Aktualnie kierunki kształcenia z zakresu technologii wyrobów medycznych zostały ulokowane na kierunku inżynieria biomedyczna i prowadzone są na Wydziale Inżynierii Biomedycznej. Kolejnym zadaniem, jakiego się podjąłem, było zintegro-wanie współdziałania śląskich uczelni i przemysłu w ob-szarze inżynierii biomedycznej i produkcji wyrobów me-dycznych. W 1999 roku powstało więc Centrum Inżynierii Biomedycznej Politechniki Śląskiej, które do dzisiaj funkcjonuje i ma wiele osiągnięć poznawczych i aplikacyj-nych, które były prezentowane na światowych wystawach innowacji i produktów, zdobywając złote medale. Sukcesy badawcze i wdrożeniowe mieliśmy okazję zaprezentować na konferencji „Śląska Inżynieria Biomedyczna”, która odbyła się w październiku w Zabrzu. Integracja środowi-ska i poczynione zamierzenia organizacyjne wykorzystano także przy kształtowaniu Konsorcjum Śląska BIO-FARMA i pierwszego w kraju Wydziału Inżynierii Biomedycznej. Politechnika Śląska jest aktualne czołowym w kraju i znanym za granicą ośrodkiem naukowo-badawczym i dydaktyczny w obszarze inżynierii biomedycznym. Na naszej uczelni w tę dziedzinę zaangażowanych jest 16 profesorów, 5 doktorów habilitowanych i 67 doktorów. Można by wymieniać dalsze sukcesy, które odnosimy w tym zakresie, tworząc statystykę. Muszę natomiast po-wiedzieć, że sukcesy te nie zawsze da się ująć kategoriami ekonomicznymi czy statystycznymi. Przede wszystkim my, jako bioinżynierowie, czerpiemy ogromną satysfakcję i ra-dość z tego, że uczestniczymy w łagodzeniu ludzkich cier-pień wynikających z niedyspozycji zdrowotnych. Niekiedy cieszymy się z pojedynczego przypadku uratowania życia czy zdrowia. Więc podejmowane problemy mieszczą się najczęściej w sferze ludzkiej refleksji i wrażliwości i to daje nam głównie olbrzymią satysfakcję.

Prof. Jan Marciniak

Zdaniem prof. Wiesława Szeji, aby osiągnąć sukces i zaprezentować kompletny wynik badań stosowa-

nych, gotowy do wdrożenia, potrzebna jest współpraca wielowymiarowa. Każdy proces wdrożenia w przemyśle opracowanych rozwiązań musi być poprzedzony orga-nizacją współpracy interdyscyplinarnej z udziałem na-ukowców i praktyków. Trzeba więc nawiązać dobre part-nerskie relacje ze specjalistami z pokrewnych obszarów nauki i zachęcić do współpracy odbiorców w zakładach, ponieważ sukces jest możliwy tylko wtedy, gdy uda się zorganizować zespół bardzo dobrych naukowców i prak-tyków, zespół w którym członkowie potrafią się porozu-mieć, a dzięki swoim umiejętnościom i wiedzy znajdują oryginalne rozwiązania dobrze postawionego zadania.

Wspólne sukcesy w sektorze paliwo-wym

Prof. Wiesław Szeja od wielu lat współpracuje z prof. Janem Hehlmannem z Katedry Aparatury Chemicznej i Procesowej. Wspólnie wykonali wiele projektów, które następnie zostały wdrożone w sektorze paliwowym. Ich owocna współpraca trwa nadal. Przykładem modelowym takiej współpracy mogą być badania nad otrzymywaniem paliw formowanych na bazie mułów i pyłów węglowych. Prof. Szeja jako chemik koncentruje uwagę na procesach chemicznych i fizykochemicznych zachodzących na granicy ciało stałe-ciecz. Opracowanie modeli tych od-działywań jest punktem wyjścia do optymalizacji składu mieszanin zawierających nośniki energii, takie jak muły węglowe oraz substancje wiążące i dodatki zmieniają-ce strukturę składników paliw formowanych. Do zadań prof. Szeji należy przedstawienie rozwiązań technolo-gicznych procesu. Prof. Hehlmann, absolwent wydzia-łu Mechaniczno-Energetycznego Politechniki Śląskiej, koncentruje się na badaniach procesowych i projektowa-niu aparatury procesowej umożliwiającej ekonomicznie uzasadnioną realizację wdrożenia technologii. Ten model współpracy sprawdził się kilkakrotnie. I tak wdrożono nowe, oryginalne rozwiązania technologii wytwarzania baz olejowych w zakładzie PKN Orlen w Płocku. Na funkcjonującej instalacji, poprzez odpowiednie mody-fikacje kluczowego węzła ekstrakcji, udało się na tyle poprawić jakość tych olejów smarowych, że instalacja, która miała być zamknięta już parę lat temu, funkcjonuje do dzisiaj. Rozwiązanie jest chronione patentem. Kolejny projekt natomiast w sposób rewolucyjny zmie-nił negatywny wpływ pracy koksowni na środowisko. Na zlecenie Zakładów Koksochemicznych Zdzieszowice, należących obecnie do spółki ArcelorMittal, wykonano badania nad nowym sposobem usuwania zanieczyszczeń smołowych z wód technologicznych. Profesorowie za-proponowali rozwiązanie, które polegało na tym, że po wytrąceniu smółek z wody następowała ich separacja na specjalnie skonstruowanej instalacji. Rozwiązanie to również jest chronione patentem. Wcześniej stosowano technologię, która bazowała na procesie ekstrakcji, czyli wody były traktowane rozpuszczalnikami organiczny-mi. Generowało to jednak olbrzymie koszty i stwarzało

GRUDZIEŃ 2012 9

Kontynuujemy cykl publikacji poświęconych badaniom naukowym profeso-rów Politechniki Śląskiej.

Aby badania naukowe odniosły sukces, muszą się mieścić w nurcie tematów aktualnych i dobrze finansowanych. Bez tego bowiem w konkurencji europejskiej i światowej funkcjonować się nie da. Kierując się tymi przesłankami, prof. Wiesław Szeja z Katedry Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii jest zdania, że wybór tematyki badawczej jest kluczem do uzyskania wartoś-ciowych wyników i ich wykorzystania w praktyce.

Katarzyna Wojtachnio

zagrożenie środowiska z uwagi na emisję lotnych ra-kotwórczych substancji. Nowa technologia była więc prostsza, tańsza i bezpieczniejsza. Za zmniejszenie ne-gatywnego oddziaływania na środowisko przemysłu koksowniczego profesorowie otrzymali tytuł Lidera Innowacji 2010.W przedstawionych modelowych wdrożeniach znaczą-cy był udział specjalistów z wymienionych firm, uczest-niczących aktywnie w procesie wdrożenia.

Niska emisja – problem wysokiej wagi

Obecnie jednym z najważniejszych problemów do roz-wiązania jest zagadnienie dotyczące ograniczenia tzw. niskiej emisji, czyli wysokiego stężenia zanieczyszczeń na poziomie przygruntowym, które spowodowane jest w dużej mierze spalaniem w sposób nieefektywny wę-

Współpraca interdyscyplinarna najlepszą drogą do sukcesu

Foto

M. S

zum

BIULETYN10

Prof. Wiesław Szeja

Foto

M. S

zum

gla w kotłowniach czy domowych piecach grzewczych starej konstrukcji. Gdy stosuje się węgiel o złej charak-terystyce i niskich parametrach grzewczych, następuje znacząca emisja substancji toksycznych i pyłów. Jednym ze skutecznych sposobów obniżenia niskiej emi-sji jest zastosowanie pieców z automatycznym podawa-niem węgla o odpowiedniej granulacji – tzw. ekogroszku. Jest to rozwiązanie bardzo atrakcyjne dla użytkowników, ponieważ koszty uzyskania ciepła są trzykrotnie mniej-sze niż koszty ogrzewania z wykorzystaniem gazu czy oleju opałowego. Musi być spełniony tylko jeden waru-nek – trzeba mieć „dobry” ekogroszek. I to właśnie jest zadanie, którym w tej chwili zajmują się prof. Wiesław Szeja i prof. Jan Hehlmann – dotyczące efektywnego wy-korzystania mułów węglowych jako paliwa do pieców małej mocy, a więc stosowanych do ogrzewania miesz-kań i domków.Do tej pory wysokiej jakości ekogroszek był wydobywa-ny między innymi w zagłębiu bytomskim, jednak powo-li kończą się tam zasoby węgla o dobrych parametrach. Ponieważ jest spora liczba kotłów, które są przystosowa-ne do tego paliwa, pojawia się problem zaspokojenia po-pytu. Pytanie więc, czy można muły węglowe, które mają dobra wartość opałową, ale z uwagi na procesy spiekania nie nadają się do kotłów stosowanych w ciepłownictwie domowym, przekształcić w ekogroszek, a jednocześnie obniżyć emisję substancji szkodliwych? Takie zada-nie wpisano do umowy o współpracy zawartej między Politechniką Śląską i Jastrzębską Spółka Węglową.

Prace wykonano na zlecenie Polskiego Koksu, spółki wchodzącej w skład Jastrzębskiej Spółki Węglowej. – Naszym zadaniem było znalezienie skutecznego sposo-bu na uzyskanie z tych bardzo drobnych ziaren paliwa formowanego, substytutu ekogroszku, który będzie materiałem lepszej jakości z punktu widzenia norm ochrony środowiska niż paliwa stosowane obecnie. Przy współpracy z prof. Hehlmannem udało nam się to zre-alizować. Nasz pomysł chroniony zgłoszeniami patento-wymi jest w tej chwili wdrażany – wyjaśnia prof. Szeja.Obecnie budowany jest duży zakład, który docelowo ma produkować około 100 tys. ton ekogroszku. Technologia ta uzyskała ekocertyfikat Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla, zaś próby u producentów kotłów wykazały, że jest to bardzo dobre paliwo do nowoczesnych kotłów wytwarzanych w Polsce. Jeżeli więc produkcja zostanie wdrożona, to przynajmniej w części aglomeracji śląskiej zostanie rozwiązany problem niskiej emisji.

Związki naturalne pomocne w medycynie

W kręgu zainteresowań badawczych profesora znajdują się również badania nad związkami naturalnymi. Już od wielu lat bowiem grupa naukowców z Katedry Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii zajmuje się syntetyczną chemią węglowodanów i doskonaleniem metod uzyskiwania złożonych pochodnych cukrów. Tematyka ta jest obecnie jednym z głównym nurtów ba-

GRUDZIEŃ 2012 11

dań nad związkami naturalnymi.Związki naturalne są potrzebne jako nośniki energii, jako pokarm dla stworzeń żyjących. Okazało się, że również w większości procesów zachodzących na pozio-mie komórkowym kluczową rolę odgrywają połączenia zawierające cukry. Dobrze udokumentowana jest rola złożonych połączeń zawierających węglowodany i biał-ka (glikopeptydy),węglowodany i tłuszcze (glikolipidy) w procesach molekularnych, do których zaliczyć można oddziaływania komórek w tkankach czy procesy infekcji, biegnące poprzez etap oddziaływania związków związa-nych z patogenem ze złożonymi związkami naturalnymi, zlokalizowanymi na powierzchni komórki gospodarza (receptorami). Znajomość tych mechanizmów spowodo-wała, że zaczęto poszukiwać leków, które będą wpływać na charakter oddziaływań cukier-białko i będą skutecz-ne już na wstępnym etapie infekcji, jakim jest wiązanie czynnika chorobotwórczego z komórką. Ponieważ jeśli nie ma wiązania patogenu, nie ma infekcji. Jak podkreśla profesor, alternatywą dla antybiotyków, które są coraz mniej skuteczne, jest zwiększenie aktyw-ności naszego systemu obronnego, a więc szczepienia. – System obronny dostrzega struktury zlokalizowane na powierzchni substancji „obcej”. Gdy więc związ-ki sygnalne na powierzchni komórki różnią się budo-wą od tych, które występują w komórkach gospodarza, to zaczyna działać aktywnie system immunologiczny. Jego celem jest wyeliminowanie „intruza”. W tej sytu-acji wiele szczepionek, które są projektowane i wdra-żane, zawiera fragment cukrowy obecny w patogenach. Odpowiednie połączenia są syntezowane w laborato-rium, a następnie łączy się je z odpowiednim nośnikiem, zwykle odpowiednim białkiem. I są to bardzo skuteczne i bezpieczne, coraz powszechniej stosowane szczepion-ki. Możemy powiedzieć, że znając budowę warstwy ze-wnętrznej glikoprotein bakteryjnych, możemy skonstru-ować szczepionkę, która wzmocni siłę obronną naszego organizmu – wyjaśnia prof. Szeja.Doświadczenia w zakresie syntezy chemicznej pozwoli-ły profesorowi nawiązać współpracę z ośrodkami, które zajmują się poszukiwaniem nowych form terapii. Jednym z partnerów są naukowcy z Instytutu Immunologii we Wrocławiu, wraz z którymi profesor prowadzi prace nad zminimalizowaniem bardzo niebezpiecznej i trudnej do wyleczenia infekcji – sepsy. Przeprowadzane badania są już w tej chwili na etapie zaawansowanym.

Cukry bronią w walce z rakiem?

Znajomość mechanizmów procesów komórkowych po-zwoliła także na rozpoczęcie kolejnych projektów ba-dawczych, których celem jest poszukiwanie skutecznych formy terapii nowotworowej. Współcześnie dominuje teza, że choroby nowotworowe są bardzo trudne do cał-kowitego do wyleczenia, natomiast można znacząco wy-dłużyć czas życia pacjentów ze zmianami nowotworowy-mi. Wobec tego terapie, które się proponuje, są terapiami skojarzonymi. Przykładem jest połączenie radioterapii i chemioterapii – pierwsza ma zniszczyć maksymalną liczbę komórek nowotworowych, zaś druga ma utrudnić

tzw. przerzuty, a więc przeniesienie komórek nowotwo-rowych i utworzenie nowych ognisk raka. Koncepcja, nad którą pracuje zespół prof. Wiesława Szeji, bazuje na pewnych molekularnych mechanizmach. – Komórka nowotworowa wymknęła się spod kontroli, co oznacza, że dzieli się szybciej, przenosi się z płynami ustrojo-wymi i lokuje się w innych tkankach, gdzie rozwija się bardzo szybko. Wobec tego należy popatrzeć na me-chanizm, który decyduje o niestandardowym sposobie funkcjonowania komórek nowotworowych – tłuma-czy profesor. Komórka nowotworowa, jak każda inna, ma szereg mechanizmów które sterują jej procesami, zwłaszcza procesami podziału. Przedmiotem badań stały się więc związki naturalne wykazujące właściwo-ści chemioprewencyjne, czyli takie, które zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby nowotwo-rowej. Do takich substancji należą flawonoidy, związ-ki obecne w nasionach roślin takich jak soja, a także stwierdzone w czerwonym winie. Posiadają one zdol-ność „wymiatania” wolnych rodników, odpowiedzial-nych za procesy nowotworowe zachodzące w komór-kach. Są one jednak mało skuteczne z uwagi na szybki metabolizm. Wobec tego pojawiło się pytanie, jak po-prawić ich biodostępność, czyli umożliwić flawono-idom znacznie lepszą penetrację do komórki? – Pomysł był dość prosty. Zbadaliśmy, czy poprzez powiązanie z cukrem, który ma zdolność łączenia się ze strukturami występującymi na powierzchni komórki, możemy uła-twić przeniesienie tak otrzymanych połączeń do komór-ki. Okazało się, że takie złożone pochodne (glikokoniu-gaty) są wielokrotnie bardziej aktywne niż naturalny flawonoid. Poprzez wprowadzenie tych koniugatów do komórki potrafimy wpływać na stadia procesu podziału komórkowego, co ma olbrzymie znaczenie dla terapii. Komórka w pewnych stadiach cyklu podziału komór-kowego jest bardzo wrażliwa na czynniki fizyczne, w tym promieniowanie. Można więc oczekiwać, że je-żeli wprowadzimy syntezowane związki do komórek nowotworowych mogą one zwiększyć skuteczność ra-dioterapii – wyjaśnia prof. Szeja.Badania te są obecnie w fazie wstępnej. Jednak, aby mogły one zakończyć się pozytywnym wynikiem, po-trzebna jest współpraca interdyscyplinarna, między in-nymi z naukowcami takich dziedzin, jak biologia mole-kularna, bioinformatyka, chemia medyczna czy radiote-rapia. Ponieważ, jak już wcześniej profesor podkreślał, to właśnie od niej w dużej mierze zależy sukces badań. – Wyniki badań biologicznych realizowanych in vitro w dużej mierze zawdzięczamy zaangażowaniu kolegów z Instytutu Onkologii w Gliwicach – dodaje profesor. Tym razem owa współpraca może zaowocować inte-resującą propozycją terapeutyczną, która ułatwi walkę z rakiem.Ten zakres projektów można opisać jako próbę wy-korzystania wyników badań podstawowych z zakresu chemii bioorganicznej do realizacji ważnych celów mieszczących się w szeroko rozumianej problematyce ochrony zdrowia.

BIULETYN12


Rynki i centra miast przez wieki odgrywały zasadniczą rolę w miejskim życiu. To właśnie te przestrzenie publiczne skupiały zwykle swoich mieszkańców, były miejscem spotkań, wypoczynku, życia kulturalnego czy handlu. Współcześnie ich rola się zmienia. Niektóre z tych funkcji próbują przejąć centra handlowe, które stają się coraz bardziej konkurencyjne. Czy jednak uda im się to osiągnąć? Czy życie będzie toczyć się w galeriach?

Pytanie, na ile centra handlowe rywalizują z mia-stem i na ile tę rywalizację wygrywają lub przegry-wają było jednym z towarzyszących twórcom projek-tu badawczego, dotyczącego przestrzeni publicznej ślą-skich miast. Socjolodzy z Uniwersytetu Śląskiego: dr Barbara Lewicka, prof. Tomasz Nawrocki i dr Krzysztof Bierwiaczonek postanowili zbadać ten problem na przy-kładzie dwóch śląskich miast: Katowic i Gliwic. Wyniki swoich badań zawarli w wydanej w tym roku książce „Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym”.

Dwa różne miasta – jeden cel

Dlaczego przedmiotem badań stały się akurat te dwa miasta – Katowice i Gliwice? Ponieważ, zdaniem ba-daczy, pomimo wielu różnic równie wiele je łączy. Jak podkreśla dr Krzysztof Bierwiaczonek, wybór tych

miast spośród miejscowości Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego spowodowany był przede wszystkim ważną rolą, zarówno gospodarczą, naukową, jak i sym-boliczną, jaką oba miasta pełnią w konurbacji śląskiej. Ważne były też różnice, w tym wypadku w strukturze przestrzeni centralnej, co było kolejnym powodem wy-boru tych konkretnych miast. Układ przestrzeni central-nej w Gliwicach jest tradycyjny i funkcjonalny, natomiast w Katowicach brakuje poprawnie funkcjonującego ukła-du centralnego z rynkiem, który stanowi węzeł komuni-kacji tramwajowej. Bardzo ważnym aspektem przy wy-borze miast było również funkcjonowanie centrów han-dlowych najnowszej generacji w pobliżu centrum mia-sta – w Katowicach Silesii City Center, a w Gliwicach Forum. Poza tym w obu miastach toczy się lub też jest planowana przebudowa przestrzeni centralnej.Badania prowadzone były prawie przez rok – od paź-dziernika 2009 r. do września 2010 r. W tym czasie prze-

Centra handlowe

kontra centra miast...

Foto

CH

For

um

Foto

UM

Kat

owic

e

... czyli walka o mieszkańców

GRUDZIEŃ 2012 13

prowadzono wywiady kwestionariuszowe na próbie 250 mieszkańców każdego z miast, prawie 1,5 tys. obserwacji – przede wszystkim w centrach obu miast i tamtejszych centrach handlowych. Przeprowadzono również 28 wy-wiadów z ekspertami. Wśród nich znaleźli się architekci, nauczyciele akademiccy, działacze organizacji pozarzą-dowych, muzealnicy, prezydenci miast, a także socjolog, dziennikarz, artysta plastyk czy menadżer kultury.

Sercem po stronie centrum, portfe-lem po stronie galerii

Wyniki badań wyraźnie pokazują, że zarówno centra miast, jak i centra handlowe są obecne w życiu miesz-kańców. Centralne przestrzenie miejskie są odwiedzane przez większość zapytanych codzienne lub też chociaż raz w tygodniu. Jednak już częstotliwość bywania w cen-trach handlowych jest dużo mniejsza. Jedynie ponad 17 proc. gliwiczan bywa w nich raz w tygodniu, podczas gdy codziennie nawet nie 2 proc. W katowickiej SCC codziennie przebywa prawie równie mała liczba ludzi, zaś raz w tygodniu jeszcze mniejsza niż w Gliwicach, ponieważ jedynie niecałe 15 proc.Jednak tym, co odróżnia przestrzenie miejskie od centrów handlowych jest przede wszystkim podej-ście emocjonalne. Centra miast wzbudzają w miesz-kańcach emocje, natomiast do galerii handlowych mieszkańcy mają stosunek neutralny. Centrum Gliwic budzi pozytywne emocje u blisko 50 proc. zapytanych. Uważają oni je za miej-sce spotkań, najważniejszą część miasta, po prostu ładne miejsce. Taka sama liczba zapytanych traktuje gliwickie centra handlowe wyłącznie jako miejsce do robienia za-kupów. Emocje budzi także centrum Katowic, jednak w tym wypadku w dużej mierze negatywne. 40 proc. katowiczan uważa centrum za szare i brzydkie, miej-sce, do którego wybiera się wyłącznie z konieczności Jedynie jednej piątej badanych katowicki rynek koja-rzy się pozytywnie. Dla porównania negatywną opinię na temat centrum Gliwic posiada tylko 14 proc. miesz-kańców. Jednak jak podkreślają autorzy książki, nawet wypowiedzi negatywne wskazują na fakt, że przestrzeń miasta jest dla mieszkańców znacząca, a już na pewno w większym stopniu niż konsumpcyjna przestrzeń cen-trów handlowych. Jednak mimo że mieszkańcy sercem pozostają przy cen-trach miast, swoim portfelem stoją po stronie galerii han-dlowych. Coraz mniejszą rolę odgrywają tym samym uli-ce Zwycięstwa czy 3 Maja, na których jeszcze stosunko-wo niedawno mijało się wiele butików, w których miesz-

kańcy robili zakupy. W tej chwili, szczególnie na ulicy Zwycięstwa, butiki zostały zastąpione kolejnymi oddzia-łami banków, zaś ich funkcję handlową z powodzeniem przejmują centra handlowe. Aż 90 proc. ankietowanych przyznało się bowiem, że częściej czy też rzadziej, ale bywa w nich. Jednak większość z nich traktuje wizyty w galeriach wyłącznie zadaniowo. Przebywanie w tych przestrzeniach cieszy tylko 40 proc. bywalców. Dużo mniejszą przyjemność z przebywania w mallach czer-pią panowie, co raczej nikogo nie dziwi. Jeśli zaś chodzi o amatorów centrów handlowych, poza tym, że nale-ży do nich większa część kobiet, są to głównie osoby w wieku 18-35 lat oraz lepiej sytuowane, których dochód na jednego członka rodziny wynosi powyżej 2000 zł. W mallach dużo rzadziej więc zobaczymy osoby starsze i będące w gorszej sytuacji finansowej.

Nowa przestrzeń publiczna na mapie miasta?

Skoro więc są jednak amato-rzy spędzania czasu w cen-trach handlowych, również i tam toczy się życie społecz-ne. Zarówno katowiczanie, jak i gliwiczanie wyraźnie zauważają, że coraz więcej osób przychodzi do centrum handlowego spędzać tam swój czas wolny – twierdzi tak prawie 90 proc. miesz-kańców obu miast. Wielu z nich uważa, że jest to do-bre miejsce na zaprezento-wanie swojego stylu bycia, w takich miejscach nie czuje się, jak szybko upływa czas. Labirynty alejek, które po-

siadają swoje nazwy tak samo jak ulice w mieście, na których mnożą się ławki, gdzie można przysiąść i odpo-cząć, place z różnymi atrakcjami, gdzie również można się zrelaksować i przy okazji dostarczyć odrobinę zaba-wy swoim dzieciom – wszystko to sprawia wrażenie, że znajdujemy się w idealnej miejskiej przestrzeni publicz-nej. – Same centra handlowe wzmacniają swój potencjał quasi-publicznej przestrzeni. Szczególnie w centrach najnowszej generacji czujemy się wygodnie, możemy coś zjeść, latem usiąść na leżaku przy usypanej plaży, zimą odpoczywać po zakupach w restauracjach (potrze-ba wygody). Centra oferują też różne możliwości zaspo-kojenia potrzeby relaksu (salony gier, kawiarnie, fontan-ny). Można obserwować przechodzących ludzi, oglądać wystawy sklepowe lub podziwiać wystawione w mallu dzieła sztuki (potrzeba pasywnego zaangażowania). W centrach spotykamy się ze znajomymi i przyjaciół-mi. Tu przychodzimy pokazać się innym, przyjrzeć się światu. Bulwary zostały zastąpione przez mallowe aleje. Tu pojawia się grupa osób, która wałęsając się po prostu spędza tam czas – opisuje dr Krzysztof Bierwiaczonek.

Foto

CH

SCC

Centra handlowe oferują różne możliwości zaspokojenia potrzeby relaksu. Znajdują się

w nich salony gier, kina, kawiarnie czy fontanny

BIULETYN14

Jednak nie trudno zauważyć pewien dysonans pomiędzy odpowiedziami gliwiczan a katowiczan. Zdania, że cen-trum handlowe jest najlep-szym miejscem do spędzania wolnego czasu w mieście jest 40 proc. katowiczan, na-tomiast gliwiczan jedynie 13 proc. Więcej mieszkańców Katowic – 26 proc. – twier-dzi także, że centrum handlo-we jest najatrakcyjniejszym miejscem w mieście. Takie zdanie o gliwickim Forum ma jedynie 19 proc. miesz-kańców. Skąd więc ta różni-ca? Z powodu zupełnie inaczej postrzeganych przestrzeni publicznych tych dwóch miast.

Atrakcyjność śląskich miast

Przestrzeń publiczna Gliwic jest lubiana przez znaczną większość mieszkańców. Prawie 80 proc. sprawia przy-jemność przebywanie w centrum tego miasta. W przypad-ku Katowic sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Prawie połowa katowiczan – 47 proc. – lubi przebywać w przestrzeni centralnej swojego miasta, jednak niemalże taka sama ich liczba – 48 proc. – nie odczuwa z tego po-wodu przyjemności. Powodem jest estetyka i sprawowane funkcje tych przestrzeni.Gliwicki rynek od katowickiego różni się przede wszyst-kim tym, że jest usytuowany z dala od zgiełku i miej-skiego ruchu. Nie jest jedynie miejscem, przez które się przechodzi bądź też oczekuje na środek lokomocji, za-trzymuje on bowiem mieszkańców na dłużej. Przyciąga ich zresztą zarówno w ciągu dnia, jak i po zmierzchu, na co główny wpływ mają znajdujące się tam lokale. Poza tym, gdy jest ładna pogoda, na rynku można spotkać wielu młodych ludzi okupujących ławki czy też okolice fontan-ny. – Tam się bywa i pokazuje, tam spotyka się innych gliwiczan. Choć polityczne wydarzenia i masowe imprezy coraz częściej odbywają się w innych miejscach (np. na placu Krakowskim), to ry-nek nadal jest sercem mia-sta. Przestrzenią integrują-ca gliwiczan i uosabiającą miejską wspólnotę – podkre-śla w książce prof. Tomasz Nawrocki.Podczas gdy mieszkańcy Gliwic mogą przysiąść na ławce, odpocząć lub też wy-brać się do jednego z wielu lokali znajdujących się na rynku lub w jego pobliżu, katowickie przestrzenie cen-tralne dają na to niewielkie szanse. Katowicki rynek bardziej

przypomina centrum przesiadkowe i właściwie rynkiem jest on tylko z nazwy. Jak zaznacza w publikacji prof. Tomasz Nawrocki, przestrzenie katowickie mają tranzyto-wy charakter. – Przykład Katowic pokazuje, że miastu bra-kuje przestrzeni publicznych, które scalałyby społeczność miejską. Dobrze sprawdzają się przestrzenie tematyczne, które integrują określone grupy użytkowników. Młodzi katowiccy mieszczanie, którzy odkrywają swoje miasta jako naturalne środowisko do swego funkcjonowania, mają ulicę Mariacką. Różne grupy katowiczan odnajdu-ją się w wysoko waloryzowanych i często odwiedzanych skwerach i parkach. Studenci Uniwersytetu Śląskiego zyskali dzięki zamknięciu ulicy Bankowej plac przed bu-dynkiem rektoratu. Różne subkulturowe grupy spędzają czas przy posążku żaby na ulicy Stawowej. Miasto nie ma jednak przestrzeni publicznych, które integrowałyby całą społeczność miejską, pozwalałyby na spotykanie się w niej różnych grup katowiczan i komunikowanie innym osobom siebie – podsumowuje prof. Nawrocki.Zadziwiający jest więc fakt, że mimo wyraźnego braku zalet centrum Katowic jest lubiane przez mieszkańców, można by rzecz, że „pomimo wszystko”. – Największym zaskoczeniem była stosunkowo pozytywna ocena kato-wickiego rynku, który okazał się dla prawie połowy ka-towiczan przestrzenią lubianą oraz miejscem, o którym można powiedzieć, że jest wartością przestrzenną, a więc

Foto

UM

Gliw

ice

Foto

UM

Kat

owic

e

Przestrzeń publiczna Gliwic jest lubiana przez większość mieszkańców. Prawie 80 proc. sprawia przyjemność przebywanie w centrum tego miasta

Młodzi katowiccy mieszczanie, którzy odkrywają swoje miasta jako naturalne środowisko do swego funkcjonowania, mają ulicę Mariacką...

Miasto nie ma jednak przestrzeni publicznych, które integrowałyby całą społeczność i pozwalałyby na spotykanie się w niej różnych grup katowiczan

GRUDZIEŃ 2012 15

takim miejscem, do którego mieszkańcy odnoszą się w emocjonalny sposób i traktują go jako swoją przestrzeń, dostrzegając oczywiście jej mankamenty i mając nadzieję na jej poprawę – zaznacza dr Bierwiaczonek.

Walka o dominację

Czy wobec tak wielkiej słabości przestrzeni centralnych Katowic, jaką jest nieestetyczny widok, brak umiejętno-ści zatrzymania mieszkańców na dłużej, zaoferowania im chwili relaksu, wypoczynku i możliwości integracji z in-nymi, rolę tę może przejąć Silesia City Center? I czy cen-tra handlowe w ogóle przejmują funkcję centrów miast, stając się nowymi przestrzeniami publicznymi na mapach miast? Czy stają się one czymś więcej niż tylko miejscem cotygodniowych zakupów? Badacze nie mają wątpliwo-ści co do tego, że katowicki mall, jakim jest Silesia City Center, jest swego rodzaju odpowiedzią na zapotrzebowa-nie katowiczan na estetyczną, integrująca mieszkańców przestrzeń publiczną. – Jego układ przestrzenny nie tyl-ko przypomina (jak to się często zdarza w mallach naj-nowszej generacji) centrum miasta (ulice, system placów, centralny plac), ale pozwala na zaspokojenie potrzeb, któ-rych mieszkańcy Katowic nie mogą zaspokoić w miejskim centrum. Przyciąga, pozwalana na bywanie, czynienie czegoś wiadomym innym użytkownikom, na publiczne

ujawnianie wiedzy, intencji oraz uczuć, spotykanie się z innymi ludźmi w wygod-nej, niezależnej od warun-ków klimatycznych i sto-sunkowo komfortowej prze-strzeni – opisuje w publikacji prof. Tomasz Nawrocki.Katowiczanie są więc dużo bliżsi osądowi, że centra handlowe przejmują funk-cje przestrzeni centralnych miast. Prawie 35 proc. zapy-tanych odpowiedziało, że ra-czej się zgadza z tą tezą, zaś 15 proc. nie miało w tej kwe-stii żadnych wątpliwości. To

w sumie daje 50 proc. odpowiedzi twierdzących. W opo-zycji do połowy katowiczan stoją natomiast gliwiczanie, wśród których dominuje opinia, że malle zdecydowanie roli tej nie przejmują, tak twierdzi ponad 57 proc. miesz-kańców. Dla porównania w Katowicach odpowiedź prze-czącą podało jedynie 35 proc. respondentów. – Badania pokazują, że coraz większego znaczenia wśród przestrze-ni publicznych nabiera przestrzeń centrum handlowego. Jednak nie dla wszystkich jest ono kwintesencją nowej przestrzeni publicznej. Część mieszkańców – niewielka – kontestuje taką przestrzeń, część – największa – traktuje ją funkcjonalnie i bez emocji jako wielki sklep oraz jedną z wielu lubianych miejskich przestrzeni, a jedynie niektó-rych mieszkańców można nazwać miłośnikami centrów handlowych. Dla tej grupy – około 10 proc. – staje się ono najważniejszym miejscem w mieście. Znaczenie malla rośnie wraz z dysfunkcjonalnością układu przestrzeni pu-blicznych w centrum miasta. W prawie nieposiadających w centrum dobrych i funkcjonalnych przestrzeni publicz-nych Katowicach ich funkcje przejmowane są przez naj-większy katowicki mall. Z kolei przypadek Gliwic poka-zuje, że dysponowanie dobrymi i funkcjonalnymi prze-strzeniami publicznymi ogranicza znaczenie malla jako przestrzeni publicznej. Czyli miasta oczywiście muszą rywalizować z centrami handlowymi, ale nie stoją w tej rywalizacji na straconej pozycji – podkreśla dr Krzysztof

Bierwiaczonek. To, czy życie mieszkańców będzie toczyło się w galeriach zależy więc przede wszyst-kim od tego, na ile atrak-cyjna będzie dla ich miejska przestrzeń publiczna. Jednak trudno sobie wyobrazić, żeby w przyszłości wygrały walkę o mieszkańców. Ponieważ o ile portfelem już od pewne-go czasu są po stronie galerii handlowych, o tyle sercem wciąż trwają przy dobrze im znanych przestrzeniach swo-jego miasta, nawet jeśli nie są one takie, jakich oczekują.

Foto

CH

For

umFo

to C

H S

ilesi

a Ci

ty C

ente

r

Przypadek Gliwic pokazuje, że dysponowanie dobrymi i funkcjonalnymi przestrzeniami publicznymi ogranicza znaczenie centrum handlowego jako przestrzeni publicznej

Katowicki mall, jakim jest Silesia City Center, jest swego rodzaju odpowiedzią na zapo-trzebowanie katowiczan na estetyczną, integrująca katowiczan przestrzeń publiczną

BIULETYN16

Wielkie osiedla mieszkaniowe Katowic i Lipska

Międzynarodowe seminarium naukowe „Wczoraj, dziś i jutro wielkich osiedli mieszkaniowych” odbyło się na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach 13 listopada. Podczas spotkania zaprezentowano przebieg i wyniki polsko-niemieckiego projektu badawczego.

Agnieszka Moszczyńska

„Budynki z okresu dominacji technologii wielkopłyto-wych wznoszonych w latach 60-80. ubiegłego stulecia w krajach socjalistycznych, pomimo nienajlepszej jako-ści są trwałymi konstrukcjami i będą stały jeszcze 100-150 lat” – jak czytamy w opowieści scenariuszowej na temat kierunku rozwoju wielkich posocjalistycznych osiedli mieszkaniowych. Według materiałów GUS-u w chwili obecnej zabudowa tego typu to około 35 pro-cent zasobów mieszkaniowych w Polsce.

Rozwój idei jednostki sąsiedzkiej

Prezentację wyników badań przeprowadzonych w ramach projektu badawczego finansowanego przez Polsko-Niemiecką Fundację na rzecz Nauki rozpo-częła jego kierowniczka prof. Elżbieta Niezabitowska z Katedry Strategii Projektowania i Nowych Technologii w Architekturze Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej. Moderatorka spotkania przedstawiła także oso-by zaangażowane w realizację przedsięwzięcia i zapre-zentowała założenia oraz dotychczasowy przebieg trwa-jącego od lutego 2011 r. do końca bieżącego roku pro-jektu. Niemniej, jak zaznaczyła, by móc dokonać rzetel-nego porównania modeli rozwoju urbanistycznego i ich akceptacji przez mieszkańców, na przykładzie Katowic i Lipska, należy widzieć jak na przestrzeni dziesięciole-ci przebiegał rozwój idei jednostki sąsiedzkiej. W tym celu dr Justyna Wojtas-Swoszowska z Katedry Historii i Teorii Architektury Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej przedstawiła referat pt. „Nowe budownictwo dla nowego społeczeństwa w teorii i praktyce mistrzów ar-chitektury”. – Geneza wielkich osiedli mieszkaniowych sięga co najmniej okresu międzywojennego – tłumaczy-ła referentka. – Jednakże idea takich osiedli stanowiła temat rozważań już pod koniec XIX w., w okresie wiel-kiej urbanizacji i uprzemysłowienia miast europejskich. Sytuacja osiedli mieszkaniowych uległa zmianie po

I wojnie światowej, która była pierwszą totalną wojną technologiczno-maszynową opartą na strategii masowe-go wyniszczenia sił ludzkich i materialnych przeciwni-ka. Była to pierwsza wojna, kiedy ludzie ginęli nie wi-dząc z czyjej broni. Wszystko to spowodowało zmia-nę mentalności człowieka po I wojnie światowej, kie-dy to nastąpił czas masowej komunikacji, propagandy, rządów mas ludowych, masowej sztuki i w końcu rów-nież architektury masowej. Wszystko to wygenerowa-ło „masowego” człowieka – podsumowała dr Wojtas-Swoszowska. Następnie dr Ryszard Nakonieczny z tej samej katedry przybliżył zagadnienie „total housing”, czyli struktur zbiorowego zamieszkania, powołując się w prezentacji na liczne europejskie i rodzime przykłady wielkich osie-dli mieszkaniowych od początku takiej formy mieszkal-nictwa do czasów współczesnych. Dr Nakonieczny po-zwolił sobie nie zgodzić się do końca z przedmówczy-nią mówiąc, że zarówno punktowe, odcinkowe, jak i li-nearne jednostki megastrukturalne znalazły zastosowa-nie nie tylko przed, ale również po II wojnie światowej i to nie tylko na terenie Polski czy Europy, ale w również w innych cywilizowanych rejonach świata. – Nie może-my zatem mówić, że totalne budownictwo jest symbo-lem reżimów totalitarnych – tłumaczył architekt. – Total housing jest właściwie szansą, a nie zagrożeniem, wy-maga jedynie odpowiedniej modulacji przy realizacji.

Osiedle wielkości miasta

W ramach projektu osoby odpowiedzialne za jego pol-ską część przebadały trzy katowickie osiedla, które po-wstały w okresie socjalizmu w Polsce – Tysiąclecia, Paderewskiego i Zgrzebnioka. W tym samym czasie po-wstało w Lipsku ogromne osiedle Grünau, które było planowane na 100 tys. mieszkańców. Biorąca udział w pracach dr Annegret Haase z Instytutu Socjologii

GRUDZIEŃ 2012 17

Miasta tamtejszego Instytutu im. im. Helmholza przedstawiła wyniki badań uzyskane przez niemiecki zespół badawczy. – W 2012 r. żyło w Lipsku 532 tys. mieszkańców, z czego 94 tys. w wielkich osiedlach mieszkaniowych, w tym 45,4 tys. na osiedlu Grünau, które powstawało od późnych lat 70. XX wieku i było planowane na 100 tys. mieszkańców – tłumaczyła dr Hasse. – Na początku była to młoda dzielnica, gdzie mieszkało bardzo wiele rodzin z małymi dziećmi. Od tego czasu sytuacja diametralnie się zmieniła. Grünau się starzeje, a jego mieszańcy razem z nim. Wśród mieszkańców Grünau od 30 lat regularnie przeprowadzane są ankiety. Wynika z nich, że od 1990 r. osiedle odnotowuje poważne starty ludności. W konsekwencji po 2003 r. wyburzonych zostało 7,6 tys. opustoszałych mieszkań. – Oprócz wyburzeń przeprowadzane są działania rewitalizacyjne – tłuma-czył gość z Lipska. – Dziś Grünau ma nadal wielkość średniego miasta, z tą różnicą, że obecnie 60 procent jego mieszkańców ma 60 lat i więcej. Coraz bardziej istotny staje się więc temat mieszkań bez barier i do-pasowywania ich do potrzeb osób starszych.

Perspektywa urbanistyczna i architektoniczna

By ułożyć scenariusze mające na celu próbę ustale-nia kierunków rozwoju wielkiego posocjalistycznego osiedla mieszkaniowego, jakim jest Grünau, grupa badawcza z Lipska, podobnie jak grupa z Polski, zorganizowała spotkania m.in. z przedstawicielami urzędu miasta, przedsiębiorstw mieszkaniowych czy pracowników socjalnych. Główne zagadnienia, jakie rozpatrywano w ra-mach projektu, to koncepcja przestrzenna osie-dli, sąsiedztwo i powiązania regionu z centrum, typ zabudowań, wyposażenie w usługi, powiąza-nia komunikacyjne wewnątrz i na zewnątrz, par-kingi, a także wayfinding, czyli dobra orientacja w przestrzeni osiedla, universal design, tj. dostoso-wane dla wszystkich, oraz design out crime, czyli bezpieczeństwo.Jeśli chodzi o zagadnienia architektoniczne, skoncen-trowano się na rozpoznaniu typów mieszkań, zgodno-ści wielkości mieszkań z normatywem europejskim, a także na konstrukcji i technologii oraz uniwersalno-ści i bezpieczeństwie. Towarzyszyły temu cały czas badania socjologiczne. W polskiej części projektu badania ilościowe prowadzone były przez prof. Adama Bartoszka z Instytutu Socjologii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Badania ja-kościowe, których celem była ocena warunków za-mieszkiwania w badanych wybranych osiedlach wielomieszkaniowych Katowic, prowadził nato-miast zespół dr. Marka Niezabitowskiego z Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej.

Foto

Joeb

07, C

reat

ive

Com

mon

sFo

to Jo

eb07

, Cre

ativ

e Co

mm

ons

Foto

Cre

ativ

e Co

mm

ons

Osiedle Grünau w Lipsku zaczęło powstawać w latach 70. XX wieku. Na początku była to młoda dzielnica, w której mieszkało wiele rodzin z małymi dziećmi. Od tego czasu

sytuacja diametralnie się zmieniła. Dziś Grünau ma nadal wielkość średniego miasta, z tą różnicą, że obecnie 60 procent

jego mieszkańców ma 60 lat i więcej.

BIULETYN18

Okiem socjologów

Prof. Adam Bartoszek przedstawił wyniki niezwykle szczegółowych badań ankietowych z zakresu polity-ki społecznej, przeprowadzonych wśród mieszkańców wybranych katowickich osiedli, mających na celu zdia-gnozowania problemów, barier i ograniczeń społecz-nych istniejących w mieście. – Główne cele projektu to zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz szczegółowe określenie obszarów nierówności spo-łecznej – tłumaczył prof. Bartoszek. – Większość dziel-nic Katowic ma regresywną strukturę wieku. Z roku na rok liczba mieszkańców miasta zmniejsza się i wynosi obecnie mniej niż 300 tys. Z badań przeprowadzonych na 10% katowickiej popula-cji wynika, że na osiedlach Tysiąclecia i Paderewskiego wskaźniki udziału klientów pomocy społecznej wyraźnie świadczą, że dzielnice te stosunkowo dobrze funkcjonu-ją, a problemy wykluczeń społecznych mają raczej niskie nasycenie. – Na przeciwległym biegunie znajdują się na-tomiast takie dzielnice, jak Szopienice-Burowiec, Janów-Nikiszowiec, Załęże czy Śródmieście, gdzie mamy sta-rą zabudowę w centrum i gdzie kumuluje się cała gama problemów społecznych – tłumaczył prof. Bartoszek. Tymczasem badania wykazują, że – wbrew oczekiwa-niom – blokowiska w procesie transformacji wcale nie ulegają degradacji. – Osiedla wielomieszkaniowe są do-brymi miejscami do zamieszkania, jeśli weźmiemy pod uwagę pewne walory, które są oczekiwane przez miesz-kańców – spuentował referent.

Osiedla pod lupą

Podsumowanie oceny jakości urbanistycznej wybra-nych osiedli Katowic i Grünau przedstawiła dr Beata Komar z Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej. Omówiła ona również zagadnienie „universal design”, czyli barier strukturalnych i niestrukturalnych w prze-strzeni tych samych obszarów. Dr Beata Kucharczyk-Brus przedstawiła natomiast wyniki analizy mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń wybranych katowickich osiedli, a prof. Elżbieta Niezabitowska zaprezentowała czynniki roz-wojowe i scenariusze eksploracyjne dla tych obsza-rów. – Rezultatem przeprowadzonych przez nas badań mają być przede wszystkim komparatywne analizy z polskich i niemieckich badań ankietowych, a także analizy SWOT mające na celu wyłonienie kluczowych czynników rozwojowych, opracowanie scenariuszy eksploracyjnych – mówiła kierowniczka projektu. – Efektem naszych rozważań na temat tego, co zrobi-liśmy do tej pory jest koncepcja dalszych badań nad przyszłością wielkich osiedli posocjalistycznych.Na zakończenie spotkania, niejako w odpowiedzi na deklarację prof. Niezabitowskiej, prof. Jan Pallado z Wydziału Architektury przedstawił koncepcję badań nad przyszłością istniejących osiedli wielorodzinnych w świetle zmian demograficznych, rynkowych, poli-tycznych i cywilizacyjnych.

Osiedle TysiącleciaOsiedle Tysiąclecia w Katowicach

Katowickie osiedle Paderewskiego

Foto

M. B

ulsa

GRUDZIEŃ 2012 19

Krzysztof Kluszczyński

W październiku br. w Wiśle i Gliwicach odbyły się między-narodowe spotkania naukowe: XIV Międzynarodowe Warsztaty Doktoranckie OWD oraz IX CEEPUS Summer School i VI Eastern Europe Summer School.

XIV Międzynarodowe Warsztaty Doktoranckie OWD zgromadziły w tym roku rekordową liczbę 140 dokto-rantów oraz 40 profesorów-ekspertów z wielu krajów Europy – Polski, Niemiec, Francji, Czech, Słowacji, Słowenii, Węgier, Ukrainy i Białorusi.W trakcie warsztatów, odbywających się w Wiśle, zapre-zentowano blisko 120 prac doktorskich, obejmujących szerokie spektrum tematyczne: elektrotechnikę, elektro-nikę, elektromechanikę, automatykę, mechatronikę, ro-botykę, sensorykę, informatykę, bioinżynierię medycz-ną, systemy MEMS oraz materiałoznawstwo elektro-niczne i mechatroniczne, w tym materiały typu SMART. Międzynarodowy Komitet Naukowy nagrodził 12 refe-ratów. Były to nagrody: IET Best Paper Award, IEEE Best Paper Award, Prof. Tadeusz Kaczorek’s Award oraz 8 Dean’s Awards, ufundowane przez dziekanów wydziałów elektrycznych uczelni w Polsce. Natomiast Międzynarodowy Komitet Młodych Ekspertów, obradu-jący zupełnie niezależnie i kierujący się własnym kryte-rium, nagrodził 8 referatów.Wszystkie referaty zostały opublikowane w materiałach konferencyjnych – w książce (ISBN 978-83-935427-0-3, 536 stron) oraz na CD-Rom-ie. Wyróżniające się prezen-tacje zostały dodatkowo umieszczone na stronie interne-

towej, prowadzonej przez Institute of Engineering and Technology w Wielkiej Brytanii. Należy podkreślić, że od wielu lat warsztaty są ob-jęte patronatem medialnym ogólnopolskich czaso-pism: „Przeglądu Elektrotechnicznego”, „Wiadomości Elektrotechnicznych”, „Śląskich Wiadomości Elek-trotechnicznych” oraz miesięcznika „Pomiary – Automatyka – Kontrola”. Patronat ten odgrywa olbrzy-mią i znaczącą rolę w promocji osiągnięć młodych adep-tów nauki.Ciekawym prezentacjom naukowym oraz gorącym de-batom doktorantów z profesorami – ekspertami towa-rzyszyły wieczorne koncerty muzyczne, które odgry-wają istotną rolę w nawiązywaniu przyjaźni i tworzeniu życzliwej atmosfery wzajemnego zrozumienia pomiędzy uczestnikami, wywodzącymi się z krajów o tak bardzo zróżnicowanych tradycjach historycznych i kulturowych. Olbrzymi aplauz wzbudził koncert muzyki flamenco oraz brawurowy popis hiszpańskiego tańca. Tradycją konferencji jest też występ góralskiego zespołu folko-wego, który w tym roku został dodatkowo wzbogacony prezentacją najciekawszych instrumentów pasterskich. Słynny już cykl grafik „Zabytkowe gmachy uczelni technicznych w Polsce” autorstwa Tadeusza Siary został

Międzynarodowe spotkanianaukowe

Wspólne zdjęcie uczestników XIV Międzynarodowych Warsztatów Doktoranckich OWD

BIULETYN20

Laureaci nagród OWD

poszerzony – dzięki życzliwości rektora Politechniki Radomskiej prof. Mirosława Lufta – o kolejną akwafor-tę, prezentującą efektowny neoklasycystyczny gmach główny tejże uczelni.Warsztaty zorganizowane zostały pod patronatem dziekanów wydziałów elektrycznych, elektroniki, au-tomatyki i informatyki z całej Polski oraz prestiżo-wego międzynarodowego stowarzyszenia Institution of Engineering and Technology IET w Wielkiej Brytanii przez: Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej (Katedra Mechatroniki), Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej – PTETiS, Komitet Elektrotechniki PAN, Centrum Edukacji w Mechatronice CEM Politechniki Śląskiej i Polsko-Japońską Wyższą Szkołę Technik Komputerowych przy współudziale Die Deutsche Gesellschaft für Mechatronik DGM z Bochum w Niemczech, Institute of Electrical and Electronics Engineers IEEE-Polish Section oraz Gottlob-Frege-Zentrum z Wismar w Niemczech.

Na początek szkoły letnie

Jak dzieje się to już od wielu lat, Międzynarodowe Warsztaty Doktoranckie zostały poprzedzone odbywa-jącymi się na Politechnice Śląskiej Letnimi Szkołami Naukowymi: IX CEEPUS Summer School oraz VI Eastern Europe Summer School. Uczestniczyli w nich doktoranci i promotorzy z krajów Europy Centralnej oraz Wschodniej. Jest to każdorazowo wspaniała oka-zja do prezentacji dorobku Politechniki Śląskiej. W tym roku uwaga została skupiona na Wydziale Architektury oraz na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. Realizacja ciekawego i niezwykle atrakcyjnego programu zwiedzania nowego gmachu Wydziału Architektury oraz wielu laboratoriów i pracowni Instytutu Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Wydziale Mechanicznym Technologicznym stała się możliwa dzięki szerokiemu zaangażowaniu wielu pra-cowników naukowo-dydaktycznych, a w szczególno-ści: dr. Dariusza Masłego, prodziekana ds. organizacji Wydziału Architektury, dr. Mirosława Bonka, adiunkta w Instytucie Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych,

i mgr Marzeny Kraszewskiej, kierownika Sekcji Współpracy i Promocji Międzynarodowej na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. Znaczącej pomocy przy organizacji szkół letnich udzielili: rektor prof. Andrzej Karbownik, prorekto-rzy profesorowie Ryszard Białecki i Leszek Blacha, dziekani – Wydziału Elektrycznego prof. Paweł Sowa i Mechanicznego Technologicznego prof. Arkadiusz Mężyk oraz prof. Jerzy Świder. Szkoły letnie otoczone są szczególną opieką Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej w Warszawie oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ważnym wydarzeniem w trakcie trwania szkół było spotkanie dyskusyjne Polish-French Seminar on Engineering Education, które miało miejsce w Sali Senatu Politechniki Śląskiej. Uczestniczyła w nim delegacja ICAM Group z Francji w składzie: prof. Jean-Philippe Pernet, prof. Frederique Pasquier i prof.

GRUDZIEŃ 2012 21

Bruno Soullard. Otworzył je prorektor ds. współpracy międzynarodowej prof. Ryszard Białecki, prezentując osiągnięcia i dorobek Politechniki Śląskiej, a następ-nie koncepcję kształcenia inżynierów w ramach ICAM Grand Ecole we Francji oraz na kierunku mechatro-nika na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej przedstawili kolejno: prof. Jean-Philippe Pernet i dr inż. Grzegorz Kłapyta, zastępca kierownika Katedry Mechatroniki. Uzupełnieniem wystąpień merytorycznych i szerokiej dyskusji były prezentacje z zakresu historii architektury, podczas których dr inż. arch. Ryszard Nakonieczny cie-kawie scharakteryzował wątki francuskie w architektu-rze polskiej, zaś prof. Frederique Pasquier przedstawiła dzieje słynnych zamków nad Loarą. Swój udział w uda-nej organizacji szkół letnich miała również Uczelniana Rada Samorządu Doktorantów, która pod przewodnic-twem mgr Agnieszki Poloczek i przy zaangażowaniu

mgr Agnieszki Kroczek zaprosiła zagranicznych gości do Centrum Kultury Studenckiej „Mrowisko” na cie-kawy program, złożony z pokazu tańca latynoame-rykańskiego oraz różnorodnych konkursów. Młodzi naukowcy dzielili się również wiedzą, dotyczącą reali-zacji doktoratów w ich krajach oraz informacjami na temat zawiłych ścieżek karier młodych adeptów nauki.Poza pobytem w Gliwicach uczestnicy szkół letnich zwiedzili również Kraków i Zabytkową Kopalnię Srebra oraz Sztolnię Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach. Jak co roku, w organizację szkół letnich szero-ko zaangażowali się pracownicy Katedry Mechatroniki – dr inż. Grzegorz Kłapyta, dr inż. Marcin Szczygieł, dr inż. Marek Kciuk, dr inż. Paweł Kielan, mgr inż. Jarosław Domin, mgr inż. Roman Kroczek, mgr Wojciech Kołton i mgr Dominika Kłapyta oraz Centrum Edukacji w Mechatronice – lic. Daria Wojtasz.

Podczas szkoły letniej. Siedzą od lewej prof. Michael Geraimchczuk z Ukrainy oraz delegacja z Francji - profesorowie: Bruno Soullard,

Jean-Philippe Pernet i Frederique Pasquier

Wspólne zdjęcie uczestników IX CEEPUS Summer School i VI Eastern Europe Summer School w Sali Senatu Politechniki Śląskiej

Dyskusji przewodniczył prof. Krzysztof Kluszczyński

BIULETYN22

Różnice międzykulturowe w środowisku akademickim

Czy pracownicy polskich szkół wyższych są przygotowani na spotkanie z przedstawicielami innych kultur? To jedno z pytań, na które poszukiwano odpowiedzi podczas semina-rium „Różnice międzykulturowe w środowisku akademickim – jak przełamywać stereotypy”, które odbyło się 29 listopada na Politechnice Śląskiej.


Seminarium było skierowane do osób, które mają bezpo-średni kontakt ze studentami zagranicznymi, czyli przede wszystkim do przedstawicieli biur zajmujących się rekru-tacją i wymianą akademicką, dziekanatów, biur współpra-cy z zagranicą, pracowników domów studenckich, koor-dynatorów programu Erasmus oraz innych programów wymiany. Cieszyło się ono dużym zainteresowaniem. Przedstawiciele uczelni z całej Polski zebrali się licznie w Centrum Kultury Studenckiej Mrowisko. Celem spotkania było pogłębienie kompetencji kultu-rowych pracowników polskich uczelni, ponieważ, jak zaznaczają organizatorzy, w zglobalizowanym świecie akademickim umiejętność odpowiedniego reagowania na zachowania oraz oczekiwania studentów i pracowników przyjeżdżających do uczelni z najróżniejszych zakątków Europy i świata jest bardzo ważna. Pracownicy i studenci polskich szkół wyższych powinni być więc przygotowani na spotkanie z przedstawicielami innych kultur, zarówno w kraju, jak i wyjeżdżając samemu na dłuższy okres poza granice Polski.

Głównym organizatorem spotkania było International Relations Offices Forum – sieć działów współpracy z zagranicą wiodących polskich akademickich uczelni państwowych, której celem jest przede wszystkim ini-cjowanie wspólnych projektów mających na celu roz-wój współpracy akademickiej, rozszerzanie współpra-cy uczelni w dziedzinie badań i zarządzania projektami oraz rozwijanie nowych umiejętności i doskonalenie dotychczasowych poprzez organizowanie warsztatów i seminariów. Współorganizatorem była goszcząca uczest-ników Politechnika Śląska, która jest jednym z człon-ków-założycieli IROs Forum, a także Uniwersytet Śląski w Katowicach przy wsparciu Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji oraz pomocy uczelnianego oddziału Erasmus Student Network (ESN SUT Gliwice).Uczestników konferencji powitał w murach Politechniki Śląskiej prorektor ds. studenckich i kształcenia prof. Stanisław Kochowski, który podkreślił, że tematyka se-minarium jest problemem bardzo istotnym w środowisku akademickim. – Dla przedstawicieli różnego rodzaju ko-mórek uczelni istotnym problemem stało się zmierzenie

W seminarium wzięło udział ponad 100 uczestników ze szkół wyższych z całej Polski

Foto

M. S

zum

Ewa Kiszka, przewodnicząca IROs Forum

GRUDZIEŃ 2012 23

z oczekiwaniami i zwyczajami osób, które przyjeżdżają do naszych uczelni z rożnych zakątków świata. Istnieje również problem przygotowania studentów i pracow-ników wyjeżdżających z naszych uczelni na uczelnie zagraniczne, stąd idea i potrzeba takiego spotkania. Przyjmujemy rocznie około 100 studentów z zagranicy, a z naszej uczelni wyjeżdża około 250-300 osób, a więc te problemy, o których dzisiaj będziemy rozmawiać, dla Politechniki Śląskiej są również istotne – podkreślał pro-rektor.Prorektor ds. umiędzynarodowienia, współpracy z oto-czeniem i promocji Uniwersytetu Śląskiego dr hab. Mirosław Nakonieczny postawił natomiast przed uczest-nikami seminarium nie lada wyzwanie. – Brakuje nam sztandarowego produktu, który student zagraniczny przyjeżdżając do Polski otrzymuje. Spróbujmy więc jako uczelnie wypracować wspólną polską markę – zachęcał uczestników.Gośćmi honorowymi seminarium były prof. Jolanta Tambor oraz dr Aleksandra Achtelik ze Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, które w ramach wstępu do dyskusji na temat różnic mię-dzykulturowych w środowisku akademickim przedsta-wiły referat „Tożsamość – pomiędzy uniwersalnością, europejskością a polskością. Przestrzenie negocjacji kulturowych”, w którym podzieliły się swoimi bogatymi doświadczeniami zdobytymi podczas nauczania obco-krajowców języka i kultury polskiej.Następnie uczestnicy seminarium opowiedzieli o swo-ich spostrzeżeniach dotyczących wymiany międzynaro-dowej na ich uczelniach. Przedstawiciele Uniwersytetu Śląskiego przybliżyli specyfikę współpracy z kan-dydatami z Ukrainy, Rosji i Białorusi, pracownicy z Politechniki Wrocławskiej zdradzili, jak wygląda re-krutacja studentów z Afryki Zachodniej, natomiast przyjezdni z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

opowiedzieli o swoich doświadczeniach ze studentami z Arabii Saudyjskiej, co na międzykulturowej scenie szkol-nictwa wyższego w Polsce jest nowością. Przedstawiciele Politechniki Śląskiej również podzieli się swoimi doświad-czeniami. Kierownik Biura Międzynarodowej Wymiany Akademickiej Joanna Mrowiec-Denkowska opowiedzia-ła o wymianie akademickiej z ośrodkami w Kazachstanie – w jaki sposób zrodził się pomysł oraz jak przebiega re-alizacja tej współpracy. Następnie koordynatorzy wydzia-łowi programu LLP Erasmus prof. Aleksander Sładkowski z Wydziału Transportu oraz dr inż. Marcin Górski z Wydziału Budownictwa opowiedzieli o doświadczeniach swoich wy-działów związanych ze współpracą akademicką z kazach-skimi uczelniami – zarówno na płaszczyźnie naukowej, jak i wymiany studentów.Na koniec spotkania odbyła się sesja z udziałem studen-tów wymiany akademickiej z Politechniki Śląskiej, którzy opowiedzieli o wielokulturowości widzianej oczami osoby studiującej w odmiennym środowisku kulturowym, religij-nym i obyczajowym. Wzięli w niej udział studenci z Turcji, Hiszpanii, Portugalii, Korei, Kazachstanu i Meksyku.Na uczestników seminarium czekała także smakowita nie-spodzianka. Podczas przerwy kawowej mogli oni skosz-tować różnych specjałów kuchni całego świata. Przekąski zostały przygotowane przez stypendystów zagranicznych, przebywających na naszej uczelni i Uniwersytecie Śląskim. Po zakończeniu seminarium uczestnicy wybrali się do Zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego „Guido” w Zabrzu, gdzie po jej zwiedzeniu, 320 metrów pod ziemią, czekała na nich tradycyjna śląska kolacja.Na temat różnic międzykulturowych w środowisku akade-mickim nie powiedziano jeszcze ostatniego słowa, nie było to bowiem ostatnie spotkanie. W niedalekiej przyszłości odbędzie się kolejne seminarium, na którym kontynuowana będzie rozpoczęta w listopadzie dyskusja.

Wspólne zdjęcie uczestników seminarium wykonane 320 m pod ziemią

Foto

Ł. M

arcz

ak, P

WZS

w P

ile

BIULETYN24

Barbórka 2012Zgodnie z akademicką tradycją, uroczystości związane z górniczą Barbórką odbywają się na naszej uczelni w ostatni piątek listopada. Poprzedziły ją w tym roku również inne wydarzenia zorganizowane na Wydziale Górnictwa i Geologii.

Sergiusz Boron

W dniach 17 i 18 listopada zorganizowana została XXIX Studencka Giełda Minerałów, Skał i Skamieniałości. Z kolei 28 listopada odbyła się konferencja naukowa „Górnictwo Zrównoważonego Rozwoju 2012”. Podczas sesji plenarnej wygłoszono 6 referatów przygotowanych przez przedstawicieli przemysłu i profesorów Wydziału Górnictwa i Geologii oraz Akademii Górniczo-Hutniczej, natomiast w sesji posterowej zaprezentowano 31 prac.W dniu 29 listopada Stowarzyszenie Wychowanków Wydziału Górnictwa i Geologii wraz z władzami wydziału zorganizowało powtórną immatrykulację absolwentów po 50 latach od rozpoczęcia studiów. Uroczystość, w trakcie której wręczono absolwentom pamiątkowe indeksy, po-prowadził dziekan Wydziału Górnictwa i Geologii prof. Marian Dolipski a wykład pt. „Surowce mineralne w go-spodarce globalnej” wygłosił prof. Jan Palarski.Główne uroczystości barbórkowe odbyły się w ostatni piątek listopada. Rankiem w kościele pw. Św. Michała Archanioła odprawiona została uroczysta msza św. konce-lebrowana w intencji studentów, absolwentów i pracowni-ków wydziału, której przewodniczył ordynariusz diecezji gliwickiej ks. bp prof. Jan Kopiec. Wczesnym popołudniem odbyła się uroczystość wręcze-nia indeksów studentom I roku studiów stacjonarnych. Od godz. 15 w holu budynku wydziału, w obecności licznie

zgromadzonej publiczności, koncertowała orkiestra dęta KWK „Sośnica”. Uroczystą akademię w auli głównej, w której, oprócz stu-dentów i pracowników naszego wydziału, udział wzięło wielu zaproszonych gości, poprowadził dziekan Wydziału Górnictwa i Geologii prof. Marian Dolipski. Uroczystość barbórkową zaszczycili swoją obecnością: rektor Politechniki Śląskiej prof. Andrzej Karbownik, członkowie Senatu Politechniki Śląskiej, wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego mgr inż. Mirosław Koziura, a także posłowie, delegacje z zaprzyjaźnionych uczel-ni z Polski i zagranicy, w tym z Uniwersytetu w Oviedo w Hiszpanii, z Fachhochschule Agricola w Bochum w Niemczech, z Uniwersytetu Zonguldak w Turcji, Uniwersystetu w Ljubljanie na Słowenii oraz dr Jouko Saarela z Ministerstwa Środowiska z Finlandii. Obecni byli także dyrektorzy instytutów naukowych, przedstawi-ciele spółek węglowych, kopalń węgla oraz innych zakła-dów górniczych, a także fabryk maszyn i urządzeń górni-czych.Prof. Marian Dolipski w swoim wystąpieniu zwrócił uwa-gę na wzrastające zapotrzebowanie na surowce mineralne w gospodarce światowej, a także na rosnącą rolę nowo-czesnego górnictwa dla zapewnienia bezpieczeństwa ener-getycznego i gospodarczego Polski. Następnie głos zabrał rektor prof. Andrzej Karbownik, który złożył życzenia pracownikom i studentom wydziału oraz całej górniczej braci.

Barbórka to najważniejsze święto Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej

Foto

M. S

zum

GRUDZIEŃ 2012 25

Wystąpienie rektora Politechniki Śląskiej prof. Andrzeja Karbownika podczas akademii barbórkowej na Wydziale Górnictwa i Geologii

Panie Dziekanie, Szanowni Państwo,

Jak co roku 4 grudnia obchodzimy górnicze święto – tradycyjną Barbórkę. Świętowanie to jest również udziałem pracowników i studentów Wydziału Górnictwa i Geologii.Z okazji górniczego święta chciałbym złożyć Pracownikom wydziału serdeczne życzenia wszelkiej pomyślności i zadowolenia z wykonywanej pracy. Życzę również dużo zdrowia i wiele osobistego szczęścia.Studentom wydziału życzę pokonywania wszelkich trudności, jakie napotykają na drodze swojej studenckiej przygody. Życzę Wam, drodzy studenci, aby zdobywana tutaj wiedza pozwoliła w przyszłości realizować z powodzeniem inżynierską pracę w polskim górnictwie lub na jego rzecz. Życzę Wam powodzenia w studiach, tu na Wydziale Górnictwa i Geologii.Już za chwilę jeden z profesorów wydziału otrzyma tytuł profesora honorowego naszej uczelni, przyznany mu przez Senat. Chcę wręczyć ten tytuł panu prof.

Józefowi Sułkowskiemu w trakcie dzisiejszej uroczystości barbórkowej. Chciałbym w ten sposób podkreślić więzi, jakie wiążą prof. Sułkowskiego z polskim górnictwem. Ten wybitny nauczyciel akademicki przez całe swoje życie zawodowe przyczyniał się swoją wiedzą i doświadczeniem do wzmacniania bezpieczeństwa pracy w kopalniach i do poprawy warunków pracy górników pod ziemią. Prof. Sułkowski to wybitny specjalista w zakresie aerologii górniczej, a w szczególności w zakresie przewietrzania kopalń i ich klimatyzacji oraz zwalczania pożarów podziemnych.W moim przekonaniu, biorąc pod uwagę jego pracę na uczelni jako nauczyciela akademickiego oraz działalność w górnictwie, uważam, że w pełni zasługuje na miano profesora honorowego naszej uczelni.Panie Profesorze, chciałbym serdecznie pogratulować Panu tego wyróżnienia i złożyć życzenia wszelkiej po-myślności, dobrego zdrowia i służenia jeszcze przez długie lata swoją wiedzą i doświadczeniem polskim kopalniom.

Rektor Politechniki Śląskiej prof. Andrzej Karbownik

Prof. Józef Sułkowski,nowy honorowy profesor

Politechniki Śląskiej

Następnie odbyła się uroczystość wręczenia prof. Józefowi Sułkowskiemu tytułu honorowego profesora Politechniki Śląskiej, nadanego przez Senat naszej uczelni za „wy-bitne osiągnięcia w rozwoju nauk górniczych w zakresie aerologii górniczej, wzorowe kształcenie studentów, kadr inżynierskich i kadr naukowych, owocną współpracę z przemysłem górniczym Polski i Ukrainy oraz znaczny

wkład w wyjaśnianie przyczyn katastrof górniczych spo-wodowanych wybuchami pyłu i pożarami kopalnianymi”. Aktu wręczenia tytułu honorowego profesora dokonał rektor prof. Andrzej Karbownik w asyście dziekana prof. Mariana Dolipskiego.W dalszej części akademii odbyło się wręczenie honoro-wych odznak „Zasłużony dla Górnictwa RP” oraz stopni górniczych zasłużonym pracownikom wydziału. Uroczystości barbórkowe są również okazją do wyróż-nienia najlepszych studentów i absolwentów wydziału. W dorocznym konkursie Stowarzyszenia Wychowanków Wydziału Górnictwa i Geologii nagrodami i wyróżnienia-mi uhonorowano najlepsze prace dyplomowe. Najlepszą grupą dziekańską uznano grupę IV roku specjalności elek-trotechnika i automatyka w górnictwie, której przedstawi-ciele odebrali z rąk rektora i zastępcy prezesa stowarzysze-nia mgr. inż. Piotra Wałacha przechodnią szpadę górniczą.Oficjalną część akademii zakończyło uroczyste przyjmo-wanie studentów pierwszego roku do stanu górniczego – tradycyjny „skok przez skórę”. Oprawę muzyczną uro-czystości zapewnił Akademicki Chór Politechniki Śląskiej pod kierunkiem dr. Lucjusza Andersa. Na zakończenie akademii wystąpił natomiast Akademicki Zespół Tańca Politechniki Śląskiej „Dąbrowiacy”. Uroczystości bar-bórkowe zakończyła przebiegająca w miłej i wesołej at-mosferze wspólna biesiada piwna naszych pracowników, studentów i zaproszonych gości.

Foto

M. S

zum

Foto

M. S

zum

BIULETYN26

Jesień pod znakiem przedsiębiorczości

Jesień na Politechnice Śląskiej zdominowały spotkania poświęcone rozwojowi przedsiębiorczości akademickiej. Zorganizowane zostały: Giełda Pracodawcy i Przedsiębior-czości, konferencja „Idealny pracodawca-idealny absolwent”, spotkanie przy śniadaniu ze start-upami oraz Tydzień z Przedsiębiorczością.

Corocznie organizowana Giełda Pracodawcy i Przedsię-biorczości stanowi doskonałą okazję do poznania ofer-ty rynku pracy skierowanej do studentów, absolwentów i pracowników naukowych określonych specjalizacji i kierunków kształcenia. Spotkanie to ułatwia również uczniom szkół ponadgimnazjalnych podjęcie decyzji dotyczącej najbardziej atrakcyjnej ścieżki edukacyjnej. Olbrzymią zaletą giełdy jest stworzenie możliwości na-wiązania bezpośredniego kontaktu pracobiorcy i praco-dawcy w warunkach mniej formalnych niż podczas stan-dardowej rozmowy kwalifikacyjnej, co sprzyja wymianie informacji pomiędzy przedstawicielami przedsiębiorstw

a potencjalnymi kandydatami do przyjęcia na praktykę, staż czy etat. Giełda pozwala także na wzajemne przed-stawienie potrzeb, możliwości i oczekiwań. Jest wreszcie niepowtarzalną okazją do nawiązania kontaktu z tak wie-loma partnerami jednocześnie.

Giełda już po raz piąty

Wysoką rangę i prestiż wydarzenia potwierdzał fakt, że patronami honorowymi giełdy zostali rektor Politech-niki Śląskiej prof. Andrzej Karbownik, minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka, pre-

Giełda Pracodawcy i Przedsiębiorczości zorganizowana została przez Biuro Karier Studenckich Politechniki Śląskiej

Foto

M. S

zum

Małgorzata Sienkiewicz, Małgorzata Cioch

GRUDZIEŃ 2012 27

zydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Bożena Lublińska-Kasprzak oraz marszałek województwa śląskiego Adam Matusiewicz.W tegorocznej edycji udział wzięło blisko 70 wystaw-ców, wśród których znaleźli się przedstawiciele zarówno dużych międzynarodowych korporacji, przedsiębiorstw średniej wielkości firm krajowych oraz tych małych, sta-wiających pierwsze kroki na rynku. Na czele wystawców Giełdy Pracodawcy i Przedsiębior-czości stali: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanaliza-cji w Rybniku, Capgemini Polska oraz General Motors Manufacturing Poland. Prezentowano szeroki wachlarz możliwości aktywizacji na polu zawodowym, umożli-wiając kandydatom rozwój kompetencji i umiejętności zawodowych w ramach swoich struktur. W porozumie-niu z organizatorami wydarzenia firmy promowały pro-jekt „Inżynier XXI wieku” oraz „Nasz dyplom”, które umożliwiają kandydatom wykorzystywanie w praktyce wiedzy zdobywanej w murach uczelni. Zgromadzone firmy zapraszały do współpracy również doktorantów. Współpraca taka może dotyczyć zlecania opracowań nowych metod, udostępniania materiałów do pisania prac dyplomowych, w tym rozpraw doktorskich, jak również konsultowania pomysłów na zwiększenie efektywności podejmowanych działań. Giełdzie towarzyszyła organizacja stoisk wystawienni-czych dla przedstawicieli instytucji udzielających wspar-cia merytorycznego i finansowego młodym przedsiębior-com, takich jak: inkubatory przedsiębiorczości (Politech-niki Śląskiej, poznański, rudzki, akademickie inkubatory przedsiębiorczości), filie Młodzieżowego Biura Pracy (Gliwice, Katowice, Pyskowice), Powiatowe Urzę-dy Pracy (Gliwice, Zabrze), Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach, Gliwickie Centrum Organizacji Pozarzą-dowych oraz Technopark Gliwice. Wystawcy obszaru „przedsiębiorczość” pokazali przed-stawicielom środowiska akademickiego, jak pozyskiwać środki na rozwój działalności, jak uporać się z procedu-rami formalnymi i prawnymi, które nieodłącznie towa-rzyszą prowadzeniu własnej firmy, i wreszcie, jak sku-tecznie generować zyski, pracując na własny rachunek.

Ofertę targową wzbogaciły również prezentacje stu-denckich kół naukowych działających w ramach struktur uczelnianych, których działalność świadczy o niezwy-kłym zaangażowaniu studentów w rozwój swojej wiedzy naukowej i upartym dążeniu do wypracowywania metod w ramach danej dyscypliny naukowej. Prezentowały się Międzywydziałowe Koło Naukowe High Flyers, SKN Synergia, SKN Projektowanie Wydziału, SKN Sferoid, IPIJ i Modus. Do podejmowania aktywności zachęcały organizacja studencka AEGEE Gliwice oraz Stowarzy-szenie Studentów BEST Gliwice.

Pomocne projekty

Możliwości rozwoju studenckich postaw przedsiębior-czych w ramach nadprogramowej działalności przed-stawione zostały na stanowisku promującym projekty realizowane na Politechnice Śląskiej, dofinansowane ze środków Unii Europejskiej oraz środków krajowych. W tym obszarze zaprezentowane zostały: „Kreator inno-wacyjności – wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczo-ści akademickiej”, „Przedsiębiorczość akademicka na START” oraz „Akademia przedsiębiorczego naukowca”. W ramach tych projektów studenci, absolwenci i pra-cownicy naukowi mogą korzystać z bezpłatnych szko-leń i warsztatów, wyjazdów studyjnych czy też spotkań z ekspertami.Ponadto podczas wydarzenia zostały przeprowadzone badania postaw przedsiębiorczych, kompetencji oraz planów zawodowych wśród studentów i absolwentów. Raport z tych badań dostępny będzie wkrótce.Giełda zapoczątkowała cykl szkoleń i warsztatów dla studentów i absolwentów z zakresu wprowadzenia na rynek pracy, kreowania postaw przedsiębiorczych, a tak-że otwierania i prowadzenia działalności gospodarczej. Szkolenia potrwają do marca 2013, harmonogram jest stale dostępny w Biurze Karier Studenckich.

Kontynuacją idei organizacji giełdy jest projekt „Listo-pad z pracodawcą”, który zakłada indywidualne pre-zentacje wystawców na wybranych w oparciu o profil działalności firmy wydziałach Politechniki Śląskiej. Ce-

W tegorocznej piątej już edycji Giełdy Pracodawcy i Przedsiębiorczości udział wzięło blisko 70 wystawców, zarówno dużych międzynarodowych korporacji, średniej wielkości firm krajowych oraz stawiających pierwsze kroki na rynku

Foto

M. S

zum

BIULETYN28

lem projektu jest przybliżenie studentom i absolwentom profilu działalności, perspektyw i planów rozwojowych, w tym potrzeb i możliwości kadrowych. W ramach tego projektu odbyły się spotkania m.in. z następującymi fir-mami: Plastic Omnium Auto Exteriors, Comau Poland, ING Bank Śląski oraz Nexteer Automotive Poland. Realizacja tego przedsięwzięcia została dofinansowana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu „Kreator innowacyjności – wsparcie innowa-cyjnej przedsiębiorczości akademickiej”.

Idealny pracodawca – idealny absol-went

Giełdzie Pracodawcy i Przedsiębiorczości tego samego dnia towarzyszyła zorganizowana po raz pierwszy konfe-rencja „Idealny pracodawca – idealny absolwent”, a tak-że spotkania z absolwentami kierunków automatyka i ro-botyka, mechanika i budowa maszyn oraz mechatronika Wydziału Mechanicznego Technologicznego Politech-niki Śląskiej. Działania te były organizowane w ramach kierunków zamawianych, prowadzonych na Wydziale Mechanicznym Technologicznym od 2010 r.Konferencja „Idealny pracodawca – idealny absolwent” odbywała się w trzech niezależnych sesjach przezna-czonych dla każdego kierunku zamawianego. Część pierwsza konferencji miała formę spotkania studentów z przedstawicielami czołowych firm produkcyjnych z re-jonu aglomeracji śląskiej, m.in. GM Opel Polska, TRW Polska, Fluor, Heesung Electonics Polska, Tenneco Au-tomotive Polska, Plastal, Famur, ZNLE Gliwice. Pod-czas tego spotkania zarówno pracodawcy, jak i studenci przedstawiali swoje oczekiwania w stosunku do idealne-go absolwenta a z drugiej strony – idealnego pracodawcy. Część druga konferencji miała formę warsztatów, w któ-rych studenci mieli możliwość przeprowadzenia rozmo-wy kwalifikacyjnej w języku polskim lub angielskim, a także spotkania z polonistami, którzy omawiali pod-stawowe błędy językowe stosowane podczas opracowy-wania życiorysu lub listów motywacyjnych. W warsz-tatach uczestniczyli również angliści, którzy pomagali

w przygotowaniu dokumentów w języku angielskim oraz umożliwiali sprawdzenie umiejętności biegłego po-sługiwania się językiem obcym.Bezpośrednio po konferencji odbyło się spotkanie stu-dentów z absolwentami swojego kierunku, na które zo-stali zaproszeni zarówno ci absolwenci, którzy zdecydo-wali się zostać na uczelni, jak i liczna grupa absolwen-tów pracująca w przemyśle lub prywatnych firmach.Konferencja „Idealny pracodawca – idealny absolwent” oraz towarzyszące jej spotkania z absolwentami spotka-ły się z dużym zainteresowaniem młodzieży, zwłaszcza studentów II semestru studiów II stopnia, którzy już za kilka miesięcy będą podejmować swoją pierwszą poważ-ną pracę.

Śniadanie ze start-upami

Kolejne wydarzenie, które miało na celu promocję przedsiębiorczości akademickiej, czyli spotkanie przy śniadaniu ze start-upami, zgromadziło prawie 100 osób, wśród których znaleźli się studenci, absolwenci i dok-toranci, jak również pracownicy naukowi Politechniki Śląskiej oraz specjalnie zaproszeni prelegenci. Spotkanie to zostało zrealizowane w ramach projektu „Akademia przedsiębiorczego naukowca”.Gospodarzem śniadania ze start-upami był prezes Par-ku Naukowo-Technologicznego „Technopark Gliwi-ce” prof. Jan Kosmol. W imieniu rektora Politechniki Śląskiej wystąpiła kanclerz uczelni Amelia Bartnicka, która zainicjowała uroczyste otwarcie. Swoją obecność na spotkaniu zaznaczył również wiceprezydent Gliwic Adam Neumann, który wyraził zdecydowane poparcie dla tego typu inicjatyw, podkreślając rolę i zaangażowa-nie miasta Gliwice w zakresie wspierania przedsiębior-czości akademickiej. Prof. Jan Kosmol opowiedział uczestnikom spotkania o działalności Parku Naukowo-Technologicznego „Technopark Gliwice” jako instytucji wspierającej przedsiębiorczość akademicką. Moderatorem spotkania był koordynator projektu „Akademia przedsiębiorczego naukowca” Mateusz Góra, który zaprezentował uczest-

Mateusz Góra, koordynator projektu „Akademia przedsiębiorczego naukowca”

Prof. Jan Kosmol opowiedział o działaniach Technoparku Gliwice wspierających przedsiębiorczość akademicką

Foto

M. S

zum

GRUDZIEŃ 2012 29

nikom główne założenia przedsięwzięcia oraz przybliżył tematykę związaną z projektem „Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Woje-wództwa Śląskiego”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.O swoich doświadczeniach dotyczących komercjalizacji innowacyjnych pomysłów opowiedzieli także doświad-czeni i początkujący przedsiębiorcy: Luk Palmen (In-noCo Sp. z o.o.), mgr inż. Michał Mikulski (EgzoTech), dr inż. Maciej Sajkowski (Stenzel Sp z o.o.), mgr inż. Błażej Wojtyła (Jazzy Innovations) oraz dr inż. Marek Koźlak (I3D).

Tydzień z przedsiębiorczością

Na przełomie listopada i grudnia w ramach projektu „Kreator innowacyjności” po raz kolejny już został zor-ganizowany „Tydzień z przedsiębiorczością”. Dzięki temu w pierwszym tygodniu grudnia studenci Politech-niki Śląskiej uczestniczyli w wydarzeniach ukierunko-wanych na ich rozwój zawodowy i wzrost świadomości na temat korzyści wynikających z prowadzenia własnej działalności gospodarczej.Rozpoczynające przedsiębiorczy tydzień spotkanie an-drzejkowe objęło szkolenia z zakresu technik wywierania wpływu oraz savoir vivre’u w biznesie. W trakcie całego tygodnia studenci i absolwenci mieli okazję uczestniczyć w warsztatach nie tylko z kompetencji pracowniczych. Drugi, znacznie obszerniejszy blok szkoleniowy poświę-cony był wiedzy o przedsiębiorczości, tj.: nowoczesnym instrumentom zarządzania, zarządzaniu czasem, społecz-nym i kulturowym uwarunkowaniom przywództwa oraz własności intelektualnej w działalności gospodarczej. Zajęcia prowadzone były przez pracowników Politech-niki Śląskiej oraz przedstawicieli przedsiębiorstw, m.in. General Motors Manufacturing Poland, Fiat Auto Po-land, Nexteer, PKC Group, Capgemini.

W ramach „Tygodnia z przedsiębiorczością” odbyły się również dwie Giełdy Przedsiębiorczości – w Rybniku i w Katowicach, na których zorganizowano stoiska wy-stawiennicze dla przedstawicieli instytucji udzielających wsparcia merytorycznego i finansowego młodym przed-siębiorcom. Swoją ofertę zaprezentowały tam między innymi: Centrum Innowacji i Transferu Technologii Politechniki Śląskiej, Wojewódzki Urząd Pracy w Ka-towicach, Park Naukowo-Technologiczny „Technopark GLIWICE”, „Euro-centrum” oraz Sosnowiecki Park Na-ukowo-Technologiczny. Podczas giełdy zaprezentowano również projekty wsparcia przedsiębiorczości akademic-kiej realizowane na Politechnice Śląskiej: „Przedsiębior-czość akademicka na START”, „Kreator innowacyjno-ści” i „Akademia przedsiębiorczego naukowca”. Dodat-kowo giełdzie w Katowicach towarzyszyło spotkanie dla studentów pierwszego i ostatniego roku, podczas którego przedstawiciele firm przybliżyli zainteresowanym profil działalności oraz możliwości zatrudnienia w prezento-wanych przedsiębiorstwach.Mikołajki, które zamknęły „Tydzień z przedsiębiorczo-ścią”, rozpoczęły się od konkursu „Friendly Competi-tion”, podczas którego studenci w ramach przyjacielskie-go współzawodnictwa mieli za zadanie skonstruować urządzenie transportujące piłeczkę golfową do pudełka. Po konkursie dziekan Wydziału Inżynierii Biomedycznej Politechniki Śląskiej prof. Marek Gzik wygłosił wykład pt. „Inżynieria biomedyczna – klucz do biznesu”. Na zakończenie mikołajek odbyło się wręczenie dyplomów i nagród laureatom IX edycji konkursu „Mój Pomysł na Biznes” oraz prezentacja nagrodzonych prac.Wszyscy uczestnicy wzięli udział w losowaniu upomin-ków, rozdawanych oczywiście przez Mikołaja. Tym mi-łym akcentem zakończył się „Tydzień z przedsiębiorczo-ścią”, wydarzenie współfinansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach projektu „Kreator innowacyjności”.

Zakończenie konkursu „Mój Pomysł na Biznes”. Stoją od lewej: Michał Mikulski, laureat tegorocznej IX edycji konkursu, prof. Adam Czornik, dziekan Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki, prof. Stanisław Kochowski,

prorektor ds. studenckich i kształcenia oraz Małgorzata Rąb, kierownik Biura Karier Studenckich

BIULETYN30

Politechnika Śląska dołączyła do CUCEE-Net

W dniach 7-9 listopada w Giessen w Środkowej Hesji w Niemczech odbyło się spotkanie koordynatorów sieci CUCEE (Cooperation of Universities in Central and Eastern Europe). W spotkaniu tym po raz pierwszy uczestniczyli przedstawiciele Politechniki Śląskiej, najnowszego członka CUCEE.

Mariusz Stępień

Na spotkaniu Politechnikę Śląską re-prezentowali pracownicy Wydziału Elektrycznego prof. Krzysztof Krykowski, inicjator włącze-nia Politechniki Śląskiej do sieci CUCEE, oraz autor niniejszej relacji, pełniący funkcję wydziałowego koor-dynatora programu LLP/Erasmus.Aktu włączenia Politechniki Śląskiej do sieci CUCEE dokonał prezydent Technische Hochschule Mittelhessen prof. Günther Grabatin, podpisu-jąc w obecności przedstawicieli Politechniki Śląskiej umowę o współ-pracy, uprzednio sygnowaną przez rektora Politechniki Śląskiej prof. Andrzeja Karbownika. Politechnika Śląska stała się szóstym partnerem CUCEE. Oprócz włączenia Politechniki Śląskiej do sieci CUCEE w czasie dwudniowego spo-tkania prowadzonego przez prof. Mariusa Klyttę z THM, koordynatora sieci, poruszano zagadnienia dotyczące współpracy dydaktycznej i naukowej pomiędzy dotych-czasowymi a nowym członkiem sieci oraz wymiany do-świadczeń w zakresie dotychczas istniejącej współpracy.Sieć CUCEE skupia uniwersytety Europy Centralnej i Wschodniej i jest ukierunkowana na wymianę studen-tów oraz współpracę w realizacji prac naukowo-badaw-czych pomiędzy uniwersytetami. Sieć utworzona została w 2000 r. W ramach prowadzonej współpracy odbywa się wymiana studentów (prowadzone są między innymi studia zintegrowane z dwusemestralnym okresem stu-diów zagranicznych) oraz realizowane są projekty na-ukowe w kooperacji międzynarodowej.

W skład sieci oprócz Politechniki Śląskiej i THM wcho-dzą: Uniwersytet Techniczny w Tallinie, Uniwersytet Techniczny im. Gedymina z Wilna, Politechnika Lwowska oraz Uniwersytet Zielonogórski. Inicjatywa włączenia politechniki pojawiała się już dość dawno. Zasadnicze rozmowy podjęte zostały podczas ubiegło-rocznej wizyty prof. Mariusa Klytty na Politechnice Śląskiej, kiedy to prof. M. Klytta prowadził wykłady na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w ramach programu LLP/Erasmus.Osoby zainteresowane podjęciem współpracy, w szcze-gólności studentów, którzy chcieliby podjąć w ramach CUCEE studia za granicą – jeden lub dwa semestry – zachęcam do kontaktu z prof. Krzysztofem Krykowskim lub z autorem niniejszego artykułu.

Umowę dotyczącą włączenia Politechniki Śląskiej do sieci CUCEE podpisuje prezydent Technische Hochschule Mittelhessen prof. Günther Grabatin

GRUDZIEŃ 2012 31

Wynalazcza Politechnika

Politechnika Śląska znalazła się na czwartym miejscu wśród podmiotów, które w 2011 r. dokonały największej liczby zgłoszeń wynalazków w Polsce.


Według najnowszego rapor-tu Urzędu Patentowego RP w 2011 roku zgłoszonych zostało w Polsce 4818 wy-nalazków i wzorów użyt-kowych. Najwięcej nich, bo 1963, zgłosiły podmioty gospodarcze. Nieco mniej – 1945 – szkoły wyższe i pla-cówki naukowe, a pozostałe 910 osoby fizyczne. Wśród wszystkich podmio-tów, które w ubiegłym roku kalendarzowym dokonały największej liczby zgłoszeń wynalazków i wzorów użyt-kowych na czwartym miej-scu znalazła się Politechnika Śląska z liczbą 94 zgłoszeń. Naszą uczelnię wyprze-dziły jedynie: Politechnika Wrocławska (159 zgłoszeń), AGH (111) i Politechnika Lubelska (98).Dla porównania, w roku 2010 podmioty krajowe zgłosi-ły zdecydowanie mniej, bo jedynie 4082 wynalazki. Chodzi o nowe rozwiązania o charakterze technicznym, posiadające poziom wyna-lazczy (tzn. niewynikające w sposób oczywisty ze stanu techniki) i nadające się do przemysłowego stosowania, oraz wzory użytkowe, czyli nowe i użyteczne rozwiąza-nie o charakterze technicz-nym, dotyczące kształtu, bu-dowy lub zestawienia przed-miotu o trwałej postaci.

BIULETYN32

Milion dla automatyki i robotyki

Kierunek automatyka i robotyka II stopnia prowadzony na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej znalazł się wśród laureatów konkursu minister nauki i szkolnictwa wyższego. Nagrodzona jednostka otrzyma okrą-gły milion złotych, który będzie mogła przeznaczyć na dalsze doskonalenie swojej oferty dydaktycznej.


W konkursie na dofinansowanie podstawowych jedno-stek organizacyjnych uczelni w zakresie wdrażania sys-temów poprawy jakości kształcenia oraz Krajowych Ram Kwalifikacji wyróżnione zostały 62 spośród 207 zgłoszo-nych kierunków. Wydziały, na których prowadzone są na-grodzone zajęcia, opracowały najlepsze zgodne z KRK programy kształcenia – realizowane od roku akademic-kiego 2012/2013 – oraz wdrażają najbardziej zaawanso-wane systemy poprawy jakości nauczania. Członkowie komisji oceniali m.in. innowacyjność programów, sku-teczność przewidzianych w programie zajęć i metod edukacji oraz sposobów weryfikacji efektów kształcenia w uzyskiwaniu przez studentów wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych założonych w programie.Nowy program kształcenia realizowany na kierunku au-

tomatyka i robotyka w ramach studiów drugiego stopnia jest silne powiązany z tematem projektowania elektro-nicznych platform oraz zastosowaniem narzędzi informa-tycznych i metod komunikacji w systemach automatyki i robotyki. Aktywizacja studentów oparta ma być m.in. na kształceniu zorientowanym problemowo, projektowo oraz interaktywnie. Plany rozwoju kierunku związane są głównie z unowocześnieniem posiadanej aparatury spe-cjalistycznej i bazy laboratoryjnej. Centralnym punktem tej strategii jest zdobycie przez wydział funduszy na sfi-nansowanie projektu „Zespół Laboratoriów dla Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach”, w ramach którego planowane jest powstanie nowego budynku, gdzie ulokowanych zostanie kilkanaście nowoczesnych laboratoriów dydaktycznych.

Budynek Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej

Foto

P. P

ohl

GRUDZIEŃ 2012 33

Wyróżnienie dla Katedry Transportu Szynowego

Podczas uroczystej gali w Teatrze Narodowym w Warszawie 6 listopada br. wręczono nagrody „Człowiek Roku – Przyjaciel Kolei”. Statuetkami w plebiscycie zorganizo-wanym już po raz ósmy przez PKP Polskie Linie Kolejowe oraz Railway Business Forum uhonorowano dziewięć osób i jedną organizację.

Adam Mańka

Celem konkursu jest uhonorowanie osób, których chary-zma i szczególna aktywność w działalności zawodowej przyczyniły się do wybitnych osiągnięć na rzecz trans-portu kolejowego w Polsce.Kryteria brane pod uwagę przez kapitułę przy wyborze laureatów dotyczą sukcesów i wyjątkowych osiągnięć m.in. w działalności gospodarczej, wprowadzaniu no-wych technologii, rozwoju kolei pasażerskiej i towaro-wej, inwestycjach infrastrukturalnych, promocji kolei, działalności edukacyjnej, naukowo-badawczej oraz działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Kapituła wybrała 6 laureatów nagrody „Człowiek Roku – Przyjaciel Kolei” spośród 16 nominowanych.Wśród laureatów znalazł się przedstawiciel Politechniki Śląskiej prof. Marek Sitarz, kierownik Katedry Transportu Szynowego Politechniki Śląskiej, wyróżnio-ny za działalność edukacyjną oraz budowanie związków nauki i biznesu w transporcie szynowym.

Prof. Marek Sitarz, laureat nagrody „Człowiek Roku – Przyjaciel Kolei”

Wręczenie statuetek odbyło się 6 listopada w Teatrze Narodowym w Warszawie

BIULETYN34

Jej czas

Rok 2012 zdaje się należeć do do dr inż. Sylwii Magiery. Badaczka zatrudniona w Katedrze Chemii Analitycznej Wydziału Chemicznego nie tylko obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską, zdobyła dwa granty indywidualne, ale także otrzymała trzyletnie stypendium ministra nauki i szkolnictwa wyższego dla wybitnych młodych naukowców.


W trakcie prac nad rozprawą doktorską, obronioną z wy-różnieniem zaledwie trzy i pół roku po uzyskaniu tytułu magistra, badaczka wzięła udział w dwóch konkursach na finansowanie projektów badawczych. Dzięki przyzna-nemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu „Iuventus Plus” grantowi, w wyso-kości 100 tys. zł, młoda badaczka – doceniona m.in. za wyniki prowadzonych badań – rozpoczęła realizację pro-jektu „Ultra-sprawna chromatografia cieczowa sprzężo-na ze spektrometrią mas (UHPLC-ESI-MS/MS) w anali-tycznych procedurach profilowania związków biologicz-nie aktywnych”. Drugi doceniony i dofinansowany (tym razem przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie) projekt dr inż. Magiery to „UHPLC-MS/MS w opraco-waniach metod oznaczania antyoksydantów i leków no-wej generacji stosowanych w kardiologii”, na którego realizację otrzymała grant w wysokości 80 tys. zł. Oba wyróżnione projekty to pierwsze przedsięwzię-cia, w których badaczka pełni funkcję kierownika. Jako wykonawca brała wcześniej udział w trzech dofi-nansowywanych projektach, kierowanych przez prof. Irenę Staneczko-Baranowską, która – jak przyznaje młoda chemiczka – rozbudziła w niej pasję oraz cieka-wość do nauki i cały czas zachęca do dalszego rozwoju. – W każdej sytuacji mogę liczyć na wsparcie, pomoc me-rytoryczną, a także na konstruktywną krytykę pani prof. Ireny Staneczko-Baranowskiej. Dzięki podejmowanym przez nią działaniom naukowym i organizacyjnym mogę poszerzać swoją wiedzę, zdobywać nowe doświadczenia oraz odnosić kolejne sukcesy – podkreśla dr Magiera.

Jak to się zaczęło

Przygoda Sylwii Magiery z chemią analityczną roz-poczęła się w trakcie studiów na kierunku chemia na Wydziale Chemicznym. – Jeszcze w trakcie studiów uczestniczyłam w badaniach naukowych z zakresu che-micznej analizy próbek biologicznych i środowiskowych w Katedrze Chemii Analitycznej w ramach działalności

Studenckiego Koła Naukowego Chemików – wyjaśnia badaczka, która w 2008 r. ukończyła studia na specja-lizacji bioanalityka, broniąc pracę magisterską związa-ną z oznaczaniem związków endogennych w płynach biologicznych. Promotorką jej pracy magisterskiej, a później doktorskiej (pt. „Opracowanie metod oznacza-nia mieszanin wybranych związków polifenolowych, wybranych leków oraz ich metabolitów i ich aplikacje”) była prof. Irena Staneczko-Baranowska. – Indywidualna odpowiedź pacjentów na stosowane preparaty farma-ceutyczne, wynikająca z polimorfizmu genetycznego, warunkuje różnice w końcowym efekcie działania leku w odpowiedzi na stosowaną suplementację lub dietę – tłumaczy dr Magiera. Wiedza na temat interakcji leków kardiologicznych z innymi związkami ma więc ogromne znaczenie w praktyce. Umożliwia bowiem wykorzysta-nie interakcji korzystnych i jednocześnie przyczynia się do ograniczenia tych kombinacji związków, które niosą ze sobą ryzyko niepożądanych działań. – W takiej sytu-acji szczególną uwagę poświęca się badaniom wpływu składników diety na efekt terapeutyczny leków, a terapia monitorowana stanowi optymalną metodę prowadzenia terapii lekami o zróżnicowanej farmakokinetyce i biodo-stępności – dodaje badaczka, która w trakcie doktoratu odbyła trzymiesięczny staż naukowy w prestiżowym ośrodku badawczym Institute of Analytical Chemistry and Radiochemistry Leopold-Franzens University w Innsbrucku w Austrii, a także otrzymała Stypendium Fundacji im. Jana Binkiewicza przyznane w kategorii Stypendium dla wyróżniających się adiunktów, asysten-tów i uczestników studiów doktoranckich.

Konsekwencja nade wszystko

Badania realizowane w ramach otrzymanych grantów wynikają z wcześniejszych prac, prowadzonych przez Sylwię Magierę na etapie przygotowań rozprawy dok-torskiej i, podobnie jak one, wymagają działań inter-dyscyplinarnych. – Jasnego sprecyzowania potrzeb

GRUDZIEŃ 2012 35

i interpretacji danych pochodzących z badań analitycz-nych ze strony klinicystów – wyjaśnia badaczka. – Ze strony analityków natomiast doświadczenia w badaniu próbek biologicznych, przeprowadzania szerokich ba-dań podstawowych, w konsekwencji jednak ukierunko-wanych zawsze na aplikacje do próbek rzeczywistych. Podejmując takie działania, możliwa jest zdecydowana poprawa bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii przy jednoczesnym zminimalizowaniu efektów działań niepożądanych, stanowiących jak wiadomo jeden z glo-balnych problemów współczesnej farmakoterapii.Opracowywane przez dr Magierę nowoczesne metody analityczne stosowane w terapeutycznym monitorowa-niu leczenia z powodzeniem mogą być wykorzystywa-ne przez lekarzy, ułatwiając im prawidłową diagnostykę i znacząco przyczyniając się do poprawy efektywności terapii. – Zastosowanie specyficznych i czułych metod oznaczania leków i ich metabolitów pozwoli oprzeć dia-gnozę na bardziej obiektywnych przesłankach, ułatwi podjęcie decyzji o indywidualizacji terapii, a w razie zakłóceń metabolizmu o dokonaniu wyboru leku alter-natywnego – tłumaczy chemiczka. – Inaczej mówiąc, od-powiedni lek zostanie podany odpowiedniemu choremu, w odpowiednim czasie i w odpowiedniej dawce. Efektem końcowym będzie bardziej wydajna opieka zdrowotna, zarówno w odniesieniu do pojedynczego chorego, jak i do populacji na poziomie systemu ochrony zdrowia.

Naukowe realia

Dr inż. Sylwia Magiera, która wyniki swoich badań pre-zentowała na 23 konferencjach krajowych i zagranicz-nych, jest współautorką dziewięciu publikacji wydru-kowanych w renomowanych czasopismach naukowych (IF=18.612). Niemniej badaczka doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że rozwój młodych naukowców jest obec-nie możliwy przede wszystkim dzięki dofinansowaniu ba-dań w ramach różnych projektów grantowych. Jak sama przyznaje, wciąż poszukuje ciekawych tematów badań i konkursów, które pozwoliłyby jej pozyskać dodatko-we środki finansowe. – Jestem świadoma tego, iż dzięki dofinansowaniu badań możliwy jest zakup kosztownych odczynników i aparatury, a to przekłada się bezpośrednio na jakość prowadzonych prac badawczych. Wysoka ja-kość prowadzonych prac ułatwia natomiast publikowanie wyników badań w czasopismach o zasięgu międzynaro-dowym. Ponadto, dzięki funduszom zdobytym w ramach grantów możliwe jest pokrycie kosztów konferencji, na których można prezentować swoje osiągnięcia, zdoby-wać nową wiedzę, czerpać interesujące pomysły, a także nawiązywać ciekawe znajomości – puentuje młoda, zdol-na i wielokrotnie w tym roku doceniana badaczka, która wierzy, że badania prowadzone przez nią w ramach reali-zowanych grantów przyczynią się do jej przyszłej habili-tacji, będącej kolejnym istotnym etapem pracy naukowej.

Dr inż. Sylwia Magiera w laboratorium

BIULETYN36

System Smart Hybrid doceniony

Za opracowanie innowacyjnych metod zmniejszania zużycia paliwa w samochodach dr inż. Rafał Setlak i dr inż. Marcin Fice z Instytutu Elektrotechniki i Informatyki Wydziału Elek-trycznego Politechniki Śląskiej otrzymali Złoty Medal oraz statuetkę Lidera Innowacji 2012 podczas tegorocznej edycji Międzynarodowych Targów Innowacji Gospodarczych i Naukowych INTARG w Katowicach.

Nagrodzeni naukowcy to autorzy dwóch układów Smart Hybrid służących ograniczeniu zużycia paliwa w samo-chodach. Opracowane systemy redukcji emisji spalin w autach zasilanych LPG doskonale wpisują się w panu-jący w europejskim przemyśle motoryzacyjnym trend – dynamiczny i konsekwentny rozwój oszczędnych ukła-dów napędowych samochodów. Intensyfikacja działań związanych z opracowywaniem kolejnych rozwiązań tego typu powodowana jest przede wszystkim zapo-wiadanym przez Komisję Europejską wprowadzeniem dotkliwych kar za nadmierną emisję dwutlenku węgla przez samochody. – Jeśli ilość gramów emitowanych podczas kilometrowej jazdy przekraczać będzie ustawo-wy limit, pomnożony przez liczbę samochodów sprze-daną przez danego producenta, wówczas na wytwórcę nakładana będzie wysoka kara pieniężna – tłumaczy dr inż. Rafał Setlak z Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej. Stawka została wyliczona i usta-lona na poziomie 20 euro za g/km w pierwszym roku. Docelowo osiągnie wysokość 95 EUR za każdy nad-miarowy g/km. – Aby obniżać emisję dwutlenku węgla, w ostatnim czasie koncerny motoryzacyjne chętnie sto-sują w nowych samochodach układy Micro Hybrid typu Start&Stop. Pozwalają one nie tylko na eliminację zu-życia paliwa podczas zatrzymań pojazdów, ale także są relatywnie tanie pod względem inwestycyjnym – wyja-śnia Setlak.

Mnogość rozwiązań

Obecnie na krajowym rynku dostępnych jest kilkanaście modeli samochodów wyposażanych w układy Start&Stop. Należą do nich m.in. BMW EfficientDynamics, Fiat 500 Start-Stop, Toyota Yaris Start-Stop, Ford ECOnetic, Audi e, GM EcoFLEX, Hyundai BlueDrive, Kia


EcoDynamics, Land Rover E, Mercedes BlueEfficiency, Mini Minimalism, Seat Ecomotive, Smart Micro Hybrid Drive, Volvo DRIVe, VW BlueMotion czy Skoda GreenLine. – Znane układy typu Stop&Go zasilane są z akumulatorów PbPbO2 nieodpornych na częste cykle i głębokie wyładowania – wyjaśnia dr inż. Marcin Fice z Instytutu Elektrotechniki i Informatyki. – Generuje to dodatkowe wydatki związane z częstą wymianą

Liderzy innowacji - dr inż. Rafał Setlak i dr inż. Marcin Fice z Instytutu Elektrotechniki i Informatyki

Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej

GRUDZIEŃ 2012 37

akumulatorów i w re-zultacie podwyższa koszty eksploatacyjne samochodu. Ponadto zastosowane w sys-temie Micro Hybrid alternatory posiadają małą moc, która jest niewystarczająca cho-ciażby do wspomaga-nia silnika spalinowe-go podczas przyspie-szania czy ruszania z miejsca. Mają rów-nież niską sprawność, która wynosi około 50-60 procent, co wynika ze specyficznej budo-wy uzębionego wirnika alternatora – dodaje.

Nie do końca eko

Alternatywą dla pojazdów wyposażonych w układy Start&Stop są pojazdy o napędzie elektrycznym EV. Jednak aby móc takie akumulatory ładować, potrzeb-ne są inne źródła energii niż węgiel, co – szczególnie w Polsce – stanowi istotny problem. – Uwzględnienie całego łańcucha sprawności pomiędzy energią pier-wotną w elektrowni a kołami samochodu daje w teście NDEC końcową sprawność pojazdu elektrycznego na poziomie 14 procent – tłumaczy dr inż. Fice. – W przypadku pojazdu spalinowego analogiczna sprawność w tym samym teście wynosi około 21 procent. Ładowanie akumulatorów pojazdów EV energią pochodzącą ze spalania węgla powoduje zatem emisję większej ilości dwutlenku węgla niż w przypadku pojazdu z silnikiem spalinowym – zauważa nagrodzony pracownik Instytutu Elektrotechniki i Informatyki.

Superwydajne superkondensatory

– Naszym celem było opracowanie nowych technologii zmniejszania zużycia paliwa w samochodach, w tym pojazdów zasilanych LPG, które mogą być stosowane i montowane zarówno w nowo projektowanych sa-mochodach, jak i flotowych samochodach już użytko-wanych – wyjaśnia dr inż. Rafał Setlak. Technologia Smart Hybrid składa się z dwóch osobnych wariantów układów napędowych, Mild Hybrid oraz Modul Hybrid, które można zintegrować. Jednym z priorytetów przy-świecających twórcom systemu Smart Hybrid była opłacalność finansowa zastosowanych rozwiązań. Ich dotychczasowe doświadczenie z klasycznymi pojazda-mi hybrydowymi i elektrycznymi pokazuje bowiem, że barierę zazwyczaj stanowi koszt technologii w stosunku do rezultatów. – Oznacza to, że uzysk ze zmniejszonego

zużycia energii nie kompensuje wysokiego kosztu zaku-pu – komentuje dr inż. Marcin Fice. W opracowanym przez naukowców z Wydziału Elektrycznego systemie, w konfiguracji Mild Hybrid zastosowano wstępne pod-grzewanie bloku silnika spalinowego i układ Start&Stop zasilany z superkondensatorów. W konfiguracji Modul Hybrid natomiast zintegrowana maszyna elektryczna zasilana z superkondensatorów wspomaga silnik spa-linowy i realizuje funkcję Start&Stop. – Zastosowanie superkondensatorów do rozruchów silnika spalinowe-go umożliwia utrzymanie wysokiej żywotności układu. Prąd superkondensatora ważącego niespełna pół kilogra-ma wynosi 500A przy trwałości ponad 500 tysięcy cykli. Dla porównania trwałość akumulatorów PbPbO2 wynosi zaledwie 800 cykli. Nie dziwi zatem podjęta przez firmę Mazda pod koniec ubiegłego roku decyzja o wykorzy-stywaniu superkondensatorów w stosowanych przez nią układach Start&Stop – wyjaśnia dr inż. Setlak.Mierzalnym dowodem efektywności Systemu Redukcji Emisji Spalin w autach zasilanych LPG jest także znacz-na redukcja zużycia paliwa. Układ Mild Hybrid, wcho-dzący w skład systemu Smart Hybrid, zmniejsza zużycie paliwa w pierwszym cyklu ECE15 UDC o 22 procent, a w całym teście UDC o 12 procent, w teście NEDC na-tomiast o 6,7 procent. Za to układ Modul Hybrid zmniej-sza zużycie paliwa w miejskim teście laboratoryjnym aż o 23 procent.Opracowany system Smart Hybrid zyskał również uznanie branży rafineryjnej. Jego autorzy zostali fina-listami pierwszego ogólnopolskiego konkursu branży LPG – ORLEN LPG „Napęd Nowej Ery” w kategorii Rozwiązanie Nowej Ery i podczas gali finałowej IX Spotkania Branży Petrochemicznej Polski Rynek LPG odebrali nagrodę LPG AWARDS.

System Smart Hybrid służy ograniczeniu zużycia paliwa w samochodach

BIULETYN38

I nagroda w konkursie Innosilesia dla pracowników Instytutu Techniki Cieplnej

Zespół pracowników naukowych z Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie „Współpraca sfery przedsiębiorstw i nauki” w ramach marki Innosilesia.

Tadeusz Kruczek

Najwyższy laur przyznany został za opracowanie me-tody i budowę urządzenia do miejscowego pomiaru przewodności cieplnej materiałów anizotropowych techniką błysku laserowego. Nagrodę otrzymał zespół w składzie: dr inż. Tadeusz Kruczek, mgr inż. Wojciech Adamczyk, mgr inż. Paweł Kozołub oraz prof. Ryszard Białecki.Celem konkursu „Współpraca sfery przedsiębiorstw i nauki”, który odbywa się pod patronatem Marszałka Województwa Śląskiego, jest promowanie wdrażania innowacyjnych rozwiązań dzięki wzajemnej współpra-cy przedsiębiorstw i jednostek naukowych w wojewódz-twie śląskim oraz zachęcanie przedsiębiorstw i jedno-stek do wspólnego poszukiwania nowych rozwiązań technologicznych.

Wymieniona metoda i urządzenie zostały opracowane na zlecenie międzynarodowej firmy, mającej w Polsce dwa zakłady produkcyjne, specjalizującej się w produkcji wy-sokotemperaturowych wyłożeń piecowych dla przemy-słu. Ze względu na swój unikalny charakter, z inicjaty-wy zleceniodawcy opracowana technologia pomiarowa i urządzenie zostały zgłoszone i zarejestrowane do opa-tentowania na obszarze Europy.

W Laboratorium Techniki Cieplnej. Od lewej mgr inż. Wojciech Adamczyk i dr inż. Tadeusz Kruczek w trakcie

prób przy urządzeniu pomiarowym do badania przewodności cieplnej materiałów anizotropowych

Moment emisji laserowej

GRUDZIEŃ 2012 39

Stanowiska, stopnie naukowe

Prof. dr hab. inż. Janusz KOTOWICZWydział Inżynierii Środowiska i Energetyki - 1.11.2012 r. do 30.09.2022 r.

Zatrudnienie na stanowisku profesora nadzwyczajnego

Zakończone habilitacje

Zakończone doktoraty

Dr inż. Aneta SZYDAWydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki. Promotor – dr hab. inż. Adam Czornik, prof. nzw. w Pol. Śl. Temat pracy doktorskiej: „Stabilność ciągłych układów li-niowych o przedziałami stałych współczynnikach”. 27.11.2012 r. – RAU.

Dr inż. Radosław ZAWISKIWydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki. Promotor – dr hab. inż. Marian Błachuta, prof. nzw. w Pol. Śl. Temat pracy doktorskiej: „Control – oriented modelling of quadrotor UAV platform.” 27.11.2012 r. – RAU, z wy-różnieniem.

Dr Dorota SMALCERZHurtownia Farmaceutyczna Medicare sp. z o.o. Promotor – dr hab. inż. Irena Wilkosz, prof. nzw. w Pol. Śl. Temat pracy doktorskiej: „Kinetyka utleniania S(IV) tlenem w obecności jonów wybranych metali w warunkach repre-zentatywnych dla wód atmosferycznych”. 23.11.2012 r. – RIE.

Dr inż. Krzysztof BODZEKWydział Elektryczny. Promotor – dr hab. inż. Bogusław Grzesik, prof. nzw. w Pol. Śl. Temat pracy doktorskiej: „Transformator współosiowy modularny wysokiej czę-stotliwości do energoelektroniki”. 20.11.2012 r. – RE.

Dr inż. Beata KRUPANEKWydział Elektryczny. Promotor – prof. dr hab. inż. Jerzy Jakubiec. Temat pracy doktorskiej: „Modelowanie opóź-nień transmisji spowodowanych zaburzeniami sygna-łu w sieciach bezprzewodowych w standardzie IEEE 802.15.4”. 20.11.2012 r. – RE.

Dr hab. inż. Wojciech BURLIKOWSKIWydział Elektryczny. Uchwała Rady Wydziału Elek-trycznego – 6.11.2012 r. W zakresie elektrotechniki.

Dr hab. inż. Agnieszka KUDELKOWydział Chemiczny. Uchwała Rady Wydziału Che-micznego – 7.11.2012 r. W zakresie chemii.

Dr hab. inż. Krzysztof GASKAWydział Inżynierii Środowiska i Energetyki. Uchwała Rady Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki – 15.11.2012 r. W zakresie inżynierii środowiska.

Dr hab. Beata JANOSZKAŚląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Uchwała Rady Wydziału Chemicznego – 22.11.2012 r. W zakresie chemii.

Dr hab. inż. Krzysztof LUKSAWydział Mechaniczny Technologiczny. Uchwała Rady Wydziału Mechanicznego Technologicznego – 28.11.2012 r. W zakresie inżynierii materiałowej.

Dr hab. inż. Roman KROKWydział Elektryczny. Uchwała Rady Wydziału Elek-trycznego – 27.11.2012 r. W zakresie elektrotechniki.

BIULETYN40

Spotkanie osób przechodząchych na emeryturę

Magdalena BABCZYŃSKAMgr Józef BABIAKDr inż. Roman BOJARSKI, Dr inż. Anna BOŻEK, Dr inż. Wiesław CHODASEWICZ, Mgr inż. Bogusław CIEŚLAR, Jan CIUPIŃSKI, Mgr inż. Janina CZARNECKA, Dr hab. Stefan CZERWIK, prof. nzw. w Pol. Śl., Krystyna CZERWIŃSKA, Dr inż. Danuta DANKMEYER-ŁĄCZNYMgr Ewa DEMIANOWSKA Dr hab. inż. Bronisław DRAK, prof. nzw. w Pol. Śl. Mgr inż. Marta DROGOŚ-LIGENZADr inż. Marek DYKIER Prof. dr hab. inż. Jerzy FRĄCZEK Inż. Jan GABRYŚDr inż. Zygmunt GARCZARCZYK Inż. Janusz GARWOLDr hab. inż. Piotr GAWOR, prof. nzw. w Pol. Śl.Wanda GIERLOTKAKrystyna GÓRSKADr inż. Tadeusz GRABOWIECKI Jadwiga GRĄDEK Krystian GRUSZKA

W Sali Senatu 30 listopada odbyło się spotkanie władz uczelni z pracownikami Politechniki Śląskiej przechodzącymi na emeryturę.

Prof. dr hab. inż. Maciej GRYCZMAŃSKI Dr inż. Marian JAROMIN Stanisława JĘDRUCHDr Halina JONDRO Monika JURECKADr inż. Stanisław JURKIEWICZDr inż. Tadeusz KACZMARCZYK Mgr Jolanta KIERMASZ Mgr Maria KINGSFORD-GOLINOWSKA Prof. dr hab. inż. arch. Janina KLEMENS Dr hab. inż. Andrzej KORCZAK, prof. nzw. w Pol. Śl. Prof. dr hab. inż. Jerzy KORNOWSKI Mirosława KOWALSKAMonika KOWALSKAHelena KOZUBEKDr inż. Jerzy KOZYRA Dr inż. Anna KSIĘŻYK-SIKORA Dariusz KULOZIKŁucja LESZCZYŃSKAProf. dr hab. inż. Adam LIPOWCZAN Mgr inż. Barbara LIPSKAProf. dr hab. inż. Jan ŁUKASZCZYK Mgr inż. Wojciech ŁYSKAWA Edward MAJCZAKDr Jan MAJZNER

Pracownicy Politechniki Śląskiej, którzy przeszli na emeryturę

Foto

M. S

zum

GRUDZIEŃ 2012 41

Dr Krzysztof MAZUR Dr hab. inż. Jacek MAZURKIEWICZ, prof. nzw. w Pol. Śl. Dr inż. Andrzej MIĄDOWICZ Dr hab. Jan MISZTAL, prof. nzw. w Pol. Śl. Prof. dr hab. inż. Jan NADZIAKIEWICZ Dr hab. Andrzej NOWAK, prof. nzw. w Pol. Śl.Dr inż. Adam NOWAKOWSKI Prof. dr hab. inż. Michał PALICA Józef PANKIEWICZHelena PAPKALA Jan PIETRASIKMgr inż. Izydor PŁONKA Mgr inż. Anna PODKÓWKADr inż. Marian PRZYBYŁ Dr hab. inż. Henryk PRZYBYŁA, prof. nzw. w Pol. Śl.Dr inż. Antoni PRZYGRODZKI Dr Mieczysław ROCZNIAK Dr inż. Maciej ROZPONDEK Prof. dr hab. inż. Zbigniew RUDNICKI Dr hab. inż. Waldemar SAWINIAK, prof. nzw. w Pol. Śl.Łucja SIERNYTadeusz SOSNOWSKI Dr hab. inż. Józef SUŁKOWSKI, prof. nzw. w Pol. Śl.Prof. dr hab. inż. Jerzy SUWIŃSKI Mgr inż. Zygmunt SZCZEPAŃSKIZofia SZCZERBAProf. dr hab. inż. Wincenty TUREK Dr inż. Aleksander UBYSZInż. Grażyna UBYSZ Dr inż. Andrzej WALEWSKI Marzena WAWRZYNIAKJanina WINIARSKAMgr inż. Ilona WIZNERProf. dr hab. inż. arch. Jacek WŁODARCZYK Dr inż. Maria WYSTRYCHOWSKA Prof. dr hab. inż. Wojciech ZIELIŃSKIDr hab. inż. Kurt ŻMUDA, prof. nzw. w Pol. Śl.

Foto

M. S

zum

BIULETYN42

Akty normatywne uczelni

W listopadzie 2012 r. ukazały się następujące akty normatywne Rektora Politechniki Śląskiej:

Uchwały Senatu

26 listopada 2012 r. odbyło się III zwyczajne posiedzenie Senatu Politechniki Śląskiej. Podczas posiedzenia Senat przyjął następujące uchwały:

Uchwałę nr III/29/12/13 w sprawie powołania recenzenta do zaopiniowania wniosku Senatu Politechniki Opolskiej o nadanie tytułu doktora honoris causa Panu prof. Kazimierzowi ZAKRZEWSKIEMU.

Uchwałę nr III/30/12/13 w sprawie uzupełnienia składu Uczelnianej Komisji Dyscyplinarnej ds. Nauczycieli Akademickich.

Uchwałę nr III/31/12/13 w sprawie wyrażenia zgody na przeniesienie na rzecz Gminy Gliwice własności nieruchomości gruntowych Politechniki Śląskiej w zamian za nieruchomości gruntowe Gminy Gliwice.

− Zarządzenie Nr 12/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 7 listopada 2012 roku w sprawie wprowadzenia Kodeksu etyki pracowników niebędących nauczycielami akademickimi Politechniki Śląskiej

− Zarządzenie Nr 13/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 16 listopada 2012 roku w sprawie ustalenia wysokości stypendium doktoranckiego na Politechnice Śląskiej

− Zarządzenie Nr 14/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 16 listopada 2012 roku w sprawie ustalenia wysokości opłat za kształcenie na kursach dokształcających w semestrze zimowym roku akademickiego 2012/2013

− Zarządzenie Nr 15/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 16 listopada 2012 roku w sprawie Centrum Nowych Technologii

− Zarządzenie Nr 16/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 16 listopada 2012 roku w sprawie wynagradzania pracowników zatrudnionych na Politechnice Śląskiej

− Zarządzenie Nr 17/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 20 listopada 2012 roku w sprawie zalecanych stawek wynagrodzenia zasadniczego

− Zarządzenie Nr 18/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 20 listopada 2012 roku w sprawie reorganizacji formacji obrony cywilnej

− Zarządzenie Nr 19/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 20 listopada 2012 roku w sprawie rozkładu czasu pracy w 2013 roku dla pracowników niebędących nauczycielami akademickimi

− Zarządzenie Nr 20/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 23 listopada 2012 roku w sprawie ustalenia zadań do realizacji na Politechnice Śląskiej na rok 2013

− Zarządzenie Nr 21/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 26 listopada 2012 roku zmieniające zarządzenie w sprawie służbowych adresów elektronicznych stosowanych na Politechnice Śląskiej

− Zarządzenie Nr 22/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 30 listopada 2012 roku w sprawie trybu udzielania urlopów wypoczynkowych pracownikom niebędącym nauczycielami akademickimi

− Pismo Okólne Nr 7/12/13 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 26 listopada 2012 roku w sprawie uzupełnienia składu Uczelnianej Komisji Dyscyplinarnej ds. Nauczycieli Akademickich

GRUDZIEŃ 2012 43

Nowości WydawnictwaPolitechniki Śląskiej

Dariusz HalaczekCiągnienie drutu. Podstawy teoretyczne i ćwiczenia laboratoryjneWyd. I, 2012, 32,55 zł, s. 235

W książce przedsta-wiono wybrane za-gadnienia teoretycz-ne i technologiczne przeróbki plastycznej z zakresu odkształca-nia plastycznego na zimno metodą cią-gnienia materiałów – drutów stalowych oraz drutów z meta-li nieżelaznych i ich stopów. Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów I i II stop-nia studiów na wy-

działach technologicznych politechnik, na kierunkach zarządzanie i inżynieria produkcji, inżynieria materiało-wa, metalurgia oraz transport.

Barbara LipskaProjektowanie wentylacji i klimatyzacji. Podstawy uzdatniania powietrzaWyd. I, 2012, 35,70 zł, s. 253

Podręcznik stano-wi pierwszą część przygotowywane-go, trzyczęściowego cyklu dotyczącego projektowania wen-tylacji i klimatyzacji. Opracowany został na podstawie długo-letnich doświadczeń autorki w nauczaniu projektowania wen-tylacji i klimatyzacji. Przeznaczony jest dla studentów kierunku inżynieria środowi-ska oraz pokrew-nych, a także inży-

nierów pragnących uporządkować i ugruntować wiedzę w tym zakresie.

Jan Nadziakiewicz, Krzysztof Wacławek, Sławomir StelmachProcesy termiczne utylizacji odpadówWyd. II poprawione i uzupełnione, 2012, 35,70 zł., s. 277Podręcznik ma na celu przekazanie podstawowych infor-macji dotyczących termicznych metod utylizacji odpadów, tj. spalania, zgazo-wania i pirolizy. Jest on przeznaczony dla studentów wydziałów politechniki związa-nych z inżynierii śro-dowiska oraz wydzia-łów energetycznych, a także dla inżynie-rów pracujących w przemyśle i gospo-darce odpadami. Na wstępie omówiono podstawowe właściwości paliw i odpadów wpływające na ich zachowanie się w proce-sach termicznych. Następnie omówiono proces spalania odpadów jako najpowszechniejszy proces termiczny stosowany do ich utylizacji. Omówiono również proces zgazowania, jako prowadzący do całkowitego unieszko-dliwienia odpadów.

Krzysztof M. RostańskiNatura modelowana. Elementy naturalistyczne w kompozycji urbanistycznejWyd. I, 2012, 45,15 zł, s. 299Praca jest syntezą charakterystycznych cech idei natura-lizmu w urbanistyce. Wykracza poza ele-menty wyłącznie bu-dowlane, obejmując również kwestie ro-ślinności, stanowią-cej istotny element kształtowanej kom-pozycji przestrzen-nej. W pracy przedsta-wiono historię roz-woju myśli naturali-stycznej, związanej

BIULETYN44

z urbanistyką i architekturą. Omówiono przykłady relacji funkcjonalnych wiążących struktury przyrodnicze i urba-nistyczne. Wykazano też możliwość kreacji elementów kompozycyjnych o charakterze naturalistycznym.

Bolesław Pochopień, Urszula Stańczyk, Eugeniusz WróbelArytmetyka systemów cyfrowych w teorii i praktyceWyd. I poprawione i uzupełnione, 2012, 15,75 zł, s. 135

Książka jest zbiorem zadań z rozwiązaniami z zakresu problematy-ki obejmującej syste-my liczbowe, arytme-tykę stałoprzecinkową i zmiennoprzecinkową. Pokazano, w jaki spo-sób wykonywane są działania arytmetyczne w typowym 32-bitowym procesorze spotykanym w większości współ-czesnych komputerów osobistych. Stanowi ona materiał pomocniczy do wykładu z przedmiotów

„arytmetyka systemów cyfrowych” oraz „języki assem-blerowe” na kierunku informatyka. Może być również przydatna studentom innych kierunków studiów, np.: au-tomatyka i robotyka, elektronika i telekomunikacja, me-chatronika, a także wszystkim zainteresowanym techniką cyfrową.

Zbigniew WysockiUrządzenia cyfrowej automatyki zabezpieczeniowej i lokalizacji zwarć w liniach napowietrznych najwyż-szych napięć oraz ich praktyczne zastosowanieWyd. I, 2012, 26,25 zł, s. 197

Monografia dotyczy przede wszystkim pro-blematyki klasycznych urządzeń cyfrowej au-tomatyki elektroenerge-tycznej (grupa I ozna-czana przez UCAE-K). Podstawowym celem monografii jest przed-stawienie algorytmów, rozwiązań sprzętowych i zastosowań praktycz-nych dwóch rodzajów urządzeń UCAE-K:- urządzeń cyfrowej automatyki lokalizacji zwarć (UCALZ-K) dla

jedno- i dwutorowych linii napowietrznych najwyższych napięć (bez odgałęzień),- urządzeń cyfrowej automatyki zabezpieczeniowej

(UCAZ-K) dla stacji średniego napięcia linii napowietrz-nych 110 kV oraz generatorów i bloków energetycznych dużej mocy. Monografia sumuje wyniki badań autora, realizowanych w Instytucie Elektroenergetyki i Sterowania Układów na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej, oraz jego doświadczenia pozyskane podczas wieloletniej współpra-cy ze specjalistami z wielu branżowych instytutów nauko-wych, uczelni wyższych i przedsiębiorstw branży elektro-nicznej.

Piotr CheluszkaMetrologia organów roboczych górniczych maszyn urabiającychWyd. I, 2012, 43,05 zł, s. 311W pracy podjęto się rozwiązania zagadnienia pomiaru cech geometrycznych (stereometrii) organów roboczych górniczych maszyn urabiających, stanowiących jeden z głównych elementów systemów mechaniza-cyjnych, przeznaczo-nych do drążenia wyro-bisk podziemnych oraz eksploatacji złóż mine-ralnych. Celem realizacji tego tematu było opraco-wanie dogodnej metody oraz dokonanie doboru odpowiednich środków technicznych do realizacji pomiaru stereometrii organów roboczych górniczych maszyn urabiających, dostosowa-nych do określonych dla tego rodzaju elementów wyma-gań metrologicznych.

Mirosław Cholewa, Józef Gawroński, Marian PrzybyłPodstawy procesów metalurgicznychWyd. II, 2012, 23,40 zł, s. 199Podręcznik przedsta-wia zasadnicze procesy otrzymywania surówki żelaza i żelaza gąbcza-stego, procesy otrzymy-wania stali i jej uszla-chetniania, a także spo-soby wytwarzania pół-fabrykatów do dalszej przeróbki plastycznej.Ze względu na ogromne znaczenie w hutnictwie polskim miedzi i alumi-nium oraz stopów tych metali, przedstawiono także zarys ich metalur-gii.

GRUDZIEŃ 2012 45

Sławomir DudaModelowanie i symulacja numeryczna zjawisk dy-namicznych w elektrycznych pojazdach szynowychWyd. I, 2012, 21 zł, s. 155

W pracy przedsta-wiono metodykę modelowania ruchu elektrycznego po-jazdu szynowego po dowolnym torze jaz-dy, w tym podczas ruchu przez szcze-gólny rodzaj toru, jakim jest rozjazd ko-lejowy. Opracowano adekwatne modele: elektromechaniczny (połączeń silników elektrycznych stano-wiących napęd pojaz-

du szynowego), pojazdu wraz z układem napędowym oraz kontaktu koło – szyna. Modele te zaimplemento-wano w środowisku Matlab/Simulink.

Stanisław GilKinetyka tworzenia się tlenków azotu podczas ciśnieniowego spalania węglaWyd. I, 2012, 26,25 zł, s. 191

W monografii ze-brano informacje niezbędne do mode-lowania procesów wyzwalania się azotu paliwowego w trak-cie odgazowywania węgla oraz tworzenia się NO, N2O i N2 pod-czas spalania karbo-nizatu przy podwyż-szonym ciśnieniu, celem poprawy do-kładności tworzenia się tlenków azotu.Praca obejmuje opis i wyniki przeprowa-

dzonych eksperymentów. Efektem końcowym pracy jest model kinetyczny tworzenia się tlenków azotu pod-czas spalania karbonizatu węglowego, zweryfikowany na bazie własnych badań eksperymentalnych i danych literaturowych.

Aneta GrodzickaBadania ryzykownych zachowań górnikówWyd. I, 2012, 18,90 zł, s. 143W monografii przedstawiono podstawowe definicje z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz psycho-logii i socjologii pracy oraz pokazano budowę wybra-nych metod i technik badawczych, możliwych do wy-korzystania badania ryzykownych zachowań górników

znajdujących się w stre-fie zagrożenia atmosferą niezdatną do oddycha-nia. Przeprowadzono także studium przypad-ku trzech autentycznych zdarzeń w kopalniach węgla kamiennego, gdzie górnicy udzielali pomocy kolegom, ryzy-kując własne życie.

Janusz Kotowicz, Łukasz Bartela, Anna Skorek-Osikowska, Katarzyna Janusz-Szymańska, Tadeusz Chmielniak, Leszek Remiorz, Tomasz IlukAnaliza termodynamiczna i ekonomiczna układu gazo-wo-parowego zintegrowanego ze zgazowaniem węgla oraz membranową separacją ditlenku węglaWyd. I, 2012, 30,45 zł, s. 207W monografii przed-stawiono najważniejsze zagadnienia związane z modelowaniem i anali-zą pracy układów gazo-wo-parowych, zintegro-wanych ze zgazowaniem węgla (IGCC) oraz in-stalacją wychwytu di-tlenku węgla. Omówiono najważniejsze instalacje technologiczne układów IGCC, omówiono główne zagadnienia związane z dostosowaniem układu do wychwytu ditlenku węgla oraz przedstawiono najważniejsze sposoby dokonywania analizy opłacalności ekonomicznej układów energetycz-nych ukierunkowane na wyznaczenie granicznej ceny sprzedaży energii elektrycznej.

Zbigniew Marszałek, Marcin WoźniakPodstawy programowania w języku C/C++Wyd. I, 2012, 21 zł, s. 147Książka przeznaczona jest dla wszystkich, któ-rzy zaczynają naukę pro-gramowania i chcieliby ją rozpocząć od języka C/C++, a zwłaszcza dla studentów kierunków ma-tematyka i informatyka. Wartość przedstawionego w książce materiału sta-nowi omówienie zagad-nienia na podstawie teorii i pokazane na przykła-dach praktycznych.

BIULETYN46

Partnerzy Politechniki Śląskiej

GRUDZIEŃ 2012 47

BIULETYN48

GRUDZIEŃ 2012 49

BIULETYN50

GRUDZIEŃ 2012 51

BIULETYN52

GRUDZIEŃ 2012 53

BIULETYN54

Documents

Biuletyn_Grudzień_2012