BYOCORAFYA

BYOCORAFYABYOCORAFYALOJGEOGRAPHYBIOLOGYBios = CanlLogie = BilimGeo = DnyaGraphia = TanmlamaBYOCORAFYA NEDR?CANLIDNYATANIMLAMABYOCORAFYA KELME OLARAK CANLILAR CORAFYASI DEMEKTR.BYOCORAFYA, BTK VE HAYVAN TRLERNNDNYA ZERNDEK DAILIMINI VE BU DAILIMIN NEDENLERN NCELEYEN MULTDSPLNER BR BLM DALIDIR.

Dnyamzdaki ekosistemleri belirleyen, bunlar bir ok ynden etkileyen ve birbiri ile karlkl etkileim halinde olan drt kre vardr. Bunlar; atmosfer, hidrosfer, litosfer ve biyosferdir.Biyocorafya; dnyada denizlerin derinliklerinden atmosferin st seviyelerine kadar, litosfer, atmosfer ve hidrosferin biyosfer olarak bilinen canl kesimini inceleyen bilim daldr.

Biyocorafya geni bir ilgi alanna sahip olduundan, birok bilim dal ile ilikilidirBYOCORAFYAZOOLOJBOTANKEKOLOJJEOLOJFZYOLOJTAKSONOMPALEONTOLOJEVRM6BYOCORAFYADA CANLILARIN DNYA ZERNDEK DAILILARI K SEVYEDE NCELENR:

1-TAKSONOMK (VEYA SSTEMATK) OLARAK;Bitki ve hayvan topluluklarnn yani flora ve faunann sistematik olarak ele alnmas2-EKOLOJK OLARAK;Bitki ve hayvan topluluklarnn ekolojik zelliklerinin ele alnmasKOROLOJ: Belirli fauna ve flora alanlarndaki sistematik birimlerin corafi dallar, kkenleri ve bunlarn deimelerinin aratrlmasdr.

BYOSENOLOJ: Belirli bir biyotopta birarada yaayan hayvan ve bitki topluluklarn inceleyen alandr.BYOSENOZ: Belirli bir biyotopta birarada yaayan hayvan ve bitki topluluklar.BYOCORAFYANIN TARHSEL GELMYeryznn birok deiik yerinde farkl hayvan ve bitki trlerinin olduu tarih boyunca birok dnr ve bilim adam tarafndan belirtilmitir.15. yzyl sonuna kadar biyocorafya ile ilgili almalar sadece Ortadou ve Avrupa ile snrl kalmtr. 15. yzyl sonunda balayan corafi keifler hayvan ve bitkilerin yeryzndedeki dallar ile ilgili atrntl bilgi elde etmemizi salamtr. Biyocorafyann bir bilim dal haline geliine kadar izledii yolu ksaca zetlemek gerekirse;

Aristo (M.. 384-322)Hayvanlarn Tarihi zerine (Historia Animalium) adl eseri yazmtr.Dnyann dinamik bir yapda olduunu, bitkiler ile dier fiziki eler arasnda bir iliki olduu belirtmitir.El-Biruni (973-1048)Gkbilim, matematik, doa bilimleri, corafya ve tarih alanndaki almalaryla tannr.Bitki ve hayvanlarla ilgili bilgiler ieren eserleri vardr.ifal otlar ve birtakm ilalar zerine yazd "Kitabu's Saydane", Birninin son yapt olmakla beraber 1050'de yazlmtr. Bu kitapta bin kadar bitkinin neye yaradn ve nasl kullanld yazmaktadr. bn el-Baytar (1190-1248)Arap bilim adam, botaniki, eczac ve hekim.Akdeniz evresinde dolaarak bitki rnekleri toplam ve bunlar hakknda bilgiler ieren Kitab el-Cami'fi el-Adviyye el-Mfredah adl kitab yazmtr.Eserde, yaklak 300' tamamen kendi kefi olan, en azndan 1400 farkl bitki, ve ilacn ansiklopedik tanm ve tarifleri yer almaktadr.bn-i Batuta (1304-1368)Orta an en byk seyyahdr.

14. yy.da bir ok lkeyi gezmi ve buralarda grd hayvan ve bitkiler hakknda bilgiler derlemitir.

15. yy.da balayan corafi keifler sayesinde, hayvan ve bitkilerin yeryzne dal hakknda daha ok bilgi elde etmitir.

Amerika ktasna 1492de ulaan Kolomb (1451-1506), Amerikada grd aalarn ve kularn Avrupa ktasndakilerden farkl olduunu belirtmitir. Vasco de Gama (1469-1524) ve Ferdinand Magellan (1480-1521) gibi kaiflerin yeni yerleri kefetmesi biyocorafyann gelimesine katkda bulunmutur.Evliya elebi (1611-1683) 17. yy.da yaam ve 10 ciltlik gezi defterinde bitki bilimiyle ilgili kaytlar vermi, gezdii yerlerin bitki rts ve yetitirilen tarm bitkileri hakknda nemli bilgiler vermi bir Trk gezginidir. Seyahatnamesinde Trakya ve Anadoludan 30 aa, 35 meyve, 10 tahl ve baklagil, 15 sebze, 30 iek, 8 doal ot ad vardr.Van der Mijlenin1667de hayvanlarn kkeni ve insanlarn g, Acosta 1594te kara kprleri, yaratln merkezleri ve John Ray 1691de doal bitki topluluklar ve snflamas konularnda yaptklar almalar biyocorafya asndan nem tayan eserlerdir. John Rayin Historia Plantarum adl eseri, TAKSONOMye atlan ilk admdr.Comte de Buffon (1707-1788), 44 ciltlik doa tarihi adl kitab yazm, kitapta bitki trleri hakknda bilgi vermi ve corafi izolasyon ile ilgili teori gelitirmitir.

Carl von Linneaus (1707-1778)Sistema Naturae adl almas bitki corafyas asndan devrim nitelii tar. Linneaus bu almasnda bitki snflamas, doal dngler, karlkl ilikiler hakknda bilgiler vermitir.

Linneaus, biyoloji ve botanikte snflama esasn getirmi, btn canllar bir cetvelde gstermitir. Onun bu metodu bugn de kullanlmaktadr.

Alexander von HumboltAlexander von Humboltun botanik corafya zerine yapt almalar biyocorafya dalnn temelini oluturmutur.1799 ile 1804 yllar arasnda Gney ve Orta Amerika'ya giden von Humboldt, keif gezileri sonucunda ktay bilimsel adan betimleyen ilk bilimadam olmutur. Atlantik Okyanusu'nun iki kysnda yer alan kara paralarnn (zellikle Gney Amerika ve Afrika'nn) bir zamanlar birleik olduunu ilk ne sren Humboldt olmutur.Charles Darwin (1809-1882)Biyocorafyann gelimesinde nemli yer tutar. Eserlerinde corafi izolasyon, dal, yok olma ile tarihi biyocorafya konular ayrntl ekilde incelenmitir.Darwin, canllarn ve trlerin doal seilim ile ortak bir kkenden evrimleerek ortaya ktn ileri sren evrim teorisini ortaya atmtr. Bu kuramn anlatt Trlerin Kkeni adl eseri 1859da yaynlanmtr.

Philip Sclater (1829-1913)Tneyen kularn dalna gre yeryz biyota haritasn oluturmutur. Alt blgeden oluan snflama u ekildedir:Nearktik (Kuzey Amerika)Palearktik (Avrasya)Neotropikal (Orta ve Gney Amerika)Etyopya (Afrika)ndika (Hindistan)Avustralyana ( Avustralya)

Alfred Russel Wallace (1823-1913)1876da yaynlad Hayvanlarn Corafi Dalm adl eserinde dnyadaki zoocorafya blgelerinin snrlarn izmitir. Bunlar;PalearktikOryantal AvustralyaEtiyopyaNeotropikalNearktikAntarktikadr.