Biznesi dhe Interneti

Universiteti i Prishtinës “Hasan Prishtina” Kosovë

Prof. Ass. Dr. Ermir Rogova

Biznesi dhe InternetiPjesa e gjashtë


Prof. Ass. Dr. Ermir Rogova – Biznesi dhe Interneti

Objektivat

• Funksionet• Fushëveprimi i variablave• Sesionet• include dhe require• Ridrejtimi• Trajtimi i formulareve

2021 © Ermir Rogova. Nuk lejohet modifikimi dhe postimi në platforma pa lejen e autorit 2



Funksionet e integruara të PHP

• Një funksion është një bllok kodi i pavarur që kryen një detyrë specifike.• PHP ka një koleksion të madh të funksioneve të brendshme

ose të integruara që mund të thirren direkt nga brenda skriptave PHP për të kryer një detyrë specifike, si gettype (), print_r (), var_dump, etj.• Listën e plotë të funksioneve të integruara PHP e gjeni në

adresën https://www.php.net/manual/en/indexes.functions.php


https://www.php.net/manual/en/indexes.functions.php



Funksionet e definuara nga përdoruesit

• Përveç funksioneve të integruara, PHP ju lejon gjithashtu të përcaktoni vetë funksionet tuaja.• Kjo është një mënyrë për të krijuar paketa të kodeve të

ripërdorshme që kryejnë detyra specifike dhe mund të mbahen dhe mirëmbahen veçmas nga programi kryesor.• Avantazhet e përdorimit të funksioneve:

• Funksionet zvogëlojnë përsëritjen e kodit brenda një programi• Funksionet e bëjnë kodin shumë më të lehtë për tu mirëmbajtur• Funksionet e bëjnë më të lehtë eliminimin e gabimeve• Funksionet mund të ripërdoren në aplikacione të tjera




Krijimi dhe thirrja e funksioneve

• Sintaksa themelore e krijimit të një funksioni mund të jepet me:

function functionName(){// Kodi që do të ekzekutohet

}

• Deklarimi i një funksioni të përcaktuar nga përdoruesi fillon me fjalën function, i ndjekur nga emri i funksionit që dëshironi të krijoni ndjekur nga kllapat dmth () dhe në fund vendosni kodin e funksionit tuaj midis kllapave gjarpërore {}.




Funksionet me parametra

• Ju mund të specifikoni parametrat kur përcaktoni funksionin tuaj për të pranuar vlerat hyrëse në kohën e ekzekutimit.

• Parametrat funksionojnë si mbajtëse të ndryshoreve të brenda një funksioni; ato zëvendësohen në kohën e ekzekutimit nga vlerat (të njohura si argumente) që i jepen funksionit në kohën e thirrjes.

function test($param1, $param2){// Kodi që do të ekzekutohet

}

• Ju mund të përcaktoni sa parametra që të dëshironi. Sidoqoftë, për secilin parametër që ju specifikoni, një argument përkatës duhet t'i kalohet funksionit kur ai të thirret.




Funksionet me parametra opcionale dhe vlera të paracaktuara

• Ju gjithashtu mund të krijoni funksione me parametra opsionalë - thjesht vendosni emrin e parametrit, të ndjekur nga një shenjë e barabartë (=) e ndjekur nga një vlerë e paracaktuar, si këtu:

function customFont($font, $size=15){echo "<p style=\"font-family: $font; font-size:

{$size}px;\">Hello, world!</p>";}




Kthimi i vlerave nga funksioni

• Një funksion mund të kthejë një vlerë linjës së skriptës që e thirri funksionin duke përdorur deklaratën return• Vlera mund të jetë e çdo lloji, duke përfshirë vargjet

dhe objektet.• Një funksion nuk mund të kthejë vlera të

shumëfishta. Por kjo mund të bëhet duke kthyer varg (array)




Kalimi i argumentave me referencë

• Në PHP ekzistojnë dy mënyra se si mund t’i kaloni argumente një funksioni: sipas vlerës dhe referimit.• Me automatizëm, argumentet e funksioneve kalohen me

vlerë në mënyrë që nëse ndryshohet vlera e argumentit brenda funksionit, ajo nuk preket jashtë funksionit.• Sidoqoftë, për të lejuar që një funksion të modifikojë

argumentet e tij, ato duhet të kalojnë me referencë.• Kalimi i një argumenti me referencë bëhet duke paraprirë

një ampersand (&) në emrin e argumentit në përcaktimin e funksionit




Fushëveprimi i variablave (1)

• Variablat mund të deklarohen kudo në një skriptë PHP.• Vendndodhja e deklaratës përcakton shkallën e

dukshmërisë së një variable brenda programit PHP, dmth. ku mund të përdoret ose të qaset variabla.• Kjo qasje njihet si fushëveprim i variablave.• Me automatizëm, variablat e deklaruara brenda një

funksioni janë lokale dhe ato nuk mund të shihen ose manipulohen nga jashtë këtij funksioni•2021 © Ermir Rogova. Nuk lejohet modifikimi dhe postimi në platforma pa lejen e autorit 10



Fushëveprimi i variablave (2)

• Poashtu, nëse përpiqeni të përdorni ose importoni një ndryshore të jashtme brenda funksionit, do të merrni një gabim “undefined variable”• Ndryshorja e deklaruar brenda funksionit nuk është

e arritshme nga jashtë, po ashtu ndryshorja e deklaruar jashtë funksionit nuk është e arritshme brenda funksionit.• Kjo ndarje zvogëlon shanset që variablat brenda një

funksioni të ndikohen nga ndryshoret në programin kryesor.




Fjala kyçe global

• Mund të ketë një situatë kur duhet të importoni një ndryshore nga programi kryesor në një funksion, ose anasjelltas.• Në raste të tilla, ju mund të përdorni fjalën kyçe

global përpara variablave brenda një funksioni.• Kjo fjalë kyçe e kthen ndryshoren në një ndryshore

globale, duke e bërë atë të dukshme ose të arritshme si brenda ashtu edhe jashtë funksionit.




Dërgimi i informacionit serverit

• Një shfletues komunikon me serverin zakonisht duke përdorur një nga dy metodat GET ose POST.• Të dy metodat e kalojnë informacionin në forma të

ndryshme dhe kanë përparësi dhe mangësi të ndryshme, siç përshkruhet më poshtë.




Metoda GET

• Në metodën GET të dhënat dërgohen si parametra të URL-së që zakonisht janë vargje të çifteve të emrave dhe vlerave të ndara me amper (&).• Në përgjithësi, një URL me të dhëna GET do të duket kështu:

http://www.example.com/action.php?emri=Besim&mosha=24

• Më shumë se një çift parametër=vlerë mund të ngulitet në URL duke u bashkuar me ampersands (&).• Me anë të medotës GET mund të dërgojmë vetëm text të

thjeshtë.




Përparësitë dhe mangësitë e metodës GET

• Meqenëse të dhënat e dërguara nga metoda GET shfaqen në URL, është e mundur të shënjohet (bookmark) faqja me inpute specifike

• Metoda GET nuk është e përshtatshme për të kaluar informacione delikate siç janë emri i përdoruesit dhe fjalëkalimi, sepse këto janë plotësisht të dukshme

• Për shkak se metoda GET përdor URL-në dhe gjatësia e URL-së është e kufizuar, ekziston një kufizim për të dhënat totale që duhen dërguar.

• PHP përdor variablën superglobale $ _GET për tiu qasur të gjithë informacionin e dërguar duke përdorur metodën GET




Metoda POST

• Në metodën POST të dhënat dërgohen në server si një paketë në një komunikim të veçantë me skriptën e përpunimit.• Të dhënat e dërguara përmes metodës POST nuk

do të duken në URL• Ashtu si $ _GET, PHP ofron një variabël tjetër

superglobale $ _POST për tiu qasur të gjithë informacionit të dërguar përmes metodës POST




Përparësitë dhe mangësitë e metodës POST

• Është më e sigurt se GET sepse informacioni i futur nga përdoruesi nuk është kurrë i dukshëm në URL ose në regjistrat e serverit.• Ekziston një kufi shumë më i madh për sasinë e të dhënave

që mund të kalohen si dhe mund të dërgohen të dhëna tekstuale, si dhe të dhëna binare (duke ngarkuar një skedar) duke përdorur POST.• Meqenëse të dhënat e dërguara nga metoda POST nuk janë

të dukshme në URL, kështu që nuk është e mundur të shënjohet faqja me inpute specifike.




Variabla $_REQUEST

• PHP ofron një variabël tjetër superglobale $_REQUEST që përmban vlerat e të dy variablave $_GET dhe $_POST si dhe vlerat e variablës superglobale $_COOKIE.• Variablat superglobale $_GET, $_POST dhe

$_REQUEST janë variabla të integruar që janë gjithmonë të disponueshëm në të gjitha sferat përgjatë një skripte.




Sesionet (seancat)

• Një sesion PHP ruan të dhëna në server dhe jo në kompjuterin e përdoruesit.• Në një mjedis të bazuar në sesione, çdo përdorues

identifikohet përmes një numri unik të quajtur identifikues të sesionit ose SID.• Kjo ID unike i sesion përdoret për të lidhur secilin

përdorues me informacionin e tij në server si email, postime, etj.




Fillimi i sesionit (1)

• Para se të ruani ndonjë informacion në ndryshoret e sesionit, së pari duhet të filloni sesionin.• Për të filluar një sesion të ri, thjesht thirrni

funksionin session_start().• Kjo do të krijojë një sesion të ri dhe do të gjenerojë

një ID unike të sesionit për përdoruesin.• Kodi PHP në shembullin më poshtë thjesht fillon një

sesion të ri.




Fillimi i sesionit (2)

<?php// Starting sessionsession_start();?>

• Funksioni session_start() kontrollon së pari nëse një seancë ekziston tashmë duke kërkuar praninë e një ID-je të sesionit.

• Nëse gjen një, dmth nëse seanca tashmë ka filluar, ajo vendos variablat e sesionit dhe nëse jo, fillon një sesion të ri duke krijuar një ID të re të sesionit.

• Kujdes: Ju duhet të thirrni funksionin session_start() në fillim të faqes dmth para çdo outputi të gjeneruar nga skripta




Ruajtja të dhënat e sesionit

• Ju mund t'i ruani të gjitha të dhënat e sesionit tuaj si çifte qelës-vlerë në vargun superglobal $_SESSION []• Të dhënave e ruajtura mund tju qasemi gjatë jetës së një

seance.<?php// Fillimi i sesionitsession_start();// Ruajtja e të dhënave$_SESSION[”emri"] = ”Halil";$_SESSION[”mbiemri"] = ”Budakova";?>




Qasja në të dhënat e sesionit

• Për tju qasur të dhënave të ruajtura në sllajdin e mëparshëm nga çdo faqe tjetër në të njëjtin domen të webit - thjesht rikrijoni sesionin duke thirrur session_start() dhe pastaj kaloni çelësin përkatës në vargun asociativ $ _SESSION

<?php// Fillimi i sesionitsession_start();// Qasja në të dhëna të sesionitecho ‘Tung ' . $_SESSION[”emri"] . ' ' . $_SESSION[”mbiemri"];?>

• Kodi PHP në shembullin e mësipërm prodhon rezultatin vijuesTung Halil Budakova

• Kujdes: për tju qasur të dhënave të sesionit brenda të njëjtës faqe, nuk ka nevojë të rikrijohet sesioni, pasi që ai është krijuar njëherë një fillim të faqes.




Shkatërrimi i sesionit (1)

• Nëse dëshironi të hiqni të dhëna të caktuara të sesionit, thjesht zhvendosni çelësin përkatës në $_SESSION, si në shembullin vijues:

<?php// Fillimi i sesionitsession_start();// Largimi i të dhënave të sesionitif(isset($_SESSION[”mbiemri"])){

unset($_SESSION[”mbiemri"]);}?>




Shkatërrimi i sesionit (2)

• Për të shkatërruar plotësisht një seancë, thjesht thirrni funksionin session_destroy()• Ky funksion nuk ka nevojë për ndonjë argument dhe një

thirrje e vetme shkatërron të gjitha të dhënat e sesionit.<?php// Fillimi i sesionitsession_start();// Shkatërrimi i sesionitsession_destroy();?>




Përfshirja e një skedari në një skedar tjetër

• Deklarata include() dhe require() ju lejojnë të përfshini kodin që përmbahet në një skedar PHP brenda një skedari tjetër PHP.

• Përfshirja e një skedari prodhon të njëjtin rezultat si kopjimi i skriptës nga skedari i specifikuar dhe ngjitja në vendin ku thirret.

• Ju mund të kurseni shumë kohë dhe punë duke përfshirë skedarët• Një shembull tipik është përfshirja e headerit, footerit dhe menysë

brenda të gjitha faqeve të një websajti.

• Sintaksa themelore e deklaratave include() dhe request() mund të jepen me:

include("path/to/filename"); ose include "path/to/filename";require("path/to/filename"); ose require "path/to/filename";




Përfshirja e një skedari në një skedar tjetër - shembull

<!DOCTYPE html><html lang="en"><head>

<title>Tutorial Republic</title></head><body><?php include "header.php"; ?><?php include "menu.php"; ?>

<h1>Welcome to Our Website!</h1><p>Here you will find lots of useful information.</p>

<?php include "footer.php"; ?></body></html>




Include vs require

• Nëse mund të përfshijmë skedarë duke përdorur deklaratën include() atëherë pse na duhet të require().

• Në mënyrë tipike deklarata require() vepron si include().• Dallimi i vetëm është - deklarata include() do të gjenerojë vetëm një

paralajmërim por lejon që ekzekutimi i skriptit të vazhdojë nëse skedari që do të përfshihet nuk mund të gjendet, ndërsa deklarata require() do të gjenerojë një gabim fatal dhe ndalon ekzekutimin e skriptit.

• Rekomandohet të përdorni deklaratën require() nëse përfshini skedarët e librarisë ose skedarët që përmbajnë funksionet dhe ndryshoret e konfigurimit që janë thelbësore për ekzekutimin e aplikacionit tuaj, siç është skedari i konfigurimit të bazës së të dhënave.




Include vs require – shembull

<?php require "my_variables.php"; ?><?php require "my_functions.php"; ?><!DOCTYPE html><html lang="en"><head>

<title><?php displayTitle($home_page); ?></title></head><body><?php include "header.php"; ?><?php include "menu.php"; ?>

<h1>Welcome to Our Website!</h1><p>Here you will find lots of useful information.</p>

<?php include "footer.php"; ?></body></html>




Ridrejtimi i shfletuesit

• Ju mund ta ridrejtoni përdoruesin tuaj në ndonjë faqe tjetër.• Komanda e mëposhtme do të ridrejtojë dritaren e

shfletuesit në vendin e caktuar posa të ekzekutohet<?phpheader("Location: http://www.rogova.info/");die();

?>

Vini re se Location fillon me shkronjën L , disa shfletues mund të mos ridrejtojnë nëse përdoret l e vogël .


http://www.rogova.info/



Kapja e të dhënave të formularit me PHP

• Për tju qasur vlerës e një fushe të veçantë të formularit, mund të përdorni variablat e mëposhtëme superglobale.

• Këto variabla janë të disponueshme në të gjitha sferat përgjatë një skenari.

• Kur një përdorues klikon në butonin submit, të dhënat e formularit dërgohen në skedarin përkatës të emëruar në atributin action


Superglobal Description

$_GET Contains a list of all the field names and values sent by a form using the get method (i.e. via the URL parameters).

$_POST Contains a list of all the field names and values sent by a form using the post method (data will not visible in the URL).

$_REQUEST Contains the values of both the $_GET and $_POST variables as well as the values of the $_COOKIE superglobal variable.



Krijimi i një formulari të thjeshtë kontakti

<!DOCTYPE html> <head><title>Contact Form</title></head><body>

<h2>Contact Us</h2><p>Please fill in this form and send us.</p><form action="process-form.php" method="post">

<p> Name: <input type="text" name="name" id="inputName"> </p><p> Email: <input type="text" name="email" id="inputEmail"> </p><p>Subject:<input type="text" name="subject" id="inputSubject"> </p><p>Message: <textarea name="message" id="inputComment" rows="5" cols="30"></textarea><p><input type="submit" value="Submit"> <input type="reset" value="Reset"></p>

</form></body></html>




Krijimi i një formulari të thjeshtë kontakti




Krijimi i një skripte procesuese<!DOCTYPE html>



<head>

<meta charset="UTF-8">

<title>Contact Form</title>

</head>

<body>

<h1>Thank You</h1>

<p>Here is the information you have submitted:</p>

<ol>

<li><em>Name:</em> <?php echo $_POST["name"]?></li>

<li><em>Email:</em> <?php echo $_POST["email"]?></li>

<li><em>Subject:</em> <?php echo $_POST["subject"]?></li>

<li><em>Message:</em> <?php echo $_POST["message"]?></li>

</ol>

</body>

</html>




Krijimi i një skripte procesuese



Pyetje ???

362021 © Ermir Rogova. Nuk lejohet modifikimi dhe postimi në platforma pa lejen e autorit

Documents

Biznesi dhe Interneti